١

‫ﻣﺒﺎرزان راه اﺳﺘﻘﻼل و آزادي – ‪1‬‬

‫اﻳﺴﺘﺎده ﺑﺮ آرﻣﺎن‬
‫رواﻳﺖ ﻓﺮوﭘﺎﺷﻲ ﻳﻚ اﻧﻘﻼب‬

‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ‪ :‬ﻋﻠﻲ ﻏﺮﻳﺐ‬

‫ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ‪Ali.Gharib.Book@Gmail.com :‬‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ اﻧﺘﺸﺎر ‪ :‬دي ‪1385‬‬

‫اﻧﺘﺸﺎرات ‪ :‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‬

‫آدرس اﻧﺘﺸﺎرات اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‬
‫‪Engelab Eslami Zeitung‬‬
‫‪Postfach 11 11 18‬‬
‫‪D – 60046 Frankfurt‬‬
‫‪GERMANY‬‬

‫ﺷﻤﺎره ﺣﺴﺎب اﻧﺘﺸﺎرات اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‬

‫‪Fraspa – Germany‬‬
‫‪Konto no . 12 30 26‬‬
‫‪BLZ . 500 502 01‬‬
‫ارﺗﺒﺎط از ﻃﺮﻳﻖ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‬

‫‪E Mail . : EEZ5760GOF @ AOL.com‬‬

‫"ﺟﻬﺖ ﻛﺎﻣﻞ ﺗﺮ ﺷﺪن ﻣﻄﺎﻟﺐ و ﻣﺴﺘﻨﺪات ﻛﺘﺎب در ﭼﺎپ ﻫﺎي ﺑﻌﺪي‪ ،‬ﭘﻴﺸﺎﭘﻴﺶ ﭘﺬﻳﺮاي ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد‪ ،‬اﻧﺘﻘﺎد‪،‬‬
‫ﺳﻨﺪ‪ ،‬ﻋﻜﺲ و ﻣﺪرك ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺣﻮادث و ﺟﺮﻳﺎﻧﺎت اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻮده و ﺑﻪ دﻳﺪه ﻣﻨﺖ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﮔﺬارد‪".‬‬

‫‪٢‬‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪4 ..........................................................................................................................................................................................‬‬
‫آﻏﺎز ‪6 .............................................................................................................................................................................................‬‬
‫از ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮي ﺑﺎزرﮔﺎن ﺗﺎ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ‪11 ............................................................................................................‬‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ؛ رخ ﺑﻪ رخ ﺑﺎ آﻳﺖاﷲ‪14 ..............................................................................................................................................‬‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﻳﻚ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ‪18 .........................................................................................................................................................‬‬
‫ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﻣﺼﺪق ‪21 .........................................................................................................................................................................‬‬
‫ﺗﻨﻔﻴﺬ ‪24 ........................................................................................................................................................................................‬‬
‫اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻣﺠﻠﺲ ‪25 .......................................................................................................................................................................‬‬
‫ﻧﻮار آﻳﺖ ‪26 ...................................................................................................................................................................................‬‬
‫ﻣﺮدم ‪28 .........................................................................................................................................................................................‬‬
‫آزادي ‪30 ........................................................................................................................................................................................‬‬
‫اﺳﺘﻘﻼل ‪34 ....................................................................................................................................................................................‬‬
‫زﻧﺎن ‪35 ..........................................................................................................................................................................................‬‬
‫رﺟﺎﻳﻲ و دوﻟﺖ او‪36 ......................................................................................................................................................................‬‬
‫ﺑﺴﺘﻦ داﻧﺸﮕﺎه و ﻓﺎﺟﻌﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪41 ..............................................................................................................................................‬‬
‫ﺷﻜﻨﺠﻪ‪ ،‬زﻧﺪان و اﻋﺪامﻫﺎ ‪45 ........................................................................................................................................................‬‬
‫ﺑﺤﺮان ﮔﺮوﮔﺎنﮔﻴﺮي‪48 .................................................................................................................................................................‬‬
‫ﺟﻨﮓ و ارﺗﺶ ‪55 ...........................................................................................................................................................................‬‬
‫رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ‪78 ......................................................................................................................................................................‬‬
‫اﻧﺤﺼﺎرﻃﻠﺒﻲ ‪79 .............................................................................................................................................................................‬‬
‫ﭼﻤﺎق و ‪ 14‬اﺳﻔﻨﺪ ‪84 ....................................................................................................................................................................‬‬
‫ﻣﻠﺖ؛ ﺗﻨﻬﺎ راه ﻋﺒﻮر از ﻣﺪار ﺑﺴﺘﻪ ‪89 ............................................................................................................................................‬‬
‫ﻏﻮﻏﺎي ﺧﺮداد؛ ﺗﻼﻗﻲ درﻧﻘﻄﻪ اوج ‪93 ...........................................................................................................................................‬‬
‫وﻛﻮدﺗﺎ ﺑﺮ ﺛﻤﺮ ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﺪ‪94 ...........................................................................................................................................................‬‬
‫آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ؛ ﻳﻚ ﻧﻘﺎب و دو ﭼﻬﺮه‪100 .....................................................................................................................................‬‬
‫ﺑﺮ ﺳﺮ دوراﻫﻲ ‪109 .........................................................................................................................................................................‬‬
‫ﮔﺴﺴﺖ از ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ‪112 ...............................................................................................................................................................‬‬
‫ﻳﻚ اﻧﺘﺨﺎب؛ ﻳﻚ ﺗﺤﻠﻴﻞ ‪119 .........................................................................................................................................................‬‬
‫‪ 42‬ﺳﺎل در ﺗﺒﻌﻴﺪ‪120 ....................................................................................................................................................................‬‬
‫در ﭘﻴﺸﮕﺎه ﺗﺎرﻳﺦ‪124 .....................................................................................................................................................................‬‬
‫ﺿﻤﻴﻤﻪ ‪ :1‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ﭘﻴﺶ ﻧﻮﻳﺲ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ‪125..........................................................................................................................‬‬
‫ﺿﻤﻴﻤﻪ‪ : 2‬ﻣﺘﻦ ﻛﺎﻣﻞ ﭘﻴﺶ ﻧﻮﻳﺲ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ‪131....................................................................................................1358،‬‬
‫ﺿﻤﻴﻤﻪ ‪: 3‬ﻣﻴﺜﺎق ﺷﻮراي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻠﻲ‪150.................................................................................................................................‬‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ وﻣ‪Ĥ‬ﺧﺬ‪154..........................................................................................................................................................................‬‬
‫روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎوﻣﺠﻼت‪199.................................................................................................................................................................‬‬
‫ﻛﺘﺎﺑﻨﺎﻣﻪ‪201.................................................................................................................................................................................‬‬

‫‪٣‬‬
 ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‪:‬‬

‫ﺑﻨﺎم آﻧﻜﻪ آزادي را آﻓﺮﻳﺪ‬

‫‪ 72‬ﺳﺎل ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب ﻣﺸﺮوﻃﻪ و ‪ 28‬ﺳﺎل ﺑﻌﺪ از ﺟﻨﺒﺶ ﻣﻠﻲ ﺷﺪن ﺻﻨﻌﺖ ﻧﻔﺖ‪ ،‬ﻣﺮدﻣﺎن اﻳﻦ ﺳﺮزﻣﻴﻦ در ﻳﻮرﺷﻲ دﻳﮕـﺮ‬
‫ﺑﻪ آرﻣﺎنﻫﺎي ﺳﻪﮔﺎﻧﻪ اﺳﺘﻘﻼل‪ ،‬آزادي و ﺟﻤﻬﻮري ‪ ،‬در زﻣﺴﺘﺎن ‪ 1357‬اﻧﻘﻼﺑﻲ را ﭘﺎﻳﻪ ﮔﺬاردﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻨﻚ ﭘﺲ از ﺳـﻪ دﻫـﻪ‪،‬‬
‫ﻟﻘﺐ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻣﺮدﻣﻲ ﻗﺮن اﺧﻴﺮ را از آن ﺧﻮد ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻧﻘﻼب ‪ ،1979‬ﺑﺎ ﺑﺮﻫﻢ زدن ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﻌﺎدﻻت روي ﻛﺎﻏﺬ‪،‬‬
‫ﻧﻘﻄﻪ ﻋﻄﻔﻲ را رﻗﻢ زد و ﺑﻪ ﻳﻜﺒﺎره اﻳﺮان را ﺑﻪ ﻛﺎﻧﻮن ﺗﺤﻮﻻت ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ و دﻧﻴﺎ ﺑﺪل ﻛﺮد‪ .‬ﺳﻪ اﻧﻘﻼب در ﻋﺮض ﻛﻤﺘـﺮ از ﺻـﺪ‬
‫ﺳﺎل‪ ،‬ﻧﺸﺎن از آن داﺷﺖ ﻛﻪ ﻣﺮدم اﻳﺮان دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ آرﻣﺎنﻫﺎي ﺳﻪﮔﺎﻧﻪ را در دﺳﺘﻮر ﻛﺎر ﺧﻮد ﻗﺮار داده ﺑﻮدﻧﺪ و در ﻋﻄـﺶ‬
‫رﺷﺪ و ﺗﺮﻗﻲ ﻣﻲﺳﻮﺧﺘﻨﺪ و ﻣﻲﮔﺪاﺧﺘﻨﺪ‪ .‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺟﻨﺒﺸﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺷﻮر و ﺷﻮق و ﺣﺮﻛﺘﻲ ﻫﻤﻪ ﺟﻮش و ﺧـﺮوش ﻛـﻪ‬
‫آﺧﺮﻳﻦ ﻓﺮﻳﺎد ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺮدم اﻳﺮان در ﻃﻠﺐ اﺳﺘﻘﻼل‪ ،‬آزادي و ﺟﻤﻬﻮري ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ‪ ،‬ﻓﺮﺟﺎﻣﻲ ﺗﻠﺦ داﺷﺖ‪ .‬ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻣﻴـﺪﻫﺎ و آرزوﻫـﺎ‬
‫ﻳﻚ ﺷﺒﻪ ﺑﺮ ﺑﺎد رﻓﺖ وﺣﺴﺮﺗﻲ ﻋﻤﻴﻖ و اﻟﺒﺘﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪاي ارزﺷﻤﻨﺪ ﺑﺮ ﺟﺎي ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ آن اﻧﻘﻼب ﺷﻜﻮﻫﻤﻨﺪ از اوج ﻋـﺰت‬
‫ﺗﺎ ﺣﻀﻴﺾ ذﻟﺖ ﻓﺮوﻏﻠﺘﻴﺪ و ازﻫﻢ ﮔﺴﺴﺖ؟‬
‫ﺣﺪﻓﺎﺻﻞ ﺳﺎلﻫﺎي‪ 57‬ﺗﺎ ‪ 67‬ﻧﻘﻄﻪ ﻛﻮر ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﻌﺎﺻﺮ اﻳﺮان اﺳﺖ‪.‬ﺣﻮادث اﻳﻦ ﺳﺎلﻫﺎ ﭼﻨﺎن در ﻫﺎﻟـﻪاي از اﺑﻬـﺎم ﻓﺮورﻓﺘـﻪ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺎر را ﺑﺮ ﻫﺮ ﻣﻮرﺧﻲ ﺳﺨﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻋﺮﺻﻪ را ﺑﺮ ﻫﺮ ﻣﺤﻘﻘﻲ ﺗﻨﮓ ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﻫﺮ آنﻗﺪر ﻛﻪ ﺳﺨﻦ ﮔﻔـﺘﻦ از روحاﷲ‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬اﻛﺒﺮ ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻋﻠﻲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪﺣﺴﻴﻦ ﺑﻬﺸﺘﻲ‪ ،‬ﻋﺒﺪاﻟﻜﺮﻳﻢ ﻣﻮﺳﻮي اردﺑﻴﻠﻲ‪ ،‬ﻣﺤﺴﻦ رﺿﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ‬
‫ﻋﻠﻲ رﺟﺎﺋﻲ و ﻣﺤﻤﺪﺟﻮاد ﺑﺎﻫﻨﺮ ﺑﺮاي ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﻧﺴﻞ ﺟﻮان آﺷﻨﺎ اﺳﺖ‪ ،‬دم زدن از اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﻣﻬﺪي ﺑﺎزرﮔﺎن‪ ،‬ﺻﺎدق‬
‫ﻗﻄﺐ زاده‪ ،‬ﺣﺴﻦ ﻻﻫﻮﺗﻲ‪ ،‬ﻋﻠﻲ ﮔﻠﺰاده ﻏﻔﻮري‪ ،‬ﺳﻴﺪﻣﺮﺗﻀﻲ ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه‪ ،‬ﻣﺤﻤـﺪ ﺟﻌﻔـﺮي‪ ،‬ﺷـﻬﺎباﻟـﺪﻳﻦ اﺷـﺮاﻗﻲ‪ ،‬اﺣﻤـﺪ‬
‫ﺳﻼﻣﺘﻴﺎن‪ ،‬ﺳﻴﺪﺣﺴﻴﻦ ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻋﻠﻲ ﺣﺠﺘﻲ ﻛﺮﻣـﺎﻧﻲ‪ ،‬وﻟـﻲاﷲ ﻓﻼﺣـﻲ‪ ،‬ﻗﺎﺳـﻢﻋﻠـﻲ ﻇﻬﻴﺮﻧـﮋاد‪ ،‬ﺟـﻮاد ﻓﻜـﻮري‪ ،‬ﻛـﺎﻇﻢ‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺘﻤﺪاري‪ ،‬ﺣﺴﻴﻨﻌﻠﻲ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪ ،‬ﻋﻠﻲ ﺗﻬﺮاﻧﻲ‪ ،‬ﺣﺴﻴﻦ ﻧﻮابﺻﻔﻮي وﻋﻠﻲاﻛﺒﺮ ﻣﻌﻴﻦﻓﺮ ﻧﺎآﺷﻨﺎ و ﻧﺎﻣﺄﻧﻮس ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬در اﻳـﻦ‬
‫ﻣﻴﺎن ﭼﻪ ﺟﺎي دارد ﻛﻪ ﻧﺴﻞ ﺟﻮان اﻳﺮان را ﺑﻪ اﻳﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﺳﺮزﻧﺶ ﻛﺮد و ﻣﻮرد ﺑﺎزﺧﻮاﺳﺖ ﻗﺮار داد؟ ﻣﮕﺮ ﻧﻪ اﻳـﻦ اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﺗﺤﻤﻴﻖ ﻣﺮدم و ﻋﺪم اﻋﻄﺎي ﺣﻖ آﮔﺎﻫﻲ از آﻧﭽﻪ ﺑﺮ ﻧﺴﻞﻫﺎي ﭘﻴﺸﻴﻦ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،1‬ﻫﺪف ﻫﺮ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﺘﺒﺪادي اﺳﺖ؟ ﺣﺎﻛﻢ‪،‬‬
‫ﭼﻪ ﺷﺎه ﺑﺎﺷﺪ و ﭼﻪ ﺷﻴﺦ‪ ،‬آنﮔﺎه ﻛﻪ ادﻋﺎي وﻻﻳﺖ ﻣﻄﻠﻘﻪ ﺑﺮ ﺟﺎن و ﻣﺎل ﻣﻠﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪،‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﺣﻜﻮﻣـﺖ ﺧـﻮﻳﺶ را‬
‫دوام ﺑﺨﺸﺪ؟ ﺟﺰ ﺑﻪ ﺷﻜﻨﺠﻪ و ﺗﻬﺪﻳﺪ و ارﻋﺎب و ﻗﺘﻞ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن و ﻣﻨﺘﻘﺪان و ﺗﺤﺮﻳﻒ ﺗﺎرﻳﺦ و ﺗﻘﺪﻳﺲ آﻧﺎن ﻛﻪ ﻻﻳﻖ ﺗﻜﻔﻴﺮ ﻧﻴﺰ‬
‫ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ؟ آن ﻫﻨﮕﺎم ﻛﻪ ﺳﺘﻮن ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي اﺳﺘﺒﺪاد ﻣﺴﺘﻘﺮﮔﺸﺘﻨﺪ و ﻻﻳﻪﻫﺎي ﺣﺠـﺎب و ﺳﺎﻧﺴـﻮرﺑﺮ دل و ﺟـﺎن و ﻓﻜﺮﻣﺮدﻣـﺎن‬
‫ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬آن زﻣﺎن ﻛﻪ آزادي رﺧﺖ ﺑﺮﺑﺴﺖ‪ ،‬اﺳﺘﻘﻼل ﻧﺎﺑﻮد ﺷﺪ و ﺗﺎﺑﻮت ﺟﻤﻬﻮري ﺑﺮ دوشﻫﺎ رواﻧـﻪ ﮔﺸـﺖ؛ از ﻛﺠـﺎ و‬
‫ازﻛﺪاﻣﻴﻦ ﺳﻮ ﻧﺴﻴﻢ آﮔﺎﻫﻲ ﺑﻮزد و دلﻫﺎ را ﺑﻪ دم ﻣﺴﻴﺤﺎﺋﻲاش زﻧﺪه ﮔﺮداﻧﺪ؟‬
‫اﻛﻨﻮن ﭘﺲ از ﮔﺬﺷﺖ ‪ 28‬ﺳﺎل از ﭘﻴﺮوزي اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ زﻣﺎن آن ﻓﺮارﺳﻴﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ آﻧﭽﻪ رخ‬
‫داد‪ ،‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ را ﻣﺤﻜﻲ دوﺑﺎره زﻧﻴﻢ‪ .‬ﺗﺤﻘﻴﻖ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺗﺎرﻳﺦ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‪ ،‬ﭼﻬﺮه درﺧﺸـﺎن ﻣﺒـﺎرزان‬
‫راه اﺳﺘﻘﻼل و آزادي‪ ،‬ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﻛﻨﻜﺎش ﭼﻨﺪﺑﺎره ﻣﻴﺎن ﻣﻨﺎﺑﻊ دﺳﺖاول و ﻣﺮاﺟﻊ ﻛﻢﻳﺎب و ﮔﺎه ﻧﺎﻳﺎب ﺑﻮد‪ .‬ﺻﺪﻫﺎ ﻛﺘﺎب و ﻣﺠﻠـﻪ‬
‫و روزﻧﺎﻣﻪ و ﻫﺰاران ﺻﻔﺤﻪ اوراق ﻣﺠﺎز و ﻏﻴﺮﻣﺠﺎز ﺑﻪ اﻳﻦ اﻣﻴﺪ ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﭘﺮﺗﻮي از ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻳﺎﻓﺖ ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺎﺑﻴﺪن ﮔﻴﺮد و‬
‫ﺟﻌﻞ و ﺗﺤﺮﻳﻒ و دروغ را ﺑﻪ ﻛﻨﺎري زﻧﺪ‪ .‬ﻛﺘﺎب ﭘﻴﺶ رو‪ ،‬ﻣﺎﺣﺼﻞ ﺑﻴﺶ از ﻳﻚﺳﺎل ﺗﻼش‪ ،‬ﺛﻤﺮه ﺻﺪﻫﺎ ﺳﺎﻋﺖ ﻛﺎر ﺷﺒﺎﻧﻪ روزي‬
‫وﻧﺘﻴﺠﻪ زﻳﺮورو ﻛﺮدن دهﻫﺎ ﻣﻨﺒﻊ و ﻣﺎﺧﺬ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺣﻮادث ﺳﺎل ﻫﺎي اول اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان‪،‬از ﭘﺸﺖ دﻳﻮار ﺑﻠﻨﺪ ﺳﺎﻧﺴـﻮر‬

‫‪ -1‬و اﻛﻨﻮن ﻧﻴﺰ ﺑﺮ اﻳﻦ ﻧﺴﻞ ﻣﻲرود‪.‬‬

‫‪٤‬‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺪﻣﻲ اﺳﺖ ﻛﻮﭼﻚ در راﻫﻲ ﺑﺰرگ‪ .‬ﻛﻮﺷﺸﻲ اﺳﺖ اﻧﺪك ﻛﻪ اﮔﺮ ﺟﺎﻣﻊ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺳﻌﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ ﺗﺎ ﺻـﺎدﻗﺎﻧﻪ ﺑﺎﺷـﺪ و‬
‫ﺗﻼﺷﻲ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻳﻚ ﻣﻠﺖ‪ ،‬ﻫﻴﭻﮔﺎه ﺑﻪ آرﻣﺎﻧﺶ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬رواﻳﺘﻲ اﺳﺖ ﭘﺮاز درد و رﻧﺞ و ﻣﺎﻻﻣﺎل از ﻣﺒـﺎرزهﻫـﺎ و‬
‫اﻳﺴﺘﺎدنﻫﺎ‪ .‬آنﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﻮادث درﮔﻴﺮ ﻣﻲﺷﻮد و ﭘﺎ ﺑﻪ ﭘﺎي روزﻫﺎ‪ ،‬ﺟﺮﻳﺎﻧﺎت را ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﭘﻴﺶ ﻣﻲآﻳﺪ‪ ،‬ﺷﺎﻫﺪ ﻟﺤﻈـﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﻟﺤﻈﻪ ﻓﺮوﭘﺎﺷﻲ ﻳﻚ اﻧﻘﻼب اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ آرﻣﺎنﻫﺎي اﻧﻘﻼب اﻳﺮان ﻳﻜﻲ ﭘﺲ از دﻳﮕـﺮي درو ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ و رﻧـﮓ‬
‫ﺧﺎﻃﺮه ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﻌﺎﺻﺮ اﻳﺮان ﻣﻤﻠﻮ از ﻓﺪاﻛﺎريﻫﺎ‪ ،‬ازﺧﻮدﮔﺬﺷﺘﮕﻲﻫﺎ و اﻳﺴﺘﺎدنﻫﺎﺳﺖ‪ .‬در ﮔﻮﺷﻪ ﮔﻮﺷـﻪ اﻳـﻦ ﺗـﺎرﻳﺦ ﻣﺒـﺎرزان راه‬
‫اﺳﺘﻘﻼل و آزادي ﺑﻪ ﻣﻴﺎدﻳﻦ ﻧﺒﺮد آﻣﺪﻧﺪ‪ ،‬اﻳﺴﺘﺎدﻧﺪ و دﻟﻴﺮاﻧﻪ از ﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻠﺖ دﻓﺎع ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬داﺳﺘﺎن اﻳﻦ ﻣﺒـﺎرزهﻫﺎﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﻳﻚ ﻣﻠﺖ را ﻣﻲﺳﺎزد و ﻗﻄﻌﺎ اﮔﺮ ﺷﻮر رواﻳﺖ اﻳﻦ ﺟﻨﮕﻴﺪنﻫﺎ ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺗﺎرﻳﺦ از ﺧﻮد ﺗﻬﻲ ﻣﻲﮔﺸـﺖ‪ .‬ﺑـﺎزﺧﻮاﻧﻲ اﻧﻘـﻼب‬
‫اﻳﺮان‪ ،‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﺎزﮔﻮﻳﻲ ﺣﺪﻳﺚ ﻳﻚ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﺳﺖ‪ .‬داﺳﺘﺎن ﻧﺒﺮدي اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻳﻚ ﻃﺮف اﺳﺘﻘﻼل و آزادي و اﺳﻼم ﻗـﺮار‬
‫دارﻧﺪ و در ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﻫﺮآﻧﭽﻪ اﻳﻦ واژﮔﺎن را ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ﻣﻲﻛﺸﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎب‪ ،‬رواﻳﺖ ﻣﺒﺎرزهﻫﺎ و ﺟﺪالﻫﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﺣﻜﺎﻳﺖ آنﻛﻪ اﻳﺴﺘﺎد و آنﻛﻪ ﺷﺎﻧﻪ ﺧﺎﻟﻲ ﻛﺮد‪ .‬آنﻛﻪ ﺑﻪ آرﻣﺎﻧﺶ وﻓﺎدار ﻣﺎﻧﺪ و‬
‫آنﻛﻪ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ ﻳﻚ ﻣﻠﺖ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻛﺮد‪ .‬آنﻛﻪ ﻣﻨﺎدي اﺳﻼم آزاديﺧﻮاه ﺑﻮد و آﻧﻜﻪ اﺳﻼم ﻓﻴﻀﻴﻪ را ﻓﺮﻳﺎد زد‪ .‬آنﻛﻪ وﻻﻳـﺖرا از‬
‫آن ﺟﻤﻬﻮر ﻣﺮدم ﻣﻲدﻳﺪ و آنﻛﻪ وﻻﻳﺖ را از آن ﻓﻘﻴﻪ‪ .‬آنﻛﻪ دم از اﺳﺘﻘﻼل و آزادي زد و آﻧﻜﻪ ﺳﺨﻦ از ﺳﺮﻛﻮب ﺑـﻪ ﻣﻴـﺎن‬
‫آورد‪ .‬آﻧﻜﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﻛﺮد و آﻧﻜﻪ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﭘﻴﺸﻪ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬آﻧﻜﻪ ﻣﺎﻧﺪ و آﻧﻜﻪ رﻓﺖ‪...‬‬
‫"اﻳﺴﺘﺎده ﺑﺮ آرﻣﺎن"‪ ،‬ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ و اﺣﻮال ﻳﻚ ﺷﺨﺺ ﻧﻤﻲﭘﺮدازد‪ ،‬اﮔﺮﭼﻪ در آن ﻣﺤﻮرﻳﺖ از آن ﺑﻨﻲﺻـﺪر اﺳـﺖ‪ .‬ﻫـﺪف‪،‬‬
‫آنﭼﻨﺎﻧﻜﻪ در ﺟﺎيﺟﺎي ﻛﺘﺎب آﻣﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻳﻚ ﺷﺨﺺ و ﻓﺮد ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﭼﻪ ﻛـﻪ اﻧﺴـﺎنﻫـﺎ ﺣﺘـﻲ اﮔـﺮ در‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻣﺪارج ﮔﺎم ﺑﺮدارﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻴﭻﮔﺎه از اﺷﺘﺒﺎه و ﺧﻄﺎ ﻣﺼﻮن ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ اﺻﻞ‪ ،‬راه اﺳﺖ و ﺑﺲ‪ .‬ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﻧﻴـﺰ در‬
‫اﻣﺘﺪاد آن ﻣﻄﺮح ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﻧﻘﺶ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺧﻮد را اﻳﻔﺎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬دﻟﺪادﮔﺎن راه اﺳﺘﻘﻼل و آزادي ﻫﺮ ﻛﺪام ﺑﺮﮔﻲ درﺧﺸﺎن ﺑـﺮ‬
‫دﻓﺘﺮ ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﻦ ﻣﻠﺖ اﻓﺰودﻧﺪ و آﺧﺮﻳﻦ آنﻫﺎ ﻫﻤﭽﻮن ﺷﻬﺎﺑﻲ در ﺷﺐ ﺗﺎر ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﺮان درﺧﺸﻴﺪن ﮔﺮﻓﺖ و اﻓﺴﻮس ﻛـﻪ ﭼـﻪ‬
‫زود ﺧﺎﻣﻮش ﮔﺸﺖ‪ .‬دوﺳﺖ دارم در اﻳﻨﺠﺎ ﻳﺎدي ﻛﻨﻢ از آﻧﺎن ﻛﻪ ﺗﺎ آﺧﺮﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻪ راه اﺳﺘﻘﻼل و آزادي وﻓﺎدار ﻣﺎﻧﺪﻧـﺪ وﻧـﻪ‬
‫ﻓﺸﺎر‪ ،‬ﻧﻪ ﺷﻜﻨﺠﻪ‪ ،‬ﻧﻪ زﻧﺪان و ﻧﻪ ﻣﺮگ؛ ﻫﻴﭻﻛﺪام‪ ،‬ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ آﻧﺎن را از راﻫﻲ ﻛﻪ اﻧﺘﺨـﺎب ﻛـﺮده ﺑﻮدﻧـﺪ روﻳﮕـﺮدان ﻛﻨـﺪ‪ .‬از‬
‫ﻫﺰاران ﮔﻤﻨﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻲﻫﻴﭻ ﭼﺸﻢداﺷﺖ ﭘﺎي در راه اﺳﺘﻘﻼل و آزادي وﻃﻦ ﻧﻬﺎدﻧﺪ وﺗﻤﺎم زﺣﻤـﺎت وﺳـﺨﺘﻲﻫـﺎ را ﺑـﻪ ﺟـﺎن‬
‫ﺧﺮﻳﺪﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ را ﺑﻪ روان ﭘﺎك آﻧﺎن ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪.‬‬

‫ﻋﻠﻲ ﻏﺮﻳﺐ‬
‫رﻣﻀﺎن ‪ /1427‬ﻣﻬﺮ ‪1385‬‬

‫‪٥‬‬
 ‫آﻏﺎز‬
‫ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر در ‪ 2‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪ 1312‬در روﺳﺘﺎي ﺑﺎﻏﭽﻪ از ﺗﻮاﺑﻊ ﻫﻤﺪان ﺑﺪﻧﻴﺎ آﻣﺪ‪ .‬ﭘﺴﺮ ﻧﺼﺮاﷲ ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬آﻳﺖاﷲ‬
‫ﻣﺸﻬﻮر و ﺧﻮﺷﻨﺎم ﻫﻤﺪان‪ ،‬از ﻫﻤﺎن اﺑﺘﺪا در ﺟﻮي آزاداﻧﺪﻳﺶ رﺷﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﭘﺪرش از روﺣﺎﻧﻴﻮن روﺷﻨﻔﻜﺮ و از ﺣﺎﻣﻴﺎن ﻧﻬﻀـﺖ‬
‫ﻣﻠﻲ و دﻛﺘﺮ ﻣﺼﺪق ﺑﻮد و آﻧﭽﻨﺎن ﻛﻪ ﭘﺴﺮ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻛﻨﺪ ورد زﺑﺎﻧﺶ اﻳﻦ ﺑﻮد‪":‬اﻣﺎن از آﺧﻮﻧﺪ ﺑﻲدﻳﻦ!"‪ 1‬آﻳﺖاﷲ ﺑﻨـﻲﺻـﺪر‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺷﺪﻳﺪ ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎي رﺿﺎﺧﺎن ﺑﻮد و ﻫﻤﻴﻦ ﻋﻠﺖ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺑﺎزداﺷﺖ وي ﻧﻴﺰ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫"آنﺳﺎلﻫﺎ ﺑﻪ ﭼﺸﻢدرد ﻣﺒﺘﻼ ﺷﺪه ﺑﻮدﻳﻢ و آﻣﺪﻳﻢ ﺑﻪ ﺗﻬﺮان ﺑﺮاي ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از روزﻫﺎ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻴﻢ ﺑﺎ اﺗﻮﺑـﻮس ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻄﺐ ﭘﺰﺷﻚ در ﺧﻴﺎﺑﺎن ﺑﺮﻟﻦ ﺑﺮوﻳﻢ‪ ،‬وﻗﺘﻲ اﺗﻮﺑﻮس از ﻣﻴﺪان ﺑﻬﺎرﺳﺘﺎن رد ﺷﺪ ﺗﺎ ﭼﺸﻤﻢ ﺑﻪ ﻣﺠﺴﻤﻪ ]رﺿﺎﺧﺎن[ اﻓﺘﺎد ﺷﺮوع‬
‫ﻛﺮدم ﺑﻪ ﻓﺤﺶ دادن‪ .‬رﻧﮓ ﭘﺪرم ﺳﻴﺎه ﺷﺪ و ﺣﺎﻟﺖ ﺳﻜﻮت و وﺣﺸﺖ داﺧﻞ اﺗﻮﺑﻮس‪ .‬ﻣﻦ ﻣﺎﺗﻢ ﺑﺮده ﺑـﻮد‪ .‬وﻗﺘـﻲ از اﺗﻮﺑـﻮس‬
‫ﭘﻴﺎده ﺷﺪﻳﻢ ﭘﺪرم ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ اﻳﻦ ﭼﻪ ﻛﺎري ﺑﻮد ﻛﻪ ﻛﺮدي؟ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻮد ﻫﻤﻪﻣﺎن را ﺑﻪ ﺑﺎد ﺑﺪي‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﺸﺘﻦ ﺑﺪي‪.‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﭼﻪ ﻛﺎر‬
‫‪2‬‬
‫داﺷﺘﻢ ﺑﻪ ﻛﺸﺘﻦ ﺷﻤﺎ؟ ﻣﮕﺮ ﺷﻤﺎ ﻧﮕﻔﺘﻴﺪ اﻳﻦ ﺑﺪه؟ ﭘﺪرم ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﻧﮕﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﺑﻴﺎي ﺗﻮي ﻣﻴﺪان داد ﺑﺰﻧﻲ!"‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ آﻳﺖاﷲ ﺑﻨﻲﺻﺪر درﮔﺬﺷﺖ‪ ،‬آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺮگ ﻫﻴﭻﻛﺪام از روﺣﺎﻧﻴﻮن ﻧﺠﻒ ﻫﻢ ﭘﻴﺎم ﻧﻤﻲداد‪ ،‬ﺑـﺮاي‬
‫ﺗﺸﻴﻴﻊ آﻣﺪ و در ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺘﻢ ﻧﻴﺰ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮد‪ .‬ﺟﺮﻗﻪ آﺷﻨﺎﻳﻲ آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﺎ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر از ﻫﻤﻴﻦﺟﺎ زده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺗﺤﺼﻴﻼﺗﺶ را ﺑﺎ ﻣﺪرك داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان در رﺷﺘﻪ ﺣﻘﻮق اﺳـﻼﻣﻲ و اﻗﺘﺼـﺎد ﺗﻜﻤﻴـﻞ ﻛـﺮد و ﺑﻌـﻼوه در ﻣﻮﺳﺴـﻪ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان ﻧﻴﺰ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﻮد‪ .‬اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻـﺪر در ‪ 7‬ﺷـﻬﺮﻳﻮر ‪ 1340‬ﺑـﺎ ﻋـﺬرا‬
‫ﺣﺴﻴﻨﻲ ازدواج ﻧﻤﻮد وﻣﺎﺣﺼﻞ اﻳﻦ ازدواج‪ ،‬دو دﺧﺘﺮ و ﻳﻚ ﭘﺴﺮ اﺳﺖ‪ .‬دﻛﺘﺮ ﻓﻴﺮوزه ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬زﻫﺮا ﺑﻨﻲﺻﺪر و ﻣﻬﻨﺪس ﻋﻠﻲ‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻓﺮزﻧﺪان او را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ 3".‬ﻋﻀﻮﻳﺖ او در ﺟﺒﻬﻪ ﻣﻠﻲ دوم و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻋﻠﻴﻪ دوﻟﺖ ﻛﻮدﺗﺎ در دوران داﻧﺸﺠﻮﻳﻲ‬
‫ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﺗﺎ دو ﺑﺎر ﺑﺎزداﺷﺖ ﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﻫﻴﭻﮔﺎه ﺗﻬﺪﻳﺪ و ﺗﻄﻤﻴﻊ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺑﺎﻋﺚ ﻧﺸﺪ ﺗﺎ او از راﻫﻲ ﻛـﻪ ﭘـﺎي در آن ﮔﺬاﺷـﺘﻪ‬
‫ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻴﺮون رود‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫"دﻛﺘﺮ اﻣﻴﻨﻲ ﺑﻬﻢ ﮔﻔﺖ ﺗﻮ ﺑﻴﺎ ﻋﻀﻮﻳﺖ در ﺟﺒﻬﻪ ﻣﻠﻲ و ﻛﻤﻴﺘﻪ آن را درداﻧﺸﮕﺎه ﻛﻨﺎر ﺑﮕﺬار‪ ،‬ﻣﺎ ﭘﺴـﺖ ﻣﻌـﺎون ﺷـﻬﺮدار در‬
‫‪4‬‬
‫ﺗﻬﺮان وﺑﻌﺪ از آن ﺷﻬﺮداري را ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﻲدﻫﻴﻢ‪".‬‬
‫ﭘﺲ از اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺮﻛﻮبﻫﺎ در ‪ 1‬آذر ‪ 1342‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﻮرس ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ ﺑﻪ ﻓﺮاﻧﺴﻪ رﻓﺖ و ﺗﺤﺼﻴﻼت و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺧﻮد را در‬
‫آﻧﺠﺎ اداﻣﻪ داد‪ .‬ﭘﺲ از ﺧﺮوج از ﻛﺸﻮر دوﻟﺖ ﺣﻘﻮق ﺑﻨﻲﺻﺪر را ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ او ﺑﺮ ﺿﺪرژﻳﻢ ﻗﻄﻊ ﻛﺮد‪ 5".‬او ﻛﻪ ﺑﺎ آﺷـﻨﺎﻳﻲ‬
‫ﺑﺎ ﻣﺼﺪق ﺷﻴﻔﺘﻪ اﺳﺘﻘﻼل و آزادي ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻣﺼﺪق و اﻧﺘﺸﺎرات ﻣﺪرس را در ﻓﺮاﻧﺴـﻪ ﺑﻨﻴـﺎن ﻧﻬـﺎد‪ 6".‬از ﺟﻤﻠـﻪ‬
‫ﻛﺎرﻫﺎي اﻳﻦ اﻧﺘﺸﺎرات ﺟﻤﻊآوري ﻛﻠﻴﻪ ﻧﻄﻖﻫﺎ وﻣﻜﺘﻮﺑﺎت دﻛﺘﺮ ﻣﺼﺪق ﺑﻮد و ﺟﺎﻟﺐ اﻳﻦﺟﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﻫﺰﻳﻨﻪ ﭼﺎپ اﻳﻦ‬
‫‪7‬‬
‫ﻛﺘﺎبﻫﺎ را آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺗﻘﺒﻞ ﻣﻲﻛﺮد"‬
‫ﺧﺒﺮﻧﺎﻣﻪ ﺟﺒﻬﻪ ﻣﻠﻲ ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻨﻲﺻﺪر و ﻫﻤﻔﻜﺮاﻧﺶ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲﺷﺪ و از ﺟﻨﺎح روﺷـﻨﻔﻜﺮان ﻣـﺬﻫﺒﻲ ﻋﻠﻴـﻪ رژﻳـﻢ ﺷـﺎه‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬در ﻣﺠﻠﻪ ﻣﻜﺘﺐ ﻣﺒﺎرزﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ اﺗﺤﺎدﻳﻪ اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي اﺳﻼﻣﻲ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن اروﭘﺎ اداره ﻣـﻲﺷـﺪ‪ ،‬ﻣﻘـﺎﻻﺗﻲ از‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺠﺘﻬﺪ ﺷﺒﺴﺘﺮي‪ ،‬ﻋﻠﻲ ﺣﺠﺘﻲ ﻛﺮﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻳﺰدي‪ ،‬ﻋﻠﻲ ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ و دﻳﮕﺮ ﻣﺒﺎرزان ﻧﻮاﻧـﺪﻳﺶ‬
‫ﭼﺎپ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﻋﻀﻮﻳﺖ در ﺟﺒﻬﻪ ﻣﻠﻲ دوم‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دﺑﻴﺮ ﻛﻨﻔﺪاﺳﻴﻮن ﺟﻬﺎﻧﻲ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن"‪ ، 8‬ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻛﻤﻴﺘﻪ دﻓـﺎع‬
‫ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻓﻴﻠﺴﻮف آزادي‪ ،‬ژان ﭘﻞ ﺳﺎرﺗﺮ‪ ،‬ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎري ﺗﻨﻲ ﭼﻨﺪ از ﻣﺒﺎرزان و ﻣﺒﺎرزه ﺑﺮﺿـﺪ رژﻳـﻢ ﺷـﺎه ﺑﺨﺸـﻲ از ﺗـﺎرﻳﺦ‬
‫ﻣﺒﺎرزات ﺳﻴﺎﺳﻲ او ﻗﺒﻞ از اﻧﻘﻼب اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻛﺘﺎبﻫﺎﻳﻲ ﭼﻮن اﻗﺘﺼﺎد ﺗﻮﺣﻴﺪي‪ ،‬ﻛﻴﺶ ﺷﺨﺼﻴﺖ‪،‬ﺗﻀـﺎد و ﺗﻮﺣﻴـﺪ‪ ،‬ﻧﻔـﺖ‬
‫وﺳﻠﻄﻪ‪ ،‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ اﻳﺮان و ﻧﻘﺶ ﻣﺪرس‪ ،‬ﻣﻮازﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬روش ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪ‪ ،‬ﺗﻌﻤﻴﻢ اﻣﺎﻣﺖ و ﻣﺒﺎرزه ﺑـﺎ ﺳﺎﻧﺴـﻮر‪ ،‬راﺑﻄـﻪ‬
‫ﻣﺎدﻳﺖ و ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ‪ ،‬اﺻﻮل راﻫﻨﻤﺎ و ﺿﺎﺑﻄﻪﻫﺎي ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺑﻌﺜﺖ داﺋﻤﻲ و ﺑﻌﺜـﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕـﻲ‪،‬زور ﻋﻠﻴـﻪ ﻋﻘﻴـﺪه‪ ،‬زن در‬
‫ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ‪ ،‬ﻧﻔﺖ و ﻗﻬﺮ ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﻗﻄﺐزاده وﭘﻞ وﻳﻲ‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎس ﻓﺮاﻧﺴﻮي‪ ،‬ﭼﻪ اﻧﻘﻼﺑﻲ ﺑﺮاي اﻳﺮان)ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺮاﻧﺴﻪ(‪ ،‬ﻣـﺮدان‬
‫آﺳﻴﺎ) ﻓﺼﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺼﺪق ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﭘﻞ وﻳﻲ(‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻛﺘﺎب ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎﻳﻲ از رﺷﺪﻣﺎﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻛﺘـﺎب دوزﺧﻴـﺎن روي‬
‫زﻣﻴﻦ اﺛﺮ ﻓﺮاﻧﺘﺲ ﻓﺎﻧﻮن و ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻫﺎﻳﻲ در ﻣﺠﻠﻪ ﻫﺎي ﻋﻠﻤﻲ ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪ ،‬ﺑﺨﺸﻲ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي او ﺑﻪ ﻋﻨﻮان روﺷﻨﻔﻜﺮي دﻳﻨـﺪار در‬
‫اﻳﻦ دوره از زﻧﺪﮔﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪٦‬‬
 ‫ﺑﻨﻲﺻﺪر از دﻳﺪارش ﺑﺎ ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫" وﻗﺘﻲ ﻣﻦ ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﻪ اروﭘﺎ ﺑﻴﺎﻳﻢ ﻣﻦ را ﺑﻪ او]ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ[ و او را ﺑﻪ ﻣﻦ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ ﻃﻲ ﭼﻨـﺪ ﺟﻠﺴـﻪ ﮔﻔﺘﮕـﻮ‬
‫آﺷﻨﺎ ﺷﺪﻳﻢ و ﺑﺎ ﻫﻢ اﻧﺲ ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ‪ .‬ﻗﺒﻞ از اﻳﻨﻜﻪ او ازاروﭘﺎ ﺑﻪ اﻳﺮان ﺑﺎزﮔﺮدد‪ ،‬ﺟﻠﺴﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ دادﻳﻢ ﻛﻪ رﺳﻴﺪﮔﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ‬
‫ﭼﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻜﻨﻴﻢ‪ .‬ﻧﺸﺴﺘﻴﻢ و ﺑﺎﻻﺧﺮه ﻗﺮار ﺷﺪ دﻛﺘﺮ ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ اﻧﺘﻘﺎد از اﺳﻼم را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﺑﮕﻴﺮد و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد اﺳﻼم دﻳﮕﺮي و اﮔﺮ‬
‫راه ﺣﻠﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮاي اﻳﺮان و دﻧﻴﺎي اﻣﺮوز‪ ،‬اﻳﻦ را ﻫﻢ ﻣﻦ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﺑﮕﻴﺮم ‪ .‬ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻴﻢ ﻛﺎري ﻛﻨﻴﻢ و اﮔـﺮ ﻧﺘﻮاﻧﺴـﺘﻴﻢ‬
‫‪9‬‬
‫آﻳﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد‪".‬‬
‫راﻫﻲ ﻛﻪ ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ وﺑﻨﻲ ﺻﺪر اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮدﻧﺪ ﻗﺮﻳﻦ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺷﺪ‪ .‬راﻫﻲ ﺳﺨﺖ و دﺷﻮار ﻛﻪ ﺑﺮاي ﭘﻴـﺮوزي ﻣﺤﺘـﺎج ﻓـﺪاﻛﺎري‬
‫وازﺟﺎنﮔﺬﺷﺘﮕﻲ ﺑﻮد‪.‬ﻛﺎري ﻛﻪ اﻳﻦدو اﺛﺒﺎت ﻛﺮدﻧﺪ در اﻧﺠﺎﻣﺶ‪ ،‬ﺛﺎﺑﺖﻗﺪم و اﺳﺘﻮار ﻫﺴﺘﻨﺪ ﭼﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ راه اﺳـﺘﻘﻼل و آزادي‪،‬‬
‫آن ﻳﻜﻲ ﺟﺎناش را ﮔﺬاﺷﺖ و اﻳﻦ ﻳﻜﻲ زﻧﺪﮔﻲاش را‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮ رو ارﺗﺒﺎط ﻣﻴﺎن ﺑﻨﻲﺻﺪر و آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺟﺴﺘﻪ و ﮔﺮﻳﺨﺘﻪ اداﻣﻪ داﺷﺖ ﺗﺎ روزي ﻛﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺖ ﺑـﻪ‬
‫ﭘﺎرﻳﺲ ﺳﻔﺮ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺳﻴﺪاﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﺎ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺖ ﺗﺎ ﺧﺎﻧﻪاي در ﭘﺎرﻳﺲ ﺑﺮاي او ﻣﻬﻴﺎ ﻛﻨﺪ و ﺑﻨـﻲﺻـﺪر از اﺣﻤـﺪ‬
‫ﻏﻀﻨﻔﺮﭘﻮر‪ ،‬ﻳﻜﻲ از دوﺳﺘﺎﻧﺶ ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮد را ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻛﻨﺪ و آنرا در اﺧﺘﻴﺎر آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻗﺮار دﻫـﺪ"‪ 10‬ﺑﻨـﻲﺻـﺪر‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﻣﺨﺎﻟﻒ آﻣﺪن آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﭘﺎرﻳﺲ ﺑﻮد‪:‬‬
‫" ﻣﻦ ﻣﺨﺎﻟﻒ آﻣﺪن آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﭘﺎرﻳﺲ ﺑﻮدم‪ .‬ﭼﻮن ﭘﺎرﻳﺲ ﭼﻬﺎرراه اﻃﻼﻋﺎت و اﻓﻜﺎر ﺑﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﭼﻬﺎرراه اﮔﺮ ﻛﻢ و زﻳﺎد‬
‫ﺑﻜﻨﻲ رﻓﺘﻲ‪ .‬اﮔﺮ ﻳﻚ ﺣﺮف ﻧﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﺑﺰﻧﻲ و ﻳﻚ ﺻﺤﺒﺘﻲ ﺑﻜﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﺸﻮد آن را ﻣﺎﻳﻪ ﻛﺮد‪ ،‬اﻳﻦﻫﺎ ﺑﺮد را ﺑﺎﺧﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌـﺪﻫﺎ‬
‫ﻛﻪ اﺳﻨﺎد ﺳﻔﺎرت آﻣﺮﻳﻜﺎ و ﻛﺘﺎب ﺳﻮﻟﻴﻮان ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ دﻳﺪﻳﻢ ﺷﺮﻳﻒ اﻣﺎﻣﻲ اﺳﺒﺎب ﺗﺒﻌﻴﺪ ﺧﻤﻴﻨـﻲ را از ﻧﺠـﻒ ﺑـﻪ ﭘـﺎرﻳﺲ‬
‫ﻓﺮاﻫﻢ آورد‪ 11".‬آﻧﻬﺎ ﻣﻌﺎدل ﻫﻤﺎن ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﻣﻦ‪ ،‬ﺑﻪ آﻣﺪن او ﺑﻪ ﭘﺎرﻳﺲ اﻣﻴﺪ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ ﺑﻴﺮون ﻛﺮدن آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ‬
‫از ﻋﺮاق ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺮﻳﻒ اﻣﺎﻣﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ اﻣﻴﺪ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ او ﻣﻲآﻳﺪ ﭘﺎرﻳﺲ ﭼﻨﺪ ﺗـﺎ ﺧـﺰﻋﺒﻼت ﻣـﻲﮔﻮﻳـﺪ و ﭼﻨـﺪ‬
‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در آﻧﺠﺎ ﺳﻮالﻫﺎي ﻛﺬاﻳﻲ را از او ﻣﻲﭘﺮﺳﻨﺪ و او ﻫﻢ ﺟﻮابﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ آﻧﻬﺎ دﻟﺸﺎن ﻣﻲﺧﻮاﺳـﺖ ﻣـﻲدﻫـﺪ‬
‫‪12‬‬
‫ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﺎر اﻳﺸﺎن ﺗﻤﺎم ﻣﻲﺷﻮد و ﻣﺮدم دوروﺑﺮ او را رﻫﺎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﻣﻮج ﻣﻲﺧﻮاﺑﺪ‪".‬‬
‫" ﻧﺸﺴﺘﻢ ‪ 19‬ﺳﺌﻮال و ﺟﻮاب ﻛﻪ ﺑﻪ اﺻﻄﻼح ﺳﺌﻮالﻫﺎي اﺻﻠﻲ راﺟﻊ ﺑﻪ اﻧﻘﻼب اﻳﺮان ﺑﻮد ﻃﺮح ﻛﺮدم و ﺑﺮدم ﭘﻴﺶ ﺧﻤﻴﻨـﻲ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ دو ﺑﻪ دو ﺣﺮف ﺑﺰﻧﻴﻢ‪ .‬ﮔﻔﺖ ﻛﺴﻲ ﺗﻮي اﻃﺎق ﻧﻴﺎﻳﺪ‪.‬ﮔﻔﺘﻢ اﻳﻨﺠﺎ ﺟﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ ﻣﻲ ﮔﻦ ﻳـﻚ ﺧﺒﺮﻧﮕـﺎر‬
‫زﺑﺪه و زرﻧﮓ اﺳﺖ‪،‬ﻛﺴﻲاﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻦ ﻧﻘﺶ ﺷﻴﻄﺎن رو ﺑﺎزي ﻣﻲﻛﻨﻪ‪ .‬آنﻫﺎ ﻳﻚ ﺳﻮالﻫﺎﻳﻲ را ﻣﻄﺮح ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺷـﻤﺎ را‬
‫ﺑﭙﻴﭽﻮﻧﻨﺪ و از ﺷﻤﺎ ﺟﻮاﺑﻲ را ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ درﻣﻲآورﻧﺪ و ﺑﻌﺪ آن را ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ ﺗﻮي ﺑﻮق و ﺑﻴﭽﺎرهﺗﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳـﻮاﻻت‬
‫اﻳﻨﺠﺎﺳﺖ و اﻳﻦ ﻫﻢ ﺟﻮاﺑﻬﺎﻳﺶ‪ .‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻻزﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻧﻤﻲﺗﻮﻧﻴﺪ ﻳﻚ ﺗﺮﺗﻴﺐدﻳﮕﺮ ﺑﺪﻫﻴﺪ‪ .‬ﭘﻴـﺮوزي ﻳـﺎ ﺷﻜﺴـﺖ‬
‫اﻧﻘﻼب در ﮔﺮو ﻣﻮاﺿﻌﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ در اﻳﻦ روزﻫﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه اﺗﺨﺎذ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ اﻧﻘﻼب ﺷﻜﺴﺖ ﺑﺨﻮرد و‬
‫ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﺟﻤﻊ ﺗﺒﻌﻴﺪي ﻫﺎي ﻓﺮﻧﮓ ﺑﭙﻴﻮﻧﺪﻳﺪ‪ ،‬ﻣﺨﺘﺎرﻳﺪ وﮔﺮﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ در اﻳﻦ ‪ 19‬ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺟﻮابﻫﺎ ﻛﺎﻣﻼً روﺷـﻦ ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ ،‬ﻃﻮرﻳﻜـﻪ‬
‫ﻣﺮدم ﺑﺎ ﻫﺮ ﻧﻮع ﻋﻠﻢ و اﻃﻼع و ﺑﺎور و ﻋﻘﻴﺪه و ﻣﺬﻫﺒﻲ‪ ،‬ﺑﻄﻮر روﺷﻦ ﺑﺪاﻧﻨﺪ وﺿﻌﺸﺎن در رژﻳﻢ اﺳﻼﻣﻲ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑـﻮد‪ .‬و‬
‫ﭼﻮن ﻣﺮدم ﺷﻤﺎ را ﻣﺮﺟﻊ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﻣﻲداﻧﻨﺪ و ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪار ﻧﻤﻲداﻧﻨﺪ‪ ،‬ﻗﻮل ﺷﻤﺎ را ﻓﺘﻮاي دﻳﻨﻲ و ﻧﻈﺮي ﻣﻲداﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻄﻮر ﻗﻄـﻊ‬
‫ﺑﻪ اﺟﺮا در ﻣﻲآﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺎ روﺷﻦ ﺷﺪن ﺟﻮابﻫﺎ ﻫﻤﻪ ﺑﺎ ﺟﺎن و دل و ﺗﺎ ﭘﻴﺮوزي اﻧﻘﻼب‪ ،‬ﻣﻲاﻳﺴﺘﻨﺪ و رژﻳﻢ ﺷﺎه ﺑﻄﻮر ﻗﻄﻊ ﺳـﻘﻮط‬
‫‪13‬‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ دو روز ﺑﻌﺪ ﮔﻔﺖ ﻣﻦ آﻧﻬﺎ را ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﺮدم و درﺳﺖ اﺳﺖ ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪".‬‬
‫اﻳﻦ ﺳﻮالو ﺟﻮابﻫﺎ در ﻫﻤﺎن زﻣﺎن درﻛﺘﺎب" اﺻﻮل راﻫﻨﻤﺎ و ﺿﺎﺑﻄﻪﻫﺎي ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ"‪ 14‬ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ اوﻟﻴﻦ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﻫﺎ اﻧﻘﻼب وارد ﻓﺎز ﺟﺪﻳﺪي ﺷﺪ‪ .‬ﺳﻴﻞ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران و ﺧﺒﺮﻧﮕﺎرﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻧﻮﻓﻞﻟﻮﺷﺎﺗﻮ ﺳـﺮازﻳﺮ ﺷـﺪﻧﺪ و‬
‫ﺳﻮاﻻت ﺧﻮد را ﺑﺎ رﻫﺒﺮ اﻧﻘﻼب اﻳﺮان درﻣﻴﺎن ﻣﻲﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻌﻨﻮان ﻣﻐﺰ ﻣﺘﻔﻜﺮ اﻛﻴﭗ اﻧﻘﻼﺑﻴـﻮن ﭘﺮﻛـﺎر و ﭘـﺮﺗﻼش‬
‫اﻳﻔﺎي ﻧﻘﺶ ﻣﻲﻛﺮد‪:‬‬
‫"ﻛﻤﻴﺴﻴﻮﻧﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﺳﺌﻮالﻫﺎ را ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ و ﺟﻮابﻫﺎ را ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲﻛـﺮد و آﻗـﺎي ﺧﻤﻴﻨـﻲ آﻧﻬـﺎ را ﻣـﻲﺧﻮاﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ آﻗﺎي اﺷﺮاﻗﻲ ﺑﺎرﻫﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻫﻤﻮاره آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻣﻲﭘﺮﺳﻴﺪه ﻛﻪ آﻳﺎ اﻳﻦ ﺟﻮاﺑﻬﺎ را ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻛﺮده اﺳﺖ ﻳﺎ‬

‫‪٧‬‬
‫ﻧﻪ؟ ﻳﻌﻨﻲ در ﺑﻴﺎن آن ﺟﻮابﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺎ اﻋﺘﻤﺎد ﻣﻲ ﻛﺮد‪ .‬در ﻛﺎرﻫﺎي ﻋﻤﻠﻲ اﻣﺎ ﻧﻪ‪ ،‬آن ﻛﺎرﻫﺎ را ﺑﺎ آﻗـﺎي دﻛﺘـﺮ ﻳـﺰدي و دﻳﮕـﺮان‬
‫‪15‬‬
‫اﻧﺠﺎم ﻣﻲ داد ﻣﺜﻼ درﺑﺎره ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻧﻔﺖ و ﻏﻴﺮه‪".‬‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻛﺎر ﺑﻨﻲﺻﺪر و ﻳﺎراﻧﺶ اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﻲ ﺑﻮد‪ .‬آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺗﺎ دﻳـﺮوز ﻣـﺮدم را "ﻧـﺎﻗﺺ" و ﻧﻴﺎزﻣﻨـﺪ "ﺣـﺎﻛﻢ ﻗـﻴﻢ"‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ"‪ 16‬و ورود زﻧﺎن را ﺑﻪ ادارات ﻣﻮﺟﺐ "ﻓﻠﺞ ﺷﺪن آن اداره" ﻣﻲﺷﻤﺮد"‪ ، 17‬ﺑﻪ ﻳﻜﺒﺎره ﮔﻮﻳﻲ اﺳﺘﺤﺎﻟﻪ ﭘﻴﺪا ﻛﺮده ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺣﺮفﻫﺎي ﺑﻨﻲﺻﺪر اﻳﻨﻚ از دﻫﺎن آﻳﺖاﷲ ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻣﺪ‪ .‬ﮔﺮﭼﻪ اﻳﻦ ﺗﺎﺛﻴﺮات ﻳﻚ ﺳﺎل ﺑﻴﺸﺘﺮ دوام ﻧﻴﺎورد و ﺑﺎر دﻳﮕﺮ آﻗـﺎي‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ اﻓﻜﺎر ﮔﺬﺷﺘﻪ رﺟﻌﺖ ﻛﺮد‪ ،‬اﻣﺎ ﻳﻚ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺑﺰرگ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرﻓﺖ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر در اﻳﻦﺑﺎره ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫"ﻣﺎ ﻳﻚ ﭼﻴﺰي را ﻣﻮﻓﻖ ﺷﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﺗﺎ آن زﻣﺎن ﻛﺴﻲ ﻣﻮﻓﻖ ﻧﺸﺪه ﺑﻮد و آن اﻳﻨﻜﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺑﻴﺎن از اﺳﻼم را از زﺑﺎن ﻳﻚ ﻣﺮﺟـﻊ‬
‫ﺗﻘﻠﻴﺪ ﮔﻔﺘﻴﻢ‪ .‬ﺑﻴﺎن اﺳﻼم دﻳﻦ آزادي اﺳﺖ و اﺳﻼم ﺑﻴﺎن آزادي اﺳﺖ را از زﺑﺎن او ﮔﻔﺘﻴﻢ‪ .‬ﺗﺎ اﻳﻨﺠﺎ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻮدﻳﻢ و ﺧﻴﻠﻲ ﻫـﻢ‬
‫ﺷﺎد وﺳﺮﺣﺎل ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﺮدﻳﻢ ﻣﺮﺟﻊ دروغ ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﺪ و ﻣﻲداﻧﺪ دﻳﻦ ﻳﻌﻨﻲ ﺗﻌﻬﺪ و اﻳﻦ ﺗﻌﻬﺪ ﻏﻴﺮ از آزادي ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺎ ﺑﺎور داﺷﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﺮﺟﻊ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﺧﺎﻟﻲ از ﻫﻮي اﺳﺖ و ﻛﺸﺶ ﺑﻪ ﻗﺪرت ﻧﺪارد‪ .‬ﻏﺎﻓﻞ ﺑـﻮدﻳﻢ از اﻳﻨﻜـﻪ ﻓﻠﺴـﻔﻪاي ﻛـﻪ اﻳﻨـﺎن‬
‫‪18‬‬
‫ﻣﻲآﻣﻮزﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻤﻴﻦ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻗﺪرت ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺛﻨﻮﻳﺖ ﺗﻚ ﻣﺤﻮري اﻓﻼﻃﻮﻧﻲ اﺳﺖ‪".‬‬
‫ﭘﺎرهاي از ﺻﺤﺒﺖﻫﺎي آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ در ﭘﺎرﻳﺲ و در ﻋﺮض اﻳﻦ ﭼﻨﺪﻣﺎه ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪19‬‬
‫"ﺑﺸﺮ در اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ ﺧﻮدش آزاد اﺳﺖ"‪.‬‬
‫‪20‬‬
‫"اوﻟﻴﻦ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻧﺴﺎن ﻫﺴﺖ آزادي ﺑﻴﺎن اﺳﺖ‪".‬‬
‫‪21‬‬
‫"ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت در ﻧﺸﺮ ﻫﻤﻪي ﺣﻘﺎﻳﻖ و واﻗﻌﻴﺎت آزادﻧﺪ"‪.‬‬
‫‪22‬‬
‫"در ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﻛﻤﻮﻧﻴﺴﺖﻫﺎ ﻧﻴﺰ در ﺑﻴﺎن ﻋﻘﺎﻳﺪ ﺧﻮد آزادﻧﺪ‪".‬‬
‫‪23‬‬
‫"ﻳﻜﻲ از ﺑﻨﻴﺎنﻫﺎي اﺳﻼم آزادي اﺳﺖ‪ ...‬ﺑﻨﻴﺎد دﻳﮕﺮ اﺳﻼم اﺻﻞ اﺳﺘﻘﻼل ﻣﻠﻲ اﺳﺖ‪".‬‬
‫‪24‬‬
‫"ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺎ ﺗﺤﺼﻴﻞ اﺳﺘﻘﻼل و آزادي اﺳﺖ‪".‬‬
‫‪25‬‬
‫"ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﻳﻚ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻋﺪل و دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ اﺳﺖ"‬
‫"دوﻟﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﻳﻚ دوﻟﺖ دﻣﻜﺮاﺗﻴﻚ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي واﻗﻌﻲ اﺳﺖ‪ .‬و اﻣﺎ ﻣﻦ ﻫﻴﭻ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ در داﺧﻞ دوﻟﺖ ﻧﺪارم و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﺤﻮ ﻛﻪ‬
‫‪26‬‬
‫اﻵن ﻫﺴﺘﻢ‪ ،‬وﻗﺘﻲ دوﻟﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﻮد‪ ،‬ﻧﻘﺶ ﻫﺪاﻳﺖ را دارم‪".‬‬
‫‪27‬‬
‫"اﺳﻼم ﻳﻚ دﻳﻦ ﻣﺘﺮﻗﻲ و دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي واﻗﻌﻲ اﺳﺖ‪".‬‬
‫‪28‬‬
‫"ﻧﻈﺎم ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ اﻳﺮان ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺎﻓﻆ اﺳﺘﻘﻼل و دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ اﺳﺖ‪".‬‬
‫‪29‬‬
‫"اﻣﺎ ﺷﻜﻞ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺎ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﺖ‪ ،‬ﺟﻤﻬﻮري ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺘﻜﻲ ﺑﻪ آراي اﻛﺜﺮﻳﺖ اﺳﺖ‪".‬‬
‫"ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﺖ ﻣﺜﻞ ﺳﺎﻳﺮ ﺟﻤﻬﻮريﻫﺎ و اﺣﻜﺎم اﺳﻼم ﻫﻢ اﺣﻜﺎم ﻣﺘﺮﻗﻲ و ﻣﺒﺘﻨـﻲ ﺑـﺮ دﻣﻮﻛﺮاﺳـﻲ و ﭘﻴﺸـﺮﻓﺘﻪ و‬
‫‪30‬‬
‫ﺑﺎﻫﻤﻪ ﻣﻈﺎﻫﺮ ﺗﻤﺪن ﻣﻮاﻓﻖ‪".‬‬
‫"ﺷﻜﻞ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﺖ‪ .‬ﺟﻤﻬﻮري ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻣﻌﻨﺎ ﻛﻪ در ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﺖ‪ .‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺟﻤﻬـﻮري اﺳـﺖ‬
‫‪31‬‬
‫ﻣﺜﻞ ﻫﻤﻪ ﺟﻤﻬﻮريﻫﺎ‪".‬‬
‫"وﻻﻳﺖ ﺑﺎ ﺟﻤﻬﻮر ﻣﺮدم اﺳﺖ"‪.‬‬
‫‪32‬‬
‫"در اﻳﻦ ﺟﻤﻬﻮري ﻳﻚ ﻣﺠﻠﺲ ﻣﻠﻲ ﻣﺮﻛﺐ از ﻣﻨﺘﺨﺒﻴﻦ واﻗﻌﻲ ﻣﺮدم اﻣﻮر ﻣﻤﻠﻜﺖ را اداره ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد‪".‬‬
‫"ﻋﺰل ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺮدم اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﺧﻼف ﻧﻈﺎم ﺳﻠﻄﻨﺘﻲ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﺎداماﻟﻌﻤﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻃﻮل ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻫﺮ‬
‫ﻳﻚ از ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﺤﺪود و ﻣﻮﻗﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻘﺎﻣﺎت ادواري اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﻋﻮض ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﻫﻢ ﻫﺮ ﻣﻘـﺎﻣﻲ ﻳﻜـﻲ از‬
‫‪33‬‬
‫ﺷﺮاﻳﻄﺶ را از دﺳﺖ داد‪ ،‬ﺳﺎﻗﻂ ﻣﻲﺷﻮد‪".‬‬
‫‪34‬‬
‫"رژﻳﻢ اﻳﺮان ﺑﻪ ﻳﻚ ﻧﻈﺎم دﻣﻜﺮاﺳﻲاي ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺛﺒﺎت ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪".‬‬
‫‪35‬‬
‫"اﺧﺘﻴﺎرات ﺷﺎه را ﻧﺨﻮاﻫﻢ داﺷﺖ‪".‬‬
‫‪36‬‬
‫"ﻣﻦ ﻫﻴﭻ ﺳﻤﺖ دوﻟﺘﻲ را ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ‪".‬‬

‫‪٨‬‬
‫"ﻣﻦ در آﻳﻨﺪه ]ﭘﺲ از ﭘﻴﺮوزي اﻧﻘﻼب[ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻘﺸﻲ ﻛﻪ اﻻن دارم ﺧﻮاﻫﻢ داﺷﺖ‪ .‬ﻧﻘﺶ ﻫﺪاﻳﺖ و راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ‪ ،‬و در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ‬
‫‪37‬‬
‫ﻣﺼﻠﺤﺘﻲ در ﻛﺎر ﺑﺎﺷﺪ اﻋﻼم ﻣﻲ ﻛﻨﻢ‪ ...‬ﻟﻜﻦ ﻣﻦ در ﺧﻮد دوﻟﺖ ﻧﻘﺸﻲ ﻧﺪارم"‬
‫"ﻣﺎ ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﺪاي ﺗﻌﺎﻟﻲ در اوﻟﻴﻦ زﻣﺎن ﻣﻤﻜﻦ و ﻻزم ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺧﻮد را اﻋﻼم ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻧﻤﻮد‪ ،‬وﻟﻲ اﻳﻦ ﺑﺪان ﻣﻌﻨﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻛﻪ ﻣﻦ زﻣﺎم اﻣﻮر ﻛﺸﻮر را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﮕﻴﺮم و ﻫﺮ روز ﻧﻈﻴﺮ دوران دﻳﻜﺘﺎﺗﻮري ﺷﺎه‪ ،‬اﺻﻠﻲ ﺑﺴﺎزم و ﻋﻠﻲرﻏﻢ ﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻠﺖ ﺑـﻪ‬
‫آﻧﻬﺎ ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻛﻨﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻬﺪة دوﻟﺖ و ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﻠﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻳﻦ اﻣﻮر ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﻣﻦ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ وﻇﻴﻔﺔ ارﺷـﺎد و‬
‫‪38‬‬
‫ﻫﺪاﻳﺘﻢ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪".‬‬
‫"ﻋﻠﻤﺎ ﺧﻮد ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد‪ .‬آﻧﺎن ﻧﺎﻇﺮ و ﻫﺎدي ﻣﺠﺮﻳﺎن اﻣﻮر ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬اﻳﻦ ﺣﻜﻮﻣﺖ در ﻫﻤﻪﻣﺮاﺗﺐ ﺧـﻮد ﻣﺘﻜـﻲ ﺑـﻪ‬
‫‪39‬‬
‫آراي ﻣﺮدم و ﺗﺤﺖِ ﻧﻈﺎرت و ارزﻳﺎﺑﻲ و اﻧﺘﻘﺎد ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪".‬‬
‫‪40‬‬
‫"ﻣﻦ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻢ رﻳﺎﺳﺖ دوﻟﺖ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ‪ .‬ﻃﺮز ﺣﻜﻮﻣﺖ‪ ،‬ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﺖ و ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ آراي ﻣﻠﺖ‪".‬‬
‫"ﻣﺮدم ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﻓﺮاد ﻛﺎردان و ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎد ﺧﻮد را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﻨﺪ وﻟﻴﻜﻦ ﻣﻦ ﺷﺨﺼﺎً ﻧﻤـﻲﺗـﻮاﻧﻢ در اﻳـﻦ ﺗﺸـﻜﻴﻼت‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺧﺎﺻﻲ را ﺑﭙﺬﻳﺮم ودر ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻫﻤﻴﺸﻪ در ﻛﻨﺎر ﻣﺮدم ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮ اوﺿﺎع ﻫﺴﺘﻢ و وﻇﻴﻔﻪ ارﺷﺎدي ﺧﻮد را اﻧﺠﺎم ﻣـﻲ‬
‫‪41‬‬
‫دﻫﻢ‪".‬‬
‫‪42‬‬
‫"ﻣﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﭼﻴﺰي ﻧﮕﻔﺘﻪام ﻛﻪ روﺣﺎﻧﻴﻮن ﻣﺘﻜﻔﻞ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ .‬روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺷﻐﻠﺸﺎن ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي اﺳﺖ‪".‬‬
‫"ﻣﻦ و ﺳﺎﻳﺮ روﺣﺎﻧﻴﻮن در ﺣﻜﻮﻣﺖ ﭘﺴﺘﻲ را اﺷﻐﺎل ﻧﻤﻲﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬وﻇﻴﻔﻪ روﺣﺎﻧﻴﻮن ارﺷﺎد دوﻟﺖﻫـﺎ اﺳـﺖ‪ .‬ﻣـﻦ در ﺣﻜﻮﻣـﺖ‬
‫‪43‬‬
‫آﻳﻨﺪه ﻧﻘﺶ ﻫﺪاﻳﺖ را دارم‪".‬‬
‫‪44‬‬
‫"ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﻣﺎ اﺳﺎس ﻛﺎر ﺧﻮد را ﺑﺮ ﺑﺤﺚ و ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﻫﺮ ﻧﻮع ﺳﺎﻧﺴﻮر ﻣﻲﮔﺬارد‪".‬‬
‫‪45‬‬
‫"ﻗﺎﻧﻮن اﻳﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻘﻞ اﻳﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻫﺮآدﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺧﻮدش ﺑﺎﺷﺪ‪".‬‬
‫"ﺑﺎﻳﺪ اﺧﺘﻴﺎرات دﺳﺖ ﻣﺮدم ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻳﻚ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻋﻘﻠﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﻋﺎﻗﻠﻲ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ را ﻗﺒﻮل دارد ﻛـﻪ ﻣﻘـﺪرات ﻫﺮﻛﺴـﻲ‬
‫‪46‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ دﺳﺖ ﺧﻮدش ﺑﺎﺷﺪ‪".‬‬
‫"ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺮ ﺣﻘﻮقِ ﺑﺸﺮ و ﻣﻼﺣﻈﻪي آن اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ و ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ ﺑﻪاﻧﺪازهي اﺳﻼم ﻣﻼﺣﻈﻪي ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ را‬
‫ﻧﻜﺮده اﺳﺖ‪ .‬آزادي و دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ ﺑﻪﺗﻤﺎم ﻣﻌﻨﺎ در ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﺷﺨﺺ اول ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺎ آﺧﺮﻳﻦ ﻓﺮد ﻣﺴﺎوي‬
‫‪47‬‬
‫اﺳﺖ در اﻣﻮر ‪".‬‬
‫"اﺳﻼم‪ ،‬ﻫﻢ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ را ﻣﺤﺘﺮم ﻣﻰﺷﻤﺎرد و ﻫﻢ ﻋﻤﻞ ﻣﻰﻛﻨﺪ‪.‬ﺣﻘﻰ را از ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﻧﻤﻰﮔﻴﺮد‪ .‬ﺣﻖ آزادى را از ﻫـﻴﭻ ﻛـﺲ‬
‫‪48‬‬
‫ﻧﻤﻰﮔﻴﺮد‪.‬اﺟﺎزه ﻧﻤﻰدﻫﺪ ﻛﻪ ﻛﺴﺎﻧﻰ ﺑﺮ او ﺳﻠﻄﻪ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﻖ آزادى را ﺑﻪ اﺳﻢ آزادى از آﻧﻬﺎ ﺳﻠﺐ ﻛﻨﺪ‪".‬‬
‫‪49‬‬
‫"ﺑﺎﻳﺪ اﺧﺘﻴﺎرات دﺳﺖ ﻣﺮدم ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﻫﺮ آدم ﻋﺎﻗﻠﻲ اﻳﻦ را ﻗﺒﻮل دارد ﻛﻪ ﻣﻘﺪرات ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﺎﻳﺪ در دﺳﺖ ﺧﻮدش ﺑﺎﺷﺪ‪".‬‬

‫‪٩‬‬
‫"ﻣﺎ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﻢ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺟﻠﻮي اﻳﻦ ﻫﺮزهﻫﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﻧﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺮﮔﺮدﻳﻢ ﺑﻪ ‪ 1400‬ﺳـﺎل ﭘـﻴﺶ‪ .‬ﻣـﺎ‬
‫‪50‬‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺑﻪ ﻋﺪاﻟﺖ ‪ 1400‬ﺳﺎل ﭘﻴﺸﺶ ﺑﺮﮔﺮدﻳﻢ‪ .‬ﻫﻤﻪي ﻣﻈﺎﻫﺮ ﺗﻤﺪن را ﻫﻢ ﺑﺎ آﻏﻮش ﺑﺎز ﻗﺒﻮل دارﻳﻢ‪".‬‬
‫"ﻣﺎ وﻗﺘﻲ از اﺳﻼم ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﭘﺸﺖ ﻛﺮدن ﺑﻪ ﺗﺮﻗﻲ و ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﺎ ﻗﺒﻞ از ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨـﻴﻢ ﻛـﻪ‬
‫‪51‬‬
‫ﻓﺸﺎر و اﺧﺘﻨﺎق وﺳﻴﻠﻪي ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪".‬‬
‫‪52‬‬
‫"دوﻟﺖ اﺳﺘﺒﺪادي را ﻧﻤﻲﺗﻮان ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﺧﻮاﻧﺪ‪...‬رژﻳﻢ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﺒﺪاد ﺟﻤﻊ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪".‬‬
‫"در ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ اﮔﺮ ﻛﺴﻲ از ﺷﺨﺺ اول ﻣﻤﻠﻜﺖ ﺷﻜﺎﻳﺘﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘـﻴﺶ ﻗﺎﺿـﻲ ﻣـﻲرود و ﻗﺎﺿـﻲ او را اﺣﻀـﺎر‬
‫‪53‬‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ و او ﻫﻢ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد‪".‬‬
‫‪54‬‬
‫"ﻣﺎ ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ را ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﻳﻜﺪﺳﺘﻪ ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ ﻣﺮگ ﺑﺮ ﻓﻼن ﻛﺲ‪ ،‬آﻧﻬﺎ را ﻧﻜﺸﻨﺪ‪".‬‬
‫‪55‬‬
‫"ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻣﺼﺪاﻗﺶ ﻳﻜﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﻮد‪ .‬ﻳﻜﻲ ﻋﻠﻲ و ﻳﻜﻲ ﻫﻢ ﻋﻤﺮ"‬
‫"ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﻠﻰ اﺳﺖ‪.‬ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن اﻟﻬﻰ و ﺑﻪ آراء ﻣﻠﺖ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻃﻮر ﻧﻴﺴﺖ ﻛـﻪ ﺑـﺎ ﻗﻠـﺪرى‬
‫آﻣﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺣﻔﻆ ﻛﻨﺪ ﺧﻮدش را‪ ،‬ﺑﺎ آراء ﻣﻠﺖ ﻣﻰ آﻳﺪ و ﻣﻠﺖ او را ﺣﻔﻆ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ و ﻫﺮ روز ﻫـﻢ ﻛـﻪ ﺑـﺮﺧﻼف آراء‬
‫‪56‬‬
‫ﻣﻠﺖ ﻋﻤﻞ ﺑﻜﻨﺪ ﻗﻬﺮاً ﺳﺎﻗﻂ اﺳﺖ‪".‬‬
‫"ﺗﻤﺎم اﻗﻠﻴﺖﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ در ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﻓﺮاﺋﺾ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺧﻮد آزاداﻧﻪ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ‬
‫‪57‬‬
‫ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ از ﺣﻘﻮق آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ وﺟﻪ دﻓﺎع ﻛﻨﺪ‪".‬‬
‫‪58‬‬
‫"اﻗﻠﻴﺖﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ وﺟﻪ از ﺗﻤﺎم ﺣﻘﻮق ﺧﻮد ﺑﺮﺧﻮردار ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪"".‬‬
‫‪59‬‬
‫"ﺗﻤﺎم اﻗﻠﻴﺖﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ در اﻳﺮان ﺑﺮاي اﺟﺮاي آداب دﻳﻨﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺧﻮد آزادﻧﺪ‪".‬‬
‫‪60‬‬
‫"از ﻳﻬﻮدﻳﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺳﺮاﺋﻴﻞ رﻓﺘﻪ اﻧﺪ دﻋﻮت ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﺑﻪ وﻃﻦ ﺧﻮد ﺑﺎزﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﻛﻤﺎل ﺧﻮﺷﺮﻓﺘﺎري ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪".‬‬
‫‪61‬‬
‫"اﺳﻼم ﺟﻮاب ﻫﻤﻪ ﻋﻘﺎﻳﺪ را ﺑﻌﻬﺪه دارد و دوﻟﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﺗﻤﺎم ﻣﻨﻄﻖ ﻫﺎ را ﺑﺎ ﻣﻨﻄﻖ ﺟﻮاب ﺧﻮاﻫﺪ داد‪".‬‬
‫‪62‬‬
‫"در ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﻫﻤﻪ اﻓﺮاد داراي آزادي در ﺑﻴﺎن ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻋﻘﻴﺪهاي ﻫﺴﺘﻨﺪ‪".‬‬
‫‪63‬‬
‫"ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻳﻨﺪه ﻣﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ آزادي ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻤﻪ ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻓﺸﺎر و اﺧﺘﻨﺎق و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﺳﺘﺜﻤﺎر از ﻣﻴﺎن ﺧﻮاﻫﺪ رﻓﺖ‪".‬‬
‫"ﻣﺎ ﻳﻚ ﺣﺎﻛﻤﻲ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻛﻪ ﺗـﻮي ﻣﺴـﺠﺪ وﻗﺘـﻲ آﻣـﺪ ﻧﺸﺴـﺖ ﺑﻴﺎﻳﻨـﺪ دورش ﺑﻨﺸـﻴﻨﻨﺪ و ﺑـﺎ او ﺻـﺤﺒﺖ ﻛﻨﻨـﺪ و‬
‫‪64‬‬
‫اﺷﻜﺎلﻫﺎﻳﺸﺎن را ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‪ .‬ﻧﻪ اﻳﻨﻜﻪ از ﺳﺎﻳﻪ او ﻫﻢ ﺑﺘﺮﺳﻨﺪ‪".‬‬
‫"اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ اﮔﺮ اﺳﻼم ﭘﻴﺪا ﺷﺪ زﻧﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮي ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻨﺸﻴﻨﻨﺪ و ﻗﻔﻠﻲ ﺑﺮ آن زده دﻳﮕﺮ ﺑﻴﺮون ﻧﻴﺎﻳﻨﺪ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت اﺳـﺖ‪.‬‬
‫زن و ﻣﺮد ﻫﻤﻪ آزادﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﺑﺮوﻧﺪ‪ .‬راي ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ .‬راي ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﺑﺎ ﻣﻠﻌﺒﻪ ﺑﻮدن زن و ﺑﻪ ﻗﻮل ﺷﺎه"زن ﺧﻮب اﺳﺖ زﻳﺒﺎ‬
‫‪65‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ" ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻢ‪".‬‬
‫‪66‬‬
‫"اﺳﻼم ﺑﺎ آزادي زن ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻮاﻓﻖ اﺳﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﺧﻮد ﭘﺎﻳﻪ ﮔﺬار آزادي زن در ﺗﻤﺎم اﺑﻌﺎد وﺟﻮدي زن اﺳﺖ‪".‬‬
‫‪67‬‬
‫"زﻧﺎن در اﻧﺘﺨﺎب‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ و ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﻮﺷﺶ ﺧﻮد ﺑﺎ رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻮازﻳﻦ اﺳﻼﻣﻲ آزادﻧﺪ‪".‬‬
‫"زنﻫﺎ در ﺣﻜﻮﻣﺖِ اﺳﻼﻣﻲ آزادﻧﺪ ﺣﻘﻮق آﻧﺎن ﻣﺜﻞ ﺣﻘﻮق ﻣﺮدﻫﺎ‪ .‬اﺳﻼم زن را از اﺳﺎرت ﻣﺮدﻫﺎ ﺑﻴـﺮون آورد و آﻧﻬـﺎ را ﻫـﻢ‬
‫ردﻳﻒ ﻣﺮدﻫﺎ ﻗﺮار داده اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﺎ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺮاي اﻧﺤﺮاف ﻣﺮدم اﺳﺖ‪ .‬اﺳﻼم ﻫﻤﻪي ﺣﻘـﻮق و اﻣـﻮر ﺑﺸـﺮ را‬
‫‪68‬‬
‫ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻛﺮده اﺳﺖ‪".‬‬
‫در ﻛﻤﺎل ﺣﻴﺮت ﺻﺤﺒﺖﻫﺎﻳﻲ از دﻫﺎن آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻴﺮون آﻣﺪ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ آن ﺳﺎل ﻧﻪ از اﻳﺸﺎن ﺷﻨﻴﺪه ﺷﺪه ﺑﻮد و ﻧﻪ ﭘﺲ از آن‬
‫از اﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﮔﻮش رﺳﻴﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﻌﺠﺰه ﻛﺮده ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻨﻜﻪ ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﺤﺒﺖﻫﺎ ﭘﺎﻳﺒﻨﺪ ﻣﺎﻧﺪ‪ ،‬در اداﻣﻪ ﺧﻮاﻫﻴﻢ دﻳﺪ اﻣﺎ اﻳﻦ ﺣﺮفﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﻴﻮﺳـﺘﻪ ﺑـﻮد و‬
‫دﻳﮕﺮ ﻛﺴﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻣﻨﻜﺮ آن ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ﺣﺮفﻫﺎ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺑﺮاي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻗﺪرت را ﻗﺒﻀﻪ ﻛﺮدﻧﺪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻣﻌﻀﻞ ﺷـﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ در ﺧﺎﻃﺮاﺗﺶ در ﻟﻔﺎﻓﻪ ﺑﻪ دﺳﺖوﭘﺎﮔﻴﺮ ﺑﻮدن اﻳﻦ ﺻﺤﺒﺖﻫﺎ و دﻳﺪارش ﺑﺎ ﺣﺒﻴﺒﻲ در ﻫﻤﻴﻦ ﻣـﻮرد اﺷـﺎره‬
‫‪69‬‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪".‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮﺣﺎل ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﻬﻢ اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ اﻧﻘﻼب اﻳﺮان ﺑﺎ ﻛﺎدر ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ زﺑﺪه ﺧﻮﻳﺶ روز ﺑﻪ روز ﺑﻪ ﭘﻴﺮوزي ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮ ﻣﻲﺷﺪ اﻣﺎ‬
‫ﻫﻴﭻﻛﺲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﻧﻘﻼب ﺑﻪ ﭘﻴﺮوزي ﻣﻲرﺳﺪ‪ .‬ﻧﻪﺗﻨﻬﺎ ﻣﻬﻨﺪس ﺑﺎزرﮔﺎن ﻛﻪ ﺳﻴﺪ اﺣﻤﺪﺧﻤﻴﻨﻲ ﻧﻴﺰ‬

‫‪١٠‬‬
 ‫ﻓﺮود ﻫﻠﻴﻜﻮﭘﺘﺮ آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ در ﺑﻬﺸﺖ زﻫﺮا‪ 12 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪1357‬‬

‫ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺎور ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺷﺎﻫﻲ ﻛﻪ ‪ 25‬ﺳﺎل ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﺘﺒﺪادي ﺑﺮﻗﺮار ﻛﺮده ﺑﻮد ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ از ﻗﺪرت ﺑﺮﻛﻨـﺎر ﺷـﻮد؟‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر درﺑﺎره واﻛﻨﺶ اﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫"در ﭘﺎرﻳﺲ ﻫﺮ روز اﺣﻤﺪ آﻗﺎ ﭘﻴﺶ ﻣﻦ ﻣﻲآﻣﺪ و ﻣﻲﮔﻔﺖ آﻳﺎ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺷﻤﺎ‪ ،‬ﺷﻤﺎ را واﻗﻌﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﺎﻧﺪه اﺳﺖ ﻛـﻪ ﺷـﺎه‬
‫‪70‬‬
‫ﻣﻲرود؟ ﻧﻜﻨﺪ در ﭘﺎرﻳﺲ زﻣﻴﻦﮔﻴﺮ ﺷﻮﻳﻢ؟"‬
‫اﻣﺎ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎي ﺣﺎﻣﻞ روحاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ و اﻃﺮاﻓﻴﺎﻧﺶ ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪ ﺗﻬﺮان ﺑﻪ ﭘﺮواز درآﻣﺪ‪ .‬رﻫﺒـﺮ اﻧﻘـﻼب اﻳـﺮان در ﻣﻴـﺎن‬
‫اﺳﺘﻘﺒﺎل ﭘﺮﺷﻮر ﻣﺮدم از ﭘﻠﻜﺎن ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ ﭘﺎﻳﻴﻦ آﻣﺪ و در ﺳﻴﻞ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﮔﻢ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر اﻳﻦ ﺻـﺤﻨﻪ ﺳـﻤﺒﻠﻴﻚ را اﻳﻨﮕﻮﻧـﻪ‬
‫ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫"وﻗﺘﻲ از ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻴﻢ ﺑﻴﺮون ﺑﻴﺎﻳﻴﻢ ﻣﺜﻞ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺮادر او ﺑﻮد و آﻗﺎي ﻣﻄﻬﺮي اﻳﺸﺎن را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ در وﺳﻂ ﺧـﻮد و ﺑﺮدﻧـﺪ‬
‫ﻣﺜﻞ اﻳﻨﻜﻪ وﻇﻴﻔﻪ روﺷﻨﻔﻜﺮﻫﺎ ﺗﻤﺎم ﺷﺪ و ﺗﺎ ﭘﺎي ﭘﻠﻜﺎن ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺜﻞ اﻳﻨﻜﻪ از ﻫﻤﺎﻧﺠﺎ ﻳﻚ ﺟﺮﻳﺎن ﭘﺎﻳﺎن ﻳﺎﻓﺖ و ﺟﺮﻳـﺎن‬
‫‪71‬‬
‫دﻳﮕﺮ ﺷﺮوع ﺷﺪ‪".‬‬
‫در ‪ 22‬ﺑﻬﻤﻦ آﺧﺮﻳﻦ ﭘﺎﻳﮕﺎهﻫﺎي رژﻳﻢ ﺷﺎه ﺳﻘﻮط ﻛﺮد و اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ ﭘﻴﺮوزي رﺳﻴﺪ‪ .‬ﻣﺮدم اﻳﺮان ﻳﻚﺻـﺪا در ﺟﺸـﻦ و‬
‫ﭘﺎﻳﻜﻮﺑﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﺷﻜﺴﺖ رژﻳﻢ ﺳﻠﻄﻨﺘﻲ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺳﺮﺧﻮش و ﺳﺮﻣﺴﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﭘﻴﺮوزي ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻲﺧﺒﺮ و ﺑﻲاﻃﻼع از‬
‫ﻧﻘﺸﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭘﺸﺖ دربﻫﺎي ﺑﺴﺘﻪ ﺑﺮاي ﻧﺎﺑﻮدي اﻧﻘﻼﺑﺸﺎن ﻛﺸﻴﺪه ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬

‫از ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮي ﺑﺎزرﮔﺎن ﺗﺎ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري‬

‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ و ﻫﻤﺮاﻫﺎﻧﺶ ﺑﻪ اﻳﺮان رﺳﻴﺪﻧﺪ و در ﻣﺪرﺳﻪ رﻓﺎه ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻮﻳﺪا ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﭼﻨـﺪ ﻧﻔـﺮ دﻳﮕـﺮ از‬
‫ﺳﺮان رژﻳﻢ ﺷﺎه ‪ ،‬ﺑﺎزداﺷﺖ‪ ،‬و ﺑﻪ ﻣﺪرﺳﻪ رﻓﺎه ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫"اﺣﻤﺪ آﻗﺎ ازﻗﻮل آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺳﺮان دوﻟﺖ ﺷﺎه ﻣﺜﻞ ﻫﻮﻳﺪا را آوردﻧﺪ در ﻣﺪرﺳﻪ رﻓـﺎه و ﺑـﺎ آﻧﻬـﺎ ﺑـﺪرﻓﺘﺎري‬
‫ﻛﺮدﻧﺪ ﺷﻤﺎ ﺑﺮوﻳﺪ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻨﻴﺪ دﻟﺪارﻳﺸﺎن ﺑﺪﻫﻴﺪ‪ .‬رﻓﺘﻢ ﺑﺎﻫﺎﺷﺎن ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدم ﻛﻪ اﺳﻼم دﻳﻦ ﻋﺪل اﺳـﺖ‪ ،‬ﻋﻮاﻃـﻒ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﻫﻮﻳﺪا ﻫﻢ ﻛﻪ داﺷﺖ ﻛﺘﺎب ژان ﺷﺎرون را ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﺪ ﺣﺮف زدم و ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺗﻘﺼﻴﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻮد و ﺗﻘﺼـﻴﺮ ﻣـﻦ ﻧﺒـﻮد‪.‬‬
‫ﻓﺮداي آنروز ﭼﻬﺎر ﻧﻔﺮ از اﻧﻬﺎ را اﻋﺪام ﻛﺮدﻧﺪ!‪ 72‬اﺻﻼ ﻣﺎﺗﻢ ﺑﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﺷﺐ رﻓﺘﻢ ﻣﺪرﺳﻪ رﻓﺎه ﺑـﻪ ﺧﻤﻴﻨـﻲ ﮔﻔـﺘﻢ ﺷـﻤﺎ ﻣـﺮا‬
‫ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺑﻮدﻳﺪ ﻛﻪ ﻧﺒﺎت دﻫﺎن ﮔﻮﺳﻔﻨﺪﻫﺎ ﺑﮕﺬارم] ﻣﺜﻞ اﻳﻦ ﻗﻀﻴﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻫﺎن ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﻧﺒﺎت ﻣﻲ ﮔﺬارﻧﺪ ﻳﺎ آب ﻣـﻲ دﻫﻨـﺪ‬
‫ﺑﻌﺪ ﺳﺮش را ﻣﻲ ﺑﺮﻧﺪ[ اﻳﻦ ﭼﻪ ﻛﺎري ﺑﻮد؟ ﮔﻔﺖ اﻳﻦﻫﺎ ﻣﺠﺮم ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﻛﺠﺎ ﺛﺎﺑـﺖ ﺷـﺪه ﻛـﻪ ﻣﺠـﺮم ﺑﻮدﻧـﺪ؟ در ﻛـﺪام‬

‫‪١١‬‬
‫دادﮔﺎه؟ﮔﻔﺖ دادﮔﺎه ﻻزم ﻧﺪاﺷﺖ آﻗﺎ! ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﭘﺲ اﻳﻦ ﺣﺮﻓﺘﺎن در ﭘﺎرﻳﺲ ﻛـﻪ ﻣﻌﻠـﻮم ﻧﻴﺴـﺖ ﺷـﺎه را ﺑﺸـﻮد‬
‫ﻛﺸﺖ‪،‬ﺣﺮف ﻣﻔﺖ ﺑﻮد؟ ﺣﺎﻻ اﻳﻨﻄﻮر ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ؟ ﺑﺎرﻫﺎ ﮔﻔﺘﻢ ﻣﻦ ﺑﺎ اﻳﻦ اﻋﺪام ﻫﺎ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻫﺴـﺘﻢ‪ .‬ﺑـﺮاي اﻳﻨﻜـﻪ اﻳﻨﻬـﺎ ﺑـﺎ‬
‫‪73‬‬
‫ﺑﺪﺗﺮﻳﻦﻫﺎ ﺷﺮوع ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦﻫﺎ ﺧﺘﻢ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎ ورود ﺑﻪ اﻳﺮان ﺗﺪرﻳﺲ در ﻣﺴﺠﺪ ﺳﭙﻬﺴﺎﻻر و داﻧﺸﮕﺎه ﺷﺮﻳﻒ را ﻋﻬﺪهدار ﺷﺪ‪ .‬ﺧﻮد ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫"روزﻫﺎي اول اﻧﻘﻼب ﺑﺎ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﺤﺚ آزاد ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻣﻦ را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲ ﻛـﺮد‪ .‬ﺑﻌـﺪ ﻫـﻢ روﺣـﺎﻧﻴﻮﻧﻲ از‬
‫ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ اﻣﺎم ﺟﻤﺎﻋﺖﻫﺎ را ﺟﻤﻊ ﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﺗﺪرﻳﺲ ﻛﻨﻢ وﻫـﺮ روز ﻣـﻲرﻓـﺘﻢ ﻣﺴـﺠﺪ ﺳﭙﻬﺴـﺎﻻر ﺗـﺪرﻳﺲ‬
‫‪74‬‬
‫ﻣﻲﻛﺮدم‪".‬‬
‫آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻧﻴﺰ در ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ اورﻳﺎﻧﺎ ﻓﺎﻻﭼﻲ‪ ،‬ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر اﻳﺘﺎﻟﻴﺎﻳﻲ‪ 75 "،‬ﺑﻪ ﻓﺮﺳﺘﺎدن ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺮاي ﺑﺤﺚ آزاد ﺑﺎ ﻛﻤﻮﻧﻴﺴﺖﻫﺎ‬
‫و دﻳﮕﺮان اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻠﺴﺎت ﺑﻨﻲﺻﺪر در داﻧﺸﮕﺎه ﺷﺮﻳﻒ درﺑﺎره ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﺣﺘﻲ ﻣﻄﻬﺮي را ﺑﻪ وﺟﺪ آورده ﺑﻮد‪:‬‬
‫"روزي در ﺣﻀﻮر آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻣﻄﻬﺮي ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻗﺎ ﺑﻴﺎﻳﻴﺪ ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ﭼﻪ اﻧﻘﻼﺑﻲ ﻛﺮده ﺑﻨﻲ ﺻﺪر در داﻧﺸﮕﺎه‪ 50 .‬ﻫﺰار ﻧﻔـﺮ ﭘـﺎي‬
‫‪76‬‬
‫ﻣﻨﺒﺮ اﻳﻦ آﻗﺎ ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﻨﺪ‪ ،‬داﻧﺸﺠﻮ‪،‬اﺳﺘﺎد‪ ...،‬ﺑﻲﻧﻈﻴﺮ اﺳﺖ‪".‬‬
‫او ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ) ﻛﻪ ﺑﻪﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﻴﺎزي او وﻣﺪﻳﺮﻣﺴﺌﻮﻟﻲ ﻣﺤﻤﺪ ﺟﻌﻔﺮي ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲﺷﺪ( ﺑﻪ ﻗﻠـﻢ زدن‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬ﻛﺘﺎبﻫﺎي او ﺑﺎ ﺗﻴﺮاژ ﻧﺠﻮﻣﻲ ﺑﻪ ﻓﺮوش ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر در اﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺪون ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ ﭘﺴﺖ اﺟﺮاﻳﻲ ) ﮔﺮﭼـﻪ در‬
‫ﺷﻮراي اﻧﻘﻼب ﻋﻀﻮ ﺑﻮد( ﺳﻌﻲ ﻛﺮد ﺗﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻣﻨﺘﻘﺪ ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ دوﻟـﺖ ﻣﻮﻗـﺖ ﺑـﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧـﺪ‪.‬‬
‫درﺑﺎره دوﻟﺖ ﻣﻮﻗﺖ و ﺗﺼﺪي ﮔﺎم ﺑﻪ ﮔﺎم ﺻﻨﺪﻟﻲﻫﺎي ﻗﺪرت ﺗﻮﺳﻂ روﺣﺎﻧﻴﻮن ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫"ﺑﺎزرﮔﺎن آﻣﺪ ‪ 4‬ﻧﻔﺮ از روﺣﺎﻧﻴﻮن را ﻣﻌﺎون وزارﺗﺨﺎﻧﻪﻫﺎ ﻛـﺮد‪ .‬ﺧﺎﻣﻨـﻪاي در وزارت دﻓـﺎع‪ ،‬ﺑـﺎﻫﻨﺮ در آﻣـﻮزش و ﭘـﺮورش و‬
‫رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ در وزارت ﻛﺸﻮر‪ .‬ﭼﻬﺎرﻣﻲ ﺑﻬﺸﺘﻲ ﺑﺮاي وزارت دادﮔﺴﺘﺮي ﻛﻪ ﻗﺒﻮل ﻧﻜﺮد‪ .‬ﻣﻦ ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻛﺮدم‪ .‬ﭼﻘـﺪر ﺑـﻪ‬
‫ﺑﺎزرﮔﺎن ﮔﻔﺘﻢ آﻗﺎ اﻳﻨﻬﺎ را ﻧﺒﺮﻳﺪ ﺑﺎ وزارت آﺷﻨﺎ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﻳﻨﻬﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎ ﺧﻮ ﻧﻜﺮدهاﻧﺪ ﺷﻤﺎ اﻳﻨﻬﺎ را ﻣـﻲﺑﺮﻳـﺪ ﻣـﺰه وزارت را‬
‫ﺑﻬﺸﻮن ﻣﻲﭼﺸﺎﻧﻲ ودﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲﺷﻮد آﻧﻬﺎ را از آﻧﺠﺎ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺤﺎل اﺳﺖ اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﻗﺪرت را ﭼﺸﻴﺪ ول ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺧﻴﻠـﻲ ﻋـﺎرف ﻣـﻲ‬
‫‪77‬‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﺪرت ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻧﻪ‪".‬‬
‫"ﺑﻪ ﺑﺎزرﮔﺎن و دوﻟﺖ ﻣﻮﻗﺖ ﮔﻔﺘﻢ ﺗﻤﺎم اﻳﻦ ﻧﻬﺎد ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺳـﺎزﻳﺪ ﻣﺜـﻞ ﺳـﭙﺎه ﭘﺎﺳـﺪاران و ﻛﻤﻴﺘـﻪ اﻧﻘـﻼب‪ ،‬ﺗﻤـﺎم‬
‫ﺳﺘﻮنﻫﺎي اﺳﺘﺒﺪاد ﺟﺪﻳﺪ را دارﻳﺪ ﻣﻲﺳﺎزﻳﺪ‪ .‬ﻣﻤﻜﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻣﺎ ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران ﺑﺴﺎزﻳﻢ ﻛﻪ از اﻧﻘﻼب ﭘﺎﺳﺪاري ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻧﻘـﻼب‬
‫ﻣﻌﻨﺎﻳﺶ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ زور را ﺑﺮدارد و اﻳﻦ را ﻧﻤﻲﺷﻮد ﺷﻤﺎ ﻧﻘﺾ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﺑﺎ اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ﻧﻴﺮوي ﻣﺴﻠﺢ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ اﻧﻘـﻼب را‬
‫‪78‬‬
‫ﺣﻔﻆ ﻛﻨﻴﺪ؟"‬
‫" وﻗﺘﻲ ﺟﻬﺎد ﺳﺎزﻧﺪﮔﻲ را اﻳﺠﺎد ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻳﻚ روز آﻗﺎي ﺑﻨﻲاﺳﺪي داﻣﺎد آﻗﺎي ﺑﺎزرﮔﺎن ﮔﻔﺖ‪" :‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻳﻜﻲ دﻳﮕـﺮ ﺷـﻤﺎ‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ اﻳﺮاد ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ ".‬ﭼﻮن ﺑﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻫﻤﻪ آن ﻧﻬﺎدﻫﺎ اﻳﺮاد ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻢ و ﻣﻲﮔﻔﺘﻢ ﺗﻤﺎم اﻳﻦﻫﺎ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ دارﻳﺪ ﻣﻲﺳـﺎزﻳﺪ‪،‬‬
‫ﺗﻤﺎم ﺳﺘﻮنﻫﺎي اﺳﺘﺒﺪاد ﺟﺪﻳﺪ را دارﻳﺪ ﻣﻲﺳﺎزﻳﺪ‪ .‬ﺑﻪ داﻣﺎد آﻗﺎي ﺑﺎزرﮔﺎن ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺟﻬﺎد ﺳﺎزﻧﺪﮔﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺟـﺎي‬
‫اﻳﻨﻜﻪ ﺟﻮانﻫﺎ ﺗﻮي ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺑﺎزي راه ﺑﻴﺎﻧﺪازﻧﺪ و ﺑﻪ ﻗﻮل ﺷﻤﺎ ﺑﺸﻮﻧﺪ ﺑـﺎزوي اﺳـﺘﺒﺪاد‪ ،‬آنﻫـﺎ را ﺑﻔﺮﺳـﺘﻴﻢ ﺗـﻮي روﺳـﺘﺎﻫﺎ‬
‫ﺳﺎزﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬آﻗﺎ! ﻣﮕﺮ دﻳﻮاﻧﻪاي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻄﻮر؟ اﻳﻦ را ﻫﻢ اﻳﺮاد داري؟ ﮔﻔﺘﻢ ‪ :‬ﺑﻠﻪ ﻛﻪ اﻳﺮاد دارم‪.‬ﺷﻤﺎ ﺑـﻪ اﺳـﻢ‬
‫ﺷﻬﺮ و روﺳﺘﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ را ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮل آﻗﺎﻳﺎن درﺑﻴﺎورﻳﺪ؟ اﻳﻦﻫﺎ را ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﺎزﻧﺪﮔﻲ رﻫﺎ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ و ﺑﻌﺪ اﻳﻦﻫﺎ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ اﺑﺰار‪ .‬ﻫﺮ ﻛﻪ اﺧﺘﻴﺎر اﻳﻦ اﺑﺰار را در دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬اﻳﻨﺎن را وﺳﻴﻠﻪ ﻛﺎر ﺧﻮدش ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﺷﻤﺎ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ دارﻳﺪ‪،‬‬
‫وزارت ﻛﺸﺎورزي دارﻳﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ را دﻣﻮﻛﺮاﺗﻴﺰه ﻛﻨﻴﺪ و اﺷﺨﺎص را ﻣﺴﺌﻮل ﻛﻨﻴﺪ و اﺧﺘﻴﺎر ﺑﺪﻫﻴﺪ‪ .‬ﺑﻬﺘﺮ از اﻳﻦ ﻧﻬﺎدﻫـﺎ‬
‫‪79‬‬
‫ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪".‬‬
‫ﺑﺎزرﮔﺎن ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺑﻪ ﺣﺮف ﺑﻨﻲﺻﺪر رﺳﻴﺪ و در ﻛﺘﺎب " اﻧﻘﻼب اﻳﺮان در دو ﺣﺮﻛﺖ" ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫"ﺟﻬﺎد ﺳﺎزﻧﺪﮔﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ اﺑﺘﻜﺎر وزﻳﺮ ﻣﺸﺎور اﺟﺮاﻳﻲ و دوﻟﺖ ﻣﻮﻗﺖ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪ‪ ،‬ﻣﺪﺗﻲ از ﻋﻤﺮش ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑـﻪ ﺷـﻌﺒﻪ‬
‫‪80‬‬
‫ﻋﻤﺮاﻧﻲ و اﺟﺮاﻳﻲ و ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري در روﺳﺘﺎﻫﺎ ﮔﺮدﻳﺪ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر درﺑﺎره ﻧﻬﺎدﻫﺎي اﻧﻘﻼب و اﺳﺘﻌﻔﺎي دوﻟﺖ ﺑﺎزرﮔﺎن ﮔﻔﺖ‪:‬‬

‫‪١٢‬‬
‫"ﻧﻬﺎدﻫﺎي اﻧﻘﻼب ﺳﺘﻮﻧﻬﺎي ﺗﻮﺗﺎﻟﻴﺘﺮﻳﺴﻢ دﻳﻨﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﺎم دﻳﻦ و در واﻗﻊ ﺿﺪ دﻳﻦ‪ ،‬ﺧﺐ اﮔﺮ ﻣﺎ اﻳﻨﻬﺎ را ﻧﻤﻲ ﺷﻜﺴـﺘﻴﻢ و‬
‫ﺑﻘﻮل آﻗﺎﻳﺎن ﻗﺪاﺳﺘﺸﺎن را از ﺑﻴﻦ ﻧﻤﻲﺑﺮدﻳﻢ‪ ،‬اﻣﻜﺎن اﻳﻨﻜﻪ روزي اﻳﺮان ﺑﺘﻮاﻧﺪ از اﻳﻦ اﺳﺘﺒﺪاد رﻫﺎ ﺷﻮد ﺿﻌﻴﻒﺗـﺮ ﻣـﻲﺷـﺪ‪.‬‬
‫‪81‬‬
‫ﺣﺎﻻ ﭼﻘﺪر ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻣﻲﺷﺪ ﺧﺪا ﻣﻲداﻧﺪ‪".‬‬

‫"ﺑﺎ دوﻟﺖ ﺑﺎزرﮔﺎن ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻮدم اﻣﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻌﻔﺎﻳﺶ ﻧﻪ‪ .‬ﭼﺮا ﻛﻪ اﺳﺘﻌﻔﺎي دوﻟﺖ ﻣﻮﻗﺖ زﻳﺮ ﻓﺸﺎر داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺧﻂ اﻣﺎم ﺳﻨﮓ ﭘﺎﻳﻪ‬
‫‪82‬‬
‫رژﻳﻢ ﺟﺪﻳﺪ را ﻛﺞ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪".‬‬
‫ﭘﺲ از ﺳﻘﻮط دوﻟﺖ ﻣﻮﻗﺖ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻲ وزارت داراﻳﻲ و ﭘﺲ از آن وزارت اﻣﻮر ﺧﺎرﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر واﮔـﺬار ﺷـﺪ‪ .‬در وزارت‬
‫داراﻳﻲ ﺑﻨﻲﺻﺪر دﺳﺖ ﺑﻪ ﺗﺤﻮﻻت زﻳﺮﺑﻨﺎﻳﻲ زد‪ .‬ﺑﺎﻧﻚﻫﺎ را اﺣﻴﺎ و ﻣﻠﻲ ﻛﺮد و ﺑﺎ ﻃﺮح وام ﺑﺪون ﺑﻬﺮه و رﺑﺎ‪ ،‬ﺑـﺎ دادن وامﻫـﺎي‬
‫‪ 400‬ﻫﺰار ﺗﻮﻣﺎﻧﻲ و درﻳﺎﻓﺖ ﺗﻨﻬﺎ ‪ 4‬درﺻﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﺎﻧﻜﻲ ﻟﺤﺎظ ﻣﻲﺷﺪ" ‪ 83‬ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم ﺻﺎﺣﺐﺧﺎﻧﻪ ﺷـﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫"ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﺑﻨﻲﺻﺪري" از آن دوران ﺑﻪ ﻳﺎدﮔﺎر ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺪﻓﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ دوران و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ دوران ﭘـﺲ از آن‪ ،‬رﻳﺎﺳـﺖ‬
‫ﺟﻤﻬﻮري‪ ،‬از ﺳﻮي ﺑﻨﻲﺻﺪر و ﻫﻤﻔﻜﺮاﻧﺶ دﻧﺒﺎل ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮ اﻳﻦ اﺻﻞ اﺳﺘﻮار ﺑﻮد ﻛﻪ‪:‬‬
‫‪84‬‬
‫" اﮔﺮ در ﺟﺎﻳﻲ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﺪ ﻋﺪهاي ﻓﻘﻴﺮﻧﺪ وﺣﺘﻲ ﺑﻪ ﻧﺎن ﺷﺐ ﻣﺤﺘﺎجاﻧﺪ‪،‬آن رژﻳﻢ اﺳﻼﻣﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﺿﺪ اﺳﻼم اﺳﺖ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﭘﺲ از آن ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻲ وزارت اﻣﻮرﺧﺎرﺟﻪ را ﻗﺒﻮل ﻛﺮد‪ .‬از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ اﺗﻔﺎﻗﺎت اﻳﻦ دوران رﻓﺘﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑـﻪ ﺷـﻮراي‬
‫اﻣﻨﻴﺖ ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﮔﺮوﮔﺎنﻫﺎ و ﺷﺎه ﺑﺎ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺷﻮراي اﻧﻘﻼب و آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻮد‪ .‬اﻣﺎ درﺳـﺖ روزي ﻛـﻪ ﺑﻨـﻲﺻـﺪر و‬
‫ﻫﻤﺮاﻫﺎﻧﺶ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻧﻴﻮﻳﻮرك ﭘﺮواز ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺳﺎﻋﺖ ‪ 2‬ﺑﻌﺪازﻇﻬﺮ رادﻳﻮ اﻋﻼﻣﻴﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ را ﺧﻮاﻧﺪ ﻛـﻪ در آن‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﻫﻴﭻﻛﺲ از ﺟﺎﻧﺐ اﻳﺮان در ﺷﻮرا ﺷﺮﻛﺖ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫"ﻗﺮار ﺑﻮد ﺑﻪ ﻋﻨﻮان وزﻳﺮ ﺧﺎرﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﻮراي اﻣﻨﻴﺖ ﺑﺮوﻳﻢ‪ ،‬ﻳﻜﺪﻓﻌﻪ ﻇﻬﺮ ﺑﺪون اﻃﻼع ﻗﺒﻠﻲ دﻓﺘﺮ اﻣﺎم اﻃﻼﻋﻴـﻪ دادﻛـﻪ ﻫـﻴﭻ‬
‫ﻛﺲ از اﻳﺮان در ﺷﻮراي اﻣﻨﻴﺖ ﺷﺮﻛﺖ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬رﻓﺘﻢ ﭘﻴﺶ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑـﺎ ﻋﺼـﺒﺎﻧﻴﺖ وﺗﻨـﺪ ﮔﻔـﺘﻢ ‪ :‬ﺷـﻤﺎ ﺧﻮدﺗـﺎن‬
‫ﻣﻲﮔﻮﺋﻴﺪ و ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻣﻲﮔﻴﺮﻳﺪ و ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ اﻳﻦ ﻛﺸﻮر را ﻣﺴﺨﺮه ﮔﺮﻓﺘﻪاﻳﺪ؟ اﻳﻦ ﭼﻪ رﻓﺘﺎري اﺳﺖ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ؟‬
‫ﺷﻤﺎ ﻗﺒﻼ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻴﺪ ﺑﮕﻮﺋﻴﺪ آﻳﺎ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﻫﺴﺖ ﻳﺎ ﻧﻴﺴﺖ؟ واﻋﻼم ﻣﻲ ﻛﻨﻴﺪ در رادﻳﻮ؟ ﻣﮕﺮ وزﻳﺮﺧﺎرﺟـﻪ ﭘﻴﺸـﺨﺪﻣﺖ در‬
‫ﺧﻮﻧﻪ ﺷﻤﺎﺳﺖ؟ ﺑﺎ ﭘﻴﺸﺨﺪﻣﺖ ﻫﻢ اﻳﻨﻄﻮري رﻓﺘﺎر ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺧﻤﻴﻨﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ ﺣﻴﺜﻴﺖ ﺷﻤﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳـﻦ ﻛـﺎر را‬
‫ﻛﺮدم‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ اﻳﻦ ﺣﻔﻆ ﺣﻴﺜﻴﺖ ﻣﻦ ﻣﻲﺷﺪ؟ ﺷﻤﺎ ﺣﻴﺜﻴﺖ ﻛﺸﻮر را ﺑﺮدﻳﺪ ﻛﻪ ﺣﻔﻆ ﺣﻴﺜﻴﺖ ﻣﻦ را ﺑﻜﻨﻴﺪ؟ ﻣﺎ ﺧﻮدﻣﺎن ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد‬
‫دادﻳﻢ ﺷﻮراي اﻣﻨﻴﺖ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺑﺸﻪ‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ درﺳﺖ ﺷﺪه ورﻣﻲدارﻳﺪ اﻃﻼﻋﻴﻪ ﻣﻲدﻫﻴﺪ؟ ﮔﻔﺖ اﮔﺮ ﻗﻄﻌﻨﺎﻣـﻪ ﻋﻠﻴـﻪ‬
‫اﻳﺮان ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﻲﺷﺪ ﭼﻲ؟ ﮔﻔﺘﻢ آﻗﺎ ﺗﻮاﻓﻖ ﺷﺪه ﺑﻮد ﺣﺎﻻ ﺑﺮ ﻓﺮض ﻫﻢ ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪ ﺻﺎدر ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪ ﺿﺪ اﺳﺮاﺋﻴﻞ‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺷﺪه ﻛﺪام را اﺟﺮا ﻛﺮده و ﻛﺠﺎي دﻧﻴﺎ زﻳﺮ و رو ﺷﺪه؟ ﻓﺮﺿﺎ ﻫﻢ ﻛﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻣﻲﻛﺮدﻳﻢ و ﻣﻲﮔﻔﺘﻴﻢ‬
‫‪85‬‬
‫ﻗﺒﻮل ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﻓﺎﺟﻌﻪ ﻛﻪ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻓﺎﺟﻌﻪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻛﺮدﻳﺪ‪".‬‬

‫‪١٣‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر در واﻛﻨﺶ ﺑﻪ اﻳﻦ دﺧﺎﻟﺖﻫﺎ ﺳﺮاﻧﺠﺎم از وزارت اﻣﻮرﺧﺎرﺟﻪ اﺳﺘﻌﻔﺎ ﻛﺮد‪ .‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺗﻲ ﻛـﻪ ﺑﻨـﻲﺻـﺪر در آن‬
‫ﻛﺎﻧﺪﻳﺪا ﺷﺪ‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن ﺑـﻮد‪ .‬در اﻳـﻦ اﻧﺘﺨﺎﺑـﺎت اﺑﻮاﻟﺤﺴـﻦ ﺑﻨـﻲﺻـﺪر‪ ،‬ﺑـﺎ) ‪ ( 1763126‬ﻳـﻚ ﻣﻴﻠﻴـﻮن و‬
‫ﻫﻔﺘﺼﺪوﺷﺼﺖوﺳﻪﻫﺰار وﺻﺪ وﺑﻴﺴﺖ وﺷﺶ راي ﭘﺲ از آﻳﺖاﷲ ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ) ‪ ( 2016851‬دو ﻣﻴﻠﻴـﻮن و ﺷـﺎﻧﺰدهﻫـﺰار و‬
‫‪86‬‬
‫ﻫﺸﺘﺼﺪ و ﭘﻨﺠﺎه و ﻳﻚ راي ﻧﻔﺮ اول اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺷﺪه ﺑﻮد‪،‬ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن راه ﻳﺎﻓﺖ‪".‬‬

‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ؛ رخ ﺑﻪ رخ ﺑﺎ آﻳﺖاﷲ‬

‫ﮔﻨﺠﺎﻧﺪن اﺻﻞ وﻻﻳﺖﻓﻘﻴﻪ در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻈﺮﻳﻪ دﻫﻪ ‪ 40‬و اواﻳﻞ دﻫﻪ ‪ 50‬آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ‪ ،‬ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ﻗﺪمﻫـﺎي‬
‫اﻧﺤﺼﺎرﻃﻠﺒﺎن در ﻣﻨﺤﺮف ﻛﺮدن اﻧﻘﻼب ﺑﻮد ﻛﻪ در ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪.‬ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑـﺎر‪ ،‬ﻣـﻼ اﺣﻤـﺪ‬
‫ﻧﺮاﻗﻲ در ﻛﺘﺎب ﻋﻮاﻳﺪ اﻻﻳﺎم و در ﻗﺮن ﺳﻴﺰدﻫﻢ اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪ را ﺑﻴﺎن ﻛﺮد‪ 87 ".‬ﺑﻌﺪﻫﺎ اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗـﺰ اﺳﺎﺳـﻲ آﻗـﺎي‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺷﺮح و ﺑﺴﻂ ﭘﻴﺪا ﻛﺮد و ﺳﺮاﻧﺠﺎم در ﺣﺪود‪ 10‬ﺳﺎل ﭘﻴﺶ از اﻧﻘﻼب ﻣﻜﺘﻮب ﮔﺸﺖ‪ .‬آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ در اﻳﻦ ﻛﺘـﺎب‪ ،‬ﻛـﻪ‬
‫ﻣﺎﺣﺼﻞ درسﻫﺎي اﻳﺸﺎن در ﻧﺠﻒ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان وﻻﻳﺖﻓﻘﻴﻪ اﺳﺖ‪ ،‬در اﺛﺮي ﻫﻤﺴﻨﮓ ﺷﻬﺮﻳﺎر‪ ،‬اﺛﺮ ﻣﺎﻛﻴﺎول‪ ،‬ﻗﺪرت را ﻧﻪ در ﻳﺪ‬
‫ﻣﻠﺖ ﻛﻪ در ﻗﺒﻀﻪ وﻟﻲﻓﻘﻴﻪ و ﻗﻴﻢ ﻣﺮدم ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ وﺣﻜﻮﻣﺘﻲ را ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﻧﺘﻈﺎر ﻧﺪارد ﺑﺪﻳﻦ زوديﻫﺎ ﺑﺮﻗـﺮار ﺷـﻮد‪ .‬او‬
‫در ﻗﺴﻤﺘﻲ از اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫"ﻫﻴﭻ ﻋﺎﻗﻠﻲ اﻧﺘﻈﺎر ﻧﺪارد ﻛﻪ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت و ﺗﻌﻠﻴﻤﺎت ﻣﺎ ﺑﻪ زودي ﺑﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﻣﻨﺘﻬﻲ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻫﺪﻓﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫‪88‬‬
‫اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ زﻣﺎن دارد‪".‬‬
‫و ﺣﺎل آنﻛﻪ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ 6،7‬ﺳﺎل ﺣﻜﻮﻣﺖاﺳﻼﻣﻲ ﺟﺎﻣﻪ ﻋﻤﻞ ﭘﻮﺷﻴﺪ‪ .‬ﺗﺰي ﻛﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ در ﻣﻘﺎم رﻫﺒﺮي ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ دﻧﺒﺎل‬
‫ﺷﺪ و ﻃﺮﻓﺪاران و ﻣﺪاﻓﻌﺎن ﺧﺎﺻﻲ ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬در ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻳﻦ ﺳﺎلﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺨﺺ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨـﻲ و ﻫﻤﺮاﻫـﺎﻧﺶ ﺷـﺮح و ﺑﺴـﻂ‬
‫وﻳﮋهاي ﭘﻴﺪا ﻛﺮد‪:‬‬
‫‪89‬‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻲ‪":‬ﻣﺮدم ﻧﺎﻗﺺاﻧﺪ و ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﻛﻤﺎلاﻧﺪ وﻧﺎﻛﺎﻣﻞاﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﻪ ﺣﺎﻛﻤﻲ ﻛﻪ ﻗﻴﻢ اﻣﻴﻦ ﺻﺎﻟﺢ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺤﺘﺎﺟﻨﺪ‪ ".‬ﺟﻨﺘﻲ‪":‬ﻣﻠﺖ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻳﺘﺎم ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﻋﺎﻟﻤﺎن در ﺣﻜﻢ ﻗﻴﻢ و واﻟﻴﺎن اﻣﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﺎر رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﺗﻤـﺎم اﻣـﻮر ﻣـﺮدم را دارا‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ 90".‬ﻣﺼﺒﺎح ﻳﺰدي‪":‬اﻋﺘﺒﺎر وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻧﻴﺴﺖ‪ 91".‬ﺧﻤﻴﻨﻲ‪":‬وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ واﻗﻌﻴﺘﻲ ﺟﺰ ﻗـﺮار دادن و ﺗﻌﻴـﻴﻦ‬
‫ﻗﻴﻢ ﺑﺮاي ﺻﻐﺎر ﻧﺪارد‪ 92".‬ﺑﻬﺸﺘﻲ‪":‬اﮔﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺎ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻪ راﺳﺘﻰ اﺳﻼﻣﻰ ﺑﻤﺎﻧﺪ و اﺳﻼم اﺻﻴﻞ ﺑﺮ آن ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﻨـﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫‪93‬‬
‫ﻓﻘﻴﻪ در ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ،‬ﻫﻢ رﻫﺒﺮى ﻓﻘﺎﻫﺘﻰ ﻛﻨﺪ و ﻫﻢ رﻫﺒﺮى وﻻﻳﺘـﻰ؛ ﻳﻌﻨـﻰ ﺑﺎﻳـﺪ ﻧـﺒﺾ ﺣﻜﻮﻣـﺖ در دﺳـﺖ ﻓﻘﻴـﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪".‬‬
‫ﺧﺎﻣﻨﻪاي‪ ":‬اﮔﺮ ﻣﺴﺌﻠﻪ وﻻﻳﺖ ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻓﻘﻴﻪ ﻛﻪ ﻣﺒﻨﺎ و ﻗﺎﻋﺪه اﻳﻦ ﻧﻈﺎم اﺳﺖ‪ ،‬ذرهاى ﺧﺪﺷﻪدار ﺷﻮد‪ ،‬ﻣـﺎ ﮔـﺮه ﻛـﻮر ﺧـﻮاﻫﻴﻢ‬
‫داﺷﺖ‪ 94".‬ﺧﻤﻴﻨﻲ‪":‬اﮔﺮ ﻓﻘﻴﻪ درﻛﺎر ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ درﻛﺎر ﻧﺒﺎﺷـﺪ ﻃـﺎﻏﻮت اﺳـﺖ‪ .‬ﻳـﺎ ﺧـﺪا اﺳـﺖ ﻳـﺎ ﻃـﺎﻏﻮت‪ .‬اﮔـﺮ‬
‫‪96‬‬
‫رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﻓﻘﻴﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻃﺎﻏﻮت اﺳﺖ‪ 95".‬ﻣﺼﺒﺎح ﻳﺰدي‪":‬وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‪ ،‬ﻣﺘﺮﻗﻲ ﺗﺮﻳﻦ اﺻﻞ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻛﺸﻮر اﺳـﺖ‪".‬‬
‫‪98‬‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ":‬وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﺑﺮاى ﺷﻤﺎ ﻳﻚ ﻫﺪﻳﻪ اﻟﻬﻰ اﺳﺖ‪ 97".‬ﻗـﺮه ﺑـﺎﻏﻲ‪":‬وﻻﻳـﺖ ﻓﻘﻴـﻪ ﺳـﺘﻮن ﺧﻴﻤـﻪ ﺟﺎﻣﻌـﻪ اﺳـﺖ‪".‬‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻲ‪":‬ﻣﻠﺖ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ را ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ‪ 99".‬ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ‪GHI " :‬م ‪ 60C ;D=E8‬و‪ ;0<6=8 >04?@ /0AB‬و د‪678‬ا‪ 3045‬ا‪" /01‬‬
‫‪100‬ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ " :‬ﻓﻘﻬﺎي ﺟﺎﻣﻊ اﻟﺸﺮاﻳﻂ از ﻃﺮف ﻣﻌﺼﻮﻣﻴﻦ ﻧﻴﺎﺑﺖ در ﺗﻤﺎم اﻣﻮر ﺷﺮﻋﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ دارﻧﺪ و ﺗﻮﻟﻲ اﻣﻮر در‬
‫ﻏﻴﺒﺖ ﻛﺒﻴﺮ ﻣﻮﻛﻮل ﺑﻪ آﻧﺎن اﺳﺖ‪ 101".‬ﺧﺰﻋﻠﻲ‪":‬اﻳﻦ ﭼﻪ ﺣﺮﻓﻰ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻰﮔﻮﻳﻨﺪ اﮔﺮ ﻣﺮدم ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺮدم ﭼﻪ ﻛـﺎرهاﻧـﺪ؟‬
‫‪102‬‬
‫ﻣﺮدم اﺣﻜﺎم ﺧﺪا را اﺟﺮا ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﺮدم ﻣﺤﺘﺮم و ﻋﺰﻳﺰﻧﺪ اﻣﺎ ﺑﺮاى اﺟﺮاى اﺣﻜﺎم ﺧﺪا‪ ،‬ﻧﻪ ﺑﺮاى ﺑﺮ ﻫﻢ زدن اﺣﻜـﺎم ﺧـﺪا‪".‬‬
‫ﻏﺮوﻳﺎن‪":‬ﻣﺮدم ﺧﻮب ﻣﻲ داﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺎل ﻣﺮدم ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺧﺪاﺳﺖ‪.‬در اﻧﺘﺨﺎﺑـﺎت و رﻓﺮاﻧـﺪوﻣﻬﺎ‬
‫ﻣﺮدم ﺑﺮاي ﺑﻴﻌﺖ ﺑﺎ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﻣﻲ روﻧﺪ ﻧﻪ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺣﻜﻢ ﺧﺪا"‪ 103‬ﺧﻤﻴﻨﻲ‪":‬ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‪ ،‬ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑـﺎ اﺳـﻼم‬
‫ﻣﺸﻜﻴﻨﻲ‪" :‬ﻣﺎ ﻣﻌﺘﻘﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﻼ اﺷﻜﺎل‪ ،‬ﻓﻘﻴﻪ وﻻﻳﺖ ﻣﻄﻠﻘﻪ دارد‪ 105".‬ﺧﻤﻴﻨﻲ‪":‬ﻣﻔﻬـﻮم رﻫﺒـﺮي دﻳﻨـﻲ‪ ،‬رﻫﺒـﺮي‬ ‫‪104‬‬
‫اﺳﺖ"‬
‫‪106‬‬
‫ﻋﻠﻤﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ اﺳﺖ در ﻫﻤﻪ ﺷﺌﻮن ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ".‬ﺧﻤﻴﻨﻲ‪":‬وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ از ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺼﻮر آﻧﻬﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻣـﻲ‬
‫ﺷﻮد و ﭼﻨﺪان ﺑﻪ ﺑﺮﻫﺎن اﺣﺘﻴﺎج ﻧﺪارد‪ ...‬اﻳﻨﻜﻪ اﻣﺮوز ﺑﻪ »وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ« ﭼﻨﺪان ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد و اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ اﺳﺘﺪﻻل ﭘﻴـﺪا‬
‫ﻛﺮده‪ ،‬ﻋﻠﺘﺶ اوﺿﺎع اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻋﻤﻮﻣﺎ و ﺣﻮزه ﻫﺎي ﻋﻠﻤﻴﻪ ﺧﺼﻮﺻﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ 107".‬ﺧﺎﻣﻨﻪ اي‪":‬وﻻﻳـﺖ ﻓﻘﻴـﻪ ﺟـﺰء‬

‫‪١٤‬‬
‫واﺿﺤﺎت ﻓﻘﻪ اﺳﻼم اﺳﺖ‪ 108".‬رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‪" :‬وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﻣﺤﻜﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺒﻨﺎي ﺣﺮﻛﺖ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان اﺳﺖ‪ ...‬وﻻﻳـﺖ‬
‫ﻓﻘﻴﻪ ﻣﺤﻮر ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺷﻴﻌﻲ اﺳﺖ اﮔﺮ وﻻﻳﺖ را از ﺷﻴﻌﻪ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ ﺷﻴﻌﻪ ﭼﻴﺰي ﻧﺪارد‪ 109".‬ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ":‬ﻧﻬـﺎد ﺣﻜﻮﻣـﺖ آن ﻗـﺪر‬
‫اﻫﻤﻴﺖ دارد ﻛﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ در اﺳﻼم ﺣﻜﻮﻣﺖ وﺟﻮد دارد ﺑﻠﻜﻪ اﺳﻼم ﭼﻴﺰى ﺟﺰ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪ 110".‬ﺧﻤﻴﻨﻲ‪":‬اﮔﺮ ﻓﻘﻴﻪ ﻋـﺎﻟﻢ و‬
‫ﻋﺎدل ﺑﭙﺎﺧﺎﺳﺖ و ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺣﻜﻮﻣﺖ داد‪ ،‬ﻫﻤﺎن وﻻﻳﺘﻲ را ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ در اﻣﺮ ادارهي ﺟﺎﻣﻌﻪ داﺷﺖ دارا ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﺑـﺮ ﻫﻤـﻪي‬
‫ﻣﺮدم ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ از او اﻃﺎﻋﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪ 111".‬ﺟﻨﺘﻲ‪":‬وﻟﻲ ﻓﻘﻴﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺟـﺎن و ﻣـﺎل و ﻧـﺎﻣﻮس ﻣـﺮدم اﺧﺘﻴـﺎر دارد‪.‬ﻫﻤـﺎن‬
‫اﺧﺘﻴﺎري ﻛﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم )ص( داﺷﺖ‪ .‬ﻓﻘﻴﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﺎم و وﻻﻳﺖ را ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﻔﻆ ﻣﺼﻠﺤﺖ اﻣﺖ دارد‪ 112".‬ﺧﻤﻴﻨﻲ‪":‬اﻳﻦ ﺗﻮﻫﻢ‬
‫ﻛﻪ اﺧﺘﻴﺎرات ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ رﺳﻮل اﻛﺮم)ص( ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺣﻀﺮت اﻣﻴﺮ)ع( ﺑﻮد ﻳﺎ اﺧﺘﻴﺎرات ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ ﺣﻀﺮت اﻣﻴﺮ)ع( ﺑﻴﺶ از ﻓﻘﻴـﻪ‬
‫‪114‬‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻃﻞ و ﻏﻠﻂ اﺳﺖ‪ 113".‬ﻣﻜﺎرم ﺷﻴﺮازي‪":‬ﺧﺪا ﺑﻪ وﻟﻲ ﻓﻘﻴﻪ از ﻃﺮﻳﻖ اﻣﺎم زﻣﺎن )ﻋﺞ( اﺟﺎزه داده ﻛﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﻨـﺪ‪".‬‬
‫ﺟﻌﻔﺮ ﺳﺒﺤﺎﻧﻲ‪ ":‬وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﭘﺮﺗﻮﻳﻲ از وﻻﻳﺖ اﻣﺎم زﻣﺎن اﺳﺖ‪ 115".‬ﻣﺼﺒﺎح ﻳﺰدي‪" :‬ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺰدور ﺷـﻴﻄﺎﻧﻲ را ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻫﺮﺟﺎ آﻫﻨﮓ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﻳﺎ وﻟﻲﻓﻘﻴﻪ ﺳﺎز ﺷﺪه آن را ﺧﺎﻣﻮش ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬اﮔﺮ از روي ﻧﺎداﻧﻲ اﺳﺖ ﺑﺮاﻳﺶ ﺗﻮﺿﻴﺢ‬
‫دﻫﻴﺪ و ﺷﺒﻬﻪ اش را رﻓﻊ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬اﮔﺮ از روي ﻏﺮض ورزي اﺳﺖ‪ ،‬او را ﺧﻔﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪ 116".‬ﺧﻤﻴﻨﻲ‪":‬اﺳﺘﻌﻤﺎرﮔﺮان ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺟﻨﺒـﻲ‬
‫را ﻣﻴﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن رواج دادﻧﺪ و ﻣﺮدم را ﻏﺮبزده ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦﻫﺎ ﻫﻤﻪ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺎ ﻗﻴﻢ و رﺋـﻴﺲ ﻧﺪاﺷـﺘﻴﻢ‪ 117".‬آذري‬
‫ﻗﻤﻲ‪":‬وﻟﻲ ﻓﻘﻴﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺻﺎﺣﺐ اﺧﺘﻴﺎر ﺑﻼﻣﻌﺎرض در ﺗﺼﺮف در اﻣﻮال و ﻧﻔﻮس ﻣﺮدم ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ اراده او ﺣﺘـﻲ در‬
‫ﺗﻮﺣﻴﺪ و ﺷﺮك ذات ﺑﺎريﺗﻌﺎﻟﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻮﺛﺮ اﺳﺖ و اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺣﻜﻢ ﺗﻌﻄﻴﻞ ﺗﻮﺣﻴﺪ را ﺻﺎدر ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﻳﮕﺎﻧﮕﻲ ﭘﺮوردﮔﺎر‬
‫را در ذات و ﻳﺎ در ﭘﺮﺳﺘﺶ ﻣﺤﻜﻮم ﺑﻪ ﺗﻌﻄﻴﻞ اﻋﻼم دارد‪ 118".‬ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ":‬ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﻪ ﺷﻌﺒﻪاي از وﻻﻳـﺖ ﻣﻄﻠﻘـﻪ رﺳـﻮلاﷲ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از اﺣﻜﺎم اوﻟﻴﻪ اﺳﻼم اﺳﺖ و ﻣﻘﺪم ﺑﺮ ﺗﻤﺎم اﺣﻜﺎم ﻧﻤﺎز و روزه و ﺣﺞ‪119".‬ﻣﺼﺒﺎح ﻳﺰدي‪ ":‬اﻧﻘﻼب اﺳـﻼﻣﻲ ﺛﻤـﺮه‬
‫اﻋﺘﻘﺎد ﻣﺮدم ﺑﻪ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ اﺳﺖ‪ 120".‬ﻣﻬﺪوي ﻛﻨﻲ‪ ":‬وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﻣﺤﻮر اﺳﺎﺳـﻲ اﻧﻘـﻼب اﺳـﺖ‪ .‬ﻣـﻲﮔﻮﻳﻴـﺪ ﻣﺸـﺮوﻋﻴﺖ‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ از ﺳﻮي ﻣﺮدم اﺳﺖ؟ اﻳﻦ ﺣﺮﻓﻬﺎ ﭼﻴﺴﺖ؟ از ﺧﻮدﺗﺎن درآوردهاﻳﺪ؟"‪ 121‬ﺧﻤﻴﻨﻲ‪" :‬اﺳﻼم وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴـﻪ را واﺟـﺐ‬
‫ﻛﺮده اﺳﺖ‪122".‬ﺧﺎﻣﻨﻪاي‪ :‬وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﺑﺮ ﺧﻼف ﺑﺮﺧﻲ ﺑﺮداﺷﺖﻫﺎ‪ ،‬اﻣﺮي ﺗﺸﺮﻳﻔﺎﺗﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ دﺷﻤﻨﺎن ﻣﻠﺖ از‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﻧﺎﺧﺮﺳﻨﺪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻫﻤﻮاره و در ﻫﺮ ﻓﺮﺻﺘﻲ ﻣﺴﺎﻟﻪ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ را ﻣﻮرد ﺣﻤﻠﻪ ﻗﺮار دﻫﻨـﺪ‪ 123".‬ﺑﻬﺸـﺘﻲ‪":‬ﭼـﺮا‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻋﺼﺮ اﻣﺎم ﺻﺎدق ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺻﺤﻴﺢ و ﺳﺎﻟﻢ اﺳﻼﻣﻲ ﻧﺒﻮد؟ ﭼﻮن وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﻧﺪاﺷﺖ‪ 124".‬ﺧﺰﻋﻠﻲ‪":‬اﻃﺎﻋﺖ از ﺷﺎه ﺑﺎ زور و‬
‫ﺳﺮ ﻧﻴﺰه ﺑﺎﻃﻞ اﺳﺖ اﻣﺎ اﻃﺎﻋﺖ از وﻟﻲﻓﻘﻴﻪ واﺟﺐ اﺳﺖ‪ 125".‬ﻣﺸﻜﻴﻨﻲ‪" :‬رﻫﺒﺮ ﻳﺎ وﻟﻲ ﻓﻘﻴﻪ را ﺧﺪا ﻣﻨﺼﻮب ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ .‬وﻟـﻲ‬
‫ﭼﻮن ﻣﺮدم ﻗﺪرت ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻧﺪارﻧﺪ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ او را ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻨﺪ‪ 126".‬ﻧﻤﺎزي‪ ":‬وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ اداﻣﻪ وﻻﻳﺖ ﻓﺮزﻧﺪ اﻣﻴﺮاﻟﻤـﺆﻣﻨﻴﻦ‬
‫‪127‬‬
‫اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻋﻠﺖ ﻫﻤﻪ دﺷﻤﻨﺎن از آن ﻧﺎراﺣﺖاﻧﺪ‪ ،‬ﭼﺮا ﻛﻪ وﻟﻲ ﻓﻘﻴﻪ ﻋـﺎدل‪ ،‬ﻣﻨﺼـﻮب ذات اﻗـﺪس اﻻﻫـﻲ اﺳـﺖ‪".‬‬
‫ﺟﻨﺘﻲ‪":‬ﺑﻌﺪ از آل ﻣﺤﻤﺪ اﻣﺖ ﺣﺎﻟﺖ ﻳﺘﻴﻤﻲ را دارد ﻛﻪ ﭘﺪر ﻧﺪارد و ﺳﻔﺎرش ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﻠﻤﺎ ﺑﻪ ﺟﺎي اﻣﺎﻣﺎن از آﻧﻬﺎ ﻛﻔﺎﻳـﺖ‬
‫ﻛﻨﻨﺪ و ﻫﺪاﻳﺖ اﻣﺖ را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﻴﻤﻲ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از ﭘﺪر ﻣﺘﻜﻔﻞ اداره اﻣﻮر اﻳﺘﺎم اﺳﺖ"‪ 128‬ﻣﺼـﺒﺎح ﻳـﺰدي‪" :‬وﻟـﻲ‬
‫ﻓﻘﻴﻪ در ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ ﺧﻮد را از ﺧﺪا ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ 129".‬ﺧﻤﻴﻨﻲ‪":‬وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﻳﻚ ﭼﻴـﺰي ﻧﻴﺴـﺖ ﻛـﻪ ﻣﺠﻠـﺲ‬
‫ﺧﺒﺮﮔﺎن درﺳﺖ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﻳﻚ ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺪاي ﺗﺒﺎرك و ﺗﻌـﺎﻟﻲ درﺳـﺖ ﻛـﺮده اﺳـﺖ‪ ،‬ﻫﻤـﺎن وﻻﻳـﺖ‬
‫رﺳﻮلاﷲ اﺳﺖ‪ 130".‬ﻧﻤﺎزي‪":‬وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ از ﻋﻨﺎﻳﺎت ﻋﺮش اﻟﻬﻲ اﺳﺖ‪ 131".‬ﺧﻤﻴﻨﻲ‪":‬ﻣﻦ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ آدﻣﻲ ﻫﺴﺘﻢ ﻛـﻪ از ﻃـﺮف‬
‫ﺷﺎرع ﻣﻘﺪس وﻻﻳﺖ دارم‪ 132".‬ﺧﺰﻋﻠﻲ‪ ":‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻗﻮاي ﺛﻼﺛﻪ زﻳﺮ ﻧﻈﺮ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻤﺎ وﻗﺘـﻲ وﻻﻳـﺖ‬
‫ﻓﻘﻴﻪ را ﻗﺒﻮل ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ‪ 20‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ‪ 30‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻫﻢ راي ﺑﻴﺎورﻳﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ راي ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻘﺎم وﻻﻳﺖ ﻧﺮﺳـﺪ ﻣﻌﺘﺒـﺮ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ"‪ 133‬ﺧﻤﻴﻨﻲ‪":‬ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻗﺎﻧﻮن ﺧﺪاﻳﻲ ﻛﻪ ﺻﻼح ﻛﺸﻮر و ﻣﺮدم اﺳﺖ اداره ﺷﻮد و اﻳﻦ ﺑﻲﻧﻈﺎرت روﺣﺎﻧﻲ ﺻﻮرت‬
‫ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد‪ 134".‬ﺧﻤﻴﻨﻲ‪":‬اﻳﻨﻬﺎ اﻳﻨﻄﻮر ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺧﻴﺎل ﺑﻜﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ اﺳﻼم را ﻣﻰﺧﻮاﻫﻴﻢ اﻣـﺎ ﻣـﻼ ﻧﻤـﻰﺧـﻮاﻫﻴﻢ‪ ،‬ﻣﮕـﺮ‬
‫ﻣﻰﺷﻮد اﺳﻼم ﺑﻰ ﻣﻼ‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﺷﻤﺎ ﻣﻰﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﺪون ﻣﻼ ﻛﺎر را اﻧﺠﺎم ﺑﺪﻫﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺎز اﻳﻦ ﻣﻼﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺟﻠﻮ ﻣﻰاﻓﺘﻨﺪ ﻛـﺎر اﻧﺠـﺎم‬
‫ﻣﻰدﻫﻨﺪ‪ ،‬اﻳﻨﻬﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺟﺎﻧﺸﺎن را ﻣﻰدﻫﻨﺪ‪ .‬ﻧﮕﻮﻳﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ اﺳﻼم ﻣﻰﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻣﻼ ﻧﻤﻰﺧﻮاﻫﻴﻢ‪.‬اﻳﻦ ﺧﻼف ﻋﻘﻞ اﺳـﺖ‪،‬اﻳﻦ‬
‫ﺧﻼف ﺳﻴﺎﺳﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﻀﻰ از اﻳﻨﻬﺎ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ اﺳﻼم ﻣﻰﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻣﻨﻬﺎى آﺧﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻰﺷﻮد آﻗﺎ اﻳﻦ‪ .‬اﺳﻼم ﺑﻰآﺧﻮﻧﺪ اﺻـﻼ‬
‫ﻧﻤﻰﺷﻮد‪ 135".‬ﺧﻤﻴﻨﻲ‪" :‬ﺷﻜﺴﺖ روﺣﺎﻧﻴﺖ‪ ،‬ﺷﻜﺴﺖ اﺳﻼم اﺳﺖ‪.‬اﺳﻼم ﺑﺪون روﺣﺎﻧﻴﺖ ﻣﺤﺎل اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺣﺮﻛـﺖ ﺧـﻮدش‬

‫‪١٥‬‬
‫اداﻣــﻪ دﻫــﺪ‪ 136".‬ﻣﺼــﺒﺎح ﻳــﺰدي‪":‬ﻣﺨﺎﻟﻔــﺖ ﺑــﺎ وﻟــﻲ ﻓﻘﻴــﻪ‪ ،‬ﻣﺨﺎﻟﻔــﺖ ﺑــﺎ اﻣﺎﻣــﺎن و در ﺣﻘﻴﻘــﺖ ﺷــﺮك ﺑــﻪ ﺧــﺪا‬
‫‪138‬‬
‫اﺳﺖ‪137".‬ﺧﻤﻴﻨﻲ‪":‬ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‪ ،‬ﺗﻜﺬﻳﺐ اﺋﻤﻪ و اﺳﻼم اﺳﺖ‪".‬‬
‫در ﻫﻤﺎن زﻣﺎن ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ﻃﺮح آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﺎ واﻛﻨﺶ ﺷﺪﻳﺪ ﻣﺮاﺟﻊ روﺑﺮو ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫"ﻛﺴﻲ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻮﻳﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ در ﻧﺠﻒ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﺗﺪرﻳﺲ ﻛﺮدﻧﺪ او در ﺟﻮاب ﮔﻔﺘـﻪ‬
‫‪139‬‬
‫ﺑﻮد‪ :‬اﺳﻼم وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﻧﺪارد‪ .‬اﻳﺸﺎن ﻣﺠﺘﻬﺪ ﻧﻴﺴﺖ ﭼﻪ ﻛﺎر دارد ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ؟"‬
‫آﻳﺖاﷲ ﺧﻮﻳﻲ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻛﺘﺎب ﺧﻮد ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ اﺻﻞ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ را ﺑﻪ زﻳﺮ ﺳﻮال ﺑﺮده و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫"وﻻﻳﺖ در زﻣﺎن ﻏﻴﺒﺖ ﺑﺎ ﻫﻴﭻ دﻟﻴﻠﻲ ﺑﺮاي ﻓﻘﻴﻬﺎن اﺛﺒﺎت ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬وﻻﻳﺖ ﺗﻨﻬﺎ اﺧﺘﺼﺎص ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ واﺋﻤﻪ دارد‪ .‬ﻓﻘﻬﺎ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ‬
‫‪140‬‬
‫در اﻣﻮر ﻋﺎﻣﻪ وﻻﻳﺖ ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ در اﻣﻮر ﺣﺴﺒﻴﻪ ﻫﻢ وﻻﻳﺖ ﺷﺮﻋﻲ ﻧﺪارﻧﺪ‪".‬‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﺑﺪﻋﺘﻲ در اﺳﻼم ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرﻓﺖ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻗﺮن ‪ 13‬ﻫﺠﺮي ﻫﻴﭻﻳﻚ از ﻓﻘﻴﻬﺎن ﺣﺮﻓﻲ از آن ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﻧﻴﺎورده ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﻣﻄﺮح ﺷﺪن اﻳﻦ ﻃﺮح در ﻗﺮن اﺧﻴﺮ‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎري از ﻋﻠﻤﺎ و ﻓﻘﻬﺎ ﺑـﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔـﺖ ﺑـﺎ آن ﺑﺮﺧﺎﺳـﺘﻨﺪ‪ .‬از آن ﺟﻤﻠـﻪ آﻳـﺖاﷲ‬
‫ﺧﻮاﻧﺴﺎري‪ ،‬آﻳﺖ اﷲ ﺣﺴﻦ ﻗﻤﻲ‪ ،‬آﻳﺖاﷲ ﺧﻮﺋﻲ‪ ،‬آﻳﺖاﷲ ﻣﺤﻤﺪ ﺷﻴﺮازي‪ ،‬آﻳﺖاﷲ ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﻲ‪ ،‬آﻳﺖاﷲ ﻣﺤﻤﺪ روﺣﺎﻧﻲ‪ ،‬آﻳـﺖ اﷲ‬
‫ﻛﺎﻇﻢ ﺷﺮﻳﻌﺘﻤﺪاري‪ ،‬آﻳﺖاﷲ ﻛﻤﭙﺎﻧﻲ‪ ،‬آﻳﺖاﷲ ﺻﺎدق روﺣﺎﻧﻲ‪ ،‬آﻳﺖ اﷲ ﺳﻴﺪرﺿﺎ ﺻﺪر‪ ،‬آﻳﺖاﷲ اراﻛﻲ وﻣﻄﻬـﺮي ﺑﻮدﻧـﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻔﺘﺸﺎن ﺑﺎ اﻳﻦ اﺻﻞ را اﺑﺮاز داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻄﻬﺮي درﺑﺎره وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ":‬ﺗﺼﻮر ﻣﺮدم از وﻻﻳـﺖ ﻓﻘﻴـﻪ اﻳـﻦ ﻧﺒـﻮده و‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻓﻘﻬﺎ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﻨﻨﺪ واداره ﻣﻤﻠﻜﺖ را ﺑﺪﺳﺖ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ...‬اﻳﻦ ﻣﻔﻬﻮم اﺧﺘﺼﺎص ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﺗﺴﻨﻦ دارد‪ .‬در ﺷﻴﻌﻪ ﻫﻴﭻﮔﺎه‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ 141".‬ﻣﻄﻬﺮي ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﺿﺎﻓﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪":‬روﺣﺎﻧﻴﺖ ﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪ و دﺳـﺘﮕﺎه‬
‫روﺣﺎﻧﻴﺖ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ دوﻟﺖ ﺷﻮد و ﻧﻪ اﻓﺮادي از روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ ﭘﺴﺖﻫﺎي دوﻟﺘﻲ را ﺑﻪ ﺟﺎي دﻳﮕـﺮان اﺷـﻐﺎل ﻛﻨﻨـﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜـﻪ‬
‫روﺣﺎﻧﻴﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﺎن ﭘﺴﺖ ﺧﻮدش را ﻛﻪ ارﺷﺎد و ﻫﺪاﻳﺖ و ﻧﻈﺎرت و ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ اﻧﺤﺮاﻓﺎت ﺣﻜﻮﻣﺖﻫﺎ و دوﻟﺖﻫـﺎ اﺳـﺖ ﺣﻔـﻆ‬
‫ﻛﻨﺪ‪ 142".‬آﻳﺖاﷲ اراﻛﻲ دراﻳﻦ ﺑﺎره ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪":‬ﺷﺎن ﻓﻘﻴﻪ ﺟﺎﻣﻊاﻟﺸﺮاﻳﻂ اﺟﺮاي ﺣﺪود و ﻗﻀﺎوت و وﻻﻳﺖ ﺑﺮ ﻗﺎﺻـﺮان اﺳـﺖ‪.‬‬
‫‪143‬‬
‫اﻳﻦ ﻛﺠﺎ و ﺗﺼﺪي ﺣﻔﻆ ﻣﺮزﻫﺎي ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن از ﺗﺠﺎوز ﻓﺎﺳﻘﺎن و رﻓﻊ ﺳﻠﻄﻪ ﻛﺎﻓﺮان از اﻳﺸﺎن ﻛﺠﺎ؟"‬
‫دراﺑﺘﺪا ﻗﺮار ﻧﺒﻮد ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﻮد و ﻗﺮار ﺑﺮ اﻳﻦ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﻜﻠﻴﻒ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺑﺎ رﻓﺮاﻧﺪوم ﻣﺸﺨﺺ ﺷـﻮد‪،‬‬
‫اﻣﺎ ﭘﺲ از ﺻﺤﺒﺖﻫﺎي ﻓﺮاوان ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﺮ اﻳﻦ ﺷﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن در ﻣﺠﻠﺴﻲ ﺑﺎ ﻧﺎم ﻣﻮﺳﺴﺎن) و ﻳﺎ ﺧﺒﺮﮔـﺎن( ﻃـﺮح و ﭘـﺲ از‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺷﻮد‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ اﮔﺮ ﻫﻤﺎن ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اول ﺑﻪ رﻓﺮاﻧﺪوم ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪ دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﺑﺤﺚﻫﺎ ﭘﻴﺶ ﻧﻤﻲآﻣـﺪ اﻣـﺎ‬
‫ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﺑﻪ ﻫﻢ رﻳﺨﺖ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻌﺪﻫﺎ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"ﻛﺎش رﻓﺮاﻧﺪم ﻛﺮده ﺑﻮدﻳﻢ و ﻣﺠﻠﺲ ﻣﻮﺳﺴﺎن ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻧﻤﻲدادﻳﻢ‪ .‬اﮔﺮ ﻫﻤﻴﻦ رﻓﺮاﻧﺪم را ﻗﺒﻮل ﻛﺮده ﺑﻮدﻳﻢ ﺷﺎﻳﺪ وﺿﻊ ﺑﻬﺘﺮ‬
‫‪144‬‬
‫ﻣﻲﺷﺪ‪".‬‬
‫آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ در ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﻫﺎ و ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎﻳﺶ در ﭘﺎرﻳﺲ ﺣﺘﻲ ﻳﻚﺑﺎر ﻧﻴﺰ ﺳﺨﻦ از وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﻧﻴﺎورد و‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮ وﻻﻳﺖ ﺟﻤﻬﻮر ﻣﺮدم ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎ ورود ﺑﻪ اﻳﺮان و ﻣﻄﺮح ﺷﺪن اﺻﻞ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ در ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔـﺎن ﻗـﺎﻧﻮن‬
‫اﺳﺎﺳﻲ ﺑﻪ ﻳﻚﺑﺎره ﮔﻔﺘﻤﺎن آﻳﺖاﷲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﺮد و ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺳﺨﻦ از وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎي وﻻﻳﺖ ﺟﻤﻬﻮر ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻣﻴﺎن آﻣﺪ‪ .‬در‬
‫ﭘﻴﺶﻧﻮﻳﺲ اﺻﻠﻲ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺧﺒﺮي از وﻻﻳﺖﻓﻘﻴﻪ ﻧﺒﻮد ﭼﺮا ﻛﻪ‪ ،‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻋﻬﺪي ﻛﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ در ﭘﺎرﻳﺲ ﺑﺎ ﻣﻠﺖ ﺑﺴـﺘﻪ‬
‫ﺑﻮد‪ ،‬اﺻﻞ ﺑﺮ وﻻﻳﺖ ﺟﻤﻬﻮر ﻣﺮدم ﻗﺮار داده ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﻧﺎﮔﻬﺎن در ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ‪ ،‬اﻳﻦ ﻃﺮح ﻣﻄـﺮح ﺷـﺪ و‬
‫ﺳﺮو ﺻﺪاي ﺑﺴﻴﺎري ﺑﻪﭘﺎ ﻛﺮد‪ .‬ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن و ﻣﻮاﻓﻘﺎن اﻳﻦ ﻃﺮح ﭼﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺑﻮدﻧﺪ؟ از زﺑﺎن ﻣﻨﺘﻈﺮي ﻣﻲﺷﻨﻮﻳﻢ‪:‬‬
‫"در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﮔﻨﺠﺎﻧﺪن اﺻﻞ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻣﻦ و آﻗﺎي ﺑﻬﺸﺘﻲ و رﺑﺎﻧﻲ ﺷﻴﺮازي و ﺣﺴﻦ آﻳﺖ اﺻﺮار داﺷـﺘﻴﻢ‪.‬‬
‫‪145‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻌﻀﻲﻫﺎ ﻫﻢ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺜﻞ آﻗﺎي ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﻲ و ﺑﻨﻲﺻﺪر‪".‬‬
‫ﺑﺎ وارد ﺷﺪن اﻳﻦ اﺻﻞ در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ و دادن اﺧﺘﻴﺎرات ﺑﻪ رﻫﺒﺮ ﻋﻤﻼ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﻫﻴﭻﻛﺎره ﻣﻲﺷﺪ وﺗﻤﺎﻣﻲ اﺧﺘﻴﺎرات در‬
‫دﺳﺖ رﻫﺒﺮ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪ 146 ".‬ﻃﺮح اﻳﻦ اﺻﻞ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﻠﺖ و راي ﻣـﺮدم را ﻣﺨـﺪوش ﻣـﻲﻛـﺮد و ﺑـﺎ ﺳـﻠﺐ اﺧﺘﻴـﺎرات‬
‫رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر وﻣﺼﺎدره آن ﺑﻪ ﻧﻔﻊ رﻫﺒﺮ‪ ،‬ﻣﻴﺰان را‪ ،‬ﺗﺸﺨﻴﺺ وﻟﻲﻓﻘﻴﻪ ﻗﺮار ﻣﻲداد‪ .‬اﻣﺎ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﭘﻴﺶﻧﻮﻳﺲ داﺷﺖ و ﺑـﻪ‬
‫راﺣﺘﻲ ﻧﻤﻲﺷﺪ در آن دﺳﺖ ﺑﺮد‪ .‬آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ اﻣﺎ آب ﭘﺎﻛﻲ را روي دﺳﺖ ﻫﻤﮕـﺎن رﻳﺨـﺖ و راه را ﺑـﺮاي دﺧـﻞ و ﺗﺼـﺮف‬
‫ﺑﻲﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ در ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن ﺑﺎز ﮔﺬاﺷﺖ‪:‬‬

‫‪١٦‬‬
 ‫‪147‬‬
‫"ﭘﻴﺶ ﻧﻮﻳﺲ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰى ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ رأى ﺑﺪﻫﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻈﺮ ﺑﺪﻫﻴﺪ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه دﻳﮕﺮ آزاديﺧﻮاﻫﺎن ﺑﺎرﻫﺎ ﺑﻪ وارد ﺷﺪن اﻳﻦ اﺻﻞ در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻋﺘﺮاض ﻛﺮدﻧﺪ و ﻫﺸﺪار دادﻧﺪ‪:‬‬
‫‪148‬‬
‫آﻳﺖاﷲ ﺷﺮﻳﻌﺘﻤﺪاري ﺑﻪ اﺻﻞ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴـﻪ در ﻗـﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳـﻲ اﻋﺘـﺮاض ﻛـﺮد و ﺧﻮاﺳـﺘﺎر اﺻـﻼح و ﺣـﻞ آن ﺷـﺪ‪".‬‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺘﻤﺪاري ﭘﺲ از ﺗﺼﻮﻳﺐ اﺻﻞ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ آن را ﺑﺎ اﺳﻼم ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺧﻮاﻧﺪ وﮔﻔﺖ‪" :‬روﺷﻨﺘﺮ ﺑﮕﻮﻳﻢ وﻗﺘﻲ ﻧﻈﺮ اﻛﺜﺮﻳﺖ ﻣﻠﺖ‬
‫را ﺑﻲاﻋﺘﺒﺎر ﻛﺮدﻳﻢ‪ ،‬ﺑﺪان ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻧﻨﻤﻮدﻳﻢ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻪ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻲﺗـﻮﺟﻬﻲ ﻛـﺮدهاﻳـﻢ و اﻳـﻦ ﺟﻤﻬـﻮر واﻛﺜﺮﻳـﺖ را‬
‫ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺘﻪاﻳﻢ‪ .‬ﻟﺬا وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻲاﻋﺘﺒﺎر ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎً ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻛﻪ در دﺳﺖ ﺗﺼﻮﻳﺐ اﺳﺖ]ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳـﻲ[ ﺗﻤﺎﻣـﺎً‬
‫ﺑﻲاﻋﺘﺒﺎر ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ از اﻋﺘﺒﺎر ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﻠﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﻧﻴﺴﺖ ‪ ...‬ﻧﺒﺎﻳﺪ رأي ﻣﻠﺖ را ﺑﻲاﻋﺘﺒـﺎر ﻛﻨﻨـﺪ وﺑﮕﻮﻳﻨـﺪ‬
‫ﺧﻴﺮ ﻣﻠﺖ ﻛﺴﻲ ﻧﻴﺴﺖ و ﻫﺮ ﭼﻪ ﻫﺴﺖ ﻓﻘﻴﻪ اﺳﺖ و او ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎر ﻛﻨﺪ و او ﻫﻤـﻪﻛـﺎره اﺳـﺖ‪ .‬اﻳـﻦ ﻃـﺮز ﺗﻔﻜـﺮ و اﻳـﻦ ﻃـﺮز‬
‫ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬاري و اﻳﻦ ﻃﺮز ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﺎ درﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ و ﺑﻪ اﺳﺎس ﻟﻄﻤﻪ ﻣﻲ زﻧﺪ وﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﺑﻲ اﻋﺘﺒﺎر ﻣـﻲﺳـﺎزد و ﻣﺴـﻠﻤﺎً‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻫﻢ در آﻳﻨﺪه ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ"‪ 149‬ﺑﻨﻲﺻﺪر‪" :‬ﺷﻤﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ ﺑﻨﺎي ﻛﺎر ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻳﻚ ﺑﻲ اﻋﺘﻤﺎدي ﻣﻄﻠﻖ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺮدم و ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن آﻧﻬﺎ دارﻳﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺎر ﺻﺤﻴﺢ ﻧﻴﺴﺖ‪...‬اﮔﺮ ﻓﻘﻂ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺣﻖ دارﻧﺪ در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺷﺮﻛﺖ ﺑﻜﻨﻨـﺪ ﻛـﻪ رﻫﺒـﺮ‬
‫ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻌﻨﺎي اﻳﻦ ﻳﻌﻨﻲ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺑﻲاﻧﺘﺨﺎﺑﺎت‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻣﻦ ﺑﮕﻮﻳﻢ اي ﻣﺮدم ﺷﻤﺎ آزادﻳﺪ آن ﻛﺴﻲ را ﻛـﻪ ﻣـﻦ ﻣﻌﺮﻓـﻲ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻢ اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬اﻳﻦ اﻣﺮ اﺳﻤﺶ ﻧﻪ آزادي اﺳﺖ وﻧﻪ ﺟﻤﻬﻮري"‪" 150‬ﺑﺎزرﮔﺎن‪" :‬ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن وﺻﻴﺖ ﻣـﻲﻛـﻨﻢ در‬
‫ﺑﻌﻀﻲ ﻣﻮارد ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ ﺑﺪﻫﻨﺪ ﺗﺎ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻧﺤﺼﺎري ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ 151".‬ﺑﻨﻲ ﺻﺪر‪":‬آﻧﻄﻮري ﻛﻪ ﻣﺎ اﻳﻦ اﺻﻮل راﻣﻲ ﻧﻮﻳﺴﻴﻢ ﻗـﺪم ﺑـﻪ‬
‫ﻗﺪم ﻳﻚ ﻧﻮع اﺳﺘﺒﺪاد را در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﭘﻴﺶ ﻣﻲ ﺑﺮﻳﻢ‪ 152".‬آﻳﺖ اﷲ ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﻲ ﭘـﺲ از دادن راي ﻣﻨﻔـﻲ ﺑـﻪ اﺻـﻞ ‪ 5‬ﻛـﻪ‬
‫ﻣﺘﻀﻤﻦ اﺻﻞ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﺑﻮد" ‪": 153‬ﻣﻲ ﺗﺮﺳﻢ ﺑﺎ اﻳﻦ وﺿﻊ ﺳﻄﺢ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺟﺪﻳﺪ از ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ‪ 70‬ﺳﺎل ﭘـﻴﺶ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺮاﺗﺐ ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ 154".‬ﻣﻘﺪم ﻣﺮاﻏﻪاي در ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن ﭘﺲ از ﻃﺮح اﺻﻞ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‪ ":‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻳﻚ ﻃﺒﻘﻪ ﺧﺎص اﺳـﻼم‬
‫را در اﻧﺤﺼﺎر ﺧﻮد ﺑﮕﻴﺮد‪ 155".‬ﻣﻜﺎرم ﺷﻴﺮازي در روز رايﮔﻴﺮي درﺑﺎره اﺻﻞ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ‪":‬اﻣﺮوز‪ ،‬روز ﺳـﻴﺎه ﺗـﺎرﻳﺦ اﻳـﺮان‬
‫اﺳﺖ‪ 156".‬ﻣﻜﺎرم ﺷﻴﺮازي‪":‬اﻳﻨﻜﻪ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﻫﻢ ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻣﺮدم ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻢ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﻓﻘﻴﻪ ورﻫﺒﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎز ﻫﻢ ﻛﺎر دﺳﺖ‬
‫او ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻌﻨﻲ ﻧﺪارد‪.‬اﻳﻦ اﺻﻞ اﺻﻼ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا ﻧﻴﺴﺖ‪...‬درﺳﺖ ﻓﻜﺮ ﻛﻨﻴﺪ دﺷﻤﻦ در داﺧﻞ و ﺧﺎرج ﻣﺎرا ﻣـﺘﻬﻢ ﺑـﻪ اﺳـﺘﺒﺪاد‬
‫ﻣﻴﻜﻨﺪ و ﻣﺎرا ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﻠﻲ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻴﻜﻨﺪ‪...‬اﻳﻦ ﻣﺎده از ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﻫﻤﻪ ﺳﺮ ﻧﺦ ﻫﺎ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﺎ اﺳﺖ ‪...‬ﺷﻤﺎ را ﺑﺨـﺪا‬
‫اﻳﻨﻜﺎر را ﻧﻜﻨﻴﺪ‪ .‬ﺑﺨﺪا ﺑﺼﻼح اﺳﻼم ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻣﺎ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﻠﺖ را در اﺻﻮل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻛﺮده اﻳﻢ ﻛﺎري ﻧﻜﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ‬
‫ﻣﺮدم ﻳﻚ ﺷﻴﺮ ﺑﻲ دم و ﺳﺮ و اﺷﻜﻢ ﺷﻮد ‪ ...‬ﻣﻠﺖ اﻳﺮان ﺑﻪ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﻧﻮد وﻫﺸـﺖ در ﺻـﺪ راي داده و ﺑﺮاﺳـﺎس آن‬
‫رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮراﻧﺘﺨﺎب ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد و ﺑﺎ اﻛﺜﺮﻳﺖ ﺑﻪ او راي ﺧﻮاﻫﺪ داد اﻣﺎ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻴﺴﺖ اﻳﻦ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ اﺻـﻞ‬
‫ﻛﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻜﺎره اﺳﺖ؟‪ ....‬اﻳﻦ درﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻓﻘﻬﺎ ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ دﻳﮕﺮي را ﺑﻪ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﻨـﺪ وﻫـﻢ‬
‫ﺧﻮد ﻫﻤﻪ اﺧﺘﻴﺎرات را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ"‪ 157‬ﺑﺎزرﮔﺎن‪ ":‬ﺗﺎ آن ﺟﺎ ﻛﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ دوﻟﺖ و ﺷﺨﺺ ﺑﻨﺪه ﻣﻲﺷـﻮد ﻣـﺎ ﻃﺮﺣـﻲ ﺗﻬﻴـﻪ‬
‫ﻛﺮدﻳﻢ و ﺳﭙﺮدﻳﻢ دﺳﺖ آﻗﺎﻳﺎن ‪.‬ﺣﺎﻻ آﻧﻬﺎ ﭼﻪ ﺑﻼﻳﻲ ﺳﺮش ﺑﻴﺎورﻧﺪ ﺣﻮاﻟﻪﺷﺎن ﺑﻪ ﺧﺪا و ﺣﻀﺮت ﻋﺒﺎس"‪ 158‬ﺑﻨﻲﺻـﺪر‪":‬اﻳـﻦ‬
‫‪159‬‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺧﺪاﻳﻰ ﻓﻘﻴﻪ اﺳﺖ‪".‬‬
‫از اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﻣﻜﺎرم ﺷﻴﺮازي ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻋﻘﻴﺪه داد و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﺟﺪيﺗﺮﻳﻦ ﻣﺪاﻓﻌﺎن ﻧﻈﺮﻳﻪ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﻣﻄﺮح ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن آزاديﺧﻮاه ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن ﺟﺰ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﭼﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﻜﻨﻨﺪ؟اﺳﺘﻌﻔﺎ؟ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫"ﺑﻌﺪ از اﻳﻨﻜﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ در ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ را ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻛﻨﻨﺪ ﻣﺎ ﺟﻠﺴﻪ ﻛﺮدﻳﻢ ﻛـﻪ اﺳـﺘﻌﻔﺎ ﻛﻨـﻴﻢ وﻟـﻲ آﻗـﺎي‬
‫ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﻲ ﮔﻔﺖ اﮔﺮ اﺳﺘﻌﻔﺎ ﻛﻨﻴﻢ ﺑﺎ ﭘﺘﻚ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻣﻲزﻧﻨﺪ ﺗﻮي ﺳﺮﻣﺎن و اﻳﻦ وﻻﻳـﺖ ﻣﻄﻠﻘـﻪ را ﺑـﺎ ‪ 16‬اﺧﺘﻴـﺎر ﺗﺼـﻮﻳﺐ ﻣـﻲ‬
‫‪160‬‬
‫ﻛﻨﻨﺪ‪".‬‬
‫"در ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ روزﻫﺎ رﻓﺘﻢ اﻃﺎق آﻗﺎي ﻣﻨﺘﻈﺮي ﻛﻪ اﻃﺎق رﺋﻴﺲ ﻣﺠﻠﺲ ﺳﺎﺑﻖ ﺳﻨﺎ را ﺑﻪ اﻳﺸﺎن داده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬داﺷـﺖ ﺧﺮﺑـﺰه‬
‫ﻣﻲﺧﻮرد‪ .‬ﺗﻌﺎرف ﻛﺮد‪.‬ﻳﻚ ﻛﻢ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺷﻮﺧﻲ ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬آﻗﺎ ﺷﻤﺎ اﻳﻨﺠﺎ ﭼﻪ ﻛﺎرهاﻳﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ‪ .‬رﺋـﻴﺲ ﻣﺠﻠـﺲ ﺧﺒﺮﮔـﺎن‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻛﻲ اﻳﻦ ﻣﺠﻠﺲ را اداره ﻣﻲﻛﻨﻪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻗﺎي ﺑﻬﺸﺘﻲ داره اداره ﻣﻲﻛﻨﻪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎ ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‪ ،‬ﺑـﺎ‬
‫اﻳﻦ اﺧﺘﻴﺎرات ﻛﻪ آﻗﺎي آﻳﺖ اﻣﻀﺎ ﻛﺮده و ﺑﺎ ‪ 16‬اﺧﺘﻴﺎر‪ .‬ﺣﺎﻻ ﺷﻤﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ اﺧﺘﻴﺎرات ﺷﺪي وﻟﻲ ﻓﻘﻴﻪ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ اﻵن ﺗﻮي اﻳﻦ‬
‫ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻤﺎ رﺋﻴﺲ ﻫﺴﺘﻴﺪ و ﻛﺲ دﻳﮕﺮي دارد آن را اداره ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ﺑﻌﺪ‪ ،‬وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﺷﻤﺎ را در اﻳﻦ ﻛﺸـﻮر ﻛـﻲ‬

‫‪١٧‬‬
‫اﻋﻤﺎل ﻣﻲﻛﻨﺪ ؟ ﻓﻜﺮ اﻳﻦ را ﻛﺮدهاﻳﺪ؟ در ﻫﺮ دهﻛﻮره اﻳﺮان ﻫﺮ ژاﻧﺪارﻣﻲ وﻫﺮ ﭘﺎﺳﺪاري ﻳﻚ ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ روﺿﻪﺧـﻮاﻧﻲ‬
‫ﻳﻚ ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻨﻬﺎ دﻣﺎر از روزﮔﺎر ﻣﺮدم درﺧﻮاﻫﻨﺪ آورد‪ .‬ﭘﺪر ﺷﻤﺎ را ﻫﻢ درﺧﻮاﻫﻨﺪ آورد‪ .‬ﮔﻔﺖ ﭘﺪر ﻣﺮا دﻳﮕﺮ ﭼﺮا در‬
‫ﻣﻲآورﻧﺪ؟ ﮔﻔﺘﻢ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻮر ﻣﺜﻞ اﻳﻦ ﻣﺠﻠﺲ ﻣﻲ ﺷﻪ ﺷﻤﺎ رﻫﺒﺮ ﺑﺸﻮ ﻧﻴﺴﺘﻲ‪ .‬ﻧﻖ ﻫﻢ ﻣﻲزﻧﻲ واﻳﻦ ﭼﻤﺎق وﻻﻳﺖ ﻣﻲﻳـﺎد روي‬
‫‪161‬‬
‫ﻛﻠﻪات‪".‬‬
‫ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻣﻨﺘﻈﺮي ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺳﺮﻧﻮﺷﺘﻲ دﭼﺎر ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ آن را ﻛﺮده ﺑﻮد‪:‬‬
‫"ﻳﻚ ﻛﺴﻲ]ﻣﺮﺣﻮم ﺧﻮاﻧﻲ"‪ [162‬ﺧﺪا رﺣﻤﺘﺶ ﻛﻨﻪ ﭘﺎرﺳﺎل آﻣﺪه ﺑﻮد اﻳﻨﺠﺎ ﻣﻲ ﮔﻔﺖ ﺑﻪ ﻗﻢ رﻓﺘﻪ ﺑﻮد و از ﻛﺴﻲ اﺳﻢ ﺑﺮد ﻛـﻪ‬
‫ﻋﻀﻮ ﺷﻮراي ﻓﺘﻮاي ﻣﻨﺘﻈﺮي اﺳﺖ ‪ .‬از ﻗﻮل او ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬آﻗﺎي ﻣﻨﺘﻈﺮي داﺋﻢ ﻣﻲ ﻧﺸﻴﻨﺪ و ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ اﻳﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻛﻪ‬
‫‪163‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﻼﻫﺎ ﺳﺮ ﻣﺎ ﻣﻴﺎد‪ .‬اﻓﺴﻮس ﻛﻪ ﻧﺸﻨﻴﺪﻳﻢ‪".‬‬
‫در ﺟﻠﺴﺎت ﺑﺮرﺳﻲ اﺻﻞ وﻻﻳﺖﻓﻘﻴﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺷﺪت ﺑﺎ اﻳﻦ ﻃﺮح ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻛﺮد و ﺿﻤﻦ ﺑﺮﺷﻤﺮدن ‪ 9‬دﻟﻴﻞ در ﻣﺨﺎﻟﻔـﺖ ﺑـﺎ‬
‫وﻻﻳﺖﻓﻘﻴﻪ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"ﺷﻴﺦ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﺠﺘﻬﺪ ﺑﺎﻳﺪ ‪ 165‬ﻋﻠﻢ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﭼﻨﺪ ﺗﺎ از اﻳﻦﻫﺎ را ﺑﻠﺪﻳﺪ؟ ﻫـﻴﭻ ﻛـﺪام از ﺷـﻤﺎ ﻣﺠﺘﻬـﺪ‬
‫‪164‬‬
‫ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ اﻣﺎ ﻣﻦ ﻫﺴﺘﻢ و ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﺑﺎﻃﻞ اﺳﺖ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر از آن ﺳﻮ ﺳﻌﻲ ﻣﻲﻛﺮد ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن را ﺑﻪ ﺣﺮف زدن و ﮔﻔﺘﻦ دﻻﻳﻞ ﺧﻮد در رد وﻻﻳﺖﻓﻘﻴﻪ وادارد‪:‬‬
‫" در ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن ﭘﺴﺮ ﺷﻴﺦ ﻋﺒﺪاﻟﻜﺮﻳﻢ ﺣﺎﺋﺮي ﻳﺰدي) ﺑﺎﻧﻲ ﺣﻮزه ﻋﻠﻤﻴﻪ ﻗﻢ( ﻣﺨﺎﻟﻒ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﺑـﻮد‪ .‬ﺑـﻪ او]ﻣﺮﺗﻀـﻲ‬
‫ﺣﺎﺋﺮي ﻳﺰدي[ ﮔﻔﺘﻢ ﭘﺎﺷﻮ و ﻣﺨﺎﻟﻔﺘﺖ را ﺑﮕﻮ‪ .‬اﮔﺮ او ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲﺷﺪ و ﻣﺨﺎﻟﻔﺘﺶ را ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ ،‬ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل زﻳﺎد راي ﻧﻤﻲآورد‪ .‬وﻟـﻲ‬
‫‪165‬‬
‫او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻗﻠﺒﻢ ﺿﻌﻴﻒ اﺳﺖ و ﺗﺤﻤﻞ اﻳﻦ ﺑﺮﺧﻮردﻫﺎ را ﻧﺪارم‪".‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮﺣﺎل ﭘﺲ از ﻛﺶ وﻗﻮس ﻓﺮاوان ﺳﺮاﻧﺠﺎم در روز ﭼﻬﺎرﺷﻨﺒﻪ‪ 21 ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ ،1358‬ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ دو روز از ﻣﺮگ ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﻳﻜﻲ از ﺳﺮﺳﺨﺖﺗﺮﻳﻦ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲآﻣﺪ‪ ،‬اﻳﻦ اﺻﻞ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﺠﻠـﺲ ﺧﺒﺮﮔـﺎن رﺳـﻴﺪ‪ .‬از اﻳـﻦ ﭘـﺲ‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻛﺎرﻫﺎي ﺧﻼف ﻗﺎﻧﻮن ﺧﻮد ﺑﺎ اﺻﻞ ﻣﺒﻬﻢ و ﻫﻤﻪﺟﺎﻧﺒﻪ وﻻﻳﺖﻓﻘﻴﻪ ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ اﻳﻦ‬
‫ﺣﺮف ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز دو ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻮاﻓﻖ و ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﺎ اﻳﻦ اﺻﻞ را ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫"ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺳﺮ اﺳﻼم ﻓﻘﺎﻫﺘﻲ اﺳﺖ‪ .‬آﻧﻬﺎ ) ﺑﻨﻲ ﺻﺪر و ﻧﻬﻀﺖ آزادي و‪ (...‬ﻓﻘﻪ را ﻗﺒﻮل ﻧﺪارﻧﺪ و ﻣﺎ راﻫﻲ در ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼم ﺟﺰ‬
‫‪166‬‬
‫ﺑﺎ اﺟﺮاي ﻫﻤﻴﻦ ﻓﻘﻪ ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻴﻢ‪".‬‬
‫آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻧﻴﺰ ﻃﻲ ﻳﻚ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺣﻖ روﺣﺎﻧﻴﺖ را ﺑﻴﺸﺘﺮ از اﻳﻦﻫﺎ داﻧﺴﺖ و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫" اﻳﻦ ﻛﻪ در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻰ ﻳﻚ ﻣﻄﻠﺒﻰ]وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ[ ﺑﻮد‪ ،‬وﻟﻮ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﻳﻚ ﻗﺪرى ﻧﺎﻗﺺ اﺳﺖ و روﺣﺎﻧﻴﺖ ﺑﻴﺶﺗﺮ از اﻳﻦ در‬
‫اﺳﻼم اﺧﺘﻴﺎرات دارد و آﻗﺎﻳﺎن ﺑﺮاى اﻳﻦ ﻛﻪ ﺧﻮب دﻳﮕﺮ ﺧﻴﻠﻰ ﺑﺎ اﻳﻦ روﺷﻨﻔﻜﺮﻫﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻧﻜﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻚ ﻣﻘﺪارى ﻛﻮﺗﺎه آﻣﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫‪167‬‬
‫اﻳﻦ ﻛﻪ در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻰ ﻫﺴﺖ‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﻌﻀﻲ ﺷﺌﻮن وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﻫﺴﺖ‪ ،‬ﻧﻪ ﻫﻤﻪ ﺷﺌﻮن وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‪".‬‬
‫آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺣﺎﻣﺪ اﻟﮕﺎر ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻛﺮد‪:‬‬
‫‪168‬‬
‫" ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ اﺻﻞ در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻫﻤﻴﻦ اﺻﻞ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ اﺳﺖ‪".‬‬
‫اﮔﺮﭼﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر و ﻫﻤﻔﻜﺮاﻧﺶ ﻣﺎﻧﻊ از آن ﺷﺪﻧﺪ ﺗﺎ اﺧﺘﻴﺎرات اﺟﺮاﻳﻲ وﻟﻲﻓﻘﻴﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ در ﺳﺎل ‪ 68‬اﻳـﻦ اﺧﺘﻴـﺎرات‬
‫ﻫﻢ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺷﺪ و ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺎداماﻟﻌﻤﺮ ﺳﻠﻄﻨﺘﻲ وﻟﻲﻓﻘﻴﻪ‪ ،‬ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻫﻢ ﮔﺸﺖ ﺗﺎ ﻣﺸﻜﻠﻲ از آن ﻟﺤﺎظ ﺑﺮاي رﻫﺒﺮي ﭘﻴﺶ ﻧﻴﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫اﻧﺘﺨﺎب ﻳﻚ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر را در اﻳﺮان ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﻣﻲﺷﻨﺎﺧﺖ؟ ﺳﺎﻧﺴﻮر ﺷﺪﻳﺪ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻗﺒﻞ از اﻧﻘﻼب ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه ﺑﻮد ﺗﺎ ﻣﺮدم ﻋـﺎدي از‬
‫او ﻫﻴﭻ ﻧﺪاﻧﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﺟﻮ اﺧﺘﻨﺎق و ﺳﺎﻧﺴﻮر ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﻳﻜﺒﺎره در ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻳﺮاﻧﻲ ﻣﻄﺮح ﺷﺪ‪ .‬ﻃﺮاح ﻧﻈﺮﻳﻪ اﻗﺘﺼـﺎد‬
‫ﺗﻮﺣﻴﺪي و ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻛﺘﺎب اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﻲ ﻛﻴﺶ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺑﻴﺶ از ﭘﻴﺶ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ و ﻣﺮدم ﺑﺎ ﺣﺮفﻫﺎ و ﻧﻈﺮات او ﭼـﻪ ﺑﻮﺳـﻴﻠﻪ‬
‫ﻛﺘﺎبﻫﺎ و ﭼﻪ ﺑﺎ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎﻳﺶ آﺷﻨﺎ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺗﻴﺮاژ ﻛﺘﺎبﻫﺎﻳﻲ ﻧﻈﻴﺮ اﻗﺘﺼﺎد ﺗﻮﺣﻴﺪي او از ﻣﺮز ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻴـﻮن ﮔﺬﺷـﺖ" ‪،169‬‬
‫روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ او ﺑﻠﻨﺪﮔﻮي ﺣﺮفﻫﺎﻳﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺮدم ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ و ﺗﻴﺮاژش ﺑﻪ ﻣﺮز‪ 200‬ﻫﺰار رﺳﻴﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺪت ﻛﻮﺗﺎه‬

‫‪١٨‬‬
‫ﺗﺼﺪياش در وزارت داراﻳﻲ ﺧﺎﻃﺮه ﺧﻮﺷﻲ را از او در اذﻫﺎن ﻣﺮدم ﺑﻪﺟﺎ ﮔﺬارده ﺑﻮد‪ .‬اﺣﻴـﺎي ﺑﺎﻧـﻚﻫـﺎ‪ ،‬ﺣـﺬف رﺑـﺎ و دادن‬
‫وام ﻫﺎي ﺑﺎ ﺑﻬﺮه ‪4‬درﺻﺪ در آن زﻣﺎن ﻛﻮﺗﺎه ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه ﺑﻮد ﺗﺎ ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم ﺻﺎﺣﺐﺧﺎﻧﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪" .‬ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﺑﻨـﻲﺻـﺪري"‬
‫ﻫﻨﻮز از ذﻫﻦ و ﻳﺎد ﻣﺮدم ﻧﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﻋﻼم ﻛﺎﻧﺪﻳﺪاﺗﻮري ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬او ﺷﺒﺎﻧﻪروز ﺑﻪ ﻛﺎر و ﺗﻼش ﻣﺸﻐﻮل ﺷﺪ‪ .‬از اﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﺑﻪ آن ﺷﻬﺮ‪ .‬ﺻﺒﺢ ﻳﻜﺠـﺎ‪ ،‬ﻇﻬـﺮ ﺟـﺎي‬
‫دﻳﮕﺮ و ﻋﺼﺮ ﺟﺎﻳﻲ دﻳﮕﺮ‪ .‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎي زﻳﺎد ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﺗﺎ او ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻧﻈﺮش و ﻓﻜﺮش را ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻋﺮﺿﻪ ﻛﻨﺪ و ﻣﺮدم او را ﻛﺎﻣﻞ‬
‫و دﻗﻴﻖ ﺑﺸﻨﺎﺳﻨﺪ‪ .‬رﻣﺰ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ او در اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻧﻬﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺗﺎ ‪ 6‬ﻣﺎه ﭘﻴﺶ ﻛﺴﻲ او را ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺧﺖ‪ ،‬ﺑﻲاﺗﻜﺎي ﺑﻪ ﻛﺴﻲ‬
‫و ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺘﻜﻲ ﺑﻪ ﺧﻮد و اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎﻳﺶ‪ ،‬آﻣﺪ ودر ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﻲﻫﺎ ﮔﻮي ﺳﺒﻘﺖ را از ﺗﻤـﺎﻣﻲ ‪ 127‬ﻛﺎﻧﺪﻳـﺪاي دﻳﮕـﺮ رﺑـﻮد‪ .‬اﻓـﺮاد‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از او ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻛﺮدﻧﺪ‪:‬‬
‫‪171‬‬ ‫‪170‬‬
‫آﻳﺖاﷲ ﭘﺴـﻨﺪﻳﺪه ‪:‬‬ ‫ﺷﻴﺦ ﻋﻠﻲ ﺗﻬﺮاﻧﻲ‪ :‬ﺑﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر راي ﻣﻲدﻫﻢ‪".‬‬ ‫ﻣﺤﻤﺪﺗﻘﻲ ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ‪ :‬ﺑﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر راي ﺧﻮاﻫﻢ داد‪".‬‬
‫‪173‬‬
‫ﺧﺴﺮوﺷﺎﻫﻲ‪ :‬ﻣـﻦ ﺷﺨﺼـﺎ ﺑـﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر راي ﺧﻮاﻫﻢ داد‪ 172".‬ﻃﺎﻫﺮي‪ :‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮادر ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر راي ﺧﻮاﻫﻢ داد‪ 174".‬ﺳﻴﺪ ﺣﺴﻴﻦ ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ :‬ﺑﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر راي ﻣﻲدﻫـﻢ‪ 175".‬ﻣﻜـﺎرم ﺷـﻴﺮازي‪:‬‬
‫آﻗﺎي ﺑﻨﻲﺻﺪر را از ﻧﻈﺮ ﻗﺪرت ﺗﻔﻜﺮ‪ ،‬اﻳﻤﺎن ﻣﺬﻫﺒﻲ‪ ،‬اﺻﺎﻟﺖ اﻧﻘﻼﺑﻲ و ﺗﻌﻬﺪ ﻣﻜﺘﺒﻲ و رﻳﺸﻪ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ﺑـﺮ ﺳـﺎﻳﺮ ﻛﺎﻧﺪﻳـﺪاﻫﺎ‬
‫ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲدﻫﻢ‪ 176.‬از ﻣﻴﺎن ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﺎم ﺑﺮده ﺷﺪ ﻣﺤﻤﺪﺗﻘﻲ ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ"‪ ،177‬ﺷﻴﺦ ﻋﻠﻲ ﺗﻬﺮاﻧﻲ‪ ،‬آﻳﺖاﷲ ﭘﺴـﻨﺪﻳﺪه و ﺳـﻴﺪ‬
‫ﺣﺴﻴﻦ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺗﺎ آﺧﺮﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻪ او وﻓﺎدار ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ اﻣﺎ ﺟﻼلاﻟﺪﻳﻦ ﻃﺎﻫﺮي‪ ،‬ﻣﻜﺎرم ﺷﻴﺮازي و آﻳﺖاﷲ ﺧﺴﺮوﺷﺎﻫﻲ ﻳﺎر ﻧﻴﻤـﻪ‬
‫راه ﺷﺪﻧﺪ و از ﺣﻤﺎﻳﺖ از ﺑﻨﻲﺻﺪر دﺳﺖ ﻛﺸﻴﺪﻧﺪ‪ .‬دﻟﻴﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ آﻳـﺖاﷲ ﻃـﺎﻫﺮي در روﮔﺮداﻧـﺪن از ﺑﻨـﻲﺻـﺪر آورد از‬
‫ﺟﻬﺎﺗﻲ ﺟﺎﻟﺐ ﺑﻮد‪ 4":‬ﻣﺎه ﺑﻌﺪ از اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﺑﻪ دﻓﺘﺮ اﻳﺸﺎن رﻓﺘﻢ و ﻋﻜﺴـﻲ از ﻣﺼـﺪق در دﻓﺘـﺮ‬
‫ﻛﺎرﺷﺎن دﻳﺪم‪ ،‬وﻟﻲ ﻫﺮﭼﻪ ﮔﺸﺘﻢ ﻋﻜﺴﻲ از اﻣﺎم ﻧﺪﻳﺪم‪ .‬ﻫﻤﺎن ﻣﻮﻗﻊ ﺑﻪ اﺻﻔﻬﺎن ﺑﺮﮔﺸﺘﻢ و ﮔﻔﺘﻢ ﻣﻦ اﺷﺘﺒﺎه ﻛـﺮدم ﻛـﻪ ﺑـﻪ‬
‫‪178‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر راي دادم و ﺑﻴﺠﺎ راي دادم‪".‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل اﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚﺳﻮي ﻗﻀﻴﻪ ﺑﻮد‪ .‬از آن ﺳﻮ‪ ،‬ارﻛﺴﺘﺮ ﻫﺠﻤﻪ و ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﻣﻨﻔﻲ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﺣﺰب‬
‫ﺟﻤﻬﻮري ﺑﻪ راه اﻓﺘﺎده ﺑﻮد ﺗﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺳﻞ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺷﻴﻮهاي ﻣﺤﺒﻮﺑﻴﺖ او را ﺧﺪﺷـﻪدار ﻛﻨـﺪ‪ .‬روزﻧﺎﻣـﻪﻫـﺎ) و ﺑﺨﺼـﻮص ﻛﻴﻬـﺎن و‬
‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ( از اﺷﺎﻋﻪ ﻫﺮ ﺷﺎﻳﻌﻪ و ﺗﻮﻫﻴﻨﻲ ﻋﻠﻴﻪ وي ﺧﻮدداري ﻧﻤﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺻﺪاوﺳﻴﻤﺎ درﺑﺴﺖ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ رﻗﻴﺐ ﺑـﻮد و‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻳﻚﺗﻨﻪ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﺗﻤﺎم دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ آﻣﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺣﺬف ﺟﻼلاﻟﺪﻳﻦ ﻓﺎرﺳﻲ و ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺷـﺪن ﺣﺴـﻦ‬
‫ﺣﺒﻴﺒﻲ ﻓﺸﺎر اﻓﺘﺮاﻫﺎ و ﺗﻮﻫﻴﻦﻫﺎ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر اوج ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺪام ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻣﻲﺷﺪ و در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﺳﺮ ﭘﻴﻜـﺎن‬
‫ﺣﻤﻠﻪﻫﺎ ﺑﻪ دو ﺳﻮ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺑﻮد‪ .‬اول اﻳﻨﻜﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر راي ﻧﻤﻲدﻫﺪ ﭼﺮا ﻛﻪ آﻳﺖاﷲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺘﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ روﺣﺎﻧﻴﻮن‬
‫ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻨﻲﺻﺪر و اﻳﻨﻜﻪ دﺧﺘﺮ او ﺑﻪ ﻧﺎﻣﺰد ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري راي ﻣﻲدﻫﺪ"‪179‬و از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻨﻲﺻـﺪر‬
‫ﺑﺎ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﻣﺨﺎﻟﻒ اﺳﺖ ﭘﺲ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ را ﻗﺒﻮل ﻧﺪارد‪ .‬ﺗﻜﻴﻪ ﻣﺪام ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺮ ﺣﻘﻮق ﻣﺮدم ﻣﻌﻨﺎي ﻣﺨـﺎﻟﻔﻲ دارد و آن‬
‫ﻧﻔﻲ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻇﻦﻫﺎ از ﺳﻮﻳﻲ ﺗﺸﺪﻳﺪ ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺧﻼف دﻳﮕﺮ ﻛﺎﻧﺪﻳﺪاﻫﺎ ﻛﻪ ﻋﻜـﺲﺷـﺎن را در ﻛﻨـﺎر رﻫﺒـﺮ‬
‫اﻧﻘﻼب در ﺗﻴﺮاژ ﺑﺎﻻ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ"‪، ،180‬ﻫﻴﭻ ﺗﺮاﻛﺘﻲ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻧﺒﻮد ﻛﻪ او را در ﻛﻨﺎر آﻳﺖاﷲ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ و اﻳﻦ ﺣﺮفﻫﺎ‬
‫و ﺷﻌﺎرﻫﺎي او ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﺧﻮدﻧﻤﺎﻳﻲ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم و ﻛﻤﺎل ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻣﺮدم و از ﺟﻴﺐ ﻣﺮدم ﺑﺮاي ﺑﻨﻲﺻﺪر‬
‫ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺣﺘﻲ درﻳﺎدار ﻣﺪﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻘﺎم دوم را در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻛﺴﺐ ﻛﺮد ﺷﻌﺎر اﺻﻠﻲ ﺧﻮﻳﺶ را "ﻣـﺪﻧﻲ ﻛـﺎرﮔﺰار و ﻳـﺎر‬
‫ﺟﺎن ﺑﺮﻛﻒ اﻣﺎم" اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﻮد‪ 181".‬در آن ﺟﻮ ﻃﺮﻓﺪار ﺧﻤﻴﻨﻲ آنﻗﺪر ﺣﺮفﻫﺎي ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻮي اﺳﺘﻘﻼل و ﺗﺎزﮔﻲ ﻣﻲداد ﻛـﻪ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎﻧﺶ اﻳﻦ ﺷﺎﻳﻌﻪ ﻋﻠﻴﻪ او ﺑﻪ ﺑﺎزار آﻣﺪ ﻛﻪ "ﭼﻮن ﺑﻨﻲ ﺻﺪر از ﺧﻮد ﺧﻂ دارد ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺧﻂ اﻣﺎم را ﺑﭙﺬﻳﺮد‪ 182".‬از‬
‫آن ﺳﻮ ﻧﺎﻣﺰد ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻣﻜﺎﻧﺎت دوﻟﺘﻲ و ﻏﻴﺮدوﻟﺘﻲ ﺑﺮﺗﺮي ﻣﺤﺴﻮس ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت را ﺑﻪ ﻫﻤـﺮاه داﺷـﺖ و ﺑـﺎ‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﻧﺸﺎن دادن ﺧﻮد ﺑﻪ آﻳﺖاﷲ ﺳﻌﻲ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻔﻪ ﺗﺮازو را ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﺧﻮد ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻣﻘﺎﻟﻪاي ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻜﺘﻪ‬
‫اﺷﺎره ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪":‬در ﻫﻴﭻ ﻛﺠﺎ دﻳﺪه ﻧﺸﺪه ﻛﻪ ﺣﺰب‪ ،‬ﻛﺴﻲ را ﻧﺎﻣﺰد رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﻛﻨﺪ و ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﺷﺨﺼـﻴﺖ ﺑـﺮاي‬
‫وي راﺳﺖ ودروغ اﻣﻮري را ﺑﻪ او ﻧﺴﺒﺖ دﻫﺪ و او را ﺑﻪ ﻳﻚ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻣﺤﺒﻮب ﺑﭽﺴﺒﺎﻧﺪ و ﺳﻌﻲ ﻛﻨﺪ ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از اﻣﻜﺎﻧـﺎت‬
‫‪183‬‬
‫دوﻟﺘﻲ و ﻏﻴﺮ دوﻟﺘﻲ ﻧﺎﻣﺰد ﻫﺎي دﻳﮕﺮ را از ﺳﺮ راه ﺑﺮدارد‪".‬‬

‫‪١٩‬‬
‫ﺻﺤﺒﺖﻫﺎي ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻣﺠﻠﺲﺧﺒﺮﮔﺎن ﻋﻠﻴﻪ اﺻﻞ وﻻﻳﺖﻓﻘﻴﻪ ﻛﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻃﺮاح آن ﺑـﻮد‪ ،‬از ﺳـﻮﻳﻲ ﺳـﺒﺐ ﻛـﺪورت‬
‫آﻳﺖاﷲ ﮔﺸﺘﻪ ﺑﻮد و ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎ آنﻛﻪ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ آب اﻧﺪﻳﺸﻪ او ﺑﺎ ﺧﻤﻴﻨﻲ در ﻳﻚ ﺟﻮي ﻧﺨﻮاﻫﺪ رﻓﺖ و ﺳـﺮاﻧﺠﺎم‬
‫ﺑﻪ ﺗﻘﺎﺑﻞ و ﺟﺪاﻳﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺸﻴﺪ اﻣﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ آﺗﻮﻳﻲ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر در دﺳﺖ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺤﺴﻦ ﺳﺎزﮔﺎرا در ﻳﻚ ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ‬
‫رادﻳﻮﻳﻲ ﺳﻌﻲ ﻛﺮد ﺗﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ اﺻﻞ وﻻﻳﺖﻓﻘﻴﻪ ﺣﺮﻓﻲ ﺑﻜﺸﺪ ﺗﺎ او را ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻳﻚ اﺻﻞ ﻗـﺎﻧﻮن‬
‫اﺳﺎﺳﻲ اﺳﺖ از دور ﺧﺎرج ﻛﻨﺪ‪ 184".‬اﻳﻦ ﻓﻜﺮي ﺑﻮد ﻛﻪ ﻛﻤﺎﻛﺎن از ﺳﻮي آﻳﺖاﷲ ﺑﻬﺸﺘﻲ‪ ،‬زﻳﺮكﺗﺮﻳﻦ و ﺳﻴﺎسﺗـﺮﻳﻦ ﭼﻬـﺮه‬
‫ﭘﺲ از ﻣﻈﻔﺮ ﺑﻘﺎﻳﻲ در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﻌﺎﺻﺮ اﻳﺮان‪ ،‬دﻧﺒﺎل ﻣﻲﺷﺪ‪ 185".‬ﻋﻠﻲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي و اﻛﺒﺮ ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﭘﺲ از آﻧﻜـﻪ در‬
‫ﺟﻠﺐ ﻧﻈﺮ آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﺮاي ﻛﺎﻧﺪﻳﺪا ﺷﺪن روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺗﻮﻓﻴﻖ ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ"‪ ،186‬ﺑﺎ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎ و ﺻﺤﺒﺖﻫﺎي ﺧﻮد‪ ،‬ﺣﻤﻠـﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر را ﭘﻴﺸﻪ ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﻳﻦ اﺣﻮاﻻت‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم ﺑﺎ آنﻛﻪ ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ ﻧﻈﺮ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﻛﺪام ﺳﻮ ﻣﻲﭼﺮﺧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﻌﻮر اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ و وﺟـﺪان‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺧﻮد اﻋﺘﻤﺎد ﻛﺮدﻧﺪ و آراي ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﻨﻲﺻﺪر رواﻧﻪ ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ‪ .‬ﺷﻌﺎر "ﺑﻨﻲﺻﺪر؛ ﺻﺪ در ﺻـﺪ" ﺑـﺮ زﺑـﺎن و دل‬
‫ﻫﻤﻪ ﺟﺎري ﺑﻮد‪ .‬ﻳﻚ اﺟﻤﺎع ﺑﺎورﻧﻜﺮدﻧﻲ ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺰارش ارﻳﻚ روﻟﻮ‪ ،‬ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر ﻟﻮﻣﻮﻧﺪ ﻛﻪ روز ﻗﺒﻞ از اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺑﺮاي روزﻧﺎﻣﻪ ﻣﺘﺒﻮﻋﺶ در ﻣﻘﺎﻟﻪاي ﺑﺎ ﻋﻨـﻮان" اﻳـﺮان ﺑـﺪﻧﺒﺎل‬
‫ﻳﻚ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر" اوﺿﺎع اﻳﺮان را ﺷﺮح داده اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﺮﺟﻊ ﺑﺮاي اراﺋﻪ ﻳﻚ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﭘﺮﺳـﭙﻜﺘﻴﻮ از اوﺿـﺎع و‬
‫اﺣﻮال آن روزﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫" در ﻣﺤﺎﻓﻞ ﻋﻤﻮﻣﺎ ﻣﻄﻠﻊ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ رﻫﺒﺮ اﻧﻘﻼب از ﻣﻮﺿﻌﮕﻴﺮﻳﻬﺎي آﻗﺎي ﺑﻨﻲ ﺻﺪر‪ ،‬ﻛـﻪ زﻣـﺎﻧﻲ ﻓﺮزﻧـﺪ ﻣﻌﻨـﻮي او‬
‫ﺑﺸﻤﺎر ﻣﻲرﻓﺖ‪ ،‬ﻧﺎراﺿﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻨﺤﺎل ﺑﻨﻈﺮ ﻣﻴﺮﺳﺪ ﺑﺮادر‪ ،‬ﻧﻮه و داﻣﺎد رﻫﺒﺮ اﻧﻘﻼب از آﻗﺎي ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﻴﻜﻨﻨﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ‬
‫دﺧﺘﺮ اﻣﺎم از زﻧﺎن دﻋﻮت ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻪ آﻗﺎي ﺣﺒﻴﺒﻲ راي دﻫﻨﺪ‪ .‬اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺑﺪون آﻧﻜﻪ ﺑﺪرﺳﺘﻲ ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﻛﺪاﻣﻴﻚ از ﻛﺎﻧﺪﻳـﺪاﻫﺎ از‬
‫ﭘﻴﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﺮﺧﻮداراﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻦ اﻃﻼع ﺑﺮاي ﺑﺴﻴﺎري از آﻧﻬﺎ ﺿﺮور اﺳﺖ‪ ،‬ﺑـﻪ ﺳـﻮي ﺻـﻨﺪوقﻫـﺎي راي‬
‫ﺧﻮاﻫﻨﺪ رﻓﺖ‪ .‬ﻣﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺧﻂ اﻣﺎم ﺑﻴﻦ دو دور اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت‪ ،‬ﻛﻪ از ﺳﻮي ﺑﺴﻴﺎري از ﻧﺎﻇﺮان ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺤﺘﻤﻞ ﻓﺮض ﻣﻲ‬
‫ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﺎزي ﺧﻮد در ﺑﻲ اﻋﺘﺒﺎر ﻛﺮدن ﻛﺎﻧﺪﻳﺪاﻫﺎ اداﻣﻪ دﻫﻨﺪ و ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴـﺐ اوﻟـﻴﻦ رﺋـﻴﺲ ﺟﻤﻬـﻮري را از ﻗﺒـﻞ ﻣﻌـﻴﻦ‬
‫‪187‬‬
‫ﻛﻨﻨﺪ‪".‬‬
‫ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﻲ روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻧﺸﺎن ﻣﻲداد ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ ‪ 1800‬ﺳﺎزﻣﺎن و ﮔﺮوه از رﻳﺎﺳﺖﺟﻤﻬﻮري ﺑﻨﻲﺻﺪر و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫ﺗﻮده ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ،‬ﻣﺘﺠﺎوز از ‪ 70‬درﺻﺪ ﺑﻪ او راي ﺧﻮاﻫﻨﺪ داد‪ 188".‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺿﻤﻦ ﻳﺎدآوري ﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻠﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﺑﻲاﻫﻤﻴـﺖ ﺧﻮاﻧـﺪن‬
‫ﺗﻬﻤﺖﻫﺎ و ﻧﺎﺳﺰاﻫﺎ راي ﺑﺎﻻي ﺧﻮد را ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"اﻳﻦ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮري‪ ،‬ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻣﺮدم ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺪ ﻣﻦ اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﻢ داد‪" 189".‬اﻣـﺮوز در ﺳﺮاﺳـﺮ اﻳـﺮان ﻳـﻚ‬
‫ﺻﺪاﺳﺖ ‪ .‬ﻫﻤﻪ ﻳﻚ ﺣﺮف ﻣﻲزﻧﻨﺪ ودر ﺳﺮاﺳﺮ ﻛﺸﻮر ﻣﻲزﻧﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ اﻧﺪازه ﺗﻴﺮﻫﺎي ﺗﻬﻤﺖ و اﻓﺘﺮا ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺗﺮﻛﺶﻫﺎ رﻫﺎ ﺷﻮﻧﺪ‪،‬‬
‫‪190‬‬
‫ﻣﺮدم روﺷﻦﺗﺮ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎ اﺑﺮاز ﻧﮕﺮاﻧﻲ از ﺗﻘﻠﺐ در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت آﺧﺮﻳﻦ ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎ را در اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫" اﻳﻦ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎرت ﻋﻤﻮﻣﻲ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ .‬ﺗﺎ از ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻘﻠﺒﻲ ﻣﺼﻮن ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﻫـﻢ راي ﺑـﻲﺳـﻮادﻫﺎ را ﻋﻮﺿـﻲ‬
‫‪191‬‬
‫ﻧﻨﻮﻳﺴﻨﺪ و ﻫﻢ راي اﺿﺎﻓﻲ در ﺻﻨﺪوق ﻫﺎ ﻧﺮﻳﺰﻧﺪ و ﻫﻢ رايﻫﺎرا ﺑﺎ ﻧﺎم دﻳﮕﺮي ﻧﺨﻮاﻧﻨﺪ‪".‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ او ﺑﻌﺪﻫﺎ درﺑﺎره آﺧﺮﻳﻦ ﺗﻤﺎسﻫﺎي ﭘﻴﺶ از اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"روز ﭘﻴﺶ از رأيﮔﻴﺮي‪ ،‬ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ وارد ﺟﻠﺴﻪ ﺷﻮراي اﻧﻘﻼب ﺷﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﺣﻤﺪ آﻗﺎ ﺗﻠﻔﻦ ﻛﺮد وﮔﻔﺖ ﻣﺪرﺳﻴﻦ ﻗﻢ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺴﻮد ﺣﺒﻴﺒﻲ ﻛﻨﺎر ﺑﺮود و ﺑﻌﺪ ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮ ﺑﺸﻮد‪.‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺧﻮب ﻣﻲداﻧﻢ ﻛﻪ رﻳﺎﺳﺖﺟﻤﻬﻮري درﻛﺎر ﻧﻴﺴـﺖ‪،‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻓﺮدا‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ راﺳﺖ و دروغ دو ادﻋﺎ اﺳﺖ‪ :‬ﺷﻤﺎ آﻗﺎﻳﺎن ﻛﻪ ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ را ﺗﺸﻜﻴﻞ دادهاﻳﺪ ﻣـﺪﻋﻲ‬
‫ﻫﺴﺘﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﻪ اﻃﺎﻋﺖ از روﺣﺎﻧﻴﺎن اﻧﻘﻼب ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ادﻋﺎي ﻣﻦ اﻳﻦاﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ اﺻﻮﻟﻲ اﻧﻘﻼب ﻛﺮدﻧﺪ ﻛـﻪ‬
‫‪192‬‬
‫در ﻃﻮل ﻗﺮن‪ ،‬دو اﻧﻘﻼب دﻳﮕﺮ ﺑﺮاي ﻣﺘﺤﻘﻖ ﻛﺮدﻧﺸﺎن ﺑﻌﻤﻞ آوردهاﻧﺪ‪".‬‬
‫اﺳﻼم و اﺳﺘﺒﺪاد؛ رو درروي ﻫﻢ‪ .‬ﻣﻠﺖ ﻛﺪام را اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﺮد؟ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ آﻣﺎده ﺑﻮد ﺗﺎ ﺟﻬﺎن اﻗﺘﺪار اﻳﺮان در ‪ 5‬ﺑﻬﻤﻦ را ﺑـﻪ‬
‫ﻧﻈﺎره ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ‪ .‬ﻓﺮدا روز دﻳﮕﺮي ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪٢٠‬‬
 ‫ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﻣﺼﺪق‬
‫اوﻟﻴﻦ ﺷﻤﺎرشﻫﺎ ﺣﺎﻛﻲ از ﺑﺮﺗﺮي ﻣﻄﻠﻖ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬـﻮري اﻳـﺮان اﺳـﺖ‪ .‬اﻳـﺮان‬
‫ﻳﻚﺻﺪا ﺑﻨﻲﺻﺪر را ﻓﺮﻳﺎد ﻛﺸﻴﺪه ﺑﻮد‪.‬ﺟﺸﻦ ﺑﻮد و ﭘﻴﺮوزي ﺑﻮد و ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ‪ 11.‬ﻣﻴﻠﻴﻮن راي ﺑﻪ ﺣﺴﺎب اوﻟﻴﻦ رﺋـﻴﺲﺟﻤﻬـﻮر‪.‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻣﻘﺎﻟﻪاي ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان" ﭘﻴﺮوزي ﺧﻠﻖ" ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫"ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﺷﻌﻮر و ﺑﺮاي ﻣﻠﺖ وﺟﺪان ﺟﻤﻌﻲ ﻧﻤﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻨﺪ‪ .‬ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﺮدﻧـﺪ ﻣﻠـﺖ ﻣـﺎ ﺻـﻐﻴﺮ اﺳـﺖ و ﻣﺴـﺌﻠﻪ ﺗﻌﻴـﻴﻦ‬
‫رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮررا ﻧﺼﺐ ﻗﻴﻢ ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ در ﺑﻴﻦ ﺧﻮد ﻣﺴﺎﻟﻪ را ﺣﻞ ﻛﻨﻨﺪ و داوﻃﻠﺐ ﻫﺎ را ﺳﺒﻚ و ﺳـﻨﮕﻴﻦ‬
‫ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ذﻫﻦ اﻳﻨﺎن ﻧﻤﻲ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺮدﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺪون اﺟﺎزهﺷﺎن اﻧﻘﻼب ﻛﺮدﻧﺪ را ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﺣﻘﻲ اﺳﺖ و ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﻣـﺮدم را‬
‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﺎ روﺷﻬﺎي ﺗﺨﺮﻳﺒﻲ و اﺧﻼق ﻓﺎﺷﻴﺴﺘﻲ ﻣﻲﭘﻨﺪاﺷﺘﻨﺪ ﻣﺮدم ﻣﺎ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪاﻧﻨﺪ و آنﻫـﺎ را از ﻫـﺮ ﺳـﻮ ﺑﺮاﻧﻨـﺪ از‬
‫ﻫﻤﺎن ﺳﻮ ﻣﻲروﻧﺪ‪ ....‬ﻣﺮدم ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﻛﻪ در رايﺷﺎن ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ ....‬ﻫﻤﻪ ﺳﻌﻲﺷﺎن را ﺑﺮاي ﻣﺘﺰﻟﺰل ﻛـﺮدن ﻣـﺮدم در‬
‫ﺑﺎورﺷﺎن ﺑﻜﺎر ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺣﺘﻲ در روزراي ﮔﻴﺮي از ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ وﺧﻮاﻧﺪن ﻧﺎﺳﺰا ﻧﺎﻣﻪ ﺧﻮدداري ﻧﻜﺮدﻧﺪ‪ .‬روزﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﻳـﺎ ﺳـﻜﻮت ﻣـﻲ‬
‫ﻛﺮدﻧﺪ ﻳﺎ ﻧﺎﺳﺰا ﻣﻲﻧﻮﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﮔﻤﺎن آﻧﻬﺎ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻓﺮﻣﺎن ﻋﻘﻞ وﻋﻤﻞ ﻣﺮدم در دﺳﺖ آﻧﻬﺎﺳﺖ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎور ﻛﻨﻨﺪ‬
‫‪193‬‬
‫ﻛﻪ ﻣﺮدم اﻳﺮان ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺳﺘﻘﻼل دارﻧﺪ و ﺑﺎ اﻳﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ اﻧﻘﻼب ﻛﺮدﻧﺪ‪".‬‬
‫‪194‬‬
‫اﻛﻨـﻮن ﭘـﺲ از ‪26‬ﺳـﺎل ﮔﻔﺘـﻪ ﺧـﻮد را‬ ‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪ 32‬ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد"اوﻟﻴﻦ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر اﻳـﺮان ﺧـﻮاﻫﻢ ﺷـﺪ"‬
‫ﺗﺤﻘﻖﻳﺎﻓﺘﻪ ﻣﻲدﻳﺪ‪.‬ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر ﻟﻮﻣﻮﻧﺪ ﭘﺲ از ﭘﻴﺮوزي ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻣﻘﺎﻟﻪاي ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان" ﭘﻴﺮوزي ﺣﺘﻤﻲ ﺑﻨﻲﺻـﺪر در‬
‫دور اول"‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﻧﻈﺮ ﻣﺮدم و ﺗﺼﻮﻳﺮي روﺷﻦ از آن روزﻫﺎي ﺑﻪ ﻳﺎدﻣﺎﻧﺪﻧﻲ اﺳﺖ‪:‬‬
‫"درود ﺑﺮ ﺑﻨﻲﺻﺪر!‬
‫ﺻﺪاي ﻓﺮﻳﺎدﻫﺎ از دﻳﻮارﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن آﻫﻨﻲ و ﻓﻮﻻدي ‪ 212‬ﺧﻴﺎﺑﺎن آﭘﺎداﻧﺎ ﻛﻪ ﺳﺘﺎد اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻛﺴﻲ ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﻣﻲداﻧﺪ اوﻟـﻴﻦ‬
‫رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري اﻳﺮان ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﺑﻪ ﮔﻮش ﻣﻲرﺳﺪ‪ .‬ﺷﻮر و ﺷﻮق ﺑﻴﺶ از ﺣﺪي اﺳﺖ‪ :‬دﺳﺖ دادﻧﻬﺎ‪ ،‬روﺑﻮﺳﻴﻬﺎي ﻃﻮﻻﻧﻲ‪ ،‬ﺑـﻪ‬
‫ﺷﺎﻧﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ زدﻧﻬﺎ‪ .‬ﻣﻮج اﻧﺴﺎﻧﻲ آﻗﺎي ﺑﻨﻲ ﺻﺪر را ﻫﻮل ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺑﻠﻌﺪ و ﻣﻲﺑﺮد‪ .....‬ﺟﻮاﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ دور او ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺷﻌﺎري‬
‫ﻛﻪ ﺑﺎ اﻟﻔﺎظ ﺑﺎزي ﻣﻲ ﻛﻨﺪ "ﺑﻨﻲ ﺻﺪر؛ ﺻﺪ در ﺻﺪ" ودر ﻃﻮل ﻣﺒﺎرزات اﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺗﻲ از اﺳﺘﻘﺒﺎل زﻳﺎدي ﺑﺮﺧﻮردارﺑﻮد‪ ،‬ﺳـﺮ ﻣـﻲ‬
‫دﻫﻨﺪ‪ ...‬راي ﻣﺨﻔﻲ ﺑﻮد اﻣﺎ ﺷﻤﺎري از راي دﻫﻨﺪﮔﺎن دﻻﻳﻞ راي ﺧﻮد را ﺑﺎ ﻣﺎ در ﻣﻴـﺎن ﮔﺬاﺷـﺘﻨﺪ ‪.‬ﭼـﺮا آﻗـﺎي ﺑﻨـﻲ ﺻـﺪر؟‬
‫ﺟﻮابﻫﺎ ﻣﺤﻠﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﻠﻪ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮد ﮔﺮﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ او را از ﻃﺮﻳﻖ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎ و ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻫﺎي ﺑﻲ ﺷﻤﺎرش»ﺧـﻮب‬
‫ﻣﻲ ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ«‪ .‬ﻣﻌﻠﻤﻲ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ‪ »:‬ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﻳﻚ اﻗﺘﺼﺎددان ﻗﺎﺑﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺸﻜﻼﺗﻤﺎن را ﺣﻞ ﻛﻨﺪ«‪ .‬ﻳﻚ ﻛﺎﺳـﺐ‬
‫ﺑﺎزار ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﺑﻬﺮه ﺑﺎﻧﻜﻲ را از ‪ 14‬درﺻﺪ ﺑﻪ ‪ 4‬درﺻﺪ ﻛﺎﻫﺶ داده«‪ .‬ﻳﻚ ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﻣﻲ ﮔﻮﻳـﺪ‪ »:‬او ﺑـﺎ اﺳـﻼم و‬
‫ﻛﺎرﮔﺮان ﻣﺴﺎﻋﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد«‪ .‬ﻳﻚ ﺑﻴﻜﺎر )در ﺣﻠﺒﻲ آﺑﺎد ﺟﻨﻮب ﺷﻬﺮ( ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ‪ »:‬ﺑﻪ ﻣﺎ ﻗﻮل ﻛﺎر و ﺧﺎﻧﻪ داده و در ﺿﻤﻦ ﺿـﺪ‬
‫آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ اﺳﺖ«‪ .‬او ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻗﻮل داده ﻛﻪ »زﻣﻴﻦ ﻣﺎل ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ« و ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ‪ 96‬درﺻﺪ آرا‪ ،‬در اﺣﻤﺪ‬
‫آﺑﺎد‪ ،‬دﻫﻲ ﻧﺰدﻳﻚ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺑﻪ او داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ....‬آﻗﺎي ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ‪ »:‬اﻳﻦ ﻳﻚ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻴﺴﺖ ﻳـﻚ اﻧﻘـﻼب اﺳـﺖ‪،‬‬
‫ﺑﺮﻏﻢ ﻋﺪم ﺑﻴﻄﺮﻓﻲ ﻓﻀﺎﺣﺖ ﺑﺎر رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن‪ ،‬ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﻓﺮﻳﺒﻨﺪه ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﺑﺰرگ‪ ،‬ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺑﻠﻨﺪﭘﺎﻳﻪ و ﻣﺒـﺎرزه‬
‫اي ﻛﻪ ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﻦ ﭘﻴﺶ ﺑﺮد‪ ،‬در واﻗﻊ ﻳﻚ ﻣﺸﺖ روﺣﺎﻧﻲ ﻓﺎﺷﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺧـﻮد را ﺑـﻪ دروغ ﻣﻘﻠـﺪ اﻣـﺎم‬
‫اﻋﻼم ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ و ﻧﻴﺰ ﺑﺮﻏﻢ ﺗﻬﻤﺖﺑﺎرانﻫﺎي ﺧﻴﻠﻲ ﻛﺜﻴﻒ‪ ،‬ﻣﻠﺖ ﻣﺮا اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮد« ﺑﺮﺧﻮردﻫـﺎ در ﻃـﻮل ﻣﺒـﺎرزات اﻧﺘﺨﺎﺑـﺎﺗﻲ‬
‫ﭘﺮﺷﻤﺎر ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﻋﻼﻣﻴﻪﻫﺎي اﻣﻀﺎ ﻧﺸﺪه و ﻳﺎ ﺑﻪ اﻣﻀﺎي ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﺖ آﻗﺎي ﺑﻨﻲﺻﺪر را ﺑﻪ ﻣﻬـﺮة ﻓﺮاﻧﺴـﻪ ﻳـﺎ‬
‫اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻣﺘﻬﻢ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻃﺒﻖ ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﺣﺘﻲ آﻗﺎي ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﺨﻔﻴﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺑﻴﺖ اﻟﻤﻘﺪس رﻓﺘﻪ و ﮔﻠـﺪاﻣﺎﻳﺮ‪ ،‬ﻧﺨﺴـﺖ‬
‫وزﻳﺮ وﻗﺖ‪ ،‬او را ﺑﻪ ﺣﻀﻮر ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ‪ .‬ﻃﺒﻖ ﻳﻚ ﻓﺤﺸﻨﺎﻣﻪ دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﭘﺪر او ﻛﻪ از ﻗﺮار آﻳﺖاﷲ ﻣﺤﺘﺮﻣﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻤﻜﺎر ژﻧﺮال زاﻫﺪي‬
‫ﺑﻮده‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﻛﺴﻲ ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪ 1953‬ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎري ﺳﻴﺎ ‪ ،‬ﺷﺎه را ﺑﻪ ﺳﻠﻄﻨﺖ دوﺑﺎره ﻧﺸﺎﻧﺪ‪...‬‬

‫‪٢١‬‬
 ‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪":‬ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻢ ﺑﻪ ﻫﻴﭽﻜﺪام از ﻓﺤﺸﻬﺎ ﺟﻮاب ﻧﺪﻫﻢ و ﻣﻠﺖ اﻳﻦ روش را ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﻣـﻲ ﺧـﻮاﻫﻢ‬
‫اﻧﻘﻼب را از ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺳﻌﻲ دارﻧﺪ آﻧﺮا ﻗﺒﻀﻪ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻼص ﻛﻨﻢ"‪ .‬از ﻣﺤﺎﻛﻤﺎت ﻓﻮري‪ ،‬اﻋﺪامﻫﺎي ﺑﺪون ﻣﺤﺎﻛﻤـﻪ ﻣﺴـﺌﻮﻻن‬
‫‪195‬‬
‫ﺳﺎواك‪ ،‬ارﺗﺶ‪ ،‬دوﻟﺖ ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﻲ‪ ،‬ﺑﺪون آﻧﻜﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﻣﻜﺎن اﻓﺸﺎﮔﺮي داده ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺘﻌﺠﺐ اﺳﺖ‪".‬‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺑﻪ ﻃﺮز ﻋﺠﻴﺐ و ﺣﻴﺮتآوري ﻧﺸﺎن از ﺷﻌﻮر ﺑﺎﻻي ﻣﺮدم داﺷﺖ ‪.‬ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺧﻮد را ﺑﺮ ﻣﺤـﻮر اﺳـﺘﻘﻼل‬
‫وآزادي و رﺷﺪ اراﺋﻪ داد وﺑﺎ اﻗﺒﺎل ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻲ ﻣﺮدم ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪ‪ .‬در اوﻟﻴﻦ و ﺗﻨﻬﺎ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت آزاد ﺟﻤﻬـﻮري اﺳـﻼﻣﻲ ‪ 96‬درﺻـﺪ‬
‫ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺣﺰبﺟﻤﻬﻮري‪ ،‬ﺣﻜﻮﻣﺖ روﺣﺎﻧﻴﻮن و وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﻧﻪ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧﺎﻣﺰد ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري ﻛﻪ ﻣﻌﺮف اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺣﺰب ﺑـﻮد‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ‪ 4‬درﺻﺪ آرا را ﺑﺪﺳﺖ آورد و ‪ 96‬درﺻﺪ ﺑﻴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﻣﺪﻧﻲ‪ ،‬ﺳﺎﻣﻲ‪ ،‬ﻓﺮوﻫﺮ‪ ،‬ﻗﻄﺐزاده‪ ،‬و ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﻳﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﮔﺸـﺖ‪ .‬از‬
‫ﻣﻴﺎن اﻳﻦ‬

‫ﺻﺎدق ﻗﻄﺐزاده‪ ،‬ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ وزارت اﻣﻮر ﺧﺎرﺟﻪ در ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ‪ 8 ،‬دي ‪1358‬‬
‫اﻓﺮاد؛ اوﻟﻲ و دوﻣﻲ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ ﻫﺠﺮت ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺳﻮﻣﻲ و ﭼﻬﺎرﻣﻲ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻋﻮاﻣﻞ وزارت اﻃﻼﻋﺎت اﻳﺮان در ﭘﺮوﻧﺪهاي ﻣﻮﺳﻮم ﺑـﻪ‬
‫" ﻗﺘﻞﻫﺎي زﻧﺠﻴﺮهاي" ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﭘﻨﺠﻤﻲ اﻋﺪام ﮔﺸﺖ و ﺷﺸﻤﻲ ﺧﻮد و ﺣﻴﺜﻴﺖ ﺧﻮد را ﻓﺮوﺧﺖ ﺗﺎ ﺑﺮاي ﺣﻜﻮﻣـﺖ دﻻل‬
‫اﺳﻠﺤﻪ ﺷﻮد و ﺑﺎ ﻗﺎﭼﺎق ﺗﺮﻳﺎك در آﻟﻤﺎن رﺳﻮاﻳﻲ ﺑﻪ ﺑﺎر آورد‪.‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﭘﺲ از ﻛﻮدﺗﺎي ‪ 60‬ﺑﻪ ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﻫﺠﺮت ﻛﺮد‪،‬درﻳﺎدار اﺣﻤﺪ ﻣﺪﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي اﺳﻼﻣﻲ ﭘـﺲ از‬
‫اﻧﻘﻼب از ﻛﺮﻣﺎن ﺑﻮد در ﭘﻲ ﺗﻌﺎرض دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ در اوﻟﻴﻦ ﺳﺎﻟﻬﺎي ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب ﻣﺠﺒـﻮر ﺑـﻪ‬
‫ﺗﺮك اﻳﺮان ﺷﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻫﻤﺴﺮ و ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ ‪ 26‬ﺳﺎل را در ﻏﺮﺑﺖ ﮔﺬراﻧﺪ‪.‬دﻛﺘﺮ اﺣﻤﺪ ﻣﺪﻧﻲ‪ ،‬ﻛـﻪ از ﻓﻌـﺎﻻن ﺟﺒﻬـﻪ ﻣﻠـﻲ‬
‫ﺑﺮونﻣﺮزي ﺑﻮد‪ ،‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم در ﻫﻔﺘﻪ دوم ﻓﻮرﻳﻪ ‪ ، 2006‬در ﺳﻦ ‪ 77‬ﺳﺎﻟﮕﻲ در ﺷﻬﺮ دﻧﻮر در اﻳﺎﻟـﺖ ﻛﻠـﻮرادو آﻣﺮﻳﻜـﺎ در اﺛـﺮ‬
‫ﺑﻴﻤﺎري ﺳﺮﻃﺎن ﻟﻮزاﻟﻤﻌﺪه درﮔﺬﺷﺖ‪ .‬ﻛﺎﻇﻢ ﺳﺎﻣﻲ دﺑﻴﺮﻛﻞ ﺟﺎﻣﺎ‪ ،‬در ‪ 30‬آﺑﺎن ‪ 1368‬در ﻣﻄﺒﺶ ﻣﻮرد ﺣﻤﻠﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓـﺖ و در‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻞ ﭼﺸﻤﺎن ﺣﻴﺮتزده ﻫﻤﺴﺮش ﺑﺎ ﺿﺮﺑﺎت ﭼﺎﻗﻮ ﺗﻜﻪ ﺗﻜﻪ ﺷﺪ‪ .‬دارﻳﻮش ﻓﺮوﻫﺮ ‪ ،‬دﺑﻴﺮﻛﻞ ﺣﺰب ﻣﻠـﺖ اﻳـﺮان در‪ 30‬آﺑـﺎن‬
‫‪ 1377‬ﺑﺎ ‪ 25‬ﺿﺮﺑﻪ ﻛﺎردي ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﺪﻧﺶ وارد ﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﺷﻬﺎدت رﺳﻴﺪ‪ 196".‬ﺻﺎدق ﻗﻄﺐ زاده ﻳﺎر آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨـﻲ ‪ ،‬ﺳـﺮاﻧﺠﺎم‬
‫ﭘﺲ از ﺧﺪﻣﺖﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري ﻛﻪ ﺑﻪ او ﭼﻪ در ﭘﺎرﻳﺲ و ﻗﺒﻞ از اﻧﻘﻼب و ﭼﻪ ﭘﺲ از اﻧﻘـﻼب در ﺗﻬـﺮان ﻛـﺮد ﭘـﺲ از ﺳـﺮﻛﻮب‬
‫آزاديﺧﻮاﻫﺎن و ﻛﻮدﺗﺎي ‪ 60‬ﺑﻪ اﺗﻬﺎم ﺗﻮﻃﺌﻪ‪ ،‬ﻛﻮدﺗﺎ و اﻧﻔﺠﺎرﺟﻤﺎران دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻓﺮﻳﺐ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ اﻋﺘﺮاف ﻛﺮد و در ‪24‬‬
‫ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ 1361‬در زﻧﺪان اوﻳﻦ اﻋﺪام ﺷﺪ‪ .‬ﻗﻄﺐ زاده دردادﮔﺎه ﭘﺮﺳﻴﺪه ﺑﻮد‪":‬روﺷﻨﻔﻜﺮان و روﺣﺎﻧﻴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬار اﻧﻘـﻼب‬
‫‪197‬‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﺠﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ؟ آﻳﺎ ﺣﺘﻲ ﻳﻚ ﺗﻦ از آﻧﻬﺎ در ﻛﺎري ﻫﺴﺖ؟ اﻳﻨﻬﺎ ﻛﻪ اﻣﺮوز ﺑﺮ ﻛﺎرﻧﺪ در ﺟﺮﻳﺎن اﻧﻘﻼب ﭼﻪ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧـﺪ؟"‬
‫آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي درﺑﺎره اﻋﺪام ﺻﺎدق ﻗﻄﺐزاده ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪":‬ﺑﻌﺪا ﺷﻨﻴﺪم آﻗﺎي ﺣﺎج اﺣﻤﺪ آﻗﺎ در زﻧﺪان ﺳﺮاغ آﻗﺎي ﻗﻄﺐ زاده‬
‫رﻓﺘﻪ و ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﺷﻤﺎ ﻣﺼﻠﺤﺘﺎ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﺐ را ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ و اﻗﺮار ﻛﻨﻴﺪ و ﺑﻌﺪ اﻣﺎم ﺷﻤﺎرا ﻋﻔﻮ ﻣﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ ،‬وﻟـﻲ او را اﻋـﺪام‬

‫‪٢٢‬‬
‫ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪﻫﺎ از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻮﺛﻘﻲ ﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ ﺟﺮﻳﺎن رﻳﺨﺘﻦ ﻣﻮاد ﻣﻨﻔﺠﺮه در ﭼﺎه ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﺤﻞ ﺳﻜﻮﻧﺖ ﻣﺮﺣﻮم اﻣﺎم ﺑﻜﻠﻲ ﺟﻌﻠﻲ‬
‫‪198‬‬
‫اﺳﺖ و واﻗﻌﻴﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ و ﻣﻨﻈﻮر ﻓﻘﻂ ﭘﺮوﻧﺪه ﺳﺎزي ﺑﺮاي ﻣﺮﺣﻮم آﻗﺎي ﺷﺮﻳﻌﺘﻤﺪاري ﺑﻮده اﺳﺖ‪" ،‬‬
‫ﺻﺎدق ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﻳﻲ اﻣﺎ ﺳﺮﻧﻮﺷﺘﻲ دﻳﮕﺮ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬او ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﺠﺎرت و دﻻﻟﻲ اﺳﻠﺤﻪ ﺑﻪ آﻟﻤﺎن رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬در ﺳﺎل ‪ 1983‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫از ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ دﻳﭙﻠﻤﺎﺗﻴﻚ ﺧﻮد‪ ،‬اﻗﺪام ﺑﻪ ﻗﺎﭼﺎق ‪ 3,75‬ﭘﻮﻧﺪ ﺗﺮﻳـﺎك ﻛـﺮد اﻣـﺎ ﺗﻮﺳـﻂ ﭘﻠـﻴﺲ آﻟﻤـﺎن دﺳـﺘﮕﻴﺮ و در دادﮔـﺎه‬
‫دوﺳﻠﺪورف ﺑﻪ ‪ 3‬ﺳﺎل زﻧﺪان ﻣﺤﻜﻮم ﺷﺪ‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑـﺎ ﭘﺎدرﻣﻴـﺎﻧﻲ وزﻳـﺮ اﻣـﻮر ﺧﺎرﺟـﻪ آﻟﻤـﺎن و ﻣﺼـﻮﻧﻴﺖ ﺳﻴﺎﺳـﻲ‪ ،‬ﺑـﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان"ﻋﻨﺼﺮ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب" از ﺧﺎك آﻟﻤﺎن ﺷﺪ‪ 199".‬درﺑﺎره ﻧﻘﺶ ﺻﺎدق ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﻳﻲ در ﺧﺮﻳﺪ اﺳﻠﺤﻪ و ﻣﺼـﺎﻟﺤﻪ ﺑـﺎ ﻧﻤﺎﻳﻨـﺪﮔﺎن‬
‫‪200‬‬
‫ﻛﺎرﺗﺮ ورﻳﮕﺎن ﺑﻪ ﻛﺮات ﺑﺤﺚ و ﺻﺤﺒﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪".‬‬
‫راي آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ در اوﻟﻴﻦ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﻨﻚ ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﭘﺲ از ‪ 25‬ﺳﺎل ﻫﻤﭽﻨﺎن در ﻫﺎﻟﻪاي از اﺑﻬﺎم ﻗﺮار دارد‪ .‬ﺳﻪ‬
‫ﻧﻘﻞ ﻗﻮل در اﻳﻦ ﺑﺎره ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻜﻲ ﻧﻘﻞ ﻗﻮل ﺑﻨﻲﺻﺪر از ﻓﻀﻞاﷲ ﻣﺤﻼﺗﻲ‪،‬دﻳﮕﺮي ﻧﻘﻞ ﻗﻮل اﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و ﮔﻔﺘﻪ ﺧـﻮد‬
‫آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﭘﺲ از ﻛﻮدﺗﺎي ‪ .60‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫]ﻓﻀﻞاﷲ[ﻣﺤﻼﺗﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ راي داده ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻛﺴﻲ را ﻓﺮﺳﺘﺎد و راي ﺧﻮد را از ﺻـﻨﺪوق ) ﭘـﺲ از‬
‫‪201‬‬
‫ﻗﺮاﺋﺖ ( ﮔﺮﻓﺖ‪".‬‬
‫اﮔﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﺤﻼﺗﻲ راﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭼﺮا آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﭘﺮوژه زﻣﻴﻦزدن ﮔﺎم ﺑﻪ ﮔـﺎم ﺑﻨـﻲﺻـﺪر را ﭘـﻴﺶ ﺑﺮد؟ﭼـﺮا ﻃﺒـﻖ ﮔﻔﺘـﻪ‬
‫رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ و ﻣﺤﻼﺗﻲ راه ﺗﻘﻠﺐ را در دﺳﺖﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﺠﻠﺲ ﭘﻴﺶ روي ﺳﺮان ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري ﺑﺎز ﮔﺰارد؟ ﭼﺮا در ﺳﺎل ‪ 68‬آﻗﺎي‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻲ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر راي ﻧﺪاده اﺳﺖ؟ ﭼﺮا ﻫﻤﺎن زﻣﺎن ﭘﺲ از ﻛﻮدﺗﺎ راﻳﺶ ﺑﻪ ﺣﺒﻴﺒﻲ را اﻋﻼم ﻧﻜﺮد؟ آﻳـﺎ ﺑـﻴﻢ آن را‬
‫داﺷﺖ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﻔﻬﻤﻨﺪ ﻫﻢرايﻫﺎي او ﺑﻪ ‪ 4‬درﺻﺪ ﻣﺮدم ﻧﻴﺰ ﻧﻤﻲرﺳﻨﺪ؟‬
‫در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻃﺒﻖ ﺷﻮاﻫﺪ و ﻗﺮاﺋﻦ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﮔﻔﺘﻪ ﻣﺤﻼﺗﻲ‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﻬﺎر ‪ 60‬آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨـﻲ‬
‫ﺑﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر راي داده ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻌﺪ از ﻛﻮدﺗﺎي ‪ 60‬ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﮔﻔﺘﻪ ﺧﻮد او و اﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨـﻲ ﺑـﻪ ﺣﺒﻴﺒـﻲ راي داد! ﻣـﺎﺟﺮا زﻣـﺎﻧﻲ‬
‫ﭘﻴﭽﻴﺪهﺗﺮ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻃﺒﻖ ﮔﻔﺘﻪ آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي ﺗﺸﻜﻴﻚ در ﻧﺎﻣﻪ ‪ ،68/1/6‬ﻛﻪ ﺣﺎوي ﺳﺨﻨﺎن آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ درﺑﺎره راياش‬
‫‪202‬‬
‫در اوﻟﻴﻦ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺑﻮد‪ ،‬را ﻣﺤﺘﻤﻞ ﺑﺪاﻧﻴﻢ"‬
‫ﺑﻬﺮ رو ﺳﺎلﻫﺎ ﺑﻌﺪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ در ﻧﺎﻣﻪاي ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫‪203‬‬
‫"واﷲ ﻗﺴﻢ ﻣﻦ راي ﺑﻪ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﻧﺪادم و در ﺗﻤﺎم ﻣﻮارد ﻧﻈﺮ دوﺳﺘﺎن را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻢ‪".‬‬
‫اﻣﺎ ﭼﺮا آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﺎ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻮد؟ ﺑﻨﻲﺻﺪر درﺑﺎره ﻋﻠﺖ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﺎ او ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ‪:‬‬
‫" ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﺎ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮري ﻣﻦ ﺑﻪ ﺳﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻮد و ﺑﻪ ﻣﻦ ﻫﻢ ﮔﻔﺖ‪ .‬ﻳﻜﻲ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺨﺎﻟﻒ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﻫﺴﺘﻢ‪ ،‬دوم اﻳﻨﻜﻪ‬
‫‪204‬‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻫﺴﺘﻢ و ﺳﻮم اﻳﻨﻜﻪ اﮔﺮ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﺷﻮم دﺳﺖ و ﭘﺎي آﺧﻮﻧﺪﻫﺎ را از ادارات ﺟﻤﻊ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪".‬‬
‫او ﻣﺎﺟﺮاي ﻣﻼﻗﺎت ﺧﻮد را ﺑﺎ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫"ﺧﻤﻴﻨﻲ ﮔﻔﺖ اﮔﺮ ﺗﻮ ﺑﻴﺎﻳﻲ دﺳﺖ و ﭘﺎي روﺣﺎﻧﻴﻮن را ﺟﻤﻊ ﻣﻲﻛﻨﻲ و از ادارات ﻣﻲرﻳﺰي ﺑﻴﺮون‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ اﻳﻨﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﻜﺎر‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻴﺪ ﻳﻚ ﻣﺸﺖ ﺑﻲﺳﻮاد‪ ،‬ﺑﻲﻣﺎﻳﻪ وﺑﻲﻟﻴﺎﻗﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻤﺎﻣﻪ وﻏﻴﺮﻋﻤﺎﻣﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻫﺮﻛﺲ ﻻﻳﻖ اﺳﺖ ﺑﻴﺎﻳﺪ ﻛﺎر ﻛﻨﺪ وﻟـﻲ‬
‫‪205‬‬
‫اﻳﻦ آﻗﺎﻳﻮن ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻪ زور ﺧﻮدﺷﺎن را ﺑﭽﺴﺒﺎﻧﻨﺪ ﻣﻨﻬﺎي ﻟﻴﺎﻗﺖ و اﻳﻦ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪".‬‬
‫اﻧﺤﺼﺎرﻃﻠﺒﺎن و ﻗﺪرتﻣﺪاران ﺑﺎ وﺟﻮد ﺷﻜﺴﺖ ﺳﺨﺘﻲ ﻛﻪ در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺧﻮردﻧﺪ‪ ،‬از ﭘﺎي ﻧﻨﺸﺴﺘﻨﺪ و ﺷـﺎﻳﻌﻪ دﻳﮕـﺮي ﻋﻠﻴـﻪ‬
‫رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر اﻳﺠﺎد ﻛﺮدﻧﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻛﻪ" ﺧﻤﻴﻨﻲ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻃﺮﻓﺪاري ﻛﺮد و ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﺑﻨﻲﺻـﺪر راي‬
‫دادﻧﺪ!" ﮔﺮﭼﻪ از آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ در ﻃﻮل اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻛﻠﻤﻪاي در رد و ﻳﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ وﻳﺎ ﺣﺘﻲ اﻇﻬﺎرﻧﻈﺮ ﻋـﺎدي درﺑـﺎره ﻫـﻴﭻﻛـﺪام از‬
‫ﻛﺎﻧﺪﻳﺪاﻫﺎ در دﺳﺘﺮس ﻧﻴﺴﺖ‪ ،206‬اﻣﺎ واﻗﻌﻴﺖ آن اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﮕﺎه ﻗﻴﻢﻣ‪Ĥ‬ﺑﺎﻧﻪ وﺳﻠﻄﻪﮔـﺮ ‪،‬در ﺗـﺎرﻳﺦ ﻣﻌﺎﺻـﺮ اﻳـﺮان ﺗـﺎزﮔﻲ‬
‫ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﻧﺪارد‪ .‬ﻧﮕﺎﻫﻲ ﻛﻪ ﺳﻌﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻣﺮدم را دﻧﺒﺎﻟﻪرو‪ ،‬ﻣﺤﺘﺎج ﻗﻴﻢ‪ ،‬ﻃﻔﻞ ﺻﻐﻴﺮ و ﻣﺤﺘﺎج آﻗﺎ ﺑﺎﻻﺳﺮ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﻨﺪ و ﻫﺮآﻧﭽﻪ‬
‫وﺟﺪان ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻋﻘﻞ ﺟﻤﻌﻲ ﻣﺮدم آنرا اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ ﺑﻪ ﭘﺎي دﻳﮕﺮي ﻣﻲﮔﺬارد‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻮﻫﻴﻦ زﺷﺖ ﺑﻪ ﺷـﻌﻮر ﻣـﺮدم و اﻳـﻦ‬
‫ﺣﺮف ﻛﻪ " ﺷﻤﺎ از ﺧﻮدﺗﺎن اراده ﻧﺪاﺷﺘﻴﺪ و ﻫﻤﭽﻮن ﮔﻠﻪ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪان ﺗﺎ ﻛﺴﻲ ﺣﺮف زد ﺑﻪ دﻧﺒﺎﻟﺶ راه اﻓﺘﺎدﻳﺪ و ﺳـﺮ ﺗﻜـﺎن‬
‫دادﻳﺪ و ﺑﻪ ﻓﻼﻧﻲ راي دادﻳﺪ"‪ ،‬ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺮ و ﭘﺴﺖﺗﺮ از آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻪ ﻛﻪ درك و ﻓﻬﻢ اﻳﻦ ﻣـﺮدم ﺑﺴـﻴﺎر‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮ و ﻓﺮاﺗﺮ از اﻳﻦ ﺣﺮفﻫﺎﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪ درﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﺳﻮاﻟﻲ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ آﻳﺎ دراﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن ﻧﻴـﺰ‬

‫‪٢٣‬‬
‫ﻛﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر راي دوم ﭘﺲ از ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﻲ را در ﺗﻬﺮان آورد‪ ،‬آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ از او ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻛﺮده ﺑﻮد؟ ﻫﺮ زﻣﺎن ﻛـﻪ ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﻣـﺮدم‬
‫آزادي و ﻳﺎ ﻛﻤﻲ آزادي داده ﺷﺪ و ﺑﻨﺪﻫﺎ از دﺳﺖ و ﭘﺎﻳﺸﺎن ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﻴﺮاﻫﻪ ﻧﻤﻲروﻧﺪ‪ .‬ﭘﺎﺳﺦ ﻣﺮدم ﺑﻪ‬
‫اﻳﻦ ﺣﺮفﻫﺎ در ﻫﺮ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت آزاد ﻳﻚ "ﻧﻪ ﺑﺰرگ" ﺑﻮد و ﭼﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪاي ﺑﻬﺘﺮ از دو اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت آزاد ‪ 5‬ﺑﻬﻤﻦ ‪ 58‬ﻛﻪ در آن ﺧﺒﺮي‬
‫از اﺳﺘﺼﻮاب وﺻﻼﺣﻴﺖ ﻧﺎﻣﺰدﻫﺎ ﻧﺒﻮد‪ ،‬و اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻧﻴﻤﻪ آزاد ‪ 2‬ﺧﺮداد ‪ .76‬اوﻟﻲ ﺑﺎ ‪ 76‬درﺻﺪ ﺑﻪ ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨـﻲﺻـﺪر و‬
‫‪207‬‬
‫دوﻣﻲ ﺑﺎ ‪ 70‬درﺻﺪ ﺑﻪ ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﺧﺎﺗﻤﻲ‪.‬‬
‫در ‪ 5‬ﺑﻬﻤﻦ ﮔﺮﭼﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺑﻪ ﭘﻴﺮوزي رﺳﻴﺪ اﻣﺎ او ﺗﻨﻬﺎ ﭘﻴﺮوز اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻧﺒﻮد‪ ،‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻧﻬﻀﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺰرﮔﻤـﺮد‬
‫در ﺳﺎل ‪ 1328‬ﺑﻪ راه اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺑﻮد ﺑﻪ ﺛﻤﺮ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬روح ﻣﺼﺪق ﭘﺲ از ‪ 13‬ﺳﺎل ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺑﺎزﮔﺸﺘﻪ ﺑﻮد و اﻳﻦﺑﺎر در ﻛﺎﻟﺒـﺪ‬
‫ﻣﺮدي از ﺳﻼﻟﻪ ﭘﺎﻛﺎن؛ ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر‪.‬‬

‫داﺧﻞ ﻛﺸﻮر‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﺮﮔﺰاري‪:‬‬

‫‪58/11/5‬‬

‫درﺻﺪ‬ ‫راي ﻧﺎﻣﺰد‬ ‫ﻧﺎم ﻧﺎﻣﺰد‬ ‫ﺟﻤﻌﻴﺖ واﺟﺪ‬

‫ﻛﻞ آراء ﻣﺄﺧﻮذه‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ‬

‫‪76/03‬‬ ‫‪1070933‬‬ ‫اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر‬

‫‪15/80‬‬ ‫‪2222552‬‬ ‫اﺣﻤﺪ ﻣﺪﻧﻲ‬
‫‪0/63‬‬ ‫‪89280‬‬ ‫ﻛﺎﻇﻢ ﺳﺎﻣﻲ ﻛﺮﻣﺎﻧﻲ‬
‫‪0/81‬‬ ‫‪114776‬‬ ‫ﺻﺎدقﻃﺒﺎﻃﺒﺎﻳﻲ‬
‫‪14085243‬‬ ‫‪20993643‬‬
‫‪0/95‬‬ ‫‪133478‬‬ ‫دارﻳﻮش ﻓﺮوﻫﺮ‬
‫‪0/32‬‬ ‫‪48547‬‬ ‫ﺻﺎدق ﻗﻄﺐ زاده‬
‫‪4/79‬‬ ‫‪674859‬‬ ‫ﺣﺴﻦ ﺣﺒﻴﺒﻲ‬
‫‪0/01‬‬ ‫‪2110‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ ﻧﺎﻣﺰدﻫﺎ‬

‫ﺗﻨﻔﻴﺬ‬
‫"ﻣﺮدم رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر را اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻜﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻋﻨﻮان داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺎن ﺧﻮاﺳﺖ آﻧﻬـﺎ‬
‫‪208‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎﻳﺴﺘﺪ‪".‬‬
‫رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ‪ 11‬ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻲ‪ ،‬ﻣﺴﺘﻈﻬﺮ ﺑﻪ راي ﻣﻠﺖ‪ ،‬آﻣﺪه ﺑﻮد ﺗﺎ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺧﻮاﺳﺖ و آراي ﻣﻠﺖ ﺑﺎﻳﺴـﺘﺪ‪ .‬ﻣﺮاﺳـﻢ ﺗﻨﻔﻴـﺬ ﺣﻜـﻢ‬
‫رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻗﻠﺐ ﺗﻬﺮان ﺑﺮﮔﺰار ﺷﺪ و آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺣﻜﻤﻲ را ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﺻﺎدر ﻛﺮد‪:‬‬
‫"ﺑﺮ اﺳﺎس آن ﻛﻪ ﻣﻠﺖ اﻳﺮان ﺑﺎ اﻛﺜﺮﻳﺖ ﻗﺎﻃﻊ ﺟﻨﺎب آﻗﺎي دﻛﺘﺮ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر را ﺑﻪ رﻳﺎﺳﺖﺟﻤﻬﻮري ﺑﺮ ﮔﺰﻳﺪهاﻧﺪ و ﺑـﺮ‬
‫ﺣﺴﺐ آن ﻛﻪ ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ آن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺼﺐ ﻓﻘﻴﻪ ﺟﺎﻣﻊ اﻟﺸﺮاﻳﻂ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ اﻳـﻦ ﺣﻜـﻢ راي ﻣﻠـﺖ را ﺗﻨﻔﻴـﺬ و‬
‫‪209‬‬
‫اﻳﺸﺎن را ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﻤﺖ ﻣﻨﺼﻮب ﻛﺮدم‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺧﻮد ﻣﺎﺟﺮاي ﺗﻨﻔﻴﺬ ﺣﻜﻤﺶ را اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬

‫‪٢٤‬‬
‫"وﻗﺘﻲ ﺧﻤﻴﻨﻲ را ﺑﺎ آن وﺿﻊ دﻳﺪم ) او را روي ﻳﻚ ﺻﻨﺪﻟﻲ ﭼﺮﺧﺪار ﻣﻲآوردﻧﺪ( ﻳﻚ ﺣﺎﻟﺖ رﻗﺖ ﺑﻪ ﻣﻦ دﺳـﺖ داد ‪ .‬ﺣﺎﻟـﺖ‬
‫ﻏﻤﮕﻴﻦ داﺷﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻗﺪري ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ دﺳﺖ داد ﻛﻪ دﺳﺘﺶ را ﺑﻮﺳﻴﺪم و ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺎﻋﺎﻃﻔﻪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺣﻜﻢ ﺷـﺮوع‬
‫ﻛﺮدم ﺑﻪ ﺻﺤﺒﺖ از ﺷﻌﻮر ﻣﺮدم ﺣﺮف زدن و از اﻳﻨﻜﻪ وﻻﻳﺖ ﻣﺮدم دارد ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻣﻲﺷﻮد و ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ راي ﻣﺮدم و اﻳﻦ ﺣﺮﻓﻬﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻃﺒﻊ آﻗﺎ ﺧﻮش ﻧﻴﺎﻣﺪه ﺑﻮد‪ .‬اﻳﺸﺎن وﻟﻲ ﻓﻘﻴﻪ ﺑﻮد و ﻣﻦ اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮدم و ﺑﺮ ﻋﻜﺲ ﻓﻜﺮ او ﺣﺮف ﻣﻲزدم‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ﺻﺤﺒﺖﻫﺎي ﻣﻦ‬
‫ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺗﻨﻔﻴﺬ را ﺳﺎﻧﺴﻮر ﻛﺮدﻧﺪ ودر ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﻧﺸﺎن ﻧﺪادﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺣﺮﻓﻬﺎ را ﺑـﻪ رخ‬
‫‪210‬‬
‫او ﻣﻲﻛﺸﻴﺪم‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻦ ﻗﺼﺪ ﻧﺪاﺷﺘﻢ ﺑﻪ رخ او ﺑﻜﺸﻢ و ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر ﻋﺎدي داﺷﺘﻢ ﺣﺮف ﻣﻲزدم‪".‬‬
‫"ﺗﻴﻤﺴﺎر ﻓﻼﺣﻲ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ رﺋﻴﺲ ﺳﺘﺎد ارﺗﺶ روزي ﺑﻪ ﻣﻦ در ﺳﺘﺎد ارﺗﺶ ﮔﻔﺖ‪ :‬آن ﺣﻜﻢ ﺗﻨﻔﻴﺬي ﻛﻪ اﻣﺎم ﺑﻪ ﺷﻤﺎ داد ﭼـﻲ‬
‫ﺷﺪ؟ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻧﻤﻲداﻧﻢ ﺗﻮي ذﻫﻨﻢ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ آن را ﮔﺬاﺷﺘﻢ روي ﻣﻴﺰ‪ .‬ﮔﻔﺖ ﻣﺎ آن را ﺑﺮداﺷﺘﻴﻢ ‪.‬ﮔﻔﺘﻢ ﭼﻄﻮر؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬دﻳـﺪﻳﻢ ﺑـﺎ‬
‫اﻳﻦ ﺑﻲاﻋﺘﻤﺎدي ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻛﺮدﻳﺪ و ﺑﺎ آن ﻧﮕﺎه ﻏﻀﺒﻨﺎك اﻣﺎم ﻛﻪ ﻣﺎ ﻧﮕﺎه ﻛﺮدﻳﻢ و ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺮﻓﻬﺎﻳﻲ ﻛـﻪ ﺷـﻤﺎ زدﻳـﺪ‪ ،‬اﮔـﺮ آﻧﻬـﺎ‬
‫ﺑﺮﻣﻲداﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺑﺮدﻧﺪ ﻳﻚ ﻗﺎﻟﻲ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﭼﺎق ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ وﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ او ﺑﻪ ﺣﻜﻢ ﻫﻴﭻ اﻋﺘﻨﺎﻳﻲ ﻧﺪارد‪ .‬ﻣﺎ آن را ﺑﺮداﺷـﺘﻴﻢ و‬
‫‪211‬‬
‫در ﺳﺘﺎد ارﺗﺶ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻴﻢ ‪.‬ﮔﻔﺘﻢ ﻧﮕﻬﺶ دارﻳﺪ!"‬
‫ﻣﺮاﺳﻢ ﺗﻨﻔﻴﺬ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ و اﻳﻨﻚ ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮد و ﻛﻮﻫﻲ از ﻣﺸﻜﻼت‪ .‬آﻳﺎ او ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑـﺮ آﻧﻬـﺎ ﻓـﺎﺋﻖ‬
‫آﻳﺪ؟آﻳﺎ ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري ﺑﻴﻜﺎر ﻣﻲﻧﺸﺴﺖ و از ﻗﺪرت ﺻﺮفﻧﻈﺮ ﻣﻲﻛﺮد؟‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﻮاﻻت ﭘﺎﺳﺨﻲ ﺗﻠﺦ داد‪.‬‬

‫اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻣﺠﻠﺲ‬
‫ﭘﺲ از اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﺎر ﻧﻮﺑﺖ ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻣﺠﻠﺲ ﺑـﻮد ﺗـﺎ ﺑـﻪ ﺻـﺤﻨﻪ رزمآراﻳـﻲ ﻣﻮاﻓﻘـﺎن و ﻣﺨﺎﻟﻔـﺎن‬
‫رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺑﺪل ﺷﻮد‪ .‬ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري ﻛﻪ در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ ﺷﻜﺴﺖ ﺧﻮرده ﺑﻮد ﺳﻌﻲ ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ ﺑـﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻤﺎﻣﻲ اﺑﺰارﻫﺎي ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ و ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ اﻛﺜﺮﻳﺖ ﻣﺠﻠﺲ را ﺑﺪﺳﺖ ﮔﻴﺮد‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻗﺒﻞ از ﺑﺮﮔﺰاري اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻫﺸـﺪار‬
‫داد‪:‬‬
‫‪212‬‬
‫"ﻣﺮاﻗﺐ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﺟﺰ آﻧﭽﻪ راي دادهاﻳﺪ از ﺻﻨﺪوقﻫﺎ ﺑﻴﺮون ﻧﻴﺎﻳﺪ‪".‬‬
‫آﻧﭽﻪ ﻫﻤﻪ از آن ﻣﻲﺗﺮﺳﻴﺪﻧﺪ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد و اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻣﺠﻠﺲ در ‪ 24‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ 58‬و ﺑﺎ ﺗﻘﻠﺐ ﮔﺴﺘﺮده اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ﭘﺎﻳﺎن‬
‫اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻛﺮﻳﻢ ﺳﻨﺠﺎﺑﻲ و ﺷﻴﺦ ﻋﻠﻲ ﺗﻬﺮاﻧﻲ‪ ،‬اﻋﺘﺮاض ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺑﺮﮔﺰاري اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺗﺴﻠﻴﻢ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬـﻮر ﻛﺮدﻧـﺪ‪ 213.‬ﺳـﺘﺎد‬
‫‪214‬‬
‫رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﻧﻴﺰﮔﻔﺖ‪":‬اﻳﻦ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﺗﻘﻠﺒﻲ ﺻﻮرت ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﻵن ﻧﻤﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ‪".‬‬
‫اوﺿﺎع ﻃﻮري ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل در ﺷﻬﺮ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر‪ ،‬ﻫﻤﺪان‪ ،‬ﻛﻪ ‪ 90‬درﺻﺪ ﺑﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر راي داده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻋﻠﻲ آﻗﺎ ﻣﺤﻤﺪي‪،‬‬
‫دﺷﻤﻦ درﺟﻪ ﻳﻚ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ‪ .‬اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻣﺨﺪوش و ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﺑﺤﺚﺑﺮاﻧﮕﻴﺰي ﻣﺸﻜﻮك ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر از دﻳـﺪارش‬
‫ﺑﺎ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ درﺑﺎره اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫"رﻓﺘﻢ ﺑﺎ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدم و ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬آﻗﺎ ﮔﺰارﺷﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت اﻳﻦ اﺳﺖ‪ :‬در ﻫﻤﻴﻦ ﺷﻬﺮ رﻓﺴـﻨﺠﺎن ﻳﻌﻨـﻲ‬
‫ﺷﻬﺮي ﻛﻪ در واﻗﻊ آﻗﺎي رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ آﻧﺠﺎ را ﻛﺮده ﺗﻴﻮل‪ ،‬ﻧﺎﻣﺰد دﻳﮕﺮي ﻫﻢ در اﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻣﺠﻠـﺲ ﺑـﻮد‪ .‬ﺷـﺒﺎﻧﻪ‬
‫رﻓﺘﻪاﻧﺪ و ﻫﻔﺖ ﺗﻴﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪاﻧﺪ روي ﺷﻘﻴﻘﻪاش ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﻫﻤﻴﻦ اﻻن ﺷﻬﺮ را ﺗﺮك ﻛﻦ و ﻳﺎ اﻳﻨﻜـﻪ ﮔﻠﻮﻟـﻪ اي ﺗـﻮي ﺳـﺮت‬
‫ﺧﺎﻟﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ! اﻳﻦ ﻧﺎﻣﺰد اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت را از ﺷﻬﺮ ﺑﻴﺮون ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬اﻧﻮاع ﺗﻘﻠﺐﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﻣﺜﻞ ﭘﺮﻛﺮدن ﺻـﻨﺪوقﻫـﺎ ﻳـﺎ ﺑـﺮدن‬
‫ﺻﻨﺪوقﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎ‪ .‬از اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ ﻓﺮاوان اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺣﺎﻻ وﺿﻌﻴﺖ ﺑﺤﺮاﻧﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﺎﻻ اﮔﺮ ﺑﺨـﻮاﻫﻴﻢ ﺑﮕـﻮﻳﻴﻢ‬
‫در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺗﻘﻠﺐ ﺷﺪه و آن را ﺑﺎﻃﻞ ﻛﻨﻴﻢ اﺻﻼ دﻳﮕﺮ آﺑﺮوﻳﻲ ﺑﺮاي ﺟﻤﻬﻮري اﺳـﻼﻣﻲ ﻧﻤـﻲ ﻣﺎﻧـﺪ و ﺑﻌـﺪ ﻣـﻲﮔﻮﻳﻨـﺪ ﻛـﻪ‬
‫‪215‬‬
‫روﺣﺎﻧﻴﻮن در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺗﻘﻠﺐ ﻛﺮدﻧﺪ‪".‬‬
‫ﭘﺲ از اﻳﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫"ﻋﺮض ﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﻘﻠﺒﺎت اﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺗﻲ رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻓﺮﻣﻮدﻳﺪ ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺪون اﻳﻨﻜﻪ ﺻـﺒﺮ ﺷـﻮد و ﻧﺘﻴﺠـﻪ ﺗﺤﻘﻴـﻖ‬
‫ﻣﻌﻠﻮم ﺷﻮد‪ ،‬آﻣﺪﻧﺪ و از ﺷﻤﺎ اﻣﺮﻳﻪ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و دور دوم را ﺷﺮوع ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻴﺶ از ‪ 6‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻜﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ‬

‫‪٢٥‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ‪ 190‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه در دور دوم ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ و آﻧﻬﻢ ﺑﺎ اﻛﺜﺮﻳﺖ ﻧﺴﺒﻲ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﺠﻠﺲ ﻣﻌﺮف ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻢ ﻣﺮدم اﻳـﺮان‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺠﻠﺲ ﺿﻌﻴﻒ اﺳﺖ ﻳﺎ ﻗﻮي؟ اﮔﺮ ﻣﻘﺼﻮد ﻗﺪرت ﻃﻠﺒﻲ ﺑﻮد‪ ،‬از اﻳﻦ ﻣﺠﻠﺲ ﺑﻬﺘﺮ ﻧﻤﻲﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺠﻠﺲ اﮔﺮ‬
‫ﺑﺨﻮاﻫﺪ اﺳﺒﺎب دﺳﺖ اﻓﺮادى ﺑﺸﻮد ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻬﺮ ﻗﻴﻤﺖ ﻗﺪرت را ﻗﺒﻀﻪ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻤﺎً وﺳﻴﻠﻪ ﺗﺸﺪﻳﺪ ﺑﺤﺮان ﻣـﻰﺷـﻮد و‬
‫‪216‬‬
‫ﻗﻄﻌﺎً ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ اﻧﻘﻼب و اﻳﺮان را ﺑﺨﻄﺮ ﻣﻰاﻧﺪازد "‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﭘﺲ از اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت و روﺷﻦ ﺷﺪن ﺗﻜﻠﻴﻒ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻛﻪ اﻛﺜﺮ ﻗﺮﻳﺐ ﺑﻪ اﺗﻔﺎق آنﻫﺎ از ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري ﺑﻮدﻧﺪ) ﺣﺰﺑﻲ ﻛﻪ‬
‫در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﺗﻨﻬﺎ ‪ 4‬درﺻﺪ آرا را ازآن ﺧﻮد ﻛﺮد( ﻃﻲ ﻣﻘﺎﻟﻪاي ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫"در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻣﺠﻠﺲ ‪ 10/ 5‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻓﺮض ﻛﻨﻴﻢ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺪون ﻏﺶ ﻫﻢ ﺑﻮده ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺠﻠﺲ‬
‫ﻣﻨﺘﺨﺐ ‪ 5/ 3‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ از ﻣﺮدم ﻛﺸﻮر ﻣﻲ ﺷﻮد ﻳﻌﻨﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ‪ 26‬ﺗﺎ ‪ 27‬در ﺻﺪ رايدﻫﻨﺪﮔﺎن‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺠﻠﺲ ﻧﺼﻒ آراﻳـﻲ را‬
‫ﭘﺸﺖ ﺳﺮ دارد ﻛﻪ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﺑﺪﺳﺖ آورده اﺳﺖ و ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻳﻚ ﭼﻬﺎرم راي دﻫﻨﺪﮔﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﮔﺮ اﻳﻦ ﻣﺠﻠـﺲ ﺑـﺎ‬
‫رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﻧﻜﻨﺪ ﺑﻲﺛﺒﺎﺗﻲ ﺳﻴﺎﺳﻲ واﻗﺘﺼﺎدي وﻧﺎاﻣﻨﻲﻫﺎ را ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣـﻲﺑﺨﺸـﺪ وﺟﺮﻳـﺎن ﺳـﻘﻮط را ﺗﺴـﺮﻳﻊ‬
‫‪217‬‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪".‬‬
‫و ﺟﺎﻟﺐ اﻳﻨﺠﺎ ﻛﻪ اﻛﺜﺮ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن دراﻧﺘﺨﺎﺑﺎت دور دوم ﻛﻪ در ‪ 19‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ 1359‬ﺑﺮﮔﺰار ﺷﺪ‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب ﺷـﺪﻧﺪ‪ .‬در ﺟﺮﻳـﺎن‬
‫اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت دور دوم ﻛﻪ ‪ 137‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ‪ 6/5‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻘﻠﺐ ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ راه ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻌﺪادي از ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﺑﺎ روشﻫﺎي ﺧﺎﺻﻲ وارد ﻣﺠﻠـﺲ ﺷـﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫آﻧﻬﺎ ﻛﻪ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬در زﻣﺎن ﻛﺎﻧﺪﻳﺪاﺗﻮري ﺑﻪ ﻧﻔﻊ او ﻣﻮﺿﻊﮔﻴﺮي ﻛﺮدﻧﺪ و ﻫﻤﻴﻦ ﻛﻪ ﭘﺎ ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﮔﺬاﺷـﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑـﻪ‬
‫ﻧﻈﺮ اوﻟﻴﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺘﻨﺪ و ﺑﻨﺎي ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬در ﻳﻜﻲ از روزﻫﺎ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎري از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﭘﺮﺳـﻴﺪ ‪ ":‬ﻧﻈﺮﺗـﺎن‬
‫درﺑﺎره آﻗﺎي ﻣﻮﺳﻮي ﺧﻮﺋﻴﻨﻲﻫﺎ ﻛﻪ در ﺟﻠﺴﻪ روز ‪ 5‬ﺷﻨﺒﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺘﺸﺎن را ﺑﺎ ﺷﻤﺎ اﺑﺮاز ﻛﺮدﻧـﺪ ﭼﻴﺴـﺖ؟ ﺑﻨـﻲﺻـﺪر ﭘﺎﺳـﺦ‬
‫داد‪":‬ﻫﺮ ﻛﺲ آزاد اﺳﺖ ﺑﺎ دﻳﮕﺮي ﻣﻮاﻓﻖ ﻳﺎ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺣﻖ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ آﻗﺎي ﺧﻮﺋﻴﻨﻲ ﻫﺎ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ داوﻃﻠﺐ ﻧﻤﺎﻳﻨـﺪﮔﻲ‬
‫‪218‬‬
‫ﻣﺠﻠﺲ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﺣﺮف و ﻧﻈﺮ را ﺑﺎ ﻣﺮدم در ﻣﻴﺎن ﻣﻲﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺮدم از روي آﮔﺎﻫﻲ راي ﻣﻲدادﻧﺪ!"‬
‫ﺷﺎﻳﺪ اﮔﺮ ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻣﻘﺎﺑﻞ آن ﻣﺠﻠﺲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺸﻲ ﻣﻲاﻳﺴﺘﺎد‪ ،‬ﻛﺎرﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻖ دﻳﮕﺮي ﭘﻴﺶ ﻣـﻲرﻓـﺖ‪ .‬ﺑﻌـﺪﻫﺎ ﺑﻨـﻲﺻـﺪر‪،‬‬
‫ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ آن ﻣﺠﻠﺲ را ﻛﺎري اﺷﺘﺒﺎه ﻧﺎﻣﻴﺪ و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫‪219‬‬
‫"ﻛﺎش اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮدﻳﻢ ‪.‬ﻛﺎري ﻛﻪ ﺑﻌﺪ ﻛﺮدﻳﻢ‪ ،‬ﻛﺎش زودﺗﺮ ﻛﺮده ﺑﻮدﻳﻢ‪".‬‬
‫‪220‬‬
‫"اﺷﺘﺒﺎه ﻛﺮدم ﻛﻪ آن ﻣﺠﻠﺲ را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻢ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﺠﻠﺴﻲ را ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ و ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﻫﺪف را دﻧﺒﺎل ﻣﻲﻛﺮد‪:‬‬
‫‪221‬‬
‫"ﺣﺬف رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر‪".‬‬

‫ﻧﻮار آﻳﺖ‬
‫ﭼﻨﺪﻣﺎﻫﻲ از اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺧﺒﺮ ﭘﺨـﺶ ﻳـﻚ ﻧـﻮار از ﻳﻜـﻲ از اﻋﻀـﺎي ﺑﻠﻨﺪﻣﺮﺗﺒـﻪ‬
‫ﺣﺰبﺟﻤﻬﻮري ﺑﻤﺐ ﺧﺒﺮي را ﻣﻨﻔﺠﺮ ﻛﺮد‪ .‬در اﻳﻦ ﻧﻮار ﮔﻔﺘﮕﻮي ﺣﺴﻦ آﻳﺖ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻣﺨﺎﻃﺐ ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم ﺿـﺒﻂ ﺷـﺪه ﺑـﻮد‪ .‬اﻳـﻦ‬
‫ﮔﻔﺘﮕﻮ دﻗﻴﻘﺎ و ﺻﺮﻳﺤﺎ ﺗﻮﻃﺌﻪ ﺳﺎﻗﻂ ﻛﺮدن ﺑﻨﻲﺻﺪر را از ﻣﻘﺎم رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪاي را ﻛـﻪ آﻳـﺖ در‬
‫ﻧﻮار ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺧﻮاﻫﻴﻢ دﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻣﻮ ﺑﻪ ﻣﻮ و ﻗﺪم ﺑﻪ ﻗﺪم اﺟﺮا ﺷﺪ‪.‬ﮔﻮﺷﻪﻫﺎﻳﻲ از اﻳﻦ ﻧﻮار اﻳﻨﭽﻨﻴﻦ اﺳﺖ‪:‬‬
‫"داﻧﺸﺠﻮﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺼﻮص دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن را ﺷﻤﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺮوع ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﺮدن‪ .‬ﺑﺮﻳﺪ اﻳﻨﺠﺎﻫﺎ‪ ....‬اﮔﺮ آن ﭘﻴﺶﻧﻮﻳﺲ اوﻟﻴﻪ ﻗﺎﻧﻮن‬
‫اﺳﺎﺳﻲ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬اﺻﻼ اﻧﻘﻼب از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺎ ﺗﻮي اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن آﻣﺪﻳﻢ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻛﻞ ﻗﻮا را ﻗﺮار دادﻳﻢ رﻫﺒﺮ‪ .‬اﮔـﺮ او‬
‫ﺑﻴﺎﻳﺪ ﻛﺴﻲ را ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﺧﻮدش ﺑﻜﻨﺪ‪ ،‬اﻳﻦ اﺻﻴﻞ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻫﺮ وﻗﺖ ﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ازش ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬اﺧﺘﻴﺎرات ﻛﺎﻣـﻞ را ﻫـﻢ ﻛـﻪ‬
‫دادﻳﻢ ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ‪ .‬رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﻓﻘﻂ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺪال ﺑﺪﻫﺪ و ﻣﺪال ﺑﮕﻴﺮد و ﺳﻔﺮا را ﺑﻪ ﺣﻀﻮر ﺑﭙﺬﻳﺮد‪.‬واﻟﺴﻼم‪ .‬ﻫﻴﭻ اﺧﺘﻴـﺎري‬
‫ﻧﺪاره‪...‬ﻣﺠﻠﺲ ﻛﻪ ﺑﻴﺎد اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﻞ ﻗﻮاي رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺗﻤﺎم اﺳﺖ‪ ...‬ﻣﺠﻠﺲ ﻛﻪ ﺑﺎز ﺑﺸﻮد ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬دﺳﺖ ﻣﺎ ﺧﻴﻠﻲ‬
‫ﺑﺎزﺗﺮ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻓﻌﻼ ﻣﺎﻧﺪﻧﺶ اﻳﻨﻪ ﻛﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻓﺮدا ﻣﺠﻠﺲ ﻛﻪ ﺑﻴﺎد‪ ،‬ﻣﻘﺎﺑﻞ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﺧﻮاﻫﺪ اﻳﺴـﺘﺎد‪ ...‬ﻣـﻦ‬

‫‪٢٦‬‬
‫ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺠﻠﺲ ﻫﻢ ﺧﻮاه ﻧﺎﺧﻮاه درﮔﻴﺮي ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ ،‬ﻣﺎ ﺗﻮي ﻣﺠﻠﺲ ﻫﻢ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ دارﻳﻢ‪ ...‬ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﺗـﺎ ‪ 14‬ﺧـﺮداد‬
‫ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ روﺷﻦ ﻣﻲﺷﻪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺷﺎﻳﺪ زودﺗﺮ آن را روﺷﻦ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ زودﺗﺮ از اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻛﻨﻴﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ و ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎ ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺗﺎ ﺣﺪي ﻛﻪ ﻣﻲﺷﻪ اﻋﺘﺮاض ﻣﺮدم را ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰﻳﺪ‪ ...‬ﺑﻌﺪ از ‪ 14‬ﺧﺮداد ﻣﻄﻠﻘﺎ ﻧﻪ اﻣﺘﺤـﺎﻧﻲ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻧﻪ داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ ﺑﺎز ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻌﻄﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ ...‬ﻳﻚ ﻫﺠﻮم ﺧﻴﻠﻲ ﺷﺪﻳﺪﺗﺮي‪ ..‬ﺧﻴﻠﻲ ﺷﺪﻳﺪﺗﺮ آﻏﺎز ﻣﻲﺷﻮد‬
‫ﻛﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر را ﺑﻪ ﻛﻠﻲ ﻓﻠﺞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ...‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪاي دارﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﺎﺑﺎي ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻫﻢ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ دﻓﻌﻪ ﻣﺜﻞ دﻓﻌﻪ ﻗﺒﻞ‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﻨﺪ‪ ...‬ﺑﻪ ﺑﭽﻪﻫﺎ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﻗﺮص و ﻣﺤﻜﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ زودي ﻣﻮج ﻋﻮض ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻌـﺪ از ‪ 14‬ﺧـﺮداد ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪاي‬
‫دارﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﺎﺑﺎي ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻫﻢ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ روي اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎر ﻛﻨﺪ‪ ...‬ﺑﺎﻳﺪ از ﻛﺎﻧﺎلﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد اﻗﺪام ﻛﺮد‪ ...‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻳﻚ ﺧﻄـﺮه‬
‫‪222‬‬
‫ﺑﺮاي اﻳﻦ اﻧﻘﻼب و اﻳﻦ ﺧﻄﺮ را ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚﺟﻮري ﺧﻨﺜﻲ ﻛﺮد‪ ...‬ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺎ ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ‪ ،‬اﻣﺎم ﻫﻢ ﻫﺴﺖ‪"...‬‬
‫‪223‬‬
‫ﺣـﺰب‬ ‫اﻧﺘﺸﺎر ﻧﻮار‪ ،‬ﺑﺎ واﻛﻨﺶ ﮔﺴﺘﺮده ﻣﺮدم‪ ،‬اﺣﺰاب و ﮔﺮوهﻫﺎ ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪ‪ .‬آﻳﺖاﷲ ﻻﻫﻮﺗﻲ ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ آﻳﺖ ﺷﺪ‪".‬‬
‫ﺟﻤﻬﻮري ﻛﻪ در ‪ 30‬ﺑﻬﻤﻦ ‪ 57‬ﺗﺎﺳﻴﺲ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﭘﺲ از اﻧﺘﺸﺎر اﻳﻦ ﻧﻮار ﺳﺮاﺳﻴﻤﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ آنرا ﺑﺎ ﺣﺴﻦ آﻳﺖ داﻧﺴﺖ‪،‬‬
‫ﮔﺮﭼﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ دﻗﻴﻘﺎ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺘﺮاﺗﮋي از ﺳﻮي ﺣﺰب دﻧﺒﺎل ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺮﻣﻘﺎﻟﻪ روزﻧﺎﻣﻪ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬روز ﭘﺲ از اﻓﺸﺎ ﺷﺪن ﻧﻮار اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ آﻏﺎز ﻣﻲﮔﺸﺖ‪:‬‬
‫"ﺧﻨﺠﺮ ﺗﻴﺰ ﺗﻮﻃﺌﻪ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ دوﺳﺘﺎن ﻧﺎآﮔﺎه و دﺷﻤﻨﺎن آﮔﺎه اﻧﻘﻼب ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪه اﺳـﺖ و ﻣـﻲرود ﺗـﺎ ﺳـﻴﻨﻪ اﻧﻘـﻼب را از ﻫـﻢ‬
‫ﺑﺸﻜﺎﻓﺪ‪ .‬ﻛﺴﺎﻧﻲﻛﻪ اﺳﻴﺮ ﻫﻮسﻫﺎي ﺧﻮد ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻲروﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺮاي اﻧﻘﻼب ﺗﺎﺑﻮﺗﻲ از ﻓﺘﻨﻪ ﺑﺴﺎزﻧﺪ‪ .‬ﺧﺎماﻧﺪﻳﺶﻫﺎ‪ ،‬ﻫﻮﺳـﻨﺎﻛﺎن‪،‬‬
‫از ﺧﺪاﺑﻴﺨﺒﺮان‪ ،‬ﺧﻮدﻓﺮﻳﻔﺘﮕﺎن‪ ،‬در ﻫﻮاي دل ﺧﻮد ﻫﺮﻳﻚ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺑﺎزﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺧﻮﻧﻴﻦاﻧﺪ‪...‬ﮔﻮﻳﻨﺪه ﺳﺨﻨﺎن ﻧﻮار ﻛﻪ در‬
‫‪224‬‬
‫ﻧﻮار ﺧﻮدش را ﻣﻨﺎدي ﺣﺰب ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻروي ﻧﻈﺮﻳﺎﺗﺶ ﺑﺎ ﻧﻈﺮﻳﺎت ﺣﺰب ﻧﻴﺴﺖ‪".‬‬
‫آﻳﺖ در ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ ﮔﻔﺖ‪ ":‬روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ و ﺳﺎﻳﺮ ﺿﺪاﻧﻘﻼﺑﻴﻮن ﻋﻠﻴﻪ ﻣﻦ دﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﻤﭙﺎﺷﻲ زدهاﻧﺪ‪ ،‬ﭼـﻮن‬
‫ﻣﻦ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ رﺳﻴﺪن اﺻﻞ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﻫﺴﺘﻢ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ از ﻣﻦ اﻧﺘﻘﺎم ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮار ﺳﻨﺪ اﻓﺘﺨﺎر ﻣﻦ اﺳﺖ‪ .‬اﮔـﺮ‬
‫‪225‬‬
‫ﺗﻮﻃﺌﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﻮﻃﺌﻪ اﻓﺘﺨﺎر ﻣﻲﻛﻨﻢ‪".‬‬
‫آنﻃﻮر ﻛﻪ ﺷﺎﻳﻊ ﺷﺪ ﻧﻮار را ﻓﺮدي ﺑﻪ اﺳﻢ ﻋﺰتاﷲ ﻛﻔﺎﻳﺘﻲ‪ ،‬از اﻋﻀﺎي ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﺑﻴﺮون داد ﻛﻪ ﺑﻌـﺪ از ﺳـﺎل ‪1360‬‬
‫ﺧﺎﻧﻪاش را ﺑﺎ ﺑﻠﺪوزر ﺻﺎف ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺣﺴﻦ آﻳﺖ ﻛﻪ ﺗﺤﺼﻴﻼت ﺣﻮزوي داﺷﺖ‪ 226‬و از ﻫـﻮاداران ﻣﻈﻔـﺮ ﺑﻘـﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻋﻀـﻮ ﺣـﺰب‬
‫زﺣﻤﺘﻜﺸﺎن و از ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺳﺮﺳﺨﺖ دﻛﺘﺮﻣﺼﺪق ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرﻓﺖ‪ ،‬ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر وارد ﺷﺪن اﺻﻞ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴـﻪ را در ﻗـﺎﻧﻮن‬
‫اﺳﺎﺳﻲ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻛﺮد و ﺗﺎ آﺧﺮﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻋﻠﻴﻪ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر اداﻣﻪ داد‪ .‬او ﭘﺲ از آنﻛﻪ در ﻛﺘﺎب " ﭼﻬﺮه ﺣﻘﻴﻘـﻲ‬
‫ﻣﺼﺪقاﻟﺴﻠﻄﻨﻪ"‪ ،227‬زﺑﺎن ﺑﻪ ﺗﻮﻫﻴﻦ و ﺗﻬﻤﺖ ﻋﻠﻴﻪ دﻛﺘﺮ ﻣﺼﺪق ﮔﺸﻮد و در ﻓﺤﺎﺷﻲ ﮔﻮي ﺳﺒﻘﺖ را از ﻣﻈﻔﺮ ﺑﻘﺎﻳﻲ و ارﺗﺸﺒﺪ‬
‫زاﻫﺪي و ﺣﺘﻲ ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ﭘﻬﻠﻮي ﻧﻴﺰ رﺑﻮد‪ ،‬اﺻﻞ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ را در ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻣﻄﺮح ﻛﺮد و ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻳـﻦ‬
‫اﺻﻞ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫‪228‬‬
‫" ﻣﻔﻬﻮم آراي ﻣﺮدم‪ ،‬اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ آراي ﻣﺮدم ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻫﺮ ﻛﺎري را اﻧﺠﺎم ﺑﺪﻫﺪ‪".‬‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم اﻳﻦ ﻋﻀﻮ ﺷﻮراي ﻣﺮﻛﺰي ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري در ‪ 14‬ﻣﺮداد ‪ 60‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﺎﻧﻪاش ﺗﺮور ﺷﺪ و ﺑﻪ ﻗﺘﻞ رﺳﻴﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﻛﺸﺘﻪ‬
‫ﺷﺪن او‪ ،‬ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﺿﻤﻦ ﺗﻤﺠﻴﺪ از اودر ﻣﺼﺎﺣﺒﻪاي ﮔﻔﺖ‪":‬وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻰ ﻛﻞ ﻗﻮا‪ ،‬ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺧـﻂ ﺧـﺎﻟﺺ‬
‫اﺳﻼﻣﻰ و ﮔﻨﺠﺎﻧﻴﺪن ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻰ در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻰ‪ ،‬رﺳﻮا ﻛﺮدن ﻣﻠﻰ ﮔﺮاﺋﻰ در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﺳـﻼم و ﺷﻜﺴـﺘﻦ‬
‫‪229‬‬
‫ﺑﺖ ﺑﻨﻰﺻﺪر‪،‬از ﺟﻤﻠﻪ اﻗﺪاﻣﺎت ﺷﻬﻴﺪ آﻳﺖ اﺳﺖ‪".‬‬
‫آﻗﺎي ﺧﺎﻣﻨﻪاي ﻫﻢ دﺳﺖ ﺣﺴﻦ آﻳﺖ‪،‬ﺣﺰب زﺣﻤﺘﻜﺸﺎن و ﺑﻬﺸﺘﻲ را در وارد ﻛﺮدن اﺻﻞ وﻻﻳـﺖﻓﻘﻴـﻪ "دﺳـﺖ ﻣﻠﻜـﻮﺗﻲ"‬
‫ﻧﺎﻣﻴﺪ و ﮔﻔﺖ‪":‬آن دﺳﺖ ﻣﻠﻜﻮﺗﻲ و اﻟﻬﻲ ﻛﻪ اﺻﻞ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ را در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﮔﺬاﺷﺖ‪ ،‬او ﻓﻬﻤﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻛﻨﺘﺮل‬
‫‪230‬‬
‫ﻛﺮدن ﺑﻨﺎي ﻣﺴﺘﺤﻜﻢ ﻧﻈﺎم اﺳﻼﻣﻲ ﻣﺎداﻣﻲ ﻛﻪ اﺻﻞ ﻧﻮراﻧﻲ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ وﺟﻮد دارد ﻏﻴﺮ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‪".‬‬
‫ﺟﻨﺎح ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﭼﻪ ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ‪ 11‬ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻲ ﻛﺎر دﺷﻮاري ﭘﻴﺶروي ﺧﻮد داﺷﺖ‪.‬‬

‫‪٢٧‬‬
 ‫ﻣﺮدم‬
‫راﺑﻄﻪ ﻣﺮدم ﺑﺎ ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬راﺑﻄﻪاي دو ﺳﻮﻳﻪ ﺑﻮد‪ .‬از ﺳﻮﻳﻲ ﻣﺮدم راي ﺧﻮد را ﻣﺨﻠﺼﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﭘﺎي او رﻳﺨﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و وﻇﻴﻔﻪ دﻓﺎع از‬
‫ﺣﻘﻮﻗﺸﺎن را ﺑﻪ او ﻣﺤﻮل ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ و از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ اﺗﻜﺎي آرا ﻣﺮدم رﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﺗﺎ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﻨﺎﻓﻊ آﻧـﺎن ﺑﺎﺷـﺪ و از‬
‫ﻣﺮدم ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺣﻀﻮرﺷﺎن در ﺻﺤﻨﻪ او را در اﻳﻦ اﻣﺮ ﺧﻄﻴﺮ ﻳﺎري ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻫﻴﭻﮔﺎه ﻧﺨﻮاﺳﺖ ﻋﻮام را ﺑﻔﺮﻳﺒـﺪ‪،‬‬
‫ﻫﻴﭻﮔﺎه ﻧﺨﻮاﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺮ دوش آﻧﺎن ﺳﻮار ﺷﻮد و ﻣﻘﺎﺻﺪ ﺧﻮد را دﻧﺒﺎل ﻛﻨﺪ‪.‬ﻫﻴﭻﮔﺎه ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻗﺪرت ﻧﻔﺮوﺧﺖ و ﻣﺮدم را از ﻳﺎد‬
‫ﻧﺒﺮد‪ .‬دﻣﻮﻛﺮاتﺗﺮﻳﻦ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﺮان از اﺑﺘﺪاي ﻗﺒﻮل ﭘﺴﺖ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري‪ ،‬ﻫﺮ روز در ﻛﺎرﻧﺎﻣﻪاي ﻛﻪ در روزﻧﺎﻣـﻪ‬
‫اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان" روزﻫﺎ ﺑﺮ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﮔﺬرد؟"‪ ،‬ﺧﺎﻃﺮات روز ﻗﺒﻞ اﻋﻢ از دﻳﺪارﻫﺎ‪ ،‬ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎ و ﻫﺮآﻧﭽـﻪ‬
‫ﺑﺮ او ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد را ﻣﻲﻧﻮﺷﺖ و ﺑﻪ اﻃﻼع ﻣﺮدم ﻣﻲرﺳﺎﻧﻴﺪ‪ 231.‬ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻛﺎرﻧﺎﻣﻪ روزاﻧﻪ ﺑﺎ واﻛﻨﺶ ﺷﺪﻳﺪ ﺣﺰب ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻫﻤﺮاه ﺷﺪ‬
‫‪232‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻣﺠﻠﺲ‪ ،‬ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر ﺑﻪ ﭼﺎپ ﺷﺪن ﺧﺎﻃﺮات رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر اﻋﺘﺮاض ﻛﺮد و آنرا ﻓﺎش ﻛﺮدن اﺳﺮار ﻣﻤﻠﻜﺘﻲ ﻧﺎﻣﻴـﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮ را ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ در ﺗﺎرﻳﺦ ﻳﻜﺼﺪﺳﺎﻟﻪ اﻳﺮان ﻫﻢﻃﺮاز و ﻫﻤﮕﺎم او ﻧﺎم ﺑﺮﻳﻢ‪ ،‬آن ﺷـﺨﺺ ﺑـﻲﮔﻤـﺎن دﻛﺘـﺮ‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺼﺪق اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪233‬‬
‫"ﻗﺪرت ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﻮده ﺑﺎز ﮔﺮداﻧﺪه ﺷﻮد‪".‬‬
‫‪234‬‬
‫"اﻣﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻨﺘﺨﺒﺎن ﻣﺮدم ﺑﺎﺷﺪ‪".‬‬
‫‪235‬‬
‫"ﻣﺮدم ﻣﺎ ﺑﺎ ﺷﻌﻮر و آﮔﺎه ﻫﺴﺘﻨﺪ‪".‬‬
‫"ﻣﻠﺖ اﻧﻘﻼب ﻛﺮد ﻛﻪ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺧﻮدش را ﺑﺪﺳﺖ ﺑﮕﻴﺮد‪ ،‬ﺧﻮد راي ﺑﺪﻫﺪ و ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻫﺎي او ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬اﻧﻘﻼب ﻧﻜـﺮد ﺗـﺎ‬
‫‪236‬‬
‫ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻘﺶ ﻣﺮدم را اﺳﺎﺳﻲ ﺑﺪاﻧﻴﻢ‪".‬‬
‫"در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻣﺮدم ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ وﺳﻴﻠﻪ اﻋﻤﺎل ﻧﻈﺎرﺗﻲ ﺑﺮ اﻋﻤﺎل دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي اداري ﻧﺪارﻧﺪ ﭼﻪ رﺳﺪ ﺑﻪ اﻋﻤﺎل ﺣﻖ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ‪.‬‬
‫‪237‬‬
‫ﺣﺘﻲ ﻣﺴﺠﺪ ﺷﺪه ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻫﺎ ﺑﺮ ﻣﺮدم ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪".‬‬
‫‪238‬‬
‫"راي‪ ،‬راي ﻣﺮدم اﺳﺖ و ﻫﺮ ﻣﻘﺎﻣﻲ در اﻳﻦ ﺟﻤﻬﻮري ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻣﻠﺖ اﺳﺖ و ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺠﺮي راي و ﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻠﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪".‬‬
‫‪239‬‬
‫"ﻣﺮدم ﺣﻖ دارﻧﺪ‪ .‬ﻛﺸﻮر ﻣﺎل ﻣﺮدم اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻴﺰان ﻫﻢ راي ﻣﺮدم اﺳﺖ‪".‬‬
‫‪240‬‬
‫"رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﺑﻪ ﭼﻪ ﻛﺎر ﻣﻲ آﻳﺪ اﮔﺮ ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﻣﺮدم در ﻧﻴﺎﻳﺪ؟"‬
‫‪241‬‬
‫"ﻣﻦ ﻗﻴﻢ ﻣﺮدم ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ .‬ﻣﺮدم ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮدﺷﺎن را در ﺻﺤﻨﻪ ﻧﮕﻪ دارﻧﺪ‪".‬‬
‫"ﺑﻴﺎﻳﻴﺪ ﺑﺠﺎي اﻳﻨﻜﻪ ﻗﻴﻢ ﻣﺮدم ﺷﻮﻳﻢ و ﻫﺮ ﻛﺎرﻛﻪ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺑـﺎ ﻣـﺮدم ﺑﻜﻨـﻴﻢ ‪ ،‬ﺑـﻪ راه آﮔـﺎﻫﻲ دادن و آﮔـﺎﻫﻲ ﮔـﺮﻓﺘﻦ‬
‫‪242‬‬
‫ﺑﺮوﻳﻢ‪".‬‬
‫"ﻣﺎ ﺧﻮد را ﻗﻴﻢ ﻣﺮدم ﻧﻤﻲ داﻧﻴﻢ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم آﻧﻬﺎ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻳﻢ‪ ،‬ﺗﺼﻤﻴﻢ را ﺑﻪ اﻃﻼع ﻧﺮﺳﺎﻧﻴﻢ ‪ .‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻣـﺮدم ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫‪243‬‬
‫ﻃﺒﻖ ﺗﻤﺎﻳﻞ و ﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺮدم راي ﺑﺪﻫﺪ ﭘﺲ ﻫﺮ آﻧﭽﻪ را ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﻪ اﻃﻼع ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻴﻢ رﺳﺎﻧﺪ‪".‬‬
‫"ﻣﺮدم ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﺮﻛﺲ‪ ،‬ﻫﺮ ﻃﻮري ﺧﻮاﺳﺖ آﻧﻬﺎ را ﺑﭽﺮاﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻛﻪ اﻳﻦ اﺷﺘﺒﺎه را ﻛﺮدهاﻧـﺪ‪ ،‬ﺟـﺎده ﺻـﺎف ﻛـﻦ‬
‫‪244‬‬
‫اﺳﺘﺒﺪادﻫﺎ ﺷﺪهاﻧﺪ‪".‬‬
‫"ﻳﻚ ﮔﺮوﻫﻲ ﺑﻪ ﺧﻮد ﺣﻖ ﻣﻲ دﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﻗﻴﻢ ﻣﺮدم ﺷﻮﻧﺪ و ﺧﻮد را ﻫﻤﻪ ﻛﺎره ﻣﺮدم ﺑﺪاﻧﻨﺪ و ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﻣـﺮدم اﺣﺴﺎﺳـﺎت‬
‫‪245‬‬
‫دارﻧﺪ اﻣﺎ ﺷﻌﻮر و آﮔﺎﻫﻲ ﻧﺪارﻧﺪ‪".‬‬
‫"ﮔﺮوﻫﻬﺎي زور ﻣﺪار و ﺳﻠﻄﻪﺟﻮ ﺧﻮد را ﻗﻴﻢ ﻣﺮدم ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ وﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻠﺖ ﻧﺎداناﻧﺪ و ﻧﻤﻲﻓﻬﻤﻨﺪ وآﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﻪ زور اﻳﻦ ﻣﻠﺖ ﻧﺎدان را ﺑﻪ راه ﺗﺮﻗﻲ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺒﻲ ﻛﻪ آﻧﺎن ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و اﻳﻦ روزﻫﺎ ﺑﻪ راه ﻣﻜﺘﺐ! ﺑﺒﺮﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﭼﻨـﻴﻦ ﻧﻴﺴـﺖ‪.‬‬
‫‪246‬‬
‫اﮔﺮ اﻳﻦ ﺷﻴﻮه درﺳﺖ ﺑﻮد ﺧﻮد ﺧﺪا اﻳﻦ ﻛﺎر را ﻣﻲ ﻛﺮد!"‬
‫"در ﻧﻈﺎم ﻓﻜﺮي ﻛﺴﺎﻧﻴﻜﻪ ﺗﻮدهﻫﺎي ﻣﺮدم را ﮔﻮﺳﻔﻨﺪان ﺑﻲﺷﻌﻮر ﻣﻲداﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻮﭘﺎﻧﻲﺷﺎن ﻛﺮد و ﺑﺎ رﻓﺘﺎري ﻗﻴﻢ ﻣ‪Ĥ‬ﺑﺎﻧـﻪ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ راﺑﻄﻪاي ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﺧﻮد و ﻣﺮدم ﻣﻲداﻧﺪ‪ ،‬راﺑﻄﻪ آﻗﺎ و ﺑﺮده اﺳﺖ؛ اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ وﺟﺪان و ﺷﻌﻮر ﻋﻤـﻮﻣﻲ ﮔﻨـﺎﻫﻲ ﻧﺎﺑﺨﺸـﻮدﻧﻲ‬
‫‪247‬‬
‫اﺳﺖ‪".‬‬
‫‪248‬‬
‫"اي ﻣﺮدم‪ .‬در ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﺮ ﻧﺎرﺳﺎﻳﻲ ﺻﺪا ﺑﻪ اﻋﺘﺮاض ﺑﻠﻨﺪ ﻛﻨﻴﺪ ﺗﺎ ﻣﺎ ﻣﺴﺌﻮﻻن ﺑﺪاﻧﻴﻢ ﺷﻤﺎ ﺑﻴﺪارﻳﺪ‪".‬‬

‫‪٢٨‬‬
‫"اﮔﺮ ﻗﺮار ﺑﻮد ﺣﻖ را ﺑﻪ ﺣﻖدار ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ ،‬در آﻧﺼﻮرت ﻗﺎﺑﻴﻞ‪ ،‬ﻫﺎﺑﻴﻞ را ﻧﻤﻲﻛﺸﺖ و ﻫﻤﻪ ﻣﺎ درﺑﻬﺸـﺖ ﺑـﻮدﻳﻢ! ﺣـﻖ ﮔﺮﻓﺘﻨـﻲ‬
‫‪249‬‬
‫اﺳﺖ‪".‬‬
‫"اﮔﺮ ﻣﺮدم اﻳﻦ زورﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ‪ ،‬ﻗﺪرت ﻃﻠﺒﺎﻧﻪ و زورﮔﻮﻳﺎﻧﻪ را ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ و دم ﻧﺰﻧﻨﺪ اﻳﻦ ﺧﻄﺮ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺎﻫﻴﺖ رژﻳﻢ ﺳﺎﺑﻖ‬
‫را ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﻣﺮدم ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻮش ﺑﻪ زﻧﮓ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻗﺮار ﻧﺒﻮد اﻳﻦ دادﮔﺎﻫﻬﺎ ﺗﺎ اﺑﺪ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ و ﺑﺼﻮرت ﻳﻚ ﻛﺎﺑﻮس درآﻳﻨـﺪ و زﻧـﺪﮔﻲ‬
‫آرام را از ﺷﻤﺎ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ و ﻛﺴﻲ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺣﺮف ﺑﺰﻧﺪ‪ .‬ﻣﺮدم ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺮدم ﻻﻗﻴﺪ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦ زورﮔﻮﻳﻲﻫـﺎ اﺳـﺘﻘﺮار‬
‫ﭘﻴﺪا ﻣﻴﻜﻨﺪ و ﺑﻪ روش ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬آدمﻫﺎي ﻣﺴﺘﺒﺪ و اﺳﺘﺒﺪادﻃﻠﺐ ﺑﻪ ﻗﺪرت ﻣﻲرﺳﻨﺪ و ﻣﺎ از ﻧﻮ ﺑﻪ رژﻳﻢ ﺳﺎﺑﻖ‬
‫ﺑﺮﻣﻲﮔﺮدﻳﻢ‪ .‬ﻋﺪه زﻳﺎدي از ﻣﺮدم ﺣﺮف ﻣﻲزﻧﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﻧﻘﺸﻲ ﺟﺰ ﻛﻒ زدن ﻳﺎ اﷲ اﻛﺒـﺮ ﺗﺎﻳﻴـﺪ آﻣﻴـﺰ ﮔﻔـﺘﻦ ﻗﺎﺋـﻞ‬
‫‪250‬‬
‫ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪".‬‬
‫‪251‬‬
‫"ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮدم از واﻗﻌﻴﺖ اﻣﻮر ﻛﺸﻮر ﺧﻮﻳﺶ اﻃﻼع ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪".‬‬
‫"ﻣﻦ ﻫﻴﭽﮕﺎه در ﻛﺎر ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﻮاﻓﻖ روش ﻫﺎي ﻣﺨﻔﻴﺎﻧﻪ‪ ،‬زﻳﺮ زﻳﺮﻛﻲ و ﺳﺮي ﻧﺒﻮدهام‪ .‬ﻣﻦ ﻛﺴﻲ ﻧﻴﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺮدم و ﻣﻴﻬﻨﻢ‬
‫‪252‬‬
‫ﺟﻔﺎﻛﻨﻢ و آﻧﻬﺎ را ﺑﺎزﻳﭽﻪ ﻗﺪرت و ﺑﺎزﻳﭽﻪ ﺑﺎزي ﻫﺎي ﻗﺪرت ﻫﺎي داﺧﻠﻲ و ﺧﺎرﺟﻲ ﻗﺮار دﻫﻢ‪".‬‬

‫"ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ وﻗﺘﻲ ﻛﺎﻣﻼ اﺳﻼﻣﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﺳِﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ وﻣﺮدم از ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ آﮔﺎه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻜﺮار ﻣﻲﻛﻨﻢ اﺳـﺘﻘﻼل ‪،‬‬
‫‪253‬‬
‫ﺑﺪون آزادي و آﮔﺎﻫﻲ ﻣﻴﺴﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪".‬‬
‫‪254‬‬
‫"ﺑﺎﻳﺪ ﺣﻘﻴﻘﺖ را ﺑﻪ ﻣﺮدم ﮔﻔﺖ‪".‬‬
‫‪255‬‬
‫"ﺑﺎرﻫﺎ ﮔﻔﺘﻪام‪ ،‬ﺑﺪون ﺑﻴﺎن واﻗﻌﻴﺖﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ از ﭼﻨﺒﺮه ﻣﺸﻜﻼت ﺑﮕﺮﻳﺰﻳﻢ ‪".‬‬
‫‪256‬‬
‫" ﻣﺴﺎﺋﻞ را ﺑﺎ ﻣﺮدم در ﻣﻴﺎن ﻣﻲﮔﺬارﻳﻢ و ﺑﺎ ﻗﺎﻃﻌﻴﺖ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪".‬‬
‫"ﻣﺮدم ﻣﺎ آﮔﺎه و ﻫﻮﺷﻴﺎرﻧﺪ‪.‬ﮔﻤﺎن ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ اﻣﺮوز روزي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺘﻮان ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣـﺮدم ﭼﻴـﺰي را ﻛـﻪ ﻧﻤـﻲﺧﻮاﻫﻨـﺪ ﺗﺤﻤﻴـﻞ‬
‫‪257‬‬
‫ﻛﺮد‪".‬‬
‫‪258‬‬
‫" اﻳﻦ ﻧﺴﻞ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ آن را دارد ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﺑﻨﺪﻫﺎ را ﺑﮕﺴﻠﺪ وزور و ﺳﺘﻢ را رﻳﺸﻪ ﻛﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪".‬‬
‫‪259‬‬
‫"ﻣﺮدم ﻣﺎ ﻣﺮدﻣﻲ رﺷﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺎﺷﻌﻮر و ﻣﺼﻤﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪".‬‬
‫"اي ﻣﺮدم اﮔﺮ ﻣﻦ ﺑﺨﻮاﻫﻢ ﺑﻪ راه ﻋﻠﻲ ﺑﺮوم و در ﺑﺮاﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﻜﺘﺐ ﻗـﺪرت را ﺑـﻪ اﻧﺤﺼـﺎر درآورﻧـﺪ ﺑـﺎ‬
‫‪260‬‬
‫ﻗﺎﻃﻌﻴﺖ ﺗﻤﺎم ﺑﺎﻳﺴﺘﻢ‪ ،‬ﻫﻴﭻ راﻫﻲ ﺟﺰ ﻗﺎﻃﻌﻴﺖ وﻫﻴﭻ ﻣﺪد و ﺣﺎﻣﻲ ﺟﺰ ﺷﻤﺎ ﻣﺮدم ﻧﺪارم‪".‬‬
‫"ﻫﻴﭻ ﻟﺤﻈﻪ‪ ،‬ﭼﻪ ﭘﻴﺶ‪ ،‬ﭼﻪ در دوران اﻧﻘﻼب و ﭼﻪ ﭘﺲ از آن از ﺑﻴﺎن ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑـﺎز ﻧﺎﻳﺴـﺘﺎدم و ﺗـﺎ آﻧﺠـﺎ ﻛـﻪ ﺗﻮاﻧﺴـﺘﻪام و‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ ﻛﻮﺷﻴﺪهام و ﻣﻲﻛﻮﺷﻢ ﺗﺎ ﻣﺮدم ﻣﺎ ﺣﻘﻴﻘﺖ را ﺑﺪاﻧﻨﺪ و ﺑﻪ ﺗﻼش ﺑﺮﺧﻴﺰﻧﺪ‪ .‬ﭘﻴﺶ از آﻧﻜﻪ ﻛﺎر از ﻛـﺎر ﺑﮕـﺬرد و دﻳﮕـﺮ‬
‫‪261‬‬
‫ﻛﺎري از ﻣﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪".‬‬

‫‪٢٩‬‬
‫ﻣﺮدم ﻧﻴﺰ ﺑﺎ اﺧﻼص ﺗﻤﺎم از رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﻣﺤﺒﻮﺑﺸﺎن ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺮاي ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﺟﻨـﮓزدﮔـﺎن از‬
‫ﻣﺮدم ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻛﻤﻚ ﻛﺮد‪ ،‬ﻣﻮج ﻛﻤﻚﻫﺎي ﻧﻘﺪي و ﻏﻴﺮﻧﻘﺪي ﺑﻪ راه اﻓﺘﺎد‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ‪ 888‬رﻳﺎﺳـﺖ ﺟﻤﻬـﻮري از ﻃـﺮف‬
‫ﻣﺮدم ‪ 110‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺗﻮﻣﺎن وارﻳﺰ ﺷﺪ‪ 262.‬ﺗﻴﺮاژ روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ او ﺑﻪ رﻛﻮرد ‪ 320‬ﻫﺰار رﺳـﻴﺪه ﺑـﻮد‪ 263.‬ﻫـﺮ ﻛﺠـﺎ ﻛـﻪ‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺮاي ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻣﻲرﻓﺖ ﺳﻴﻞ ﺻﺪﻫﺎﻫﺰار ﻧﻔﺮي ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﺤﻞ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ او رواﻧﻪ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬دﻓﺘﺮ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر از‬
‫‪ 120‬ﻫﺰار ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺮدﻣﻲ ﭘﺮ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ 264.‬ﺑﻪ ﻣﺪد و ﻳﺎري اﻳﻦ ﻣﺮدم ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اداﻣﻪ ﻣﻲداد‪:‬‬
‫" ﺑﺎ ﺗﻤﺎم وﺟﻮد ﻣﻲاﻳﺴﺘﻴﻢ و ﻣﻲﺟﻨﮕﻴﻢ و داوري را ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﺮدم وا ﻣﻲﮔﺬارﻳﻢ ﻛﻪ وﺟﺪان ﭘﺎﻛﺸﺎن ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻗﺎﺿﻲ و ﺑﻬﺘـﺮﻳﻦ‬
‫‪265‬‬
‫ﻳﺎور و ﻛﻤﻚ ﻣﺎدر اﻳﻦ ﺗﻼش ﺑﺰرگ اﺳﺖ‪".‬‬
‫و اﻳﻦ ﺑﻮد ﻣﻠﺘﻲ ﻛﻪ وﺟﺪان ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﺷﻌﻮر اﺟﺘﻤﺎﻋﻲاش‪ ،‬ﺣﻖ را ﻣﻲدﻳﺪ و ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﭼﺮﺧﺶ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻣﻠﺘﻲ ﻛﻪ ﻫﻤـﻪ‬
‫ﻳﻚ ﺣﻨﺠﺮه ﺷﺪه ﺑﻮد و از آنﻫﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚﺻﺪا ﺧﺎرج ﻣﻲﮔﺸﺖ‪ ":‬درود ﺑﺮ ﺑﻨﻲﺻﺪر"‪.‬‬

‫آزادي‬
‫آزادي ﺑﺮاي ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ ﻓﺮاﺗﺮ از ﺗﻌﺮﻳﻒ راﻳﺞ داﺷﺖ‪ .‬ﭘﺎﻓﺸﺎري او ﺑﺮ آزادي دادن ﺑﻪ ﻣـﺮدم و ﻧﮕﺎﻫﺒـﺎﻧﻲ از اﻳـﻦ ارزش‬
‫ﺗﻤﺎم ﻫﻢ و ﻏﻢ او ﺑﻮد‪ .‬رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر آزاديﺧﻮاه ﻫﻤﻮاره ﺗﻼش ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ آزادي ﻣﺮدم ﻓﺪاي ﻣﻨﺎﻓﻊ و ﻣﺼـﺎﻟﺢ ﺷﺨﺼـﻲ اﻓـﺮاد‬
‫ﻧﺸﻮد و ﻣﻠﺖ ﺟﺴﺘﻪ از دﺳﺖ اﺳﺘﺒﺪاد ﺑﺎر دﻳﮕﺮ اﺳﻴﺮ اﺧﺘﻨﺎق ﻧﮕﺮدد‪ .‬اﻳﻦ ﺣﺲ آزاديﺧﻮاﻫﻲ در ﺗﻤﺎم ﮔﻔﺘﻪﻫﺎ و ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي او‬
‫ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﻲﺧﻮرد‪:‬‬
‫‪266‬‬
‫"ﮔﺮﻳﺰ از آزادي‪ ،‬ﮔﺮﻳﺰ از ﺧﺪاﺳﺖ‪".‬‬
‫"ﻫﺮ اﻧﺪازه آزادي ﺿﺮر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﻚ ﻫﺰارم اﺳﺘﺒﺪاد ﺿﺮر ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﺪون آزادي اﺳﺘﻘﻼل ﺑﺪﺳﺖ ﻧﻤﻲآﻳﺪ و ﺑـﺪون اﻳـﻦ دو‬
‫‪267‬‬
‫اﺳﻼم ﺑﻲﻣﺤﺘﻮي اﺳﺖ‪".‬‬
‫‪268‬‬
‫"آزادي ﺗﻨﻬﺎ وﺳﻴﻠﻪ دﻓﺎع از اﺳﺘﻘﻼل اﻳﺮان اﺳﺖ‪".‬‬
‫‪269‬‬
‫"آزادي ﺑﺮاي ﻛﺎرﮔﺮان‪ ،‬دﻫﻘﺎﻧﺎن و ﻣﺤﺮوﻣﺎن ﺟﺎﻣﻌﻪ از ﻧﺎن ﺷﺐ ﻫﻢ واﺟﺐ ﺗﺮ اﺳﺖ‪".‬‬
‫‪270‬‬
‫"اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﮔﺴﺘﺮش آزاديﻫﺎﺳﺖ"‬
‫‪271‬‬
‫"اﻧﻘﻼب ﻣﺎ از آزادي ﺑﻴﺎن و آزادي ﺗﻈﺎﻫﺮات ﻫﻴﭻ زﻳﺎﻧﻲ ﻧﻤﻲ ﺑﺮد‪".‬‬
‫" ﻗﻴﺪ زدنﻫﺎي زﻳﺎده از ﺣﺪ ﺑﻪ آزاديﻫﺎ ﻳﻌﻨﻲ آزادي اﺣﺰاب‪ ،‬اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت‪ ،‬آزادي ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت و آزادي ﺗﻈﺎﻫﺮات ﭘﻴﺶ و ﺑﻴﺶ از‬
‫‪272‬‬
‫ﻫﻤﻪ ﺑﻪ زﻳﺎن ﻗﻄﻌﻲ ﺧﻮد ﻣﺎ ﺗﻤﺎم ﻣﻲ ﺷﻮد‪".‬‬
‫‪273‬‬
‫"اﻣﺮوز ﺑﺮاي ﺑﺮق و روﺷﻨﺎﻳﻲ ﻗﺎﻧﻮن وﺿﻊ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻓﺮدا ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮاي زﺑﺎن واﻧﺪازه درازي آن ﻫﻢ ﻗﺎﻧﻮن وﺿﻊ ﺷﻮد!"‬
‫"دﻓﺎع ﻣﻦ از آزادي دﻓﺎع ﻣﻦ از اﺳﺘﻘﻼل ﻛﺸﻮر و اﺳﻼم اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻗﺮار اﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﺎم اﺳﻼم اﺳﺘﺒﺪاد ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷـﻮد‪ ،‬از اﺳـﻼم‬
‫ﭼﻪ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ؟ اﮔﺮ ﻣﻦ دﻧﺒﺎل ﻋﻘﺎﻳﺪم ﻧﺒﻮدم و ﭘﺎي ﺑﻨﺪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﺒﻮدم‪ ،‬ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﻬﺘﺮ و ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻣﻦ ﻓﺮﺻﺖ داﺷﺖ ﻛﻪ ﺧﻮد‬
‫را ﺑﺎ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ زور و اﺳﺘﺒﺪاد ﻣﻮاﻓﻖ ﻛﻨﺪ وﺑﺮ اﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻮار ﺷﻮد؟ اﻣﺎ ﻣﻲداﻧﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎن ﺑﻪ ﻣﺎ وﻓﺎ ﻧﺨﻮاﻫـﺪ ﻛـﺮد‪ ،‬ﺑـﻪ‬
‫‪274‬‬
‫ﻣﺮدم وﻓﺎ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻛﺮد وﻛﺸﻮر را ﺑﻪ ﺳﻮي ﻫﻤﺎن رژﻳﻤﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺮد ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ در ﻛﺸﻮرﻫﺎي دﻳﮕﺮ آزﻣﻮدهاﻧﺪ‪".‬‬
‫"اﮔﺮ ﻣﺮدم آزادي ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬آﮔﺎﻫﻲ ﻫﻢ ﺑﺪﺳﺖ ﻧﻤﻲآورﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم ﺑﺎور ﻧﻜﻨﻴﺪ ﻛﻪ آزادي ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺑﺪ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻨﺪ ﻧﻔـﺮ‬
‫ﻫﻢ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آزادي ﺑﻌﻀﻲ ﺣﺮﻓﻬﺎ را ﺑﺰﻧﻨﺪ ﺧﻄﺮش ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺎﭼﻴﺰ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺨﻮاﺳﺘﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮ و ﺑﺒﻨﺪ راه ﺑﻴﺎﻧﺪازﻳﻢ‪ ،‬ﻧﻪ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﺧﻔﻘﺎن ﺑﻪ وﺟﻮد ﻧﻴﺎوردﻳﻢ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻛﻮﺷﻴﺪه ام و ﻣﻲ ﻛﻮﺷﻢ ﻛﻪ آزاديﻫﺎ را ﺑﻨﺎم ﺟﻨﮓ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻧﺎم دﻳﮕـﺮي‬
‫ﻣﺤﺪود ﻧﻜﻨﻨﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﻣﻲداﻧﻢ وﻗﺘﻲ آزادي ﻣﺤﺪود ﺷﺪ و از ﺑﻴﻦ رﻓﺖ ﺑﻌﺪ از ﭘﻴﺮوزي رژﻳﻤﻲ ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻫﻤـﺎن‬
‫‪275‬‬
‫رژﻳﻤﻲ ﻛﻪ ﻋﻠﻴﻪ او ﻗﻴﺎم ﻛﺮدﻳﻢ‪".‬‬

‫‪٣٠‬‬
‫"اي ﻣﺮدم در ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﻦ ﻣﻠﺖ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر اﺳﺖ ﻛﻪ رﺋﻴﺲ دوﻟﺘﻲ ﺟﺎﻧﺒـﺪار آزادي ﺷﻤﺎﺳـﺖ‪ .‬ﻫـﻴﭻ ﭼﻴـﺰ ﻧﺨﻮاﻫﻴـﺪ آزادي‬
‫ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ‪ .‬ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ ﻛﻪ رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن و روزﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﻣﻄﺎﻟﺐ را از ﻃﺮﻳﻖ ﺑﺤﺚ آزاد ﺑـﻪ ﺷـﻤﺎ ﻋﺮﺿـﻪ ﻛﻨﻨـﺪ‪ ،‬ﺑﺨﻮاﻫﻴـﺪ ﻛـﻪ‬
‫اﺟﺘﻤﺎعﻫﺎ آزاد ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ آزادي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﺪ ﻣﺎﻧﻊ اﻧﺤﻄﺎط ﺧﻮدﺗﺎن ‪ ،‬دوﻟﺘﺘﺎن و ﻛﺸﻮرﺗﺎن ﺷﻮﻳﺪ‪ .‬آﻧﭽـﻪ ﺑـﺮ ﺳـﺮ‬
‫‪276‬‬
‫ﺷﻤﺎ آﻣﺪه از ﻧﺒﻮد آزادي اﺳﺖ‪".‬‬
‫"دﻋﻮا ﺑﺮ ﺳﺮآزادي اﺳﺖ‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﻄﻠﻖ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻴﺪ و ﺑﺎ آزادي ﻣﺮدم ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﺪ‪ .‬ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ درﺑﺎره ﻛﺎرﻫﺎﻳﺘـﺎن ﻛﺴـﻲ‬
‫ﺟﺮات ﭼﻮن و ﭼﺮا ﻧﻜﺮده‪ ،‬ﭘﺮس وﺟﻮ ﻧﻜﻨﺪ ورﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﻣﻮاﻓﻖ اﻳﻦ آزادي ﻫﺎﺳﺖ و ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻫﺸﺪار ﻣﻲدﻫﺪ؛ اﮔﺮ آزادي را‬
‫‪277‬‬
‫از دﺳﺖ دادﻳﺪ رﺷﺪ را از دﺳﺖ دادهاﻳﺪ‪".‬‬
‫‪278‬‬
‫"اي ﻣﺮدم‪ ،‬ﺑﺎ ﻛﻤﺎل اﺳﺘﻘﺎﻣﺖ از آزادي دﻓﺎع ﻛﻨﻴﺪ‪".‬‬
‫‪279‬‬
‫"راﺟﻊ ﺑﻪ ﻣﺤﺪود ﺷﺪن آزادي ﺑﻴﺎن ﻫﺸﺪار ﻣﻲ دﻫﻢ‪ .‬ﻣﻬﺎر ﻛﺮدن آزادي ﺑﺎ ﭼﻮب و ﭼﻤﺎق ﻛﺎر ﺻﺤﻴﺤﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪".‬‬
‫‪280‬‬
‫"ﺗﺠﺎوز از ﺣﺪود را ﻧﻤﻲ ﺗﻮان ﺑﻬﺎﻧﻪ ﺣﺬف اﺻﻞ آزادي ﻗﺮار داد‪".‬‬
‫‪281‬‬
‫"ﺷﻤﺎ ﻗﺎدر ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ ﺑﻪ ﺟﻮاﻧﺎن آزادي اﻧﺪﻳﺸﻪ وﻋﻤﻞ ﺑﺪﻫﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻪ دﺳﺘﺸﺎن ژ‪ 3‬ﻣﻲدﻫﻴﺪ وآﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﺟﺎن ﻫﻢ ﻣﻲاﻧﺪازﻳﺪ‪".‬‬
‫"ﺑﻴﻬﻮده ﮔﻤﺎن ﻣﺒﺮﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺗﺴﻠﻴﻢ اﻳﻦ ﺷﺎﻧﺘﺎژﻫﺎ و ﺑﺎزيﻫﺎ ﻣﻲﺷﻮم و ﺑﻪ ﺣﻜﻢ زورﻣﺪاران ﮔـﺮدن ﻣـﻲﻧﻬـﻢ‪ .‬از آزادي ﻫـﺎي‬
‫ﻣﺮدم ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﺗﻮان ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد و در ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﺮ ﺗﻮﻃﺌﻪ اي ﻛﻪ در ﭘﻲ ﺗﻤﺮﻛﺰ ﻗﺪرت ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺨﻮاﻫﺪ اﺳـﺘﺒﺪاد را ﺑـﻪ ﻫـﺮ‬
‫‪282‬‬
‫ﺷﻜﻞ ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻛﻨﺪ ﻣﻲاﻳﺴﺘﻢ‪".‬‬
‫"ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ ﭼﺮا ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻪام ﻣﺮدم ﺑﺎﻳﺪ آزاد ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺗﺤﺪﻳﺪ آزاديﻫﺎ ﺧﻄﺮﻧﺎك اﺳﺖ؟ اي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﺎﺳﺰا ﻣـﻲﮔﻮﻳﻴـﺪ‪ ،‬اﮔـﺮ‬
‫‪283‬‬
‫ﺑﺮاي اﻳﻦ آزادي ﺗﻼش ﻧﻤﻲﻛﺮدم آﻳﺎ ﺷﻤﺎ ﺑﻮدﻳﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﺎﺳﺰاﻫﺎ را ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ؟"‬
‫"ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻛﻮدﺗﺎ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻦ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻮدﺗﺎ ﻛﻨﻢ ﭼﺮا دﻳﮕـﺮان زﻧـﺪان ﻫـﺎ را در دﺳـﺖ دارﻧـﺪ و‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ و ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ﻣﻲﻛﺸﻨﺪ و ﻫﺮﭼﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ؟ ﭼﺮا ﻣﻦ ﺟﺎﻧﺒﺪار آزادي ﺑﻴﺎن ‪ ،‬ﺑﺤﺚ آزاد ‪ ،‬آزادي ﻗﻠـﻢ ﻫﺴـﺘﻢ و‬
‫آﻧﻬﺎ ﻛﻪ از ﻛﻮدﺗﺎ ﻣﻲﺗﺮﺳﻨﺪ ﻣﺨﺎﻟﻒ اﻳﻨﻬﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻋﻤﻼ اﻳﻦ آزادي ﻫﺎ را ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪهاﻧﺪ؟ ﮔﻤﺎن ﻣﻦ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻨﻬـﺎ‬
‫ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﺮس از ﻛﻮدﺗﺎ‪ ،‬ﻛﻮدﺗﺎي ﺑﺮ ﺿﺪ آزاديﻫﺎي ﻣﺼﻮب در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺑﺮﻣﺎ ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻛﻨﻨﺪ ﺑﻄﻮرﻳﻜﻪ دﻳﮕـﺮ‬
‫ﻛﺴﻲ را ﻳﺎراي دم زدن ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل روش ﻣﻦ ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ ﻣﻠﺘﻲ ﻛﻪ ﻗﺮن ﻫﺎ در اﺳﺘﺒﺪاد زﻳﺴﺘﻪ اﺳـﺖ ‪ ،‬ﺑـﻪ آزادي ﺑـﻪ‬
‫‪284‬‬
‫ﻣﻌﻨﺎي واﻗﻌﻲ اﺣﺘﻴﺎج دارد‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﺎ اﺷﺎره ﺑﻪ ﺿﺮورت ﺣﻔﻆ آزاديﻫﺎ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"در ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﺮان از ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺗﺎ اﻣﺮوز ﭼﻨﺪ ﻧﻮﺑﺖ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﺬﻫﺐ اﻓﺘﺎده و از دﺳﺖ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺪا ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﻤـﺎﻣﻰ‬
‫‪285‬‬
‫ﻛﻮﺷﺶ ﻣﻦ و ﻓﺮﻳﺎدم اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ اﻳﻦﺑﺎر ﭼﻮن ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﺸﻮد‪".‬‬
‫از آن ﺳﻮ ﻗﺪرتﻃﻠﺒﺎن و اﻧﺤﺼﺎرﮔﺮاﻳﺎن ﺗﻤﺎم ﺗﻼش ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ اﻳﻨﻜـﻪ " ﺟﻨـﮓ اﺳـﺖ و اوﺿـﺎع‬
‫ﺑﺤﺮاﻧﻲ اﺳﺖ" آزاديﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ را ﺳﻠﺐ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻳﻚﺗﻨﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻫﺠﻮم اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد ﺗﺎ آزاديﻫﺎي ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻳﻐﻤـﺎ‬
‫ﻧﺮود‪:‬‬
‫"در ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﺮان ﻫﻴﭽﮕﺎه ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر دوﻟﺘﻲ ﻫﻨﮕﺎم ﺟﻨﮓ‪ ،‬ﺑﻴﺶ از آﻧﻜـﻪ ﻧﮕـﺮان ﺟﻨـﮓ و ﺣﻤﻠـﻪ‬
‫دﺷﻤﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﮕﺮان ﺣﻤﻠﻪ ﮔﺮﮔﻬﺎي آزاديﺧﻮار ﺑﻪ آزاديﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ ﻣﺮدم ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﺗﻼش و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺑﻜﻮﺷﺪ ﺗﺎ ﮔﺮﮔﻬـﺎ‬
‫اﻳﻦ آزادي را ﻧﺪرﻧﺪ و از ﺑﻴﻦ ﻧﺒﺮﻧﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﺑﻴﻬﻮده ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﻣﺮدم را ﺑﻔﺮﻳﺒﻴﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻓﺮزﻧﺪ ﻋﻠـﻲ و ﺣﺴـﻴﻦ ﻫﺴـﺘﻢ و ﺑﻴﺸـﺘﺮ‬
‫‪286‬‬
‫دوﺳﺖ دارم ﻛﻪ ﭘﺎﺳﺪار آزاديﻫﺎي واﻗﻌﻲ ﻣﺮدم ﺑﺎﺷﻢ و ﺷﻤﺎ از ﻫﻤﻴﻦ اﻣﺮ ﻧﮕﺮاﻧﻴﺪ‪".‬‬
‫"ﻳﻜﻲ از ﻧﮕﺮاﻧﻲﻫﺎي ﻣﻦ در اﻳﻦ ﺟﻨﮓ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻜﻨﺪ ﺑﻨﺎم ﺟﻨﮓ‪ ،‬آزاديﻫﺎي ﻣﺮدم از آﻧﭽﻪ ﻫﺴﺖ ﻛﻤﺘﺮ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺮدم ﻣـﺎ‬
‫ﺻﻤﻴﻤﺎﻧﻪ ﺧﻮاﺳﺘﺎر آزاديﻫﺎﻳﺸﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻫﻢ ﻧﺒﻮدﻧﺪ وﻇﻴﻔﻪ ﻣﺎﺳـﺖ ﻛـﻪ ﭘﺎﺳـﺪار اﻳـﻦ آزاديﻫـﺎ ﺑﺎﺷـﻴﻢ و ﻧﺘﺮﺳـﻴﻢ و‬
‫‪287‬‬
‫ﻧﺘﺮﺳﺎﻧﻴﻢ‪".‬‬
‫"ﺑﻪ ﻧﺎم ﺟﻨﮓ ﻧﻤﻲﺷﻮد آزادي را از ﺑﻴﻦ ﺑﺮد‪ .‬اﮔﺮ ﺗﺠﺎوزي ﺑﻪ آزادي ﻫﺎ ﺷﺪ و ﺧﻮاﺳﺘﻲ ﺑﮕﻮﻳﻲ ﭼﺮا ﺗﺠﺎوز ﺷﺪ و ﺑﮕﻮﻳﻨـﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﺟﻨﮓ ﻓﺮﻋﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺨﻴﺮ ﺟﻨﮓ اﺻﻠﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻋﺪه اي ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ اﻳﻦ ﺟﻨﮓ را وﺳﻴﻠﻪ دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑـﺎ اﻫـﺪاف ﮔﺮوﻫـﻲ ﺧـﻮد‬
‫‪288‬‬
‫ﺑﮕﺮداﻧﻨﺪ اﻳﻦ ﻓﺮﻋﻲ ﻛﺮدن ﺟﻨﮓ اﺳﺖ‪".‬‬

‫‪٣١‬‬
‫"ﻣﺎ اﻧﻘﻼب ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ آزادي ﺑﺪﺳﺖ آورﻳﻢ و ﻣﺮدم آزاد ﺑﺎﺷﻨﺪ اﻣﺎ آﻗﺎﻳﺎن اوﺿﺎﻋﻲ ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲ آورﻧﺪ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﺑﻬﺎﻧـﻪ آن ﻣـﻲ‬
‫ﮔﻮﻳﻨﺪ آزادي ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ اﮔﺮ ﺷﻤﺎ آزاد ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻓﻼن ﺣﺮف را ﺑﺰﻧﻴﺪ و ﻓﻼن ﻣﻄﻠﺐ را ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ روﺣﻴﻪ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻫﺎ در‬
‫ﺟﻨﮓ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻲآﻳﺪ ‪ ،‬ﭘﺲ ﻧﻨﻮﻳﺴﻴﺪ‪ ،‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺳﺎﻧﺴﻮر ﺣﺎﻛﻢ ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺷﻌﺎر اﺳﺘﻘﻼل‪ ،‬آزادي ﻣﺎ ﻣﻲ رود دﻧﺒـﺎل ﻛـﺎرش و‬
‫‪289‬‬
‫ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪".‬‬
‫"ﺗﻤﺎم ﻛﻮﺷﺶ ﻣﺎ در دوران ﺟﻨﮓ اﻳﻦ ﺑﻮده و ﻫﻨﻮز اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ آزادي را ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﺟﻨﮓ ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﻧﻜﻨـﻴﻢ ‪.‬روزﻧﺎﻣـﻪ ﻫـﺎ ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫‪290‬‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻲ ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎﻳﻲ ﻫﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﺎﺳﺰا ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم ﻫﺸﻴﺎر و ﻋﺎﻗﻞ و ﺑﺎﻟﻎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪".‬‬
‫‪291‬‬
‫"ﺣﻔﻆ آزاديﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺻﺪﻣﻪاي ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﻧﻤﻲزﻧﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻪ آن ﻛﻤﻚ ﻫﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪".‬‬
‫"اﮔﺮ ﺧﺪﻣﺘﻲ در اﻳﻦ ﺟﻨﮓ ﻛﺮدهام و ﻧﺎﻣﻤﻜﻦ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ ﺷﺪ و ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ ﻣﺎ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ دﺷﻤﻦ را ﺳﺪ ﻛﻨﻨﺪ و ﻣﺎﻧﻊ از اﻧﺠﺎم‬
‫ﺗﻮﻃﺌﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪،‬ﺑﻪ ﮔﻤﺎن ﺧﻮدم در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﺪﻣﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ آزاديﻫﺎي ﺷﻤﺎ ﻛﺮدهام ﻧﺎﭼﻴﺰ اﺳﺖ‪ .‬ارزش اﻳـﻦ ﺟﻨـﮓ و اﻳـﻦ‬
‫‪292‬‬
‫رﻫﺒﺮي در اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻛﻮﺷﺶ ﺑﺮاي دﻓﺎع از آزاديﻫﺎي ﺷﻤﺎ ﺗﻮام ﺷﺪ‪".‬‬
‫‪293‬‬
‫"ﻣﻦ در روش ﺧﻮد ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺨﻮاﻫﻢ داد‪ ،‬اﺳﺘﻘﺎﻣﺖ ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد ﺗﺎ آزادي ﺑﺎزﮔﺮدد‪".‬‬
‫‪294‬‬
‫"ﺑﺎرﻫﺎ ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬ﺑﻦ ﺑﺴﺖ اﻗﺘﺼﺎدي را ﺑﺎ ﻓﺸﺎر وﺧﻔﻘﺎن ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻧﻤﻲ ﺗﻮان ﺣﻞ ﻛﺮد‪".‬‬
‫ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت‪ ،‬رﻛﻦ اﺳﺎﺳﻲ آزادياﻧﺪ‪ .‬در ﻫﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪاي اﮔﺮ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت آزاد ﻧﺒﺎﺷـﻨﺪ‪ ،‬اﺳـﺘﺒﺪاد و اﺧﺘﻨـﺎق ﺣـﺮف اول و آﺧـﺮ را‬
‫ﻣﻲزﻧﺪ‪ .‬رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر آزاديﺧﻮاه ﻫﻤﻮاره ﻣﺪاﻓﻊ آزادي ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﺑﻮد و ﺗﺎ آﺧﺮﻳﻦ ﻧﻔﺲ در اﻳﻦ راه ﻛﻮﺷﻴﺪ‪:‬‬
‫‪295‬‬
‫"ﺧﻔﻘﺎن ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﻣﻘﺪﻣﻪ اﺳﺘﻘﺮار اﺳﺘﺒﺪاد اﺳﺖ‪".‬‬
‫"اﮔﺮ ﻗﺮار ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺎ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻛﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ را ﻧﻨﻮﻳﺴﻨﺪ و ﻋﻼج را ﻧﮕﻮﻳﻨﺪ ﻓﺎﻳﺪه ﻧﺪارد‪ .‬اﻳﻦ روزﻧﺎﻣـﻪ ﻣـﻲ ﺷـﻮد‬
‫‪296‬‬
‫ﻓﺤﺶ ﻧﺎﻣﻪ و اﮔﺮ ﻓﺤﺶ ﻗﺪﻏﻦ ﺷﻮد ﻣﻲ ﺷﻮد ﻣﺪح ﻧﺎﻣﻪ‪".‬‬
‫‪297‬‬
‫"وﻇﻴﻔﻪ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺘﻘﺎد ﻛﻨﻨﺪ‪".‬‬
‫‪298‬‬
‫"اﻧﺘﻘﺎد ﺗﻮﻃﺌﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻻزﻣﻪ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﻮﻃﺌﻪ اﺳﺖ‪".‬‬
‫‪299‬‬
‫"اﺳﻼم دﻳﻦ اﻧﺘﻘﺎد و اﻋﺘﺮاض اﺳﺖ‪".‬‬
‫‪300‬‬
‫"اﻧﺴﺎن اﮔﺮ ﭼﻮن و ﭼﺮا ﻧﻜﻨﺪ ﻣﺜﻞ آب راﻛﺪ ﻣﻲﮔﻨﺪد‪".‬‬
‫‪301‬‬
‫"اﻧﻘﻼب ﻣﻲﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ زﺑﺎن ﺳﺮخ ﻣﺎ اﻣﻜﺎن دﻫﺪ ﻛﻪ ﺳﺮ ﺳﺒﺰ ﻣﺎ را اﻓﺮاﺷﺘﻪ ﻧﮕﻪ دارد‪".‬‬
‫"روزﻧﺎﻣﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ در ﺣﻘﻴﻘﺖ و واﻗﻌﻴﺖ دﺧﻞ و ﺗﺼﺮف ﻛﻨﺪ‪ .‬روزﻧﺎﻣﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﻓﺸﺎﮔﺮي ﻛﻨﺪ اﻣﺎ اﻓﺸﺎﮔﺮي ﻏﻴﺮ از ﺑﺎزي ﺑـﺎ ﻣﻨﺰﻟـﺖ و‬
‫ﺣﻴﺜﻴﺖ اﺷﺨﺎص اﺳﺖ‪ .‬روزﻧﺎﻣﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪاﻧﺪ ﻛﻪ ﭘﺎﺳﺪار ﻣﻮﺟﻮدﻳﺖ اﻳﺮان وﺟﺪان وآﮔﺎﻫﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﺸﻮر اﺳﺖ ﺑﺎﻳـﺪ ﺑﺤـﺚ آزاد‬
‫‪302‬‬
‫ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰد‪".‬‬
‫و در ﻣﻘﺎﺑﻞ روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺿﺪ او ﻣﻲﻧﻮﺷﺘﻨﺪ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"ﺑﻪ ﺷﻤﺎ روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪ :‬دروغ‪ ،‬ﻓﺤﺶ‪ ،‬ﻧﺎﺳﺰا وﺗﺨﺮﻳﺐ ﭼﻴﺰي ﻋﺎﻳﺪ ﺷﻤﺎ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑـﺲ ﻛﻨﻴـﺪ اﻳﻨﻬﻤـﻪ ﻧﺎﺳـﺰا را‪ .‬ﻣﮕـﺮ‬
‫‪303‬‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ آﻧﭽﻪ ﻋﻴﺐ اﺳﺖ را ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ و راه ﺣﻞ ﺑﺪﻫﻴﺪ ؟"‬
‫‪304‬‬
‫"از راه ﺗﺤﺮﻳﻚ و ﺗﺨﻄﺌﻪ و ﻧﺎﺳﺰا ﻧﻤﻲﺗﻮان اﻧﻘﻼﺑﻲ ﺷﺪ‪".‬‬
‫"اﮔﺮ ﺣﺮف ﺣﺴﺎب دارﻳﺪ اﻳﻦ ﻣﻴﻜﺮوﻓﻦ و رادﻳﻮ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن و ﻣﻄﺒﻮﻋـﺎت‪ .‬ﺑﺠـﺎي اﻳﻨﻜـﻪ ﺑﺮوﻳـﺪ دروغ و ﺗﻬﻤـﺖ ﺑﻨﻮﻳﺴـﻴﺪ و‬
‫‪305‬‬
‫ﺑﺮﭼﺴﺐ ﺑﺰﻧﻴﺪ و اﺳﻠﺤﻪ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ و ﺗﻮﻃﺌﻪ ﻛﻨﻴﺪ اﮔﺮ راﺳﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ ﺑﻴﺎﻳﻴﺪ ﺑﺤﺚ ﻛﻨﻴﻢ‪".‬‬
‫روﺣﺎﻧﻴﻮن ﻧﻮاﻧﺪﻳﺶ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺳﻠﺐ آزاديﻫﺎ ﻫﺸﺪار دادﻧﺪ‪ .‬ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺠﺘﻬﺪ ﺷﺒﺴﺘﺮي در واﻛـﻨﺶ ﺑـﻪ ﺗﻬﺪﻳـﺪ روزﻧﺎﻣـﻪﻫـﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﻗﻠﻊوﻗﻤـﻊ‪":‬آزادي ﻣﻄﺒﻮﻋـﺎت ﻳﻌﻨـﻲ اﻳﻨﻜـﻪ ﻣﻄﺒﻮﻋـﺎت در ﻣﺨـﺎﻟﻒ ﻧﻮﻳﺴـﻲ آزاد ﻫﺴـﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻮاﻓـﻖ ﻧﻮﻳﺴـﻲ ﻛـﻪ آزادي‬
‫ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﺪ‪ 306".‬ﻋﻠﻲ ﺣﺠﺘﻲ ﻛﺮﻣﺎﻧﻲ‪":‬در ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ دﻣﻮﻛﺮات اﺳﻼﻣﻲ ﻫﻴﭻ ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺟﻠﻮي آزادي ﻗﻠﻢ و ﺑﻴـﺎن و اﺑـﺮاز‬
‫‪308‬‬
‫ﻋﻘﻴﺪه را ﺑﮕﻴﺮد‪ 307".‬آﻳﺖاﷲ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﻳﻲ ﻗﻤﻲ‪":‬اﻳﻦ ﭼﻪ ﺳﺎﻧﺴﻮري اﺳﺖ ﻛﻪ در رادﻳﻮ و در روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﺟﺎري ﺷﺪه اﺳـﺖ؟"‬
‫‪309‬‬
‫آﻳﺖاﷲ ﺷﺮﻳﻌﺘﻤﺪاري‪":‬اﻋﻤﺎل ﻓﺸﺎر ﺑﻪ روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و ﻣﺠﻼت و ﺗﻬﺪﻳﺪ و ارﻋﺎب آنﻫﺎ از ﻧﻈﺮ اﺳﻼم ﻣﺤﻜﻮم اﺳﺖ‪".‬‬

‫‪٣٢‬‬
‫رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر و ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن آزاديﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﻪ ﺷﺪت ﺑﺎ ﻫﻢ درﮔﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬از آن ﺳﻮ اﻧﺤﺼﺎرﻃﻠﺒﺎن و در راس آنﻫﺎ آﻳـﺖاﷲ‬
‫ﺑﻬﺸﺘﻲ‪ ،‬ﺧﺎﻣﻨﻪاي و رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﺎ ﺑﺴﺘﻦ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت آزاديﻫﺎ را ﺳﻠﺐ ﻛﻨﻨﺪ و از ﺳﻮﻳﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﻘﺎوﻣـﺖ‬
‫ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ اﻳﻦ ﺣﺪاﻗﻞ آزادي ﻧﻴﺰ از ﺑﻴﻦ ﻧﺮود‪:‬‬
‫"‪ 5‬ﻧﻔﺮ از روﺣﺎﻧﻴﻮن آﻣﺪﻧﺪ وﮔﻔﺘﻨﺪ روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺪ و ﺑﻴﺮاه ﻣﻲ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪ ﺗﻌﻄﻴﻞ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﺮدم راﺣـﺖ ﺷـﻮﻧﺪ‪ .‬اﺳـﺘﺪﻻل‬
‫‪310‬‬
‫ﻛﺮدم ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻌﻄﻴﻞ ﻛﺮدن ﻣﺮدم راﺣﺖ ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺧﻄﺮ ﺑﺮاي ﺟﻤﻬﻮري اﻓﺰاﻳﺶ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪".‬‬
‫"ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻧﺎﻣﻪ اي ﺑﻪ ﻫﻴﺌﺖ ﺣﻞ اﺧﺘﻼف ﻧﻮﺷﺘﻢ ﻛﻪ اﮔﺮ روزﻧﺎﻣﻪ اي ﺣﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻓﺤﺶ داد‪ ،‬ﺑﺎﺑﺖ اﻳﻦ ﻛﺎر‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﻧﻪ روزﻧﺎﻣﻪ اي‬
‫را ﻣﺤﻜﻮم ﻛﻨﻴﺪ و ﻧﻪ آن را ﺑﺒﻨﺪﻳﺪ‪ .‬ﺣﻮاﺳﻢ ﺟﻤﻊ ﺑﻮد ﻛﻪ آﻧﺎن ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﻦ روزﻧﺎﻣﻪﻫـﺎ را ﺑﺒﻨﺪﻧـﺪ و در‬
‫‪311‬‬
‫ازاي آن ﭼﻨﺪ روزﻧﺎﻣﻪ را ﻫﻢ ﻛﻪ ﺻﺪاي آزادي را ﺗﺎ ﺣﺪودي ﺑﻪ ﮔﻮش ﻣﺮدم ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪﻧﺪ ﺗﻌﻄﻴﻞ ﻛﻨﻨﺪ‪".‬‬
‫ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﺷﺪﻳﺪ ﺑﺎﻻﺧﺮه روزﻧﺎﻣﻪ ﻣﻴﺰان‪ ،‬ارﮔﺎن ﻣﻄﺒﻮﻋـﺎﺗﻲ ﻧﻬﻀـﺖ آزادي ﺑـﻪ رﻫﺒـﺮي ﻣﻬﻨـﺪس ﺑﺎزرﮔـﺎن ﺑﺴـﺘﻪ ﺷـﺪ‪.‬‬
‫رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﻗﻮا ﻋﻠﻴﻪ اﻳﻦ ﺗﻌﻄﻴﻠﻲ ﻣﻮﺿﻊ ﮔﺮﻓﺖ‪:‬‬
‫" دﻓﺎع از روزﻧﺎﻣﻪ ﻣﻴﺰان دﻓﺎع از ﻳﻚ ﮔﺮوه ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﮔﺮﭼﻪ اﻳﻦ دﻓﺎع ﻧﻴﺰ ﻣﻘﺪس اﺳﺖ و وﻇﻴﻔﻪ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر اﺳـﺖ‪،‬‬
‫‪312‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ دﻓﺎع از ﺧﻮد اﻧﻘﻼب اﺳﺖ‪".‬‬
‫"ﻛﺴﻲ ﻛﻪ اﻣﺮوز ﺑﻌﻨﻮان ﻟﻴﺒﺮال ﺑﻪ روزﻧﺎﻣﻪ او ﻣﻲ رﻳﺰﻧﺪ اوﻟﻴﻦ ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﺳﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻳﻚ اﻧﻘﻼﺑﻲ ﺑﺪاﻧﺠﺎ‬
‫رﺳﻴﺪ و ﻛﻮﺷﻴﺪ ﺗﺴﻮﻳﻪ ﺣﺴﺎبﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ و رﻗﺎﺑﺘﻬﺎ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻗﺪرت را ﭘﻴﺶ ﺑﺮد‪ ،‬اﻳﻦ اﻧﻘﻼب ﺑﻪ ﺟﺎﻫﻠﻴﺖ ﺑﺎزﮔﺸﺘﻪ وﺟﺎﻫﻠﻴـﺖ‬
‫‪313‬‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﺮف ﺧﻼﻓﺖ اﻣﻮي ﻣﻲرود‪".‬‬
‫‪314‬‬
‫"ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻧﮕﻔﺘﻪاﻳﺪ وﻣﺸﺨﺺ ﻧﻜﺮدهاﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻨﺪ اﻳﻦ ﻛﺎر ﺷﻤﺎ ]ﺗﻮﻗﻴﻒ روزﻧﺎﻣﻪ و ﻣﺪﻳﺮ آن[ ﭼﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ؟"‬
‫‪315‬‬
‫"ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻧﺎﺳﺰا ﮔﻔﺘﻦ ﺑﻪ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر وﺣﻤﻠﻪ ﻧﻘﺎﺑﺪاران ﺑﻪ روزﻧﺎﻣﻪ ﻣﻴﺰان ﺗﺸﻮﻳﻖ دارد؟"‬
‫"ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ دﺷﻨﺎم دﻫﻨﺪﮔﺎن ﺑﻪ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر را ﻧﻤﻲﮔﻴﺮﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺟﺎﻳﺰه ﻫﻢ ﻣﻲدﻫﻴﺪ‪ ،‬آﻧﻬﺎﻳﻲ را ﻫﻢ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨـﺪ ﭼـﺮا‬
‫‪316‬‬
‫دﺷﻨﺎم ﻣﻲدﻫﻴﺪ‪ ،‬ﻧﮕﻴﺮﻳﺪ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻠﻨﺪﺑﺎﻻ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻣﻮﺳﻮي اردﺑﻴﻠﻲ‪ ،‬دادﺳﺘﺎن ﻛﻞ ﻛﺸﻮر‪ ،‬او را ﻣﻮرد ﻋﺘﺎب ﻗﺮار داد و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"روزﻧﺎﻣﻪ ﻣﻴﺰان ﺗﻮﻗﻴﻒ ﻣﻲﺷﻮد و ﻣﺪﻳﺮ آن زﻧﺪاﻧﻰ ﻣﻴﺸﻮد و ﭘﺮوﻧﺪه آﻧﺮا ﺑﻪ ﻫﻴﺎت ﻧﻤﻰﻓﺮﺳﺘﻴﺪ؟ ﺑـﺎ ﻛﻤـﺎل ﺗﺎﺳـﻒ و ﺗﺎﺳـﻒ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر اﻋﺘﻤﺎد ﻣﺮدم ﺑﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﻗﻀﺎﺋﻰ ﺑﺤﺪاﻗﻞ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ ...‬دﺳﺘﮕﺎه ﻗﻀﺎﺋﻰ ﻛﻪ ﺑﺤﻜﻢ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻰ ﺑﺎﻳﺪ داﻣﻨﻪ آزاديﻫﺎ را‬
‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﺪﻫﺪ‪ ،‬ﺑﺮ ﺧﻼف ﻗﺎﻧﻮن دﺳﺘﻮر ﺗﻮﻗﻴﻒ ﻣﺪﻳﺮ روزﻧﺎﻣﻪ و ﺧﻮد روزﻧﺎﻣﻪ را ﻣﻲدﻫﺪ و ﻛﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﺪاﻧﺪ اﻳﻦ ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺳﺎزىﻫﺎ‬
‫ﺑﺮاى از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻰ و ﻗﻄﻊ آﺧﺮﻳﻦ رﺷﺘﻪ ارﺗﺒﺎط رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮرى ﺑﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ؟ آﻳﺎ ﮔﻤﺎن ﻣﻴﺮود ﻣﺮدم‬
‫‪317‬‬
‫ﺗﺎ ﺑﺪﻳﻦﺣﺪ ﻧﺎداﻧﻨﺪ؟"‬
‫در زﻳﺮ ﻓﺸﺎر ﺳﻨﮕﻴﻦ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﻗﺎﺿﻲ ﻧﺎﭼﺎر ﺷﺪ ﺗﺎ ﺣﻜﻢ ﺑﺮ آزادي ﻣﺪﻳﺮﻣﺴـﺌﻮل ﻣﻴـﺰان و رﻓـﻊ ﺗﻮﻗﻴـﻒ آن دﻫـﺪ‪ .‬اﻣـﺎ‬
‫‪318‬‬
‫ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ آﻳﺖاﷲ ﺑﻬﺸﺘﻲ اﻋﻤﺎل ﻧﻔﻮذ ﻛﺮد و ﻗﺎﺿﻲاي را ﻛﻪ اﻳﻦ ﺣﻜﻢ را ﺻﺎدر ﻛﺮده ﺑﻮد از ﻛﺎر ﺑﺮﻛﻨﺎر ﻛﺮد‪".‬‬
‫آزادي و اﺳﺘﺒﺪاد ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن اﺗﻤﺎم ﺣﺠﺖ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﺗﻮان و ﻗﺪرﺗﻲ ﻛﻪ از اراده و راي ﻣﺮدم ﻧﺎﺷﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬در ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﺠﺎوز ﺑﻪ آزاديﻫﺎ و ﺣﻘﻮق ﻣﺮدم ﻣﻲاﻳﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ ﭼﺮا ﻗﺎﺿﻲ را ﺑﺮ ﺧﻼف ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺑﺮداﺷﺘﻪ اﻳﺪ؟ ﭼﺮا در ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭼﻤـﺎق داران ﺑـﻪ ﺟـﺎن ﻣـﺮدم‬
‫ﻣﻲاﻓﺘﻨﺪ؟ ﭼﺮا ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺻﻼﺣﻴﺖ ﻗﻀﺎوت ﻧﺪارﻧﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ ﮔﻤﺎرده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺮا ﺑﻪ ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻛﺴـﻲ ﻛـﻪ‬
‫‪319‬‬
‫آﻣﺎده اﺳﺖ در ﺷﻦزار ﺧﻮزﺳﺘﺎن ﺑﻤﻴﺮد از ﺳﻠﻮل زﻧﺪان اوﻳﻦ ﻧﻤﻲﺗﺮﺳﺪ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﻏﺎز اﺳﺘﺒﺪاد و ﺧﻔﻘﺎن ﻫﺸﺪار داد‪:‬‬
‫"اﮔﺮ روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﻛﻪ در واﻗﻊ ﻫﺪف ﻫﻤﺎن روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻰ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻮﻗﻴﻒ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬آﻧﻮﻗﺖ در اﻳﻦ ﺧﻔﻘﺎن آﻗﺎﻳﺎن ﻣﻮج ﺗﺮور‬
‫راه ﺑﻴﺎﻧﺪازﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻪ ﻛﺴﻰ ﺟﺮات دم زدن ﭘﻴﺪا ﻣﻰﻛﻨﺪ و ﭼﻪ ﺑﻼﻫﺎﺋﻰ ﺑﺮﺳﺮ ﻛﺸﻮر ﻣﻰآﻳﺪ؟ اﻣـﺮوز ﺑﭽـﻪﻫـﺎى ‪ 16‬و ‪ 17‬ﺳـﺎﻟﻪ را‬
‫ﻣﻰﻛﺸﻨﺪ ﻣﻰﮔﻮﻳﻨﺪ ﺗﻴﺮ ﻛﻤﺎﻧﻪ ﻛﺮد!! ﭼﻄﻮر اﺳﺖ ﻛﻪ در داﻧﺸﮕﺎه ﭘﻠﻴﺲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪون ﺑﺎﻃﻮم ﺣﺎﺿﺮ ﺷﻮد و در ﺟﺎﺋﻰ دﻳﮕﺮ اﻓـﺮاد‬
‫ﻣﺴﻠﺢ ﺣﻖ ﺗﻴﺮاﻧﺪازى دارﻧﺪ و ﺗﻴﺮﻫﺎ ﻫﻢ ﻛﻤﺎﻧﻪ ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ و درﺳﺖ ﺑﻪ ﻗﻠﺐ و ﺳﻴﻨﻪ ﺑﭽﻪﻫﺎى ﻣﺮدم ﻣـﻲﺧﻮرﻧـﺪ‪ .‬ﻣﺴـﻮول اﻳـﻦ‬
‫‪320‬‬
‫ﻗﺘﻞﻫﺎ ﻛﻴﺴﺖ؟"‬

‫‪٣٣‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻧﺎﻣﻪاي اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﻲ ﺑﻪ اﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ در ﭘﺸﺖ ﭘﺮده ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺷﺪت ﺑﺮاي ﭘﺎﺑﺮﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪن آزاديﻫﺎ ﺗـﻼش‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬او در اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﺮاﺣﺖ ﺗﻤﺎم ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪،‬ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫" ﺑﻴﺎﺋﻴﺪ ﺑﺮاى رﺿﺎى ﺧﺪا اﻗﻼً ﻧﺴﺒﺖ ]ﺑﻪ[ ﻳﻜﻰ از ﻗﻮل و ﻗﺮارﻫﺎﺋﻰ ﻛﻪ در زﻣﺎن ﺷﺎه ﻣﻴﺪادﻳﻢ‪ ،‬وﻓﺎ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬اﻳﺠﺎد ﺧﻔﻘﺎن در اﻳﻦ‬
‫اوﺿﺎع ﺧﻄﺮﻧﺎك اﺳﺖ و ﻓﺮاﻫﻢ آوردن ﻣﻘﺪﻣﺎت ﺳﻘﻮط اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎور ﻛﻨﻴﺪ اﻳﻨﻄﻮر اﺳﺖ‪ .‬ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﻣﻄﺎﻟﺐ آزاداﻧﻪ ﮔﻔﺘﻪ و ﻧﻮﺷـﺘﻪ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪ ..‬ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺑﻪ ﻛﻨﺎر‪ ،‬ﺧﻮدىﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺳﺎﻧﺴﻮر ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ‪ .‬آﻳﺎ ﺑﻪ اﺑﻌﺎد اﻧﻔﺠﺎر اﻧﺪﻳﺸﻴﺪهاﻳﺪ؟ ﺣﺎﻻ وﻗﺖ ﺧﻔﻪ ﻛﺮدن روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و‬
‫ﺑﻪ آن ﺣﺎلِ ﻓﻼﻛﺖ اﻧﺪاﺧﺘﻦ رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﻧﻴﺴﺖ‪....‬ﻫﻴﭻ ﻓﻜﺮ ﻛﺮدهاﻳﺪ در ﻛﺸﻮرى ﻛـﻪ دﺳـﺘﮕﺎه ﻗﻀـﺎﺋﻰ ﺳـﻠﺐ ﻛﻨﻨـﺪه‬
‫اﻣﻨﻴﺖﻫﺎ ﺳﺖ و روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﺧﻔﻪاﻧﺪ و ﺻﻨﻌﺘﺶ ﺧﻮاﺑﻴﺪه و ﻛﺸﺎورزﻳﺶ از ﺑـﻴﻦ رﻓﺘـﻪ و ﮔﺮﻓﺘـﺎر ﺟﻨـﮓ داﺧﻠـﻰ و ﺧـﺎرﺟﻰ و‬
‫ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻧﺎداﻧﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﻘﻮط ﻓﺎﺻﻠﻪﺋﻰ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻮﺗﺎه دارد؟ اﻗﻼً ﺑﺎﻧﺪازه رژﻳﻢ ﺷﺎه از ﺧﻮد ﻫﺸﻴﺎرى ﺑﺨﺮج ﺑـﺪﻫﻴﻢ‪ ...‬از‬
‫اﻣﺎم ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آزادى ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت در ﻫﻤﺎن ﺣﺪود ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻰ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻛﻨﺪ‪.‬ﻳﻚ ﻛﻼم اﻣﺎم ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ و اﻳﻨﻬﺎ ﻣﻰاﻓﺘﻨـﺪ‬
‫ﺑﺠﺎن ﻣﺮدم‪ .‬رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮرى را ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﺰل ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﭼﻤﺎﻗﺪار ﻣﻰﻓﺮﺳﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮاى ﻣﻴﺰان ﻣﺼـﺮف آب و ﺑـﺮق‬
‫ﻣﺮدم ﻣﺠﺎزات ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﮕﻴﺮ و ﺑﺒﻨﺪ راه ﻣﻰاﻧﺪازﻧﺪ و‪ ...‬واﻗﻌﺎً ﺑﻪ ﻛﺠﺎ ﻣﻰروﻳﻢ؟ ﭼﻪ ﭼﻴﺰ از اﻳﺮان ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ؟ ﭼﻪ ﭼﻴﺰ از‬
‫‪321‬‬
‫اﺳﻼم ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ؟"‬

‫اﺳﺘﻘﻼل‬
‫آﻧﻜﻪ ﺑﻪ راه اﺳﺘﻘﻼل و آزادي رﻓﺖ‪ ،‬ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺷﺎﮔﺮد ﻛﻮﭼﻚ ﻣﺼﺪق ﺑﻮد و ﺷﺎﮔﺮدان ﻣﺼﺪق در ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺎ ﻫـﻢ‬
‫اﺗﻔﺎقﻧﻈﺮ داﺷﺘﻨﺪ‪ :‬اﺳﺘﻘﻼل ﻣﻴﻬﻦ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ راه ﻣﺼﺪق اﻳﻤﺎن داﺷﺖ و از ﻣﺼﺪق ﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻓﺮد‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤـﺎد‬
‫ﻳﻚ ﺗﻔﻜﺮ و ﻳﻚ راه ﺗﺠﻠﻴﻞ ﻣﻲﻛﺮد‪:‬‬
‫‪322‬‬
‫"ﻣﺼﺪق ﻣﺮد ﻗﺮن ﻣﺎﺳﺖ‪ .‬او ﻓﺮزﻧﺪ اﻳﻦ ﻣﻠﺖ اﺳﺖ‪".‬‬
‫‪323‬‬
‫"ﻣﺼﺪق ﻣﻈﻬﺮ ﻣﻠﻲ ﻣﺎﺳﺖ‪".‬‬
‫‪324‬‬
‫"ﻣﺼﺪق ﺑﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﺖ ﺷﻜﻦ اﺳﺖ‪".‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺧﻮاﻫﻴﻢ دﻳﺪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر ﺳﺮ ﻗﻀﻴﻪ ﻣﺼﺪق ﺑﺎ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ رو در رو ﺷﺪ اﻣﺎ ﻫﻴﭻﮔﺎه ﺑﺮ ﺳﺮ آرﻣﺎن‬
‫ﺧﻮﻳﺶ ﻛﻮﺗﺎه ﻧﻴﺎﻣﺪ‪ .‬اﺳﺘﻘﻼل‪ ،‬اﺳﺘﻘﻼل‪ ،‬اﺳﺘﻘﻼل‪:‬‬
‫"ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ اﺳﺘﻘﻼل‪ ،‬ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ اﺳﺘﻘﻼل‪،‬ﺑﺮاي ﻧﺠﺎت ﺣﻴﺎت ﻣﻠـﻲ و اﺳـﺘﻘﻼل واﻗﻌـﻲ ﻛﺸـﻮر‬
‫‪325‬‬
‫اﺳﺖ‪".‬‬
‫"ﺑﺪون اﺳﺘﻘﻼل‪ ،‬آزادي ﻣﻤﻜﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﺳﺘﻘﻼل ﻣﺜﻞ ﻏﺴﻞ ارﺗﻤﺎﺳﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺮوي ﺗﻮي آب و ﺑﻴﺎﻳﻲ ﺑﻴﺮون ﺑﮕـﻮﻳﻲ ﭘـﺎك‬
‫‪326‬‬
‫ﺷﺪهاي‪ .‬ﺟﺮﻳﺎن ﻃﻮﻻﻧﻲ دارد و ﻏﺴﻠﺶ ﺑﻪ اﺻﻄﻼح ﺗﺮﺗﻴﺒﻲ اﺳﺖ‪".‬‬
‫"ﻣﻦ ﻃﺮﻓﺪار ﻣﻮازﻧﻪ ﻋﺪﻣﻲ ﻫﺴﺘﻢ ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻨﺎن زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﻧﻪ ﺑﺮ ﻣﻠﺘﻲ ﺳﻮار ﺑﺎﺷﻴﻢ و ﻧﻪ زﻳﺮ ﺳﻠﻄﻪ ﻣﻠﺖ دﻳﮕﺮي ﺑـﺮوﻳﻢ‪.‬‬
‫‪327‬‬
‫اﻳﻦ اﺳﺎس اﺳﻼم اﺳﺖ‪".‬‬
‫و زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺳﻔﻴﺮ ﺷﻮروي ﺑﻪ دﻳﺪار او آﻣﺪه ﺑﻮد ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"ﻣﺎ ﺟﺎﻧﺒﺪار اﺳﺘﻘﻼل ﻫﺴﺘﻴﻢ ‪ ،‬ﻣﻌﻨﺎي اﺳﺘﻘﻼل اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ اﻣﺘﻴﺎز ﺑﺪﻫﻴﻢ‪ ،‬ﻧﻪ ﺑﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﺪﻫﻴﻢ و ﻧﻪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺸﻮر‬
‫دﻳﮕﺮي‪ .‬اﮔﺮ ﺷﻤﺎ اﻳﻦ ﺳﻴﺎﺳﺖ را ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ ﺑﻬﺘﺮ ﻣﺎ اﺟﺮا ﻣﻲﻛﻨـﻴﻢ‪ ،‬اﮔـﺮﻫﻢ ﺻـﺤﻴﺢ ﻧﺪاﻧﻴـﺪ ﺑـﺎز ﻫـﻢ ﻣـﺎ اﺟـﺮا‬
‫‪328‬‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ!"‬
‫او ﺣﺘﻲ در ﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﻲ ﻧﻴﺰ ﺣﻖ اﺳﺘﻘﻼل ﻣﺮدم ﻛﺸﻮرﻫﺎي دﻳﮕﺮ را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ رﺳﻤﻴﺖ ﻣﻲﺷﻤﺮد‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر در‬
‫دﻳﺪار ﺑﺎ ﺳﻔﻴﺮ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"از ﻧﻈﺮ ﻣﺎ ﺳﻴﺎﺳﺖ درﺳﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺧﻮد را ﻗﻴﻢ ﻣﺮدم اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﻧﺸﻤﺎرﻳﻢ و ﺧﻮد را دﻟﺴﻮزﺗﺮ از آﻧﻬﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻣـﻮر‬
‫‪329‬‬
‫ﺧﻮدﺷﺎن ﻧﺪاﻧﻴﻢ وﺑﮕﺬارﻳﻢ اﻳﻦ ﻣﺮدم ﺧﻮدﺷﺎن اداره اﻣﻮر ﺧﻮدﺷﺎن را ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪".‬‬
‫و اﺳﺘﻘﻼل‪ ،‬آرﻣﺎﻧﻲ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ ﺑﺘﻮان از آن ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﮔﺬﺷﺖ‪:‬‬

‫‪٣٤‬‬
 ‫‪330‬‬
‫"ﻣﻦ ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ اﺳﺘﻘﻼل و آزادي ﻧﻪ ﺳﺎزش ﻣﻲ ﻛﻨﻢ‪ ،‬ﻧﻪ ﻛﻮﺗﺎه ﻣﻲآﻳﻢ و ﻧﻪ ﺳﻜﻮت ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‪".‬‬
‫‪331‬‬
‫"ﻣﻦ در ﻫﻴﭻ زﻣﺎن از زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد اﻫﻞ ﺳﺎزش ﻧﺒﻮدهام‪".‬‬
‫ﺧﺎﻃﺮهاي ﻛﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر از دﻳﺪارش ﺑﺎ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻣﻮﻳﺪ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻜﺘﻪ اﺳﺖ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺗﻠﺨـﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺑﻪ واﻗﻌﻴﺖ ﭘﻴﻮﺳﺖ‪:‬‬
‫"ﻳﻜﺒﺎر در ﻳﻜﻲ از ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎﻳﻢ اﻋﻼم ﺧﻄﺮ ﻛﺮدم ﻛﻪ ﻣﺎ دارﻳﻢ واﺑﺴﺘﻪﺗﺮ ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ‪ .‬ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﺎ ﻗﻴﺎﻓﻪ اﻓﺮوﺧﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎي ﺷﻤﺎ ﻣﺮدم را ﻣﺎﻳﻮس ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻄﻮر ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ ﻣﺎ اﺳﺘﻘﻼل ﻧﺪارﻳﻢ‪ ،‬ﻣﺎ اﺳﺘﻘﻼل دارﻳﻢ‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪم ﻣـﺮاد ﺷـﻤﺎ در‬
‫ﭘﺎرﻳﺲ از اﺳﺘﻘﻼل ﻫﻤﻴﻦ ﺑﻮد؟ ﺑﺎ ﻋﺼﺒﺎﻧﻴﺖ ﭘﺎﺳﺦ داد‪ :‬ﺑﻠﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﭘﺲ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬ﺑﺰودي ﻫﻤﻴﻦ را ﻫﻢ از دﺳـﺖ‬
‫‪332‬‬
‫ﺑﺪﻫﻴﺪ‪".‬‬
‫و اﻳﻨﻚ ﭘﺲ از ‪ 25‬ﺳﺎل‪ ،‬اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ واﻗﻌﻴﺖ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﺳﺘﻘﻼل؛ ﻧﺎﻣﻲ ﻛﻪ از آن ﺟﺰ ﻳﻚ ﻧﻮﺳﺘﺎﻟﮋي ﺗﻠﺦ ﻧﻤﺎﻧﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫زﻧﺎن‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻣﺴﻠﻤﺎن داراي ﻋﻘﻞ آزاد ‪ ،‬از آزاديﻫﺎي زﻧـﺎن و ﻧﻘـﺶ آنﻫـﺎ در‬
‫اﺟﺘﻤﺎع دﻓﺎع ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬اﺳﺘﻘﺎﻣﺘﻲ ﻛﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻛﺘﺎب "زن و زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ"‪) 333‬از ﻗﺎﺑﻞﺗﺎﻣﻞﺗﺮﻳﻦ و ﻣﻌﺘﺒﺮﺗﺮﻳﻦ ﻛﺘﺎبﻫﺎ در دﻓـﺎع‬
‫از ﺣﻘﻮق زن در اﺳﻼم( در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺤﺪودﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺣﻘﻮق زﻧﺎن از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن ﻣﻲداد و دﻓﺎﻋﻲ ﻛﻪ از زﻧﺎن ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬در ﻃﻮل ﺻﺪ‬
‫ﺳﺎل اﺧﻴﺮ ﺑﻲﺳﺎﺑﻘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر زﻧﺎن رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮري را دﻳﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺷﻲء ﺟﻨﺴﻲ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻌﻨـﻮان‬
‫ﻳﻚ اﻧﺴﺎن ﺻﺎﺣﺐ آزادي و اﺧﺘﻴﺎر ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮد‪: 334‬‬
‫‪335‬‬
‫"ﺑﺪون آزادي زن ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي درﺳﺖ ﻛﻠﻤﻪ ﻣﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﻼﻣﻲ ﻣﻨﺘﻘﺪ و ارزﻳﺎب ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻲﻛﻨﻴﻢ‪".‬‬
‫"ﺷﻤﺎ زﻧﺎن ﻧﻨﺸﻴﻨﻴﺪ‪ .‬ﺧﻮدﺗﺎن ﺑﺮﺧﻴﺰﻳﺪ و ﻋﻤﻞ ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺧﻮدﺗﺎن ارزش ﺑﺪﻫﻴﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ارﺗﻘﺎ ﺳﻄﺢ داﻧﺶ و ﺑﻴﻨﺶﺗﺎن ﺑﻜﻮﺷﻴﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺑﺮاي ﺑﺎزدﻳﺪ ﺟﺒﻬﻪﻫﺎ ﻣﻲروم ﭼﻘﺪر رﻧﺞ ﻣﻲﺑﺮم ﻛﻪ زﻧﺎﻧﻲ را ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ ﻛﻪ اﻧﺒﻮه ﭘﺸﺘﻪ ﺑﺰرﮔﻲ از ﺧـﺎر وﭼـﻮب ﺑـﺮ ﺳـﺮ از‬
‫‪336‬‬
‫ﺻﺤﺮا ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﻣﻲروﻧﺪ‪".‬‬
‫"ارزش ﻣﺮد ﺑﻪ ﭘﺴﺖ و ﺿﻌﻴﻒ ﺷﻤﺮدن زن ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬زن ﻫﻨﺮ ﺧﻠﻘﺖ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ زﻧﺪﮔﻲ دﻳﮕﺮي ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺑـﻪ ﺧﻮدﺗـﺎن رﺣـﻢ‬
‫‪337‬‬
‫ﻛﻨﻴﺪ و ﺑﻪ زن ارزش دﻫﻴﺪ‪ ،‬ارزﺷﻲ را ﻛﻪ دارد‪".‬‬
‫"وﻗﺘﻲ زن ﻣﺤﺘﺮم ﺷﻤﺮده ﻧﻤﻲﺷﻮد ‪ ،‬وﻗﺘﻲ زن ﺗﺤﻘﻴﺮ ﻣﻲﺷﻮد ‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﺷﺌﻲ ﺟﻨﺴﻲ ﺷﻤﺮده ﻣﻴﺸﻮد ﺑﺪان ﻣﻌﻨﻲ اﺳﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬
‫‪338‬‬
‫از رهآورد رﺷﺪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻛﻪ ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ اﺳﺖ ﺑﺮﺧﻮردار ﻧﻴﺴﺖ‪".‬‬
‫"ﻣﺮد ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﺪا زن را ﺑﺮاي ﻫﻮس او آﻓﺮﻳﺪه و زن ﻧﻴﺰ ﮔﻤﺎن ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺑﺮاي ﻫﻮﺳﺮاﻧﻲ ﻣﺮد آﻓﺮﻳـﺪه ﺷـﺪه اﺳـﺖ ‪.‬‬
‫ﭼﻨﻴﻦ زﻧﻲ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻓﻜﺮش را وﺳﻌﺖ دﻫﺪ و ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﺑﺎ دﻳﺪ اﻧﺘﻘﺎدي ﻧﮕﺎه ﻛﻨﺪ؟ زن ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺒﺎرزه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺣﺎﺿـﺮ‬
‫‪339‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻣﺸﻜﻼت را ﺑﻔﻬﻤﺪ و ﻣﺎﻧﻨﺪ زﻧﺎن ﻧﺴﻞ ﻗﺒﻞ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻛﻪ از ﻓﺪاﻛﺎري ﺧﻮدﺷﺎن وﺣﺸﺖ داﺷﺘﻨﺪ‪".‬‬
‫‪340‬‬
‫"در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺴﺎوات ﺣﻘﻮق اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ زن و ﻣﺮد را ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪".‬‬
‫"ﭘﻮﺷﺶ را ﻧﻤﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ زور ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻗﺒﻮﻻﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻗﺮار ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻟﺒﺎﺳﻲ ﺑﻪ زور ﺑﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻫﻤﺎن ﭼﻴـﺰي اﺳـﺖ‬
‫‪341‬‬
‫ﻛﻪ ﻣﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬زﻳﺮا ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻴﻢ زور ﻧﺒﺎﺷﺪ‪".‬‬
‫"در داﻧﺸﮕﺎه ﺷﺮﻳﻒ وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﺣﻘﻮق و آزادي ﻫﺎي زن ﭘﺮداﺧﺘﻢ ‪ ،‬ﺳﺌﻮاﻟﻲ را ﻣﻄﺮح ﻛﺮدﻧﺪ در ﺑﺎره ﺳﺨﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﻲ ﻧﺴـﺒﺖ‬
‫ﻣﻲ دﻫﻨﺪ ﻛﻪ زن ﻧﺎﻗﺺ اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﻗﻄﻌﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻓﺮض ﻛﻨﻴﻢ ﺳﺨﻦ از اﻣﺎم اﺳﺖ ‪ .‬اﻣﺎم ﺻﺎدق ﻓﺮﻣﻮد ﻣﺎ را اﻧﺘﻘـﺎد ﻛﻨﻴـﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺨﻦ اﻣﺎم وﻗﺘﻲ ﺣﻜﻤﻲ از اﺣﻜﺎم ﻧﻴﺴﺖ وﻗﺘﻲ اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ اﺳﺖ ﺑﺮ ﻣﺎ ﭘﻴﺮوي از آن واﺟﺐ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻏﻮﻏـﺎ ﺷـﺪ‪ .‬ﻧﺠـﻒ و ﻗـﻢ‬
‫وﻣﺸﻬﺪ ﺑﻪ ﻓﻐﺎن آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﺷﺒﻲ ﻣﺮا آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﺑﻴﺮون اﻃﺎق ﺑﺮد و در ﮔﻮﺷﻪاي ﭘﺮﺳﻴﺪ اﻳﻦ ﭼﻪ ﺣﺮﻓﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ زدﻳﺪ؟ ﺣﺮﻓﻲ‬
‫را ﻛﻪ زده ﺑﻮدم ﺗﻜﺮار ﻛﺮدم و ﭘﺮﺳﻴﺪم ﺧﻄﺎ ﮔﻔﺘﻢ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪاﻧﻲ ﻛﻪ اﻳﻨﺠﺎ ﻛﺸﻮر ﺷﻴﻌﻪ اﺳﺖ و ﻣﺮدم اﻳﻦ ﺣـﺮف را‬
‫‪342‬‬
‫ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ اﻣﺎ ﺻﺪاﻳﻲ از ﻣﺮدم ﺑﺮ ﻧﺨﺎﺳﺖ‪ ،‬از آﻗﺎﻳﺎن روﺣﺎﻧﻲ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‪".‬‬

‫‪٣٥‬‬
‫دو ﻓﺼﻞ از ﻛﺘﺎب زن و زﻧﺎﺷﻮﺋﻲ ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ درﺑﺎره ﺣﺠﺎب اﺧﺘﺼﺎص دارد‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ‪ ،‬ﺟﺎي ﺗﺮدﻳﺪ ﺑـﺎﻗﻲ ﻧﻤـﻲﮔـﺬارد ﻛـﻪ‬
‫ﺣﺠﺎب ﻣﻮرد ادﻋﺎي روﺣﺎﻧﻴﺎن ﻗﺪرت ﻃﻠﺐ‪ ،‬ﺑﺪون ﻣﺒﻨﺎي ﻗﺮآﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب‪ ،‬او ﺧﻄﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﻃﺮز ﻓﻜﺮﻫﺎي دﻳﻨﻲ‬
‫دﻳﮕﺮ و ﻃﺮز ﻓﻜﺮﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در دوران ﻣﻌﺎﺻﺮ را ﺑﻪ ﺑﻮﺗﻪ ﻧﻘﺪ ﻛﺸﻴﺪه و روﺷﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ازدواج زن و ﻣـﺮد ‪ ،‬ﻧـﻪ ازدواج دو‬
‫ﻧﺎﻗﺺ ﺑﻘﺼﺪ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ) ﻛﻪ دو ﻧﺎﻗﺺ اﺻﻮﻻ ﻳﻚ زوج ﻛﺎﻣﻞ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻮﺟﻮد آورﻧﺪ( و ﻧﻪ ﺣﺘﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ زوﺟﻲ ﻣﺮﻛـﺐ‬
‫از ﻳﻚ رﺋﻴﺲ و ﻳﻚ ﻣﺮﺋﻮس ﻛﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ زوﺟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در آن‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ او" ﻓﻀﺎﺋﻞ زن و ﻓﻀﺎﺋﻞ ﻣﺮد ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﺴﺎﻋﺪ زﻧﺪﮔﻲ‬
‫در ﻋﺸﻖ و رﺷﺪ و اﻳﺠﺎد ﻣﺤﻴﻂ آزادي ﺑﺮاي ﻓﺮزﻧﺪان ﭘﺪﻳﺪ ﻣﻲآورد‪ ".‬ﺑﺪﻳﻦ ﺧﺎﻃﺮ‪ ،‬او ﻫﻴﭻﮔﺎه ﻣﻮاﻓـﻖ اﺟﺒـﺎر و زور ﻧﺒـﻮد و‬
‫آنﮔﺎه ﻛﻪ زﻣﺰﻣﻪ ﻃﺮح ﺣﺠﺎب اﺟﺒﺎري درﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺪت واﻛﻨﺶ ﻧﺸﺎن داد و رو در روي آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ اﻳﺴﺘﺎد‪:‬‬
‫"در ﺗﻬﺮان اوﻟﻴﻦ ﺑﺎري ﻛﻪ راه اﻓﺘﺎدﻧﺪ و "ﻳﺎ روﺳﺮي ﻳﺎ ﺗﻮﺳﺮي" ﺷﻌﺎر ﺷﺪه ﺑﻮد رﻓﺘﻢ ﻗﻢ ﭘﻴﺶ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ آﻗﺎ ﺗـﺎزه‬
‫اول ﻗﻀﻴﻪ اﺳﺖ و ﻣﺮدم ﻫﻨﻮز ﻳﺎدﺷﺎن ﻧﺮﻓﺘﻪ‪ .‬ﻣﮕﺮ ﺷﻤﺎ در ﭘﺎرﻳﺲ ﻧﮕﻔﺘﻴـﺪ زنﻫـﺎ در ﭘﻮﺷـﺶ ﺧـﻮد آزاد ﻫﺴـﺘﻨﺪ؟ ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫ﺣﺮفﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎب ﻣﺼﻠﺤﺖ در ﭘﺎرﻳﺲ زدهام‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﺗﻌﻬﺪي در ﻣﻦ اﻳﺠﺎد ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﭘﺲ ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺪ ﺷﻤﺎ ﻣﺎﻛﻴﺎول ﻫﺴﺘﻴﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻄﻮر ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺗﻌﻬﺪ اﻳﺠﺎد ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ آﻗﺎ؟ دﻳﻦ ﻳﻌﻨﻲ ﺗﻌﻬﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ در ﺣﻀﻮر دﻧﻴﺎ ﺗﻌﻬﺪ ﻛﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺑﺰﻧﻴﺪ زﻳـﺮش؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪:‬ﺣﺎﻻ ﻛﻪ ﻗﺪرت دارم ﺑﺎﻳﺪ دﻳﻦ ﺧﺪا را ﺑﻪ ﻋﻤﻞ درآورم‪ .‬روز ﻗﻴﺎﻣﺖ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺟﻮاب ﺑﺪﻫﻢ و ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻗﺪرت داﺷﺘﻢ وﻋﻤـﻞ‬
‫ﻧﻜﺮدم‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﭼﺮا‪ .‬ﺟﻮاب دارﻳﺪ‪ .‬ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﺺ ﺻﺮﻳﺢ ﻗﺮآن ﻋﻤﻞ ﻛﺮدم ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ "اوﻓﻮ ﺑﻌﻬﺪﻛﻢ) ﺑـﻪ ﻋﻬـﺪﻫﺎﻳﺘﺎن‬
‫ﻋﻤﻞ ﻛﻨﻴﺪ(‪ .‬ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ در ﭘﺎرﻳﺲ ﺗﻌﻬﺪ ﻛﺮدم و ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻌﻬﺪ را ﻣﺤﺘﺮم ﺑﺸﻤﺎرم‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ در ﻣﻜﻪ ﺗﻌﻬﺪ ﻛﺮد‪.‬ﮔﻔﺖ ﺑﺴـﻴﺎر‬
‫ﺧﻮب‪ .‬آن ﻳﻚ ﺑﺎر ﺑﺎ اﻳﻦ " ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮب" ﻗﻀﻴﻪ ﺣﻞ ﺷﺪ وﻟﻲ ﺑﺎر ﺑﻌﺪ ‪ ،‬ﺑﺎر ﺑﻌﺪ‪ ...‬ﺳﺨﻦ ﺑﺮ ﺳﺮ اﻋﺘﻘﺎدﻫﺎي اوﺳﺖ‪ ،‬ﺳﺨﻦ ﺑﺮ ﺳﺮ‬
‫‪343‬‬
‫اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ او اﻋﻤﺎل زور را ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻲ ﺳﺎﺧﺘﻦ دﻳﻦ واﺟﺐ ﻣﻲداﻧﺴﺖ‪".‬‬
‫" ﮔﻔﺘﻢ ﺣﺠﺎب اﺟﺒﺎري ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻧﻔﺮت از اﺳﻼم را در ﻧﺴﻞ ﺟﻮان ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰد و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﺨﺸﺪ‪ .‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﺑـﻪ زور ﻣﻤﻜـﻦ‬
‫اﺳﺖ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺤﺘﻮي در ﺟﻬﺖ ﻋﻜﺲ ﮔﺮدد‪ .‬آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ در ﺻﺤﺒﺘﻲ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺣﺮف ﻛﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺧﻼف‬
‫اﺳﻼم اﺳﺖ‪ .‬در دﻳﺪاري ﻛﻪ ﺑﻌﺪاز اﻳﻦ ﺻﺤﺒﺖ ﺑﺎ او داﺷﺘﻢ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻢ اﻳﻦ ﺻﺤﺒﺖ ﺷﻤﺎ ﺧﻼف ﺷﺮع اﺳﺖ‪ .‬آﻗـﺎ اﻳـﻦ ﻧﺴـﻞ از ﻣـﺎ‬
‫ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ ﺷﻤﺎ ﻛﻪ اﻳﻨﻬﻤﻪ ﻧﮕﺮان دﻳﺪه ﺷﺪن وﻧﺸﺪن ﻣﻮي ﺳﺮ ﻣﺎ ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ ،‬ﭼﺮا ﻛﺴﻲ ﺑﻪ ﻓﻜﺮ ﻣﻐـﺰﻫـﺎي ﻣـﺎ ﻧﻴﺴـﺖ؟ دﻧﻴـﺎ را‬
‫ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻴﺪ ﺑﺎ ﭼﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮقآﺳﺎﻳﻲ ﭘﻴﺶ ﻣﻲرود؟ ﭼﺮا ﺑﻪ ﻓﻜﺮ ﻣﻐﺰ زﻧﺎن ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ؟ ﻣﻐﺰﻫﺎي رﺷﺪ ﻧﻜﺮده‪ ،‬ﭘﻮﺷﻴﺪه و ﻧﭙﻮﺷـﻴﺪه‬
‫ﺷﺎن ﻳﻜﻲ اﺳﺖ‪ .‬اوﻗﺎﺗﺶ ﺗﻠﺦ ﺷﺪ و ﮔﻔﺖ اﻳﻦ اﻣﻮر ﺑﻪ ﻓﻘﻪ ﻣﺮﺑﻮط اﻧﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ در اﻳﻨﻬﺎ دﺧﺎﻟﺖ ﻧﻜﻨﻴﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ اﻳﻦ اﻣـﻮر ﺑـﻪ ﻋﻠـﻢ‬
‫ﻣﺮﺑﻮط اﻧﺪ ﺟﺎي ﺗﺎﺳﻒ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﻘﻪ ﻫﻨﻮز ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﻫﺪ از دﺳﺘﺎوردﻫﺎي ﻋﻠﻢ ﺳﻮد ﺑﺠﻮﻳﺪ‪ .‬ﻣﻄـﺎﺑﻖ ﻣﻌﻤـﻮل ﺳـﺮش را ﭘـﺎﻳﻴﻦ‬
‫‪344‬‬
‫اﻧﺪاﺧﺖ و آه ﻛﺸﻴﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺑﺤﺚ اداﻣﻪ ﻧﺪﻫﻴﻢ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺧﺪﻣﺖ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﺳﺮﺳﺨﺘﺎﻧﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺣﺠﺎب اﺟﺒﺎري و ﺳﺮﻛﻮب زﻧﺎن اﻳﺴـﺘﺎد‪.‬‬
‫ﺧﺮوج او از ﺻﺤﻨﻪ‪ ،‬ﻛﻪ در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﺣﺎﻓﻆ ﺣﻘﻮق زﻧﺎن در ﺑﺪﻧﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺑﻮد ﺑـﺎ ﻏﺎﻟـﺐ ﺷـﺪن ﺳـﻨﺖﮔﺮاﻳـﺎن و ﺗﺤﺪﻳـﺪ‬
‫وﺳﺮﻛﻮب وﺣﺸﺘﻨﺎك زﻧﺎن ﻫﻤﺮاه ﺷﺪ و ﻧﻘﺶ زن از ﻳﻚ ﻣﺒﺎرز و ﻓﻌﺎل اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺷﻲء ﺟﻨﺴﻲ ﺗﻘﻠﻴﻞ داده ﺷﺪ‪.‬‬

‫رﺟﺎﻳﻲ و دوﻟﺖ او‬

‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﺣﺮف و ﺣﺪﻳﺚﻫﺎ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺠﻠﺲ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻪ ﺻﺤﻦ ﭘﺎﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪.‬اﻛﺜﺮﻳﺖ ﻗﺎﻃﻊ ﺑﺎ ﺣﺰب ﺟﻤﻬـﻮري‬
‫ﺑﻮد و ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻋﻤﻼ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻛﺎري از ﭘﻴﺶ ﺑﺮد‪ .‬ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮﻫﺎي اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ از ﺳﻮي رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﻳﻜﻲ ﭘﺲ از دﻳﮕـﺮي رد‬
‫ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻗﺪرت را ﻣﺠﻠﺲ در دﺳﺖ داﺷﺖ و ﻧﻤﻲﺧﻮاﺳﺖ ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮ ﺑﻪ اﺻﻄﻼح" ﻏﻴﺮﻣﻜﺘﺒـﻲ" ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﺑﻨـﻲﺻـﺪر ﺑـﻪ‬
‫ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ ﻣﺮدم در ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮ ﺗﺤﻤﻴﻠﻲ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻲﻛﺮد‪:‬‬
‫‪345‬‬
‫"ﺑﺮاي ﻋﺪهاي ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮ ﻳﻌﻨﻲ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﺠﺮي ﺑﻲﭼﻮن و ﭼﺮاي اواﻣﺮ آنﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪".‬‬

‫‪٣٦‬‬
‫"ﻫﻴﺌﺖ ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ ﻧﺰد ﻣﻦ آﻣﺪ و ﺑﻪ اﺻﺮار ﮔﻔﺖ ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻧﻬﺎد ﻫﺎ وﺣـﺰب‬
‫اﷲ و ﻓﺪاﺋﻴﺎن اﻣﺎم ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اﻳﻨﻬﺎ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﺎم ﻣﻲ ﺑﺮﻳﺪ ‪ 5‬درﺻﺪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺤﻤﺪ ﻳـﺰدي ﻧﻤﺎﻳﻨـﺪه ﻗـﻢ‬
‫‪346‬‬
‫ﮔﻔﺖ ﻣﻲداﻧﻴﻢ‪ ،‬ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻫﻤﻴﻦ ‪ 5‬درﺻﺪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﻨﺪ‪".‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﺑﺮ روي ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺗﺎ ﺣﺪي ﺑﻮد ﻛﻪ دﺳﺖ او در اﻧﺘﺨﺎب ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮ ﻋﻤﻼ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر در اﺑﺘﺪا ﺳﻴﺪاﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻲ‬
‫را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ روﺑﺮو ﺷﺪ‪ 347.‬ﺳﭙﺲ ﻣﻴﺮﺳﻠﻴﻢ را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮد ﻛﻪ او ﻧﻴﺰ ﻣﻮرد ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻣﺠﻠﺲ ﻗﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬رد ﻣﻴﺮﺳﻠﻴﻢ ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺣﺘـﻲ ﻧﺨﺴـﺖوزﻳـﺮ ﻣﻴﺎﻧـﻪرو را ﻧﻴـﺰ ﻧﻤـﻲﭘﺴـﻨﺪد و درﺻـﺪد اﺳـﺖ ﺗـﺎ‬
‫ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮي ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺧﻮاﺳﺖﻫﺎ و اﻳﺪهﻫﺎي ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري ﺑﺮ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺗﺤﻤﻴﻞ ﺳﺎزد‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم در ‪ 29‬ﻣـﺮداد ‪1359‬‬
‫رﺟﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮ ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻗﻮل ﺑﻨﻲﺻﺪر" ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮ ﺑﻬﺸﺘﻲ و رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ !"‪ 348‬اﻧﺘﺨـﺎب و ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺠﻠﺲ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﻛﺴﻲ ﺑﻪ ﻗﺪرت رﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر اﺑﺘﺪا او را ﺟﺰو ‪ 3‬ﻧﻔﺮي ﺧﻮاﻧﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮي ﻏﻴﺮﻗﺎﺑـﻞ‬
‫ﻗﺒﻮل اﺳﺖ‪349.‬رﺟﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮ ﻣﻜﺘﺒﻲ و ﻣﺘﻌﻬﺪ ﺗﻤﺎم ﺗﻮان ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺖ ﺗﺎ ﻧﮕﺬارد ﺑﻨﻲﺻـﺪر ﻣﻮﻓـﻖ‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺟﺮﻳﺎن دﻳﺪارش ﺑﺎ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ را اﻳﻨﻄﻮر ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫"رﻓﺘﻢ ﭘﻴﺶ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ .‬ﺧﻤﻴﻨﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻗﺎي ﻛﺎﺷﺎﻧﻲ آﻣﺪه ﺑﻮد اﻳﻨﺠﺎ ﻣﻲﮔﻔﺖ رﺟﺎﻳﻲ را ﺧﻮد ﺷﻤﺎ ﻗﺒﻮل ﻛﺮدﻳﺪ ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﭘﺲ‬
‫ﺷﻤﺎ ﭘﻴﻐﺎﻣﻲ ﻧﺪادﻳﺪ؟ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻧﻜﺮدﻳﺪ؟ ﻣﻮﺳﻮي اردﺑﻴﻠﻲ ﻫﻢ ﺗﻮي ﻛﺎر ﻧﺒﻮد؟ ﻓﺮﺳﺘﺎدن ﻣﻬﺪوي ﻛﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﻣﻦ ﻧﺒﻮد ؟ﻫﻴﭻ ﻛﺪام‬
‫ﻧﺒﻮد؟ ﭘﺲ اﻳﻦ آﻗﺎي ﺧﺸﻚ ﺳﺮ را ﺧﻮدم ﻛﺮدم ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ؟ ﻣﮕﺮ دﻳﻮاﻧﻪ ﺑﻮدم آﻗﺎ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻮب ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻴﺪ ﺑﻘﻴﻪ آﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺎ او ﺑﻮدﻧﺪ دﻳﻮاﻧﻪاﻧﺪ؟ ﮔﻔﺘﻢ آﻧﻬﺎ از دﻳﻮاﻧﻪ ﻫﻢ ﺑﺪﺗﺮﻧﺪ‪ .‬ﻏﺮض دارﻧﺪ‪ .‬ﻏﺮض اﻳﻨﻜﻪ ﻳﻚ ﻛﺴﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﺎرش ﺿـﺪﻳﺖ ﺑـﺎ‬
‫رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺎري ﻫﻢ ﺗﻮاﻧﺎ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬او اﺻﻼ ﻧﻤﻲﻓﻬﻤﺪ ﻛﺸﻮر ﭼﻴﻪ ﺗـﺎ ﺑﺮﺳـﺪ ﺑـﻪ اﻳﻨﻜـﻪ ادارهاش ﻛﻨـﺪ! اﻵن‬
‫ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻗﺎﻧﻮن ﻧﻴﺴﺖ و ﺣﻜﻮﻣﺖ زور اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻤﻴﻨﻲ ﮔﻔﺖ‪:‬اﻳﻦ روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻰ ﭼﺮا اﻳﻨﻘﺪر ﻓﺴﺎد ﻣﻰﻛﻨﺪ؟ اﻳﻦ ﺟﻌﻔﺮى‬
‫ﻛﻰ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻨﻘﺪر ﻓﺴﺎد ﻣﻰﻛﻨﺪ؟ اﻳﻦ ﮔﺮﻣﺎرودى ﻛﻰ اﺳﺖ؟ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬آﻗﺎ اﻳﻦ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻰ ﻳﻚ روزﻧﺎﻣﻪ اﺳﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﻤﺎم‬
‫روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن و ﺣﺮف ﺣﻖ را ﻣﻰزﻧﺪ‪ ،‬ﺧﻴﻠﻰ ﺧﻮب ﺣﺎﻻ ﻣﻦ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﻰﮔﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻠﻴﺠﻚ ﺷﻤﺎ ]رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ[‬
‫و ﺑﻪ اﻃﺮاﻓﻴﺎن ﻣﻌﺼﻮم ﺷﻤﺎ ﻛﺎرى ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻨﻬﺎ ﺧﻮد دارﻧﺪ ﺧﻮدﺷﺎن را ﺧﺮاب ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻃﺮاﻓﻴﺎن ﺷﻤﺎ دارﻧﺪ دروغ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ و از ﺷﻤﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬آﻗﺎى ﺑﻬﺸﺘﻰ از ﻗﻮل ﻣﻦ دروغ ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ و ﺷﻤﺎ او را ﻛـﺮده اﻳـﺪ رﺋـﻴﺲ دﻳـﻮان ﻋـﺎﻟﻰ‬
‫ﻛﺸﻮر‪ .‬از ﻗﻮل ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ اﻳﻦ رﺟﺎﺋﻰ از ﻫﻤﻪ ﺻﺎدق ﺗﺮاﺳﺖ اﻳﻦ ﻧﺼﻒ ﺣﻘﻴﻘﺖ اﺳﺖ و ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ دروغ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻔﺘـﻪام‬
‫ﻣﻴﺎن ﻛﺴﺎﻧﻰ ﻛﻪ در ﻟﻴﺴﺖ ﺑﺮاى ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮى ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮى را ﻗﺒﻮل ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ )ﺧﻴﻠﻰﻫﺎ ﻗﺒﻮل ﻧﻜﺮدﻧـﺪ( اﻳﺸـﺎن‬
‫ﺻﺎدقﺗﺮ اﺳﺖ وﻟﻰ ﺧﺸﻚ ﺳﺮ اﺳﺖ و ﺑﺎ ﻣﻦ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺪ ﻛﺎر ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻧﻤﺎزﺟﻤﻌﻪ ﺷﻤﺎ آﻗﺎي ﺧﺎﻣﻨﻪاي از ﻗﻮل ﺷﻤﺎ داﺋـﻢ‬
‫دارد دروغ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ .‬آﻗﺎ اﺧﻢ ﻛﺮد وﮔﻔﺖ ﻛِﻲ دروغ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ؟ ﮔﻔﺘﻢ از ﻗـﻮل ﺷـﻤﺎ ﮔﻔﺘـﻪاﺳـﺖ اﻳـﻦ ﻛﺎرﻣﻨـﺪان رادﻳـﻮ و‬
‫ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ وﺑﺎﻳﺪ ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺣﺮﻓﻬﺎ را ﺷﻤﺎ زدهاﻳﺪ؟ ﮔﻔﺖ ﻧﻪ ﻣﻦ ﻧﮕﻔﺘﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ اﻳـﻦ آﻗـﺎي رﺟـﺎﻳﻲ‬
‫ﺻﺎدقﺗﺮ اﺳﺖ اﻣﺎ ﺧﺸﻚﺳﺮ اﺳﺖ و ﺑﺎ ﻣﻦ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻛﺎر ﻛﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ ﺧﻮب ﻛﻤﻜﺶ ﻛﻨﻴﺪ درﺳﺖ ﺷـﻮد‪ .‬ﮔﻔـﺘﻢ ﻣﻐـﺰش ﻛـﺎر‬
‫ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ! راﺟﻊ ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺘﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﺣﺮﻓﻬﺎ را ﻧﺰﻧﻴﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻫﻢ ﻫﻤﻜﺎري ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﻳﻦ آﻗﺎ ﻋﺎﻟﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺪﺑﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﮔﺸﺘﻢ و ﮔﻔـﺘﻢ‪:‬‬
‫ﺳﺮ رﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ ﻣﺴﻠﻤﺎن اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﺮ ﺑﻬﺸﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ ﻋﺎﻟﻢ وﻣﺪﺑﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﻣﻌﻴﺎرﺗﺎن ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫وﺳﻂ اﻳﻦ ﺻﺤﺒﺘﻬﺎ ﻣﻦ ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲزدم و ﻣﻲﻟﺮزﻳﺪم ‪ .‬ﺑﻪ ﻗﺪري ﺑﻪ ﺗﻨﮓ آﻣﺪه ﺑﻮدم ﻛﻪ ﻫﻤﻴﻨﺠﻮر داد ﻣﻲﻛﺸﻴﺪم‪ .‬ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺳـﻌﻲ‬
‫ﻛﺮد دﺳﺘﻢ را ﺑﮕﻴﺮد و دﺳﺘﻢ را ﻧﮕﻪ داﺷﺖ وﮔﻔﺖ آﻗﺎ آرام ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬ﺻﺪاي ﺷﻤﺎ ﺗﺎ ‪ 3‬ﻓﺮﺳﺦ ﻣﻲره‪ ،‬ﻣﺮدم ﻛﺎﺷﺎن ﻣﻨﺘﻈﺮﻧﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ‬
‫ﻳﻚ ﻣﻘﺪار آرام ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺗﻮ را ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻢ‪ ،‬اﻵن ﻣﻲروي و ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ ﻣﻦ اﻳﻦ ﺣﺮﻓﻬﺎ را ﺑﻪ آﻗﺎ زدهام! ﮔﻔﺘﻢ آﻗﺎ ﺑـﺮاي ﻛﺎﺷـﺎن‬
‫دﻳﺮ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﭼﻲ را آرام ﺑﺎﺷﻢ؟ ﻣﻦ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر اﻳﻦ ﻛﺸﻮرم ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻣﻦ اﻋﺘﻤﺎد ﻛﺮدﻧﺪ و ﺷـﻤﺎ ﺗﻨﻔﻴـﺬ ﻛﺮدﻳـﺪ‪ .‬ﺑـﻪ ﻣـﻦ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ ﺣﺮف ﻳﻚ ﻋﻤﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺳﺮ )ﻛﺎﺷﺎﻧﻲ( را ﻗﺒﻮل ﻣﻲ ﻛﻨﻢ و ﺣﺮف ﺷﻤﺎ )رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر( را ﻗﺒﻮل ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﻓﺮزﻧﺪ‬
‫ﻣﻦ ﻫﺴﺘﻲ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎ ﻳﻜﺪﻓﻌﻪ ﮔﻔﺘﻴﺪ ﻣﻦ ﺑﺎ ﻛﺴﻲ ﻗﻮم وﺧﻮﻳﺸﻲ ﻧﺪارم؟ در ﻫﺮ ﺻﻮرت ﻣﻦ ﺷﻤﺎ را ﻣﺜﻞ ﭘﺪر ﺧﻮدم ﻣـﻲداﻧـﻢ‪.‬‬
‫ﺷﻤﺎ ﻫﻢ ﻣﺜﻞ ﭘﺪر ﻣﺮﺣﻮم ﻣﻦ اﺳﺘﺒﺪادﻃﻠﺐ ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ .‬ﻫﺮ وﻗﺖ از او ﻃﻠﺐ ﭘﻮل ﺑﺮاي ﺧﺮﻳﺪ ﻟﺒﺎس ﻣﻲﻛﺮدم‪ ،‬ﻣﻲﮔﻔﺖ اﮔﺮ ﻟﺒـﺎس‬
‫ﻧﻮ ﺑﺨﺮي ﻣﻲروي و ﭘﺰ ﻣﻲدﻫﻲ! آﻗﺎ ﮔﻔﺖ ﺧﻮب ﻛﺎري ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ را ﻛﺮد ﻛﻪ ﺗﻮ اﻳﻨﻘﺪر ﺧﻮب درآﻣـﺪي‪ ،‬ﮔﻔـﺘﻢ ﺧـﻮب‬

‫‪٣٧‬‬
‫درآﻣﺪم ﻛﻪ اﻳﻦ رﻓﺘﺎر را ﺑﺎ ﻣﻦ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﺪ؟ ﺗﺎ ﺣﺎﻻ ﻳﻚ ﻛﻠﻤﻪ ﺗﺸﻮﻳﻖ ﮔﻔﺘﻪاﻳﺪ؟ ﻫﻤﻪاش ﻛﻨﺎﻳﻪ و ﺗﻀﻌﻴﻒ‪ .‬ﻣﻦ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺷﻤﺎ‬
‫ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﺑﻌﻨﻮان ﻳﻚ اﻟﮕﻮ از ﻣﻦ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ وﺷﻨﻮاﻳﻲ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬درﺑﺎره اﻋﺪاﻣﻬﺎ ﺻﺤﺒﺖ ﺷﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ اﻳﻦ ﭼﻪ وﺿﻌﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ‬
‫روز ﺑﻴﺴﺖ ﺗﺎ ﺳﻲ ﻧﻔﺮ را اﻋﺪام ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ؟ ﻣﻦ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ اﻳﻦ اﻋﺪاﻣﻬﺎ را ﺑﻪ ﮔﺮدن ﻧﻤﻲﮔﻴﺮم‪ .‬اﻣﻴﺪوارم روز ﻗﻴﺎﻣﺖ ﺷﻤﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻴﺪ‬
‫ﺟﻮاﺑﮕﻮي اﻳﻦ اﻋﺪاﻣﻬﺎ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬در ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﻦ اﻋﺪامﻫﺎ ﻛﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻪ ﮔﺮدن ﻣﻦ ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ ﻳﺎ ﺷﻤﺎ؟ آﻗﺎ ﺳﻜﻮت ﻛـﺮد وﭼﻴـﺰي‬
‫ﻧﮕﻔﺖ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬واﻗﻌﺎ ﺷﻤﺎ ﻧﻤﻲداﻧﻴﺪ ﻣﺼﺪق در ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﻓﻴﻀﻴﻪ ﻧﻘﺸﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ؟ ﻣﺼﺪق ﺑﺎ اﻳﻦ ﺻﺤﺒﺘﻬﺎ ﺧﺮاب ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬او‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻮد‪ ،‬و او اﺳﻼم را ﻓﻬﻤﻴﺪه ﺑﻮد‪ ،‬او ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻣﻮازﻧﻪ ﻣﻨﻔﻰ را ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻪ ﺷﺮﻗﻰ‪ ،‬ﻧـﻪ ﻏﺮﺑـﻰ ﻛـﻪ ﻣـﻰﮔﻮﺋﻴـﺪ از او‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪاﻳﺪ‪ .‬ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل ﺷﻨﻴﺪهاﻳﺪ ﻣﺮدم ﻓﺤﺸﻲ ﺑﻪ ﻣﺼﺪق ﺑﺪﻫﻨﺪ؟ ﺷﻤﺎ ﭼﺮا اﻳﻦ ﺣﺮف را زدﻳﺪ؟ اﻳﻦ ﺣﺮف را ﻛﻪ زدﻳﺪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‬
‫‪350‬‬
‫ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ وﻋﻜﺲ ﻣﺼﺪق را ﺑﻪ اﺗﺎﻗﻢ ﺑﺰﻧﻨﺪ‪ .‬رﻓﺘﻢ ﺳﺮ ﻗﺒﺮ ﺷﻬﺪاي ‪ 30‬ﺗﻴﺮ ﻳﻚ ﻳﻚ ﻓﺎﺗﺤﻪ ﺧﻮاﻧﺪم‪".‬‬
‫ﺑﺎزرﮔﺎن و ﻧﻬﻀﺖ آزادي اﻋﻼم ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮي و دوﻟﺖ رﺟﺎﻳﻲ راي ﻧﺪادهاﻧﺪ‪:‬‬
‫"ﻣﺎ ﺟﺰو ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻧﺒﻮدﻳﻢ ﻛﻪ راي ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮي و دوﻟﺖ آﻗﺎي رﺟﺎﻳﻲ داده ﺑﺎﺷﻴﻢ ‪ .‬ﭼﺮا ﻛﻪ اﻳﺸﺎن را داراي اﻓﻜـﺎر و‬
‫‪351‬‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺗﺤﺰب و ﺗﺨﺎﺻﻢ و ﺗﻌﺠﻴﻞ اﻧﻘﻼﺑﻲ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻲﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎم وﺣﻘﻮق و وﻇﺎﻳﻒ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﻣﻲداﻧﻴﻢ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲ ﺻﺪر رﺟﺎﻳﻲ را ﺧﺸﻚﺳﺮ ﻧﺎﻣﻴﺪ و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"آﻗﺎي رﺟﺎﻳﻲ آدم ﺧﻮﺑﻲ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺧﺸﻚﺳﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮادم اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ او را ﻛﻮﭼﻚ ﻛﻨﻢ ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻌﺘﻘﺪم اﻳﻦ ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ ﺻﺤﻴﺢ ﻣﻲ داﻧﺪ اوﻻ ﺑﻪ زﺣﻤﺖ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد درﺑﺎرهاش ﺑﺤﺚ ﻛﻨﺪ ﺛﺎﻧﻴﺎ ﭘﺲ از اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺤﺚ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑـﺎز وﻗﺘـﻲ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬در ﻣﻘﺎم اﺟﺮا ﻫﻤﺎن را ﻛﻪ ﺻﺤﻴﺢ ﻓﺮض ﻛﺮده ﺑﻮد ﻋﻤﻞ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ ،‬و اﻳـﻦ ﺑـﺮاي اداره ﻛﺸـﻮر ﺿـﻌﻒ ﺑﺰرﮔـﻲ‬
‫‪352‬‬
‫اﺳﺖ‪".‬‬
‫‪353‬‬
‫"آﻗﺎي رﺟﺎﻳﻲ‪ .‬ﺷﻤﺎ را داراي اﻳﻦ ﻋﻴﺐ ﻣﻲ داﻧﺴﺘﻢ ﻛﻪ اﻫﻞ ﺷﻮر ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ و ﻫﻤﺎن ﻣﻲ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺧﻮد ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ‪".‬‬
‫‪354‬‬
‫"آﻗﺎي رﺟﺎﻳﻲ ﺧﺸﻚ ﺳﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ آﻧﭽﻪ را ﺻﺤﻴﺢ ﻣﻲداﻧﻨﺪ راﺟﻊ ﺑﻪ آن ﺣﺘﻲ ﺻﺤﺒﺖ را ﻫﻢ ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻤﻲداﻧﻨﺪ ‪".‬‬
‫‪355‬‬
‫"رﺟﺎﻳﻲ ﺣﺮف را ﻣﻲﺷﻨﻮد اﻣﺎ آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ ﺧﻮدش ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪".‬‬
‫ﺷﻬﺎباﻟﺪﻳﻦ اﺷﺮاﻗﻲ‪ ،‬داﻣﺎد آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻧﻴﺰ در ﺻﺤﺒﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻛﺮده ﺑﻮد ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪:‬‬
‫"آﻗﺎي ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ رﺟﺎﺋﻲ ﺧﺸﻚ ﺳﺮ اﺳﺖ و ﻣﻦ ﻫﻢ ﺑﺎ آﻗﺎي رﺟﺎﺋﻲ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﺮدم ‪ .‬اﻧﺼﺎﻓﺎ اﻳـﻦ آدم ﺳـﺮ ﻧـﺪارد ﻛـﻪ‬
‫‪356‬‬
‫ﺧﺸﻚ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﺗﺮ!"‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺧﻄﺎب ﺑﻪ رﺟﺎﺋﻲ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"ﺷﻤﺎ از اﻗﺘﺼﺎد ﻫﻴﭻ ﻧﻤﻲداﻧﻴﺪ واﻳﻦ ﻋﻴﺐ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻧﺴﺎن ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ از ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﺳﺮ درﺑﻴﺎورد‪ .‬اﻣﺎ ﮔﻨﺎه اﺳﺖ ﻛـﻪ ﺑـﺮ اﺳـﺎس‬
‫‪357‬‬
‫ﻋﺪم اﻃﻼع‪ ،‬دﻳﮕﺮي را ﻣﺠﺮم ﻗﻠﻤﺪاد ﻛﻨﻴﻢ‪".‬‬
‫"ﭼﻪ ﺿﺮﺑﻪ ﻛﺸﻨﺪهاي ﺑﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻣﺎ زدﻧﺪ و ﭼﮕﻮﻧﻪ زﻳﺒﺎﺗﺮﻳﻦ اﻧﻘﻼب را ﺑﻪ ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ ﺷﻜﻞﻫـﺎ در آوردﻧـﺪ و ﺑـﻪ ﺟﻬـﺎن‬
‫ﻋﺮﺿﻪ ﻛﺮدﻧﺪ‪،‬آﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻋﻨﻮان ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺮاي اﻗﺘﺼﺎد‪ ،‬اﻧﻘﻼب ﻧﻜﺮدﻳﻢ ﻋﻤﻼ زﻣﻴﻨﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﺳﺎزﻧﺪه و ﺗﻮﻟﻴﺪي را از ﺑﻴﻦ‬
‫‪358‬‬
‫ﺑﺮدﻧﺪ‪.‬آﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭼﻬﺮه زﻳﺒﺎي اﻧﻘﻼب ﻣﺎ را ﻟﺠﻦ آﻟﻮد ﻛﺮدﻧﺪ‪".‬‬
‫‪359‬‬
‫"از ﻫﻤﺎن روز ﻧﺨﺴﺖ اﺻﻞ را ﺑﺮ ﺳﻠﻴﻘﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﮔﺰارده ﺑﻮدﻳﺪ ‪ ،‬ﻧﻪ ﺑﺮ ﺑﺮاه اﻓﺘﺎدن ﻛﺎر ﻣﻤﻠﻜﺖ‪".‬‬
‫در ﺣﻘﻴﻘﺖ رﺟﺎﻳﻲ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﻛﺎري ﺑﻪ ﻛﺎر آنﻫﺎ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻮﻳﺪ و ﺗﺎﻳﻴﺪﻛﻨﻨﺪه ﻛﺎرﻫﺎي آﻧﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫"ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻛﺎرﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﺑﺎ رﺋﻴﺲ دوﻟﺖ اﺳﺖ ﻧﻪ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر‪ ،‬ﺑﺮداﺷﺖ اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ از ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛـﻪ رﺋـﻴﺲ‬
‫‪360‬‬
‫ﺟﻤﻬﻮر در ﻛﺎرﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻧﺪارد‪".‬‬
‫ﻛﺎﻇﻢ ﺳﺎﻣﻲ‪ ،‬ﭘﻴﺸﺘﺮ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ رﺟﺎﻳﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪:‬‬
‫‪361‬‬
‫"اﮔﺮ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﺣﻖ دﺧﺎﻟﺖ در ﻛﺎرﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ را ﻧﺪارد ﭘﺲ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺴﺌﻮل اﺳﺖ؟"‬
‫اﻣﺎ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺧﻮد را در ﻣﻘﺎﺑﻞ راي ﻣﺮدم ﻣﺴﺌﻮل ﻣﻲداﻧﺴﺖ و ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺷﺎﻧﻪ از زﻳﺮ ﺑﺎر ﺧﺎﻟﻲ ﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫"ﻫﺮ ﺧﻼﻓﻲ ﻛﻪ ﻣﺮﺗﻜﺐ ﺷﻮﻧﺪ اول ﻛﺘﺒﺎ ﺑﻪ ﺧﻮدﺷﺎن ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻢ‪ ،‬ﺑﻌﺪ در ﻛﺎرﻧﺎﻣﻪ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻢ‪ ،‬ﺑﻌﺪ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻄـﺮح ﻣـﻲﻛـﻨﻢ‪.‬‬
‫‪362‬‬
‫آﻧﻘﺪر ﻣﻲاﻳﺴﺘﻢ ﺗﺎ ﻋﻮض ﺷﻮﻧﺪ‪".‬‬
‫‪363‬‬
‫"ﻣﻦ ﻣﺎﺷﻴﻦ اﻣﻀﺎ ﻧﻴﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﻫﺮﭼﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﻮد ﭼﺸﻢ ﺑﺴﺘﻪ اﻣﻀﺎ ﻛﻨﻢ‪".‬‬

‫‪٣٨‬‬
‫"اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺮدم ﺑﺮاي ﺷﻜﻞ و ﻗﻴﺎﻓﻪ ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻮد ﻛﻪ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر در ﺟﺮﻳﺎن اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺑـﺎ ﻣـﺮدم در ﻣﻴـﺎن‬
‫‪364‬‬
‫ﮔﺬاﺷﺖ‪".‬‬
‫‪365‬‬
‫"ﺗﺎ ﻣﺮدم ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻧﺸﻮﻧﺪ دوﻟﺘﻲ ﻛﻪ روي ﻛﺎر ﻣﻲآﻳﺪ ﺑﺎ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ اﺳﺖ آن را ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ‪".‬‬
‫اﻣﺎ رﺟﺎﻳﻲ ﺗﺼﻤﻴﻢ داﺷﺖ ﺗﺎ ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻋﻀﺎي ﻛﺎﺑﻴﻨﻪ را از ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري وﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺣﺰباﷲ اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨـﺪ‪ .‬او در ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪاي‬
‫ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫‪366‬‬
‫"ﻣﻦ از ﻛﺎﺑﻴﻨﻪ ﻣﺨﺘﻠﻂ ‪ ٪100‬دور ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬ﻣﻌﺘﻘﺪم ﻛﺎﺑﻴﻨﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻳﻜﺪﺳﺖ از اﻧﻘﻼﺑﻴﻮن در ﺧﻂ اﻣﺎم ﺑﺎﺷﺪ‪".‬‬
‫اﻳﻦ دوﻟﺖ ﻳﻜﺪﺳﺖ در ﺧﻂ اﻣﺎم ﻣﻨﻬﺎي دو‪..‬ﺳﻪ ﻓﺮد‪ ،‬از ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﻤﭽﻮن رﺟﺎﻳﻲ ﺑﺎر ﻣﻜﺘﺒﻲﺷﺎن‪ ،‬ﺑـﺮ ﺑـﺎر‬
‫ﻋﻠﻤﻲﺷﺎن ﻣﻲﭼﺮﺑﻴﺪ و ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﻋﻠﻨﻲ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎ اﺷﺎره ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺗﻔﻜﺮ ﻛـﻪ ﻣﻜﺘﺒـﻲ ﺑـﻲداﻧـﺶ را ﺑـﺮ‬
‫ﻏﻴﺮﻣﻜﺘﺒﻲ ﺑﺎ داﻧﺶ رﺟﺤﺎن ﻣﻲدادﻧﺪ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫‪367‬‬
‫"ﻓﺮد ﻣﻜﺘﺒﻲ ﻛﻪ ﺗﺨﺼﺺ ﻳﻚ ﻛﺎر را ﻧﺪارد ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ و ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﺎر را ﺑﭙﺬﻳﺮد‪".‬‬
‫"در اداره اﻣﻮر ﻛﺸﻮر ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﺑﺪﺗﺮ از اﻳﻦ ﻧﻤﻲﺷﻮد ﻛـﻪ ﻛﺎرﻫـﺎ ﺧـﺎرج ازﺣـﻮزه ﺻـﻼﺣﻴﺖ وﻣﺴـﺌﻮﻟﻴﺖ ﻣﺴـﺌﻮﻻن ﻗـﺮار‬
‫‪368‬‬
‫ﺑﮕﻴﺮد‪".‬‬
‫‪369‬‬
‫"ﭼﻪ ﻛﺴﻲ رﻓﺘﻪ و ﮔﻔﺘﻪ ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﺗﺨﺼﺺ ﻻزم اﺳﺖ‪ ،‬در ﺧﻂ اﻣﺮﻳﻜﺎ اﺳﺖ؟"‬
‫"ﻣﻜﺘﺒﻲ ﻫﺎي ﺑﻲﺧﺒﺮ از ﻣﻜﺘﺐ راه اﻓﺘﺎدﻧﺪ وﻛﺎر را ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ رﺳﺎﻧﺪﻧﺪ ﻛﻪ از ﺷﺮاﻳﻂ وزارت و ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻳﻜﻲ اﻳـﻦ ﺑﺎﺷـﺪ ﻛـﻪ‬
‫‪370‬‬
‫ﻧﺒﺎﻳﺪ درﻓﺮﻧﮓ درس ﺧﻮاﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ!"‬
‫‪371‬‬
‫"ﻏﺮﺑﺰدﮔﻲ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ اﺳﻼم را ﺑﻪ ﺗﻮﺟﻴﻪ اﺳﺘﺒﺪاد ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﻨﺪ‪".‬‬
‫‪372‬‬
‫"ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮوﻳﻢ دﻧﺒﺎل ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻋﻠﻢ و اﻋﺘﻘﺎد را ﻫﺮ دو ﺑﺎ ﻫﻢ دارﻧﺪ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺿﻤﻦ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻬﻨﺪس ﻣﻴﺮﺣﺴﻴﻦ ﻣﻮﺳﻮي‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان وزﻳﺮ اﻣﻮر ﺧﺎرﺟﻪ‪ ،‬اﺣﻤﺪ ﺗﻮﻛﻠﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان وزﻳﺮ ﻛﺎر‬
‫و اﻣﻮر اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺑﻬﺰاد ﻧﺒﻮي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﺨﻨﮕﻮ و ﻣﺸﺎور و ﻣﺤﺴﻦ ﻧﻮرﺑﺨﺶ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﻳﻴﺲ ﻛﻞ ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫" اﻳﻨﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ وزﻳﺮ ﻛﺮدهاﻳﺪ وﻣﻦ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻢ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻧﻬﺎدﻫﺎي اﻧﻘﻼب ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻫﻤﺎﻧﻬﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣـﻲ‬
‫ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻪ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ را ﺳﺎﻗﻂ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬دﺳﺘﻮر ﻗﺮآﻧﻲ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎنﻫﺎ‪،‬اﺷﺪا ﻋﻠـﻲ اﻟﻜﻔـﺎر و‬
‫‪373‬‬
‫رﺣﻤﺎ ﺑﻴﻨﻬﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ وزرا اﺷﺪا ﺑﺎ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﻫﺴﺘﻨﺪ!"‬
‫"از ﺟﻮاﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻣﻦ ﺑﻮد ﭘﺮﺳﻴﺪﻳﻢ ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺘﻪاﻳﺪ ﭼﺮا وزرا را ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ؟ اﻳﻦ ﻣﺮدم ﭼﺮا ﻣﻦ را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮده اﻧـﺪ؟‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﺎﺷﻴﻦ اﻣﻀﺎ ﺑﺸﻮم؟ ﻳﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ وزراﻳﻲ را ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣـﻲداﻧـﻢ‬
‫‪374‬‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻛﻨﻢ؟"‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎ اﺣﻤﺪ ﺗﻮﻛﻠﻲ از اﻳﻦ رو ﺑﻮد ﻛﻪ وي‪ ،‬در زﻣﺎن ﺗﺼﺪي ﻣﻨﺼﺐ ﻗﺎﺿﻲ ﺷـﺮع در دادﮔـﺎه اﻧﻘـﻼب‬
‫ﺑﻬﺸﻬﺮ‪ ،‬ﺑﺎ اﺟﺮاي ﻗﺼﺎص و ﻗﻄﻊ اﻧﮕﺸﺘﺎن و اﻋﺪام و ﺷﻼق و ﺳﻨﮕﺴﺎر ﭼﻨﺎن ﻣﺤﻴﻂ رﻋﺐ و وﺣﺸﺘﻲ اﻳﺠﺎد ﻛﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ ﻛﺴﻲ‬
‫ﻳﺎراي دم زدن ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬او ﺣﺘﻲ ﻛﺎرﮔﺮاﻧﻲ را ﻛﻪ در ﻳﻚ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ در اﻋﺘﺮاض ﺻﻨﻔﻲ ﺑﻪ ﺣﻘﻮق و ﻣﺰاﻳﺎ دﺳﺖ ﺑـﻪ اﻋﺘﺼـﺎب زده‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺎزداﺷﺖ ﻛﺮده‪ ،‬و ﭘﺲ از ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺗﺤﻮﻳﻞ زﻧﺪان داده ﺑﻮد‪.‬ﺣﺘﻲ آوازه او ﺑﻪ ﻣﺮزﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ ﻫﻢ رﺳـﻴﺪه ﺑـﻮد‪ .‬اورﻳﺎﻧـﺎ‬
‫ﻓﺎﻻﭼﻲ‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪ ﻧﮕﺎر اﻳﺘﺎﻟﻴﺎﻳﻲ در ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﺗﻮﻛﻠﻲ اﺷﺎره ﻛﺮده و ﻣﺎﺟﺮاي اﻋﺪام زن ﻫﻴﺠﺪه‬
‫ﺳﺎﻟﻪ آﺑﺴﺘﻨﻰ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ زﻧﺎ در ﺑﻬﺸﻬﺮ ﺳﻨﮕﺴﺎر ﺷﺪ را ﭘﻴﺶ ﻣﻲﻛﺸﺪ‪ 375.‬ﻣﻄﺎﺑﻖ آﻧﭽﻪ ﺑﻨﻲﺻـﺪر ﮔﻔـﺖ‪ ،‬ﺑـﺮاي اﻧﺘﺨـﺎب و‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺻﻼﺣﻴﺖ ﻳﻚ وزﻳﺮ ﻳﻚ ﮔﺮوه زﺑﺪه ‪ ،‬وزﻳﺮ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي را از ﻟﺤﺎظ ﺳﻮاﺑﻖ‪ ،‬ﺗﺤﺼﻴﻞ‪ ،‬اﺧﻼق‪ ،‬ﻛـﺎرداﻧﻲ و ﺗﺠﺮﺑـﻪ‪ ،‬ﻣـﻮرد‬
‫‪376‬‬
‫ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻗﺮار ﻣﻲ دادﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺎرﻫﺎي ﻋﺠﻴﺐ و ﻏﺮﻳﺐ دوﻟﺖ رﺟﺎﻳﻲ و ﺷﺨﺺ او ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﻛﺎرﻫﺎي ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ او‪ ،‬رﻓﺘﺎرش در ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠـﻞ‬
‫ﻣﺘﺤﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻲ رﺟﺎﻳﻲ در ﻧﺸﺴﺘﻲ ﻛﻪ در ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ داﺷﺖ ﺑﺎ اﺷﺎره ﺑﻪ ﺷﻜﻨﺠﻪﻫﺎ و ﻛﺎرﻫﺎي ﺿﺪاﻧﺴﺎﻧﻲ ﺳـﺎواك در‬
‫ﻣﻴﺎن ﺑﻬﺖ و ﺣﻴﺮت ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران ﻧﺨﺴﺖ ﻛﻔﺶ ﺧﻮد را درآورد‪ ،‬ﺟﻮراب را از ﭘﺎ ﺧﺎرج ﻛﺮد و ﻛﻒ ﭘﺎﻳﺶ را روي ﻣﻴـﺰ ﻛﻨﻔـﺮاﻧﺲ‬
‫ﮔﺬاﺷﺖ ﺗﺎ ﺟﺎي ﺷﻜﻨﺠﻪ را ﺑﻪ رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي ﺟﻤﻌﻲ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ!!‪.377‬ﭘﺲ از آن ﻛﺎر زﺷﺖ وﺗﻮﻫﻴﻦآﻣﻴﺰ او ﻛﻪ اﻋﺘﺒـﺎر و ﺣﻴﺜﻴـﺖ‬

‫‪٣٩‬‬
‫ﻣﻠﺖ اﻳﺮان را در ﻣﻘﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ ﺑﻪ زﻳﺮ ﺳﻮال ﺑﺮد‪ ،‬در اﻳﺮان ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر را ﻛﻪ ﺑﻪ دﺳـﺘﻮر ﻛﺘﺒـﻲ او ﺑـﺮاي‬
‫ﺑﺎزدﻳﺪ ﭘﺎرهاي از اﺳﻨﺎد آﻣﺪه ﺑﻮد ﺑﻪ ﺟﺮم دزدي و ﺳﺮﻗﺖ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻛﺮد و ﺑﻪ زﻧﺪان ﻓﺮﺳﺘﺎد! ﺑﻨﻲﺻﺪر در اﻳﻦﺑﺎره ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"ﺑﺮادر ﻓﻀﻞﻧﮋاد را ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻴﺪ‪ ،‬در اروﭘﺎ در اﻧﺠﻤﻦ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻮده‪ ،‬ﻓﺮﺳﺘﺎدهام ﺗﺎ ﻛﺎرﻣﻨﺪﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ ﻗـﺮار اﺳـﺖ‬
‫آﻧﺠﺎ ﻛﺎر ﻛﻨﻨﺪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺣﻜﻢ رﺳﻤﻲ ﺑﻪ آﻧﺠﺎ رﻓﺘﻪ و ﺑﻪ ﻣﻘﺎم ﺧﻮد وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﻫﻢ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬او را ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧـﺪ‬
‫‪378‬‬
‫ﺑﻌﻨﻮان اﻳﻨﻜﻪ ﺷﻤﺎ ﺳﻨﺪ دزدﻳﺪهاﻳﺪ وآﻣﺪهاي ﻛﻪ ﺳﻨﺪ ﺑﺪزدي!"‬
‫ﺿﺪﻳﺖ رﺟﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺣﺪي ﺑﻮد ﻛﻪ ﻛﻪ در ﻣﺴﺠﺪ ﺳﭙﻬﺴﺎﻻر) ﻣﻄﻬﺮي ﻓﻌﻠﻲ( ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪:‬‬
‫"‪6‬ﻣﺎه دﻳﺮﺗﺮ ﺑﺎ ﻧﻬﺎدﻫﺎي اﻧﻘﻼﺑﻲ ﭘﻴﺮوز ﺷﻮﻳﻢ ﺑﻬﺘﺮ از اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ارﺗﺸﻲ ﭘﻴﺮوز ﺷﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﻛﻮدﺗﺎﮔﺮان را ﺑﻜﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪379‬‬
‫آن ﭘﻴﺮوزي ﻛﻪ اﻳﻦ ارﺗﺶ ﺑﺪﺳﺖ آورد ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ‪".‬‬
‫و ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪:‬‬
‫‪380‬‬
‫"ﺟﻨﮓ ﻧﻌﻤﺖ اﺳﺖ‪ .‬در ﺳﺎﻳﻪ آن ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺣﻞ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر از دﻳﺪارش ﺑﺎ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ و ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻧﻮار ﺳﺨﻨﺎن رﺟﺎﻳﻲ در ﻣﺴﺠﺪ ﺳﭙﻬﺴﺎﻻر ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫"رﺟﺎﻳﻲ در ﻣﺴﺠﺪ ﺳﭙﻬﺴﺎﻻر ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﻣﺎ آن ﭘﻴﺮوزي ﻛﻪ ﺑﺪﺳﺖ ارﺗﺶ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮ از دﺷﻤﻦ ﻫـﻢ‬
‫ﺑﺪﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﮔﻔﺘﻢ اﻳﻦ آﻗﺎي ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮ ﺷﻤﺎ رﻓﺘﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺣﺮﻓﻲ زده اﺳﺖ‪ .‬او ﮔﻔﺖ ﻧﻮار ﺻـﺤﺒﺖ را آوردﻧـﺪ‬
‫اﻳﻨﺠﺎ وﻟﻲ ﭼﻨﻴﻦ ﺟﻤﻠﻪ اي ﺗﻮش ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻧﻮار را آورده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬آن ﺟﻤﻠﻪ را ﭘﺎك ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬آن ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ رﺟﺎﻳﻲ ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ارﺗﺶ ﺿﺒﻂ ﺷﺪه ﺑﻮد دادم آن ﻧﻮار را ﺑﺮاﻳﺶ ﺑﺮدﻧﺪ ﺑﻌﺪ ﮔﻔﺘﻢ اﻳﻨﺎن ﻫﻤﻪﺷﺎن ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺑﺎزي ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ و دروغ ﻣـﻲﮔﻮﻳﻨـﺪ‪ .‬اﻣـﺎ‬
‫ﻣﺴﺌﻠﻪ اﻳﻨﺠﺎﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ او ﻣﻲداﻧﺴﺖ آﻧﻬﺎ ﺑﻬﺶ دروغ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ و ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ راﺳﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﻢ ﺑـﺎز ﻃـﺮف دروغ را‬
‫ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻋﻠﺘﺶ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻃﺮفِ دروغ ﺑﺎ ﻗﺪرت ﺟﻮر ﺑﻮد و اﻳﻦ ﻃﺮف ﻛﻪ راﺳﺖ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﺑﺎ آزادي‪ .‬روﺷﻦ ﻛﻠﻤﻪ؛ اﻳﺸﺎن ﻗﺪرت‬
‫‪381‬‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ‪".‬‬
‫"ﺧﻤﻴﻨﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬رﺟﺎﻳﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ اﮔﺮ ﺣﻤﺎﻗﺖ ﺟﺰو ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪ ،‬آري ﻣﺴﻠﻤﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ ﺷـﻤﺎ ﻗـﺪرتﻃﻠـﺐ‬
‫ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎ ﻗﺪرتﻃﻠﺒﻴﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ ﭼﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ؟ ﭘﺲ ﭼﺮا ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻴﺪ ﻣﻦ ‪ 11‬ﻣﻴﻠﻴـﻮن راي آوردم و ﻣﺠﻠـﺲ ‪ 5‬ﻣﻴﻠﻴـﻮن‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ اوﻻ آن ﻣﻮﻗﻊ ‪ 11‬ﻣﻴﻠﻴﻮن راي داﺷﺘﻢ و اﻻن ‪ 20‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺛﺎﻧﻴﺎ ﻫﻴﭽﻮﻗﺖ ﻧﮕﻔـﺘﻢ ﻣﺠﻠـﺲ ‪ 5‬ﻣﻴﻠﻴـﻮن راي آورده ﺑﻠﻜـﻪ ‪3‬‬
‫ﻣﻴﻠﻴﻮن راي دارد‪.‬ﺧﻨﺪﻳﺪ‪.‬ﮔﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎ ﭼﻄﻮر ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ در داﺧﻞ و ﺧﺎرج ﺑﻪ ﺣﺮف رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر اﻋﺘﻤﺎد ﻛﻨﻨﺪ؟ وﻗﺘﻲ ﻣﺮﺗﺐ ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮرت ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻛﻨﺎﻳﻪ ﻣﻲزﻧﻴﺪ و ﻧﻤﻲﮔﺬارﻳﺪ ﻛﺎر ﻛﻨﻢ ‪ .‬ﻫﺮ ﻛﺎري ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺑﻜﻨﻢ ﻣـﻲآﻳﻨـﺪ ﺗـﻮي ﮔﻮﺷـﺘﺎن‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺷﻤﺎ ﻳﻚ ﻟﻮﻟﻮ ﺑﺮاﻳﻢ درﺳﺖ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ و ﻛﺎرﻫﺎ ﭘﻴﺶ ﻧﻤﻲرود‪ .‬ﻫﺮ وﻗﺖ ﺑﻪ دادﮔﺎهﻫﺎ اﻋﺘﺮاض ﻛﺮدم ﻛﻪ ﻃﺒـﻖ اﺳـﻼم‬
‫ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻨﺪ آﻧﻬﺎ زودﺗﺮ ﻧﺰد ﺷﻤﺎ ﻣﻲ آﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻧﻬﺎد ﻫﺎي اﻧﻘﻼﺑﻲ را از ﺑﻴﻦ ﺑﺒﺮد و ﺷﻤﺎ ﻣﻲ آﻳﻴﺪ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ در ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺣﺮف آﻧﻬﺎ‪ .‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ ﻣﻦ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎن و ﺑﺎﺷﻤﺎ ﻫﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﺧﺪا اﮔﺮ وﺿﻊ اﻳﻦ ﻃﻮري اداﻣـﻪ ﭘﻴـﺪا ﻛﻨـﺪ اﻳـﻦ‬
‫‪382‬‬
‫ﺟﻤﻬﻮري ﺗﻀﻌﻴﻒ ﻣﻲﺷﻮد و از ﺑﻴﻦ ﻣﻲرود‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻧﺎﻣﻪاي ‪ 40‬ﺻﻔﺤﻪاي ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ‪ 92‬ﭘﻴﻮﺳﺖ در ‪ 60 / 2 / 3‬اﺷﻜﺎﻻت و ﺿﻌﻒﻫﺎي دوﻟﺖ رﺟﺎﻳﻲ را ﺑﺮﺷـﻤﺮد و او را‬
‫ﻓﺎﻗﺪ ﺗﻮان اداره ﻛﺸﻮر ﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬دﻛﺘﺮ ﻳﺪاﷲ ﺳﺤﺎﺑﻲ ﻧﻴﺰ اﻇﻬﺎر داﺷﺖ‪:‬‬
‫‪383‬‬
‫"از اﺑﺘﺪا ﺑﺮاﻳﻢ ﻣﺜﻞ روز روﺷﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ دوﻟﺖ ﻗﺎدر ﺑﻪ اداره ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﻣﻤﻠﻜﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪".‬‬
‫رﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﻳﻚ ﻣﻌﻠﻢ ﺳﺎده ﺑﻮد‪ ،‬ﺣﺎل ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮي رﺳﻴﺪه ﺑﻮد ﺗﺰﻫﺎﻳﻲ اﻗﺘﺼـﺎدي ﻣـﻲداد ﻛـﻪ ﻫﻀـﻤﺶ ﺑـﺮاي‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻛﻪ ﺧﻮد در زﻣﻴﻨﻪ اﻗﺘﺼﺎد ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻛﺮده ﺑﻮد و ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﻧﻮﺑﺮي‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي ﻛﻪ دﻛﺘـﺮاي اﻗﺘﺼـﺎد از آﻣﺮﻳﻜـﺎ‬
‫داﺷﺖ‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺸﻜﻞ ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ .‬از آن ﺟﻤﻠﻪ رﺟﺎﻳﻲ در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﻴﻜﺎري در ﻛﻨﻔـﺮاﻧﺲ اﺳـﺘﺎﻧﺪاران در ﻣﺸـﻬﺪ ﮔﻔﺘـﻪ‬
‫ﺑﻮد‪ ":‬ﺑﺎ ﺟﻤﻊ ﻛﺮدن آﺟﺮﻫﺎى ﺧﺎﻧﻪﻫﺎى ﺧﺮاب ﺷﺪه آﺑﺎدان و ﺑﻜﺎر اﻧـﺪاﺧﺘﻦ ﮔـﺎرى و دوك‪ ،‬ﻣﻴﺘـﻮان اﻳـﻦ ﻣﺸـﻜﻞ را ﺣـﻞ‬
‫ﻛﺮد!"‪ 384‬رﺟﺎﻳﻲ و دوﻟﺘﺶ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎ ﺗﻘﺪﻳﻢ وﺗﺼﻮﻳﺐ ﺑﻮدﺟﻪاي ﻛﻪ ‪ 300‬درﺻﺪ ﻛﺴﺮي داﺷﺖ‪ ،385‬ﻓﺮﻳﺎدﻫﺎي ﺑﻨـﻲﺻـﺪر و‬
‫ﻋﺰتاﷲ ﺳﺤﺎﺑﻲ را ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﭘﻴﺶ از اﻧﺘﺨﺎب وزﻳﺮان ﻧﻴﺰ ﺷﺒﻰ اردﺑﻴﻠﻰ و ﻣﻬﺪوى ﻛﻨﻰ ﻧﺰد آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻰ رﻓﺘﻪ و ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪،‬‬
‫ﻫﻴﺄت وزﻳﺮاﻧﻰ ﻛﻪ آﻗﺎى رﺟﺎﺋﻰ ﻣﻰﺧﻮاﻫﺪ ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﺪ "ﻓﺎﺟﻌﻪ" اﺳﺖ‪ .‬آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻰ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﭘﻴﺶ ﺑﻨﻰﺻﺪر ﺑﺮوﻳـﺪ و وزرا‬
‫را ﻣﻌﻴﻦ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر از اﻳﻦ ﺟﻠﺴﻪ ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬

‫‪٤٠‬‬
‫"در ﺟﻠﺴﻪ‪ ،‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪ آﻗﺎى دﻛﺘﺮ رﺿﺎ ﺻﺪر]وزﻳﺮ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻲ دوﻟﺖ ﻣﻮﻗﺖ[ ﭼﻮن ﺧﻮب ﻛﺎر ﻛـﺮده اﺳـﺖ‪ ،‬وزﻳـﺮ ﺑﺎزرﮔـﺎﻧﻰ‬
‫ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ .‬آﻗﺎى رﺟﺎﺋﻰ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻛﺮد وﮔﻔﺖ‪ :‬اﻣﺎم ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ ﻣﺮدم ﺑﺎﻳﺪ رﻳﺎﺿﺖ ﺑﻜﺸﻨﺪ و رﺿﺎ ﺻـﺪر وﻗﺘـﻰ اﻳـﺮان در ﻣﺤﺎﺻـﺮه‬
‫اﻗﺘﺼﺎدى ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺤﺎﺻﺮه را ﺷﻜﺴﺘﻪ و از ﻫﺮ ﺟﺎى ﺟﻬﺎن ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ ﻛﺎﻻ وارد ﻛﺮده ﻛﻪ ﻣﺮدم در زﺣﻤﺖ ﻧﻤﺎﻧﻨﺪ! آﻗﺎى ﻣﻬﺪوى ﻛﻨﻰ‬
‫‪386‬‬
‫ﻓﺮﻳﺎد زد‪ :‬ﺷﻤﺎ را ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ ﻧﻜﺮدهاﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﺮدم رﻳﺎﺿﺖ ﺑﺪﻫﻴﺪ‪".‬‬
‫و اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺧﺴﺘﻪ از ﻛﺎرﺷﻜﻨﻲﻫﺎي رﺟﺎﻳﻲ و دوﻟﺘﺶ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫" ﺑﺨﺪا ﻗﺴﻢ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮرى اﻳﻦﻣﻘﺪار ﻇﻠﻢ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ ...‬در ﻛﺠﺎى دﻧﻴﺎ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻛـﻞ ﻗـﻮا و رﺋـﻴﺲ ﺟﻤﻬـﻮرى در‬
‫‪387‬‬
‫ﺑﺤﺒﻮﺣﻪ ﺟﻨﮓ‪ ،‬دوﻟﺘﻰ ﺑﺎو ﺗﺤﻤﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺎرش ﻣﺸﻜﻞ ﺗﺮاﺷﻰ ﺑﺎ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮرى و ﺗﺒﻠﻴﻎ ﺑﺮﺿﺪ او اﺳﺖ؟"‬
‫رﺟﺎﻳﻲ و دوﻟﺘﺶ ﺑﻪ ﻣﻮازات ﻛﺎرﻫﺎي ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﻋﻠﻴﻪ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر‪ ،‬ﻃﺮح اﺻﻠﻲ را ﻛﻪ ﺣﺬف ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻮد در دﺳﺘﻮر ﻛﺎر داﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫دوﻟﺖ ﻻﻳﺤﻪاي در ﻗﻴﺪ دو ﻓﻮرﻳﺖ را ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺮد ﻛﻪ ﻃﺒﻖ آن‪ ،‬ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮ ﺑﺪون اﻃﻼع رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺣﻖ داﺷﺖ ﺗـﺎ ﺑـﺮاي‬
‫وزارﺗﺨﺎﻧﻪﻫﺎ ﻣﺴﺌﻮل ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻻﻳﺤﻪ اﺷﺎره ﻛﺮد و آنرا ﭘﻴﺶزﻣﻴﻨﻪ ﻋﺰل ﺧـﻮد‬
‫داﻧﺴﺖ‪ .‬زﻣﺎن ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر‪ ،‬ﭼﻨﺪان ﭘﺮﺑﻴﺮاه ﻧﺒﻮد‪:‬‬
‫" دﻳﺸﺐ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻮدم از ﺗﻬﺮان ﺧﺒﺮ دادﻧﺪ ﻛﻪ ﻃﺮﺣﻰ ﺑﻪ ﻗﻴﺪ دو ﻓﻮرﻳﺖ در ﻣﺠﻠﺲ ﻃﺮح ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺨﺴﺖ‬
‫وزﻳﺮ اﻣﻜﺎن ﺗﺼﺪى وزارﺗﺨﺎﻧﻪﻫﺎ را ﺑﺪون ﺗﺼﻮﻳﺐ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮرى ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬اﮔﺮ اﻳﻨﻜﺎر ﻣﻮاﻓﻖ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻰ اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻄـﻮر در‬
‫اﻳﻦ ‪ 5‬ﻣﺎه ﺑﻴﺎدﺷﺎن ﻧﻴﺎﻣﺪ ﭼﻪ ﻓﻮرﻳﺘﻰ دارد ﻛﻪ اﻳﻨﻚ ﺑﺎ ﺷﺘﺎب ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺷﻮد؟‪ ...‬آﻳﺎ ﺳﺰاوار اﺳﺖ اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ ﺷـﺐ و روز در‬
‫ﺟﺒﻬﻪ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﺎﺷﻢ و در اﻳﻨﺠﺎ ﻋﺪه اي ﻣﺠﻠﺲ را ﺑﻘﻮه ﻣﺠﺮﻳﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﻨﻨﺪ و ﺑﺠﺎى آﻧﻜﻪ ﺑﻪ آﻗﺎى رﺟﺎﺋﻰ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﭼﺮا ﻗـﺎﻧﻮن‬
‫اﺳﺎﺳﻰ را اﺟﺮا ﻧﻤﻰﻛﻨﺪ و وزراى ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻧﻤﻰﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻮﻃﺌﻪ ﺳﻠﺐ اﺧﺘﻴﺎرات ﻗﺎﻧﻮﻧﻰ از رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮرى ﺑﻨﻤﺎﻳﻨﺪ؟‬
‫‪388‬‬
‫آﻳﺎ ﻗﺪم ﺑﻌﺪى‪ ،‬ﻃﺮح دو ﻓﻮرﻳﺘﻰ ﻋﺰل او ﻧﻴﺴﺖ؟"‬
‫رﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ روزﮔﺎري ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮي آرزو داﺷﺖ ﺗﺎ "ﺣﺠﺎب در ادارات اﺟﺒـﺎري ﺷـﻮد و ﻛﺎرﻣﻨـﺪان ﻧﻤـﺎز ﺟﻤﺎﻋـﺖ‬
‫ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ‪ ،389".‬ﭘﺲ از ﻋﺰل ﺑﻨﻲﺻﺪر و اﻧﺘﺼﺎﺑﺶ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺧﻮﻳﺶ را ﻋﻤﻠﻲ ﻛﺮد‪.‬اﺿـﺎﻓﻪ ﻛـﺮدن ﺑﺨـﺶ‬
‫ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﭘﺮورﺷﻲ در ﻣﺪارس‪ ،‬ﭘﺎﻛﺴﺎزي و ﺗﺼﻔﻴﻪ ﮔﺴﺘﺮده ﻣﻌﻠﻤﺎن‪ 390‬و اﺟﺮاي ﻃﺮح ﺣﺠﺎب اﺟﺒﺎري از ﺟﻤﻠـﻪ ﻛﺎرﻫـﺎي او در‬
‫دوران ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺘﺶ ﺑﻮد‪ .‬ﭘﺮوﻧﺪه او ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺑﺎ اﻧﻔﺠﺎر دﻓﺘﺮ ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮي ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪ ﺗﺎ ﺗﺴﻮﻳﻪ ﺣﺴﺎب درونﮔﺮوﻫﻲ داﻣـﻦ اوﻳـﻲ‬
‫ﻛﻪ آﻟﺖﻓﻌﻠﻲ ﺑﻴﺶ ﻧﺒﻮد را ﻧﻴﺰ ﺑﮕﻴﺮد‪.‬‬

‫ﺑﺴﺘﻦ داﻧﺸﮕﺎه و ﻓﺎﺟﻌﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‬

‫ﮔﺎم ﺑﻌﺪي ﺑﺮاي ﺳﺎﻗﻂ ﻛﺮدن ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺴﺘﻦ داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ ﺑﻮد‪ .‬اﮔﺮ داﻧﺸﮕﺎه ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬داﻧﺸـﺠﻮﻳﺎن از ﻣـﺘﻦ ﺣﺮﻛـﺖﻫـﺎي‬
‫ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﻪ ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻛﺸﺎﻧﺪه ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻤﻮد ﻋﻴﻨﻲ و ﺗﻨﻬﺎ ﭘﺎﻳﮕﺎه ﺗﻮده ﻓﻬﻴﻢ ﻣﺮدم از دور ﺧﺎرج ﻣﻲﮔﺸﺖ و زﻣﻴﻨـﻪ ﺑـﺮاي‬
‫ﻛﻨﺎر زدن ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﻬﻴﺎﺗﺮ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ داﻧﺸﮕﺎه ﺳﺎﻛﺖ ﻣﻲﺷﺪ و از ﺗﺐ وﺗﺎب ﻣﻲاﻓﺘﺎد‪ ،‬ﮔﺮوه ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﻪ راﺣﺘـﻲ و‬
‫ﺑﻲآﻧﻜﻪ ﺻﺪا از ﻛﺴﻲ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﻮد ﺑﻪ ﻛﺎر رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﺧﺎﺗﻤﻪ دﻫﺪ‪ .‬ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري و ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﻛﻪ در ﻧـﻮار‬
‫آﻳﺖ وﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﺧﻂ ﺳﻴﺮ ﺟﺮﻳﺎﻧﺎت آن ﺳﺎلﻫﺎي ﻃﻮﻓﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺷﺪت ﻣﺸﻬﻮد اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻴﻚ درﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻳﻚ راه ﺑﺮاي‬
‫ﺧﺎﻟﻲ ﻛﺮدن ﺻﺤﻨﻪ از داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن و ﺣﺮﻛﺎت ﺟﻤﻌﻲ آﻧﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻲﮔﻤـﺎن آن‪ ،‬ﺑﺴـﺘﻦ داﻧﺸـﮕﺎه و ﺑـﻪ راه اﻧـﺪاﺧﺘﻦ اﻧﻘـﻼب‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ)و ﻳﺎ ﻓﺎﺟﻌﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ( ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ اﻋﻤﺎل اﺻﻼﺣﺎت‪ ،‬ﺑﻴﺮون راﻧﺪن ﮔﺮوهﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ و اﺳﻼﻣﻲ ﻛـﺮدن داﻧﺸـﮕﺎه اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎ ﻋﻠﻢ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﺗﻮان ﺗﻼش ﻛﺮد ﺗﺎ ﭘﺎﺳﺪار داﻧﺸﮕﺎه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬از ﺳﺮﻛﻮب داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن و اﺳـﺎﺗﻴﺪ ﺟﻠـﻮﮔﻴﺮي‬
‫ﻛﻨﺪ و ﻧﮕﺬارد آن ﻓﺎﺟﻌﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ رﻧﮓ ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﺧﻮد ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬او ﺑﺎرﻫﺎ ﺑﺮ اﻫﻤﻴﺖ داﻧﺸﮕﺎه و ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻋﻠﻢ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻛﺮد‪:‬‬
‫‪391‬‬
‫"از ﺣﻀﻮر ﮔﺮاﻳﺶ ﻫﺎ در داﻧﺸﮕﺎه ﻧﺘﺮﺳﻴﺪ؛ زﺑﺎن زور را ﺟﻤﻊ ﻛﻨﻴﺪ و زﺑﺎن اﺑﺘﻜﺎر را ﺑﺎز ﻛﻨﻴﺪ‪".‬‬
‫"ﻫﻴﭻ ﻧﻮع اﺳﺘﺒﺪادي را ﺑﺮ داﻧﺸﮕﺎه ﻧﻤﻲ ﺗﻮان ﺣﺎﻛﻢ ﻛﺮد‪ .‬اﮔﺮ ﮔﻔﺘﻨﺪ داﻧﺸﮕﺎه ﺟﺎي ﺑﺤﺚ آزاد اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻌﻨﺎﻳﺶ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛـﻪ‬
‫‪392‬‬
‫در آﻧﺠﺎ ﭼﻮب و ﭼﻤﺎق ﻧﺨﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪".‬‬
‫‪393‬‬
‫"داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﺳﻴﻄﺮه ﭼﻤﺎق ﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻧﻴﺴﺖ‪".‬‬

‫‪٤١‬‬
‫"اﻳﻨﻜﻪ ﻫﻨﻮز ﺑﺘﻮان در ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎ ﻛﺘﺎب ﺳﻮزاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﻮاﺑﮕﺎﻫﻬﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﻛﺮد و ﻫﻨﻮز ﺑﺘﻮان ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻣﺪرﺳﻪ‬
‫‪394‬‬
‫ﺗﻌﻄﻴﻞ ﻛﺮد راﻫﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ آن ﺑﺘﻮان در ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﭘﻴﺶ رﻓﺖ‪".‬‬
‫"درﻫﺎي داﻧﺸﮕﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ روي ﻫﻤﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﻓﻦﻫﺎ ‪ ،‬ﻣﺒﺘﻜﺮان و ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮان ﮔﺸﻮده ﮔﺮدد ‪ .‬ﻫﺮﻛﺲ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﻲ داﻧﺪ ﺑﻪ آﻧﻬـﺎ‬
‫‪395‬‬
‫ﻛﻪ ﻧﻤﻲداﻧﻨﺪ ﺑﻴﺎﻣﻮزد و در ﻫﻤﻪ رﺷﺘﻪ ﻫﺎ اﺑﺘﻜﺎر ﻋﻠﻤﻲ اﺳﺎس ارﺗﻘﺎء را ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪ‪".‬‬
‫‪396‬‬
‫"ﻣﻜﺘﺐ و دﻳﻦ ﭼﻴﺰي ﺟﺰ ﻋﻠﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر در آن ﺳﺎلﻫﺎ ﭘﺪﻳﺪه ﻓﺮارﻣﻐﺰﻫﺎ را ﻣﻄﺮح ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"اﻳﻦ ﻣﻐﺰﻫﺎ ﻛﻪ ﻫﺮ روز ﻣﻲﮔﺮﻳﺰﻧﺪ و ﺑﺠﺎي اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﻛﺸﻮر ﻣﺎ ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬از ﻛﺸﻮر ﻣﺎ ﻣﻲروﻧﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﺑﻴﺎن ﺳﺎده و آﺳﺎن اﻳﻦ اﺳـﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ اﻳﻨﻬﺎ ﻣﻲروﻧﺪ ﺑﻬﺘﺮ ﻛﻪ ﺑﺮوﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﺎ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻢ‪ .‬ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﻋﻠﻢ در ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺟﺎه و ﻣﻨﺰﻟﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻴﻢ ﺗﺎ‬
‫ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻐﺰﻫﺎي ﻣﺎ ﻓﺮار ﻧﻜﻨﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ آﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ رﻓﺘﻪاﻧﺪ ﺑﺮﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﭼﻄﻮر ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺣﻞ ﻛﻨﻴﻢ وﻗﺘﻲ ﻣﻐـﺰﻫـﺎ‬
‫‪397‬‬
‫ﻣﻲﮔﺮﻳﺰﻧﺪ؟"‬
‫"ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ از اﻧﻘﻼب ﺑﺪﻳﻦ ﺳﻮ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻫﺸﺘﺼﺪ ﻫﺰار ﮔﺬرﻧﺎﻣﻪ ﺻﺎدر ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﮔﺬرﻧﺎﻣﻪ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ و ﺧـﺎرج‬
‫‪398‬‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻐﺰﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻐﺰﻫﺎ ﻧﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ و ﺑﺮوﻧﺪ دﭼﺎر ﻣﺸﻜﻞ ﻧﻤﻲﺷﻮﻳﻢ؟"‬
‫‪399‬‬
‫"ﺟﺎﻣﻌﻪ وﻗﺘﻲ ﻣﻐﺰﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﺘﺎراﻧﺪ رﺷﺪ ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬درﺑﺎره ﻓﺮار ﻣﻐﺰﻫﺎ ﺑﺎرﻫﺎ ﻫﺸﺪار دادم و اﻋﻼم ﺧﻄﺮ ﻛﺮدم‪".‬‬

‫ﻫﺸﺪارﻫﺎ و ﺗﻼشﻫﺎي ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻓﺮار ﻣﻐﺰﻫﺎ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ را ﺑﻪ واﻛﻨﺶ واداﺷﺖ‪:‬‬
‫‪400‬‬
‫"ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ ﻣﻐﺰﻫﺎ ﻓﺮار ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﮕﺬارﻳﺪ اﻳﻦ ﻣﻐﺰﻫﺎي ﭘﻮﺳﻴﺪه ﻓﺮار ﻛﻨﻨﺪ‪".‬‬
‫"اﻳﻦ ﻣﻐﺰﻫﺎ ﺑﮕﺬار ﻓﺮار ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻬﺘﺮ ﻛﻪ ﻓﺮار ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻏﺼﻪ ﻧﺨﻮرﻳﺪ ﺑﺮاي اﻳﻦﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺮاي اﻳﻦﻫﺎ ﻛﻪ ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﻏﺼﻪ ﻧﺨﻮرﻳﺪ‬
‫آﻧﻘﺪرﻫﺎ‪ ...‬اﻳﻦﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻢ ﻓﺮار ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻢ ﺑﺮوﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻐﺰﻫﺎي ﻓﺮّار ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﻓﺮار ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﻫﻢ ﻣﻲداﻧﻴﺪ ﻛﻪ در اﻳﻨﺠـﺎ‬
‫‪401‬‬
‫ﺟﺎﻳﺘﺎن ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﻫﻢ ﻓﺮار ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬راه ﺑﺎز اﺳﺖ‪".‬‬

‫‪٤٢‬‬
 ‫ﺑﺎ ﺷﺮوع زﻣﺰﻣﻪﻫﺎ ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﺑﺴﺘﻦ داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺷﺪت ﺑﺎ اﻳﻦ ﻃﺮح ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻛﺮد‪:‬‬
‫"ﻣﺪﺗﻲ ﭘﻴﺶ از ﺗﻌﻄﻴﻠﻲ داﻧﺸﮕﺎه روزي اﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﻣﻦ آﻣﺪ و ﭘﺲ از ﺻﺤﺒﺖﻫﺎ ‪ ،‬ﺑﺎ ﻗﻴﺎﻓﻪ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﻄﻠﺒﻲ ﺑﻪ ذﻫﻨﺶ‬
‫رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﭼﻄﻮر اﺳﺖ داﻧﺸﮕﺎه را ﺗﻌﻄﻴﻞ ﻛﻨﻴﻢ؟ ﮔﻔﺘﻢ ﻣﮕﺮ ﻣﺮﻳﻀﻴﻢ داﻧﺸﮕﺎه را ﺗﻌﻄﻴﻞ ﻛﻨﻴﻢ؟ ﻣﮕﺮ ﻧﻤﻲﮔﻔﺘﻴﻢ ﺷﺎه‬
‫ﺑﺠﺎي داﻧﺸﮕﺎه زﻧﺪان ﻣﻲﺳﺎزد؟ ﻣﮕﺮ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت رژﻳﻢ ﺳﺎﺑﻖ اﻳﻦ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ روﺣﺎﻧﻴﺖ ﺿﺪ ﻋﻠﻢ و ﺗﺮﻗﻲ اﺳﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬آﺧﺮ داﻧﺸﮕﺎه‬
‫ﻛﺎﻧﻮن ﺗﺤﺮﻳﻜﺎت ﺑﺮ ﺿﺪ اﻧﻘﻼب اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﺑﺎ ﺑﺴﺘﻦ داﻧﺸﮕﺎه ﻛﺎﻧﻮن ﺗﺤﺮﻳﻚ ازﺑﻴﻦ ﻧﻤﻲرود‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻧﺰد ﺟﻮاﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﻲاﻋﺘﺒـﺎر و‬
‫‪402‬‬
‫ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﺎ اﻋﺘﺒﺎر ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻧﺴﻞ ﺟﻮان را از دﺳﺖ ﻣﻲدﻫﻴﻢ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺲ ﻫﻴﭻ وﻟﺶ ﻛﻨﻴﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﻣﺮدم و ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﺸﺮوﻋﻴﺘﺶ را از ﻣﺮدم ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﻫﺮ ﻛﺠﺎ ﻛﻪ رﺳﻴﺪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻃﺮح ﻣﺨﺎﻟﻔـﺖ‬
‫ﻛﺮد‪:‬‬
‫‪403‬‬
‫"اﻳﻦ اﺻﺮار ﺑﺮ ﺗﻌﻄﻴﻞ آن ﻫﻢ از راه ﺗﺼﺮف داﻧﺸﮕﺎه ﭼﺮا؟"‬
‫‪404‬‬
‫" اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻛﻪ ﺗﻌﻄﻴﻠﻲ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﺪ‪".‬‬
‫" اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻛﻪ ﺟﻨﺠﺎل و اﻧﺤﻼل ﻻزم ﻧﺪارد‪ .‬اﮔﺮ ﻃﺮﺣﻲ دارﻳﺪ ﺑﻴﺎورﻳﺪ‪ .‬روي ﭼﺸﻢ ﻣﻲ ﮔﺬارﻳﻢ و ﺑﺎ ﻫـﻢ ﺑﺮرﺳـﻲ ﻣـﻲ‬
‫‪405‬‬
‫ﻛﻨﻴﻢ‪".‬‬
‫"اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﺤﺘﺎج اﻳﺠﺎد ﻣﻮج ﺗﻌﻄﻴﻠﻲ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻣﺤﺘﺎج ﺑﻜﺎر اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﻣﻐﺰﻫﺎي ﺗﻌﻄﻴﻞ ﺷﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﻛﺠﺎﺳـﺖ‬
‫‪406‬‬
‫آن ﺧﻼﻗﻴﺖﻫﺎي ﻋﻠﻤﻲ؟ ﻛﺠﺎﺳﺖ آن ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ اﺑﺪاع و ﺗﻮﻟﻴﺪ؟"‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﺴﺌﻠﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﺑﺎ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ درﮔﻴﺮ ﺷﺪ‪.‬او ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫"اوﻟﻴﻦ روﻳﺎروﻳﻲام ﺑﺎ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺳﺮ ﻣﺎﺟﺮاي داﻧﺸﮕﺎه ﺑﻮد‪ .‬وﻗﺘﻲ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ اﻋﻼم ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﻮراي اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻛﺮد‪ .‬ﺑـﻪ‬
‫‪407‬‬
‫او ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اﻳﻦ ﻛﺎر ﺷﻤﺎ ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﭼﻨﻴﻦ اﺧﺘﻴﺎري ﻧﺪارﻳﺪ و ﻣﻦ ﻧﻤﻲ ﭘﺬﻳﺮم‪".‬‬
‫ﺟﻼلاﻟﺪﻳﻦ ﻓﺎرﺳﻲ ﻧﻴﺰ از ﺻﻼﺑﺖ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ در اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫"در ﺟﻠﺴﻪاي ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﻀﻮر اﻣﺎم در ﺑﺎره اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﺮﮔﺰار ﺷﺪ اﻣﺎم ﺑﺎ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺻﻼﺑﺖ ﻓﺮﻣﻮدﻧـﺪ ﻛـﻪ اﻋﻀـﺎ و ﻫـﻮاداران‬
‫ﮔﺮوﻫﻚﻫﺎ را ﻧﻪ ﺑﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﺑﭙﺬﻳﺮﻳﻢ وﻧﻪ ﺑﮕﺬارﻳﻢ اداﻣﻪ ﺗﺤﺼﻴﻞ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺣﺰب ﺗﻮده را ﻫﻢ ﻧﺎم ﺑﺮدﻧـﺪ‪ .‬ﺣـﺎج اﺣﻤـﺪ ﺧﻤﻴﻨـﻲ‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺗﻮدهاي ﭼﻨﺪ ﻣﺎه دﻳﮕﺮ ﻣﺎﻧﺪه ﺗﺎ دﻛﺘﺮ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﺟﺎزه ﺑﺪﻫﻴﺪ اﻳﻦ ﭼﻨـﺪ ﻣـﺎه را ﺗﻤـﺎم ﻛـﺮده ﺑﺮوﻧـﺪ دﻧﺒـﺎل‬
‫‪408‬‬
‫ﻛﺎرﺷﺎن‪ .‬اﻣﺎم ﺑﺎ ﻗﺎﻃﻌﻴﺖ ﻫﻤﻴﺸﮕﻲ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ ‪ :‬ﻫﻤﺎن ﻗﺪر ﻛﻪ ﺧﻮاﻧﺪهاﻧﺪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪".‬‬
‫ﺑﻪ ﺣﺘﻢ ﺗﺤﺮﻛﺎﺗﻲ در ﭘﺸﺖ ﭘﺮده در ﺟﺮﻳﺎن ﺑﻮد ﺗﺎ داﻧﺸﮕﺎه ﺑﺴﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺧﺎﻣﻨﻪاي‪" :‬ﭘﺪرﻛﺸـﺘﮕﺎن اﻳـﻦ اﻧﻘـﻼب در داﻧﺸـﮕﺎه‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﺮدم ﺳﻨﮕﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ 409".‬ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‪":‬ﻣﺪﺗﻬﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺣﻮﺻـﻠﻪ داﻧﺸـﺠﻮﻳﺎن وﻓـﺎدار ﺟﻤﻬـﻮري اﺳـﻼﻣﻲ از‬
‫ﺟﻨﺠﺎل ﮔﺮوهﻫﺎ در داﻧﺸﮕﺎه ﺑﻪ ﺳﺮرﺳﻴﺪه ﺑﻮد وداﺋﻤﺎً ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻛﺎري ﺑﻜﻨﻴﻢ‪ 410".‬زﻫﺮا رﻫﻨﻮرد‪" :‬داﻧﺸﮕﺎه در‬
‫‪411‬‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻻﻧﻪ ﻏﺮب زدﮔﻲ ﺷﺪه ‪ .‬اﺳﺘﺎداﻧﻲ ﻛﻪ راﺑﻄﻪ ﻃﺎﻏﻮﺗﻲ ﺑﺎ ﻧﻈﺎم ﻗﺒﻠﻲ داﺷﺘﻨﺪ ﻫﻨﻮز وﺟﻮد دارﻧﺪ‪".‬‬
‫‪412‬‬
‫در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﺟﺒﻬﻪ ﻣﻠﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺻﺪور ﺑﻴﺎﻧﻴﻪاي "ﻫﺠﻮم ﺑﻪ داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ را ﻣﻘﺪﻣﻪ اﺳﺘﻘﺮار ﻓﺎﺷﻴﺴﻢ" ﻧﺎﻣﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﺗﻼشﻫﺎي ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﻪ ﺑﺴﺘﻦ داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪:‬‬
‫"ﻣﻦ در ﺧﻮزﺳﺘﺎن ﺑﻮدم ﻛﻪ ﻋﺒﺎس ﺷﻴﺒﺎﻧﻲ ﺗﻠﻔﻦ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺷﻮراي اﻧﻘﻼب ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﻪ ﺗﻌﻄﻴﻠﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺗﻬـﺮان‬
‫ﺑﺎزﮔﺸﺘﻢ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺷﻤﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺗﺎن زدن رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر اﺳﺖ‪ .‬ﺻﺮﻳﺢ ﺣﺮف ﺑﺰﻧﻴﺪ‪ .‬دﻳﮕﺮ اﺳﻼﻣﻲ ﻛـﺮدن داﻧﺸـﮕﺎه ﻳﻌﻨـﻲ‬
‫‪413‬‬
‫ﭼﻪ؟ ﺷﻤﺎ اﮔﺮ ﻗﺮار اﺳﺖ داﻧﺸﮕﺎه را اﺳﻼﻣﻲ ﻛﻨﻴﺪ اول ﺧﻮدﺗﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﻮﻳﺪ و اﻗﻼ دروغ را ﺗﺮك ﻛﻨﻴﺪ‪".‬‬
‫"آﻗﺎي ﺷﻤﺲ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ ﺷﻮراي اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﻬﺎﻧﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺮار ﻧﻴﺴـﺖ ﻛـﺎري ﺑﺸـﻮد‪ .‬ﻗـﺮار اﺳـﺖ داﻧﺸـﮕﺎه ﺗﻌﻄﻴـﻞ‬
‫‪414‬‬
‫ﺑﻤﺎﻧﺪ‪".‬‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم آﻧﭽﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ اﺗﻔﺎق ﻣﻲاﻓﺘﺎد‪ ،‬اﻓﺘﺎد و داﻧﺸﮕﺎه ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺖ در ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕـﻲ‬
‫ﻗﻠﻢ زد و اﻋﺘﺮاض ﻛﺮد‪:‬‬
‫"ﭼﻪ ﻣﻲﺷﺪ اﮔﺮ ﺑﻨﺎم اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ را ﺑﻪ ﺗﻌﻄﻴﻠﻲ ﻧﻤـﻲﻛﺸـﺎﻧﺪﻳﻢ و وﺿـﻊ را ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﺻـﻮرت ﻏـﻢاﻧﮕﻴـﺰ در‬
‫‪415‬‬
‫ﻧﻤﻲآوردﻳﻢ‪".‬‬

‫‪٤٣‬‬
‫"ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﭼﻪ ﻛﺎر ﻛﺮدﻧﺪ؟ﮔﻔﺘﻨﺪ ‪ 10‬درﺻﺪ ﻣﺴﻠﻤﺎناﻧﺪ ‪ 10 ،‬درﺻﺪ ﺿﺪ اﺳﻼم ‪ 80 ،‬درﺻﺪ ﺑﻲﺗﻔـﺎوت و اﮔـﺮ‬
‫داﻧﺸﮕﺎه را از ‪ 10‬درﺻﺪ ﭘﺎك ﻛﻨﻴﻢ‪ 80 ،‬درﺻﺪ ﺑﻲ ﺗﻔﺎوت ﭘﻴﺮوي ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد و آن ﮔﺎه در داﻧﺸﮕﺎه را ﺑﺎز ﻣﻲﻛﻨـﻴﻢ‪ .‬ﻣﮕـﺮ آن‬
‫‪416‬‬
‫‪ 80‬درﺻﺪ ﭼﻮب ﺧﺸﻚاﻧﺪ؟ اﺳﻼم را ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد ﭘﻴﺶ ﺑﺮد‪".‬‬
‫آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺮ ﺿﺮورت ﺑﺴﺘﻦ داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻛﺮد و ﺑﺎ اﺷﺎره ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖﻫﺎي ﺑﻨﻲﺻﺪر ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"وﻗﺘﻲ داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪ ﭼﻪ اﻓﺮاد ﻣﻬﻤﻲ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬در ﺳﺎﺑﻖ وﻗﺘﻲ داﻧﺸﮕﺎه دﺳﺖ ﻣﺎ ﻧﺒﻮد دﻳﺪﻳﺪ ﭼـﻪ ﺣﻴﻮاﻧـﺎﺗﻲ‬
‫‪417‬‬
‫ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻣﺪ؟"‬
‫روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﺎ ﭼﺎپ ﻣﻘﺎﻻت ﻣﺘﻌﺪدي ﺑﺴﺘﻦ داﻧﺸﮕﺎه و ﭘﺪﻳﺪهاي ﺑﻪ ﻧﺎم اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ را ﻣﺤﻜﻮم ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران و دﻓﺘﺮ ﺗﺤﻜﻴﻢ وﺣﺪت ﺑﺎ اﻋﺘﺮاض ﺑﻪ روﻳﻪاي ﻛﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ در ﭘﻴﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﻃﻲ ﺑﻴﺎﻧﻴﻪﻫﺎﻳﻲ اﻋﺘـﺮاض‬
‫ﺧﻮد را ﺑﻪ آنﭼﻪ" ﻣﻄﻠﺐ ﺗﺨﻴﻠﻲ ﻳﻚ ﻓﺮد ذﻫﻦﮔﺮا ﺑﻪ ﺗﻮﻃﺌﻪ"ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪ ،‬اﻋﻼم ﻛﺮدﻧﺪ‪:‬‬
‫"وﻗﺘﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎي اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ و ﻣﻴﺰان ﻫﺮ ﻛﺪام ﺑﺎ ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﺧﻂ اﻣﺎم وﻟﻲ ﺑﺎ ﻧﻔﻮذ در ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ دﻫﻬﺎ ﻣﻘﺎﻟﻪ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ ﺗﻌﻄﻴﻠﻲ داﻧﺸﮕﺎه واﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺿﺪاﻧﻘﻼب در اﻳﻦ راﺑﻄـﻪ ﺟـﺮات ﻋـﺮض اﻧـﺪام ﭘﻴـﺪا‬
‫‪418‬‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪".‬‬
‫"ﻣﺎ ﻗﻀﺎوت روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ را در ﻣﻮرد اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﺤﻜﻮم ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ .‬اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻛﻪ ﺧﻮاﺳـﺖ اﻣـﺎم ﺑـﻮده‬
‫‪419‬‬
‫اﺳﺖ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﻮرد اﻫﺎﻧﺖ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﻄﻠﺐ ﺗﺨﻴﻠﻲ ﻳﻚ ﻓﺮد ذﻫﻦ ﮔﺮا ﺑﻪ ﺗﻮﻃﺌﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد‪".‬‬
‫اﻳﻦ در ﺣﺎﻟﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ اﺻﻼحﻃﻠﺒﺎن اﻣﺮوز‪ ،‬دﻳﻜﺘﺎﺗﻮرﻫﺎي دﻳﺮوز‪ ،‬ﺑﻪ ﻗﻠـﻊ و ﻗﻤـﻊ داﻧﺸـﮕﺎه و داﻧﺸـﮕﺎﻫﻴﺎن ﻣـﻲﭘﺮداﺧﺘﻨـﺪ و‬
‫ﻓﺎﺟﻌﻪاي را ﭘﺪﻳﺪ آوردﻧﺪ ﻛﻪ ﻃﺒﻖ ﮔﻔﺘﻪ اوﻟﻴﻦ رﺋﻴﺲ داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻮﺟـﺐ آن ‪ 57069‬داﻧﺸـﺠﻮ و‪2 /3‬‬
‫ﺗﻤﺎم اﺳﺎﺗﻴﺪ از داﻧﺸﮕﺎه اﺧﺮاج ﺷﺪﻧﺪ‪ 420".‬ﻋﺒﺎس ﻋﺒﺪي ﻓﻌﺎﻻﻧﻪ در واﻗﻌﻪ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺷﺮﻛﺖ داﺷﺖ‪ .‬ﻓﺮوز رﺟـﺎﻳﻲﻓـﺮ)‬
‫ﻣﺪﻳﺮ ﻣﺴﺌﻮل ﺻﺒﺢ دو ﻛﻮﻫﻪ( در ﻣﻮرد ﻧﻘﺶ او در اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪":‬ﭼﻬﺮه ﻓﻌﺎل و ﭘﺮ ﺗﻼش ﻋﺒـﺪي را در واﻗﻌـﻪ‬
‫ﭘﺎﻛﺴﺎزي داﻧﺸﮕﺎه ﻫﺎ از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﮔﺮوﻫﻜﻲ و ﺟﺮﻳﺎن اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ در ارﻳﺒﻬﺸﺖ ﺳﺎل ‪ 59‬ﺑﺨﻮﺑﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ دارم ‪ 421".‬دﻛﺘـﺮ‬
‫ﺳﺮوش ﻛﻪ اﻳﻨﻚ ﻋﻨﻮان روﺷﻨﻔﻜﺮ دﻳﻨﻲ) وﻳﺎ ﺧﻴﺎﻧﺘﻜﺎر ﺿﺪدﻳﻨﻲ( را ﺑﻪ دوش ﻣﻲﻛﺸﺪ از ﺳﺮان‪ ،‬ﻣﺴﺒﺒﺎن و ﺳﺨﻨﮕﻮي اﺻـﻠﻲ‬
‫ﻛﻤﻴﺘﻪ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﻮد و ﺑﺮﮔﻪﻫﺎي اﺧﺮاج اﺳﺎﺗﻴﺪ‪ ،‬اﻣﻀﺎي او را در زﻳﺮ ﺧﻮد داﺷـﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳـﺮوش در آن ﺳـﺎلﻫـﺎ درﺑـﺎب‬
‫ﭼﺮاﻳﻲ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ ﮔﻔﺖ‪":‬از ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻃﺎﻟﺐ و ﻣﺸﺘﺎق ﻋﻠﻢ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻛﻤﺘﺮ ﺷﻨﻴﺪﻳﻢ ﻛـﻪ ﺑـﺎ ﺑﺴـﺘﻦ داﻧﺸـﮕﺎهﻫـﺎ‬
‫ﺣﺴﺮت ﺧﻮرده ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ 422".‬ﺻﺎدق زﻳﺒﺎﻛﻼم ﻧﻴﺰ ﺑﻌﺪﻫﺎ از ﻧﻘﺶ ﺧﻮﻳﺶ در آن ﻓﺎﺟﻌﻪ ﻋﺬرﺧﻮاﻫﻲ ﻛـﺮد وﮔﻔـﺖ‪ ":‬اﻳـﻦ ﺟـﻮر‬
‫ﭼﻴﺰﻫﺎ ﺑﺪﺑﺨﺘﺎﻧﻪ اﻓﺘﺎده ﺑﻮد دﺳﺖ داﻧﺸﺠﻮﻫﺎ و آن ﻫﺎ ﻫﻢ ﻣﺜﻞ ﺑﺮگ ﺧﺰان زدﻧﺪ و رﻳﺨﺘﻨﺪ‪...‬ﻣﻦ ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان ﻛﺴـﻲ ﻛـﻪ ﻧﻘـﺶ‬
‫زﻳﺎدي در ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ داﺷﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪ ،‬رﺳﻤﺎ و ﻋﻠﻨﺎ ﺣﻼﻟﻴﺖ ﻣﻲﻃﻠﺒﻢ‪ .‬ﺣـﻼل ﻛﻨﻴـﺪ ﻣـﻦ را‪ .‬از ﺧـﺪا ﻫـﻢ ﺗﻮﺑـﻪ‬
‫‪423‬‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻢ‪".‬‬
‫ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻠﻜﻲ‪ ،‬اوﻟﻴﻦ رﺋﻴﺲ داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب‪ ،‬در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ ﺳﻴﺪ ﻋﻠﻲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫"ﺣﺘﻤﺎً از ﻳﺎد ﻧﺒﺮدهاﻳﺪ‪ ،‬دﺑﻴﺮﺳﻴﺎﺳﻲ ﺣﺰﺑﻲ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ از ﻣﺆﺳﺴﻴﻦ و رﻫﺒﺮان آن ﺑﻮدﻳﺪ‪ ،‬ﻃﺒﻖ ﻣﺪارك ﻣﻮﺟﻮد‪ 424‬ﻧﻘﺸﻪي ﻫﺠﻮمِ‬
‫ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﻪ داﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎ ﺑﺎ ﻧﺎم "اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ" و "اﺳﻼﻣﻲ ﻛﺮدنِ داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ" را ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﻛﺮد درﺣﺎﻟﻲﻛﻪ ﺑﺮاي ﻫﻤﮕـﺎن‬
‫از ﺟﻤﻠﻪ ﺣﻀﺮﺗﻌﺎﻟﻲ روﺷﻦ ﺑﻮد ﻧﻘﺸﻪي ﺑﺴﺘﻦ داﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎ ﺑﺎ ﺑﻬﺎﻧﻪي اﻧﻘﻼب "ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ" ﭼﻪ ﻫﺪﻓﻲ را ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺣـﺰب‬
‫ﺟﻤﻬﻮري و دوﺳﺘﺎن و ﻫﻤﻔﻜﺮاﻧﺸﺎن در ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻛﻪ اﻣﺮوز ﺗﻌﺪادي از ﺳﺮدﻣﺪاران و ﮔﺮداﻧﻨـﺪﮔﺎﻧﺶ‬
‫از ﺳﻮي دﺑﻴﺮ ﺷﻮراي ﻧﮕﻬﺒﺎنِ ﻣﻨﺼﻮبِ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ اﺗﻬﺎم ﻓﺴﺎد ﻣﺎﻟﻲ و اﺧﻼﻗﻲ و ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺑﻴﮕﺎﻧﮕﺎن ﺑﺮاي ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮرا ردﺻﻼﺣﻴﺖ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﻫﺪف ﻳﻚدﺳﺖ ﻛﺮدنِ "ﻗﺪرت" و از ﻣﻴﺎن ﺑﺮداﺷﺘﻦ و ﻧﺎﺑﻮدي ﻣﻨﺘﻘـﺪان و دﮔﺮاﻧﺪﻳﺸـﺎن و ﻧﺴـﻠﻲ ﻛـﻪ ﺑـﺎ‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺖ و ﺷﻌﻮر و آﮔﺎﻫﻲ ﺑﺎ ﻧﻈﺎم ﺷﺎﻫﻲ ﻣﺒﺎرزه ﻛﺮده ﺑﻮد ﻧﺴﻠﻲ ﻛﻪ اﺳﺘﺒﺪاد واﻣﭙﺮﻳﺎﻟﻴﺴﻢ را ﺧﻮب ﻣﻲﺷﻨﺎﺧﺖ و ﺗﺎب ﺗﺤﻤـﻞ‬
‫ﻇﻠﻢ و ﺑﻲﻋﺪاﻟﺘﻲ از ﺳﻮي ﻫﻴﭻ دﻳﻜﺘﺎﺗﻮري ﺑﺎ ﻫﺮ ﺷﻜﻞ و ﺷﻤﺎﻳﻞ را ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر را اﻧﺠﺎم داد و ﺗﺎوان اﻳﻦ ﻫﺠـﻮم ﺑـﺎ ﻧـﺎمِ‬
‫زﻳﺒﺎي " اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ" و ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻗﻠﻢ و ﻛﺘﺎب و ﻛﻼسِ درس از داﻧﺸﺠﻮﻳﺎنِ آن ﺷﺪ ﻛـﻪ ﻫـﺰاران داﻧﺸـﺠﻮ و اﺳـﺘﺎد ﺑـﻪ‬
‫ﺟﻮﺧﻪي اﻋﺪام ﺳﭙﺮده ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬دهﻫﺎ ﻫﺰار از آﻧﻬﺎ ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ داﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎ راه ﻧﻴﺎﻓﺘﻨﺪ و ﻫﺰاران اﺳﺘﺎدِ داﻧﺸﻤﻨﺪ و ﺻﺎﺣﺐﻧﺎم ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ‬

‫‪٤٤‬‬
‫ﺑﻪ اﻗﺼﻲ ﻧﻘﺎط دﻧﻴﺎ ﻫﺠﺮت ﻛﺮدﻧﺪ وﻓﺮﻫﻨﮓ ﻛﺸﻮر دﭼﺎر ﺧﺴﺮاﻧﻲ ﺷﺪ ﻛﻪ ﭘﺲ از ‪ 24‬ﺳﺎل ﻫﻨـﻮز آﺛـﺎر آن را در ﮔﻮﺷـﻪﻛﻨـﺎر‬
‫‪425‬‬
‫اﻳﺮان ﺷﺎﻫﺪﻳﻢ‪".‬‬
‫‪ 22‬ﺳﺎل ﺑﻌﺪ از ﻓﺎﺟﻌﻪ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪ اﻳﺮان ارﮔﺎن ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ دوﻟﺖ‪ ،‬در ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺣﺎدﺛﻪ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫"در اردﻳﺒﻬﺸﺖ ﺳﺎل ‪ 59‬داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎي ﺳﺮاﺳﺮ ﻛﺸﻮر را داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﻫﻮادار ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري ﺗﺴﺨﻴﺮ ﻛﺮدﻧﺪ و ﭘـﺲ از آن ﺑـﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﺮاﻛﺰ آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﻲ ﺗﻌﻄﻴﻞ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻮﺿﻊ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺑﺮﺗﺮ ﺑﻨﻲﺻﺪر در داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ ﻧﻴﺰ از ﻣﻴﺎن‬
‫‪426‬‬
‫رﻓﺖ‪".‬‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻓﺎز اول ﭘﺮوژه ﻛﻮدﺗﺎي ﺧﺰﻧﺪه ﻋﻠﻴﻪ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ و ﺑﺎ ﺿﺮﺑﻪ دﻫﺸﺘﻨﺎﻛﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﺪﻧﻪ داﻧﺸـﮕﺎه‬
‫وارد آﻣﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻊ اول از ﺳﺮ راه ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬داﻧﺸﮕﺎه ﻛﻪ ﺗﻌﻄﻴﻞ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻴﺶ از ﻫﻤﻪ اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ از ﻧﻮار ﺣﺴﻦ آﻳـﺖ در اذﻫـﺎن‬
‫ﺗﺪاﻋﻲ ﻳﺎﻓﺖ‪:‬‬
‫" ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ ﻧﻘﺸﻪ آﻣﺎده اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻤﺎم ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻏﻴﺮ از ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻓﻜﺮ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﺑﮕﻮﻳﻴـﺪ ﻗـﺮص‬
‫وﻣﺤﻜﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ زودي ﻣﻮج ﻋﻮض ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ ﺑﻌﺪ از ‪ 14‬ﺧﺮداد ‪ 59‬ﺗﻌﻄﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺑﻌﺪ ﻣﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪاي ﺧـﻮاﻫﻴﻢ‬
‫‪427‬‬
‫داﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﺑﺎي ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﻫﻢ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ روي اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎر ﻛﻨﺪ‪".‬‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﺻﻠﻲ در راه ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻨﺠﻪ‪ ،‬زﻧﺪان و اﻋﺪامﻫﺎ‬

‫اﻧﻘﻼب ﺑﻪ ﭘﻴﺮوزي رﺳﻴﺪه ﺑﻮد ﺗﺎ ﺳﺎواك و زﻧﺪان و ﺷﻜﻨﺠﻪ و اﻋﺪام ﺑﺮﭼﻴﺪه ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ آرزوﻳﻲ ﺑـﻮد ﻛـﻪ ﺗﻤـﺎﻣﻲ اﻧﻘﻼﺑﻴـﻮن‬
‫ﻣﺨﻠﺺ در ﭘﻲ آن ﺑﻮدﻧﺪ؛ اﻣﺎ ﻏﺎﻓﻞ ازاﻳﻨﻜﻪ ﻋﺪهاي ﻗﺼﺪ دارﻧﺪ ﺗﺎ در ﻟﻮاي اﻧﻘﻼب ﺑﺎز ﻫﻢ ﻫﻤﺎن رﻓﺘﺎرﻫﺎ و ﺷﻜﻨﺠﻪﻫﺎ و اﻋﺪامﻫﺎ‬
‫را ﺑﺎزﮔﺮداﻧﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر اﻋﺘﺮاض ﻣﺪوام ﺧﻮد را ﺑﻪ اﻋﺪامﻫﺎ و ﻗﺘﻞﻫﺎي ﺑﻲروﻳﻪ ﻧﺸﺎن داد و در ﺳﺮﻣﻘﺎﻟﻪاي ﺑﺎ ﻋﻨﻮان" ﻗﺎﺗﻠﻴﺖ و‬
‫‪428‬‬
‫ﻗﺎﻃﻌﻴﺖ" ﺑﺎ اﺷﺎره ﺑﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻗﺘﻞ و ﻛﺸﺘﺎر را ﭘﻴﺸﻪ ﺧﻮد ﻛﺮدهاﻧﺪ ﮔﻔﺖ‪ ":‬اﻳﻦﻫﺎ ﻗﺎﻃﻌﻴﺖ ﻧﺪارﻧـﺪ‪ ،‬ﻗﺎﺗﻠﻴـﺖ دارﻧـﺪ!"‬
‫‪429‬‬
‫ﺧﻠﺨﺎﻟﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﮔﻔﺖ‪":‬داﺋﻢ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﻲﮔﻔﺖ ﺧﻠﺨﺎﻟﻲ ﻗﺎﺗﻞ اﺳﺖ ﻧﻪ ﻗﺎﻃﻊ‪".‬‬
‫ﺷﺎﻳﺪ اوﻟﻴﻦ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺗﺌﻮرﻳﻚ ﺷﻜﻨﺠﻪ از ﺟﺎﻧﺐ آﻳﺖاﷲ ﻣﺸﻜﻴﻨﻲ در ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن روي داد‪ .‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻨﻊ ﺷـﻜﻨﺠﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺮده ﺷﺪ ‪ ،‬آﻳﺖاﷲ ﻣﺸﻜﻴﻨﻲ ﻃﻲ ﻧﻄﻘﻲ در ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ اﺻﻞ ﻣﻨﻊ ﺷﻜﻨﺠﻪ) اﺻﻞ ‪ (42‬ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻳﻚ اﻣﺮ ﻏﻴﺮ اﺳﻼﻣﻲ و ﻏﻴﺮاﻧﺴﺎﻧﻲ اﺳﺖ وﻟﻲ ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت ﻛﻪ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ ﺳﺮﺷﻨﺎس را رﺑﻮدﻧﺪ و دو ﺳـﻪ ﻧﻔـﺮ را اﻣـﺎ‬
‫ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻴﻢ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ اﻃﻼع دارﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺎﻻ اﮔﺮ ﭼﻨﺪ ﺳﻴﻠﻲ ﺑﻬﺸﺎن ﺑﺰﻧﻴﻢ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‪ .‬آﻳﺎ اﻳﻦ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻣﻤﻨـﻮع‬
‫‪430‬‬
‫اﺳﺖ؟"‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر درﺑﺎره اوﻟﻴﻦ ﮔﺰارﺷﻲ ﻛﻪ درﺑﺎره ﺷﻜﻨﺠﻪ در زﻧﺪانﻫﺎ ﺑﺪﺳﺘﺶ رﺳﻴﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫"اوﻟﻴﻦ ﮔﺰارﺷﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ درﺑﺎره ﺷﻜﻨﺠﻪ در زﻧﺪانﻫﺎ ﺷﺪ اول ﺑﺎور ﻧﻤﻲﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﻣﻲﮔﻔﺘﻴﻢ ﻣﮕﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﭼﻴـﺰي ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ؟‬
‫ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼم و راه اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﺑﺴﺎط ﺷﻜﻨﺠﻪ و اﻋﺪامﻫﺎي ﺑﺮق آﺳﺎ ؟ ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻪ؟ ﻫﻴﺌﺘﻲ ﻣﺮﻛﺐ از ﻃﺎﻟﻘـﺎﻧﻲ و ﺳـﺤﺎﺑﻲ و ﻣـﻦ‬
‫رﻓﺘﻴﻢ زﻧﺪان ﻗﺼﺮ ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬اﻳﻦ آﻗﺎي ﮔﻴﻼﻧﻲ ) ﻗﺎﺿﻲ ﺷﺮع ( ﻫﻢ آﻧﺠﺎ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻣـﻦ ﺷـﺮوع ﻛـﺮدم ﺑـﻪ‬
‫ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻪ‪ :‬ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻫﺎﻳﻲ ﺷﺪه از وﺿﻌﻴﺖ دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب‪ ،‬ﺑﺎزﺟﻮﻫﺎ‪ ،‬ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻫﺎ و اﻋﺪامﻫﺎي ﺑﺪون ﺣﺴﺎب و ﻛﺘﺎب‪.‬‬
‫ﺷﻮراي اﻧﻘﻼب ﻣﺎ را ﻣﻌﻴﻦ ﻛﺮده و آﻣﺪﻳﻢ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ‪ .‬ﻳﻚ دﻓﻌﻪ اﻳﻦ آﻗﺎي ﮔﻴﻼﻧﻲ ﮔﻔﺖ ‪ :‬آﻗﺎ ﺷﻤﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪ ﺑﺨﻮرﻳﺪ ! ﮔﻔـﺘﻢ‬
‫ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪ ﺑﺨﻮرﻳﻢ؟ ﮔﻔﺖ ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻨﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺘﻴﺪ اﻓﺘﺮا اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺘﻴﺪ ﺷﻜﻨﺠﻪ اﺳﺖ در اﻳﻨﺠﺎ‪ ،‬اﻳﻨﻬﺎ اﻓﺘﺮا اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺎﻻ ﺣﺪود ‪ 15‬ﻧﻔﺮي ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻳﻢ ﺑﻪ ﻋﺼﺒﺎﻧﻴﺖ ﮔﻔﺘﻢ ‪ :‬آﺷﻴﺦ! ﺷﻤﺎ ﻫﻨﻮز ﻓﺮق ﺑﻴﻦ ﻗﺼﺪ اﻧﺸﺎ و ﻗﺼﺪ اﺧﺒﺎر را ﻧﻔﻬﻤﻴﺪه اﻳـﺪ‪،‬‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻗﺎﺿﻲ ﺷﺪهاﻳﺪ و ﻗﻀﺎوت ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ؟ ﻣﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ ﺑﻪ ﻣﺎ ﮔﺰارش ﺷﺪه‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺧﺒﺮ داده اﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ اﻧﺸﺎ ﺑﻮد ﻛـﻪ ﺗـﻮ اﻳﻨﺠـﺎ‬
‫ﻧﺒﻮدي در زﻧﺪان ﺗﺸﺮﻳﻒ داﺷﺘﻲ ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ در آن وﻗﺖ رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺷﺪه ﺑﻮد و ﻣﻌﻠﻮم ﺑﻮد ﻛﻪ درﺳﺖ اﺳﺖ و ﺷﻤﺎ زﻧﺪان ﺗﺸـﺮﻳﻒ‬
‫داﺷﺘﻲ و اﻳﻦ ﻓﻀﻮﻟﻲﻫﺎ را ﻫﻢ ﻧﻤﻲﻛﺮدي‪ .‬ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﻲ رو ﻛﺮد ﺑﻪ او و ﮔﻔﺖ ‪ :‬آﺷﻴﺦ ﺷﻤﺎ ﭘﻴﺶ اﻳﻦ ﻛﻼﻫـﻲﻫـﺎ ‪ ،‬دﻳﮕـﺮ ﺑـﺮاي ﻣـﺎ‬

‫‪٤٥‬‬
‫آﺑﺮوﻳﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻴﺪ؟ اﻳﺸﻮن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻓﺮق اﺧﺒﺎرو اﻧﺸﺎ رو ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻨﺪ؟ ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ از ﺷﻮراي اﻧﻘﻼب آﻣﺪه و ﺷـﻤﺎ ﺑﻨـﺎم‬
‫ﺷﻮرا ﻫﺴﺘﻴﺪ اﻳﻦ ﺟﻮر ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ ‪ ،‬ﺑﺎ زﻧﺪاﻧﻲ ﺑﺪﺑﺨﺖ ﭼﻪ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ؟ ﮔﻴﻼﻧﻲ ﺳﺮش را اﻧﺪاﺧﺖ ﭘـﺎﻳﻴﻦ و ﻫـﻴﭻ ﺻـﺪاﻳﻲ‬
‫ﻧﻜﺮد‪ .‬ﻳﻜﻲ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ ﮔﻔﺖ ﻣﻦ ﺳﭙﻬﺒﺪ ﺑﺮﻧﺠﻴﺎن را ‪ 36‬ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻲﺧﻮاﺑﻲ دادم‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ آﺧﻪ ﺟﻮان ﺧﺪا ﺑﮕﻢ ﺑﺎ ﺗـﻮ ﭼـﻪ ﻛﻨـﺪ ﻣـﺎ‬
‫‪431‬‬
‫اﻧﻘﻼب ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ ﺟﺎي ﺗﻬﺮاﻧﻲ ]ﺷﻜﻨﺠﻪﮔﺮ ﺳﺎواك[ را ﺑﺪﻫﻴﻢ ﺑﻪ ﺗﻮ؟"‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر از وﺟﻮد ﺷﻜﻨﺠﻪ و اﻋﺪامﻫﺎي ﺑﺮقآﺳﺎ آﮔﺎه ﺷﺪ ﺑﺎ ﺗﻤﺎم وﺟﻮد ﺑﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﻗﻀﺎﻳﻲ ﺣﻤﻠﻪ ﻛﺮد‪ .‬در ﻋﺎﺷﻮراي‬
‫‪ 59‬در ﻣﻴﺪان آزادي ﻓﺮﻳﺎدزﻧﺎن ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻣﮕﺮ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺣﺮام ﻧﺸﺪه؟ ﻣﻤﻨﻮع ﻧﺸﺪه؟ در ﻛﺠﺎي دﻧﻴﺎ‪ ،‬در ﻛﺪام دﻳـﻦ و در ﻛـﺪام ﻛﺸـﻮر و ﺣﻜﻮﻣـﺖ‬
‫اﺳﻼﻣﻲ ‪ 6‬ﻧﻮع زﻧﺪان وﺟﻮد دارد؟ ﭼﺮا اﻳﻨﻬﺎ ﺗﻌﻄﻴﻞ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد؟]ﺗﻜﺒﻴﺮ ﻣﺮدم در ﻣﻴﺪان آزادي[ ﻣﺎ اﻻن ﺷﺶ ﻧﻮع زﻧﺪان دارﻳﻢ‪.‬‬
‫زﻧﺪانﻫﺎي آﻗﺎي ﺧﻠﺨﺎﻟﻲ‪ ،‬زﻧﺪان دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب‪ ،‬زﻧﺪان ﺷﻬﺮﺑﺎﻧﻲ‪ ،‬زﻧﺪان دادﮔﺴﺘﺮي‪ ،‬زﻧﺪان ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎ ‪ ،‬زﻧﺪان ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران‪.‬‬
‫دهﻫﺎ و ﺻﺪﻫﺎ ﻧﻔﺮ ﺑﻲﺟﻬﺖ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺷﺪهاﻧﺪ ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ‪ 6‬ﻧﻮع زﻧﺪان ﻣﺎ ﭼﻴﺰي ﺑﺪﺗﺮ از ﮔﺬﺷﺘﻪاﻳﻢ‪ .‬ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ ﻫﺮ ﻛﺲ و ﻫـﺮ ﻧﻬـﺎدي‬
‫ﻳﻚ زﻧﺪان داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟ اﻳﻨﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻌﻄﻴﻞ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺟﻮ اﺳﻼم ﺟﻮ اﻋﺘﻤﺎد اﺳﺖ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺗﺮﺳﻨﺎك ﻣﺨﻮف درﺳـﺖ‬
‫ﻧﻜﻨﻴﺪ‪ .‬ﭼﺮا ﻫﻴﺌﺘﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺎر زﻧﺪانﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﺮﺳﺪ؟ﭼﺮا در رژﻳﻢ اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬اﻧﺴﺎن و ﺟﺎن او اﻳـﻦ ﻫﻤـﻪ‬
‫ﺑﻲﻣﻨﺰﻟﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺘﻮان ﻣﺜﻞ آب ﺧﻮردن ﻣﺤﻜﻮم ﻛﺮد و ﺑﺪون اﻳﻨﻜﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﻔﻬﻤﺪ ﻛﺎر او را ﺗﻤﺎم ﻛﺮد؟ ﭼﻄﻮر ﻣﻲﺷـﻮد‬
‫ﻛﻪ اﺷﺨﺎص را ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ و ﺑﻪ زﻧﺪان ﻣﻲ ﺑﺮﻧﺪ و ﻣﺎﻫﻬﺎ ﺟﺰو ﻓﺮاﻣﻮشﺷﺪﮔﺎن ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ؟ ﺑـﺲ ﻛﻨﻴـﺪ اﻳـﻦ ﻛﺎرﻫـﺎ را‪ .‬دﺳـﺘﮕﺎه‬
‫‪432‬‬
‫ﻗﻀﺎﻳﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ اﺑﺰار ﻗﺪرت ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ اﻳﻦ ﻃﻮر ﺷﺪ اﻳﻦ ﻫﻤﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺴﻴﻦ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮش ﻗﻴﺎم ﻛﺮد و ﺷﻬﻴﺪ ﺷﺪ‪".‬‬
‫ﭘﺲ از اﺗﻤﺎم ﺣﺠﺖ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺑﺎ ﺷﻜﻨﺠﻪﮔﺮان و زﻧﺪاﻧﺒﺎنﻫﺎ؛ آﻧﻬﺎ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﭘﻮزش ﻧﺨﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺿﻤﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺎم ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺗﻌﺰﻳﺮ‪ ،‬آن را دﺳﺘﻮر اﺳﻼم ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫ﺣﺠﺖاﻻﺳﻼم ريﺷﻬﺮي‪" :‬اﮔﺮ ﻣﻘﺼﻮد رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر از ﺷﻜﻨﺠﻪ‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﺗﻨﺒﻴﻬﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺳﻼم ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺣﺪود و ﺗﻌﺰﻳﺮات‬
‫ﻣﻄﺮح ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺎ ﻣﻨﻜﺮ آن ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ‪ ،‬زﻳﺮا دﺳﺘﻮر اﺳﻼم اﺳﺖ‪ 433".‬ﻻﺟﻮردي‪ ":‬ﺗﻌﺰﻳﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ و ﺗﻌﺰﻳﺮ ﺑﺎ اﺟﺎزه ﺣﻜﺎم ﺷﺮع‬
‫اﺳﺖ‪ 434".‬آﻳﺖاﷲ ﻣﺤﻤﺪي ﮔﻴﻼﻧﻲ‪ ":‬ﻣﺤﺎرب ﺑﻌﺪ از دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪن‪ ،‬ﺗﻮﺑﻪاش ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮد و ﻛﻴﻔﺮش ﻫﻤﺎن اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﻗﺮآن ﮔﻔﺘﻪ‪ .‬ﻛﺸﺘﻦ ﺑﻪ ﺷﺪﻳﺪﺗﺮﻳﻦ وﺟﻪ‪ .‬ﺣﻠﻖ آوﻳﺰ ﻛﺮدن ﺑﻪ ﻓﻀﺎﺣﺖﺑﺎرﺗﺮﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻤﻜﻦ‪ .‬ﺗﻌﺰﻳـﺮ ﺑﺎﻳـﺪ ﭘﻮﺳـﺖ را ﺑـﺪرد‪ ،‬از‬
‫ﮔﻮﺷﺖ ﻋﺒﻮر ﻛﻨﺪ و اﺳﺘﺨﻮان را درﻫﻢ ﺷﻜﻨﺪ‪ 435".‬آﻳـﺖاﷲ ﻗﺪوﺳـﻲ‪":‬در زﻧـﺪانﻫـﺎ ﺷـﻜﻨﺠﻪ ﺻـﻮرت ﻧﻤـﻲﮔﻴـﺮد‪ ،‬اﻣـﺎ‬
‫ﻣﺠﺎزاتﻫﺎش ﺷﺮﻋﻲ اﺳﻼﻣﻲ اﻋﻤﺎل ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪ 436".‬آﻳﺖاﷲ ﻣﻮﺳﻮي ﺗﺒﺮﻳﺰي‪ ":‬ﻳﻜﻲ از اﺣﻜﺎم ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳـﻦ اﺳـﺖ‬
‫ﻛﻪ ﻫﺮﻛﺲ در ﺑﺮاﺑﺮ اﻳﻦ ﻧﻈﺎم اﻣﺎم ﻋﺎدل ﺑﺎﻳﺴﺘﺪ‪ ،‬ﻛﺸﺘﻦ او واﺟﺐ اﺳﺖ‪ .‬زﺧﻤﻲاش را ﺑﺎﻳﺪ زﺧﻤﻲﺗﺮ ﻛﺮد ﺗﺎ ﻛﺸﺘﻪ ﺷـﻮد‪.‬اﻳـﻦ‬
‫ﺣﻜﻢ اﺳﻼم اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻴﺰي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺗﺎزه آورده ﺑﺎﺷﻢ‪ 437".‬ﺧﻠﺨﺎﻟﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﮔﻔﺖ‪ ":‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﺮﺗﺒﺎ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺷﻜﻨﺠﻪ را ﺑﺮاي‬
‫ﻛﻮﺑﻴﺪن دادﮔﺎﻫﻬﺎي اﻧﻘﻼب ﻋﻨﻮان ﻣﻲ ﻛﺮد و ﺗﺎ اﻳﻦ اواﺧﺮ دﺳﺖ ﺑﺮدار ﻧﺒﻮد ‪ .‬ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺗﻌﺰﻳﺮات ﺷﺮﻋﻲ را ﺟﺰو ﺷـﻜﻨﺠﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﺣﺴﺎب ﻣﻲ آورد و ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺎ روش اروﭘﺎﻳﻲ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ 438".‬ﺣﺠﺖاﻻﺳﻼم ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻨﺘﻈﺮي اﻋﻼم ﻛـﺮد‪ ":‬اﺗﻬـﺎم وارده از‬
‫‪439‬‬
‫آﻳﺖاﷲ ﺑﻬﺸﺘﻲ اﻣﺎ ﺑﻨﻲﺻﺪر را ﺑﻪ ﻣﺤﺎﻛﻤـﻪ‬ ‫ﺳﻮي ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ روش ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ و ﺑﺎزﭘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻫﻴﭻوﺟﻪ ﺻﺤﻴﺢ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪".‬‬
‫ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﺮد وﮔﻔﺖ‪ ":‬ﺑﻲﺷﻚ در ﻣﻮﻗﻊ ﺧﻮد‪ ،‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﻌﻪ ﺷﻜﻨﺠﻪ در زﻧﺪانﻫﺎ را درﺳﺖﻛﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻗﻀـﺎﻳﻲ‬
‫‪440‬‬
‫ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪".‬‬
‫ﭘﺲ از اﻋﺘﺮاﺿﺎت ﭘﻲدر ﭘﻲ ﺑﻨﻲﺻﺪر‪" ،‬ﻫﻴﺌﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺎﻳﻌﻪ ﺷﻜﻨﺠﻪ در زﻧﺪانﻫﺎ" ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪ اﻣﺎ ﻫﻤﺎنﻃـﻮر ﻛـﻪ اﻧﺘﻈـﺎر‬
‫ﻣﻲرﻓﺖ و در ﮔﻔﺘﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻨﺘﻈﺮي ﻫﻢ آورده ﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻫﻴﺌﺖ وﺟﻮد ﺷﻜﻨﺠﻪ را ﻣﻨﻜﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر در اﻳﻦﺑﺎره ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫" ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﻫﻤﻴﻦ ﻫﻴﺄت رﺳﻴﺪﮔﻰ ﺑﻪ »ﺷﺎﻳﻌﻪ وﺟﻮد ﺷﻜﻨﺠﻪ«‪ ،‬آﻗﺎى ﺑﺸﺎرﺗﻰ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷـﻜﻨﺠﻪﻫـﺎ رواﺟـﻰ دارﻧـﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﭙﺮس‪ .‬آﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﮔﺰارش ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ آﻧﭽﻪ ﻫﺴﺖ‪ ،‬ﻣﺸﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﺮوار اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﭘﺲ ﮔﺰارش ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻠﻜـﻪ‬
‫‪441‬‬
‫ﭘﻴﺶ از آﻧﻜﻪ دﻳﮕﺮ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺘﻮان آن را رﻳﺸﻪ ﻛﻦ ﻛﺮد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﻢ‪ .‬ﻣﺎ ﻣﺄﻣﻮرﻳﻢ ﺑﮕﻮﺋﻴﻢ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪".‬‬
‫اﻣﺎ ﺑﻨﻲﺻﺪر از ﭘﺎ ﻧﻨﺸﺴﺖ‪ .‬ﻟﻴﺴﺖ ﺷﻜﻨﺠﻪﻫﺎ و اﻋﺪامﻫﺎ را ﺑﺮاي ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ دﻳﻮان ﻋﺎﻟﻲ ﻛﺸﻮر ﻓﺮﺳﺘﺎد‪:‬‬

‫‪٤٦‬‬
‫"وﻗﺘﻲ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺷﻜﺎﻳﺎت واﺻﻠﻪ از ﺳﭙﺎه را ﻃﻲ دو ﻣﺎه ﺑﺮاي آﻗﺎي ﻣﻮﺳﻮي اردﺑﻴﻠﻲ ﻓﺮﺳﺘﺎدم ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻋﻤﻠﻲ از ﺳﻮي دﺳﺘﮕﺎه‬
‫ﻗﻀﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻋﺪل اﺳﻼﻣﻲ را ﺑﺮﻗﺮار ﺳﺎزد ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪ‪ .‬آﻧﭽﻪ از اﻳﻦ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﻪ ﻳﺎدم ﻣﺎﻧـﺪه ‪ 250 ،‬ﻣـﻮرد ﺷـﻜﻨﺠﻪ ‪31 ،‬‬
‫‪442‬‬
‫ﻣﻮرد ﻗﺘﻞ و ﺑﺴﻴﺎري ﻣﻮارد ﺗﻮﻗﻴﻒ و ﻣﺼﺎدره ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺎ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻫﻢ در اﻳﻦ ﺑﺎره ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدم‪ .‬اﻣﺎ ﻫﻴﭻ ﺟﻮاﺑﻲ ﻧﺪاد‪".‬‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر دﻳﺪ زورش ﺑﻪ ﺷﻜﻨﺠﻪﮔﺮان ﻧﻤﻲرﺳﺪ ﺗﻼش ﻛﺮد ﺗﺎ ﻋﻔﻮ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠـﻞ را ﺑـﻪ ﻳـﺎري ﺑﻄﻠﺒـﺪ‪ .‬آﻗـﺎي ﺧﻤﻴﻨـﻲ‬
‫ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻧﻈﺎرهﮔﺮ ﺑﻮد‪:‬‬
‫"وﻗﺘﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻋﻔﻮ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻞ آﻣﺪ دﻓﺘﺮ ﻣﻦ ‪ ،‬ﺑﻪ او ‪ 400‬ﻋﻜﺲ از اﻧﻮاع ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻫﺎ را دادم ﺗﺎ آﻧﻬﺎ را ﻧﮕﺎه ﻛﻨﺪ و ﮔﻔﺘﻢ ‪ :‬ﻫﻴﭻ‬
‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻧﻜﻨﻴﺪ ‪ .‬ﻓﻘﻂ ﻧﮕﻮﻳﻴﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻋﻜﺲ ﻫﺎ را از ﻣﻦ ﮔﺮﻓﺘﻴﺪ ‪ .‬ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺷﻜﻨﺠﻪﻫﺎ ﻫﺴﺖ ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻦ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻢ‬
‫ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺗﻌﻄﻴﻞ ﺷﻮد وﻟﻮ در ﺧﺎرج ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ دوﻟﺖ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻦ ﻛﻪ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﻫﺴﺘﻢ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ اي ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﺴﺌﻠﻪ اﻳﻦ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﺴﺎط ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻌﻄﻴﻞ ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ‪ 400‬ﺗﺎ ﻋﻜﺲ را دادم ﺑﺮدﻧﺪ ﺑﺮاي آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ اﻳﺸﺎن ﻫﻴﭻ ﭘﻮزﺷـﻲ‬
‫ﻧﺪارد ﻧﻪ در ﭘﻴﺸﮕﺎه ﺧﻠﻖ‪ ،‬ﻧﻪ در ﭘﻴﺸﮕﺎه ﺧﺪاﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ آن ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ و اﮔﺮ ﻫﻢ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﻣﻦ ﺗﺮدﻳﺪ دارم آدﻣﻲ ﻛﻪ‬
‫‪443‬‬
‫اﻳﻦ ﺟﻮر زور ﺑﮕﻮﻳﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ آﺷﻜﺎري و ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﻬﻠﻲ آدم ﺑﻜﺸﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﺎور ﺟﺪي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ او را در ﺟﺮﻳﺎن اﻳﻦ اﻋﺪامﻫﺎ و ﺷﻜﻨﺠﻪﻫﺎ ﮔﺬاﺷﺖ و ﺧﻮاﺳﺘﺎر رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺷﺪ‪:‬‬
‫"ﺑﺨﺪا اﻳﻨﻬﻤﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ در ﺧﻮر ﻳﻚ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻓﺎﺷﻴﺴﺘﻰ ﻧﻴﺴﺖ ﭼﻪ رﺳﺪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻰ‪ .‬دﻳﺮوز ﻛﻪ از ﺳﻔﺮ ﺑﺎزﮔﺸﺘﻢ‬
‫‪ 30‬ﻣﺤﻜﻮم ﺑﻪ اﻋﺪام ﻳﺎ اﻋﺪام ﺷﺪهاﻧﺪ و ﻳﺎ ﻣﻨﺘﻈﺮ اﻋﺪام ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻫﻤﮕﺮاﺋﻰ ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻰ ﻛﻨﺪ و ﺟـﻮ‬
‫‪444‬‬
‫ﺳﻨﮕﻴﻦﺗﺮ ﻣﻰﺷﻮد‪ .‬ﻏﺎﻟﺐ ﻣﺤﻜﻮﻣﺎن ﺑﻨﺎﺣﻖ ﻣﺤﻜﻮم ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﭘﺲ از آنﻛﻪ ﺑﺎ ﻋﻜﺲاﻟﻌﻤﻞ ﺟﺪي از ﺳﻮي آﻳﺖاﷲ ﻣﻮاﺟﻪ ﻧﺸﺪ‪ ،‬ﺑﺎر دﻳﮕﺮ در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ او ﺷﻜﻨﺠﻪ در زﻧـﺪانﻫـﺎ را‬
‫ﻳﺎدآور ﺷﺪ و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"ﺑﺎز اﮔﺮ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﻛﻪ ﻣﻰﻧﻮﻳﺴﻢ ﻣﻮﺟﺐ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻣﺠﺪد زﻧﺪاﻧﻰ ﺗﺎزه رﻫﺎ ﺷﺪهﺋﻰ ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﻣﻌﺮوض ﻣﻴـﺪارم‪ :‬در اوﻳـﻦ ﺷـﻜﻨﺠﻪ‬
‫راﻳﺞ اﺳﺖ‪ .‬وﻗﺘﻰ ﺑﺮاى ﺑﺎزدﻳﺪ ﻣﻲروﻧﺪ ﻳﻚ ﺷﺐ ﻗﺒﻞ از آن ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺷﺪهﻫـﺎ را ﺗﺨﻠﻴـﻪ ﻣـﻰﻛﻨﻨـﺪ و ﺑﺠـﺎى دﻳﮕـﺮ ﻣﻨﺘﻘـﻞ‬
‫‪445‬‬
‫ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ‪".‬‬
‫روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻧﻴﺰ در ﻣﻘﺎﻟﻪاي ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫"ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻣﺮدم اﺑﻠﻬﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ از اﻟﻔﺎظ اﺳﻼم و اﻧﻘﻼب ﻓﻘﻂ ﻣﻌﺎﻧﻲ ﻣﺼﺎدره و اﻋﺪام ﺑﻪ ذﻫﻦ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺘﺒﺎدر‬
‫‪446‬‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ...‬اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ ﺣﺮﻣﺖ ﺷﻬﻴﺪان را ﭘﺎس ﻣﻲدارﻳﺪ؟ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ اﻧﻘﻼب ﺻﺎدر ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ؟"‬
‫ﺻﺪاي اﻋﺘﺮاضﻫﺎي ﭘﻲدرﭘﻲ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺷﻜﻨﺠﻪ و اﻋﺪامﻫﺎ در ﻛﻮران اﻧﻘﻼب ﺑﺮ ﻓﺮاز دلﻫﺎ ﻃﻨﻴﻦاﻧﺪاز ﻣﻲﺷـﺪ و ﺑﺮﺻـﻔﺤﻪ‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺛﺒﺖ ﻣﻲﮔﺸﺖ‪:‬‬
‫"اﻣﺮوز اﻋﺪامﻫﺎي ﺑﺮق آﺳﺎ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬رﻓﺘﺎر ﻧﺎدرﺳﺖ در زﻧﺪانﻫﺎ ‪ ،‬دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻛﺮدنﻫﺎي ﺑﻲوﺟﻪ ﺻﻮرت ﻣﻲ ﮔﻴﺮد و وﻗﺘﻲ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ ﭼﺮا اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ را ﻣﻲﻛﻨﻲ؟ اﻓﻜﺎر ﻋﻤﻮﻣﻲ دﻧﻴﺎ اﻳﻨﻬﺎ را ﺑﻪ اﺳﻼم ﻧﺴﺒﺖ ﺧﻮاﻫﺪ داد‪ ،‬ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻣﺎ اﻋﺘﻨﺎﻳﻲ ﺑـﻪ اﻓﻜـﺎر‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ دﻧﻴﺎ ﻧﺪارﻳﻢ ‪ ،‬آﻧﻬﺎ ﻏﺮب زدﮔﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ روﺿﻪ ﺧﻮاﻧﻲ ﺑﺮاي ﺣﺎل اﻣﺎم ﻫﺮ ﻛﺎري ﻛﻪ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺑـﻪ ﻣﺤـﺾ‬
‫‪447‬‬
‫اﻳﻨﻜﻪ ﺑﮕﻮﻳﻲ ﭼﺮا اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ را ﻛﺮدي؟ ﺷﺮوع ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺣﺮف ﻫﺎ را زدي ﺣﺎل اﻣﺎم آن ﻃﻮر ﺷﺪ!"‬
‫"دادﮔﺎهﻫﺎي ﻣﺎ ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﺻﻔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﺷﺨﺎص را ﺻﻒ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ورﻗﻪﻫﺎي ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﻫﻢ از ﭘﻴﺶ آﻣﺎده اﺳﺖ‪ .‬ﻓﻘﻂ ﺟـﺎي‬
‫ﻣﺪت ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﺖ ﺧﺎﻟﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻲآﻳﻨﺪ ﺟﻠﻮي ﻣﻴﺰ ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ و ﺣﻜﻢ ﻫﻢ ﺣﻜﻢ ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﺖ اﺳﺖ ﺣﺎﻻ ﺑﺮ ﭼـﻪ اﺳﺎﺳـﻲ ارزﻳـﺎﺑﻲ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و درﭼﻨﺪ دﻗﻴﻘﻪ ﺧﺪا ﻣﻲداﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ ﺣﻜﻢ را در دﺳﺖ ﻣﺤﻜﻮم ﻣﻲﮔﺬارد و ﻣﻲرود! اﻳﻦ اﻣـﻮري ﻧﻴﺴـﺖ ﻛـﻪ در اﻳـﻦ‬
‫‪448‬‬
‫ﺟﻤﻬﻮري اﻧﺴﺎن ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻧﺎدﻳﺪه ﺑﮕﻴﺮد ﻳﺎ ﺳﻜﻮت ﻛﻨﺪ‪".‬‬
‫‪449‬‬
‫"وﻗﺘﻲ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ آزادي ﻧﻴﺴﺖ‪".‬‬
‫"ﻳﻚ ﺳﻨﺪي ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻦ رﺳﺎﻧﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻓﻬﺮﺳﺖ ‪ 11‬ﻧﻔـﺮه ﺑـﻮد و زﻳـﺮ آن ﻧﻮﺷـﺘﻪ ﺑـﻮد ده ﻧﻔـﺮ ﺑـﺎﻻ را اﻋـﺪام ﻛﻨﻴـﺪ!‬
‫ﻗﺎﺿﻲ]ﺣﺠﺖاﻻﺳﻼم ﻋﻠﻲ رازﻳﻨﻲ‪ [450‬ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻜﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ اﺻﻼ ‪ 11‬ﻧﻔﺮ در ﻟﻴﺴﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻧﻪ ده ﻧﻔﺮ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﺘـﻲ ﭘﺮوﻧـﺪه‬
‫‪451‬‬
‫واﻳﻦ ﺣﺮﻓﻬﺎ ﻫﻢ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻳﺎزده ﻧﻔﺮ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻧﺸﺪه و ﺗﻤﺎم ﭘﺮوﻧﺪهﺷﺎن ﻫﻤﻴﻦ ﻳﻚ ورﻗﻪ اﺳﺖ!!"‬

‫‪٤٧‬‬
‫"ﺑﺎﻳﺪ از ﺣﻖ دﻓﺎع ﻛﺮد‪ .‬اﮔﺮ آن روز اول ﻛﻪ ﺳﺮان رژﻳﻢ ﺳﺎﺑﻖ را ﺑﻌﻀﻲﻫﺎ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺎ ﻣﻲاﻳﺴﺘﺎدﻳﻢ و از ﺣﻖ آﻧـﺎن‬
‫دﻓﺎع ﻣﻲﻛﺮدﻳﻢ‪ ،‬اﻣﺮوز ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻣﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﺮوف و ﻧﻬﻲ از ﻣﻨﻜﺮ زﻧﺪانﻫﺎ ﺑﻮﺟﻮد ﻧﻤﻲآوردﻧـﺪ و ﻋـﺪهاي ﺧﻮدﻛـﺎر ﺑـﻪ ﺗﻮﺳـﻌﻪ‬
‫‪452‬‬
‫ﻣﻨﻜﺮات ﻧﻤﻲﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪".‬‬
‫"وﻗﺘﻲ ﻣﺎ درﺑﺎره ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ را ﻣﺴﺘﻜﺒﺮ ﻣﻲداﻧﻴﻢ ﻣﺜﻼ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮﻳﻢ ‪ ،‬ﺑﻌﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺴـﺌﻠﻪ ﺟـﺎ اﻓﺘـﺎد و ﻣﻌﻤـﻮل‬
‫‪453‬‬
‫ﺷﺪ‪.‬اﻳﻦ روش را ﺑﺎ ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ دم از ﺣﻖ و ﺣﻖ ﻃﻠﺒﻲ ﺑﺰﻧﺪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد‪".‬‬
‫"روﺷﻬﺎي ﻏﻠﻂ ﻧﺨﺴﺖ ﺑﺎ آدم ﻫﺎي ﺑﺪ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲ رود وﻟﻲ ﺑﻌﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ روﺷﻬﺎ ﺣﺎﻛﻢ ﺷﺪﻧﺪ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﺑﻜﺎر ﺧﻮاﻫﻨﺪ رﻓـﺖ ‪ .‬اﻳـﻦ‬
‫‪454‬‬
‫اﺳﺖ ﺿﺪ اﻧﻘﻼب‪".‬‬
‫"ﭼﻪ ﺿﺮﺑﻪ ﻛﺸﻨﺪه اي ﺑﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻣﺎ زدﻧﺪ و ﭼﮕﻮﻧﻪ زﻳﺒﺎﺗﺮﻳﻦ اﻧﻘﻼب را ﺑﻪ ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ ﺷﻜﻞﻫـﺎ درآوردﻧـﺪ و ﺑـﻪ ﺟﻬـﺎن‬
‫ﻋﺮﺿﻪ ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬آﻧﺎن ﻛﻪ ﻣﺤﺎﻛﻤﺎت ﭼﻨﺪ دﻗﻴﻘﻪ اي ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدادﻧﺪ و ﭘﻴﺎﭘﻲ اﻋﺪام ﻣﻲﻛﺮدﻧـﺪ‪ .‬ﻛـﻪ ﺑﻨـﺎم اﺳـﻼم و ﻗﺎﻃﻌﻴـﺖ‪،‬‬
‫‪455‬‬
‫ﻗﺎﺗﻠﻴﺖ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬آﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭼﻬﺮه زﻳﺒﺎي اﻧﻘﻼب ﻣﺎ را ﻟﺠﻦ آﻟﻮد ﻛﺮدﻧﺪ‪".‬‬
‫"دﺳﺘﮕﺎه ﻗﻀﺎﻳﻲ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺟﺎي اﻳﻨﻜﻪ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﺒﺨﺸﺪ ﺗﺮس اﻳﺠﺎد ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻣﺠﺎزات در اﺳﻼم ﺗﻨﺒﻴﻪ اﺳﺖ ﻧﻪ اﻳﺠـﺎد‬
‫‪456‬‬
‫ﻧﻔﺮت و ﺧﺸﻮﻧﺖ و اﻧﺰﺟﺎر و ﺗﺮس‪".‬‬
‫"ﻣﺠﺎزات در اﺳﻼم ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎم ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺮاي ﺗﻨﺒﻴﻪ و ﺗﻨﺒﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﺳﺎﻟﻢ ﺷﺪن ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ ﻣﺠﺎزاﺗﻲ ﻛﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺎ ﻧﺎﺳـﺎﻟﻢ‬
‫‪457‬‬
‫ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ و ﻋﺪم اﻃﻤﻴﻨﺎن را ﺗﺸﺪﻳﺪ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻣﺠﺎزاﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﻄﻌﺎ ﺑﺎ ﺿﻮاﺑﻂ ﻣﻜﺘﺐ ﻣﺎ ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎر اﺳﺖ‪".‬‬
‫"ﺟﻮاﻧﻲ را آوردﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻲ ﮔﻔﺖ ﻣﺮا ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻛﺮدهاﻧﺪ و ﺑﺎ آﺗﺶ ﺳﻴﮕﺎر ﺑﺮ ﺷﻜﻢ ﻣﻦ ﻧﺎم ﺑﻬﺸﺘﻲ را ﻧﻮﺷﺘﻪ اﻧﺪ و ﺷﻜﻢ ﺧـﻮد را‬
‫‪458‬‬
‫ﻧﺸﺎن داد‪".‬‬
‫"ﺧﻠﺨﺎﻟﻲ آﻣﺪ ﻳﻚ ﻟﻴﺴﺖ ‪ 50‬ﻧﻔﺮي دﺳﺘﺶ ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻔﺖ ﻣﻦ رﻓﺘﻢ از ﺻﺒﺢ زﻧﺪان اوﻳﻦ و اﻳﻨﻬﺎ ﺑﻜﻠﻲ ﺑـﻲ ﺗﻘﺼـﻴﺮﻧﺪ ﺑﺎﻳـﺪ آزاد‬
‫‪459‬‬
‫ﺷﻮﻧﺪ ﻣﻦ ﻫﻢ اﻣﻀﺎ ﻛﺮدم و ﮔﻔﺘﻢ اﻳﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻛﺎري ﺑﻮد ﻛﻪ در ﻋﻤﺮ ﺧﻮدت ﻛﺮدهاي‪".‬‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺻﺎدق ﻗﻄﺐزاده ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺷﺮﻛﺖ در ﻳﻚ ﻣﻴﺰﮔﺮد ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻲ ﺑﺎزداﺷﺖ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"وﻗﺘﻲ ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﺎدﮔﻲ و اﻓﺘﻀﺎح ﻳﻚ ﻣﺒﺎرز ﻛﻬﻨﻪ ﻛﺎر و ﻋﻀﻮ ﺷـﻮراي اﻧﻘـﻼب‪ ،‬ﻣـﺪﻳﺮ ﻋﺎﻣـﻞ رادﻳـﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳـﻮن و وزﻳـﺮ‬
‫‪460‬‬
‫اﻣﻮرﺧﺎرﺟﻪ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺗﻮﻗﻴﻒ و ﺗﻮﻫﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﻮد دﻳﮕﺮ ﭼﻪ آﺑﺮوﻳﻲ ﺑﺮاي اﺳﻼم و اﻧﻘﻼب اﻳﺮان ﺑﺎﻗﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ؟"‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ‪ ،‬ﻣﺒﺎرزات اوﻟﻴﻦ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ آزاديﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ ﻣﺮدم را ﻫﻴﭽﮕﺎه از ﻳﺎد ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﺮد؛ ﭼﻪ‪ ،‬ﺗـﺎرﻳﺦ را ﻋ‪‬ﻤـﺎل‬
‫ﺟﻴﺮهﺧﻮار ﺣﻜﺎم ﻧﻨﮕﺎﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬آنﻫﺎ ﺑﺎ آﺗﺶ و ﺧﻮن ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺤﺮان ﮔﺮوﮔﺎنﮔﻴﺮي‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻪ ذﻫﻦ ﻫﻴﭻﻛﺲ ﺧﻄﻮر ﻧﻤﻲﻛﺮد ﻛﻪ در ﻳﻚ روز ﺳﺮد ﭘﺎﻳﻴﺰي آﺑﺎن ‪ ،58‬اﻳﺮان ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﭼﻨﺪ داﻧﺸﺠﻮ دﺳﺘﺨﻮش ﺗﺤﻮﻻت‬
‫ﻋﻤﻴﻖ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺷﻮد‪ .‬داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺧﻂ اﻣﺎم ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﻮﺳﻮي ﺧﻮﺋﻴﻨﻲﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻪ اﺟﺘﻬﺎد ﺷﺨﺼﻲ و ﻏﺎﻓﻞ از ﺗﺒﻌـﺎت وﺣﺸـﺘﻨﺎك‬
‫آن‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﻔﺎرت آﻣﺮﻳﻜﺎ رﻳﺨﺘﻨﺪ و ﻛﺎرﻛﻨﺎن آنﺟﺎ را ﮔﺮوﮔﺎن ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﻘﻘﻴﻨـﻲ ﻫﻤﭽـﻮن راﺑـﺮت‬
‫ﭘﺎري و ﻣﺎرك ﻫﻮﻟﺒﺮت در آﻣﺮﻳﻜﺎ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺣﺎﻛﻲ از آن ﺑﻮد ﻛﻪ ﻃﺮح اﺷﻐﺎل ﺳﻔﺎرت را ﺗﻨﻲ ﭼﻨﺪ از ﮔﺮداﻧﻨـﺪﮔﺎن ﺣـﺰب‬
‫ﺟﻤﻬﻮرﻳﺨﻮاه آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻫﻨﺮي ﻛﻴﺴﻴﻨﺠﺮ و دﻳﻮﻳﺪ راﻛﻔﻠﺮ ﺗﻬﻴﻪ و ﺑﻪ اﻳﺮان ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻛﺮدهاﻧﺪ و در ﺷـﻜﻞ ﻳـﻚ ﺣﺮﻛـﺖ‬
‫‪461‬‬
‫اﻧﻘﻼﺑﻲ ﺑﻪ اﺟﺮا درآورده اﻧﺪ‪.‬‬
‫دوﻟﺖ ﺑﺎزرﮔﺎن در اﻋﺘﺮاض ﺑﻪ اﻳﻦ ﺣﺮﻛﺖ ﺧﻮدﺳﺮاﻧﻪ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن اﺳﺘﻌﻔﺎ ﻛﺮد‪ ،‬آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻛﻪ اﺑﺘﺪا ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺮﻛـﺖ ﻣﺨـﺎﻟﻒ‬
‫ﺑﻮد‪ ،‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻋﻤﻞ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ آن را ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر در آن ﺟﻮ ﻣﻠﺘﻬـﺐ ﻃـﻲ دو ﻣﻘﺎﻟـﻪ ﻓﻮاﻳـﺪ و‬
‫ﺿﺮرﻫﺎي اﺷﻐﺎل ﺳﻔﺎرت را ﺑﺮﺷﻤﺮد‪ 462‬و ﻧﻬﺎﻳﺘﺎ آن را ﺑﻪ ﺿﺮر ﻛﺸﻮر داﻧﺴﺖ‪ .‬از آن ﭘﺲ ﺑﺎرﻫﺎ و ﺑﺎرﻫﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺷﺪﻳﺪ ﺧـﻮد را‬
‫ﺑﺎ ﮔﺮوﮔﺎنﮔﻴﺮي اﻋﻼم ﻛﺮد‪:463‬‬
‫‪464‬‬
‫"ﻣﺴﺌﻠﻪ ﮔﺮوﮔﺎﻧﮕﻴﺮي از دﻳﺪﮔﺎه ﻣﻦ ﻳﻚ ﺿﻌﻒ اﺳﺖ ﻧﻪ ﻳﻚ ﻗﻮت‪".‬‬
‫‪465‬‬
‫"وﺟﻮد دو ﺣﻜﻮﻣﺖ در اﻳﺮان ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻧﻴﺴﺖ‪".‬‬

‫‪٤٨‬‬
 ‫‪466‬‬
‫"داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺧﻮدﻛﺎﻣﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺣﻜﻮﻣﺖ در ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺑﻮﺟﻮد آوردهاﻧﺪ‪".‬‬
‫‪467‬‬
‫"در اﺛﺮ ﮔﺮوﮔﺎﻧﮕﻴﺮي اﻋﺘﺒﺎر ﻣﻠﺖ ﻣﺎ واﺛﺮ اﻧﻘﻼب از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪".‬‬
‫‪468‬‬
‫"ﻣﺎ در اﻳﺮان دو ﺣﻜﻮﻣﺖ دارﻳﻢ‪ .‬ﻳﻜﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن و دﻳﮕﺮي ﺷﻮراي اﻧﻘﻼب‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ وﺿﻌﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻧﻴﺴﺖ‪".‬‬
‫"داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﭘﻴﺮو ﺧﻂ اﻣﺎم ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮوﻧﺪ در داﻧﺸﻜﺪهﺷﺎن‪ ،‬ﺿﻤﻦ ﻣﺒﺎرزه درﺳﺸﺎن را ﻫﻢ ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﺣﻖ ﻧﺪارﻧـﺪ در اﻣـﻮر‬
‫‪469‬‬
‫دوﻟﺖ دﺧﺎﻟﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪".‬‬
‫‪470‬‬
‫"داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﭘﻴﺮو ﺧﻂ اﻣﺎم ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ را آﺷﻜﺎرا زﻳﺮﭘﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻪاﻧﺪ‪".‬‬
‫‪471‬‬
‫"ﭘﺲ از ﮔﺮوﮔﺎﻧﮕﻴﺮي آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ‪ ،‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺧﻮد اﻳﺮان ﺑﺼﻮرت ﮔﺮوﮔﺎن آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ درآﻣﺪه اﺳﺖ‪".‬‬
‫‪472‬‬
‫"ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ آﻣﺮﻳﻜﺎ در ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ ﮔﺮوﮔﺎﻧﻬﺎ ﺧﻼﺻﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد؟"‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻧﺎﻣﻪ اي ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫" ﺣﻴﻒ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻛﺎر اﺻﻠﻰ را ﻛﻪ اﺳﺘﻘﻼل واﻗﻌﻰ ﻛﺸﻮر اﺳﺖ رﻫﺎ ﻛﻨﻴﻢ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﺮوﮔﺎﻧﻬﺎ در داﺧﻞ ﺑـﺎزى ﻗـﺪرت‬
‫‪473‬‬
‫ﺑﻜﻨﻴﻢ؟ﺟﺎى ﻛﻤﺎل ﺗﺎﺳﻒ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻣﻠﺘﻰ را در ازاء ‪ 50‬ﻧﻔﺮ ﮔﺮوﮔﺎن اﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻜﻨﻴﻢ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺳﻔﺎرت رﻓﺖ و ﺑﺎ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن دﻳﺪار ﻛﺮد‪ .‬درﺑﺎره ﻣﺎوﻗﻊ آن روز ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫"رﻓﺘﻢ ﺳﻔﺎرت آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﺎ ﮔﺮوﮔﺎﻧﮕﻴﺮﻫﺎ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدم و ﺑﻬﺸﺎن ﮔﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻴﻬﺎ را ﺑﻪ ﮔﺮوﮔﺎن ﻧﮕﺮﻓﺘﻴﺪ ﺑﻠﻜﻪ اﻳﺮان را ﺑﻪ‬
‫ﮔﺮوﮔﺎن آﻣﺮﻳﻜﺎ درآوردهاﻳﺪ‪ .‬ﻓﻜﺮ ﻛﺮدﻳﺪ ﺷﺎخ ﻛﺮﮔﺪن ﺷﻜﺴﺘﻴﺪ؟ ‪ 40-50‬ﻧﻔﺮ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ را ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺷﺠﺎﻋﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬در ﻋﻮض‬
‫‪474‬‬
‫آﻣﺮﻳﻜﺎ را آوردﻳﺪ در زﻧﺪﮔﻲ روزﻣﺮه ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻳﺮاﻧﻲ ﻛﺮدﻳﺪ‪".‬‬
‫آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ اﻣﺎ از اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻛﺮد‪ ،‬ﮔﺮوﮔﺎﻧﮕﻴﺮي را از اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺰرﮔﺘﺮ داﻧﺴﺖ و ﮔﻔﺖ‪":‬اﻣﺮوز در اﻳﺮان اﻧﻘﻼب‬
‫‪475‬‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺰرﮔﺘﺮ از اﻧﻘﻼب اول"‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر اﻋﺘﺮاض ﺧﻮد را ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ اﻋﻼم ﻛﺮد‪:‬‬
‫"رﻓﺘﻢ ﭘﻴﺶ ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ .‬ﺧﻤﻴﻨﻲ ﮔﻔﺖ اﻳﻦ ﺑﺰرﮔﺘﺮ از اﻧﻘﻼب اول ﺑﻮد‪.‬ﮔﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎ ﭼﻪ ﺟﻮر ﺑﻪ ﺧﻮدﺗﺎن اﺟﺎزه دادﻳﺪ ﭼﻨـﺎن ﺣﺮﻓـﻲ‬
‫ﺑﺰﻧﻴﺪ؟ ﻳﻚ ﻣﻠﺘﻲ در آن اﻧﻘﻼب ﺷﻜﻮﻫﻤﻨﺪ ﮔﻞ را ﺑﺮ ﮔﻠﻮﻟﻪ ﭘﻴﺮوز ﻛﺮد ﺷﻤﺎ آن را ﻣﺴﺎوي ﻛﺮدﻳﺪ ﺑﺎ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﭼﻨﺪ ﺗﺎ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ؟‬
‫‪476‬‬
‫ﻛﺎري ﻛﻪ اﺻﻼ ﺷﺠﺎﻋﺖ ﻧﻴﺴﺖ و در ﻫﺮ ﻛﺸﻮري ﺷﺪﻧﻲ اﺳﺖ‪".‬‬
‫اﻣﺎ ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري ﺑﻪ ﺷﺪت از ﮔﺮوﮔﺎﻧﮕﻴﺮان دﻓﺎع ﻣﻲﻛﺮد و ﺧﻮاﺳﺘﺎر اﻓﺸﺎي اﺳﻨﺎد داﺧﻞ ﺳﻔﺎرت ﺷﺪ‪:‬‬
‫"داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺟﺎن ﺗﺎزه در ﻛﺎﻟﺒﺪ اﻧﻘﻼب دﻣﻴﺪه اﻧﺪ ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ اﻓﺸﺎﮔﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻧﻘﻼب را در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺳـﻴﻞ ﺗﻮﻃﺌـﻪﻫـﺎ‬
‫‪477‬‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻛﻨﺪ‪".‬‬
‫در ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﺳﺤﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ وﺿﻌﻴﺖ ﻃﺮﻓﻴﻦ درﮔﻴﺮ را ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬

‫‪٤٩‬‬
‫"ﺳﺮ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﮔﺮوﮔﺎﻧﮕﻴﺮي داﺋﻢ ﻣﻴﺎن ﺑﻨﻲ ﺻﺪر و روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺷﻮراي اﻧﻘﻼب درﮔﻴﺮي ﺑﻮد‪ .‬روﺣـﺎﻧﻴﻮن ﻣـﻲﮔﻔﺘﻨـﺪ ﻣـﻮﺟﻲ راه‬
‫اﻓﺘﺎده و ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻮار اﻳﻦ ﻣﻮج ﺷﻮﻳﻢ‪ .‬ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﻃﺮﻓﺪار ﺑﺮﺧﻮرد ﻗﺎﻃﻊ و ﺟﺪي وﻋﻤﻠﻲ و ﺻﺮﻳﺢ ﺑﻮد‪ .‬ﺧﻮدش ﻫﻢ اﻳـﻦ ﻛـﺎر را‬
‫‪478‬‬
‫ﻣﻲ ﻛﺮد‪ .‬روﺣﺎﻧﻴﻮن ﻧﻤﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﺎ اﻳﻨﻬﺎ دﻋﻮا داﺷﺖ‪".‬‬
‫اﻣﺎ اﻳﻦ ﭘﺎﻳﺎن ﻛﺎر ﻧﺒﻮد‪ ،‬داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺑﻪ اﺑﺰاري دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ راﺣﺘﻲ آن را ﺑﺮ ﺿﺪ ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﺑﺮدﻧﺪ و ﺑﺮاي‬
‫ﺑﻲاﻋﺘﺒﺎر ﻛﺮدن ﻫﺮ ﺷﺨﺺ ﺣﻘﻴﻘﻲ و ﺣﻘﻮﻗﻲ‪ ،‬ﺑﻪ اﺳﻨﺎد ﺑﻲﭘﺎﻳﺎن ﺧﻮد دﺳﺖ ﻣﻲﻳﺎزﻳﺪﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻓﺸﺎﮔﺮيﻫﺎ ﻛﻪ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺣـﺪاﻗﻞ‬
‫ﺣﻘﻮق اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﻮد ﺑﻪ راﺣﺘﻲ و ﺑﺎ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ رﻫﺒﺮ اﻧﻘﻼب و ﺣـﺰب ﺟﻤﻬـﻮري اﻧﺠـﺎم ﻣـﻲﮔﺮﻓـﺖ‪ .‬ﺿـﻌﻒ ﺳـﻮاد اﻧﮕﻠﻴﺴـﻲ‬
‫داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن و ﻋﺪم اﻃﻼﻋﺸﺎن از ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ رواﺑﻂ دﻳﭙﻠﻤﺎﺗﻴﻚ ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﺗﺎ ﺟﺎن و ﻣﺎل اﻓﺮاد ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﻣﻮرد ﻫﺘﻚ‬
‫و ﺑﺎزي ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬ﻧﻘﻄﻪ اوج ﺗﺴﻮﻳﻪ ﺣﺴﺎب ﺳﻴﺎﺳﻲ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺑﺎزداﺷﺖ اﻣﻴﺮاﻧﺘﻈﺎم و ﻣﺤﺎﻛﻤـﻪ او) و درﺣﻘﻴﻘـﺖ ﻣﺤﺎﻛﻤـﻪ‬
‫دوﻟﺖ ﻣﻮﻗﺖ( ﺑﻪ اﺗﻬﺎم واﻫﻲ ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ و ﺑﺮ اﺳﺎس اﺗﻬﺎﻣﺎت ﮔﺎه ﺷﺪﻳﺪا ﻣﻀﺤﻚ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل اﻣﻴﺮاﻧﺘﻈﺎم ﻣﺘﻬﻢ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫ﭼﺮا زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺳﻔﻴﺮ آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻪ او ﻧﺎﻣﻪ رﺳﻤﻲ و اداري ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬او را ‪ Dear Sir‬ﺧﻄﺎب ﻛـﺮده اﺳـﺖ! داﻧﺸـﺠﻮﻳﺎن ﻛـﻪ‬
‫ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ اﻃﻼع از ﻋﺮف دﻳﭙﻠﻤﺎﺗﻴﻚ‪ ،‬ﻃﺮﻳﻘﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎي رﺳﻤﻲ و ﺣﺘﻲ زﺑﺎن اﻧﮕﻠﻴﺴـﻲ ﻧﺪاﺷـﺘﻨﺪ اﻳـﻦ ﻛﻠﻤـﻪ را ﺑـﻪ‬
‫ﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ و ﻓﺪاﻳﺖ ﺷﻮم اﻣﻴﺮاﻧﺘﻈﺎم و آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ ﺗﻌﺒﻴـﺮ ﻛﺮدﻧـﺪ و ﻓﻀـﺎﻳﻲ را ﭘﺪﻳـﺪ آوردﻧـﺪ ﻛـﻪ در آن‪ ،‬ﻋﺒـﺎس‬
‫اﻣﻴﺮاﻧﺘﻈﺎم ﻳﺎر ﺻﺪﻳﻖ ﻣﻬﻨﺪس ﺑﺎزرﮔﺎن ﺑﻪ ﺣﺒﺲ اﺑﺪ ﻣﺤﻜﻮم ﺷﺪ و اﻛﻨﻮن ﻧﻴﺰ در زﻧﺪان اﺳﺖ‪ .‬ﻗﻄﻌﺎ دﻧﻴﺎ دار ﻣﻜﺎﻓﺎت اﺳـﺖ و‬
‫ﻋﺒﺎس ﻋﺒﺪي‪ ،‬ﻣﺤﺴﻦ ﻣﻴﺮداﻣﺎدي‪ ،‬آﻳﺖاﷲ ﻣﻮﺳﻮيﺧﻮﺋﻴﻨﻲﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻬﺰاد ﻧﺒﻮي‪ ،‬اﺑﺮاﻫﻴﻢ اﺻﻐﺮزاده و اﻣﺜﺎل اﻳﻨﺎن روزي ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺎﺳﺦ‬
‫ﺗﺒﺎه ﻛﺮدن زﻧﺪﮔﻲ دهﻫﺎ اﻧﺴﺎن را ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ 479.‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎ اﻋﺘﺮاض ﺑﻪ اﻓﺸﺎﮔﺮيﻫﺎ از اﻳﻨﻜﻪ ﺟﺎن و ﻣﺎل اﻧﺴﺎنﻫﺎ آﻧﻘﺪر ﺑﻲﻣﻘﺪار‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻨﺪ داﻧﺸﺠﻮ ﺑﺎ ﺣﻴﺜﻴﺖ ﻳﻚ ﻋﻤﺮ اﻓﺮاد ﺑﺎزي ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ اﺑﺮاز ﺗﺎﺳﻒ و ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﻛﺮد و ﺑﺎ ﺣﻤﻠـﻪ ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﻛﺎرﻫـﺎي‬
‫ﻧﺎﻣﺘﻌﺎرف ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻟﺠﻦﻣﺎل ﻛﺮدنﻫﺎ‪ ،‬اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺳﻨﺪ در رادﻳﻮ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﺧﻮاﻧﺪنﻫﺎ و ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ اﻓﺮاد رﻳﺨﺘﻦﻫـﺎ ﻧـﻪ ﺗﻨﻬـﺎ ﺑـﺎ‬
‫اﺳﻼم ﻧﻤﻲﺧﻮاﻧﺪ ﺑﻠﻜﻪ زﻣﻴﻨﻪ را ﺑﺮاي اﺳﺘﺒﺪاد ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲآورد‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﺳﻠﻄﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎ راه دﻳﮕﺮ ﺑﺎﻳـﺪ رﻓـﺖ‪ .‬اول ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫‪480‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد را ﻗﻮي ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﺸﺪﻳﺪ ﺟﻮ ﻧﺎاﻣﻨﻲ و ﺑﻲﻣﻨﺰﻟﺘﻲ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ را از دﺳﺖ ﻧﺪﻫﻴﻢ و ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ اﺳﻼم را ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﻧﻜﻨﻴﻢ‪".‬‬
‫"اﺳﻨﺎدي ﻛﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن درﺑﺎره اﺷﺨﺎص ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬دﻻﻟﺘﻲ ﺑﺮ ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ اﻓﺮاد ﻧﺪارد‪ .‬رادﻳﻮ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﻣﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﺧﻼق اﻧﻘﻼﺑﻲ و ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﻛﻪ اﺳﺎس اﻧﻘﻼب ﻣﺎﺳﺖ اﻳﻦ ﺣﺪ ﻻﻗﻴﺪ ﺑﻤﺎﻧﺪ و ﻳﻚ ﺟﺎﻧﺒﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻛﻮﺑﻴـﺪن اﻓـﺮاد‬
‫‪481‬‬
‫ﺑﺸﻮد‪".‬‬
‫"وﻗﺘﻲ در اﻧﺘﻘﺎد و اﻓﺸﺎﮔﺮي ﺣﻖ دﻓﺎع رﻋﺎﻳﺖ ﻧﺸﺪ ﺑﺮاي ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺟﺰ ﻓﺮوﻣﺎﻳﻪ ﻫﺎ و ﭘﺴﺖﻫﺎ اﻇﻬﺎر آﻣـﺎدﮔﻲ ﻧﺨﻮاﻫﻨـﺪ‬
‫‪482‬‬
‫ﻛﺮد و ﻣﺮض اﺳﺘﺒﺪاد ﻋﻮد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪".‬‬
‫در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﮔﺮوﮔﺎﻧﮕﻴﺮان در ﻧﻈﺮ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻫﻤﺎنﻫﺎﻳﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ وي ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ اﺷﺎره ﻛﺮده ﺑﻮد‪:‬‬
‫‪483‬‬
‫"اﻳﻦ ﻫﺎ زﻳﺮ ﭘﻮﺷﺶ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﻴﺎﺳﺖ آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺧﺪﻣﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪".‬‬
‫ﻗﻄﻌﺎ آﻣﺮﻳﻜﺎ دﺳﺖ روي دﺳﺖ ﻧﻤﻲﮔﺬاﺷﺖ ﺗﺎ ﺑﺒﻴﻨﺪ اﻓﺮاد ﺳﻔﺎرﺗﺶ را در ﻳﻚ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﮔﺮوﮔﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧـﺪ‪ .‬ﻓـﺎز‬
‫اول ﻳﻮرش ﺑﺮاي آزادﺳﺎزي ﮔﺮوﮔﺎنﻫﺎ‪ ،‬ﺣﻤﻠﻪ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان" ﭘﻨﺠﻪ ﻋﻘﺎب" از ﻃﺮﻳﻖ ﺻﺤﺮاي ﻃـﺒﺲ و در ‪ 3‬اردﻳﺒﻬﺸـﺖ‬
‫‪ 1359‬ﺑﻮد‪ 6 .‬ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎي ‪ C-130‬و ‪ 8‬ﻫﻠﻴﻜﻮﭘﺘﺮ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻃﺒﺲ آﻣﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﻃﻲ ﻳﻚ ﺣﻤﻠﻪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺷﺪه ﮔﺮوﮔـﺎنﻫـﺎي‬
‫ﺧﻮد را آزاد ﻛﻨﻨﺪ اﻣﺎ آﻧﭽﻪ ﺗﺼﻮرش را ﻧﻤﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻃﻮﻓﺎن ﺷﻨﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ در آن ﻛﻮﻳﺮ ﺑﻲآب داﻣﻨﺸﺎن را ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎﻫﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﻫﻢ ﺧﻮردﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻠﻴﻜﻮﭘﺘﺮﻫﺎ زﻣﻴﻦﮔﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ و ﺳﺮﺑﺎزان آﻣﺮﻳﻜـﺎﻳﻲ ﺑـﺎ ‪ 8‬ﻛﺸـﺘﻪ ﺑـﻪ ﻗﺮارﮔـﺎه ﺑﺎزﮔﺸـﺘﻨﺪ‪ 484.‬ﺟﻴﻤـﻲ ﻛـﺎرﺗﺮ‪،‬‬
‫‪485‬‬
‫رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻌﺪﻫﺎ در ﻛﺘﺎب ﺧﺎﻃﺮاﺗﺶ آن روز را‪" ،‬ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ روز زﻧﺪﮔﻲاش" ﻧﺎﻣﻴﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺘﺸﺎر ﺧﺒﺮ ﺷﻜﺴﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ ﻣﻮﺟﻲ از ﺷﺎدي و اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻬﺖ ﺑﻪ ارﻣﻐﺎن آورد‪ .‬ﺣﺎل ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮد و‬
‫ﭼﻨﺪ ﻻﺷﻪ ﻫﻠﻴﻜﻮﭘﺘﺮ و ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ اﻣﻜﺎن آن ﻣﻲرﻓﺖ ﻛﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ ﺑﺎزﮔﺮدﻧﺪ و اﺟﺴـﺎد‪ ،‬ﻫﻠﻴﻜﻮﭘﺘﺮﻫـﺎ و اﺣﻴﺎﻧـﺎ‬
‫ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه ﺳﺎﻟﻢ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺧﻮد را ﺑﺒﺮﻧﺪ‪ .‬ارﺗﺶ ﻣﺘﻼﺷﻲ ﺷﺪه ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ 6‬ﻣﺎه ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب ‪ 57‬ﻫﻨﻮز ﻧﺘﻮاﻧﺴـﺘﻪ ﺑـﻮد‬
‫ﻛﻤﺮ راﺳﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﭼﻴﺰي از ارﺗﺶ ﺑﺎﻗﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻓﺮار ﺳﺮﺑﺎزان از ﭘﺎدﮔﺎنﻫﺎ) ﭼﻪ ﻫﻨﻮز ارﺗﺶ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻧﻬﺎد ﺷـﺎﻫﻲ ﺑـﻪ‬
‫ﺣﺴﺎب ﻣﻲآﻣﺪ و ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﮔﻤﺎن آن ﻣﻲرﻓﺖ ﺧﺸﻢ ﻣﺮدم اﻧﻘﻼﺑﻲ داﻣﻦ آن را ﺑﮕﻴﺮد(‪ ،‬ﺑـﻴﻢ ﺳـﺮان ارﺗـﺶ و روﺳـﺎي آن از‬

‫‪٥٠‬‬
‫اﻋﺪامﻫﺎي اﻧﻘﻼﺑﻲ و ﺑﺮقآﺳﺎ و ﻣﺨﻔﻲ ﺷﺪن ﺑﺴﻴﺎري از ﺳﺮان آن‪ ،‬ﻏﺎرت اﺳﻠﺤﻪﻫﺎ و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻧﻈﺎﻣﻲ در ﺑﺤﺒﻮﺣﻪ ﺑﻬﻤﻦ ‪،57‬‬
‫اﺿﻤﺤﻼل ﻧﻴﺮوﻫﺎ و ﻋﺪم وﺟﻮد ﻳﻚ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻘﺘﺪر ﺟﻬﺖ اﻧﺴﺠﺎم ﺑﺨﺸﻴﺪن ﺑﻪ ارﺗﺶ و ﻟﺸﮕﺮﻳﺎن؛ ﺳﺒﺐ ﺷﺪه ﺑﻮد ﺗـﺎ ارﺗـﺶ‬
‫ﻋﻤﻼ در دﻓﺎع دﺳﺖﺑﺴﺘﻪ و ﻧﺎﺗﻮان ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﭼﺎرهاي ﻧﺪاﺷﺖ ﺟﺰ آنﻛﻪ ﺟﻬﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﭘﺎﺗﻚ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ دﺳـﺘﻮر‬
‫دﻫﺪ ﺗﺎ ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎﻫﺎي ﺟﻨﮕﻲ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﻮﻧﺪ و ﻣﻠﺨﻚ ﻫﻠﻴﻜﻮﭘﺘﺮﻫﺎ و ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎﻫﺎ را ﺑﺰﻧﻨﺪ ﺗﺎ ﺗﻮان ﭘﺮﻳﺪن از آنﻫﺎ ﺳﻠﺐ ﺷـﻮد‪ .‬اﻳـﻦ‬
‫دﺳﺘﻮر ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺳﺮﻟﺸﮕﺮ ﺷﺎدﻣﻬﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ ﻣﺤﻤﻞ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑـﺮاي دور ﺟﺪﻳـﺪ ﺣﻤـﻼت ﺳـﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺷـﺪه ﺣـﺰب‬
‫ﺟﻤﻬﻮري ﻋﻠﻴﻪ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﻗﻠﻤﺪاد ﺷﺪ‪:‬‬
‫" ﺑﻨﻲﺻﺪر ﭼﻮن از اﺳﻨﺎد درون ﻫﻠﻴﻜﻮﭘﺘﺮﻫﺎ ﻛﻪ ﻣﺪارك واﺑﺴﺘﮕﻲ او ﺑﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻮدﻧـﺪ‪ ،‬ﻣـﻲﺗﺮﺳـﻴﺪ دﺳـﺘﻮر داد آنﻫـﺎ را‬
‫‪486‬‬
‫ﺑﺰﻧﻨﺪ!"‬
‫ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻣﻘﺎﻣﺎت آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﻣﺴﺌﻮل ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﻮد ﻧﻴﺰ اﻋﻼم داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺳﻨﺪي ﻛﻪ در ﻃﺒﺲ ﺑﺮ ﺟﺎي ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻘﺸﻪ‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت و راه رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺗﻬﺮان ﺑﻮده و ﺷﻴﺦ ﺻﺎدق ﺧﻠﺨﺎﻟﻲ ﻧﻴﺰ ﭘﺲ از ﺑﺎزدﻳﺪ از ﻣﺤﻞ اﻋﻼم ﻛﺮد‪ ":‬در ﻳﻜﻲ از ﻫﻠﻲﻛﻮﭘﺘﺮﻫـﺎ‬
‫ﻣﺒﻠﻎ ‪ 700‬ﻫﺰار ﺗﻮﻣﺎن ﭘﻮل اﻳﺮاﻧﻲ و ﻣﻘﺎدﻳﺮي اﺳﻨﺎد و ﻣﺪارك ﻛﻪ ﺟﺰﺋﻴﺎت ﻣﺴﻴﺮ ﭘﺮواز را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ‪ ،‬ﻧﺰد ﻣﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﻛﺎرﺷﻨﺎس ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺧﻮاﻫﻢ داد‪ ،487".‬اﻣﺎ ﺣﻤﻠﻪﻫﺎ ﻫﻤﭽﻨﺎن از ﺟﺎﻧﺐ ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري اداﻣﻪ داﺷﺖ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻـﺪر در ﭘﺎﺳـﺦ‬
‫ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"ﻫﺮ ﻛﺲ ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ واﺣﺪ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻛﻤﺎﻧﺪوﻳﻲ ﻣﻲ رود‪ ،‬ﻧﻪ اﺳﻨﺎد زﻳﺎد‪ ،‬ﻛﻪ ﻫـﻴﭻ ﺳـﻨﺪي ﺟـﺰ ﻧﻘﺸـﻪ ﻣﺤـﻞ‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻧﻤﻲﺑﺮد‪ .‬ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﺎرﺗﺮ ﻛﻪ ﻛﻤﺎﻧﺪوﻫﺎ را ﺑﺮاي ﻧﺠﺎت ﮔﺮوﮔﺎﻧﻬﺎ ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺑﻮد‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎ اﺳﻨﺎد ﺳﻴﺎﺳـﻲ و اﺳـﺮار‬
‫ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺑﻪ ﻛﻤﺎﻧﺪوﻫﺎ ﻧﺴﭙﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﺮان ﺑﻴﺎورﻧﺪ و در ﻃﺒﺲ ﺟﺎ ﺑﮕﺬارﻧﺪ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ اﻇﻬﺎري ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺑﻪ ﺷﻌﻮر ﻣﻠﺖ اﻳﺮان اﺳﺖ‪.‬‬
‫رﺋﻴﺲ ﺳﺘﺎد ارﺗﺶ) ﺳﺮﻟﺸﮕﺮ ﺷﺎدﻣﻬﺮ ( ﺑﻪ ﻣﻦ ﺗﻠﻔﻦ ﻛﺮد وﮔﻔﺖ ﭼﻮن دﻳﺮ وﻗﺖ اﺳﺖ و ﻣﺎ اﻣﻜﺎن ﻓﺮﺳﺘﺎدن ﻧﻴﺮو ﺑﻪ ﻃـﺒﺲ را‬
‫ﻧﺪارﻳﻢ‪ ،‬و ﻣﻤﻜﻦ‬

‫ﻳﻜﻲ از ﻫﻠﻴﻜﻮﭘﺘﺮﻫﺎي ﺳﺎﻟﻢ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ در ﻃﺒﺲ‪ ،‬ﺑﺠﺎ ﻣﺎﻧﺪه از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﭘﻨﺠﻪ ﻋﻘﺎب‬
‫اﺳﺖ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ ﺑﺎزﮔﺮدﻧﺪ و اﮔﺮ ﺑﺎزﮔﺮدﻧﺪ و ﻫﻠﻲ ﻛﻮﭘﺘﺮﻫﺎ و اﺣﺘﻤﺎﻻ ﻧﻔﺮات ﺑﺮﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪه را ﺑﺒﺮﻧﺪ و ﻳﺎ از ﻏﺎﻓﻠﮕﻴﺮي اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻛﻨﻨﺪ و ﻣﺎﻣﻮرﻳﺖ ﺧﻮد را اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‪ ،488‬دﻳﮕﺮ آﺑﺮوﻳﻲ ﺑﺮاي ارﺗﺶ ﻧﻤﻲﻣﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ از ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﮔﻔﺖ‪ ،‬اﺟﺎزه دﻫﻴﺪ ﻣﻠﺦ‬
‫ﻫﻠﻴﻜﻮﭘﺘﺮ را ﺑﺰﻧﻴﻢ ﺗﺎ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﭘﺮواز ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺧﺐ ﻣﻦ ﻛﻪ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻧﺒﻮدم و ﻗﺎﻋﺪﺗﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺨﻦ ﻣﺴﺌﻮل ﻧﻈﺎﻣﻲ را ﻣﻲﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻢ و‬
‫اﻳﻦ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻢ و ﮔﻔﺘﻢ ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺎر را ﺑﻜﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﻳﻦ ﻧﻪ ﺳﺨﻦ از ﺑﻤﺒﺎران ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻮد و ﻧﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻤﺒﺎران ﺷﺪ‪ .‬ﺣﺘﻲ‬
‫از ﻫﻠﻲ ﻛﻮﭘﺘﺮﻫﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻠﺦ ﻳﻜﻲ را ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ از ﻛﺎر ﺑﻴﺎﻧﺪازﻧﺪ‪ .‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻧﻴﺮوي ﻫﻮاﻳﻲ]ﺳﺮﻟﺸﮕﺮ ﺑﺎﻗﺮي[ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﺎ از ﻛﺎر‬
‫اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﻣﻠﺦ ﻫﺎ ﺑﻮده و از ﻗﺮار ﺑﻪ اﺟﺮاي ﺻﻮري دﺳﺘﻮر ﺑﺴﻨﺪه ﻛﺮده ﺑﻮد‪.‬ﺳﺮﻟﺸﮕﺮ ﺑﺎﻗﺮي ﺑﺎ از ﻛﺎر اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﻣﻠﺨﻬﺎي‬
‫ﻫﻠﻲﻛﻮﭘﺘﺮﻫﺎ ﺑﺪﻳﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻛﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﻤﺎن را دﺳﺖ آوﻳﺰ ﻣﺘﻬﻢ ﻛﺮدن ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﺑﻪ ﻫﻤﺪﺳﺘﻲ ﺑﺎ اﻣﺮﻳﻜﺎ ﺧﻮاﻫﻨﺪ‬
‫ﻛﺮد‪ .‬ﭼﻮن ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻧﻴﺮوي ﻫﻮاﺋﻲ ﺧﻮد ﺑﺎ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻮدهاﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻬﻨﮕﺎم اﺑﻼغ دﺳﺘﻮر ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻪ ﻫﻠﻲﻛﻮﭘﺘﺮﻫﺎ‬

‫‪٥١‬‬
 ‫ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺻﺪﻣﻪ وارد ﺷﻮد و ﺟﺰ ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از ﻫﻠﻲﻛﻮﭘﺘﺮﻫﺎ ﻛﻪ ﻣﻠﺦﻫﺎﻳﺶ از ﻛﺎر ﻣﻲاﻓﺘﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻠﺨﻬﺎي دﻳﮕﺮ ﻫﻠﻲ ﻛﻮﭘﺘﺮﻫﺎ ﺻﺪﻣﻪ ﻧﻴﺰ‬
‫وارد ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﻠﻲ ﻛﻮﭘﺘﺮ ﻫﺎ ﺳﺎﻟﻢ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ و ﻳﻚ ﺑﺮگ ﻫﻢ ﺳﻮﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪ‪ .‬ﻣﺴﺌﻠﻪ آﻧﻬﺎ اﻳﻦ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ ﺷﻨﻮﻧﺪهﺷﺎن ﻣﻲﻓﻬﻤﺪ ﻳﺎ ﻧﻪ‪،‬‬
‫‪489‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ اﺗﻬﺎم ﺑﺰﻧﻨﺪ‪".‬‬
‫ﺟﺎﻟﺐ اﻳﻦﺟﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻋﻜﺴﻲ ﻛﻪ ﭼﻨﺪ روز ﺑﻌﺪ از ﺣﺎدﺛﻪ ﻃﺒﺲ در ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻼﻗﺎت آﻳـﺖاﷲ ﺧﻠﺨـﺎﻟﻲ از ﻣﺤـﻞ ﺣﺎدﺛـﻪ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻫﻠﻴﻜﻮﭘﺘﺮﻫﺎي ﺳﺎﻟﻢ ارﺗﺶ آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﻲﺧﻮرد‪.‬‬
‫رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺧﺎﺗﻤﻲ‪ ،‬دهﻫﺎ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻃﻲ ﺻﺤﺒﺘﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﺑـﻮد‪ " :‬اﻗﺘـﺪارﮔﺮاﻳﺎن ﻫـﺮ ‪9‬روز ﻳـﻚ ﺑﺤـﺮان درﺳـﺖ‬
‫ﻛﺮدﻧﺪ"‪ .‬در دوره ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻫﺮ ‪9‬دﻗﻴﻘﻪ ﻳﻚ ﺑﺤﺮان اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري ﺗﻤﺎم ﺗﻮان ﺧﻮﻳﺶ را ﺑـﻪ ﻛـﺎر ﻣـﻲﺑـﺮد ﺗـﺎ‬
‫رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر را از ﻣﺴﻨﺪ ﻛﺎر ﺑﺮﻛﻨﺎر ﺳﺎزد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮﺣﺎل ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﺷﻬﻴﺪ ﻛﺎﻇﻢ ﺳﺎﻣﻲ اﺷﺎره ﻛﺮده ﺑﻮد؛" ﺑﺘﺪرﻳﺞ ﮔﺮوﮔﺎﻧﻬﺎ وﺳﻴﻠﻪ اي ﺷﺪﻧﺪ ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده ﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ‬
‫‪490‬‬
‫و ﻛﺴﺐ ﻗﺪرت‪".‬‬
‫ﮔﺮوﮔﺎﻧﮕﻴﺮي ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺳﺮﻣﻨﺸﺎ ﺑﺴﻴﺎري از ﺧﻴﺎﻧـﺖ ﻫـﺎ ﺑـﻪ ﻣﻠـﺖ ﮔﺸـﺖ‪ .‬ﺟﻨـﮓ ‪ 8‬ﺳـﺎﻟﻪ‪ ،‬اﻧـﺰواي ﺑـﻴﻦاﻟﻤﻠﻠـﻲ‪ ،‬ﺗﺤـﺮﻳﻢ‬
‫اﻗﺘﺼﺎدي‪،‬ﻛﻮدﺗﺎي ‪ ،60‬ﺧﻮرده ﺷﺪن ﻣﻴﻠﻴﺎردي ﭘﻮلﻫﺎي ﻣﻠﺖ‪ ،‬زدوﺑﻨﺪﻫﺎي ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ و اﻧﻮاع و اﻗﺴﺎم ﻓﺮﻳﺐﻫﺎ و ﻣﻜﺮﻫﺎ از دل اﻳﻦ‬
‫ﻣﺎﺟﺮا ﺑﻴﺮون آﻣﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ اﻳﻦ ﻗﻀﺎﻳﺎ را ﻛﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻤﺎم وﺟﻮد در ﺑﺮاﺑﺮ ﮔﺮوﮔﺎﻧﮕﻴﺮي اﻳﺴﺘﺎد‪ .‬ﺗـﺎ آنﺟـﺎ ﻛـﻪ‬
‫ﺣﺠﺖاﻻﺳﻼم ﻣﻮﺳﻮيﺧﻮﺋﻴﻨﻲﻫﺎ‪ ،‬رﻫﺒﺮ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺧﻂ اﻣﺎم در ﺟﺮﻳﺎن اﺷﻐﺎل ﺳﻔﺎرت‪ ،‬در ﺟﻠﺴﻪ ﻋﺰل رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫" ﺑﻨﻲﺻﺪر از ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺣﺮﻛﺖ اﺷﻐﺎل ﻻﻧﻪ ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺗﻮﺳﻂ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﭘﻴﺮو ﺧﻂ اﻣﺎم ﺑﻮد و از ﻫﺮ وﺳـﻴﻠﻪ اي ﺑـﺮاي‬
‫‪491‬‬
‫درﻫﻢ ﺷﻜﺴﺘﻦ اﻳﻦ ﺣﺮﻛﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﺮد‪".‬‬
‫آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﭘﺲ از ﮔﺬﺷﺖ ﻳﻚﺳﺎل از ﺣﺎدﺛﻪ ﮔﺮوﮔﺎﻧﮕﻴﺮي ﺿﻤﻦ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﭼﻨﺪﺑﺎره ﺣﺮﻛﺖ آﻧﺎن ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫" اﻳﻦ ﺟﻮانﻫﺎي ﻣﺎ رﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬رﻳﺨﺘﻨﺪ و اﻋﻀﺎي آنﺟﺎ را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﻫﻴﭻ آﺳﻤﺎن ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻧﻴﺎﻣﺪ‪ ..‬اﻳـﻦ ﺧـﺪﻣﺖ ﺑـﻮد‪ .‬ﺷـﻤﺎ اﻵن‬
‫ﻳﻜﺴﺎل اﺳﺖ اﻳﻦ ﺟﺎﺳﻮسﻫﺎ را در آﻧﺠﺎ ﺣﺒﺲ ﻛﺮدﻳﺪ و ﺧﺒﺮي ﻧﺸﺪ‪ ..‬اﻻن ﻣﺎ را ﺣﺼﺮ اﻗﺘﺼﺎدي ﻛﺮدﻧﺪ ﭼـﻪ ﺷـﺪ؟ ﻣـﺜﻼ ﻣـﺎ‬
‫ﻛﺠﺎﻳﻤﺎن ﮔﻴﺮ ﻛﺮده اﺳﺖ؟‪ ...‬آن ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺎ ارزش دارد اﺳﻼم اﺳﺖ‪... .‬ﻣﺎ ﺑﺮاي ﺷﻜﻤﻤﺎن ﻗﻴـﺎم ﻧﻜـﺮدﻳﻢ‪ ..‬ﻣـﺎ از اﻧـﺰوا‬
‫‪492‬‬
‫ﻧﻤﻲﺗﺮﺳﻴﻢ‪ .‬اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻫﻢ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﺎ ﻣﻨﺰوي ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﺧﻴﺎل ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ ﻣﺎ ﻣﻨﺰوي ﻫﺴﺘﻴﻢ‪".‬‬
‫ﮔﺮوﮔﺎنﻫﺎ ‪ 444‬روز در اﺳﺎرت داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺧﻂ اﻣﺎم ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬از ﺳﻮﻳﻲ راﻳﺰﻧﻲﻫﺎ درﺑﺎره آزادي ﮔﺮوﮔﺎنﻫﺎ ﻣﻴـﺎن ﺑﻨـﻲﺻـﺪر و‬
‫ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ و ﺷﺨﺺ ﻛﻮرت واﻟﺪﻫﺎﻳﻢ‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ‪ ،‬در ﺟﺮﻳﺎن ﺑﻮد و از ﺳـﻮي دﻳﮕـﺮ آﻗـﺎي ﺧﻤﻴﻨـﻲ‬
‫ﺑﻲﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﺷﺨﺼﺎ ﺻﺎدق ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﻳﻲ را ﺑﺮاي ﻣﺬاﻛﺮه ﺑﺎ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﺟﻴﻤﻲ ﻛﺎرﺗﺮ‪ ،‬ﺑﻲ اﻃﻼع ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ‬
‫‪493‬‬
‫آﻟﻤﺎن ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺑﻮد ﺗﺎ زد و ﺑﻨﺪﻫﺎي ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ اوج ﺑﮕﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم دوﻟﺖ رﺟﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺑﻬﺰاد ﻧﺒﻮي را ﻣﺎﻣﻮر ﻛﺮد ﺗﺎ در ﻧﻨﮕﻴﻦﻧﺎﻣﻪ اي ﺑﺎ ﻋﻨﻮان "ﻗﺮارداد اﻟﺠﺰاﻳﺮ" ﮔﺮوﮔﺎنﻫﺎ را در ﻗﺒﺎل ‪13‬‬
‫ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر ﭘﻮل ﺑﻠﻮﻛﻪ ﺷﺪه اﻳﺮان در آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺗﺤﻮﻳﻞ دﻫﺪ‪ 494.‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم از اﻳﻦ ‪ 13‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ‪ 3‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﺑﻪ اﻳﺮان ﺗﺤﻮﻳـﻞ‬
‫داده ﺷﺪ‪ .‬ﻗﺮارداد ﺑﻲآﻧﻜﻪ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ ﺧﺒﺮي از ﻣﻔﺎد آن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ از ﺳﻮي ﺑﻬﺰاد ﻧﺒﻮي و ﻣﻘﺎﻣـﺎت ﻣـﺬاﻛﺮه‬
‫ﻛﻨﻨﺪه اﻣﻀﺎ ﺷﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺻﻞ ‪ 125‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻗﺮاردادﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﺑﺎ دول ﺧﺎرﺟﻲ ﺑﺪون اﻣﻀﺎي رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﻓﺎﻗـﺪ‬
‫اﻋﺘﺒﺎر ﺑﻮد‪ .‬اﺳﺘﻘﻼل اﻳﺮان ﺑﺮ ﺑﺎد رﻓﺖ‪ .‬ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﻠﻲ ﻣﺮدم ﻣﺨﺪوش ﺷﺪ و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ اﻳﻦ ﻣﻤﻠﻜﺖ ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻗﺪرتﻣﺪاران‬
‫ﮔﺸﺖ‪ .‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ ﺣﺪي ﻋﻈﻴﻢ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻬﺰاد ﻧﺒﻮي اﻣﻀﺎ ﻛﻨﻨﺪه ﻗﺮارداد‪ ،‬آن را ﺑﻪ ﻗﺮارداد ‪ 1919‬وﺛﻮق ﺗﺸﺒﻴﻪ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫‪495‬‬
‫"وﺛﻮق اﻟﺪوﻟﻪ ﻗﺮار داد ‪ 1919‬را ﺑﺎ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲﻫﺎ اﻣﻀﺎ ﻛﺮد و ﻣﻦ ﻗﺮارداد ‪ 1981‬را ﺑﺎ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ اﻣﻀﺎ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪".‬‬
‫آنﻗﺪر اﻳﻦ ﺗﻮاﻓﻖﻧﺎﻣﻪ ﻧﻨﮕﻴﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺟﻴﻤﻲ ﻛﺎرﺗﺮ‪ ،‬رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر آﻣﺮﻳﻜﺎ‪ ،‬در ﺧﺎﻃﺮاﺗﺶ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫‪496‬‬
‫" آﻧﻘﺪر اﻳﺮان ﺿﺮر ﻛﺮد ﻛﻪ ﮔﺎه دﻟﻢ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻠﺖ ﻣﻲﺳﻮﺧﺖ‪".‬‬
‫‪497‬‬
‫ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺑﻬﺰاد ﻧﺒﻮي اﻣﻀﺎي ﻗﺮارداد را "ﺗﻨﻬﺎ اﻓﺘﺨﺎر دوران زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد" ﻧﺎﻣﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر روز ﻗﺒﻞ از اﻣﻀﺎي ﻗﺮارداد‪ ،‬ﻏﺎﻓﻞ از اﻳﻨﻜﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ از آن اﻃﻼع دارد‪ ،‬ﻃﻲ ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻫﺸـﺪار داد ﻛـﻪ‬
‫ﺧﻴﺎﻧﺖ در آﺳﺘﺎﻧﻪ اﺟﺮاﺳﺖ‪:‬‬

‫‪٥٢‬‬
‫"ﭘﺮﻳﺸﺐ ﺑﻪ اﺣﻤﺪ آﻗﺎ ﮔﻔﺘﻢ داﺳﺘﺎن دارد ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ ﺗﻤﺎم ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻫﻤﻪ اش ﺿﺮر و ﺗﺴﻠﻴﻢ اﺳﺖ و ﻻاﻗﻞ ﺑﺎﻳـﺪ ﺑﻔﺮﻣﺎﺋﻴـﺪ‬
‫اﻓﺮادي ﻛﻪ ﻣﺬاﻛﺮات را ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﺧﺪﻣﺖ ﺑﺮﺳﻨﺪ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ .‬آن ﻃﻮر ﻛﻪ اﻳﻦ ﺟﺎﻧﺐ ﻓﻬﻤﻴﺪهام ﻫﻢ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳـﻲ ﻧﺎدﻳـﺪه‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻫﻢ ﺷﺮوط ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ آﻗﺎ و ﻫﻢ ﻣﺼﻮﺑﺎت ﻣﺠﻠﺲ ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ و اﻳﻦ در اﻳﺮان ﻣﺴﻜﻮت ﻧﺨﻮاﻫﺪ‬
‫ﻣﺎﻧﺪ و ﻋﻮاﻗﺐ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ .‬ﭘﻮلﻫﺎى اﻳﺮان را ﻧﻤﻴﺪﻫﻨﺪ‪ ...‬ﻛﺎرى در ﺣﺪ ﺧﻴﺎﻧﺖ اﺳﺖ و ﻫﻴﭻ دﻟﻴﻠﻰ ﻫﻢ ﺑﺮاى ﻗﺒﻮل اﻳﻦ‬
‫ﻣﻌﻨﻰ ﻧﻴﺴﺖ‪ ...‬ﭼﻪ ﻛﺴﻰ ﺟﻮاب اﻳﻦ ﺑﺬل و ﺑﺨﺸﺶﻫﺎ را ﺧﻮاﻫﺪ داد ﺧﺪا ﻣﻴﺪاﻧﺪ‪ .‬اﻣﻮال ﺷﺎه و ‪...‬را ﻛﻪ ﻧﮕﺮﻓﺘﻴﻢ ﻫـﻴﭻ‪ ،‬اﻳﻨـﻚ‬
‫ﭘﻮﻟﻬﺎي ﻳﻚ ﻣﻠﺘﻲ ﻛﻪ از ﺻﺪﻫﺎ ﺳﺎل ﺳﺨﺘﻲ رﻧﺞ ﻣﻲﺑﺮد را ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺷﺮف و اﻋﺘﺒﺎر ﻣﻠﺖ ﻣﺎ را و اﻧﻘـﻼب‬
‫ﻣﺎ را ﺑﻪ ﺑﺎد ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬دﻳﮕﺮ ﭼﻪ ﻋﺮض ﻛﻨﻢ ﻛﻪ اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ در ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن در ﺟﻠﺴﻪ ﺷﻮراى اﻧﻘﻼب ﮔﺮﻳﻪ ﻛﺮدم ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛـﺎر‬
‫ﻛﺸﻮر را ﺑﻪ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺸﺎﻧﺪ و ﺿﺮﺑﻪ ﺧﻄﺮﻧﺎﻛﻰ ﺑﻪ اﺳﺎس ﻣﻮﺟﻮدﻳﺖ اﻧﻘﻼب ﺧﻮاﻫﺪ زد‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ‪ ،‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺧﻮﺑﻰ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫اﻗﻼً ﻃﻮرى ﻧﺸﻮد ﻛﻪ ﺧﺪاى ﻧﻜﺮده ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ آﻗﺎ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ را ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻓﺮﻣﻮدﻳﺪ‪ .‬اﻳﻨﻄﻮر ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ رﻫﺒﺮ اﻧﻘﻼب ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻛﺮده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺮاى اﻋﺘﺒﺎر اﻧﻘﻼب و رﻫﺒﺮ و ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬار اﻧﻘﻼب ﺻﺪﻣﻪ دارد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮاﻓﻘﺘﻨﺎﻣﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺗﺴـﻠﻴﻢﻧﺎﻣـﻪ اﺳـﺖ‪ .‬اﻳﻨـﻚ‬
‫‪498‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 3‬ﺑﻌﺪ ازﻇﻬﺮ اﺳﺖ و اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ ﻫﻢ اﻛﻨﻮن از ﻗﻀﻴﻪ ﻣﻄﻠﻊ ﺷﺪم‪".‬‬
‫ﺑﺎ ﻋﻠﻨﻲ ﺷﺪن اﻣﻀﺎي ﻗﺮارداد اﻟﺠﺰاﻳﺮ و ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ ﻣﺎل و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻣﻠﺖ‪ ،‬رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر و رﺋﻴﺲ ﻛﻞ ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي ﻋﻠﻴـﻪ دوﻟـﺖ‬
‫اﻋﻼم ﺟﺮم ﻛﺮدﻧﺪ‪:‬‬
‫"دوﻟﺖ‪ ،‬ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﻠﻲ اﻳﺮان را ﻣﺨﺪوش ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻧﺎﻣﻪ اﻟﺠﺰاﻳﺮ ﺑﺎ اﺻﻮل ﺑﺴـﻴﺎري از ﻗـﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳـﻲ درﺗﻨـﺎﻗﺺ‬
‫‪499‬‬
‫اﺳﺖ‪.‬ﻋﻼوه ﺑﺮ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﻏﻴﺮ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﻫﺎ ﻧﻴﺰ از ﺑﺎﺑﺖ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻧﺎﻣﻪ اﻟﺠﺰاﻳﺮ ﭘﻮل ﭘﺮداﺧﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪".‬‬
‫‪500‬‬
‫" ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻫﻤﻪ آﺣﺎد ﻣﻠﺖ اﻳﺮان ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﭼﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ اﻣﻮال و اﺳﺘﻘﻼل آﻧﻬﺎ آورده اﻧﺪ‪".‬‬
‫"ﺳﻜﻮت در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﻘﺾ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ و ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺼﻮب ﻣﺠﻠﺲ و ﻋﺪم رﻋﺎﻳﺖ ﻣﺼـﺎﻟﺢ ﻛﺸـﻮر را ﺧﻴﺎﻧـﺖ ﺑـﻪ ﻣﻠـﺖ اﻳـﺮان‬
‫‪501‬‬
‫ﻣﻲداﻧﻢ‪".‬‬
‫ﻧﻮﺑﺮي رﺋﻴﺲ ﻛﻞ ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي‪ ":‬ﺑﻪ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ اﻋﻼم ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬اﮔﺮ ﮔﻨﺎه ﻣﺎ ﻧﺎﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺑﺎ ﻧﻮع ﺟﺪﻳﺪ ﻗﺮارداد وﺛـﻮق اﻟﺪوﻟـﻪ‬
‫‪502‬‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺎﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ اﻓﺘﺨﺎر ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪".‬‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﺑﺎزرﮔﺎن ﺑﻌﺪﻫﺎ در ﻛﺘﺎب "اﻧﻘﻼب اﻳﺮان در دو ﺣﺮﻛﺖ" ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻳﻦ ﻗﺮارداد ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫"از ‪ 11‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر و ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻣﻴﻠﻴﻮن اﻣﻮال ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت ﺧﻮد از ﺑﺎﻧﻚﻫﺎي آﻣﺮﻳﻜﺎ‪ ،‬ﺑﺪون اﻳﻨﻜﻪ ﺻﺤﺒﺘﻲ از ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت دﻳﮕﺮﻣﺎن ﺑﻪ‬
‫ﻣﻴﺎن آﻳﺪ‪ ،‬دو ﻣﻴﻠﻴﺎرد و ‪ 880‬ﻣﻴﻠﻴﻮن دﻻر درﻳﺎﻓﺖ]ﺷﺪ[‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت ﭘﺮداﺧﺖ ﻧﺸﺪه از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻨﺨـﻮاه ﮔـﺮدان ﻋﻈـﻴﻢ ﺣﺴـﺎب‬
‫ﺧﺮﻳﺪ اﺳﻠﺤﻪ و ﺑﺪﻫﻲﻫﺎي دوﻟﺖ و ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﻲ آﻣﺮﻳﻜﺎ از ﺑﺎﺑﺖ ﻗﺮاردادﻫﺎي ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺷﺪه ﺗﺤﻮﻳـﻞ ﻧﺸـﺪه ﻳـﺎ ﺳﻔﺎرﺷـﺎت‬
‫ﻧﻈﺎﻣﻲ وﻗﻄﻌﺎت ﻳﺪﻛﻲ ﻣﻌﻮﻗﻪ ﺑﻬﺎ ﭘﺮداﺧﺖ ﺷﺪه‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺪون اﺣﺘﺴﺎب ﻣﻴﻠﻴﺎردﻫﺎ ﺧﺴﺎرات و ﻣﺤﺮوﻣﻴﺖﻫـﺎي ﻣﺴـﺘﻘﻴﻢ و‬
‫ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺤﺎﺻﺮه اﻗﺘﺼﺎدي و ﺳﻠﺐ اﻋﺘﺒﺎر ﻣﺎﻟﻲ اﻳـﺮان و ﻋﻘـﺐ اﻓﺘـﺎدن ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪﻫـﺎي ﺧﻮدﻛﻔـﺎﺋﻲ اﻗﺘﺼـﺎدي و‬
‫‪503‬‬
‫ﺳﺎزﻧﺪﮔﻲ‪".‬‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ رﺟﺎﻳﻲ ﺑﺮاي اﻣﻀﺎي اﻳﻦ ﻗﺮارداد ﺧﻔﺖﺑﺎر اﻋﺘﺮاض ﻛﺮد و ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ ﻛﻪ وزﻳﺮ ﻣﺸﺎور ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫‪504‬‬
‫اﻳﻦ ﻗﺮارداد ﻫﻤﭽﻮن ﻗﺮارداد وﺛﻮق اﺳﺖ‪ ،‬رﺟﺎﻳﻲ در ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺖ‪ ":‬ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻪ ﻣﺨﺎﻃﺒﺶ ﻧﺎﻣﺤﺮم اﺳﺖ!"‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣ‪‬ﺼِﺮ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺧﻴﺎﻧﺖ اﻳﻨﺎن اﻓﺸﺎ ﺷﻮد و ﺳﻔﺖ وﻣﺤﻜﻢ ﺑﻪ ﻋﻬﺪي ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد وﻓﺎدار ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ از اﻋﻼم ﺟﺮم‬
‫رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر‪ ،‬ﻗﺎﺿﻲ ﺟﺮم رﺟﺎﻳﻲ و ﻧﺒﻮي را ﻣﺤﺮز داﻧﺴﺖ اﻣﺎ ﻗﺒﻞ از آﻧﻜﻪ ﺣﻜﻢ ﺗﻮﻗﻴـﻒ را ﺻـﺎدر ﻛﻨـﺪ‪ ،‬ﻣﻮﺳـﻮي اردﺑﻴﻠـﻲ‬
‫ﭘﺮوﻧﺪه را از او ﮔﺮﻓﺖ‪ 505.‬ﺑﺎ اﻋﻼم ﺟﺮم ﺑﻨﻲﺻـﺪر ﻋﻠﻴـﻪ دوﻟـﺖ رﺟـﺎﻳﻲ‪ ،‬دوﻟـﺖ او و ﻧﻤﺎﻳﻨـﺪﮔﺎن ﺣـﺰب ﺟﻤﻬـﻮري‪ ،‬در ‪22‬‬
‫اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ 60‬ﺟﻠﺴﻪ ﻏﻴﺮﻋﻠﻨﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ دادﻧﺪ و در آن ﺟﻠﺴﻪ ﺑﻬﺰاد ﻧﺒﻮي در ﻳﻚ ﻧﻄﻖ ‪ 4‬ﺳﺎﻋﺘﻪ ﻣﺎوﻗﻊ ﻗـﺮارداد اﻟﺠﺰاﻳـﺮ را‬
‫ﺗﻮﺿﻴﺢ داد و ﺑﺎ ﺑﻴﺎن اﻳﻨﻜﻪ ﮔﺮوﮔﺎنﻫﺎ ﺑﺎ ارزش ﻧﺒﻮدﻧﺪ و ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ آﻧﻬﺎ را از ﺳﺮ ﺑﺎز ﻣﻲﻛﺮدﻳﻢ‪ ، 506‬اﻋﻼم ﻛﺮد ﻛﻪ ﭼﻮن اﻳﻦﻛﺎر ﺑـﺎ‬
‫اﻃﻼع ﻣﺠﻠﺲ‪ ،‬دوﻟﺖ وآﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﻦ اﻋﻼم ﺟﺮم در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺮ ﺿﺪ اﻣﺎم اﺳﺖ و ﺑﺎﻳﺪ ﺟﻠﻮي آن را ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﻨـﻲﺻـﺪر‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ درﺧﻮاﺳﺖ ﻛﺮد ﺗﺎ ﻣﺸﺮوح ﻣﺬاﻛﺮات ﻣﺠﻠﺲ در اﺧﺘﻴﺎر او ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ﺗـﺎ ﺟﺮﻳـﺎن را ﺑـﻪ اﻃـﻼع ﻣـﺮدم‬
‫‪507‬‬
‫ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﺑﺮﺧﻼف ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ از دادن ﻧﻮار اﻣﺘﻨﺎع ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪٥٣‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر داﺋﻤﺎ ﺑﺮ ﺣﻘﻮق ﻣﻠﺖ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﺮد و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻣﻤﻠﻜﺖ را ﻛﻪ در ﺟﺮﻳﺎن ﻗﺮارداد اﻟﺠﺰاﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ و ﻧﺎﺑﻮد ﺷـﺪه ﺑـﻮد‪ ،‬از‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻻن ﺑﺎزﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻧﺒﻮي ﮔﻔﺖ‪ ":‬آنﻗﺪر ﻣﺜﻞ اﻳﻦ ﻛﺎﺳﺐﻫﺎ ﭼﺮﺗﻜﻪ ﻧﻴﺎﻧﺪازﻳـﺪ ﻛـﻪ ﭼﻘـﺪر ﮔـﺮﻓﺘﻴﻢ و‬
‫ﭼﻘﺪر ﻧﮕﺮﻓﺘﻴﻢ"‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر در واﻛﻨﺶ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫‪508‬‬
‫" ﻣﺎ ﻗﺎﻋﺪه ﻧﺪارﻳﻢ از ﻛﻴﺴﻪ ﺧﻠﻴﻔﻪ ﺑﺒﺨﺸﻴﻢ و ﺑﻌﺪ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ ﻛﻪ آﻗﺎ ﭼﺮﺗﻜﻪ ﻧﻴﻨﺪازﻳﺪ‪".‬‬
‫‪509‬‬
‫"وﻗﺘﻲ ﭘﻮﻟﻬﺎي ﻣﺎ را آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ ﺧﻮردﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻄﻮر آنوﻗﺖ ﮔﻔﺘﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﺮﺗﻜﻪ ﻧﻴﻨﺪازﻳﺪ؟"‬
‫روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺎ ﺷﺪت ﻗﻀﻴﻪ زدوﺑﻨﺪ ﭘﺸﺖ ﭘﺮده ﻣﻘﺎﻣﺎت اﻳﺮان را اﻓﺸﺎ ﻣﻲﻛﺮد و ﻣﻔﺎد ﻗﺮارداد اﻟﺠﺰاﻳﺮ و ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻠﺖ را ﻣﻄﺮح ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ واﻛﻨﺶ ﻧﺸﺎن داد و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫‪510‬‬
‫"روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ درﺑﺎره ﮔﺮوﮔﺎﻧﮕﻴﺮي ﺑﻪ ﺗﺸﻨﺞ داﻣﻦ ﻣﻲزﻧﺪ‪ .‬ﭘﺮوﻧﺪه ﮔﺮوﮔﺎنﻫﺎ رﺑﻄﻲ ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻧﺪارد‪".‬‬
‫ﻣﺤﺴﻦ رﺿﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران‪ ،‬ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر و روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﺣﻤﻠﻪ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"ﭼﻘﺪر ﺟﻨﺎﻳﺘﻜﺎرﻧﺪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﮔﺮوﮔﺎﻧﮕﻴﺮي را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺣﺐ ﻧﻔﺲ و ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺷﺨﺼـﻲﺷـﺎن ﻣﻄـﺮح ﻛـﺮده و ﭼﻨـﻴﻦ‬
‫‪511‬‬
‫دﺳﺘﺎورد ﺑﺰرﮔﻲ را زﻳﺮﭘﺎ ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ‪".‬‬
‫و زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي ﺻﺤﺒﺖﻛﺮدن از ﮔﺮوﮔﺎنﻫﺎ را ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺷﻤﺮد‪ ،‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫‪512‬‬
‫"ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻛﺎري اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺠﺎم دادهاﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدن از آن"‬
‫ﺑﺎزي ﻛﺜﻴﻔﻲ در ﺟﺮﻳﺎن ﺑﻮد‪ .‬اﻓﺘﻀﺎح ﺳﺎزش ﻣﻘﺎﻣﺎت اﻳﺮاﻧﻲ وآﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻗﻀﻴﻪ ﮔﺮوﮔﺎنﻫﺎ ﭘﺲ از ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﺑﻪ ﺗﻴﺘﺮ ﻳـﻚ‬
‫رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي دﻧﻴﺎ ﺑﺪل ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎزش ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ و ﻣﻘﺎﻣﺎت دوﻟﺖ رﻳﮕﺎن‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﺎم"اﻛﺘﺒـﺮ ﺳـﻮرﭘﺮاﻳﺰ" ﺷـﻬﺮت‬
‫ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬در ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺠﻼت و روزﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮔﺸﺖ‪ .‬ﻧﻴﻮﻳﻮرك ﺗﺎﻳﻤﺰ‪ ،513‬ﻧﻴﻮزوﻳﻚ‪ ،514‬واﺷﻨﮕﺘﻦ ﭘﺴﺖ‪ ،515‬ﻓـﺮوزن ﻓـﻮد‬
‫اﻳﺞ‪ ،516‬ﻣﻴﺎﻣﻲ ﻫﺮاﻟﺪ‪ ،517‬ﻧِﻴﺸِﻦ‪ ،518‬والاﺳﺘﺮﻳﺖ ژورﻧﺎل‪ ،519‬ﻳﻮﻧﺎﻳﺘﺪ ﭘـﺮس اﻳﻨﺘﺮﻧﺸـﻨﺎل‪ ،520‬ﻳـﻮ‪.‬اس‪.‬اي ﺗـﻮدي‪ ،521‬ﺑﻮﺳـﺘﻮن‬
‫ﮔﻼب‪ ،522‬ﺳﺎﻧﺪي ﺗﺎﻳﻤﺰ‪ ،523‬ﻧﻴﻮ رﻳﭙﺎﺑﻠﻴﻚ‪ ،524‬ﻛﻠﻤﺒﻴﺎ ژورﻧﺎﻟﻴﺴﻢ رﻳﻮﻳﻮ‪ ،525‬ﺗﺎﻳﻢ‪ ،526‬ﺑﻮﺳﺘﻮن ﻫﺮﻟﻨﺪ‪ ،527‬ﻧﻴـﻮزدِي‪ ،528‬وﻳﻠِـﺞ‬
‫و‪‬ﻳﺲ‪ ،529‬ﮔﺎردﻳﻦ‪ ،530‬ﻟﻮﻣﻮﻧﺪ‪ ،‬واﺷﻴﻨﮕﺘﻦ ﺗﺎﻳﻤﺰ‪ ،531‬ﺳﺎن ﻓﺮاﻧﺴﻴﺴﻜﻮ اﮔﺰﻣﻴﻨﺮ‪ ،532‬ﻟـﺲ آﻧﺠﻠـﺲ ﺗـﺎﻳﻤﺰ‪ ،533‬راﻛـﻲ ﻣـﺎوﻧﺘﻴﻦ‬
‫ﺗﺎﻳﻤﺰ‪ ،534‬ﭘﺘﺮزﺑﻮرگﺗﺎﻳﻤﺰ‪،535‬ﭘﻠﻲﺑﻮي‪ ،536‬ﻛﺮﻳﺴﺘﻴﻦ ﺳﺎﻳﻨﺲ ﻣﺎﻧﻴﺘﻮر‪ ،537‬ﺷﻴﻜﺎﮔﻮ ﺗﺮﻳﺒﻮن‪ ،538‬ﻓﺮاﻧﺖﻻﻳﻦ‪ 539‬و ﺻﺪﻫﺎ ﻣﺠﻠـﻪ‬
‫و روزﻧﺎﻣﻪ دﻳﮕﺮ راﺟﻊ ﺑﻪ رﺳﻮاﻳﻲ ﺑﺰرگ ﺳﺎزش ﭘﺸـﺖﭘـﺮده ﻣﻘﺎﻣـﺎت اﻳﺮاﻧـﻲ و آﻣﺮﻳﻜـﺎﻳﻲ دﻫﻬـﺎ ﻣﻘﺎﻟـﻪ درج ﻛﺮدﻧـﺪ‪ .‬در‬
‫داﺋﺮهاﻟﻤﻌﺎرف ﺑﺰرگ ‪ wiki-pedia‬ﻣﺪﺧﻠﻲ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻋﻨﻮان وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﺮح ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ رواﺑﻂ ﭘﻨﻬـﺎﻧﻲ ﻣﻘﺎﻣـﺎت اﻳﺮاﻧـﻲ و‬
‫ﻛﺘﺎب ﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري ﻧﻴﺰ دراﻳﻦ ﺑﺎره ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪ‪ . .‬ﺑﺎرﺑﺎرا ﻫﻮﻧﮕﺮ در ﻛﺘﺎب "اﻛﺘﺒـﺮ ﺳـﻮرﭘﺮاﻳﺰ‪،541‬‬ ‫‪540‬‬
‫آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪543‬‬
‫و"‬ ‫ﻫﻤﻴﻠﺘﻮن ﺟﺮدن در ﻛﺘﺎب "ﺑﺤﺮانﻫﺎ"‪ ،542‬ﺑﻨﻲ ﺻﺪر در دو ﻛﺘﺎب" اﻳﻨﻚ؛ زﻣﺎن ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ ﻣﻦ ﻓﺮا رﺳﻴﺪه اﺳـﺖ"‬
‫ﺳﻴﺮ ﺗﺤﻮل ﺳﻴﺎﺳﺖ آﻣﺮﻳﻜﺎ در اﻳﺮان "‪ ،544‬راﺑﺮت ﭘﺎري در ﻛﺘﺎب "راز اﻛﺘﺒﺮ ﺳﻮرﭘﺮاﻳﺰ‪ ،‬ﺣﻴﻠﻪ ﻳﺎ ﺧﻴﺎﻧﺖ؟"‪ 545‬ﻣﺎرك ﻫﻮﻟﺒﺮت‬
‫‪547‬‬
‫در ﻛﺘﺎب "ﻃﺮاﺣﺎن ﻳﻚ ﻣﺎﺟﺮا"‪ ، 546‬ﭘﺮوﻓﺴﻮرﮔﺮي ﺳﻴﻚ‪ ،‬ﻣﺸﺎور اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠﻲ دوﻟﺖ رﻳﮕﺎن در ﻛﺘﺎب "اﻛﺘﺒﺮ ﺳـﻮرﭘﺮاﻳﺰ"‬
‫و راﺑﺮت ﭘﺎري در دو ﻛﺘﺎب "ﭘﺮوﻧﺪهﻫﺎي ﻣﺠﻬﻮل اﻛﺘﺒﺮ ﺳﻮرﭘﺮاﻳﺰ"‪ 548‬و "ﭘﻨﻬﺎنﻛﺎري و ﻣﺼﻮﻧﻴﺖ"‪ ، 549‬ﻫﺮ ﻛﺪام از زاوﻳـﻪاي‬
‫ﺑﻪ ﻗﻀﻴﻪ ﺳﺎزش ﻣﻘﺎﻣﺎت اﻳﺮان و آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ اﻳﺮاﻧﻲ آزادي ﮔﺮوﮔﺎنﻫﺎ را آﻧﻘﺪر ﻛﺶ دادﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﻮﻋﺪ رﻳﺎﺳﺖﺟﻤﻬﻮري ﺟﻴﻤﻲ ﻛﺎرﺗﺮ ﺑﻪ ﺳﺮآﻳﺪ و ﺑﺎ ﻋﺪم ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻮﻗﻊ ﮔﺮوﮔﺎنﻫﺎ‪ ،‬در ﻧﺰد اﻓﻜﺎر ﻋﻤﻮﻣﻲ دﻣﻮﻛﺮاتﻫﺎ ﺑﻲاﻋﺘﺒﺎر ﮔﺮدﻧﺪ و ﺟﻤﻬﻮريﺧﻮاﻫﺎن ﺑﻪ ﻗـﺪرت رﺳـﻨﺪ‪ .‬ﻣﻼﻗـﺎت ﻣﻬـﺪي‬
‫ﻛﺮوﺑﻲ ﺑﺎ "وﻳﻠﻴﺎم ﻛِﻴﺴﻲ"‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﺳﺘﺎد اﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺗﻲ رﻳﮕﺎن و رﺋـﻴﺲ ﺑﻌـﺪي ﺳـﺎزﻣﺎن ﺳـﻴﺎ‪ ،‬در ‪ 27‬ژوﺋﻴـﻪ ‪ 1980‬و در ﻫﺘـﻞ‬
‫ﭘﻨﺞﺳﺘﺎره ‪ Ritz‬در ﻣﺎدرﻳﺪ‪ ،‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻼﻗﺎت ﺻﺎدق ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﻳﻲ ﺑﺎ وارن ﻛﺮﻳﺴﺘﻮﻓﺮ‪ ،‬ﻣﻌﺎون وزﻳﺮ اﻣـﻮر ﺧﺎرﺟـﻪ آﻣﺮﻳﻜـﺎ در‬
‫ﭘﺎرﻳﺲ در اوت ‪ 1980‬در ﻫﻤﻴﻦ راﺳﺘﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬آزادي ﮔﺮوﮔﺎنﻫﺎ در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﺳﺘﺮداد ﭘﻮل و اﺳﻠﺤﻪ؛ ﻣﺼﺎﻟﺤﻪاي ﺑﺎ رﻳﮕـﺎن‪ .‬از‬
‫اﻳﻦ ﺳﻮ ﻃﺮف اﻳﺮاﻧﻲ ﺗﻌﻬﺪ ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ ﺑﺎ دﻳﺮ آزاد ﻛﺮدن ﮔﺮوﮔﺎنﻫﺎ‪ ،‬اﻓﺘﺨﺎر ﺑﺎزﮔﺸﺖ آنﻫﺎ را از دوﻟﺖ ﺟﻴﻤﻲ ﻛﺎرﺗﺮ ﻛـﻪ ﺑـﺮاي‬
‫اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺳﺨﺖ ﺑﺮاي ﭘﻴﺮوزي ﺗﻼش ﻣﻲﻛﺮد درﻳﻎ ﻛﻨﺪ و زﻣﻴﻨﻪ را ﺑﺮاي رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري رﻳﮕﺎن آﻣﺎده ﺳﺎزد و از ﺳﻮﻳﻲ دﻳﮕﺮ‬
‫در ﻋﻮض‪ ،‬رﻳﮕﺎن اﺳﻠﺤﻪ ﺑﺪﻫﺪ و ﺑﻪ ﺣﺴﺎب دوﻟﺘﻤﺮدان اﻳﺮاﻧﻲ ﭘﻮل وارﻳﺰ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻛﺎري ﻛﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت اﻳﺮاﻧـﻲ اﻧﺠـﺎم دادﻧـﺪ اﻣـﺎ‬
‫رﻳﮕﺎن و ﺑﻮش‪ ،‬ﭘﺲ از ﻛﺴﺐ ﭘﻴﺮوزي در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت‪ ،‬اﺳﻠﺤﻪ را ﺑﻪ ﺳﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻴﻤﺖ و ﺑﻪ اﻧﺪازه اي ﺑﻪ اﻳﺮان ﻓﺮوﺧﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺟﻨﮓ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻮد آﻧﻬﺎ اداﻣﻪ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪٥٤‬‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻣﻬﻠﺖ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﺟﻴﻤﻲ ﻛﺎرﺗﺮ از ﺣﺰب دﻣﻮﻛﺮات ﺑﺎ ﺷﻜﺴﺖ در اﻧﺘﺨﺎﺑـﺎت ﺑـﻪ ﺳـﺮ آﻣـﺪ و روﻧﺎﻟـﺪ رﻳﮕـﺎن‬
‫ﺟﻤﻬﻮريﺧﻮاه ﺑﺮ ﺗﺨﺖ رﻳﺎﺳﺖﺟﻤﻬﻮري ﺗﻜﻴﻪ زد‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ در ﺧﻄﺒﻪﻫﺎي ﻧﻤﺎزﺟﻤﻌﻪ ﮔﻔـﺖ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻣـﺎت‬
‫اﻳﺮاﻧﻲ ﻣﻮﻓﻖ ﺷﺪﻧﺪ در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت آﻣﺮﻳﻜﺎ دﺧﺎﻟﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪:‬‬
‫‪550‬‬
‫"ﭘﻮزه آﻣﺮﻳﻜﺎ را ﺑﻪ ﺧﺎك ﻣﺎﻟﻴﺪﻳﻢ و در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺗﺸﺎن دﺧﺎﻟﺖ ﻛﺮدﻳﻢ و رﺳﻮاﻳﺸﺎن ﻛﺮدﻳﻢ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻫﻤﻮاره ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ از زد و ﺑﻨﺪﻫﺎي ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ ﺳﺮان ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري ﺧﺒﺮدار ﻧﻴﺴـﺖ و آﻧﭽـﻪ آﻧـﺎن‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺑﺪون اﻃﻼع اوﺳﺖ‪ .‬اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد ﺗﺎ ﺧﻴﺎﻧﺘﻜﺎران ﺑﻪ ﻣﻠﺖ اﻓﺸﺎ ﺷﻮﻧﺪ اﻣﺎ ﺑﻲﺧﺒﺮ از آﻧﻜﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ در ﻣﺘﻦ اﻳﻦ ﻧﻘﻞ‬
‫و اﻧﺘﻘﺎﻻت ﭘﺸﺖ ﭘﺮده ﻗﺮار دارد‪ .‬آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ آﻧﭽﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﮔﻔﺘﻪ و ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷـﺪ در ﻛـﺎﻧﻮن ﺗﻤـﺎﻣﻲ زد و ﺑﻨـﺪﻫﺎ ﻗـﺮار‬
‫داﺷﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺷﻬﺎدت ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‪ ،‬ﭼﻪ در ﻣﺎﺟﺮاي ﺳﺎزش ﺑﺎ رﻳﮕﺎن و ﭼﻪ در ﻗﻀﻴﻪ ﻣﻚﻓﺎرﻟﻴﻦ‪ 551.‬آﻳﺖاﷲ داﺳﺘﺎن ﻣﺎ در‬
‫ﭘﻴﺶ ﻣﺮدم ﺷﻌﺎر ﻣﻲداد" آﻣﺮﻳﻜﺎ ﻫﻴﭻ ﻏﻠﻄﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻜﻨﺪ" و در ﭘﺸﺖ ﭘﺮده ﺑﺎ "ﺷﻴﻄﺎن ﺑـﺰرگ" وارد زدوﺑﻨـﺪ ﭘﻨﻬـﺎﻧﻲ‬
‫ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﺎﺟﺮاي آﺧﺮﻳﻦ دﻳﺪارش ﺑﺎ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ را در ‪ 16‬ﺧﺮداد ‪ 60‬اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫"ﺑﻌﺪ از ﺻﺤﺒﺖﻫﺎ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪم ﻛﻪ از در ﺑﻴﺎﻳﻢ ﺑﻴﺮون‪ .‬اﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻗﺎي ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺷﻤﺎ ﻳﻚ ﻋﻴﺒﻲ دارﻳﺪ‪.‬ﮔﻔﺘﻢ ﭼﻴﻪ آن‬
‫ﻋﻴﺐ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻋﻴﺐ ﺷﻤﺎ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ول ﻧﻤﻲﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻫﻲ ﻣﻲﮔﻴﺪ اﻳﻨﻬﺎ ﺳﺎﺧﺘﻦ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻦ؛ ﺑﺎﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻳﺎ ﻧﺴﺎﺧﺘﻦ‪ ،‬ﮔﺮوﮔﺎﻧﮕﻴﺮي‬
‫ﺗﻤﺎم ﺷﺪ‪ .‬ﺣﺎﻻ اﻣﺎم ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ ﺷﻤﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﻳﻨﻬﺎ ﻛﺎر ﻛﻨﻴﺪ‪.‬ﮔﻔﺘﻢ ﻣﻦ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﻫﻤﻜﺎري ﺑﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ آﻣﺮﻳﻜـﺎ ﺳـﺎﺧﺘﻪاﻧـﺪ‬
‫ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ .‬ﻫﻤﻪاش ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﺮدم از اﻳﻦ زد وﺑﻨﺪ ﻫﺎ ﺧﻮد ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻣﻄﻠﻊ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﮔـﺮ ﺑﻔﻬﻤـﺪ ﭘـﺪر اﻳﻨﻬـﺎ را درﻣـﻲآورد‪ .‬ﺑـﺎورم‬
‫ﻧﻤﻲﺷﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﺧﻮد اﻳﺸﺎن دارﻧﺪ اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ را اﻧﺠﺎم ﻣﻲ دﻫﻨﺪ ﺑﺎور ﻧﻤﻲﻛﺮدم‪ .‬در آن روز ‪16‬‬
‫ﺧﺮداد ﻳﻚ ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺠﻴﺒﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ دﺳﺖ داد ﻳﻚ ﻏﻢ و ﻳﻚ ﺧﺸﻢ‪ .‬ﻓﻘﻂ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﻫﺮ ﭼﻪ زودﺗﺮ از آﻧﺠﺎ ﺑﻴﺎﻳﻢ ﺑﻴﺮون‪ .‬واﻗﻌـﺎ‬
‫ﻧﮕﺮان اﻳﻦ ﺑﻮدم ﻛﻪ ﺑﺮوم ﻳﻘﻪ اﻳﻦ ﭘﻴﺮﻣﺮد را ﺑﮕﻴﺮم و ﺑﮕﻮﻳﻢ ﺗﻮ ﺑﻮدي؟ اﮔﺮ ﺧﻤﻴﻨﻲ اﻃﻼع ﻧﺪاﺷﺖ ﭘﺲ ﭼﻄﻮر اﺣﻤﺪ در ﺣﻀـﻮر‬
‫‪552‬‬
‫او اﻳﻦ ﺣﺮﻓﻬﺎ را ﻣﻲ زد؟ ﺑﻌﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺮون آﻣﺪم ﻣﺜﻞ آدﻣﻲ ﺑﻮدم ﻛﻪ ﻳﻚ دﻓﻌﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰش ﻓﺮو ﺑﺮﻳﺰد‪".‬‬
‫آﺧﺮﻳﻦ ﭘﺮده اﻳﻦ ﻧﻤﺎﻳﺶ‪ ،‬آزاد ﺳﺎزي ﮔﺮوﮔﺎنﻫﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﮔﺮوﮔﺎنﻫﺎ ﺳﻮار ﺷﺪﻧﺪ و ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ ﺑﺎ ﻳـﻚ ﺗِﻴـﻚ آف از زﻣـﻴﻦ ﺑـﻪ ﻫـﻮا‬
‫ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‪ .‬ﻫﺰاران ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ آنﻃﺮفﺗﺮ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮنﻫﺎي آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﻣﺸﻐﻮل ﭘﺨﺶ زﻧﺪه ﻣﺮاﺳﻢ ﺗﺤﻠﻴﻒ روﻧﺎﻟﺪ رﻳﮕﺎن ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎزي‬
‫ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺟﻨﮓ و ارﺗﺶ‬
‫" ﻛﺎري ﻛﻪ ارﺗﺶ اﻳﺮان ﻛﺮد؛ ﺣﻤﺎﺳﻪ ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﻣﻌﺠﺰه ﺑﻮد‪ ".‬ﻳﺎﺳﺮ ﻋﺮﻓﺎت‬

‫ﻣﺸﻜﻼت داﺧﻠﻲ‪ ،‬اﻧﺤﺼﺎرﻃﻠﺒﻲ و ﺗﻼش ﺑﺮاي ﻣﻨﺤﺮف ﻛﺮدن اﻧﻘﻼب از ﻣﺴﻴﺮ اوﻟﻴﻪ ﻛﻤﺎﻛﺎن ﺑﻪ ﻗـﻮت ﺧـﻮد ﺑـﺎﻗﻲ ﺑﻮدﻧـﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲاي ﻛﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻛﺎرﻧﺎﻣﻪ روز ‪ 16‬ﺗﻴﺮ‪ 59‬در روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻛﺮده ﺑﻮد‪553‬ﺑﻪ واﻗﻌﻴﺖ ﭘﻴﻮﺳﺖ‪ .‬ﺗﻨﺶ ﻣﻴـﺎن‬
‫ﻣﺮزﻫﺎي ﻏﺮﺑﻲ اﻳﺮان ﻛﻪ از ﻣﺪﺗﻲ ﭘﻴﺶ ﺷﺪت ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﺎ ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺪن ﻣﻴﮓﻫﺎي ﻋﺮاﻗﻲ ﺑﺮ ﻓـﺮاز ﺗﻬـﺮان ﺑـﻪ ﻧﻘﻄـﻪ‬
‫ﺑﺤﺮان رﺳﻴﺪ و ﻛﻠﻴﺪ آﻏﺎز ﺟﻨﮓ ‪ 8‬ﺳﺎﻟﻪ در ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ 59‬زده ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻧﺎﻣﻪاي ﻛﻪ در ‪ 14‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ 59‬ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ‬
‫ﻧﻮﺷﺖ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﺮوع ﺟﻨﮓ ﻫﺸﺪار داده ﺑﻮد‪:‬‬
‫"ﺑﻪ ﺧﻮزﺳﺘﺎن رﻓﺘﻢ‪ ،‬ارﺗﺶ ﻣﺎ در آﻧﺠﺎ ‪ 40%‬ﻳﻌﻨﻰ از ﻧﺼﻒ ﻫﻢ ﻛﻤﺘﺮ ﺳﺮﺑﺎز و اﻓﺴﺮ و ﻣﻬﻤﺎت دارد‪... .‬اﻧﺸـﺎاﷲ اﻣـﺮوز و ﻓـﺮدا‬
‫‪554‬‬
‫ﺣﻤﻠﻪ ﻧﻤﻰﻛﻨﻨﺪ اﻣﺎ ﺑﺎﻻﺧﺮه ﻳﻚ روزى اﻳﻨﻜﺎر را ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد‪".‬‬
‫آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ اﻣﺎ ﮔﺰارش ﻣﺴﺘﻨﺪ و دﻫﻬﺎ ﺻﻔﺤﻪاي را ﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﺎه ﭘﻴﺶ از ﺟﻨﮓ‪ ،‬رﺋـﻴﺲ ﺳـﺘﺎد ارﺗـﺶ‪ ،‬ﺗﻴﻤﺴـﺎر ﻓﻼﺣـﻲ‬
‫ورﺋﻴﺲ اﻃﻼﻋﺎت ارﺗﺶ‪ ،‬ﺳﺮﻫﻨﮓ ﻛﺘﻴﺒﻪ درﺑﺎب ﺗﺪارك رژﻳﻢ ﺻﺪام ﺑﺮاى ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ اﻳﺮان ﺗﻬﻴﻪ و ﻃﻲ ﻳﻚ ﻣﻼﻗﺎت در ﺣﻀﻮرش‬
‫ﺑﺎزﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺖ و آن را ﺗﻮﻃﺌﻪ ﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪":‬ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﻪ اﻳـﻦ ﮔﺰارﺷـﻬﺎ ﺑـﺎور‬
‫‪555‬‬
‫ﻧﺪارم‪ .‬ﻫﻴﭽﻜﺲ ﺑﻪ اﻳﺮان ﺣﻤﻠﻪ ﻧﻤﻰﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ دروغ را ﻧﻈﺎﻣﻲﻫﺎ ﻣﻰﺳﺎزﻧﺪ ﺗﺎ ﭘﺎى آﺧﻮﻧﺪﻫﺎ را از ارﺗﺶ ﻗﻄﻊ ﻛﻨﻨﺪ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻧﺎﻣﻪاي ﻛﻪ ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻧﻮﺷﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻜﺘﻪ اﺷﺎره ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪:‬‬

‫‪٥٥‬‬
‫" ﻳﻚﻣﺎه ﭘﻴﺶ ﻫﻤﻴﻦ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن را ﺑﺨﺪﻣﺖ ﻓﺮﺳﺘﺎدم اﻃﻼﻋﺎت ﺣﺎﺻﻠﻪ درﺑﺎره ﺗﻮﻃﺌﻪ اﻣﺮوز را ﺑﻌﺮض رﺳﺎﻧﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺑﺎﻳﻨﺠﺎﻧﺐ‬
‫‪556‬‬
‫ﻓﺮﻣﻮدﻳﺪ اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت را ﺑﺎور ﻧﻤﻰﻓﺮﻣﺎﺋﻴﺪ و اﻣﺮوز راﺳﺖ از آب درآﻣﺪهاﻧﺪ‪".‬‬
‫ارﺗﺶ از ﺿﺮﺑﻪ اﻧﻘﻼب ‪ 57‬ﻫﻨﻮز ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻤﺮ راﺳﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﭼﻴﺰي از ارﺗﺶ ﺑﺎﻗﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪه ﺑﻮد‪ .‬وﺳﺎﻳﻞ و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻧﻈـﺎﻣﻲ‬
‫ﻣﺎهﻫﺎ ﺑﺪون ﺗﻜﻠﻴﻒ رﻫﺎ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻓﺮار ﺳﺮﺑﺎزان از ﭘﺎدﮔﺎنﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻴﻢ ﺳﺮان ارﺗﺶ و روﺳﺎي آن از اﻋﺪامﻫﺎي اﻧﻘﻼﺑﻲ و ﺑﺮقآﺳﺎ‬
‫و ﻣﺨﻔﻲ ﺷﺪن ﺑﺴﻴﺎري از اﻓﺴﺮان ردهﺑﺎﻻي آن‪ 557‬ﻏﺎرت اﺳﻠﺤﻪﻫﺎ و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻧﻈـﺎﻣﻲ در ﺑﺤﺒﻮﺣـﻪ ﺑﻬﻤـﻦ ‪ ،57‬ﺗﺼـﻔﻴﻪ و‬
‫ﭘﺎﻛﺴﺎزي ‪ 14000‬ارﺗﺸﻲ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺳﺮﻟﺸﮕﺮ ﻇﻬﻴﺮﻧﮋاد‪ 558‬و ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎي ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺧﻂ اﻣﺎم ﻣﺒﻨﻲ ﺑـﺮ ﭘﺎﻛﺴـﺎزي ﺑﻴﺸـﺘﺮ و در‬
‫راس آنﻫﺎ ﺳﻴﺪ ﻋﻠﻲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي ﻛﻪ در ﻧﻤﺎزﺟﻤﻌﻪ ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲزد‪":‬اﻣﺎم اﻳﻦ ﻫﻤﻪ روي ﭘﺎﻛﺴﺎزي ادارات ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ارﺗﺶ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺷﻮد‪ ،‬وزارﺗﺨﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﺷﻮد‪ ،559".‬ﺑﺎزﺧﺮﻳﺪ و ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﻪ ﻛﺮدن ‪ 30‬درﺻـﺪ از اﻓﺴـﺮان ﻧﻴـﺮوي ﻫـﻮاﻳﻲ‪،560‬‬
‫اﺿﻤﺤﻼل ﻧﻴﺮوﻫﺎ و ﻋﺪم وﺟﻮد ﻳﻚ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻘﺘﺪر ﺟﻬﺖ اﻧﺴﺠﺎم ﺑﺨﺸﻴﺪن ﺑﻪ ارﺗﺶ و ﻟﺸﮕﺮﻳﺎن؛ ﺳﺒﺐ ﺷﺪه ﺑﻮد ﺗـﺎ ارﺗـﺶ‬
‫ﻋﻤﻼ در دﻓﺎع دﺳﺖﺑﺴﺘﻪ و ﻧﺎﺗﻮان ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻛﺸﻒ ﻛﻮدﺗﺎي ﻧﻮژه‪ ،‬ﻛﻪ در ‪ 21‬ﺗﻴﺮ ﺳﺎل ‪ 1359‬درﺳﺖ ﻳﻚ ﻣﺎه ﭘﻴﺶ از ﺟﻨـﮓ ﺑـﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﻛﻮدﺗﺎ و در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﺮاي ﺗﺮس از ﻛﻮدﺗﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﺘﻼﺷﻲﻛﺮدن و زدن ﺿﺮﺑﻪ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ ارﺗﺶ ﭘﻴﺎدهﺳﺎزي ﺷـﺪ و ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻮﺟﺐ آن ‪ 400‬ﺗﻦ از اﻓﺴﺮان ‪ ،‬ﺳﺮﺗﻴﭗ ﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺮﻫﻨﮓﻫﺎ ﺗﺎ اﺳﺘﻮاران و ﮔﺮوﻫﺒﺎﻧﺎن ارﺗﺶ اﻋﺪام ﺷﺪﻧﺪ و ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻫﺰار ﺗﻦ رواﻧﻪ‬
‫زﻧﺪانﻫﺎ ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ‪561‬؛ ﻗﻮاي ارﺗﺶ را ﺑﻪ زﻳﺮ ﺻﻔﺮ ﺑﺮد‪ .‬آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ درﺑﺎره ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ دراﻳﻨﺒﺎره ﻣﺘﻬﻢ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻋﻠﻲرﻏـﻢ‬
‫ﻋﺪل اﺳﻼﻣﻲ ﻛﻪ در ﭘﺎرﻳﺲ وﻋﺪهاش را داده ﺑﻮد‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"آﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬در اﻳﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ آﺧﺮ]ﻛﻮدﺗﺎي ﻧﻮژه[ ﻫﻤﺮاه ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺧﻴﺎل ﻓﺎﺳﺪ ﻛﻮدﺗﺎ‪ ،‬ﺗﻤﺎم اﻳﻨﻬﺎ ﺑـﻪ ﺣﺴـﺐ‬
‫ﺣﻜﻢ ﻗﺮآن ﺣﻜﻤﺸﺎن ﻗﺘﻞ اﺳﺖ ﺑﻼاﺳﺘﺜﻨﺎ‪ .‬ﻳﻚ اﺳﺘﺜﻨﺎ درش ﻧﻴﺴﺖ؛ ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﺣﻖ ﻧﺪارد ﻛﻪ ﻳﻚ ﻛﺴﻲ را ﻋﻔﻮش ﺑﻜﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻚ‬
‫ﻛﺴﻲ را ﻣﺴﺎﻣﺤﻪ ﺑﺎ او ﺑﻜﻨﺪ‪ .‬اﻳﻨﻬﺎﺑﻪ ﺣﻜﻢ اﺳﻼم و ﺣﻜﻢ ﻗﺮآن ﻓﺎﺳﺪ و ﻣﻔﺴﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ و درﺑﺎره اﻳﻦﻫﺎ ﭼﻬﺎر ﺣﻜـﻢ در ﻗـﺮآن‬
‫‪562‬‬
‫ﻫﺴﺖ ﻛﻪ از ﻫﻤﻪ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﻛﺸﺘﻦ اﺳﺖ‪".‬‬

‫ﻛﻮدﻛﺎن ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪه در ﺣﻤﻠﻪ ﻋﺮاق ﺑﻪ دﺑﺴﺘﺎﻧﻲ در دزﻓﻮل‬

‫‪٥٦‬‬
‫ارﺗﺶ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻳﻚ ﮔﺮدان دﺷﻤﻦ ﻫﻢ آﻣﺎدﮔﻲ ﻧﺪاﺷﺖ ﭼﻪ رﺳﺪ ﺑﻪ دﻓﺎع در ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﻤﻠﻪ ﺗﻤﺎمﻋﻴﺎر دﺷﻤﻦ ﺑـﻪ ﺗﻤﺎﻣﻴـﺖ‬
‫ارﺿﻲ ﻛﺸﻮر‪ .‬ارﺗﺶ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺗﻴﻤﺴﺎر ﻓﻼﺣﻲ ﺗﻨﻬﺎ ‪ 4‬روز ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﺠﻮم دﺷﻤﻦ اﻳﺴـﺘﺎدﮔﻲ ﻛﻨـﺪ‪ .‬ﻟﺸـﻜﺮ زرﻫـﻲ‬
‫ﺧﻮزﺳﺘﺎن ﻛﻪ ﻣﺠﻬﺰﺗﺮﻳﻦ ﻟﺸﮕﺮ زرﻫﻲ ارﺗﺶ اﻳﺮان ﻗﺒﻞ از اﻧﻘﻼب ﺑﻮد و ﻧﻘﺶ ﺗﺪاﻓﻌﻲ درﺣﻤﻠﻪ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ارﺗﺶ ﻋﺮاق ﺑﻪ اﻳﺮان‬
‫ﺟﺰو ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ آن ﻟﺸﮕﺮ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺣﻤﻠﻪ ارﺗﺶ ﻋﺮاق ﺑﻪ اﻳﺮان از ‪ 385‬ﺗﺎﻧﻚ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲاش‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ‪28‬‬
‫ﺗﺎﻧﻚ آﻣﺎدﮔﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت داﺷﺖ‪ .‬ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن آن ﻟﺸﮕﺮ ﺗﺎ رده ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﮔﺮدان و ﮔﺮوﻫﺎن در زﻧﺪان ﺑﻮدﻧﺪ‪ 563.‬ﺑﻨﻲﺻﺪر‬
‫درﺑﺎره وﺿﻊ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻧﻈﺎﻣﻲ در ﺧﻮزﺳﺘﺎن ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫‪564‬‬
‫"در ﺧﻮزﺳﺘﺎن‪ 28‬ﺗﺎﻧﻚ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺷﺮﻛﺖ در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﻪ اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻳﻜﺴﺎل وﻧﻴﻢ ﺑﻪ اﻣﺎن ﺧﻮد رﻫﺎ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪".‬‬
‫آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫"در ﭘﺎدﮔﺎن وﺣﺪﺗﻲ آﻗﺎي ﺳﺮﻟﺸﮕﺮ ﻇﻬﻴﺮﻧﮋاد داﺷﺖ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﻋﺮاﻗﻲﻫﺎ ﺗﺎ ﻛﺠﺎ آﻣﺪه اﻧﺪ و ﺑـﻪ ﭼـﻪ ﺷـﻜﻞ دارﻧـﺪ‬
‫ﭘﻴﺸﺮوي ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻢ‪":‬ﭘﺲ ﭼﺮا ﺷﻤﺎ ﺟﻠﻮي آﻧﻬﺎ را ﻧﻤﻲﮔﻴﺮﻳﺪ؟"ﻣﻲﮔﻔﺖ‪":‬ﺑﻠﻪ آﻗﺎ ﺻـﺒﺮ داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﻴﺪ‪ ،‬ﺷـﻤﺎ‬
‫ﻧﺎراﺣﺖ ﻧﺒﺎﺷﻴﺪ‪ ،‬ان ﺷﺎءاﷲ درﺳﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬آﺧﺮ ﻣﺎ وﺳﺎﻳﻞ و اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻧﺪارﻳﻢ"‪ ،‬ﺑﻪ ﻳﻚ ﺷﻜﻠﻲ داﺷﺖ ﻣﺎ را دﻟـﺪاري ﻣـﻲداد‪.‬‬
‫ﺷﻨﻴﺪم ﻳﻚ ﺑﺎر ﻫﻤﻴﻦ ﺻﺤﺒﺘﻬﺎ را آﻗﺎي ﻇﻬﻴﺮﻧﮋاد ﭘﻴﺶ اﻣﺎم ﻣﻲﻛﺮده‪ ،‬ﻣﺤﺴﻦ رﺿﺎﻳﻲ)ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳـﺪاران( ﻫـﻢ در آن‬
‫ﺟﻠﺴﻪ ﺑﻮده‪ ،‬آﻗﺎي ﻣﺤﺴﻦ رﺿﺎﻳﻲ ﺑﻪ اﻣﺎم ﻣﻲﮔﻔﺘﻪ ان ﺷﺎء اﷲ ﻣﺎ ﺑﺎ ﻧﻴﺮوي اﻳﻤﺎن ﭘﻴﺸﺮوي ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ و ﭼﻨﻴﻦ و ﭼﻨﺎن ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪،‬‬
‫ﻇﻬﻴﺮﻧﮋاد دﻳﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺤﺴﻦ ﺧﻴﻠﻲ دارد رﺟﺰﺧﻮاﻧﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻪ اﻣﺎم ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪":‬آﻗﺎ ﻧﻪ ﭘﺪر ﻣﻦ زرﺗﺸﺘﻲ ﺑـﻮده ﻧـﻪ ﻣـﺎدرم!‬
‫ﻣﺎدرم ﻣﺴﻠﻤﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺪرم ﻫﻢ ﻣﺴﻠﻤﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮدم ﻫﻢ واﷲ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬زﻧﻢ ﻫـﻢ ﻣﺴـﻠﻤﺎن اﺳـﺖ‪ .‬ﺑﭽـﻪ ﻫـﺎﻳﻢ ﻫـﻢ‬
‫‪565‬‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺳﻲ ﺗﺎ ﺗﺎﻧﻚ در ﻣﻘﺎﺑﻠﺶ ﺳﻲ ﺗﺎ ﺗﺎﻧﻚ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ!"‬
‫از ﺧﻼل ﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻣﻲﺗﻮان وﺿﻌﻴﺖ ارﺗﺶ اﻳﺮان را در آن زﻣﺎن ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ درﻳﺎﻓﺖ‪:‬‬
‫"ﺑﻨﺎﺑﺮ ﮔﺰارشﻫﺎى ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﺳﻪ ﻧﻴﺮو‪ ،‬ﻣﻴﺰان آﻣﺎدﮔﻰ ﻧﻴﺮوى زﻣﻴﻨﻰ ﺻﻔﺮ درﺻﺪ‪ ،‬ﻣﻴﺰان آﻣﺎدﮔﻰ ﻧﻴﺮوى ﻫﻮاﺋﻰ ‪ 10‬درﺻـﺪ و‬
‫‪566‬‬
‫ﻣﻴﺰان آﻣﺎدﮔﻰ ﻧﻴﺮوى درﻳﺎﺋﻰ ‪ 20‬درﺻﺪ ﺑﻮد‪".‬‬
‫"دﻳﺸﺐ در اﻫﻮاز ﺑﺰﺣﻤﺖ اﺗﻮﺑﻮس و ﺑﺎرﺑﺮﻫﺎى ﺑﺰرگ ﺑﺮاى ﺑﺮدن ﺑﻘﻴﻪ ﻗﺸﻮن دﺳﺖ و ﭘﺎ ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﺗﻤﺎم ارﺗﺶ ﺑﺮاى ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ‬
‫ﺗﺎﻧﻚ و دﻳﮕﺮ وﺳﺎﻳﻞ ‪ 58‬ﺧﻮدرو دارد‪ ،‬از اﻳﻦرو ﺗﻤﺎم ﻫﻔﺘﻪ را در راهﻫﺎ ﮔﺬراﻧﺪم و ﺑﺮﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻧﻴﺮوﻫـﺎ ﻧﻈـﺎرت ﻛـﺮدم ﻛـﻪ‬
‫اﻫﻤﺎل و ﺳﺴﺘﻰ ﻧﺸﻮد‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ اﻧﺘﻘﺎل ‪ 8‬روز ﺑﻄﻮل اﻧﺠﺎﻣﻴﺪ و اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ ﺧﻄﺮﻫﺎى ﺑﺴﻴﺎر از ﺟﻤﻠﻪ ﺧﻄﺮ ﺗﻮﺟـﻪ دﺷـﻤﻦ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻘﺼﻮد ﻣﺎ‪ .‬ﺑﺎ ﻫﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ اﻧﺘﻘﺎل اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﺎ ﺑﺮاى ﻳﻚﻣﺎه دﻳﮕﺮ )و در ﺻﻮرت ﺣﻤﻠﻪ ﻛﻤﺘﺮ از اﻳﻦ( ﻣﻬﻤﺎت دارﻳـﻢ‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
‫‪567‬‬
‫ﻫﺮ روز را از دﺳﺖ ﺑﺪﻫﻴﻢ‪ ،‬ﺑﺮاى ﻛﺸﻮر ﻓﺎﺟﻌﻪاﻧﮕﻴﺰ اﺳﺖ‪".‬‬
‫"ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻛﻢ دارﻳﻢ‪ .‬ﺑﺎرﻫﺎ ﻋﺮض ﻛﺮدهام‪ .‬ﻳﻚ اﺗﻮﻣﻮﺑﻴﻞ را ﺳﻪ ﻣﺎه ﺣﺮﻛﺖ ﻧﺪﻫﻨﺪ راه ﻧﻤﻰرود‪ ،‬ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ دو ﺳﺎل اﺳﺖ رﻫﺎ و‬
‫ﺧﻮاﺑﻴﺪهاﻧﺪ‪ .‬در ﭼﻨﺪ ﻣﺎه اﺧﻴﺮ ﺗﺤﺮﻛﻰ اﻳﺠﺎد ﺷﺪ و ﻣﻘﺪارى آﻣﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻨﺤﺎل ﺑﺎ ﻛﻮﺷﺶ ﺷﺒﺎﻧﻪ روزى ﺗﻜﻨﻴﺴﻴﻦﻫـﺎ‬
‫ﻛﻪ در ﻫﻤﻪ ﺟﺎ رﻓﺘﻪ و آﻧﭽﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪام در ﺗﺸﻮﻳﻘﺸﺎن ﻛﺮدهام ﺗﺎ ﺑﺤﺎل ﺣﺪود ‪ 200‬ﺗﺎﻧﻚ آﻣﺎده ﻋﻤﻠﻴﺎت دارﻳﻢ و اﻣﻴـﺪ ﻣﻴـﺮود‬
‫‪ 80‬ﺗﺎﻧﻚ دﻳﮕﺮ ﻫﻢ آﻣﺎده ﻛﻨﻴﻢ‪ ...‬ﻧﻴﺮوى زﻣﻴﻨﻰ ﻳﻚ ﻟﺸﮕﺮ زرﻫﻰ ‪ 16‬اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺨﺶ ﺑﻮد در ﻛﺮدﺳﺘﺎن و ﻗﺰوﻳﻦ و زﻧﺠـﺎن و‪...‬‬
‫ﺗﺎﺑﺤﺎل ﺟﻤﻊ ﻛﺮدهاﻳﻢ ﻏﻴﺮ از ‪ 16‬ﺗﺎﻧﻚ ﺑﻘﻴﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ رﺳﻴﺪهاﻧﺪ و ﺧﻮد اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ از ﺻﺒﺢ ﺗﺎ ﺷﺐ ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﻣﻰﻛـﻨﻢ و در ﻣﺤـﻞ‬
‫ﺗﻤﺮﻛﺰﺷﺎن ﻣﻴﺮوم و ﻳﻚ ﻳﻚ ﺑﺎزدﻳﺪ ﻣﻰﻛﻨﻢ‪ .‬درﺑﺎره ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ و آﺑﺎدان‪ ،‬ﻓﻮق ﻃﺎﻗﺖ ﻋﻤﻞ ﻣﻰﺷـﻮد‪ .‬از وﻗﺘـﻰ در ﺧﻮزﺳـﺘﺎن‬
‫ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﺪهام‪ .‬دو ﺑﺎر ﺧﻮد ﺑﻪ ﭘﺎﻳﮕﺎه ﻫﻮاﺋﻰ ﻛﻪ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ اﻃﺮاف آﺑﺎدان و ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ را ﺑﺮﻋﻬﺪه دارد رﻓﺘـﻪام و ﭘـﺲ از ﺑﻌﻤـﻞ‬
‫آوردن آﻧﭽﻪ ﻻزﻣﻪ ﺗﺸﻮﻳﻖ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﻈﺎرت ﻛﺮدهام‪ ....‬ﻣﺎ ﺣﺘﻰ ﺗﻔﻨﮓ ژ‪.‬س‪ .‬ﻧﺪارﻳﻢ ﭼﻪ رﺳﺪ ﺑﻪ ﺑﻘﻴﻪ ﭼﻴﺰﻫـﺎ‪....‬‬
‫در اﻳﻦ وﺿﻴﻌﺖ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﺑﻰ ﻣﻬﺮى ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﻧﺎﺑﻮدى ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺎ و ﺧﺪاى ﻧﺎﻛﺮده ﻓﺎﺟﻌﻪ ﺗﻤﺎم ﻣﻰﺷﻮد‪.‬ﺟﺰ روﺣﻴﻪ ﭼﻴـﺰ ﻣﻬﻤـﻰ‬
‫ﺑﺮاى ﻣﺎ ﻧﻤﺎﻧﺪه اﺳﺖ و ﺑﺎآن ﻣﻲﺗﻮان ﭘﻴﺮوز ﺷﺪ‪ :‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻧﻴﻤﻰ از ﺧﻠﺒﺎﻧﻬﺎى ﻣﺎ ﻳﺎ ﻛﺸﺘﻪ و ﻳﺎ ﻣﻔﻘﻮد ﺷﺪهاﻧـﺪ‪ ...‬ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎﻫـﺎى ﻣـﺎ‬
‫‪568‬‬
‫ﺑﻌﻠﺖ ﻧﺒﻮد ﻗﻄﻌﺎت آﺧﺮﻳﻦ زور ﺧﻮد را ﻣﻰزﻧﻨﺪ‪".‬‬
‫"ﻧﻴﺮوى ﻫﻮاﺋﻰ ﺑﺮاى ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎﻫﺎى ‪ F-4‬ﺗﻨﻬﺎ ‪ 79‬ﺧﻠﺒﺎن دارد و ﻫﻮاﻧﻴﺮوز ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻴﻨﻄﻮر ﻧﻪ ﻣﻬﻤـﺎت دارد و ﻧـﻪ ﻫﻠـﻰ ﻛﻮﭘﺘﺮﻫـﺎ‬
‫‪569‬‬
‫ﻗﻄﻌﺎت ﻻزم‪ .‬ﻓﺮﺳﻮدﮔﻰ ﺑﻪ ﺗﻤﺎم اﺳﺖ‪".‬‬

‫‪٥٧‬‬
 ‫‪570‬‬
‫"اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻧﻈﺎﻣﻰ ﻣﺎ روزﺑﺮوز ﻛﻤﺘﺮ ﻣﻰﺷﻮد ‪ .‬ﻣﺎ ﺣﺘﻰ ﻧﻴﺮو ﻧﺪارﻳﻢ ﻛﻪ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﺧﺴﺘﻪﻫﺎ ﻛﻨﻴﻢ‪".‬‬
‫ﺻﺪام ﺑﺎ ﻋﻠﻢ ﺑﻪ وﺿﻌﻴﺖ ارﺗﺶ اﻳﺮان‪،‬آنﻗﺪر ﺑﻪ ﭘﻴﺮوزي ﺧﻮد اﻃﻤﻴﻨﺎن داﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺧﻮد ‪ 1000‬ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر را ﺑﻪ ﻋﺮاق آورده ﺑـﻮد‬
‫ﺗﺎ ﺟﺸﻦ ﭘﻴﺮوزي را در اﻫﻮاز ﺑﮕﻴﺮد‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﺎ ‪ 12‬ﻟﺸﮕﺮ ﭘﻴﺎده و زرﻫﻲ و ﺑﺎ وارد ﻛﺮدن ‪ 2400‬ﺗﺎﻧﻚ دﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﻤﻠﻴـﺎت ﺗﻬـﺎﺟﻤﻲ‬
‫‪571‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر و ارﺗﺶ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺟﻠﻮي ﺻﺪام ﺣﺴﻴﻦ و ﻟﺸﮕﺮ آﻣﺎدهاش ﺑﺎﻳﺴﺘﻨﺪ؟‪:‬‬ ‫زد‪.‬‬
‫"وﻗﺘﻲ ﺣﻤﻠﻪ آﻏﺎز ﺷﺪ ﻣﻦ در ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه ﺑﻮدم‪ .‬از ﺗﻴﻤﺴﺎر ﻓﻼﺣﻲ رﺋﻴﺲ ﺳﺘﺎد ارﺗﺶ ﭘﺮﺳﻴﺪم ﭼﻨﺪ روز ﻣـﻲﺗـﻮاﻧﻴﻢ در ﺑﺮاﺑـﺮ‬
‫‪572‬‬
‫ارﺗﺶ ﻋﺮاق ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﻨﻴﻢ؟ﮔﻔﺖ ﭼﻬﺎر روز‪.‬ﮔﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎ اﻳﻦ ﭼﻬﺎر روز را ﺧﻮب ﺑﺠﻨﮕﻴﺪ‪ ،‬ﻣﺴﺌﻮل روز ﭘﻨﺠﻢ ﻣﻦ ﻫﺴﺘﻢ‪".‬‬
‫ﺟﻨﮓ آﻏﺎز ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺟﻨﮕﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎﻧﻲ آن آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻮد‪:‬‬
‫"ﺑﺎﻧﻲ اﻳﻦ ﺟﻨﮓ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ آﻣﺮﻳﻜﺎﺳﺖ‪ .‬اداﻣﻪ ﺟﻨﮓ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺳﻮد اﻣﺮﻳﻜﺎﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺟﻨﮓ و ﺿﻌﻴﺖ دﻻر را ﺗﺜﺒﻴـﺖ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪،‬‬
‫ﻗﻴﻤﺖﻫﺎي ﻣﻮاد ﺧﺎم وﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه را ﺑﻪ ﺳﻮد اﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻲﺑﺮد‪ ،‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ آﻣﺮﻳﻜـﺎ را در ﺧـﺎور ﻣﻴﺎﻧـﻪ ﺗﺜﺒﻴـﺖ ﻣـﻲ‬
‫‪573‬‬
‫ﻛﻨﺪ‪".‬‬
‫در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺟﻨﮓ اﻳﺮان و ﻋﺮاق ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﺣﻴﺮتآوري دﻗﻴﻘﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﻨﺮي ﻛﻴﺴﻴﻨﺠﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﺎه ﻗﺒـﻞ‬
‫در ﺟﻤﻊ ﻳﻬﻮدﻳﺎن واﺷﻨﮕﺘﻦ ﺑﺎزﮔﻮﻛﺮده ﺑﻮد‪:‬‬
‫"اﮔﺮ اﻧﻘﻼب اﻳﺮان ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻪ ﺧﺎرج ﻣﺮزﻫﺎي ﺧﻮد ﺻﺎدر ﺷﻮد ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮاﻧﻊ ﺑﺴﻴﺎري ﻛﻪ در ﭘﻴﺶروي ﻫﺴـﺘﻨﺪ را ﺣـﻞ ﻛﻨـﺪ و‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﻪ اﻫﺪاف ﺧﻮد ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮاﻧﻊ ﺑﺴﻴﺎرﻧﺪ از ﺟﻤﻠﻪ اﺧﺘﻼﻓﺎت ﻗﻮﻣﻲ‪ ،‬ﻣﺬﻫﺒﻲ‪ ،‬ﺑﺤﺮانﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي وﺳﻴﺎﺳﻲ اﺧﺘﻼﻓـﺎت‬
‫ﻣﺮزي ﺑﺎ ﻋﺮاق در ﻧﻬﺎﻳﺖ اﮔﺮ از ﺗﻤﺎم اﻳﻦ ﻣﻮاﻧﻊ ﻋﺒﻮر ﻛﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺧﻠـﻴﺞ ﻓـﺎرس ﺣـﻞ ﻧﻤﺎﻳـﺪ وﻟـﻲ‬
‫‪574‬‬
‫اﻃﻤﻴﻨﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ ﺗﺎ آن روز اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﻪ اﻫﺪاف ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺧﻮد دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺗﻤﺎم وﻗﺖ ﺧﻮد را ﻣﻌﻄﻮف ﺑﻪ ﻗﻀﻴﻪ ﺟﻨﮓ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﺷﺐ و روز در ﺟﺒﻬﻪ‪ .‬از اﻳﻦ ﻣﻴـﺪان ﺑـﻪ آن ﻣﻴـﺪان‪ ،‬از اﻳـﻦ‬
‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺑﻪ آن ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ‪ .‬ﺑﻲﭘﺮوا از ﺑﺬل ﺟﺎن‪ .‬ﻛﺎرﻧﺎﻣﻪ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮري ﻛﻪ ﻫﺮ روز در روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ ﭼﺎپ ﻣﻲرﺳـﻴﺪ‬
‫ﺳﺮاﺳﺮ ﻣﺸﺤﻮن اﺳﺖ از ﻟﺤﻈﻪﻫﺎي ﺟﺒﻬﻪ‪ .‬دﻳﮕﺮ وﻗﺘﻲ ﺑﺮاي ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻧﻤﺎﻧﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﭘﺲ از ﻫﺮ ﭼﻨﺪ روز ﺣﻀـﻮر در ﺟﺒﻬـﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﺗﻬﺮان ﻣﻲآﻣﺪ‪ ،‬در ﺟﻠﺴﺎت ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﺮد و ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺳﻨﮕﺮ ﺑﺎزﻣﻲﮔﺸﺖ‪ .‬ﺑـﻪ ﺟﺎﻫـﺎﻳﻲ ﻗـﺪم ﻣـﻲﮔﺬاﺷـﺖ ﻛـﻪ ﻫـﻴﭻ‬
‫رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮري ﺑﻪ ذﻫﻨﺶ ﻧﻴﺰ ﺧﻄﻮر ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺧﻤﭙﺎرهﻫﺎ ﻳﻜﻲ ﭘﺲ از دﻳﮕﺮي در ﻛﻨﺎرش ﻓﺮود ﻣﻲآﻣﺪ و ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑـﺎر از ﺑـﻴﻢ‬
‫ﺑﻤﺐﻫﺎي دﺷﻤﻦ‪ ،‬ﻫﻤﺮاﻫﺎﻧﺶ ﺧﻮد را روي او اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ ﺗﺎ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﻣﺤﺒﻮب آﺳﻴﺐ ﻧﺒﻴﻨﺪ‪ 575.‬رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮري ﻛﻪ در ﺳﻴﻨﻲ‬
‫ﺑﻘﻴﻪ ﺳﺮﺑﺎزان ﺑﻲﺗﻜﻠﻒ ﻏﺬا ﻣﻲﺧﻮرد‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﻮﺗﻮرﺳﻴﻜﻠﺖ از اﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﺑﻪ آن ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻲرﻓﺖ‪ ،‬ﺑﺮ ﻗـﺎﻳﻖ ﻣﻮﺗـﻮري ﻣـﻲﻧﺸﺴـﺖ و‬
‫ﺑﻲﻣﻬﺎﺑﺎ در ﺧﻂ ﻣﻘﺪم ﺟﺒﻬﻪ رﻓﺖ و آﻣﺪ ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺳﺮﺑﺎزان ﺑﺎور ﻧﻤﻲﻛﺮدﻧـﺪ رﺋـﻴﺲﺟﻤﻬﻮرﺷـﺎن را در آن ﻣﻜـﺎن‬
‫ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ دورش ﺣﻠﻘﻪ ﻣﻲزدﻧﺪ و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﻓﺮﻳﺎدﻫﺎي ﺗﻴﻤﺴﺎر ﻓﻼﺣﻲ و ﻇﻬﻴﺮﻧﮋاد ﺑﻪ ﺟﺎي ﺧﻮد ﺑﺎزﻣﻲﮔﺸﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑـﺪون‬
‫اﺣﺴﺎس ﺧﺴﺘﮕﻲ از اﻳﻦ ﻣﺴﺎﻓﺮتﻫﺎي ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ از ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد ﺑﻪ اﻫﻮاز‪ ،‬از اﻫﻮاز ﺑﻪ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ‪ ،‬از ﺧﺮﻣﺸـﻬﺮ ﺑـﻪ اﻳـﻼم‪ ،‬از‬
‫اﻳﻼم ﺑﻪ ﻗﺼﺮ ﺷﻴﺮﻳﻦ‪ ،‬از ﻗﺼﺮﺷﻴﺮﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﻬﺮان‪ ،‬از آﻧﺠﺎ ﺑﻪ آﺑﺎدان‪ ،‬ﺑﻪ دﻫﻠﺮان‪ ،‬ﺑﺴﺘﺎن‪ ،‬اﻧﺪﻳﻤﺸﻚ‪ ،‬دزﻓﻮل‪ ،‬ﺷﻮﺷـﺘﺮ و ﮔـﻴﻼن‬
‫ﻏﺮب ﻣﻲرﻓﺖ و از آﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﺗﻬﺮان ﺑﺎزﻣﻲﮔﺸﺖ ﺗﺎ ﺟﻨﮓ را ﺳﺎﻣﺎن ﺑﺨﺸﺪ و روﺣﻴﻪﻫﺎي ﭘﮋﻣﺮده و از دﺳﺖ رﻓﺘﻪ را ﺟﺎﻧﻲ دوﺑﺎره‬
‫دﻫﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر آدم ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ دﻓﺎع و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺸﺎوران ﺻﺪﻳﻘﻲ ﭼﻮن ﭼﻤﺮان‪ ،‬ﻓﻼﺣﻲ و ﻇﻬﻴﺮﻧـﮋاد او را در‬
‫ﭘﻴﺶﺑﺮدن ﺟﻨﮓ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎ اﺷﺎره ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪:‬‬
‫"در اﻳﻦ ﭼﻬﺎر ﻣﺎه ﺟﻨﮓ دﺳﺘﻮر ﺗﻨﺒﻴﻪ ﺑﺮاي ﻫﻴﭽﻜﺲ ﺻﺎدر ﻧﻜﺮدهام ﺑﻠﻜﻪ دﺳﺘﻮر ﺗﺸﻮﻳﻖ زﻳﺎد ﺻﺎدر ﻛﺮدم‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻣﻦ ﻧﻈﺎﻣﻲ‬
‫‪576‬‬
‫ﻧﻴﺴﺘﻢ ﭼﻄﻮر ﻫﺮ ﭼﻪ را ﺑﮕﻮﻳﻢ ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم دﻫﻴﺪ؟ اﮔﺮ اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺑﻜﻨﻢ اﺑﺘﻜﺎرﻫﺎي ﺷﻤﺎ ﻣﻲﻣﻴﺮد‪".‬‬
‫"ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ارﺗﺶ ﮔﻔﺘﻢ ﺣﻀﻮر ﻣﻦ در اﻳﻨﺠﺎ] ﺳﺘﺎد ارﺗﺶ[ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻋﻠﻢ ﻣﻦ ﺑﻪ اﻣﻮر ﻧﻈﺎﻣﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑـﺮاي اﻳﺠـﺎد‬
‫‪577‬‬
‫اﻃﻤﻴﻨﺎن در ﺷﻤﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت ﻗﺎﻃﻊ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ وﺑﺪون ﺗﺮدﻳﺪ و ﺗﺰﻟﺰل ﺑﻪ اﺟﺮا ﺑﮕﺬارﻳﺪ‪".‬‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ وﻇﻴﻔﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه او ﮔﺰارده ﺷﺪه ﺑﻮد و ﭘﺲ از ﭘﺎﻳﺎن ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺘﺶ ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺳﺘﺎد ارﺗﺶ‪ ،‬ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ‬
‫آزادﺳﺎزي ‪ 50‬درﺻﺪ زﻣﻴﻦﻫﺎي اﺷﻐﺎﻟﻲ ﺑﺎ دﺳﺖ ﺧﺎﻟﻲ ﮔﺸﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻛﺎر اﻋﻈﻢ او ﺑﻪ روﺣﻴﻪ دادن و دﻟﺪاري ﺳﺮﺑﺎزان ﻣﻲﮔﺬﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺟﻨﮓ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻫﻤﭽﻮن ﻓﺘﺢ ﺗﭙﻪﻫﺎي اﷲاﻛﺒﺮ‪ ،‬ﭘﺲ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻗﺼﺮ ﺷﻴﺮﻳﻦ‪ ،‬آزادﺳﺎزي ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد‪ ،‬ﺳﺪ ﻛﺮدن ﻫﺠﻮم دﺷـﻤﻦ ﺑـﻪ‬

‫‪٥٨‬‬
‫اﻫﻮاز و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﭘﻴﺸﺮوي دﺷﻤﻦ و ﻋﻘﺐراﻧﺪن ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻋﺮاﻗﻲ‪ ، 578‬ﺷﻴﺮﻳﻦ و دﻟﻨﺸﻴﻦ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺷﻜﺴﺖ‪ ،‬ﭘﺎﺗـﻚ و ﺿـﺮﺑﻪ‬
‫ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﺑﺎ آن وﺿﻊ ﻓﺮوﭘﺎﺷﻴﺪه ارﺗﺶ‪ ،‬ﺟﺰ ﻻﻳﻨﻔﻚ ﺟﻨﮓ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر درﺑﺎره ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻛﺮﺧﻪﻛﻮر ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫"ﺻﺒﺢ ﺣﻤﻠﻪ ﺷﺪ و ﻗﻮاى ﻣﺎ ﻣﻮاﺿﻊ ﻋﺮاق را ﺗﺼﺮف ﻛﺮد‪ .‬اﻓﺮادى از ﺳﭙﺎه‪ ،‬ﺑﺪون اﻃﻼع ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻟﺸﮕﺮ ‪ ،16‬ﺟﻠﻮ رﻓﺘـﻪ ﺑﻮدﻧـﺪ‬
‫ﺑﺮاى ﮔﺮد آوردن و ﺑﺮدن اﺳﻠﺤﻪ ﺑﺠﺎ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ اواﺋﻞ ﺑﻌﺪ ازﻇﻬﺮ‪ ،‬ﮔﺎرد ﺟﻤﻬﻮرى ﻋﺮاق وارد ﻋﻤﻞ ﺷﺪ و دﺳﺖ ﺑﻪ ﺣﻤﻠـﻪ‬
‫ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ زد‪ .‬اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ در ﻳﻚ زره ﭘﻮش ﺑﻮدم ﻛﻪ ﺧﺒﺮ دادﻧﺪ ﻛﻪ اﻓﺮاد ﻟﺸﮕﺮ در ﺣﺎل ﻓﺮارﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻰ از زره ﭘﻮش ﺑﻴـﺮون آﻣـﺪم‪،‬‬
‫اﻓﺴﺮ ﺗﺮك زﺑﺎﻧﻰ را دﻳﺪم ﻛﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻛﺎﻣﻴﻮنﻫﺎى ﺳﺮﺑﺎزان اﻳﺴﺘﺎده و ﮔﺮﻳﻪ ﻛﻨﺎن از آﻧﻬﺎ ﻣﻰﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻪ ﻣﻮاﺿﻊ ﺧﻮد ﺑﺎزﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﺴﻠﺴﻞ‪ ،‬او را ﻛﻨﺎر زدﻧﺪ و ﻛﺎﻣﻴﻮﻧﻬﺎ راه اﻓﺘﺎد‪ .‬ﺳﻮار ﺟﻴﭗ ﺷـﺪم و دورﺗـﺮ‪ ،‬ﺟﻴـﭗ دور زد و در ﺑﺮاﺑـﺮ ﻛﺎﻣﻴﻮﻧﻬـﺎ‬
‫اﻳﺴﺘﺎد‪ .‬ﭘﻴﺎده ﺷﺪم و ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﺳﺮﺑﺎزان ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﺮاى اﻳﻨﻜﻪ ﻓﺮار از ﻣﻴﺪان ﺷﺮف را ﻛﺎﻣﻞ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬از روى ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻣـﺮدم اﻳـﺮان‬
‫ﻧﻴﺰ ﻋﺒﻮر ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﮔﺮﻳﻪ اﻓﺘﺎدﻧﺪ و ﺑﻪ ﺟﺒﻬﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺘﻨﺪ‪ .‬آن روز ﺗﺎ ‪ 12‬ﺷﺐ‪ ،‬ﻣﺸﻐﻮل ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪن اﻓﺮاد ﺑﻪ ﺟﺒﻬـﻪ و ﺑـﺎز ﺳـﺎزى‬
‫ﺟﺒﻬﻪ ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﺷﺐ ﻫﻨﮕﺎم‪ ،‬ﻫﺪف ﺧﻤﺴﻪ ﺧﻤﺴﻪﻫﺎى ﻋﺮاﻗـﻰ ﺷـﺪﻳﻢ‪ .‬اﻓﺴـﺮى ﺧـﻮدش را روى ﻣـﻦ اﻧـﺪاﺧﺖ و ﺑـﺮ زﻣﻴـﻨﻢ‬
‫‪579‬‬
‫ﺧﻮاﺑﺎﻧﺪ‪"...‬‬
‫دﻓﺎع ﺟﺎﻧﺎﻧﻪ اﻓﺴﺮان و ﺳﺮﺑﺎزان اﻳﺮاﻧﻲ در ﻃﻮل ﻳﻚﺳﺎل اول ﺟﻨﮓ‪ ،‬ﻓﺮاﺗﺮ از ﻫﻨﺮﻧﻤﺎﻳﻲ ﺑﻮد‪ .‬در ﻳﻚ ﻃﺮف ﺑﺰرﮔﺘـﺮﻳﻦ ارﺗـﺶ‬
‫ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ ﺑﺎ اﻧﻮاع و اﻗﺴﺎم ﺳﻼحﻫﺎ و ﺗﻮپﻫﺎ و در ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﻳﻚ ارﺗﺶ ﻓﺮوﭘﺎﺷﻴﺪه ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺟﻨﮕﻴﺪن ﺳﻼح ﻧﻴﺰ در اﺧﺘﻴـﺎر‬
‫ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬وﺿﻌﻴﺖ وﺧﻴﻢ ﺑﻮد‪ .‬ارﺗﺶ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺳﻼح ﻧﺪاﺷﺖ و اﮔﺮ ﻫﻢ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺨﺮد‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﻛﺸﻮري ﺣﺎﺿﺮ ﺑـﻪ‬
‫ﻓﺮوش ﺳﻼح ﺑﻪ اﻳﺮان ﻧﻤﻲﺷﺪ‪ .‬ﻃﺮح ﻣﻜﻤﻞ ﺣﻤﻠﻪ ﻋﺮاق و ﻋﺪم ﻓﺮوش اﺳﻠﺤﻪ‪ ،‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ را در آﺳﺘﺎﻧﻪ ﺳﻘﻮط ﻗﺮار داده‬
‫ﺑﻮد و اﻳﻨﻚ ﺣﻔﻆ اﻧﻘﻼب ﻧﻪ ﻣﺤﺘﺎج رﺷﺎدت ﻛﻪ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ از ﺧﻮد ﮔﺬﺷﺘﮕﻲ و اﻳﺜﺎر ﺑﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎ دﺳﺖ ﺧﺎﻟﻲ‬
‫و ﻓﻜﺮ ﺑﺎز ﺑﻪ ﺟﻨﮓ رﻓﺖ‪ ،‬ﻳﻚ ﺑﻪ ﻳﻚ اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎ ﺷﻜﻮﻓﺎ ﺷﺪﻧﺪ‪،‬ﺧﻼﻗﻴﺖﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر اﻓﺘﺎدﻧﺪ و اﻳـﺮان‪ ،‬اﺑﺘﻜـﺎر ﻋﻤـﻞ را ﺑﺪﺳـﺖ‬
‫ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر در اﻳﻦﺑﺎره ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫" ﻣﻴﺎن اﺳﻠﺤﻪ و اﻧﺴﺎن‪ ،‬اﻧﺴﺎن اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ ‪ .‬ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺳﺎﻻر ﻛﺮدن ﺳﺎزﻣﺎن ارﺗﺶ‪ ،‬ﺑﻤﻌﻨﺎي ﻫﻤﺮاه ﻛﺮدن ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺑﺎ اﺧﺘﻴﺎر و‬
‫اﺑﺘﻜﺎر‪ ،‬اﺑﺘﻜﺎرﻫﺎ ﺑﻜﺎر اﻓﺘﺎدﻧﺪ و ﺑﻪ ارﺗﺶ اﻳﺮان اﻣﻜﺎن دادﻧﺪ ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ اﺳﻠﺤﻪ و ﻣﻬﻤﺎت‪ ،‬در ﻫﻤﺎن ﻣـﺎه اول‪ ،‬ﻗـﻮاي دﺷـﻤﻦ را‬
‫‪580‬‬
‫زﻣﻴﻦ ﮔﻴﺮ ﻛﻨﻨﺪ‪".‬‬
‫در ﻧﺒﻮد ﺳﻼح وﻣﻬﻤﺎت‪ ،‬ﺑﻨﻲﺻﺪر وارﺗﺶ ﻃﺒﻴﻌﺖ را ﺑﻪ ﻳﺎري ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬از آب‪ ،‬رود‪ ،‬ﺑﺎﺗﻼق‪ ،‬ﺷﻦزار و ﭘﺴـﺘﻲ و ﺑﻠﻨـﺪي زﻣـﻴﻦ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻣﺪ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ اﺑﺘﻜﺎرات؛ ﭘﻴﺮوزي در ﺟﺒﻬﻪ اﻫﻮاز ﺑﻮد‪ .‬ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺑﻌﺜﻲ ﺗﺎ ‪5‬ﻛﻴﻠـﻮﻣﺘﺮي اﻫـﻮاز ﺟﻠـﻮ‬
‫آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ دراﻳﺖ ﺑﻨﻲﺻﺪر و ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ دﻓﺎع‪ ،‬ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺟﺮﻳﺎن رود ﻛﺎرون را ﺑـﻪ ﺳـﻤﺖ ﻧﻴﺮوﻫـﺎي ﻋﺮاﻗـﻲ‬
‫ﻣﻨﺤﺮف ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﺑﺘﻜﺎر ﻋﻤﻞ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﻜﺴﺖ ﺳﺮﺑﺎزان ﺻﺪام ﺗﻮام ﺷﺪ ﻣﻮﺟﻲ از ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ را ﺑﺮاي ﻣﺮدم اﻫـﻮاز ﺑـﻪ ارﻣﻐـﺎن‬
‫آورد‪ .‬از آن ﭘﺲ ﻣﺮدم ﻣﻨﻄﻘﻪاي را ﻛﻪ در آن اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﺎس اﻳﻦ ﺣﺮﻛﺖ‪ "،‬ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر" ﻧﺎﻣﻴﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﻳﻜﻲ از ﺳﻔﺮﻫﺎي ﻣﺪاوم ﺑﻨﻲﺻﺪر در ‪ 24‬ﻣﺮداد ‪ 59‬و در ﻛﺮﻣﺎﻧﺸـﺎه ﻫﻠﻴﻜـﻮﭘﺘﺮ ﺣﺎﻣـﻞ او و ﻫﻤﺮاﻫـﺎﻧﺶ ﺳـﻘﻮط ﻛـﺮد و‬
‫رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺗﺎ ﭘﺎي ﻣﺮگ ﭘﻴﺶ رﻓﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻇﻬﻴﺮﻧﮋاد ﺧﻮد را روي او ﻧﻴﺎﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺑﻮد و از ﻫﻠﻲﻛﻮﭘﺘﺮ ﺧﻮد را ﺑـﻪ ﺑﻴـﺮون ﭘﺮﺗـﺎب‬
‫ﻧﻜﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﻲرﻓﺖ و روح ﭘﺮﺗﻼﻃﻤﺶ آرام ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ اﻣﺎ ﻗﺴﻤﺖ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻮد ﻛـﻪ ﺑﻤﺎﻧـﺪ و ﺑﺎﻳﺴـﺘﺪ‪ .‬از ﻫﻠﻴﻜـﻮﭘﺘﺮ‬
‫ﻻﺷﻪاي ﺑﻴﺶ ﻧﻤﺎﻧﺪ‪:‬‬
‫"ﻳﻜﺪﻓﻌﻪ دﻳﺪم ﻫﻠﻲﻛﻮﭘﺘﺮ دور ﻣﻲزﻧﺪ‪ .‬ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﻧﻘﺺ ﻓﻨﻲ در ﭼﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪاي اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪ دﻳﺪم ﻛﻪ دارد ﻣﻲرود ﺑﻪ ﻃﺮف‬
‫دﻫﻜﺪهاي‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮم رﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ‪.‬از ﺑﻴﺮون ﻧﮕﺎه ﻛﺮدم دﻳﺪم اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ‪ ،‬روي ﺳﻘﻒﻫﺎي ﺧﺎﻧﻪ ﻣـﺮدم‬
‫ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﺪ و ﺑﻌﺪ ﻣﺼﻴﺒﺖ درﺳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻓﺮﻳﺎد زدم ﻛﻪ اﻳﻦﺟﺎ ﺧﺎﻧﻪ اﺳﺖ و ﻧﺒﺎﻳﺪ اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻨﺸﻴﻨﻲ‪ .‬دوﺑﺎره اوﺟﻲ ﮔﺮﻓﺖ و رﻓـﺖ‬
‫ﺑﻪ ﻃﺮف زﻣﻴﻦ‪ .‬اﻳﻦﺟﻮر ﺑﻪ ﻧﻈﺮم رﺳﻴﺪ‪.‬دﻗﻴﻘﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﻮد ﻳﺎﻧﻪ‪ ،‬ﭼﻴﺰي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﺘﻮاﻧﻢ اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ ﻛـﻨﻢ‪ .‬ﺑـﻪ ﻧﻈـﺮم‬
‫رﺳﻴﺪ ﻣﺜﻞ ﻳﻚ ﺗﻮﭘﻲ ﻛﻪ ﺑﺨﻮرد زﻣﻴﻦ و ﺑﺮﺧﻴﺰد‪ .‬ﻧﺰدﻳﻚ زﻣﻴﻦ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺣﺎﻟﺘﻲ داﺷﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﻣﺮﺗﺒﻪ داﺷﺖ ﻣﻲﺧﻮرد زﻣـﻴﻦ‪،‬‬
‫اﻧﺘﻈﺎرﻳﻮن روﺑﺮوي ﻣﻦ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﭘﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﺮف ﻣﻦ‪ ،‬در اﻳﻦ ﻣﻮﻗﻊ ﻇﻬﻴﺮﻧﮋاد ﻓﻮرا در ﻫﻠﻲﻛﻮﭘﺘﺮ را ﺑﺎز ﻛﺮد و ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺴﻠﻂ ﺑﺮ‬
‫‪581‬‬
‫اﻋﺼﺎﺑﺶ ﺑﻮد‪ ،‬دﺳﺖ ﻣﺮا ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺮون ﺑﺮوم و ﺑﻴﺮون ﭘﺮﻳﺪم‪"...‬‬

‫‪٥٩‬‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺧﺒﺮ رﺳﻴﺪ ﺑﻨﻲﺻﺪر از ﺳﺎﻧﺤﻪ ﺳﻘﻮط ﻫﻠﻴﻜﻮﭘﺘﺮ ﺟﺎن ﺳﺎﻟﻢ ﺑﺪر ﺑﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﻴﻞ ﻧﺬورات ﻣﺮدم ﺑﺮاي ﺳـﻼﻣﺘﻲ و‬
‫زﻧﺪهﻣﺎﻧﺪن او ﺳﺮازﻳﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﭼﻪ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ" رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮري ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮ ﻗﻠﺐﻫـﺎ ﺣﻜﻮﻣـﺖ ﻣـﻲﻛـﺮد"‪ .‬ﻓﺸـﺎرﻫﺎي‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن آنﻗﺪر ﺑﻨﻲﺻﺪر را در ﻣﻨﮕﻨﻪ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲداد ﺑﻤﻴﺮد و ﺧﻼص ﺷﻮد‪ .‬ﺧﻮد درﺑﺎره ﺳﻘﻮط ﻫﻠﻲﻛﻮﭘﺘﺮش‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫" در ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻫﻠﻲ ﻛﻮﭘﺘﺮ ﻣﺎ ﺳﻘﻮط ﻛﺮد ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻧﺸﺎط ﺑﻮدم‪ .‬ﻫﻤﺮاﻫﺎﻧﻢ اﻳﻦ را ﺣﻤﻞ ﺑﺮ ﺷـﺠﺎﻋﺖ ﻛﺮدﻧـﺪ اﻣـﺎ در‬
‫‪582‬‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﺎ ﭼﻨﺪ ﻟﺤﻈﻪ دﻳﮕﺮ ﻛﺸﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮم و راﺣﺖ ﻣﻲﺷﻮم‪ ،‬اﺣﺴﺎس آراﻣﺶ و ﺷﺎدي ﻣﻲﻛﺮدم‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﺗﻬﺮان ﻧﺒﻮد و ﭼﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺘﻲ ﺑﻬﺘﺮ از اﻳﻦ ﺑﺮاي ﺗﺴﺨﻴﺮ ﻗﻄﻌﻲ ﻣﻮاﺿﻊ ﻗﺪرت؟ ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري ﺗﻤﺎم ﺗـﻮان ﺧـﻮد را‬
‫ﺑﺴﻴﺞ ﻛﺮده ﺑﻮد ﺗﺎ ﺑﻨﻲﺻﺪر را اﻳﻦ ﺑﺎر در ﺟﺒﻬﻪ زﻣﻴﻦ ﺑﺰﻧﺪ و اﻳﻦ اﻧﻮاع و اﻗﺴﺎم ﺗﻬﻤﺖﻫﺎ و اﻓﺘﺮاﻫـﺎ ﺑـﻮد ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﺳـﻮي وي‬
‫ﺳﺮازﻳﺮ ﻣﻲﮔﺸﺖ‪.‬در ﻧﺒﺮدي ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮ‪ ،‬رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮري ﻛﻪ ﻣﺪام در ﺟﺒﻬﻪﻫﺎ ﻣﺸﻐﻮل دﻓﺎع از وﻃﻦ ﺑﻮد آﻣﺎج ﺣﻤﻠﻪﻫﺎي ﮔﻮﻧـﺎﮔﻮن‬
‫ﻗﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ از اﺗﻬﺎم ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺗﺎ زنﺑﺎزي درﺟﺒﻬﻪ‪ .‬ارﺗﺶ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﻛﻪ اوﻻ ﺷﺎﻫﻲ اﺳﺖ و دوﻣﺎ ﻣﻮاﻓﻖ ﺑﻨـﻲ ﺻـﺪر اﺳـﺖ‪،‬‬
‫ﻣﺮﺗﺒﺎ ﺗﻀﻌﻴﻒ ﻣﻲﺷﺪ‪.‬ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ اﺷﺘﺒﺎﻫﺎﺗﺶ را ﻧﻤﻲﺑﺨﺸﻴﺪﻧﺪ و ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﺧﺪﻣﺎﺗﺶ را ﻧﺎدﻳﺪه ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨـﺪ‪ .‬ﺳـﺮان ارﺗـﺶ‬
‫ﻣﺮﺗﺒﺎ ﺑﻪ دادﺳﺮاﻫﺎ اﺣﻀﺎر ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ و دادﺳﺘﺎﻧﻲ ﺑﺮاي آنﻫﺎ ﺣﻜﻢﻫﺎي ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﺖ و زﻧﺪان و اﻋـﺪام ﺻـﺎدر ﻣـﻲﻛـﺮد‪ .‬ﺣﺘـﻲ‬
‫ﺗﻴﻤﺴﺎر ﻓﻼﺣﻲ و ﻓﻜﻮري ﻧﻴﺰ ﻛﻪ روﺳﺎي ارﺗﺶ ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﺼﻮن ﻧﻤﺎﻧﺪﻧﺪ‪ .‬دادﺳﺮاﻫﺎي اﻧﻘﻼب ﭘﻲدر ﭘﻲ آنﻫﺎ را اﺣﻀﺎر ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‬
‫و ﺑﺎ اﻟﻘﺎﺑﻲ ﭼﻮن" ﺿﺪ اﻧﻘﻼب"‪" ،‬ﺑﺮاﻧﺪاز" و "اﻓﺮادي ﺑﺎ ﻛﺎرﻧﺎﻣﻪ ﺳﻴﺎه و ﻣﺸﻜﻮك" ﺑﻪ ﭘﺮوﻧﺪهﺳﺎزي ﻋﻠﻴﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻓﻼﺣﻲ در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ ﺣﺠﺖاﻻﺳﻼم ﻫﺎدوي‪ ،‬دادﺳﺘﺎن اﻧﻘﻼب‪ ،‬ﺗﺤﻤﻞ اﻳﻦ ﺳﺨﺘﻲﻫـﺎ را در راه دﻓـﺎع از وﻃـﻦ ﻫـﻴﭻ ﺷـﻤﺮد‬
‫وﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫"ﺗﺎرﻳﺦ اﻧﻘﻼب اﻳﺮان و ﻣﻠﺖ ﺣﻖ ﺷﻨﺎس و ﻛﺒﻴﺮ اﻳﺮان‪ ،‬درﺑﺎره ﺳﺮﺗﻴﭗ وﻟﻲ ﻓﻼﺣﻲ ﺑﻌﺪ از اوﻗﻀﺎوت ﺧﻮاﻫﺪ ﻛـﺮد و ﺳـﺮاﻧﺠﺎم‬
‫ﻗﻀﺎوت ﻧﻬﺎﻳﻲ در رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ اﻟﻬﻲ و ﺑﺎ راي ﺧﺪا اﻋﻼم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪".‬‬
‫ﺑﺮاي ارﺗﺸﻴﺎن اوﺿﺎع ﺑﻪ ﻗﺪري وﺧﻴﻢ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن دادﺳﺘﺎن اﻧﻘﻼب‪ ،‬ﺳﺮﻟﺸﮕﺮ ﻇﻬﻴﺮﻧﮋاد رﺋﻴﺲ ﺳﺘﺎد ارﺗﺶ را در ﺟﺒﻬـﻪ‬
‫ﺑﺎزداﺷﺖ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫‪٦٠‬‬
٦١
 ‫‪583‬‬
‫" وﻗﺘﻲ ﺳﺮﻟﺸﮕﺮ ﻇﻬﻴﺮﻧﮋاد ﺑﻪ دﻳﺪارم آﻣﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺖ ﺑﺎ اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ ﻛﺎر دﺷﻮار ﺷﺪه و ﭼﺎرهاي ﺟﺰ اﺳﺘﻌﻔﺎ ﻧﺪارم‪".‬‬
‫ﮔﻮﺷﻪاي از اﻳﻦ آزارﻫﺎ را ﺑﻨﻲﺻﺪر اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫"اﻓﺴﺮان ارﺗﺶ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮرد ﺗﺤﻘﻴﺮ و ﺗﻮﻗﻴﻒ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺗﻴﭗ دزﻓﻮل ﮔﺮﻓﺘـﺎر و‬
‫رواﻧﻪ زﻧﺪان و ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺷﺪ‪ .‬اﺛﺮ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻫﻨﻮز روي ﺑﺪن او ﺑﺎﻗﻲ اﺳﺖ و ﻣﻲ ﻟﻨﮕﺪ‪ .‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻟﺸﮕﺮ اﻫﻮاز ﻧﻴﺰ زﻧﺪاﻧﻲ ﺷﺪ و ﭼﻨﺪ‬
‫ﻧﻮﺑﺖ ﺑﻪ ﺷﺪت ﻛﺘﻚ ﺧﻮرد‪ .‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻟﺸﮕﺮ ﺧﺮاﺳﺎن را ﺗﻮﻗﻴﻒ ﻛﺮدﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﻬﺮان آوردﻧﺪ ﺳﺮ او را ﺗﺮاﺷﻴﺪﻧﺪ و ﭘﺲ از ﭼﻬﺎر روز‬
‫زﻧﺪان اﻧﻔﺮادي ﮔﻔﺘﻨﺪ آزاد اﺳﺖ‪ .‬او ﻧﺰد ﻣﻦ آﻣﺪ و ﮔﺮﻳﺴﺖ وﮔﻔﺖ ‪ :‬ﻣﻦ ﻳﻚ ﺳﺮﺗﻴﭗ ارﺗﺶ ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﺤﻘﻴﺮي ﻛﻪ ﻣﺮا ﻛﺮدﻧﺪ‪،‬‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻢ ﺑﺎزﮔﺮدم و ﻟﺸﮕﺮ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﻨﻢ؟ در ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه ﺳﺮﻫﻨﮕﻲ را ﺑﺪون دﻟﻴﻞ ﺗﻮﻗﻴﻒ ﻛﺮدﻧﺪ و او را ﺑـﻪ ﻣﺴـﺘﺮاح‬
‫‪584‬‬
‫ﺷﻮﻳﻲ واداﺷﺘﻨﺪ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ از ﺟﻮ ﺑﻲاﻋﺘﻤﺎدي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ارﺗﺶ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻛﺮد و از او ﺧﻮاﺳـﺖ ﺗـﺎ ﺟﻠـﻮي رﻓﺘﺎرﻫـﺎي‬
‫ﺧﺼﻤﺎﻧﻪ ﺑﺎ ارﺗﺶ و ارﺗﺸﻴﺎن را ﺑﮕﻴﺮد‪:‬‬
‫"ﺷﻜﻞ ارﺗﺶ ﺑﺪون اﻳﺠﺎد روﺣﻴﻪ و ﺗﺠﺪﻳﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻤﻜﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﺠﺎد روﺣﻴﻪ‪ ،‬ﮔﻨﺒﺪ را ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪم و در ﻛﺮدﺳـﺘﺎن ﻧﻴـﺰ‬
‫ارﺗﺶ را از رﺧﻮت ﺑﻴﺮون آوردم و ﺗﺎ اﻣﺮوز ‪ 400‬ﻛﺸﺘﻪ و ‪ 1000‬زﺧﻤﻰ داده اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺷﺮوع ﺷﺪ‪ .‬ﺧـﺪﻣﺖ رﺳـﻴﺪﻧﺪ و‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪﺋﻰ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ارﺗﺶ ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻛﻨﻴﺪ و ﻫﻔﺘﻪﺋﻰ ﻳﻚ ﮔﺰارش ﺑﺪﻫﻴﺪ‪ .‬در ﻛﺠﺎى دﻧﻴﺎ و در ﻛﺪام ﺗﺎرﻳﺦ ارﺗﺶ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑـﺎ‬
‫اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ اﻇﻬﺎر ﻋﻠﻨﻰ ﺳﻮﻇﻦ ﺑﺮﺳﺮ ﭘﺎ ﺑﻤﺎﻧﺪ؟ ﭼﻄﻮر ارﺗﺶ از ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎﻧﻰ ﻓﺮﻣﺎن ﺑﺒﺮد ﻛﻪ اﻳﻨﻄـﻮر ﻃـﺮف ﺑـﻰ اﻋﺘﻤـﺎدى ﻗـﺮار‬
‫‪585‬‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ؟"‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻧﺎﻣﻪ دﻳﮕﺮي ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻣﻠﺘﻤﺴﺎﻧﻪ درﺧﻮاﺳﺖ ﻛﺮد ﺗﺎ او ارﺗﺸﻴﺎن را ﻗﻮت ﻗﻠﺐ دﻫﺪ‪:‬‬
‫" اﻳﻨﻚ ﻧﻮﺑﺖ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ دﺳﺖ ﺑﺪاﻣﻦ ﺷﻤﺎ ﺑﺸﻮم؛ ﻓﺮدا ﺟﻤﻌﻪ ﻳﺎ ﭘـﺲ ﻓـﺮدا ﻳـﻚ ﺑﻴـﺎﻧﻰ در ﺗﻘﻮﻳـﺖ روﺣﻴـﻪ ارﺗﺸـﻰﻫـﺎ‬
‫‪586‬‬
‫ﺑﻔﺮﻣﺎﺋﻴﺪ‪".‬‬
‫ﻧﻈﺮ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ اﻣﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ارﺗﺶ ﭼﻨﺪان ﻣﺴﺎﻋﺪ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺑﻨﻲ ﺻﺪر از اﻳﻦ ﻧﮕﺎه آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨـﻲ در دﻳﺪارﺷـﺎن ﺑـﺎ ﻳﻜـﺪﻳﮕﺮ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫"ﺧﻤﻴﻨﻲ ﮔﻔﺖ ﺷﻜﻞ ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران را ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬ارﺗﺸﻲ ﻫﺎ ﺷﺎه در رگ وﭘﻮﺳﺘﺸﺎن اﺳﺖ ﻳﻚ ﻋﻤﺮ ﺟﺎوﻳﺪﺷﺎه ﮔﻔﺘﻪاﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ ارﺗﺸﻲﻫﺎ ﻋﺎﺷﻖ ﺷﺎه ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻗﺪرت را در ﻧﻈﺮ آﻧﻬﺎ اﺻﻞ و ارزش ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﺟﺎوﻳﺪ ﺷﺎه را ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻣـﻲﮔﻔﺘﻨـﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﺷﺎه را ﺗﺠﺴﻢ آن ﻗﺪرت ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻣﺮوز ﻛﻪ ﻓﺮﺻﺖ اﺣﺴﺎس اﺳﺘﻘﻼل و ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ داﺷﺘﻦ ‪ ،‬ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻣﺜـﻞ ﺑﻘﻴـﻪ و ﺑﻠﻜـﻪ‬

‫‪٦٢‬‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از آﻧﻬﺎ اﺣﺴﺎس ﻧﻔﺮت ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎري ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺳﭙﺎه ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎري ﻗﺪرت ﭘﺮﺳﺘﻲ دﭼﺎر ﻧﺸﻮد ﻛﻪ اﮔـﺮ ﺷـﺪ ﺷـﺨﺺ‬
‫‪587‬‬
‫ﭘﺮﺳﺖ ﻫﻢ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬اﻣﺮوز ﺷﻤﺎ ﺗﺠﺴﻢ ﻗﺪرت ﺷﺪه اﻳﺪ‪ .‬ﻣﺴﺌﻠﻪ اﺻﻠﻲ ﻗﺪرت ﭘﺮﺳﺘﻲ اﺳﺖ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫" اﮔﺮ اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ ﻫﻴﭻ ﺧﺪﻣﺘﻰ ﻧﻜﺮده ﺑﺎﺷﻢ اﻳﻦ ﺧﺪﻣﺖ را ﻛﺮدهام ﻛﻪ ﻳﻚ ارﺗﺶ ﭘﺮﻳﺸﺎن و ﭘﺮاﻛﻨﺪه و ﻣﺎﻳﻮس و ﭘﺮ ﻫﺮج و ﻣﺮج‬
‫را ﻛﻪ در ﭘﻴﺎم ﺧﻮدﺗﺎن در اول ﺳﺎل ﻫﻢ ﺑﻮد ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﺗﺤﻤﻞ ﻫﺮج و ﻣﺮج داﺧﻠﻰ آﻧﺮا ﻧﺨﻮاﻫﻴﺪ ﻛﺮد را ﺗﺤﻮﻳﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪام و ﺑـﺎ آن‬
‫در ﻛﺮدﺳﺘﺎن و ﮔﻨﺒﺪ و آذرﺑﺎﻳﺠﺎن ﻏﺮﺑﻰ و ﺣﺎل در ﺗﻤﺎﻣﻰ ﻏﺮب اﻳﺮان دارم ﻣﻰﺟﻨﮕﻢ و اﻣﺮوز ﻗﻮىﺗﺮ از روز ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺟﻨـﮓ‬
‫ﻧﻴﺰ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺗﻐﻴﻴﺮ روﺣﻴﻪ و ﻓﻜﺮ ارﺗﺶ ﻫﻤﻴﻦ ﺑﺲ ﻛـﻪ ﺳـﺎﺧﺘﻪ رژﻳـﻢ ﺷـﺎه ﺑـﻮد و ﺣـﺎﻻ دارد از رژﻳـﻢ ﺷـﻤﺎ دﻓـﺎع‬
‫‪588‬‬
‫ﻣﻰﻛﻨﺪ‪".‬‬
‫اﻣﺎ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﺑﻲاﻋﺘﻨﺎﻳﻲ ﺑﻪ ارﺗﺶ و اﺧﺘﺼﺎص ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺸﻮﻳﻖﻫﺎ و ﺗﻤﺠﻴﺪﻫﺎ ﺑﻪ ﺣﺰباﷲ و ﺳﭙﺎه اداﻣﻪ ﻣﻲداد‪:‬‬
‫"ﺣﺰباﻟﻠﻬﻲﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﺟﺒﻬﻪﻫﺎ ﺧﻮن ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺟﺎن ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺧﻮد را ﻓﺪاي اﺳﻼم ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺑﻪ ﺳﻌﺎدت اﻳـﻦ ﻣﻠـﺖ و‬
‫‪589‬‬
‫اﻳﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻋﺸﻖ ﻣﻲورزﻧﺪ‪".‬‬
‫ﺟﻨﮓ رواﻧﻲ و ﻓﺸﺎر ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ از ﺳﻮي دارودﺳﺘﻪ ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري ﺑﻪ اوج رﺳﻴﺪه ﺑﻮد‪ .‬رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر در ﺟﺒﻬﻪ ﻣﺸﻐﻮل ﺟﻨـﮓ‬
‫ﺑﻮد و اﻳﻨﺎن در ﺗﻬﺮان ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺮﻛﻨﺎري او را ﻣﻲﻛﺸﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﻃﺮﺣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺮده ﻣﻲﺷﺪ ﻳﻜﻲ از ﻣﺎﻧﻊﻫﺎي ﺑﺮ ﺳـﺮ ﻋـﺰل‬
‫رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر را از ﺳﺮ راه ﺑﺮﻣﻲداﺷﺖ‪ .‬ﻧﻮار ﺣﺴﻦ آﻳﺖ‪ ،‬ﻣﻮ ﺑﻪ ﻣﻮ و ﻧﻜﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻜﺘﻪ اﺟﺮا ﻣﻲﺷﺪ‪:‬‬
‫"ﻣﺠﻠﺲ ﻫﻢ ﻛﻪ ﺑﺎز ﺑﺸﻮد ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬دﺳﺖ ﻣﺎ ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺎزﺗﺮ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻓﻌﻼ ﻣﺎﻧﻌﺶ اﻳﻨﻪ ﻛﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻓـﺮدا ﻣﺠﻠـﺲ ﻛـﻪ‬
‫ﺑﻴﺎد‪ ،‬ﻣﻘﺎﺑﻞ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﺧﻮاﻫﺪ اﻳﺴﺘﺎد‪ ...‬ﻣﻦ ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺠﻠﺲ ﻫﻢ ﺧﻮاه ﻧﺎﺧﻮاه درﮔﻴﺮي ﺧﻮاﻫﺪ داﺷـﺖ‪ ،‬ﻣـﺎ ﺗـﻮي‬
‫‪590‬‬
‫ﻣﺠﻠﺲ ﻫﻢ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ دارﻳﻢ‪"...‬‬
‫ﺗﻀﻌﻴﻒ ارﺗﺶ و ﺑﺰرگﻧﻤﺎﻳﻲ ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران ﻫﻤﭽﻨﺎن اداﻣﻪ داﺷﺖ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"ﻣﻦ ﻧﻪ ﺗﻘﺪﻳﺮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ و ﻧﻪ ﺳﺘﺎﻳﺶ‪ ،‬آﻧﭽﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﺳﻴﺎﺳﻲ رواﻧﻲ اﻳﻦ ﻧﻴـﺮو‬
‫‪591‬‬
‫ﺗﻀﻌﻴﻒ ﻧﺸﻮد و ﻣﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ دﺷﻤﻦ را ﺳﺮﻛﻮب ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﻳﻚ ﻛﻢ اﻧﺼﺎف‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ و ﺑﺲ‪".‬‬
‫‪592‬‬
‫"ﻣﻦ از اﻳﻦ آﻗﺎﻳﺎن ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺟﺰ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺮا ﺑﻪ ﺣﺎل ﺧﻮد ﺑﮕﺬارﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﺟﻨﮓ را ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺮﺳﺎﻧﻢ‪".‬‬
‫‪593‬‬
‫"اﻳﻦ ﺟﻨﮓ رواﻧﻲ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﭼﻨﺪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻣﺎ ﺿﺮﺑﻪ رﺳﺎﻧﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ ﺣﻤﻠﻪ دﺷﻤﻦ‪".‬‬
‫‪594‬‬
‫"ﺑﻪ اﻳﻦ ﺟﻨﮓ رواﻧﻲ ﺧﺎﺗﻤﻪ دﻫﻴﺪ و ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ اﻳﻦ ﺟﻨﮓ را ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﭘﻴﺶ ﺑﺒﺮﻧﺪ‪".‬‬
‫"ﻋﺪهاي ﺷﺐ و روز ﺑﻪ ﺗﺨﺮﻳﺐ روﺣﻴﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﻣﺸﻐﻮلاﻧﺪ و ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻢ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ اﻣﺮوز ﺑﺮ ﻛﺴﻲ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﻧﻴﺴﺖ و ﻫﻤـﻪ‬
‫‪595‬‬
‫ﻣﺮدم دﻳﮕﺮ اﻳﻨﻬﺎ را ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻨﺪ ﺑﺎ ﻛﻤﺎل ﺗﺎﺳﻒ ﻋﺪهاي ﺟﺒﻬﻪ ﺟﻨﮓ اﺻﻠﻲ را ﺟﺒﻬﻪ ﺟﻨﮓ ﺑﺎ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﻗﺮار داده اﻧﺪ‪".‬‬
‫" اﻳﻦﻫﻢ ﻧﻮﻋﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺎر اﺳﺖ؛ اﮔﺮ ﺷﻜﺴﺖ ﭘﻴﺶ آﻣﺪ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري و ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻛﻞ ﻗﻮا اﺳﺖ و داد وﻗﺎل راه ﻣﻲ‬
‫‪596‬‬
‫اﻧﺪازﻧﺪ و ﻣﺘﻦ اﻣﻀﺎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻨﻴﻦ و ﭼﻨﺎن ﻛﺮد‪،‬اﻣﺎ وﻗﺘﻲ ﭘﻴﺮوزي ﭘﻴﺶ ﻣﻲآﻳﺪ ﻣﺎل ﺑﻘﻴﻪ اﺳﺖ‪".‬‬
‫"دو ﺧﺒﺮ ﻫﻢ اﻣﺸﺐ ﺑﻪ ﻣﻦ دادﻧﺪ‪ ،‬ﻳﻜﻲ ﭘﺎﺳﺦ اﻣﺎم اﺳﺖ در ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﻧﻈﺎﻣﻲ و اﻳـﻦ ﭘﺎﺳـﺦ‪ ،‬ﺟﺒـﺮان آن ﺑﻴﺎﻧﻴـﻪ و‬
‫ﺗﻔﺴﻴﺮﻫﺎي ﭘﻲ در ﭘﻲ را ﻣﻲﻛﻨﺪ و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺧﺒﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﻗﺪم دﻳﮕﺮي در ﺣﺬف رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﻛﻪ اﻳﻨﻬﻢ‬
‫‪597‬‬
‫ﭘﺎداﺷﻲ ﺑﻮد ﺑﺮاي زﺣﻤﺎت ﻣﻦ!"‬
‫"در اﻳﻦ ﺷﻄﺮﻧﺞ ﻣﺮا ﻳﻚ ﻃﺮف ﻗﺮار دادهاﻧﺪ و ﻫﻤﻪ راه ﻫﺎ را دارﻧﺪ ﻣﻲﺑﻨﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﻦ ﻣﺎت ﺷﻮم‪ .‬آن ﺑـﻦﺑﺴـﺖ ﺧـﺎرﺟﻲ‪ ،‬اﻳـﻦ‬
‫ﺑﻦﺑﺴﺖ داﺧﻠﻲ ﻛﻪ ﺣﺎﻻ ﺑﻨﺎ دارﻧﺪ آن را ﺑﺎ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳـﻮن و روزﻧﺎﻣـﻪاي و ﻣﻨﺒـﺮي ﺗﻜﻤﻴـﻞ ﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬ﺟـﻮري ﻛـﻪ‬
‫رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر از ﻫﺮ ﺳﻮ در ﻣﺤﺎﺻﺮه ﻗﺮار ﮔﻴﺮد وﻫﻴﭻ درروﻳﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ وﻋﻄـﺎي اﻳـﻦ ﻋﻨـﻮان را ﺑـﻪ ﻟﻘـﺎﻳﺶ ﺑﺒﺨﺸـﺪ و‬
‫‪598‬‬
‫ﺑﺮود‪".‬‬
‫"داوﻃﻠﺐ رﻳﺎﺳﺖﺟﻤﻬﻮري ﺷﺪم‪ ،‬آﻧﭽﻪ در ﺗﻮان داﺷﺘﻢ ﻛﻮﺷﻴﺪم وﻟﻲ داﺋﻢ ﺑﻪ دﺳﺖ وﭘﺎﻳﻢ ﺑﻨﺪ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎز آﻧﭽـﻪ در ﺗـﻮان‬
‫دارم ﻣﻲﮔﺬارم‪ ،‬اﻣﺎ اﮔﺮ ﻧﺸﺪ ﻣﻲآﻳﻢ ﺣﻘﻴﻘﺖ را ﻫﺮﭼﻪ ﻫﺴﺖ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻮﻃﺌﻪاي اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻫـﺪﻓﻲ ﺟـﺰ ﺣـﺬف‬
‫‪599‬‬
‫رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﻧﺪارد‪".‬‬

‫‪٦٣‬‬
‫ﻃﺮح ﺣﺬف رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر از ﺳﻮي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر‪"،‬ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﻪﻫﺮ ﻗﻴﻤﺖ ﻛﻮدﺗﺎى ‪ 28‬ﻣﺮداد را از ﻧﻮ ﺗﻤـﺮﻳﻦ‬
‫ﻛﻨﻨﺪ"‪ ،600‬ﺑﺎ ﻗﺪرت و ﺷﺪت ﺗﻤﺎم دﻧﺒﺎل ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬آنﻗﺪر ﺗﻮﻃﺌﻪﭼﻴﻨﻲ و ﺗﻼش ﺑﺮاي ﺣﺬف رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺷﺪت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﻛـﻪ‬
‫ﺣﺘﻲ ﺻﺪاي آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻫﻢ درآﻣﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫"ﺑﻪ اﻣﺎم ﮔﻔﺘﻢ اﻳﻨﻬﺎ اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ ﻣﺮﺗﺐ روﺣﻴﻪ ﻣﺎ را ﺧﺮاب ﻛﻨﻨﺪ ﻣﺎ ﭘﻴﺮوز ﻧﻤﻲﺷﻮﻳﻢ‪ .‬اﻣﺎم ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻗﺪر زﺣﻤﺎت ﺷـﻤﺎ ﻣﻌﻠـﻮم‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻳﻚ ﻋﺪهﺷﺎن ﻛﻪ اﻳﻨﺠﺎ آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪،‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻳﻚ ﻋﺪه رﻓﺘﻪاﻧﺪ آﻧﺠﺎ ﻓﺪاﻛﺎري ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺷﻤﺎ اﻳﻨﺠﺎ ﻧﺸﺴﺘﻪاﻳـﺪ ﻧﻘﺸـﻪ‬
‫‪601‬‬
‫ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ؟"‬
‫ﮔﺮﭼﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻛﻪ ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ در ﺧﻄﺒﻪﻫﺎي ﻧﻤﺎزﺟﻤﻌﻪ ﮔﻔﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ اﻳﻦ ﻧﻘﺸﻪﻛﺸﻴﺪنﻫـﺎ ﺑـﻲاﺟـﺎزه و‬
‫دﺳﺘﻮر آﻳﺖاﷲ ﻧﺒﻮدهاﺳﺖ‪ .‬رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪":‬ﻣﺎ رﻓﺘﻴﻢ ﺑﻪ اﻣﺎم ﮔﻔﺘﻴﻢ ﺑﻨﻲﺻﺪر رﻳﺎﺳﺖﺟﻤﻬﻮري را ﮔﺮﻓﺘـﻪ‪ .‬اﻳـﻦ ﻛـﻪ‬
‫‪602‬‬
‫ﻧﺸﺪ‪ .‬ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺷﻤﺎ ﺑﺮوﻳﺪ ﻣﺠﻠﺲ را در دﺳﺖ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪".‬‬
‫آﻳﺖاﷲ از آن ﺳﻮ ﻣﺸﻐﻮل ﺧﺎﻟﻲﻛﺮدن زﻳﺮﭘﺎي ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻮد و از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ در ﺟﻠﻮي ﺑﻨﻲﺻﺪر واﻃﺮاﻓﻴﺎﻧﺶ ﻧﻘﺸـﻲ ﻣﺘﻀـﺎد‬
‫ﺑﺎزي ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻣﻬﻨﺪس ﺳﺤﺎﺑﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫"ﺑﺎزرﮔﺎن ﺑﺮاي ﻣﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﻛﺮد ﻳﻚ روز ﭘﻴﺶ اﻣﺎم ﺑﻮدﻳﻢ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﻨﻲﺻﺪر و ﺑﻬﺸﺘﻲ‪ .‬ﺑﻌﺪاز رﻓﺘﻦ آﻗﺎﻳﺎن اﻣﺎم ﻣﻦ را ﺻﺪا‬
‫زد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﻤﺎ ﻗﺪري اﻳﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر را ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬او ﻓﻘﻂ ﺣﺮف ﻣﻲزﻧﺪ و ﺳﺮ وﺻﺪا راه ﻣـﻲاﻧـﺪازد‪ ،‬اﻳﻨﻬـﺎ دارﻧـﺪ ﻋﻤـﻞ‬
‫‪603‬‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ!"‬
‫‪604‬‬
‫داﻧﺴﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻌﺪﻫﺎ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺧﻮد ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﻃﺮﻓﺪاري ﮔﻬﮕﺎه و ﺻﻮرياش را از ﺑﻨﻲﺻﺪر‪" ،‬ﺑﻮاﺳﻄﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺼﺎﻟﺢ"‬
‫آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻧﻘﺶ را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ اﻳﻔﺎ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺑﺮ زﻣﻴﻦ زدن ﺑﻨﻲﺻﺪر ﭘﺮوژهاي ﺑﻮد ﻛﻪ ﮔﺎم ﺑﻪ ﮔﺎم از اﺳﻔﻨﺪ ‪ 58‬ﺗﺎ ﺧﺮداد ‪ 60‬از‬
‫ﺳﻮي آﻳﺖاﷲ ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺷﺪ‪ .‬ﺣﺠﺖاﻻﺳﻼم ﻣﺤﻼﺗﻲ درﺑﺎره ﺟﻠﺴﻪاي ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻨﻲﺻـﺪر ﺑـﻪ رﻳﺎﺳـﺖ ﺟﻤﻬـﻮري در‬
‫ﺣﻀﻮر آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﺮﮔﺰار ﺷﺪه ﺑﻮد ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫"راﺟﻊ ﺑﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر آﻗﺎي ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ ﺷﺮوع ﻛﺮد ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدن ﻛﻪ اﻳﺸﺎن در ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن اﻳﻦ ﻃﻮر ﺑﻮده‪ ،‬اﻣﺎم ﻓﺮﻣﻮد‬
‫ﺧﻴﻠﻲ ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﺑﺮوﻳﺪ ﻣﺠﻠﺲ را ﻗﺒﻀﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬رﻳﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر در ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﻛﺎره اي ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﻛـﺎره دوﻟـﺖ‬
‫‪605‬‬
‫اﺳﺖ و ﻣﺠﻠﺲ‪".‬‬
‫ﭘﺲ از اﻇﻬﺎرات ﻋﺠﻴﺐ و ﻏﺮﻳﺐ ﻣﺤﺴﻦ رﻓﻴﻖدوﺳﺖ ﻛﻪ در ﭘﺎﺳﺦ ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﻛـﻪ ﭼـﺮا ﺟـﺎن ﺳـﺮﺑﺎزان را آﻧﻘـﺪر ﺑـﻲارزش‬
‫ﻣﻲﭘﻨﺪارﻳﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪":‬ﺳﺮﺑﺎزان ﻣﺎ ﻳﻜﺒﺎر ﻣﺼﺮف ﻫﺴﺘﻨﺪ"‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﺎر ﻧﻮﺑﺖ رﺟﺎﻳﻲ ﺑﻮد ﺗﺎ در ﻣﺴﺠﺪ ﺳﭙﻬﺴﺎﻻر)ﻣﻄﻬﺮي ﻓﻌﻠﻲ(‬
‫ﻧﻴﺖ ﺑﺎﻃﻨﻲ و ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺿﺪﻳﺖ ﺑﺎ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر را آﺷﻜﺎر ﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫"‪ 6‬ﻣﺎه دﻳﺮﺗﺮ ﺑﺎ ﻧﻬﺎدﻫﺎي اﻧﻘﻼﺑﻲ ﭘﻴﺮوز ﺷﻮﻳﻢ ﺑﻬﺘﺮ از اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ارﺗﺸﻲ ﭘﻴﺮوز ﺷﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﻛﻮدﺗﺎﮔﺮان را ﺑﻜﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪606‬‬
‫آن ﭘﻴﺮوزي ﻛﻪ اﻳﻦ ارﺗﺶ ﺑﺪﺳﺖ آورد ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ‪".‬‬
‫ﺣﺴﻴﻦ ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻧﻮه آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻛﻪ از ﻃﺮﻓﺪاران ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻮد ﻧﻴﺰ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"ﻣﻦ ﺧﻮدم ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺑﺤﺚ ﻛﺮدهام و ﺧﻮدم از آﻧﻬﺎ ﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﺧﻮزﺳﺘﺎن و ﺣﺘﻲ ﻧﺼﻒ اﻳﺮان ﺑﺮود ﺑﻬﺘﺮ از اﻳـﻦ اﺳـﺖ‬
‫‪607‬‬
‫ﻛﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺣﺎﻛﻢ ﺷﻮد‪ .‬آﺧﺮﻳﻦ ﺷﺎﻧﺲ اﻳﻦ ﺟﻤﻬﻮري ﺑﻨﻲ ﺻﺪر اﺳﺖ‪".‬‬
‫ﺣﺰب ﻣﻠﺖ اﻳﺮان ﺑﻪ رﻫﺒﺮي دارﻳﻮش ﻓﺮوﻫﺮ اﻳﻦ ﻃﺮز ﺗﻔﻜﺮ را ﻣﻮرد اﻧﺘﻘﺎد ﻗﺮار داد و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"ﻧﺎﺷﺎﻳﺴﺘﮕﻲ دﺳﺖ اﻧﺪرﻛﺎران ﺣﻜﻮﻣﺖ و رﻗﺎﺑﺖ ﻫﺎي زﻳﺎﻧﺒﺨﺶ آﻧﺎن ﻛﺎر را ﺑﺪاﻧﺠﺎ رﺳﺎﻧﻴﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻧﺤﺼـﺎر داﺷـﺘﻦ‬
‫‪608‬‬
‫اﻓﺘﺨﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺎﻣﺎن ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺟﺒﻬﻪ ﻫﺎ را ﺧﻮش ﻧﻤﻲ دارﻧﺪ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻜﺎت اﺷﺎره ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫‪609‬‬
‫"ﺑﺮاي ﻳﻚ ﻋﺪه اي از دﺳﺖ رﻓﺘﻦ ﺧﻮزﺳﺘﺎن ﮔﻮاراﺗﺮ از ﭘﻴﺮوزي ﺑﻨﻲﺻﺪر اﺳﺖ‪".‬‬
‫"ﻋﺪهاي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻗﻴﻤﺖ ﺷﻜﺴﺖ ﺑﺨﻮرﻳﻢ‪ ،‬ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﭘﻴﺮوزي‪ ،‬ﭘﻴﺮوزي رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﺖ و اﻳـﻦ‬
‫‪610‬‬
‫ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ اﺳﺖ‪".‬‬
‫‪611‬‬
‫"در واﻗﻊ ﻫﺪف از اداﻣﻪ ﺟﻨﮓ ﻇﺎﻫﺮا ﺟﺰ اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻮاﺿﻊ ﺗﺤﻜﻴﻢ ﮔﺮدد‪".‬‬

‫‪٦٤‬‬
‫ﺟﺎﻟﺐ آنﻛﻪ ‪ 14‬ﺳﺎل ﭘﺲ از ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﻣﺤﺴﻦ رﺿﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻧﻴﺖ واﻗﻌﻲ ﺟﻨﺎح ﺧﻮد را از اداﻣﻪ ﺟﻨﮓ آﺷﻜﺎر ﻛﺮد و ﻣﻬﺮ ﺗﺎﺋﻴﺪي ﺑـﺮ‬
‫ﺣﺮفﻫﺎي ﺑﻨﻲﺻﺪر زد‪:‬‬
‫"اﮔﺮ ﺟﻨﮓ را اداﻣﻪ ﻧﻤﻲدادﻳﻢ‪ ،‬ﺣﻜﻮﻣﺖ و اﻧﻘﻼب ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻧﻤﻲﺷﺪ‪ .‬آنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﺷﺶ ﺳﺎل از ‪ 8‬ﺳﺎل ﺟﻨﮓ ﺑﻴﻬﻮده‬
‫ﺑﻮد و ﺳﺎلﻫﺎي ﺟﻨﮓ را ‪ 6‬و‪ 2‬ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﭘﺎﻳﺎن ﻣﻲدادﻳﻢ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳـﻼﻣﻲ و اﻧﻘـﻼب از‬
‫‪612‬‬
‫ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﺎ وي درﻣﻴـﺎن ﮔﺬاﺷـﺖ و ﺧﺒـﺮ از ﻧﻴـﺖ واﻗﻌـﻲ ﺣـﺰب ﺟﻤﻬـﻮري و‬
‫ﻫﻤﺴﻠﻜﺎﻧﺶ داد‪:‬‬
‫" اﻳﻦ آﻗﺎﻳﺎن ﻛﻪ از ﭘﺸﺖ ﺟﺒﻬﻪ ﮔﺸﻮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﺧﻮاﻫﺎن اداﻣﻪ ﺟﻨﮓ ﻫﺴﺘﻨﺪ اﻣﺎ ﻧﻪ ﺑﺮاى ﺗﺤﺼﻴﻞ ﭘﻴﺮوزى ﺑﻠﻜﻪ ﺑـﺮدن اﻳـﺮان ﺑـﻪ‬
‫‪613‬‬
‫ﺷﻜﺴﺖ‪ .‬ﺧﻴﺎل ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺷﻜﺴﺖ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻰﺷﻮد از ﺷﺮ ﺑﻨﻰ ﺻﺪر راﺣﺖ ﺑﺸﻮﻧﺪ‪".‬‬
‫از ﺳﻮﻳﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻮد ﺗﺎ از اﻧﺤﺮاﻓﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺟﻨﮓ ﭘﻴﺶ ﻣﻲآﻣﺪ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲاز اﻳﻦ اﺗﻔﺎقﻫﺎ ﺣﻀﻮر‬
‫اﻣﺎم زﻣﺎن در ﺟﺒﻬﻪﻫﺎ در دﻓﺎع از رزﻣﻨﺪﮔﺎن اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻮد! ﺑﻨﻲﺻﺪر دراﻳﻦ ﺑﺎره ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫" اﺳﺮاي ﻋﺮاﻗﻲ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬ﻳﻚ اﺳﺐ ﺳﻔﻴﺪي ﺑﺎ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺑﻪ ﻣﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ!! اﻳﻦ اﻣﻮر را در اﻳﻦ ﻋﺼﺮ وزﻣﺎﻧﻪ ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻛﺮدن در‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻧﻜﺎر ﻛﺮدن ﻧﻘﺶ ﺧﻮد اﻧﺴﺎن اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ آﻧﻬﺎ ﻛﻪ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ اﻣﻮر را ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ و ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ اﻟﻘـﺎ ﻛﻨﻨـﺪ‪ ،‬ﺟـﻮاب اﻳـﻦ‬
‫ﺳﺌﻮال ﻳﺎدﺷﺎن ﻣﻲرود ﻛﻪ اﻳﻦ اﺳﺐ ﺳﻔﻴﺪ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻮد روز اول ﻣﻲآﻣﺪ واﻳﻨﻬﻤﻪ ﺿﺎﻳﻌﺎت وﺗﻠﻔﺎت ﺑﻪ ﻛﺸﻮر وارد ﻧﻤﻲﺷﺪ وﺟﻠﻮي‬
‫‪614‬‬
‫ﭘﻴﺸﺮوي دﺷﻤﻦ را ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ!"‬
‫ﺗﻼش ﻫﻤﻪﺟﺎﻧﺒﻪ ﺑﺮاي ﺑﺮﻛﻨﺎري رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر از ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﻞﻗﻮا در ﺟﺮﻳﺎن ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ آﻧﻜﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻧﺎﻣﻪﻫـﺎﻳﺶ ﺑـﻪ آﻗـﺎي‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻗﻮل داده ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از ﺗﻤﺎم ﺷﺪن ﺟﻨﮓ ﻛﻨﺎر ﺑﺮود و ﺣﺘﻲ اﺳﺘﻌﻔﺎ ﻧﺎﻣﻪاش را ﻫﻢ ﻧﻮﺷﺘﻪ و اﻣﻀـﺎ ﻛـﺮده در اﺧﺘﻴـﺎر‬
‫آﻳﺖاﷲ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،615‬ﻫﻤﭽﻨﺎن آﻣﺎج ﺣﻤﻼت ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري و اﻧﺤﺼﺎرﻃﻠﺒﺎن ﻗﺮار داﺷﺖ‪ .‬آنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﻧﺸﺪن ﺟﻨﮓ را‬
‫ﺑﺮاي ﺗﺜﺒﻴﺖ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺧﻮد و ﻛﻨﺎر زدن ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺧﻮش ﻣﻲﭘﻨﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻤﺎم ﺗﻼش ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺴﺘﻨﺪ ﺗﺎ از ﺳﺎﻣﺎن ﻳـﺎﻓﺘﻦ‬
‫ﺟﻨﮓ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻌﺪﻫﺎ در ﺧﺎﻃﺮاﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻘﺶ ﺧـﻮد در ﺑﺮﻛﻨـﺎري‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر از ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﻞ ﻗﻮا اذﻋﺎن ﻛﺮده و ﺑﻪ رﻓﺖ و آﻣﺪﻫﺎﻳﺸﺎن ﻧﺰد آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺟﻬـﺖ زدن راي او درﺑـﺎره ﺑﻨـﻲﺻـﺪر‬
‫اﺷﺎره ﻛﺮدﻧﺪ‪:‬‬
‫اﺣﻤﺪ ﺗﻮﻛﻠﻲ ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪":‬روزي دﻳﮕﺮ ﻣﻦ و آﻳﺖاﷲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي و آﻗﺎي ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ و آﻳﺖاﷲ ﻳﺰدي و آﻗﺎي ﭘﺮورش و‬
‫ﺷﻬﻴﺪ رﺟﺎﻳﻲ و ﻣﺮﺣﻮم ﺷﻴﺦ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪ ،‬ﺟﻠﻮي اﻣﺎم ﺣﻠﻘﻪ زدﻳﻢ‪ ،‬ﻣﻮﺿﻮع ﻫﻢ درﺑﺎره ﻫﻤﺎن ﻣﺸـﻜﻼت ﺑﻨـﻲﺻـﺪر ﺑـﻮد‪،‬‬
‫آﻳﺖاﷲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي آن روز ﻏﺰﻟﻲ از ﺣﺎﻓﻆ ﺧﻮاﻧﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﭘﺪر ﻣﺎ درآورده اﺳﺖ و اﻛﻨـﻮن ﻫـﻢ در ارﺗـﺶ ﻳـﺎرﮔﻴﺮي‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در آﻳﻨﺪه ﺧﻄﺮاﺗﻲ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﺎورد‪ 616".‬آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي ﻧﻮﺷﺖ‪" :‬ﺑﺮاي ﻣﺎ ﻣﺴﻠﻢ ﺷـﺪه ﺑـﻮد ﻛـﻪ‬
‫آﻗﺎي ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺟﻨﮓ را دارد ﺳﻨﺒﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ 617".‬ﻫﺎﺷﻤﻲرﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﮔﻔﺖ‪ ":‬در ﺧﺼـﻮص‬
‫ﺟﻨﮓ و ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ارﺗﺶ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﺐ و اﺣﺘﻤﺎﻻت زﻳﺎدي دارﻳﻢ‪ .‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺎﻫﻤـﺎﻫﻨﮕﻲ و وﺣﺸـﺖ از ﻧﻴﺮوﻫـﺎي ﺧـﺎﻟﺺ‬
‫اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﻣﺎﻳﻞ اﺳﺖ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻏﻴﺮاﺳﻼﻣﻲ را در ارﺗﺶ ﺣﺎﻛﻢ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﺸﺘﺮك ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﻧﺪ و ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺧﺎﻟﺺ دﻳﻨﻲ را‬
‫ﻳﺎ ﻣﻨﺰوي و ﻳﺎ ﻣﻨﻔﺼﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ 618 ".‬و ﺑﻬﺰاد ﻧﺒﻮي ﮔﻔﺖ‪":‬ﺑﻨﻲﺻﺪر زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻛﻞ ﻗﻮا ﺷﺪ‪ ،‬ﻳﻚ اﺳﺘﺮاﺗﮋي ﺧﺎﺻﻲ را در‬
‫ﺟﻬﺖ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ دادن ﺿﺪ اﻧﻘﻼب در ارﺗﺶ و ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺆﻣﻦ ﺑﻪ اﻧﻘـﻼب ﭘﻴـﺎده ﻛـﺮد‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜـﻪ اﻃـﻼع دارﻳـﻢ‪،‬‬
‫اﻃﻼﻋﻴﻪاي ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم اﻣﺮاي ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﻪ ارﺗﺶ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺳﺮﻛﺎر ﺧﻮد ﺑﺎز ﮔﺮدﻧﺪ ﻛﻪ اﺟـﺎزه ﭘﺨـﺶ ﻣﺠـﺪد آن داده‬
‫ﻧﺸﺪ‪ .‬در واﻗﻊ او ﺳﻌﻲ داﺷﺖ زﻣﻴﻨﻪ را ﺑﺮاي ﺑﺎزﮔﺸﺖ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪﮔﺎن ارﺗﺶ ﻫﻤﻮار ﺳﺎزد‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ‬
‫ﻛﻞ ﻗﻮا آﻧﭽﻨﺎن ﺟﻮ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ در ارﺗﺶ ﺑﻮﺟﻮد آورده ﺑﻮد ﻛﻪ اﻛﺜﺮ ﺧﻠﺒﺎﻧﺎن ارﺗﺶ ﻣﺴﺌﻠﻪ را ﺑﻪ ﺷﻜﻞ دﻳﮕﺮي ﺑﺮداﺷـﺖ ﻛـﺮده‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻋﺮب و ﻋﺠﻢ را در رأس ﻗﺮار داده ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎن از اﺻﻞ‪ ،‬اﻧﺤﺮاﻓﻲ ﺑﻮد ‪.‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﭘـﺲ از اﻳـﻦ‬
‫ﻣﺎﺟﺮا‪ ،‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ از ﻛﻮدﺗﺎي ﻧﻮژه را ﻣﻄﺮح ﻛﺮد ﺗﺎ اذﻫﺎن ﻋﻤﻮﻣﻲ را ﻣﻨﺤﺮف ﺳﺎزد و ﻛﺸﻒ ﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن ﻛﻮدﺗـﺎ را زﻳـﺮ‬
‫ﺳﺌﻮال ﻗﺮار دﻫﺪ و در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﮔﻔﺖ ﻛﻮدﺗﺎي ﻧﻮژه ﺗﻮﻃﺌﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻮد ﺗﺎ ﻣﺘﺨﺼﺼﻴﻦ را از ارﺗﺶ ﻛﻨﺎر ﺑﮕﺬارﻧﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛـﻪ‬
‫‪619‬‬
‫ﻣﺎ ﻣﻲداﻧﻴﻢ ﻛﻮدﺗﺎ واﻗﻌﻲ ﺑﻮد ودر اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﻫﻢ ﻋﺪهاي دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪".‬‬

‫‪٦٥‬‬
 ‫در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﻳﺪاﷲ ﺳﺤﺎﺑﻲ ﺑﺎ اﻋﺘﺮاض ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪:‬‬
‫"ﻛﻮﺑﻴﺪن ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻛﻪ ارﺗﺶ ﻣﺘﻼﺷﻲ ﺷﺪهاي را ﺑﺎ دﻟﺠﻮﻳﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷـﻜﻞ درآورده اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺣﻤـﻼت دﺷـﻤﻦ را ﺧﻨﺜـﻲ‬
‫‪620‬‬
‫ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺮ ﻣﻮازﻳﻦ ﻋﺪل واﻧﺼﺎف ﻧﻴﺴﺖ‪".‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﺖ ﺑﻨﻲﺻﺪر و دﻟﺠﻮﻳﻲ او‪ ،‬ارﺗﺶ ﻛﻪ ﭘﺲ از ﭘﻴﺮوزي اﻧﻘﻼب ﻣﻨﻬﺪم ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬اﻛﻨﻮن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ در ﻳﻚ روز ‪ 200‬ﭘﺮواز‬
‫‪621‬‬
‫ﻫﻮاﻳﻲ ﻋﻠﻴﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺻﺪام اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪.‬‬
‫ارﺗﺸﻴﺎن ﺑﺎ ﺟﺎن و دل از اﻳﺮان دﻓﺎع ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﺟﺎﻧﺒﺎزيﻫـﺎ و دﻻوريﻫـﺎ‬
‫اﺷﺎره ﻛﺮد و ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫" ﺧﻠﺒﺎﻧﻬﺎى ﻧﻴﺮوى ﻫﻮاﺋﻰ و ﻫﻮاﻧﻴﺮوز‪ ،‬از ﻓﺪاﻛﺎرى ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬اﻧﺘﺤﺎر ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ و اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ داﺋﻢ از اﻳﻦ ﭘﺎﻳﮕﺎه ﺑ‪Ĥ‬ن ﭘﺎﻳﮕﺎه ﻣـﻰروم‪،‬‬
‫آﻧﻬﺎ را ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻣﻰﻛﻨﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﻫﺮ روز ﺑﻬﻢ ﻣﻰﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬اﻣﺮوز ﻧﻮﺑﺖ ﻣﺮگ ﻣﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮدم از ﻗﻴﺎﻓﻪﻫﺎى آﻧﻬﺎ ﺷﺮﻣﻨﺪه ﻣﻰﺷـﻮم ﻛـﻪ‬
‫‪622‬‬
‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻓﺮدا دﻳﮕﺮ آﻧﻬﺎ را ﻧﺒﻴﻨﻢ‪".‬‬
‫در واﻗﻊ ﻧﻴﺮوي ﻫﻮاﻳﻲ در ﺟﻨﮓ اﺳﺘﺎداﻧﻪ ﻋﻤﻞ ﻛﺮد‪ .‬ﺧﻠﺒﺎﻧﺎن دﻟﻴﺮ ﻧﻴﺮوي ﻫﻮاﻳﻲ ﻛﻪ اﻛﺜﺮا ﺑﺎ ﺿـﻤﺎﻧﺖ ﺷﺨﺼـﻲ ﺑﻨـﻲﺻـﺪر از‬
‫زﻧﺪانﻫﺎ آزاد ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﺎ دراﻳﺖ ﺳﺮﻫﻨﮓ ﻓﻜﻮري ﭘﺲ از ﭘﺎﻛﺴﺎزي دﻋﻮت ﺑﻪ ﻛﺎر ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺳﻨﮓ ﺗﻤﺎم ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪1200.‬‬
‫ﺧﻠﺒﺎن ﻧﻴﺮوي ﻫﻮاﻳﻲ در ﻫﺮﻣﺎه ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻫﺮ ﻛﺪام ‪ 40-30‬ﭘﺮواز اﻧﺠﺎم ﻣﻲدادﻧﺪ‪ .‬ﺧﺎﻃﺮه ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﺧﻠﺒﺎﻧﺎن ﺗﻨﻬﺎ اﺷﻚ‬
‫را ﺑﻪ ﭼﺸﻤﺎن ﻣﻲآورد‪:‬‬
‫" ﭘﺲ از ﺟﺮﻳﺎن ﺗﺼﻔﻴﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻫﻮاﻳﻲ ﻣﻦ ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﻪ ﺷﺪم و ﺑﻪ ﻣﺮﻏﺪاري ﻣﺸﻐﻮل ﺷﺪم‪ .‬روز اول ﺣﻤﻠﻪ ﻋﺮاق ﺑـﻪ اﻳـﺮان از‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻋﻠﻲﺷﺎه ﻋﻮض ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﻛﺮج و ﺗﻬﺮان اﺳﺖ داﺷﺘﻢ ﻣﻲآﻣﺪم ﺑﻪ ﺗﻬﺮان ﻛﻪ ﺑﺮوم ﻣﻨﺰل‪ .‬دﻳﺪم دو ﻫﻮاﭘﻴﻤـﺎي "ﺳـﻮﺧﻮ"‬
‫ﻋﺮاﻗﻲ دارﻧﺪ از ﺑﺎﻻي ﺳﺮم ﭘﺮواز ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬در ارﺗﻔﺎع ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻢ‪ .‬ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ دﻗﺎﻳﻖ ﺑﻌﺪ ﺻﺪاي ﺑﻤﺒﺎران را ﺷﻨﻴﺪم‪ .‬وﻗﺘﻲ رﺳﻴﺪم‬
‫ﻣﻨﺰل ﺑﺎ ﻫﻴﭽﻜﺲ ﺻﺤﺒﺖ ﻧﻜﺮدم‪ .‬رﻓﺘﻢ ﺗﻮي اﺗﺎق‪ ،‬در را ﺑﺴﺘﻢ و ﺷﺮوع ﻛﺮدم ﺑﻪ ﮔﺮﻳﻪ ﻛﺮدن‪ .‬زار ﻣﻲزدم‪ .‬ﺑﻪ ﺧﻮدم ﻣﻲﮔﻔـﺘﻢ‬
‫ﭼﺮا ﻣﻦ در ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺧﻠﺒﺎن ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺑﺮاي ﻣﻤﻠﻜﺘﻢ ﻛﺎري ﺑﻜﻨﻢ‪.‬ﻫﻤﺴﺮم آﻣﺪ ﺑﻪ اﺗﺎق و از ﻣﻦ ﭘﺮﺳـﻴﺪ‪ :‬ﭼـﺮا‬
‫ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﻛﻨﻲ؟ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﻮ و ﻫﻤﻴﻦ اﻵن ﺑﻪ ﻧﻴﺮوي ﻫﻮاﻳﻲ ﺗﻠﻔﻦ ﺑﺰن‪ .‬اﮔﺮ ﺗﻮ را ﺑﺮاي ﭘﺮواز ﻗﺒﻮل ﻛﺮدﻧﺪ ﻣﻦ ﺣﺎﺿﺮم ﻣﺮا ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان‬
‫ﮔﺮوﮔﺎن آﻧﺠﺎ ﻧﮕﻪ دارﻧﺪ و ﺗﻮ ﺑﺮو در ﺟﻨﮓ ﻋﻠﻴﻪ ﻋﺮاق ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻦ‪ .‬زﻧﮓ زدم ﺑﻪ ﺳﺮﻫﻨﮓ ﻓﻜﻮري در ﺳﺘﺎد ﻫﻮاﻳﻲ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣـﻦ‬
‫ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﻪ ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﻣﻦ اﻋﺘﻤﺎد ﻧﺪارﻳﺪ‪ .‬زن و ﺑﭽﻪام را در ﺳﺘﺎد ﻫﻮاﻳﻲ ﮔﺮوﮔﺎن ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ و ﺑﻪ ﻣﻦ ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ ﺑﺪﻫﻴﺪ ﺗـﺎ ﺑـﺮم‬
‫‪623‬‬
‫ﺑﺠﻨﮕﻢ‪ .‬ﻓﻜﻮري ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻤﻴﻦ اﻵن ﺑﻴﺎ اﻳﻨﺠﺎ‪".‬‬
‫ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺧﻂ اﻣﺎم و ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري در ﻣﺠﻠﺲ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ ﻋﻨﻮان ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﻞ ﻗﻮا را از رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺑﮕﻴﺮﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﭘﺎﺳﺦ ﺗﻼش ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن و واﺑﺴﺘﮕﺎن ﻓﻜﺮي و ﺗﺸﻜﻴﻼﺗﻲ ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري در ﺑﺎزﭘﺲ ﮔﻴﺮي ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﻞ ﻗﻮا ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"اﻳﻦ ﻣﺪت ﻛﻪ ﻣﻦ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮرم‪ ،‬ﻛﺪاﻣﻴﻚ از آزاديﻫﺎي ﻣﺮدم را ﺑﻪ ﺧﻄﺮ اﻓﻜﻨﺪهام و در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻄﺮاﺗﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ آزاديﻫـﺎ را‬
‫ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﺮدﻧﺪ وﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺳﻜﻮت ﻛﺮدهام؟ ﺷﻤﺎ ﺷﺐ و روز ﻣﺸﻐﻮل ﺗﻮﻃﺌﻪ ﻫﺴﺘﻴﺪ ﻛﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛـﻞ ﻗـﻮا را از رﺋـﻴﺲ‬
‫ﺟﻤﻬﻮر ﺑﺎز ﭘﺲ ﮔﻴﺮﻳﺪ‪ .‬ﭼﺮا ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺑﻜﻨﻴﺪ؟ ﺑﺮاي اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴـﺪ ﺗﻤـﺎم ﻋﻨﺎﺻـﺮ ﻗـﺪرت در دﺳـﺖ‬
‫ﺧﻮدﺗﺎن ﺑﺎﺷﺪ؟ اﻳﻦ را ﻣﺮدم ﻓﻬﻤﻴﺪه اﻧﺪ‪ .‬ﻣﺮدم ﻣﻲداﻧﻨﺪ ﻛﻪ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺟﻨﮓ اﻳﻦ ﺧﻴﺎﻧﺖ آﺷـﻜﺎري ﺑـﻪ ﻛﺸﻮرﺷـﺎن اﺳـﺖ و‬
‫ﻣﻮﺟﺐ از دﺳﺖ رﻓﺘﻦ ﻛﺸﻮرﺷﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻣﺮدم ﻫﺴﺘﻢ‪ ،‬ﻫﺮ وﻗﺖ وﻫﺮ زﻣﺎن ﻛﻪ ﻣﺮدم ﻣﺮا ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﻫﻤﺎن ﻟﺤﻈﻪ و‬
‫‪624‬‬
‫ﻫﻤﺎن زﻣﺎن ﺧﻮاﻫﻢ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ آﺳﻮده ﺷﺪم و دﻧﺒﺎل ﻛﺎر ﺧﻮﻳﺶ ﺧﻮاﻫﻢ رﻓﺖ‪".‬‬
‫در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺟﻨﮓ ﻓﺮﺻﺘﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮد ﺗﺎ ﺳﺮان ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري ﺑﻲدﻏﺪﻏﻪ ﺑﺎ ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﻲ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻗﺪرت را در دﺳﺖ ﮔﻴﺮﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري ﻣﻲداﻧﺴﺖ اﮔﺮ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﻮﻓﻖ ﺷﻮد ﺟﻨﮓ را ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺗﻤﺎم ﻛﻨﺪ‪ ،‬دﻳﮕﺮ ﻫﻴﭻﮔـﺎه ﻧﻤـﻲﺗﻮاﻧﻨـﺪ ﺑـﻪ ﻗـﺪرت‬
‫ﺑﺮﺳﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ از ﻓﺮﺻﺖ ﺟﻨﮓ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﺪ و ﺗﺎ ﺳﺮ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺑﻪ‬
‫ﺟﻨﮓ ﮔﺮم اﺳﺖ‪ ،‬او را از ارﻳﻜﻪ ﻗﺪرت ﺑﻪ زﻳﺮ ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ رﺟﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﻫﺪﻓﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﻨﺎح ﻗﺪرتﻃﻠـﺐ در‬
‫ذﻫﻦ ﻣﻲﭘﺮوراﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫‪625‬‬
‫"ﺟﻨﮓ ﻧﻌﻤﺖ اﺳﺖ‪ .‬در ﺳﺎﻳﻪ آن ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺣﻞ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪".‬‬

‫‪٦٦‬‬
‫اﻣﺎ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻗﺮص و ﻣﺤﻜﻢ اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد‪ .‬از ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻃﺮف ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﺑﻮد‪ .‬رادﻳـﻮ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳـﻮن‪ ،‬اﺑـﺰارﻫـﺎي ﺗﺒﻠﻴﻐـﺎﺗﻲ ﺣـﺰب‬
‫ﺟﻤﻬﻮري‪ ،‬ﺳﭙﺎهﭘﺎﺳﺪاران‪ ،‬ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎي اﻧﻘﻼب‪ ،‬دادﮔﺎهﻫﺎي ﺷﺮع و دﻳﻮان ﻋﺎﻟﻲ ﻛﺸﻮر‪ ،‬ﻫﻤﻪ و ﻫﻤﻪ دﺳﺖ ﺑـﻪ دﺳـﺖ ﻫـﻢ داده‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ او را زﻣﻴﻦ ﺑﺰﻧﻨﺪ‪ .‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ‪ 11‬ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻲ ﻣﺮدم ﺗﻚ و ﺗﻨﻬﺎ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﺠﻮم ﻫﻤﻪﺟﺎﻧﺒﻪ اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد و ﻛﻤﺮ ﺧﻢ ﻧﻤﻲﻛﺮد‪:‬‬
‫"ﻛﺴﻲ ﺑﻪ ﻣﻈﻠﻮﻣﻴﺖ ﻣﻦ در ﺣﻜﻮﻣﺖ‪ ،‬ﻻاﻗﻞ در ﺗﺎرﻳﺦ دو ﺳﻪ ﻗﺮن اﺧﻴﺮ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ .‬دﺳﺖ و ﭘﺎي ﻣﺮا ﺑﺴﺘﻪاﻧﺪ و ﻣـﻲﮔﻮﻳﻨـﺪ‬
‫‪626‬‬
‫ﺑﺠﻨﮓ! و ﻣﻦ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪام و دارم ﻣﻲﺟﻨﮕﻢ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل ﻣﻲآﻳﻨﺪ و ﺑﺎز ﻫﻢ ﺑﻨﺪﻫﺎي ﺗﺎزه اي ﺑﺮ دﺳﺖ و ﭘﺎي ﻣﻦ ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ‪".‬‬
‫"اﻣﺎ اﻣﺮوز در ﭼﻨﺪ ﺟﺒﻬﻪ ﻣﺸﻐﻮل ﺟﻨﮕﻴﻢ‪ :‬در ﺟﺒﻬﻪ ﺷﺎﻳﻌﻪﺳﺎزان ‪ ،‬در ﺟﺒﻬﻪ ﻓﺮﺻﺖﻃﻠﺒﺎن ﻗﺪرت‪ ،‬در ﺟﺒﻬﻪ ﺿﺪاﻧﻘـﻼب‪ ،‬در‬
‫‪627‬‬
‫ﺟﺒﻬﻪ ﻣﺸﻜﻼت اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬داﺧﻠﻲ‪ ،‬ﺧﺎرﺟﻲ و در ﺟﺒﻬﻪ ﺟﻨﮓ ﻧﻈﺎﻣﻲ‪".‬‬
‫"ﻣﺎ ﻣﻈﻠﻮﻣﺎﻧﻪ ﻣﻲﺟﻨﮕﻴﻢ ‪ ،‬ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ؟ ﺧﺎرﺟﻲ ﻫﺎ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺣﺎﻻ ﺑﻪ ﻣﺎ اﺳﻠﺤﻪ ﻫﻢ ﻧﻔﺮوﺧﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻪ رﺳـﺪ ﺑـﻪ‬
‫‪628‬‬
‫ﻛﻤﻚ‪ .‬اﻣﺎ داﺧﻞ‪ .‬اي ﻣﺮدم‪ ،‬ﺧﻮد ﺷﻤﺎ ﻣﻲداﻧﻴﺪﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺎ ﭼﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪".‬‬
‫"ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻦ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻛﺴﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ اوﻧﻴﺶ و ﺳﻮزن ﺑﻪ ﻃﻮر ﺑﻲ ﺻﺪا ﻣﻲزﻧﻨﺪ و او از روي ﻧﺎﭼﺎري ﮔﺎه ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲزﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎزه‬
‫آن ﻓﺮﻳﺎدي ﻫﻢ ﻛﻪ ﻣﻲ زﻧﻢ درﺑﺎره ﺟﻨﮓ اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻦ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻛﺴﻲ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪ ﻛـﻪ ﺑـﺎ ﺗﻘـﻼي ﻛﺸـﻨﺪهاي دارد ﺑﻨـﺎﻳﻲ را‬
‫ﻣﻲﺳﺎزد و ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز ﺧﺸﺖ ﺑﻌﺪي را ﻧﮕﺬاﺷﺘﻪ ﭼﻨﺪ ﺧﺸﺖ ازﺑﻨﺎ را ﻓﺮو رﻳﺨﺘﻪاﻧﺪ ‪.‬دﻳﮕﺮ ﺣﺎﻻ آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ واﻗـﻊ ﺷـﺪه‬
‫‪629‬‬
‫اﺳﺖ را ﻣﺮدم ﻣﻲ داﻧﻨﺪ ﻣﻦ ﭼﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪".‬‬
‫"وﺿﻌﻴﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﺎ در آن ﻣﻲﺟﻨﮕﻴﻢ در ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﺸﺮي ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻲﻧﻈﻴﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎم دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺑﺎﻳﺪ ﺑـﺮاي ﭘـﻴﺶ ﺑـﺮدن‬
‫ﺟﻨﮓ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎي آن ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ و ﺿﺪﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺸﺪه ﻛﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻳﻚ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻛـﻞ‬
‫‪630‬‬
‫ﻗﻮا ﺑﺎﺷﺪ و ﭼﻨﺎن ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺟﺰ ﺗﻀﻌﻴﻒ روﺣﻴﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ ﻣﺎ از ﻛﺎر آﻧﺎن ﻧﺘﻴﺠﻪ اي ﺣﺎﺻﻞ ﻧﺸﻮد‪".‬‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺑﺮاي زدن او از ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻛﺎﻧﺎل وارد ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺿﻤﻦ ﺗﻼشﻫﺎﻳﺸﺎن در ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺮاي ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺣﻜﻢ ﺧﻠﻊ‬
‫‪631‬‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻛﻞ ﻗﻮا ﺑﻪ ﺗﻴﻤﺴﺎر ﻓﻼﺣﻲ و ﺳﺮﺗﻴﭗ ﻓﻜﻮري ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺧﻠﻊ ﺷﺪ ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ ﺟﺎي او ﻣﻲﮔـﺬارﻳﻢ‪.‬‬
‫ﮔﺮﭼﻪ ﺑﻪ آﻧﺎن ﻧﻴﺰ ﻛﻪ ﺗﺎ آﺧﺮﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﺑﺎ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر اﻳﺴﺘﺎدﻧﺪ و ﭘﺲ از ﻋﺰل ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎ ﺻﺪور اﻋﻼﻣﻴﻪاي در ﭘﺎﻳﮕـﺎهﻫـﺎي‬
‫ﻧﻈﺎﻣﻲ از زﺣﻤﺎت او ﺗﺸﻜﺮ ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬رﺣﻢ ﻧﻜﺮدﻧﺪ و ‪ 4‬ﻣﺎه ﭘﺲ از ﻋﺰل ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻣﻬﺮﻣﺎه ﺳﺎل‪ ،60‬در ﺳﺎﻧﺤﻪاي ﺣﻴـﺮتآور و‬
‫ﻣﺸﻜﻮك‪ ،‬ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎي ﺣﺎﻣﻞ ﻛﻼﻫﺪوز‪ ،‬ﻧﺎﻣﺠﻮ‪ ،‬ﻓﻼﺣﻲ و ﻓﻜﻮري در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺗﻬﺮان ﺳﻘﻮط ﻛﺮد و ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺟـﺰ‬
‫ﺧﻠﺒﺎﻧﺎن در آﺗﺶ ﺳﻮﺧﺘﻨﺪ‪ 632.‬ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻣﻘﺎﻣﺎت اﻳﺮاﻧﻲ ﻋﻠﺖ ﺳﻘﻮط را " از ﻛﺎر اﻓﺘـﺎدن ﻫﻤﺰﻣـﺎن ‪ 4‬ﻣﻮﺗـﻮر ﻫﻮاﭘﻴﻤـﺎ" ﻋﻨـﻮان‬
‫ﻛﺮدﻧﺪ‪ 633‬واﻳﻦ ﺳﻮال را ﺑﻲﭘﺎﺳﺦ ﮔﺬاردﻧﺪ ﻛﻪ" ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺷﻮد ‪ 4‬ﻣﻮﺗﻮر ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ ﻫﻤﺰﻣﺎن و ﺑﺎ ﻫﻢ از ﻛﺎر ﺑﻴﻔﺘﺪ؟"‪.‬‬
‫ﺑﺎزار ﺳﺎﺧﺘﻦ اﺧﺒﺎر دروغ و ﺷﺎﻳﻌﻪ و ﺗﻬﻤﺖ و اﻓﺘﺮا ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر داغ ﺑـﻮد‪ .‬ﻣـﺮدم ﺑـﻪ ﻧﻈـﺎره ﻧﺸﺴـﺘﻪ ﺑﻮدﻧـﺪ ﺗـﺎ ﺑﺒﻴﻨﻨـﺪ‬
‫رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﻣﺤﺒﻮﺑﺸﺎن ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺮ ﻣﺸﻜﻼت ﻓﺎﺋﻖ ﻣﻲآﻳﺪ‪:‬‬
‫"ﭼﻪ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﺳﻮﺋﻲ در اﻳﻦ ﻧﻬﺎدﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران ﺑﺮ ﺿﺪ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮري ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻛﺎر را ﺑﻪ اﻳﻨﺠﺎ رﺳـﺎﻧﻴﺪه‬
‫اﻧﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻣﺠﻠﺲ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ از ﻳﻚ ﺳﭙﺎﻫﻲ ﺷﻨﻴﺪم ﻣﺤﻞ ﺗﻨﺪﮔﻮﻳﺎن را رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺑﻪ ﻋﺮاﻗـﻲﻫـﺎ ﮔﻔﺘـﻪ و آﻧﻬـﺎ‬
‫‪634‬‬
‫آﻣﺪهاﻧﺪ و او را ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ! ﺗﺎ اﻳﻦ ﺣﺪ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﺳﻮء؟ اﻳﻦ ﺧﺪﻣﺖ ﺑﻪ اﺳﻼم اﺳﺖ؟ ﺧﺪﻣﺖ ﺑﻪ ﺳﭙﺎه اﺳﺖ؟"‬
‫"آﻧﭽﻪ ﻣﻦ ﻛﺮدهام و ﻣﻲﻛﻨﻢ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ و ﺑﺨﺼﻮص ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳـﺪاران ‪ ،‬ﺧﻠـﻖ و ﺧـﻮي ﺳـﻠﻄﻪ ﮔـﺮي و‬
‫‪635‬‬
‫اﺳﺘﺒﺪاد راي و ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﺟﻮﻳﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻧﻴﺎﻳﺪ‪ .‬اﮔﺮاﻳﻦ ﺧﻠﻖ وﺧﻮ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪ دﻳﮕﺮ ﻓﺎﺗﺤﻪ اﻧﻘﻼب ﺧﻮاﻧﺪه اﺳﺖ‪".‬‬
‫"در ﻳﻜﻲ ازﺷﺐﻫﺎي آﺧﺮ ﻫﻔﺘﻪ در ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن‪ ،‬ﻋﺪهاي را آورده ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻓﺮاوان ازﺧﻮد ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻫﺮ وﻗﺖ از‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ اﻃﺎﻋﺖ ﻧﻜﺮدﻳﻢ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ داﺷﺘﻴﻢ! اﻳﻦ ﻛﻤﻜﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ در ﺟﻨﮓ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬اﻳﻦ ﮔﻮﻧـﻪ ﺗﺒﻠﻴـﻎ‬
‫‪636‬‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ در اوج ﺟﻨﮓ ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﺎ‪".‬‬
‫"ﺑﻌﺪ از ﻓﺘﺢ ﺗﭙﻪﻫﺎي اﷲ اﻛﺒﺮ‪ ،‬رادﻳﻮ ﮔﻮش ﻣﻲ دادم داﺷﺖ اﻃﻼﻋﻴﻪ اي ﺑﻨﺎم ﺳﭙﺎه ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬ﻣﻲﮔﻔﺖ‪" :‬ﭘﺲ از ﻣﺪﺗﻲ رﻛﻮد ﺑﺎ‬
‫آﺗﺶ ﺗﻮﭘﺨﺎﻧﻪ و ﺑﺎ ﻛﻤﻚ ﻫﻮاﻧﻴﺮوز و ﺳﭙﺎه اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ را ﺑﺎز ﭘﺲ ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ‪ ".‬ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﭼﻨـﺪ ﺗﻴـﭗ از ﻧﻴـﺮوي زﻣﻴﻨـﻲ‬
‫ﺗﺤﺖ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﭼﻤﺮان اﺻﻼ در آﻧﺠﺎ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺒﻮدﻧﺪ! اﻳﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ از ﺣﻤﻠﻪ ﻟﺸﮕﺮ دﺷﻤﻦ ﻫﻢ زﻳـﺎن ﺑـﺎرﺗﺮ اﺳـﺖ ‪.‬ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫﺎن‬
‫ارﺗﺶ دﻳﺸﺐ ﭘﻴﺶ ﻣﻦ آﻣﺪﻧﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺳﺨﺖ رﻧﺠﻴﺪه و ﻋﺼﺒﺎﻧﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻣﺎ ﺑﺨـﺎﻃﺮ ﺷـﻤﺎ ﻓﺸـﺎر ﻣـﻲآورﻳـﻢ و‬
‫‪637‬‬
‫ﻫﻤﻜﺎري و ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﺑﻌﺪ رادﻳﻮ ﺑﺎ ﻣﺎ اﻳﻨﻄﻮر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪".‬‬

‫‪٦٧‬‬
‫"ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ ﻣﺎ در ﺧﻮزﺳﺘﺎن ﻣﻌﻄﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ وﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ در ﺗﻬﺮان ﻗﺮار اﺳـﺖ ﻛﻮدﺗـﺎ ﺷـﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻨﻬﺎ ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎﻳﺸﺎن ﺧﻮزﺳﺘﺎن از دﺳﺖ ﻧﺨﻮاﻫﺪ رﻓﺖ‪ .‬ﻓﺮزﻧﺪان ﻣﺴﻠﺢ ﻣﺎ ﻛﻪ در ﺟﺒﻬﻪ ﻫﺎ ﻣﻲ ﺟﻨﮕﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺷﻤﺎ‬
‫‪638‬‬
‫ﻧﻤﻲﺟﻨﮕﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺣﺮفﻫﺎي ﻛﺸﻨﺪه ﻣﻮﺟﺐ ﺷﻮد دﺳﺖ از ﺟﻨﮓ ﺑﻜﺸﻨﺪ‪".‬‬
‫"ﻳﻜﻲ از ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن اﻫﻮاز ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺳﻪ ﻫﻔﺘﻪ اﺳﺖ اﻣﺎم ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺤﺎﺻﺮه آﺑﺎدان ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺷﻮد وﻟﻲ ﺗﺎ ﻛﻨـﻮن‬
‫اﻳﻦ ﻛﺎر ﻧﺸﺪه‪ .‬اﻳﻦ ﺣﺮف ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي آﻣﺎده اي آﻧﺠﺎ ﺑﻮده اﻧﺪ و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺷﻜﺴﺖ ﻣﺤﺎﺻﺮه را ﻫﻢ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪،‬‬
‫‪639‬‬
‫اﻣﺎ دﺳﺖ روي دﺳﺖ ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﺗﻤﺎﺷﺎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ! "‬
‫"ﻧﻘﻞ ﻛﺮده اﻧﺪ ﻛﻪ ﺳﺮﻫﻨﮓ ﻓﻜﻮري ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ آﻗﺎي ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﺎ اﻋﺰام ﻧﻴﺮوي ﻫﻮاﻳﻲ ﺑﺮاي ﺳﺮﻛﻮب ﻣﻬﺎﺟﻤﻴﻦ ﺑﻪ ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻛﺮده اﺳﺖ و اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ دﺷﻤﻦ در ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ از ﺳﺮﻫﻨﮓ ﻓﻜﻮري ﭘﺮﺳـﻴﺪم ﻣﻌﻠـﻮم‬
‫ﺷﺪ اﻳﻦ ﻫﻢ ﻣﺜﻞ ﺑﻘﻴﻪ ﺣﺮﻓﻬﺎ ﻛﺬب ﻣﺤﺾ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻄﻮر ﻳﻚ ﻛﺴﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺧﻮد را ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺪاﻧﺪ و اﻳﻦ ﻫﻤﻪ دروغ ﺑﮕﻮﻳﺪ؟"‬
‫‪640‬‬

‫"اداره اﻃﻼﻋﺎت ارﺗﺶ ﭼﻨﺪ ﻣﺎه ﭘﻴﺶ ﻧﻮاري از ﮔﻔﺘﮕﻮي دو ﺗﻦ از ﻣﺴﺌﻮﻻن اﻃﻼﻋﺎت ﺳﭙﺎه ﭘﺮ ﻛﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ در ﺑﺎره ﺗﺮور ﻣـﻦ‬
‫ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اوﻟﻲ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ او را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﺮﻛﺸﻲ از ﺟﺒﻬﻪ ﻏﺮب ﺑـﻪ اﻳﻨﺠـﺎ ﺑﻜﺸـﻴﻢ و ﺗـﺮورش ﻛﻨـﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻣﺨﺎﻃﺒﺶ ﭘﺮﺳﻴﺪ اﻣﺎم را ﭼﻪ ﻛﺮدهاﻳﺪ؟ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻛﺮده اﺳﺖ؟ اوﻟﻲ ﮔﻔﺖ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻣﻲﮔﻴﺮﻳﻢ و اﮔﺮ ﻫﻢ ﻧﻜﺮد ﻳـﻚ ﻓﻘﻴـﻪ ﭘﻴـﺪا‬
‫‪641‬‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ و اﺟﺎزه ﻣﻲﮔﻴﺮﻳﻢ‪".‬‬
‫"ﻋﺪهاي از ﻧﻈﺎﻣﻴﺎن ﭘﻴﺶ ﻣﻦ آﻣﺪﻧﺪ وﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺒﺪاري از رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر راﻫﭙﻴﻤﺎﻳﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻣﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ‬
‫ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﭼﻪ زﺣﻤﺘﻲ ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﻲداﻧﻴﺪ ﭼﻪ ﻛﺮدهام‪ ،‬ﺑﻬﺘـﺮﻳﻦ راهﭘﻴﻤـﺎﻳﻲﻫـﺎ‪ ،‬اﺻـﺮار‬
‫وﺳﻤﺎﺟﺖ در ﺑﻬﺘﺮ و ﺳﺮﻳﻌﺘﺮ ﺟﻨﮕﻴﺪن اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﺳﺎﻋﺖ ﺗﺎﺧﻴﺮ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑـﺮاي ﻣـﻴﻬﻦ ﻣـﺎ ﺳﺮﻧﻮﺷـﺖ دردﻧـﺎﻛﻲ ﺑـﺪﻧﺒﺎل‬
‫‪642‬‬
‫آورد‪".‬‬
‫ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﻧﻘﻞ ﻛﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ‪:‬‬
‫"ﺷﺐ ﻗﺒﻞ از ﺷﻬﺎدت ﺷﻴﺮودي]ﻛﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر او را ﺗﺮﻓﻴﻊ درﺟﻪ داده ﺑﻮد[دﻳﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻴﺎن ﻳﻚ ﺳﺮﻫﻨﮓ و ﺑﻨﻲﺻـﺪر‬
‫‪643‬‬
‫ﺗﻤﺎس ﺗﻠﻔﻨﻲ ﻣﺸﻜﻮﻛﻲ ﺑﺮﻗﺮار ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺟﻬﺖ ﺗﻴﺮﺧﻮردن ﻫﻠﻲﻛﻮﭘﺘﺮ از ﻛﻨﺎر ﺑﻮده اﺳﺖ ﻧﻪ از ﺟﻠﻮ!"‬
‫آنﻫﺎ‪ ،‬ﺣﺘﻲ از ﺗﻬﻤﺖ ﺟﻨﺴﻲ ﻧﻴﺰ درﻳﻎ ﻧﻤﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﺟﺒﻬﻪ ﻣﺸﻐﻮل اﻟﻮاﻃﻲ و زنﺑﺎزي اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻـﺪر از‬
‫ﻣﻼﻗﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ آﻳﺖاﷲ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫"رﻓﺘﻢ ﭘﻴﺶ ﺧﻤﻴﻨﻲ و ﻣﺜﻞ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻨﻔﺠﺮ ﺷﻮم ﮔﻔﺘﻢ ﻣﻦ ﺗﺎ اﻣﺮوز در ﺗﻤﺎم ﻋﻤﺮم ﺑﺎ ﻫﻴﭻ زﻧﻲ ﻏﻴﺮ از ﻫﻤﺴﺮم آﻣﻴﺰش ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪.‬‬
‫اﻳﻨﻬﺎ رذاﻟﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬آدﻣﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰش را ﮔﺬاﺷﺘﻪ وﺗﻮي ﺟﺒﻬﻪ ﻣﻲ رود ﻛﻪ وﻃﻨﺶ را ﺣﻔﻆ ﻛﻨﺪ درﺟﺒﻬﻪ اي ﻛﻪ آدﻣﻲ ﺑﺎ‬
‫ﭼﺸﻢ ﺧﻮد ﻣﻲ ﺑﻴﻨﺪ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺷﺎد وﺧﻨﺪان و ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻌﺪ ﺷﺎﻫﺪ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺛﺮ اﺻﺎﺑﺖ ﺗﻮپ و ﻣﻮﺷﻚ ذﻏﺎل ﺷﺪه اﺳـﺖ‪ ،‬در‬
‫‪644‬‬
‫ﺟﺒﻬﻪ اﻳﻨﻄﻮر ﺑﺮ ﻣﻦ ﻣﻲﮔﺬرد و اﻳﻨﻬﺎ در ﺗﻬﺮان ﻧﺸﺴﺘﻪ اﻧﺪ اﻳﻦ ﺟﻮر ﭼﻴﺰﻫﺎ ﺑﺮاﻳﻢ ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ‪".‬‬
‫اﻳﻦ ﺗﻬﻤﺖﻫﺎ ﭘﺲ از ﻋﺰل ﺑﻨﻲﺻﺪر اداﻣﻪ داﺷﺖ و ﺗﺎ اﻣﺮوز ﻧﻴﺰ اداﻣﻪ دارد‪ .‬ﭘﺲ از ﺧﺮداد ‪ 60‬ﻛﻪ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻳﻜﺪﺳﺖ ﺷﺪه ﺑﻮد و‬
‫ﺗﻤﺎﻣﻲ اﺑﺰارﻫﺎي ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ)اﻋﻢ از وﺳﺎﻳﻞ ارﺗﺒﺎط ﺟﻤﻌﻲ‪ ،‬ﺗﺮﻳﺒﻮن ﻧﻤﺎزﺟﻤﻌﻪﻫﺎ‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪﻫـﺎ‪ ،‬رادﻳـﻮ‪ ،‬ﺗﻠﻮﻳﺰﻳـﻮن و ﻛﺘـﺎبﻫـﺎ و‬
‫ﻣﺠﻼت( ﺑﻪ ﻗﺒﻀﻪ آﻗﺎﻳﺎن درآﻣﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﻋﺒﺎرت ﻣﺒﻬﻢ "ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻨﻲﺻﺪر" ﺗﺮﺟﻴﻊﺑﻨﺪ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﮔﻔﺘﻪﻫﺎ و ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ ﮔﺸـﺖ‪ .‬ﻧﻈﻴـﺮ‬
‫اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺎرﻫﺎ و ﺑﺎرﻫﺎ ﺗﻜﺮار ﺷﺪ‪:‬‬
‫‪٦٤٥‬‬
‫"اﺻﻼً اﻳﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺻﺪام ﺧﻂ داده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﻮ ﺑﻴﺎ ﻣﺎ ﻛﺸﻮر را ﺑﻪ ﺗﻮ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ"‪.‬‬
‫اﻣﺎ اﻳﻨﻚ ﭘﺲ از ﺳﻪ دﻫﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﺧﻴﺎﻧﺖ را ﻛﻪ ﻛﺮد؟ اﮔﺮ اﻳﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪرِ "ﻣﻠﻌﻮن"‪"،‬ﻛﺎﻓﺮ" و "ﺣﺮاﻣﻲ"‪ 646‬ﺑﻮد‬
‫ﻛﻪ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻣﻲﻛﺮد و ﻣﺎﻧﻊ ﭘﻴﺮوزي و ﭘﻴﺸﺮوي ﺑﻮد‪ ،‬ﭘﺲ ﭼﺮا ﭘﺲ از ﻋﺰل او‪ ،‬ﻧﻴﺮوي ﻣﺎ ﻇﺮف ﺳﻪ ﻣﺎه ﺣﺘﻲ ﻳﻚ ﭘﻴﺮوزي ﻛﻮﭼﻚ‬
‫ﻧﻴﺰ ﺑﺪﺳﺖ ﻧﻴﺎورد و اﮔﺮ ﻫﻤﻪ ﻣﺸﻜﻞ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻮد و ﮔﻨﺎه ﺑﻪ ﮔﺮدن او ﺑﻮد ﻛﻪ اﺳﻠﺤﻪ ﻧﻤﻲدﻫﺪ و ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻧﻤـﻲﮔـﺬارد‬
‫ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ را ﺑﺎزﭘﺲ ﮔﻴﺮﻳﻢ‪ ،‬ﭼﻄﻮر ﭘﺲ از رﻓﺘﻦ او ﺗﺎ ﻳﻚﺳﺎل ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ در دﺳﺖ ﻋﺮاﻗﻲﻫﺎ ﺑﻮد؟ ﭼﻄﻮر اﺳﺖ ﻫﺮ ﻧﺒﺮدي را ﻛﻪ‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎ ارﺗﺶ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ ﺑﺎ ﺧﻴﺎﻧﺖ او و ﺷﻜﺴﺖ ﻫﻤﺮاه ﺷﺪه اﻣﺎ ﻫﺮ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺳﺮﺑﺎزان دﻟﻴﺮ ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران‬
‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ و ﺟﺎن ﺑﺮﻛﻔﺎن ﻏﻴﺮﺗﻤﻨﺪ ﺣﺰباﷲ در آن ﺷﺮﻛﺖ داﺷﺘﻪاﻧﺪ ﺑﺎ رﺷﺎدت و ﻓﺪاﻛﺎري ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫﺎن ﺑـﻪ ﭘﻴـﺮوزي‬

‫‪٦٨‬‬
‫ﻣﻌﻨﻮي رﺳﻴﺪهاﻧﺪ؟ ﺧﻴﺎﻧﺖ را ﻛﻪ ﻛﺮد؟ آﻗﺎﻳﺎن ﺑﺮ ﻣﺴﻨﺪ ﻛﺎر ﻛﻪ آزاديﻫﺎ را ﺳﻠﺐ ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬اﻋـﺪامﻫـﺎي دﺳـﺘﻪﺟﻤﻌـﻲ ﺑـﻪ راه‬
‫اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺷﻜﻨﺠﻪﮔﺎه و ﻗﺘﻠﮕﺎه ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ را ﺑﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﺳﺘﺒﺪاد را ﺣﺎﻛﻢ ﻛﺮدﻧـﺪ‪ ،‬ﺟﻨـﮓ را ‪ 8‬ﺳـﺎل اداﻣـﻪ دادﻧـﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻴﻠﻴﺎردﻫﺎ دﻻر ﺑﻪ اﻗﺘﺼﺎد ﻛﺸﻮر ﻟﻄﻤﻪ زدﻧﺪ‪ ،‬اﻧﻘﻼب را از ﻣﺴﻴﺮ ﺧﻮد ﺧﺎرج ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎ آﻣﺮﻳﻜﺎ واﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺳﺎزش ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪،‬‬
‫‪ 400‬ﻫﺰار ﺗﻦ از ﺟﻮانﻫﺎي ﻣﻌﺼﻮم اﻳﻦ ﻛﺸﻮر را ﺑﺮاي ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻗﺪرت ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ ﻛﺎم ﻣﺮگ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ‪ ،‬اﺧﺘﻨﺎق اﻳﺠﺎد ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫ﻧﺎم اﺳﻼم و دﻳﻦ آدمﻛﺸﻲ ﺑﻪ راه اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺟﻮاﻧﺎن ﻣﻌﺘﻘﺪ و ﺑﻲﮔﻨﺎه را ﺑﻪ ﺟﺮم ﻳﻚ اﻋﻼﻣﻴﻪ و ﻳﻚ روزﻧﺎﻣﻪ زﻳﺮ وﺣﺸﻴﺎﻧﻪﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﺷﻜﻨﺠﻪﻫﺎ ﻛﺸﺘﻨﺪ و ﭘﻮل ﮔﻠﻮﻟﻪ را از ﻣﺎدر دردﻣﻨﺪﺷﺎن ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﻧﺸﺎﻧﻲ ﺧﺎوران را دادﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺨﺎزن ﻧﻔﺘﻲ و ﻏﻴﺮﻧﻔﺘﻲ و‬
‫ﻣﻴﺮاث ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﺎ را ﺑﻪ ﺗﺎراج ﺑﺮدﻧﺪ‪ ،‬اﻳﺮان را وﻳﺮان ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻧﻜﺮدﻧﺪ ﭘﺲ ﭼﻪ ﻛﺮدﻧﺪ؟ در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 30‬ﺳﺎﻟﻪ اﻳﺮان ﭘﺲ‬
‫از اﻧﻘﻼب‪ ،‬ﺗﻌﺪاد اﻓﺮادي ﻛﻪ در ﺣﻜﻮﻣﺖ راه ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ و در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﺳﺘﺒﺪاد و اﻧﺤﺼﺎر اﻳﺴﺘﺎدﻧﺪ و ﺗـﺎواﻧﺶ را ﻧﻴـﺰ ﭘﺮداﺧﺘﻨـﺪ از‬
‫اﻧﮕﺸﺘﺎن دو دﺳﺖ ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺷﺎﺧﺺ اﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر اﺳﺖ‪ .‬آنﻛـﻪ ﺑـﻪ ﻗـﺪرت و ﭘـﻮل و ﻣﻘـﺎم و‬
‫ﻣﺎﻧﺪﮔﺎري ﻧﻪ ﮔﻔﺖ و در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻫﻢآواز و ﻫﻢآﻫﻨﮓ آﻧﺎن ﺷﻮد‪ ،‬در اوج ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﻣﺮدم ﻛﻨـﺎر ﻛﺸـﻴﺪ‪ ،‬ﺗـﺎ آﺧـﺮﻳﻦ‬
‫ﻟﺤﻈﻪ ﺑﺮ آزاديﻫﺎ ﭘﺎي ﻓﺸﺮد و ﺧﻮد را ﺑﻪ اﺳﺘﺒﺪاد و اﺧﺘﻨﺎق ﻧﻔﺮوﺧﺖ‪ .‬از ﻣﻘﺎم رﻳﺎﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﮔﺬﺷـﺖ ﺗـﺎ ﺣﺠـﺖ را ﺑـﺮ‬
‫ﺻﺎﺣﺒﺎن ﻗﺪرت ﺗﻤﺎم ﮔﺮداﻧﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﻛﻪ ﻗﺪرت را ﺗﺼﺎﺣﺐ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﺎ اﻫﺮم زور اﻧﻘﻼب را ﺑﻪ ﺑﻴﺮاﻫﻪ ﻛﺸﺎﻧﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻓـﺎز دوم را ﻛـﻪ‬
‫ﻋﺒﺎرت ﺑﻮد از ﻟﺠﻦﻣﺎل ﻛﺮدن ﻃﺮف ﻣﻘﺎﺑﻞ‪ ،‬در ﻫﻤﺎن اﺑﺘﺪا آﻏﺎز ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺿﺮﺑﻪ ﺑﻪ اﻋﺘﺒﺎر و ﺣﻴﺜﻴﺖ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎ ﻋﺒﺎرت "ﺧﻴﺎﻧـﺖ‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر"‪ ،‬در اﻳﻦ ﺳﺎلﻫﺎ ﺗﻤﺮﻳﻦ و ﺗﻜﺮار ﺷﺪ ﺗﺎ اﻓﻜﺎر ﻋﻤﻮﻣﻲ را از ﺗﻘﺎﺑﻞ آزادي و اﺳﺘﺒﺪاد در ﺑﺤﺒﻮﺣﻪ ﺳﺎلﻫـﺎي آﻏـﺎزﻳﻦ‬
‫اﻧﻘﻼب ﻣﻨﺤﺮف ﺳﺎزد‪ .‬ﺑﺎ ﺿﺮﺑﺎﻫﻨﮓﻫﺎي ﻣﻨﻈﻢ ﺣﻤﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر را آﻏﺎز ﻛﺮدﻧﺪ ﺗﺎ اﻟﻘﺎ ﺳﺎزﻧﺪ ﻛﻪ " ﻫـﺮﻛﺲ ﺑـﻪ راه او رود‪،‬‬
‫ﺟﺰ ﻓﺮﺟﺎﻣﻲ اﻳﻨﭽﻨﻴﻦ‪ ،‬در اﻧﺘﻈﺎرش ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ".‬اﻣﺎ در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﻧﻜﺎت دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺎﻣﻞاﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺳﺎلﻫﺎ‪ ،‬در‬
‫وﺣﺸﺘﻨﺎكﺗﺮﻳﻦ ﺳﺎلﻫﺎي ﺳﺎﻧﺴﻮر ﺧﺒﺮي‪ ،‬ﻣﺪام اﺗﻬﺎم ﺧﻴﺎﻧﺖ را ﻣﻄﺮح ﻛﺮدﻧﺪ ﻳﻜﺒﺎر از ﺧﻮد ﻧﭙﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻛﺪام ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪهاي‬
‫در دﻧﻴﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻛﻪ ﻟﺸﮕﺮش ﺷﻜﺴﺖ ﺑﺨﻮرد؟" ‪ 647‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻳﻌﻨﻲﭼﻪ؟ ﻳﻌﻨﻲ ﻳﻚ ارﺗﺶ زﻳﺮ ﺻﻔﺮ را ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﺑﺮﺳـﺎﻧﻴﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﻳﻚﺳﺎل در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺣﻤﻼت ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻟﺸﮕﺮ ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﻨﺪ و ﺑﺎ ﻫﻴﭻ‪ 50،‬درﺻﺪ زﻣﻴﻦﻫﺎي اﺷـﻐﺎﻟﻲ را ﭘـﺲ ﺑﮕﻴـﺮد؟‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺎ ﻳﻚ ارﺗﺶ درﻫﻢ ﻛﻮﺑﻴﺪه ﺷﺪه در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﺸﮕﺮي ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻳﻚﻫﻔﺘﻪاي ﺑﻪ ﺗﻬﺮان ﺑﺮﺳﺪ و ﺟﺸﻦ ﭘﻴﺮوزي ﺑﺮﭘﺎ ﻛﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺎﻳﺴﺘﺪ و ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻋﺮاﻗﻲ را ﻋﻘﺐ راﻧﺪ؟ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﺧﻴﺎﻧﺖ؟ ﻛﺠﺎﺳﺖ ﻋﺪل؟ ﻛﺠﺎﺳﺖ ﻳﻚ ﺟﻮ اﻧﺼﺎف؟ ﻛﺎري ﻛﻪ ﻋﺮﻓﺎت‬
‫از آن ﺑﺎ ﻋﻨﻮان "ﻣﻌﺠﺰه" ﻳﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻴﺎﻧﺖ اﺳﺖ؟ اﮔﺮ دﻓﺎع ﺗﻤﺎمﻋﻴﺎر از ﺧﺎك ﻣﻴﻬﻦ در ﻣﻴـﺎن آن ﻫﻤـﻪ ﻓﺸـﺎر و ﻫﺠـﻮم‬
‫ﺟﻨﺎحﻫﺎ ﺑﺮاي ﺗﺴﺨﻴﺮ ﻗﺪرت اﺳﻤﺶ ﺧﻴﺎﻧﺖ اﺳﺖ ﭘﺲ ﺑﺎﻳﺪ دﻳﮕﺮ ﻣﺮگ واژهﻫﺎ را ﺑﻪ ﺳﻮگ ﺑﻨﺸﻴﻨﻴﻢ ﻛﻪ در روزﮔﺎر ﺗﺠـﺎوزات‬
‫ﭘﻴﺎﭘﻲ ﺑﻪ ﺣﺮﻳﻢ واژهﻫﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ .‬اﮔﺮ دﻓﺎع ﺑﺎ ﭼﻨﮓ و دﻧﺪان رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮري ﻛﻪ ﭘﻮﺗﻴﻦ ﺑﻪ ﭘﺎ و دﺳﺖ از ﺟﺎن ﺷﺴﺘﻪ در‬
‫ﺟﺒﻬﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻣﺮگ ﻣﻲرود ﻧﺎﻣﺶ ﺧﻴﺎﻧﺖ اﺳﺖ ﭘﺲ دﻳﮕﺮ واي ﺑﺮ ﻣﺎ و واي ﺑﺮ ﺷﻤﺎ‪ .‬اﮔﺮ اﻳﻦﻫﺎ اﺳﻤﺶ ﺧﻴﺎﻧﺖ اﺳﺖ ﭘﺲ‬
‫روي ﻣﻴﻦ دواﻧﺪن ﺟﻮانﻫﺎ و ﺟﻠﻮي ﺗﻴﻎ ﺑﺮدن ﻃﻔﻞﻫﺎي ﻣﻌﺼﻮم و ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻛﺮدن ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻓﺮزﻧﺪان اﻳﻦ ﻣﻤﻠﻜﺖ در ﺗﻠﻪﻫﺎي آﺑﻲ‬
‫و ﮔﻮدالﻫﺎي ﻣﻤﻠﻮ از ﻗﻴﺮ ﻣﺬاب در ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﺑﺼﺮه و ﻓﺎو در ﺟﻨﮓ ‪ 8‬ﺳﺎﻟﻪ و درﮔﻴﺮ ﻛﺮدن ﻣﻠﺖ ﺑﺎ ﺟﻨﮕﻲ ﺑﻲﭘﺎﻳﺎن ﺑﺎ ﺷﻌﺎر" راه‬
‫ﻗﺪس از ﻛﺮﺑﻼ ﻣﻲﮔﺬرد" اﺳﻤﺶ ﭼﻴﺴﺖ؟ آنﻗﺪر اﻳﻦ ﻣﺎﺟﺮاي ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻫﺮ ﻣﺴﺌﻠﻪ وﻋﻤﻠﻴﺎت و ﺣﻤﻠﻪاي ﺗﻜﺮار ﺷﺪهاﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺣﺘﻲ ﻋﻠﻲ ﺷﻤﺨﺎﻧﻲ‪ ،‬وزﻳﺮ دﻓﺎع اﺳﺒﻖ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ را ﻫﻢ ﺑﻪ واﻛﻨﺶ واداﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻗﻮل آن ﺿﺮباﻟﻤﺜﻞ ﻗـﺪﻳﻤﻲ‬
‫ﻋﺰا ﭼﻪ ﻋﺰاﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ‪:....‬‬
‫" ﻣﻦ ﺷﺨﺼﺎ ﺑﻌﻀﻲ از آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺎﺟﺮاي ﻫﻮﻳﺰه ﻧﻘﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻗﺒﻮل ﻧﺪارم؛ ﻳﻌﻨﻲ ﻫﺮﮔﺰ ﻫﺪف ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺷﻜﺴـﺖ‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻫﻮﻳﺰه ﻧﺒﻮد ‪...‬او ﻛﺴﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﻳﻚ ﭘﻴﺮوزي‪ ،‬ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻫﻤﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ ﺧﻮد را ﺣﺬف ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﻣﺴﻠﻢ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺰ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺒﻮد آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﺷﻜﺴﺖ در ﻳﻚ ﻋﻤﻠﻴﺎت را ﺑﭙﺬﻳﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺳﺎدهاﻧﺪﻳﺸـﻲ اﺳـﺖ اﮔـﺮ اﻋـﻼم ﺷـﻮد‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻫﻮﻳﺰه‪ ،‬ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر در آن ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺗﻤﺎم ﺗﺪﺑﻴﺮ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﻋﻤﻠﻴـﺎت‬
‫‪648‬‬
‫ﻫﻮﻳﺰه ﻣﻮﻓﻖ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﺧﻮدم در اﺗﺎق ﺟﻨﮕﻲ ﻛﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر در آﻧﺠﺎ ﺑﻮد ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻢ‪".‬‬
‫ﻧﻜﺘﻪ ﺟﺎﻟﺐ اﻳﻦ دروغﻫﺎ و اﻓﺘﺮاﻫﺎ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻠﻲرﻏﻢ ﻫﺠﻮم ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ و ﺗﻜﺮار ﻫﻤﻴﺸﮕﻲ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻨﻲﺻﺪر در رﺳﺎﻧﻪﻫـﺎي‬
‫ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ دوﻟﺘﻲ‪ ،‬ﻣﺮدم ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﻛﻪ ﺷﻌﻮر اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻋﻘﻞ ﺟﻤﻌﻲﺷﺎن در ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮيﻫـﺎ درﻣـﻮرد ﺷـﺨﺺ ﻫـﻴﭻﮔـﺎه‬
‫ﻣﺮﻋﻮب و ﻣﺠﺬوب ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪٦٩‬‬
‫در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﺮاي ﺗﻴﭗ ﻓﻜﺮي اﻧﺤﺼﺎرﮔﺮاﻳﺎن و اﺳﺘﺒﺪادﻃﻠﺒﺎن ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻗﺪرت را ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ وﺑﺲ‪ ،‬ﻣﻬﻢ ﻛﺸﺘﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺟﺎﻧﺒﺎزان و‬
‫ﺿﺮﺑﺎت اﻗﺘﺼﺎدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺧﺴﺎرات ﻣﺎدي و ﻣﻌﻨﻮي ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻣﻬﻢ ﻛﻨﺎر زدن ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻫـﺮ ﻗﻴﻤﺘـﻲ‪ .‬ﺗﻔﻜـﺮ"ﺳـﺮﺑﺎز‬
‫ﻳﻚﺑﺎر ﻣﺼﺮف" و " ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ ﻓﺮﺳﺘﺎدن ﺳﺮﺑﺎزان" در اﻋﻤﺎق ذﻫﻦ ﺟﻨﺎح ﻣﻘﺎﺑﻞ رﺳﻮب ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻳﻲ ﺑـﻪ‬
‫آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ و ﻣﻨﺘﻈﺮيدر ﻣﻮرد ﺻﻴﺎدﺷﻴﺮازي ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬
‫"آﻗﺎى ﺻﻴﺎد ﺷﻴﺮازى ﺳﺮﮔﺮد ﺑﻮد و ﻣﺮﺣﻮم دﻛﺘﺮ ﭼﻤﺮان او را ﺑﻪ اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ ﻣﻌﺮﻓﻰ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﺳﻪ درﺟﻪ ارﺗﻘﺎء ﺑﻪ او دادم‪ ،‬او را‬
‫ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺗﻤﺎم ﻛﺮدم‪ 3 ،‬ﻟﺸﮕﺮ را در اﺧﺘﻴﺎرش ﮔﺬاﺷﺘﻢ و و ﻣﺄﻣﻮر ﻛﺮدﺳﺘﺎﻧﺶ ﻛﺮدم ‪ ..‬ﺑﺎ آﻧﻜﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ارﺗﺶ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻮدﻧﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻰﮔﻔﺘﻢ ﺑﻠﻜﻪ راﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ و او ﻣﺮدى ﺑﺎ ﺟﻮﻫﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺪﻓﻌﺎت ﺷﻜﺎﻳﺖ و اﻋﺘﺮاض ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﮕﺮ ﻣﺎ ﻧﻈﺎﻣﻴﺎن ﻣـﻮش آزﻣﺎﻳﺸـﮕﺎه‬
‫ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﺪﺳﺖ اﻓﺴﺮ ﺗﻮﭘﺨﺎﻧﻪ ﻛﻪ ﻧﻪ درس ﺳﺘﺎد ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻰ و ﻧﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ دارد ﻣﻰﺳﭙﺎرﻳﺪ‪ .‬ﺟﻮاﺑﻢ اﻳﻦ ﺑـﻮد ﻛـﻪ ﺑﺎﺗﺠﺮﺑـﻪﻫـﺎ‬
‫ﻛﻤﻜﺶ ﻛﻨﻨﺪ و ﻣﻮﺟﺐ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻰ و ﻫﻤﻜﺎرى ﻣﻴﺎن ﺳﭙﺎه و ارﺗﺶ ﻣﻰﺷﻮد‪ .‬ﺧﺒﺮ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ در ﺗﻬﺮان ﺑﻪ ﻛﺎرﻫﺎى دﻳﮕﺮ ﻣﺸـﻐﻮل‬
‫ﺷﺪه و ﻫﺮ روز ﮔﺰارش ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎﻳﺶ درﺑﺎره ﻋﺰل ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن و ﻫﻤﻪ ﻛﺎره ﺷﺪﻧﺶ را ﻣﻰآوردﻧﺪ‪ .‬ﺗﺰﻟـﺰل و ﺧﺸـﻢ ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫﺎن‬
‫ﻧﻴﺮوﻫﺎ زﻳﺎد ﻣﻰﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺪاﻧﺠﺎ ﻛﻪ دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﻰ آﻣﺪﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ اﺳﺘﻌﻔﺎ ﻣﻴﺪﻫﻴﻢ‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم در ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﻣﺼـﻴﺒﺖ ﺑـﺮ ﻣﺼـﻴﺒﺖ‬
‫اﻓﺰود و ﻣﺼﻴﺒﺖ آﺧﺮى ﻛﻪ ﺑﺒﺎر آورد‪ ،‬ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ اﻏﻤﺎض ﺷﺪ‪ :‬ﻳﻚ ﮔﺮوه ‪ 500‬ﻧﻔﺮى را ﺑﻪ ﺳﺮدﺷﺖ ﺑﺮده و ‪ 457‬ﺗﻦ از آﻧﻬﺎ را ﺑـﻪ‬
‫ﻛﺸﺘﻦ داده و ‪ 45‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺗﻮﻣﺎن ﭘﻮل و ﺑﺴﻴﺎرى از اﺑﺰار ﺟﻨﮕﻰ از ﺑﻴﻦ رﻓﺖ و روﺣﻴﻪ ﻧﻈﺎﻣﻴـﺎن را ﺑﻜﻠـﻰ ﺧـﺮاب ﻛـﺮده ﺑـﻮد‬
‫ارﺗﺸﻴﺎن ﺑﺎ او ﺑﻐﺎﻳﺖ دﺷﻤﻦ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاى ﺟﺒﺮان ﻋﺪم ﻛﻔﺎﻳﺖ‪ ،‬درﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻤﺐ ﻧﺎﭘﺎﻟﻢ ﻛﺮد و اﻣﺮوز در دﻧﻴﺎ ﻣﻮﺿﻮع ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﺑﺮ‬
‫ﺿﺪ ﺟﻤﻬﻮرى اﺳﻼﻣﻰ ﻣﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺬﻫﺒﻰ‪ ،‬ﻫﻤﻮﻃﻨﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺧﻮد را ﺑـﺎ ﺑﻤـﺐ ﻧﺎﭘـﺎﻟﻢ ﻣـﻰﺳـﻮزاﻧﻴﻢ‪ .‬در‬
‫ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺑﺮ ﻧﻔﺮت ﻋﻤﻮﻣﻰ از او اﻓﺰوده ﺷﺪ‪].‬درﺑﺎره ﺣﺎدﺛﻪ ﺳﺮدﺷﺖ[‪ ،‬اﺣﻀﺎرش ﻛﺮدم‪ .‬از او در ﺑﺎره ﻓﺎﺟﻌﻪاى ﻛﻪ ﺑﺒـﺎر آورده‬
‫ﺑﻮد‪ ،‬ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺧﻮاﺳﺘﻢ‪ .‬ﭘﺎﺳﺦ داد ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ ﻣﻰروﻧﺪ! ﺧﺸﻜﻢ زد! ﭘﺮﺳﻴﺪم ﻣﮕﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺷﻤﺎ را ﻣﺄﻣﻮر ﻓﺮﺳﺘﺎدن ﺟﻮاﻧﺎن ﻣـﺮدم‬
‫‪649‬‬
‫ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ ﻛﺮدهاﺳﺖ؟ دﺳﺘﻮر ﺑﺮﻛﻨﺎرى و ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﻧﻈﺎﻣﻰ او را دادم‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎ اﻧﺘﻘﺎد ﺷﺪﻳﺪ از اﻳﻦ ﻃﺮز ﺗﻔﻜﺮ و ﻳﺎدآوري ارزش ﺟﺎن اﻧﺴﺎن ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"ﻣﺎ ﻣﺴﺌﻮل ﺟﺎن اﻳﻦ اﻧﺴﺎن ﻫﺎ ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ آدم آﮔﺎه و ﺑﺎ داﻧﺶ ﻧﻈﺎﻣﻲ و ﻣﻌﺘﻘﺪ را ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه ﻛﻨـﻴﻢ و او ﺗﻠﻔـﺎت‬
‫ﻧﺪﻫﺪ و ﺟﺎن ﺑﺮادران و ﻓﺮزﻧﺪان ﻣﺎرا ﺑﻲﺟﺎ و ﺑﻲدﻟﻴﻞ ﺑﻪ ﺧﻄﺮ ﻧﻴﺎﻓﻜﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ را ﺑﮕﺬارﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﺟـﺎن اﻓـﺮاد‬
‫ﻗﻴﻤﺖ ﻧﺪارد‪ .‬اﻣﺎ ﻓﺮﺻﺖ ﻃﻠﺒﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ﻛﺮدن ﺷﻬﻴﺪ واز راه ﺷﻬﻴﺪ ﭘﺮوري ﺿﻌﻒ ﺧﻮدﺷـﺎن ﻳﻌﻨـﻲ‬
‫‪650‬‬
‫ﻧﺒﻮد داﻧﺶ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ و ﺿﻌﻒ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﻨﺪ‪".‬‬
‫ﺗﻤﺎم ﺗﻼش ﺑﻨﻲﺻﺪر در اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺟﻨﮓ را ﺧﺎﺗﻤﻪ دﻫﺪ ﭼﻪ ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﻋﻘﺮﺑﻪﻫﺎي ﺳﺎﻋﺖ ﺣﻜﻮﻣﺘﺶ ﺑـﺎ ﺳـﺮﻋﺖ ﺑـﻪ‬
‫ﻧﻘﻄﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و اﮔﺮ او ﺑﺮود‪ ،‬ﺷﻌﺎر راه ﻗﺪس از ﻛﺮﺑﻼ ﻣﻲﮔﺬرد‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﺮز ﺧﻔﺖﺑﺎري ﻋﻤﻠﻲ ﻣﻲﺷﻮد و ﻣﺮدم اﻳﺮان‬
‫ﺑﻪ ﻳﻚ ﺟﻨﮓ ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ و دراز ﻣﺪت دﭼﺎر ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬او ﺿﻤﻦ ﺑﻴﺎن اﻳﻨﻜﻪ "ﺟﻨﮓ ﺗﺤﻤﻴﻠﻲ در ﺻﻮرت اداﻣـﻪ ﭘﻴـﺪا ﻛـﺮدن و‬
‫ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺷﺪن ﺑﻪ ﻓﺮﺳﻮدﮔﻲ ﻛﺎﻣﻞ ﻧﻴﺮو ﻫﺎي اﻳﺮان و ﻋﺮاق ﻣﻲ اﻧﺠﺎﻣﺪ"‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫‪651‬‬
‫"ﺗﺎﺧﻴﺮ ﺟﻨﮓ زﻳﺎن اﺳﺖ‪".‬‬
‫‪652‬‬
‫"ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﮕﺬارﻳﻢ ﻛﺎر ﺟﻨﮓ ﻣﺜﻞ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﮔﺮوﮔﺎﻧﻬﺎ ﺷﻮد و ﻣﺮدم ﺟﻨﮓ زده دﭼﺎر ﻓﻘﺮ و ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻲ ﮔﺮدﻧﺪ‪".‬‬
‫"ﺑﻪ ﺳﻜﻮﺗﻮره‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﮔﻴﻨﻪ و ﻋﻀﻮ ﻣﻴﺎﻧﺠﻲ ﺻﻠﺢ ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ اﺳﻼﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻬﺮان آﻣﺪه ﺑﻮدﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اﻳﻦ آﺧﺮﻳﻦ ﻓﺮﺻـﺖ‬
‫ﺷﻤﺎﺳﺖ‪ .‬ﺳﻌﻲ ﻛﻨﻴﺪ ﻫﺮ ﭼﻪ زودﺗﺮ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﺻﺪام ﺣﺴﻴﻦ را ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ﭼﻮن ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻴﺴﺖ در ﺳﻔﺮ ﺑﻌﺪيﺗﺎن ﻣﻦ وﺟﻮد داﺷـﺘﻪ‬
‫‪653‬‬
‫ﺑﺎﺷﻢ ﺗﺎ ﺷﻤﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻴﺪ ﺑﺮﮔﺮدﻳﺪ اﻳﺮان‪".‬‬
‫ﺑﺎ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺻﻠﺢ ﮔﺮوه ﻏﻴﺮﻣﺘﻌﻬﺪﻫﺎ‪ ،‬ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ دﻓﺎع ﺑﺎ ﻛﻤﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮات آن را ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫"ﺑﻨﺎ ﺑﺮ آن ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻗﺮار ﺑﻮد ﻗﻮاي ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻃﺮﻓﻴﻦ]اﻳﺮان وﻋﺮاق [از ﻣﺮزﻫﺎي ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺗـﻮپ رس ﻋﻘـﺐ ﻧﺸـﻴﻨﻲ‬
‫ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻗﺮار ﺑﺮ اﻳﻦ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻏﺮاﻣﺖ ﺑﻪ اﻳﺮان ‪ 25‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر ﺑﭙﺮدازﻧﺪ‪ .‬ﺧﺒﺮﮔﺎن ﻧﻈـﺎﻣﻲ ﻛﺸـﻮر ﺑـﻪ آﻗـﺎي ﺧﻤﻴﻨـﻲ‬
‫ﺗﻮﺿﻴﺢ دادﻧﺪ‪ :‬اﻳﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻓﺮﺻﺖ و ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﭘﻴﺮوزي ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺑﺮاي اﻳﺮان اﺳﺖ و اﮔﺮ اﻳﻦ ﻓﺮﺻﺖ را از دﺳﺖ ﺑـﺪﻫﻴﻢ‬
‫و ﺟﻨﮓ اداﻣﻪ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﺤﺎﺻﺮه اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﺎ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﻬﻴﻪ اﺳﻠﺤﻪ ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ‪ ،‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻣﺠﺒـﻮر ﺑـﻪ‬
‫ﭘﺬﻳﺮش ﭘﺎﻳﺎن ﺟﻨﮓ در ﺷﻜﺴﺖ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺷﺪ‪ .‬آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﺎ اﻳﻦ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ ﻓﻘﻂ ﻛﺎري ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ اﺳﻤﺶ‬

‫‪٧٠‬‬
‫ﺻﻠﺢ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬ﺑﺴﻴﺎري ﺑﺎ "ﺻﻠﺢ" ﻣﺨﺎﻟﻔﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ﺣﺎﻻ دو اﺗﻮﺑﻮس از روﺣﺎﻧﻴﻮن آذرﺑﺎﻳﺠـﺎن آﻣـﺪه ﺑﻮدﻧـﺪ اﻳﻨﺠـﺎ و ﺑـﺎ ﺻـﻠﺢ‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬ﮔﻔﺘﻢ روي ﺻﻠﺢ اﺳﻢ دﻳﮕﺮي ﻧﻤﻲﺷﻮد ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬اﻳﻦ آﻗﺎﻳﺎن ﻫﻢ اﮔﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ‪ ،‬رودرروي ﻣـﺮدم ﺑـﺎ ﺻـﻠﺢ‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ ﭘﺲ ﺑﻜﻨﻴﺪ‪ .‬وزﻳﺮ اﻣﻮر ﺧﺎرﺟﻪ ﻛﻮﺑﺎ‪ ]،‬اﻳﺰﻳﺪور ﻣﺎﻛﺎﻟﻤﻴﺮ[ ﻛﻪ رﺋﻴﺲ ﻫﻴﺌﺖ ﺑﻮد ﺗﻠﻔﻦ ﻛﺮد و ﮔﻔـﺖ ﻛـﻪ ﻣـﺎ‬
‫‪654‬‬
‫ﺟﻮاب ﻣﻮاﻓﻖ ﻋﺮاق را ﻫﻢ ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ و روز ‪ 26‬ﺧﺮداد ﺑﻪ اﻳﺮان ﻣﻲآﺋﻴﻢ‪".‬‬
‫‪655‬‬
‫را ﺑﻪ ﺳﻮد ﻣﻨﺎﻓﻊ اﻳﺮان ارزﻳـﺎﺑﻲ ﻣـﻲ ﻛﻨـﺪ و‬ ‫ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻫﻴﺄت ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻏﻴﺮﻣﺘﻌﻬﺪ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫‪656‬‬
‫"اﮔﺮ ﺑﻨﺎ را ﺑﺮ ﺻﻠﺢ ﺑﮕﺬارﻳﻢ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ از اﻳﻦ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد‪ ،‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﻣﻤﻜﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻪﻣﺎ ﺑﻜﻨﻨﺪ‪".‬‬
‫ﭘﺲ از ﺟﻠﺐ ﻣﻮاﻓﻘﺖ آﻳﺖاﷲ‪ ،‬ﺳﻪ ﭼﻬﺮه ﻣﻌﺮوف‪ ،‬ﺑﻬﺸﺘﻲ‪ ،‬ﺧﺎﻣﻨﻪاي و رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﻧـﺰد آﻗـﺎي ﺧﻤﻴﻨـﻲ رﻓﺘﻨـﺪ و ﺑـﺎ ﺑﻴـﺎن‬
‫اﻳﻨﻜﻪ‪":‬اﮔﺮ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﭘﻴﺮوز‪ ،‬ﺳﻮار ﺑﺮ ﺗﺎﻧﻚ ﺑﻪ ﺗﻬﺮان ﺑﻴﺎﻳﺪ ﺷﻤﺎ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ ﺣﺮﻳﻔﺶ ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ"‪ ،‬راي او را ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر‬
‫ﺑﻪ ﺷﺪت ﺗﻼش ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ در اﻳﻦ آﺧﺮﻳﻦ روزﻫﺎي ﺣﻜﻮﻣﺘﺶ ﻛﺎر ﺟﻨﮓ را ﺗﻤﺎم ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺣﺰب ﺟﻤﻬـﻮري روي‬
‫ﻛﺎر ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺟﻨﮓ را ﺗﺎ آن ﻫﻨﮕﺎم ﻛﻪ ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺴﺘﺤﻜﻢ ﮔﺮدد‪ ،‬ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد‪ .‬رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ در ﺧﺎﻃﺮاﺗﺶ ﺑﻪ‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺮاي ﺻﻠﺢ اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫"ﺑﺎ رﺟﺎﻳﻲ در ﻣﻮرد ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻫﻴﺎت ﺻﻠﺢ ﻏﻴﺮﻣﺘﻌﻬﺪﻫﺎ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدﻳﻢ‪ ،‬ﺑﻌﻀﻲ ﻧﻈﺎﻣﻲﻫﺎ و آﻗﺎي ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﻣﺎﻳﻞاﻧـﺪ ﻛـﻪ آن را‬
‫‪657‬‬
‫ﺑﭙﺬﻳﺮﻧﺪ‪".‬‬
‫"آﻗﺎي ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻛﺎرﻧﺎﻣﻪ دﻳﺮوز ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﺎﻳﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﺧﺎﺗﻤﻪ دﻫﺪ و ﺻﻠﺢ ﻛﻨﺪ وﻟـﻲ ﺷـﻌﺎر راهﭘﻴﻤـﺎﻳﻲ اﻣـﺮوز و‬
‫‪658‬‬
‫اﻇﻬﺎرات اﻣﺎم ﻳﻘﻴﻨﺎ راه را ﺑﺮ او ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪".‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ از دﺳﺖ رﻓﺖ ﺗﺎ ‪ 1‬ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺖ و ﭘﺲ از ﻓﺘﺢ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﻬﺎدت ‪ 30000‬ﺗﻦ از ﺳﺮﺑﺎزان وﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ارﺗـﺶ‬
‫ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪ‪ ، 659‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻓﺮﺻﺖ ﺑﺮاي ﺻﻠﺢ و درﻳﺎﻓﺖ ﻏﺮاﻣﺖ اﻳﺠﺎد ﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨـﻲ ‪ 3‬ﻫﻔﺘـﻪ ﭘـﺲ از ﺑـﺎزﭘﺲﮔﻴـﺮي‬
‫ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪:‬‬
‫"ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ از راه ﺷﻜﺴﺖ ﻋﺮاق ﺑﻪ ﻟﺒﻨﺎن ﺑﺮوﻳﻢ‪ .‬ﻣﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻛﻪ ﻗﺪس را ﻧﺠﺎت ﺑﺪﻫﻴﻢ‪ .‬ﻟﻜﻦ ﺑﺪون ﻧﺠﺎت ﻛﺸﻮر ﻋﺮاق از اﻳـﻦ‬
‫‪660‬‬
‫ﺣﺰب ﻣﻨﺤﻮس ]ﺑﻌﺚ ﻋﺮاق[ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ‪ .‬ﻣﻘﺪﻣﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻟﺒﻨﺎن را ﻧﺠﺎت ﺑﺪﻫﻴﻢ‪ ،‬اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﺮاق را ﻧﺠﺎت ﺑﺪﻫﻴﻢ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻳﻚ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ‪ ،‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﻃﺮح ﺑﻪ ﺷﺪت ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻛﺮده ﺑﻮد و ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪:‬‬
‫" اﻳﻦ ﺣﺮﻓﻬﺎ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺟﻨﮓ را اداﻣﻪ دﻫﻴﻢ ﺗﺎ رژﻳﻢ ﻋﺮاق ﺑﺮود‪ ،‬رژﻳﻢ ﻓﻼن ﺑﺮود‪ ،‬ﻓـﻼن ﺗﻐﻴﻴـﺮ و ﺗﺼـﻮري ﻛـﻪ ﻣـﺎ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺑﺸﻮد‪ ،‬ﻇﺎﻫﺮا ﺷﻌﺎر ﺟﺎﻟﺒﻲ اﺳﺖ اﻣﺎ اوﻻ اﻓﻜﺎر ﻋﻤﻮﻣﻲ دﻧﻴﺎ را ﺑﺮ ﺿﺪ ﻣﺎ ﺑﺴﻴﺞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺛﺎﻧﻴـﺎ ﻫـﻴﭻ ﻣﻠﺘـﻲ ﺣﺎﺿـﺮ‬
‫ﻧﻤﻲﺷﻮد ﻣﺎ ﻧﻘﺶ ﻗﻴﻢ و ﻣﺘﻮﻟﻲ را ﺑﺮاي او ﺑﺎزي ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬اﮔﺮ ﻫﻢ ﺣﺎﺿﺮ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺎ اﮔﺮ اﻧﻘﻼﺑﻲ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﭙﺬﻳﺮﻳﻢ‪ .‬ﺷﺮاﻳﻂ را اﮔﺮ‬
‫ﺧﻮد ﻣﺴﺎﻋﺪ دﻳﺪﻧﺪ آﻣﺎده اﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ ﺑﭙﻴﻮﻧﺪﻧﺪ‪.‬ﺷﻌﺎرﻫﺎي ﻇﺎﻫﺮﻓﺮﻳﺐِ ﭘﺮزﻳﺎن ﻧﺪﻫﻴﺪ‪ .‬ﻣـﺎ ﺑﺎﻳـﺪ در ﺣـﺪوﻣﺮز ﺣﻘﺎﻧﻴـﺖ ﺧـﻮد‬
‫‪661‬‬
‫ﺑﺎﻳﺴﺘﻴﻢ‪".‬‬
‫اﻣﺎ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻧﻈﺮي ﺟﺰ اﻳﻦ داﺷﺖ‪:‬‬
‫"ﻣﺼﺎﻟﺤﻪ ﺑﺎ ﺟﻨﺎﻳﺘﻜﺎر و ﺳﺎزش ﺑﺎ ﺟﻨﺎﻳﺘﻜﺎر‪ ،‬اﻳﻦ ﻳﻚ ﺟﻨﺎﻳﺘﻲ اﺳﺖ ﺑﺮ ﻣﺮدم ﻣﺘﻌﻬﺪ و ﻳﻚ ﺟﻨﺎﻳﺘﻲ اﺳـﺖ ﺑـﺮ اﺳـﻼم‪...‬ﻫـﻴﭻ‬
‫‪662‬‬
‫ﻣﺴﻠﻤﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺧﻴﺎل ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ اﺳﻼم و ﻏﻴﺮﻣﺴﻠﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺻﻠﺢ اﻳﺠﺎد ﺷﻮد"‬
‫"ﺟﻨﮓ ﻣﺎ ﺟﻨﮓ ﻋﻘﻴﺪه اﺳﺖ و ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎ و ﻣﺮز ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺳﺪ‪ ...‬اﻳﻨﻜﻪ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ ﺗﻨﻬﺎ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ ﻳﺎ ﺷﻬﺮﻫﺎي دﻳﮕﺮ آزاد ﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻤﺎﻣﻲ‬
‫‪663‬‬
‫اﻳﻦﻫﺎ ﺧﻴﺎل ﺑﺎﻃﻞ ﻣﻠﻲﮔﺮاﻫﺎﺳﺖ‪ .‬ﻫﺪﻓﻤﺎن ﭘﻴﺎدهﻛﺮدن اﻫﺪاف ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ اﺳﻼﻣﻲ در ﺟﻬﺎن ﻓﻘﺮ و ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ اﺳﺖ‪".‬‬
‫"ﺟﻨﮓ را ﺗﺎ از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻦ ﺣﺰب ﺑﻌﺚ اداﻣﻪ ﺧﻮاﻫﻴﻢ داد‪ ،‬اﻳﻦ ﺟﻨﮓ ﺗﺎ ﭘﻴﺮوزي اداﻣﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ و ﻛﺴـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ ﺑـﺎ ﺟﻨـﮓ‬
‫‪664‬‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻔﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻼف رﺿﺎي ﺧﺪا اﺳﺖ‪".‬‬
‫"ﺗﺐ ﺟﻨﮓ در ﻛﺸﻮر ﻣﺎ ﺟﺰ ﺑﻪ ﺳﻘﻮط ﺻﺪام ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻧﺸﺴﺖ و اﻧﺸﺎاﷲ ﺗﺎ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻳﻦ ﻫﺪف ﻓﺎﺻﻠﻪ ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪه اﺳﺖ و‬
‫‪665‬‬
‫اﻛﻨﻮن ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺮز ﭘﻴﺮوزي ﻣﻄﻠﻖ رﺳﻴﺪهاﻳﻢ‪ ،‬ﺻﺪام و ﺟﻬﺎنﺧﻮاران ﺻﻠﺢﻃﻠﺐ ﺷﺪهاﻧﺪ‪".‬‬
‫آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي درﺑﺎره ﺧﺎﺗﻤﻪ دادن ﺟﻨﮓ و ﻣﺎﺟﺮاﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آنروزﻫﺎ ﮔﻔﺖ‪:‬‬

‫‪٧١‬‬
‫"وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ را ﻓﺘﺢ ﻛﺮدﻳﻢ و اﻳﻨﻬﺎ را ﺑﻴﺮون راﻧﺪﻳﻢ اﺣﺴﺎس ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎ ﺑﺨﺼﻮص ارﺗﺶ اﻧﮕﻴﺰه داﺧﻞ ﺷﺪن در‬
‫ﺧﺎك ﻋﺮاق را ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﺧﻮدﺷﺎن ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻣﺎ ﺗﺎ ﺣﺎﻻ ﺟﻨﮓ ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ دﺷﻤﻦ را از ﻛﺸﻮرﻣﺎن ﺑﻴﺮون ﻛﻨـﻴﻢ وﻟـﻲ ﺣـﺎﻻ اﮔـﺮ‬
‫ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ در ﺧﺎك ﻋﺮاق ﺑﺮوﻳﻢ اﻳﻦ ﻛﺸﻮر ﮔﺸﺎﻳﻲ اﺳﺖ و اﻧﮕﻴﺰه ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬روي ﻫﻤﻴﻦ اﺻﻞ ﻫﻢ ﻣﻦ ﻫﻤﺎن وﻗـﺖ ﭘﻴﻐـﺎم دادم‬
‫ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺎري ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺑﻜﻨﻴﺪ ﺣﺎﻻ وﻗﺘﺶ اﺳﺖ و ﺣﻤﻠﻪ ﻛﺮدن ﺑﻪ ﻋﺮاق درﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬آن روز ﺣﺴـﺎﺑﻲ ﺑـﺮاي ﻏﺮاﻣـﺖ ﺑـﻪ‬
‫ﻛﺸﻮر ﻣﺎ ﭘﻮل ﻣﻲدادﻧﺪ و ﻣﻨﺖ ﻣﺎ را ﻫﻢ ﻣﻲﻛﺸﻴﺪﻧﺪ و ﺷﺮاﻳﻂ آﻣﺎده ﺑﻮد‪ ،‬وﻟﻲ آﻗﺎﻳﺎن ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ اﻻن ﻣﻲروﻳﻢ ﻋﺮاق را‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮﻳﻢ‪ ،‬ﺻﺪام را ﻧﺎﺑﻮد ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ‪ .‬وﻟﻲ ﺧﻮب رﻫﺒﺮي ﺑﺎ اﻣﺎم ﺑﻮد و ﻧﻈﺮ اﻳﺸﺎن ﻣﻘﺪم ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺎ ﺑﻌـﺪ از ﻓـﺘﺢ ﺧﺮﻣﺸـﻬﺮ ﻣﺮﺗـﺐ‬
‫ﺷﻬﻴﺪ دادﻳﻢ‪ ،‬ﻣﺮﺗﺐ از ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻛﺎري ﻫﻢ از ﭘﻴﺶ ﺑﺮده ﻧﺸﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻓﺘﺢ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ ﻫﺸﺖ ﻧﻔﺮ از ﺳـﺮان ﻛﺸـﻮرﻫﺎ‬
‫آﻣﺪﻧﺪ‪ 666‬ﭘﺸﺖ ﺳﺮ اﻣﺎم در ﺗﻬﺮان ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻳﺎﺳﺮﻋﺮﻓﺎت ﺑﻮد‪ ،‬اﺣﻤﺪ ﺳﻜﻮﺗﻮره ﺑﻮد‪ ،‬ﺿﻴﺎء اﻟﺤﻖ ﺑﻮد‪،‬اﻳﻨﻬﺎ اﺻﺮار داﺷـﺘﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ اﻣﺎم ﺟﻨﮓ را ﭘﺎﻳﺎن ﺑﺪﻫﻨﺪ وﻟﻲ اﻣﺎم ﻗﺒﻮل ﻧﻜﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺎن وﻗﺖ اﮔﺮ وﺳﺎﻃﺖ آﻧﻬﺎ ﻗﺒﻮل ﺷﺪه ﺑﻮد ﻣﺎ در ﻣﻮﺿﻊ ﺑﺎﻻ ﺑـﻮدﻳﻢ و‬
‫‪667‬‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻴﻢ ﺧﺴﺎرت ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ و ﻋﺮاق را ﻣﺤﻜﻮم ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬وﻟﻲ ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ آن ﻓﺮﺻﺖ را از دﺳﺖ دادﻳﻢ‪".‬‬
‫ﮔﺮﭼﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬اﻳﻦ ﺧﺎﻃﺮه ﻣﻨﺘﻈﺮي را ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﺎر اول ﻣﺴﺎﻓﺮت ﺳﺮان ‪ 8‬ﻛﺸﻮر ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ ازﻓﺘﺢ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ‬
‫‪668‬‬
‫اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻨﺘﻈﺮي در ﺟﺎي دﻳﮕﺮ درﺑﺎره اداﻣﻪ ﺟﻨﮓ ﭘﺲ از ﻓﺘﺢ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫" ﭘﺲ از ﻓﺘﺢ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ ﺑﻪ دﻓﺘﺮ اﻳﺸﺎن ﭘﻴﻐﺎم دادم ﻛﻪ ارﺗﺶ اﻧﮕﻴﺰه ورود ﺑﻪ ﺧﺎك ﻋﺮاق را ﻧﺪارد و ﺑﻪ ﻋﻼوه ﻣﺎ را ﻣﺘﺠﺎوز ﺑـﻪ‬
‫ﺣﺴﺎب ﻣﻲآورﻧﺪ و ﺗﺠﺎوز از ﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺤﻜﻮم اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﺠﺎﺳﺖ ﻣﻘﺪﻣﺎت ﺻﻠﺢ ﻓﺮاﻫﻢ ﮔـﺮدد؛ اﻳـﻦ در ﺣـﺎﻟﻲ ﺑـﻮد ﻛـﻪ‬
‫ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﻲ زﻳﺎد ﺑﺮ ﺻﻠﺢ اﺻﺮار داﺷﺘﻨﺪ و ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻮدﻧﺪ ﺧﺴﺎرﺗﻬﺎي اﻳﺮان را ﺗﺎ اﻧﺪازه اي ﺟﺒﺮان ﻧﻤﺎﻳﻨـﺪ‪ .‬ﭘـﺲ از ﭘﻴﻐـﺎم‬
‫‪669‬‬
‫ﻣﻦ‪ ،‬ﺷﻨﻴﺪم ﺑﺮﺧﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻓﻼﻧﻲ ﺑﻮي دﻻر ﺑﻪ ﻣﺸﺎﻣﺶ ﺧﻮرده اﺳﺖ‪".‬‬
‫ﻳﺎﺳﺮ ﻋﺮﻓﺎت‪ ،‬رﻫﺒﺮ آزاده ﻓﻠﺴﻄﻴﻨﻴﺎن‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﻴﺶ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ آﻣﺪه ﺑﻮد و ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪":‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻓﺮﻳﺒﺘﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﻧﻤـﻲﮔﺬارﻧـﺪ‬
‫‪670‬‬
‫ﻫﻴﭽﻮﻗﺖ ﭘﺎي ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﺑﻐﺪاد ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻛﻪ ﻧﻤﻲﮔﺬارﻧﺪ ﺻﺪام ﺑﻪ ﺗﻬﺮان ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬دﻧﻴﺎ آﻧﻘﺪر ﺑﻲﺣﺴﺎب و ﻛﺘﺎب ﻧﻴﺴﺖ‪".‬‬
‫ﻋﺮﻓﺎت از آن ﺟﻠﺴﻪ اﻳﻦﻃﻮر ﻳﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫"ﭘﺲ از ﻓﺘﺢ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ ﺑﻪ دﻳﺪن ﺧﻤﻴﻨﻲ رﻓﺘﻢ و ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﺪن ﻧﻤﺎز در ﭘﺸﺖ ﺳﺮ او ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه رؤﺳﺎي ﺟﻤﻬﻮر ﭘﺎﻛﺴـﺘﺎن‪ ،‬ﮔﻴﻨـﻪ و‬
‫ﺑﻨﮕﻼدش ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗﻠﻮﻳﺤﻲ ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ اﻳﻨﻚ ﺗﻮ اﻣﺎم اُﻣﺖ اﺳﻼم ﻫﺴﺘﻲ‪ ،‬و ﻻزم اﺳﺖ ﻫﻤﭽﻮن ﻳﻚ رﻫﺒﺮ وﻗﺎﺋﺪ رﻓﺘﺎرﻛﻨﻲ و‬
‫از ورود ﺑﻪ ﺧﺎك ﻋﺮاق ﺑﭙﺮﻫﻴﺰي‪ .‬ﺧﻤﻴﻨﻲ اﻣﺎ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺗﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ ﺑﺮوﻳﺪ ﺧﻮد را اﺻـﻼح ﻛﻨﻴـﺪ ﺗـﺎ ﺑﻠﻜـﻪ در زﻣـﺎن‬
‫‪671‬‬
‫آزادﺳﺎزي ﻗﺪس ﺟﺎﻳﻲ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﺪﻫﻴﻢ‪".‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ آﻗﺎي ﻫﺎﺷﻤﻲ ﭘﺲ از ردﻛﺮدن ﭘﺬﻳﺮش ﺧﺴﺎرت ‪60‬ﻣﻴﻠﻴﺎردي ﻛﻪ ﻗﺮار ﺑﻮد از ﺳﻮي ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻧﻔﺖﺧﻴـﺰ ﻣﻨﻄﻘـﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﻏﺮاﻣﺖ از ﻃﺮف ﺻﺪام ﺑﻪ اﻳﺮان داده ﺷﻮد‪ 672‬و ﺑﻌﺪ از ﻓﺘﺢ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"ﻛﺪام ﺑﻲاﻧﺼﺎﻓﻲ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﻣﺮوز ﺑﻪ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻣﺎ ﻣﺘﻘﺎﺿﻲ ﻛﻴﻔﺮ ﻣﺘﺠﺎوز و ﺗﻨﺒﻴﻪ ﺻﺪام ﻧﺒﺎﺷﻴﻢ؟ ﻓـﺮدا‬
‫اﮔﺮ ﺻﺪام در ﻋﺮاق ﺑﻤﺎﻧﺪ ﻣﺎ ﺟﻮاب اﻳﻦ ﻫﻤﻪ اﻧﺴﺎن ﻓﺪاﻛﺎر ﻋﻀﻮﺑﺎﺧﺘﻪ را ﭼﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺑﺪﻫﻴﻢ؟ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﺟﺰ ﺳﻘﻮط ﺻـﺪام و‬
‫اﻳﺠﺎد ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ در ﻋﺮاق ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ دل ﺟﺎﻧﺒﺎزان و ﺧﺎﻧﻮاده ﺷﻬﺪا آراﻣﺶ ﺑﺒﺨﺸﺪ‪.‬ﻫﺮ ﻧﻮع ﻋﻮض ﻣﺎدي را ﻣﺎ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ‬
‫‪673‬‬
‫ﺑﺎز ﻫﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺧﺴﺎرت ﻋﻈﻴﻤﻲ ﻛﻪ ﻣﺎ دﻳﺪﻳﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪".‬‬

‫‪٧٢‬‬
 ‫ﺟﺴﺪ ﺳﺮﺑﺎز اﻳﺮاﻧﻲ در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺑﺼﺮه‪ ،‬ﺗﻴﺮﻣﺎه ‪1361‬‬

‫دو ﻫﻔﺘﻪ ﭘﺲ از ﻓﺘﺢ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﻫﻴﺌﺖ ﺻﻠﺢ ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ اﺳﻼﻣﻲ در ‪ 20‬ﺧﺮداد ‪ 61‬از دو ﻛﺸﻮر اﻳﺮان و ﻋﺮاق ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺠﺎوز اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﻪ ﻟﺒﻨﺎن ﺟﻨﮓ را ﺧﺎﺗﻤﻪ دﻫﻨﺪ و ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﺮاي دﻓﻊ ﺗﺠﺎوز اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻛﺸﻮر ﻣﺴﻠﻤﺎن‬
‫آﻣﺎده ﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬ﺻﺪام در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 20‬ﺧﺮداد ‪ 61‬اﻋﻼﻣﻴﻪاي ﺻﺎدر ﻛﺮد و آﻣﺎدﮔﻲ ﻋﺮاق را ﺑﺮاي ﻋﻘﺐ ﻧﺸﻴﻨﻲ ﻓﻮري ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺧـﻮد‬
‫ﺗﺎ ﻣﺮزﻫﺎي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه در ﻗﺮارداد اﻟﺠﺰاﻳﺮ اﻋﻼم ﻛﺮد‪ .‬او اﻋﻼم داﺷﺖ ﻛﻪ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﻴﻨﻲ ﻇﺮف دو ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﻳـﺎن‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ رﺳﻴﺪ ‪ .‬ﺑﺮاي ﺣﻞ اﺧﺘﻼﻓﺎت ﻧﻴﺰ ﻣﺬاﻛﺮه ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻳﺎ ارﺟﺎع ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ اﺳﻼﻣﻲ ﻳﺎ ﺟﻨـﺒﺶ ﻏﻴﺮﻣﺘﻌﻬـﺪﻫﺎ ﻳـﺎ‬
‫ﺷﻮراي اﻣﻨﻴﺖ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻋﺮاق در اﻳﻦ ﻣﻮﻗﻊ ﺿﻌﻴﻒﺗﺮﻳﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺧﻮد در ﺳﺎلﻫﺎي ﭘﺲ از ﺟﻨـﮓ‬
‫ﻗﺮار داﺷﺖ‪ 674.‬در ‪ 21‬ﺗﻴﺮ ‪ 61‬ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪ ‪ 512‬ﺷﻮراي اﻣﻨﻴﺖ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ ﻛﻪ ﺧﻮاﺳﺘﺎر آﺗﺶﺑﺲ و ﻋﻘﺐﻧﺸﻴﻨﻲ ﻧﻴﺮوﻫﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺮزﻫﺎي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ اﺗﻔﺎق آرا ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺷﺪ‪ .‬ﻋﺮاق ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪ را ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ و اﻳﺮان آن را رد ﻛﺮد‪ 675.‬ﻓﺮداي‬
‫آن روز در ‪ 23‬ﺗﻴﺮ ‪ ،61‬ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺗﻌﺮﺿﻲ اﻳﺮان ﺑﺎ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺣﻤﻠﻪ ﺗﻬﺎﺟﻤﻲ ﺑﻪ ﺧﺎك ﻋﺮاق ﺗﺤﺖ ﻧﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت رﻣﻀـﺎن ﺷـﺮوع‬
‫ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﻜﺴﺖ ﻣﻮاﺟﻪ ﮔﺸﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺑﺎ ‪ 50‬ﻋﻤﻠﻴﺎت در ﺧﺎك ﻋﺮاق‪ ،676‬ﺗﺎ ‪ 28‬ﻓـﺮوردﻳﻦ ‪ 68‬اداﻣـﻪ ﻳﺎﻓـﺖ و دﻓـﺎع‬
‫ﻣﻘﺪس ﺑﺪل ﺑﻪ ﺣﻤﻠﻪ ﻧﺎﻣﻘﺪس ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻃﻮل ده ﻣﺎه ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺟﻨﮓ در اﻧﺴﺎﻧﻲﺗﺮﻳﻦ روش ﻣﻤﻜﻦ‪ ،‬ﻧﮕﺬاﺷﺖ ﺣﺘﻲ ﻳﻚ‬
‫ﺗﻮپ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻋﺮاق ﺷﻠﻴﻚ ﺷﻮد‪ .‬ﺣـﺎل آﻧﻜـﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫﺎن ﺳـﭙﺎه و در راس آنﻫـﺎ ﻫﺎﺷـﻤﻲ رﻓﺴـﻨﺠﺎﻧﻲ ﻓﺸـﺎر‬
‫ﻣﻲآوردﻧﺪ‪ 677‬و اﺳﻠﺤﻪﻫﺎي ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﺻﺪام‪ ،‬ﺷﻬﺮﻫﺎي اﻳﺮان را ﻫﺪف ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬اﻳﺮان ﻧﻴﺰ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺜﻞ و"ﺗﻼﻓﻲ" ﻛﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﺑﺮﻛﻨﺎري ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺑﺎ در اﺧﺘﻴﺎر ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺳﻼحﻫﺎي ﺳﻨﮕﻴﻦ‪ ،‬ﺗﻮپﻫﺎ را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺷﻬﺮﻫﺎ و ﻣﻨـﺎزل‬
‫ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﺑﺼﺮه ﻧﺸﺎﻧﻪ رﻓﺘﻨﺪ و ﺟﻨﺎﻳﺘﻲ ﺑﺮ ﺟﻨﺎﻳﺖﻫﺎ اﻓﺰودﻧﺪ‪ 678.‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻓﺎﺟﻌﻪﺑﺎر اداﻣﻪ دادن ﺟﻨﮓ ﭼﻨﺎن اﺳـﺖ ﻛـﻪ اﻧﺘﻈـﺎر‬
‫ﻧﻤﻲرود اﻳﺮان ﺗﺎ ﺳﺪه ﺟﺪﻳﺪ ﺷﻤﺴﻲ از زﻳﺮ ﺑﺎر ﺗﺒﻌﺎت آن ﻛﻤﺮ راﺳﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮ ﻃﺒﻖ آﻣﺎر دوﻟﺘﻲ در ﺟﻨﮕﻲ ﻛﻪ دو ﺳﺎل ﺑﻴﺸـﺘﺮ‬
‫از زﻣﺎن ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﻲ دوم و ﭼﻬﺎر ﺳﺎل ﺑﻴﺸﺘﺮ از زﻣﺎن ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﻲ اول ﻃـﻮل ﻛﺸـﻴﺪ‪ 217،‬ﻫـﺰار ﻛﺸـﺘﻪ‪ 378 ، 679‬ﻫـﺰار‬
‫ﻣﻌﻠﻮل‪ 100 ، 680‬ﻫﺰار ﻣﺼﺪوم ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ‪4 ،681‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻫﻜﺘﺎر زﻣﻴﻦ آﻟﻮده ﺑﻪ ﻣـﻴﻦ‪ 16 ،682‬ﻣﻴﻠﻴـﻮن ﻣـﻴﻦ ﺧﻨﺜـﻲ ﻧﺸـﺪه‪ 683‬و‬
‫‪684‬‬
‫ﺑﺮﺟﺎي ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﮔﺮﭼﻪ اﻳﻦ آﻣﺎرﻫﺎي رﺳﻤﻲ اﺳﺖ و ﻃﺒﻖ ﻋﺮف‪ ،‬ﺑﺎزﮔﻮﻛﻨﻨﺪه ﻛـﻒ ﺣـﺪاﻗﻠﻲ‬ ‫‪1000‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر ﺧﺴﺎرت ﻣﺎدي‬
‫ﻛﺸﺘﻪ ﻫﺎ و ﺧﺴﺎرات‪ .‬ﺣﺎل آﻧﻜﻪ ﻃﺒﻖ ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﺧﺴﺎرات ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ وارده ﺑـﻪ اﻳـﺮان‪ 97/2 ،‬ﻣﻴﻠﻴـﺎرد دﻻر و‬
‫‪685‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺗﻌﺪاد ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎدي از ﺳﺮﺑﺎزان اﻳﺮاﻧﻲ‬ ‫ﺧﺴﺎرات ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‪ 34535 ،‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر ﺑﺮآورد ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﻓﺘﺢ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ در ﺑﺼﺮه و ﻓﺎو و ﺧﺎك ﻋﺮاق ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ ودر ﻛﺎرون‪ ،‬دﺟﻠﻪ و ﻓﺮات ﻏﺮق ﺷـﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻌـﺪاد ﻛﺸـﺘﻪﻫـﺎي‬
‫ﺟﻨﮓ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﺑﻴﺶ از رﻗﻢ اﻋﻼم ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﻛﻪ ﺟﺴﺪﺷﺎن ﻫﻴﭻﮔﺎه ﭘﻴﺪا ﻧﺸﺪ و اﻛﻨـﻮن ﻧﻴـﺰ در ﻗﻌـﺮ‬
‫ﻛﺎﻧﺎلﻫﺎ و ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ در ﺧﺎك ﻋﺮاق ﻣﺪﻓﻮن و ﺑﻲﻧﺸﺎناﻧﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻛﺮﺑﻼي ‪ 5‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺷﻐﺎل اﺑﻮاﻟﺨﺼـﻴﺐ‬

‫‪٧٣‬‬
 ‫‪686‬‬
‫ﺑـﺮ ﻃﺒـﻖ‬ ‫در ﺷﺮق ﺑﺼﺮه و در ﺧﺎك ﻋﺮاق اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺟﻨﮓ‪ ،‬ﺳﭙﺎه اﻳﺮان ﻣﺘﺤﻤﻞ ‪ 30‬ﻫﺰار ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫آﻣﺎر ﺑﻨﻴﺎد ﺷﻬﻴﺪ رﺟﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺎزﮔﻲ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد ﻛﺸﺘﻪﻫﺎي اﻳﺮان در ﻃﻮل ﺟﻨﮓ ‪ 8‬ﺳﺎﻟﻪ‪ ،‬ﺣﺪودا ﻣﻌﺎدل ﻳﻚ‬
‫ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ آﻣﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻮل ﺧﺮﻳﺪ اﺳﻠﺤﻪﻫﺎي ﻗﺎﭼﺎق وﻏﻴﺮﻗﺎﭼﺎق در ﺑﺎزارﻫﺎي ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ و ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ در ﻃﻮل اﻳﻦ‬
‫‪ 6‬ﺳﺎل‪ ،‬اﺧﺘﻨﺎق و اﺳﺘﺒﺪاد‪ ،‬ﺿﺮﺑﻪﻫﺎي ﺷﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ و ﻛﺎﻧﻮن ﺧﺎﻧﻮاده در اﺟﺘﻤﺎع و ﻓﺮوﭘﺎﺷﻲ دﻫﺸﺘﻨﺎك اﻗﺘﺼﺎد ﻛﺸـﻮررا‬
‫ﻧﻴﺰ اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻌﺪ از اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬ﺿﺮﺑﻪ دوم ﺷﺪﻳﺪﺗﺮ و اﺳﺎﺳﻲﺗﺮ ﺑﻪ داﻧﺸﮕﺎه زده ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﮔﻔﺘـﻪ آﻗـﺎي رﻓﺴـﻨﺠﺎﻧﻲ‪40 ،‬‬
‫درﺻﺪ از ﺳﻬﻤﻴﻪ داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ ﺑﻪ رزﻣﻨﺪﮔﺎن وﺳﭙﺎﻫﻴﺎن اﺧﺘﺼﺎص ﻳﺎﻓﺖ و ﺑﺪﻳﻦرو ﺳﻴﻞ ﻛﺜﻴـﺮي از ﻣﺴـﺘﻌﺪان و داﻧـﺶﻃﻠﺒـﺎن‬
‫‪687‬‬
‫ﭘﺸﺖ درب ﻛﻨﻜﻮر ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮاﻳﻲ ﻋﻈﻴﻢ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت اﻳﺮان در ﺗﺠﺎرت اﺳﻠﺤﻪ ﺑﻪ ﺑﺎر آوردﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻧﺎم اﻳﺮان ﮔﻴﺖ) اﻳﺮان ﻛﻨﺘﺮا( در دﻧﻴﺎ ﺻﺪا ﻛـﺮد‪.‬‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺳﺎزش ﻣﻘﺎﻣﺎت اﻳﺮان و روﻧﺎﻟﺪ رﻳﮕﺎن‪ ،‬دوﻟﺖ آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺗﻌﻬﺪ ﻛﺮد ﺗﺎ ﻓﺮوش اﺳﻠﺤﻪ را ﺑﻪ اﻳﺮان آﻏﺎزﻛﻨﺪ و ﻃﺒﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﻳﻦ‬
‫ﻛﺎر را اﻧﺠﺎم داد و ﺳﻼحﻫﺎ را از ﻃﺮﻳﻖ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﮔﺎه ﺗﺎ ‪ 3‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻴﻤﺖ اﺻﻠﻲ ﺑﻪ دوﻟﺖ اﻳﺮان ﻓﺮوﺧﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻋﺘﺮاﻓﺎت ﻣﻘﺎﻣﺎت دوﻟﺖ‬
‫رﻳﮕﺎن‪ ،‬ﺷﻬﺎدت اﻓﺴﺮان راﺑﻂ از ﺟﻤﻠﻪ اﻟﻴﻮر ﻧﻮرث و ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪن ﺑﺤﺚ ﺑﻪ دادﮔﺎه و ﻛﻨﮕﺮه آﻣﺮﻳﻜﺎ اﻓﺘﻀﺎح اﺑﻌﺎد وﺳﻴﻊﺗـﺮي‬
‫ﺑﻪ ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﺎ رو ﺷﺪن اﺳﻨﺎد واﻓﺸﺎي زد و ﺑﻨﺪ ﻣﻘﺎﻣﺎت اﻳﺮاﻧﻲ و آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ وﻣﻌﺎﻣﻼت اﺳﻠﺤﻪ‪ ،‬راﺑﺮت ﻣﻚﻓﺎرﻟﻴﻦ دﺳﺖ ﺑﻪ‬
‫ﺧﻮدﻛﺸﻲ زد و ﻧﻴﻤﻲ از ﻣﺸﺎوران اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠﻲ آﻣﺮﻳﻜﺎ از ﻛﺎر ﺑﺮﻛﻨﺎر ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﺸﻬﻮرﺗﺮﻳﻦ ﻫﻔﺘﻪﻧﺎﻣﻪ دﻧﻴﺎ‪ ،‬ﺗﺎﻳﻢ‪ ،‬روي ﺟﻠﺪ ﺧـﻮد‬
‫را ﺑﻪ اﻳﻦ ﻗﻀﻴﻪ اﺧﺘﺼﺎص داد و در ‪ 17‬ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ 1986‬ﺗﻴﺘﺮ زد‪ ":‬ﺳﺎزش ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ رﻳﮕﺎن و اﻳﺮان"‪ .688‬ﺑﺮ ﻃﺒـﻖ ﮔـﺰارش ﻛﻤﻴﺘـﻪ‬
‫ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﮕﺮه آﻣﺮﻳﻜﺎ ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻳﺮان ﻛﻨﺘﺮا ﻛﻪ در ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ 1987‬ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ‪ ،‬ﻓﺮوش اﺳﻠﺤﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻪ اﻳﺮان‪،‬از ﻃﺮﻳﻖ اﺳﺮاﺋﻴﻞ‬
‫ﺑﺎ ﻣﻮاﻓﻘﺖ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر روﻧﺎﻟﺪ رﻳﮕﺎن‪ ،‬در ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪ 1985‬ﺷﺮوع ﺷﺪ‪ .‬ﺷـﻤﺎري از اﻳـﻦ ﺗﺴـﻠﻴﺤﺎت ﻋﺒـﺎرت ﺑﻮدﻧـﺪ از ‪2008‬‬
‫ﻣﻮﺷﻚ ﺿﺪ ﺗﺎﻧﻚ ﺗﺎو ﻣﺪل ‪ BGM-71‬و ‪ 235‬ﻗﻄﻌﻪ ﻣﻮﺷﻚ ﻫﺎوك ﻣﺪل ‪ MIM-23‬ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﻪ اﻳﺮان ﺗﺤﻮﻳـﻞ‬
‫داده ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ ﺑﻌﺪي اﺳﻠﺤﻪﻫﺎي آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﺑﻪ ارزش ‪ 2‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ از ﻃﺮف اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﻪ اﻳﺮان ارﺳﺎل ﺷـﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ ﺷﺎﻣﻞ ‪ 18‬ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎي ﺑﻤﺐاﻓﻜﻦ ‪ WX، F-4‬ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎي ﺑﻤﺐاﻓﻜﻦ ‪ A4-skyhawk‬ﺑﻮد‪ .‬ﻻﻧﺪن آﺑـﺰرور ﺗﺨﻤـﻴﻦ زد‬
‫ارﺗﺶ اﺳﺮاﺋﻴﻞ در ﻃﻮل ﺟﻨﮓ‪ ،‬ﺳﺎﻻﻧﻪ ‪ 500‬ﻣﻴﻠﻴﻮن دﻻر اﺳﻠﺤﻪ ﺑﻪ اﻳﺮان ﻓﺮوﺧﺘﻪ اﺳـﺖ‪ .‬ﻣﺠﻠـﻪ ﺗـﺎﻳﻢ ﻧﻴـﺰ ﻧﻮﺷـﺖ‪ :‬ﺑﻨـﺎ ﺑـﺮ‬
‫‪689‬‬
‫ﻫﺎﺷﻤﻲ‬ ‫ﮔﺰارﺷﺎت‪ ،‬ﻣﻘﺎﻣﺎت اﺳﺮاﺋﻴﻠﻲ ﺑﺮاي وارﻳﺰ ﭘﻮل و ﻣﻌﺎﻣﻼت ﺣﺴﺎبﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي در ﺑﺎﻧﻚ ﺳﻮﺋﻴﺲ اﻳﺠﺎد ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ ‪ 17‬ﺳﺎل ﭘﺲ از اﻳﻦ رﺳﻮاﻳﻲ‪ ،‬در ﻣﺼﺎﺣﺒﻪاي ﺑﻪ ﺧﺮﻳﺪ اﺳﻠﺤﻪ از آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑـﻪ واﺳـﻄﻪﮔـﺮي ﻛﺸـﻮر دﻳﮕـﺮي ]‬
‫‪690‬‬
‫اﺳﺮاﺋﻴﻞ[ اﺷﺎره ﻛﺮد‪.‬‬
‫از آن ﺳﻮ ﭘﺲ از ﻓﺘﺢ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻗﻮي ارﺗﺶ ﻛﻪ ﻣﺘﺸﻜﻞ از اﻓﺴﺮان ﺑﺎﺗﺠﺮﺑﻪ و ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫﺎن ﻋـﺎﻟﻲرﺗﺒـﻪ ﺑـﻮد‪ ،‬ﻛﻨـﺎر‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪ و ﻧﺴﻞ ﺟﺪﻳﺪ "ﺳﭙﺎﻫﻴﺎن اﺳﺘﺨﺎرهاي" ﺑﻪ ﻣﻴﺪان آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ در ﻃﻮل ‪ 20‬ﻣﺎه )از ﺷﺮوع ﺟﻨﮓ ﺗﺎ ﻓﺘﺢ ﺧﺮﻣﺸـﻬﺮ(‬
‫ﻳﻚ ﻧﮕﺎه ﺳﻄﺤﻲ ﺑﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎتﻫﺎﻳﻲ ﻣﻬﻤﻲ ﻛﻪ ارﺗﺶ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ آن را در اﺧﺘﻴﺎر داﺷـﺘﻪ اﺳـﺖ ﺑﻴﺎﻧـﺪازﻳﻢ‪ ،‬ﻧـﺎمﻫـﺎي زﻳـﺮ را‬
‫ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ‪ :‬ﻃﺮﻳﻖاﻟﻘﺪس)آزاد ﺳﺎزي ﺑﺴﺘﺎن و ﺗﻨﮕﻪ ﭼﺰاﺑـﻪ(‪ ،‬ﺑﻴـﺖاﻟﻤﻘـﺪس) ﻓـﺘﺢ ﺧﺮﻣﺸـﻬﺮ(‪ ،‬ﺷﻜﺴـﺘﻦ ﺣﺼـﺮ آﺑـﺎدان و‬
‫ﻓﺘﺢاﻟﻤﺒﻴﻦ)آزادﺳﺎزي ﺷﻮش داﻧﻴﺎل‪ ،‬دزﻓﻮل‪ ،‬دﺷﺖ ﻋﺒﺎس(‪ .691‬ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران در ﻃﻮل اﻳﻦ ‪ 20‬ﻣﺎه ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺗﻴﭗ ﭘﻴـﺎده ﺑـﻪ‬
‫ﻧﺎم ‪ 17‬ﻗﻢ و ﻳﻚ ﻟﺸﮕﺮ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﺤﻤﺪ رﺳﻮلاﷲ ﺗﺸﻜﻴﻞ داد‪ 692.‬ارﺗﺶ ﻣﻈﻠﻮﻣﺎﻧﻪ ﺟﻨﮕﻴﺪ و ﺑﻲﺳﺮ و ﺻﺪا ﻳﻚ ﻳﻚ ﺳﺮزﻣﻴﻦﻫﺎي‬
‫اﺷﻐﺎﻟﻲ را ﺑﺎزﭘﺲ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺷﺮح رﺷﺎدتﻫﺎ و دﻻوريﻫﺎي ﺳﺮﺑﺎزان و اﻓﺴﺮان دﺳﺖاز ﺟﺎن ﺷﺴﺘﻪ ارﺗﺶ در ﻃـﻮل اﻳـﻦ ﻣـﺪت‬
‫ﻣﺤﺘﺎج دهﻫﺎ وﺻﺪﻫﺎ ﻛﺘﺎب اﺳﺖ‪ .‬زﻧﺪﮔﻲ آﻧﺎن ﻛﻪ ﮔﻤﻨﺎم و ﺑﻲادﻋﺎ ﺑﻪ دﻓﺎع از ﻣﻴﻬﻦ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻨﺪ و در اوج ﺳـﺨﺘﻲﻫـﺎ "ﺑـﺮاي‬
‫وﻃﻦ ﻣﺮدن" را ﻣﻌﻨﺎ ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬آنﭼﻨﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻳﺎد و ﺑﻪ اﻓﺘﺨﺎرﺷﺎن ﺗﻤﺎم ﻗﺪ اﻳﺴﺘﺎد و ﻛﻼه از ﺳﺮ ﺑﺮداﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻛﻮدﺗﺎ ﻋﻠﻴﻪ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر و ﻓﺘﺢ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ‪ ،‬ﺑﺎﻧﺪ ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري و در راس آنﻫـﺎ ﻫﺎﺷـﻤﻲ رﻓﺴـﻨﺠﺎﻧﻲ ارﺗـﺶ را ﺷـﺨﻢ‬
‫زدﻧﺪ‪ 693.‬روﺳﺎي ﭘﺮﺳﺎﺑﻘﻪاي ﻫﻤﭽﻮن ﺗﻴﻤﺴﺎر ﻓﻼﺣﻲ‪ ،‬ﺷﺎﮔﺮد اول دوره داﻧﺸﻜﺪه ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺑﺎ‪ 7‬ﺳﺎل ﺳﺎﺑﻘﻪ اﺳﺘﺎدي ﺗﺎﻛﺘﻴﻚ‬
‫ﻧﻈﺎﻣﻲ در داﻧﺸﻜﺪه ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ و ﺳﺘﺎد زﻣﻴﻨﻲ ارﺗﺶ‪ ،‬ﺳﺮﻟﺸﮕﺮﻇﻬﻴﺮﻧﮋاد ﺑﺎ ﺳﺎﺑﻘﻪ ‪ 25‬ﺳﺎل ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫﻲ واﺣـﺪﻫﺎي ﻧﻈـﺎﻣﻲ از‬
‫دﺳﺘﻪ ﺗﺎ ﺗﻴﭗ‪ ،694‬ﺳﺮﻫﻨﮓ ﻓﻜﻮري ﻓﺎرغاﻟﺘﺤﺼﻴﻞ دوره ﻋﺎﻟﻲ ﻫﻮاﻳﻲ آﻣﺮﻳﻜﺎ در ﺳﺎل‪ ، 57‬ﻧﺎﺧﺪا اﻓﻀﻠﻲ ﺑـﺎ ﺳـﺎﺑﻘﻪ ‪ 25‬ﺳـﺎل‬
‫ﺧﺪﻣﺖ در ﻧﻴﺮوي درﻳﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺳﺮﻫﻨﮓ ﻛﺒﻴﺮي‪ ،‬ﺳﺮﻫﻨﮓ ﻋﻄﺎرﻳﺎن‪ ،695‬ﻧﺎﺧﺪا ﺣﻜﻴﻤﻲ‪ ،‬درﻳﺎدار ﺣﺴﻴﻦ ﻣﻠـﻚزادﮔـﺎن)ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه‬

‫‪٧٤‬‬
‫ﻧﻴﺮوي درﻳﺎﻳﻲ(‪ ،‬درﻳﺎدار ﺣﺴﻴﻦ ﻛﺎﺷﺎﻧﻲ ‪ ،‬اﺑﻮﺷﺮﻳﻒ‪ ،696‬درﻳـﺎدار ﻣﺤﻤـﻮد اﺣﻤـﺪي‪ ،‬ﺳﺮﻟﺸـﮕﺮ ﺑـﺎﻗﺮي‪ ،‬درﻳـﺎدار دارﻳـﻮش‬
‫اﻣﻴﺮﻳﮕﺎﻧﻪ‪ ،‬درﻳﺎدار ﺑﻬﻤﻦ ﺷﻔﻴﻘﻲ؛ زﻧﺪاﻧﻲ‪،‬ﻛﺸﺘﻪ‪ ،‬اﻋﺪام‪ ،‬ﺗﺼﻔﻴﻪ وﻳﺎ از ﻛﺎر ﺑﺮﻛﻨﺎر ﺷﺪﻧﺪ و ﻣﺤﺴـﻦ رﺿـﺎﻳﻲ‪ ،‬رﺣـﻴﻢ ﺻـﻔﻮي‪،‬‬
‫ﻣﺤﺴﻦ رﻓﻴﻖ دوﺳﺖ‪ ،‬رﺿﺎ ﺳﻴﻒ اﻟﻠﻬﻲ‪ ،‬ﻋﻠﻲاﺻﻐﺮ ﺷﻴﺨﻲ‪ ،‬ﻣﺤﻤـﺪ اﺑـﺮاﻫﻴﻢ ﺳـﻨﺠﻘﻲ‪ ،‬اﺻـﻐﺮ ﺳـﻠﻴﻤﺎﻧﻴﻪ‪ ،‬اﺑـﺮاﻫﻴﻢ ﻣﺤﻤـﺪ‬
‫زاده‪،‬ﻣﺴﻌﻮد ﺟﺰاﻳﺮي‪ ،‬ﺣﻤﻴﺪ ﺣﺎج ﻋﺒﺪاﻟﻮﻫﺎب ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻨﻲ ‪29-28‬ﺳﺎل و درﺣﺎﻟﻲﻛـﻪ ﺣﺘـﻲ ﻳـﻚ ﻧﻔـﺮ از اﻳـﻦ ﺟﻤـﻊ‬
‫ﺗﺤﺼﻴﻼت ﻧﻈﺎﻣﻲ در ﺣﺪ داﻧﺸﻜﺪه اﻓﺴﺮي ﻧﺪاﺷﺖ و ﺣﺘﻲ ﻧﻴﻤﻲ از آنﻫﺎ ﺣﺘﻲ دﻳﭙﻠﻢ دوره ﻣﺘﻮﺳﻄﻪ دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن را ﻫﻢ ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ؛ ﺑﺮ ﺗﺨﺖ ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران ﺗﻜﻴﻪ زدﻧﺪ‪ 697.‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺣﻤﻠﻪ اﺳﺘﺨﺎره ﻣـﻲﺧﻮاﺳـﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ در ﺧﺎﻃﺮاﺗﺶ ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫"ﻣﺤﺴﻦ رﺿﺎﻳﻲ ﻣﺸﻮرت داﺷﺖ ﻛﻪ از ﻣﺤﻮرﻫﺎي دﻳﮕـﺮ ﺣﻤﻠـﻪ ﻛﻨـﻴﻢ‪ .‬ﭘـﺬﻳﺮﻓﺘﻴﻢ‪ .‬اﻣـﺎم را ﻫـﻢ زﻳـﺎرت ﻛـﺮد‪ .‬اﺳـﺘﺨﺎره‬
‫‪698‬‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ‪".‬‬
‫و ﺧﻴﺎﻧﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ‪ .‬ﺑـﺮاي ﻓﺮﺳـﺘﺎدن ﻧﻮﺟﻮاﻧـﺎن و ﺟﻮاﻧـﺎن روي ﻣـﻴﻦ‪ ،‬داوﻃﻠـﺐ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨـﺪ و ﻧﺎﻣﺸـﺎن را "ﺧـﻂﺷـﻜﻦ"‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪.‬ﻣﺎﺟﺮاﻳﻲ ﻛﻪ در ﭘﻲ ﻣﻲآﻳﺪ ﺧﺎﻃﺮه ﺳﺮﺗﻴﭗ دوم ﺑﻴﺮاﻟﻮﻧﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳـﺒﺖ ﻫﻔﺘـﻪ دﻓـﺎع ﻣﻘـﺪس درروزﻧﺎﻣـﻪ‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﭼﺎپ ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫"ﺧﺒﺮ دادﻧﺪ ﮔﺮدان ﻋﺎﺷﻘﺎن ﺣﺴﻴﻦ )ع( ﺑﺮاي ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﻣﻴﺪان ﻣﻴﻦ در راﻫﻨﺪ‪ .‬ﺗﺎ ﺑﻪ آن روز ﻧﺎم اﻳﻦ ﮔﺮدان را ﻧﺸﻨﻴﺪه ﺑﻮدم و‬
‫ﺑﺎ ﻧﺤﻮه ﻛﺎر آﺷﻨﺎ ﻧﺒﻮدم‪ .‬ﺳﺎﻋﺘﻲ ﻧﮕﺬﺷﺖ ﻛﻪ دو ﻣﺎﺷﻴﻦ رﻳﻮ ﻛﻪ ﭘﺮ از ﺑﺴﻴﺠﻲﻫﺎ ﺑﻮد وارد ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻫﻨﻮز ﺑﺮادران ﺑﺴﻴﺠﻲ‬
‫از ﻣﺎﺷﻴﻦ ﭘﻴﺎده ﻧﺸﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ را در آﻏﻮش ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ را ﺑﻮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﺻﺤﻨﻪ ﻋﺠﻴﺒﻲ ﺑـﻮد‪ .‬از ﺷـﺪت ﮔﺮﻳـﻪ‬
‫ﺟﻮاﻧﺎن ﺑﺴﻴﺠﻲ‪ ،‬ﻫﻤﻪ رزﻣﻨﺪﮔﺎن ﺑﻪ ﮔﺮﻳﻪ اﻓﺘﺎده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﻨﻮز ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻴﻢ ﻛﺎر آن ﺑﭽﻪﻫﺎ ﭼﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺧﺪاﺣﺎﻓﻈﻲ ﺑﭽﻪﻫﺎي ﺑﺴﻴﺞ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﺷﺪ‪ ،‬در ﻛﻨﺎر ﻣﻴﺪان ﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﺧﻂ اﻳﺴﺘﺎدﻧﺪ و در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﭼﻬﺮهﻫﺎي ﻫﻤﻪﺷﺎن ﭘﺮ از اﺷﻚ‬
‫ﺑﻮد ﺑﻪ ﻣﻴﺪان ﻣﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻨﻄﻘﻪ در ﺳﻜﻮت ﻓﺮورﻓﺘﻪ ﺑﻮد و ﻫﻤﻪ رزﻣﻨﺪﮔﺎن ﺑﺎ ﻫﻴﺠﺎن و ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﭼﺸﻢ ﺑﻪ‬
‫ﺑﺴﻴﺠﻲﻫﺎ دوﺧﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺟﻮان ﺑﺴﻴﺠﻲ ﻛﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺣﺪود ‪ 20‬ﺳﺎل ﺳﻦ داﺷﺖ رو ﺑﻪ ﺑﺮادران ﺑﺴﻴﺠﻲ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ ":‬ﻓﺪاي ﺑﺪن‬
‫ﭘﺎره ﭘﺎره آﻗﺎ اﺑﺎﻋﺒﺪاﷲ‪ ،‬ﺗﻤﺎم ﺟﺎنﻫﺎي ﻣﺎ‪ .‬آﻗﺎ ﻣﻨﺘﻈﺮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ از اﻳﻦ آﻗﺎ را ﻣﻌﻄﻞ ﻧﮕﺬارﻳﺪ‪ ".‬ﻳﺎ ﺣﺴﻴﻦ ﮔﻔﺖ و ﺑﻪ ﻣﻴﺪان ﻣﻴﻦ‬
‫زد‪ .‬ﺻﺪاي اﻧﻔﺠﺎرﻫﺎي ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ ﺟﻬﻨﻤﻲ از آﺗﺶ را در ﻣﻘﺎﺑﻞ دﻳﺪﮔﺎه ﻫﻤﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد آورد‪ .‬ﺻﺪاي ﻳـﺎ ﺣﺴـﻴﻦ ﺑﭽـﻪﻫـﺎي‬
‫‪699‬‬
‫ﺑﺴﻴﺠﻲ در ﺻﺪاي اﻧﻔﺠﺎرﻫﺎ ﮔﻢ ﺷﺪه ﺑﻮد‪"...‬‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ آﻣﺎري ﻛﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ از ﺳﻮي ﻣﺪﻳﺮﻛﻞ آﻣﺎر ﺑﻨﻴﺎد ﺷﻬﻴﺪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ اﻋﻼم ﺷﺪ‪ 44 ،‬درﺻﺪ ﺷﻬﺪاي ﺟﻨـﮓ‪ ،‬ﻣﻌـﺎدل ‪96‬‬
‫‪700‬‬
‫ﻫﺰار ﻧﻔﺮ را ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن و ﺟﻮاﻧﺎن ‪ 16‬ﺗﺎ ‪ 20‬ﺳﺎل ﺗﺸﻜﻴﻞ دادﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﺧﺎك ﻋﺮاق‪ ،‬ﺻﺪام اوﻟﻴﻦ ﺣﻤﻠﻪ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﮔﺴﺘﺮده ﺧﻮد را در ‪ 3‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ 1362‬ﺑﺮاي ﺑﺎزﭘﺲ ﮔﻴﺮي ﻓﺎو اﻧﺠﺎم داد‪ .‬در‬
‫اﻳﻦ ﺣﻤﻠﻪ‪ ،‬ﻛﻪ اوﻟﻴﻦ ﺣﻤﻠﻪ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻋﺮاق ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرﻓﺖ و ﭘﺲ از آن ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ‪ 570‬ﺣﻤﻠﻪ ﺷـﻴﻤﻴﺎﻳﻲ دﻳﮕـﺮ ﭘﻴﮕﻴـﺮي ﺷـﺪ‪،‬‬
‫ﻟﺸﮕﺮ اﻳﺮان ﺷﻜﺴﺖ ﺳﺨﺘﻲ ﻣﺘﺤﻤﻞ ﺷﺪ‪ .‬اﻇﻬﺎرات ﺳﺮدار ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻧﻴﻜﺨﻮاه دراﻳﻦﺑﺎره ﺗﻜﺎن دﻫﻨﺪهاﺳﺖ‪:‬‬
‫" ﻳﻚ ﻟﺸﻜﺮ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﻛﻞ ﻧﻴﺮوﻫﺎﻳﺶ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺷﺪ و دوﺑﺎره ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻴﺮو ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻦ ﻣﻌﺘﻘﺪم ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻓـﺎو ﺑـﻮد‬
‫‪701‬‬
‫ﻣﺼﺪوم ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ اﺳﺖ‪".‬‬
‫آﻏﺎز ﻋﻤﻠﻴﺎتﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﮔﺴﺘﺮده ﻋﺮاق‪ ،‬در ‪ 3‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ 1362‬ﺑﻮد‪ ،‬دﻗﻴﻘﺎ ‪ 18‬ﻣﺎه ﭘﺲ از ﻓﺘﺢ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ‪ .‬ﺻـﺪام ﺑـﺎ اﻧـﻮاع و‬
‫اﻗﺴﺎم ﺳﻼحﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﺑﻤﺐ ﻫﺎي ﺗﺎولزا‪ ،‬ﺳﻴﺎﻧﻮر‪ ،‬ﺧﺮدل‪ ،‬اﻋﺼﺎب‪ ،‬ﺧﻔﻪ ﻛﻨﻨﺪه و آﻟﻮده ﻛﻨﻨﺪه ﺧﻮن ﺑﺴـﻴﺎري را ﺑـﻪ‬
‫ﻛﺎم ﻣﺮگ ﻓﺮﺳﺘﺎد و دهﻫﺎ ﻫﺰار ﻧﻔﺮ را ﺗﺎ آﺧﺮ ﻋﻤﺮ دﭼﺎر ﻋﻮارض ﺑﻤﺐﻫﺎي ﻣﻴﻜﺮوﺑﻲ و ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن ﺣﻤﻠﻪ اﻳـﺮان‬
‫ﺑﻪ ﺧﺎك ﻋﺮاق‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ از ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺧﻮدي ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم ﺑﻲﮔﻨﺎه ﻋﺮاﻗﻲ ﻧﻴﺰ از اﻳﻦ ﻧﻘﻤﺖ ﺑﻲﻧﺼﻴﺐ ﻧﻤﺎﻧﺪﻧـﺪ‪ .‬آﻳـﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈـﺮي‬
‫درﺑﺎره ﺣﻤﻠﻪ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺻﺪام ﺑﻪ ﺣﻠﺒﭽﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫" ﺗﺼﺮف ﺣﻠﺒﭽﻪ ﻛﺎر ﺧﻮﺑﻲ ﻧﺒﻮد و ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺻﺪام ﺑﻪ آﻧﺠﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﻛﻨﺪ و ﻣﺮدم آﻧﺠﺎ را ]در ‪ 25‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ [1366‬ﺑﺎ ﺷـﻴﻤﻴﺎﻳﻲ‬
‫‪702‬‬
‫ﻗﺘﻞ ﻋﺎم ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﺣﺪود ﭘﻨﺞ ﻫﺰار ﻧﻔﺮ از ﻣﺮدم ﻣﺤﻠﻲ در ﺣﻠﺒﭽﻪ ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪".‬‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪاي ﻛﻮﭼﻚ از ﺧﻴﺎﻧﺖﻫﺎ ﺑﻪ ﺟﺎن و ﻣﺎل ﺟﻮاﻧﺎن ﺑﻲﮔﻨﺎه‪ ،‬ﺧﺎﻃﺮه آﻳﺖاﷲ ﻃﺎﻫﺮي ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﮔﻮﺷﻪاي از ﻓﺎﺟﻌﻪ‬
‫را ﺑﻨﻤﺎﻳﺎﻧﺪ‪:‬‬

‫‪٧٥‬‬
‫"ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻛﺮﺑﻼي ﭼﻬﺎر ﺑﻮد… ﺑﻪ ﺧﻂ ﻣﻘﺪم ﻛﻪ رﺳﻴﺪﻳﻢ‪ ،‬دﻳﺪم ﻛﻪ ﻋﺮاﻗﻲﻫﺎ از ﻣﻨﻮرﻫﺎﻳﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﺐ را ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫روز روﺷﻦ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺮازي ﮔﻔﺘﻢ ﺧﻮدت را ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻮﻻن ﺑﺮﺳﺎن و ﺑﮕﻮ ﻛﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻟﻮ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺮازي رﻓﺖ و ﺑﺮﮔﺸﺖ و‬
‫ﮔﻔﺖ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻣﻘﻠﺪ اﻣﺎم ﻫﺴﺘﻢ و ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﭘﺎﺳﺦ دادم ﻛﻪ اﻣﺎم ﻫﻢ اﮔﺮ ﺷﺮاﻳﻂ را ﺑﺒﻴﻨﻨـﺪ‬
‫اﺟﺎزه ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ داد؛ اﻣﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬ﺑﭽﻪﻫﺎي ﻣﺎ ﭼﻨﺪ دﺳﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﮔﺮوﻫﻲ ﻛﻪ زﻳﺮ آب ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ و‬
‫ﻳﻚ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﻧﻔﺲﻛﺸﻴﺪن از ﺑﺎﻻي ﺳﺮﺷﺎن روي آب ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻣﺪ و ﻋﺪهاي ﻫﻢ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻗﺎﻳﻖ ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻋﺮاﻗﻲﻫﺎ اﻳـﻦ‬
‫ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ را ﻣﻲزدﻧﺪ و وﻗﺘﻲ ﺑﭽﻪﻫﺎي ﻣﺎ ﻣﺠﺒﻮر ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ ﺳﺮﺷﺎن را ﺑﺎﻻ ﺑﻴﺎورﻧﺪ‪ ،‬آﻧﺎن را ﺷﻬﻴﺪ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺧﻼﺻﻪ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي‬
‫از ﺑﭽﻪﻫﺎي ﻣﺎ را ﺷﻬﻴﺪ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻓﺮداي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻦ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﺮﮔﺮدم‪ ،‬ﺧﺮازي ﺑﻪ ﻣـﻦ ﮔﻔـﺖ ﺑﺮﻧﮕﺮدﻳـﺪ‪ ،‬ﺑﭽـﻪﻫـﺎ روﺣﻴـﻪ‬
‫ﺧﻮدﺷﺎن را ﺑﺎﺧﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻤﺎﻧﻴﺪ ﺗﺎ آﻧﻬﺎ روﺣﻴﻪ ﺧﻮد را ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﭘﺎﺳﺦ دادم ﻛﻪ دﻳﮕﺮان اﺷﺘﺒﺎه ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺒﺮان ﻛﻨﻢ‪،‬‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺧﺪا و اﻣﺎم ﺑﻤﺎﻧﻴﺪ‪ .‬ﻗﺒﻮل ﻛﺮدم‪ .‬ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از ﮔﺮدانﻫﺎ رﻓﺘﻴﻢ‪ ،‬دﻳﺪم ﻫﻤﻪ ﺑﭽﻪﻫﺎ روﺣﻴﻪ ﺧﻮد را ﺑﺎﺧﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔـﺘﻢ‬
‫ﺧﺪاﻳﺎ ﺧﻮدت ﻛﻤﻚ ﻛﻦ‪ ،‬ﻣﻦ ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺑﻪ اﻳﻨﻬﺎ روﺣﻴﻪ ﺑﺪﻫﻢ‪ .‬ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدم‪...‬ﺑﺎ ﺑﭽﻪﻫـﺎ ﺧـﺪاﺣﺎﻓﻈﻲ ﻛـﺮدﻳﻢ و‬
‫ﺳﻮار ﻗﺎﻳﻖ ﺷﺪﻳﻢ‪ ...‬وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﺗﻬﺮان رﻓﺘﻢ‪ ،‬ﻣﺎﺟﺮا را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺮاي اﻣﺎم ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮدم‪ .‬اﻣﺎم از اﻳﻦ اﺗﻔﺎﻗـﺎت ﺧﻴﻠـﻲ ﻣﺘـﺎﺛﺮ‬
‫‪703‬‬
‫ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ آﻗﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻋﻮاﻣﻞ اﻳﻦ اﺗﻔﺎق ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﻨﻴﺪ؟ ﭘﺎﺳﺦ دادﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ آﻗﺎي ﻫﺎﺷﻤﻲ ﺗﺬﻛﺮ ﻣﻲدﻫﻢ‪".‬‬
‫ﺟﺎن اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺳﺎدﮔﻲ ﻣﻠﻌﺒﻪ دﺳﺖ ﺷﺪ و اﻳﻨﭽﻨﻴﻦ ﭘﺲ از ﻛﺸﺘﻪﺷﺪن ﺻﺪﻫﺎ ﻧﻔﺮ در ﻳﻚ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻛﻮر و ﻓﻠﻪاي‪ ،‬ﺳـﺮ‬
‫و ﺗﻪ ﻗﻀﻴﻪ ﺑﺎ ﻳﻚ " ﺗﺬﻛﺮ ﻣﻲدﻫﻢ" ﺑﻨﺪ آﻣﺪ‪ .‬آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ در ‪ ،64/7/16‬ﺑﻪ ﺷـﺪت ﺑـﻪ اﻳـﻦ‬
‫ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻲﻗﺪر ﺷﻤﺮدن ﺟﺎن ﺟﻮاﻧﺎن اﻳﻦ ﺳﺮزﻣﻴﻦ اﻋﺘﺮاض ﻛﺮد و ﺑﻪ او ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫" اﺷﻜﺎل ﻣﻬﻢ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺎرﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ ﻛﺸﻮر ﺧﻼﺻﻪ ﺷﺪه در ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ ﺑﺎ ﻣﺸﺎﻏﻞ و ﮔﺮﻓﺘﺎرﻳﻬﺎي زﻳـﺎدي ﻛـﻪ دارﻧـﺪ‪ .‬و‬
‫اﻳﻜﺎش ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﻬﻢ را ﺑﻪ اﻓﺮاد ﻗﻮي و اﻫﻞ ﻣﺤﻮل ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﺗﻨﮓ ﻧﻈﺮي و ﺧﻂ و ﺧﻄﻮط و رﻓﻴﻖ ﺑﺎزي در ﻛﺎر ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻣﻌﻤـﻮﻻ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﺧﻄﺎ و ﺗﻘﺼﻴﺮي ﺗﻮﺑﻴﺦ و ﺑﺎزﺧﻮاﺳﺖ ﻧﻤﻲﺷﻮد و ﻳﺎ اﮔﺮ ﻓﺮﺿﺎ ﺑﺸﻮد ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎ و ﺗﻠﻔﻦ ﻫﺎ ﺑﻜـﺎر ﻣـﻲاﻓﺘـﺪ‪ .‬اﮔـﺮ‬
‫ﻣﺮﺟﻌﻲ ﻗﺎﻃﻊ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ ﺧﻄﺎﻫﺎ و ﺿﻌﻔﻬﺎ و ﺗﻘﺼﻴﺮات ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺷﻜﺴﺖ ﻫﺎي ﭘﻲ در ﭘﻲ در دو ﺳﺎل اﺧﻴﺮ در ﺟﺒﻬﻪ ﻫﺎ وﺟﻮد‬
‫داﺷﺖ و ﺑﺮاي ﺟﺎن ﻫﺰاران ﺟﻮان ﻛﻪ ﻣﻔﺖ و در اﺛﺮ ﺑﻲ اﺣﺘﻴﺎﻃﻲ ﻫﺎ از دﺳﺖ ﻣﻲروﻧﺪ ارزش ﻗﺎﺋﻞ ﺑﻮدﻳﻢ اوﺿﺎع ﺟﻨﮓ و ﺟﺒﻬﻪ‬
‫ﻫﺎ ﺑﻬﺘﺮ از ﺣﺎل ﺑﻮد‪ ...‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﺷﻜﺴﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻻﺧﺮه ﻫﻤﻪ ﻣﻲﻓﻬﻤﻨﺪ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺑﺮرﺳﻲ دﻗﻴـﻖ ﺷـﺮاﻳﻂ و ﻋﻮاﻣـﻞ آن و‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻤﺎم ﻧﻈﺮﻳﺎت و اﻧﺘﻘﺎدات ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﺟﺰء و رزﻣﻨﺪﮔﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺷﺎﻫﺪ ﻗﻀﺎﻳﺎ و ﻣﺼﺎﺋﺐ ﺑﻮدهاﻧﺪ ﻳﻚ ﺳﺮي ﺧﻼف واﻗﻌﻬﺎ‬
‫و ﭘﻴﺮوزيﻫﺎي ﺧﻴﺎﻟﻲ و ﺗﻬﺪﻳﺪﻫﺎي ﺗﻮ ﺧﺎﻟﻲ در رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي ﮔﺮوﻫﻲ و ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪﻫﺎ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺧﻠﻖاﷲ داده ﻣﻲﺷـﻮد ﻛـﻪ ﺑﺎﻋـﺚ‬
‫ﺗﻌﺠﺐ ﺣﺎﺿﺮﻳﻦ در ﺟﺒﻬﻪﻫﺎ ﻣﻲﺷﻮد و ﺗﻤﺎم ﻗﺼﻮرات و ﺗﻘﺼﻴﺮات زﻳﺮ ﭘﻮﺷﺶ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد و اﻓﺮاد ﻣﻘﺼﺮ ﻳﺎ ﺧـﺎﻃﻲ‬
‫ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ اﺣﺴﺎس ﺗﺮس ﻳﺎ ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻨﺪ و ﻳﺎ ﺑﮕﺮدن ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻲاﻧﺪازﻧﺪ و ﻣﺮﺗﺒﺎ ﺧﻄﺎ روي ﺧﻄﺎ و ﺷﻜﺴﺖ روي ﺷﻜﺴﺖ‬
‫‪704‬‬
‫ﻧﺼﻴﺐ اﻧﻘﻼب و ﻣﺮدم ﻣﻲﺷﻮد‪".‬‬
‫ﺑﻲارزش ﺷﻤﺮدن ﺟﺎن اﻧﺴﺎنﻫﺎ و اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﻬﺎ در ﻣﺴﺘﺤﻜﻢ ﻛﺮدن ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي ﻗﺪرت ﻛﺴﺐوﻛﺎر آﻗﺎﻳﺎن ﺷﺪه ﺑـﻮد‪ .‬ﺗﻬﻴـﻴﺞ‬
‫ﺟﻮاﻧﺎن ﻣﻌﺼﻮم و ﺑﻪ ﻛﺸﺘﻦدادن آنﻫﺎ در راه رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻫﺪاف ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ‪ ،‬آﺧﺮﻳﻦ ﺣﻠﻘﻪ زﻧﺠﻴﺮ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻧﻘﻼب را‬
‫ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻛﺮد‪ .‬ﻳﻚ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﻮﭼﻚ ﻣﻴﺎن آﻣﺎر ﻛﺸﺘﻪﺷﺪه ﻫﺎي ﻋﻤﻠﻴﺎتﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺳـﭙﺎه ﭘﺎﺳـﺪاران آن را ﺗﺮﺗﻴـﺐ دادهاﻧـﺪ ﺑـﺎ‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻛﻪ ارﺗﺶ ﺑﺮﮔﺰار ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﻋﻤﻖ ﻓﺎﺟﻌﻪ اﻧﺴﺎﻧﻲ را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺟﻨﮓ را اداﻣﻪ دادﻧﺪ ﺗﺎ ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي ﻗﺪرت‬
‫و ﺣﻜﻮﻣﺖ را ﻣﺴﺘﺤﻜﻢ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺤﺴﻦ رﺿﺎﻳﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ آن اﻋﺘﺮاف ﻛﺮد‪:‬‬
‫"اﮔﺮ ﺟﻨﮓ را اداﻣﻪ ﻧﻤﻲدادﻳﻢ‪ ،‬ﺣﻜﻮﻣﺖ و اﻧﻘﻼب ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻧﻤﻲﺷﺪ‪ .‬آنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﺷﺶ ﺳﺎل از ‪ 8‬ﺳﺎل ﺟﻨﮓ ﺑﻴﻬﻮده‬
‫ﺑﻮد و ﺳﺎلﻫﺎي ﺟﻨﮓ را ‪ 6‬و‪ 2‬ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﭘﺎﻳﺎن ﻣﻲدادﻳﻢ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳـﻼﻣﻲ و اﻧﻘـﻼب از‬
‫‪705‬‬
‫ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻪ ﺑﻮد"‪.‬‬
‫ﺟﻨﮓ اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ ﺗﺎ ﻗﺪرت ﺗﺜﺒﻴﺖ ﺷﻮد‪.‬رﺟﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺧﻤﻴﻨﻲ و ﺧﺎﻣﻨﻪاي ﻧﻴﺰ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ اﺷﺎره ﻛﺮدهاﻧﺪ‪:‬‬
‫رﺟﺎﻳﻲ‪":‬ﺟﻨﮓ ﻧﻌﻤﺖ اﺳﺖ‪ .‬در ﺳﺎﻳﻪ آن ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺣﻞ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ 706 ".‬ﺧﻤﻴﻨﻲ‪":‬ﺟﻨﮓ ﺑﺮاي ﻣﺎ ﻧﻌﻤﺖ اﺳـﺖ‪ 707 ".‬ﺧﺎﻣﻨـﻪاي‪:‬‬
‫‪708‬‬
‫"ﺟﻨﮓ ﻧﻌﻤﺘﻰ اﻟﻬﻰ ﺑﻮد‪".‬‬
‫و ﻫﻤﻪ اﻳﻦﻫﺎ در ﺣﺎﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز ﻧﺎﮔﻔﺘﻪﻫﺎي ﺟﻨﮓ اﻓﺸﺎ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬واي ﺑﺮ روزي ﻛﻪ ﭘﺮدهﻫﺎ ﻓﺮو اﻓﺘﺪ‪.‬‬

‫‪٧٦‬‬
‫ﺳﻴﺪاﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻲ اﻣﺎ در آﺧﺮﻳﻦ روزﻫﺎي ﻋﻤﺮش ﺑﻪ ﻧﻜﺘﻪاي اﺷﺎره ﻛﺮد ﻛﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ آن وﻗﺖ ﺑﺎزﮔﻮ ﻧﻜﺮده ﺑﻮد و از دﺧﺎﻟﺖ آﻗﺎﻳﺎن‬
‫رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺧﺎﻣﻨﻪاي و رﺿﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ در دﻫﻪ ‪ ،60‬ﭘﺮده ﺑﺮداﺷﺖ‪:‬‬
‫"در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ اﻣﺎم ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺟﻨﮓ ﺗﻤﺎم ﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺴﺌﻮﻻن ﺟﻨﮓ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻣﺎ ﺑﺎﻳـﺪ ﺗـﺎ ﻛﻨـﺎر‬
‫اروﻧﺪرود ﺑﺮوﻳﻢ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ ﻏﺮاﻣﺖ ﺧﻮدﻣﺎن را از ﻋﺮاق ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ‪ .‬اﻣﺎم اﺻﻼ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻛﺎر ﻣﻮاﻓﻖ ﻧﺒﻮدﻧﺪ و ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ اﮔﺮ ﺑﻨﺎﺳﺖ ﺷﻤﺎ‬
‫ﺟﻨﮓ را اداﻣﻪ دﻫﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺪاﻧﻴﺪ اﮔﺮ اﻳﻦ ﺟﻨﮓ ﺑﺎ اﻳﻦ وﺿﻌﻲ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ دارﻳﺪ اداﻣﻪ ﻳﺎﺑﺪ و ﺷﻤﺎ ﻣﻮﻓﻖ ﻧﺸﻮﻳﺪ‪ ،‬دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﺟﻨﮓ ﺗﻤﺎم‬
‫ﺷﺪﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ و ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﺟﻨﮓ را ﺗﺎ ﻧﻘﻄﻪ ﺧﺎﺻﻲ اداﻣﻪ دﻫﻴﻢ‪ .‬اﻻن ﻛﻪ ﻗﻀﻴﻪ ﻓﺘﺢ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ ﭘﻴﺶ آﻣﺪه ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﻮﻗﻊ ﺑـﺮاي‬
‫‪709‬‬
‫ﭘﺎﻳﺎن ﺟﻨﮓ اﺳﺖ‪".‬‬
‫"اﻣﺎم در آن ﺟﻠﺴﻪ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ ﻣﺎ دو راه در ﭘﻴﺶ دارﻳﻢ‪ .‬ﻳﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﺎ ﺻﻠﺢ ﻛﻨﻴﻢ و از راهﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺧﺴﺎرات ﺧـﻮد را از‬
‫رژﻳﻢ ﺻﺪام ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ و ﻳﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺟﻨﮓ را اداﻣﻪ دﻫﻴﻢ ﺗﺎ رژﻳﻢ ﺻﺪام را ﺳﺎﻗﻂ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﻧﻈﺮ ﺧﻮد ﻣﻦ ﺻﻠﺢ اﺳﺖ‪ .‬اﻛﺜﺮ ﺣﺎﺿﺮان ﻧﻴـﺰ‬
‫ﻧﻈﺮ اﻣﺎم را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ ﮔﻔﺖ ﻣﺎ اﻵن در ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﺗﺎ رژﻳﻢ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﺻﺪام را ﺳﺎﻗﻂ ﻛﻨﻴﻢ و ﻋﺮاق‬
‫را آزاد ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﭼﺮا وﻗﺘﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺑﺎ ﻋﺰت ﺑﻪ اﻫﺪاﻓﻤﺎن ﺑﺮﺳﻴﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ذﻟﺖ ﺻﻠﺢ ﺗﻦ دردﻫﻴﻢ؟ آن ﻓﺮد ﭼﻨﺎن ﺑﺎ ﺣـﺮارت ﺳـﺨﻦ‬
‫ﮔﻔﺖ ﻛﻪ اﻛﺜﺮ ﺣﺎﺿﺮان ﺑﺎ ﺳﺨﻦ وي ﻫﻤﺮاه ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ اﻣﺎم ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻮدﻧﺪ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﻪ رأي اﻛﺜﺮﻳﺖ ﺗﻦ دادﻧﺪ و ﺑـﺎ‬
‫آﻧﺎن اﺗﻤﺎم ﺣﺠﺖ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ از ﻧﻈﺮ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺗﻮان اﻳﻦ ﻛﺎر را دارﻳﺪ ﻳﺎ ﻧﻪ ﻛـﻪ ﻫﻤـﻪي ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫﺎن ﻧﻈـﺎﻣﻲ‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻣﻄﻤﺌﻨﺎ ﺗﻮان اﻳﻦ ﻛﺎر را دارﻳﻢ‪ .‬در اﻧﺘﻬﺎ اﻣﺎم ﺧﺪا را ﺷﺎﻫﺪ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر رﺿـﺎﻳﺖ دادم‬
‫‪710‬‬
‫و از اﻳﻦ ﺳﺎﻋﺖ ﺣﺘﻲ اﮔﺮ ﻫﻤﻪي ﺷﻤﺎ از اﻳﻦ ﻧﻈﺮ ﺑﺮﮔﺮدﻳﺪ ﻣﻦ ﺑﺮﻧﻤﻲﮔﺮدم ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺻﺪام ﺳﺎﻗﻂ ﺷﻮد"‬
‫ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﭼﻬﺎر ﻫﻔﺘﻪ ﭘﺲ از اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺣﺎل اﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻲ دﮔﺮﮔﻮن ﺷﺪ و ﺑﺎ ﻳﻚ اﻳﺴﺖ و ﺷﻮك اﺳﺎﺳﻲ در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻧﻘﺎط‬
‫ﺣﺴﺎس ﺑﺪن درﮔﺬﺷﺖ‪ .‬و آﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﺣﺠﺖاﻻﺳﻼم ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﻓﺮزﻧﺪ او‪ ،‬ﺳﻴﺪﺣﺴﻦ ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﺣﺎجﺳﻴﺪ اﺣﻤﺪ ﺑﻪ ﻗﺘﻞ‬
‫رﺳﻴﺪه ﺑﻮد‪ 711.‬دﻛﺘﺮ ﺟﻤﺸﻴﺪ ﭘﺮﺗﻮي‪ ،‬ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻗﻠﺐ و ﭘﺰﺷﻚ ﺳﻴﺪاﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻧﻴﺰ در ‪ 10‬دي ‪ 1377‬در ﺗﻬﺮان و در ﻣﻨـﺰل‬
‫ﻣﺴﻜﻮﻧﻲاش ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺳﻌﻴﺪ اﻣﺎﻣﻲ در اﻋﺘﺮاﻓﺎت ﺧﻮﻳﺶ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻗﺘﻞ ﺳﻴﺪ اﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﻧﻜـﺎت ﺗـﺎزهاي اﺷـﺎره‬
‫ﻛﺮد‪:‬‬
‫" وﻗﺘﻲ ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺷﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﺣﺎج اﺣﻤﺪ آﻗﺎ در ﺟﻠﺴﺎت ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻮﻻن ﻧﻈﺎم و ﺣﺘﻲ ﺑﻪ وﻻﻳﺖ اﻣﺮ اﻫﺎﻧﺖ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ .‬آن را‬
‫ارﺟﺎع دادﻳﻢ و ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ دﺳﺘﻮر آﻣﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ رﻓﺖ و آﻣﺪﻫﺎي اﻳﺸﺎن را زﻳﺮ ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ و از ﻣﻜﺎﻟﻤﺎت و ﻣﻼﻗﺎﺗﻬﺎي اﻳﺸﺎن ﻧﻮار‬
‫ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﻫﻢ ﺑﻤﺪت ﻳﻜﺴﺎل ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺎر را ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ ﺣﺎج اﺣﻤﺪ آﻗﺎ ﺑﻪ راه ﻳﻚ ﻃﺮﻓـﻪ ﺑـﺪي وارد ﺷـﺪه ﺑـﻮد ﻛـﻪ‬
‫ﺑﺮﮔﺸﺖ ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ دﺳﺘﻮر ﺣﺬف ﺣﺎج اﺣﻤﺪ آﻗﺎ را آﻗﺎي ﻓﻼﺣﻴﺎن ﺑﻪ ﻣﻦ اﺑﻼغ ﻛﺮد ﻣﻀﻄﺮب ﺷﺪم و ﺣﺘﻲ ﺑﻪ ﺗﺮدﻳـﺪ ﻓـﺮو‬
‫رﻓﺘﻢ‪ .‬دو روز ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ آﻗﺎي ﻓﻼﺣﻴﺎن ﺑﻪ دﻳﺪار آﻳﺖاﷲ ﻣﺼﺒﺎح رﻓﺘﻴﻢ‪ ،‬آﻗﺎﻳﺎن ﻣﺤﺴﻨﻲ اژهاي و ﺑﺎداﻣﭽﻴﺎن ﻫﻢ آﻧﺠﺎ ﺑﻮدﻧﺪ‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻌﺪا ﺣﺎج آﻗﺎ ﺧﻮﺷﻮﻗﺖ ﻫﻢ از ﺑﻴﺖ]رﻫﺒﺮي[ آﻣﺪﻧﺪ آﻧﺠﺎ و ﻧﻈﺮ ﺟﻤﻊ ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻛﺴـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ ﺑـﺎ وﻟـﻲ اﻣـﺮ‬
‫‪٧١٢‬‬
‫ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺧﺼﻮﻣﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬رﺣﻢ ﻛﺮد‪".‬‬
‫ﮔﺮﭼﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮان از ﻧﻘﻞ ﻗﻮل ﺳﻴﺪ اﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن اداﻣﻪ ﺟﻨﮓ ﮔﺬﺷـﺖ و ﻧﻘـﺶ ﻣﻬـﻢ آﻗﺎﻳـﺎن رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‪،‬رﺿـﺎﻳﻲ و‬
‫ﺧﺎﻣﻨﻪاي را در اداﻣﻪ ﺟﻨﮓ و ﻣﺘﻌﺎﻗﺒﺎ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﺣﻜﻮﻣﺖ را ﻣﻨﻜﺮ ﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ از وراي اﻳﻦ ﻛﻠﻤﺎت ﺑﻮي ﺗﺒﺮﺋﻪ ﭘﺪر ﺑﻪ ﻣﺸﺎم ﻣﻲرﺳـﺪ‪.‬‬
‫ﭼﺮا ﻛﻪ در ﻫﺮ ﺻﻮرت اﻳﻦ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻧﻬﺎﻳﻲ را ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ و ﺣﺮف آﺧﺮ را ﻣﻲزد‪ .‬ﺑﺎ ﻣﺸﻮرت ﻳﺎ ﺑﺪون ﻣﺸﻮرت‬
‫ﺑﺎ دﻳﮕﺮان‪ .‬دﺳﺘﻮر داﺧﻞ ﺷﺪن‪ ،‬ﻳﺎ ﻧﺸﺪن ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻪ داﺧﻞ ﺧﺎك ﻋﺮاق را ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ و آن ﻫﻢ ﺑﻠﻨﺪﻣﺮﺗﺒﻪﺗﺮﻳﻦ ﻓـﺮد‬
‫ﻳﻚ ﻛﺸﻮر ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺻﺎدر ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻛﻨﻮن ﭘﺲ از ‪ 20‬ﺳﺎل از ﭘﺎﻳﺎن ﺟﻨﮓ آﻳﺎ ﻣﻲﺗﻮان ﺳﻮال ﻛﺮد" اﮔﺮ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑـﺎ اﺗﻤـﺎم‬
‫ﺟﻨﮓ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻣﻲﻛﺮد و دﺳﺘﻮر ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﻋﺮاق را ﺻﺎدر ﻧﻤﻲﻛﺮد‪ ،‬اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﺷﻬﻴﺪ و وﻳﺮاﻧﻲ و ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و ﻣﻌﻠﻮل و ﺧﺴﺎرتﻫﺎ‬
‫ﻧﻴﺰ وﺟﻮد ﻣﻲداﺷﺖ ﻳﺎﻧﻪ؟ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﺎ ﻓﺮﻣﺎن ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﻛﺸﻮر ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﻣﻮﺟﺒﺎت ﺑﻴﺶ از ﺳﻪ ﻫﺰار ﻣﻴﻠﻴـﺎرد ﺧﺴـﺎرت ﻣـﺎدي و‬
‫ﻣﻌﻨﻮي را ﭘﺪﻳﺪ آورد؟ ﭘﺎﺳﺦ ﺻﺪﻫﺰار ﺟﺎﻧﺒﺎز ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ‪ 320 ،‬ﻫﺰار ﻣﻌﻠﻮل و ﺑﻴﺶ از ﭼﻬﺎرﺻﺪﻫﺰار ﻛﺸﺘﻪ ﭘﺲ از ﻓﺘﺢ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ‬
‫را ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪﻫﺪ؟‪ 713‬ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺧﻮن اﻳﻦ ﺟﻮاﻧﺎن ﭘﺎك و ﻣﻌﺼﻮم ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﻛﻴﺴﺖ؟ ﺟﺰ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه آﻧﻜﻪ دﺳـﺘﻮر ورود ﺑـﻪ‬
‫ﺧﺎك ﻋﺮاق را ﺻﺎدر ﻛﺮد؟‬

‫‪٧٧‬‬
‫اﻇﻬﺎرات وﺗﺼﻤﻴﻤﺎت آﻗﺎﻳﺎن ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺧﺎﻣﻨﻪاي و رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﻮدﺗﺎي ‪ 60‬راه را ﺑﺮ ﺻـﻠﺢ ﺑﺴـﺖ اﻣـﺎ ﺳـﺮاﻧﺠﺎم‬
‫‪714‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ دﻳﺪﻳﻢ ﺑﻪ راﻫﻲ ﻣﻨﺘﻬﻲ ﺷﺪ ﻛﻪ در دوردﺳﺖ آن راه‪ ،‬ﺑﺮ ﻓﺮاز ﺗﻠﻲ از آوار‪ ،‬ﺟﺎم زﻫﺮي ﺧﻮدﻧﻤﺎﻳﻲ ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬

‫رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن‬
‫ﺑﻨﺎي رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن از ﻫﻤﺎن اﺑﺘﺪا ﻛﺞ ﮔﺬارده ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎزرﮔﺎن و ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺳﻌﻲﺷﺎن را در اﺻﻼح آن ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮدﻧﺪ اﻣﺎ‬
‫ﺗﻮﻓﻴﻘﻲ ﻧﻴﺎﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﺎﻧﺴﻮر ﺑﻲداد ﻣﻲﻛﺮد و ﭘﺨﺶ اﺧﺒﺎر ﮔﺰﻳﻨﺸﻲ و از ﺟﻬﺖ ﻓﻜﺮي ﺧـﺎص‪ ،‬آن را ﺑـﺪل ﺑـﻪ ﺑﻠﻨـﺪﮔﻮي ﻗﺸـﺮ‬
‫ﺧﺎصﺗﺮي ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﺣﺘﻲ ﻣﺮاﺳﻢ ﺗﻨﻔﻴﺬ ﺣﻜﻢ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﺑﻨﻲﺻﺪر را ﺳﺎﻧﺴﻮر ﻣﻲﻛﺮد و ﺑﻲﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺖ‬
‫ﻣﺮدم ﺑﻪ ﭘﺨﺶ اﺧﺒﺎر ﻳﻚﻃﺮﻓﻪ ﻣﺒﺎدرت ﻣﻲورزﻳﺪ‪ .‬ﻣﻮﺳﻮيﺧﻮﺋﻴﻨﻲﻫﺎ در ﻣﻘـﺎم ﺳﺮﭘﺮﺳـﺖ ﺳـﺎزﻣﺎن ﺻـﺪا و ﺳـﻴﻤﺎ و ﻋﻠـﻲ‬
‫ﻻرﻳﺠﺎﻧﻲ در ﻣﻘﺎم ﻣﺪﻳﺮﻋﺎﻣﻞ رﺳﺎﻧﻪ‪ ،715‬در ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﻃﻴﻒ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﻫﺮﭼﻪ در ﺗﻮان داﺷﺘﻨﺪ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺻﺪا وﺳﻴﻤﺎ ﭘـﺲ از‬
‫ﻣﺪﺗﻲ از ﭘﺨﺶ ﺟﻠﺴﺎت درس ﻗﺮآن ﺑﺎزرﮔﺎن اﻣﺘﻨﺎع ﻛﺮد‪ .‬ﻋﺒﺎس اﻣﻴﺮاﻧﺘﻈﺎم ﻛﻪ آنروزﻫﺎ از زﻧﺪان داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺧﻂ اﻣﺎم ﻗﻀﺎﻳﺎ‬
‫را ﭘﻴﮕﻴﺮي ﻣﻲﻛﺮد ﮔﻮﺷﻪاي از اﻳﻦ ﺣﻤﻠﻪﻫﺎ را ﺑﻪ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر و ﻫﻮادارﻧﺶ اﻳﻨﻄﻮر ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫" ﻫﻨﻮز رﺳﻤﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ ﻣﻘﺎم رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﺷﺮوع ﻧﺸﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ رادﻳﻮ وﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن در ﻣﻘﺎم ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ وﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ‬
‫‪716‬‬
‫او ﻛﺎر ﺧﻮد را ﺷﺮوع ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ در دوران اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺑﺎ ﻃﺮز زﻧﻨﺪهاي اﻳﻦ ﻋﻤﻞ را در ﻣﻮرد او ﺷﺮوع ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎرﻫﺎ اﻋﺘﺮاض ﺧﻮد را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن اﻋﻼم داﺷﺖ و ﺧﻮاﺳﺘﺎر آزادي اﻳﻦ رﺳﺎﻧﻪ از ﺳﺎﻧﺴﻮر ﺷﺪ‪:‬‬
‫"آﮔﺎﻫﻲ ﻋﺎﻣﻞ رﺷﺪ وﻧﺎآﮔﺎﻫﻲ‪ ،‬ﻋﺎﻣﻞ ﺳﻘﻮط ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻤـﺎم وﺟـﻮد ﺑـﺎ ﺳﺎﻧﺴـﻮر ﻣﺨـﺎﻟﻒ‬
‫‪717‬‬
‫ﻫﺴﺘﻴﻢ‪".‬‬
‫"ﻣﺸﺨﺼﻪ رادﻳﻮ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ و واﻗﻌﻴﺖ را ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻛﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ اﻳﻦ ﻛﺎر را ﻧﻜﺮد ‪ ،‬اﻳﻦ‬
‫‪718‬‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻤﺶ اﺳﻼﻣﻲ و واﻗﻌﻴﺘﺶ ﺿﺪ اﺳﻼﻣﻲ اﺳﺖ‪".‬‬
‫‪719‬‬
‫"رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎرش دادن راه ﺣﻞ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻪ ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻋﻘﻴﺪه و ﻓﻜﺮ‪".‬‬
‫‪720‬‬
‫"دﺳﺘﮕﺎه رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن در اﺧﺘﻴﺎر ﻛﺴﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ اﻧﺤﺼﺎر ﻗﺪرت را در دﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪".‬‬
‫"ﭼﻄﻮر اﺳﺖ اﮔﺮ ﺗﻈﺎﻫﺮات ﺑﺮ ﺿﺪ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﺷﻮد ﻫﻴﭻ ﻋﻴﺒﻲ ﻧﺪارد اﻣﺎ اﮔﺮ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ او ﺑﺸﻮد اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺼﻴﺒﺖ دﻳـﺪ و‬
‫‪721‬‬
‫رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن آﻧﻘﺪر ﺟﻮﺳﺎزي ﻛﻨﺪ و ﺷﻠﻮغ ﻛﻨﺪ؟"‬
‫"اﻳﻦ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬از ﺻﺒﺢ ﺗﺎ ﺷﺐ از ﺷﺐ ﺗﺎ ﺻﺒﺢ رادﻳﻮ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن و ﭼﻨﺪ روزﻧﺎﻣﻪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﭘﻮل اﻳﻦ ﻣﻠﺖ اداره ﻣﻲ ﺷـﻮﻧﺪ‬
‫‪722‬‬
‫ﻣﺸﻐﻮل ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﻳﻚﻃﺮﻓﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪".‬‬
‫"اﻳﻦﻫﺎ دﻳﮕﺮ ﺧﻮدﻛﺸﻲ ﻛﺮدﻧﺪ در دروغ‪ .‬آنﻗﺪر دروغﻫﺎي آﺷﻜﺎر ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻇﺎﻫﺮا ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﺗﺮدﻳﺪ ﺑﺎﻗﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﻛـﻪ اﻳـﻦ‬
‫‪723‬‬
‫دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ ﺧﻠﻒ ﺻﺎدق دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ رژﻳﻢ ﺳﺎﺑﻖ اﺳﺖ‪".‬‬
‫‪724‬‬
‫"رادﻳﻮ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﻣﺎ ﻋﻴﻦ زﻣﺎن رژﻳﻢ ﺳﺎﺑﻖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪".‬‬
‫‪725‬‬
‫"در ﺷﺎن ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ او اﻧﺤﺼﺎري ﺷﻮد‪".‬‬
‫‪726‬‬
‫"رادﻳﻮ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﻳﻚ ﺗﻜﺮار ﺑﻴﻬﻮدهاي ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﻨﻨﺪه و ﺷﻨﻮﻧﺪهﻫﺎ را ﻋﺎﺻﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪".‬‬
‫"در ﻳﻚ ﻧﻮاري از ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻢ ﺗﻈﺎﻫﺮﻛﻨﻨﺪه ﻣﻲ ﭘﺮﺳﺪ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﺮاي ﭼﻪ آﻣﺪهاﻳﺪ؟آن ﺧﺎﻧﻢ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﺣﻤﺎﻳـﺖ از رﺋـﻴﺲ‬
‫ﺟﻤﻬﻮر‪ ،‬ﺧﻼﺻﻪ ﺳﺌﻮال و ﺟﻮاب را ﻛﺸﺎﻧﺪه اﺳﺖ ﺑﻪ آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺧﻮب رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر در ﺟﺒﻬﻪ اﺳﺖ و ﻣﮕﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﻪ او ﺣﺮﻓﻲ زده‬
‫اﺳﺖ؟ و او ﺟﻮاب ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﻠﻪ‪ ،‬آﺧﻮﻧﺪﻫﺎ ﻧﻤﻲ ﮔﺬارﻧﺪ او ﻛﺎرش را ﺑﻜﻨﺪ ﻛﻪ در آﻧﺠﺎ ﺳﺌﻮال و ﺟـﻮاب را ﻗﻄـﻊ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و‬
‫ﺷﺮوع ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻪ روﺿﻪ ﺧﻮاﻧﻲ! در ﻫﻴﭻ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺎري ﻧﻪ دﻳﺪه ﺷﺪه و ﻧﻪ ﺷﻨﻴﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﻳﻚ‬
‫‪727‬‬
‫ﻛﺸﻮر اﻳﻨﻄﻮر اﺳﺒﺎب دوﺋﻴﺖ و ﺿﺪﻳﺖ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﻨﺪ‪".‬‬
‫"رادﻳﻮ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﺑﺎ ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺑﺮ ﺿﺪ ﺧﻮد و ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﻣﻦ‪ .‬ﻧﻈﺮ ﻣﻦ اﻳﻦ اﺳﺖ اﻣﺎ از ﻧﻈﺮ اﻧﻘـﻼب ﺑـﺮاي‬
‫‪728‬‬
‫ﻛﺸﻮر ﻓﺎﺟﻌﻪ اﺳﺖ‪".‬‬

‫‪٧٨‬‬
‫"ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪاي را در ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن در ﻣﻘﺎم ﺑﺤﺚ ازاد راه اﻧﺪاﺧﺘﻪ اﻧﺪ ﻛﻪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻛﺴﻲ آدم ﻛﺸﺘﻪ و رﻓﺘﻪاﻧﺪ او را ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ ﮔﻔﺘـﻪ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺤﺚ آزاد ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬در ﺟﺎﻣﻌﻪاي ﻛﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ آن ﻣﺒﺎﺣﺜﻪ و ﻓﻜﺮ را ﺑﺎ رﻓﺘﺎر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺟﺎﻧﻲ ﻳﻜﺴﺎن ﻣﻲﻛﻨـﺪ و‬
‫ﺗﺨﻄﺌﻪ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻐﺰﻫﺎ دوام ﺑﻴﺎورﻧﺪ و ﻧﮕﺮﻳﺰﻧﺪ؟ ﺑﺎ ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ ﺗﻤﺎم ﻫﺸﺪار ﻣﻲدﻫﻢ ﻳﻚ وﻗﺖ ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻲآﻳﻴﻢ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ‬
‫‪729‬‬
‫ﭼﻴﺰ در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪".‬‬
‫"اﻳﻨﻜﻪ ﭼﻬﺎر ﻧﻔﺮ ﻧﺸﺴﺘﻪاﻧﺪ وﻫﺮ ﻛﺪام ﺣﺮف ﺧﻮدﺷﺎن را ﻣﻲزﻧﻨﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﺤﺚ آزاد ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﺮدم ﻫﻢ ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫‪730‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ را ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪".‬‬
‫"ﻫﻤﻪ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ راه ﺑﺎﻻ ﺑﺮدن ﻳﻜﻲ ﺧﺮاب ﻛﺮدن و ﭘﺎﻳﻴﻦ آوردن دﻳﮕﺮي اﺳﺖ‪ .‬دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ ﻣﺎ ﻛﺎر اﺻﻠﻲﺷﺎن‬
‫اﻳﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻚﻃﺮﻓﻪ ﺣﺮفزدن و ﻋﻤﻞﻛﺮدن ﻧﻴﺰ راﻳﺞ اﺳﺖ ﻃﻮري ﻛﻪ ﭘﻨﺪاري اﻧﻘﻼﺑﻲ واﻗﻊ ﻧﺸﺪه و اﻳﻦ ﻓﻜﺮﻏﻠﻂ در ذﻫﻦﻫـﺎ‬
‫‪731‬‬
‫رﺳﻮب ﻛﺮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻣﺸﻜﻠﻲ را ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ زورﺣﻞ ﻛﺮد‪".‬‬
‫"در رادﻳﻮ وﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﻛﻪ در اﻧﺤﺼﺎر آﻧﻬﺎﺳﺖ ﻫﺮﭼﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ در ﺗﺨﺮﻳﺐ روﺣﻴـﻪ ﻣـﺎ و ارﺗﺸـﻴﺎن ﺑﻜﻨﻨـﺪ‪ ،‬در ﻣﺠـﺎﻟﺲ و‬
‫ﺟﻠﺴﺎت ﺧﺼﻮﺻﻲ وﻏﻴﺮﺧﺼﻮﺻﻲ و ﻣﺠﻠﺲ‪ ،‬ﺣﻘﺎﻳﻖ را واروﻧﻪ ﺟﻠﻮه دﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺨﺸﻨﺎﻣﻪﻫﺎ و اﻋﻼﻣﻴﻪﻫﺎي دروغ ﺻﺎدر ﻛﻨﻨﺪ وﺑﺮاي‬
‫‪732‬‬
‫ﻋﺰل رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر اﻣﻀﺎ ﺟﻌﻞ ﻛﻨﻨﺪ‪".‬‬
‫"از ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﺑﺮ ﺑﻪ اﻧﺤﺼﺎر در آوردن وﺳﺎﻳﻞ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ اﺻﺮار دارﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻲﭘﺮﺳﻢ‪ :‬ﺷﻤﺎ اﮔﺮ راﺳﺖ ﻣـﻲﮔﻮﻳﻴـﺪ‪ ،‬ﺣـﻖ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ ﭼﺮا ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺧﻮد ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ و ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻛﻨﻴﺪ؟ ﭼﺮا زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي ﺑﺤﺚ آزاد را از ﺑﻴﻦ ﺑﺮده و ﻣﻲﺑﺮﻳﺪ؟ ﻣﮕﺮ اﻣﺎم ﺻﺎدق‬
‫ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬار ﺑﺤﺚ آزاد ﻧﺒﻮد؟ ﺧﻮدﺗﺎن ﺟﻌﻞ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﺟﻌﻠﻴﺎت ﺧﻮدﺗﺎن ﻣﺘﻬﻢ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ و ﺑﺮ اﺳﺎس اﺗﻬـﺎﻣﻲ ﻛـﻪ ﺧـﻮد‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪاﻳﺪ ﻣﺤﻜﻮم ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ و ﺑﻪ ﻣﺤﻜﻮم ﻫﻢ ﻣﺠﺎل ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ دﻓﺎع را ﻧﻤﻲدﻫﻴﺪ ‪ .‬اﻳﻦ روشﻫـﺎ اﺳـﻼﻣﻲ اﺳـﺖ؟ ﭼـﺮا ﭼﻨـﻴﻦ‬
‫‪733‬‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ؟"‬
‫‪734‬‬
‫"ﻣﻦ از اﻳﻨﻜﻪ رادﻳﻮ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﺑﺎﻳﺪ آزاد ﺑﺎﺷﺪ دﺳﺖ ﺑﺮﻧﻤﻲدارم‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ روﻧﺪ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن اﻋﺘﺮاض ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫‪735‬‬
‫"رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن اﻣﺮوزه ﻛﺎرش در ﻣﺪاﺣﻰ و ﻓﺤﺎﺷﻰ ﺧﻼﺻﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪".‬‬
‫و در ﻧﺎﻣﻪاي دﻳﮕﺮ ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫‪736‬‬
‫" رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﺑﺮاى ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﮔﺮوﻫﻰ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﺮاى ﺧﺸﻦ ﻛﺮدن ﺟﻮ ﻧﻴﺴﺖ‪".‬‬
‫اﻳﻦ وﺿﻊ ﻛﻤﺎﻛﺎن ﺑﺮ ﺧﺒﺮﮔﺰاري رﺳﻤﻲ ﻛﺸﻮر ﺣﺎﻛﻢ ﺑﻮد‪ .‬در ﺳﻔﺮ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ ﻣﺸﻬﺪ و اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻲ ﻣـﺮدم از او ‪ ،‬اﻳـﻦ‬
‫ﺧﺒﺮﮔﺰاري ﻫﻤﭽﻮن ﮔﺬﺷﺘﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﺧﺒﺮي را دﺳﺘﺨﻮش ﺟﺮﻳﺎﻧﺎت ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﺣﺰﺑﻲ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎ اﻋﺘﺮاض ﺑﻪ اﻳـﻦ ﺷـﻴﻮه‬
‫ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"ﻣﺸﻬﺪ ﺻﺤﺮاي ﻣﺤﺸﺮ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﻛﺴﻲ از ﻛﺴﻲ ﺑﺎز ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﻤﻲﺷﺪ در اﻣﻮاج ﺑﻲﻛﺮان ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻳﻜﻲ ﺷـﺪه ﺑـﻮد‪ ،‬آن وﻗـﺖ‬
‫ﺧﺒﺮﮔﺰاري ﻣﺎ از اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﺷﻜﻮه اﻳﻦ را ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ ﻛﻪ" ﻧﻈﺎﻣﻴﺎن ﻣﺮدم را ﻣﻲزﻧﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺪ اﺗﻮﻣﺒﻴﻞ ﺧﺮاب ﺷﺪ و ﺷﻜﺴﺖ وﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ‬
‫ﺻﺪﻣﻪ دﻳﺪﻧﺪ!" از اﻳﻦ ﻫﻤﻪ زﻳﺒﺎﻳﻲ و اﻣﻮاج ﺑﻲاﻧﺘﻬﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ واﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﺷﻮر وﻫﻴﺠﺎن و آﮔﺎﻫﻲ ﺧﺒﺮﮔﺰار ﺧﺒﺮﻧﮕـﺎري ﭘـﺎرس‬
‫ﭼﻴﺰي ﺟﺰ اﻳﻦ زﺷﺘﻲﻫﺎ ﻧﺪﻳﺪ‪ .‬ﻛﺎري ﻧﻜﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﻋﻜﺲ آﻧﭽﻪ را ﻣـﻲﮔﻮﻳﻴـﺪ‪ ،‬ﺣﻘﻴﻘـﺖ ﭘﻨﺪارﻧـﺪ‪ .‬ﮔﻤـﺎن ﻣـﻲﻛﻨﻴـﺪ ﺑـﻪ‬
‫رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺻﺪﻣﻪ ﻣﻲزﻧﻴﺪ اﻣﺎ در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﻪ ﺧﻮدﺗﺎن ﺻﺪﻣﻪ ﻣﻲزﻧﻴﺪ و ﻣﺘﺎﺳـﻔﺎﻧﻪ ﺑﻴﺸـﺘﺮ از ﻫﻤـﻪ ﺟﺎﻣﻌـﻪ را ﺑـﻲاﻋﺘﻤـﺎد‬
‫‪737‬‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪".‬‬
‫‪738‬‬
‫"ﺑﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﻦ ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ ﺧﻴﻠﻲ زﺣﻤﺖ ﻛﺸﻴﺪﻳﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﺪا ﺷﻜﺴﺖ ﺧﻮردﻳﺪ‪".‬‬
‫و ﺣﻴﺮتآور آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻋﻠﻲرﻏﻢ ﺗﻤﺎم اﻳﻦ ﺿﺪﻳﺖﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺤﺒﻮﺑﻴﺖ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺑﻪ ﻃﻮر ﻓﺰاﻳﻨـﺪهاي ﺻـﻌﻮدي ﺣﺮﻛـﺖ ﻣـﻲﻛـﺮد‪.‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"در ﺟﻬﺎن ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻧﺪارد ﻛﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﻪ رﻳﺎﺳﺖﺟﻤﻬﻮري اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ و زﻣﺎن ازﻣﺤﺒﻮﺑﻴﺘﺶ ﻧﻜﺎﺳـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﺧـﺪاﻳﺎ ﻣـﺮا‬
‫‪739‬‬
‫ﺳﺰاوار اﻳﻦ اﻋﺘﻤﺎد ﻗﺮار ده‪".‬‬

‫‪٧٩‬‬
‫ﺑﺎ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎي ﺷﻬﺮ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﺑﻨﻲﺻﺪر و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ روزﻧﺎﻣﻪاي ﻛﻪ ﺗﻴﺮاژ آن ﺑﻪ ‪ 400‬ﻫﺰار رﺳﻴﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﺳﺎﻧﺴﻮر ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺷـﺪه‬
‫ﺑﻮد‪ .‬آزادي ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت آﺧﺮﻳﻦ روزﻫﺎي ﻋﻤﺮ ﺧﻮد را در ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻣﻲﮔﺬاﺷﺖ و ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ وداﻋﻲ ﺑﺎﺷـﻜﻮه‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫اﻧﺤﺼﺎرﻃﻠﺒﻲ‬
‫ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري از ﻣﺮدم ﭘﺎﺳﺨﻲ دﻧﺪانﺷﻜﻦ درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮده ﺑﻮد اﻣﺎ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻤﻲﺷﺪ ﻛﻨﺎر ﺑﺮود‪ .‬ﺑﻮي ﻗﺪرت ﭼﻨﺎن ﺳﺮان ﺣﺰب را‬
‫ﻣﺴﺖ ﻛﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻗﻴﻤﺖ ﻣﻤﻜﻦ ﻗﺪرت را در دﺳﺖ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻲ اﮔﺮ ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﻛﻮدﺗﺎ ﻋﻠﻴﻪ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬـﻮر‬
‫ﺗﻤﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﻛﻤﻲ ﺑﺎزي زﺑﺎﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮد ﮔﻔﺘﻪ آﻳﺖاﷲ ﺑﻬﺸﺘﻲ را اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺑﻴﺎن ﻛﺮد ﻛﻪ‪ :‬ﻣﺎ ﺗﺸـﻨﮕﺎن ﻗـﺪرﺗﻴﻢ‪ ،‬ﻧـﻪ ﺷـﻴﻔﺘﮕﺎن‬
‫ﺧﺪﻣﺖ! ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﺳﻪ ﭼﻬﺮه ﺷﺎﺧﺺ ﺧﻮد؛ آﻳﺖاﷲ ﺑﻬﺸﺘﻲ‪ ،‬ﺣﺠﺖاﻻﺳـﻼم رﻓﺴـﻨﺠﺎﻧﻲ و ﺣﺠـﺖاﻻﺳـﻼم‬
‫ﺧﺎﻣﻨﻪاي؛ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻛﺴﺎﻧﻲ ﭼﻮن ﻣﻮﺳﻮي ﺧﻮﺋﻴﻨﻲﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻮﺳﻮي اردﺑﻴﻠﻲ‪ ،‬ﺣﺴﻦ آﻳﺖ‪ ،‬ﺑﻬﺰاد ﻧﺒﻮي‪ ،‬ﻣﻮﺳﻮي ﺗﺒﺮﻳـﺰي‪ ،‬رﺟـﺎﻳﻲ‪،‬‬
‫ﺑﺎﻫﻨﺮ‪ ،‬ﺻﺎدق ﺧﻠﺨﺎﻟﻲ‪،‬ﮔﻴﻼﻧﻲ‪ ،‬ﻋﻄﺎﷲ ﻣﻬﺎﺟﺮاﻧﻲ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪ ،‬ﻋﺒﺪاﻟﺤﻤﻴﺪ دﻳﺎﻟﻤﻪ و ﺑﻘﻴﻪ ﻫﻢﺳﻠﻜﺎﻧﺸﺎن در ﻃـﻮل ‪ 16‬ﻣـﺎه‬
‫اﻧﻮاع و اﻗﺴﺎم ﺗﻼشﻫﺎ را ﻣﺒﺬول داﺷﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺑﻨﻲﺻﺪر را ﺑﺎ ﻛﻮدﺗﺎﻳﻲ ﺧﺰﻧﺪه ﺳﺎﻗﻂ ﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬ﻣﻬﻤﻲ ﻛﻪ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑـﻪ آن‬
‫ﻧﺎﺋﻞ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬اﻧﻘﻼب را از ﻣﺴﻴﺮ ﺧﻮد ﺧﺎرج ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ و اﻧﻘﻼﺑﻲ را ﻛﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﻳﻚ ﻣﻠﺖ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑـﻪ ﻓﺠﻴـﻊﺗـﺮﻳﻦ‬
‫ﺷﻜﻞ و ﺑﻪ وﺣﺸﺘﻨﺎكﺗﺮﻳﻦ وﺿﻊ ﻣﻤﻜﻦ‪ ،‬ﻧﺎﺑﻮد ﻛﺮدﻧﺪ و ﭼﻨﺎن اﺳﻼم و دﻳﻦ را از درون ﭘﻮﺳﺎﻧﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺻﺪﻫﺎ ﺳﺎل‪ ،‬اﺳـﻼم‬
‫ﻓﻴﻀﻴﻪ ﺑﺎ ﻛﺸﺘﺎر و اﻋﺪام و ﺷﻜﻨﺠﻪ و ﺟﻨﺎﻳﺖ ﻋﺠﻴﻦ ﺷﺪ‪ .‬ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ ﻻﻫﻮﺗﻲ و ﺷﻬﻴﺪ ﭼﻤﺮان ﭘـﻴﺶﺑﻴﻨـﻲ‬
‫‪740‬‬
‫ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎزوي ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺣﺰب ﺷﺪ و اﻫﺮم ﻛﻮدﺗﺎ ﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺰﺑﻲ ﻛﻪ در ﺗﻨﻬﺎ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت آزاد ‪ 25‬ﺳﺎل اﺧﻴﺮ‪ 4 ،‬درﺻﺪ راي ﻣﺮدم را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده ﺑﻮد ﺑﺮ ﺳﺮﻳﺮ ﻗﺪرت ﺗﻜﻴـﻪ زد و‬
‫ﺗﻤﺎم اﻣﻴﺪﻫﺎ و آرزوﻫﺎي ﻳﻚ ﻣﻠﺖ را ﺑﺮ ﺑﺎد داد‪.‬‬
‫ﺻﺪاي رﺳﺎي ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻧﻔﻲ اﻧﺤﺼﺎرﻃﻠﺒﻲ و ﻗﺪرﻧﻬﺎدن ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﻠﺖ در ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﺮان ﺟﺎوداﻧﻪ ﺷﺪ‪:‬‬
‫‪741‬‬
‫"اﻳﺮان اﻧﻘﻼب ﻛﺮد ﺗﺎ ﻋﻘﻴﺪه و اﺳﻼم ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻳﺮان اﻧﻘﻼب ﻧﻜﺮد ﺗﺎ ﻋﻘﻴﺪه واﺳﻼم وﺳﻴﻠﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺷﻮد‪".‬‬
‫"در ﻫﻤﻪ اﻧﻘﻼبﻫﺎ ﺑﺪون اﺳﺘﺜﻨﺎء ﭘﺲ از ﭘﻴﺮوزي اﻧﻘﻼب ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻗﺪرت ﻃﻠـﺐ ﻛـﻪ ﺟـﺰ ﻗـﺪرت اﻧﺤﺼـﺎري ﭼﻴـﺰي ﻃﻠـﺐ‬
‫‪742‬‬
‫ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻛﻮﺷﻴﺪهاﻧﺪ اﻧﻘﻼب را ﺑﻪ ﺿﺪ اﻧﻘﻼب ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﻨﻨﺪ و ﺟﺎﻫﻠﻴﺖ را در ﻟﺒﺎس ﺟﺪﻳﺪ از ﻧﻮ ﺣﺎﻛﻢ ﮔﺮداﻧﻨﺪ‪".‬‬
‫"اﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎن ﻛﻪ ﺣﺰب ﺑﺎﻳﺪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﺟﺰ اﺳﺘﺒﺪاد ﻧﺪارد‪ .‬ﻣﺴﻠﻤﺎن واﻗﻌﻲ ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛـﻪ ﺟﻠـﻮي اﻳـﻦ ﺟﺮﻳـﺎن‬
‫‪743‬‬
‫ﺑﺎﻳﺴﺘﺪ‪".‬‬
‫"ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﻛﻮﭼﻚ اﻗﻠﻴﺖ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﺎ ﺟﻮﺳﺎزيﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﺮ ﺗﻮده ﻣﺮدم ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﻨﻨﺪ و اﻳﻨﻄﻮر ﺗﻮي ذﻫـﻦ ﺧﻮدﺷـﺎن‬
‫‪744‬‬
‫ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﻮده ﻣﺮدم آﻣﺎده ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮداري اﺳﺖ ‪ ،‬ﭘﺲ ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ ﺑﺮاو دﻫﻨﻪ ﺑﺰﻧﻨﺪ و اﻓﺴﺎر او را ﺑﺪﺳﺖ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪".‬‬
‫"ﻳﻚ اﻗﻠﻴﺘﻲ ﺑﺮاي اﺳﺘﻘﺮار ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﻛﻮﺷﻴﺪه و ﻣﻲﻛﻮﺷﺪ رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن و روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ را در دﺳﺖ ﮔﻴﺮد‪ .‬رﻫﺒـﺮي‬
‫ﻧﻬﺎد ﻫﺎي اﻧﻘﻼﺑﻲ را در دﺳﺖ ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺳﭙﺎه اﻧﻘﻼب و ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎي اﻧﻘﻼب واﻧﺠﻤﻦ ﻫﺎي اﺳﻼﻣﻲ وﻫﺮ ﮔﺮوه و ﺣﺰﺑـﻲ را در ﻗﺒﻀـﻪ‬
‫ﺑﻴﺎورد‪ .‬ﻫﻴﭻ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺷﻴﻮه ﻟﻨﻴﻦ و اﺳﺘﺎﻟﻴﻦ و ﺣﺰب ﻣﻌﺎوﻳﻪ در ﺻﺪر اﺳﻼم ﺑﻴﺎﻳـﺪ و ﺑﺨﻮاﻫـﺪ ﺣﻜﻮﻣـﺖ ﻛﻨـﺪ و‬
‫‪745‬‬
‫ﺑﺘﻮاﻧﺪ"‪.‬‬
‫"ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﻣﺎ وﺿﻌﻴﺖ ﺳﺨﺘﻲ دارﻳﻢ و ﻋﺪه اي در اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ ﺑﻪ ﺟﺎي اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻔﻬﻤﻨﺪ اﮔﺮ ﺗﻮاﻧـﺎﻳﻲ ﻛـﺎري را ﻧﺪارﻧـﺪ ﻛﻨـﺎر‬
‫‪746‬‬
‫ﺑﺮوﻧﺪ‪ ،‬ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ اﻳﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻓﺮﺻﺖ ﺑﺮاي ﺗﺴﺨﻴﺮ ﻗﻄﻌﻲ ﻣﻮاﺿﻊ ﻗﺪرت اﺳﺖ!"‬
‫‪747‬‬
‫"ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺗﺮﻳﻦ زورﭘﺮﺳﺘﻲ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻟﺒﺎس ﻣﺬﻫﺐ و اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژي درﻣﻲآورد‪".‬‬
‫"ﻋﺪهاي ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺟﻤﻬﻮري را از راه زورﮔﻮﻳﻲ و دﺧﺎﻟﺖ در اﻣﻮري ﻛﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻪ ﻋﺼﺮ ﺟﺎﻫﻠﻴﺖ ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﻲ‬
‫‪748‬‬
‫ﺑﺎزﮔﺮداﻧﻨﺪ‪".‬‬

‫‪٨٠‬‬
‫"ﺗﺎ وﻗﺘﻲ ﻳﻚ ﺣﺰب ﻳﺎ ﻳﻚ ﮔﺮوه ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ وارث ﻣﻨﺤﺼﺮ اﻧﻘﻼب ﺑﺸﻮد و ﺑﻪ ﺻﺮف ﻓﺮﺻﺖ و ﻣﻮﻗﻌﻴـﺖ ﻫﻤـﻪ ﺳـﺮﻧﺨﻬﺎ را در‬
‫دﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و اﺳﻼم را ﭼﻤﺎق ﻛﻨﺪ و ﻫﺮ ﮔﺮوه وﺷﺨﺼﻴﺘﻲ را ﺑﺎ ﺗﻮﺳﻞ ﺑﺎ اﻧﻮاع روﺷﻬﺎي ﺗﺨﺮﻳﺒﻲ از ﺳﺮ راه ﺑﺮدارد‪ ،‬ﺑﻴﻢ‬
‫‪749‬‬
‫و ﺗﺮس از ﺣﺎل و آﻳﻨﺪه از ﺑﻴﻦ ﻧﻤﻲرود‪".‬‬
‫‪750‬‬
‫"ﺑﻌﻀﻲﻫﺎ ﺑﺮآﻧﻨﺪ ﻛﻪ اﻣﻮر ﻛﺸﻮر در دﺳﺖ اﻧﺤﺼﺎري آﻧﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪".‬‬
‫ﻫﺮ ﮔﺮوﻫﻲ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻗﺪرت را ﺑﻪ اﻧﺤﺼﺎر در آورد ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ ﺿﺪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﺿﺪ ﻫﻢ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻣﻲ ﺗﺮاﺷﺪ‪ ،‬ﻟﻮﻟﻮ درﺳﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و‬
‫‪751‬‬
‫ﺑﻪ ﺟﺎن آن ﻣﻲاﻓﺘﺪ‪".‬‬
‫"ﺑﺮ ﺿﻌﻒﻫﺎي ﻣﺮدم ﺗﻜﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ واز ﻣﺮدم دﻧﺒﺎﻟﻪ روي و ﻛﺎرﭘﺬﻳﺮي ﻣﻲﻃﻠﺒﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻮ ﭘﻨﺪاري ﻣﺮدم ﻳﻚ ﻧﻘﺶ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺪارﻧﺪ و‬
‫‪752‬‬
‫آن ﺗﺼﺪﻳﻖ آنﻫﺎﺳﺖ و آن ﻫﻢ ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻛﻮر!"‬
‫‪753‬‬
‫"اﻳﻨﻬﺎ اﻋﺘﻘﺎد ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﻈﺎم ﺑﺪون زور اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ و ﺑﺪون اﺳﺘﺒﺪاد ﻧﻈﺎم ﺑﻪ وﺟﻮد ﻧﻤﻲآﻳﺪ!"‬
‫‪754‬‬
‫"ﻏﺮﺑﺰدﮔﻲ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ اﺳﻼم را ﺑﻪ ﺗﻮﺟﻴﻪ اﺳﺘﺒﺪاد ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﻨﺪ‪".‬‬
‫‪755‬‬
‫"ﻗﺪرت ﻃﻠﺒﺎن ﻓﺮﺻﺖ ﻃﻠﺒﺎن را ﺟﻠﻮ ﻣﻲ اﻧﺪازﻧﺪ و وﻗﺘﻲ آﻣﺎده ﺷﺪ‪ ،‬ﻗﺪرت را ﺗﺼﺎﺣﺐ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪".‬‬
‫‪756‬‬
‫"اﮔﺮ از ﺧﺸﻢ ﺧﺪا ﻧﻤﻲﺗﺮﺳﻴﺪ‪ ،‬از ﺧﺸﻢ ﺗﻮدهﻫﺎ ﺑﺘﺮﺳﻴﺪ‪".‬‬
‫ﺗﻔﻜﺮ ﺑﻨﻴﺎدي و اﺻﻮلراﻫﻨﻤﺎي اﻋﺘﻘﺎدش ﺑﻪ او ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺟﻠﻮي اﻳﻦ ﮔﺮوه ﺑﺎﻳﺴﺘﺪ و ﻧﮕﺬارد آنﻫﺎ اﺳﺘﺒﺪاد را در ﻟﺒـﺎس ﻧـﻮ‬
‫ﺣﺎﻛﻢ ﮔﺮداﻧﻨﺪ‪:‬‬
‫"وﺣﺪت اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ اﻗﻠﻴﺘﻲ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻪ ﻳﻚ اﻛﺜﺮﻳﺘﻲ از ﻃﺮﻳﻖ ﺷﺎﻧﺘﺎژ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﺳـﻤﺶ ﺗﺴـﻠﻴﻢ اﺳـﺖ ﻧـﻪ‬
‫وﺣﺪت‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻲ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻧﺸﻮي ﺑﺎﻳﺪ ﺣﻘﻴﻘﺖ را آن ﻃﻮر ﻛﻪ ﻣﻲﻳﺎﺑﻲ‪ ،‬ﺑﮕﻮﻳﻲ‪ .‬وﻗﺘﻲ اﻳﻨﻄﻮر ﺷـﺪ ﻃـﺮف ﺣﺴـﺎب دﺳـﺘﺶ‬
‫‪757‬‬
‫ﻣﻲآﻳﺪ‪".‬‬
‫ﺧﻴﺎل ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ اﻣﺎم ﻫﻤﺎﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﺧﻮدﺷﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﺧﻂ اﻣﺎم در واﻗﻊ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺧﻂ ﺧﻮدﺷﺎن را ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﻂ‬
‫‪758‬‬
‫اﻣﺎم ﻗﺎﻟﺐ ﺑﺰﻧﻨﺪ!"‬
‫" ﺗﺸﺨﻴﺺ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻛﻪ ﭼﻪ ﻋﻤﻞ وﭼﻪ ﺣﺮﻓﻲ‪ ،‬در ﺧﻂ اﻣﺎم اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ آﻗﺎﻳﺎن اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﺮوﻗﺖ اﻳﻨﻬﺎ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻂ ﺧﻂ اﻣﺎم اﺳـﺖ و‬
‫‪759‬‬
‫ﮔﺮﻧﻪ وﻗﺘﻲ ﻣﺮﻗﻮم ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ "ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﺷﺪ" دﻳﮕﺮ ﺧﻂ اﻣﺎم ﻧﻴﺴﺖ‪".‬‬
‫"آﻧﻬﺎ ﻛﻪ ﺧﻮد را در ﺧﻂ اﻣﺎم ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪،‬ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺧﻂ اﻣﺎم اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺮدم اﺳﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ در ﺟﺎﻣﻌﻪ اي ﺑﺘـﻮان‬
‫روﻳﺎروي رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺑﻬﺘﺎن زد ودروغ ﮔﻔﺖ ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ دﻳﮕﺮان ﺗﺮس و وﺣﺸﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ اﺑﺮاز ﻋﻘﻴـﺪه را از‬
‫‪760‬‬
‫دﺳﺖ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪".‬‬
‫"ﺷﺎﻳﻌﻪ ﺳﺎزي ﺟﺎي ﻧﻘﻞ و ﻧﺒﺎت را ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻮن ﺳﺎﻧﺴﻮر ﻫﺴﺖ ﺟﻌﻞ و دروغ ﻫﻢ ﻛﻪ ﺳـﻜﻪ راﻳـﺞ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﻳـﻚ‬
‫اﺟﺘﻤﺎع ده ﻫﺰار ﻧﻔﺮي را ﭼﻨﺪ ﺻﺪ ﻫﺰار ﻧﻔﺮي و ﻳﻚ اﺟﺘﻤﺎع ‪ 50‬ﻫﺰار ﺗﺎﻳﻲ را ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ‪ .‬ﻓﻘﻂ ﺣﺰب ﻳـﺎ اﻳـﻦ‬
‫ﮔﺮوه در ﺧﻂ اﻣﺎم اﺳﺖ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﭼﻨﮓ ﺑﻴﺎﻧﺪازد و ﺧﺼﻮﺻﺎ ارﮔـﺎن ﻫـﺎي ﺗﺒﻠﻴﻐـﺎﺗﻲ را در دﺳـﺖ ﺑﮕﻴـﺮد‪.‬‬
‫دﻳﮕﺮان ﻗﺎقاﻧﺪ و اﮔﺮ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻗﺎق ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻟﻘﺐ ﺿﺪ اﻧﻘﻼب ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ و ﺗﺤﻘﻴﺮ وﻛﻮﺑﻴﺪه ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺟﺒﻬﻪ اﺳـﻼﻣﻲ ﻣﻌﻨـﺎ ﻧـﺪارد‬
‫‪761‬‬
‫ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﺗﺎ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﺮد ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺮﻳﻚ ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ!!؟"‬
‫"آﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺑﺎ زور و زد وﺑﻨﺪ وﺑﮕﻴﺮ وﺑﺒﻨﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ از ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻫﻤﻪ ﻛﺎر ﻛﻨﻨﺪ و ﻛﺸﻮر را در ﺟﻬﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﻲ‬
‫‪762‬‬
‫ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﺒﺮﻧﺪ ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ روش ﺷﻜﺴﺖ ﺧﻮرده اﺳﺖ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲ ﺻﺪر در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ ﺷﻮراي اﻧﻘﻼب ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺖ اﺧﺘﻨﺎق و اﺳﺘﺒﺪاد ﺑﻪ ﺷﺪت ﻫﺸﺪارداد و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"ﺑﺎ ﺗﺸﺪﻳﺪ ﻓﺸﺎر و ﺷﻴﻮهﻫﺎى اﺧﺘﻨﺎﻗﻰ ﺑﻪ اﺳﻢ ﻗﺎﻃﻌﻴﺖ ﭼﻴﺰى ﻋﻮض ﻧﻤﻴﺸﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﻮهﻫﺎ ﻋـﻼوه ﺑﺮآﻧﻜـﻪ از اﺑﺘـﺪا ﻗـﺎﻧﻮن‬
‫اﺳﺎﺳﻰ را ﻟﻖ ﻣﻰﻛﻨﺪ‪ ،‬و رژﻳﻢ را ﻣﺘﺰﻟﺰل ﻣﻰﺳﺎزد‪ ،‬زﻣﻴﻨﻪ ﺳﺎزى ﺧﻮﺑﻰ ﺑﺮاى ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻳﻚ اﺳﺘﺒﺪاد ﻣﺨـﻮف اﺳـﺖ‪.‬ﺑـﺎ روح و‬
‫‪763‬‬
‫ﺟﺴﻢ روزه دار آﻧﭽﻪ ﺣﻖ ﻣﻰﻳﺎﻓﺘﻢ ﮔﻔﺘﻢ‪ .‬ﺷﻤﺎ را ﺑﺎ ﺧﺪا و وﺟﺪاﻧﺘﺎن ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻰﮔﺬارم‪".‬‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪ ﺗﺎ در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﻧﺤﺼﺎرﻃﻠﺒﺎن و در ﺣﻘﻴﻘﺖ آﻧﺎن ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﻮل ﺧﻮد او‪ "،‬دﻳﻦ ﻧﺪاﺷـﺘﻨﺪ و ﺟـﺰ‬
‫ﻗﺪرت ﻫﻴﭻ ﻧﻤﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ‪ ،764‬ﻛﻮﺗﺎه ﺑﻴﺎﻳﺪ و از در ﺻﻠﺢ وارد ﺷﻮد‪ ،‬ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺸﺪ ﺗﺎ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻠﺖ ﺳﺎزش ﻛﻨﺪ و اﺳﺘﻘﻼل و‬

‫‪٨١‬‬
‫آزادي آﻧﺎن را ﻓﺪاي ﻣﺼﻠﺤﺖ ﺷﺨﺼﻲ و ﻏﺮاﻳﺾ اﻳﻦ وآن ﻛﻨﺪ‪ .‬اوﺻﻠﺢ واﻗﻌﻲ را اﻳﺴﺘﺎدن و ﻧﻬﺮاﺳﻴﺪن در ﻣﻘﺎﺑﻞ زور و ﺳـﺘﻢ‬
‫ﻋﻨﻮان ﻛﺮد وﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"ﺻﻠﺢ واﻗﻌﻲ آن روزي ﺑﺮ ﻗﺮار ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻫﻤﻪ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ از زﻳﺮ ﺑﺎر ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﻠﻄﻪ آزاد ﺷﻮﻧﺪ‪.‬از ﻧﻈﺮ ﻣـﻦ ﺣﺴـﻴﻦ ﺑـﻦ ﻋﻠـﻲ‬
‫ﺑﺰﮔﺘﺮﻳﻦ ﺻﻠﺢﻃﻠﺐ ﺟﻬﺎن ﺑﻮد‪ ،‬و ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر ﭘﺪرش و ﺟﺪش‪ .‬ﭼﺮا؟ زﻳﺮا ﻛﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﺠﺎوز و زور و ﺳـﺘﻢ ﺑـﺎ ﻗﺎﻃﻌﻴـﺖ ﺗﻤـﺎم‬
‫‪765‬‬
‫اﻳﺴﺘﺎد‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﺎر دﻳﮕﺮ رﻓﺘﺎر اﻳﻦ اﻧﺤﺼﺎرﻃﻠﺒﺎن را ﮔﻮﺷﺰد ﻛﺮد وﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﻣﻠﺖ ﻣﺴﻠﻢ‪ ،‬ﺑﺪﺳﺖ ﻛﺴﺎﻧﻰ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻨﺎم دﻳﻦ‪ ،‬ﻣﺮدم را از دﻳﻦ ﺑﻴﺰار ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺰرگ را ﺻﺪ ﺷﻜﺮ ﻛﻪ اﻳﻨﻄﻮر اﺷﺨﺎص ﺑﺎ اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ ﻣﺨﺎﻟﻔﻨﺪ و ﺳﭙﺎس ﺑﺪرﮔﺎه او ﻛﻪ ﻧﻪ آﺟﻴﻞ ﻣﻴﺪﻫﻢ و ﻧﻪ ﺣﻖ و ﺣﺴﺎب‬
‫‪766‬‬
‫و ﻧﻪ از اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﺮدم ﻣﻰﺗﺮﺳﻢ‪".‬‬
‫او ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻧﺎﻣﻪ دﻳﮕﺮي ﺑﻪ ﺳﻴﺪاﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ دﻓﺎع آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ از اﻳﻦ دﺳﺘﻪ اﺷﺎره ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"اﻣﺎم ﭘﻴﺶ از اﻧﻘﻼب ﻣﻰﮔﻔﺖ ﺑﻜﻨﻴﺪ و ﺣﺎﻻ ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻧﻜﻨﻴﺪ‪.‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ‪ ،‬ﭘﻴﺶ از اﻧﻘﻼب ﺑﻪ ﻗﻮت ﻫﺎى ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﻜﻴـﻪ داﺷـﺖ و‬
‫‪767‬‬
‫ﺣﺎﻻ ﺑﻪ ﺿﻌﻒﻫﺎى ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ .‬ﭘﻴﺶ از اﻧﻘﻼب ﻣﻈﻬﺮ ﻫﻤﻪ و ﻫﻤﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﻣﺪاﻓﻊ ﻳﻚ دﺳﺘﻪ"‬
‫اﻳﻦ اﻧﺤﺼﺎرﮔﺮاﻳﺎن ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻣﻲراهﻫﺎ را ﺑﺮاي ﻛﺴﺐ ﻗﺪرت ﻣﺸﺮوع ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ‪.‬آﻧﺎن ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﺪﻧﺎم ﻛـﺮدن ﺷـﺎه‪،‬‬
‫ﺻﺪﻫﺎ اﻧﺴﺎن را در ﺣﺎدﺛﻪ ﺳﻴﻨﻤﺎ رﻛﺲ آﺑﺎدان ﻃﻌﻤﻪ آﺗﺶ ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،768‬ﺑﺮاي ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﻲ" ﻟﻴﺒﺮالﻫﺎ" ﻫﺮ راه و ﻫﺮ ﻛﺎري را ﻣﺠﺎز‬
‫ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫‪769‬‬
‫"آﻗﺎﻳﺎن!ﻫﺪف وﺳﻴﻠﻪ را ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪".‬‬
‫دﻳﮕﺮ آزاديﺧﻮاﻫﺎن ﻧﻴﺰ ﺗﺎ آنﺟﺎ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ روﻧﺪ اﻧﺤﺼﺎرﻃﻠﺐ اﻋﺘﺮاض ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪:‬‬
‫ﺑﺎزرﮔﺎن‪":‬ﻣﻤﻠﻜﺖ ﻣﻨﺤﺼﺮأ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻋﺪه ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺧﺪا ﻫﻢ ﻣﺎل ﻳﻚ ﻋﺪه ﺧﺎص ﻧﻴﺴـﺖ‪ ،‬ادﻋـﺎﻳﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻳﻬﻮدﻳـﺎن‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﺧﺪا را ﻣﺎل ﺧﻮد و زﻣﻴﻦ را از آن ﺧﻮد ﻣﻴﺪاﻧﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺎري ﺑﻜﻨﻴﻢ‪ 770".‬ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﻲ‪" :‬ﻫﻴﭻ ﺣـﺰب و‬
‫ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ ﺣﻖ ﻧﺪارد ﺑﺮاي ﺧﻮدش ﺳﻬﻢ ﺑﺰرﮔﺘﺮي درﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮد و از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺣﻜﻮﻣﺖ را در اﻧﺤﺼﺎر ﺧﻮد ﺑﮕﻴﺮد‪ ٧٧١".‬ﺣﺴﻴﻦ‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻲ‪":‬ﭘﺲ از ﭘﻴﺮوزي اﻧﻘﻼب ﻳﻜﺪﻓﻌﻪ ﮔﻮﻳﺎ ﻋﺪهاي ﺧﺎص اﻧﻘﻼب ﻛﺮدﻧﺪ وﺑﻘﻴﻪ ﺿﺪاﻧﻘﻼب ﺷﺪﻧﺪ!"‪ 772‬ﺑﻨﻲﺻﺪر‪":‬روﺣﺎﻧﻴﺖ‬
‫ﺑﻪ ﻟﺒﺎس ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻪ اﻃﻼع و ﻋﻤﻞ و وﻇﻴﻔﻪ اﺳﺖ‪ 773".‬ﺣﺠﺖاﻻﺳﻼم ﮔﻠﺰاده ﻏﻔﻮري‪ ":‬ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﻲداﻧﻢ‪ ،‬اﺻﻼ ﺧﻮد ﻛﻠﻤﻪ‬
‫روﺣﺎﻧﻲ و روﺣﺎﻧﻴﺖ رﻳﺸﻪ اﺳﻼﻣﻲ ﻧﺪارد‪ 774".‬ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﻲ‪":‬ﻛﻠﻤﻪ روﺣﺎﻧﻴﺖ از اﻧﺠﻴﻞ ﺑﻪ اﺳﻼم آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﺳﻼم رﻫﺒﺎﻧﻴـﺖ ﻫـﻢ‬
‫‪775‬‬
‫ﻻﻫﻮﺗﻲ‪" :‬ﻋﺠﺒﺎ‪ ،‬ﭼﻬﺮهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ دﻳﺮوزﺣﺘﻲ از اﻣﻀﺎ اﻋﻼﻣﻴﻪﻫﺎي اﻣﺎم ﺻﺎدره از ﭘـﺎرﻳﺲ اﻣﺘﻨـﺎع داﺷـﺘﻨﺪ‪ ،‬ﭘـﺎي‬ ‫ﻧﺪارد‪".‬‬
‫ﻣﺒﺎرﻛﺸﺎن ﺣﺘﻲ ﻳﻚ روز وﻳﻜﺒﺎر ﻫﻢ ﺑﻪ زﻧﺪان آرﻳﺎﻣﻬﺮ ﺑﺎز ﻧﺸﺪ ودر ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﺑﺎ ﺗﺮس و وﺣﺸﺖ روﺑﺮو ﻣﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺮوز‬
‫ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮﻳﻦ ﭼﻬﺮه ﻧﺰد اﻣﺎماﻧﺪ‪ 776".‬ﺑﻨﻲﺻﺪر‪":‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﻣﻨﺘﺨﺐ ﺷﻤﺎ ﻣﺮدم‪،‬ﻫﺸﺪار ﻣﻲدﻫـﻢ اﮔـﺮ در ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ‬
‫ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ اﺳﺘﻘﺮار اﺳﺘﺒﺪاد ﻧﺎﻳﺴﺘﻴﺪ‪ ،‬اﺳﺘﺒﺪاد ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﻣﺴﻠﻂ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و دﻣﺎر از روزﮔﺎر ﺷﻤﺎ در ﺧﻮاﻫﺪ آورد‪ 777".‬اﺑـﺮاﻫﻴﻢ‬
‫ﻳﺰدي‪" :‬در ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺗﻚ ﺣﺰﺑﻲ ﺟﺎﻳﻲ ﻧﺪارد‪ 778".‬آﻳﺖاﷲ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﻳﻲ ﻗﻤﻲ‪":‬ﻣﺴﺎﺟﺪ را ﺣـﺰب ﺟﻤﻬـﻮري در‬
‫‪779‬‬
‫ﺑﺎزرﮔﺎن‪":‬اﻣﺮوز ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶ از ﻫـﺮ زﻣـﺎن ﺑـﻪ دﻓـﻊ اﺧﺘﻨـﺎق و‬ ‫دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري ﺧﺮاب و ﻓﺎﺳﺪ اﺳﺖ‪".‬‬
‫اﻧﺤﺼﺎر ﺑﭙﺮدازﻳﻢ‪ 780".‬ﺑﻨﻲﺻﺪر‪":‬اﻧﻘﻼب ﻣﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻛﺴﺎﻧﻲ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﻮل آﻗﺎي اﺷﺮاﻗﻲ در اﻧﻘﻼب ﺷﺮﻛﺖ اﺳﺎﺳﻲ‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﻧﻪ ﺷﺮﻛﺖ داﺷﺘﻪاﻧﺪ و ﻧﻪ اﻋﺘﻘﺎدي ﺑﻪ اﻧﻘﻼب دارﻧﺪ‪ .‬اﻳﻨﻬﺎ از ﻓﺮﺻـﺖ ﺑـﺮاي در دﺳـﺖ ﮔـﺮﻓﺘﻦ ﻗـﺪرت اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ 781".‬ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﻲ‪":‬اﮔﺮ ﻣﺮدم در ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ و ﻣﺴﻴﺮ زﻧﺪﮔﻲﺷﺎن ﻣﻤﻨﻮع ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻌﻨﻲاش اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻋﺪهاي ﻣﺜـﻞ‬
‫ﻗﻴﻢ ﺑﺎﻻي ﺳﺮ اﻳﻦﻫﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ 782".‬ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻠﻜﻲ‪ ":‬آﻗﺎﻳﺎن ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺷﺪهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣـﺎ ﻧﻴﺴـﺖ‪ ،‬ﺑـﺮ ﻋﻠﻴـﻪ‬
‫ﻣﺎﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﻪ را ﻣﻲﻛﻮﺑﻨﺪ‪ .‬ﺧﻮد را ﺗﻨﻬﺎ ﮔﺮوه ﻣﻜﺘﺒﻲ و ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻪ اﻧﻘﻼب و در ﺧـﻂ اﻣـﺎم ﻣـﻲداﻧﻨـﺪ ودﻳﮕـﺮان را ﻣﻨﺤـﺮف و‬
‫ﻏﻴﺮاﺳﻼﻣﻲ و ﺿﺪاﻣﺎم و ﺧﺎﺋﻦ ﺧﻄﺎب ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺧﻮدﺧﻮاﻫﻲﻫﺎ‪ ،‬ﺧﻮدﺑﺰرگﺑﻴﻨﻲﻫﺎ و اﻧﺤﺼﺎرﻃﻠﺒﻲﻫﺎي ﻫﻤﻴﻦ آﻗﺎﻳﺎن اﺳﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﮔﺮوه ﮔﺮوه ﻣﺮدم را ﺑﻪ ﺳﻮي ﻳﺎس از اﻧﻘﻼب و اﺳﻼم ﻛﺸﻴﺪ و ﻣﺮدم ﻓﻮجﻓﻮج از دﻳﻦ ﺧﺪا ﺧﺎرج ﺷﺪﻧﺪ‪ 783".‬ﺑﻨﻲﺻﺪر‪":‬اﺳﻼم‬
‫‪784‬‬
‫"ﻣﻜﺘﺒﻲ ﻛﺴـﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬ ‫ﺧﻢ رﻧﮕﺮزي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ را ﺑﻜﻨﻨﺪ ﺗﻮي آن ﺧﻢ و ﺑﻴﺮون ﺑﻴﺎورﻧﺪ وﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﻣﻜﺘﺒﻲ ﺷﺪ‪".‬‬
‫اﺧﻼق او ﻣﻌﺮف اﻋﺘﻘﺎد او ﺑﺎﺷﺪ‪ 785".‬ﺑﺎزرﮔﺎن‪":‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ آﻗﺎﻳﺎن ﻫﺎﺷﻤﻲ‪ ،‬ﺧﺎﻣﻨﻪاي‪ ،‬ﺑﻬﺸـﺘﻲ و ﻫﻤﻔﻜﺮاﻧﺸـﺎن ﻣﻌﺘﻘـﺪ‬

‫‪٨٢‬‬
‫ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ در ﻛﺴﻮت روﺣﺎﻧﻴﺖ از ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﺧﻂ اﻣﺎم و اﻧﻘﻼب ﻫﺴﺘﻨﺪ وﻣﻜﺘﺐ را درﺳﺖ ﻣﻲﻓﻬﻤﻨﺪ ﭘـﺲ ﺣـﻖ‬
‫اﻧﺤﺼﺎر وﺳﻠﺐ ﺣﻖ از ﺳﺎﻳﺮﻳﻦ را دارﻧﺪ و ﻣﺼﻠﺤﺖ اﻗﺘﻀﺎ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻜﺘﺐ ﺧﺪاﻳﻲ ﻣﻮرد ﺗﺸﺨﻴﺺﺷﺎن در اﻳـﺮان ودر ﻫﻤـﻪ‬
‫دﻧﻴﺎ ) ﭼﻪ ﻣﻠﺖ آﻣﺎدﮔﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﭼﻪ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ( ﭘﻴﺎده ﺷﻮد‪ 786".‬ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ":‬اﻳﻦ ﺟﻤﻬﻮري‪ ،‬ﺟﻤﻬﻮري ﻧﻴﺴـﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻦ ﻓﺨﺮ ﻛﻨﻢ رﺋﻴﺲ آن ﺑﺎﺷﻢ‪ 787".‬ﺳﻼﻣﺘﻴﺎن‪":‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ زور و اﻋﻤﺎل ﻓﺸﺎر ﻧﺎﻳﺴﺘﺎدن ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻮن ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﺑﻪ ﺳـﻼخ ﺧﺎﻧـﻪ‬
‫‪789‬‬
‫رﻓﺘﻦ‪ 788".‬ﺑﺎزرﮔﺎن‪":‬ﻣﺎ اﻧﺤﺼﺎرﮔﺮي را ﻛﻪ ﻣﺎﻓﻮق اﺳﺘﺒﺪاد اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ دﺷﻤﻦ اﺳﻼم و اﺳﺘﻘﻼل و آزادي ﻣﻲ داﻧﻴﻢ‪".‬‬
‫ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﻲ‪ ":‬آن ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻧﻮﻳﺪ آزادي ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬اوﺳﺖ ﻛﻪ ﻃﺮﻓﺪار اﻧﺴـﺎن اﺳـﺖ‪ .‬اﻳـﻦ ﻧﻴﺴـﺖ ﻛـﻪ زﻧـﺪﮔﻲ ﻓﻘـﻂ ﻧـﺎن و آب‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬اﻧﺴﺎن ﻛﻪ ﻛﻤﺘﺮ از ﺣﻴﻮان ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻧﺴﺎن ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ آزاد ﻧﻔﺲ ﺑﻜﺸﺪ‪ ،‬آزاد زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻧﺴﺎن آزادي ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ‪ .‬اﻓﺮادي‬
‫‪790‬‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﺮ اﻧﺴﺎن ﻣﺴﻠﻂ ﺷﻮﻧﺪ‪...‬اﮔﺮ وﺿﻊ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻨﻮال ﭘﻴﺶ رود ﻣﺴﺘﺒﺪﻳﻨﻲ ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﻣـﺎ ﻣﺴـﻠﻂ ﺧﻮاﻫﻨـﺪ ﺷـﺪ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪":‬ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﭘﻴﺸﻴﻦ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺮاي ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﻗﻴﺎم ﻛﺮده و ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻴﻢ ﺑﺎ اﺳﺘﻘﺮار اﺳﻼم آن اﻣـﻮر را از ﺑـﻴﻦ‬
‫ﺑﺒﺮﻳﻢ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﻮد اﺳﻼم ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺧﻄﺮﻫﺎ ﻛﻪ ﻫﻤﻮاره ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آن ﻫﺸﺪار داده ام و ﺑﺮ آن اﻳﺴﺘﺎدهام اﻳﻦ‬
‫اﺳﺖ‪ 791".‬ﻻﻫﻮﺗﻲ‪ ":‬ﻣﺮدم ﻣﺎ ﺧﻮب ﻣﻲداﻧﻨﺪ ﻣﺘﻮﻟﻴﺎن ﺳﻌﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﻣﺸﺎﻏﻞ ﻣﺴﺌﻮﻻن ﺣﺰﺑﻲ ﮔﻤﺎرده ﺷﻮﻧﺪ‪.‬ﻫﻤﻴﻦ‬
‫ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﺗﻚ ﺣﺰﺑﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺻﺪاي ﭘﺎي ﻓﺎﺷﻴﺰم را از ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﮔﻮش ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ‪ .‬دادﺳﺘﺎن ﻛﻞ دﻳﺸﺐ اﻋـﻼم ﻛـﺮد ﻛـﻪ در‬
‫اﻳﺮان ﭼﻨﺪ ﺻﺪ زﻧﺪان و ﺑﻴﺶ از ‪20‬ﻫﺰار زﻧﺪاﻧﻲ‪ ،‬در ﺟﻤﻬﻮرياﺳﻼﻣﻲ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺑﺮﺧﻮد ﻟﺮزﻳﺪم‪ 792".‬ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﻲ‪ ":‬ﺑﺮوﻳﺪ دﻧﺒﺎل‬
‫ﻛﺎرﺗﺎن‪ .‬ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﻣﺮدم ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﺳﺘﺒﺪاد زﻳﺮ ﭘﺮده دﻳﻦ را ﻛﻨﺎر ﺑﺰﻧﻴﺪ‪ 793".‬اﺷـﺮاﻗﻲ‪ " :‬اﻧﻘـﻼب ﻣـﺎ را ﻛﺴـﺎﻧﻲ‬
‫ﻟﻜﻪدار ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ از ﻣﺤﺼﻮل اﻧﻘﻼب ﻓﻘﻂ رﻳﺎﺳﺘﺶ را ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ‪ 794".‬ﺑﻨﻲﺻﺪر‪":‬اﻳﻦ ﺑﺎزي ﻫﺎ را ﺑﺲ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺑـﻪ ﺧﻮدﺗـﺎن‬
‫رﺣﻢ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎزيﻫﺎ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺧﻮدﺗﺎن و ﻛﺸﻮرﺗﺎن اداﻣﻪ ﻧﺪﻫﻴﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎﻳﺘﺎن ﺑﻪ زﻳﺎن ﻛﺸﻮر اﺳﺖ‪ .‬ﺑـﻪ زﻳـﺎن اﻧﻘـﻼب‬
‫اﺳﺖ‪ 795".‬ﺷﻴﺦ ﻋﻠﻲ ﺗﻬﺮاﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﻟﺤﻦ ﺧﺎص ﺧﻮدش ﮔﻔﺖ‪":‬ﻫﻤﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻣﻜﺘﺒـﻲ ﻫﺴـﺘﻴﻢ‪ ،‬ﺧـﺎك ﺑـﺮ‬
‫‪796‬‬
‫ﺳﺮﺷﺎن ﻛﻪ ﻣﻜﺘﺒﻲ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ!"‬
‫در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻮدﻧﺪ ﻫﻤﭽﻮن ﺣﺴﻦ ﻳﻮﺳﻔﻲ اﺷﻜﻮري و ﻣﺤﻤﺪﺟﻮاد ﺣﺠﺘﻲ ﻛﺮﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺻﻄﻼح ﻳﻜـﻲ ﺑـﻪ ﻧﻌـﻞ‬
‫ﻣﻲزدﻧﺪ وﻳﻜﻲ ﺑﻪ ﻣﻴﺦ! ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ ﻧﻪ ﺷﻤﺎ ﻛﺎﻣﻼ ﺑﺮ ﺣﻖﻫﺴﺘﻴﺪ و ﻧﻪ آﻧﻬﺎ! ﺑﻴﺎﻳﻴﺪ و ﺣﻔﻆ وﺣﺪت و ﻫﻤـﺪﻟﻲ ﻛﻨﻴـﺪ‪ .‬ﺑﻨـﻲﺻـﺪر‬
‫ﺧﻄﺎب ﺑﻪ اﻳﻦ دﺳﺘﻪ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫" آﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﺻﺎﻟﺖ را ﺑﻪ زور ﻣﻲدﻫﻨﺪ دو دﺳﺘﻪاﻧﺪ ودو روش دارﻧﺪ‪ -1:‬آﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻫﻞ ﺑﺰن وﺑﻜﻮب ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ -2.‬آﻧﻬـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ‬
‫وﺳﻂ ﺑﺎزﻧﺪ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ ﻧﻪ اﻳﻦ وﻧﻪ آن‪ ،‬ﮔﺎﻫﻲ"ﻫﻢ اﻳﻦ وﻫﻢ آن!"‪.‬ﻣﺒﻬﻢﮔﻮ ﻫﺴﺘﻨﺪ وﺑﻪ اﺻﻄﻼح ﺟﺎده ﺑﺎز ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ‪ .‬ﺟﻮري ﺣـﺮف‬
‫ﻣﻲزﻧﻨﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﮔﻔﺘﻲ آﻗﺎ ﺷﻤﺎ دﻳﺮوز آن ﻃﻮر ﮔﻔﺘﻲ وﻟﻲ اﻣﺮوز اﻳﻨﻄﻮر‪ ،‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﺑﻠﻪ وﻟﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدﻳﻢ آﻧﺠﻮر‪ ،‬اﻣﺎ اﮔﺮ ﻓﻼن ﺷﻮد‬
‫‪797‬‬
‫وآﻧﺠﻮر ﻧﺸﻮد ﭼﻨﻴﻦ و ﭼﻨﺎن اﺳﺖ!"‬
‫رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺗﻨﻬﺎ ﻋﻨﺼﺮ ﻣﺰاﺣﻢ و ﻣﺨﻞ ﻗﺒﻀﻪ ﻗﺪرت ﺗﻮﺳﻂ آﻗﺎﻳﺎن ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫"آﻗﺎي ﺑﻬﺸﺘﻲ در ﺟﻤﻊ اﻋﻀﺎي اﻧﺠﻤﻦ ﭘﺰﺷﻜﺎن ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪ :‬روﺳﺎي ﺳﻪ ﻗﻮه ﻣﺠﺮﻳﻪ و ﻣﻘﻨﻨـﻪ و ﻗﻀـﺎﻳﻴﻪ ﻫﻤﺎﻫﻨـﮓ ﻫﺴـﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺮﻛﻴﺐ اﻳﻦ ﺳﻪ ﻗﻮه ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﻧﺎﻫﻤﺎﻫﻨﮓ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮود‪ .‬ﻣﻦ ﭼﻪ ﻛﻢ دارم‪ .‬ﺳﻪ زﺑﺎن ﺑﻠﺪم‪ ،‬دﻛﺘﺮا‬
‫‪798‬‬
‫دارم‪ ،‬روﺣﺎﻧﻲ ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻢ‪ ،‬ﭼﺮا ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻧﻜﻨﻢ؟"‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﺣﻀﻮر آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ آنﻫﺎ ﺗﻌﺎرف ﻧﺪاﺷﺖ و در ﺟﻠﺴﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﻀﻮر آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺑﻬﺸﺘﻲ‬
‫و رﺟﺎﻳﻲ ﺑﺮﮔﺰار ﻣﻲﺷﺪ از ﮔﻔﺘﻦ ﺣﻖ اﺑﺎ ﻧﻤﻲﻛﺮد‪ .‬ﭘﺲ از آﻧﻜﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﺴﺌﻮﻻن ﺣﺰبﺟﻤﻬﻮري را ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻇﺮه و ﺑﺤﺚآزاد در‬
‫ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن دﻋﻮت ﻛﺮد‪ ،‬آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ آنﻫﺎ را ﺧﻮاﺳﺖ و ﺟﻠﺴﻪاي ﺑﺮﭘﺎ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر دراﻳﻦ ﺑﺎره ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫"‪ 25‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ 59‬آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻣﺎ را ﻧﺰد ﺧﻮدش ﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ در اﻃﺎق ﺟﻤﻊ ﺷﺪﻳﻢ‪ ،‬ﺧﻤﻴﻨﻲ روي ﻛﺎﻧﺎﭘﻪ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑـﻮد‪ ،‬ﻣـﻦ و‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﺑﺎزرﮔﺎن روي ﻫﻤﺎن ﻛﺎﻧﺎﭘﻪ در ﻛﻨﺎر او ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻳﻢ‪ ،‬رﺟﺎﻳﻲ وﺑﻬﺸﺘﻲ وﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ وﻣﻮﺳﻮي اردﺑﺒﻠﻲ وﻋﻠـﻲ‬
‫ﺧﺎﻣﻨﻪاي وﺳﻴﺪ اﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻲ روي ﻛﻒ اﻃﺎق ﻧﺸﺴﺘﻨﺪ‪ .‬آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﺼﻤﻴﻢ دارﻳﺪ ﺗﺎ ﻧﺎﺑﻮدي ﺟﻤﻬﻮرياﺳﻼﻣﻲ ﭘـﻴﺶ‬
‫ﺑﺮوﻳﺪ؟ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺑﺮوﻳﺪ در ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﺑﺤﺚآزاد ﻛﻨﻴﺪ و ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ را در دﻧﻴﺎ ﻣﻔﺘﻀﺢ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ؟ ﻃﻮري ﻛﻪ دﻧﻴﺎ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ‬
‫اﻳﻦ رژﻳﻢ ﻓﺎﺳﺪﻧﺪ؟ ﮔﻔﺘﻢ ﺧﻴﺮ‪ .‬ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ دﻧﻴﺎ ﺑﺪاﻧﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﺟﻤﻌﻲ از ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﻓﺎﺳﺪﻧﺪ و اﻳﺮانِ ﻋﺼﺮ اﻧﻘﻼب‪ ،‬ﻓﺎﺳﺪان را ﺗﺤﻤﻞ‬
‫ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪.‬ﺧﻤﻴﻨﻲ ﮔﻔﺖ‪:‬ﻣﻦ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﻢ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻜﻠﻴﻒ ﻣﻌﻴﻦ ﻛﻨﻢ‪ .‬رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻗـﺎي ﺑﻨـﻲﺻـﺪر‬

‫‪٨٣‬‬
‫ﻣﺠﻠﺲ و ﺷﻮراي ﻗﻀﺎﻳﻲ و ﺷﻮراي ﻧﮕﻬﺒﺎن را ﻗﺒﻮل ﻧﺪارد‪ ،‬ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻫﻤﻪﭼﻴﺰ دﺳﺖ ﺧﻮدش ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬او ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻄﻮر ﻋﻠﻨـﻲ اﻳـﻦ‬
‫ﻣﻘﺎﻣﺎت را رﺳﻤﻲ ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ‪ ،‬ﻣﺎ ﻫﻢ از او ﺑﻌﻨﻮان رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر اﺣﺘﺮام ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﻣﺠﺴﻤﻪاي ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴـﺪ ﻛـﻪ وﺟـﻮدش‬
‫زﺷﺘﻲﻫﺎي ﻛﺎر ﺷﻤﺎ را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ‪ .‬راﺳﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از ﻧﻬﺎدﻫﺎ را ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻧﻤﻲداﻧﻢ‪ .‬ﺧﻤﻴﻨﻲ ﮔﻔﺖ‪:‬ﺧﻴﺮ‪ .‬ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻫﺴـﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ ﺧﻴﺮ‪.‬ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ رﺋﻴﺲ دﻳﻮان ﻋﺎﻟﻲ ﻛﺸﻮر و دادﺳﺘﺎن ﻛﻞ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺷـﻮر ﻗﻀـﺎت دﻳـﻮان ﻛﺸـﻮر‬
‫ﻣﻨﺼﻮب ﺷﻮﻧﺪ و ﺷﻤﺎ ﻣﺸﻮرت ﻧﻜﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﻬﺸﺘﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ .‬زﻳﺮا آﻧﻬﺎ ﻣﺎ را ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻧﻤﻲداﻧﻨﺪ‪ .‬ﺗﺼﺪﻳﻖ ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴـﺪ ﻛـﻪ ﺑـﻪ اﻳـﻦ‬
‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد ﻫﻤﻜﺎري ﻛﺮد ‪.‬ﮔﻔﺘﻢ ﻣﺠﻠﺲ را اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻗﻼﺑﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ داده اﺳﺖ‪ .‬دوﻟﺖ آﻗﺎي رﺟﺎﻳﻲ ﻫﻢ ﺗﺤﻤﻴﻠـﻲ اﺳـﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ آﻗﺎﻳﺎن از ﻃﺮﻳﻖ ﺷﻤﺎ آن را ﺑﻪ ﻣﻦ ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮ ﻓﺮض ﻛﻪ ﺗﺤﻤﻴﻠﺸﺎن ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮ ﺧﻼف ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻳﻦ آﻗﺎ‬
‫ﺑﺎ رﻓﻴﻘﺶ اﻣﻮال اﻳﻦ ﻣﺮدم راﺑﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎﺑﺨﺸﻴﺪه وﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ را در ﺑﺴﻴﺎري از اﺻﻮل ﻧﻘﺾ ﻛﺮده و ﺑﺎﻳﺪ اﺳﺘﻌﻔﺎ ﻛﻨﺪ و ﺗﺤﺖ‬
‫ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ اﻳﻦ آﻗﺎﻳﺎن ﺗﻤﺎم ﻧﻬﺎدﻫﺎ را در دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬از ﺣﺎﻻ ﺑـﻪ ﺑﻌـﺪ ﻣﺠﻠـﺲ و ﺷـﻮراي ﻧﮕﻬﺒـﺎن ﻫـﻢ‬
‫دردﺳﺘﺸﺎن اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻫﺮ ﻛﺎر ﺧﻮد ﻟﺒﺎس ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻣﻲﭘﻮﺷﺎﻧﻨﺪ‪ .‬ﺧﻤﻴﻨﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ .‬ﺷﻤﺎ آدم ﺻﺎدق و ﺳﺎدهاي ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ .‬ﺑﻪ اوﺿﺎع‬
‫اﻳﺮان وارد ﻧﺒﻮدﻳﺪ‪ ،‬از اروﭘﺎ آﻣﺪه ﺑﻮدﻳﺪ اوﺿﺎع را ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻴﺪ‪ .‬آﻗﺎﻳﺎن زرﻧﮓ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻣﻮاﺿﻊ را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ وآﻣﺪﻧﺪ ﺟﻠﻮ‪ .‬ﮔﻔـﺘﻢ‬
‫ﺷﻤﺎ ﻛﻢ ﻟﻄﻔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ .‬آﻗﺎﻳﺎن ﻧﮕﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ ﺟﻠﻮ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ دادهاﻳﺪ‪ .‬ﺣﺎﻻ ﻛﺎري ﻧﺪارد‪ ،‬ﺷﻤﺎ اﻋﻼم ﺑﻲﻃﺮﻓﻲ وﺳـﻜﻮت‬
‫ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻤﺪت ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ‪ .‬ﺣﺘﻲ ﺳﻪ روز‪ .‬اﮔﺮ آﻗﺎﻳﺎن ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺳﺮﻛﺎرﻫﺎﻳﺸﺎن ﺑﺮوﻧﺪ ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲﺷﻮد زرﻧﮓ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻳﻚ ارﺗﺶ‬
‫ﺑﺪون اﺳﻠﺤﻪ ﻛﺎﻓﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﺸﮕﺮ ﻋﺮاق اﻳﺴﺘﺎدم‪ ،‬ﭼﻄﻮر از ﭘﺲ آﻗﺎﻳﺎن ﺑﺮ ﻧﻤﻲآﻳﻢ؟ ﺷﻤﺎ ﻧﻤﻲﮔﺬارﻳﺪ‪ .‬ﺑﻬﺸﺘﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻗﺎي ﺑﻨﻲ‬
‫ﺻﺪر ﻳﻚ ﺣﺴﻦ دارد ﻛﻪ ﻫﻤﺎن ﺣﺴﻦ ﻋﻴﺐ اوﺳﺖ‪ .‬ﺣﺴﻦ او اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻛﺎري ﻣﻮاﻓﻖ ﻋﻘﻴﺪهاش ﻧﻴﺎﻳﺪ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ و ﻋﻴـﺒﺶ‬
‫در ﻫﻤﻴﻦ ﺣﺴﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻮد را ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻓﻜﺮ ﻗﺮن ﻣﻲداﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺎﻫﺎ ﻧﻪ ﺷﻌﻮري ﻗﺎﺋﻞ اﺳﺖ ﻧﻪ دﻳﻦ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﺸﻮن ﻧﻤﻴﺸﻪ ﻛﺎر‬
‫ﻛﺮد‪.‬ﺧﻤﻴﻨﻲ ﮔﻔﺖ ﭼﺮا؟ ﮔﻔﺖ ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ اﻳﺸﻮن ﺧﻮد را اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻗﺮن ﻣﻲدوﻧﻪ وﻣﺎ رو ﻫﻢ ﺑﻴﺴﻮاد‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﺑﻲﺳﻮاد و ﺑـﻲ دﻳـﻦ!‬
‫ﮔﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎ ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ رواﻧﺸﻨﺎس ﺧﻮﺑﻲ ﻫﺴﺘﻴﺪ وﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ در اﻳﻦ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻣﻮﺛﺮ واﻗﻊ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ اﻳـﻦ ﺣـﺮف‬
‫ﺷﻤﺎ ﺣﻜﺎﻳﺖ از آن دارد ﻛﻪ ﻧﻪ اﻫﻞ ﻋﻘﻴﺪهاﻳﺪ ﺗﺎ ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﻣﻘﺘﻀﺎي ﻋﻘﻴﺪه ﺑﺪون اﺻﻞ ﻗﺮار دادن ﻧﺴـﺒﺖ در اﻧﺪﻳﺸـﻪ و‬
‫ﻋﻤﻞ ﻣﻤﻜﻦ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‪ .‬آدﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺸﻮرت ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻣﻮاﻓﻖ ﻋﻘﻴﺪه ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺪ و ﻧﻪ اﻫﻞ ﻋﻠـﻢ ﻫﺴـﺘﻴﺪ ﺗـﺎ ﺑﺪاﻧﻴـﺪ آﻧﭽـﻪ‬
‫ﮔﻔﺘﻪام درﺑﺎره اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻋﻠﻤﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻪ اي ﻛﻪ از ﺗﻮﺣﻴﺪ ﻣﺎﻳﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳـﺖ‪ .‬اﻣـﺎ درﺑـﺎره ﺑـﻲدﻳﻨـﻲ‪ ،‬ﺻـﺤﻴﺢ‬
‫اﺳﺖ‪.‬ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎ دﻳﻦ ﻧﺪارﻳﺪ و ﺑﻪ وﻃﻦ ﺧﻮﻳﺶ ﻧﻴﺰ ﻋﻼﻗﻪ ﻧﺪارﻳﺪ‪ .‬اﻗﻼ ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﺟﻨﮓ ﺗﻤﺎم ﺷـﻮد‪ ،‬ﺑﻌـﺪ ﺳـﺮ ﻣـﺮا ﺑﺒﺮﻳـﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺟﻨﮓ را ﺷﻤﺎ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ؟ ﻣﻦ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬ﮔﻔﺖ آﻗﺎي ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ‪ 11‬ﻣﻴﻠﻴﻮن راﻳﺶ ﻣﻲﻧﺎزد‪ .‬از اﻳﻦ ‪ 11‬ﻣﻴﻠﻴـﻮن‪500 ،‬‬
‫ﻫﺰارﺗﺎﻳﺶ ﻧﺎﻣﺴﻠﻤﺎناﻧﺪ ﺑﺮاي ﺑﻘﻴﻪ اﮔﺮ ﺗﻜﻠﻴﻒ ﺷﺮﻋﻲ ﻣﻌﻠﻮم ﻛﻨﻢ‪ ،‬ﻛﺎر ﺷﻤﺎ ﺗﻤﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﮔﻔﺖ ﻣﻦ ﺑﻪ ﻧﺼﻴﺤﺖ اﻛﺘﻔﺎ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺷﻤﺎ و آﻗﺎي ﺑﻬﺸﺘﻲ را در اﻳﻦ اﻃﺎق ﻳﻜﺴﺎل ﻧﮕﻪ دارم‪ ،‬ﮔﻔﺘﻢ ﻣﺎ را از ﻫﻢ دور ﻧﮕﻪ دارﻳﺪ وﮔﺮﻧﻪ آﺳﺎﻳﺶ از ﺧﺎﻧﻪ رﺧﺖ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺴﺖ‪ .‬ﻗﺮار ﺷﺪ ﻫﺮ ﻛﺲ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدش را ﺑﻨﻮﻳﺴﺪ و ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬ﮔﻔـﺘﻢ از ﻣﻀـﻤﻮن ﭘﻴﺸـﻨﻬﺎد آﻗﺎﻳـﺎن ﺑﻬﺸـﺘﻲ و‬
‫رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ اﻃﻼع دارم‪ .‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﺷﺎن اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻃﺮف ﺑﻤﺎﻧﺪ و ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﺑﺮود‪ .‬ﻳﻌﻨـﻲ ﺑﻨـﻲﺻـﺪر ﺑـﺮود‪ .‬ﺣﺎﺿـﺮان‬
‫ﺧﻨﺪﻳﺪﻧﺪ‪ .‬اﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ .‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻳﻚ ﻃﺮف ﺑﺮود و ﺑﮕﺬارد ﻃﺮﻓﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ اﺳﺖ ﻛﺎرش را ﺑﻜﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ‬
‫آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ از اﻃﺎق ﺑﻴﺮون رﻓﺖ و ﻗﺮار ﺷﺪ ﻣﺎ ﺑﻤﺎﻧﻴﻢ و ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺮﺳﺎﻧﻴﻢ‪ .‬رﺟﺎﻳﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﻤﺎ ﺣﻖ ﻧﻴﺴﺖ ﺑـﻪ اﻣـﺎم ﺑﮕﻮﻳﻴـﺪ‬
‫ﺷﻤﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺧﻼف ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺑﻜﻨﻴﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻧﻘﻼب ﻣﺪﻳﻮن اﻳﺸﺎن اﺳﺖ وﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﻣﻲداﻧﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻜﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﺸﺎن ﻣﺨﺘـﺎر‬
‫اﺳﺖ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻋﻤﻞ ﺑﻜﻨﺪ ﻳﺎ ﻧﻜﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺑﺮاﻓﺮوﺧﺘﮕﻲ ﺟﻮاب دادم‪ :‬ﺷﻤﺎ روﺿﻪ ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ‪ .‬دﻳﺮ ﺑـﻪ ﻛـﻼس رﻳـﺎ‬
‫رﻓﺘﻴﺪ و ﺑﻠﺪ ﻧﺸﺪهاﻳﺪ و دروغ ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ وﺟﻤﻊ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﺣﺮف اﻣﺎم اﻋﺘﻨﺎ و ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻲﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﺣﺮف ﺷﻤﺎ ﻣﺜـﻞ آن‬
‫‪799‬‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﮔﻔﺖ ﺷﻤﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺧﻮد ﺧﻼف دﻳﻨﻲ ﻛﻪ آوردهاﻳﺪ ﻋﻤﻞ ﻛﻨﻴﺪ‪".‬‬
‫در آن ﺟﻮ وﺣﺸﺘﻨﺎك‪ ،‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺗﻨﻬﺎ ﻛﺴﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻣﻮﺿﻊﮔﻴﺮي ﻣﻲﻛـﺮد و ﺣـﺮفﻫـﺎﻳﺶ را ﺻـﺎف و‬
‫ﺑﻲﭘﺮده ﺑﺎ او در ﻣﻴﺎن ﻣﻲﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﻣﻜﺘﺐ ﻣﺼﺪق‪ ،‬ﺷﺎﮔﺮداﻧﻲ دﻟﻴﺮ ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻣﻠﺖ ﻛﺮده ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪٨٤‬‬
 ‫ﭼﻤﺎق و ‪ 14‬اﺳﻔﻨﺪ‬
‫دوران رﻳﺎﺳﺖﺟﻤﻬﻮري ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﻫﻤﻮاره ﺑﺎ ﭘﺪﻳﺪهاي ﺑﻪ ﻧﺎم "ﭼﻤﺎقداري و ﭼﻤﺎقﺑﺪﺳﺘﺎن" روﺑﺮو ﺑﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﻛﺠﺎ ﺑﻨﻲﺻﺪر و ﻳـﺎ‬
‫ﻃﺮﻓﺪاران او ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻣﻲﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران‪ ،‬ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎي اﻧﻘﻼب و ﻃﻴﻒ ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ ﺣﺰباﷲ)ﻛﻪ اﻛﺜﺮا واﺑﺴـﺘﮕﺎن‬
‫ﺑﻪ ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري ﺑﻮدﻧﺪ( ﻣﺮاﺳﻢ را ﺑﺮ ﻫﻢ ﻣﻲزدﻧﺪ و ﺑﻪ ﺿﺮب و ﺟﺮح ﻣﺮدم ﻣﻲﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧﻘﺸﻲ ﻛﻪ ﮔـﺮوه ﻓﺸـﺎر در دوران‬
‫ﺧﺎﺗﻤﻲ ﺑﺎزي ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬اﻳﻨﺎن در دوره ﺑﻨﻲﺻﺪر اﻳﻔﺎ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺳﻨﮓﭘﺮاﻧﻲ‪ ،‬ﺷﻌﺎر دادن‪ ،‬ﻗﻄﻊ ﺳﻴﻢ ﺑﻠﻨـﺪﮔﻮ‪ ،‬ﭘﺎﺷـﻴﺪن اﺳـﻴﺪ‪،‬‬
‫زدن ﻣﺸﺖ‪ ،‬ﻟﮕﺪ‪،‬ﭼﺎﻗﻮ‪ ،‬ﭘﻨﺠﻪ ﺑﻮﻛﺲ‪،‬ﭘﺮت ﻛﺮدن ﭼﻮب و ﺳﻨﮓ وﻛﻔﺶ و ﻫﺮآﻧﭽﻪ ﺑﻪ دﺳﺘﺸﺎن ﻣﻲرﺳﻴﺪ از وﻇـﺎﻳﻒ ﺧﻄﻴـﺮ و‬
‫ﻣﻬﻢ اﻳﻦ ﮔﺮوه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ آنﻛﻪ از ﻧﻈﺮ ﺗﻌﺪاد ﻛﺎﻣﻼ در اﻗﻠﻴﺖ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬از ﻫﺮ ﻓﺮﺻﺘﻲ ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد آﺷﻮب و ﺑﻠﻮا اﺳﺘﻔﺎده ﻣـﻲﻛﺮدﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﻨﻬﺎ ﺣﺎﻓﻆ آزاديﻫﺎي ﻣﺮدم در ﺑﺪﻧﻪ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ اﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪه ﭘﺮداﺧﺖ و ﺑـﻪ ﺷـﺪت ﺑـﻪ آنﻫـﺎ‬
‫اﻋﺘﺮاض ﻣﻲﻛﺮد‪:‬‬
‫"اﮔﺮ ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ ﺣﻤﻠﻪ و اﻳﺠﺎد زد وﺧﻮرد‪ ،‬ﺑﺮاي از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن ﻓﻜﺮ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﮔﻤـﺎن ﺷـﻤﺎ ﺑﺎﻃـﻞ اﺳـﺖ‪ .‬ﻓﻜـﺮ را‬
‫‪800‬‬
‫ﻧﻤﻲﺷﻮد ﺑﺎ اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ از ﺑﻴﻦ ﺑﺮد‪".‬‬
‫‪801‬‬
‫"‪ 2‬ﺳﺎل اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﺪه اي ﭼﻤﺎﻗﺪار ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﻛﺸﻮر ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﭼﻤﺎق ﻗﺎﺑﻞ اداره ﻧﻴﺴﺖ‪".‬‬
‫‪802‬‬
‫"ﭼﻤﺎﻗﺪاران دﺳﺖ از ﺣﻤﻠﻪ ﺑﺮدارﻧﺪ‪".‬‬
‫"اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺎ ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻋﻘﻴﺪﺗﻲ را ﺑﺎ ﭼﻮب و ﭼﻤﺎق ﺣﻞ ﻛﻨﻴﻢ‪ 2 ،‬ﺳﺎل ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛـﺎﻓﻲ ﻧﻴﺴـﺖ ﻛـﻪ روﺷـﻦ ﻛُﻨـﺪ‪ ،‬ﺷـﺪﻧﻲ‬
‫‪803‬‬
‫ﻧﻴﺴﺖ؟"‬
‫‪804‬‬
‫"ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﭼﻮب و ﭼﻤﺎق ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻴﺪ اﻳﻦ اﻧﺤﺮاﻓﺎت را درﻣﺎن ﻛﻨﻴﺪ‪".‬‬
‫"اﻳﻦ روشﻫﺎ روشﻫﺎي ﻏﻠﻂ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﭼﻤﺎق‪ ،‬ﻏﻴﺮﻣﺴﻠﻤﺎن ‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﭼﺮاي آن ﻫﻢ ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ ﭼﻮن اﻳـﻦ ﻳـﻚ‬
‫ﭼﻴﺰي رﻓﺘﻪ ﺗﻮي ﻛﻠﻪاش ﻛﻪ ﺧﻮب ﻏﻠﻂ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻤﺎق ﻛﻪ ﺑﺰﻧﻴﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ آن از ﺗﻮي ﻛﻠﻪاش ﺑﻴﺮون ﻧﻤﻲآﻳﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﻫﻤﻴﻦ را دﻟﻴﻞ‬
‫‪805‬‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻛﻪ ﺑﻠﻪ ﺣﺮﻓﻢ درﺳﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺑﺤﺚ و ﻣﻨﻄﻖ ﭘﻴﺶ رﻓﺖ‪".‬‬
‫‪806‬‬
‫"ﻫﺮ ﻛﺲ ﺟﺮات ﻛﺮده و ﺣﺮف زده اﺳﺖ ﺣﺘﻲ اﮔﺮ از ﻣﺮاﺟﻊ ﺑﻮده اﺳﺖ ﻣﻮرد ﺣﻤﻠﻪ ﭼﻤﺎﻗﺪاران ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪".‬‬
‫"ﭼﻤﺎقﻫﺎرا ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﺑﮕﺬارﻳﻢ‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ را ﺑﻜﺎر اﻧﺪازﻳﻢ‪ .‬اﺳﻼم ﻟﺒﺎس ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺘـﻮان ﻇـﺮف ﭼﻨـﺪ دﻗﻴﻘـﻪ ﭘﻮﺷـﻴﺪ و راه‬
‫‪807‬‬
‫اﻓﺘﺎد‪".‬‬
‫‪808‬‬
‫"آﻳﺎ ﻗﺮآن ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﺗﺎ رﺳﻴﺪي ﺑﺎ ﭼﻤﺎق ﺗﻮي ﻛﻠﻪ ﻃﺮف ﺑﺰن و ﺑﮕﻮ ﻣﺮﺣﻤﺖ زﻳﺎد؟"‬
‫"ﺗﻮﻃﺌﻪ ﻣﻲﭼﻴﻨﻨﺪ و ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻪ زور ﺑﺮ ﻛﺎر ﺧﻮد ﻟﺒﺎس ﺣﻘﺎﻧﻴﺖ ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﻨﺪ و در ﺗﻼﺷﻨﺪ ﺗﺎ ﺳﺎﻧﺴﻮر و ﺟﻮ اﺧﺘﻨﺎق را ﺗﺤﻤﻴﻞ‬
‫ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬دﻳﻨﻲ ﻛﻪ ‪ 14‬ﻗﺮن ﺳﺎﻧﺴﻮر ﺷﺪه ﺳﺎﻧﺴﻮر ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ ‪ ،‬ﺳﺎﻧﺴﻮر ﻣﻲ ﺷﻜﻨﺪ‪ .‬دﻳﻦ ﻧﻈﺎم ﻧﻪ ﺑﻪ ﺣﻤﺎﻳﺖ از راه ﭼﻤﺎق ﻧﻴﺎز دارد‬
‫‪809‬‬
‫و ﻧﻪ از راه ﺳﺎﻧﺴﻮر‪".‬‬
‫‪810‬‬
‫"اﮔﺮ در ﺟﺎﻣﻌﻪاي ﺑﻪ ﺟﺎي ﻋﻘﻞ و ﻣﻨﻄﻖ‪ ،‬ﭼﻮب و ﭼﻤﺎق ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﺮد ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮان اﻳﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺷﻤﺮد؟"‬
‫"ﻧﮕﺬارﻳﺪ ﻋﺪهاي ﭼﻤﺎق ﺑﺪﺳﺖ درﻛﺸﻮر ﻣﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﻜﻠﻴﻒ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻴﺪ دﻳﻜﺘﺎﺗﻮري و اﺳﺘﺒﺪاد ﻓﺮا ﻧﺮﺳﺪ‪ ،‬اﺧﺘﻼﻓﺎت‬
‫‪811‬‬
‫را از راه ﺑﺤﺚ ﺣﻞ ﻛﻨﻴﺪ‪".‬‬
‫"اﮔﺮ ﭼﻤﺎق ﺑﺎزيﻫﺎ اداﻣﻪ ﭘﻴﺪاﻛﺮد ﻣﻲروم ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﺑﺮاي اﻧﻘﻼب ﺧﻄﺮﻧﺎكﺗـﺮ از ﺧـﻮدﻛـﺎﻣﮕﻲ در‬
‫ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻋﺪه ﺑﻨﺸﻴﻨﻨﺪ ﺷﺐ و ﺻﺒﺢ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﻣﺎ ﻋﻤﻞ اﻧﻘﻼﺑﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺑﻜﻨﻴﻢ‪ .‬اﻳﻦ اﻧﻘﻼﺑﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺿﺪ اﻧﻘﻼب‬
‫‪812‬‬
‫اﺳﺖ‪".‬‬
‫‪813‬‬
‫"ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻗﻴﻤﺖ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﭼﻤﺎق ﺑﺮﻗﺮار ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮ ﻣﺮدم اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﻗﻮا ﺑﺎﻳﺴﺘﻨﺪ و ﭼﻤﺎق را ﺑﺸﻜﻨﻨﺪ‪".‬‬
‫"ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﻫﺸﺪار ﻣﻲ دﻫﻢ ‪ ،‬در ﺑﺮاﺑﺮ ﭼﻤﺎق ﺑﺪﺳﺘﺎن ﻻﻗﻴﺪ ﻧﻤﺎﻧﻴﺪ‪ .‬دﻓﻌﻪ اول ﺑﺎ ﺳﺮ وﺻﺪا ﻛﺮدن و ﺑﻬﻢ رﻳﺨﺘﻦ ﺗﻈﺎﻫﺮات ﺑـﻮد‪،‬‬
‫‪814‬‬
‫دﻓﻌﻪ دوم ﻣﺸﺖ و ﻟﮕﺪ در ﻛﺎر اﻣﺪ و دﻓﻌﻪ ﺳﻮم آﺟﺮ و ﺳﻨﮓ و ﭼﺎﻗﻮ‪ .‬ﻻﺑﺪ دﻓﻌﻪ ﭼﻬﺎرم ﻧﻮﺑﺖ ﺗﻴﺮ و ﺗﻔﻨﮓ ﻣﻲرﺳﺪ!"‬

‫‪٨٥‬‬
‫"ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ﭼﻤﺎﻗﺪارن از ﭼﻪ وﻗﺖ ﺷﺮوع ﻛﺮده ‪ ،‬از ﻛﺠﺎ ﺷﺮوع ﻛﺮدﻧﺪ و ﺣﺎﻻ ﺑﻪ ﻛﺠﺎ رﺳﻴﺪهاﻳﻢ؟ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ رﺳﻴﺪهاﻳﻢ ﻛﻪ اﺳـﺘﺎد‬
‫‪815‬‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ ﭘﻴﺮﻣﺮد ‪ 80‬وﭼﻨﺪ ﺳﺎﻟﻪ ﻧﻴﺰ اﻣﻜﺎن ﺣﺮف زدن ﻧﺪارد‪".‬‬
‫ﻳﺎران ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻧﻴﺰ ﺳﺎﻛﺖ ﻧﻤﻲﻧﺸﺴﺘﻨﺪ و ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﻪ رﺳﻢ ﭼﻤﺎﻗﺪاري اﻋﺘﺮاض ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪:‬‬
‫ﻻﻫﻮﺗﻲ‪":‬ﻣﻦ در ﺗﻌﺠﺒﻢ ﻛﻪ ﭼﻤﺎﻗﺪاري ﭼﺮا و ﭼﮕﻮﻧﻪ اداﻣﻪ دارد؟"‪ 816‬آﻳﺖاﷲ ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه‪":‬آﻗﺎﻳﺎن ﻣﺤﺘﺮم دادﮔﺴﺘﺮي‪ ،‬ﺗﺠـﺎوز‬
‫ﭼﻤﺎﻗﺪاران وﺟﻤﺎﻋﺖﻫﺎي ﻣﻨﺤﺮف و ﺗﺨﻄﻲ ﺑﻪ ﺣﺪود و ﺣﻘﻮق و اﻣﻮال و آﺑﺮو اﻳﻦ ﻣﺮدﻣﺎن ﺷﺮﻳﻒ را ﻧﻤﻲ ﺑﻴﻨﻴﺪ؟"‪ 817‬ﻻﻫﻮﺗﻲ ‪:‬‬
‫ﻣﺮدم اﻧﻘﻼب ﻧﻜﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﻦ وﺷﻤﺎ ﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﻨﻴﻢ ‪ .‬اﮔﺮ ﻗﺮار ﺑﻮد ﺑﺎ ﭼﻤﺎق و زورﮔﻮﻳﻲ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﻨﻨﺪ ﻗﺒﻞ از ﺷﻤﺎ‬
‫آرﻳﺎﻣﻬﺮ ﺑﻮد‪ 818".‬آﻳﺖاﷲ ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه در ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر ﻣﻴﺰان‪":‬اول اﻳﻨﻜﻪ ﻣِﻦﺑﻌﺪ ﻣﺮا آﻳﺖاﷲ ﺧﻄﺎب ﻧﻜﻨﻴﺪ! ﺛﺎﻧﻴﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ‬
‫‪819‬‬
‫ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﭼﻤﺎﻗﺪاران ﺳﺎزﻣﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪".‬‬
‫ﺑﻬﺸﺘﻲ و ﻫﻤﻔﻜﺮاﻧﺸﺎن ﻣﻨﻜﺮ ﭘﺪﻳﺪه اي ﺑﻪ ﻧﺎم ﭼﻤﺎﻗﺪاري ﺑﻮدﻧﺪ و آنﻫﺎ را ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻏﻴﺮﺗﻤﻨﺪ ﺣﺰباﷲ ﻣﻲ ﻧﺎﻣﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻬﺸـﺘﻲ‬
‫در ﻣﺼﺎﺣﺒﻪاي ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ ﺑﺎ اﺷﺎره ﺗﻠﻮﻳﺤﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻛﻪ ﭼﻴﺰي ﻧﺪﻳﺪﻳﻢ!ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫‪820‬‬
‫" واﻻ در ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از ﺟﻠﺴﺎت ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻣﻦ زد و ﺧﻮردي ﭘﻴﺶ ﻧﻴﺎﻣﺪه اﺳﺖ‪".‬‬
‫ﻧﻘﻄﻪ اوج درﮔﻴﺮي ﻣﻴﺎن ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺣﺰباﷲ و ﻃﺮﻓﺪاران رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر روز ‪ 14‬اﺳﻔﻨﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺎﺟﺮا از اﻳﻦ ﻗﺮار ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻨﻲﺻـﺪر‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺮاي ﺳﺎﻟﮕﺮد وﻓﺎت دﻛﺘﺮ ﻣﺼﺪق‪ ،‬رﻫﺒﺮ و ﭘﻴﺸﻮاي آزاده ﺧﻮﻳﺶ‪ ،‬در داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ اﻳﻨﻜﺎر ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫" ﺻﺒﺢ ‪ 14‬اﺳﻔﻨﺪ اﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺗﻠﻔﻦ زد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﻤﺎ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ اﻣﺎم را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺼﺪق ﻣﻲداﻧﻴﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﻳﻚ ﺟـﻮري‬
‫ﺣﺮف ﺑﺰﻧﻴﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻧﺸﻪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ اﻳﺸﻮن ﻫﻢ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﻣﺎرا ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺼﺪق ﻣﻲداﻧﺪ‪.‬اﻳﻦ ﭼـﻪ ﺣﺮﻓﻬـﺎﻳﻲ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻲزﻧﻴﺪ؟ آﺧﻪ ﻣﻠﺘﻲ ﻳﻚ ﻗﺪرت ﻣﺴﻠﻂ را ﺑﻴﺮون ﻛﺮده وﺣﺎﻻ اﻧﻘﻼب ﻛﺮدﻳﻢ‪ ،‬ﻫﻨـﻮز ﻧﺒﺎﻳـﺪ از آن دوران ﺣـﺮف‬
‫‪821‬‬
‫ﺑﺰﻧﻴﻢ؟"‬
‫ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم در داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان و ﭼﻤﻦ آن ﮔﺮد ﻫﻢ آﻣﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﻣﺤﺒﻮب ﺧﻮد را ﺑﺸـﻨﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺮوه ﻓﺸﺎر ﺗﻤﺎم ﺗﻮان ﺧﻮد را ﺑﺴﻴﺞ ﻛﺮده ﺑﻮد ﺗﺎ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ را ﺑﺮ ﻫﻢ زﻧﺪ‪ .‬اﻓﺮاد ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺳﭙﺎهﭘﺎﺳـﺪاران و ﺣـﺰب‬
‫ﺟﻤﻬﻮري از اﻃﺮاف و اﻛﻨﺎف) وﺣﺘﻲ از ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻣﺠﺎور ﺗﻬﺮان ﻧﻈﻴﺮ ﻗﺰوﻳﻦ‪،‬ﻗﻢ و ﻛﺮج( ﮔﺮد ﻫﻢ آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ ﻃﻲ ﻳﻚ ﺣﻤﻠـﻪ‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن داده ﺷﺪه در ﺳﺨﻨﺎن رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر اﺧﻼل اﻳﺠﺎد ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻋﺼﺮ ﺷﺮوع ﺷﺪ و ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ ﻫﺮ‬
‫ﭼﻨﺪ ﺟﻤﻠﻪ ﻳﻜﺒﺎر ﺑﺎ ﻛﻒ و ﺳﻮت دﻫﻬﺎ ﻫﺰار ﻧﻔﺮي ﻣﺮدم ﻫﻤﺮاه ﻣﻲﮔﺸﺖ‪ .‬ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺣﺰباﷲ ﻛﻪ ﻛﺎري ازﭘﻴﺶ ﻧﺒـﺮده ﺑﻮدﻧـﺪ ‪،‬‬
‫ﺑﻠﻨﺪﮔﻮ را ﻗﻄﻊ ﻛﺮدﻧﺪ و ﻣﺮدم ﺑﺎ ﮔﻔﺘﻦ" ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺑﻠﻨﺪﮔﻮ رو ﻗﻄﻊ ﻛﺮدﻧﺪ!" اﻋﺘﺮاض ﺧﻮد را ﻧﺸـﺎن دادﻧـﺪ‪ .‬ﻣـﺮدم‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎ ﺷﻌﺎرﻫﺎي " ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺑﻨﻲ ﺻﺪر‪ ،‬دوﺳﺘﺖ دارﻳﻢ ﺻﺪ در ﺻﺪ"؛" ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬اﻓﺸﺎ ﻛﻦ‪ ،‬ﺑﻬﺸﺘﻲ رو رﺳـﻮا‬
‫ﻛﻦ"؛"ﻣﺮگ ﺑﺮ ﺑﻬﺸﺘﻲ"؛ "ﻧﺼﺮﻣﻦاﷲ و ﻓﺘﺢ ﻗﺮﻳﺐ‪ ،‬ﻣﺮگ ﺑﺮ اﻳﻦ ﺣﺰﺑﻚ ﻣﺮدم ﻓﺮﻳﺐ"؛" ﭼﻤﺎﻗﺪار‪ ،‬ﭼﻤﺎﻗـﺪار‪ ،‬ﻣﺮﮔـﺖ ﻓـﺮا‬
‫رﺳﻴﺪه"‪"،‬ﻛﻴﺶ‪ ،‬ﻛﻴﺶ‪ ،‬ﭼﻤﺎﻗﺪار"؛"ﭼﻮب‪ ،‬ﭼﻤﺎق‪ ،‬ﺷﻜﻨﺠﻪ دﻳﮕﺮ اﺛﺮ ﻧﺪارد"؛ "ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﭙﺎﺧﻴﺰ‪ ،‬ﺣﺰب ﺷـﺪه رﺳـﺘﺎﺧﻴﺰ"؛‬
‫"ﺑﻨﻲ ﺻﺪر‪ ،‬ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬اذن ﺟﻬﺎدم ﺑﺪه"؛"ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺧﺪا ﺣﺎﻣﻲ ﺗﻮﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺮدم ﺣﺎﻣﻲ ﺗﻮ"؛"ﻣﺎ ﺣﺰب ﻧﻤﻲﺧـﻮاﻫﻴﻢ‪ ،‬ﻣـﺎ ﭘﻴـﺮو‬
‫ﻗﺮآﻧﻴﻢ"‪" ،‬ﺳﭙﻬﺴﺎﻻر اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻨﻲﺻﺪر" ﺑﻪ ﺣﻤﺎﻳﺖ از رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪ .‬از آن ﺳﻮ ﺟﻤﺎﻋـﺖ ﺣـﺰباﷲ ﺑـﺎ ﺷـﻌﺎرﻫﺎي‪:‬‬
‫"ﺣﺎﻻ ﻛﻪ رﻫﺒﺮت ﺷﺪه ﻣﺼﺪق‪ ،‬راي ﻣﺎ رو ﭘﺲ ﺑﺪه"؛ "ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬راه ﻣﺼﺪق ﻧﻤﻲره"؛ "ﺿﺪﻣﻠﻲ ﮔﺮاﻳﻲ‪ ،‬وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‬
‫اﺳﺖ"؛ "ﭘﻴﻨﻮﺷﻪ‪ ،‬ﭘﻴﻨﻮﺷﻪ‪ ،‬اﻳﺮان ﺷﻴﻠﻲ ﻧﻤﻲﺷﻪ"؛ "ﻟﻴﺒﺮال ﺳﺎزﺷﻜﺎر‪ ،‬ﻗﺒﻠﻪ ﺗـﻮ اروﭘﺎﺳـﺖ"؛ "ﺗـﺎ ﻣـﺮگ ﺷـﺎه دوم‪ ،‬از ﭘـﺎ‬
‫ﻧﻤﻲﻧﺸﻴﻨﻴﻢ" ﺳﻌﻲ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﺗﺎ اﺟﺘﻤﺎع ﻣﺮدم را ﺑﺮﻫﻢ زﻧﻨﺪ‪ .‬ﮔﺮوه ﻓﺸﺎر ﻛﻤﺎﻛﺎن ﺑﻪ ﺿﺮب و ﺟﺮح ﻣﺮدم ﻣـﻲﭘﺮداﺧﺘﻨـﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻛﺎري را اﻧﺠﺎم داد ﻛﻪ در ﻃﻮل ﻧﻴﻢﻗﺮن اﺧﻴﺮ ﺑﻲﺳﺎﺑﻘﻪ ﺑﻮد‪ .‬از ﻣـﺮدم ﺧﻮاﺳـﺖ دور ﭼﻤﺎﻗـﺪاران را ﺧـﺎﻟﻲ ﻛﻨﻨـﺪ و‬
‫آنﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ از ﺻﺒﺢ ﺗﺎ ﻋﺼﺮ روز ‪ 14‬اﺳﻔﻨﺪ ﻣﺮدم را ﻛﺘﻚ زده ﺑﻮدﻧﺪ و در ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ اﺧـﻼل ﻛـﺮده ﺑﻮدﻧـﺪ را ﺑـﻪ ﻧﻴـﺮوي‬
‫اﻧﺘﻈﺎﻣﻲ ﺗﺤﻮﻳﻞ دﻫﻨﺪ‪:‬‬
‫‪822‬‬
‫"ﺷﻤﺎ ﻣﺮدم اﻳﻨﻬﺎ را ﺑﺎ آراﻣﺶ از اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻴﺮون ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﻳﻨﻬﺎ را ﺑﻴﺮون ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﮔﺮﻓﺘﻴﺪ ﺑﻴﺎورﻳﺪ ﺗﺤﻮﻳﻞ دﻫﻴﺪ‪".‬‬
‫و ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﭼﻤﺎﻗﺪارﻫﺎ را ﻣﻲزدﻧﺪ ﮔﻔﺖ‪:‬‬

‫‪٨٦‬‬
‫"آﻗﺎ ﻧﺰﻧﻴﺪ‪ .‬رﻓﺘﺎر ﭼﻤﺎقدارﻫﺎ را ﺑﺎ ﺧﻮد آﻧﻬﺎ ﻧﻜﻨﻴﺪ‪ .‬ﻧﺰﻧﻴﺪ ﺑﺎﺑﺎ‪ .‬ﮔﺮﻓﺘﻴﺪ ﺑﻴﺎورﻳﺪ ﺗﺤﻮﻳﻞ دﻫﻴﺪ‪ ،‬ﺷﻤﺎ رﻓﺘﺎر ﭼﻤﺎقدارﻫﺎ را ﻧﻜﻨﻴﺪ‬
‫‪.‬ﺷﻤﺎ ﻛﻪ آﻧﺠﺎ ﻫﺴﺘﻴﺪ آﻧﻬﺎ را ﺑﻴﺎورﻳﺪ‪ .‬ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﻧﺰﻧﻨﺪ‪ .‬ﻧﮕﺬارﻳﺪ ﺑﺎ دﺳﺘﮕﻴﺮﺷﺪﮔﺎن ﺑﺪرﻓﺘﺎري ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺧﻮدﺗﺎن ﺑﺎ آﻧﺎن ﻛﺘﻚ ﻛﺎري‬
‫‪823‬‬
‫ﻧﻜﻨﻴﺪ‪ .‬ﮔﺮﻓﺘﻴﺪ ﺑﻴﺎورﻳﺪ ﺗﺤﻮﻳﻞ دﻫﻴﺪ‪".‬‬
‫و از ﻧﻴﺮوي اﻧﺘﻈﺎﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ ﻛﺎرتﻫﺎي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ آنﻫﺎ را ﺑﮕﻴﺮد و ﺑﻪ او ﺑﺪﻫﻨﺪ‪.‬ﻛﺎرتﻫﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ دﺳـﺖ ﺑﻨـﻲﺻـﺪر رﺳـﻴﺪ‪،‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﺠﺎ ﭘﺸﺖ ﻣﻴﻜﺮوﻓﻦ ﺷﺮوع ﻛﺮد ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﺪن‪:‬‬
‫" ﻳﻜﻲ از دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪﮔﺎن از ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﺮﻛﺰي اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻗﺰوﻳﻦ ﺣﻜﻢ ﻣﺎﻣﻮرﻳﺖ دارد‪ .‬ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ ﻛﺎرت ﺣـﺰب ﺟﻤﻬـﻮري‬
‫‪824‬‬
‫اﺳﻼﻣﻲ ﻗﺰوﻳﻦ را دارد‪ .‬ﻳﻜﻲ از دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪﮔﺎن ﻧﻴﺮوي وﻳﮋه ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮي اﺳﺖ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺗﻔﻨﮕﻲ را ﻛﻪ از ﻳﻜﻲ از ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺣﺰباﷲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻧﺸﺎن داد و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"ﺑﺎ اﻳﻦ ﺑﻪ اﺳﺘﻘﺒﺎل رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر آﻣﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲ دﻫﻢ اﻣﺮوز ﺑﺪﺳـﺖ ﺗﺒﻬﻜـﺎر ﭼﻤﺎﻗـﺪارن ﻛﺸـﺘﻪ ﺷـﻮم ﺑﻠﻜـﻪ رﺳـﻢ‬
‫‪825‬‬
‫ﭼﻤﺎﻗﺪاري در اﻳﻦ ﻛﺸﻮر از ﻣﻴﺎن ﺑﺮود‪".‬‬
‫ﻣﻌﻴﻦﻓﺮ ﻛﻪ در روز ‪ 14‬اﺳﻔﻨﺪ در داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان ﺑﻮد ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫" ﻣﻌﻠﻮم ﺑﻮدﻛﻪ ﻋﺪه اي ﺑﻘﺼﺪ ﺑﺮﻫﻢ زدن ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﮔﻔـﺖ ﻣـﺮدم اﻳﻨﻬـﺎ را‬
‫دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻛﻨﻨﺪ و ﺗﺤﻮﻳﻞ دﻫﻨﺪ‪ ،‬دﻳﺪﻳﻢ ﺗﻚ و ﺗﻮك اﻳﻨﻬﺎ را دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻛﺮدﻧﺪ و داﺧﻞ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧـﻪ ﻣـﻲآوردﻧـﺪ و اوراق‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و وﺳﺎﻳﻠﻲ از ﻗﺒﻴﻞ ﭼﺎﻗﻮ و ﭘﺮوﻓﻴﻞ آﻫﻨﻲ و ﻏﻴﺮه ازﺷﺎن ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ...‬اﮔﺮ آزادي آﻧﻘﺪر ﻣﺤﺪود ﺑﺎﺷـﺪ ﻛـﻪ رﺋـﻴﺲ‬
‫‪826‬‬
‫ﺟﻤﻬﻮر ﻣﻤﻠﻜﺖ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻓﺎﺗﺤﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﺧﻮاﻧﺪ‪".‬‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﺳﺤﺎﺑﻲ ﻧﻴﺰ ﻛﻪ در داﻧﺸﮕﺎه ﺣﻀﻮر داﺷﺖ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫‪827‬‬
‫"ﺣﻤﻠﻪ از ﺻﺒﺢ ﺳﺎزﻣﺎن داده ﺷﺪه ﺑﻮد‪".‬‬
‫ﺟﺎﻟﺐ اﻳﻨﺠﺎ ﻛﻪ ﺧﻮد دادﮔﺴﺘﺮي و دﻳﻮان ﻗﻀﺎﻳﻲ ﻛﺸﻮر در ﻛﺘﺎﺑﻲ ﻛﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺑﺎ ﻧﺎم" ﻏﺎﺋﻠﻪ ‪ 14‬اﺳﻔﻨﺪ" ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮد‪ ،‬ﺑـﻪ ﺑـﺮﻫﻢ‬
‫زدن ﻣﺮاﺳﻢ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر اﻓﺘﺨﺎر ﻛﺮد و" ﺑﻮدن در اوج ﮔﺬرﮔﺎه اﻧﻘﻼب" را ﻣﺪﻳﻮن " ﻗﻄﻊ ﺳﻴﻢ ﺑﻠﻨـﺪﮔﻮ"و "ﭘﺮﺧـﺎشﻫـﺎ و‬
‫ﻧﻌﺮهﻫﺎي ﺣﺰباﷲ در‪ 14‬اﺳﻔﻨﺪ" داﻧﺴﺖ و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"ﮔﺮوه ﻋﻈﻴﻤﻲ از ﺣﺰب اﷲ از ﺻﺒﺢ ‪ 14‬اﺳﻔﻨﺪ در داﻧﺸﮕﺎه ﻓﻌﺎﻻﻧﻪ ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻪ ﺟﻬﺖ ﻳﺎري ﭘﺎﺳﺪاران ﻳﻚ ﻣﻴﻨـﻲ ﺑـﻮس از‬
‫ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻗﺰوﻳﻦ اﻋﺰام ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ﭘﺎﺳﺪاران ﺑﻮدﻧﺪﻛﻪ در ﻗﻄﻊ ﺳﻴﻢﻫﺎي ﺑﻠﻨﺪﮔﻮ ﺷﺮﻛﺖ داﺷـﺘﻨﺪ‪ .‬ﺷـﺮﻛﺖ ﺣـﺰب اﷲ و‬
‫ﭘﺎﺳﺪاران ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﻮد‪ ،‬ﺳﭙﺎه ﺑﺪون ﻫﻴﭻ واﻫﻤﻪ و ﻣﻼﺣﻈﻪاي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﻮه در ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﻲاﻳﺴﺘﺪ‪ .‬اﮔـﺮ ‪14‬‬

‫‪٨٧‬‬
‫اﺳﻔﻨﺪ ﺑﺪون ﺣﻀﻮر ﻧﻬﺎدﻫﺎي اﻧﻘﻼب و ﭘﺮﺧﺎش آﻧﺎن و ﺑﺪون ﻧﻌﺮه ﻫﺎي ﺣﺰب اﷲ ﭘﺎﻳﺎن ﻣﻲ ﻳﺎﻓﺖ اﻛﻨﻮن ﻣﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎ در اﻳﻦ اوج‬
‫‪828‬‬
‫ﮔﺬرﮔﺎه اﻧﻘﻼب ﮔﺎم ﺑﺮ ﻧﻤﻲداﺷﺘﻴﻢ‪".‬‬
‫روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬روزﻫـﺎي ﺑﻌـﺪ ﻋﻜـﺲ ﺗﻤـﺎﻣﻲ ﻛـﺎرتﻫـﺎ و اﺑـﺰار ﻗﺘﺎﻟـﻪ ﻧﻴﺮوﻫـﺎي ﺣـﺰباﷲ ﻧﻈﻴـﺮ ﻛﻠﺖ‪،‬ﭼـﺎﻗﻮ‪،‬‬
‫ﭘﻨﺠﻪﺑﻮﻛﺲ‪،‬زﻧﺠﻴﺮ‪ ،‬ﻗﻤﻪ و ﻣﻔﺘﻮل ﺳﻴﻤﻲ را ﭼﺎپ ﻛﺮد‪ 829.‬اﻣﺎ در اردوﮔﺎه ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺧﻂ اﻣﺎم وﺿﻌﻴﺖ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي دﮔﺮ ﺑﻮد‪.‬ﺑـﺮاي‬
‫اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر‪ ،‬ﮔﺮوه ﻓﺸﺎر و ﻛﺘﻚزﻧﻨﺪهﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻘﻬﻮر ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻠﺖ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻋﻤﺮ ﻛﺘﻚ زده ﺑﻮدﻧـﺪ و ﭼـﺎﻗﻮ ﻛﺸـﻴﺪه‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ و ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎ را ﺑﺮﻫﻢ زده ﺑﻮدﻧﺪ و ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ و در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﺎ ﺳﻜﻮت و ﮔﺬﺷﺖ ﻣﺮدم ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﺎر‬
‫ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ اﻓﺸﺎ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ دﺳﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﮔﺸﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺜﻞ ﻣﺮدم‪ ،‬ﻋﻠـﻲرﻏـﻢ ﺗﻮﺻـﻴﻪﻫـﺎي اﻛﻴـﺪ‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ ﻣﺪارا ﺑﺎ ﮔﺮوه ﻓﺸﺎر‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﺎم اﻗﺘﺪارﮔﺮاﻳﺎن و اﻧﺤﺼﺎر ﻃﻠﺒﺎن ﺑﺴﻴﺎر ﮔﺮان آﻣﺪه ﺑﻮد‪:‬‬
‫ﺧﺎﻣﻨﻪاي‪":‬ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻮﻣﻦ و ﻣﺘﻌﻬﺪ را ﻛﺘﻚ زده اﻧﺪ‪ 830".‬ﺑﻬﺸﺘﻲ‪ ":‬آﻧﭽﻪ اﻵن ﻣﻄﺮح اﺳﺖ دﻓﺎع از اﻓﺮاد ﻣﻈﻠﻮﻣﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در‬
‫ﺣﻮادث داﻧﺸﮕﺎه ﻛﺘﻚ ﺧﻮردﻧﺪ و ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺷﺪﻧﺪ و اﻵن از رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﺷﻜﺎﻳﺖ دارﻧﺪ‪ 831".‬رﺟـﺎﻳﻲ‪":‬ﺿـﺪ اﻧﻘـﻼب ﭘﺎﻳﮕـﺎه‬
‫ﺟﺪﻳﺪي ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﺳﺖ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﺣﻤﺎﻳﺖ از رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر‪ 832".‬ﺑﻬﺰاد ﻧﺒﻮي‪":‬از ﺟﻤﻊ ﻣﻮﺟـﻮد در اﻳـﻦ روز و از دﺳـﺖ‬
‫زدن ﻫﺎ و ﺳﻮت ﻛﺸﻴﺪن ﻫﺎي ﭘﻲ در ﭘﻲ ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺸﺨﺺ ﺑﻮد ﻛﻪ ﭼﻪ ﺟﻤﻌﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺣﺘﻲ در اﻳﻦ ﺟﻤﻊ ﻳﻚ ﺑﺎر ﻫـﻢ اﷲ اﻛﺒـﺮ‬
‫‪834‬‬
‫آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨـﻲ ﻧﻴـﺰ‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ ﻧﺸﺪ‪ 833".‬ﺧﻠﺨﺎﻟﻲ‪" :‬رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻛﻪ ﺧﻮﻧﺒﻬﺎي ﻣﻠﺖ ﻣﺎﺳﺖ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻛﺮده‪".‬‬
‫ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻣﺮدﻣﻲ را ﻛﻪ ﮔﺮوه ﻓﺸﺎر را دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻛﺮده و ﺗﺤﻮﻳﻞ داده ﺑﻮدﻧﺪ را "ﻣﻬﺪوراﻟﺪم" ﺧﻮاﻧـﺪ و از ﺣـﻮادث ‪ 14‬اﺳـﻔﻨﺪ ﺑـﺎ‬
‫‪835‬‬
‫ﻋﻨﻮان" ﻓﺎﺟﻌﻪ ‪ 14‬اﺳﻔﻨﺪ" ﻳﺎد ﻛﺮد‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﻣﻬﻨﺪس ﺑﺎزرﮔﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﺎ اﻋﺘﺮاض ﺑـﻪ ﻫﺎﺷـﻤﻲ رﻓﺴـﻨﺠﺎﻧﻲ ﮔﻔـﺖ‪ ":‬ﺷـﻤﺎ ﺗﻤـﺎم ﺗﻘﺼـﻴﺮ را اﻧﺪاﺧﺘﻴـﺪ ﮔـﺮدن‬
‫رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر‪ .‬ﮔﺮوﻫﻚ ﺑﻪ اﺻﻄﻼح ﺣﺰباﷲ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ در ‪ 14‬اﺳﻔﻨﺪ ﺑﺎﻋﺚ اﺧﻼل در ﻣﺮاﺳﻢ ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺷﺮوع ﻛﻨﻨﺪه ﺗﻈﺎﻫﺮات و‬
‫‪836‬‬
‫ﻣﻤﺎﻧﻌﺖﻫﺎ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬آﻳﺎ رﻳﺎﺳﺖ ﻣﺠﻠﺲ‪ ،‬آﻗﺎي رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ اﺧﻼلﻫﺎ ﺳﻜﻮت رﺿﺎﻣﻨﺪاﻧﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟"‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺷﺪن ﭼﻤﺎﻗﺪاران ﺗﻮﺳﻂ ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري اﺷﺎره ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"اﻣﺮوز دﻳﮕﺮ ﻫﻤﻪ ﻣﻲداﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﭼﻤﺎﻗﺪاران را اﻳﻦ آﻗﺎﻳﺎن ﻣﻰﮔﺮداﻧﻨﺪ و ﺑﺎ ﺻﺮاﺣﺖ ﻧﻴﺰ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ‪ .‬داﻳﺮه ﺗﻬﺪﻳـﺪ‬
‫دور ﺑﻮد‪ ،‬اﻳﻨﻚ ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻰﺷﻮد و ﺑﻪ ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮﻳﻦ ﻛﺴﺎن ﺷﻤﺎ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن و ﻗﻠﻢ و ﺗﺮﻳﺒﻮن ﻣﺠﻠـﺲ و‪ ...‬در‬
‫‪837‬‬
‫اﻧﺤﺼﺎر آﻧﻬﺎﺳﺖ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﭘﺲ از ﺣﺎدﺛﻪ ‪ 14‬اﺳﻔﻨﺪ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﻓﺸﺎر ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از ﻛﺘﻚ زدن ﻣﺮدم ﺣﺎﻻ ﻃﻠﺒﻜﺎر ﻫﻢ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﺪت ﺣﻤﻠﻪ ﻛـﺮد‬
‫و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"ﻗﺮص و ﻣﺤﻜﻢ ﻣﻲ اﻳﺴﺘﻢ و زﻳﺮ ﺑﺎر ﻧﺎﺣﻖ ﻧﻤﻲ روم ﺣﺘﻲ ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﻛﻨﺎر رﻓﺘﻦ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻤﻲﺷـﻮد ﻛـﻪ در ﻳـﻚ ﻛﺸـﻮر ﻋـﺪهاي‬
‫ﭼﻤﺎﻗﺪار ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬ﻧﺎﺳﺰا ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‪ ،‬ﺳﻴﻢ ﺑﻠﻨﺪﮔﻮ را ﻗﻄﻊ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺳﻨﮓ ﺑﭙﺮاﻧﻨﺪ‪ ،‬اﺳﻴﺪ ﺑﭙﺎﺷـﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻴـﺮ رﻫـﺎ ﻛﻨﻨـﺪ و آﺧـﺮ ﻃﻠﺒﻜـﺎر‬
‫‪838‬‬
‫ﺑﺸﻮﻧﺪ‪".‬‬
‫‪839‬‬
‫"ﻣﺜﻞ رژﻳﻢ ﺳﺎﺑﻖ ﻫﺮ وﻗﺖ ﻛﺘﻚ ﺧﻮردهﻫﺎ ﻣﻮرد ﺣﻤﻠﻪ واﻗﻊ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻣﻘﺼﺮ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ"‬
‫"اﻳﻦ ﻧﻤﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﭘﺲ از دوﺳﺎل ﻛﻪ دﻫﻬﺎ ﻧﻔﺮ زﻳﺮ ﭼﻤﺎق اﻳﻦ ﭼﻤﺎﻗﺪارﻫﺎ ﻧﻔﻠﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬اﻣﻨﻴﺖ در ﺷﻬﺮﻫﺎ از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻪ اﺳـﺖ‪،‬‬
‫‪840‬‬
‫اﺳﺘﻘﺮار ﻏﻴﺮ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻤﻜﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ اﻳﻨﺠﻮري رﺳﻴﺪﮔﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪".‬‬
‫"ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﻮد اﻳﻦ ﭼﻤﺎﻗﺪاري ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ؟ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻛﻪ اﻳـﻦ ﭼﻤﺎﻗـﺪاري را ﺳـﺎزﻣﺎن ﻣـﻲ‬
‫دﻫﻨﺪ ﻛﺪامﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ؟رﻳﺸﻪ اﻳﻦ ﭼﻤﺎﻗﺪاري ﻛﺠﺎﺳﺖ؟ اﻳﻦ ﻛﺎري اﺳﺖ ﻛﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﻗﻀﺎﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آن ﺑﺎﺷﺪ و اﻻ ﻛﺎري‬
‫ﺑﻜﻨﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻳﻚ ﮔﻮﺷﻪ ﭼﺸﻤﻲ ﺑﺎ ﭼﻤﺎﻗﺪاران ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻳﻚ ﭼﺸﻢﻏﺮه ﻫﻢ ﺑﻪ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮري ﺑـﺮود‪ ،‬اﻳـﻦ را ﻋـﺪاﻟﺖ ﻗﻀـﺎﻳﻲ‬
‫‪841‬‬
‫ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﻨﺪ اﻳﻦ را ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻣﺎﺳﺖ ﻣﺎﻟﻲ ﻗﻀﻴﻪ!"‬
‫‪842‬‬
‫"وﻗﺘﻲ ﻣﺠﺮﻳﺎن ﻗﺎﻧﻮن‪ ،‬ﺧﻮد ﻧﺎﻗﻀﺎن ﻗﺎﻧﻮن ﺷﺪﻧﺪ ﻣﺮدم ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ اﻋﺘﻤﺎد ﻛﻨﻨﺪ؟"‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ اﻋﺘﺮاض ﺧﻮد را ﺑﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﻗﻀﺎﻳﻲ اﻋﻼم ﻛﺮد و از آﻳﺖاﷲ ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ اﻋﻤـﺎل ﺧـﻼف‬
‫ﻗﺎﻧﻮن دادﮔﺴﺘﺮي رﺳﻴﺪﮔﻲ ﻛﻨﺪ‪:‬‬

‫‪٨٨‬‬
‫"ﺑﻔﺮﻣﺎﺋﻴﺪ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ ﺑﺮود‪ ،‬دادﮔﺴﺘﺮى ﺑﺒﻴﻨﺪ ﭼﻪ ﻛﺴﺎﻧﻰ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﺎر رﺳﻴﺪﮔﻰ ﻣﻴﻜﻨﻨﺪ؟ و ﭼﮕﻮﻧﻪ رﺳﻴﺪﮔﻰ ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺨﺪا ﻫﻤـﻪ‬
‫دارﻧﺪ از ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﻣﺎﻳﻮس ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ ﺧﺪا را ﺧﻮش ﻧﻤﻰآﻳﺪ‪ .‬ﭼﻨﺪ ﺑﺎر ﻋﺮض ﻛﺮدهام ﻋﻴﺐ ﺷﻤﺎ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﻪ اﻋﺘﻤﺎد ﻣﻰﻛﻨﻴـﺪ و‬
‫‪843‬‬
‫ﻧﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ‪".‬‬
‫اﻣﺎ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﻛﺪام دﺳﺘﮕﺎه ﻗﻀﺎﻳﻲ؟ دﺳﺘﮕﺎﻫﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ دادرس ﻣﻲﺑﻮد و ﺑﻪ ﺣﻖ ﻣﻲرﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺧﻮد ﺷﺎﻛﻲ ﺷـﺪه ﺑـﻮد و اﻗﺎﻣـﻪ‬
‫دﻋﻮي ﻣﻲﻛﺮد! در ﻫﻴﭻﻛﺠﺎي ﺟﻬﺎن ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻲﺷﻮد دﺳﺘﮕﺎه ﻗﻀﺎﻳﻲاي ﻛﻪ وﻇﻴﻔﻪاش دادﮔﺴﺘﺮي و دادﮔﺮي اﺳﺖ‪ ،‬در ﻛﺘﺎﺑﻲ ﺑﺎ‬
‫ﻋﻨﻮان "ﻏﺎﺋﻠﻪ ‪ 14‬اﺳﻔﻨﺪ" ‪ 1000‬ﺻﻔﺤﻪ ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر اﻋﻼم ﺟﺮم ﻛﻨﺪ و ﻣﺪﻋﻲ ﺷﻮد!‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ ﻣﻮﺳﻮي اردﺑﻴﻠﻲ‪ ،‬دادﺳﺘﺎن ﻛﻞ ﻛﺸﻮر ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"در ﻳﻚ ﺳﻨﺠﺶ اﻓﻜﺎر ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ‪ 5750‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ‪،‬ﻛﻪ ﺑﺮاى ﺗﻬﺮان ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮدارى دﻗﻴﻖ و ﮔﺴﺘﺮدهﺋﻰ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ‪ 9/11‬درﺻـﺪ‬
‫‪844‬‬
‫ﻣﺮدم اﻣﻴﺪوارﻧﺪ دادﮔﺴﺘﺮى ﺷﻤﺎ‪ ،‬ﻗﻀﻴﻪ داﻧﺸﮕﺎه را ﻋﺎدﻻﻧﻪ ﻣﻮرد رﺳﻴﺪﮔﻰ ﻗﺮار دﻫﺪ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎرﻫﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﻋﺮﻳﺾ و ﻃﻮﻳﻞ ﻛﻪ زﻳﺮﻧﻈﺮ آﻗﺎي ﺑﻬﺸﺘﻲ ﺑﻮد اﻋﺘﺮاض ﻛﺮد و از ﻫﺘﻚ ﺣﺮﻣﺖ و ﺑﻲارزش ﺑـﻮدن‬
‫ﺟﺎن و ﻣﺎل ﻣﺮدم ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻛﺮد‪:‬‬
‫‪845‬‬
‫"آﻗﺎي ﺑﻬﺸﺘﻲ؛ وﻗﺘﻲ ﻣﺪﻋﻲ‪ ،‬ﻗﺎﺿﻲ اﺳﺖ و اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﭘﺮوﻧﺪه ﺳﺎزي ﻫﺎي ﻣﻔﺘﻀﺢ را ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬دادرس ﺧﺪاﺳﺖ‪".‬‬
‫‪846‬‬
‫"ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻢ درﺑﺎره وﻗﺎﻳﻊ ‪ 14‬اﺳﻔﻨﺪ آﺧﺮ ﺳﺮ ﺑﺪﻫﻜﺎر ﻫﻢ ﺧﻮاﻫﻢ ﺷﺪ!"‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﺎرﻫﺎ ﺑﻪ ﻓﺴﺎد در دﺳﺘﮕﺎه ﻗﻀﺎﻳﻲ اﻋﺘﺮاض ﻛﺮد‪:‬‬
‫"دﺳﺘﮕﺎه ﻗﻀﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ آزاديﻫﺎ را ﺗﻮﺳﻌﻪ دﻫﺪ و اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻫﺎي ﻋﺠﻴﺐ و ﻏﺮﻳـﺐ؟ اﻳـﻦ روشﻫـﺎ ﻛـﻪ در ﺑـﺪﺗﺮﻳﻦ‬
‫‪847‬‬
‫دﻳﻜﺘﺎﺗﻮريﻫﺎ ﻫﻢ دﻳﺪه ﻧﻤﻲ ﺷﻮد ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ؟"‬
‫"اﮔﺮ ﻗﺮار ﺑﻮد ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻋﻨﻮان دادﺳﺘﺎﻧﻲ را دارد ‪ ،‬ﺧﻮدش ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺑﺪﻫﺪ ‪ ،‬ﺧﻮدش ﻫﻢ ﻧﻴﺮوي ﻣﺴﻠﺢ داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ و اﻳـﻦ‬
‫ﻧﻴﺮوي ﻣﺴﻠﺢ را ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ و دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻛﻨﺪ و ﻛﺴﻲ ﻫﻢ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺑﭙﺮﺳﺪ ﭼﺮا دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻛﺮدي و ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﻪ ﺗﻮ اﻋﻼم ﺟﺮم ﻛﺮد ﻛﻪ‬
‫‪848‬‬
‫دﻳﮕﺮ ﻗﻮاي ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ‪".‬‬
‫"ﺟﺎي ﺗﺎﺳﻒ اﺳﺖ دادﺳﺘﺎن ﻛﺴﺎﻧﻲ را ﻛﻪ ژ‪ 3-‬ﻛﺸﻴﺪه اﻧﺪ و ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﻧﺪ ﺑﻪ زور اﺳﻠﺤﻪ ﺧﻮد را ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻛﻨﻨﺪ ﻋﻨـﻮان داده و‬
‫‪849‬‬
‫ﺗﺼﺪي ﻛﺎر ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺴﭙﺮد ‪ ،‬اﻳﻦ اﻣﺮي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻗﺎﻧﻮن ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻛﻨﺪ‪".‬‬
‫‪850‬‬
‫"ﻣﺎ اﻧﻘﻼب ﻛﺮدﻳﻢ ﺗﺎ دﺳﺘﮕﺎه ﻗﻀﺎﻳﻲ ﻓﻘﻂ از ﻗﺎﻧﻮن ﻓﺮﻣﺎن ﺑﺒﺮد‪ ،‬ﻧﻪ از رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﻧﻪ از ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮ و وزﻳﺮ‪".‬‬
‫"ﭼﺮا ﺑﺮ ﺧﻼف ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ؟ وﻗﺘﻲ ﺷﻤﺎ ﺣﺮﻣﺖ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ را از ﺑﻴﻦ ﻣﻲﺑﺮﻳﺪ از دﻳﮕﺮان ﭼﻪ اﻧﺘﻈﺎر؟ ﻗﺎﻧﻮن‬
‫اﺳﺎﺳﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت را آزاد داﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﺮا ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ را ﻛﻪ ﺧﻮد اﻣﻀﺎ ﻛﺮدهاﻳﺪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺧـﻮد ﺑـﻲارزش وﺑـﻲاﻋﺘﺒـﺎر‬
‫‪851‬‬
‫ﻣﻲﺳﺎزﻳﺪ؟"‬
‫‪852‬‬
‫"ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ ﻧﺎﻇﺮ و ﺗﻤﺎﺷﺎﭼﻲ ﺧﻼفﻫﺎ ﺑﺎﺷﻢ‪".‬‬
‫‪853‬‬
‫"ﺑﺮاي اﺳﺘﻘﺮار ﻧﻈﺎم ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺧﻮاﻫﻢ اﻳﺴﺘﺎد و آﻣﺎده ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻬﺎي آن ﻫﺴﺘﻢ‪".‬‬
‫‪854‬‬
‫"ﻣﻦ از اﻳﺴﺘﺎدﮔﻲ ﺑﺮاي ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺑﺎﻛﻲ ﻧﺨﻮاﻫﻢ داﺷﺖ‪".‬‬
‫‪855‬‬
‫"ﻣﻦ ﻛﺴﻲ ﻧﻴﺴﺘﻢ ﻛﻪ از ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺑﻬﺮاﺳﻢ‪ .‬ﻛﺴﻲ ﻧﻴﺴﺘﻢ ﻛﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻄﺮ ﺟﺎ ﺧﺎﻟﻲ ﻛﻨﻢ‪".‬‬
‫‪856‬‬
‫" ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻌﺘﻤﺪ ﻣﺮدم ﻛﺸﻮر ﺑﺮﺟﺎ ﻣﻲﻣﺎﻧﻢ‪ ،‬اﺳﺘﻮار ﻫﻢ ﻣﻲﻣﺎﻧﻢ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ اﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫"اﻳﻨﻜﻪ ﺟﺎن اﻓﺮاد در ﺟﻤﻬﻮرى اﺳﻼﻣﻰ اﻳﻨﻘﺪر ﺑﻰ ﻗﺪر اﺳﺖ ﻳﻚ اﻣﺮ اﺳﺖ اﻣﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ اداره ﻣـﺮدم از اﺳـﺘﺒﺪاد‬
‫ﺧﻮﻧﻴﻦ ﭘﺮ ﻫﺮج و ﻣﺮج ﺟﺎﻧﺸﺎن ﺑﻪ ﻟﺐ ﻣﻰرﺳﺪ و درﭘﻰ ﻫﺮ رژﻳﻤﻰ ﻣﻴﺮوﻧﺪ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺧﻼص ﻛﻨﺪ اﻣﺮ دﻳﮕﺮى اﺳـﺖ و‬
‫ﻣﻬﻢ اﻳﻦ اﻣﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ وﺿﻊ ﻗﺎﺑﻞ دوام ﻧﻴﺴﺖ و ﻣﻰﺗﺮﺳﻢ روزى ﻣﺘﻮﺟﻪ اﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﺸﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﻛﺎر از ﻛﺎر ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل ﮔﻤﺎن اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ وﺿﻊ ﺑﻐﺎﻳﺖ وﺧﻴﻢ اﺳﺖ و اﮔﺮ ﻣﺮدم از ﻣﺎ ﻣﺎﻳﻮس ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳـﺪ آرزوى ﻫﻤـﺎن ﺳـﻮﺋﻴﺲ و‬
‫‪857‬‬
‫ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺷﺪن را ﻣﺮدم ﺑﮕﻮر ﺑﺒﺮﻧﺪ ﭼﻪ رﺳﺪ ﺑﻪ دﻳﺪن ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﻼﻣﻲ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻧﺎﻣﻪاي دﻳﮕﺮ درﺑﺎره دﺳﺘﮕﺎه ﻗﻀﺎﻳﻲ ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻫﺸﺪار داد و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫" ﺑﻪ ﺧﺪا ﻛﺴﻰ اﻣﻨﻴﺖ ﻧﺪارد و دﺳﺘﮕﺎه ﻗﻀﺎﺋﻰ‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺒﺎب ﺳﻠﺐ اﻣﻨﻴﺖ را‬

‫‪٨٩‬‬
 ‫‪858‬‬
‫ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻰآورد ﺗﺎ اﻣﻨﻴﺖ را‪ .‬ﺑﺨﺪا اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ ﺧﻮش ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻧﻴﺴﺖ‪".‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻨﺎ از ﭘﺎيﺑﺴﺖ وﻳﺮان ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن ﻗﺎﺿﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻋﻀﻮ ﺣﺰب ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻬﺸـﺘﻲ رﺋـﻴﺲ دﻳـﻮان ﻋـﺎﻟﻲ ﻛﺸـﻮر‪،‬‬
‫دﺑﻴﺮﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ اﺷﺎره ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫‪859‬‬
‫"ﺑﻨﺎﺑﺮ ﻗﺎﻧﻮن ﻗﺎﺿﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻋﻀﻮ ﺣﺰب ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬رﺋﻴﺲ دﻳﻮان ﻋﺎﻟﻲ ﻛﺸﻮر ﻋﻀﻮ ودﺑﻴﺮ ﻛﻞ ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري اﺳﺖ‪".‬‬
‫ﺑﻬﺸﺘﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺣﺮف ﺑﻨﻲﺻﺪر واﻛﻨﺶ ﻧﺸﺎن داد و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻛﺪام ﻗﺎﻧﻮن ‪ ,‬ﻗﺎﺿﻲ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻋﻀﻮ ﺣﺰب ﺑﺎﺷﺪ؟ ﻣﺜﻞ اﻳﻨﻜﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ آن ﻗﻮاﻧﻴﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ذﻫﻦ اﻳﺸـﺎن ﻫﺴـﺖ و‬
‫‪860‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﺠﺎﺳﺖ آن ﻗﻮاﻧﻴﻦ!؟"‬
‫روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ذﻳﻞ اﻳﻦ ﺣﺮف ﺑﻬﺸﺘﻲ در ﺻﻔﺤﻪ اول ﺧﻮد اﻳﻦ ﺗﻴﺘﺮ را ﻛﺎر ﻛﺮد‪ ":‬آﻗﺎي ﺑﻬﺸﺘﻲ! ﻃﺒﻖ اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن"‪:‬‬
‫ﻣﺎده ‪ 52‬ﻗﺎﻧﻮن اﺻﻮل ﺗﺸﻜﻴﻼت ﻋﺪﻟﻴﻪ ‪ :‬ﺑﻤﻨﻈﻮر ﺣﻔﻆ ﺑﻲ ﻃﺮﻓﻲ ﻛﺎﻣﻞ در اﻧﺠﺎم وﻇﻴﻔﻪ و رﻋﺎﻳـﺖ اﺣﺘـﺮام ﺷـﺌﻮن ﻗﻀـﺎﻳﻲ‪،‬‬
‫ﻋﻀﻮﻳﺖ ﻣﺘﺼﺪﻳﺎن ﻣﺸﺎﻏﻞ ﻗﻀﺎﻳﻲ در اﺣﺰاب ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺟﻤﻌﻴﺘﻬﺎي واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ و ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﺣﺰﺑﻲ و اﻧﺘﺸﺎر روزﻧﺎﻣﻪ‬
‫ﻳﺎ ﻣﺠﻠﻪ ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﺣﺰﺑﻲ ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺨﻠﻒ از ﻣﻔﺎد اﻳﻦ ﻣﺎده ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻌﻘﻴﺐ دادﮔﺎه ﻋﺎﻟﻲ اﻧﺘﻈـﺎﻣﻲ و اﻧﻔﺼـﺎل از ﺧـﺪﻣﺎت‬
‫‪861‬‬
‫ﻗﻀﺎﻳﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪".‬‬
‫‪862‬‬
‫‪ ،‬اﻳﻦ اﻋﺘﺮاضﻫﺎي ﻗـﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑـﻪ ﺟـﺎﻳﻲ ﻧﻤـﻲرﺳـﺪ اﻣـﺎ‬ ‫در رژﻳﻤﻲ ﻛﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﻗﻀﺎﻳﻲ اﺑﺰار ﺗﻤﺎمﻋﻴﺎر ﻗﺪرت ﺳﻴﺎﺳﻲ اﺳﺖ‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎ ﻋﻠﻢ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺮ ﺳﺮ آرﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم و اﻧﻘﻼب ﭘﺎﻓﺸﺎري ﻣﻲﻛـﺮد و اﻳﺴـﺘﺎده ﺑـﻮد‪ .‬اﻳﺴـﺘﺎدﻧﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻲرﻓﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﺣﺬﻓﺶ از ﺻﺤﻨﻪ ﺗﻤﺎم ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻣﻠﺖ؛ ﺗﻨﻬﺎ راه ﻋﺒﻮر از ﻣﺪار ﺑﺴﺘﻪ‬

‫ﺷﺎﻳﻌﻪﺳﺎزي‪ ،‬اﺗﻬﺎم و ﺟﻌﻞ دروغ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻫﻤﭽﻨﺎن اداﻣﻪ داﺷﺖ‪ .‬ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺷﺪه ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ ﺣﺰباﷲ‪ ،‬ﺳﻌﻲ‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻨﻲﺻﺪر را در اﻓﻜﺎر ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺧﺮاب ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺣﻤﻠﻪﻫﺎ ﻃﻴﻒ وﺳﻴﻌﻲ را در ﺑﺮ ﻣﻲﮔﺮﻓـﺖ؛ از ﺑﻤـﺐ ﮔﺬاﺷـﺘﻦ در‬
‫ﻣﺪرﺳﻪ ﺣﺠﺘﻴﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻃﺮﻓﺪاران رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر و ﺗﺮور ‪ 40‬ﺗﻦ از روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺗﻮﺳﻂ ﻫـﻮاداران ﺑﻨـﻲﺻـﺪر ﺗـﺎ ﻛـﺎﻓﺮ ﺑـﻮدن او‪.‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻛﺎرﻧﺎﻣﻪ روزاﻧﻪ ﺧﻮد ﺑﺎرﻫﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺟﻮ ﻣﺴﻤﻮم ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻫﻤﺎن اﻗﻠﻴﺖ ﻗﺪرتﻣﺪار اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷـﺪ اﻋﺘـﺮاض ﻛـﺮد و‬
‫ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"ورﻗﻪ ﺳﺌﻮاﻻت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮔﺰﻳﻨﺶ داﻧﺸﺠﻮ ﺑﺮاي ﻣﺪرﺳﻪ ﻋﺎﻟﻲ ﻋﻠﻮم اراك را آوردهاﻧﺪ‪ .‬ﺳﺌﻮاﻻت ازاﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ اﺳﺖ‪ -1:‬ﻣﻠﻴـﺖ‬
‫ﭼﻴﺴﺖ و ﭼﺮا اﻛﺜﺮ ﻣﻠﻲﮔﺮاﻫﺎ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ اﺟﺎﻧﺐ ﺑﻮدﻧﺪ؟‪ –2‬ﭼﺮا ﭘﺲ از رﻳﺎﺳﺖﺟﻤﻬﻮري آﻗﺎي ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﮔﺮوﻫﻬـﺎي ﻣﻨـﺎﻓﻖ و‬
‫‪863‬‬
‫ﭼﭗ از اﻳﺸﺎن ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ؟ ‪ –3‬ﭼﺮا اﺧﻴﺮا رادﻳﻮ ﻋﺮاق و اﺳﺮاﺋﻴﻞ از ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ؟"‬
‫"‪ ...‬از آن ﻛﺎرﻫﺎ ﻫﻢ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﻫﻢ در ﻫﻤﻪ ﺟﺎ دارد راﻳﺞ ﻣﻲ ﺷﻮد و اﺷﺨﺎص ﺑﺎﻳﺪ اﻣﺘﺤﺎن دﻫﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨـﺪ‬
‫‪864‬‬
‫وارد داﻧﺸﮕﺎه ﺑﺸﻮﻧﺪ!"‬
‫"ﻣﻦ در ﺧﻮاب ﻫﻢ اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﻔﺘﻀﺢ را ﻧﺪﻳﺪه ﺑﻮدم ﻛﻪ ﻳﻚ ﻋﺪهاي را در ﻛﺎرﻫﺎي دوﻟﺘﻲ ﺑﮕﺬارﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫در زﻣﺎن ﺷﺎه ﻫﻢ ﻣﺎ را اﻳﻨﻄﻮر ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﻧﻤﻲﻛﺮدﻧﺪ‪...‬ﻫﻤﻪ اﻳﻦﻫﺎ ﺧﻼف ﺷﺮع‪ ،‬ﺧﻼف ﺣﻖ و ﺧﻼف ﻣﺼﻠﺤﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎ ﻳـﻚ‬
‫‪865‬‬
‫ﺳﺎواك داﺷﺘﻴﻢ و ﺟﺎﻣﻌﻪ از دﺳﺖ او در ﻋﺬاب ﺑﻮد و ﺣﺎﻻ ﺳﺎواك را در ﻫﻤﻪ ﺟﺎ دارﻳﻢ‪".‬‬
‫"ﭼﻪ ﻛﺴﻲ در ﻗﻢ اﻃﻼﻋﻴﻪ ﭘﺨﺶ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ ﻃﺮﻓﺪاري از رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر در ﻣﺪرﺳﻪ ﺣﺠﺘﻴـﻪ ﺑﻤـﺐ ﮔﺬاﺷـﺘﻪاﻳـﻢ؟ ﭼـﻪ‬
‫‪866‬‬
‫ﻣﻘﺼﻮدي دارﻧﺪ از اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ؟"‬
‫"ﺑﺮﺧﻲ از اﺳﺘﺎدان ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ﻋﺪهاي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﻨﺠﺶ اﻓﻜﺎر از ﻧﺎﺣﻴﻪ دﻓﺘﺮ رﻳﺎﺳﺖﺟﻤﻬﻮري آﻣﺪهاﻧﺪ و ﺳﺌﻮاﻻﺗﻲ از اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ‬
‫ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ :‬آﻳﺎ اﻣﺎم آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ اﺳﺖ؟ ﻛﺪاﻣﻴﻚ از اﻳﻦ ﺳﻪ ﻧﻔﺮ رﺟﺎﻳﻲ ‪ ،‬ﺑﻬﺸﺘﻲ ‪ ،‬رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳـﺖ ﺑﻨـﻲ ﺻـﺪر را ﺗـﺮور‬
‫ﻛﻨﻨﺪ؟ ﭘﺮﺳﻴﺪم اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ از ﻛﺠﺎ ﺑﺪﺳﺖ ﺷﻤﺎ رﺳﻴﺪه و ﭘﺮﺳﺸﮕﺮان ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻮدهاﻧﺪ؟ ﺑﺎﻻﺧﺮه اﺳﺘﺎﻧﺪاري اراك ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﺑﻠﻪ ﻣﺎ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﺮدﻳﻢ و ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻫﺎ را ﺑﺪﺳﺖ آوردﻳﻢ‪ ،‬ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ ﺟﻌﻠﻲ اﺳﺖ و اﻣﻀﺎي آن ﺟﻌﻠﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮاﺳـﺘﻴﻢ اﻓـﺮاد‬

‫‪٩٠‬‬
‫ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻗﻀﻴﻪ را ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ‪ ،‬ﻓﺮار ﻛﺮدﻧﺪ ﺧﻮب در ﺣﺴﻦ ﻧﻴﺖ اﺳﺘﺎﻧﺪاران ﺗﺮدﻳﺪ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ‪ ،‬وﻟﻲ ﭼﻄﻮر وﻗﺘﻲ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳـﺘﻴﺪ‬
‫‪867‬‬
‫اﻳﻨﻬﺎ را ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ﻓﺮار ﻛﺮدﻧﺪ؟"‬
‫"ﻛﺴﻲ رﻓﺘﻪ در ﻗﻢ‪ ،‬ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪ ﺧﻮاﻧﺪه‪ ،‬ﻋﻨﻮان ﻛﺮده ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ دﻓﺘﺮ ﻫﻤﻜﺎري ﻫﺎي ﻣﺮدم ﺑﺎ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮري ﻗﺮار ﺑﻮده ﭼﻬﻞ ﻧﻔﺮ‬
‫‪868‬‬
‫از روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺑﻨﺎم ﺗﺮور ﺷﻮﻧﺪ!"‬
‫ﻃﺮﻓﺪاران و ﻫﻮاداران ﻓﻜﺮي و ﺗﺸﻜﻴﻼﺗﻲ ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري ﺳﻌﻲ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻫـﺮ ﻃﺮﻳـﻖ ﻣﻤﻜـﻦ ﺑـﺮاي ﻣـﺮدم ﻃﺮﻓـﺪار‬
‫رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﻣﺸﻜﻞ اﻳﺠﺎد ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ آزار و اﻳﺬا ﺗﺎ ﺑﻪ آﻧﺠﺎ ﭘﻴﺶ رﻓﺖ ﻛﻪ زدن ﻋﻜﺲ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺑﺮ ﭘﺸﺖ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻫـﻢ ﺑـﺎ‬
‫ﺧﺮد ﺷﺪن ﺷﻴﺸﻪ ﻫﻤﺮاه ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﻫﺮﻛﺲ ﻛﻪ در دﻓﺎع از رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻳﺎ از او ﻃﺮﻓﺪاري ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﻣﻮرد اذﻳﺖ و‬
‫آزار واﻗﻊ ﻣﻲﺷﺪ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺻﺪاي رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر درآﻣﺪ‪:‬‬
‫‪869‬‬
‫"اﻳﻦ ﭼﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ زدن ﻋﻜﺲ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري ﺑﻪ ﺷﻴﺸﻪ ﻣﻐﺎزه ﻳﺎ ﺗﺎﻛﺴﻲ ﺟﺮم ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮد؟"‬
‫"دﻫﻲ ﻛﻪ ﭘﺲ از ﺳﻘﻮط ﻫﻠﻲﻛﻮﭘﺘﺮ ﺑﻪ آﻧﺠﺎ رﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻳﻢ و از ﻣﺎ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ را اﻣﺮوز ﺑﺎ راﻛﺖ زدهاﻧﺪ و ﺑﻪ اذﻳﺖ و آزار‬
‫‪870‬‬
‫روﺳﺘﺎﺋﻴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻛﻤﻚ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ وﺣﺘﻲ ﺑﻪ ﻳﻚ زن ﻫﻢ ﺗﺠﺎوزﻛﺮدهاﻧﺪ‪".‬‬
‫"در ﺗﻮﻳﺴﺮﻛﺎن ﻋﺪه اي ﻛﻪ در ﻣﺤﻞ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ آﻗﺎي رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ درود ﺑﺮ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﺰارش ﺷﺪ ﺑﻪ ‪ 40‬ﺿـﺮﺑﻪ‬
‫ﺷﻼق و ﻳﻜﺴﺎل زﻧﺪان ﻣﺤﻜﻮم ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬در اﺻﻔﻬﺎن ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻣﻦ ﺑﺎ اﺗﻮﻣﺒﻴﻞ ﻟﻨﮕﻪ ﻛﻔﺶ آوردﻧـﺪ‪ .‬از ﺟﻤﻌﻴـﺖ راﻧـﺪه‬
‫ﺷﺪﻧﺪ وﻟﻲ دوﺑﺎره ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪه ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻋﻜﺲ و ﻓﻴﻠﻢ و ﺗﻔﺼﻴﻼت آن ﻫﻢ ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻨﻬﺎ را ﭘﻴﮕﻴﺮي و ﺗﻌﻘﻴـﺐ ﻛـﺮدهاﻧـﺪ؟‬
‫ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ ﻧﻪ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﻋﻜﺲﻫﺎ را ﺑﻴﺎورﻳﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺑﻜﻨﻴﻢ‪ .‬ﻳﻚ ﺟﺎ ﭼﻬﻞ ﺿﺮﺑﻪ ﺷﻼق ‪ ،‬ﻳﻜﺴﺎل زﻧـﺪان و ﻣﺤﺮوﻣﻴـﺖ از‬
‫زﻧﺪﮔﻲ آﻧﻬﻢ ﺑﺪﻟﻴﻞ ﺷﻌﺎر دادن‪ ،‬ﺟﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﻄﻮر ﺳﺎزﻣﺎن ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ اﺟﺘﻤﺎع و ﭘﺮﺗﺎب ﻛﺮدن ﻟﻨﮕﻪ ﻛﻔﺶ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ رﺋـﻴﺲ‬
‫‪871‬‬
‫ﺟﻤﻬﻮري و اﻳﻦ ﻫﻢ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ آن!؟"‬
‫"اﻳﻦ روزﻫﺎ ﻛﺎرﻫﺎي ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﺑﺰرﮔﻲ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ وﻟﻲ ﻣﻦ ﺟﺮات ﻧﺪارم از ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺧﺪﻣﺎت ﺑﺰرگ را ﻛﺮدهاﻧـﺪ‬
‫‪872‬‬
‫ﻧﺎم ﺑﺒﺮم ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﺗﺎ اﻳﻦ زﻣﺎن ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﺧﺪﻣﺘﻲ ﻛﺮد و ﻣﻦ از او ﻧﺎم ﺑﺮده ام‪ ،‬ﻳﻚ ﺑﻼﻳﻲ ﺑﺮ ﺳﺮ او آوردهاﻧﺪ!"‬
‫"ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺻﺪاﻗﺘﻲ و ﻟﻴﺎﻗﺘﻲ از ﺧﻮد ﺑﺮوز داد و ﺑﻪ اﻳﻦ ﺟﻤﻬﻮري ﺧﺪﻣﺖ ﻛﺮد و ﻳﺎ ﺑﺎ ﺑﻴﺎن ﻣﻦ ﻣﻮرد ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓـﺖ‪،‬‬
‫‪873‬‬
‫ﻳﻚ ﺑﻼﻳﻲ ﺳﺮش آوردهاﻧﺪ‪".‬‬
‫"ﻋﺪهاي ﺑﺎزارﻳﺎن آﻣﺪﻧﺪ و درﺑﺎره ﻋﺪه ﻣﻌﺪود و ﻣﺤﺪودي ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴـﺰ را در دﺳـﺖ ﺑﮕﻴﺮﻧـﺪ و ﺟـﻮ‬
‫ﺧﻔﻘﺎن ﺑﺮ ﺑﺎزار ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻛﻨﻨﺪ و ﻫﺮﻛﺲ را ﺣﺲ ﻛﻨﻨﺪ ﺟﺎﻧﺐ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر را دارد از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻠﻔﻨﻲ و ﻏﻴﺮﺗﻠﻔﻨﻲ ﻧﻮﻳﺪ ﺳﺨﺘﻲﻫﺎ‬
‫‪874‬‬
‫و ﭼﻴﺰﻫﺎي دﻳﮕﺮي را ﺑﻪ او ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪".‬‬
‫"ﺳﺘﺎد ارﺗﺶ از ﻣﻦ ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ در ﺑﺎزي ﻓﻮﺗﺒﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺷﻮم و درآﻣﺪي ﻛﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﺷﻮد ﺻـﺮف ﺧـﺎﻧﻮادهﻫـﺎي ﺟﻨـﮓزده‬
‫ﺑﺸﻮد‪ .‬وزﻳﺮﻛﺸﻮر زﻧﮓ زد ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﺟﺘﻤﺎع ﻋﻈﻴﻢ ﺷﻮد و ﻳﻚ وﻗﺖ ﺑﺮﺧﻮردي ﭘﻴﺶ ﺑﻴﺎﻳﺪ و ﻓﻌﻼ ﺷﻤﺎ ﺗﺎﺧﻴﺮ ﺑﻴﺎﻧﺪازﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻢ‪ ،‬اﻣﺎ ﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ اﻳﺸﺎن ﺑﺎزي را ﻫﻢ ﻟﻐﻮ ﻛﺮده اﻧﺪ و در ورزﺷﮕﺎه اﻣﺠﺪﻳﻪ ﻧﮕﺬاﺷﺘﻪاﻧﺪ اﻳﻦ ﺑﺎزي اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ .‬ﺑﺎﺷﮕﺎه‬
‫‪875‬‬
‫ﭘﺮﺳﭙﻮﻟﻴﺲ را ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﺮده اﻧﺪ ﻛﻪ ﺟﻮاز آﻧﻬﺎ را ﻟﻐﻮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ!"‬
‫" از ﺷﻤﺎ ﭘﻨﻬﺎن ﻧﻤﻲدارم ﻛﻪ اﻣﺮوز آﻗﺎي ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه ﺑﺮادر اﻣﺎم ﺑﻪ ﻣﻦ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﺮد وﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﺒﻠﻴـﻎ ﻣـﻲﺷـﻮد ﻛـﻪ ﺷـﻤﺎ اﺻـﻼ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ‪ .‬ﻗﺪري راﺟﻊ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻫﺴﺘﻴﺪ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺷﺎﺋﺒﻪﻫﺎ از ﺑﻴﻦ ﺑﺮود‪ .‬وﻗﺘﻲ درﺑﺎره ﻧﺨﺴـﺘﻴﻦ‬
‫‪876‬‬
‫رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﻨﻄﻮر ﺗﺒﻠﻴﻎ ﺷﻮد‪ ،‬اﻳﻦ ﺗﺒﻠﻴﻎ ﺑﺮ ﺿﺪ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﺖ‪".‬‬
‫"اﻣﺎ در اﺧﻼق ﻣﺎ ﻧﻪ ﺑﺮﭼﺴﺐ زدن ﻫﺴﺖ‪ ،‬ﻧﻪ اﻓﺘﺮا ﮔﻔﺘﻦ‪ ،‬ﻧﻪ دروغ‪ ،‬ﻧﻪ ﺑﻬﺘﺎن‪ ،‬ﻧﻪ ﻏﺮض و ﻧﻪ ﻣﺮض‪ .‬ﻣﺎ اﻋﺘﻘﺎد و ﻟﻴﺎﻗﺖ را اﺻﻞ‬
‫‪877‬‬
‫ﻣﻲﺷﻤﺎرﻳﻢ‪".‬‬
‫"ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻗﻴﻤﺖ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺟﺮم ﺣﻤﺎﻳﺖ از رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮري از ﺳﻮي ﻣﻘﺎﻣﺎت اداري ﻣﻮرد ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻗﺮار‬
‫ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ و ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در اﺳﺘﺎﻧﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪار ﻣﻨﻊ ﻛﺮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري ﺑﺮاي ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﺟﻨﮓزدﮔﺎن ﭘـﻮل‬
‫‪878‬‬
‫ﺑﺮﻳﺰﻧﺪ!"‬
‫ﻓﺸﺎر روز ﺑﻪ روز ﺗﺸﺪﻳﺪ ﻣﻲﺷﺪ ﺗﺎ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر از ﭘﺎ درآﻳﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬

‫‪٩١‬‬
‫" ﻣﻦ ﺑﺮاى ﻣﻘﺎم داوﻃﻠﺐ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮرى ﻧﺸﺪم وﺿﻊ را ﺳﺨﺖ دﻳﺪم ﺧﻮد را ﺑﻪ آﺗﺶ اﻧـﺪاﺧﺘﻢ ﺑﻠﻜـﻪ وﺿـﻌﻴﺖ را ﻧﺠـﺎت‬
‫ﺑﺪﻫﻢ‪ .‬اﻳﻨﻚ ﻫﻢ در ﺻﻔﺤﻪ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ اﺳﺘﻌﻔﺎ ﺧﻮد را ﻣﻰﻧﻮﻳﺴﻢ ﺧﺪﻣﺖ ﺷﻤﺎ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﺮ وﻗـﺖ دﻳﺪﻳـﺪ ﻣﺼـﻠﺤﺖ ﻛﺸـﻮر اﺳـﺖ‬
‫ﺑﻔﺮﻣﺎﺋﻴﺪ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﻨﻨﺪ‪ ...‬ﺗﺎ وﻗﺘﻰ اﻋﺘﻤﺎد ﻫﺴﺖ اﺟﺎزه ﻧﻔﺮﻣﺎﺋﻴﺪ ﮔﺮوهﺑﺎزان ﻗﺪرت ﭘﺮﺳﺖ ﻣﺎﻧﻊ ﻛﺎرﻫﺎ ﺑﺸـﻮﻧﺪ‪ .‬در ﺷـﺒﺎﻧﻪ روز ‪4‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻧﺪارم ﻻزم ﺑﻪ ﺗﺮور ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻛﺎر ﻛﺸﻨﺪه و ﺟﻨﮓ اﻋﺼﺎب ‪ 6‬ﻣﺎه ﻧﻤﻰﻛﺸﺪ ﻛﻪ از ﭘﺎ در ﻣـﻰآﻳـﻢ‪ .‬وﺿـﻊ‬
‫‪879‬‬
‫ﺑﻐﺎﻳﺖ ﺳﺨﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ اﻧﺪازه اﻣﻴﺪ اﻳﺠﺎد ﻣﻰﻛﻨﻢ‪ ،‬ﻓﻮراً ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻳﺎس ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ‪"...‬‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﺸﻮر ﺑﺎزداﺷﺖ و زﻧﺪاﻧﻲ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ ﭼﺮا ﻛﻪ دﻳﻮان ﻋﺎﻟﻲ ﻛﺸﻮر و ﺗﻤﺎﻣﻲ‬
‫دادﮔﺎهﻫﺎ و ﻣﺮاﺟﻊ ﻗﻀﺎﻳﻲ در دﺳﺖ ﺣﺰب اﺳﺘﺒﺪادﻃﻠﺐ ﺑﻮد‪ .‬دﻻﻳﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﺎزداﺷﺖ ﻣﻮاﻓﻘﺎن رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺑﻴﺎن ﻣـﻲﺷـﺪ‬
‫ﻧﻴﺰ ﺧﻨﺪهآور و ﺗﺎﺳﻒﺑﺮاﻧﮕﻴﺰ ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ .‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ از ﺑﺎزﭘﺮس دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب ﺗﺒﺮﻳﺰ درﺑﺎره ﭼﺮاﻳﻲ ﺑﺎزداﺷﺖ ﺧﺒﺮﻧﮕـﺎر روزﻧﺎﻣـﻪ‬
‫‪880‬‬
‫اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﮔﻔﺖ‪ " :‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ آﻧﻜﻪ ﺳﺮ ﭼﻬﺎرراه ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻨﺎﻓﻘﺎﻧﻪ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ!"‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻣﺮدم را ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺮاﺧﻮاﻧﺪ و آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ اداﻣﻪ راﻫﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه ﺑﻮدﻧﺪ دﻟﮕﺮم ﻛﻨﺪ‪ .‬دردﻳـﺪار ﺑـﺎ‬
‫ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎي ‪3‬ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻛﻪ در ازﻧﺎ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب و ﺑﻪ ﺟـﺮم ﻋﻀـﻮﻳﺖ در دﻓﺘـﺮ ﻫﻤـﺎﻫﻨﮕﻲ‬
‫رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر دﺳﺘﮕﻴﺮ و زﻧﺪاﻧﻲ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫‪881‬‬
‫" اﻳﻨﻜﻪ ﺷﻤﺎ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮري دارﻳﺪ ﻛﻪ ﻃﺮﻓﺪاران او را ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ از ﺷﮕﻔﺘﻲﻫﺎي ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﺖ‪".‬‬
‫و در ﭘﻴﺎﻣﻲ ﺑﻪ ﺣﺠﺖ ﻓﺮح ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران زﻧﺪاﻧﻲ روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻛﻪ در زﻧﺪان ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ دﺳﺖ ﺑﻪ اﻋﺘﺼﺎب‬
‫ﻏﺬا زده ﺑﻮد ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫‪882‬‬
‫"ﻣﻦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ و ﭘﺎﻳﻤﺮدي ﺷﻤﺎ ﺗﺒﺮﻳﻚ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ ﺳﻴﺪاﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"در ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﻃﺮﻓﺪاران رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮرى را زﻧﺪاﻧﻰ ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺣﺘﻰ در ﺑﻴﻦ ﭘﻨﺎﻫﻨﺪﮔﺎن ﻫﺮﻛﺲ دم از ﻃﺮﻓـﺪارى ﺑﺰﻧـﺪ‪ ،‬ﺑﻴـﺮون‬
‫‪883‬‬
‫ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻨﻬﻤﻪ‪ ،‬ﭘﺲ از دو ﺳﺎل ﻓﺮﻳﺎد ﻛﺮدن و ﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ و ﺧﻮاﺳﺘﻦ و ﺑﻌﺪ از ﻗﻀﻴﻪ ﻣﺸﻬﺪ و‪ ...‬ﺑﺎز ﻫﻢ ﺻﺒﺮ؟"‬
‫او ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ ﺷﻬﺎباﻟﺪﻳﻦ اﺷﺮاﻗﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺣﻤﻠﻪﻫﺎ اﻋﺘﺮاض ﻛﺮد وﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫" اﻓﺮاد دﻓﺘﺮ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮرى را ﺑﺎ ﭘﺮوﻧﺪه ﺳﺎزىﻫﺎى رﺳﻮا ﻣﻰﮔﻴﺮﻧﺪ و ﺑﺎ آن ﺟﻮﺳﺎزى ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ و ﺻﺪﻫﺎ ﺧﻼف ﻛﻪ ﻫـﺮ روز‬
‫‪884‬‬
‫واﻗﻊ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﭼﻪ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﺮﺳﺮ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮرى ﭼﻪ ﻣﻰآورﻧﺪ‪".‬‬
‫در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري آن ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ در ﻣﻨﮕﻨﻪ ﻗﺮار دادن رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر وﻃﺮﻓﺪاراﻧﺶ‪ ،‬ﺑﻨـﻲﺻـﺪر را ﻛـﻪ ﺗﻨﻬـﺎ‬
‫آزادﻳﺨﻮاه در ﺑﺪﻧﻪ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﺑﻮد ﻛﻨﺎر زﻧﺪ‪ .‬ﻛﺎر ﺑﺮ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر و ﻣﺮدم روز ﺑﻪ روز ﺳﺨﺖﺗﺮ ﻣـﻲﺷـﺪ‪ .‬ﺑﻨـﻲﺻـﺪر ﻫـﻢ رك و‬
‫ﭘﻮﺳﺖﻛﻨﺪه ﺣﺮفﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﺎ ﻣﺮدم درﻣﻴﺎن ﻣﻲﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻳﻜﻲ از اﺷﻜﺎﻻﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ او وارد ﻛﺮدﻧﺪ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﭼﺮا ﻫﻤﻪ‬
‫ﭼﻴﺰ را ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻣﻲ ﮔﻔﺖ و ﺟﻮ را ﻧﺎآرام ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﮔﻔﺘﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ دادﮔﺎهﻫﺎي اﻧﻘﻼب‪ ،‬دﻳﻮان ﻋﺎﻟﻲ ﻛﺸـﻮر‪،‬‬
‫ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران‪ ،‬ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎي اﻧﻘﻼب‪ ،‬ﻣﺠﻠﺲ‪ ،‬ﺷﻮراي ﻧﮕﻬﺒﺎن‪ ،‬ﺻﺪا وﺳﻴﻤﺎ و دﻫﻬﺎ ﻣﻘﺎم ﻧﻈـﺎرﺗﻲ و اﺟﺮاﻳـﻲ دﻳﮕـﺮ در دﺳـﺖ‬
‫ﻣﻨﺘﺨﺒﺎن ﻣﺮدم ﻧﺒﺎﺷﺪ و دﻗﻴﻘﺎ ﺑﺮﻋﻜﺲ‪ ،‬ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن آزادي ﻣﺮدم و ﻗﺪرتﻃﻠﺒﺎن ﻗﺒﻀﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﺟـﺰ رﺟـﻮع ﺑـﻪ‬
‫اﻓﻜﺎرﻋﻤﻮﻣﻲ و درﻣﻴﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﺎ ﻣﻠﺖ ﭼﻪ راه دﻳﮕﺮي ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ؟ ﺣﺘﻲ اﮔـﺮ ﻫﻤـﻪ اﻳـﻦ ﻧﻬﺎدﻫـﺎ ﻧﻴـﺰ در اداره‬
‫ﻣﻨﺘﺨﺒﺎن ﻣﺮدم ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺎز ﻫﻢ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻓﺎﺳﺪ ﺷﺪن ﻣﺮدم ﺳﺎﻻري‪ ،‬وﻇﻴﻔﻪ ﻳﻚ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬـﻮر اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻣـﺮدم را از‬
‫ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺟﺎري ﻛﺸﻮر آﮔﺎه ﮔﺮداﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻣﻘﺎﺑﻞ آن ﻫﻤﻪ ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ و ﻣﺘﻜﻲ ﺑﻪ ﻗﺪرت اﺳﻠﺤﻪ و ﭘﻮل ﺟﺰ‬
‫اﺗﻜﺎ ﺑﻪ راي ﻣﺮدم ﭼﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﻜﻨﺪ؟ ﺑﻨﻲﺻﺪري ﻛﻪ ﻧﻪ اﻫﻞ زد و ﺑﻨﺪﻫﺎي ﭘﺸﺖ ﭘﺮده ﺑﻮد و ﻧﻪ ﻗﺪرت دﻳﮕﺮي)ﻫﻤﭽﻮن ﻗﻮه‬
‫ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ ﻳﺎ ﻣﺠﻠﺲ( را در ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﺧﻮد داﺷﺖ‪ ،‬راﻫﻲ را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﺼﺪق ﺳﻲ ﺳﺎل ﻗﺒﻞ از آن ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺳـﺘﻴﺰ ﺑـﺎ‬
‫ﻫﺮ ﻗﺪرﺗﻲ ﺑﻪ ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ و ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ ﻣﻠﺖ‪ .‬ﺗﺮﻳﺒﻮنﻫﺎي ﻧﻤﺎزﺟﻤﻌﻪ ﺑﻪ ﻛﻞ دﺳﺖ ﺟﻨﺎح ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻮد و روﺣﺎﻧﻴﻮن آنرا ﺗﺒـﺪﻳﻞ ﺑـﻪ‬
‫ﺑﻠﻨﺪﮔﻮﻳﻲ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر و ﻫﻮاداراﻧﺶ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬از آن ﺳﻮ ﻫﺮ روز و ﻫﺮﺳﺎﻋﺖ ﻋﺪهاي ﻧﺰد آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻣﻲرﻓﺘﻨـﺪ و او را‬
‫ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬او ﻧﻴﺰ ﺑﺎ آﻧﻜﻪ ﻋﻤﻴﻘﺎ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري ﮔﺮاﻳﺶ داﺷـﺖ‪ ،‬در ﻇـﺎﻫﺮ ﺳـﻌﻲ‬
‫ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ ﻣﻮﺿﻌﻲ ﻣﺘﻌﺎدل ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن اﻳﻦ ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﺮوزي ﻋﻠﻨﻲﺗﺮ و رﺳﻤﻲﺗﺮ ﻣﻲﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺑـﺬل وﺑﺨﺸـﺶﻫـﺎي ‪15‬‬

‫‪٩٢‬‬
‫ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺗﻮﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري‪ 885‬و اﻋﻄﺎي اﻣﻮال ﻣﺼﺎدره ﺷﺪه آﻳﺖاﷲ ﺷﺮﻳﻌﺘﻤﺪاري ﺑﻪ آن ﺣﺰب‪ ،886‬ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻤﻮد ﻣـﺎﻟﻲ و‬
‫ﻣﺎدي اﻳﻦ ﺗﻌﻠﻖ ﺧﺎﻃﺮ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري ﻧﺒﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺪاراي رﻓﺘﺎر آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن و ﻣﻮاﻓﻘﺎن‪ ،‬ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ زﻣﺎن‪ ،‬از ﺻﻔﺮ ﺗﺎ ﺻﺪ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺑـﻮد‪ .‬ﺟـﻼلاﻟـﺪﻳﻦ ﻓﺎرﺳـﻲ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪":‬در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻗﻠﺐ ﺑﻪ اﻣﺎم ﻋﺮض ﻛﺮدم ﻣﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺪاﻟﻨﺎﺻﺮ اﻳﺮاد ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﻫﻤﺴﺮش ﺑﺪون روﺳﺮي ﻇـﺎﻫﺮ ﻣـﻲ‬
‫ﺷﻮد‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﭘﻴﺮاﻫﻦ آﺳﺘﻴﻦ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲ ﭘﻮﺷﻴﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻣﻲداﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﺴﺮ و ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ دﺧﺘﺮ آﻗﺎي ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﭘﺎرﻳﺲ از ﻟﺤﺎظ‬
‫‪887‬‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ﭼﻪ وﺿﻊ زﻧﻨﺪهاي داﺷﺘﻪ اﻧﺪ؟! ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺑﺎﻻﺧﺮه ﻫﺮ ﻛﺲ ﻳﻚ ﻋﻴﺒﻲ دارد!"‬
‫آﻳﺖاﷲ ﻣﻬﺪوي ﻛﻨﻲ ﻧﻴﺰ ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫"ﺧﺪﻣﺖ اﻣﺎم رﺳﻴﺪم و ﻋﺮض ﻛﺮدم ﻛﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﻮﺟﻮد ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪه و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ وﺟﻮد او اﺣﺴـﺎس ﺧﻄـﺮ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻢ‪.‬اﻣﺎم ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻓﻜﺮ ﻧﻜﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﺰد ﻣﺮدم ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ دارد‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﺑﺮﺳﻢ ﻛﻪ او ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮود‪ ،‬ﺑﺎ ﻳﻚ اﻧﮕﺸﺖ او‬
‫‪888‬‬
‫را ﻛﻨﺎر ﺧﻮاﻫﻢ زد‪".‬‬
‫ﺧﺎﻃﺮهاي ﻛﻪ اﺣﻤﺪ ﺗﻮﻛﻠﻲ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮده اﺳﺖ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺟﻮ ﻣﻮﺟﻮد در آن زﻣﺎن را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻋﺪهاي ﺑﺎ ﻗـﺪرت‬
‫ﺗﻤﺎم ‪ ،‬اﻳﺠﺎد آﺷﻮب و ﺑﻠﻮا ﻋﻠﻴﻪ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر را ﭘﻴﺸﻪ ﺧﻮد ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪:‬‬
‫"ﻳﻚ ﺑﺎر ﻛﻪ ﺣﺪوداً ‪ 40‬ﻧﻔﺮ از ﻧﻤﺎﻳﻨﺪهﻫﺎي ﺟﻮان ﻣﺠﻠﺲ ﻣﻲﺷﺪﻳﻢ‪ ،‬ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻔﺘﻴﻢ ﭘﻴﺶ اﻣﺎم رﻓﺘﻪ ﭼﻨـﺪ ﻣﻮﺿـﻮع از ﺟﻤﻠـﻪ‬
‫ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺟﻨﮓ و ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر را ﺑﺎ اﻳﺸﺎن ﻣﻄﺮح ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﺳﻮﻣﻴﻦ ﻧﻔﺮ )ﻧﻤﻲداﻧﻢ ﻣﻦ ﺑﻮدم ﻳﺎ اﺳﺘﻜﻲ( ﻛﻪ ﻗﺮار ﺑـﻮد در ﻣـﻮرد‬
‫اﺧﺘﻼف ﻣﺠﻠﺲ و ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺤﺚ را آﻏﺎز ﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎم ﺑﺎ ﺧﻨﺪه ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﺎراﺣﺖ ﻧﺒﺎﺷﻴﺪ درﺳﺖ ﻣﻲﺷـﻮد‪،‬‬
‫اﻻن ﺟﻨﮓ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮوﻳﺪ دﻧﺒﺎل اﻳﺠﺎد وﺣﺪت و ﺳﻌﻲ ﻛﻨﻴﺪ اﺧﺘﻼﻓﺎت ﺣﻞ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺎ ﻫﻤﻪ ﻋﺼﺒﺎﻧﻲ ﺑﻮدﻳﻢ و آراﻣﺶ و ﺣﺮفﻫـﺎي‬
‫اﻣﺎم ﻣﺜﻞ آﺑﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ روي آﺗﺶ ﻋﺼﺒﺎﻧﻴﺖ ﻣﺎ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪ و وﻗﺘﻲ ﺑﻴﺮون آﻣﺪﻳﻢ‪ ،‬اﺻﻼً اﻟﺘﻬﺎﺑﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻴﻢ‪ .‬ﻋﻠﻲ آﻗﺎﻣﺤﻤـﺪي ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻦ ﮔﻔﺖ‪ ":‬ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮب ﺷﺪ‪ ،‬اﮔﺮ اﻣﺎم ﭼﻴﺰي ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻣﺎ ﻓﺮدا ﭼﻬﻞ ﺷﻬﺮ را در ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻨﻲﺻـﺪر ﺑـﻪ‬
‫‪889‬‬
‫ﻫﻢ ﻣﻲرﻳﺨﺘﻴﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻢ دﻳﺪم واﻗﻌﺎ ﺣﺮف ﺧﻮﺑﻲ ﻣﻲزﻧﺪ‪".‬‬
‫و اﻳﻦ از ﻋﺠﺎﻳﺐ روزﮔﺎر اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺮدي ﻛﻪ ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﻋﻠﻴﻪ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺗﻮﻃﺌﻪﭼﻴﻨﻲ و اﻳﺠﺎد آﺷـﻮب ﻛـﺮده اﺳـﺖ‪،‬‬
‫اﻳﻨﻚ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺧﺎﻃﺮات ﺧﻮد را ﺑﺎ ﻛﻤﺎل اﻓﺘﺨﺎر ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﻲ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي اﺳﻼﻣﻲ ﻣﻲرﺳـﺪ و ﻟﻘـﺐ‬
‫ﺗﺌﻮرﻳﺴﻴﻦ اﻗﺘﺼﺎدي و ﻣﺪرك دﻛﺘﺮاﻳﺶ از ﻟﻨﺪن ﻫﻢ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﺎداش و اﺟﺮ زﺣﻤﺎت‪ ،‬ارزاﻧﻲاش ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﻗﺎﺿﻲ ﺷﺮع دادﮔﺎه‬
‫ﺑﻬﺸﻬﺮ ﻛﻪ ﺗﺌﻮرﻳﺴﻴﻦ اﻗﺘﺼﺎد ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻗﻮل ﺷﺎﻋﺮ"ﻋﺎﺑﺪ و زاﻫﺪ و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎ"!‬

‫ﻏﻮﻏﺎي ﺧﺮداد؛ ﺗﻼﻗﻲ درﻧﻘﻄﻪ اوج‬

‫ﺧﻂﻫﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺧﻂ اﺳﺘﻘﻼل و آزادي در ﻳﻚ ﻃﺮف و ﺧﻂ اﺳﺘﺒﺪاد در ﻃﺮﻓﻲ دﻳﮕﺮ‪ .‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﺸﺎن داده اﺳـﺖ اﻳـﻦ‬
‫دو ﺧﻂ‪ ،‬ﻫﻤﻮاره در ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎر ﻳﻚ ﮔﺮوه ﺣﺬف ﺷﺪه و ﻛﻨـﺎر ﻣـﻲرود‪ .‬درﮔﻴـﺮي ﻋﻠـﻲ و‬
‫ﻣﻌﺎوﻳﻪ‪ ،‬ﺣﺴﻴﻦ و ﻳﺰﻳﺪ و ﺑﺎ ﻳﻚ ﭘﺮش ﻫﺰار ﺳﺎﻟﻪ؛ اﻣﻴﺮﻛﺒﻴﺮ و ﻧﺎﺻﺮاﻟﺪﻳﻦﺷﺎه‪ ،‬ﻣﺼﺪق و ﺳﻴﺪﺿﻴﺎء و اﻳﻨﻚ ﺑﻨﻲﺻﺪر و ﺧﻤﻴﻨﻲ‪.‬‬
‫در اﻛﺜﺮ ﻗﺮﻳﺐ ﺑﻪ اﺗﻔﺎق اﻳﻦ درﮔﻴﺮيﻫﺎ اﻳﻦ ﺧﻂ اﺳﺘﻘﻼل و آزادي ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ و از ﺻﺤﻨﻪ ﻛﻨﺎر زده ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬از‬
‫ﺟﺎﻧﺒﻲ دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻣﺤﺘﻮم ﻫﺮ اﻧﻘﻼﺑﻲ ﻛﻪ ﺑﺨﺶ ﻣﺴﻠﻂ ﺑﺮ رﻫﺒﺮي آن‪ ،‬ﻗﺪرت را ﻫﺪف و وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﭘﺲ‬
‫از ﭼﻨﺪﺳﺎل ﺿﺪاﻧﻘﻼب‪ ،‬ﻗﺪرت را ﻗﺒﻀﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ 890.‬ﻗﻴﺎم ﻣﺰدك ﺑﻪ اﺳﺘﺒﺪاد اﻧﻮﺷﻴﺮواﻧﻲ ﻣﻨﺘﻬﻲ ﺷﺪ‪ ،‬اﻧﻘﻼب ﻛﺒﻴﺮ ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑـﻪ‬
‫اﺳﺘﺒﺪاد ﻧﺎﭘﻠﺌﻮﻧﻲ‪ ،‬اﻧﻘﻼب اﻛﺘﺒﺮ ﺑﻪ اﺳﺘﺒﺪاد اﺳﺘﺎﻟﻴﻨﻲ‪ ،‬اﻧﻘﻼب ﻣﺸﺮوﻃﻪ ﺑﻪ اﺳﺘﺒﺪاد رﺿﺎﺧﺎﻧﻲ و اﻛﻨﻮن ﻧﻮﺑﺖ اﻧﻘﻼب اﻳﺮان ﺑﻮد‬
‫ﺗﺎ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻛﻮدﺗﺎ اﺳﺘﺒﺪاد دﻳﻨﻲ ﺑﺮ ﺳﺮﻳﺮ ﻗﺪرت ﺗﻜﻴﻪ زﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺧﺘﻼف ﺑﻪ اوج ﺧﻮد رﺳﻴﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺣﺰباﷲ و ﺧﻂ اﻣﺎم ﺑﻪ ﻫﺮ ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻤﻜﻦ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري را ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ‬
‫ﻗﺪرت ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه در دﺳﺖ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎﻧﺸﺎن ﺑﻮد ﺗﺼﺎﺣﺐ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎم ﺗﻼش ﺣﺰبﺟﻤﻬﻮري ﺑﻪ اﻳﻦ ﻗﻀﻴﻪ ﻣﻌﻄﻮف ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻠﻪ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬
‫را از آﻳﺖاﷲ ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬دو ﻧﺎﻣﻪ ﻣﻮرﺧﻪ ‪ 25‬و‪ 28‬ﺑﻬﻤﻦ ‪ 58‬ﻛﻪ اوﻟﻲ از ﺳﻮي ﻫﺎﺷـﻤﻲ رﻓﺴـﻨﺠﺎﻧﻲ و دوﻣـﻲ از ﻃـﺮف ﺑﻬﺸـﺘﻲ‪،‬‬
‫ﻣﻮﺳﻮي اردﺑﻴﻠﻲ‪ ،‬ﺧﺎﻣﻨﻪاي‪ ،‬ﺑﺎﻫﻨﺮ و رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﻟﺤﻨﻲ ﺗﻨﺪ و ﺗﻬﺪﻳﺪآﻣﻴﺰ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ آﻳﺖاﷲ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺷﺎﻛﻠﻪ اﺻﻠﻲ‬

‫‪٩٣‬‬
‫ﺧﻂ ﻛﻮدﺗﺎ را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﺿﺎﻓﻪ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﺑﺮ اﻳﻦﻫﺎ‪ ،‬ﻧﺎﻣﻪ ﻣﻮرﺧﻪ ‪ 22‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ 59‬آﻳﺖاﷲ ﺑﻬﺸﺘﻲ‪ ،‬ﻃـﺮاح و ﻣﻌﻤـﺎر‬
‫ﻛﻮدﺗﺎي ﺧﺮداد ‪ ،60‬ﻛﻪ در آن آﻣﺎدﮔﻲ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺧﻂ اﻣﺎم را در ﻗﺒﻀﻪ ﻗﺪرت ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ اﻋﻼم ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﺎ ﻟﺤﻨﻲ ﻋﺠﻴـﺐ‬
‫آﻳﺖاﷲ را ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ او ﻋﻤﻞ ﻧﺸﻮد و ﻛﻮدﺗﺎ ﻋﻤﻠﻲ ﻧﮕﺮدد‪ ،‬ﺑﻪ ﻗﻢ رﻓﺘﻪ و از ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ دﺳﺖ ﺧﻮاﻫـﺪ‬
‫ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﮔﻮﺷﻪاي از اﻳﻦ ﺻﺤﺒﺖﻫﺎ و ﺗﻼش ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺷﺪه و ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺑﺮاي ﻗﺒﻀﻪ ﻗﺪرت اﻳﻨﭽﻨﻴﻦ اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﺑﻬﺸﺘﻲ‪" :‬ﺑﺎرﻫﺎ ﮔﻔﺘﻪاﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻳﻚ ﮔﺮوه ﺑﺎ اﻳﻤﺎن و ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺷﺪه ﺑﻪ وﺟﻮد آورﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎي ﻛﺸـﻮر‬
‫را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﮔﻴﺮد‪" 891".‬ﭘﻨﺎه دادن رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ اﺳﻼم ﻋﺮﺻﻪ را ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ در اﻳـﻦ راه ﺗـﻼش‬
‫ﻛﺮده و ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ روز ﺑﻪ روز ﺗﻨﮓﺗﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر و ﻫﻤﻔﻜﺮاﻧﺸﺎن ﻧﻈﻴﺮ آﻗﺎي ﺑﺎزرﮔﺎن ﺑﺮاي ﺣﺬف ﻣﺴﺎﻟﻪ رﻫﺒﺮي ﻓﻘﻴﻪ‬
‫در آﻳﻨﺪه ﻣﻲﻛﻮﺷﻨﺪ‪ ...‬ﻧﻈﺮ ﻣﺎ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ رﺷﺪ ﻛﻴﻔﻲ و ﻛﻤﻲ ﻣﺎ ﺑﻪ ﻟﻄﻒ اﻟﻬﻲ ﺑﻪ درﺟﻪاي رﺳﻴﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻟﺸﮕﺮي‬
‫و ﻛﺸﻮري ﺑﻪ وﺳﻠﻴﻪ ﺻﺎﺣﺒﺎن اﻳﻦ ﻧﻮع ﺑﻴﻨﺶ اداره ﺷﻮﻧﺪ‪ 892".‬ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ‪ ":‬ﻗﺒﻞ از اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬـﻮري ﺑـﻪ‬
‫ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ آﻗﺎي ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﺨﺎﻟﻒ اﺳﻼم ﻓﻘﺎﻫﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺮ اﺟﺮاي ان ﺗﻼش ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ‪ .‬ﺷـﻤﺎ ﮔﻔﺘﻴـﺪ رﺋـﻴﺲ ﺟﻤﻬـﻮر‬
‫ﻣﻘﺎﻣﻲ ﺳﻴﺎﺳﻲ اﺳﺖ و ﻛﺎري دﺳﺘﺶ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻣﺮوز ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ دارد ﻛﺎر ﺷﻜﻨﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ وﻧﻬﺎدﻫﺎي اﻧﻘﻼﺑﻲ‬
‫را ﺗﻀﻌﻴﻒ ﻣﻲﺳﺎزد‪ 893".‬رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‪" :‬ﻧﻬﺎدﻫﺎي اﻧﻘﻼﺑﻲ‪ ،‬ﻣﺠﻠﺲ‪ ،‬ﺷﻮراي ﻗﻀﺎﻳﻲ و ﺣﺰباﷲ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻟﻴﺒـﺮالﻫـﺎ را ﺗﺤﻤـﻞ‬
‫ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ آﻗﺎﻳﺎن دﺳﺖ از ﺗﻀﻌﻴﻒ ﺑﺮدارﻧﺪ و ﻫﻤﻜﺎري ﻛﻨﻨﺪ‪ 894".‬ﺑﻬﺸﺘﻲ‪" :‬روﺣﺎﻧﻴﺖ آﮔﺎه در ﺣﺪ ﻧﻈـﺎرت ﻫﻤـﻪ‬
‫ﺟﺎﻧﺒﻪ ﺗﻤﺎم ﻋﻴﺎر در ﺟﺮﻳﺎن ﻛﺎرﻫﺎي ﻛﺸﻮر ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻧﻈﺎرت ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬آﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﻈﺎرت را ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﻨﺪ‬
‫ﻟﻄﻔﺎ ﺟﺎﻳﺸﺎن را ﺑﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺑﺪﻫﻨﺪ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﻧﻈﺎرت ﺻﻤﻴﻤﺎﻧﻪ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ 895".‬رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‪" :‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ آﻧﺎن از دوﻟﺖ‬
‫ﻣﻜﺘﺒﻲ ﻫﺮاﺳﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺎ ﻧﻴﺰ از ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻟﻴﺒﺮالﻫﺎ ﺗﺮس دارﻳﻢ‪ .‬ﻣﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﻟﻴﺒﺮاﻟﻴﺴﻢ ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب ﺑـﺮ‬
‫ﻛﺸﻮرﻣﺎن ﺣﻜﻤﻔﺮﻣﺎ ﺷﻮد و ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ اﻧﻘﻼب را ﺑﻪ ﻛﻞ ﻧـﺎﺑﻮد ﺳـﺎزد‪ 896".‬ﺳـﻴﺪ ﺣﻤﻴـﺪ روﺣـﺎﻧﻲ‪ ":‬ﺗـﺎ روزي ﻛـﻪ اﻳـﻦ‬
‫‪897‬‬
‫راﺳﺘﮕﺮاﻳﺎن ﻣﺼﺪقﺧﻮاه در اﻳﻦ ﻛﺸﻮر ﺑﺮﺳﺮ ﻛﺎرﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻠﺖ اﺳﻼم روي ﺧﻮش ﻧﺨﻮاﻫﺪ دﻳﺪ و اﻧﻘﻼب در ﺧﻄﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑـﻮد‪".‬‬
‫رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‪":‬رﻳﺸﻪ اﺧﺘﻼف ﻣﺎ و ﻟﻴﺒﺮالﻫﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﺎﺳﺖ ﻛﻪ آنﻫﺎ ﻓﻘﻪ و وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴـﻪ را ﻗﺒـﻮل ﻧﺪارﻧـﺪ‪ .‬ﺧﻴـﺎل ﻣـﻲﻛﺮدﻧـﺪ‬
‫روﺣﺎﻧﻴﻮن ﭘﺲ از آﻧﻜﻪ اﻧﻘﻼب ﺑﻪ ﭘﻴﺮوزي رﺳﻴﺪ دﻧﺒﺎل ﻛﺎر ﺧﻮدﺷﺎن ﻣﻲروﻧﺪ‪ 898".‬ﻣﻬﺪوي ﻛﻨﻲ‪":‬ﺳﺎلﻫﺎ ﭘﺴﺖﻫﺎ را دﻳﮕﺮان‬
‫‪899‬‬
‫ﻗﺒﻮل ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﺑﺨﻴﻞاﻳﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ دو ﺳﺎل ﻫﻢ ﻣﺎ ﺑﺎﺷﻴﻢ؟"‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻣﺎه آﺧﺮ ﻓﺮا رﺳﻴﺪ‪ .‬ﻫ‪‬ﺮم ﻧﻔﺲ ﻛﻮدﺗﺎ ﭘﺸﺖ ﮔﻮش ﻣﻠﺖ ﻧﺰدﻳﻚ و ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮ ﻣﻲﺷﺪ و آﺧـﺮﻳﻦ ﻟﺤﻈـﻪﻫـﺎي آزادي و‬
‫اﻧﻘﻼب ‪ 57‬ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺳﭙﺮي ﻣﻲﮔﺸﺖ ‪ .‬ﻫﻴﺌﺖ ﺣﻞ اﺧﺘﻼف ﻛﺎري از ﭘﻴﺶﻧﺒﺮده ﺑﻮد و ﻣﺴﺘﺎﺻﻞ و درﻣﺎﻧﺪه ﻧﻤﻲداﻧﺴـﺖ ﭼـﻪ‬
‫ﺗﺼﻤﻴﻤﻲ اﺗﺨﺎذ ﻛﻨﺪ‪ .‬از آن ﺳﻮ ﺑﻬﺸﺘﻲ و ﻳﺎراﻧﺶ ﺳﻌﻲ ﺑﻠﻴﻎ داﺷﺘﻨﺪ ﺗﺎ اﺳﺘﺒﺪاد را اﻳﻦﺑﺎر در ﻟﺒﺎس دﻳﻦ ﺑﺎزﮔﺮداﻧﻨﺪ و از ﺳﻮي‬
‫دﻳﮕﺮ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﻣﻨﺘﺨﺐ ﺗﻼش ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ اﻳﻦ آﺧﺮﻳﻦ ﺷﺎﻧﺲ آزادي از ﺑﻴﻦ ﻧـﺮود و اﻧﻘـﻼب ﺑـﻪ ﺑﻴﺮاﻫـﻪ ﻛﺸـﻴﺪه ﻧﺸـﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺮاي رﻫﺎﻳﻲ از ﺑﻦﺑﺴﺘﻲ ﻛﻪ ﻛﺸﻮر در آن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ راه را در رﺟﻮع ﺑﻪ راي ﻣﺮدم دﻳﺪ‪ .‬ﺑﺎز ﻫﻢ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ‬
‫راي ﻣﻠﺖ؛ راﻫﻲ ﻛﻪ ﻣﺼﺪق ‪ 28‬ﺳﺎل ﭘﻴﺶ آن را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮده ﺑﻮد‪.‬رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﻲداﻧﺴﺖ اﮔـﺮ رايﮔﻴـﺮي ﺷـﻮد‬
‫ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻫﻤﺎن آراﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت رﻳﺎﺳﺖﺟﻤﻬﻮري آﻣﺪ‪ ،‬ﻧﺼﻴﺐ ﺑﻬﺸﺘﻲ و ﻃﺮﻓﺪاراﻧﺶ ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬ﺑـﻪ‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻨﻈﻮر در ‪ 30‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ﺑﺮ اﺳﺎس اﺻﻞ ‪ 59‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺗﻘﺎﺿﺎي رﻓﺮاﻧﺪوم ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫‪900‬‬
‫"ﺳﺎﻟﻢﺗﺮﻳﻦ راه اﻳﻦاﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻛﻨﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﻨﻴﻢ و ﺑﺎ راي ﻋﻤﻮﻣﻲ آﻧﭽﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺸﻮد‪ ،‬ﺑﺸﻮد‪".‬‬
‫‪901‬‬
‫"ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻛﺸﻮر ﺑﻪ آراي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﻨﻴﻢ‪".‬‬
‫‪902‬‬
‫"اﮔﺮ ﻣﻴﺰان راي ﻣﺮدم اﺳﺖ‪ ،‬آﻳﺎ ﺣﻖ دارم ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻛﻨﻢ اﻳﻦ ﻣﻴﺰان اﻇﻬﺎر ﺑﺸﻮد ﻳﺎ ﺧﻴﺮ؟"‬
‫ﻧﻬﻀﺖ آزادي ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﻬﻨﺪس ﺑﺎزرﮔﺎن از رﻓﺮاﻧﺪوم اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫‪903‬‬
‫"ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻛﺸﻮر ﺑﻪ آراي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﻨﻴﻢ‪".‬‬
‫ﺑﺎزرﮔﺎن ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻣﻘﺎﻟﻪاي ﺑﺎ ﻳﻚ ﻣﺜﺎل ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﻚ ﺷﻜﺎرﭼﻲ رﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﺟﻨﮕﻞ ﻛﻪ ﺷﻜﺎر ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺗﺎ ﺧﻮاﺳﺖ ﺷﻠﻴﻚ ﻛﻨـﺪ دﻳـﺪ‬
‫ﻓﺸﻨﮓ و ﺗﻔﻨﮓ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻧﻤﻲﺧﻮرﻧﺪ‪ .‬ﺣﺎﻻ راﻫﺶ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮود ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻛﺴﻲ ﻛﻪ اﺳﻠﺤﻪ و ﻓﺸﻨﮓ را از او ﮔﺮﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ‬
‫ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﻨﺪ واز او ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻛﻪ ﻳﺎ ﺗﻔﻨﮓ را ﻋﻮض ﻛﻨﺪ ﻳﺎ ﻓﺸﻨﮓ را‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎ راه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪٩٤‬‬
‫اﻣﺎ ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري ﻛﻪ ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﺑﺎ رﻓﺮاﻧﺪوم ﻧﺎﺑﻮد ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ ﻣﻘﺎﺑﻞ آن اﻳﺴﺘﺎد‪ .‬ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ آن را"ﻣﺼﺪق‬
‫ﺑﺎزي"‪904‬ﺧﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻬﺸﺘﻲ ﮔﻔﺖ‪" :‬ﻃﺮح ﻣﺴﺌﻠﻪ رﻓﺮاﻧﺪوم ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻀﻌﻴﻒ ﺟﻤﻬـﻮري اﺳـﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺗﻀـﻌﻴﻒ ﻗـﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳـﻲ و‬
‫ﺗﻀﻌﻴﻒ ﻣﺠﻠﺲ و ﺗﻀﻌﻴﻒ دوﻟﺖ اﺳﺖ‪ 905".‬ﻣﺤﻤﺪ ﺧﺎﻣﻨﻪاي ﻧﻴﺰ از رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺧﻮاﺳﺖ رﻓﺮاﻧﺪوم را ﺑﺼﻮرت وﺳﻮﺳﻪﻫـﺎﻳﻲ‬
‫در دل ﻣﺮدم ﻧﻴﺎﻧﺪازد‪ 906.‬ﻳﻜﻲ از روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ در ﻣﻘﺎﻟﻪاي ﻧﻮﺷﺖ‪ ":‬ﺗﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ رﻓﺮاﻧﺪوم‪ ،‬ﺑﺎﻧﮓ آﺷﻨﺎي ﺗﻜﻔﻴﺮ ﺑﻪ ﻫﻮا ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫رﻓﺮاﻧﺪوم؟ اﻳﻦ دﻳﮕﺮ ﻛﺪام رهآورد ﺗﻤﺪن و ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻛﺜﻴﻒ ﻏﺮﺑﻲ اﺳﺖ؟ ﻣﺎ ﻛﻪ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴـﻪ دارﻳـﻢ رﻓﺮاﻧـﺪوم ﻣـﻲ ﺧـﻮاﻫﻴﻢ‬
‫ﭼﻴﻜﺎر؟ ﻣﺎ ﻛﻪ ﻗﻴﻢ ﻣﺮدم دارﻳﻢ‪ ،‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ آراي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﭼﻜﺎر؟ ﻣﺮدم وﻗﺘﻲ ﺧﻮﺑﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ راﻳﺸﺎن ﺻـﻨﺪوق ﻫـﺎي‬
‫‪907‬‬
‫ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري را ﭘﺮ ﻛﻨﻨﺪ"‪.‬‬
‫ﺟﻨﮓ ﺗﻤﺎمﻋﻴﺎر ﻣﻴﺎن ﺟﺒﻬﻪ آزادي و اﺳﺘﻘﻼل و ﺟﺒﻬﻪ اﺳﺘﺒﺪاد ﺑﻪ اوج ﻫﻴﺠﺎن رﺳﻴﺪه ﺑﻮد‪ .‬رواﺑـﻂ ﻋﻤـﻮﻣﻲ دﻓﺘـﺮ رﻳﺎﺳـﺖ‬
‫ﺟﻤﻬﻮري در ﭘﺎﺳﺦ اﻃﻼﻋﻴﻪ وزارت ﺧﺎرﺟﻪ‪ :‬ﻣﺴﺎﻟﻪ‪ ،‬ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺣﺬف رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر اﺳﺖ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺮدم ﺟﺴﺎرت ﻛﺮدهاﻧـﺪ‬
‫ﺑﻪ آﻗﺎﻳﺎن راي ﻧﺪادهاﻧﺪ‪ 908".‬اﺣﻤﺪ ﺳﻼﻣﺘﻴﺎن‪ 4 / 7 :‬درﺻﺪي ﻛﻪ در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻣﺠﻠﺲ راي آورد‪ ،‬اﻣﺮوز اﻛﺜﺮﻳﺖ ﻣﺠﻠـﺲ را در‬
‫دﺳﺖ دارد‪ 909".‬ﺑﻨﻲﺻﺪر‪":‬در اﻳﻦ ﻫﺸﺖ ﻣﺎه ﺧﻮن ﺑﻪ دل رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﺠﺎي ﻛﻤـﻚ ﺗـﺎ ﺗﻮاﻧﺴـﺘﻨﺪ ﺑـﻪ او ﺿـﺮﺑﻪ‬
‫‪911‬‬
‫زدﻧﺪ‪ 910".‬اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻳﺰدي‪":‬اﻣﺮوز ﻫﻤﻪ ﻃﺮﻓﺪاران اﺳـﺘﺒﺪاد ﺧـﻮد را زﻳـﺮ ﺷـﻌﺎر ﻣﻘـﺪس ﺣـﺰب اﷲ ﻣﺨﻔـﻲ ﻛـﺮدهاﻧـﺪ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪":‬اﻣﺮوز ﺻﺪاي اﻋﺘﺮاض ﻧﺴﻞ ﻣﺎ ﺑﻠﻨﺪ اﺳﺖ‪.‬ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﻣﻦ‪ ،‬ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﻣﻠﺖ ﻣﺤﺮوﻣﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﻘﻼب ﻛﺮده و ﺑﻪ ﻣـﻦ راي‬
‫داده اﺳﺖ‪ .‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ آﻣﺎده اﺳﺖ در ﺷﻦزار ﺧﻮزﺳﺘﺎن ﺑﻤﻴﺮد از ﺳﻠﻮل زﻧﺪان اوﻳﻦ ﻧﻤﻲﺗﺮﺳﺪ‪ .‬ﻣﻠﺖ ﺑﺮاي اﻳﻦ اﻧﻘﻼب ﻧﻜﺮد ﻛﻪ‬
‫ﻳﻚ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﻨﻨﺪه ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﺟﺎي دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﻨﻨﺪه ﺳﺎﺑﻖ ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ وﻫﺮ روز ﻣﻠﺖ را ﺑﺎ ﻳـﻚ ﻃﺮﻳﻘـﻲ ﺑﺘﺮﺳـﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻳﺮان ﮔﻮرﺳﺘﺎن ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬اﻳﺮان ﺟﺎي ﺟﻮاﻧﺎن ﭘﺮﺧﺮوﺷﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﻏﺮﻧﺪ‪ 912".‬ﻻﻫﻮﺗﻲ‪" :‬واي ﺑﻪ ﺣﺎل آن اﻧﻘﻼﺑﻲ ﻛﻪ ‪ 8‬درﺻﺪ‬
‫ﺑﻪ ‪ 80‬درﺻﺪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ زور ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ آدم را ﺟﺎي ﺧﻮدش ﺑﻨﺸﺎﻧﺪ ﭘﻴﺶ از ﺷﻤﺎ زورﻣﻨﺪﺗﺮ از ﺷﻤﺎ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬ﺷﻤﺎ ﺟﺰ اﻳﻦ‬
‫ﻛﻪ ﺧﻔﻘﺎن اﻳﺠﺎد ﻛﻨﻴﺪ و ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﻣﺸﻜﻞ درﺳﺖ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﺎر دﻳﮕﺮي ﻧﻤﻲﻛﻨﻴﺪ‪ 913".‬ﺳﻼﻣﺘﻴﺎن ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا اﮔﺮ ﺗﻜﻪ ﺗﻜﻪام ﻛﻨﻴﺪ‬
‫‪915‬‬
‫ذره ذره وﺟﻮد ﻣﻦ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺮگ ﺑﺮ اﺳﺘﺒﺪاد"‪ 914‬ﺑﻨﻲﺻﺪر‪":‬ﭼﻪ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﭼﻪ ﻣﻲآورﻧﺪ؟"‬
‫رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺷﺎﻳﻌﻪ اﺳﺘﻌﻔﺎ‪" :‬درﺧﺖ را اره ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪،‬ﺧﻮدش ﻧﻤﻲاﻓﺘﺪ‪ 916".‬ﺳﻼﻣﺘﻴﺎن‪ :‬آزادي را ﺑﻜﺸـﻴﺪ‪ ،‬ﻣـﺎ را‬
‫ﺑﻜﺸﻴﺪ‪ ،‬دﻳﻜﺘﺎﺗﻮري را ﻣﺴﻠﻂ ﻛﻨﻴﺪ‪ 917".‬ﺑﻨﻲﺻﺪر‪":‬آﻧﭽﻪ اﻫﻤﻴﺖ دارد‪ ،‬ﺣﺬف رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻣﻬﻢ آن اﺳﺖ ﻛـﻪ ﻏـﻮل‬
‫اﺳﺘﺒﺪاد و اﺧﺘﻨﺎق ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻛﻨﺪ‪ 918".‬رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر‪ :‬ﻣﻦ در ﺧﻄﻲ ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻘﺎﻣﺖ‬
‫ﻣﻲاﻳﺴﺘﻢ"‪ 919‬و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺣﺴﻴﻦ ﻧﻮاب ﺻﻔﻮي در ﺳﺮﻣﻘﺎﻟﻪ ‪ 9‬ﺧﺮداد ‪ 60‬روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺣﺮف آﺧﺮ را زد‪:‬‬
‫‪920‬‬
‫"ﻣﺎ اﻳﺴﺘﺎدهاﻳﻢ‪".‬‬

‫وﻛﻮدﺗﺎ ﺑﺮ ﺛﻤﺮ ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﺪ‬

‫ﺗﻴﺮاژ روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ ﻣﺮز ﺑﺎورﻧﻜﺮدﻧﻲ ‪ 500‬ﻫﺰار رﺳﻴﺪه ﺑﻮد‪ .‬درﺧﻮاﺳﺖ ﺗﻴﺮاژ ﻳـﻚﻣﻴﻠﻴـﻮن از ﺳـﻮي ﻣﺴـﺌﻮﻟﻴﻦ‬
‫روزﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ اﻃﻼﻋﺎت از ﭼﺎپ ﺑﻴﺸﺘﺮ آن ﺗﻌﺪاد ﺧﻮدداري ﻛﺮد و ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻧﻤﻮد ﻛـﻪ از‬
‫ﭼﺎپ آن ﺑﻜﻠﻲ ﺧﻮدداري ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ 921".‬ﻣﺮدم ﻫﻤﭽﻨﺎن از رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﻣﺤﺒﻮﺑﺸﺎن ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻴﺪاﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻧﻴﺰ ﻛﻪ در اﺑﺘﺪا ﻣﻮاﻓﻖ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻮد ﻣﺨﺎﻟﻒ او ﺷﺪ‪ .‬رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ درﺑـﺎره ﻧﻘـﺶ اﺣﻤـﺪ ﺧﻤﻴﻨـﻲ در ﻛﻮدﺗـﺎ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪":‬اﺣﻤﺪ آﻗﺎ ﺧﻮب ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪"، 922".‬اﺣﻤﺪآﻗﺎ ﺣﺴﺎﺑﻲ ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ 923".‬آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻛﻪ روزﮔﺎري ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‬
‫"ﻣﻴﺰان راي ﻣﻠﺖ اﺳﺖ"‪ ،‬از دو ﮔﺰﻳﻨﻪ ﻗﺪرت و ﻣﺮدم‪ ،‬ﻗﺪرت را ﺑﺮﮔﺰﻳﺪ وﺑﻪ ﺟﺒﻬﻪ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﭘﻴﻮﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺎن آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ‬
‫ﻛﻪ از ﻃﺮﻓﻲ ﻣﺎﻫﻴﺖ دروﻧﻲ و واﻗﻌﻲ وي را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﺮد و از ﻃﺮﻓﻲ ﺗﻴﺮﺧﻼص را ﺑﺮ ﺟﻤﻬﻮري ﻣـﻲزد؛ در ﺣﻘﻴﻘـﺖ ﺑﺎزﮔﺸـﺖ‬
‫ﻋﻠﻨﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺗﺌﻮري وﻻﻳﺖﻓﻘﻴﻪ و ﻧﺎدﻳﺪه اﻧﮕﺎﺷﺘﻦ ﻣﺮدم ﺑﻮد ‪:‬‬
‫"اﮔﺮ ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ ،‬اﮔﺮ ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم ﻣﻮاﻓﻖ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ ،‬ﻧﻤﻲﺷـﻮد از ﻣـﺮدم‬
‫‪924‬‬
‫ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﻣﺮدم ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﻣﺜﻼ ﻣﺎ ﺷﻮراي ﻧﮕﻬﺒﺎن را ﻗﺒﻮل ﻧﺪارﻳﻢ‪ ،‬ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻗﺒﻮل ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪".‬‬

‫‪٩٥‬‬
‫"اﻣﺮوز وﻇﻴﻔﻪ ﻣﻦ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ او را ﻣﻌﺰول ﻛﻨﻢ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻓﺮﻳﺎد ﻣـﺮگ ﺑـﺮ ﺧﻤﻴﻨـﻲ را در ﺳﺮاﺳـﺮ ﻛﺸـﻮر ﺑـﺎ ﮔـﻮش ﺧـﻮد‬
‫‪925‬‬
‫ﺑﺸﻨﻮم‪".‬‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﻃﺮﻓﺪار رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ 11 .‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮي ﻛﻪ در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﺑﻪ او راي داده‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻳﻨﻚ ﻧﻪ ﻛﻢ‪ ،‬ﻛﻪ زﻳﺎدﺗﺮ ﻫﻢ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎﻣﻲ ﮔﺮوهﻫﺎ) از ﺟﻤﻠﻪ ﺟﺒﻬﻪ ﻣﻠﻲ و ﻧﻬﻀﺖ آزادي( ﻛﻪ ﺣﺘﻲ در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺑﻪ‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر راي ﻧﺪاده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻛﻨﻮن ﻛﻪ ﻛﻮدﺗﺎ و ﺧﻄﺮ اﺳﺘﺒﺪاد را اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﺮدﻧـﺪ ﺑـﻪ ﺑﻨـﻲﺻـﺪر ﭘﻴﻮﺳـﺘﻨﺪ و ﭼـﻪ ﻛﺴـﻲ‬
‫ﻧﻤﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ اﻳﻦ‬
‫آﺧﺮﻳﻦ ﺷﺎﻧﺲ ﺟﻤﻬﻮري از دﺳﺖ ﺑﺮود‪ ،‬اﺳﺘﺒﺪاد ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺣﻜﻤﻔﺮﻣﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺗﺎﺑﻮت ﺟﻤﻬﻮري ﺑﺮ ﻓﺮاز دﺳـﺘﺎن آﻗـﺎي‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ اﻫﺘﺰاز درآﻣﺪه ﺑﻮد و ﺷﻤﺎرش ﻣﻌﻜﻮس ﺑﺮاي ﻣﺮدم و ﭘﺎﻳﺎن دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ آﻏﺎز ﮔﺸﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻔﺘـﻪ روحاﷲ ﺧﻤﻴﻨـﻲ در‬
‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ‪ 25‬ﺧﺮداد ‪ ،60‬ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻣﻴﺪﻫﺎ ﺑﻪ ﺑﻘﺎي دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ را ﻧﺎاﻣﻴﺪ ﻛﺮد‪:‬‬
‫‪926‬‬
‫" اﮔﺮ ﺳﻲوﭘﻨﺞ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﺑﻠﻪ‪ ،‬ﻣﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ ﻧﻪ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر درﺑﺎره آراي ﻣﻮﺧﺮ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"اﻳﻦ اواﺧﺮ وﻗﺘﻲ ﺑﺎ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ درﺑﺎره ﻣﺠﻠﺲ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻲﻛﺮدم ﮔﻔﺖ ﻣﺮدم راﻳﺸﺎن را دادﻧﺪ و دﻳﮕﺮ ﺣﻘﻲ ﻧﺪارﻧـﺪ‪.‬ﮔﻔـﺘﻢ‬
‫‪927‬‬
‫ﻣﮕﺮ وﻛﻴﻞ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺧﻼف ﻧﻈﺮ ﻣﻮﻛﻞ ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺪ؟ ﺑﺎ ﺗﻨﺪي ﭘﺎﺳﺦ داد ﺑﻠﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‪".‬‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻲ در ﭘﺎﺳﺦ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن‪ ،‬ﺣﺮﻓﻲ را زد‪ ،‬ﻛﻪ ﭼﻨﺪﺳﺎل ﭘـﻴﺶ ﻣﺤﻤﺪرﺿـﺎ ﺷـﺎه درﺑـﺎره ﻛﺴـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﺣـﺰب رﺳـﺘﺎﺧﻴﺰ‬
‫ﻧﻤﻲﭘﻴﻮﺳﺘﻨﺪ زده ﺑﻮد‪:‬‬
‫" ﻣﻠﺖ ﺟﺰ اﺳﻼم ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﺪ‪ ،‬ﺷﻤﺎ اﮔﺮ ﺑﺎ اﺳﻼم ﺑﺪ ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ ،‬ﺧﻮب ﺗﺸﺮﻳﻒ ﺑﺒﺮﻳﺪ ﺑﻪ اروﭘـﺎ و آﻣﺮﻳﻜـﺎ و ﻫﺮﺟـﺎ دﻟﺘـﺎن‬
‫‪928‬‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ آﻧﺠﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﻴﺪ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻧﺎﻣﻪاي ﺧﻄﺎب ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺪت ﺑﻪ اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪﻫﺎي او اﻋﺘﺮاض ﻛﺮد و ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫" ﮔﻔﺘﻦ اﻳﻦ ﺣﺮف ﻛﻪ ﻣﺮدم ﻧﺎراﺿﻰ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﺧﻮد را راﺿﻰ ﻛﺮدن اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻄﺮﻫﺎ از ﻫﺮ ﺳﻮ ﺳﺮﺑﺮآوردهاﻧﺪ و ﻛﺸﻮر را در ﻣﻴـﺎن‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬از ﺷﻤﺎ ﺗﻮﻗﻊ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ ﺑﻔﺮﻣﺎﺋﻴﺪ ﻳﺎ ﺑﺎﻳﺪ وﺿﻊ ﻣﻮﺟﻮد را ﺑﭙﺬﻳﺮﻳﺪ ﻳﺎ ﺑﺮوﻳﺪ ﺑﺨﺎﻧﻪ ﻳﺎ ﺑﺨﺎرﺟﻪ‪ .‬اﻳﻦ ﻫﻤﺎن ﻟﺤﻦ ﺷﺎه ﺳﺎﺑﻖ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬از ﻛﺠﺎ ﺑﻪ ﻛﺠﺎ آﻣﺪهاﻳﺪ؟ اﻳﻨﺴﺖ ﭘﺎداش ﺟﺎن ﻛﻨﺪﻧﻬﺎى ﺷﺒﺎﻧﻪ روزى؟ ﻛﺸﻮر را ﻫﺮ ﻃﻮر ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ اداره ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ‬
‫‪929‬‬
‫زﻳﺮﺑﺎر ﻧﻨﮓ ﺷﺮﻛﺖ در ﻧﺎﺑﻮدى اﻳﺮان ﻧﻤﻲروم‪".‬‬
‫آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻛﻪ ﺧﻮد را ﺑﺎ اﺗﻜﺎ ﺑﻪ ‪ 11‬ﻣﻴﻠﻴﻮن راي‪ ،‬ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻣﻠﺖ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻛﺮد ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫‪930‬‬
‫"ﻫﻲ ﻧﮕﻮﻳﻴﺪ ﻣﻠﺖ ﺑﺎ ﻣﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻠﺖ ﺑﺎ اﺳﻼم اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻠﺖ اﺳﻼم را ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ"‬
‫او ﻛﻪ روزﮔﺎري از آزادي ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت دم ﻣﻲزد ‪ ،‬ﺻﺤﺒﺖﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﻟﺮزه ﺑﺮ اﻧﺪام اﺻﺤﺎب ﻗﻠﻢ ﻣﻲاﻧﺪاﺧﺖ‪:‬‬
‫"اﮔﺮ ﻣﺎ از اول ﻛﻪ رژﻳﻢ ﻓﺎﺳﺪ را ﺷﻜﺴﺘﻴﻢ‪ ،‬اﻧﻘﻼﺑﻲ ﻋﻤﻞ ﻛﺮده ﺑﻮدﻳﻢ‪ ،‬ﻗﻠﻢ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت را ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻳﻢ و ﺗﻤﺎم ﻣﺠﻼت‬
‫ﻓﺎﺳﺪ و ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﻓﺎﺳﺪ را ﺗﻌﻄﻴﻞ ﻛﺮده ﺑﻮدﻳﻢ و روﺳﺎي آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﻛﺸﻴﺪه ﺑـﻮدﻳﻢ و روﺳـﺎي آنﻫـﺎ را ﺑـﻪ ﺳـﺰاي‬
‫ﺧﻮدﺷﺎن رﺳﺎﻧﺪه ﺑﻮدﻳﻢ و ﭼﻮﺑﻪﻫﺎي دار را در ﻣﻴﺪانﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺑﺮﭘﺎ ﻛﺮده ﺑﻮدﻳﻢ اﻳﻦ زﺣﻤﺖﻫﺎ ﭘـﻴﺶ ﻧﻤـﻲآﻣـﺪ‪ .‬دادﺳـﺘﺎن‬
‫اﻧﻘﻼب ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﻣﺠﻼﺗﻲ را ﻛﻪ ﺑﺮ ﺿﺪ ﻣﻠﺖ اﺳﺖ و ﺗﻮﻃﺌﻪﮔﺮ اﺳﺖ ﺗﻤﺎم را ﺗﻮﻗﻴﻒ ﻛﻨﺪ و ﻧﻮﻳﺴـﻨﺪﮔﺎن آنﻫـﺎ را ﻣﺤﺎﻛﻤـﻪ‬
‫‪931‬‬
‫ﻛﻨﺪ‪".‬‬
‫ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻣﻮﺿﻊﮔﻴﺮي ﺷﺪﻳﺪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﻃﻲ ﻳﻚ ﺣﻤﻠﻪ ﮔﺎزاﻧﺒﺮي ﺑﺎ اﻗﺪام دادﺳﺘﺎﻧﻲ ‪ 40‬ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺗﻮﻗﻴـﻒ‬
‫ﺷﺪﻧﺪ‪ 932.‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺎ ﺗﻴﺮاژ ﻧﺠﻮﻣﻲ ﭘﺎﻧﺼﺪﻫﺰارﺗﺎﻳﻲ ﻧﻴﺰ ﻛﻪ آﺧﺮﻳﻦ ﻛﺎﻧﺎل ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﻨﻲﺻﺪر و ﻣﺮدم ﺑﻮد ﺗﻮﻗﻴـﻒ ﺷـﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ‪ 7‬ﻣﺎه ﭘﻴﺶ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺑﻪ واﻗﻌﻴﺖ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﻮد‪:‬‬
‫" ﺣﺎﻻ ﻓﻘﻂ ﻳﻚ روزﻧﺎﻣﻪ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ در آﻧﺠﺎ ﻛﺎرﻧﺎﻣﻪ روز ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬آن ﻫﻢ ﺧﻴﺎل ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ‬
‫‪933‬‬
‫ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ ﺑﻪ زودي آن راﻫﻢ ﺗﻌﻄﻴﻞ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺳﺎﻧﺴﻮر ﻣﺎ ﻛﺎﻣﻞ ﺷﻮد‪".‬‬
‫آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ در ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ‪ 18‬ﺧﺮداد در ﺣﺎﻟﻲﻛﻪ اﺻﻞ ‪ 59‬ﻗﺎﻧﻮناﺳﺎﺳﻲ را ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ رﻓﺮاﻧﺪوم زﻳﺮﭘـﺎ ﮔـﺬارده ﺑـﻮد‪ ،‬ﺑـﻪ‬
‫‪934‬‬
‫ﺷﺪت ﺑﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺣﻤﻠﻪ ﻛﺮد وﮔﻔﺖ‪ " :‬ﻗﺎﻧﻮن را ﻗﺒﻮل ﻧﺪاري؟ ﻏﻠﻂ ﻛﺮدي‪ .‬ﻗﺎﻧﻮن ﺗﻮ را ﻗﺒﻮل ﻧﺪارد‪".‬‬

‫‪٩٦‬‬
‫رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ در ﺧﺎﻃﺮاﺗﺶ درﺑﺎره اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪":‬اﻣﺮوز اﻣﺎم ﺳـﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺗﻨـﺪ و ﺟـﺎﻟﺒﻲ ﻓﺮﻣﻮدﻧـﺪ‪ .‬ﺳـﻨﮓ ﺗﻤـﺎم‬
‫‪935‬‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ ...‬ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮب ﻣﻲﮔﺬرد‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﭘﺲ از اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ او ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫" ﺷﻤﺎ ﻧﻤﻰﺧﻮاﻫﻴﺪ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﺟﺮا ﮔﺮدد‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻳﻚ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮرى ﺿﻌﻴﻒ‪ ،‬ﻳﻚ دوﻟﺖ ﻧﺎﺗﻮان‪ ،‬ﻳﻚ ﻣﺠﻠﺲ ﻣﻄﻴـﻊ‪ ،‬ﻳـﻚ‬
‫دﺳﺘﮕﺎه ﻗﻀﺎﺋﻰ وﺳﻴﻠﻪ ﺗﻬﺪﻳﺪ و ﻧﺎﺑﻮدى ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﻣﻰﺧﻮاﻫﻴﺪ‪ .‬ﺑﺨﻼف ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻤﺎ‪ ،‬اﻳﻦ ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮرى اﺳﺖ ﻛﻪ دﻳﻦ و ﻣﻠـﺖ و‬
‫ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ ﺑﺎد ﻣﻰ دﻫﺪ و ﺷﻤﺎ رﻫﺒﺮى ﻣﻠﺘﻰ را ﺑﻪ رﻳﺎﺳﺖ ﺣﺰب ﻣﺸﺘﻰ ﻗﺪرت ﻃﻠﺐ ﻓﺎﺳﺪ ﻓﺮوﺧﺘﻪاﻳﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻮﺷﻴﺪم و ﻫﻨﻮز‬
‫ﻧﻴﺰ ﻣﻰﻛﻮﺷﻢ رﻫﺒﺮى اﻳﻦ اﻧﻘﻼب ﺻﺪﻣﻪ ﻧﺒﻴﻨﺪ اﻣﺎ ﺷﻤﺎ ﺧﻮدﻛﺸﻰ ﺗﺪرﻳﺠﻰ ﻛﺮدﻳﺪ ﺑﻴﺎن اﻧﻘﻼب را از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑـﺎ ﺑﺮﻗـﺮارى‬
‫ﺳﺎﻧﺴﻮر ﻛﺎﻣﻞ‪ ،‬ﺣﻀﻮر ﻣﺮدم را در ﺻﺤﻨﻪ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻛﺸﻮر ﻏﻴﺮ ﻣﻤﻜﻦ ﺳﺎﺧﺘﻴﺪ و اﻳﻨـﻚ ﻣـﻰﺧﻮاﻫﻴـﺪ ﻧﻴﻤـﻪ ﺟـﺎن آن را ﻧﻴـﺰ‬
‫‪936‬‬
‫ﺑﺴﺘﺎﻧﻴﺪ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر از آﻧﭽﻪ ﻣﻴﺎن او و آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫" زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ در ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه ﺑﻮدم‪ ،‬رﺿﺎ ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه ﺑﺮادرزاده ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎي آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ را آورد ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑـﻮد اﮔـﺮ ﺷـﻤﺎ‬
‫اﻃﺮاﻓﻴﺎﻧﺘﺎن را ﺑﻴﺮون ﻛﻨﻴﺪ وﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ‪8‬ﮔﺮوه ﺷﺎﻣﻞ ﻧﻬﻀﺖ آزادي ‪،‬ﺟﺒﻬﻪ ﻣﻠﻲ) ﺷﺎﻣﻞ ﺟﺎﻣﺎ(‪ ،‬ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﺧﻠﻖ‪ ،‬ﺣـﺰب ﺗـﻮده‪،‬‬
‫ﻓﺪاﺋﻴﺎن ﺧﻠﻖ‪ ،‬ﺣﺰب دﻣﻮﻛﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن‪،‬ﻛﻮﻣﻠﻪ و"ﮔﺮوﻫﻚ ﻫﺎي اﻟﺤﺎدي" را ﻣﺤﻜﻮم و ﺳﺮﻛﻮب ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﻫﺴﺘﻴﺪ‬
‫وﻫﻢ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻛﻞ ﻗﻮا و ﻫﻢ دوﻟﺖ و ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲدﻫﻴﻢ وﮔﺮﻧﻪ ﺗﺎ آﺧﺮ ﺧﻮاﻫﻴﻢ رﻓﺖ‪.‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﺎ از اﻳـﻦ‬
‫ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ ﺧﻴﺮي ﻫﻢ ﻧﺪﻳﺪه ﺑﻮدﻳﻢ اﻣﺎ ﻣﻦ ﺑﺮاي آزادي اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮدم‪.‬آنﻫﺎ ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ آنﻫـﺎ را ﻣﻨﺤـﻞ‬
‫ﻣﻲﻛﺮدم ﻣﻦ ﻛﻲ ﺑﻮدم؟ ﺷﺪه ﺑﻮدم ﻧﻈﻴﺮ ﻫﻤﻴﻦ آﻗﺎﻳﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﻼﻫﺎ را ﺳﺮ اﻳﺮان آوردﻧﺪ‪.‬ﺟﻮاب دادم ﻛﻪ " ﻣﺜﻞ آﻧﻜﻪ ﺷﻤﺎ ﺟﺰ‬
‫ﻗﺪرت‪ ،‬اﺳﺎﺳﺎ ﻧﻪ زﺑﺎن ﺣﺎﻟﻴﺘﺎن ﻣﻴﺸﻮد و ﻧﻪ دارﻳﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ ﺑﺎ زﺑﺎن زور اﺳﺖ‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﺗﺤﺒﻴﺐ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ ﺑـﺎ زﺑـﺎن‬
‫ﻗﺪرت‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻛﻞ ﻗﻮا ﺑﺎﺷﻢ‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﻪ ﭼﻪ دردي ﻣﻲﺧﻮرد؟ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﻞ ﻗﻮا و رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮري ﻣﻦ ﺑﺮاي‬
‫اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ آزادي ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻗﺮار اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻛﻞ ﻗﻮا ﺑﺎﺷﻢ و رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺑﺎﺷﻢ ﻛﻪ آزادي را ﺑﻜﺸﻢ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﻬﺘﺮ اﺳـﺖ‬
‫‪937‬‬
‫ﻧﺒﺎﺷﻢ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻫﻨﻮز ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺪارﻳﺪ آﻗﺎ! ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺳﺮ آزادياﺳﺖ ﻧﻪ ﻣﻘﺎم و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻣﻦ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻧﻴﺎﻣﺪه ﺑﻮد ﺗﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻗﻴﻤﺘﻲ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ .‬ﺣﺘﻲ اﮔﺮ ﺳﻘﻮط ﻣﻲﻛﺮد ﺷﺮﻓﺶ ﺑﻪ او اﺟﺎزه ﻧﻤﻲداد ﺗﺎ ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﺳﺮﻛﻮﺑﻲ اﺣﺰاب و‬
‫ﺳﻠﺐ آزاديﻫﺎ ﺑﻪ ﺣﻜﻮﻣﺘﺶ اداﻣﻪ دﻫﺪ و آرﻣﺎن و اﻣﻴﺪ ﻣﻠﺘﺶ را ﺑﺮاي ﻗﺪرت ﺑﻪ ﺣﺮاج ﺑﮕﺬارد‪ .‬او ﻃﻲ ﭘﻴﺎﻣﻲ ﺑﻪ ﻣﻠﺖ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"اي ﻣﺮدم؛ اﮔﺮ زﺑﺎن ﺷﻤﺎ ﻧﻤﻲﺷﺪم و اﻋﺘﺮاض ﻧﻤﻲﻛﺮدم‪ ،‬اﮔﺮ وﺿﻊ ﻛﺸﻮر را روزاﻧﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﮔﺰارش ﻧﻤﻲدادم‪ ،‬اﮔﺮ ﻫﺮﭼﻪ واﻗﻊ‬
‫ﻣﻲ ﺷﺪ را ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻣﻲﺷﻤﺮدم‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﻦ اﻳﻨﻄﻮر رﻓﺘﺎر ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ؟ از آزادي ﭼﻴﺰ ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪ .‬روزي ﻣﺤﻜﻮﻣﻲ ﭘﺎي ﭼﻮﺑـﻪ‬
‫دار ﮔﻔﺖ‪ :‬اي آزادي ﭼﻪ ﺟﻨﺎﻳﺖ ﻫﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺗﻮ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻣﺮوز ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ؛ اي اﺳﻼم‪ .‬ﭼﻪ ﺟﻨﺎﻳﺖ ﻫﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺗﻮ ﻧﻤـﻲﻛﻨﻨـﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻨﺎن دﻳﻦ را از اﻋﺘﺒﺎر ﺧﻮاﻫﻨﺪ اﻧﺪاﺧﺖ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻧﺎم اﻳﻦ دﻳﻦ ﺗﺎ ﻳﻚ ﻗﺮن ﻛﺴـﻲ ﻧﺘﻮاﻧـﺪ ﺣﺮﻓـﻲ ﺑﺰﻧـﺪ ودﻋـﻮت ﺑـﻪ ﺣﻘـﻲ‬
‫‪938‬‬
‫ﺑﻜﻨﺪ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺑﺎ اﺷﺎره ﺑﻪ ﺗﻬﺪﻳﺪ او ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد" در ﺻﻮرت ﻫﻤﻜﺎري ﻧﻜﺮدﻧﺖ ﺑـﺎ ﺣـﺰب ﺟﻤﻬـﻮري‪،‬‬
‫ﺑﻬﺸﺘﻲ‪ ،‬رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ و ﺧﺎﻣﻨﻪاي‪ ،‬ﺗﺎ آﺧﺮ ﺧﻮاﻫﻢ رﻓﺖ" ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻓﺮﻣﻮدﻳﺪ‪ ...":‬واﻻ ﺗﺎ آﺧﺮ ﺧﻮاﻫﻢ رﻓﺖ"‪ .‬ﺗﺎ آﺧﺮ ﻛﺠﺎﺳﺖ؟ ﺷﻤﺎﺋﻴﺪ و دژﺧﻴﻤﺎﻧﺘﺎن و اﻋﺪام‪ .‬از ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺷﻤﺎ ﻳﻚ ﻛﺮﺑﻼ‬
‫ﻛﻢ ﺑﻮد آﻧﺮا ﻣﻴﺨﻮاﻫﻴﺪ آﻣﺎده ﻛﻨﻴﺪ ﻣﻦ آﻣﺎدهام‪ ...‬ﻣﺮدم ﺑﻌﺪ از ﺑﻼﺋﻰ ﻛﻪ در اﻳﻦ دو ﺳﺎل دﻳﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﻧﮕﺮان اﻳﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪ آﺧﺮ ﻛﻮدﺗﺎى ﺧﺰﻧﺪه اﻧﺠﺎم ﺑﮕﻴﺮد ﻛﻪ ﻫﻤﺎن راى ﻣﺠﻠﺲ ﺗﺤﺖ اﻟﺤﻤﺎﻳﻪ ﺷﻤﺎﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﺪم ﻛﻔﺎﻳﺖ ﻣﻦ و اﻣﻀﺎى ﺷﻤﺎ‪ ،‬ﻛـﻪ‬
‫ﻓﺎﺗﺤﻪ ﺟﻤﻬﻮرى ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﻮد و ﺑﺮ ﻫﻤﮕﺎن ﻣﻌﻠﻮم ﺷﻮد ﻛﻪ ﻧﻪ اﺳﺘﻘﻼل اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻪ آزادى‪ ،‬ﻧﻪ اﺳﻼم و ﻧﻪ ﺟﻤﻬـﻮرى‪ ...‬ﺑـﺮاى ﻣـﻦ‬
‫ﻣﺜﻞ روز روﺷﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻴﺨﻮاﻫﻨﺪ اﺳﻼم و ﺟﻤﻬﻮرى را آﻧﻘﺪر ﻟﺠﻦ آﻟﻮد ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاى ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻚ ﻗﺮن‪ ،‬در اﻳﺮان ﻣﺰاﺣﻤﻰ‬
‫در ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﺪرت آﻣﺮﻳﻜﺎ ﻧﻤﺎﻧﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ را ﻫﻢ ﺑﻪ اﻳﻦ راه ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﺮد‪ .‬ﭼﻪ ﻋﻴﺐ دارد ﺣﺎل ﺷﻤﺎ ﻳﻚ ﺑﺎر اﻣﺘﺤﺎن ﻛﻨﻴﺪ؛ ‪ 9‬ﻣﺎه اﺳـﺖ‬
‫ﻣﺮا ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻴﻜﻨﻴﺪ‪ ،‬ﭼﻪ ﺑﺎ ﭘﻴﻐﺎم‪ ،‬ﭼﻪ ﺣﻀﻮرى‪ ،‬اﻳﻨﻬﻤﻪ را ﺑﺮﺧﻼف ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻰ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻛﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻳﻜﺒﺎر ﻫﻢ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺣﺰب‬
‫ﭼﻤﺎﻗﺪاران ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﻨﻴﺪ و از ﻣﺮدم ﺗﺤﺒﻴﺐ ﺑﻌﻤﻞ ﺑﻴﺎورﻳﺪ‪ .‬ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ﻓﻮراً آراﻣﺶ ﺑﻪ ﻛﺸﻮر ﺑﺎزﻣﻴﮕﺮدد ﻳﺎ ﺧﻴﺮ‪ ...‬اﻳﻨﻄﻮر ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ‬

‫‪٩٧‬‬
‫ﺷﻤﺎ ﻓﻜﺮ ﻛﻨﻴﺪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺮﺧﻼف ﻣﺼﻠﺤﺖ و واﻗﻌﻴﺖ ﺑﻔﺮﻣﺎﺋﻴﺪ‪ ،‬اﻳـﻦ ﻣـﺮدم از ﺷـﻌﻮر ﺧـﺎﻟﻰ ﻫﺴـﺘﻨﺪ و ﻛﻮرﻛﻮراﻧـﻪ ﺧﻮاﻫﻨـﺪ‬
‫‪939‬‬
‫ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ‪".‬‬
‫ﻣﺮدم اﻣﺎ ﻫﺮﻛﺠﺎ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﻲرﻓﺖ ﺑﺎ ﺷﻌﺎرﻫﺎي " ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎ ﻫﺮﻛـﻪ‪ ،‬ﺑـﺎ ﻫـﺮﻛﺲ"‪ ،‬او را ﺑـﻪ اﺳـﺘﻘﺎﻣﺖ‬
‫ﻓﺮاﻣﻲﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪ .‬ﻋﺪم وﺟﻮد رﻫﺒﺮي ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﺗﺎ ﺗﻈﺎﻫﺮات ﺳﻤﺖ وﺳﻮ ﻧﻴﺎﺑﺪ و ﻏﺎﻟﺒﺎ ﭘﺮاﻛﻨﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﺮاﻳﻂ ﺑـﻪ ﺷـﻜﻞ‬
‫ﺣﻴﺮتآوري ﻫﻤﭽﻮن روز ﻛﻮدﺗﺎي ‪ 28‬ﻣﺮداد ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ ﺗﻈﺎﻫﺮات ﺑﻪ ﻧﻔﻊ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر‪ ،‬ﺑﺎ ﮔﻠﻮﻟﻪ و ﻃﻨﺎب دار ﭘﺎﺳﺦ‬
‫داده ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﺳﺮﻛﻮب ﺧﻮﻧﻴﻦ ﻫﻮاداران رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر در ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﺸﻮر ﺑﺎ ﭼﺮاغ ﺳﺒﺰ آﻳﺖاﷲ‪ ،‬آﺧﺮﻳﻦ ﺑـﺮگ آزادي‬
‫در دﻓﺘﺮ اﻧﻘﻼب را ورق زد‪ .‬آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﺎ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎ و ﺗﻬﺪﻳﺪﻫﺎي ﻫﺮ روزه ﺧﻮد ﺳﻌﻲ داﺷﺖ ﺑﺎ اﻳﺠﺎد رﻋﺐ و وﺣﺸﺖ و‬
‫‪940‬‬
‫ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﺮدم را از اﻋﺘﺮاض و راﻫﭙﻴﻤﺎﻳﻲ ﺑﺎزدارد‪.‬‬
‫ﻛﻮدﺗﺎﭼﻴﺎن ﺗﻤﺎم ﻗﺪرت ﺧﻮد را در ﺗﻬﺮان ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﺣﺘﻲ ﺗﺎ ﺑﺪاﻧﺠﺎ ﭘﻴﺶ رﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﻴﺮوي ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺳـﭙﺎه را از‬
‫ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﺸﻮر و از ﺟﻤﻠﻪ از ﺟﺒﻬﻪ ﺧﻮزﺳﺘﺎن ﻓﺮاﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﺧﺮداد ﺗﻬﺮان‪ ،‬رﻧﮓ و ﺑـﻮي ﻧﻈـﺎﻣﻲ ﺑـﻪ ﺧـﻮد ﺑﮕﻴـﺮد‪ .‬در‬
‫ﺧﺎﻃﺮات روز ‪ 28‬ﺧﺮداد ‪ 1360‬آﻗﺎي رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‪ ،‬ﮔﺬرا آﻣﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪941‬‬
‫" اول ﺷﺐ‪ ،‬ﻫﻤﺮاه آﻗﺎي ﺑﻬﺸﺘﻲ ‪ ،‬ﺑﻪ دﻳﺪن ﺳﭙﺎﻫﻴﺎن ﺧﻮزﺳﺘﺎﻧﻲ ﻛﻪ از ﺧﻮزﺳﺘﺎن آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ ﭘﺎرك ﺧﺮم رﻓﺘﻴﻢ‪".‬‬
‫ﺳﭙﺎﻫﻴﺎن ﺧﻮزﺳﺘﺎﻧﻲ در اوج ﺟﻨﮓ در ﺗﻬﺮان ﭼﻪ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ؟ ﺑﺪون اﺟﺎزه ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻛﻞ ﻗﻮا‪ ،‬ﺳـﭙﺎﻫﻴﺎن ﺧﻮزﺳـﺘﺎن را ﺑـﻪ ﭼـﻪ‬
‫ﻣﻨﻈﻮري ﺑﻪ ﺗﻬﺮان ﻓﺮاﺧﻮاﻧﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و در ﭘﺎرك ﺧﺮم اﺳﻜﺎن داده ﺑﻮدﻧﺪ؟ دﻳﺪار ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺑﻬﺸﺘﻲ و رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﺑﺎ آنﻫﺎ ﭼﻪ ﻋﻠﺘﻲ‬
‫داﺷﺘﻪ اﺳﺖ؟‬
‫ﺷﻬﻮت ﻗﺪرت آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ را ﺑﺎ ﺗﻤﺎم وﺟﻮد درآﻏﻮش ﻛﺸﻴﺪه ﺑﻮد‪ .‬او ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻛﺲ دﻳﮕﺮي را در ﻛﻨـﺎر ﺧـﻮد ﺑﺒﻴﻨـﺪ‬
‫ﺗﻤﺎم ﺗﻮان ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﺗﺎ ﺑﻨﻲﺻﺪر را زﻣﻴﻦ ﺑﺰﻧﺪ‪ .‬ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺳﺎلﻫﺎي ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب ﻧﺸﺎن داد ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺗﺤﻤﻞ ﻫـﻴﭻ‬
‫ﺟﺮﻳﺎن و ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻓﻜﺮي و ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺧﻮد را ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﻫﺮ وﻗﺖ اﺣﺴﺎس ﻣﻲ ﻛـﺮد ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ ﻛﺴـﻲ ﻳـﺎ ﮔﺮوﻫـﻲ‬
‫ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ ﺧﺪﺷﻪاي ﺑﻪ ﻗﺪرت او وارد ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﺷﻜﺎل ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺮﻛﻮﺑﺸﺎن ﻛﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺣﺎﺿـﺮ‬
‫ﻧﺒﻮد ﺗﺎ ﻛﺲ دﻳﮕﺮي را در ﻛﻨﺎر ﺧﻮد ﺑﺒﻴﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ آنﻫﻨﮕﺎم ﻛﻪ ﺣﺲ ﻛﺮد ﻛﺴﻲ ﻣﺤﺒﻮﺑﻴﺘﻲ ﺑﺪﺳﺖ آورده اﺳـﺖ ﻛﻤـﺮ ﺑـﻪ ﻛﻨـﺎر‬
‫زدﻧﺶ ﺑﺴﺖ‪ .‬ﺳﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺷﺮﻳﻌﺘﻤﺪاري و ﻣﻨﺘﻈﺮي ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷﻮاﻫﺪ ﺑـﺮاي ﻗـﺪرتﻃﻠﺒـﻲ روزاﻓـﺰون آﻳـﺖاﷲ ﺑـﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺨﺼﻮص ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻛﻪ آﻳﺖاﷲ ﻫﻤﻮاره ﺑﻴﻢ آن را داﺷﺖ ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ او‪ ،‬ﻫﻤﭽﻮن ﻛﺎﺷﺎﻧﻲ درﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺼﺪق ﺷﻮد‪ 942.‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ‬
‫اﻳﻦ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎ ﺗﻔﻜﺮ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ و ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻛﺮدن ﺑﺮ دﻣﻮﻛﺮات ﺑﻮدن ﻣﺼﺪق ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ آﻳﺖاﷲ داﻣﻦ ﻣﻲزد‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫"ﺣﺴﻴﻦ ﺧﻤﻴﻨﻲ]ﻧﻮه آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ و ﭘﺴﺮ آﻗﺎ ﻣﺼﻄﻔﻲ[روزﻫﺎي ﻗﺒﻞ از ﻛﻮدﺗﺎي ﺧﺮداد ‪ 60‬آﻣـﺪ ﭘـﻴﺶ ﻣـﻦ و ﮔﻔـﺖ ﭘـﺪرم‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺪا ﻧﻜﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﺎه ﺑﺮود و ﭘﺪرم)ﺧﻤﻴﻨﻲ( ﻣﺼﺪر ﻗﺪرت ﺑﺸﻪ‪ .‬او ﺻﺪ ﺑﺎر از ﺷﺎه ﺑﺪﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻤﻴﺸﻪ دﻋﺎ ﻣـﻲﻛـﻨﻢ‬
‫ﺑﺠﺎي ﺷﺎه ﻣﺎ زﻣﺎﻣﺪار ﻧﺸﻮﻳﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﭘﺪري ﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻢ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺷﺎه آدم ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺸﺖ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اﻳﻦ را ﭼﺮا روز اول‬
‫‪943‬‬
‫ﻧﮕﻔﺘﻲ؟ ﺣﺎﻻ دﻳﮕﺮ آﺧﺮ ﻛﺎره ﭼﺮا ﻣﻲﮔﻲ؟ اﮔﺮ روز اول ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدي‪ ،‬ﺣﻮاس ﻣﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ آﻗﺎ ﺟﻤﻊ ﻣﻲ ﺷﺪ‪".‬‬
‫"ﻓﺮزﻧﺪ آﻗﺎي ﺷﻴﺮازي از ﻗﻮل اﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﭘﺪر ﻣﺮا ﻧﺸﻨﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬او ﻛﺎر ﺑﻨﻲ ﺻﺪر را ﺗﻤﺎم ﻣﻲﻛﻨـﺪ و‬
‫از ﺟﻬﺖ ﺷﺮﻋﻲ وﺟﻬﺶ را ﻫﻢ درﺳﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻛﺎر ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺗﻤﺎم اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺠﻠﺲ او را ﻋﺰل ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻣﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﺑـﺎ ﺑﻬﺸـﺘﻲ و‬
‫‪944‬‬
‫ﺧﺎﻣﻨﻪاي ورﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ و اﻳﻨﻬﺎ دﺳﺖ ﺑﻴﻌﺖ ﺑﺪﻫﺪ‪".‬‬
‫ﮔﺮﭼﻪ ﻗﺪرتﻃﻠﺒﻲ روﺣﺎﻧﻴﻮن ﻣﻮﺿﻮع ﺗﺎزه و ﺷﮕﺮﻓﻲ ﻧﺒﻮد‪ .‬آﻳﺖاﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي ﻧﻴﺰ دراﻳﻦﺑﺎره ﺻﺤﺒﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫"ﺷﻴﺦ ﻋﻠﻲ ﺗﻬﺮاﻧﻲ آﻣﺪ ﭘﻴﺶ ﻣﻦ وﮔﻔﺖ ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺷﻤﺎ در ﻧﺼﺐ رﺋﻴﺲ دﻳﻮان ﻛﺸﻮر‪ ،‬دادﺳﺘﺎن ﻛـﻞ و ﻣـﻮارد‬
‫دﻳﮕﺮي ﺑﺮﺧﻼف ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻋﻤﻞ ﻛﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺟﻮاب داد‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺧﻼف ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻋﻤﻞ ﻛﺮدن ﺧﻼف ﺷﺮع ﻧﻴﺴـﺖ‪ .‬ﺷـﻴﺦ‬
‫ﻋﻠﻲ ﺗﻬﺮاﻧﻲ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬در زﻣﺎن ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺼﺪق ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻋﺪهاي از روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺑﻪ آﻳﺖاﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي ﻣﺮاﺟﻌـﻪ ﻛـﺮدﻳﻢ وﺑـﻪ او‬
‫ﮔﻔﺘﻴﻢ‪ :‬آﻗﺎ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻴﺪ ﻛﻪ ﺷﺎه دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﻨﺪ وﻣﺼﺪق ﻫﻢ دوﻟﺘﻲ ﻗﻮي ﻧﺪارد‪ ،‬ﭼﺮا ﻓﺮﺻـﺖ را ﻣﻐﺘـﻨﻢ‬
‫ﻧﺸﻤﺎرﻳﻢ و ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺷﺮﻋﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻧﺪﻫﻴﻢ؟ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎ روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺷﺮﻋﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻴﻢ؟ﮔﻔﺘﻴﻢ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ .‬ﭼﺮاﻛﻪ ﻧـﻪ‪ .‬ﻓﻜـﺮ‬

‫‪٩٨‬‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ از ﻋﻬﺪه ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺑﺮﻧﻴﺎﻳﻴﻢ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎ روﺣﺎﻧﻴﻮن‪ ،‬ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻴﻢ؟ ﮔﻔﺘﻴﻢ ﺑﻠـﻪ ﺑـﻪ ﻧﻈـﺮ ﻣـﺎ‬
‫رﺳﻴﺪه ﻛﻪ ﻓﺮﺻﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﭘﺪﻳﺪ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎ ﺻﺪ ﺑﺎر از اﻳﻨﻬﺎ ﻛﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ آدمﻛﺶ ﺗﺮ و ﻇـﺎﻟﻢﺗـﺮ ﻫﺴـﺘﻴﻢ‪.‬‬
‫‪945‬‬
‫ﺑﺮوﻳﺪ ﻣﺸﻐﻮل ﻛﺎرﺗﺎن ﺷﻮﻳﺪ و ﮔﺮد اﻳﻦ ﺣﺮﻓﻬﺎ ﻧﭽﺮﺧﻴﺪ‪".‬‬
‫اﻳﻦ ﻧﻘﻞ ﻗﻮل ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ درﺳﺘﻲ ﺑﺎ واﻗﻌﻴﺖ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬آﻳﺖاﷲ ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻲ ﮔﺮاﻣﻲ‪،‬در ﺧﺎﻃﺮاﺗﺶ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻼﻗﺎتﻫﺎ ﺑـﺎ‬
‫ﺑﺮوﺟﺮدي ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬
‫"ﺑﺮوﺟﺮدي ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺣﺎﻻ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ ﺷﺎه را ﺑﻴﺮون ﻛﻨﻴﻢ و ﭼﻪ ﻛﺴﻲ را ﺟﺎﻳﺶ ﺑﮕﺬارﻳﻢ؟ ﻓﻜﺮ ﻛﺮدﻳﺪ اﮔﺮ ﻛﺎر را دﺳـﺖ اﻳـﻦ‬
‫آﻗﺎﻳﻮن روﺣﺎﻧﻲ ﺑﺪﻫﻴﻢ وﺿﻊ ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻲﺷﻮد؟ ﺳـﭙﺲ ﺑـﻪ ﺷﺨﺼـﻲ ﻣﻌﻤـﻢ اﺷـﺎره ﻛـﺮد و ﮔﻔـﺖ‪ :‬اﻳـﻦ ﻫﻤـﺎن دﻛﺘـﺮ اﻗﺒـﺎل‬
‫‪946‬‬
‫]ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮ[اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ رﻳﺶ و ﻋﻤﺎﻣﻪ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫"ﻻﻫﻮﺗﻲ ﺑﻪ ﻣﺎ ﮔﻔﺖ‪ :‬رﻓﺘﻢ ﺑﺎﻫﺎش) ﺧﻤﻴﻨﻲ( ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدم و ﮔﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺧﻮدﺗﺎن را ﺑﻪ اﻳﻦ ‪ 3‬ﻧﻔﺮ)ﺑﻬﺸﺘﻲ‪ ،‬ﺧﺎﻣﻨﻪاي‪،‬‬
‫رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ( وﺻﻞ ﻧﻜﻨﻴﺪ‪ .‬اﻳﻦﻫﺎ ﻣﻨﻔﻮرﻧﺪ‪ .‬ﺧﻤﻴﻨﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻓﻜﺮي ﺑﺮاي اﻳﻦ ﺳﻪﻧﻔﺮ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬اﻣﺎ اﮔﺮ ‪ 50‬ﻫﺰار ﻧﻔﺮ ﻫـﻢ ﻛﺸـﺘﻪ‬
‫‪947‬‬
‫ﺷﻮﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﻜﻮﻣﺖ روﺣﺎﻧﻲ در اﻳﻨﺠﺎ ﺑﺮﻗﺮار ﺷﻮد‪".‬‬
‫‪948‬‬
‫"ﻻﻫﻮﺗﻲ آﺧﺮﻳﻦ ﭘﻴﻐﺎم را ﺑﻪ ﻣﻦ داد ﻛﻪ زود ﺧﻮدت را از ﻣﻬﻠﻜﻪ ﺧﺎرج ﻛﻦ ﻛﻪ اﻳﻦﻫﺎ ﻗﺼﺪ ﮔﺮﻓﺘﻦ و ﻛﺸﺘﻦ ﺷﻤﺎ را دارﻧﺪ‪".‬‬
‫ﻛﻮدﺗﺎﭼﻴﺎن ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻣﻮﻓﻖ ﺷﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﻓﺮﻣﺎن ﻋﺰل ﺑﻨﻲﺻﺪر را از ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﻞ ﻗﻮا ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻃـﻲ ﺣﻜﻤـﻲ در ‪20‬‬
‫ﺧﺮداد ‪ 60‬ﻓﺮﻣﺎن ﺑﺮﻛﻨﺎري ﺑﻨﻲﺻﺪر از ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﻞ ﻗﻮا را ﺻﺎدر ﻛﺮد‪:‬‬
‫" ﺳﺘﺎد ﻣﺸﺘﺮك ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان‪ ،‬آﻗﺎي اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر از ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻧﻴﺮوﻫـﺎي ﻣﺴـﻠﺢ ﺑﺮﻛﻨـﺎر‬
‫‪949‬‬
‫ﺷﺪﻧﺪ‪".‬‬
‫ﭘﺲ از اﻣﺘﻨﺎع ﭼﻤﺮان از ﭘﺬﻳﺮش ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﻞ ﻗﻮا و ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ اﻳﻦ اﻣﺮ‪ ،‬آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻓﻼﺣـﻲ را ﺑـﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫﻲ ﻛـﻞ ﻗـﻮا‬
‫ﻣﻨﺼﻮب ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر از دﻳﺪارش ﺑﺎ ﻓﻼﺣﻲ و ﻇﻬﻴﺮﻧﮋاد ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫" ﻓﻼﺣﻲ و ﻇﻬﻴﺮ ﻧﮋاد را اﺣﻀﺎر ﻛﺮدم‪ .‬ﺑﻬﺸﺎن ﮔﻔﺘﻢ ﻣﻦ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري و ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﻞ ﻗﻮا را ﺑﺮاي ﻫﺪﻓﻲ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻢ‪ .‬ﻫﺪف‬
‫اﺳﺘﻘﻼل ﻣﻴﻬﻦ و آزادي ﻣﺮدم ﺑﻮد‪ .‬ﻫﺪف اﻳﺠﺎد اﻟﮕﻮﻳﻲ ﺗﺎزه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ رو‪ ،‬ﻧﻪ ﻣﺎ‪ ،‬ﻧـﻪ ﺷـﻤﺎ و ﻧـﻪ اﻓﺴـﺮان و درﺟـﻪ داران و‬
‫ﺳﺮﺑﺎزان ﺣﻖ ﻧﺪارﻳﻢ ﻫﺪف را ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻣﺸﻐﻮل ﻛﺎر ﺧﻮد ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ ،‬ﻃﺮحﻫﺎي ﻧﻈﺎﻣﻲ را ﺑﻪ اﺟﺮا ﺑﮕﺬارﻳﺪ و وﻃﻦ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫‪950‬‬
‫را ﺣﻔﻆ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺮا ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﺮان ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ‪ ،‬ﻧﻪ اﻳﺮان را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﻦ‪".‬‬
‫در ﺑﺤﺒﻮﺣﻪ ﻋﺰل ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺟﺒﻬﻪ ﻣﻠﻲ در ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﻻﻳﺤﻪ ﻗﺼﺎص دﻋﻮت ﺑﻪ ﺗﻈﺎﻫﺮات ﻛﺮد‪ .‬آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨـﻲ ﺑـﻪ ﺧـﺎﻃﺮ اﻳـﻦ‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ‪ ،‬آنﻫﺎ را ﻣﺮﺗﺪ و ﻣﺼﺪق را ﺑﻲدﻳﻦ ﻧﺎﻣﻴﺪ‪:‬‬
‫"اﻳﻦﻫﺎ ﻓﺨﺮ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﺑﻪ وﺟﻮد او]ﻣﺼﺪق[‪ ،‬او ﻫﻢ ﻣﺴﻠﻢ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻣﻦ آن روز ﻋﺮض ﻛﺮدم ﻛﻪ اﻳﻦ ﺷﺨﺺ ﺳﻴﻠﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺧﻮرد و‬
‫ﻃﻮﻟﻲ ﻧﻜﺸﻴﺪ ﻛﻪ ﺳﻴﻠﻲ را ﺧﻮرد و اﮔﺮ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮد ﺳﻴﻠﻲ ﺑﻪ اﺳﻼم ﻣﻲزد‪ ...‬ﺟﺒﻬﻪ ﻣﻠﻲ ﻣﺤﻜﻮم ﺑﻪ ارﺗﺪاد اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻬﻀـﺖ آزادي‬
‫‪951‬‬
‫ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﻋﺼﺮ اﻋﻼم ﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻃﻼﻋﻴﻪ ﺟﺒﻬﻪ ﻣﻠﻲ ﻛﻔﺮ آﻣﻴﺰ اﺳﺖ‪".‬‬
‫اﻛﻨﻮن ﺑﻪ آﺧﺮﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻛﻮدﺗﺎ ﻛﻪ ﺣﺴﻦ آﻳﺖ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد رﺳﻴﺪﻳﻢ؛ ﻃﺮح ﻋﺪم ﻛﻔﺎﻳﺖ ﺳﻴﺎﺳﻲ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر و ﻋﺰل ﺑﻨﻲﺻـﺪر‪.‬‬
‫ﺑﻬﺸﺘﻲ اﺑﺘﺪا ﺗﻼش ﻛﺮد ﺗﺎ ﺑﺮاي ﻋﺰل ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻫﻴﺄت ﻋﻤﻮﻣﻰ دﻳﻮان ﻛﺸﻮر را راﺿﻲ ﺑﻪ ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻛﻨﺪ اﻣﺎ ﺗﺼﻤﻴﻢ او ﺑﺎ‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ اﻋﻀﺎي ﺷﻮرا روﺑﺮو ﺷﺪ‪ .‬ﭼﻪ ﺟﺎي ﻧﺎاﻣﻴﺪي ﺑﻮد؟ آنﻫﺎ ﻣﺠﻠﺲ را ﻧﻴﺰ در دﺳﺖ داﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺠﻠﺲ ﻃﻲ اﻳﻦ ﭼﻨﺪ روز ﻛﺎﻧﻮن ﺣﻮادث ﺑﻮد‪.‬در ‪ 60/3/26‬ﻃﺮح ﻋﺪم ﻛﻔﺎﻳﺖ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺑـﻪ ﻣﺠﻠـﺲ ﺑـﺮده ﺷـﺪ‪ .‬آﺧـﺮﻳﻦ‬
‫روزﻫﺎي ﺟﻤﻬﻮري ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺳﭙﺮي ﻣﻲﮔﺸﺖ‪ .‬در روز ﻃﺮح ﻋﺰل رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر دﻳﺎﻟﻤﻪ ﮔﻔﺖ‪" :‬رﻳﺎﺳﺖﺟﻤﻬـﻮري ﺑﻨـﻲﺻـﺪر‬
‫ﺑﺮاي اﻧﻘﻼب ﻣﺎ ﻓﺎﺟﻌﻪ ﺑﻮد‪ .‬زﻳﺮا ﺑﻪ وﻻﻳﺖﻓﻘﻴﻪ اﻳﻤﺎن ﻧﺪاﺷﺖ‪ 952".‬ﻣﻮﺳﻮيﺧﻮﺋﻴﻨﻲﻫﺎ ﻃﻲ ﻧﻄﻘﻲ اﻇﻬﺎر داﺷﺖ‪ ":‬ﺑﻨﻲﺻـﺪر ﺑـﺎ‬
‫اﻇﻬﺎرﻧﻈﺮﻫﺎي ﻧﺎﺷﻴﺎﻧﻪ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺧﻮد ﺻﺪﻣﺎت ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﻪ اﻳﺮان و اﻧﻘﻼب ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﻳﻌﻨﻲ اﺷﻐﺎل ﻻﻧﻪ ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ زده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺤﺚ ﺑﺮ‬
‫ﺳﺮ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﺤﺚ ﺟﺮﻳﺎن ﺧﻂ آﻣﺮﻳﻜﺎﺳﺖ‪ ..‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﺴﻠﻤﺎن اﺳﺖ وﻟﻲ ﻧﻪ اﺳﻼم ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻓﻘﺎﻫﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ اﺳﻼﻣﻲ ﻛﻪ‬
‫از ﭘﻴﺶ ﺧﻮد ﺳﺎﺧﺘﻪ‪ ..‬آﻗﺎﻳﺎن ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه‪ ...‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﻴﺮاث اﻣﺎم ﺻـﺎدق را ﻛـﻪ ﻓﻘـﻪ اﺳـﺖ ﻗﺒـﻮل ﻧﺪاﺷـﺖ‪ 953".‬ﺧﺎﻣﻨـﻪاي‪":‬‬

‫‪٩٩‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪرﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺎ را ﺑﻪ ﻃﺮف دﻳﻜﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻖ ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬او ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ اﻳﺮان را ﺑـﻪ دوران ﺳـﻠﻄﻨﺖ ﺑﺎزﮔﺮداﻧـﺪ‪ 954".‬ﻫـﺎدي‬
‫ﻏﻔﺎري ﮔﻔﺖ‪":‬آﻗﺎي ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ .‬ﺣﻜﻢ ﻋﺪم ﻟﻴﺎﻗﺖ ﺟﻨﺎﺑﻌﺎﻟﻲ را ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر در ﺑﺎﻃﻦ وﺟﻮدم‬
‫‪956‬‬
‫ﺻﺎدر ﻛﺮدم‪ 955".‬ﺧﺎﻣﻨﻪاي‪ ":‬ﺑﻨﻲﺻﺪر اﻣﺎم و ﻣﺮدم را ﺑﻲﻗﺪر ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺧﻴﺎﻧﺖ اﺳﺖ ﻳﺎ ﻋـﺪم ﻛﻔﺎﻳـﺖ ﺳﻴﺎﺳـﻲ؟"‬
‫‪957‬‬
‫ﺧﻠﺨﺎﻟﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﮔﻔﺖ‪":‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن را ﻗﺒﻮل ﻧﺪاﺷﺖ و وﻻﻳﺖ را رد ﻣﻲﻛﺮد‪".‬‬
‫از اﻳﻦ ﺳﻮ اﺣﻤﺪ ﻏﻀﻨﻔﺮﭘﻮر اﻋﻼﻣﻴﻪ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻄﻖ ﭘﻴﺶاز دﺳﺘﻮر ﺧﻮاﻧﺪ‪:‬‬
‫" اي ﻣﺮدم‪ .‬ﺑﻪ دﻳﻦ ﺧﻮد و راى و اﻋﺘﻤﺎد ﺷﻤﺎ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻧﻜﺮدم و ﺗﺎ ﺟﺎﺋﻴﻜﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﻛﻮﺷﻴﺪم‪ .‬ﺑﺴﻴﺎرى از ﺟﺮﻳﺎنﻫـﺎ را ﺑﻤﻮﻗـﻊ‬
‫ﻣﻄﻠﻊ ﺷﺪم و ﻫﺸﺪار دادم‪ ...‬از آزادى ﭼﻴﺰ ﭼﻨﺪاﻧﻰ ﺑﺎﻗﻰ ﻧﻤﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪.‬روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﺗﻌﻄﻴﻞ و زﺑﺎﻧﻬﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺷـﺪهاﻧـﺪ و آﻳﻨـﺪه از‬
‫اﻳﻦﻫﻢ ﺑﺪﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﮔﺮوﻫﻲﻛﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت را ﺑﺘﺼﺮف در آورده اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻠﺤﺎظ ﺑﺪﺗﺮ ﺷﺪن وﺿﻊ و ﺑﻰ اﻋﺘﺒﺎر ﺷـﺪن در اﻓﻜـﺎر‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻰ‪ ،‬روز ﺑﺮوز ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ وﺳﺎﺋﻞ اﺧﺘﻨﺎق آور ﭘﻨﺎه ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺮد و ﺧﻮد ﻗﺮﺑﺎﻧﻰ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﺮﻳﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ ﻫﻴﭻ ﮔﻨﺎﻫﻰ ﺑﺠﺰ اﻳﻨﻜﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪام اﺳﺘﻘﻼل و آزادى و اﺳﻼم ﺑﻌﻨﻮان ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه اﺳﺘﻘﻼل و آزادى و زﻣﻴﻨﻪ ﺳـﺎز‬
‫رﺷﺪ و ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﻪ اﺟﺮا در آﻳﻨﺪ ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﻧﺪارم‪.‬‬
‫اﻣﺮوز از ﺻﺒﺢ ﺗﺎ ﺷﺎم و از ﺷﺎم ﺗﺎ ﺻﺒﺢ ﭼﻤﺎق داران رﺳﻤﻰ و ﻏﻴﺮ رﺳﻤﻰ ﻣﺤﻞ زﻧﺪﮔﻰ و ﻛﺎر رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮرى ﻣﻨﺘﺨﺐ ﺷـﻤﺎ را‬
‫در ﻣﺤﺎﺻﺮه دارﻧﺪ و اﻳﻨﻬﺎ ﻣﺴﺘﺜﻨﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻰﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻫﺮ ﺗﻈﺎﻫﺮى را ﺑﻜﻨﻨﺪ و ﻫﺮ رذاﻟﺘﻰ را اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‪ .‬ﻓﺮدا ﺑﺎ ﺷـﻤﺎ ﻣـﺮدم‬
‫‪958‬‬
‫ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد؟"‬
‫ﺷﺠﺎﻋﺎﻧﻪﺗﺮﻳﻦ ﻧﻄﻖ را اﻣﺎ ﻋﻠﻲ اﻛﺒﺮ ﻣﻌﻴﻦﻓﺮ اﻧﺠﺎم داد‪ .‬در آن ﺟﻮ وﺣﺸﺘﻨﺎك آﻫﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﭘﺸﺖ ﺗﺮﻳﺒﻮن رﻓﺖ و ﻧﻄﻘـﺶ را در‬
‫دﻓﺎع از رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر آﻏﺎز ﻛﺮد‪:‬‬
‫"ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﺪم ﻛﻔﺎﻳﺖ ﺳﻴﺎﺳﻲ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻛـﻪ ﻣﻄﺒﻮﻋـﺎت ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧـﺪه و ﻛﻠﻴـﻪ رﺳـﺎﻧﻪﻫـﺎي‬
‫ﮔﺮوﻫﻲ‪،‬ﺧﻄﺐ ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ و ﻫﻤﻪ و ﻫﻤﻪ ﻋﻠﻴﻪ اﻳﺸﺎن ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬دو روزﻧﺎﻣﻪاي ﻫﻢ ﻛﻪ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﺣﺎﻛﻢ ﻧﺒﻮدﻧـﺪ ﺑـﺮ‬
‫ﺧﻼف ﻗﺎﻧﻮن ﺗﻮﻗﻴﻒ ﺷﺪهاﻧﺪ‪).‬ﻣﻴﺰان و اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ( در اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻲ و اﻃﺮاف ﻣﺠﻠﺲ اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺟﺮات ﻛﻨـﺪ و ﻧـﺎم‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر را ﺑﺒﺮد و ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ دﻓﺎﻋﻲ از اﻳﺸﺎن ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺪﻳﺪﺗﺮﻳﻦ وﺟﻪ ﺗﻨﺒﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺎ ﻣﺴـﺌﻠﻪ ﻋـﺪم ﻛﻔﺎﻳـﺖ ﺳﻴﺎﺳـﻲ‬
‫رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر را ﺑﺎ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺧﺼﻮﻣﺖ و دﺷﻤﻨﻲ ﺷﺪﻳﺪ ﺑﺎ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﺨﻠﻮط ﻛﺮدهاﻳﻢ‪ ".‬ﻣﻌﻴﻦ ﻓﺮ ﺑﺎ اﺷﺎره ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎن ﺗﻠﻮﻳﺰﻳـﻮﻧﻲ‬
‫رﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﺣﺰباﷲ ﻧﺎم ﺑﺮده و از ﺣﻀﻮر آﻧﻬﺎ ﺗﺸﻜﺮ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲﺷﻮد آﻧﭽﻪ در آﻳﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ در اﻳﻦ ﻣﻤﻠﻜﺖ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﻨﺪ ﻗﺎﻧﻮن ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد ﺑـﻪ اﻳﻨﻜـﻪ ﭼـﻪ ﻛﺴـﻲ‬
‫‪959‬‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺣﺰباﻟﻠﻬﻲ ﻫﺎي ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺴﻴﺞ ﻛﻨﺪ"‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم رايﮔﻴﺮي آﻏﺎز ﺷﺪ‪ .‬ﻋﺰتاﷲ ﺳﺤﺎﺑﻲ‪ ،‬اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻳﺰدي‪ ،‬ﻋﻠﻲاﻛﺒﺮ ﻣﻌﻴﻦﻓﺮ‪ ،‬ﻫﺎﺷﻢ ﺻـﺒﺎﻏﻴﺎن‪ ،‬ﻋﻠـﻲ ﮔﻠـﺰاده ﻏﻔـﻮري‪،‬‬
‫ﻛﺎﻇﻢ ﺳﺎﻣﻲ‪ ،‬ﻣﻬﺪي ﺑﺎزرﮔﺎن‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻳﺪاﷲ ﺳﺤﺎﺑﻲ‪ ،‬اﺣﻤﺪ ﺻﺪرﺣﺎج ﺳﻴﺪ ﺟﻮادي‪ ،‬اﺣﻤﺪ ﻏﻀﻨﻔﺮﭘﻮر‪ ،‬ﺣﺴﻴﻦ اﻧﺼﺎري راد‪ ،‬اﻋﻈﻢ‬
‫ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﻲ و اﺣﻤﺪ ﺳﻼﻣﺘﻴﺎن از ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪ اﻋﺘﺮاض ﺟﻠﺴﻪ ﻣﺠﻠﺲ را ﺗﺮك ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬از آن ﺳﻮ از ‪ 177‬ﻧﻔـﺮي ﻛـﻪ‬
‫راي ﺑﻪ ﻋﺰل ﺑﻨﻲﺻﺪر دادﻧﺪ ﻧﺎمﻫﺎي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﻲﺧﻮرد‪ ":‬ﺣﺠﺖاﻻﺳﻼم ﻣﻮﺳﻮي ﺧﻮﺋﻴﻨﻲﻫﺎ‪ ،‬ﻋﻠﻲ آﻗﺎﻣﺤﻤﺪي‪ ،‬ﻣﺠﻴﺪ‬
‫اﻧﺼﺎري‪ ،‬ﺣﺒﻴﺐ اﷲ ﻋﺴﮕﺮاوﻻدي‪ ،‬دري ﻧﺠﻒآﺑﺎدي‪ ،‬ﻋﻠﻲاﻛﺒﺮ ﻧﺎﻃﻖ ﻧﻮري‪ ،‬اﺳﺪاﷲ ﺑﻴﺎت‪ ،‬ﻋﻠﻲ اﻛﺒﺮ وﻻﻳﺘﻲ‪ ،‬ﻣﻬـﺪي ﻛﺮوﺑـﻲ‪،‬‬
‫ﻋﻄﺎاﷲ ﻣﻬﺎﺟﺮاﻧﻲ‪ ،‬ﻣﺮﺗﻀﻲ اﻟﻮﻳﺮي‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪ ،‬ﻫﺎدي ﻏﻔﺎري‪ ،‬ﻓﺨﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺣﺠﺎزي‪ ،‬ﻣﻬﺪي ﻋﺒﺪﺧﺪاﻳﻲ و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺣﺴـﻦ‬
‫ﻳﻮﺳﻔﻲ اﺷﻜﻮري‪.‬‬
‫در ﺳﻲ و ﻳﻜﻢ ﺧﺮداد ﻣﺎه ﺳﺎل ‪ 60‬ﻃﺮح ﻋﺪم ﻛﻔﺎﻳﺖ ﺳﻴﺎﺳﻲ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺑﺎ ﻳﻜﺼﺪ وﻫﻔﺘـﺎد وﻫﻔـﺖ رأي ﻣﻮاﻓـﻖ‪ ،‬ده‬
‫رأي ﻣﻤﺘﻨﻊ وﻳﻚ رأي ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻣﻮرد ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﺠﻠﺲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓـﺖ و ﺑـﺎ ﻳـﻚ ﻗﻴـﺎم و ﻗﻌـﻮد ﻣﻨﺘﺨـﺐ ‪ 11‬ﻣﻴﻠﻴـﻮﻧﻲ ﻣﻠـﺖ‪ ،‬از‬
‫رﻳﺎﺳﺖﺟﻤﻬﻮري ﻋﺰل ﺷﺪ‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم در ﺳﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻗﺮار ﺑﻮد ﺳﺎل ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺎﺷﺪ‪960،‬رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﺎ‬
‫ﻛﻮدﺗﺎ و ﺗﻮﺳﻞ ﺑﻪ زور ﻛﻨﺎر زده ﺷﺪ‪ .‬ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران‪ ،‬ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎي اﻧﻘﻼب‪ ،‬دﻳﻮان ﻋﺎﻟﻲ ﻛﺸﻮر‪ ،‬ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺷﻮراي‬
‫ﻧﮕﻬﺒﺎن‪ ،‬دادﮔﺎهﻫﺎي اﻧﻘﻼب و ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري ﻣﺘﺤﺪ ﺷﺪﻧﺪ ﺗﺎ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ‪ 11‬ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻲ را از ﺳﺮ راه ﺑﺮدارﻧﺪ‪ .‬آﻧﭽـﻪ ﺑـﺮ ﺳـﺮ‬
‫ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻧﻘﻼبﻫﺎ آﻣﺪ ﻛﻪ رﻫﺒﺮان ﻗﺪرت ﻃﻠﺐ زﻣﺎﻣﺪارش ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬داﻣﻦ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ را ﻧﻴـﺰ ﮔﺮﻓـﺖ و در ‪ 30‬ﺧـﺮداد ‪ 60‬ﺑـﺎ‬

‫‪١٠٠‬‬
‫ﻛﻮدﺗﺎﻳﻲ ﻋﻠﻴﻪ آزاديﺧﻮاﻫﺎن‪ ،‬ﻗﺪرت و اﺳﺘﺒﺪاد اﻳﻦﺑﺎر در ﻟﺒﺎﺳﻲ ﻧﻮ و ﺑﻪﻧﺎم دﻳﻦ ﺑﺎزﮔﺸﺘﻨﺪ‪.‬ﺷﻌﺎرﻫﺎي ﺳﻪﮔﺎﻧﻪ اﻧﻘـﻼب ﻳﻜـﻲ‬
‫ﭘﺲ از دﻳﮕﺮي درو ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﻧﺎﺑﻮدي اﺳﺘﻘﻼل و آزادي اﻳﻨﻚ ﺟﻤﻬﻮري‪ ،‬ﻧﺮمﻧﺮﻣﺎن ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﺴﻠﺦ ﻣﻲرﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺶ از ﻫﻤﻪ‪ ،‬ﺳﺮان ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري از ﺗﺤﻘﻖ ﻃﺮح ﻛﻮدﺗﺎ راﺿﻲ و ﺧﺮﺳﻨﺪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ در وﺻﻒ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﮔﻔﺖ‪":‬اوﻟﻴﻦ‬
‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺳﻼم ﻣﻨﻬﺎي روﺣﺎﻧﻴﺖ را ﻧﻮﺷﺖ او ﺑﻮد‪" 961".‬ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﻓﺮاري ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﺮد آراء ﻣﺮدم ﺑﻪ او اﺧﺘﺼـﺎص دارد‪،‬‬
‫در ﺣﺎﻟﻲﻛﻪ اﻳﻨﻄﻮر ﻧﺒﻮد زﻳﺮا ﻛﻪ ﻣﻮﺗﻮر اﻧﻘﻼب‪ ،‬اﺳﻼم اﺳﺖ و آن ﭼﻴﺰ ﻛﻪ ﻣﺮدم را ﺣﺮﻛﺖ ﻣـﻲ دﻫـﺪ‪ ،‬دﻳـﻦ اﺳـﺖ"‪ 962‬و در‬
‫‪963‬‬
‫وﺻﻒ ﺧﻮد و ﺳﺮان ﺣﺰب در ﻃﻮل ﻳﻜﺴﺎل رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﺑﻨﻲﺻﺪر ﮔﻔﺖ‪":‬ﭼﻪ ﺧﻮن ﺟﮕﺮي ﺧﻮردﻳﻢ در آن ﻳﻚ ﺳﺎل‪".‬‬
‫‪965‬‬
‫آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻳﻚ ﻣﺎه ﭘﻴﺶ ﺑﻨﻲﺻﺪر را " رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮري ﻛﻪ ﺑﺮ ﻗﻠﺐﻫﺎ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ"‪" ،964‬ﺧﺪﻣﺘﮕﺰار ﻣﻠﺖ"‬
‫‪ "،‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﻠﺖ او را از ﺧﻮدش ﻣﻲداﻧﺪ"‪ ،966‬ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ"ﭘﺴﺮ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﻫﻤﺪاﻧﻲ‪ ،‬ﻳﻚ ﻣﻼي ﻫﻤﺪان‪ .‬ﺣﺎل ﻫﻢ ﻛﻪ ﻫﺴﺖ از‬
‫آن ﻳﺎل و ﻛﻮﭘﺎل دارﻫﺎ ﻧﻴﺴﺖ و از ﺧﻮد ﻣﺮدم اﺳﺖ‪ ،967".‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ " از ﻣﻠـﺖ اﺳـﺖ‪،‬ﻫﻤﻪ ﻣﻠـﺖ ﻫﻤـﺮاﻫﺶ ﻫﺴـﺘﻨﺪ‪،968".‬‬
‫‪970‬‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ "زﻧﺪﮔﻲاش را وﻗﻒ اﻳﻦ ﻛﺮده ﻛﻪ ﺑﺮود ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻠﺖ ﺧﺪﻣﺖ ﻛﻨﺪ"‪969‬ﻣﻲﻧﺎﻣﻴﺪ و زﻧﺪهﺑﻮدﻧﺶ را "از اﻟﻄﺎف اﻟﻬﻲ‬
‫و "اﻋﺠﺎز"‪ 971‬ﻣﻲداﻧﺴﺖ‪ ،‬اﻛﻨﻮن ﻛﻪ ﻗﺼﺪ اﺳﺘﻘﺮار اﺳﺘﺒﺪاد و ﻗﺪرت را داﺷﺖ‪ ،‬ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪري ﻛـﻪ ﻣﺨـﺎﻟﻒ او ﺑـﻮد و‬
‫ﻧﻤﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺑﮕﺬارد آزاديﻫﺎ ﺳﻠﺐ ﺷﻮﻧﺪ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫‪975‬‬ ‫‪974‬‬ ‫‪973‬‬
‫‪"،‬‬ ‫‪"،‬اﻳﻦﻫﺎ ﺑﻲدﻳﻦاﻧـﺪ"‬ ‫‪ "،‬اﻳﻦﻫﺎ ﻳﻚ دﺳﺘﻪ ورﺷﻜﺴﺘﻪاﻧﺪ"‬ ‫"اﻳﻦﻫﺎ ﻋﻘﻠﺸﺎن ﻧﺎﻗﺺ اﺳﺖ"‪ "،972‬اﻳﻦﻫﺎ ﺟﺎﻫﻠﻨﺪ‪".‬‬
‫اﻳﻦﻫﺎ داﺧﻞ ﻛﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻫﻴﭻ ﻏﻠﻄﻲ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﻜﻨﻨﺪ"‪" ، 976‬اﻳﻦﻫﺎ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ روﺣﺎﻧﻴﻮن را ﻛﻨﺎر ﺑﮕﺬارﻧﺪ و ﻳﻚ ﻗﺸـﺮي را‬
‫ﺑﻴﺎورﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ در ﻧﻈﺮش آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪...‬ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ رﻓﺮاﻧﺪم ﻛﻨﻨﺪ وﻟﻲ ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ ﻣﺮدم ﭼﻪ ﻫﺴـﺘﻨﺪ‪ .‬ﻓﻜـﺮ‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ اﻳﻨﻬﺎ ﻛﻪ ﺳﻮت ﻣﻲزﻧﻨﺪ ﺗﻮده ﻣﺮدماﻧﺪ‪"،977".‬ﻣﺎ روزﻧﺎﻣﻪ ﻻزم دارﻳﻢ‪ ،‬اﻣﺎ روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻻزم ﻧﺪارﻳﻢ‪،978".‬‬
‫‪979‬‬
‫"ﻋﺰل ﺑﻨﻲﺻﺪر اﻧﻘﻼب اﺻﻴﻞ ﺑﻮد"‬
‫آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻃﻲ ﻳﻚ ﺗﻔﻘﺪ ﻣﻠﻮﻛﺎﻧﻪ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪:‬‬
‫‪980‬‬
‫"اﮔﺮ ﺗﻮﺑﻪ ﻛﻨﻲ و ﺑﺮﮔﺮدي و ﻳﻚ ﻛﻨﺎري ﺑﻨﺸﻴﻨﻲ ﻣﺸﻐﻮل ﺗﺼﻨﻴﻒ و ﺗﺎﻟﻴﻒ ﺷﻮي ﺻﻼح ﺗﻮﺳﺖ‪".‬‬
‫اﻣﺎ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻧﻤﻲﺧﻮاﺳﺖ دﺳﺖ از ﻣﺒﺎرزه ﺑﻜﺸﺪ‪ .‬وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ اﺳﺘﺒﺪاد ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ و ﻫﻤﻪ را ﮔﻮش ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن و ﻣﻄﻴـﻊ اواﻣـﺮ‪.‬‬
‫ﺳﺎز ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ارﻛﺴﺘﺮ اﺧﺘﻨﺎق را ﺑﺮﻫﻢ زده ﺑﻮد‪.‬‬

‫آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ؛ ﻳﻚ ﻧﻘﺎب و دو ﭼﻬﺮه‬

‫ﻻزم اﺳﺖ ﺑﺮاي ﻛﺎﻟﺒﺪﺷﻜﺎﻓﻲ ﻛﻮدﺗﺎي ‪ ،60‬ﺷﺨﺼﻴﺖ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬اﮔﺮ زﻧﺪﮔﻲ ﺳﻴﺎﺳﻲ او را ﺑﺮرﺳـﻲ‬
‫ﻛﻨﻴﻢ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺧﻂ ﺛﺎﺑﺖ و ﻳﻚ ﺳﻴﺮ ﻣﺴﺘﻤﺮ ﺑﺮﻣﻲﺧﻮرﻳﻢ‪ .‬ﺳﺎل ‪ 57‬و ﺗﺎ ﺣﺪودي ‪ ،58‬اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﻲ در ﺗﺎرﻳﺦ ﺣﻴﺎت آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨـﻲ‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﻈﺮﻳﺎﺗﺶ ﺑﺎ آﻧﭽﻪ ﻗﺒﻞﺗﺮ و ﺑﻌﺪﺗﺮ از اﻳﻦ دو ﺳﺎل ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﺑﻪﻛﻠﻲ ﺗﻔﺎوت داﺷﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﭼﺮا آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ آن ﺳﺮاﻧﺠﺎم‬
‫دﭼﺎر ﺷﺪ؟ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻛﻴﺶ ﺷﺨﺼﻴﺖ و ﻗﺪرتﻃﻠﺒﻲ او ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺎ ﺣﺪودي ﮔﺮه از زﻧﺪﮔﻲ او ﺑﮕﺸﺎﻳﺪ ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻛﻪ ﺧـﻮد‬
‫ﻛﺘﺎب ﻛﻴﺶ ﺷﺨﺼﻴﺖ را ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬رﮔﻪﻫﺎﻳﻲ از ﻏﺮور و ﻗﺪرتﻃﻠﺒﻲ را در آﻳﺖاﷲ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر درﺑﺎره اوﻟﻴﻦ ﻣﻼﻗﺎﺗﺶ ﺑـﺎ‬
‫آﻳﺖاﷲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫"ﺑﺎر اول ﻛﻪ ﻧﺠﻒ رﻓﺘﻢ روﺣﺎﻧﻴﻮن از رﻓﺘﺎر ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺑﺴﻴﺎر ﺗﺤﻘﻴﺮ آﻣﻴﺰ اﺳﺖ‪ .‬اﻳـﻦ‬
‫ﺷﻜﺎﻳﺖ را ﺑﺎ ﺧﻮد او در ﻣﻴﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻢ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﻧﺠﻔﻲﻫﺎ ﺧﻮد را ﻣﺮﺟﻊﺗﺮاش ﻣﻲداﻧﻨﺪ وﻛﻤﻲ ﻛﻪ رو ﺑﺒﻴﻨﻨـﺪ اﺧﺘﻴـﺎر ﺧـﻮر‬
‫‪981‬‬
‫وﺧﻮاب و ﻧﺸﺴﺖ وﺑﺮﺧﺎﺳﺖ ﻣﺮا ﻫﻢ از دﺳﺘﻢ ﺑﺪر ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ‪".‬‬
‫در ﭘﺎرﻳﺲ ﻧﻴﺰ اوﺿﺎع ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻨﻮال ﺑﻮد‪.‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫"در ﭘﺎرﻳﺲ از آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻢ اﻃﻼﻋﻴﻪاي ﺻﺎدر ﻛﻨﺪ وﻛﻴﺶ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺧﻮﻳﺶ را ﺗﺤﺮﻳﻢ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻋﻜﺲ و ﺳـﺘﺎﻳﺶﻫـﺎي‬
‫ﺷﺮكآﻣﻴﺰ را ﺗﺤﺮﻳﻢ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺳﻜﻮت ﻛﺮد‪ .‬ﺣﺮﻓﻲ ﻧﺰد ﭼﻨﺪ روزي ﮔﺬﺷﺖ ﺧﺒﺮي ﻧﺸﺪ‪ .‬درﺑﺎره ﻣﺠﺴﻤﻪ ﺷﺎه ﺻﺤﺒﺖ ﻣـﻲﻛـﺮدم‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ ﻣﺠﺴﻤﻪاي را ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻧﻤﻲآورﻳﻢ ﻛﻪ ﻋﻜﺴﻲ را ﺟﺎي او ﺑﮕﺬارﻳﻢ‪ .‬اﻧﻘﻼب ﻧﺎﻛﺎم اﺳﺖ اﮔﺮ ﺑﻪ ﻛﻴﺶ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺒﺨﺸﺪ‪.‬‬

‫‪١٠١‬‬
‫اﺣﻤﺪ آﻗﺎ و آﻗﺎي اﺷﺮاﻗﻲ ﺑﻔﻐﺎن آﻣﺪﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﭼﻪ ﺣﺮﻓﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ زدهاﻳﺪ‪ .‬درﺑﺎره آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ از روي ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ودرﺑﺎره‬
‫‪982‬‬
‫ﺷﺎه از روي اﺟﺒﺎر ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ!ﮔﻔﺘﻢ ﻣﺴﺘﺒﺪﻫﺎي ﻣﺤﺒﻮب ﻓﺮاوان ﺑﻮدهاﻧﺪ‪".‬‬
‫"در ﻗﻀﻴﻪ ﻛﺮدﺳﺘﺎن )ﺳﺎل ‪ ( 58‬آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻳﻚ ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ اي داد و ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑـﺎر ﺧـﻮدش را ﺑـﻪ ﻧـﺎم روح اﷲ اﻟﻤﻮﺳـﻮي‬
‫اﻟﺨﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻛﻞ ﻗﻮا ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮد‪ .‬در ﻗﻢ روي اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻛﻪ ﭼﺮا اﻣﻀﺎ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻛﻞ ﻗﻮا ﻛﻠﻨﺠﺎر رﻓﺘﻢ‪ .‬ﮔﻔـﺘﻢ‬
‫‪983‬‬
‫ﺷﻤﺎ ﺗﻮي آﺳﻤﺎن ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ ﺑﻮدﻳﺪ وﺣﺎﻻ آﻣﺪﻳﺪ ﺷﺪﻳﺪ اﻋﻠﻲﺣﻀﺮت ﻫﻤﺎﻳﻮﻧﻲ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻛﻞ ﻗﻮا؟ اﻳﻦ در ﺷﺎن ﺷﻤﺎ ﻧﺒﻮد‪".‬‬
‫"اﺷﺮاﻗﻲ داﻣﺎد اﻣﺎم ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﻤﺎ وﻗﺘﻲ ﺟﺎﻳﻲ ﻣﻲروﻳﺪ‪ ،‬ﻣﻨﻌﻜﺲ ﻧﻜﻨﻴﺪ ﻛﻪ اﺳﺘﻘﺒﺎل و اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻣﺮدم ﭼﻄﻮر ﺑـﻮد‪ .‬آﻗـﺎ‬
‫‪984‬‬
‫ﺣﺴﺎس ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻲﮔﻔﺖ ﺧﻮد ﻣﻦ ﻫﻢ وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﻣﻲروم ﺳﻌﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻢ واﻧﻤﻮد ﻛﻨﻢ ﺧﺒﺮي ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪".‬‬
‫آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻧﻴﺰ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ از ﺗﻌﺮﻳﻒﻫﺎ و ﺗﻤﺠﻴﺪﻫﺎ ﭼﻨﺪان ﺑﺪش ﻧﻤﻲآﻳﺪ‪ .‬ﺗﻤﻠﻖﮔﻮﻳﻲﻫﺎ وﺷﺮكﮔـﻮﻳﻲﻫـﺎي ﻓﺨﺮاﻟـﺪﻳﻦ‬
‫ﺣﺠﺎزي ﻛﻪ اﻏﻠﺐ در ﺣﻀﻮر آﻗﺎ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ و ﺣﺎجآﻗﺎ را "اﻣﺎم زﻣﺎن" و " داراي ﻋﻤﺮ ﺟﺎوﻳﺪ" ﻣـﻲﺧﻮاﻧـﺪ ﺑـﻪ ﻣـﺬاق او‬
‫‪985‬‬
‫ﺧﻮش ﻣﻲآﻣﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻛﺴﻲ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ از اﻳﻦ ﺑﺎجﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬ﺧﻮد ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫" روزي در ﺣﻀﻮر آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻓﺮزﻧﺪش اﺣﻤﺪ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﺑﻨﻲﺻﺪر"اﷲ اﻛﺒﺮ" را ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺗﻜﺮار ﻣﻲ ﻛﻨﺪ اﻣـﺎ‬
‫وﻗﺘﻲ ﺑﻪ "ﺧﻤﻴﻨﻲ رﻫﺒﺮ" ﻣﻲرﺳﺪ ﻟﺐ ﻓﺮو ﻣﻲﺑﻨﺪد‪ .‬ﻣﻌﻨﻲ اﻳﻦ ﻛﺎر او اﻳﻦ اﺳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻣﺎم را ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻗﺒﻮل ﻧﺪارد‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‬
‫ﺑﻠﻪ‪ .‬ﭼﻮن اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺷﺮك ﻣﻲداﻧﻢ و ﺗﻌﺠﺐ ﻣﻲﻛﻨﻢ آﻗﺎ ﭼﻄﻮر ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل آن را ﻣﻤﻨﻮع ﻧﺴﺎﺧﺘﻪاﻧﺪ! او ﺣﺮﻓﻲ ﻧﺰد اﻣﺎ ﻗﻴﺎﻓـﻪاي‬
‫‪986‬‬
‫ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﻣﺎﻳﻞ ﻧﻴﺴﺖ اﻳﻦ ﺑﺤﺚ اداﻣﻪ ﻳﺎﺑﺪ‪".‬‬
‫آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ از ﻫﻤﺎن اﺑﺘﺪا ﻛﻪ وارد ﺧﺎك اﻳﺮان ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺻﺤﺒﺖﻫﺎ و ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎﻳﺶ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺤﺒﻮﺑﻴﺖ ﻛﺴـﻲ‬
‫را در ﻋﺮض ﺧﻮد ﺑﺒﻴﻨﺪ‪ .‬آﻧﭽﻨﺎن ﻛﻪ در ﺑﺎﻻ ذﻛﺮ ﺷﺪ ﻣﺤﺒﻮﺑﻴﺖ ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺷﺮﻳﻌﺘﻤﺪاري و ﻣﻨﺘﻈﺮي و ﺣﺘﻲ اﺳﺘﺨﻮان ﭘﻮﺳـﻴﺪه‬
‫ﻣﺼﺪق‪ ،‬او را ﺑﻪ واﻛﻨﺶ واﻣﻲداﺷﺖ‪ .‬او در ﺣﻜﻢ ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮي ﺑﺎزرﮔﺎن‪ ،‬ﺧﻮد را ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﺧﺪا داﻧﺴﺖ و ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫"ﻣﻦ ﻳﻚ ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻳﮕﺮي ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪﻫﻢ‪ ،‬و آن اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻦ اﻳﺸﺎن را ]ﺑﺎزرﮔﺎن[ﺣﺎﻛﻢ ﻛﺮده ام‪ ،‬ﻳﻚ ﻧﻔﺮ آدﻣﻲ ﻫﺴﺘﻢ ﺑﻪ واﺳﻄﻪ‬
‫‪987‬‬
‫وﻻﻳﺘﻲ ﻛﻪ از ﻃﺮف ﺷﺎرع ﻣﻘﺪس دارم اﻳﻦ را ﻗﺮار دادهام‪".‬‬
‫او ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮي ﻛﻪ در اوﻟﻴﻦ ﺳﺎﻟﮕﺮد وﻓﺎت دﻛﺘﺮ ﻣﺼﺪق ﭘﺲ از ﭘﻴﺮوزي اﻧﻘﻼب‪ ،‬در اﺣﻤﺪآﺑﺎد ﺟﻤﻊ‬
‫ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ ":‬ول ﻛﻨﻴﺪ اﻳﻦ اﺳﺘﺨﻮان ﭘﻮﺳﻴﺪه را" و ﺑﻌﺪ از ﻓﻮت آﻳﺖاﷲ ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﻲ و اﺟﺘﻤـﺎع ﺑـﺎورﻧﻜﺮدﻧﻲ ﺑـﻴﺶ از دو‬
‫ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻮدﺟﻮش ﺑﺮ ﭘﻴﻜﺮ ﭘﺎك او ﮔﺮد آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬آن را ﺑﺮاي اﺳﻼم و ﺧﺪا داﻧﺴﺖ و اﻇﻬﺎر داﺷﺖ‪:‬‬
‫" ﻣﺮدم ﺑﺎ آن ﺷﻮر ﺧﻮدﺷﺎن رﻳﺨﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻫﺎ و ﺑﻪ ﺳﺮ و ﺳﻴﻨﻪ ﺧﻮدﺷﺎن زدﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ اﻳﻦ ﻋﺎﻟﻢ و ﻧﺎﺋﺐ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻣﺎ از دﻧﻴﺎ‬
‫‪988‬‬
‫رﻓﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺮاي اﺳﻼم ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺮدم ﻫﻴﺎﻫﻮﻳﺸﺎن ﺑﺮاي ﺧﺪا اﺳﺖ‪".‬‬
‫ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر درﻣﺘﻦ ﺣﺮﻛﺖ اﻧﻘﻼب ﺑﻮد اﻣﺎ ﻧﻪ ﻋﻜﺴﻲ از او ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲﺷﺪ و ﻧﻪ او ﺗﻼش ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ ﺧﻮد را ﻣﻄﺮح ﻛﻨـﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻴﺎن ﻋﻜﺲﻫﺎي آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ در ﭘﺎرﻳﺲ ﻛﻤﺘﺮ ﻋﻜﺴﻲ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ او را در ﻛﻨﺎر آﻳﺖاﷲ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻋﻜﺲﻫـﺎﻳﻲ‬
‫را ﻛﻪ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﺟﻤﻊ ﻣﻲﻛﺮد و ﭘﺲ از ﺟﺪا ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻋﻜﺲﻫﺎي ﺧﻮد ﺑﻘﻴﻪ ﻋﻜﺲﻫـﺎ را ﺑـﻪ ﺻـﺎﺣﺒﺎن ﺗﺤﻮﻳـﻞ‬
‫ﻣﻲداد‪989 .‬و از ﻋﺠﺎﻳﺐ روزﮔﺎر اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از اﺗﻬﺎﻣﺎت ﺳﺎلﻫﺎي ﺑﻌﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ اﻳﻦﻫﻤﻪ از ﺧﻮدﻧﻤـﺎﻳﻲ وﺳـﻮاس و‬
‫‪990‬‬
‫ﭘﺮﻫﻴﺰ دارد‪ ،‬ﺧﻮدﺧﻮاﻫﻲ و ﺗﻜﺒﺮ ﺑﻴﺎن ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺮ ﺳﺮ اﺻﻮل اﺳﺎﺳﻲ زﻧﺪﮔﻲاش‪ ،‬اﺳﺘﻘﻼل و آزادي‪ ،‬ﻫﻴﭻﮔﺎه ﻧﻪ ﻛﻮﺗﺎه آﻣﺪ و ﻧﻪ ﺳﺎزش ﻛﺮد‪ .‬در ﻃﻮل اﻳﻦ ﺳـﺎﻟﻴﺎن‬
‫ﻫﺮﻛﺠﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ او ﻓﺮﺻﺖ اﻇﻬﺎرﻧﻈﺮ درﺑﺎره او را ﭘﻴﺪا ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﻓﻮرا و ﺑﻲﻣﻘﺪﻣﻪ اوﻟﻴﻦ دﺳﺖآوﻳﺰ ﺣﻤﻠﻪﺷﺎن ﻏﺮور ﺑﻨﻲﺻـﺪر‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎ از آنﻫﺎ درﺑﺎره ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺳﻮال ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻳﻦ ﺟﻮاب را ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﻛﻪ ‪ ":‬واﻻ ﻳﻜﻲ از اﻳﺮاداﺗﺶ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ‪...‬اﻳﺮاداﺗﺶ‬
‫‪991‬‬
‫ﺧﻴﻠﻲ زﻳﺎد اﺳﺖ!‪...‬ﻋﺮﺿﻢ ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺘﺘﺎن ﻛﻪ‪...‬ﺑﻠﻪ‪ ...‬ﺧﻴﻠﻲ از ﺧﻮد راﺿﻲ ﺑﻮد!"‬
‫ﺣﺎل ﺟﺪا از اﻳﻨﻜﻪ اﺻﻮﻻ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻓﺮدي و ﺷﺨﺼﻲ ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﮔﻔﺘﻪﻫﺎ و ﻛﺮدهﻫﺎ ارﺗﺒـﺎط داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬اﮔـﺮ‬
‫ﻣﻨﻈﻮر از ﺧﻮدﺧﻮاﻫﻲ و ﻏﺮور‪ ،‬ﺑﺎج ﻧﺪادن‪ ،‬اﻳﺴﺘﺎدن ﻗﺮص و ﻣﺤﻜﻢ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﻠﺖ وﺣﺮفﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻜﺮرا در ﺑﺎﻻ از او‬
‫ﻧﻘﻞ ﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ اﺳﻤﺶ ﺧﻮدﺧﻮاﻫﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬دﮔﺮﺧﻮاﻫﻲ و ﻣﻠﺖﺧﻮاﻫﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮدﺧﻮاه آن ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑـﺮ ﺳـﺮ ﻣﺼـﺎﻟﺢ ﻣﻠـﺘﺶ‬
‫ﺳﺎزش ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ دوش ﻣﺮدم ﺳﻮار ﺷﺪه و اﺳﺘﺒﺪاد را ﺣﺎﻛﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺧﻮدﺧﻮاه ﻛﺴﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ‪ 42‬ﺳـﺎل در‬

‫‪١٠٢‬‬
‫ﺗﺒﻌﻴﺪ ودر ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻓﻘﺮ و ﺗﻨﮕﺪﺳﺘﻲ ﺑﺮاي آزادي و اﺳﺘﻘﻼل وﻃﻨﺶ ﻣﺒﺎرزه ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻮدﺧﻮاه ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻧﺎز و ﻧﻌﻤـﺖ و‬
‫در ﻣﻨﺘﻬﺎي ﺧﻮﺷﻲ و ﺳﻌﺎدت در اﻳﺮان از ﻣﺎل ﻣﺴﺘﻀﻌﻒ و ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻀﻌﻒ ﻣﻲﺧﻮرد و ﭘﺴﺖ ﻗﺒﻮل ﻣﻲﻛﻨـﺪ و ﺻـﻴﻐﻪﺑـﺎزار راه‬
‫ﻣﻲاﻧﺪازد و ﭘﻮل ﭘﺎرو ﻣﻲﻛﻨﺪ وﻗﺪرت و ﺛﺮوت و ﻣﻜﻨﺖ را ﺑﺎ ﻫﻢ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﭼﻄﻮر اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻨـﻲﺻـﺪر در ﺑﺮاﺑـﺮ ﻣـﺮدم‬
‫ﺧﺎﺿﻊ و ﺧﺎﺷﻊ اﺳﺖ‪ ،‬داﺋﻢ آنﻫﺎ را ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺪام در ﻣﻴﺎن آنﻫﺎﺳﺖ‪ ،‬ﮔﺎه ﺑﺎ اﺗﻮﺑﻮس ﺑﻪ ﺳﺮﻛﺎر ﻣﻲرود‪992،‬در ﺟﺒﻬﻪﻫﺎ‬
‫در ﺳﻨﮕﺮ روي ﺧﺎك ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻋﻜﺲﻫﺎﻳﺶ در ﺟﺒﻬﻪ ﺑﻴﻦ ﺳﺮﺑﺎزان رده ﭘﺎﻳﻴﻦ اﺳﺖ‪ ،‬در ﺳﻴﻨﻲ آنﻫﺎ ﻏﺬا ﻣﻲﺧﻮرد و‬
‫ﺑﺮ ﻗﺎﻳﻖ آنﻫﺎ ﺳﻮار ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎ ﺷﻠﻮار ﻛﺮدي و ﭘﻴﺮاﻫﻦ ﺳﻪدﮔﻤﻪ در ﭼﺎدر ﻋﺸﺎﻳﺮ ﻧﺸﺴﺖ و ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و زﻣـﺎﻧﻲﻛـﻪ‬
‫روزﻧﺎﻣﻪ ﻋﻜﺲ او را درﺣﺎل ﻧﻤﺎز ﭼﺎپ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺑﺮﻣﻲآﺷﻮﺑﺪ و اﻋﺘﺮاض ﻣﻲﻛﻨﺪ؛ اﻣﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺻﺤﺒﺖ از اﻧﺤﺼﺎر و اﺳﺘﺒﺪاد ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻴﺎن ﻣﻲآﻳﺪ ﻣﺤﻜﻢ ﻣﻲاﻳﺴﺘﺪ و ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻗﻴﻤﺖ زﻳﺮ ﺑﺎر ﻇﻠﻢ ﻧﻤﻲرود و در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻗﺒﻀﻪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻗﺪرت ﻣﻠﺖ ﻛﻮﺗﺎه ﻧﻤـﻲآﻳـﺪ‬
‫ﻧﺎﻣﺶ ﻣﻲﺷﻮد ﺧﻮدﺧﻮاه و از ﺧﻮدراﺿﻲ؟ ﺑﻠﻪ‪ .‬آﻗﺎﻳﺎن ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﺮ ﺳﺮ راﻫﺸﺎن اﻳﺴﺘﺎده اﺳـﺖ‪ .‬اﮔـﺮ "ﺑﻠـﻪ‬
‫ﻗﺮﺑﺎنﮔﻮ" و "ﭼﺸﻢ و ﺳﻤﻌﺎ و ﻃﺎﻋﺘﺎ" و" ﻣﻄﻴﻊ اواﻣﺮ ذات ﻣﻠﻮﻛﺎﻧﻪ" و ﻋﻤﻠﻪ دﺳﺖ اﺳﺘﺒﺪادﺷـﺎن ﺑﺎﺷـﻲ وﻫـﻴﭻ ﻣﺰاﺣﻤﺘـﻲ‬
‫ﺑﺮاﻳﺸﺎن اﻳﺠﺎد ﻧﻜﻨﻲ و ﭼﻮنوﭼﺮا ﻧﻜﻨﻲ و دم ﻧﺰﻧﻲ ‪ ،‬داراي ﺻﻔﺎت ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه و ﺧﺼﺎل ﻧﻴﻜﻮ و آﻳﻨﻪ ﺗﻤﺎمﻧﻤﺎي ﺧﻮﺑﻲ ﻫﺴـﺘﻲ و‬
‫اﮔﺮ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﻤﺎﻣﻴﺖﺧﻮاﻫﻲﺷﺎن ﺻﺪاي اﻋﺘﺮاض ﺑﻠﻨﺪ ﻛﻨﻲ و در ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﺪرت ﻣﻄﻠﻘﻪﺷﺎن ﻓﺮﻳﺎد ﺑﺰﻧﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ ﻣﻠـﺖ ﺳـﺪ‬
‫راﻫﺸﺎن ﺷﻮي و ﺣﻴﻒ وﻣﻴﻞ ﺑﻴﺖاﻟﻤﺎل را ﺑﺎزﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻨﻲ‪ ،‬ﺧﻮدﺧﻮاه و ازﺧﻮدراﺿﻲ و ﻣﻐﺮور ﻫﺴﺘﻲ‪ .‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻫﻤﻴﻦ ﺗﻘﺴـﻴﻢ‬
‫ﺑﻨﺪي اﺳﺖ ﻛﻪ اﻣﺜﺎل ﻣﻴﺮﺣﺴﻴﻦ ﻣﻮﺳﻮي ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﭼﻬﺮه ﻣﺘﻮاﺿﻊ و اﻓﺘﺎده و ﺧﺪﻣﺘﮕﺰار ﻗﺮن وﻣﺤﺒﻮب و ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣـﻲﺷـﻮد‬
‫ﺧﻮدﺧﻮاه و ﻣﺘﻜﺒﺮ و ﻣﻐﻀﻮب‪ .‬ﻋﻴﻨﺎ ﻫﻤﻴﻦ اﺗﻬﺎﻣﺎت ﻣﺘﻮﺟﻪ دﻛﺘﺮ ﻣﺼﺪق ﻧﻴﺰ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺨﺎﻟﻔﺎﻧﺶ‪ ،‬ﻛﻪ اﻛﺜﺮا از دﺳﺘﻪ ﺣﺎﻛﻤﺎن‬
‫ﻓﻌﻠﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ او را ﺑﻪ ﺧﻮدراﻳﻲ‪ ،‬ﺗﻜﺒﺮ و ﺑﻲاﻋﺘﻨﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻓﺮاﻣﻴﻦ ﻛﺎﺷﺎﻧﻲ ﻣﺘﻬﻢ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬از آن ﺟﻤﻠﻪ اﺳـﺖ ﺳـﺨﻨﺎن ﻫﺎﺷـﻤﻲ‬
‫رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﻛﻪ درﺑﺎره ﻣﺼﺪق ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪ ":‬ﻣﺼﺪق ﺑﺎر ﺧﻮدش را ﺑﺎر ﻛﺮده ﺑﻮد‪ ،‬ﺧﻴﺎل ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ روﺣﺎﻧﻴﺖ ﻧﺪارد و‬
‫‪993‬‬
‫آراء ﻣﺮدم را ﭘﺸﺖ ﺳﺮ دارد‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬راه ﭘﻴﺸﻮا را در ﭘﻴﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫رﻓﺘﺎري ﻛﻪ از آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ در ﺧﺮداد ‪ 60‬و از آنﻫﻨﮕﺎم ﺗﺎ ﻣﺮﮔﺶ دﻳﺪﻳﻢ ﭼﻨﺪان ﺗﻌﺠﺐاﻧﮕﻴﺰ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺗﻤﺎم ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﻛﺘﺐ‬
‫اﻟﺒﻴﻊ و وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ آﻣﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﻋﻤﻠﻲ ﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ آﻳﺖاﷲ ﺳﺨﻨﺎن دﻳﮕﺮي ﻫﻢ زده ﺑﻮد‪ .‬ﭘﺲ ﺣﺮفﻫﺎي ﭘﺎرﻳﺲ ﭼـﻪ؟ ﻣﮕـﺮ آﻗـﺎي‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻲ آنﻫﻤﻪ درﺑﺎره آزادي ﺑﻴﺎن و روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ ﺳﺨﻦ ﻧﮕﻔﺘﻪ ﺑﻮد؟ ﻣﮕﺮ در ﻗﺮآن ﻧﻴﺎﻣﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ "ﺑﻪ ﻋﻬـﺪﻫﺎي‬
‫ﺧﻮد ﻋﻤﻞ ﻛﻨﻴﺪ"؟ ﻣﮕﺮ ﺗﻌﻬﺪ ﻧﻜﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ آزادي ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت و دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪﺗﺮ از ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻏﺮﺑـﻲ را ﺑﺮاﻳﻤـﺎن ﺑـﻪ‬
‫ارﻣﻐﺎن ﺑﻴﺎورد؟ آﻳﺖاﻟﻠﻬﻲ ﻛﻪ در ﭘﺎرﻳﺲ و ﭼﻨﺪ ﻣﺎه ﭘﺲ از آن ﺳﺨﻦ از دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ و آزادي ورﺣﻤﺖ واﺳﻼم وﻋﺪاﻟﺖ ﻣـﻲزد‬
‫ﭼﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺧﻮد رﺟﻌﺖ ﻛﺮد و ﺑﻪ ﻗﻠﻊ و ﻗﻤﻊ رو آورد؟ اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺎن ﻛﺠﺎ ﺑﺎ ﺗﻌﻬﺪاﺗﺶ ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ؟ اﻳﻦﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺧـﻮد‬
‫اوﺳﺖ ﻛﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫"آﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲزﻧﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦﻫﺎ ﻣﺴﻴﺮﺷﺎن ﻏﻠﻂ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺴﻴﺮ ﻣﺎ ﻣﺴﻴﺮ ﻧﻔﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﻠﻲ ﻛﺮدن ﻧﻔـﺖ‬
‫‪994‬‬
‫ﭘﻴﺶ ﻣﺎ ﻣﻄﺮح ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﺎ اﺳﻼم ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ‪".‬‬
‫"در اﻧﻘﻼﺑﻲ ﻛﻪ در اﻳﺮان ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪ در ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ اﻳﻦ ﻣﻤﻠﻜﺖ ﻓﺮﻳﺎد ﻣﺮدم اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺎ اﺳﻼم ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺮدم ﻗﻴـﺎم‬
‫‪995‬‬
‫ﻧﻜﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻤﻠﻜﺘﺸﺎن دﻣﻜﺮاﺳﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪".‬‬
‫"ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻛﻪ از دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ ﺣﺮف ﻣﻴﺰﻧﻨﺪ ﮔﻮش ﻧﺪﻫﻴﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﺑﺎ اﺳﻼم ﻣﺨﺎﻟﻔﻨﺪ‪ .‬ﻣﻴﺨﻮاﻫﻨﺪ ﻣﻠﺖ را از ﻣﺴﻴﺮ ﺧـﻮدش ﻣﻨﺤـﺮف‬
‫‪996‬‬
‫ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﻗﻠﻤﻬﺎي ﻣﺴﻤﻮم‪ ،‬آﻧﻬﺎﻳﻲ را ﻛﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻠﻲ و دﻣﻜﺮاﺗﻴﻚ و اﻳﻨﻬﺎ را ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻣﻲﺷﻜﻨﻴﻢ‪".‬‬
‫"آنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺳﻢ دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﻢ دﻣﻜﺮات ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻣﻤﻠﻜﺖ را ﺑﻪ ﻓﺴﺎد و ﺗﺒﺎﻫﻲ ﺑﻜﺸﻨﺪ‪ ،‬اﻳـﻦﻫـﺎ ﺑﺎﻳـﺪ ﺳـﺮﻛﻮب‬
‫‪997‬‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻠﺖ آنﻫﺎ را ﺳﺮﻛﻮب ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﻛﺎري ﻧﻜﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺎب ﻏﻀﺐ ﺑﺎز ﺷﻮد‪".‬‬
‫"ﺷﻤﺎ روﺷﻨﻔﻜﺮ ﻫﺴﺘﻴﺪ و آزادي ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ آزادي ﻓﺤﺸﺎ را ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﻧﺤﻮ آزادي ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﻛﻪ ﺟﻮاﻧﺎن ﻣﺎ را‬
‫ﻓﺎﺳﺪ ﻛﻨﺪ‪.‬ﻣﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻣﻤﻠﻜﺖ را ﺣﻔﻆ ﻛﻨﻴﻢ و ﺣﻔﻆ ﻣﻤﻠﻜﺖ ﺑﻪ آن آزادي ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻳﻦ آزادي ﻣﻤﻠﻜﺖ را‬
‫‪998‬‬
‫ﺑﺮ ﺑﺎد ﻣﻲ دﻫﺪ‪ .‬اﻳﻦ آزادي ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ‪ ،‬آزادي دﻳﻜﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪".‬‬

‫‪١٠٣‬‬
‫"ﻣﻦ اﻧﻘﻼﺑﻲ ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺎ اﻧﻘﻼﺑﻲ ﺑﻮدﻳﻢ اﺟﺎزه ﻧﻤﻲدادﻳﻢ اﻳﻨﻬﺎ اﻇﻬﺎر وﺟﻮد ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎم اﺣﺰاب را ﻣﻤﻨﻮع اﻋﻼم ﻣﻲﻛـﺮدﻳﻢ‪،‬‬
‫ﺗﻤﺎم ﺟﺒﻬﻪﻫﺎ را ﻣﻤﻨﻮع اﻋﻼم ﻣﻲﻛﺮدﻳﻢ و ﻳﻚ ﺣﺰب و آن ﺣﺰب اﷲ‪ ،‬ﺣﺰب ﻣﺴﺘﻀﻌﻔﻴﻦ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدادﻳﻢ و ﻣﻦ ﺗﻮﺑﻪ ﻣﻲﻛﻨﻢ‬
‫‪999‬‬
‫از اﻳﻦ اﺷﺘﺒﺎﻫﻲ ﻛﻪ ﻛﺮدم‪".‬‬
‫"ﻳﻚ ﻧﻔﺮ آدﻣﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﻤﻠﻜﺖ ﻳﺎ ﮔﺮوه را ﻓﺴﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ اﺻﻼح ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻳﻦ را ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﺗﻬﺬﻳﺐ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﺎﺑﻮد ﻛﺮد ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫‪1000‬‬
‫ﻏﺪه ﺳﺮﻃﺎﻧﻲ را ﺑﺎﻳﺪ از ﺟﺎﻣﻌﻪ دور ﻛﺮد و دور ﻛﺮدﻧﺶ ﻫﻢ ﺑﻪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻋﺪاﻣﺶ ﻛﻨﻨﺪ‪".‬‬
‫"ﻳﻜﻲ از اﻳﻦﻫﺎ آﻣﺪه ﺑﻮد ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﭼﺮا ﺑﻌﻀﻲ از اﻳﻦﻫﺎ را ﻣﻲﻛﺸﻨﺪ! اﻳﻦﻫﺎ ﺑﺎز ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺪارﻧﺪ ﻛﻪ اﺳﻼم در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻛﻪ‬
‫ﺗﺮﺑﻴﺖ اﺳﺖ‪ ،‬ﻳﻚ ﻣﻜﺘﺐ ﺗﺮﺑﻴﺖ اﺳﺖ‪ ...‬اﮔﺮ ﻣﺎ ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ ﻣﺴﺎﻣﺤﻪ ﻛﻨﻴﻢ در ﻗﻀﺎوت ‪ ،‬ﺗﺎ آﺧﺮ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﻣﺎ ﺑﺎ ﻫـﻴﭻﻛـﺲ‬
‫‪1001‬‬
‫ﻗﻮم و ﺧﻮﻳﺸﻲ ﻧﺪارﻳﻢ ‪ .‬ﻣﺎ ﻣﻄﻴﻊ اﺳﻼم ﻫﺴﺘﻴﻢ و اﺣﻜﺎم اﺳﻼم را ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺟﺎري ﻛﻨﻴﻢ‪".‬‬
‫"ﻣﺎ دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ آن آزادي را ﻛﻪ ﻗﺒﻼٌ دادﻳﻢ ﺑﺪﻫﻴﻢ و ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺑﮕﺬارﻳﻢ اﻳﻦ اﺣﺰاب ﻛﺎر ﺧﻮدﺷﺎن را اداﻣﻪ ﺑﺪﻫﻨـﺪ‪ .‬ﻣـﺎ‬
‫ﺷﺮﻋﺎَ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﻣﻬﻠﺖ ﺑﺪﻫﻴﻢ‪ .‬ﺷﺮﻋﺎَ ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻬﻠﺖ ﺑﺪﻫﻴﻢ‪ .‬ﻣﺎ آزادي دادﻳﻢ و ﺧﻄﺎ ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺣﻴﻮاﻧـﺎت درﻧـﺪه‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺑﺎ ﻣﻼﻳﻤﺖ رﻓﺘﺎر ﺑﻜﻨﻴﻢ‪ .‬دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲﮔﺬارﻳﻢ ﻫﻴﭻ ﻧﻮﺷﺘﻪاي از اﻳﻦﻫﺎ در ﻫـﻴﭻ ﺟـﺎي ﻣﻤﻠﻜـﺖ ﭘﺨـﺶ ﺷـﻮد‪ .‬ﺗﻤـﺎم‬
‫‪1002‬‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎﻳﺸﺎن از ﺑﻴﻦ ﻣﻲﺑﺮﻳﻢ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺷﺪت رﻓﺘﺎر ﻛﺮد و ﺑﺎ ﺷﺪت رﻓﺘﺎر ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻛﺮد‪".‬‬
‫"اﻳﻦ ﺟﻨﺎﻳﺘﻜﺎرﻫﺎ ﻛﻪ در ﺑﺎزداﺷﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﺘﻬﻢ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺟﺮﻣﺸﺎن ﻣﺤﺮز اﺳﺖ؛ ﺑﺎﻳﺪ ﻓﻘﻂ ﻫﻮﻳﺖ آﻧﻬﺎ را ﺛﺎﺑـﺖ ﻛـﺮد و‬
‫ﺑﻌﺪ آﻧﻬﺎ را ﻛﺸﺖ‪ .‬اﺻﻼً اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﺗﺮﺣﻤﻲ درﻣﻮرد آﻧﻬﺎ ﻣﻮرد ﻧﺪارد‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺎ اﻳﻨﻬﺎ را ﻧﻜﺸﻴﻢ‪ ،‬ﻫﺮ‬
‫ﻳﻜﻲ ﺷﺎن ﻛﻪ ﺑﻴﺎﻳﺪ ﺑﻴﺮون ﻣﻴﺮود آدم ﻣﻲﻛﺸﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل زﻧﺪان ﻛﺎر درﺳﺖ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬اﻳـﻦ ﻋﻮاﻃـﻒ ﺑﭽـﻪ ﮔﺎﻧـﻪ را ﻛﻨـﺎر‬
‫‪1003‬‬
‫ﺑﮕﺬارﻳﺪ‪".‬‬

‫روحاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻣﺮد ﺳﺎل ‪ 1979‬ﻣﺠﻠﻪ ﺗﺎﻳﻢ‬

‫"راﺟﻊ ﺑﻪ دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب و راﺟﻊ ﺑﻪ ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ دادﮔﺎه اﻧﻘﻼباﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻦ ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻨﺠـﺎ ﺳﺴـﺘﻲ ﺑﺸـﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻨﺠﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺟﺪﻳﺖ ﺟﻠﻮﻳﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺸﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺟﻠﻮي اﻳﻦ ﻓﺴﺎدﻫﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺸﻮد‪ .‬ﺣﺎﻻ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ ﻧﮕﻪ دارﻧﺪ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻛﻨﻨﺪ ﻳـﺎ اﮔـﺮ‬
‫‪1004‬‬
‫واﻗﻌﺎً ﻣﺴﺘﺤﻖ ﺣﺪود ﺷﺮﻋﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺣﺪود ﺷﺮﻋﻲ را ﺟﺎري ﺑﻜﻨﻨﺪ ﻛﻪ زﻧﺪاﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺤﻞ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪".‬‬
‫"آﻗﺎﻳﺎن ﺑﻌﻀﻰﺷﺎن ﻣﻰﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬ﻣﺴﺎﻟﻪ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‪ ،‬اﮔﺮ ﻳﻚ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺗﺸـﺮﻳﻔﺎﺗﻰ ﺑﺎﺷـﺪ ﻣﻀـﺎﻳﻘﻪ ﻧـﺪارﻳﻢ‪ ،‬اﻣـﺎ اﮔـﺮ ﺑﺨﻮاﻫـﺪ‬
‫‪1005‬‬
‫دﺧﺎﻟﺖﺑﻜﻨﺪ در اﻣﻮر‪ ،‬ﻧﻪ‪ ،‬ﻣﺎ آن را ﻗﺒﻮل ﻧﺪارﻳﻢ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻻزم اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺮﺗﺪ ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ‪".‬‬
‫‪1006‬‬
‫"ﻫﺮﻛﻪ ﺑﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا اﻫﺎﻧﺖ ﻛﻨﺪ ‪ ،‬ﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺋﻤﻪ ﻫﺪي اﻫﺎﻧﺖ ﻛﻨﺪ ‪ ،‬واﺟﺐاﻟﻘﺘﻞ اﺳﺖ‪".‬‬
‫"ﻗﻴﺎم ﻛﺮدن ﺑﺮ ﺧﻼف ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻰ‪ ،‬ﺟﺰاﻳﺶ ﺟﺰاى ﺑﺰرﮔﻰ اﺳﺖ ‪.‬ﻗﻴﺎم ﺑﺮ ﺿﺪ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻰ در ﺣﻜﻢ ﻛﻔﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻻﺗﺮ‬
‫‪1007‬‬
‫از ﻫﻤﻪ ﻣﻌﺎﺻﻰ اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻌﺎوﻳﻪ ﻗﻴﺎم ﻣﻰﻛﺮد‪ ،‬ﺣﻀﺮت اﻣﻴﺮ ﻗﺘﻠﺶ را واﺟﺐ ﻣﻰداﻧﺴﺖ‪".‬‬

‫‪١٠٤‬‬
‫"آﻧﻜﻪ ﻣﻜﺘﺒﻲ را ﻣﺴﺨﺮه ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬اﺳﻼم را ﻣﺴﺨﺮه ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺘﻌﻤﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺮﺗﺪ ﻓﻄﺮي اﺳﺖ‪ .‬زﻧﺶ ﺑﺮاﻳﺶ ﺣـﺮام اﺳـﺖ‪.‬‬
‫‪1008‬‬
‫ﻣﺎﻟﺶ ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ورﺛﻪ داده ﺷﻮد‪ .‬ﺧﻮدش ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻘﺘﻮل ﺷﻮد‪".‬‬
‫"ﻣﻠﻲﮔﺮاﻳﻲ ﻣﺨﺎﻟﻒ اﺳﻼم اﺳﺖ‪"1009".‬ﻣﻠﻲ ﮔﺮاﻳﻲ ﺑﺮ ﺧﻼف اﺳﻼم اﺳﺖ اﻳﻦ ﺑﺮ ﺧﻼف دﺳﺘﻮر ﺧﺪاﺳﺖ و ﺑـﺮ ﺧـﻼف ﻗـﺮآن‬
‫‪1012‬‬
‫ﻣﺠﻴﺪ اﺳﺖ‪" 1010".‬ﻣﻠﻲﮔﺮاﻳﻲ اﺳﺎس ﺑﺪﺑﺨﺘﻲ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ اﺳﺖ"‪" 1011‬ﻣﺎ از اﻳﻦ ﻣﻠـﻲﻫـﺎ ﻫـﻴﭻ ﻧﺪﻳـﺪﻳﻢ ﺟـﺰ ﺧﺮاﺑﻜـﺎري"‬
‫‪1013‬‬
‫"آنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻣﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻣﻠﺖ را اﺣﻴﺎ ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﻣﻘﺎﺑﻞ اﺳﻼم اﻳﺴﺘﺎدهاﻧﺪ"‬
‫"ﻣﺎ ﭼﻘﺪر از اﻳﻦ ﻣﻠﻴﺖ ﺳﻴﻠﻲ ﺧﻮردﻳﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ در زﻣﺎن ﻣﻠﻴﺖ‪ ،‬در زﻣﺎن آنﻛﺲ ﻛﻪ آنﻗـﺪر ازش ﺗﻌﺮﻳـﻒ‬
‫ﻣﻴﻜﻨﻨﺪ]ﻣﺼﺪق[ ﭼﻪ ﺳﻴﻠﻲ ﺑﻪ ﻣﺎ زدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﺪرﺳﻪ ﻓﻴﻀﻴﻪ را ﺑﻪ ﻣﺴﻠﺴﻞ ﺑﺴﺘﻨﺪ ‪ .‬ﺑﺮوﻧﺪ ﻛﻨﺎر اﻳـﻦﻫـﺎ‪،‬‬
‫‪1014‬‬
‫ﺑﺮوﻧﺪ ﮔﻢ ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎ از آنﻫﺎ ﺿﺮﺑﻪ ﺧﻮردﻳﻢ‪".‬‬
‫ﭘﺲ از اﻳﻦﺣﺮفﻫﺎ درﺑﺎره ﻣﺼﺪق‪ ،‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﭘﻴﺎﻣﻲ از ﻃﺮﻳﻖ اﺷﺮاﻗﻲ ﺑﺮاي آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻓﺮﺳﺘﺎد‪:‬‬
‫"اﺷﺮاﻗﻲ آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ ﻛﻪ آﻗﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺷﻤﺎ را ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﺑﺮاي رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬـﻮري از آﻗـﺎ ﺣﻤـﺎﻳﺘﻲ ﻧﺨﻮاﺳـﺘﻢ و ﺑـﺎ‬
‫ﺣﻤﺎﻳﺖ اﻳﺸﺎن رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﻧﺸﺪم و اﻻن ﻛﻪ روزي ‪ 20‬ﺳﺎﻋﺖ ﺑﺮاي وﻃﻨﻢ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ ،‬از آﻗﺎ ﻫﻴﭻ ﺣﻤﺎﻳﺘﻲ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻢ‪ ،‬ﻓﻘﻂ‬
‫ﻣﺰاﺣﻤﺘﻲ اﻳﺠﺎد ﻧﻜﻨﺪ‪ .‬اﺷﺮاﻗﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻗﺎ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ اﮔﺮ در ﭼﻬﺎر ﭼﻮب ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻛﺎر ﻛﻨﻲ از ﺷﻤﺎ راﺿﻲ ﺧﻮاﻫﻢ ﺑﻮد‪.‬ﮔﻔـﺘﻢ‪:‬‬
‫ﻣﻦ در ﭼﻬﺎرﭼﻮب ﻛﺎر ﻛﺮدم ﺗﺎ ﺣﺎﻻ از ﻗﺎﻧﻮن ﭘﺎ ﻓﺮاﺗﺮ ﻧﮕﺬاﺷﺘﻪام‪ .‬ﻣﻦ از ﺷﻤﺎ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻢ ﻗﺎﻧﻮن را رﻋﺎﻳﺖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬ﺷـﻤﺎ ﻣﺠﻠـﺲ‬
‫ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ را ﻛﺮدﻳﺪ اﺳﻼﻣﻲ و ﮔﻔﺘﻴﺪ ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎ و دادﮔﺎﻫﻬﺎي اﻧﻘﻼب ﺑﻪ ﻛﺎر ﺧﻮد اداﻣـﻪ دﻫﻨـﺪ و اﺣـﺰاب را ﺑﺴـﺘﻴﺪ‪ .‬ﺷـﻤﺎ‬
‫ﮔﻔﺘﻪاﻳﺪ در اداﻣﻪ ﻣﺠﻠﺲ را ﻣﻨﺤﻞ ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻦ ﻛﺠﺎ از اﻳﻦ ﺣﺮﻓﻬﺎ زدهام؟ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﺟﺮاﺷﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﭼﻘﺪر‬
‫ﺑﺎﻳﺪ از دﺳﺖ ﺷﻤﺎ رﻧﺞ ﺑﺒﺮم؟ ﻫﺮ ﻛﺎري را ﺳﺮ و ﺳﺎﻣﺎن ﻣﻲ ﺑﺨﺸﻢ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻟﮕﺪ ﺧﺮاب ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻣﻲﺗﺮﺳﻴﺪ ﻣﻦ ﻣﺼـﺪق ﺷـﻮم و‬
‫ﺷﻤﺎ ﻛﺎﺷﺎﻧﻲ اﻣﺎ اﻵن ﻣﺤﺒﻮﺑﻴﺘﻢ از ﻣﺼﺪق ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ وﻟﻲ ﻫﻴﭻ وﻗﺖ ﺻﺤﻴﺢ ﻧﺪاﻧﺴﺘﻢ ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺷﻤﺎ ﺑﺎﻳﺴـﺘﻢ‪ .‬ﺷـﻤﺎ ﺑـﺎ‬
‫ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺧﻮد را ﻛﺎﺷﺎﻧﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺧﻮب ﻧﻜﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻧﺸﻮﻳﺪ‪ .‬ﻣﮕﺮ ﻣﻦ ﻧﺨﻮاﺳﺘﻢ دوﻟﺖ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛـﻨﻢ؟ ﺷـﻤﺎ ﻗﺒـﻮل‬
‫ﻛﺮدﻳﺪ و زدﻳﺪ زﻳﺮش‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺎزرﮔﺎن ﻧﻴﺴﺘﻢ و ﭘﻴﺸﻤﺮگ ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﺷﺪ‪ .‬در ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺧﻮد ﻣﺼﺪق را ﻧﺰد ﻣﺮدم ﺑﻲ اﻋﺘﺒﺎر ﻛﺮدﻳـﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺎ ﺣﺮﻓﻬﺎي ﺷﻤﺎ ﻣﺼﺪق ﺑﻲ اﻋﺘﺒﺎر ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺼﺪق ﻣﻈﻬﺮ ﻣﻠﻲ ﻣﺎﺳﺖ و ﭼﻬﺮه ﺟﻬﺎﻧﻲ دارد و اﻵن ﺷﻤﺎ ﭼـﻪ ﭼﻬـﺮه اي در‬
‫ﺟﻬﺎن دارﻳﺪ و ﻣﺼﺪق ﭼﻪ ﭼﻬﺮه اي دارد؟ ﻣﻦ ﻧﺨﻮاﺳﺘﻢ ﺑﺮوم ﺳﺮ ﻗﺒﺮ ﺷﻬﺪاي ﺳﻲﺗﻴﺮ‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﻌﺪ از ﺣﺮفﻫﺎي ﺷﻤﺎ ﻣﻦ رﻓﺘﻢ و‬
‫ﺳﺮ ﻗﺒﺮ ﻫﺮﻳﻚ ﻓﺎﺗﺤﻪ ﺧﻮاﻧﺪم‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ ﻣﺼﺪق را ﺧﺮاب ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ آﻗﺎي ﺳﻨﺠﺎﺑﻲ در ﭘﺎرﻳﺲ ﭘﻴﺶ ﺷﻤﺎ‬
‫‪1015‬‬
‫آﻣﺪ ﺳﻪ روز ﺷﻨﮕﻮل ﺑﻮدﻳﺪ‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﭼﻪ ﺷﺪه؟"‬
‫آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻛﻪ روزﮔﺎري ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد "روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺣﻖ ﻧﺪارﻧﺪ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺷﻮﻧﺪ"‪ 1016‬و ﺣﺘﻲ ﻗﺒﻞﺗﺮ از ﭘﺎرﻳﺲ‪ ،‬در ﻧﺠﻒ ﮔﻔﺘﻪ‬
‫ﺑﻮد ‪":‬ﻣﻨﻈﻮر از ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ رﻫﺒﺮان ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺧﻮد ﺣﻜﻮﻣﺖ را اداره ﻛﻨﻨﺪ‪ 1017".‬و در ﭘﺎرﻳﺲ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﺎنﻃﻮر‬
‫ﻛﻪ در اﺑﺘﺪا آﻣﺪ ﺑﺎرﻫﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ روﺣﺎﻧﻴﻮن ﻣﻨﺼﺐ دوﻟﺘﻲ ﻗﺒﻮل ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد‪ ،‬اﻳﻨﻚ ﺑﺎ ﻛﻤﺎل اﻋﺘﻤﺎدﺑﻪ ﻧﻔﺲ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫"ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮوﻧﺪ ﺳﺮاغ ﻛﺎر ﺧﻮدﺷﺎن و ﻣﻠﺖ را ﺑﮕﺬارﻧﺪ و ﺳﻴﺎﺳﺖ را ﺑﮕﺬارﻧﺪ ﺑﺮاي ﻣـﺎ‪ .‬ﺷـﻤﺎ در اﻳـﻦ ‪50‬‬
‫‪1018‬‬
‫ﺳﺎل ﻫﻴﭻ ﻏﻠﻄﻲ ﻧﻜﺮدﻳﺪ‪.‬ﺷﻤﺎ را ﻣﻦ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻢ‪ .‬ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻢ اﺳﻤﺘﺎن را ﺑﺒﺮم‪ .‬ﺳﺮﺟﺎﻳﺘﺎن ﺑﻨﺸﻴﻨﻴﺪ‪.‬آدم ﺑﺸﻮﻳﺪ‪".‬‬
‫"ﻫﻤﻪ ﻣﺘﺼﺪﻳﺎن روﺣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ اﻻن در ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺑﺎﻻ‪ ،‬از ﺑﺎﺑﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺑﻴﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﺴﺎن دﻳﮕﺮ ﻧﺨﻮاﻫﻨـﺪ ﺗﻮاﻧﺴـﺖ‬
‫اداره اﻳﻦ ﻛﺸﻮر را آﻧﻄﻮر ﺑﻜﻨﻨﺪ ﻛﻪ اﺳﻼم ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ‪ .‬ﺑﺪون آﻧﻬﺎ ﻧﻤﻲﺷـﻮد اداره ﻛـﺮد ﻣﻤﻠﻜـﺖ را‪ .‬ﻣـﺎ ﺟـﻮاب ﺧـﺪا را ﭼـﻪ‬
‫‪1019‬‬
‫ﺑﺪﻫﻴﻢ؟"‬
‫"آﺧﺮ ﺷﻤﺎ در ﻇﺮف ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﺎل ﭼﻪ ﻛﺎر ﻛﺮدﻳﺪ ﺑﺮاى اﻳﻦ ﻛﺸﻮر ﻛﻪ روﺣﺎﻧﻴﻮن را ﻣﻰﮔﻮﺋﻴﺪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎﺷﺪ؟ ﭼﻪ ﻛﺮدﻳﺪ؟ ﭼﻪ ﻛـﺎر‬
‫‪1020‬‬
‫ﻣﺜﺒﺘﻰ ﺷﻤﺎ ﻛﺮدهاﻳﺪ؟ ﺟﺰ ﺣﺮف ﻫﻴﭽﻰ ﻧﺪارﻳﺪ‪".‬‬
‫‪1021‬‬
‫"اﮔﺮ اﺳﻼم را از دﺳﺖ ﺷﻤﺎ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و آﺧﻮﻧﺪ را از ﻣﻠﺖ ﺟﺪا ﻛﺮدﻧﺪ ﺷﻤﺎ ‪ 4‬ﻧﻔﺮ ﻣﻠﻲ ﻫﻴﭻﻛﺎري ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﻜﻨﻴﺪ‪".‬‬
‫‪1022‬‬
‫"روﺣﺎﻧﻴﺖ ﻧﻘﺶ دارد‪ ،‬در ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻫﻢ ﻧﻘﺶ دارد‪ .‬ﻣﺎ ﺣﺎﻻ ﺑﻌﺪ از ﻣﺪتﻫﺎ ﻓﻬﻤﻴﺪﻳﻢﻛﻪ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ﻧﻴﺴﺖ‪".‬‬
‫وﻗﺘﻲ از او ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺻﺤﺒﺖﻫﺎي ﺷﻤﺎ ﺑﺎ آﻧﭽﻪ در ﭘﺎرﻳﺲ ﮔﻔﺘﻴﺪ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻲﻫﻴﭻ ﻗﻴﺪ و ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺘﻲ ﮔﻔﺖ ﻣـﻦ اﮔـﺮ‬
‫ﺻﻼح ﺑﺪاﻧﻢ اﻣﺮوز ﻳﻚ ﺣﺮﻓﻲ ﻣﻲزﻧﻢ‪ ،‬ﻓﺮدا اﮔﺮ ﺻﻼح دﻳﺪم ﻣﺨﺎﻟﻔﺶ را ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ! ﺑﻨﻲﺻﺪراز اوﻟﻴﻦ ﺑﺎري ﻛﻪ اﻳـﻦ ﮔﻔﺘـﻪ را از‬
‫زﺑﺎن آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺷﻨﻴﺪ ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬

‫‪١٠٥‬‬
‫"ﻣﻦ ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﮔﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎ ﺗﻌﻬﺪ ﻛﺮدﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﻣﻮﺳﺴﺎن ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻴﺪ وﺑﺎﻳﺪ ﻋﻤـﻞ ﻛﻨﻴـﺪ‪ .‬اﻳﺸـﺎن ﮔﻔﺘﻨـﺪ ﻧـﻪ ﻫـﻴﭻ‬
‫اﻳﻨﭽﻨﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﻦ اﮔﺮ ﻻزم ﺑﺎﺷﺪ اﻣﺮوز ﻳﻚ ﺣﺮف ﻣﻴﺰﻧﻢ‪ ،‬ﻓﺮدا اﮔﺮ ﺧﻼف آن اﻗﺘﻀﺎ ﻛﺮد‪ ،‬ﺧﻼﻓﺶ را ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪ .‬ﻣـﺎ ﻳﻜﺪﻓﻌـﻪ‬
‫‪1023‬‬
‫ﻫﻤﻴﻨﺠﻮر وا رﻓﺘﻴﻢ!"‬
‫آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ را در دو ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺗﻜﺮار ﻛﺮد‪:‬‬
‫"در ﻧﺠﻒ و ﭘﺎرﻳﺲ ﻳﻚ ﺣﺮفﻫﺎﻳﻲ زدم ﻛﻪ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ اﺳﻼم ﭘﻴﺮوز ﺷﻮد‪ ،‬روﺣﺎﻧﻴﻮن ﻣﻲروﻧﺪ ﺳﺮاغ ﺷﻐﻞﻫﺎي ﺧﻮدﺷـﺎن‪ ،‬ﻟﻜـﻦ‬
‫وﻗﺘﻲ ﻣﺎ آﻣﺪﻳﻢ و وارد ﻣﻌﺮﻛﻪ ﺷﺪﻳﻢ دﻳﺪﻳﻢ ﻛﻪ اﮔﺮ روﺣﺎﻧﻴﻮن را ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ ﻫﻤﻪ ﺑﺮوﻳﺪ ﺳﺮاغ ﻣﺴﺎﺟﺪﺗﺎن‪ ،‬اﻳﻦ ﻛﺸﻮر ﺑﻪ ﺣﻠﻘـﻮم‬
‫آﻣﺮﻳﻜﺎ ﻳﺎ ﺷﻮروي ﻣﻲرود‪ ...‬ﻣﺎ اﻳﻦ ﻃﻮر ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﺮﺟﺎ ﻳﻚ ﻛﻠﻤﻪاي ﮔﻔﺘﻴﻢ و دﻳﺪﻳﻢ ﻣﺼﺎﻟﺢ اﺳﻼم اﻳﻦﺟﻮري ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ‬
‫ﺳﺮ اﺷﺘﺒﺎه ﺧﻮد ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﻣﺎ دﻧﺒﺎل ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ آﻗﺎﻳﺎن ﺑﻪ ﻣـﺎ ﺑﮕﻮﻳﻨـﺪ ﺷـﻤﺎ آنروز اﻳﻨﺠـﻮري‬
‫ﮔﻔﺘﻴﺪ‪ ...‬ﻫﺮﭼﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﺎ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﻛﺸﻮر ﻣﻼﻳﺎن‪ ،‬ﺣﻜﻮﻣﺖ آﺧﻮﻧﺪﻳﺴﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﻫﻢ ﻳﻚ ﺣﺮﺑﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣـﺎ را از‬
‫‪1024‬‬
‫ﻣﻴﺪان ﺑﻪ در ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﻧﻪ‪ ،‬از ﻣﻴﺪان ﺑﻴﺮون ﻧﻤﻲروﻳﻢ‪".‬‬
‫" ﻣﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ اﺳﻼم را ﭘﻴﺎده ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﭘﺲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ دﻳﺮوز ﻣﻦ ﻳﻚ ﺣﺮﻓﻲ زده ﺑﺎﺷﻢ و اﻣﺮوز ﺣﺮف دﻳﮕﺮي را و ﻓﺮدا ﺣﺮف‬
‫‪1025‬‬
‫دﻳﮕﺮي را‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻧﺪارد ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﭼﻮن دﻳﺮوز ﺣﺮﻓﻲ زدهام ﺑﺎﻳﺪ روي ﻫﻤﺎن ﺣﺮف ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﻢ‪".‬‬
‫ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺮدم اﻳﺮان‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﻮل ﺟﻼلاﻟﺪﻳﻦ ﻓﺎرﺳﻲ دوﻟﺘﻤـﺮدان آﻣﺮﻳﻜـﺎ را ﻫـﻢ ﻓﺮﻳـﺐ داد‪ .‬او‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫"اﻣﺎم ﻫﻤﻴﻦ آﻣﺮﻳﻜﺎ را ﻓﺮﻳﺐ داد ﺑﺎ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﭘﺎرﻳﺲ ﻛﺮد‪...‬آن را اﻣﺎم ﺑﺮاي ﻓﺮﻳﺐ آﻣﺮﻳﻜﺎ ﮔﻔﺖ‪ ...‬ﺑﻠـﻪ‪ .‬ﻣـﺎ ﺧﻴﻠـﻲ‬
‫‪1026‬‬
‫ﭼﻴﺰﻫﺎ را ﻗﺒﻞ از آنﻛﻪ ﻋﻤﻠﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ دﺷﻤﻦ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ‪".‬‬
‫ﭘﺲ از ﺳﺎل ‪ 60‬آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺎ ﻗﺎﻧﻮن ﻛﺮد‪ .‬رﺋﻴﺲ دﻳﻮان ﻋﺎﻟﻲ را ﺑﺮ ﺧﻼف ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻧﺼـﺐ ﻛـﺮد و ﺑـﺎ‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﻮراي ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮوﻫﻲ ﺑﺮاي دﺳﺖﺑﺮدن در ﻗﺎﻧﻮن در ﺳﺎل ‪ ،68‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ را آنﻃﻮر ﻛﻪ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ‪ ،‬درﺳﺖ ﻛﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﻋﻤﻞ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻛﻪ در ﺗﻨﺎﻗﺾ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺎ اﺻﻞ ‪ 59‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺻﺪور دو‬
‫اﻃﻼﻋﻴﻪ از ﺳﻮي ﻧﻬﻀﺖ آزادي اﻳﺮان در ‪ 12‬ﺧﺮداد و‪ 25‬ﺗﻴﺮ ‪ 68‬ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺑﻴﺎﻧﻴﻪﻫﺎ آﻣﺪه ﺑﻮد‪:‬‬
‫"ﺑﻪ راﺳﺘﻲ در ﻛﺠﺎي دﻧﻴﺎ ﺳﺎﺑﻘﻪ دارد ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ را در ﺷﻮراي ﻣﻨﺘﺨﺐ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﺑﺪون ﺣﻖ اﻇﻬﺎر ﻧﻈـﺮ ﻣﻠـﺖ‪ ،‬اﺻـﻼح و‬
‫‪1027‬‬
‫ﻳﺎﺗﺮﻣﻴﻢ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ؟"‬
‫از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ ﺗﺼﺮفﻫﺎ‪ ،‬ﺣﺬف ﺷﺮط ﻣﺮﺟﻌﻴﺖ ﺑﺮاي رﻫﺒﺮ و ﺗﻌﻴﻴﻦ اﺧﺘﻴﺎرات ﺑﺮاي وﻻﻳﺖ ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻓﻘﻴﻪ ﺑﻮد‪ .‬اﻳـﻦ ﺗﻐﻴﻴـﺮات ﺗـﺎ‬
‫ﺑﺪاﻧﺠﺎ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﻋﺰتاﷲ ﺳﺤﺎﺑﻲ در ﻧﺎﻣﻪاي ﺳﺮﮔﺸﺎده ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺠﻠﺲ ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫‪1028‬‬
‫" اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﺳﺖ ﻧﻪ اﺻﻼح آن‪".‬‬
‫ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ درﺑﺎره ﺷﻴﻮه ﺑﺮﺧﻮرد آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﺎ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫"اﻣﺎم در ﻋﻤﻞ ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از آن ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﻘﺎم وﻻﻳﺖ اﺧﺘﻴﺎرات ﻗﺎﺋﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻛﺴﻲ ﻫﻢ ﻣﻌﺘﺮض ﻧﺒﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺪون اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﻨﻨﺪ ﻧﻬﺎدﻫﺎﻳﻲ ﺗﺎﺳﻴﺲ ﻛﺮدﻧـﺪ و ﻗﻀـﺎوتﻫـﺎﻳﻲ ﺑـﻴﻦ ﻣﺠﻠـﺲ و ﺷـﻮراي ﻧﮕﻬﺒـﺎن اﻧﺠـﺎم‬
‫‪1029‬‬
‫دادﻧﺪ‪".‬‬
‫آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﺎ اﻫﺮم ﺷﻮراي ﻧﮕﻬﺒﺎن‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﻣﺠﻠﺲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺸﻲ را ﻧﻴﺰ در زﻳﺮ ﺳﻴﻄﺮه ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﺗﺎ اﺣﻴﺎﻧﺎ‪" ،‬وﻻﻳﺖ ﻣﻄﻠﻘﻪ‬
‫ﻓﻘﻴﻪ"‪ ،‬ﺧﺪﺷﻪدار ﻧﮕﺮدد‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺎرﻫﺎ در ﺧﺎﻃﺮات ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ آﻣﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫" در ﺟﻠﺴﻪ ﻋﻠﻨﻲ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮدم‪ .‬ﻻﻳﺤﻪ ﻃﺮح اﺣﻴﺎ و واﮔﺬاري اراﺿﻲ ﻣﺰروﻋﻲ ﻛﻪ در ﻣﺠﻠـﺲ ﺗﺼـﻮﻳﺐ ﺷـﺪه ﺑـﻮد از ﻃـﺮف‬
‫‪1030‬‬
‫ﺷﻮراي ﻧﮕﻬﺒﺎن ﺑﺎ اﺷﻜﺎﻻت ﻓﺮاوان رد ﺷﺪه‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ اﻣﺎم دﺳﺘﻮر دادهاﻧﺪ ﻛﻪ رد ﺷﻮد"‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎم اﻳﻦﻫﺎ ﻳﻚﻃﺮف و ﺗﻬﻴﻴﺞ و ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ و ﻓﺮوﺧﺘﻦ و ﻟﻮدادن دوﺳﺖ و آﺷﻨﺎﻳﺸﺎن در ﻃﺮف دﻳﮕﺮ‪ .‬آﻗـﺎي‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻲ دراﻳﻦ ﺑﺎره ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪:‬‬
‫"واﺟﺐ ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﻣﺎ‪ ،‬ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﺷﻤﺎﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺗﻮﻃﺌﻪاي دﻳﺪﻳﺪ واﮔﺮ رﻓﺖ و آﻣﺪ ﻣﺸﻜﻮﻛﻲ دﻳﺪﻳﺪ ﺧﻮدﺗﺎن ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ و اﻃـﻼع‬
‫دﻫﻴﺪ‪ .‬ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﻣﺎ واﺟﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﻣﺎ واﺟﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻈﺮ ﻛﻨﻴﻢ و ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﻢ و ﻧﮕﺬارﻳﻢ ﻛـﻪ ﻏﺎﺋﻠـﻪاي‬

‫‪١٠٦‬‬
‫ﭘﻴﺪا ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻨﻊ ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ از ﺣﺮفﻫﺎي اﺣﻤﻘﺎﻧﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻫﻤﻴﻦ ﮔﺮوهﻫﺎ اﻟﻘﺎ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ ﺧﻮب ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺮاي‬
‫‪1031‬‬
‫ﺣﻔﻆ اﺳﻼم و ﺣﻔﻆ ﻧﻔﻮس ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ واﺟﺐ اﺳﺖ‪".‬‬
‫"ﻣﺮدم ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻨﺪ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ از آن ﻣﺎدري ﻛﻪ ﭘﺴﺮﺧﻮد را آورد و ﺑﺪﺳﺖ ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﺳﭙﺮد و آن ﭘﺴﺮ اﻋﺪام ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻳﻜﻲ از ﻧﻤﻮﻧـﻪ‬
‫ﻫﺎي اﺳﻼم اﺳﺖ و دﻳﮕﺮان ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻴﻨﻄﻮر ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اوﻻدﻫﺎ وﺑﺮادرﻫﺎ و ﻓﺮزﻧﺪان ﺧﻮدﺷﺎن را اﮔﺮ ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺪ ﻣﻌﺮﻓﻲ‬
‫‪1032‬‬
‫ﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﺠﺎزات ﺧﻮد ﺑﺮﺳﻨﺪ‪".‬‬
‫""اﺳﻼم را ﻫﻤﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﻔﻆ ﻛﻨﻴﻢ‪ ...‬ﻳﻚ ﺑﻴﭽﺎرهاي ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺘﻴﺪ ﻫﻤﻪ اﻳﻦﻫﺎ را ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺠﺴﺲ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺧـﻮب‬
‫در ﻗﺮآن]ﻛﻪ[ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ ﻻﺗﺠﺴﺴﻮا‪ ...‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ اﺳﻼم در ﺧﻄﺮ اﺳﺖ ﻫﻤﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻮﻇﻔﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ ﺣﻔـﻆ ﻛﻨﻴـﺪ اﺳـﻼم‬
‫‪1033‬‬
‫را‪".‬‬
‫"داﻧﺶ آﻣﻮزان ﻋﺰﻳﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻛﻤﺎل دﻗﺖ اﻋﻤﺎل وﻛﺮدار دﺑﻴﺮان و ﻣﻌﻠﻤﻴﻦ را زﻳﺮ ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺧﺪاﻳﻲ ﻧﺎﻛﺮده در ﻳﻜـﻲ از‬
‫آﻧﻬﺎ اﻧﺤﺮاﻓﻲ ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﺴﺌﻮل ﮔﺰارش ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ...‬ﻓﺮزﻧﺪان ﻋﺰﻳﺰم در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻌﻀﻲ از‬
‫دﺷﻤﻨﺎن در ﻟﺒﺎس دوﺳﺖ و ﻫﻤﺸﺎﮔﺮدي ﻣﻴﺨﻮاﻫﻨﺪ آﻧﺎﻧﺮا ﺟﺬب ﮔﺮوه ﺧﻮد ﻛﻨﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﺴﺌﻮل ﻣﻌﺮﻓـﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨـﺪ وﺳـﻌﻲ‬
‫‪1034‬‬
‫ﻛﻨﻨﺪ اﻳﻨﻜﺎرﺧﻮد را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺨﻔﻲ اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‪".‬‬
‫ﺧﻮد آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻧﻴﺰ دراﻳﻦﺑﺎره ﭘﻴﺶﻗﺪم ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر از ﻣﻮﺳﻮيﮔﺮﻣﺎرودي ﻛﻪ ﺑﺮاي آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ از دﻓﺘﺮ او ﺧﺒـﺮ‬
‫ﻣﻲﺑﺮد ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫"ﻣﻮﺳﻮي ﮔﺮﻣﺎرودي از دﻓﺘﺮﻣﻦ ﺑﺮاي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺧﺒﺮ ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬آﻗﺎي ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه ﺑﺮادر ﺑﺰرگ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﻛـﻪ او‬
‫ﺟﺎﺳﻮس اﺳﺖ در ﻧﺰد ﺷﻤﺎ‪ .‬اﺣﻀﺎرش ﻛﺮدم‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﻦ ﻛﻪ ﻫﺮ روز ﻛﺎرﻧﺎﻣﻪ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻢ‪ .‬ﺗﻮي اﻳﻦ دﻓﺘﺮ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬـﻮري ﭼـﻪ‬
‫ﭼﻴﺰي ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻲروﻳﺪ وﮔﺰارش ﻣﻲﻛﻨﻲ؟ او ﺷﺮوع ﻛﺮد ﺑﻪ ﻓﺤﺶ ﻫﺎي ﭼﺎرواداري ﺑـﻪ ﺧﻤﻴﻨـﻲ دادن وﮔﺮﻳـﻪ ﻛـﺮدن‬
‫وﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻪ ﻛﻨﻢ؟ ﻣﻦ دوﺗﺎ زن دارم و از ﻫﺮ زن دوﺗﺎ ﺑﭽﻪ دارم‪ .‬ﻣﺎل و ﺛﺮوﺗﻲ ﻫﻢ ﻛﻪ ﻧﺪارم‪ .‬آن ﻛﺎر در ﺑﻨﮕﺎه ﻓﺮاﻧﻜﻠﻴﻦ را ﻫﻢ از‬
‫ﻣﻦ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬درآﻣﺪ ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ ﺧﻮﺑﻲ در آﻧﺠﺎ داﺷﺘﻢ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻫﻢ در اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺸﺎور ﭘﻮﻟﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﻤﻲدﻫﻴﺪ و ﻣﻦ ﺑﺎﻳﺪ زﻧﺪﮔﻲ‬
‫‪1035‬‬
‫ﻛﻨﻢ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﺮاﺣﺖ اﻳﻦ ﺣﺮﻓﻬﺎ را زد وﻣﻘﺪاري زﻳﺎد ﻫﻢ ﻓﺤﺶ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ داد‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﺑﺮو‪"...‬‬
‫ﻣﻮﺳﻮي ﮔﺮﻣﺎرودي ﺑﻌﺪﻫﺎ در ﻧﺎﻣﻪ ﻣﻮرﺧﻪ ‪ 65/12/15‬ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻣﺎﺟﺮاي ﺧﺒﺮ ﺑﺮدن از دﻓﺘﺮ ﺑﻨﻲﺻﺪر را ﺑﺮاي او ﺑﺎزﮔﻔﺖ‬
‫وﺑﺎ ﺑﻴﺎن اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺘﻢ اﮔﺮ ﺧﺒﺮ ﺑﺮدن ﻣﻦ اﻓﺸﺎ ﺷﻮد‪ ،‬آﺑﺮوﻳﻢ ﻣﻲرود‪ ،‬ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫"‪ ...‬در ﺷﺮﻓﻴﺎﺑﻲ ﻛﻮﺗﺎه دوم ﻛﻪ آﻗﺎي رﺣﻤﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻨﺪ ﺑﺎز اﺳﺘﺪﻋﺎي ﻛﻨﺎرهﮔﻴﺮي و اﺳﺘﻌﻔﺎ ﻛـﺮدم وﻟـﻲ ﻓﺮﻣﻮدﻳـﺪ‪:‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﻤﺎﻧﻴﺪ و اﻧﺤﺮاﻓﺎت او را ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﮔﻮﺷﺰد ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬در ﺷﺮﻓﻴﺎﺑﻲ ﺳﻮم ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 59/10/29‬ﻛـﻪ آﻗـﺎي ﺗﻮﺳـﻠﻲ ﻧﻴـﺰ‬
‫ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺼﺮا اﺳﺘﺪﻋﺎي اﺟﺎزه اﺳﺘﻌﻔﺎ ﻛﺮدم‪ .‬ﺑﺎ ﻧﻘﻞ ﺑﻪ ﻣﻀﻤﻮن ﻋﺮض ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮدﻳﺪ ‪ :‬آﺑـﺮو ﻣﻬـﻢﺗـﺮ از ﺧـﻮن‬
‫‪1036‬‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺟﻮاﻧﺎن ﻣﺎ ﺑﺮاي اﻳﻦ اﻧﻘﻼب اﻟﻬﻲ ﺧﻮن ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﻫﻢ آﺑﺮو ﺑﺪﻫﻴﺪ‪".‬‬
‫آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻧﻴﺰ در ﺟﻮاب او ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫"ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻣﺮﻗﻮم داﺷﺘﻴﺪ ﭘﺲ از ﻛﺸﻒ اﻧﺤﺮاف ﺑﻨﻲﺻﺪر ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻧﺰد اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ آﻣﺪﻳـﺪ و اﻇﻬـﺎر داﺷـﺘﻴﺪ ﻛـﻪ ﻣـﻦ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ از ﺳﻤﺘﻲ ﻛﻪ ﻧﺰد ﺑﻨﻲﺻﺪر دارم ﻛﻨﺎرهﮔﻴﺮي ﻛﻨﻢ و اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ ﺑﺮاي ﻣﺼﺎﻟﺤﻲ ﻛﻪ در ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻢ ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔـﺖ‬
‫‪1037‬‬
‫ﻛﺮدم و ﺷﻤﺎ را ﺑﺎ اﻛﺮاﻫﻲ ﻛﻪ داﺷﺘﻴﺪ از ﻛﻨﺎرهﮔﻴﺮي ﺑﺎزداﺷﺘﻢ‪"...‬‬
‫ﺑﺎ ﻛﻮدﺗﺎي ‪ ، 60‬ﺳﻴﻞ اﻋﺪامﻫﺎ و ﻛﺸﺘﺎرﻫﺎ ﺷﺮوع ﺷﺪ‪ .‬دﺳﺘﻪ دﺳﺘﻪ ﺟﻮاﻧﺎن اﻳﻦ ﻣﻤﻠﻜﺖ ﭘﺎي در ﻣﺴﻠﺦ ﻣﻲﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ و ﺟﻨـﺎزه‬
‫ﺑﻲروح آﻧﺎن ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻣﺎدران داﻏﺪارﺷﺎن ﻣﻲﮔﺸﺖ‪ .‬ﻗﺘﻞﻋﺎم ﻫﻮاداران رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر وﻫﺮ آﻧﻜﺲ ﻛﻪ در وﺟﻮدش ﺷـﻌﻠﻪ آزادي‬
‫ﻛﻮرﺳﻮﻳﻲ ﻣﻲزد‪ ،‬ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﻗﺪرت ﻧﻪ اﻧﺴﺎﻧﻴﺖ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﺪ‪ ،‬ﻧﻪ رﺣﻢ‪ ،‬ﻧﻪ ﻣﺮوت و ﻧﻪ دﻳﻦ و ﻧﻪ اﺳﻼم‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﺳﺮﻛﻮب و ﺧـﻮن‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺟﻨﻮن ﻗﺪرت را ﻓﺮوﻧﺸﺎﻧﺪ‪ .‬دردﻧﺎكﺗﺮﻳﻦ ﻛﻮدﺗﺎي ﻗﺮن ﺑﻪ اﺟﺮا ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪ و اﻧﻘﻼﺑﻴﻮن آزادﻳﺨـﻮاه ﺑﻮﺳـﻴﻠﻪ آﻗـﺎي‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﺳﺘﻴﺎران ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ ﺑﻪ وﺣﺸﺘﻨﺎكﺗﺮﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﻣﻤﻜﻦ ﻛﻨﺎر زده ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﮔﻮﻳﻲ ﺑﻨﻲﺻﺪر آﺧﺮﻳﻦ ﻣﻬﺮه ﻣﺰاﺣﻢ ﺑﻮد ﻛـﻪ‬
‫ﻧﻤﻲﮔﺬاﺷﺖ آﻗﺎﻳﺎن ﻫﺮﻛﺎر دﻟﺸﺎن ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻜﻨﻨﺪ و اﻛﻨﻮن ﻛﻪ او ﻧﺒﻮد‪...‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر درﺑﺎره ﺧﺴﺎرﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺸﻮر ﺑﺮ اﺛﺮ اﻳﻦ ﻛﻮدﺗﺎ وارد آﻣﺪ ﮔﻔﺖ‪:‬‬

‫‪١٠٧‬‬
‫" آزادي ﻗﻠﻢ واﺟﺘﻤﺎﻋﺎت و اﺣﺰاب از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﺘﻨﺪ‪ .‬روﺷﻨﻔﻜﺮان و ﻣﻐﺰﻫﺎ از ﻛﺸﻮر ﻣﺘﻮاري ﺷﺪﻧﺪ و آﻧﻬﺎ ﻛﻪ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ ﻳﺎ ﺳﺎﻛﺖاﻧﺪ‬
‫ﻳﺎ ﻣﺨﻔﻲ و زﻧﺪاﻧﻲ واﻋﺪام ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺨﺶ ﻣﺘﺮﻗﻲ روﺣﺎﻧﻴﺖ ﻧﻴﺰ ﻳﺎ ﺳﺎﻛﺖ ﻳﺎ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر اﺳﺖ‪ .‬اﻣﻨﻴﺖ ﻗﻀﺎﻳﻲ از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺣﻜﻮﻣﺘﻴﺎن از ﺣﻘﻮق وﻳﮋه ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻲ دادﮔﺎﻫﺸﺎن ﻫﻢ وﻳﮋه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮدم ﻧﻪ در ﺟﺎن وﻣﺎل وﺷـﺮف ﺧـﻮﻳﺶ‬
‫ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ اﻣﻨﻴﺘﻲ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬اﺑﺰار ﻓﺸﺎر و اﺧﺘﻨﺎق از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻔﺘﻴﺶ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ و اﺳﺘﺮاق ﺳﻤﻊ و دﺳﺘﮕﻴﺮي دﺳﺖ ﺟﻤﻌﻲ و ﺷﻜﻨﺠﻪ و‬
‫اﻋﺪام ﻫﺎي ﻓﻮري ﺑﺎ اﺑﻌﺎد ﮔﺴﺘﺮده ﺗﺮ از دوران ﺷﺎه ﺑﻜﺎر ﻣﻴﺮود ‪ .‬ﻓﺴﺎد ﻣﺎﻟﻲ ﻓﺮاﮔﻴﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎ و ﺳﭙﺎه ﺑﺘـﺪرﻳﺞ در‬
‫ﺣﻴﻄﻪ ﻗﺪرت‪ ،‬وﺣﺪت ﺟﺪﻳﺪي ﻣﻴﺎن ﻓﺮﺻﺖﻃﻠﺒﺎن‪ ،‬ﻣﺴﺘﻜﺒﺮان و ﺣﻜﻮﻣﺖ روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺑﻮﺟـﻮد آوردهاﻧـﺪ‪ .‬اﻗﺘﺼـﺎد ﻛﺸـﻮر در‬
‫ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻲ داﺧﻠﻲ و ﺧﺎرﺟﻲ ﺧﻼﺻﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﻫﺎ از ﻛﺸﻮر ﻓﺮار ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻐﺰﻫﺎ از ﻛﺸﻮر رﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﻣﺪﻳﺮﻛﻞ واﻋﻀـﺎي‬
‫ﮔﻤﺮك ﻣﻬﺮآﺑﺎد را ﺗﻮﻗﻴﻒ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﭼﺮا ﻛﻪ اﺟﺎزه ﺗﺮﺧﻴﺺ وﺳﺎﻳﻞ ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ و ﺗﻔﻨﮓﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ وﺑﺰرگ و ﺑـﻲﺻـﺪا و ﺑـﺎ‬
‫دورﺑﻴﻦ ﻛﻪ ﻣﺨﺼﻮص ﺗﺮور ﻫﺴﺘﻨﺪ را ﻧﺪاده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻦ آنﻫﺎ را آزاد ﻛﺮدﻧﺪ واﻣﺮوز ﺑﺮ ﺧﻼف ﻫﻤﻴﻦ ﻗـﺎﻧﻮناﺳﺎﺳـﻲ‬
‫وﻻﺑﺪ ﺑﻪ ﺗﺠﻮﻳﺰ ﺷﺮﻋﻲ‪ ،‬ﺗﻠﻔﻦﻫﺎ و ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺗﺮور رواج دارد وﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﺷﻜﻨﺠﻪ و زﻧﺪانﻫﺎي ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم ﺑﺴـﻴﺎرﻧﺪ‬
‫‪1038‬‬
‫وﺳﭙﺎه ﺳﺎواك ﺷﺪه اﺳﺖ‪".‬‬
‫"ﺧﺸﻮﻧﺖ زﺑﺎن رﺳﻤﻲ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺷﺪ‪ ،‬ﻫﺮ ﺑﺎر رادﻳﻮ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪":‬اﻣﺮوز اﻣـﺎم ﺧﻤﻴﻨـﻲ ﺑﻨﻴﺎﻧﮕـﺬار ﺟﻤﻬـﻮري اﺳـﻼﻣﻲ‬
‫‪1039‬‬
‫ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ اﻳﺮاد ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ" ﻫﻤﻪ ﻧﮕﺮان ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﭼﺮا ﻛﻪ روﺷﻦ ﺑﻮد آﺗﺶﻫﺎ را ﺗﻴﺰ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪".‬‬
‫ﭘﻴﺮﻣﺮد ﻋﺎرف داﺳﺘﺎن ﻣﺎ اﻳﻨﻚ ﺑﺮ ﺗﺨﺘﻲ از ﺧﻮن ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﺑـﺎ ﺧـﻮن ﺟﻮاﻧـﺎن ﻣﻌﺼـﻮم ﻛﺸـﻮر‬
‫ﻣﺴﺘﺤﻜﻢﺗﺮ ﻣﻲﮔﺸﺖ و اﻧﺴﺎﻧﻴﺖ‪ ،‬ﺟﺎي ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻗﺎﺗﻠﻴﺖ داده ﺑﻮد‪ .‬وﺣﺸﻴﺎﻧﻪ ﺗﺮﻳﻦ ﻛﺸﺘﺎر ﻗﺮون اﺧﻴﺮ ﺑﺎ ﭼﺮاغ ﺳﺒﺰ آﻳـﺖاﷲ‬
‫و دﺳﺘﻮر ﻛﺘﺒﻲ وﻋﻠﻨﻲ وي‪ ،‬ﺳﻴﺎهﺗﺮﻳﻦ روزﻫﺎي ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﻌﺎﺻﺮ اﻳﺮان را رﻗﻢ زد‪ .‬از اﻳﻦ ﺳﻮ ﺟﻮاﻧﺎن اﻳﻦ ﻣﻤﻠﻜﺖ ﮔﺮوه ﮔﺮوه رواﻧﻪ‬
‫ﺟﻮﺧﻪﻫﺎي اﻋﺪام ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ و از آن ﺳﻮ ﭘﻴﺮﻣﺮد ﻋﺎرف ﻣﺎ ﺳﺮﺧﻮش از اداي وﻇﻴﻔﻪ ﺳﺠﺪه ﺷﻜﺮ ﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﻲآورد‪ .‬ﺻﺪاي ﻓﺮﻳـﺎد‬
‫ﻣﺮدان و زﻧﺎن ﻣﻌﺘﻘﺪ و ﺑﺎاﻳﻤﺎن ﻛﻪ ﻣﺮگ را ﺑﺮ ﻧﻨﮓ ﺗﺮﺟﻴﺢ داده ﺑﻮدﻧﺪ در ﺳﻴﺎﻫﭽﺎلﻫﺎي ﺗﺎرﻳﻚ و ﺷﻜﻨﺠﻪﮔـﺎهﻫـﺎي ﻣﺨـﻮف‬
‫ﻣﻲﭘﻴﭽﻴﺪ و ﺳﺮاﻧﺠﺎم در ﺧﻠﻮت ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ "ﺷﺎه آن ﻫﺎ را آﺑﺎد ﻛﺮده ﺑﻮد"‪ ،1040‬آرام ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪ .‬او ﻛﻪ ﺧﻮد را ﺗﺠﺴﻢ و‬
‫ﻧﻤﻮد ﻋﻴﻨﻲ اﺳﻼم داﻧﺴﺘﻪ ﺑﻮد و ﺑﺎ ﺷﻌﺎر " اﮔﺮ روﺣﺎﻧﻴﺖ ﺑﺮود‪ ،‬اﺳﻼم رﻓﺘﻪ اﺳﺖ" ﺑﻪ ﻣﻴﺪان آﻣﺪه ﺑﻮد‪ ،‬در اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ راه‬
‫‪ ،‬آﺳﺎنﺗﺮﻳﻦ راه را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮد؛ ﻛﺸﺘﺎر‪.‬‬
‫از آن ﺳﻮ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺮاي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﭘﻴﺎم ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﺎد و در آﺧﺮﻳﻦ ﺻﺤﺒﺖﻫﺎ او را ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺑﻪ رﻋﺎﻳـﺖ ﺣﺎﻛﻤﻴـﺖ ﻣﻠـﺖ و آزادي‬
‫ﻣﺮدم دﻋﻮت ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر از آن ﻟﺤﻈﻪﻫﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫"ﻣﺤﻤﺪي ﮔﻴﻼﻧﻲ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﻦ ﺳﻪ ﺑﺎر ﻣﺤﻜﻮم ﺑﻪ اﻋﺪام ﻫﺴﺘﻢ ﻣﮕﺮ آﻧﻜﻪ ﭘﻴﺶ از ﻣﺎه رﻣﻀﺎن ﻧﺰد آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﺮوم و ﺗﻮﺑﻪ‬
‫ﻛﻨﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ آﻣﺎده ام ﻛﻪ ﺗﻮﺑﻪ ﻛﻨﻢ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ آﻣﺎدهام ﺗﺎ زﻧﺪهام ﻧﻪ ﺣﺮﻓﻲ ﺑﺰﻧﻢ وﻧﻪ ﻣﻄﻠﺒﻲ ﺑﻨﻮﻳﺴﻢ‪ .‬آﻣﺎده ﺗﻴﺮﺑﺎران ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻢ‬
‫ﺑﻪ ﻳﻚ ﺷﺮط ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻫﻤﺎن ﺧﻤﻴﻨﻲ ﭘﺎرﻳﺲ ﺷﻮﻳﺪ‪ ،‬آزادﻳﻬﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ را ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺎز ﮔﺮداﻧﻴﺪ‪ ،‬اﻣﻨﻴﺖ را ﺑﺎزﮔﺮداﻧﻴﺪ‪ ،‬و اﻗﺘﺼﺎد را‬
‫‪1041‬‬
‫ﺳﺎﻣﺎن دﻫﻴﺪ‪".‬‬
‫"دو روز ﭘﻴﺶ از اﻋﺪامﻫﺎ و ﻛﺸﺘﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ‪ 31‬ﺧﺮداد آﻏﺎز ﺷﺪ ﻧﻈﺮ ﺧﻮدم را در ﻧـﻮاري ﺿـﺒﻂ ﻛـﺮدم و ﭘـﻴﺶ ﺧﻤﻴﻨـﻲ‬
‫ﻓﺮﺳﺘﺎدم‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ دادﮔﺎهﻫﺎي اﻧﻘﻼب را دﺳﺖ ﻛﻢ ﺳﻪ ﻣﺎه ﺗﻌﻄﻴﻞ ﻛﻨﺪ‪ .‬آزاديﻫﺎ‪ ،‬ﺧﺼﻮﺻﺎ آزادي ﻣﻄﺒﻮﻋـﺎت را ﺑﺮﻗـﺮار ﻛﻨـﺪ و‬
‫ﺑﺤﺚﻫﺎي آزاد ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي واﻗﻌﻲ ﻛﻠﻤﻪ ﭘﺪﻳﺪ آورد‪ .‬اﮔﺮ ﺳﻪ ﻣﺎه ﮔﺬﺷﺖ و ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺪ ﺑﻮد‪ ،‬از ﻧﻮ زﻧﺪان و ﺷﻜﻨﺠﻪ واﻋﺪام وﻛﺸـﺘﺎر‬
‫‪1042‬‬
‫را ﺑﺮﻗﺮار ﺳﺎزد‪ .‬ﻧﺸﻨﻴﺪ و ﺑﺪﺗﺮ ﻛﺮد‪".‬‬
‫"ﻛﺎر را ﺑﺠﺎﻳﻲ رﺳﺎﻧﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺷﺒﻲ ‪ 400 -500‬ﻧﻔﺮ را اﻋﺪام ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻋﻤﺎل آﻧﻬﺎ را اﻋﺪام ﻧﻤﻲﺷﻮد ﮔﻔـﺖ‪ ،‬ﭼـﻮن ﻛﺸـﺘﺎر‬
‫‪1043‬‬
‫روزﻣﺮه ﺑﻮد‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ وﻗﺘﻲ ‪ 400- 500‬ﻧﻔﺮ را ﻣﻲﻛﺸﺘﻨﺪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ اﻋﺪام ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ ﻛﺸﺘﺎر ﻣﺪاوم ﺑﻮد‪".‬‬
‫"ﻫﺮ روز ﮔﺮوه ﮔﺮوه ﻛﻮدك و ﻧﻮﺟﻮان و ﺟﻮان را اﻋﺪام ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻋﺪامﻫﺎ ﺿﺮﺑﻪ ﻣﺮﮔﺒﺎري ﺑﺮ ﻫﺴـﺘﻲ اﺳـﻼم و اﺳـﺘﻘﻼل‬
‫‪1044‬‬
‫وارد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻋﺘﺒﺎر اﻳﻦ ﻣﻠﺖ را از ﺑﻴﻦ ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ‪ .‬اﻧﻘﻼب ﻣﺎ‪ ،‬اﻧﻘﻼﺑﻲ ﻛﻪ ﭼﻨﺪ ﻧﺴﻞ ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ آن ﺷﺪهاﻧﺪ در ﺧﻄﺮ اﺳﺖ‪".‬‬
‫"ﭼﻪ ﺑﻲاﻋﺘﺒﺎري ﺑﻴﺸﺘﺮ از اﻳﻦ ﻛﻪ در ﺑﺮاﺑﺮش ﻧﺴﻞ ﺟﻮان اﻳﺴﺘﺎده اﺳﺖ و ﺣﻜﻮﻣﺖ روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺑﺮاي اداﻣﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﺘﺒﺪادي‬
‫ﺿﻌﻴﻔﺶ ﺑﻪ ﻛﺸﺘﺎر و اﻋﺪام ﻛﻮدك وﻧﻮﺟﻮان ﻣﻲﭘﺮدازد و ﻇﺮف دو ﻣﺎه ‪ 400‬ﻧﻔﺮ اﻋﺪام ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬در ﻳﻚ ﻗﺮن اﺧﻴﺮ ﭼﻪ ﻛﺴـﻲ و‬
‫‪1045‬‬
‫در ﭼﻪ رژﻳﻤﻲ اﻳﻦ ﺳﻔﺎﻛﻲ را ﻛﺮده اﺳﺖ؟"‬

‫‪١٠٨‬‬
 ‫وﻧﺎاﻣﻴﺪاﻧﻪ ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ‪:‬‬
‫"ﭼﻄﻮرﻣﻲﺷﻮد ﺷﺎﻫﺪ ﻣﺮگ اﻧﻘﻼﺑﻲ ﭼﻨﺎن زﻳﺒﺎ ﺷﺪ؟ﭼﻪ ﻣﻲﺷﺪ اﮔـﺮ ﺧﻤﻴﻨـﻲ ﻫﻤـﺎن ﺧﻤﻴﻨـﻲ ﻣـﺎه ﻫـﺎي ﻗﺒـﻞ از اﻧﻘـﻼب‬
‫‪1046‬‬
‫ﻣﻲﺷﺪ؟"‬
‫ﻧﻘﺎب از ﭼﻬﺮه ﻓﺮواﻓﺘﺎده ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺑﺮ ﺳﺮ دوراﻫﻲ‬
‫ﻧﻘﻄﻪ ﻋﻄﻒ زﻧﺪﮔﻲ ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻓﺮا رﺳﻴﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺗﻤﺎم آن زﺣﻤﺎت ﻃﺎﻗﺖﻓﺮﺳﺎي زﻧﺪﮔﻲاش در ﻳـﻚ ﻛﻔـﻪ و اﻳـﻦ‬
‫ﻟﺤﻈﺎت و ﺛﺎﻧﻴﻪﻫﺎي ﺳﺨﺖ در ﻛﻔﻪ دﻳﮕﺮ ﺗﺮازو‪ .‬رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﻣﺤﺒﻮب ﺑﺮ ﺳﺮ دوراﻫﻲ دﺷﻮاري ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ :‬ﺑﻤﺎﻧﺪ ﻳﺎ ﺑﺮود؟‬
‫در اﻳﻦ ﮔﻴﺮودار ﺑﻮد ﻛﻪ ﺳﺮوﻛﻠﻪ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﺧﻠﻖ ﭘﻴﺪا ﺷﺪ‪ .‬آنﻫﺎ دﻳﮕﺮ از ﻛﺠﺎ آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ؟ ﻣﮕـﺮ ﻳﻜﺪﺳـﺖ از اﻳﻨﻬـﺎ اﻧﻘـﻼب‬
‫اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژﻳﻚ ﻧﻜﺮدﻧﺪ و ﺑﻨﻲ ﺻﺪر در اﻓﺸﺎي دروﻏﻬﺎﺷﺎن‪ ،‬ﻛﺘﺎب "زور ﻋﻠﻴﻪ ﻋﻘﻴﺪه" را ﻧﻮﺷـﺖ؟ ﻣﮕـﺮ اﻳـﻦﻫـﺎ ﻧﺒﻮدﻧـﺪ ﻛـﻪ‬
‫رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر داﺋﻤﺎ ﺗﻔﻜﺮﺷﺎن را ﻧﻘﺪ ﻣﻲﻛﺮد و آﻧﺎن را اﻟﺘﻘﺎﻃﻲ ﻣﻲداﻧﺴﺖ؟ ﭘﺲ ﻛﻨﺎر او ﭼﻪ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ؟ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ‪،‬‬
‫ﻗﺒﻞ از اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري‪ ،‬درﺑﺎره ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﺧﻠﻖ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪:‬‬
‫"ﭼﻨﺪ وﻗﺖ ﭘﻴﺶ اﻳﻨﻬﺎ)ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ( ﭘﻴﺶ ﻣﻦ آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺷﻤﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻫﻤﻪ ﻣﺎ را ﻛﻮﺑﻴﺪﻳﺪ‪ .‬ﺑﻴﺸـﺘﺮ از ﻫﻤـﻪ ﻣـﺎ را اذﻳـﺖ‬
‫ﻛﺮدﻳﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﻣﻦ ﺧﻴﺎل ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺑﻴﺶ ازﻫﻤﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺧﺪﻣﺖ ﻛﺮدم‪ .‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻳﻨﻜﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﻴﻤﺎرﻳﺪ و ﻛﺴﻲ ﺟﺮات ﻧﺪاﺷﺖ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ‬
‫ﺑﮕﻮﻳﺪ ﺑﻴﻤﺎرﻳﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻧﺘﺮﺳﻴﺪم و ﮔﻔﺘﻢ‪ .‬اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژي ﺷﻤﺎ اﻟﺘﻘﺎﻃﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺘﻘﺎﻃﻲ از اﺳﺘﺎﻟﻴﻨﻴﺴـﻢ وﻳـﻚ ﺑﺮداﺷـﺖ ﺳـﺎدهاي از‬
‫‪1047‬‬
‫اﺳﻼم‪".‬‬
‫دﻓﺘﺮ ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري ﺑﻪ ﺗﺎزﮔﻲ ﻣﻨﻔﺠﺮ ﺷﺪه ﺑﻮد و ﻇﻦﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﺧﻠﻖ اﻳﺮان ﮔـﺮدش ﻣـﻲﻛـﺮد‪ .‬درﺑـﺎره‬
‫اﻧﻔﺠﺎر ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري ﻧﺎﮔﻔﺘﻪﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري ﻫﻨﻮز ﻣﻄﺮح اﺳﺖ‪ .‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻫﺎﺷـﻤﻲ رﻓﺴـﻨﺠﺎﻧﻲ و دو ﺗـﻦ از ﺳـﺮان‬
‫ﺣﺰب‪ ،‬دﻗﺎﻳﻘﻲ ﻗﺒﻞ از اﻧﻔﺠﺎر از ﺳﺎﻟﻦ ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻳﻨﺪ؟‪1048‬ﭼﻄﻮر ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺑﻤﺐ دﺳﺖﺳﺎز ﻛﺎرﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪه در ﭘـﺎي‬
‫ﺳﺘﻮن ﻣﻴﺎﻧﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‪ ،‬ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺳﺘﻮنﻫﺎي ﻛﻨﺎري ﻣﻨﻔﺠﺮ ﺷﺪه و ﺳﻘﻒ ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻴﺎﻳﺪ؟ اﺻﻮﻻ ﭼﻄﻮر ﻳﻚ ﺟﻮان ﺳـﺎل‬
‫اول داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ دﻓﺘﺮ ﻣﺮﻛﺰي ﺣﺰب ﻧﻔﻮذ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻤﺐ ﻛﺎر ﺑﮕﺬارد و ﺑـﻪ ﻫـﻮاي ﺑﺴـﺘﻨﻲ ﺧﺮﻳـﺪن از ﻣﺤـﻞ ﺧـﺎرج‬
‫‪1050‬‬
‫ﺷﻮد؟!‪ 1049‬ﺗﻘﻠﻴﻞ ﺑﻴﺶ از ‪ 80‬ﻛﺸﺘﻪ دﻓﺘﺮ ﺣﺰب ﺑﻪ ‪ 72‬ﺗﻦ و ﺻﺤﻨﻪﺳﺎزي ﺑﺎ واﻗﻌﻪ ﻛﺮﺑﻼ ﭼﻪ دﻟﻴﻠﻲ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ؟‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫"در ﭘﺎرﻳﺲ از رﺟﻮي ﭘﺮﺳﻴﺪم ﻛﻪ ﺷﻤﺎ اﻧﻔﺠﺎر را اﻧﺠﺎم دادﻳﺪ؟ ﮔﻔﺖ ﻣﺎ ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ در ﺗﻬﺮان ﻛﻪ ﭘﺮﺳﻴﺪم ﮔﻔﺘﻴﺪ ﻣﺎ ﻧﻜﺮدﻳﻢ‪،‬‬
‫اﻳﻨﺠﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ ﻣﺎ ﻛﺮدﻳﻢ؟ اﻣﺎ ﻣﻦ ﺑﺎورم ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻛﺮدﻳﺪ ﭼﻮن ﺧﻮد ﻣﻦ از ﺳﺘﺎد ارﺗﺶ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز ﺑﺎ آﻧﻬـﺎ راﺑﻄـﻪ داﺷـﺘﻢ‬
‫ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ .‬آﻧﻬﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻳﺎ اﻳﻦ ﻛﺎر را ﻣﺎ ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺎري ﻧﻜﺮدﻳﻢ‪ ،‬ﻳﺎ ﺳﻔﺎرت روس ﻛﻪ ﺣﺰب ﺗﻮده ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ‬
‫اﻧﺠﺎم دﻫﺪ ﻳﺎ اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺳﭙﺎه اﻧﺠﺎم داده ‪ .‬ﻧﻈﺮ ﻧﻬﺎﻳﻲ ارﺗﺶ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺑﻮده ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎم‬
‫ﺟﺎﻫﺎي آن ﺳﺎﻟﻦ ﺑﺰرگ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺒﻲ ﻣﻮاد ﻣﻨﻔﺠﺮه ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺳﻘﻒ آن ﻳﻜﺠﺎ رﻳﺨﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻃﻮري ﻧﺒـﻮد ﻛـﻪ ﻓﻘـﻂ ﻳـﻚ‬
‫‪1051‬‬
‫ﮔﻮﺷﻪ اي ﺑﻤﺐ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪".‬‬
‫"ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﻫﺮ ﺟﺮﻳﺎﻧﻲ را ﻛﻪ دراز ﻛﺮدﻧﺪ ﮔﻔﺘﻨﺪ اﻧﻔﺠﺎر ﻛﺎر آﻧﻬﺎ ﺑﻮده‪ ،‬وﻗﺘﻲ رﻫﺒﺮي ﺣﺰب ﺗﻮده را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﮔﻔﺘﻨﺪ اﻳﻦ‬
‫اﻧﻔﺠﺎر زﻳﺮ ﺳﺮ آﻧﻬﺎ ﺑﻮده‪ ،‬در آن روزﻫﺎي ﭘﺲ از اﻧﻔﺠﺎر ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر را رﺟﻮي ﺑﻪ دﺳﺘﻮر ﺑﻨﻲﺻﺪر اﻧﺠﺎم داده‪ ،‬ﺑﻌـﺪ ﻛـﻪ‬
‫‪1052‬‬
‫ﺳﻴﺪ ﻣﻬﺪي ﻫﺎﺷﻤﻲ را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻤﻴﻦ ﻫﺎﺷﻤﻲرﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ در ﻧﻤﺎزﺟﻤﻌﻪ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ او ﺑﻮد ﻛﻪ اﻧﻔﺠﺎر را ﺗﺮﺗﻴﺐ داده ﺑﻮد‪".‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮﺣﺎل اﻧﻔﺠﺎر ﻣﻘﺮ ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري ﻳﻜﻲ از ﻧﻘﺎط ﺑﻪ ﺷﺪت ﺗﺎرﻳﻚ و ﻣﺒﻬﻢ ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﻌﺎﺻـﺮ اﺳـﺖ‪ .‬ﺗﺼـﻔﻴﻪ درون ﺳـﺎزﻣﺎﻧﻲ‪،‬‬
‫ﻛﻨﺎرزدن ﻣﺪﻋﻲ اول رﻫﺒﺮي ﭘﺲ از آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ و از ﺳﺮ راه ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ در ﻗﺪرت ﺑـﺮاي ﺧـﻮد‬
‫ﺳﻬﻤﻲ ﻃﻠﺐ ﻛﻨﻨﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻋﻠﺘﻲ از ﻋﻠﻞ اﻳﻦ اﻧﻔﺠﺎر ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦﺣﺎل ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ورق ﻧﺨﻮرد و اﺳﻨﺎد و اﻃﻼﻋـﺎت رو‬
‫ﻧﺸﻮﻧﺪ ﻧﻤﻲﺗﻮان درﺑﺎره اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ ﻗﻄﻌﻲ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر درﺑﺎره ﻣﻼﻗﺎت آن روزﻫﺎ ﺑﺎ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫‪١٠٩‬‬
‫"ﺷﻬﻴﺪ ﺣﺴﻴﻦ ﻧﻮاب ﺻﻔﻮي آﻣﺪ ﭘﻴﺶ ﻣﻦ ﻛﻪ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬دو ﻧﻔـﺮ از آﻧﻬـﺎ آﻣﺪﻧـﺪ‪ .‬اوﻟـﻴﻦ‬
‫ﺳﺌﻮاﻟﻲ ﻛﻪ ﻛﺮدم اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ اﻧﻔﺠﺎر ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري ﻛﺎر ﺷﻤﺎ ﺑﻮد؟ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻧﻪ‪ .‬آن روز ﻫﻢ اﻃﻼﻋﻴﻪاي ﺻﺎدر ﻛﺮدم و اﻧﻔﺠـﺎر را‬
‫ﻣﺤﻜﻮم ﻛﺮدم ﭼﻮن ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ روﺷﻲ ﻣﻮاﻓﻖ ﻧﺒﻮدم‪ .‬رﺟﻮي آﻣﺪ و ﻧﺸﺴﺖ و ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﺑﻠﺒﻞ زﺑﺎﻧﻲ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻠﺪ اﺳـﺖ ﮔﻔـﺖ ﻣـﺎ‬
‫ﻛﺎرﻫﺎي ﺷﻤﺎ را ﺧﻮاﻧﺪﻳﻢ و ﻛﺎﻣﻼ در ﺧﻂ ﺷﻤﺎ ﻫﺴﺘﻴﻢ و اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺷﻤﺎ‪ .‬ﺗﺎ ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ از اﻳﻦ ﺣﺮﻓﻬﺎ زد‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ اﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ‬
‫‪1053‬‬
‫ﺷﻤﺎ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻴﺪ ﺷﻔﺎﻫﻲ اﺳﺖ آن ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ ﻛﻪ ﻧﻮﺷﺘﻴﺪ ﺗﻮش آﺛﺎر و ﺑﻘﺎﻳﺎي اﺳﺘﺎﻟﻴﻨﻴﺴﻢ ﻫﺴﺖ‪".‬‬
‫"ﺑﻪ رﺟﻮى ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ ﺑﻴﺶ از ﭘﺪرﻋﻼﻗﻪ داﺷﺘﻢ‪ .‬ﺑﻪ او ﺻﺪ درﺻﺪ اﻋﺘﻤﺎد داﺷﺘﻢ اﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ از آب درآﻣﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺷﻤﺎ‬
‫ﺻﺪ درﺻﺪ ﺑﻰاﻋﺘﻤﺎدم‪ .‬ﺑﺎ ﺷﻤﺎ وارد ﻳﻚ راﻫﻲ ﻣﻰﺷﻮﻳﻢ‪ .‬اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﻣﻮﻓﻖ ﺷﺪﻳﺪ‪ ،‬ﭼﻪ ﺑﻬﺘـﺮ و اﮔـﺮ ﻧـﻪ‪ ،‬ﭘﻴﺸـﺎﭘﻴﺶ‪ ،‬ﺷـﻨﺎﺧﺘﻪ‬
‫‪1054‬‬
‫ﻣﻰﺷﻮﻳﺪ و ﺷﺮ ﺷﻤﺎ از ﺳﺮ ﻣﺮدم ﻛﻮﺗﺎه ﻣﻰﺷﻮد‪".‬‬
‫"ﻣﺴﻌﻮد رﺟﻮي آﻣﺪ ﺑﻪ ﻣﺤﻠﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﺨﻔﻲ ﺑﻮدم‪ .‬ﮔﻔﺖ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻗﺒﻞ از ﺑﺮﮔﺰاري اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺧﺎرج ﺷﻮﻳﻢ ﮔﻔـﺘﻢ ﻧـﻪ ‪ .‬اول‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺒﻴﻨﻢ ﻣﺮدم در اﻳﻦ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ رﻓﺘﻨﺪ ﭘﺎي ﺻﻨﺪوق و راي دادﻧﺪ ﻣﻌﻨﺎﻳﺶ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﻮدﺗﺎ‬
‫را ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﻳﻦ ﻣﻦ دﻳﮕﺮ ﻛﺎري ﻧﺪارم‪ .‬ﻣﻲآﻳﻢ ﺑﻴﺮون و ﻳﻚ اﻋﻼﻣﻴﻪ ﻣﻲ دﻫﻢ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﺑﻪ ﭘـﺎي ﺻـﻨﺪوق‬
‫رﻓﺘﻦ اﻳﻦ ﻛﻮدﺗﺎ را ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻛﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدم راي راي ﻣﺮدم اﺳﺖ ﺣﺎل ﭼﻮن اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻤﺎ اﻳﻨﻄﻮر ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮم‪ .‬رﺟﻮي‬
‫ﮔﻔﺖ ﻗﺮآن ﻣﻴﮕﻪ اﻛﺜﺮﻫﻢ ﻻ ﻳﻌﻘﻠﻮن ﻳﻌﻨﻲ اﻛﺜﺮ ﻣﺮدم ﻋﻘﻞ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬آﺧﻮﻧﺪﻫﺎ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﺑﺮوﻳﺪ ﭘﺎي ﺻﻨﺪوق ﻣﻲروﻧـﺪ‪ .‬ﮔﻔـﺘﻢ اوﻻ‬
‫ﺷﻤﺎ ﻗﺮآن را ﻧﺨﻮاﻧﺪه اﻳﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ﻗﺮآن اﻳﻦ را در ﺑﺎره ﻛﻔﺎر ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ ﻧﻪ ﻣﺮدم ﻣﺴﻠﻤﺎن اﻳﺮان‪ .‬ﻗﺮآن ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﺑﺎ ﻛﻔـﺎر ﺑﺮﺧـﻮرد‬
‫ﺧﺸﻦ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﭼﻮن اﻳﻨﺎن از روي ﻧﺎداﻧﻲ ﻛﺎﻓﺮﻧﺪ‪ .‬ﻧﮕﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺮدم راي ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬دوم اﻳﻨﻜﻪ ﻫﻤـﻴﻦ ﻣـﻮﻗﻌﻴﺘﻲ‬
‫ﻛﻪ دارم از ﻣﺮدم دارم‪ .‬آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻦ راي دادﻧﺪ و اﮔﺮ راي آﻧﻬﺎ ﻧﺒﻮد ﻣﻦ ﻫﻢ ﻳﻚ آدﻣﻲ ﻫﺴﺘﻢ ﻣﺜﻞ ﺑﻘﻴﻪ‪ .‬اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻛﻪ ﺷﺪ ﭼﻨـﺪ‬
‫ﺗﻦ از دوﺳﺘﺎن ﻣﺎ ﻛﻪ در وزارت ﻛﺸﻮر ﺑﻮدﻧﺪ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﺳﺮاﺳﺮ ﻛﺸﻮر ﻓﻘﻂ دو ﻣﻴﻠﻴﻮن و ﻫﻔﺘﺼﺪ ﻫﺰار ﻧﻔﺮ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮدﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ ﺧﺐ اﻳﻦ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﻫﻨﻮز ﺑﻪ ﻣﻦ اﻋﺘﻤﺎد دارﻧﺪ و ﻛﻮدﺗﺎ را ﺗﻜﺬﻳﺐ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺣﺎل وﻇﻴﻔـﻪ دارﻳـﻢ ﺑـﺮوﻳﻢ در‬
‫ﺻﺤﻨﻪ اﺻﻠﻲ و رواﺑﻂ ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ آﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻛﻮدﺗﺎ ﻛﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺟﻨﮓ را اداﻣﻪ دﻫﻨﺪ ﻓﺎش ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺷـﺪ ﻛـﻪ ﺑـﺎ ﺧـﺮوج از اﻳـﺮان‬
‫‪1055‬‬
‫ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻛﺮدم‪ .‬در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ در آﻏﺎز ﻫﻴﭻ ﻗﺼﺪي ﺑﺮاي ﺧﺮوج ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪".‬‬
‫‪1056‬‬
‫‪،‬‬ ‫ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ در ﺧﺎﻃﺮاﺗﺶ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻛﺮده ﺑﻮد اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت" ﺑﻲرﻗﻴﺐ" و "ﻛﻢروﻧـﻖ" ﺧﻮاﻫـﺪ ﺑـﻮد‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ‪ 2,7‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ در آن اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻓﺮﻣﺎﻳﺸﻲ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬رﻗﻢ اﻋﻼم ﺷﺪه ﻛﻪ ﺑﺎﻻي ‪ 14‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪه را ﻧﺸـﺎن‬
‫ﻣﻲداد‪ ،‬ﺣﺎﻛﻲ از ﺗﻼش ﻧﺎﻓﺮﺟﺎم ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﻮدﺗﺎ در اﻋﻼم ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻴﺰان ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن دﻗﻴﻘﺎ ‪ 14‬ﻣﻴﻠﻴـﻮن و‬
‫‪ 532‬ﻫﺰار اﻋﻼم ﺷﺪ ﺗﺎ اﻳﻦﻃﻮر ﺑﻪ اذﻫﺎن ﻣﺘﺒﺎدر ﺳﺎزد ﻛﻪ ﻣﺤﺒﻮﺑﻴﺖ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﻫﻢﭼﻨﺎن ﺑﺮﻗﺮار اﺳﺖ و ﻣﺮدم ﺑﻴﺸـﺘﺮ‬
‫از اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت اول)‪ 14‬ﻣﻴﻠﻴﻮن و ﻫﺸﺘﺎدوﭘﻨﺞ ﻫﺰار( ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮدهاﻧﺪ وﮔﺮﻧﻪ ﭼﻄﻮر ﻣﻲﺷﻮد زﻣﺎﻧﻲﻛﻪ ﺧـﻮد ﻣﺴـﺌﻮﻟﻴﻦ ﺣﻜﻮﻣـﺖ‬
‫ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﻣﺸﺎرﻛﺖ را ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ آرا ﺑﻪ ﺻﻨﺪوقﻫﺎ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮد؟ ﻣﺼﻠﺤﺖ وﺣﻴﺜﻴﺖ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‬
‫اﻳﻨﻄﻮر اﻳﺠﺎب ﻣﻲﻛﺮدﻛﻪ ﻣﻴﺰان ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ از اوﻟﻴﻦ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮرى‪ ،‬اﻋﻼم ﺷﻮد‪ .‬ﭘﺲ از ﻋﺰل ﺑﻨﻲﺻﺪر دﻳﮕﺮ‬
‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﺧﻮﻳﺶ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺗﻲ ﻧﺪﻳﺪ‪ ،‬ﻫﺮﭼﻪ ﺑﻮد اﻧﺘﺼﺎﺑﺎت ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜـﺎل در اﻧﺘﺼـﺎﺑﺎت ‪ 2‬ﻣـﺮداد ‪ ،60‬آﻗـﺎي‬
‫رﺟﺎﻳﻲ ﺑﺎ ‪ 87/8‬درﺻﺪ‪ ،1057‬در اﻧﺘﺼﺎﺑﺎت ‪ 25‬ﻣﺮداد‪ ،64‬آﻗﺎي ﺧﺎﻣﻨﻪاي ﺑﺎ ‪ 85/6‬درﺻﺪ‪ 1058‬و در اﻧﺘﺼﺎﺑﺎت ‪ 10‬ﻣﻬﺮ ‪ ،60‬آﻗـﺎي‬
‫ﺧﺎﻣﻨﻪاي ﺑﺎ راي ﻋﺠﻴﺐ و ﻏﺮﻳﺐ‪ 95/04‬درﺻﺪ‪ 1059‬ﺑﻪ رﻳﺎﺳﺖﺟﻤﻬﻮري اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ! اﻳﻦ اﻧﺘﺼﺎﺑﺎت ﺳﻮاﻟﻲ را در اذﻫﺎن ﭘﺪﻳﺪ‬
‫ﻣﻲآورد ﻛﻪ آﺧﺮ در ﻛﺠﺎي دﻧﻴﺎ در ﻳﻚ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت آزاد ﻳﻚ ﻛﺎﻧﺪﻳﺪا ‪ 86‬و ‪ 88‬و ‪ 95‬درﺻﺪ راي ﻣﻲآورد؟ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﺟﻤﻬـﻮري‬
‫اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺮاي ﺧﻮدﺷﺎن ﺳﻨﮓ ﺗﻤﺎم ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﭼﻪ ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﺳﺒﺐ ﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﻨﻲﺻﺪر از اﻳﺮان ﺑﺮود؟ ﺧﻮد او ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫"ﻗﺒﻞ از ‪ 16‬ﺧﺮداد ﻣﻄﻠﻘﺎ ﻗﺼﺪ ﺧﺮوج از اﻳﺮان را ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ .‬اﺻﻼ ﻓﻜﺮم ﺑﻪ ﻛﻮدﺗـﺎي آنﻫـﺎ ﻧﻤـﻲرﺳـﻴﺪ‪ .‬آدم اﺷـﺘﺒﺎﻫﺎﺗﺶ را‬
‫ﻳﻜﻲﻳﻜﻲ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﮔﺮ ﻗﺒﻼ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﺪا ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺟﻠﺴﻪ ‪ 16‬ﺧـﺮداد ‪ 60‬آﻣـﺪﻳﻢ ﺟﻠﺴـﻪ‬
‫ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻴﻢ او ﺗﺎ ﭘﺎي روﻳﺎروﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﺮدم ﻧﻤﻲرود‪ .‬ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻣﺜﻞ ﺷﺎه ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺗﺎ ﭘﺎي ﻛﺸﺘﺎر ﺑﺮود‪.‬ﻣﻲروﻳـﻢ ﺗـﻮي ﻣـﺮدم و‬
‫آنﺟﺎ ﺑﻪ ﻛﻮﺷﺶﻫﺎﻳﻤﺎن اداﻣﻪ ﻣﻲدﻫﻴﻢ ﺗﺎ اﻳﻦ ﺣﻀﺮات را از ﻗﺪرت ﺑﺮاﻧﻴﻢ‪ .‬اﻣﺎ وﻗﺘﻲ در ﻋﻤﻞ ﻛﺸﺘﺎر و اﻋﺪام روز ‪ 30‬ﺧـﺮداد‬
‫‪1060‬‬
‫‪ 60‬را دﻳﺪﻳﻢ‪ ،‬ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ اﻳﻦ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ از ﻛﺸﺘﺎرو ﺗﻴﺮﺑﺎران ﻫﻢ اﺑﺎﻳﻲ ﻧﺪارد‪".‬‬

‫‪١١٠‬‬
‫"ﺑﻌﺪ از اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت راﺿﻲ ﺷﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﺮوﻳﻢ ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮر‪ .‬ﺧﺮوج از اﻳﺮان را ﺑﺎ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﻧﻴﺮوي ﻫـﻮاﻳﻲ داﺷـﺘﻨﺪ ﺗﺮﺗﻴـﺐ‬
‫دادﻧﺪ‪ .‬ﻛﺎرت ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻳﻜﻲ از ﻫﻤﺎﻓﺮان را ﺑﻪ ﻣﻦ دادﻧﺪ‪ .‬ﺳﻠﻤﺎﻧﻲ آﻣﺪ و ﻣﺮا ﻣﺸﺎﺑﻪ آن ﻗﻴﺎﻓﻪ اي در آوردﻧﺪ ﻛﻪ در ﻋﻜـﺲ آن‬
‫ﻛﺎرت ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻮن ﺷﺐ ﺑﻪ آن ﻣﺤﻞ ﻣﻲرﻓﺘﻴﻢ و ﭘﺮواز ﻣﻲﻛﺮدﻳﻢ دﻗﺖ را ﻛﻢ ﻣﻲﻛﺮد و ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻧﺸﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑـﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴـﺐ‬
‫‪1061‬‬
‫وارد ﻓﺮودﮔﺎه ﺷﺪﻳﻢ و ﺳﻮار ﻳﻚ ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎي ﺳﻮﺧﺖ رﺳﺎﻧﻲ ﺷﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﺳﺮﻫﻨﮓ]ﺑﻬﺰاد[ ﻣﻌﺰي ﺧﻠﺒﺎن آن ﺑﻮد‪".‬‬
‫ﻛﻮدﺗﺎﭼﻴﺎن اﻳﻨﻚ آﺗﻮي ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺪﺳﺖ آورده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬آﺧﺮﻳﻦ ﺣﺮﻛـﺖ رﺋـﻴﺲﺟﻤﻬـﻮر‪ ،‬ﺑﻬﺘـﺮﻳﻦ ﻓﺮﺻـﺖ را در اﺧﺘﻴـﺎر‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﮔﺰارده ﺑﻮد ﺗﺎ ﺑﺎ ﺗﻤﺴﻚ ﺑﻪ آن ﺳﻴﻞوﺣﺸﺘﻨﺎك ﺗﻮﻫﻴﻦﻫﺎ و دروغﻫﺎ را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر رواﻧـﻪ ﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬ﻛـﺎﻧﻮن‬
‫ﺣﻤﻼت و ﺗﺮﺟﻴﻊﺑﻨﺪ ﻫﻤﻴﺸﮕﻲ آﻧﺎن اﻳﻦ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ":‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎ ﭼﺎدر و آراﻳﺶ زﻧﺎﻧﻪ ﻓﺮار ﻛﺮد!"‬
‫اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر اﻳﻦ ﻧﻮع ﺗﻬﻤﺖزدن را ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ وارد ادﺑﻴﺎت ﺳﻴﺎﺳﻲ اﻳﺮان ﻛﺮد‪ .‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﺣﻤﺪ ﺳﻼﻣﺘﻴﺎن‪ ،‬ﻳـﺎر ﺻـﺪﻳﻖ‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬در اﺻﻔﻬﺎن ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ داﺷﺖ و اﻳﻦ ﺗﺠﻤﻊ ﺑﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﺣﺰباﷲ ﺑﺮﻫﻢزده ﺷﺪ ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫" آﻗﺎي ﺳﻼﻣﺘﻴﺎن را ﺣﺰب اﻟﻬﻲﻫﺎ ﻣﺠﺮوح ﻛﺮدﻧﺪ و ﻣﺮاﺳﻢ را ﺑﻪ ﻫﻢ زده اﻧﺪ و او ﻫﻢ ﺑﺎ ﭼﺎدر ﻓـﺮار ﻛـﺮده اﺳـﺖ! ﺑﻬﺘـﺮ ﺑـﻮد‬
‫‪1062‬‬
‫ﺑﻲﭼﺎدر ﻓﺮارﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ در ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺛﺒﺖ ﻧﺸﻮد!"‬
‫ﺗﻬﻤﺖ زدن ﺑﻪ ﻛﺜﻴﻒﺗﺮﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﻣﻤﻜﻦ و ﺗﺤﻘﻴﺮ ﻛﺮدن ﺑﻪ ﻏﻴﺮاﻧﺴﺎﻧﻲﺗﺮﻳﻦ وﺟﻪ‪ ،‬ﻛﺎر و ﻛﺴﺐ آﻗﺎﻳﺎن ﺑـﻮد‪ .‬در ﻣﻜﺘـﺐ اﻳﻨـﺎن‬
‫ﻫﺪف وﺳﻴﻠﻪ را ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ ﺑﻪ راﺣﺘﻲ دروغ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ و ﻃﺮف ﻣﻘﺎﺑﻞ را ﺑﺎ ﺑـﺪدﻫﻨﻲ و اﺻـﻄﻼﺣﺎت ﻣﺨﺼـﻮص ﺧﻮدﺷـﺎن‬
‫ﺑﻜﻮﺑﻨﺪ و از راه ﺑﺪر ﺑﺮﻧﺪ و در اﻳﻦ راه ﻫﻴﭻ ﺣﺪ و ﻣﺮزي ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺳﻨﺪ‪ .‬ﻫﺪف؛ ﺧﺮد ﻛﺮدن ﺑﻨﻲﺻﺪر و وﺳﻴﻠﻪ؟ ﻫـﺮ آﻧﭽـﻪ ﻻزم‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬و ﺟﺎﻟﺐ اﻳﻦﺟﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر و ﻃﺮﻓﺪاراﻧﺶ ﺑﺎ ﭼﺎدر ﻓﺮار ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﻣﻨﺒﻊ و ﺳﻨﺪ اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪﻫﺎ و ﻧﻮﺷـﺘﻪﻫـﺎ‪،‬‬
‫ﻫﻤﻮاره از ﻳﻚ ﺣﺰب و دﺳﺘﻪ و ﮔﺮوه ﺑﺮﻣﻲﺧﻴﺰد‪ .‬ﻟﺠﻦﻣﺎل ﻛﺮدن ﻃﺮف ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﻪ ﻗﺮونوﺳﻄﺎﻳﻲ ﺗـﺮﻳﻦ ﺷـﻜﻞ ﻣﻮﺟـﻮد واز راه‬
‫اﺗﻬﺎﻣﺎﺗﻲ ﻛﻪ از ﻓﺮط ﺗﻜﺮار ﻧﺦ ﻧﻤﺎ ﺷﺪه و از ﺷﺪت ﻛﻬﻨﮕﻲ ﺑﻮي ﻧﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ‪ ،‬ﻛﺎري اﺳﺖ در ﺗﺨﺼﺺ آﻗﺎﻳﺎن‪ .‬ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻳـﻦ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﻴﭗ اﻧﺴﺎنﻫﺎ و اﻳﻦ ﻃﺮز ﻓﻜﺮ ﻣﺮدم را ﻓﺎﻗﺪ ﺷﻌﻮر و درك ﺗﺼﻮر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬آن اﺣﺴﺎس ﻗﻴﻢ ﻣ‪Ĥ‬ﺑﻲ در اﻋﻤﺎق ﺟـﺎن‬
‫آنﻫﺎ ﻧﻔﻮذ ﻛﺮده اﺳﺖ وﮔﺮﻧﻪ ﻛﺪام ﻋﻘﻞ ﺳﻠﻴﻤﻲ ﻗﺒﻮل ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﻳﻚ ﻣﻤﻠﻜﺖ در ﻣﻴﺎن دهﻫﺎ راﻫـﻲ ﻛـﻪ ﺑـﺮاي‬
‫ﺧﺮوج از ﻛﺸﻮر ﺑﺮاﻳﺶ ﻣﻬﻴﺎ اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﻦ راه را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﺪ؟ ﭼﻄﻮرﻣﺴﻌﻮد رﺟﻮي آراﻳﺶ زﻧﺎﻧﻪ ﻧﻜـﺮد و ﭼـﺎدر ﻧﭙﻮﺷـﻴﺪ و در‬
‫ﻣﻴﺎن آن اﻓﺮادي ﻛﻪ رﻓﺘﻨﺪ ﻓﻘﻂ ﺑﻨﻲﺻﺪر اﻳﻦﻛﺎر را اﻧﺠﺎم داد؟ ﮔﺬﺷﺘﻪ از ﻫﻤﻪ اﻳﻦﻫﺎ ﺷﻤﺎ اﮔﺮ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر را ﺑﺎ ﻟﺒﺎس زﻧﺎﻧﻪ و‬
‫ﭼﺎدر دﻳﺪﻳﺪ ﭘﺲ ﭼﺮا ﻧﮕﺮﻓﺘﻴﺪش؟ در ﻋﻜﺴﻲ ﻛﻪ از ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻓﺮودﮔﺎه ﭘﺎرﻳﺲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻣﮕﺮ ﻟﺒﺎس ﻫﻤﺎﻓﺮان را ﺑﺮ‬
‫ﺗﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻨﺪ؟ ﺑﻌﺪازﻫﻤﻪ‪ ،‬آﺧﺮ ﻛﺪام ﺷﻌﻮر و وﺟﺪاﻧﻲ ﺑﺎور ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﻗﺒﻮل ﻣﻲﻛﻨـﺪ ﻛـﻪ در ﭘﺎﻳﮕـﺎه ﻳﻜـﻢ‬
‫ﺷﻜﺎري ﺗﻬﺮان‪ ،‬در ﭘﺎﻳﮕﺎﻫﻲ ﻛﺎﻣﻼ ﻧﻈﺎﻣﻲ‪ ،‬وآن ﻫﻢ در زﻣﺎن ﺟﻨﮓ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ آراﻳﺶ زﻧﺎﻧﻪ و ﭼﺎدر وارد ﺷﺪ؟ روﺣﺎﻧﻴﺎن ﺣـﺎﻛﻢ‬
‫ﺑﺎ اﻳﻦ دروغ‪،‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻃﺮز ﻓﻜﺮ واﻗﻌﻲ ﺧﻮد را ﻛﻪ ﺟﺰ ﺗﺤﻘﻴﺮ اﻧﺴﺎن و ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻗﺪرت ﻧﻴﺴﺖ‪،‬آﺷﻜﺎر ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ‪ .‬دروﻏﺸﺎن ﻫﻢ‬
‫ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﺗﻔﻜﺮﺷﺎن ﺑﻮد‪ .‬در ﻧﻈﺮ آﻧﻬﺎ‪ ،‬زن اﻧﺴﺎﻧﻲ ﭘﺴﺖ و ﻟﺒﺎﺳﺶ‪ ،‬ﻟﺒﺎس ﺧﻔﺖ اﺳﺖ‪ .‬از اﻳﻦ رو‪ ،‬ﻧﮕﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻨﻲﺻـﺪر‬
‫ﺑﺎ ﻟﺒﺎس ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻛﺸﻮر را ﺗﺮك ﮔﻔﺖ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺑﺎ آراﻳﺶ و ﻟﺒﺎس زﻧﺎﻧـﻪ از ﻛﺸـﻮر ﻓـﺮار ﻛـﺮد‪ 1063.‬ﺑـﻪ ﻫـﺮ رو‪ ،‬اﻛﻨـﻮن ﺗﻤـﺎﻣﻲ‬
‫دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ دﺳﺖ آﻗﺎﻳﺎن اﺳﺖ و ﻫﺮﭼﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ وﻫﺮﭼﻪ ﺗﻮان دارﻧـﺪ ﺑـﺮاي ﺧـﺮد‬
‫ﻛﺮدن و ﻟﺠﻦﻣﺎل ﻛﺮدن ﭼﻬﺮه ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ‪.‬ﻛﺎﺑﻮس ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺗﺎ اﺑﺪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺳـﻨﮕﻴﻨﻲ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم اﻳﻨﻜﻪ در ﻛﺸﻮري ﻛﻪ در آن ﺑﻪ ﻗﻮل دادﮔﺴﺘﺮي رﺳﻤﻲ و رادﻳﻮ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن و روزﻧﺎﻣﻪ دوﻟﺘﻲ از ﺧﺎﻧﻪ آﻳـﺖاﷲ ﺑﻴـﺎت‪،‬‬
‫ﺳﻲدي ﻣﺴﺘﻬﺠﻦ ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﺰتاﷲ ﺳﺤﺎﺑﻲ اﺗﻬﺎم ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﺸﺮوﺑﺎت اﻟﻜﻠﻲ و ﻗﺎﭼﺎق ﺗﺮﻳﺎك ﻣـﻲﺧـﻮرد‪ ،‬ﺷـﻴﺮﻳﻦ‬
‫ﻋﺒﺎدي ﺑﺮﻧﺪه ﺟﺎﻳﺰه ﺻﻠﺢ ﻧﻮﺑﻞ ﺑﺮاي آزادي اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ ﺑﺎ ﻃﻨﺎب از ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻣﻴﻼد آوﻳﺰان ﻣﻲﺷﻮد‪،‬ﭼﻪ ﺟﺎي ﺗﻌﺠـﺐ اﺳـﺖ‬
‫ﻛﻪ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ‪ 11‬ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻲاش ﺑﺎ" آراﻳﺶ زﻧﺎﻧﻪ" از ﻛﺸﻮر ﺧﺎرج ﺷﻮد!؟‬

‫‪١١١‬‬
 ‫ﮔﺴﺴﺖ از ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ورود ﺑﻪ ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪ ،‬آزﻣﺎﻳﺶ آﻏﺎز ﺷﺪ‪ :‬رﺟﻮي ﻣﺄﻣﻮر ﺑﻮد ﺗﺎ ﺷﻮراي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻠﻲ را ﺑﺮاﺳﺎس اﺻﻮل راﻫﻨﻤـﺎي ﻣﻴﺜـﺎق )‬
‫اﺳﺘﻘﻼل و آزادي و ﻋﺪم ﻫﮋﻣﻮﻧﻲ( ﻛﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ رﺷﺘﻪ ﺗﺤﺮﻳﺮ ذر آورده ﺑﻮد ‪ ،‬ﺗﺸـﻜﻴﻞ دﻫـﺪ‪ 1064.‬اﻋﻀـﺎي ﺷـﻮراي ﻣﻠـﻲ‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ را ﻃﻴﻒ وﺳﻴﻌﻲ ﭼﻮن اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ‪ ،‬ﻣﻨﺼﻮر ﻓﺮﻫﻨﮓ‪ ،‬ﻋﻠﻲاﺻﻐﺮ ﺣﺎجﺳﻴﺪﺟﻮادي‪ ،‬ﻋﻠﻴﺮﺿـﺎ‬
‫ﻧﻮريزاده‪ ،‬ﻣﻨﺼﻮر ﺑﻴﺎتزاده‪ ،‬ﺑﺎﺑﻚ اﻣﻴﺮﺧﺴﺮوي‪ ،‬ﻣﺴﻌﻮد رﺟﻮي و ﻣﻬﺪي ﻣﻤﻜﻦ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣـﻲدادﻧـﺪ‪ .‬ﻗـﺮار ﺑـﺮ اﻳـﻦ ﺑﻮدﺗـﺎ‬
‫آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﻴﻮي ﻗﻮي ﺑﺮاي دوﻟﺘﻲ ﻛﻪ روﺣﺎﻧﻴﻮن ﻗﺒﻀﻪﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﺧﻠﻖ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺴـﻌﻮد رﺟـﻮي‬
‫اﻫﺪاﻓﻲ دﮔﺮ در ﺳﺮ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬رﺟﻮي ﻣﺪﻋﻲ ﺷﺪ ﻛﻪ ﭼﻨﺪ ﮔﺮوه ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﭘﻴﻮﺳﺘﻦ ﺑﻪ ﺷﻮرا ﻧﺸﺪﻧﺪ‪ .‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺗﺮﻛﻴﺐ‬
‫ﺷﻮرا را ﻣﻐﺎﻳﺮ ﺑﺎ اﺻﻮل راﻫﻨﻤﺎي ﻣﻴﺜﺎق و ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﻠﺖ اﻳﺮان ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬از رﺟﻮي ﻧﺎﻣﻪاي ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﻣﺼﻮﺑﺎت ﺷـﻮرا وﻗﺘـﻲ اﻋﺘﺒـﺎر‬
‫دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻣﻀﺎي او ﺑﺮﺳﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺧﻄﺎب ﺑﻪ رﺟﻮي ﮔﻔﺖ"اﻛﻨﻮن ﻛﻪ وارد آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﺪهاﻳﻢ‪،‬اوﻟﻴﻦ ﺑـﺎري ﻛـﻪ ﻗـﺪم ﻛـﺞ‬
‫ﺑﮕﺬاري‪ ،‬ﺧﻮاﻫﻢ ﮔﻔﺖ‪ 1065.‬ﻟﺤﻈﻪ اﻣﺘﺤﺎن ﻓﺮا رﺳﻴﺪ؛ رﺟﻮي ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﻣﻴﺎن وﻓﺎي ﺑﻪ ﻋﻬﺪ ﺑﺎ ﻣﻴﺜﺎق و رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻗﺪرت ﺑﻬـﺮ‬
‫وﺳﻴﻠﻪ‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻃﺎرق ﻋﺰﻳﺰ وارد ﭘﺎرﻳﺲ ﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺟﺬب اﺣﺰاب و اﻓﺮاد ﻣﺨﺎﻟﻒ دوﻟﺖ اﻳﺮان ﺟﻨﮓ را ﺑﻪ ﺳـﻮد‬
‫رژﻳﻢ ﺻﺪام ﭘﺎﻳﺎن دﻫﺪ‪ .‬ﻣﺴﻌﻮد رﺟﻮي ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬دﻳﺮوز اﻣﻀﺎﺋﻲ ﻛﺮده ﺑﻮد و اﻣﺮوز ﺑﺮآن ﺑﻮد زﻳـﺮ اﻣﻀـﺎي ﺧـﻮد‬
‫ﺑﺰﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻃﺎرق ﻋﺰﻳﺰ ﻟﺒﻴﻚ ﮔﻔﺖ و ﺑﺎ ﺻﺪام ﺣﺴﻴﻦ دﺳﺖ ﺑﻴﻌﺖ داد‪ .‬ﺧﻴﺎﻧﺖ را ﺑﻪ ﻣﻨﺘﻬﺎي ﺣﺪ ﺧﻮﻳﺶ رﺳﺎﻧﺪ و‬
‫ﺑﻪ ﺟﺒﻬﻪ دﺷﻤﻦ ﭘﻴﻮﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر درﺑﺎره درﺧﻮاﺳﺖ ﻃﺎرق ﻋﺰﻳﺰ از او ﺑﺮاي ﻣﺬاﻛﺮه ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫"ﻃﺎرق ﻋﺰﻳﺰ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺎ ﻣﻦ ﻣﻼﻗﺎت ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﭘﻞ وﻳﺴﻲ ﮔﻔﺘﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻼﻗﺎﺗﻲ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﺧـﻮد را ﻗﺮﺑـﺎﻧﻲ اﻳـﻦ آﻗﺎﻳـﺎن‬
‫ﻣﻲداﻧﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺟﻨﮓ ﻣﺎ را ﺑﻪ اﻳﻨﺠﺎ آورد‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﻣﻦ ﺑﻴﺎﻳﻢ ﺑﺎ اﻳﻦ آﻗﺎي ﻣﺘﺠﺎوز ﺑﻪ ﺧﺎك اﻳﺮان ﻣﻼﻗﺎت ﻛﻨﻢ؟ ﭼﻪ دﻳـﺪاري دارم ﺑـﺎ‬
‫‪1066‬‬
‫او؟ ﺑﻌﺪ ﻛﻪ رﺟﻮي رﻓﺖ ﺑﺎ او دﻳﺪار ﻛﺮد‪ ،‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬او ﺑﺮد و ﺷﻤﺎ ﺑﺎﺧﺘﻴﺪ‪".‬‬
‫"ﻳﻚ روز ﺳﻼﻣﺘﻴﺎن آﻣﺪ ﭘﻴﺶ ﻣﻦ‪ ،‬دﻳﺪم ﺻﻮرﺗﺶ ﻣﺜﻞ ﻟﺒﻮ ﻛﺒﻮد ﺑﻮد‪.‬ﮔﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎ ﭼﺮا اﻳﻨﺠﻮري ﻫﺴﺘﻴﺪ‪.‬ﮔﻔـﺖ ﭼـﺮا ﻧﺒﺎﺷـﻢ‪،‬‬
‫رﺟﻮي ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺮود ﺑﻐﺪاد‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﻏﻠﻂ ﻣﻲﻛﻨﻪ ﻣﻲﺧﻮاد ﺑﺮه‪ .‬ﻣﻲاﻳﺴﺘﻴﻢ و ﻧﻤﻲﮔﺬارﻳﻢ‪ .‬ﮔﻔﺖ ﻣـﺎ ﻳـﻚ ﻋﻤـﺮ ﮔﻔﺘـﻴﻢ آزادي‬
‫اﺳﺘﻘﻼل ‪،‬ﺣﺎﻻ ﺳﺮ از ﺑﻐﺪاد درآورﻳﻢ؟ ﺑﻌﺪ ﺧﻮد رﺟﻮي آﻣﺪ وﮔﻔﺖ ﻣﺎ در ﻣﺮز اﻳـﺮان و ﻋـﺮاق ﻣﺴـﺘﻘﺮ ﻣـﻲ ﺷـﻮﻳﻢ ﻓﺮاﺧـﻮان‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ‪ ،‬ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ ﻣﻲآﻳﻨﺪ ﻣﺮز‪ ،‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﻧﻴﺮوﻫﺎ ﻣﻲروﻳﻢ و ﺗﻬﺮان را ﺗﺼﺮف ﻣﻲﻛﻨـﻴﻢ‪ .‬ﺧﻴﻠـﻲ ﺧﻨﺪﻳـﺪم ﮔﻔـﺘﻢ‪ :‬ﺑﭽـﻪ‬
‫ﺷُﺪﻳﺪ؟ ﻓﺮاﺧﻮان ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﻲآﻳﻨﺪ؟ اﻳﻦ ﺣﺮﻓﻬﺎ ﭼﻴﺴﺖ ﻣﻲزﻧﻲ؟ ﻛﺪام دﻳﻮاﻧﻪاي ﻣﻲآﻳﺪ ﻣـﺮز ﻋـﺮاق و ﺑـﺎ ﺷـﻤﺎ‬
‫راﻫﭙﻴﻤﺎﻳﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﻲ آﻳﺪ ﺗﻬﺮان را ﻓﺘﺢ ﻛﻨﺪ؟ ﭘﺎﻳﺖ را ﺑﮕﺬاري ﺑﻐﺪاد ﻛﺎرت ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬از دﻳﺪ ﻣـﺮدم ﺗـﻮ آﻟـﺖ دﺳـﺖ‬
‫‪1067‬‬
‫ﻫﺴﺘﻲ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﭘﺎﺳﺦ ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺴﻌﻮد رﺟﻮي ﺑﺎر دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﻧﻜﺎت را ﮔﻮﺷﺰد ﻛﺮد‪:‬‬
‫"اﻟﺒﺘﻪ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪاﻳﺪ دو ﻧﻈﺮ وﺟﻮد دارد‪ :‬ﻳﻜﻲ ﻧﻈﺮ ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﻲ رژﻳﻢ ﺑﻪ ﺑﻬﺎي ﺟﻠﺐ ﻫﻤﻜـﺎري و اﺳـﺘﻔﺎده از ﺧـﺎرج را‬
‫ﺟﺎﻳﺰ ﻣﻲﺷﻤﺎرد و ﻳﻚ ﻧﻈﺮ ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻤﻲﺷﻤﺎرد‪ .‬اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ ﺟﺎﻧﺐدار ﻧﻈﺮ دوم ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﭼﻪ ﻛﺴـﻲ‬
‫ﮔﻮل ﻣﻲﺧﻮرد ﻛﻪ ﻣﺴﺄﻟﻪ اﺻﻠﻲ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﻪ‪ ،‬ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻫﻤﻜﺎري ﺑﺎ ﻋﺮاق ﺑﺮاي ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﻲ رژﻳﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪1068‬‬
‫از اﻳﻦ راه رژﻳﻢ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺳﺮﻧﮕﻮن ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎ ﻛﻤﺎل ﺗﺄﺳﻒ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪".‬‬
‫"در ﻣﻴﺜﺎق‪ ،‬اﺳﺘﻘﻼل ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ اﺳﺘﻘﻼل ﻳﻌﻨﻲ دﺧﺎﻟﺖ ﻧﺪادن ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻗﺪرت ﺧﺎرﺟﻲ و ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬
‫در ﻣﺴﺎﺋﻞ داﺧﻠﻲ اﻳﺮان‪ .‬رﺟﻮي اﻳﻦ را اﻣﻀﺎ ﻛﺮد و ﻧﻘﻀﺶ ﻛﺮد و ﺗﺸﺮﻳﻒ ﺑﺮد ﺑﻐﺪاد ‪ .‬ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷـﺪن ﮔـﺮوه رﺟـﻮي را ﻳـﻚ‬
‫ﺧﺪﻣﺖ ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻤﻠﻜﺖ ﻣﻲداﻧﻢ ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻄﻤﺌﻨﻢ ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ رژﻳﻢ اﺳﺘﺒﺪادي در اﻳﺮان‪ ،‬ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪاي ﻛﻪ از اﻳﻦ ﻧﻮع‬
‫‪1069‬‬
‫ﻛﻼهﻫﺎ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺳﺮ ﻣﺮدم اﻳﺮان ﺑﮕﺬارد ﻧﻴﺴﺖ‪".‬‬
‫‪1070‬‬
‫ﺑﻨـﻲﺻـﺪر در‬ ‫ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻨﺎﻗﺸﻪاﻧﮕﻴﺰ دﻳﮕﺮ‪،‬ازدواج ﻓﻴﺮوزه ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬دﺧﺘﺮ ﺑﺰرگ او ﺑﺎ ﻣﺴﻌﻮد رﺟﻮي در ‪ 24‬ﻣﻬﺮ ‪ 1361‬ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺎره ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫‪١١٢‬‬
‫"ﺑﺎ ازدواج ﻓﻴﺮوزه ﺑﺎ رﺟﻮي ﻣﻮاﻓﻖ ﻧﺒﻮدم‪ .‬ﺧﻮب دﺧﺘﺮي ﻛﻪ ‪ 17-18‬ﺳﺎﻟﺶ اﺳﺖ ﻫﺮ روز ﺑﻨﺸﻴﻨﻲ و در ﮔﻮش او ﺑﺨـﻮاﻧﻲ ﻛـﻪ‬
‫اﮔﺮ اﻳﻦ ازدواج ﺑﺸﻮد اﻳﻦ ﻃﻮر ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬آﻧﻄﻮر ﻣﻲﺷﻮد و او را ﻗﺎﻧﻊ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ازدواج ﺑﻪ ﻣﺼﻠﺤﺖ اﺳﺖ و ﻣﺒـﺎرزه در‬
‫ﭘﻴﺶ و اﻳﻦ ﺣﺮﻓﻬﺎ ﺑﺮاي ﺟﻮان ﺟﺎذﺑﻪ دارد‪ .‬ﺑﻪ دﺧﺘﺮم ﮔﻔﺘﻢ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻛﺲ دﻳﮕﺮي را ﭘﻴـﺪا ﻛﻨـﻲ ﺑـﺮاي ازدواج اﻳـﻦ ﻓـﺮد‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﻋﻠﺖ اﺻﻠﻲ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻣﻦ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮدم اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ را ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻗﺎﻃﻲ ﻛـﺮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺳﺒﺐ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻮاﻓﻖ ﻧﺒﻮدم وﻟﻲ در اﺳﻼم اﻧﺘﺨﺎب را ﺧﻮد زن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﻳﻦ ﺣﻖ اﻧﺘﺨﺎب ﺑﺎ دﺧﺘﺮم ﺑﻮد و ﻣﻦ ﺣﻖ‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻢ ﺑﻪ او ﺑﮕﻮﻳﻢ ﺑﻜﻦ ﻳﺎ ﻧﻜﻦ‪ .‬ﻣﻦ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺸﺎور ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺑﮕﻮﻳﻢ اﻳﻦ ﺟﻮر اﺳﺖ ﻳﺎ اﻳﻦ ﺟـﻮر ﻧﻴﺴـﺖ‪ ،‬دﺧﺘـﺮم‬
‫اﺧﺘﻴﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ اﮔﺮ رﺟﻮي ﺑﻪ اﺻﻞ آزادي و اﺳﺘﻘﻼل ﺗﺠﺎوز ﻛﺮد از ﺷﻮﻫﺮش ﺟﺪا ﺷﻮد وﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر ﻫﻢ ﺷـﺪ‪ .‬ﻳـﻚ روز‬
‫دﺧﺘﺮم ﺑﻪ ﻣﻦ ﺗﻠﻔﻦ ﻛﺮد و در ﺣﺎل ﮔﺮﻳﻪ ﮔﻔﺖ اﻳﻦ آﻗﺎي رﺟﻮي ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺮود ﺑﻪ ﺑﻐﺪاد وﻫﺮ ﭼﻪ اﺻﺮار ﻛﺮدم ﻣﻨﺼﺮف ﻧﺸـﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ ﺗﻮ از روز اول ﺷﺮط ﻛﺮدي‪ ،‬اﻵن از اﺧﺘﻴﺎرت اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻦ‪ .‬دﺧﺘﺮم از اﺧﺘﻴﺎرش اﺳﺘﻔﺎده ﻛـﺮد و ]در ‪ 23‬ﺑﻬﻤـﻦ ‪[1363‬‬
‫‪1071‬‬
‫ﻃﻼق ﮔﺮﻓﺖ‪".‬‬
‫ﻓﻴﺮوزه ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺗﺤﺼﻴﻼت ﺧﻮد را ﺗﺎ ﻣﻘﻄﻊ دﻛﺘﺮا اداﻣﻪ داد و ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺑﺎ ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﻣﻬﺮان ﻣﺼﻄﻔﻮي‪ ،‬از اﻋﻀﺎي ﻣﺠﺎﻣﻊ اﺳﻼﻣﻲ‬
‫اﻳﺮاﻧﻴﺎن‪ ،‬ازدواج ﻛﺮد‪ .‬ﺣﺎﺻﻞ اﻳﻦ ازدواج دﺧﺘﺮي ‪ 2,5‬ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم "اﻳﺮان" اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻣﺎ در ﺑﺎب راﺑﻄﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر و ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻻزم ﺑﻪ ذﻛﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎرﻫﺎ در ﮔﻔﺘﻪﻫﺎ و ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎﻳﺶ‬
‫ﺗﻮﺿﻴﺢ داده اﺳﺖ‪ ،‬او ﭘﺲ از ﭘﻴﺮوزي اﻧﻘﻼب ﻫﻤﻮاره ﻣﻮاﻓﻖ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺟﺒﻬﻪ ﺑﻮده و ﺑﺎ ﻋﻀﻮﻳﺖ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ در اﻳﻦ ﺟﺒﻬﻪ ﻣﺨﺎﻟﻒ‬
‫ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﻧﻜﺘﻪ ﺟﺎﻟﺐ اﻳﻨﺠﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ در اواﺋﻞ اﻧﻘﻼب زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ او ﺑﺮاي ﺗﺸﻜﻴﻞ اﻳﻦ ﺟﺒﻬﻪ ﻣﻲﻛﻮﺷﻴﺪ‪ ،‬ﺣـﺰب‬
‫ﺟﻤﻬﻮري ﻫﻢ ﻣﻮاﻓﻖ ﻣﺸﺎرﻛﺖ اﻳﻦ ﮔﺮوه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻋﻘﻴﺪه داﺷﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺑﻨﺎ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺧﺸﻮﻧﺖ‪ ،‬ﺧﺸـﻮﻧﺖ زداﺋـﻲ در‬
‫دﺳﺘﻮر ﻛﺎر ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ) ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ(ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪،‬آزﻣﺎﻳﺶ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ روش اﺳﺖ‪ .‬او ﺣﺘﻲ در اﻫﻤﻴﺖ‬
‫آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﭘﻴﺶ رﻓﺖ ﻛﻪ ورود در ﻋﻤﻞ ﺑﺎ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ را ﭘﻴﺶ از "اﺑﺘﻼ"‪ ،‬ﻳﻚ "اﺷـﺘﺒﺎه ﺑـﺰرگ" ﻧﺎﻣﻴـﺪ‪ 1072.‬ﺑﻌـﺪ از‬
‫ﻛﻮدﺗﺎي ‪ ،60‬اﻛﻨﻮن او ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ و ﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﮕﺬارد ﺻﺤﻨﻪ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻛﺸﻮر را ﮔﺮوﻫﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺒﻨﺎي ﻛﺎر ﺧـﻮد‬
‫را ﺑﺮ زور و ﻗﺪرت ﻗﺮار داده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬از آن ﺧﻮد ﻛﻨﻨﺪ و ﺣﻖ اﻧﺘﺨﺎب از ﻣﺮدم ﺳﻠﺐ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﻧﺎآزﻣـﻮده را ﺑـﻪ‬
‫آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻲﻛﺸﺎﻧﺪ و در اﻳﻦ راه ﺑﺮاي آﻧﻜﻪ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ آزادي را روش و ﻫﺪف ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﻘﺪر ﺗﻼش ﻛﺮد ﻛﻪ در ﻣﻮرد ﺧﻤﻴﻨﻲ و‬
‫روﺣﺎﻧﻴﺎن ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ ﻛﻮﺷﻴﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪":‬ﺑﺎرﻫﺎ ﺑﻪ رﺟﻮي ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬ﻫﻤﻮاره ﻣﺘﺬﻛﺮ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﺑﺎش ﻛﻪ در اﺑﺘﻼ ﻫﺴﺘﻲ‪.‬‬
‫اﮔﺮ از آزادي ﺧﻮد ﻏﺎﻓﻞ ﻧﺸﻮي و ﺑﻪ آزادي و اﺳﺘﻘﻼل وﻓﺎ ﻛﻨﻲ‪ ،‬ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻣﻬﻤﻲ ﻣﻲ ﺷﻮي ﺑﺮاي ﻛﺸﻮر وﮔﺮﻧﻪ‪ ،‬ﻣﺮدم از ﺷﺮ ﺗـﻮ‬
‫‪1073‬‬
‫آﺳﻮده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﭼﺮا ﻛﻪ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪاي ﻫﺴﺘﻲ ﻛﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺧﻮاﻫﻲ ﺷﺪ‪".‬‬
‫رﺟﻮي و ﺳﺎزﻣﺎﻧﺶ اﻣﺎ ﻗﺪرت را اﺻﻞ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﻂ ﻣﺸﻲ ﺗﺮور اﻋﺘﻘﺎد داﺷﺘﻨﺪ و ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻘﺎﺑﻞ آنﻫـﺎ ﻗـﺮار‬
‫داﺷﺖ‪ .‬ﭘﻴﻮﺳﺘﻦ او ﺑﻪ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﮕﻔﺘﻲ ﺷﺪ‪ ،‬ﮔﺮﭼﻪ ﻫﻨﻮز روي اﺻﻠﻲ و ﺑﺎﻃﻦ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﺧﻠﻖ آﺷـﻜﺎر ﻧﺸـﺪه‬
‫ﺑﻮد و ﺑﻪ ﻛﺸﺖ و ﻛﺸﺘﺎر دﺳﺖ ﻧﻴﺎزﻳﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﭘﻴﻮﺳﺘﻦ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﻴﺜﺎق اﮔﺮ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺧﻮﺑﻲ داﺷﺖ‪ ،‬آن رو ﺷـﺪن دﺳـﺖ‬
‫ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ و ﺧﺎرج ﺷﺪن آنﻫﺎ از ﺟﺮﮔﻪ آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﻴﻮﻫﺎ ﺑﺮاي ﺣﻜﻮﻣﺖ آﻳﻨﺪه اﻳﺮان اﺳﺖ‪ .‬ﺳـﺮاﻧﺠﺎم ﻣﺴـﻌﻮد رﺟـﻮي ﺑـﻪ ﻋـﺮاق‬
‫رﻓﺖ‪ 1074‬ﺗﺎ ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮ ﺗﺎزه ﺧﻮد ﻛﻪ زن ﺳﺎﺑﻖ ﻣﻬﺪي اﺑﺮﻳﺸﻢﭼﻲ) از اﻋﻀﺎي ﺳﺎزﻣﺎن( ﺑﻮد ازدواج ﻛﻨـﺪ و ﺑـﺎ ﺻـﺎدر ﻛـﺮدن آن‬
‫ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ ﻋﺠﻴﺐ ﻛﻪ ازدواج ﺧﻮد را ﺑﺎ ﻣﺮﻳﻢ ﻋﻀﺪاﻧﻠﻮ ﻗﺠﺮ" ازدواج ﺗﻮﺣﻴﺪي" و"ﺿﺮورت اﻧﻘـﻼب اﻳـﺪﺋﻮﻟﻮژﻳﻚ" داﻧﺴـﺖ‪،1075‬‬
‫ﺧﻂ ﺗﺮور را در ﭘﻴﺶ ﮔﻴﺮد و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﺎ آن ﻓﻀﺎﺣﺖ ﺗﺎرﻳﺨﻲ در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺮﺻﺎد) وﻳﺎ ﻓﺮوغ ﺟﺎوﻳﺪان( ﺧﻮد و ﺳـﺎزﻣﺎﻧﺶ درو‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺮﭼﻪ اﻋﻼم ﻗﻴﺎم ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ در ﺳﺎل ‪ 60‬از ﺳﻮي رﻫﺒﺮي ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﺧﻠﻖ را اﺷﺘﺒﺎه وﺣﺸﺘﻨﺎك آﻧﻬﺎ ﻣـﻲداﻧﻨـﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ ﺣﻘﻴﻘـﺖ‬
‫اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺪتﻫﺎ ﭘﻴﺶ آﻧﻬﺎ در ﻗﺒﺎل ﺗﻀﻤﻴﻦ اﻣﻨﻴـﺖ ﺧـﻮد از ﺳـﻮي ﺷـﺨﺺ آﻗـﺎي ﺧﻤﻴﻨـﻲ‪ ،‬ﺣﺎﺿـﺮ ﺑـﻪ ﺗﺤﻮﻳـﻞ دادن‬
‫اﺳﻠﺤﻪﻫﺎﻳﺸﺎن ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ اﻣﺎ از دادن ﺗﻀﻤﻴﻦ اﻣﻨﻴﺘﻲ اﻣﺘﻨﺎع ﻛﺮد و ﺑﺎ ﺑﺴﺘﻦ ﺗﻤﺎﻣﻲ درﻫـﺎ‪ ،‬درب ﺧﺸـﻮﻧﺖ را ﺑـﺎز‬
‫ﻧﻤﻮد‪ .‬ﮔﺮﭼﻪ ﻫﻨﻮز ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ در ﺻﻮرت ﻣﻮاﻓﻘﺖ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ اﻗﺪام ﺑﻪ ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﮔﺬاﺷﺘﻦ اﺳﻠﺤﻪﻫﺎﻳﺸﺎن‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﻳﺎ ﻧﻪ؟ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺣﺮﻛﺖ رﻫﺒﺮي ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ در اﻋﻼم ﻗﻴﺎم ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ‪ ،‬آﻧﭽﻪ از ﮔﻔﺘﻪﻫﺎ ﺑﺮﻣﻲآﻳﺪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻧﺨﺴﺖ ﺑﻨﺎ ﺑﺮ اﻳﻦ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ اﻋﻀﺎي ﺳﺎزﻣﺎن در ﺣﺪ دﻓﺎع از ﺧﻮد‪ ،‬ﻋﻤﻞ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺪون داﺷﺘﻦ آﻣﺎدﮔﻲ و ﺑﺪون ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ‬

‫‪١١٣‬‬
‫وﺟﻮد داﺷﺘﻦ ﻳﺎ ﻧﺪاﺷﺘﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻣﺮدﻣﻲ‪ ،‬وارد ﻓﺎز ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ ﺗﻬﺎﺟﻤﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺧﻄﺎي ﻓـﺎﺣﺶ‪ ،‬رﺟـﻮي ﺑﻬﺘـﺮﻳﻦ‬
‫ﻓﺮﺻﺖ وﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮﻳﻦ ﺑﻬﺎﻧﻪ را دراﺧﺘﻴﺎر ﺣﻜﻮﻣﺘﻴﺎن ﻧﻬﺎد ﺗﺎ اﻓﺮاد ﺳﺎزﻣﺎﻧﺶ را ﺑﻪ وﺣﺸﻴﺎﻧﻪﺗﺮﻳﻦ ﺷـﻜﻞ ﻣﻮﺟـﻮد ﻗﻠـﻊ و ﻗﻤـﻊ‬
‫ﻛﻨﻨﺪ‪.‬در ﻋﻮض ﻫﺮﻳﻚ از ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ازﺣﺰباﷲ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﻛﺸﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬ﺣﻜﻮﻣﺖ ‪ 100‬ﻧﻔﺮ از آنﻫﺎ را در زﻧﺪان ﺧﻼص‬
‫ﻣﻲﻛﺮد‪.‬دﻛﺘﺮ ﻣﻠﻜﻲ ﻛﻪ در آن زﻣﺎن در زﻧﺪان ﺑﻮده اﺳﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ":‬در اوﻳﻦ ﺷﺐ ﻫﺎ ﮔـﺎه ﺗـﺎ ‪ 600‬ﺗﻴـﺮ ﺧـﻼص را ﺷـﻤﺎرش‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻳﻢ‪ 1076 ".‬در اﻳﻦ ﻗﺘﻞﻋﺎم‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﻧﺒﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺿﺮﺑﻪ ﺧﻮردﻧﺪ‪ ،‬ﭼﺮﻳﻚﻫﺎيﻓـﺪاﻳﻲ‪ ،‬ﺣـﺰب دﻣـﻮﻛﺮات و ﺗﻘﺮﻳﺒـﺎ‬
‫ﺗﻤﺎﻣﻲ ﮔﺮوهﻫﺎي ﭼﭗ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻧﻮاﻧﺪﻳﺶ از اﻳﻦ ﻗﺘﻞﻋﺎم ﺧﻮﻧﻴﻦ ﺑﻲﻧﺼﻴﺐ ﻧﻤﺎﻧﺪﻧﺪ‪.‬ﺑﺮ ﻃﺒﻖ آﻣـﺎر ﻛﻤﻴﺘـﻪ دﻓـﺎع از‬
‫ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در اﻳﺮان در ﺳﻮﺋﺪ‪ ،‬در ﻃﻮل اﻳﻦ ‪ 7‬ﺳﺎل)‪ 10787 ،(67-60‬ﻧﻔﺮ اﻋﺪام ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﭼﺮا اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺷﺪ؟ اﮔﺮ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨـﻲ‬
‫ﻣﻲﮔﺬاﺷﺖ ﻛﻪ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ‪ 4،5‬ﻧﻔﺮ ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺑﻔﺮﺳﺘﻨﺪ و از ﻛﺎﻧﺪﻳﺪا ﺷﺪن آﻧﻬـﺎ در اﻧﺘﺨﺎﺑـﺎت رﻳﺎﺳـﺖﺟﻤﻬـﻮري ﺟﻠـﻮﮔﻴﺮي‬
‫ﻧﻤﻲﻛﺮد آﻳﺎ ﺑﺎز ﻫﻢ اﻳﻦ اﺗﻔﺎقﻫﺎ ﻣﻲاﻓﺘﺎد؟زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﻛﺎﻧﺪﻳﺪاﺗﻮري رﺟﻮي ﮔﻔـﺖ‪":‬ﻛﺴـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ راي ﻣﺜﺒﺖ ﻧﺪادهاﻧﺪ‪،‬ﺻﻼﺣﻴﺖ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺷﺪن را ﻧﺪارﻧﺪ‪ 1077".‬ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺖ‪":‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﺴﺌﻠﻪ راي ﻧﺪادن ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻨﺎﺳﻨﺎﻣﻪ ﻫﻤﻪ را ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ‪ 1078".‬ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺎزرﮔﺎن داد زد ﻛﻪ" اﮔﺮ ﺗﻌـﺪد‬
‫اﺣﺰاب را ﻣﻤﻨﻮع ﺳﺎزﻧﺪ‪ ،‬اﺣﺰاب زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ وﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ دﺳﺖ ﺑﻪ اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ ﺑﺰﻧﻨﺪ‪ 1079".‬ﻛﺴﻲ ﮔﻮش ﻧـﺪاد‪.‬‬
‫و روزي ﻓﺮا رﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻳﻚ ﺟﺰوه‪ ،‬ﻳﻚ اﻋﻼﻣﻴﻪ‪ ،‬ﻳﻚ ورق ﻛﺎﻏﺬ ﺑﺴﻴﺎري را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻫﻴﭻوﭘﻮچ ﺑﻪ ﺳﺨﺖﺗﺮﻳﻦ وﺟـﻪ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ وﺷﻜﻨﺠﻪ دادﻧﺪ وﻛﺸﺘﻨﺪ‪ 1080.‬ﺑﻪ دﺧﺘﺮان ﺑﺎﻛﺮه ﺗﺠﺎوز ﻛﺮدﻧﺪ و آنﻫﺎ را ﻓﻠﻪاي درون ﮔﻮدالﻫـﺎي ﺧـﺎوران رﻳﺨﺘﻨـﺪ‪.‬‬
‫آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ اﻋﺪامﻫﺎ اﻋﺘﺮاض ﻛﺮد و در ﻧﻮﺷﺘﻪاي ﻃﻮﻓﺎﻧﻲ آﻳﺖاﷲ را ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪ‪:‬‬
‫" ﺣﺪود ﻫﺸﺖ ﺳﺎل اﺳﺖ ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ و اﻋﺪام زﻳﺎد و ﺑﺎزداﺷﺖ زﻳﺎد و ﻣﺼﺎدرهﻫﺎي ﺑﻴﺠﺎ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﺮدﻳﻢ و ﺑﻪ ﺟﺎﺋﻲ ﻧﺮﺳﻴﺪﻳﻢ‪.‬‬
‫آﻳﺎ ﻣﻲداﻧﻴﺪ در زﻧﺪاﻧﻬﺎي ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم اﺳﻼم ﺟﻨﺎﻳﺎﺗﻲ ﺷﺪه ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻈﻴﺮ آن در رژﻳﻢ ﻣﻨﺤﻮس ﺷﺎه ﻧﺸﺪه اﺳﺖ؟‬
‫آﻳﺎ ﻣﻲداﻧﻴﺪ ﻋﺪه زﻳﺎدي زﻳﺮ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺑﺎزﺟﻮﻫﺎ ﻣﺮدﻧﺪ؟ آﻳﺎ ﻣﻲداﻧﻴﺪ در زﻧﺪان ﻣﺸﻬﺪ در اﺛﺮ ﻧﺒـﻮدن ﭘﺰﺷـﻚ و ﻧﺮﺳـﻴﺪن ﺑـﻪ‬
‫زﻧﺪاﻧﻴﻬﺎي دﺧﺘﺮ ﺟﻮان ﺑﻌﺪا ﻧﺎﭼﺎر ﺷﺪﻧﺪ ﺣﺪودﺑﻴﺴﺖ و ﭘﻨﺞ ﻧﻔﺮ دﺧﺘﺮ را ﺑﺎ اﺧﺮاج ﺗﺨﻤـﺪان و ﻳـﺎ رﺣـﻢ ﻧـﺎﻗﺺ ﻛﻨﻨـﺪ؟ آﻳـﺎ‬
‫ﻣﻲداﻧﻴﺪ در زﻧﺪان ﺷﻴﺮاز دﺧﺘﺮي روزه دار را ﺑﺎ ﺟﺮﻣﻲ ﻣﺨﺘﺼﺮ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از اﻓﻄﺎر اﻋﺪام ﻛﺮدﻧﺪ؟ آﻳﺎ ﻣﻲداﻧﻴﺪ در ﺑﻌﻀـﻲ‬
‫زﻧﺪاﻧﻬﺎي ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ دﺧﺘﺮان ﺟﻮان را ﺑﻪ زور ﺗﺼﺮف ﻛﺮدﻧﺪ؟ آﻳﺎ ﻣﻲداﻧﻴﺪ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺎزﺟﻮﺋﻲ دﺧﺘـﺮان اﺳـﺘﻌﻤﺎل اﻟﻔـﺎظ‬
‫رﻛﻴﻚ ﻧﺎﻣﻮﺳﻲ راﺋﺞ اﺳﺖ؟ آﻳﺎ ﻣﻲداﻧﻴﺪ ﭼﻪ ﺑﺴﻴﺎرﻧﺪ زﻧﺪاﻧﻴﺎﻧﻲ ﻛﻪ در اﺛﺮ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻫﺎي ﺑﻲ روﻳﻪ ﻛﻮر ﻳﺎ ﻛﺮ ﻳﺎ ﻓﻠﺞ ﻳﺎ ﻣﺒﺘﻼ ﺑـﻪ‬
‫دردﻫﺎي ﻣﺰﻣﻦ ﺷﺪه اﻧﺪ و ﻛﺴﻲ ﺑﻪ داد آﻧﺎن ﻧﻤﻲ رﺳﺪ؟ آﻳﺎ ﻣﻲداﻧﻴﺪ درﺑﻌﻀﻲ از زﻧﺪاﻧﻬﺎ ﺣﺘﻲ از ﻧﻮر روز ﻫـﻢ ﺑـﺮاي زﻧـﺪاﻧﻲ‬
‫درﻳﻎ داﺷﺘﻨﺪ اﻳﻦ ﻫﻢ ﻧﻪ ﻳﻚ روز و دو روز ﺑﻠﻜﻪ ﻣﺎﻫﻬﺎ؟ آﻳﺎ ﻣﻲداﻧﻴﺪ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ زﻧﺪاﻧﻲ ﺣﺘﻲ ﭘﺲ از ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﺖ ﻓﻘﻂ ﺑﺎ ﻓﺤﺶ‬
‫و ﻛﺘﻚ ﺑﻮده؟ آﻳﺎ ﻣﻲداﻧﻴﺪ روﺣﺎﻧﻲ و روﺣﺎﻧﻴﺖ در ﻧﻈﺮ ﻣﺮدم ﻣﻮرد ﺗﻨﻔﺮ واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ؟ﻗﻄﻌﺎ ﺑﻪ ﺣﻀﺮﺗﻌﺎﻟﻲ ﺧﻮاﻫﻨـﺪ ﮔﻔـﺖ‬
‫اﻳﻨﻬﺎ دروغ اﺳﺖ و ﻓﻼﻧﻲ ﺳﺎده اﻧﺪﻳﺶ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﻦ از داﺧﻞ زﻧﺪاﻧﻬﺎ و رﻓﺘﺎر ﺑﺎ آﻧﺎن اﻃﻼع دارم و ﻣﻲﺑﻴـﻨﻢ ﺟﻨﺎﻳـﺖ ﻣـﻲﺷـﺪه و‬
‫ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ ﻗﻀﺎﺋﻲ ﻛﻪ وﻇﻴﻔﻪ دارد ﻳﺎ ﻧﻤﻲداﻧﺪ و ﻳﺎ ﺟﺮات اﻗﺪام ﻧﺪارد‪ .‬آﻳﺎ ﻣﻲداﻧﻴﺪ ﻣﺮدم در ﻋﻴﻦ ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻤـﺎز ﺟﻤﻌـﻪ‬
‫ﻣﻲآﻳﻨﺪ و ﺷﻌﺎر ﻫﻢ ﻣﻲدﻫﻨﺪ اﻛﺜﺮ آﻧﺎن ﻧﺎراﺿﻴﻨﺪ و ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﻓﺤﺶ ﻣﻲدﻫﻨﺪ؟ آﻳﺎ ﻣﻲداﻧﻴـﺪ در ادارات و وزارﺗﺨﺎﻧـﻪﻫـﺎ و‬
‫ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ ﺑﻌﻀﻲ دادﺳﺘﺎﻧﻴﻬﺎ و دادﮔﺎﻫﻬﺎ رﺷﻮه ﺑﻴﺪاد ﻣﻲﻛﻨﺪ؟ آﻳﺎ ﻣﻲداﻧﻴﺪ دزدﻳﻬﺎي ﻛﻼن ﺑﺎ رﺷﻮه و ﺳـﻔﺎرش و ﺗﻠﻔـﻦ ﺣـﻞ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد وﻟﻲ دزدﻳﻬﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻣﻲﺷﻮد؟ آﻳﺎ ﻣﻲداﻧﻴﺪ از ﺑﺲ دزدي و اﺧﺘﻼس و ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﺑﺎ ﻟﺒﺎس ﭘﺎﺳـﺪار و ﻛﻤﻴﺘـﻪ‬
‫زﻳﺎد ﺷﺪه ﻣﺮدم اﺣﺴﺎس اﻣﻨﻴﺖ ﺟﺎﻧﻲ و ﻣﺎﻟﻲ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻨﺪ؟ آﻳﺎ ﻣﻲداﻧﻴﺪ در ﺧﺎرج ﻛﺸﻮر ﺑﻴﺶ از دو ﻣﻴﻠﻴـﻮن اﻳﺮاﻧـﻲ آوارهاﻧـﺪ‬
‫وﺑﺴﻴﺎري از دﺧﺘﺮان ﺑﻪ ﻓﺤﺸﺎ و ﺧﻮدﻓﺮوﺷﻲ اﻓﺘﺎدهاﻧﺪ واﻳﺮان و اﻳﺮاﻧﻲ را در ﺧﺎرج ﺑﻲاﻋﺘﺒﺎر ﻛﺮدهاﻧﺪ؟ آﻳﺎ ﻣـﻲداﻧﻴـﺪ ﻓﻘـﺮو‬
‫‪1081‬‬
‫ﮔﺮاﻧﻲ ﺑﻴﺪاد ﻣﻲﻛﻨﺪ؟ آﻳﺎ ﻣﻲداﻧﻴﺪ ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر در ﻛﺸﻮر ﺑﻴﺪاد ﻣﻲﻛﻨﺪ؟"‬
‫ﻣﻨﺘﻈﺮي در ﺟﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫‪1082‬‬
‫"ﻧﻈﺎم ﻛﺸﻮر اﻻن ﺑﻪ ﺷﺨﺺ ﺣﻀﺮﺗﻌﺎﻟﻲ واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ آن ﻫﻢ ﻧﻪ ﻓﻘﻂ از روي اﻳﻤﺎن ﺑﻠﻜﻪ ﻗﺴﻤﺖ زﻳﺎدي از راه ﺗﺮس‪".‬‬
‫آﻳﺖاﷲ ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه ﺑﺮادر ﻧﺎﺗﻨﻲ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻧﻴﺰ در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ او ﺑﻪ اﻳﻦ اﻋﻤﺎل اﻋﺘﺮاض ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫" آﻳﺎ اﻳﻦ ﻧﺎﻟﻪ ﻫﺎ را ﺷﻤﺎ ﻣﻲ ﺷﻨﻮﻳﺪ؟روزي ﻛﻪ آن ﺳﻴﺪ ﺑﻴﭽﺎره]ﺑﻨﻲﺻﺪر[ را ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﻗﺼﺪ ﺧﺪﻣﺖ داﺷﺖ و ﺧﻮد ﺷﻤﺎ ﺻﺪ ﺑـﺎر‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدﻳﺪ ﻛﻪ از ﻓﺮزﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮ اﺳﺖ؛ ﺑﺎ آن اﻓﺘﻀﺎح از رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﺧﻠﻊ ﻛﺮدﻧﺪ و ﻳﻚ ﺑﺪﺑﺨﺖ ﺑﺪﻋﺎﻗﺒﺖ را ﻛـﻪ‬

‫‪١١٤‬‬
‫اداره ﻳﻚ ﻛﺎرواﻧﺴﺮا ﻫﻢ از ﻋﻬﺪهاش ﺑﺮﻧﻤﻲآﻳﺪ ﺑﻪ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري اﻳﻦ ﻣﻤﻠﻜﺖ ﺑﺰرگ و ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮدﻧﺪ؛ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﮔﻔـﺘﻢ‬
‫اﻳﻦ ﺷﻴﺎﻃﻴﻦ ﻗﺼﺪ دﻳﮕﺮي دارﻧﺪ و ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ از اﻳﻦ ﻋﺮوﺳﻚ ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﻣﻘﺎﺻﺪ ﺧﻮد اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬روزي ﻛـﻪ دﺳـﺘﻮر‬
‫دادﻳﺪ ﻫﻤﻪ ﺻﻨﺪوقﻫﺎ را ﺑﻪ ﻧﺎم ﻋﻠﻲ آﻗﺎ ﺧﺎﻣﻨﻪاي ﺑﺎز ﻛﻨﻨﺪ؛ ﻣﻦ و دو ﺳﻪ آدم دﻟﺴﻮز ﻛﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻜﻴﺸﺎن؛ ﻳﻌﻨﻲ ﺷـﻴﺦ ﻋﻠـﻲ‬
‫آﻗﺎ ﺗﻬﺮاﻧﻲ ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎل ﺷﺎﮔﺮد ﺧﺎص و ﻣﻮرد ﻣﺤﺒﺖ ﺷﻤﺎ ﺑﻮد؛ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﻮﺷﺘﻴﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻧﺘﺨﺎب اﻳﺮان را ﺑﺮ ﺑﺎد ﻣﻴﺪﻫـﺪ ؛ﮔـﻮش‬
‫ﻧﻜﺮدﻳﺪ وﺣﺎﻻ ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻴﺪ آﻧﭽﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻣﻲ دﻳﺪﻳﺪ‪.‬اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﺧﻮﻧﻬﺎ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪ؛ اﻳﻨﻬﻤﻪ ﺟﻨﺎﻳﺎت وﻗﻮع ﭘﻴﺪا ﻛﺮد ﻛﻪ از ذﻛﺮ آن ﺑـﻪ‬
‫ﺧﻮد ﻣﻲﻟﺮزم ﻛﻪ ﻣﺒﺎدا ﻗﻄﺮه اي از اﻳﻦ ﺧﻮﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ اﺧﻮت ﻣﻦ و ﺷﻤﺎ داﻣﻦ ﻣﺮا ﺑﮕﻴﺮد؛ ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﺟﺎي ﮔﻮش‬
‫ﺳﭙﺮدن ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻛﻪ ﻫﻢ ﺑﻪ اﺳﻼم و ﻫﻢ ﺑﻪ اﻳﺮان ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻨﺪ ﺑﻮدﻧﺪ ؛ﮔﻮش ﺑﻪ ﺷﻴﺎﻃﻴﻦ دادﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﭼﻪ ﻣﻌﻨﺎ دارد ﻛﻪ ﻣﺎ اﺳﻠﺤﻪ از‬
‫اﺳﺮاﻳﻴﻞ ﺑﺨﺮﻳﻢ و ﺑﻌﺪ از ﺟﻨﮓ ﺑﺎ اﺳﺮاﻳﻴﻞ و ﺗﺤﺮﻳﺮ ﺟﻨﻮب ﻟﺒﻨﺎن ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ؟‪ 1083‬ﺑﻨﺪه در ﻣﻮرد ﺟﻨﮓ و ﻣﺴﺎﻳﻞ آن ﺣﺮف‬
‫ﻧﻤﻲ زﻧﻢ ﻛﻪ ﺧﻮد ﻣﺜﻨﻮي ﻫﻔﺘﺎد ﻣﻦ ﻛﺎﻏﺬ اﺳﺖ؛ ﻓﻘﻂ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻢ آﻳﺎ ﺑﻪ ﮔﻮش ﺷﻤﺎ ﻧﻤﻲ رﺳﺪ ﻛﻪ ﺑﻌﻀﻲ از ﻧـﻮر ﭼﺸـﻤﻴﻬﺎ ﭼـﻪ‬
‫دﺳﺖ اﻧﺪازﻳﻬﺎ ﺑﻪ ﺑﻴﺖاﻟﻤﺎل ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﻪ اﺳﻢ ﺟﻨﮓ و ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ زدﮔﺎن ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻴﺶ از ‪ 3‬ﻣﺎه اﺳﺖ ﺑﻨﺪه ﺑﺮاي دﻳـﺪن‬
‫ﺷﻤﺎ وﻗﺖ ﺧﻮاﺳﺘﻪام وﻟﻲ دﻓﺘﺮ ﺷﻤﺎ ﻣﺮﺗﺐ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ وﻗﺖ ﻧﺪارﻳﺪ‪ .‬آﻧﻮﻗﺖ ﻫﺮ روز ﻣﻼي ﻓﻼن ده و دادﺳﺘﺎن ﺑﻬﻤﺎن ﻗﺼـﺒﻪ را‬
‫ﺑﻪ ﺣﻀﻮر ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮﻳﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﻻﺑﺪ ﺑﻪ ﺟﺰ ﻣﺪح و ﺛﻨﺎ ﻧﻤﻴﮕﻮﻳﻨﺪ و ﺑﺪﺑﺨﺘﺎﻧﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﭼﻮن ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﺒﺎرك ﺑﻪ ﻣـﻦ ﻟﺴـﺎن ﻣـﺪاﺣﻲ‬
‫ﻧﺪاده ﺣﺘﻲ ﺑﺎﻳﺪ از ﺑﺮادر ﺧﻮد ﻣﺤﺮوم ﺑﻤﺎﻧﻢ‪ .‬ﺣﺎل روزﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﻳﻚ روزه ﻳﻚ ﺷﻴﺦ را آﻳﺖ اﻟﻌﻈﻤﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪو دﻳﮕﺮي را اﻓﻘـﻪ‬
‫اﻟﻔﻘﻬﺎ‪.‬آن ﺷﻴﺦ ﮔﻴﻼﻧﻲ ﺟﻼد آﻳﺖاﷲ ﻣﻲ ﺷﻮد ودﺳﺘﻪ دﺳﺘﻪ ﺛﻘﻪ اﻻﺳﻼم و ﺣﺠـﺖاﻻﺳـﻼم از ﻛﺎرﺧﺎﻧـﻪ ﺣﻜـﻮﻣﺘﻲ ﺑﻴـﺮون‬
‫ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬اﺳﻤﺶ را ﻫﻢ ﮔﺬاﺷﺘﻪاﻧﺪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ و ﻣﺴﺮورﻳﺪ ﻛﻪ ﺣﻜﻢ ﺧﺪا را در زﻣﻴﻦ اﺟﺮاﻛﺮدهاﻳﺪ؟ ﺧﻮﺷـﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﺳﻌﺎدت آﻧﻬﺎ ﻛﻪ ﻫﻤﺎن روزﻫﺎي ﻧﺨﺴﺖ رﻓﺘﻨﺪ و اﻳﻦ روزﻫﺎ را ﻧﺪﻳﺪﻧﺪ‪.‬ﻣـﻦ ﻧﻴـﺰ دﻳـﺮ و زود ﻣـﻲ روم‪ .‬ﺗﻨﻬـﺎ‪ ،‬وﺣﺸـﺘﻢ ﺑـﺮاي‬
‫‪1084‬‬
‫ﺷﻤﺎﺳﺖ‪".‬‬
‫ﻛﺸﺘﺎر ﺣﺪود ‪ 3000‬ﺗﻦ از ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ)ﺑﻪ آﻣﺎر ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ‪ 4672‬ﻧﻔﺮ و ﺑﺮ ﻃﺒﻖ آﻣﺎر آﻳـﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈـﺮي ‪ 2800‬ﻳـﺎ ‪3800‬‬
‫ﻧﻔﺮ‪ ( 1085‬درون زﻧﺪانﻫﺎ در ﺳﺎل ‪ 67‬ﻛﻪ ﺑﺪﺳﺘﻮر آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﺳﻴﺎهﺗﺮﻳﻦ و ﺷﺮمآورﺗﺮﻳﻦ ﻓﺠﺎﻳﻊ ﺳـﺪه‬
‫اﺧﻴﺮ ﺑﻮد‪ .‬در اﺑﻌﺎد ﻓﺎﺟﻌﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺑﺲ ﻛﻪ ﻃﺒﻖ آﻣﺎر رﺳﻤﻲ ﺑﻨﻴﺎد ﺷﻬﻴﺪ ﻣﺠﻤﻮع ﺗﻌﺪاد ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن اﻧﻘﻼب اﻳﺮان از ﺳﺎل ‪ 42‬ﺗﺎ ‪،57‬‬
‫‪ 3164‬ﺗﻦ اﺳﺖ‪1086‬و اﻳﻨﺎن در ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ 67‬ﺑﺎ ﻳﻚ ﺣﻜﻢ‪ ،‬ﺑﻴﺶ از ‪ 3400‬ﺗﻦ را رواﻧﻪ ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻛـﻪ‬
‫ﺣﻜﻢ ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﺖ ﭼﻨﺪﺳﺎﻟﻪ داﺷﺘﻨﺪ و اﻳﺎم ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﺖ ﺧﻮد را ﻣﻲﮔﺬراﻧﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎ آن ﻧﺎﻣﻪ ﻣﻌﺮوف آﻳﺖاﷲ ﻗﺘﻞﻋﺎم ﺷـﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣـﺘﻦ‬
‫ﻧﺎﻣﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫"از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﻨﺎﻓﻘﻴﻦ ﺧﺎﺋﻦ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﺑﻪ اﺳﻼم ﻣﻌﺘﻘﺪ ﻧﺒﻮده و ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ از روي ﺣﻴﻠﻪ و ﻧﻔﺎق آﻧﻬﺎﺳﺖ و ﺑـﻪ اﻗـﺮار‬
‫ﺳﺮان آﻧﻬﺎ از اﺳﻼم ارﺗﺪاد ﭘﻴﺪا ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺎرب ﺑﻮدن آﻧﻬﺎ و ﺟﻨﮕﻬﺎي ﻛﻼﺳﻴﻚ آﻧﻬﺎ در ﺷﻤﺎل و ﻏﺮب و ﺟﻨﻮب‬
‫ﻛﺸﻮر ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎرﻳﻬﺎي ﺣﺰب ﺑﻌﺚ ﻋﺮاق و ﻧﻴﺰ ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ آﻧﺎن ﺑﺮاي ﺻﺪام ﻋﻠﻴﻪ ﻣﻠﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﺎ‪ ،‬و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ارﺗﺒﺎط آﻧـﺎن ﺑـﺎ‬
‫اﺳﺘﻜﺒﺎر ﺟﻬﺎﻧﻲ و ﺿﺮﺑﺎت ﻧﺎﺟﻮاﻧﻤﺮداﻧﻪ آﻧﺎن از اﺑﺘﺪاي ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻧﻈﺎم ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺗـﺎﻛﻨﻮن‪ ،‬ﻛﺴـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ در زﻧـﺪاﻧﻬﺎي‬
‫ﺳﺮاﺳﺮ ﻛﺸﻮر ﺑﺮ ﺳﺮﻣﻮﺿﻊ ﻧﻔﺎق ﺧﻮد ﭘﺎﻓﺸﺎري ﻛﺮده وﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻣﺤﺎرب و ﻣﺤﻜﻮم ﺑﻪ اﻋﺪام ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻮﺿﻮع ﻧﻴﺰ‬
‫در ﺗﻬﺮان ﺑﺎ راي اﻛﺜﺮﻳﺖ آﻗﺎﻳﺎن ﺣﺠﻪ اﻻﺳﻼم ﻧﻴﺮي داﻣﺖ اﻓﺎﺿﺎﺗﻪ ) ﻗﺎﺿﻲ ﺷﺮع( و ﺟﻨﺎب آﻗﺎي اﺷﺮاﻗﻲ )دادﺳﺘﺎن ﺗﻬﺮان( و‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه اي از وزارت اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﭼﻪ اﺣﺘﻴﺎط در اﺟﻤﺎع اﺳﺖ‪ ،‬و ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر در زﻧﺪاﻧﻬﺎي ﻣﺮاﻛﺰ اﺳﺘﺎن ﻛﺸـﻮر راي‬
‫اﻛﺜﺮﻳﺖ آﻗﺎﻳﺎن ﻗﺎﺿﻲ ﺷﺮع‪ ،‬دادﺳﺘﺎن اﻧﻘﻼب و ﻳﺎ دادﻳﺎر و ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه وزارت اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم اﻻﺗﺒﺎع ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬رﺣﻢ ﺑﺮ ﻣﺤـﺎرﺑﻴﻦ‬
‫ﺳﺎده اﻧﺪﻳﺸﻲ اﺳﺖ‪،‬‬

‫‪١١٥‬‬
‫دﺳﺘﺨﻂ ﭘﺴﺮش ﺳﻴﺪاﺣﻤﺪ و ﭘﺎﺳﺦ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ":‬در ﺗﻤﺎم ﻣﻮارد ﻓﻮق‪ ،‬ﻫﺮ ﻛﺲ در ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﮔﺮ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻧﻔﺎق ﺑﺎﺷﺪ ﺣﻜﻤﺶ‬
‫اﻋﺪام اﺳﺖ‪"...‬‬

‫ﺧﺎوران؛ ﻣﺪﻓﻦ در ﺧﻮن ﺧﻔﺘﮕﺎن ﺑﻲ ﻧﺎم و ﻧﺸﺎن‪.‬‬

‫ﻗﺎﻃﻌﻴﺖ اﺳﻼم در ﺑﺮاﺑﺮ دﺷﻤﻨﺎن ﺧﺪا از اﺻﻮل ﺗﺮدﻳﺪ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﻧﻈﺎم اﺳﻼﻣﻲ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﻴﺪوارم ﺑﺎ ﺧﺸـﻢ و ﻛﻴﻨـﻪ اﻧﻘﻼﺑـﻲ ﺧـﻮد‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﺷﻤﻨﺎن اﺳﻼم رﺿﺎﻳﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل را ﺟﻠﺐ ﻧﻤﺎﺋﻴﺪ‪ ،‬آﻗﺎﻳﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﻪ ﻋﻬﺪه آﻧﺎن اﺳﺖ وﺳﻮﺳﻪ و‬
‫ﺷﻚ و ﺗﺮدﻳﺪ ﻧﻜﻨﻨﺪ و ﺳﻌﻲ ﻛﻨﻨﺪ "اﺷﺪاء ﻋﻠﻲ اﻟﻜﻔﺎر" ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺗﺮدﻳﺪ در ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻗﻀﺎﺋﻲ اﺳﻼم اﻧﻘﻼﺑﻲ ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺧـﻮن‬
‫‪1087‬‬
‫ﭘﺎك و ﻣﻄﻬﺮ ﺷﻬﺪا ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬واﻟﺴﻼم"‬
‫در ﭘﺸﺖ اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ دﺳﺘﺨﻂ ﺳﻴﺪاﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﻲﺧﻮرد ﻛﻪ ‪ 3‬ﺳﻮال را ﻣﻄﺮح ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪١١٦‬‬
 ‫" ﭘﺪر ﺑﺰرﮔﻮار ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﻣﺪﻇﻠﻪ اﻟﻌﺎﻟﻲ‬
‫ﭘﺲ از ﻋﺮض ﺳﻼم‪ ،‬آﻳﺖ اﷲ ﻣﻮﺳﻮي اردﺑﻴﻠﻲ در ﻣﻮرد ﺣﻜﻢ اﺧﻴﺮ ﺣﻀﺮﺗﻌﺎﻟﻲ درﺑﺎره ﻣﻨﺎﻓﻘﻴﻦ اﺑﻬﺎﻣﺎﺗﻲ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﻠﻔﻨـﻲ‬
‫در ﺳﻪ ﺳﺌﻮال ﻣﻄﺮح ﻛﺮدﻧﺪ‪:‬‬
‫‪ - 1‬آﻳﺎ اﻳﻦ ﺣﻜﻢ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آﻧﻬﺎﺳﺖ ﻛﻪ در زﻧﺪاﻧﻬﺎ ﺑﻮده اﻧﺪ و ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ و ﻣﺤﻜﻮم ﺑﻪ اﻋﺪام ﮔﺸﺘﻪاﻧﺪ وﻟﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻮﺿﻊ‬
‫ﻧﺪادهاﻧﺪ و ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﺣﻜﻢ در ﻣﻮرد آﻧﻬﺎ اﺟﺮا ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻳﺎ آﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺣﺘﻲ ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﻫﻢ ﻧﺸﺪهاﻧﺪ ﻣﺤﻜﻮم ﺑﻪ اﻋﺪاﻣﻨﺪ؟‬
‫‪ - 2‬آﻳﺎ ﻣﻨﺎﻓﻘﻴﻦ ﻛﻪ ﻣﺤﻜﻮم ﺑﻪ زﻧﺪان ﻣﺤﺪود ﺷﺪه اﻧﺪ و ﻣﻘﺪاري از زﻧﺪاﻧﺸﺎن را ﻫﻢ ﻛﺸﻴﺪه اﻧﺪ وﻟـﻲ ﺑـﺮ ﺳﺮﻣﻮﺿـﻊ ﻧﻔـﺎق‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﺤﻜﻮم ﺑﻪ اﻋﺪام ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ؟‬
‫‪ - 3‬در ﻣﻮرد رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ وﺿﻊ ﻣﻨﺎﻓﻘﻴﻦ آﻳﺎ ﭘﺮوﻧﺪهﻫﺎي ﻣﻨﺎﻓﻘﻴﻨﻲ ﻛﻪ در ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻧﻬﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﺧﻮد اﺳـﺘﻘﻼل ﻗﻀـﺎﺋﻲ دارﻧـﺪ و‬
‫‪1088‬‬
‫ﺗﺎﺑﻊ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﺘﺎن ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﺘﺎن ارﺳﺎل ﮔﺮدد ﻳﺎ ﺧﻮد ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﺴﺘﻘﻼ ﻋﻤﻞ ﻛﻨﻨﺪ؟"‬
‫در ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﺘﻦ ﺳﻴﺪاﺣﻤﺪ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺦ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻣﻬﺮ و اﻣﻀﺎ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﻲﺧﻮرد‪:‬‬
‫" در ﺗﻤﺎم ﻣﻮارد ﻓﻮق ﻫﺮ ﻛﺲ در ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﮔﺮ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻧﻔﺎق ﺑﺎﺷﺪ ﺣﻜﻤﺶ اﻋﺪام اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﺮﻳﻌﺎ دﺷﻤﻨﺎن اﺳﻼم را ﻧﺎﺑﻮد ﻛﻨﻴﺪ‪،‬‬
‫‪1089‬‬
‫در ﻣﻮرد رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ وﺿﻊ ﭘﺮوﻧﺪه ﻫﺎ در ﻫﺮ ﺻﻮرت ﻛﻪ ﺣﻜﻢ ﺳﺮﻳﻌﺘﺮ اﻧﺠﺎم ﮔﺮدد ﻫﻤﺎن ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﺳﺖ‪".‬‬
‫ﻣﻨﺘﻈﺮي دراﻳﻦ ﺑﺎره ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫" ﺑﻪ آﻳﺖ اﷲ ﻣﻮﺳﻮي اردﺑﻴﻠﻲ ﻛﻪ آن زﻣﺎن رﺋﻴﺲ ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ ﻗﻀﺎﻳﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﭘﻴﻐﺎم دادم‪ :‬ﻣﮕﺮ ﻗﺎﺿﻲﻫﺎي ﺷﻤﺎ اﻳﻨﻬـﺎ را ﺑـﻪ‬
‫ﭘﻨﺞ ﻳﺎ ده ﺳﺎل زﻧﺪان ﻣﺤﻜﻮم ﻧﻜﺮدهاﻧﺪ؟ﻣﮕﺮ ﺷﻤﺎ ﻣﺴﺌﻮل ﻧﺒﻮدي؟‪ ...‬ﺣﺘﻲ اﻓﺮادي ﻛﻪ ﻧﻤﺎز ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪﻧـﺪ‪ ،‬روزه ﻣـﻲﮔﺮﻓﺘﻨـﺪ‪،‬‬
‫ﻃﺮف را ﻣﻲآوردﻧﺪ ﺑﻪ او ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ ﺑﮕﻮ ﻏﻠﻂ ﻛﺮدم‪ ،‬او ﻫﻢ ﺑﻪ ﺷﺨﺼﻴﺘﺶ ﺑﺮﻣﻲﺧﻮرد ﻧﻤﻲﮔﻔﺖ‪ ،‬ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ ﭘﺲ ﺗـﻮ ﺳﺮﻣﻮﺿـﻊ‬
‫ﻫﺴﺘﻲ و او را اﻋﺪام ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ! در ﻫﻤﻴﻦ ﻗﻢ ﻳﻜﻲ از ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﻗﻀﺎﻳﻲ آﻣﺪ ﭘﻴﺶ ﻣﻦ و از ﻣﺴﺌﻮل اﻃﻼﻋﺎت ﻗﻢ ﮔﻠﻪ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﺗﻨﺪﺗﻨﺪ اﻳﻨﻬﺎ را ﺑﻜﺸﻴﻢ از ﺷﺮﺷﺎن راﺣﺖ ﺷﻮﻳﻢ‪ ،‬ﻣﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ آﺧﺮ ﭘﺮوﻧﺪه ﻫﺎي اﻳﻨﻬﺎ را ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻳﻚ ﺗﺠﺪﻳﺪ‬
‫ﻧﻈﺮي در ﺣﻜﻢ اﻳﻨﻬﺎ ﺑﻜﻨﻴﻢ‪ ،‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﺣﻜﻢ اﻳﻨﻬﺎ را اﻣﺎم ﺻﺎدر ﻛﺮده ﻣﺎ ﻓﻘﻂ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻮﺿﻊ ﺑـﺪﻫﻴﻢ‪ .‬ﺑـﻪ ﺑﻌﻀـﻲ اﻓـﺮاد‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﺗﻮ ﺳﺮ ﻣﻮﺿﻌﻲ؟! او ﻫﻢ ﻧﻤﻲداﻧﺪ ﻛﻪ ﻗﻀﻴﻪ از ﭼﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﺑﻠﻪ‪ ،‬ﻓﻮري او را ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ اﻋﺪام ﻣﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ ...‬اول‬
‫ﻣﺤﺮم ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻦ آﻗﺎي ﻧﻴﺮي ﻛﻪ ﻗﺎﺿﻲ ﺷﺮع اوﻳﻦ و آﻗﺎي اﺷﺮاﻗﻲ ﻛﻪ دادﺳﺘﺎن ﺑﻮد و آﻗﺎي رﺋﻴﺴﻲ ﻣﻌـﺎون دادﺳـﺘﺎن و آﻗـﺎي‬
‫ﭘﻮرﻣﺤﻤﺪي ﻛﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻮد را ﺧﻮاﺳﺘﻢ و ﮔﻔﺘﻢ اﻻن ﻣﺤﺮم اﺳﺖ ﺣﺪاﻗﻞ در ﻣﺤﺮم از اﻋﺪامﻫﺎ دﺳـﺖ ﻧﮕـﻪ دارﻳـﺪ‪،‬‬
‫آﻗﺎي ﻧﻴﺮي ﮔﻔﺖ‪":‬ﻣﺎ ﺗﺎ اﻻن ﻫﻔﺘﺼﺪ و ﭘﻨﺠﺎه ﻧﻔﺮ را در ﺗﻬﺮان اﻋﺪام ﻛﺮدهاﻳﻢ‪ ،‬دوﻳﺴﺖ ﻧﻔﺮ را ﻫﻢ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﺮﻣﻮﺿﻊ از ﺑﻘﻴـﻪ‬
‫‪1090‬‬
‫ﺟﺪا ﻛﺮدهاﻳﻢ‪ .‬ﻛﻠﻚ اﻳﻨﻬﺎ را ﻫﻢ ﺑﻜﻨﻴﻢ ﺑﻌﺪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺪ‪"!...‬‬
‫ﻟﻄﻒاﷲ ﻣﻴﺜﻤﻲ ﻧﻴﺰ درﺑﺎره دﻳﺪارش ﺑﺎ ﻣﻨﺘﻈﺮي درﺑﺎره ﺷﻜﻨﺠﻪﻫﺎ در زﻧﺪان ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫"ﺑﻌﺪ از زﻧﺪان ﺑﻪ دﻳﺪار آﻗﺎي ﻣﻨﺘﻈﺮي رﻓﺘﻢ‪ .‬آﻧﺠﺎ آﻗﺎي ﻣﻨﺘﻈﺮي ﺑﻪ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻣﻦ آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺷﺪم ‪ .‬اﻳﺸﺎن از ﻣـﻦ‬
‫ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ از زﻧﺪان ﭼﻪ ﺧﺒﺮ؟ ﮔﻔﺘﻢ زن آﺑﺴﺘﻦ را ﻣﻲ زدﻧﺪ و ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﺑﭽﻪات رﺣﻢ ﻛﻦ‪ .‬ﮔﻔﺖ ﺗﻮ ﻛﺠﺎ ﺑﻮدي؟ ﮔﻔﺘﻢ ﻣـﻦ در‬
‫اﻧﻔﺮادي ﺑﻮدم‪ .‬ﮔﻔﺖ ﭘﺲ ﻛﺠﺎﻳﺶ را دﻳﺪهاي! ﻳﻌﻨﻲ اﻳﺸﺎن اﻳﻦ ﻗﺪر از ﻣﺴﺎﺋﻞ زﻧﺪان ﻣﻄﻠﻊ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑـﻪ ﻣـﻦ ﻣـﻲﮔﻔـﺖ ﺗـﻮ‬
‫‪1091‬‬
‫ﻛﺠﺎﻳﺶ را دﻳﺪهاي‪".‬‬
‫در آن ﺟﻮ ﺧﻔﻘﺎن ﻣﻨﺘﻈﺮي ﺗﻨﻬﺎ ﻛﺴﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ درﺑﺎره اﻳﻦ ﻗﺘﻞﻋﺎم ﺧﻮﻧﻴﻦ ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﺷﺖ‪ ،‬ﺑﻪ او اﻋﺘﺮاض ﻛﺮد‪ ،‬ﺑـﺎ‬
‫‪1092‬‬
‫ﺗﻤﺎم وﺟﻮد ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ از اﻋﺪامﻫﺎ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و اﻋﺘﺮاضﻫﺎي ﻣﻨﺘﻈﺮي ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺣﺠﺖ را ﺑﺮ روحاﷲ اﻟﻤﻮﺳﻮي اﻟﺨﻤﻴﻨﻲ در ﭘﻴﺸﮕﺎه ﺧﺪا و ﺧﻠﻖ ﺗﻤـﺎم ﻛـﺮد‪.‬‬
‫ﭘﺎداش ﻣﻨﺘﻈﺮي اﻟﺒﺘﻪ ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﺸﺪ‪ ،‬ﻋﺰل او از ﻣﻘﺎم ﻗﺎﺋﻢﻣﻘﺎﻣﻲ رﻫﺒﺮي‪ ،‬رﻧﺠﻨﺎﻣﻪ ﺳﻴﺪ اﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻋﻠﻴﻪ او‪ ،‬ﻧﺎﻣـﻪ ‪68/1/6‬‬
‫آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺣﺼﺮ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﺎﻟﻪ او در ﺧﺎﻧﻪاش و ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﺣﺴﻴﻨﻪ او و ﻏﺎرت و ﺗﺨﺮﻳﺐ اﺳﺒﺎب و اﺛﺎﺛﻴﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﮔﻮﺷﻪاي از اﻳﻦ‬
‫ﭘﺎداشﻫﺎ ﺑﻮد‪ .‬دﻓﺎع ﺗﻤﺎم ﻋﻴﺎر او از ﺣﻖ وﺣﻘﻮق اﻋﺪاﻣﻴﺎن ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻧﺎﻣﻪاي ﺳﺮاﺳﺮ ﺗﻮﻫﻴﻦ و اﻓﺘﺮا از‬
‫ﺳﻮي آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ در ‪ 68/1/6‬ﺷﺪ‪ .‬در ﺑﺎب اﻧﺘﺴﺎب اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﺤﺚﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ اﻣﺎ ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ اﻋﻤـﺎل آﻗـﺎي‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻪﻫﺎي ﻣﻨﺘﻈﺮي‪ ،‬ﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ‪ 68/1/7‬و ‪ 68/1/8‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻧﻤﻲرﺳﺪ اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﻛﺴﻲ ﻏﻴﺮ از آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺗﻌﻠﻖ داﺷﺘﻪ‬

‫‪١١٧‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﻨﺘﻈﺮي ﺧﻮد ﻧﻴﺰ در ﺧﺎﻃﺮاﺗﺶ اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،1093‬ﺷﺎﻳﻌﻪﭘﺮاﻛﻨﻲ‪ ،‬ﺷﺎﻧﺘﺎژ وﺟﻮﺳﺎزي ﻧﺰدﻳﻜﺎن در ﺻﺪور اﻳﻦ‬
‫ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ وﺿﻮح ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ .‬در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﻳﻲ از اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ آﻣﺪه ﺑﻮد‪:‬‬
‫" ﺑﺎ دﻟﻲ ﭘﺮﺧﻮن و ﻗﻠﺒﻲ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﭼﻨﺪ ﻛﻠﻤﻪ اي ﺑﺮاﻳﺘﺎن ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻢ‪ ...‬ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ ﺧﺪﻣﺖ ارزﻧﺪه اي ﺑـﻪ اﺳـﺘﻜﺒﺎر ﻛـﺮده‬
‫اﻳﺪ‪ ...‬ﺷﻤﺎ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲﺷﻮﻳﺪ ﻛﻪ آﺧﺮﺗﺘﺎن را ﺧﺮاﺑﺘﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ...‬از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺳﺎده ﻟـﻮح ﻫﺴـﺘﻴﺪ و ﺳـﺮﻳﻌﺎ‬
‫ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻣﻲﺷﻮﻳﺪ در ﻫﻴﭻ ﻛﺎر ﺳﻴﺎﺳﻲ دﺧﺎﻟﺖ ﻧﻜﻨﻴﺪ ﺷﺎﻳﺪ ﺧﺪا از ﺳﺮ ﺗﻘﺼﻴﺮات ﺷﻤﺎ ﺑﮕﺬرد‪ ...‬ﺑﺮاي اﻳﻨﻜـﻪ در ﻗﻌـﺮ ﺟﻬـﻨﻢ‬
‫ﻧﺴﻮزﻳﺪ ﺧﻮد اﻋﺘﺮاف ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎه و ﮔﻨﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺷﺎﻳﺪ ﺧﺪا ﻛﻤﻜﺘﺎن ﻛﻨﺪ‪ ...‬واﷲ ﻗﺴﻢ ﻣﻦ از اﺑﺘﺪا ﺑﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﺷـﻤﺎ ﻣﺨـﺎﻟﻒ ﺑـﻮدم‬
‫‪1094‬‬
‫ﭼﻮن درآن وﻗﺖ ﺷﻤﺎ را ﺳﺎدهﻟﻮح ﻣﻲداﻧﺴﺘﻢ"‬
‫ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬ﻓﺸﺎر وﺣﺸﺘﻨﺎﻛﻲ ﺑﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮي وارد ﺷﺪ ﺗﺎ ﺗﻮﺑﻪﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻨﻮﻳﺴﺪ و از آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻋﺬرﺧﻮاﻫﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻨﺘﻈـﺮي‬
‫ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫"آﻗﺎي ﻋﺒﺪاﷲ ﻧﻮري از ﺗﻬﺮان وارد ﺷﺪﻧﺪ و ﺷﺮوع ﻛﺮدﻧﺪ ﺑﻪ اﻇﻬﺎر ﻧﺎراﺣﺘﻲ زﻳﺎد ﻛﻪ ﻗﺮار ﺑﻮده اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ را در رادﻳﻮ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن‬
‫ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ و اﮔﺮ ﻧﺎﻣﻪ ﭘﺨﺶ ﺷﻮد ﭼﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺪ ﺷﺪه و اﻣﺎم ﺧﻴﻠﻲ ﻧﺎراﺣﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺷﻤﺎ ﺑﺎﻳـﺪ ﭼﻴـﺰي ﺑﻨﻮﻳﺴـﻴﺪ ﻛـﻪ‬
‫اﻳﺸﺎن ﻗﺎﻧﻊ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪":‬ﺗﻮﻛﻞ ﻣﻦ ﺑﻪ ﺧﺪاﺳﺖ و ﻣﻦ ﻛﺎر ﺧﻼﻓﻲ ﻧﻜﺮدهام ﺗﺎ ﺑﺨﻮاﻫﻢ ﻋﺬرﺧﻮاﻫﻲ ﻳﺎ ﺗﻮﺑﻪ ﻛﻨﻢ‪ .‬آﻗﺎي ﻧﻮري‬
‫ﺑﺎ ﺣﺎﻟﺖ ﮔﺮﻳﻪ ﻣﺘﻨﻲ را از ﺟﻴﺒﺸﺎن درآوردﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪" :‬ﻣﻦ در ﻣﺎﺷﻴﻦ اﻳﻦ ﻣﺘﻦ را ﻧﻮﺷﺘﻪ ام ﻛﻪ ﺷﻤﺎ اﻳﻦ ﻣﻀﻤﻮن را ﺑﻪ اﻣـﺎم‬
‫ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ"‪ .‬ﻧﺎﻣﻪ ﻣﻔﺼﻠﻲ ﺑﻮد و در ﺿﻤﻦ آن اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﻫﺎ وﺟﻮد داﺷﺖ ‪" :‬رﻫﺒﺮ ﻋﺰﻳﺰ‪ ،‬اﻣﺮوز ﻣﻦ اﻋﺘﺮاف ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ از ورﻃـﻪ‬
‫اي ﻫﻮﻟﻨﺎك ﻛﻪ در آن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدم ﺗﻮﺳﻂ ﭘﺘﻜﻲ آﻫﻨﻴﻦ ﺑﻴﺪار ﺷﺪم‪ ،‬اﻣﺮوزدر ﻣﻲﻳﺎﺑﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﻮاﺑﻲ ﻋﻤﻴـﻖ ﻓـﺮو رﻓﺘـﻪ و‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از آﻧﭽﻪ را ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻲدﻳﺪم ﻧﻤﻲ دﻳﺪم ‪ ...‬اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ ﻛﻪ از ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻳﺎﻓﺘﮕﺎن ﻓﻘﻪ و اﺻﻮل و ﻓﻠﺴﻔﻪ و ﻣﺒﺎرزه آن ﺟﻨﺎب ﺑﻮدم‬
‫ﻧﻴﺰ در دام اﻳﻦ اﻫﺮﻳﻤﻨﺎن ﮔﺮﻓﺘﺎر آﻣﺪم و ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻢ ﻣﺴﻴﺮ ﺻﺤﻴﺢ را ﺑﺮوم!" در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻳﻚ ﭼﻴﺰي ﻣﺘﻀﻤﻦ اﻋﺘﺮاف ﺑﻪ ﮔﻨﺎه و‬
‫ﻫﻤﻜﺎري ﺑﺎ ﻣﻨﺎﻓﻘﻴﻦ و ﺗﻮﺑﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻮد و ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ از ﻣﻦ اﻣﻀﺎ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ ‪ ":‬آﺧﺮ اﻳﻦ ﭼﻪ ﺣﺮﻓﻬﺎﻳﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺷـﻤﺎ‬
‫ﻣﻲزﻧﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﮔﻨﺎﻫﻜﺎر ﻧﻴﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﺗﻮﺑﻪ ﻛﻨﻢ‪ ،‬اﻋﺘﺮاف ﺑﻪ اﻣﺮ دروغ ﮔﻨﺎه اﺳﺖ"‪ .‬ﺑﻌﺪ از دوﺳﻪ ﺳـﺎﻋﺖ ﻣﺸـﺎﺟﺮه‪ ،‬آﻗـﺎي ﻧـﻮري‬
‫ﮔﻔﺖ‪ ":‬اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ ﻣﻨﺎﻓﻘﻴﻦ در ﺑﻴﺖ ﻣﻦ ﻧﻔﻮذ داﺷﺘﻨﺪ اﻣﺎم ﺧﻮﺷﺶ ﻣﻲآﻳﺪ"‪ .‬ﻣـﻦ ﮔﻔـﺘﻢ‪ ":‬اﻣـﺎم از دروغ ﺧﻮﺷـﺶ‬
‫ﻣﻲآﻳﺪ؟!" اﻳﺸﺎن ﮔﻔﺘﻨﺪ‪" :‬ﻻﺑﺪ ﭼﻴﺰي ﺑﻮده اﺳﺖ !" آﻗﺎي ﻧﻮري ﻛﻪ اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ را ﮔﻔﺖ ﻣﻦ ﺧﻴﻠﻲ ﻋﺼﺒﺎﻧﻲ ﺷﺪم و ﮔﻔـﺘﻢ‪...":‬‬
‫‪1095‬‬
‫ﺧﻮرده اﺳﺖ ﻫﺮ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻣﻨﺎﻓﻘﻴﻦ در ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻦ ﻧﻔﻮذ ﻛﺮده اﻧﺪ و آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺧﻂ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻨﺪ ﺷﻮﻳﺪ ﺑﺮوﻳﺪ!"‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﺧﻮن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻋﻄﺶ ﻗﺪرت را ﻓﺮوﻧﺸﺎﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻬﺖزده درﺑﺎره اﻳﻦ ﺗﺼـﻤﻴﻢ آﻗـﺎي ﺧﻤﻴﻨـﻲ در اﻋـﺪام ﻓﻠـﻪاي‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن‪ ،‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫"ﻻﻫﻮﺗﻲ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻛﺴﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ اﮔﺮ ﻣﮕﺴﻲ در اﺗﺎق ﺑﻮد آن را ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ و از ﭘﻨﺠﺮه ﻣﻲ اﻧﺪاﺧﺖ ﺑﻴـﺮون ﺗـﺎ ﻛﺸـﺘﻪ‬
‫ﻧﺸﻮد‪ .‬ﻳﻚ ﭼﻨﻴﻦ آدﻣﻲ‪ ،‬ﻣﻮﺟﻮدي درﺑﻴﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻛﻠﻤﻪ ﺑﻠﻪ ﻳﺎ ﻧﻪ‪ ،‬ﻫﺰاران ﻧﻔـﺮ را در ‪ 3‬ﺷـﺐ ) ﻗﺘـﻞ ﻋـﺎم ‪ ( 67‬ﺑﻜﺸـﻨﺪ‪.‬‬
‫‪1096‬‬
‫ﻓﻜﺮش را ﺑﻜﻨﻴﺪ‪".‬‬
‫"اﮔﺮ ﺷﺎه ﺳﺎﺑﻖ ﻣﻲ داﻧﺴﺖ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻣﺜﻞ او ﺑﻪ ﻗﺪرت ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪ اﺳﺖ اﺻﻼ از ﺟﺎﻳﺶ ﺗﻜﺎن ﻧﻤﻲﺧﻮرد‪ .‬ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ ﻗـﺪرت‬
‫ﻛﺸﺸﻲ دارد ﻛﻪ اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺗﻤﺮﻳﻨﺎت ﻻزم را ﻧﻜﺮده ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ آن ﻛﺸﺎﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮد و ﻣﻲرود‪ .‬اﻳﺸـﺎن ﻫـﻢ ﻫﻤﻴﻨﻄـﻮر‬
‫ﻛﺸﺎﻧﺪه ﺷﺪ ورﻓﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻓﺮدي ﮔﻔﺖ ‪ 35‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﺑﻠﻪ ﻣﻦ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻢ ﻧﻪ‪ .‬دﻳﮕﺮ اﻳﻦ زور ﺧﺎﻟﻲ اﺳﺖ آﺧﺮش ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ‬
‫آن دﺳﺘﻮر ﻋﺠﻴﺐ وﻏﺮﻳﺐ وﻓﺮاﻣﻮش ﻧﺸﺪﻧﻲ در ﺗﺎرﻳﺦ را ﺻﺎدر ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ در ﺳﻪ ﺷﺐ ﺣﺪود ‪ 3000‬ﻧﻔﺮ )ﺑﻪ ﻗﻮﻟﻲ ‪ 3700‬ﻧﻔﺮ (‬
‫‪1097‬‬
‫را اﻋﺪام ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪".‬‬
‫"ﺳﺮ ﺳﻮزن ﺑﻪ ﻓﻜﺮ اﺳﻼم ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬آن وﻗﺖ ﻫﻢ ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ ،‬دروغ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻛﺴﻲ ﻣﺜﻞ آب ﺧﻮردن دروغ ﺑﮕﻮﻳـﺪ و آدم‬
‫ﺑﻜﺸﺪ و ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻛﻨﺪ ﭼﻪ اﺳﻼﻣﻲ؟ ﻫﻤﻴﻦ اﻻن آﻗﺎي ﺧﺎﻣﻨﻪاي ﺑﻌﺪ از ‪ 20‬ﺳﺎل در دﻳﺪار ﺑﺎ وزﻳﺮان ﻣﻲﮔﻮﻳـﺪ اﻳـﻦ ﻗﺘـﻞﻫـﺎي‬
‫زﻧﺠﻴﺮهاي ﻓﺮﻋﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺻﻠﻲ ﺑﭙﺮدازد‪ .‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺣﺮﻓﻲ ﻣﻲزﻧﺪ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ ﻣﺴـﻠﻤﺎن؟‬
‫ﻗﺮآن ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ اﮔﺮ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ ﺑﻴﮕﻨﺎه را ﺑﻜﺸﻴﺪ ﻣﺜﻞ اﻳﻨﻜﻪ ﺗﻤﺎم ﺑﺸﺮﻳﺖ را ﻛﺸﺘﻪاﻳﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻫـﻴﭻ ﭼﻴـﺰ‬
‫‪1098‬‬
‫ﻣﻬﻤﺘﺮ از اﻧﺴﺎن وﻣﻨﺰﻟﺘﺶ ﻧﻴﺴﺖ‪".‬‬

‫‪١١٨‬‬
‫آنﻗﺪر ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻛﺸﺘﻦ و اﻋﺪام ﺑﺮاي آﻳﺖاﷲ ﻋﺎدي و ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ زﻣﺎﻧﻲﻛﻪ در ﻳـﻚ ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ ﻣﺮدﻣـﻲ‪ ،‬ﺧﺒﺮﻧﮕـﺎر از‬
‫ﺧﺎﻧﻤﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪ اﻟﮕﻮي ﺷﻤﺎ در زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻴﺴﺖ؟ و آن زن ﺟﻮاب داد‪ :‬اوﺷﻴﻦ!‪ ،‬آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﺣﻜﻢ اﻋﺪام او را ﺻـﺎدر‬
‫ﻛﺮد‪ .‬او در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ رﺋﻴﺲ ﺳﺎزﻣﺎن ﺻﺪاوﺳﻴﻤﺎ ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫"آﻗﺎي ﻣﺤﻤﺪ ﻫﺎﺷﻤﻲ‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮﻋﺎﻣﻞ ﺻﺪا و ﺳﻴﻤﺎي ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‬
‫ﺑﺎ ﻛﻤﺎل ﺗﺎﺳﻒ و ﺗﺎﺛﺮ روز ﮔﺬﺷﺘﻪ از ﺻﺪاي ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﻣﻄﻠﺒﻲ در ﻣﻮرد اﻟﮕﻮي زن ﭘﺨﺶ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن ﺷﺮم‬
‫دارد ﺑﺎزﮔﻮ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻓﺮدي ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ را ﭘﺨﺶ ﻛﺮده اﺳﺖ ﺗﻌﺰﻳﺮ و اﺧﺮاج ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬و دﺳﺖاﻧـﺪرﻛﺎران آن ﺗﻌﺰﻳـﺮ ﺧﻮاﻫﻨـﺪ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﻮد ﻗﺼﺪ ﺗﻮﻫﻴﻦ در ﻛﺎر ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻼﺷﻚ ﻓﺮد ﺗﻮﻫﻴﻦﻛﻨﻨﺪه ﻣﺤﻜﻮم ﺑﻪ اﻋﺪام اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺎر دﻳﮕﺮ‬
‫‪1099‬‬
‫از اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻗﻀﺎﻳﺎ ﺗﻜﺮار ﮔﺮدد‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻨﺒﻴﻪ و ﺗﻮﺑﻴﺦ و ﻣﺠﺎزات ﺷﺪﻳﺪ و ﺟﺪي ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﺑﺎﻻي ﺻﺪا وﺳﻴﻤﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ"‬
‫ﺑﺮاي آﻳﺖاﷲ‪ ،‬ﻗﺒﺢ ﻣﺮگ از ﻣﻴﺎن رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﻳﻚ اﻧﺘﺨﺎب؛ ﻳﻚ ﺗﺤﻠﻴﻞ‬

‫ﻫﺮ اﻧﺴﺎﻧﻲ در ﻧﻘﺎط ﻋﻄﻒ زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد ﺗﺼﻤﻴﻤﺎﺗﻲ را اﺗﺨﺎذ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ در آﻧﻬﺎ ﻣﺮگ ﻳﺎ زﻧﺪﮔﻲ دوﺑﺎرهاش‪ ،‬ﺗﺠﻠﻲ ﻣـﻲﻳﺎﺑـﺪ‪".‬‬
‫ﻓﺮار"‪" ،‬ﮔﺮﻳﺨﺘﻦ"‪"،‬ﻫﺠﺮت"‪"،‬ﺧﺎرج ﺷﺪن ﻣﺨﻔﻴﺎﻧﻪ"؛ ﻫﻤﻪ و ﻫﻤﻪ اﻳﻦﻫﺎ در ﻧﺰد ﺗﻮده ﻋﻮام ﻣﻔﻬﻮم واﺣﺪي را ﻣـﻲرﺳـﺎﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻨﻲﺻﺪر اﻟﺒﺘﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن و ﻣﻮاﻓﻘﺎن ﺑﺴﻴﺎري دارد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺣﺘﻢ‪ ،‬ﻣﺨﺎﻟﻔﺎﻧﺶ ﮔﻮي ﺳﺒﻘﺖ را از ﻣﻮاﻓﻘﺎن ﻣﻲرﺑﺎﻳﻨﺪ اﻣـﺎ‬
‫ﻣﺴﺌﻠﻪ اﻳﻦﺟﺎﺳﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺴﺎن اﻛﺜﺮ ﻗﺮﻳﺐ ﺑﻪ اﺗﻔﺎق رﻫﺒﺮان ﺑﺮﻛﻨﺎر ﺷﺪه ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻛﻮدﺗﺎ ﭘﺲ از ورود ﺑﻪ ﭘﺎرﻳﺲ‪ ،‬ﭘﺲ از‬
‫آن ﻫﻴﺎﻫﻮي اوﻟﻴﻪ‪ ،‬زﻧﺪﮔﻲ ﻋﺎدي ﺧﻮد را ﭘﻲ ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ و ﭘﻲ ﻛﺎر ﺧﻮدش ﻣﻲرﻓﺖ ﭘﺎﺳﺦدادن و ﺟـﻮاب ﻗﻄﻌـﻲ ﺻـﺎدر ﻛـﺮدن‬
‫ﺑﺴﻴﺎر آﺳﺎنﺗﺮ و ﺳﻬﻞاﻟﻮﺻﻮلﺗﺮ ﻣﻲﮔﺸﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﺎﺟﺮا ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻐﺮﻧﺞ و ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺮ ﺗﻤﺎم ﭘﻴﺶﻓﺮضﻫﺎي اﺣﺘﻤـﺎﻟﻲ‬
‫ﺧﻂ ﺑﻄﻼن ﻛﺸﻴﺪ و ﻣﺎ را ﺑﺎ دﻧﻴﺎﻳﻲ از ﺳﻮالﻫﺎي ﺑﻲﭘﺎﺳﺦ ﺗﻨﻬﺎ ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﻓﺮار ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﮔﺮﻳﺰ از ﺳﺨﺘﻲ وﻓﺸﺎر و ﻣﻘﺼﺪِ آراﻣﺶ‬
‫ﻛﺮدن اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺣﺮﻛﺖ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮري را ﻛﻪ در ﻓﺮودﮔﺎه ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺑﻪ ﻫﻮا ﺑﺮﻣﻲﺧﻴﺰد و آنﺳﻮ در ﻓﺮودﮔﺎه ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﺪ‪، 1100‬‬
‫وارد ﺟﺮﻳﺎن اﺻﻠﻲ ﻣﺒﺎرزه ﻣﻲﺷﻮد و ‪ 25‬ﺳﺎل ﺗﻤﺎم در ﻏﺮﺑﺖ و ﻓﺸﺎر ﺑﻪ ﻣﺒﺎرزه ﻋﻠﻴﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﺘﺒﺪاد اداﻣﻪ ﻣﻲدﻫـﺪ را ﭼـﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ﻧﺎم ﮔﺬاﺷﺖ؟ ‪ 17‬ﺳﺎل ﻗﺒﻞ از اﻧﻘﻼب ﻫﻤﻮاره در ﺳﺨﺖﺗﺮﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺒﺎرزه ﻛﺮدن‪ ،‬در ﻣﻴﺪانﻫﺎي ﺟﻨﮓ ﺑﻲﻣﻬﺎﺑـﺎ ﺑـﻪ‬
‫اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻣﺮگ رﻓﺘﻦ و ﺟﺎنﺑﺮ ﻛﻒ اﻳﺴﺘﺎده ﺗﺎ آﺧﺮﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ و از آن ﺳﻮ ﺧﺮوج از ﻛﺸﻮر‪ .‬ﺗﺮس از ﻣﺮگ؟ ﺑﻲﮔﻤﺎن ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧـﺪ‬
‫درﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻪ آﻧﺎنﻛﻪ ﻛﺎرﻧﺎﻣﻪ او را روز ﺑﻪ روز ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻣﻲداﻧﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ وﺻﻠﻪﻫﺎ ﺑﻪ او ﻧﻤـﻲﭼﺴـﺒﺪ‪ .‬زﻧـﺪﮔﻲ ده‬
‫ﻣﺎﻫﻪاش در ﻛﻮران ﺧﻤﭙﺎره و ﺗﻴﺮﺑﺎر و ﻣﻮﺷﻚ وﺗﻮپ و ﺗﺎﻧﻚ و ﺣﻀﻮر ﻣﺪاوﻣﺶ در ﺧﻂ ﻣﻘﺪم ﺣﺪاﻗﻞ ﻧﺎﻓﻲ ﺗﺮس و وﺣﺸـﺖ او‬
‫از ﭘﺪﻳﺪهاي ﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﺮگ اﺳﺖ‪ .‬اﺷﺘﺒﺎه در اﺗﺨﺎذ اﺳﺘﺮاﺗﮋي؟ ﺷﺎﻳﺪ‪ .‬ﭼﻪ ﻣﺎ ﻧﻪ در ﺷﺮاﻳﻂ او ﺑﻮدﻳﻢ و ﻧﻪ در زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ در آن ﻗﺮار‬
‫داﺷﺖ‪ .‬ﺳﻪ راه ﭘﻴﺶ ﭘﺎي او وﺟﻮد داﺷﺖ‪ -1.‬ذﻟﺖ ‪ -2‬ﻫﺠﺮت ‪ -3‬ﺷﻬﺎدت‪ .‬راه ﭼﻬﺎرﻣﻲ ﻗﺎﺑـﻞ ﺗﺼـﻮر ﻧﻴﺴـﺖ‪ .‬ﺑـﺪونﺷـﻚ‬
‫اﺣﺴﺎس‪ ،‬ﻫﻤﻮاره ﺷﻜﻮه ﺷﻬﺎدت را ﺑﺮ ﺗﻠﺨﻲ ذﻟﺖ و ﻓﺴﺮدﮔﻲ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻫﺠﺮت ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲ دﻫﺪ‪.‬ﺣﺘﻲ اﮔﺮﻋﻘـﻞ‪ ،‬ﺑـﺮ ﻫﺠـﺮت‬
‫ﭘﺎيﻓﺸﺎرد؛ ﺣﺲ ﻏﺮﻳﺐ وزﻳﺒﺎي ﭘﺮواز اﺑﺪي اﻳﻦ ﻛﺎﻟﺒﺪ ﺧﺎﻛﻲ را ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻤﻲﮔﺬارد‪ .‬و اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻫﺮ ﻛـﺲ‪ ،‬در ﻫـﺮ ﻛـﻮي و‬
‫ﺑﺮزن ﺑﺨﻮاﻫﻲ ﺗﺎ ﻣﻴﺎن ﺷﻬﺎدت و ﻫﺠﺮت ﻳﻜﻲ را ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﺪ‪ ،‬اوﻟﻴﻦ اﻧﺘﺨﺎب‪ ،‬اوﻟﻴﻦ ﮔﺰﻳﻨﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻪ در دل و ﺟﺎن ﺑﻨﻲﺻﺪر‬
‫در آن ﻟﺤﻈﺎت ﺳﺮﻧﻮﺷﺖﺳﺎز ﮔﺬﺷﺖ ﻛﺴﻲ ﻧﻤﻲداﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ آﻧﭽﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻃﻮل اﻳﻦ ﺳﺎﻟﻴﺎن درﺑﺎره آن ﺛﺎﻧﻴﻪﻫﺎ ﮔﻔﺘﻪ اﺳـﺖ‪،‬‬
‫ﻛﻮﺷﺸﻲ اﺳﺖ ﻧﺎﻓﺮﺟﺎم ﺑﺮاي در ﻗﺎﻟﺐ رﻳﺨﺘﻦ آن اﺣﺴﺎس درﺣﺼﺎر ﺗﻨـﮓ و ﺗـﺎر ﻛﻠﻤـﺎت‪ .‬اﺣﺴﺎﺳـﻲ ﻛـﻪ در ﻫـﻴﭻ واژهاي‬
‫ﻧﻤﻲﮔﻨﺠﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﺣﺲ دروﻧﻲ‪ ،‬ﻳﻚ زﻣﺰﻣﻪ ﻣﻴﺎن ﺧﻮد و ﺧﺪا و ﻳﻚ وﺟﺪان ﺷﻬﻮدي ﻛﻪ درزﻧﺪان ﻫﻴﭻ ﺳﺨﻦ و ﻫﻴﭻ واژهاي ﺑـﻪ‬
‫ﺑﻨﺪ ﻧﻤﻲآﻳﺪ‪ .‬ﺗﺼﻤﻴﻤﻲ ﻛﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اداﻣﻪ ﻣﺒﺎرزه و ﻳﺎ ﭘﺎﻳﺎن آن؟ اﮔﺮ ﺑﻪ راه اول رود ﭼﺎرهاي ﺟﺰ ﻫﺠﺮت ﻧﺪارد‪ .‬ﺑـﻪ ﻫـﺮ‬
‫ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻤﻜﻦ و اﮔﺮ راه دوم را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﺪ وﻇﻴﻔﻪ ﺧﻮد را در اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﭘﺎﻳﺎن ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺗﻠﻘﻲ ﻛﺮده‪ ،‬ﻣﻲﻣﻴﺮد‪ ،‬ﺟﻨﺎزهاش را ﻣـﺮدم‬
‫ﺑﺮ ﺷﺎﻧﻪﻫﺎ ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ و ﻫﺮ ﺳﺎل و ﻫﺮ ﻗﺮن ﻣﺮدم ﻳﺎد و ﻧﺎم او را ﮔﺮاﻣﻲ ﻣﻲدارﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺗﺎ ﻛﻲ ﺷﺨﺼـﻴﺘﻲ ﻫﻤﭽـﻮن او ﺑﻴﺎﻳـﺪ ﺧـﺪا‬
‫ﻣﻲداﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻦﺟﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎزﻫﻢ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎرﺷﻜﻨﻲ رو ﻣﻲآورد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻪ اﻓﺘﺨﺎر ﻧﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ،‬راه اول را ﺑﺮﻣﻲﮔﺰﻳﻨﺪ ﺗﺎ‬
‫در ﺣﺪ ﺗﻮاﻧﺶ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻠﺖ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ از ﭼﻨﮓ اﺳﺘﺒﺪاد ﺧﻼﺻﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬راﻫﻲ ﻛﻪ در آن ﻧﻪ ﺧﺒﺮي از اﻓﺘﺨﺎر و ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻲ‬
‫و ﻣﺪال اﺳﺖ وﻧﻪ ﺣﺘﻲ ﻳﻚ زﻧﺪﮔﻲ ﺳﺎده ﺑﻲﻏﻞ وﻏﺶ‪ .‬ﻫﺮآﻧﭽﻪ ﻫﺴﺖ ﻓﻘﺮ اﺳﺖ و درﺑﺪري اﺳﺖ و آوارﮔﻲ اﺳـﺖ و ﺳـﺨﺘﻲ‪.‬‬

‫‪١١٩‬‬
‫ﻣﺒﺎرز راه اﺳﺘﻘﻼل و آزادي راﻫﻲ را ﺑﺮﮔﺰﻳﺪ ﻛﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮدﻧﺶ ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺨﺖﺗﺮ از اﻧﺘﺨﺎبﻧﻜﺮدﻧﺶ ﺑﻮد‪ .‬او ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﺳـﺎدﮔﻲ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻗﻮل آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻛﻨﺎري ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ و ﺗﺎﻟﻴﻔﺎﺗﺶ را اداﻣﻪ دﻫﺪ وﻳـﺎ ﺑـﺎ اﻧﺘﺨـﺎب ﻣـﺮگ‪ ،‬ﭼـﻪ ﻫﻤـﺎﻧﻄﻮر ﻛـﻪ‬
‫درﺧﺎﻃﺮات ﭘﺲ از ﺳﻘﻮط ﻫﻠﻴﻜﻮﭘﺘﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻤﺎم آرزوﻫﺎي ﺧﻮد ﺑﺮﺳﺪ و ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﻣﺮگ ﻋﺎدي و ﺑﻲارزش‪ ،‬ﻛﻪ ﻣﺮﮔـﻲ‬
‫ﭘﺎك و اﻓﺘﺨﺎرآﻣﻴﺰ را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﻨﺪ و ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﺸﻪ از اﻳﻦ ﺗﻨﺎزﻋﺎت و ﻛﺸﻤﻜﺶﻫﺎي ﻣﻴﺎن ﺣﻖ و ﺑﺎﻃﻞ و آزادي و اﺳﺘﺒﺪاد ﺧﻼص‬
‫ﺷﻮد؛ ﺑﺮاي اﺳﺘﻘﻼل و آزادي ﻣﻴﻬﻨﺶ ﻗﺪم در راﻫﻲ ﮔﺬاﺷﺖ ﻛﻪ در آن ﻧﻪ ﻧﺎم ﺑﻮد و ﻧﻪ ﻧﺎن‪ .‬رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر راﻫﻲ را ﺑﺮﮔﺰﻳﺪ ﻛـﻪ‬
‫‪ 25‬ﺳﺎل ﺗﻤﺎم ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﺘﺒﺪادي ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ را ﻳﻚﺗﻨﻪ درﮔﻴﺮ اﻧﻮاع و اﻗﺴﺎم ﺑﺤﺮانﻫﺎ و ﭼﺎﻟﺶﻫﺎ ﻧﻤﻮد و زﺟﺮ داد‪.‬‬

‫‪1101‬‬
‫‪ 42‬ﺳﺎل در ﺗﺒﻌﻴﺪ‬
‫ﺧﺎﻧﻪاي ﺳﺮد و ﻧﻤﻮر در ﺷﻬﺮ ﻛﻮﭼﻚ ورﺳﺎي در ﺣﻮﻣﻪ ﭘﺎرﻳﺲ ﺗﺒﻌﻴﺪﮔﺎه ‪ 25‬ﺳﺎﻟﻪ اوﻟﻴﻦ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر اﻳﺮان اﺳـﺖ‪ .‬ﺧﺎﻧـﻪاي‬
‫ﻗﺪﻳﻤﻲ‪ ،‬ﻛﻬﻨﻪ و ﺑﺰرگ ﻛﻪ ﻗﺒﻞﺗﺮ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑﻮد و دادﮔﺴـﺘﺮي ﻓﺮاﻧﺴـﻪ آن را ﻏﻴﺮﻗﺎﺑـﻞ ﺳـﻜﻮﻧﺖ‬
‫ارزﻳﺎﺑﻲ ﻛﺮد‪ ،‬رﺑﻊ ﻗﺮﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﭘﺬﻳﺮاي آﺧﺮﻳﻦ ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪه ﻣﺒﺎرزان راه اﺳﺘﻘﻼل و آزادي اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺨﺮوﺑﻪاي ﻛـﻪ از‬
‫ﺳﻮي ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران " ﻛﺎخ ﻳﺦ" ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮد و آﻟﻦ ﺷﻮاﻟﺮﻳﺎس‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪ ﻧﮕﺎر ﻓﺮاﻧﺴﻮي آن را از ﻓﺮط ﻗِـﺪﻣﺖ "ﺧﺎﻧـﻪ ﻟـﻮﺋﻲ‬
‫ﭼﻬﺎردﻫﻢ" ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪ ،1102‬ﺳﺎلﻫﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺣﻀﻮر داﺋﻢ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻋﺎدت ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻛﺎخ ﻳﺦ در ﺣﻘﻴﻘﺖ زﻧﺪان ﻳﺦ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻪ‪ ،‬رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ وﺟﻮد ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺗﺮور‪ ،‬ﺳﺎﻟﻲ ﭼﻨﺪ ﺑﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ از آن ﺑﻴﺮون ﻧﻤـﻲآﻳـﺪ‪ .‬ﻣﺒـﺎرز راه اﺳـﺘﻘﻼل و‬
‫آزادي در دل ﺗﻤﺪن اروﭘﺎ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺳﺎده زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ و از اﺻﻮل راﻫﻨﻤﺎﻳﺶ ذرهاي ﻛﻮﺗﺎه ﻧﻤﻲآﻳﺪ‪ .‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ ﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﻣﺤﺪود ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻪ ﻳﻚ ﻛُﺮﺳﻲ ﺑﺎ ﻻﻣﭗ ‪ 40‬واﺗﻲ‪ ،‬ﺑﺨﺎري ﭼﻮﺑﻲ و ﺷﻮﻓﺎژ ﮔﺎزي‪ .‬ﭼﻨﺪ ﺗﻜﻪ ﻓﺮش واﺛﺎﺛﻴﻪاي ﻛﻪ ﺗﻤـﺎﻣﻲ آﻧﻬـﺎ را‬
‫اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺗﻬﻴﻪ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻤﺎم زﻧﺪﮔﻲ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ آﻧﻜﻪ‪ ،‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﺎﻧﻮن‪ ،‬ﻣﻲﺑﺎﻳﺴـﺖ دوﻟـﺖ ﻓﺮاﻧﺴـﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﺳﺮان ﺗﺒﻌﻴﺪي دوﻟﺘﻬﺎ ﻛﻤﻚ ﻣﺎﻟﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎ وﺟﻮد ﺗﻨﮕﺪﺳﺘﻲ و در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺧﻮد او " ﺗﺎ ﻣﺪتﻫﺎ دﻟﻬﺮه ﻓﻘـﺮ‬
‫در ﻏﺮﺑﺖ او را رﻫﺎ ﻧﻤﻲﻛﺮد"‪ ،‬ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﻗﺒﻮل آن ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﻛﻪ در ‪2‬ﺳﺎل و ﻧـﻴﻢ ﻣﺴـﺌﻮﻟﻴﺘﺶ در ﺟﻤﻬـﻮري‬
‫اﺳﻼﻣﻲ دﻳﻨﺎري از ﺑﻮدﺟﻪ ﻣﻤﻠﻜﺖ ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬از دوﻟﺖ ﻓﺮاﻧﺴﻪ درﺧﻮاﺳﺖ ﭘﻨﺎﻫﻨﺪﮔﻲ ﺳﻴﺎﺳـﻲ ﻳـﺎ اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ ﻧﻜـﺮد ﺗـﺎ از‬
‫ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ ﺣﻘﻮق ﭘﻨﺎﻫﻨﺪﮔﺎن ﻣﺤﺮوم ﺑﻤﺎﻧﺪ؛ ﻣﺤﺮوﻣﻴﺘﻲ ﻛﻪ در آن ﻟﺬت اﺳﺘﻘﻼل ﻧﻬﻔﺘﻪ اﺳـﺖ‪ .‬ﺗﻤـﺎﻣﻲ ﺧـﺮج و ﻣﺨـﺎرﺟﺶ‬
‫ازاﺟﺎره دو آﭘﺎرﺗﻤﺎن ﻛﻮﭼﻚ ﻛﻪ ﺳﺎلﻫﺎ ﭘﻴﺶ در ﭘﺎرﻳﺲ آنرا ﺧﺮﻳﺪه ﺑﻮد ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬از ﻣﺎﻟﻴﺎت ﻣﻌﺎف اﺳﺖ ﭼﺮا ﻛﻪ درآﻣﺪ‬
‫زﻧﺪﮔﻲاش ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺸﻤﻮل ﻣﺎﻟﻴﺎت در ﻗﺎﻧﻮن ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﻧﻤﻲرﺳﺪ‪ .‬ﭘﻴﺮاﻫﻨﺶ ﻫﻨﻮز از ﺟـﻨﺲ و ﺷـﻜﻞ ﻫﻤـﺎن ﭘﻴـﺮاﻫﻦﻫـﺎي‬
‫ﺳﻪدﻛﻤﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﺎلﻫﺎ ﭘﻴﺶ در ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎﻳﺶ در ﻣﻴﺪان آزادي و ﺣﺴﻴﻨﻴﻪ ارﺷﺎد ﺑﻪ ﺗﻦ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺣﻨﺠﺮهاي ﻛﻪ ﻣﺮدم‬
‫ﺑﺎرﻫﺎ ﺑﺎ ﺻﺪاﻳﺶ ﺑﻪ وﺟﺪ آﻣﺪﻧﺪ و ﻓﺮﻳﺎد ﻛﺸﻴﺪﻧﺪ‪،‬ﻫﻨﻮز ﻫﻢ در ﻋﺰﻟﺖ ورﺳﺎي ﺑﻲاﻣﺎن ﻣﻲﺧﺮوﺷﺪ‪ .‬روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﻳﻚ "در ﻫﺠﺮت" ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻪ اﻧﺘﻬﺎي آن اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ 1103.‬ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﭘﺎرﻳﺲ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ورود‬
‫ﺑﻪ ﻓﺮودﮔﺎه ﺑﻪ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎرﺑﻲﺑﻲﺳﻲ ﮔﻔﺖ‪":‬ﺑﺮاي اﻓﺸﺎي رواﺑﻂ ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ ﺧﻤﻴﻨﻴﺴﻢ‪ -‬رﻳﮕﺎﻧﻴﺴﻢ آﻣﺪهام"‪ .‬آﻧﭽﻪ از اﻛﺘﺒﺮ ﺳﻮرﭘﺮاﻳﺰ‬
‫در ﺟﻬﺎن ﺻﺪا ﻛﺮد‪ ،‬ﮔﻮﺷﻪاي از ﻧﺘﺎﻳﺞ زﺣﻤﺎت او ﺑﻮد‪ .‬در ﻃﻮل اﻳﻦ ﺳﺎلﻫﺎ او ﻫﺮ ﭼﻪ در ﺗﻮان داﺷﺖ ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛـﻪ در‬
‫آﻏﺎز ورودش ﺑﻪ ﭘﺎرﻳﺲ ﻗﻮل داده ﺑﻮد‪ ،‬در اﻳﻦ ﺳﺎﻟﻴﺎن ‪ ،‬ﺑﺎﺗﻔﺎق ﻣﻌﺘﻘﺪان ﺑﻪ آزادي و اﺳﺘﻘﻼل‪ ،‬ﺑﺎر ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺑﺪﻳﻞ ﻣﺴﺘﻘﻞ را ﺑﺮ‬
‫دوش ﻛﺸﻴﺪهاﻧﺪ‪ .‬اﻓﺸﺎي ﺳﺎزﺷﻬﺎي ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻳﺮان‪ ،‬اﻛﺘﺒﺮ ﺳﻮرﭘﺮاﻳﺰ و اﻳﺮان ﮔﻴﺘﻬﺎي اﻣﺮﻳﻜﺎ و اروﭘﺎﺋﻲ) ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺑﺮ ﺳـﺮ‬
‫ﮔﺮوﮔﺎﻧﮕﻴﺮي و ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻫﺎي اﺳﻠﺤﻪ ﺑﻘﺼﺪ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻛﺮدن ﺟﻨﮓ در ﺳﻮد اﻣﺮﻳﻜﺎ و اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن و اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻛﻪ آﻟﻦ ﻛـﻼرك‪ ،‬وزﻳـﺮ‬
‫دﻓﺎع اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن در ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺗﺎﭼﺮ‪ ،‬در دادﮔﺎه ﺑﺪان اﻋﺘﺮاف ﻛﺮد(‪ ،‬اﻓﺸﺎي آﻣﺮان و ﻣﺄﻣﻮران ﺗﺮور رﺳﺘﻮران ﻣﻴﻜﻮﻧﻮس آﻟﻤـﺎن‬
‫ﻛﻪ ﻃﻲ آن رﻫﺒﺮان ﻛﺮد ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎر ﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻣﻨﺘﻈﺮي و ﭘﺮده ﺑﺮداﺷﺘﻦ از اﻋﺪام زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺳﻴﺎﺳﻲ در ﺗﺎﺑﺴـﺘﺎن ‪،67‬‬
‫ﻣﺎﺟﺮاي ﻣﻚﻓﺎرﻟﻴﻦ‪ ،‬اﻓﺸﺎي آﻣﺮان و ﻣﺄﻣﻮران ﻗﺘﻞﻫﺎي زﻧﺠﻴﺮهاي‪ ،‬ﻛﺸﺘﺎر ﺣﻠﺒﭽـﻪ‪ ،‬ﻗﺘـﻞ ﻗﺎﺳـﻤﻠﻮ وﺳـﺮان ﻛـﺮد واﻓﺸـﺎي‬
‫ﻓﺴﺎدﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ وﺑﺰرگ اﺳﺘﺒﺪادﻳﺎن اﻳﺮان و ﻏﺮب ﺗﻨﻬﺎ ﮔﻮﺷـﻪاي از زﺣﻤـﺎت او در راه اﺳـﺘﻘﻼل و آزادي اﻳـﺮان اﺳـﺖ‪.‬‬

‫‪١٢٠‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻛﻪ ﺳﺎﻛﻦ ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑﻮد‪ ،‬از اﻓﺸﺎء رواﺑﻂ ﭘﻨﻬﺎن اﻳﺮان و ﻓﺮاﻧﺴﻪ)ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان اﻳﺮانﮔﻴﺖ(ﺧﻮدداري ﻧﻜﺮد‪ .‬ﭘﺲ از آﻧﻜـﻪ‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر اﻗﺪام ﺑﻪ اﻓﺸﺎي ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻓﺮﺳﺘﺎده ﭘﺎﺳﻜﻮا‪ ،‬وزﻳﺮاﺳﺒﻖ ﻛﺸﻮر ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪ ،‬ﺑﺮ ﺳﺮ ﮔﺮوﮔﺎﻧﻬﺎي ﻓﺮاﻧﺴﻮي در ﻟﺒﻨـﺎن ﻛـﺮد‪ ،‬او‬
‫ﻣﺸﺎور ﺣﻘﻮﻗﻲ ﺧﻮد را ﻧﺰد ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﻓﺮﺳﺘﺎد ﺗﺎ از او ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻣﺪﺗﻲ در ﺑﺎره رواﺑﻂ اﻳـﺮان و ﻓﺮاﻧﺴـﻪ ﺳـﻜﻮت ﻛﻨـﺪ‪ .‬وﻛﻴـﻞ‬
‫دادﮔﺴﺘﺮي ﻛﻪ ﻣﻴﺘﺮان‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري ﻓﻘﻴﺪ ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪ ،‬ﻧﺰد ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺑﻮد ﺗﺎ ﺑﺪاﻧﺪ ﻣﺎﺟﺮا ﭼﻪ ﺑﻮده اﺳـﺖ ﺑـﻪ ﻣﺸـﺎور‬
‫ﺣﻘﻮﻗﻲ ﭘﺎﺳﻜﻮا ﮔﻔﺖ‪ ":‬آﻳﺎ ﻣﻲ داﻧﻴﺪ ﺷﻤﺎ از ﻛﺴﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻪاﻳﺪ ﺳﻜﻮت ﻛﻨﺪ ﻛﻪ دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ اﻳﺮان از او ﺷﺮوع ﻣﻲ ﺷﻮد؟" ﭘﺲ‬
‫از آنﻛﻪ ﻣﺸﺎور در ﺳﺎﻛﺖ ﻛﺮدن ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺗﻮﻓﻴﻖ ﻧﻴﺎﻓﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﺮﻓﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﻮد ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪ ":‬ﺑﻨﻲﺻﺪر را ﻧﻤﻲ ﺷﻮد ﺳـﺎﻛﺖ‬
‫ﻛﺮد اﻣﺎ ﻣﻲ ﺗﻮان او را از ﻣﻴﺎن ﺑﺮداﺷﺖ‪ ".‬ﺗﺮور و از ﻣﻴﺎنﺑﺮداﺷﺘﻦ او راﻫﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺳـﺮان ﺣﻜﻮﻣـﺖ اﻳـﺮان آن را ﺑﺎرﻫـﺎ‬
‫آزﻣﻮدهاﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺣﺠﻢ ﺑﺎﻻي ﺗﻬﺪﻳﺪﻫﺎ و ﺗﺮورﻫﺎ در اﻳﻦ ‪ 25‬ﺳﺎل او را در ﻣﻴﺎن ‪ 5‬ﺗﻨﻲ ﻗﺮار داده اﺳـﺖ ﻛـﻪ در ﺟﻬـﺎن ﻫـﺪف‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺗﻬﺪﻳﺪﻫﺎى روزﻣﺮه اﻧﻮاع ﺗﺮورﻳﺴﺖﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ در اﻳﺮان ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺗﻨﻬﺎ در ﺧﻄﺮ ﺗﺮورﻳﺴﺖﻫﺎي ﺣﻜﻮﻣـﺖ ﺑـﻮد‪،‬‬
‫اﻳﻨﻚ در ﺧﻄﺮﺳﺮوﻳﺲﻫﺎي ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ و اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ دﻧﻴﺎ ﻧﻈﻴﺮ ﺳﻴﺎ و ﻣﻮﺳﺎد ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ‪ .‬دورﺑﻴﻦﻫﺎي ﻣﺪار ﺑﺴﺘﻪ ﺑﺮ ﻓﺮاز ﻛﺎخ ﻳﺦ‬
‫ﻣﺮاﻗﺐاﻧﺪ ﺗﺎ ﺟﺎن رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر از ﮔﺰﻧﺪ در اﻣﺎن ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ .‬زﻧﺪﮔﻲاي ﻛﻪ ﻣﺪام در ﺗﻬﺪﻳﺪ و ﺗﺮور ﻣﻲﮔﺬرد‪ .‬در ﻟﻴﺴﺖ اﻓﺸـﺎ ﺷـﺪه‬
‫ﻗﺘﻞﻫﺎي زﻧﺠﻴﺮهاي‪ ،‬ﻧﺎم او ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﻲﺧﻮرد‪.‬ﺧﻮد او درﺑﺎره وﺿﻌﻴﺘﺶ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪":‬ﺑﺎرﻫﺎ وﺑﺎرﻫﺎ اﻓـﺮادي ﺑـﻪ ﻗﺼـﺪ ﺗـﺮورم‬
‫ﻣﺎﻣﻮر ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺣﺘﻲ درﻟﺒﻨﺎن ﺳﻔﻴﺮﻓﺮاﻧﺴﻪ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻣﻦ ﻣﻌﺎوﺿﻪ ﺷﻮد؛ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻓﻠﺴﻄﻴﻨﻲ واﻳﺮاﻧﻲ ﭘﻮل دادﻧـﺪ؛ ﺣﺘـﻲ‬
‫ﻳﻜﻲ ﺑﺎ ﻣﻮاد ﻣﻨﻔﺠﺮه آﻣﺪ ﺑﻪ ﻓﺮودﮔﺎه ﭘﺎرﻳﺲ‪ ،‬ﻛﻪ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﺷﺐ وروز ﻫﻢ دراﻳﺮان آﻗﺎﻳﺎن ﺣﻜﻢ اﻋﺪام ﻣـﺮا دارﻧـﺪ ﺻـﺎدر‬
‫ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ و زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺎ ﻫﻢ آن ﻃﻮر ﻛﻪ ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻴﺪ درﺗﺮور وﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻲ ﮔﺬرد‪ ".‬آﻧﻜﻪ ﭘـﺲ از ﻛﻮدﺗـﺎي ‪ 60‬ﺧﻄـﺎب ﺑـﻪ آﻗـﺎي‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻲ و ﻫﻤﺪﺳﺘﺎﻧﺶ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪ ":‬ﺷﻤﺎ ﻣﻲﻣﺎﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺮوﻳﺪ‪ ،‬ﻣﺎ ﻣﻲروﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﻤﺎﻧﻴﻢ‪ 1104".‬ﺑﺎ ﻗﺎﻣﺘﻲ ﺑﻠﻨﺪ ﭼـﻮن ﺳـﺮو اﻳﺴـﺘﺎده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻫﻤﭽﻨﺎن در ﻏﺮﺑﺖ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺗﺎﻟﻴﻒ ﻛﺘﺎب اداﻣﻪ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻛﺘـﺐ ﻋﻘـﻞ آزاد‪ ،‬زن و زﻧﺎﺷـﻮﻳﻲ‪ ،‬ﺳـﻴﺮ ﺗﺤـﻮل‬
‫ﺳﻴﺎﺳﺖ آﻣﺮﻳﻜﺎ در اﻳﺮان در ﺳﻪ ﺟﻠﺪ‪ ،‬ﺳﻴﺮ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺳﻴﺎﺳﻲ در ‪ 3‬ﻗﺎره؛ اﻧﺴﺎن‪،‬ﺣﻖ و ﺣﻘـﻮق ﻗﻀـﺎوت در ﻗـﺮآن‪ ،‬ﺗﻮاﻧـﺎﻳﻲ و‬
‫ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ‪ ،‬ﺗﻮﻃﺌﻪ آﻳﺖاﷲﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻘﺪ ﺗﻀﺎد و ﺗﻨﺎﻗﺾ در ﻣﻨﻄﻖ ﺻﻮري‪ ،‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ ‪ ،‬درس ﺗﺠﺮﺑـﻪ و اﺻـﻮل راﻫﻨﻤـﺎي اﺳـﻼم‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﺗﻨﻬﺎ ﮔﻮﺷﻪاي از ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت و ﺗﺎﻟﻴﻔﺎت ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر اﻳﺮان در ورﺳﺎي اﺳﺖ‪ .‬او ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺮ ﻋﻬﺪي ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺮدم‬
‫ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﭘﺎﻳﺪار ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﻲ ﺻﺪر اﻣﺎ اﻣﺮوز ﺗﺤﺖ ﺷﺪﻳﺪﺗﺮﻳﻦ ﺳﺎﻧﺴﻮرﻫﺎي ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ و ﻏﻴﺮﺣﻜﻮﻣﺘﻲ ﻗﺮار دارد‪ .‬در اﻳﻦ‬
‫‪ 25‬ﺳﺎل ﺣﻜﻮﻣﺘﻴﺎن ﻣﻨﺘﻬﺎي ﺗﻼﺷﺸﺎن را اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ ﺗﺎ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ ردﭘﺎﻳﻲ از او در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺑﺎﻗﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮﺟﺎ اﺳـﻤﻲ‪،‬‬
‫ﻧﺎﻣﻲ‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﻪاي‪ ،‬ﻛﺘﺎﺑﻲ‪ ،‬ﺻﺪاﻳﻲ و ﺗﺼﻮﻳﺮي از او ﻫﺴﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﭘﺎك ﺷﻮد‪ .‬ﻛﺘﺎبﻫﺎي آدوﻟﻒ ﻫﻴﺘﻠﺮ‪ ،‬ﻣﺎرﻛﺲ‪ ،‬اﻧﮕﻠـﺲ‪،‬‬
‫ﻟﻨﻴﻦ‪ ،‬اﺳﺘﺎﻟﻴﻦ و ﺧﺎﻧﺪان ﭘﻬﻠﻮي و ﺧﺎﻃﺮات ﺷﺎه و ﺛﺮﻳﺎ و ﻣﻠﻜﻪ ﻣﺎدر ﺑﺎرﻫﺎ وﺑﺎرﻫﺎ ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﺗﺠﺪﻳﺪ ﭼﺎپ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ اﻣـﺎ ﺣﺘـﻲ‬
‫ﻳﻚ ﻛﺘﺎب ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻫﻢ اﺟﺎزه ﭼﺎپ ﻧﺪارد‪ .‬در ﻛﻼم او ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﻧﻬﻔﺘﻪ اﺳـﺖ ﻛـﻪ اﺳـﻤﺶ‪ ،‬ﺻﺪاﻳﺶ‪،‬ﺗﺼـﻮﻳﺮش‪ ،‬آﺛـﺎرش و‬
‫ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ او در ارﺗﺒﺎط اﺳﺖ‪ 25 ،‬ﺳﺎل اﺳﺖ در ﺳﺎﻧﺴﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻗﺮار دارد؟‬
‫از اﻳﻦ ﺳﻮ آزاديﺧﻮاﻫﺎن اﻣﺮوز اﻳﺮان ‪ 1105‬ﻛﻪ در آن زﻣﺎن دوره دﻳﻜﺘﺎﺗﻮري را ﻣﻲﮔﺬراﻧﺪﻧﺪ و ﻣﺨﺎﻟﻒ او ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬از ﺑـﻴﻢ ﻓـﺎش‬
‫ﺷﺪن آﻧﭽﻪ در دﻫﻪ ‪ 60‬ﺑﺮ ﺳﺮ اﻳﻦ ﻣﻠﺖ آوردهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻨﻲﺻﺪر را در ﺳﺎﻧﺴﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻗﺮار دادهاﻧﺪ و اﮔﺮ ﻫﻢ ﮔﺎﻫﺎ ﺣﺮف از او ﺑﺰﻧﻨـﺪ‬
‫در ﻣﻘﺎم ﺗﺎﺧﺘﻦ اﺳﺖ‪ .‬دﻳﻦورزاﻧﻲ ﻛﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﺿﺪ دﻳﻦ ﺑﻮدهاﻧﺪ و ﺗﻴﺸﻪ ﺑﻪ رﻳﺸﻪ آزادي اﻳـﻦ ﻣﻤﻠﻜـﺖ زدهاﻧـﺪ‪ ،‬ﻛﺘـﺐ دﻳﻨـﻲ‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر را در ﺗﺤﺮﻳﻢ ﻛﺎﻣﻞ ﻗﺮار دادهاﻧﺪ ﺗﺎ ﻳﻚ زﻣﺎن ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻓﻜﺮ اﻳﻦ ﻧﻴﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪري ﻫﻢ ﻫﺴﺖ و دﻫﻪ ﺷﺼـﺘﻲ ﻫـﻢ‬
‫درﻛﺎر ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬از ﻣﻴﺎن ﻓﻌﺎﻻن ﺳﻴﺎﺳﻲ اﻣﺮوز؛ دﻛﺘﺮ ﺳﺮوش درﺑﺎره ﻓﺎﺟﻌﻪ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﻣﺼﻄﻔﻲ ﻣﻌﻴﻦ درﺑﺎره وﻗـﺎﻳﻊ‬
‫داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻴﺮاز در ﺳﺎل ‪ 60‬و ﻧﻘﺸﺸﺎن در اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬ﺑﻬـﺰاد ﻧﺒـﻮي درﺑـﺎره ﻗـﺮارداد اﻟﺠﺰﻳـﺮه‪ ،‬ﺧﻴﺎﻧـﺖ ﺑـﻪ وﻃـﻦ و‬
‫زدوﺑﻨﺪﻫﺎي ﭘﺸﺖﭘﺮده ﮔﺮوﮔﺎﻧﮕﻴﺮي‪ ،‬ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﻋﻠﻮيﺗﺒـﺎر درﺑـﺎره وزارت اﻃﻼﻋـﺎت ﻣﺨـﻮف آن دوران و ﻧﻘﺸـﺶ در وﻗـﺎﻳﻊ‬
‫داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻴﺮاز در ﺳﺎل ‪ ،60‬ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﺟﻼﻳﻲﭘﻮر درﺑﺎره ﻛﺸﺘﺎر ﻣﺮدم ﻗﺎرﻧﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﭙﺎه ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ اﻳﺸـﺎن و اﻳـﻦ ﭘﺎﺳـﺦ‬
‫ﻛﻪ" ﻫﺮﻛﺲ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻣﻦ ﺑﻮد ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺎر را ﻣﻲﻛﺮد"‪ ،1106‬ﻋﻄﺎاﷲ ﻣﻬﺎﺟﺮاﻧﻲ از ﺧﺎﻃﺮاﺗﺶ در ﻣﺠﻠﺲ اول‪ ،‬ﻓﺤﺎﺷﻲ ﺑﻪ ﺑﺎزرﮔﺎن و‬
‫ارﺗﺒﺎط ﺗﻨﮕﺎﺗﻨﮕﺶ ﺑﺎ ﺣﻜﻮﻣﺘﻴﺎن‪ ،‬ﺳﻌﻴﺪ ﺣﺠﺎرﻳﺎن درﺑﺎره ﺗﺎﺳﻴﺲ وزارت اﻃﻼﻋﺎت و ﻧﻘﺸﺶ در ﻛﻮدﺗﺎي ﻧﻮژه‪ ،‬ﺣﺠﺖاﻻﺳـﻼم‬
‫ﻛﺮوﺑﻲ درﺑﺎره ﺑﻨﻴﺎد ﺷﻬﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺎ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه رﻳﮕﺎن در ﻣﺎدرﻳـﺪ‪ ،‬اﺧـﺘﻼسﻫـﺎ‪ ،‬ﻓﺴـﺎدﻫـﺎ‪ ،‬ﻧﺎﻣـﻪ ‪ 67/11/29‬ﺑـﻪ ﻣﻨﺘﻈـﺮي‪،‬‬
‫ﻣﺨﻔﻲﻛﺮدن اﺳﻠﺤﻪ در ﺳﺎكﻫﺎي ﺣﺠﺎج در ﺳﺎل‪ 66‬و ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪن آن ﻓﺎﺟﻌﻪ ﺑﺰرگ‪ ،‬ﻧﻘﺸﺶ در ﺟﻨﮓ و ارﺗﺒﺎﻃﺶ ﺑﺎ آﻗـﺎي‬

‫‪١٢١‬‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻣﺼﻄﻔﻲ ﺗﺎجزاده درﺑﺎره دوران ﺗﺼﺪي دادﺳﺘﺎﻧﻲ دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب در اوج ﺷﻜﻨﺠﻪﻫﺎ و اﻋﺪامﻫﺎ در ﺳـﺎل‪ ،61‬ﻣﺤﺴـﻦ‬
‫آرﻣﻴﻦ درﺑﺎره ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ او را ﺑﻪ ﺗﻌﺰﻳﺮ ﺣﺘﻲ ﺑﺮادرش ﺑﺮاي اﻋﺘﺮاف واﻣﻲداﺷﺖ‪ ،1107‬ﺻﺎدقزﻳﺒﺎ ﻛﻼم درﺑﺎره ﻧﻘﺸـﺶ در‬
‫اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﺣﻜﻮﻣﺖ رﺟﺎﻳﻲ‪ ،‬اﺑﺮاﻫﻴﻢ اﺻﻐﺮزاده درﺑﺎره ﮔﺮوﮔﺎﻧﮕﻴﺮي‪ ،‬ﺧﻮاﻧﺪن اﺳـﻨﺎد ﻋﻠﻴـﻪ اﻳـﻦ و آن در ﺗﻠﻮﻳﺰﻳـﻮن‬
‫ودوران ﺗﺼﺪياش در وزارت ارﺷﺎد در ﺳﺎل‪ ،61‬ﻋﺒﺎس ﻋﺒﺪي و ﻣﺤﺴﻦ ﻣﻴﺮداﻣﺎدي درﺑـﺎره ﺣﺎدﺛـﻪ ﮔﺮوﮔـﺎﻧﮕﻴﺮي و ﻛﺸـﺘﺎر‬
‫ﺣﺠﺎج در ﺳﺎل ‪ 66‬و ﺻﺎدق ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﻳﻲ درﺑﺎره ﺗﺠﺎرت اﺳﻠﺤﻪ و ﻗﺎﭼﺎق ﺗﺮﻳﺎك در زﻣﺎن ﺟﻨﮓ‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎ ﻧﺎﮔﻔﺘﻪﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري دارﻧﺪ‬
‫ﻛﻪ ﭼﻪ ﺧﻮب اﺳﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﻪ اﻃﻼع ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫روﻧﺪ ﺳﺎﻧﺴﻮر و ﺗﺤﺖﻓﺸﺎر ﻗﺮار دان ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺣﺪي اﺳﺖ ﻛﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ روزﻧﺎﻣﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻟﻄﻴﻒ ﺻـﻔﺮي‪ ،‬ﻳـﺎر آن‬
‫روزﻫﺎي ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﻳﻚ ﻋﻜﺲ از ﭼﻬﺮه ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ ﺗﺎر ﺑﻨﻲﺻﺪر روي ﻳﻜﻲ از دﻳﻮارﻫﺎي ﺷﻬﺮ ﭼﺎپ ﻛﺮد و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﺑـﻪ ﺧـﺎﻃﺮ‬
‫درج ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻣﻌﻴﻦﻓﺮ ﻛﻪ در آن از ﺑﻨﻲﺻﺪر دﻓﺎع ﻛﺮده ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺣﻜﻢ دادﺳﺘﺎﻧﻲ ﺗﻮﻗﻴﻒ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻈﻠﻮمﺗﺮﻳﻦ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﺮان در ﻏﺮﺑﺖ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ اﺻﻮل و ﻣﺒﺎﻧﻲ اﺳﺘﻘﻼل و آزادي ﺳﺨﺖ ﭘﺎﻳﺒﻨﺪ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ وﺳﻮاس ﺑـﻪ‬
‫ﻗﺪري ﺷﺪﻳﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻬﺪي ﺧﻠﺠﻲ‪،‬ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر رادﻳﻮ ﻓﺮدا‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻧﺰد او آﻣﺪه ﺑﻮد و ﺑﻪ ﻗﻮل او ﻣﻮرد اﺳﺘﻘﺒﺎل‬
‫ﮔﺮم ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد و ﺑﻪ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي او ﻧﻴﺰ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﻄﻠﻊ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻗﺮار اﺳـﺖ اﻳـﻦ‬
‫ﮔﻔﺘﮕﻮ در رادﻳﻮ ﻓﺮدا ﭘﺨﺶ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ وي اﺟﺎزه ﻣﻲ دﻫﺪ ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺨﺼﻲ از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ‪ .‬اﺳﺘﺪﻻل ﺑﻨﻲﺻـﺪر‬
‫اﻳﻦ ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻮن ﺑﻮدﺟﻪ اﻳﻦ رادﻳﻮ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻴﺴﺖ از ﻛﺠﺎ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻟﺬا ﻫﻤﻜﺎري ﺑﺎ آن ﻣـﻲ ﺗﻮاﻧـﺪ ﻣﻨـﺎﻓﻲ اﺻـﻞ‬
‫اﻳﺴﺘﺎدﮔﻲ ﺑﺮ اﺳﺘﻘﻼل اﻳﺮان ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺷﻮد‪ .‬ﺳﻪ ﻣﺎه ﭘﻴﺶ از آﻧﻜﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ در آن ﺟﻮ ﺳﺮاﺳﺮ ﻧﺎاﻣﻴﺪي ﺟﻨﮓ را ﭘﺎﻳﺎن دﻫﺪ‬
‫و ﺟﺎم زﻫﺮ را ﺳﺮﻛﺸﺪ‪ ،‬دوﺑﺎر اﺑﻮاﻟﻘﺎﺳﻢ ﻣﺼﺒﺎﺣﻲ‪ ،‬ﺷﺎﻫﺪ دادﮔﺎه ﻣﻴﻜﻮﻧﻮس‪1108‬را ﺑﻪ ﻧﺰد ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻓﺮﺳﺘﺎد ﺗـﺎ او را راﺿـﻲ ﺑـﻪ‬
‫ﺑﺮﮔﺸﺘﻦ ﻛﻨﺪ و ﺑﺎ اﻳﻦ روش‪ ،‬ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ را ﺑﻪ ﻧﻈﺎم ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪ‪ .‬اﺑﻮاﻟﻘﺎﺳﻢ ﻣﺼـﺒﺎﺣﻲ‪،‬ﻣﻌﺎون ﺳـﻌﻴﺪ اﻣـﺎﻣﻲ در وزارت‬
‫اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬ﻣﺸﺎور ﺷﻮراي اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠﻲ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه اﻳﺮان در ﻣﺬاﻛﺮات در دﻓﺘﺮ اﻳﺮان در ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ در ژﻧﻮ و ﻧﻤﺎﻳﻨﺪة ﺟﻤﻬـﻮري‬
‫اﺳﻼﻣﻲ در ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﺧﻮار و ﺑﺎر)‪ ،( FAO‬در ﺟﺮﻳﺎن ﺷﻬﺎدﺗﺶ در دادﮔﺎه ﺑﺮﻟﻴﻦ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫" ﻣﻦ در ‪ 1985‬و ‪ 1986‬ﺑﺎ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻣﻮﻛﺪ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﺎ ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﺗﺒﻌﻴﺪ در ﭘﺎرﻳﺲ ﻣﻼﻗﺎت ﻛﺮدم ﺗﺎ او را ﺑـﺮاي ﺑﺎزﮔﺸـﺖ ﺑـﻪ‬
‫‪1109‬‬
‫اﻳﺮان ﺗﺮﻏﻴﺐ ﻛﻨﻢ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﺎر ﻣﻦ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺑﻪ او ﺿﻤﺎﻧﺖ اﻣﻨﻴﺘﻲ ﺑﺪﻫﻢ اﻣﺎ ﺑﻨﻲﺻﺪر رد ﻛﺮد‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر دراﻳﻦ ﺑﺎره ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫" ﺳﻪ ﻣﺎه ﭘﻴﺶ از ﺳﺮﻛﺸﻴﺪن ﺟﺎم زﻫﺮ‪ ،‬آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ‪ ،‬آﻗﺎي ﻣﺼﺒﺎﺣﻲ را ﻓﺮﺳﺘﺎد ‪ .‬ﭼﻮن وﻳﺰاي ورود ﺑﻪ ﻓﺮاﻧﺴﻪ را ﻧﺪاﺷـﺖ‪،‬‬
‫ﭘﺲ از اﻃﻼع ) ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺎرون‪ ،‬وﻛﻴﻞ ﻣﺪاﻓﻊ( ﺑﻪ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري و وزارت ﻛﺸﻮر ﻓﺮاﻧﺴـﻪ اﻃـﻼع داده ﺷـﺪ ‪ .‬وزارت ﻛﺸـﻮر‬
‫ﻣﺄﻣﻮران ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻓﺮودﮔﺎه ﻓﺮﺳﺘﺎد و دو ﻣﺎﻣﻮر او را ﻧﺰد اﻳﻦ ﺟﺎﻧﺐ آوردﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﻋﺪه ﻛﻪ ﺑﻴﺎ ﻫﺮﭼﻪ ﺑﺨﻮاﻫﻰ ﻣﻰﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﻣـﺮا‬
‫دﻋﻮت ﺑﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺎر ﻧﺨﺴﺖ‪ ،‬ﺟﻮاب دادم ﺟﺰ آزادي ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﻫﻢ ‪ .‬آزادي ﻣﺮدم را ﺑﻪ آﻧﻬـﺎ ﺑﺎزﮔﺮداﻧﻴـﺪ‪ .‬ﭘﺎﺳـﺦ دادم ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺷﺮط اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ آزادى و اﺳﺘﻘﻼل اﺳﺖ‪ .‬ب‪ -‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻳﻚ اﻧﻔﺠﺎر ﻣﻌﻨﻮى اﺳﺖ و ﺣﺎﺻﻞ ﻧﻤﻰﺷﻮد ﻣﮕﺮ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ‪ ،‬ﺷﻤﺎ آﻗﺎى‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ ،‬در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺮدم اﻳﺮان و در ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﻇﺎﻫﺮ ﺷﻮى و ﺑﻪ درﮔﺎه ﺧﺪا ﺗﻮﺑﻪ ﻛﻨﻰ و از ﻣﺮدم اﻳﺮان ﻃﻠﺐ ﺑﺨﺸﺶ ﻛﻨﻲ‪.‬ﺑﺎ اﻳﻦ‬
‫ﻛﺎر‪ ،‬اﻧﻔﺠﺎر ﻣﻌﻨﻮي روي ﻣﻲ دﻫﺪ و ﺑﺎزﮔﺸﺖ اﻳﻦ ﺟﺎﻧﺐ ﺑﻪ اﻳﺮان ﻣﻌﻨﻲ ﭘﻴﺪا ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و اﺛﺮ ﻣﻲ ﺑﺨﺸﺪ‪ .‬ﻓﺮﺳﺘﺎده او ﻣﻰﺧﻮاﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻨﻮﻳﺴﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬آﻣﺪن ﺷﻤﺎ ﻣﺴﻠﻢ ﻣﻰﻛﻨﺪ ﻛﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ ﺟﻨﮓ را ﺑﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ و ﻧﻴﺎز ﺑـﻪ ﻣﺸـﺮوﻋﻴﺖ دارد‪ .‬اﻣـﺎ آﻣـﺪن‬
‫اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ ﺑﻪ اﻳﺮان‪ ،‬ﺑﻪ او ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ ﻧﻤﻰدﻫﺪ و ﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﺷﺘﻨﻢ ﻧﻴﺰ‪ .‬ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ‪ ،‬ﻳﻜﺒﺎر ﻧﻮارى را ﺑﺮاى او ﻓﺮﺳـﺘﺎدم و ﺑـﺎر دﻳﮕـﺮ‬
‫ﻧﺎﻣﻪاى ﺑﻪ او ﻧﻮﺷﺘﻢ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از آﻧﻜﻪ اﺳﻼم و اﻳﺮان ﻗﺮﺑﺎﻧﻰ ﻗﺪرﺗﻤﺪارى ﺷﻮد‪ ،‬ﺷﺠﺎﻋﺖ ﻛﻨﺎر رﻓـﺘﻦ را ﺑﺠـﻮى و ﺑـﺎ اﺳـﺘﻌﻔﺎ و‬
‫ﺑﺎزﮔﺮدان وﻻﻳﺖ ﺑﻪ ﺟﻤﻬﻮر ﻣﺮدم )ﻫﻤﺎن ﻋﻬﺪ ﻛﻪ در ﻧﻮﻓﻞ ﻟﻮﺷﺎﺗﻮ ﺑﺎ ﻣﺮدم اﻳﺮان در ﺑﺮاﺑﺮ دﻧﻴﺎ ﺑﺴﺘﻰ و ﺑﺮ ﺧﻼف ﻧـﺺ ﻗـﺮآن‪،‬‬
‫ﺷﻜﺴﺘﻰ(‪ ،‬ﺑﺰرﮔﻰ از ﺳﺮ ﮔﻴﺮ‪ .‬ﻧﺸﻨﻴﺪ‪ .‬ﻫﻤﺴﺮ او ] ﺧﺪﻳﺠﻪ ﺛﻘﻔﻲ[ در ﺳﺎل ‪ ،66‬در ﺳﺎل ﻛﺸﺘﺎر ﺣﺠﺎج از ﻣﻜﻪ ﭘﻴﺎم داد ﻛﻪ "ﺑـﺎ‬
‫ﺷﻤﺎ ﺑﺪ ﻛﺮدهاﻧﺪ و ﺑﺒﺨﺸﻴﺪ‪ ."..‬ﺷﮕﻔﺖ اﻳﻨﻜﻪ ﻓﺮزﻧﺪ او‪ ،‬اﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻰ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻫﻰ ﭘﻴﺶ از ﻣﺮﮔﺶ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ آﻗﺎي ﺣﺠﺎزي ‪ ،‬ﺑـﺮادر‬
‫داﻣﺎد آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﺑﺰرﮔﺎن ‪ ،‬ﭘﻴﺎم داده ﺑﻮد ﺣﻼل ﻛﻨﻴﺪ آﻧﭽﻪ از ﺑﺪي ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻛﺮدهاﻳﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﻃﻮر ﻛﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮ دارم ﻣﺪﻋﻲ ﺷـﺪه‬
‫ﺑﻮد اﮔﺮ ﺑﻪ اﻳﺮان ﺑﺎزﮔﺮدم‪ ،‬او اﻣﻨﻴﺖ ﻣﺮا ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻮاﻓﻘﺖ آﻗﺎﻳﺎن ﺧﺎﻣﻨﻪ اي و ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ را ﻧﻴﺰ ﺑﺪﺳـﺖ آورده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬آﻗﺎي ﺣﺠﺎزي از اﻳﻦ ﺟﺎﻧﺐ ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻪ او ﭘﺎﺳﺦ ﻛﺘﺒﻲ ﺑﺪﻫﻢ‪ .‬ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺖ و ﺷﻔﺎﻫﻲ ﺟﻮاب دادم‪ :‬ﺣﻘﻮق ﺷﺨﺼـﻰ ﻫﺮﭼـﻪ‬

‫‪١٢٢‬‬
‫ﺑﻮد ﺣﻼل ﻛﺮدم اﻣﺎ ﺣﻖ ﻣﺮدم را ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﻴﺰ ﺣﻼل ﻧﻤﻰﻛﻨﺪ‪ .‬ﭘﻴﺶ از آﻧﻜﻪ ﻓﺮﺻﺖ را از دﺳﺖ ﺑﺪﻫﻴﺪ‪ ،‬ﻫﺮﭼﻪ از اﺳﺮار دارﻳـﺪ ‪،‬‬
‫اﻧﺘﺸﺎر ﺑﺪﻫﻴﺪ ‪ .‬ﻻاﻗﻞ ﻣﻜﺘﺒﻮب و ﻣﻀﺒﻮط ﻛﻨﻴﺪ و از دﺳﺘﺮس وزارت اﻃﻼﻋﺎت ﺧﺎرج ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﺳﺮار را در ﺳﻴﻨﻪ ﻧﮕﺎه ﻧﺪارﻳﺪ و ﺑﺎ‬
‫‪1110‬‬
‫اﻓﺸﺎى آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺮدم اداى ﺣﻖ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﻓﺴﻮس‪"...‬‬
‫ﺳﻴﺪ اﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻲ در اواﺧﺮ ﻋﻤﺮ و در اوان ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻣﻌﺮوف اﻓﺸﺎﮔﺮاﻧﻪ در ﺑﻬﻤﻦ ‪ ،73‬ﭘﻴﺶ از آنﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﺑﺮﺳﺪ‪ ،‬ﭘﺸﻴﻤﺎن‬
‫از ﻛﺎرﻫﺎي ﺧﻮد ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺰد آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪ 1111‬و ﻣﻬﻨﺪس ﺑﺎزرﮔﺎن ﻧﻴـﺰ ﭘﻴـﺎم ﻓﺮﺳـﺘﺎد و ﺣﻼﻟﻴـﺖ‬
‫ﻃﻠﺒﻴﺪ‪ .‬ﻣﻬﻨﺪس ﺑﻨﻲاﺳﺪي‪ ،‬داﻣﺎد ﺑﺎزرﮔﺎن از زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﺑﺎزرﮔﺎن در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺑﺴﺘﺮي ﺑﻮد‪ ،‬ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫" ﭘﺲ از رﻓﺘﻦ ﭘﺮﺳﺘﺎر‪ ،‬آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس]ﺑﺎزرﮔﺎن[ روي ﺗﺨﺖ اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ درب اﻃﺎق ﺑﺎز ﺷﺪ وﻣﺮﺣﻮم ﺣـﺎج ﺳـﻴﺪ‬
‫اﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و آﻳﺖاﷲ ﺻﺎﻧﻌﻲ وارد اﺗﺎق ﺷﺪﻧﺪ‪.‬ﺣﺎج اﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻲ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺳﺎﻟﻢ و ﺑﺎﻧﺸﺎط ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﻴﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ‬
‫ﺑﻪ ﺳﻮي آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس رﻓﺘﻨﺪ ‪ ،‬ﺳﻼم ﻛﺮده‪ ،‬ﺑﺎ ﮔﺮﻣﻲ دﺳﺖ دادﻧﺪ و ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ اﻳﺸﺎن را ﺑﻮﺳﻴﺪﻧﺪ و اﺣﻮال اﻳﺸﺎن را ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪....‬‬
‫ﺣﺎج اﺣﻤﺪ آﻗﺎ ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﺗﺎﻛﻴﺪ اﻇﻬﺎر داﺷﺘﻨﺪ ﻣﺎ را دﻋﺎ ﻛﻨﻴﺪ‪ ...‬در ﭘﺎﻳﺎن ﺣﺎج اﺣﻤﺪآﻗﺎ در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ ﻛﻨـﺎر ﺗﺨـﺖ‪ ،‬روﺑـﺮوي‬
‫ﻣﻬﻨﺪس اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد‪ ،‬ﺧﻢ ﺷﺪه و ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس را ﺑﻮﺳﻴﺪﻧﺪ و ﺑﺎ ﻟﺤﻨﻲ ﺟﺪي اﻇﻬﺎر داﺷﺘﻨﺪ" ﻣﺎ را دﻋﺎ ﻛﻨﻴﺪ‪ .".‬ﭘﺲ‬
‫از رﻓﺘﻦ آﻗﺎﻳﺎن‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺧﻮد از اﻳﻦ ﻣﻼﻗﺎت و اﻇﻬﺎرات ﺣﺎج اﺣﻤﺪآﻗﺎ در ﺷﮕﻔﺖ ﺑـﻮدم‪ ،‬از آﻗـﺎي ﻣﻬﻨـﺪس ﻧﻈﺮﺷـﺎن را‬
‫‪1112‬‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻼﻗﺎت و اﻇﻬﺎر ﺣﺎج اﺣﻤﺪآﻗﺎ ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ .‬ﻣﻬﻨﺪس ﺑﺎزرﮔﺎن ﺑﺎ ﻟﺤﻨﻲ ﻛﺎﻣﻼ ﺟﺪي ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺧﻮدش ﺑﻮد‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻳﻚﺑﺎر ﻧﻴﺰ در ﺳﺎل ‪ 63‬ﻧﺎﻣﻪاي ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻓﺮﺳﺘﺎد و او را ﺑﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﻋﻬﺪي ﻛﻪ در ﭘﺎرﻳﺲ ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺑﺴـﺘﻪ‬
‫ﺑﻮد ﻓﺮاﺧﻮاﻧﺪ‪:‬‬
‫"وﺿﻊ ﺑﻴﺶ از آﻧﭽﻪ ﺑﺎﻳﺪ وﺧﻴﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬وﻳﺮاﻧﻰ و ﻛﺸﺘﺎر و ﺑﻰ اﻋﺘﺒﺎرى دور از ﺣﺪ اﺳﻼم و روﺣﺎﻧﻴﺖ در اﻓﻜﺎر ﻣﺮدم اﻳﺮان‬
‫و ﻣﺮدم ﺟﻬﺎن اﻧﺪازه ﻧﻤﻰﺷﻨﺎﺳﺪ‪ .‬و ﺷﻤﺎ ﻫﻤﭽﻨﺎن اﺻﺮار دارﻳﺪ »ﺗﺎ ﺑﻪ آﺧﺮ ﺑﺮوﻳﺪ«؟ﺷﻤﺎ ﻫﻢ در زﻧﺪاﻧﻰ ﻛﻪ از اﻳﺮان ﺳﺎﺧﺘﻪاﻳﺪ‪،‬‬
‫زﻧﺪاﻧﻰ ﺷﺪهاﻳﺪ‪ .‬ﻋﺠﺐ اﻧﺘﻘﺎﻣﻰ ﺷﺎه از ﺷﻤﺎ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺷﻤﺎ را ﺑﺤﺎل و روز ﺧﻮد در آورد‪.‬‬
‫ﺑﻴﺎﺋﻴﺪ ﻧﺘﺮﺳﻴﺪ و اﺳﻼم و اﻳﺮان را ﻧﺠﺎت ﺑﺪﻫﻴﺪ‪ .‬دو ﺟﻤﻠﻪ ﺑﮕﻮﺋﻴﺪ آﻧﭽﻪ ﺷﺪ ﺧﻼف اﺳﻼم ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ زﻳﺎن اﻳﺮان و اﻧﻘـﻼب ﺑـﺰرگ‬
‫اﻳﻦ ﻧﺴﻞ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺑﮕﻮﺋﻴﺪ آزادﻧﺪ راه و رﺳﻢ زﻧﺪﮔﻰ را ﻣﻌﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬ﻣﻲداﻧﻢ ﻛﻪ در اﻳﻦ آزادى‪ ،‬ﺧﺸﻢﻫﺎى ﺳﺮﻛﻮﻓﺖ ﺷﺪه‪،‬‬
‫ﭼﻮن ﺷﺮارهﻫﺎى آﺗﺶ ﻓﺸﺎن ﺑﻴﺮون ﺧﻮاﻫﻨﺪ زد‪ .‬در آﻏﺎز ﺷﻤﺎ ﻗﺮﺑﺎﻧﻰ اﻳﻦ ﺧﺸﻢﻫﺎ ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻫﺰاران ﺧـﺎﻧﻮادهﻫـﺎى ﺟﮕـﺮ‬
‫ﺳﻮﺧﺘﻪ ﻓﺮﻳﺎدﻫﺎى ﺧﺸﻢ ﺳﺮ ﺧﻮاﻫﻨﺪ داد و‪ ...‬اﻣﺎ زﻣﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺬﺷﺖ‪ .‬اﻳﺮان در آزادى آراﻣﺶ از ﺳﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ و ﺗـﺎرﻳﺦ‪،‬‬
‫دوران اﻧﺤﻄﺎط ﺷﻤﺎ را ﮔﻮاه ﺑﺰرﮔﻰ روح و ﺗﻮاﻧﺎﺋﻰ دﻳﻨﻰ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﻤﺮد‪ .‬روﺣﻰ و دﻳﻨﻰ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ اﻣﻜﺎن دادﻧﺪ از اﻋﻤﺎق ﺳﻘﻮط‬
‫ﺑﻪ ﻓﺮاز آﺋﻴﺪ و ﺑﺰرﮔﻰ از ﺳﺮ ﮔﻴﺮﻳﺪ‪.‬ﭼﺮا ﻧﮕﻮﻳﻢ ﻫﻨﻮز ﻣﺎﻳﻠﻢ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺰ از ﺟﻠﺪ ﺧـﻮﻧﺮﻳﺰ و وﻳﺮاﻧﮕـﺮ ﺑﺪرآﺋﻴـﺪ و ﻫﻤـﺎن ﻗﻴﺎﻓـﻪ‬
‫ﻣﻌﻨﻮى ﻋﺼﺮ اﻧﻘﻼب را از ﺳﺮ ﮔﻴﺮﻳﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ ﻓﺮﻳﺎد ﻛﺮدم‪ ،‬ﺑﺎور ﻧﻜﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﻤﻦ ﻣﻘﺎم وﻋـﺪه دادﻳـﺪ و ﺗﻬﺪﻳـﺪ ﻛﺮدﻳـﺪ‪ .‬از ﻣﻘـﺎم‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻢ‪ ،‬ﺧﻄﺮﻫﺎ ﻫﻤﻪ را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻢ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺨﻮد آﺋﻴﺪ و ﺑﺎور ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻋﻤﺮى را در ﺧﺪﻣﺖ اﻧﻘﻼب ﮔﺬاﺷﺘﻴﻢ و ﻧﻤﻲﺧﻮاﺳـﺘﻴﻢ و‬
‫ﻧﻤﻴﺨﻮاﻫﻴﻢ اﻳﻦ اﻧﻘﻼب ﺗﺒﺎه ﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﻛﺮدم ﺑﻠﻜﻪ ﺟﻠﻮ ﻗﺪرت ﻣﺪارى وﻳﺮاﻧﮕﺮ ﺷـﻤﺎ را ﺑﮕﻴـﺮم و در ﻫﻤـﺎن ﺣـﺎل‬
‫ﻛﻮﺷﻴﺪم ﺷﻤﺎ را از رﻓﺘﻦ ﺑﺮاﻫﻰ ﻛﻪ اﻳﻨﻚ ﻣﻰﺑﻴﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺑﻴﺎﺑﺎن ﺳﺮاﺳﺮ ﻓﺴﺎد و ﺗﺒﺎﻫﻰ و ﻗﺘﻞ و ﻏﺎرت اﻧﺠﺎﻣﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺎز دارم‪.‬‬
‫اﻳﻨﻚ ﺑﺎﻳﻦ اﻣﻴﺪ ﻛﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﺮﺳﺪ و از راه ﻫﺸﺪار از ﻧﻮ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﺎﻣﻪ ﻣﻰﻧﻮﻳﺴﻢ‪ .‬از ﺷﻤﺎ دﻋﻮت ﻣﻰﻛﻨﻢ‪:‬‬
‫‪ -1‬اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﻇﻠﻤﻴﻪ ﺿﺪ اﺳﻼﻣﻰ )دادﮔﺎهﻫﺎى اﻧﻘﻼب و‪ (...‬را ﻣﻨﺤﻞ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺟﻨﮓ را ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﻳﻚ دوﻟﺖ ﻻﻳﻖ از ﻣﺮدم دﻟﺴﻮز ﺑﺮ ﺳﺮ ﻛﺎر آﻳﺪ و اﻣﻮر را ﺑﻪ ﺟﺮﻳﺎن ﻋﺎدى ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪ ﻳﻌﻨﻰ ﻣﺠﻠـﺲ ﺟﺪﻳـﺪى ﺑـﺎ‬
‫اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺑﺮاﺳﺘﻰ آزاد ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﺪ ﺗﺎ وﺿﻌﻴﺖ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻛﺸﻮر ﻋﺎدى ﺑﮕﺮدد‪.‬‬
‫‪ -4‬آزادﻳﻬﺎ را ﺑﺮﻗﺮار ﺳﺎزﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ -5‬از اﻣﻮر ﻳﻜﺴﺮه ﻛﻨﺎر ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ -6‬اﮔﺮ ﮔﻤﺎن ﻣﻰﻛﻨﻴﺪ اﻳﻨﻬﻤﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮ آﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﺪرت ﺑﺎز ﮔﺮدم‪ .‬ﺗﻌﻬﺪ ﻣﻰﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺰ ﺑﮕﺮد ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻧﮕﺮدم‪ ،‬ﺑـﻪ ﺷـﺮط‬
‫آﻧﻜﻪ ﻛﺎرﻫﺎى ﺑﺎﻻ اﻧﺠﺎم ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪١٢٣‬‬
‫‪ -7‬از آزادى ﻧﺘﺮﺳﻴﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﺮدم اﻳﺮان و ﻣﺮدم ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻛﺸﻮرﻫﺎى ﻣﺴﻠﻤﺎن اﻋﺘﻤﺎد ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﻣﺮوز ﻣﺮدم ﻫﻤﻪ را آزﻣﻮدهاﻧﺪ و ﻫﻤﻪ‬
‫را ﻣﻰﺷﻨﺎﺳﻨﺪ و رژﻳﻤﻰ ﻛﻪ در آزادى ﻣﺘﺼﺪى اﻣﻮر ﻣﻰﺷﻮد‪ ،‬رژﻳﻤﻰ ﺿﺪ اﺳﻼم ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬از ﺧﺪا و ارواح ﭘﺎك اوﻟﻴﺎء دﻳـﻦ‬
‫‪1113‬‬
‫ﻣﺪد ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ و ﺷﺎﻧﻪﻫﺎ را از زﻳﺮ ﺑﺎر اﻳﻨﻬﻤﻪ ﻓﺴﺎد و ﻗﺘﻞ و‪ ...‬آزاد ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻧﺘﺮﺳﻴﺪ ﭘﺸﻴﻤﺎن ﻧﺨﻮاﻫﻴﺪ ﺷﺪ‪".‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ در ﻣﻘﺎم ﻳﻚ ﻓﻴﻠﺴﻮف و ﻧﻈﺮﻳﻪ ﭘﺮداز ﻣﺴﺎﺋﻞ روﺷﻨﻔﻜﺮي‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﻳﻚ اﺳﻼم ﺷﻨﺎس و در ﻣﻘـﺎم ﻳـﻚ‬
‫ﻣﺮﺟﻌﻴﺖ دﻳﻨﻲ ﻗﺮار دارد‪ .‬آﮔﺎﻫﻲ و اﺷﺮاف او ﺑﻪ دﻳﻦ و دﻳﻨﺪاري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه ﺗﺎ رژه ﮔﺎرودي در ﻛﺘﺎب "اﻳﺮان ﻛـﺪام‬
‫اﻧﻘﻼب" اﻧﺪﻳﺸﻪ او را ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ راهﺣﻠﻲ ﺑﺮاي اﻳﺮان‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ راه ﺣﻠﻲ ﺑﺮاي ﺟﻬﺎن ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺧـﺮوج از ﺑﺤـﺮان ﺑـﻪ ﺷـﻤﺎر‬
‫آورد‪ .‬ﻣﺎﺳﻴﻤﻮ ﻛﺎﭼﺎري ﻓﻴﻠﺴﻮف اﻳﺘﺎﻟﻴﺎﻳﻲ‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻪ او را " ﺗﺮﺟﻤﺎن اوﻣﺎﻧﻴﺴﻢ اﺳﻼﻣﻰ" ﻣﻲﻧﺎﻣﺪ در وﺻﻒ او ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪":‬ﻫـﻴﭻ‬
‫ﻓﻜﺮ ﻛﺮدهاﻳﺪ ﻛﻼم ﺑﻨﻰﺻﺪرﭼﻪ ﻣﻌﻨﻰ ﻣﻰدﻫﺪ و ﻛﺪام ﻣﻌﻨﻰ را ﻣﻰﺗﻮاﻧﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟ ﺳﺨﻨﺎن ﭘﺮزﻳـﺪﻧﺖ ﺑﻨـﻰﺻـﺪر ﺑﻴـﺎﻧﮕﺮ‬
‫اﺻﺎﻟﺖ اﻧﺴﺎن اﺳﻼﻣﻰ اﺳﺖ‪ .‬اﺳﻼﻣﻰ ﻛﻪ ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺮدﺑﺎرى‪ ،‬ﮔﻔﺘﮕﻮ و ﺗﻔﺎﻫﻢ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ اﺳﻼم اﺳﻼﻣﻰ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿـﺮ‪،‬‬
‫در اﻳﺮان‪ ،‬ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﻰﻛﻨﺪ‪ .‬اﺳﻼﻣﻰ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ در ﻛﺸﻮرﻫﺎى اﺳﻼﻣﻰ ﻣﻌﻤﻮل اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻘﺼﻴﺮ ﻛﻴﺴﺖ ﻛﻪ آن اﺳﻼم اﻳـﻦ اﺳـﻼم‬
‫ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ؟ ﺗﻤﺎم اﻳﻦ ﻛﺸﻮرﻫﺎ در اﺳﻼﻣﻰ زﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺳﺨﻦ ﺑﻨﻰﺻـﺪر ﻓﺎﺻـﻠﻪ ﺑﺴـﻴﺎر دارد‪ .‬ﻛـﻒ زدﻧﻬـﺎى ﻣـﺎ‬
‫اﻳﺘﺎﻟﻴﺎﺋﻴﻬﺎ ﺑﺮاى آﻗﺎى ﺑﻨﻰﺻﺪر‪ ،‬اﻣﻴﺪوارم آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻣﻴﺪوارم اﻳﻦ آﮔﺎﻫﻰ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﺻﺤﺒﺘﻬﺎى ﺑﻨﻰﺻـﺪر‪،‬‬
‫ﻧﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﺎﻛﻴﺎول‪ ،‬ﻧﻪ ﻗﻮل ﻣﺎﻛﺲ وﺑﺮ‪ ،‬ﻧﻪ ﻓﻜﺮ ﻣﺎرﺳﻴﻠﻴﻮ دىﭘﺎدوا و ﻧﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ اﺳﻤﻴﺖ وﺟﻮد دارﻧﺪ‪ .‬از ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﻴﺎﺳـﻰ ﺳـﺨﻦ‬
‫ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﻼﻣﻰ از اﻳﻦ ﺷﺨﺼﻴﺘﻬﺎ در آن ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺳﻴﺎﺳﺖ زدﮔﻰ ﻏﺮﺑﻰ ﻣﺎ ﻛﻪ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﺑﻴﻨﺶﻫﺎى اﻳﻦ ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮان اﺳﺖ‪،‬‬
‫‪1114‬‬
‫ﺗﻔﺎوت ﺑﺴﻴﺎر دارد‪".‬‬
‫ﭘﺮﻓﺴﻮر ﺳﻜﺎت؛ اﺳﺘﺎد ﻋﻠﻮم ﺳﻴﺎﺳﻲ وﻣﺘﺨﺼﺺ اﻣﻮر ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ در اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎ درﺑﺎره اﻧﺪﻳﺸﻪ او و ﻛﺘﺎب"ﻋﻘﻞ آزاد" ﺑﻨﻲﺻﺪر‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ":‬اﮔﺮ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺑﻪ زﺑﺎن اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ داﺷﺖ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻛﺘﺎب درﺳﻲ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﻴﺎﺳﻲ و‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ‪ ،‬ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﻮد‪...‬اي ﻛﺎش ﺷﻤﺎ ﺟﻮانﻫﺎ او را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﻫﺒﺮ ﺣﺮﻛﺖ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺧﻮد ﺑﺮﻣﻲﮔﺰﻳﺪﻳﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ اﻫﺪاﻓﺘﺎن ﺑﺮﺳﻴﺪ‪،‬‬
‫ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﻜﻨﻴﺪ او ﺑﺮﺧﻮاﺳﺘﻪ از ﻫﻤﺎن ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺑﻮد‪ ،‬ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎرياش را دﻳﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺧﻼف ﻣﻨﺎﻓﻊ و ﻣﻮﻗﻌﻴﺘﺸﺎن اﺳﺖ و ﻛﻤﺮ ﺑﻪ‬
‫ﻧﺎﺑﻮدياش ﺑﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺣﻴﻒ اﺳﺖ‪ ...‬ﺷﻤﺎﻫﺎ ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺑﺮﻫﻮت ﺑﻲرﺣﻢ‪ ،‬ﻛﻤﺘﺮ ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛـﻪ ﺑﮕﻮﻳـﺪ ﻣـﻦ ﻧـﺎﺟﻲام و‬
‫‪1115‬‬
‫ﺑﻲﺗﻮﻗﻊ‪ ،‬ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﻣ‪‬ﺮدﻧﻢ در ﻛﻨﺎر ﺟﻮاﻧﺎن وﻃﻨﻢ ﺑﺎﺷﺪ و اﻳﻦ را ﻛﻤﺘﺮ رﻫﺒﺮي ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪".‬‬

‫در ﭘﻴﺸﮕﺎه ﺗﺎرﻳﺦ‬

‫و راه ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬راه اﺳﺘﻘﻼل و آزادي‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎن اداﻣﻪ دارد‪ .‬ﺟﺪال ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮ آزادي و اﺳﺘﺒﺪاد ﺗﺎ اﺑﺪ ﺑﺮﻗﺮار اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨـﻲﺻـﺪر ﺑـﺮ‬
‫ﻋﻬﺪي ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬اﻳﺴﺘﺎد‪ .‬ﻫﻤﭽﻮن آﻳﻨﻪاي ﺗﻤﺎم ﻗﺪ ﺑﻪ ﻧﺴﻞ ﭘﺲ از ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﻗﺪرت‬
‫را در دﺳﺖ داﺷﺖ و ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻗﺪرت ﻧﻔﺮوﺧﺖ‪ .‬ﺣﺴﻴﻦ ﻧﻮاب ﺻﻔﻮي‪ ،‬ﺣﺴﻦ ﻻﻫﻮﺗﻲ‪ 1116‬و ﻫﺰاران ﻣﺒﺎرز ﮔﻤﻨﺎم ﺑﻲﻧﺎم و ﻧﺸﺎن‪،‬‬
‫ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﺑﺬل ﺟﺎن و زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮﻳﺶ‪ ،‬اﺳﺘﻘﻼل و آزادي اﻳﻦ ﻛﺸﻮر را ﭘﺎس داﺷﺖ‪ .‬ﻣﻈﺎﻫﺮ ﻣﻘﺎوﻣـﺖ‪،‬‬
‫ﻫﻤﭽﻮن ﺷﻤﻌﻲ ﻓﺮوزان ﺑﻮدن را در ﻋﻤﻖ ﺗﺎرﻳﻜﻲ و ﻇﻠﻤﺖ‪ ،‬آﻣﻮﺧﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ اﻧﻘﻼﺑﻲ را از دﺳﺖ دادﻳﻢ‪ .‬آزاديﻣﺎن ﺑﻪ ﻳﻐﻤﺎرﻓـﺖ و‬
‫اﺳﺘﻘﻼلﻣﺎن ﺑﺮ ﻓﻨﺎ‪.‬در زﻳﺮ ﭼﺮخدﻧﺪه ﻗﺪرت ﻟﻪ ﺷﺪﻳﻢ و ﺑﻴﺰار از ﻫﻤﻪﻛﺲ و ﻫﻤﻪﭼﻴﺰﭼﺸﻢ ﺑﻪ آﻳﻨﺪه ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم دوﺧﺘﻴﻢ‪ ...‬اﻣﺎ ﻧـﻪ!‬
‫در ﻋﻮض آن ﻫﻤﻪ ﺳﺨﺘﻲ و رﻧﺞ‪ ،‬د‪‬ر ﮔﺮاﻧﺒﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ آوردﻳﻢ‪ .‬ﺗﺠﺮﺑﻪاي ارزﺷﻤﻨﺪ ﻛـﻪ ﺑـﻮدن و ﺷـﺪﻧﻤﺎن را در آن ﻓﺮﻳـﺎد‬
‫زدﻳﻢ‪ .‬ﮔﺮﭼﻪ ﺑﻪ ﺑﻬﺎي زﻳﺎد‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎﻻﺧﺮه‪ ،‬آﻣﻮﺧﺘﻴﻢ ﻛﻪ اﻧﻘﻼب را ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺗﺠﺮﺑﻪاي در ﻧﻴﻤﻪ رﻫﺎ ﺷﺪه ﺗﻠﻘﻲ ﻛـﺮد‪ .‬آزاديﻣـﺎن را از‬
‫دﺳﺖ دادﻳﻢ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻏﻔﻠﺖ را ﺑﻪ ﻳﺎد آورﻳﻢ ﻛﻪ آزادي در ﻣﺎ اﺳﺖ و ﻣﺎﺋﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻏﻔﻠـﺖ از آن‪ ،‬ﺧـﻮد را ﺗﺴـﻠﻴﻢ ﺣﺎﻛﻤﻴـﺖ زور‬
‫ﻛﺮدهاﻳﻢ‪ .‬ﻳﻚ ﻧﺴﻞ اﮔﺮ ﺳﻮﺧﺖ و ﻧﺎﺑﻮد ﺷﺪ‪ ،‬ﻧﺴﻞ ﺑﻌﺪ اﻣﺎ‪ ،‬ﻗﻘﻨﻮس وار‪ ،‬ﺳﺮﺷﺎر از آﮔﺎﻫﻲ و ﺗﺠﺮﺑـﻪ‪ ،‬ﺳـﺮ از ﺧﺎﻛﺴـﺘﺮ ﺑﻴـﺮون‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ آورد‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺠﻮاﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﺳﺮاﻧﺠﺎم روزي ﺑﻪ ﻓﺮﻳﺎد ﺑﺪل ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﺸﺖ و اﻳﻦ ﺣﺼﺎرﻫﺎي ﺗﻨﮓ و ﺗﺎر را ﻛﻨﺎر ﺧﻮاﻫﻨـﺪ‬
‫زد‪ .‬اﻳﻦ ﻫﻤﻬﻤﻪﻫﺎي ﻇﺮﻳﻒ و ﮔﻮشﻧﻮاز را ﻧﻤﻲﺷﻨﻮﻳﺪ؟‬
‫اﻳﻨﻚ‪ ،‬ﻣﺒﺎرزان راه اﺳﺘﻘﻼل و آزادي ﺑﻪ ﻣﻴﺪان آﻣﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫واﻟﺴﻼم‬

‫‪١٢٤‬‬
 ‫ﺿﻤﻴﻤﻪ ‪1‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ و ﻣﺘﻦ‬
‫ﭘﻴﺶ ﻧﻮﻳﺲ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ‬

‫در اﺑﺘﺪا ﺷﺶ ﻧﻔﺮ ذﻳﻞ ‪:‬‬

‫ﻧﺎﺻﺮ ﻛﺎﺗﻮزﻳﺎن‪،‬ﻓﺘﺢ اﷲ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر‪ ،‬ﺣﺴﻦ ﺣﺒﻴﺒﻲ‪ ،‬اﺣﻤﺪ ﺻﺪر ﺣﺎج ﺳﻴﺪ ﺟﻮادي‪ ،‬ﻋﺒـﺪاﻟﻜﺮﻳﻢ ﻻﻫﻴﺠـﻲ ‪ ،‬ﺟﻌﻔـﺮي‬
‫ﻟﻨﮕﺮودي‬
‫ﻣﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﻧﻮﻳﺴﻲ را ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻣﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﻧﻮﻳﺲ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳـﻲ ‪ ،‬وﻟـﻲ از اﻓـﺮاد‬
‫ذﻳﻞ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﮔﺮدﻳﺪ و ﭘﻴﺶ ﻧﻮﻳﺲ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺑﺎ ﻣﺘﻦ اوﻟﻴﻪ ﺗﻔﺎوت دارد ‪:‬‬
‫ﻳﺪاﷲ ﺳﺤﺎﺑﻲ‪ ،‬ﻛﺮﻳﻢ ﺳﻨﺠﺎﺑﻲ‪ ،‬ﻣﺮﺗﻀﻲ ﻣﻄﻬﺮي‪،‬ﻋﺰت اﷲ ﺳﺤﺎﺑﻲ‪ ،‬اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر‪ ،‬و دﻛﺘﺮ ﺻﺤﺖ از ﺣﺰب ﻣﻠﺖ‬
‫اﻳﺮان و دو ﻗﺎﺿﻲ از دﻳﻮان ﻋﺎﻟﻲ ﻛﺸﻮر ‪.‬‬

‫ﻣﺘﻦ زﻳﺮ ﭘﻴﺶ ﻧﻮﻳﺲ ﻛﺎﻣﻞ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان و ﻣﻘﺪﻣﺔ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﻠﻢ آﻗﺎي اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺘﻦ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻧﻴﺰ واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﻴﻢ‬

‫ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﻛﻪ اﻳﻨﻚ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﻠﺖ اﻳﺮان ﻣﻲ رﺳﺪ‪ ،‬در ارﻛﺎن و ﺑﻨﻴﺎدﻫﺎ و ﺣﻘﻮق و ﺗﻜﺎﻟﻴﻔﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﭘﺪﻳﺪ ﻣﻲ آورد‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤﺎن ﻣﺒﺎرزه اي اﺳﺖ ﻛﻪ از آﻏﺎز ﺗﺎ روزﮔﺎر ﻣﺤﻤﺪ )ص( و از آن زﻣﺎن ﺗﺎ اﻣﺮوز ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ ﺗﻮﺣﻴـﺪ ﺑﻨﺤـﻮ‬
‫ﭘﻴﮕﻴﺮ اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻴﺎن آرﻣﺎﻧﻬﺎﺋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺟﺮﻳﺎن اﻧﻘﻼب دوران ﺳﺎز ﻣﻠـﺖ اﻳـﺮان در ﺷـﻌﺎر اﺳـﺘﻘﻼل‪،‬‬
‫آزادي‪ ،‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺗﺒﻠﻮر ﻳﺎﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮ ﺟﺎي ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻛﻪ در ﻳﻚ دوران ﺑﺴﻴﺎر ﻃﻮﻻﻧﻲ‪ ،‬زورﻣﺪاري را در ﺻﻮرت‬
‫ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﻲ اﺻﻞ ﻣﻲ ﺷﻤﺮد و اﻧﺴﺎن را ﺗﺎ ﺣﺪ وﺳﻴﻠﻪ ﺗﺤﻘﻖ اﺳﺘﺒﺪاد ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻧﺎﭼﻴﺰ و زﺑﻮن ﻣﻲ ﻛﺮد‪ ،‬ﭘﺎﻳـﻪ ﻧﻈـﺎﻣﻲ را اﺳـﺘﻮار‬
‫ﻣﻲ ﮔﺮداﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻓﺮاد و آﺣﺎد ﻣﻠﺖ اﻣﻜﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ از ﻃﺮﻳﻖ دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ اﺳﺘﻘﻼل ﻛﺎﻣﻞ در اﺳﻼم آزادي ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﺑـﺮ داﻣﻨـﻪ‬
‫آزادﻳﻬﺎي ﺧﻮد ﺑﻴﻔﺰاﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﭘﻲ ﻓﺮورﻳﺨﺘﻦ دﻳﻮاره ﺷﺐ دﻳﺮﭘﺎي ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﻲ و آﻏﺎز روز اﺳﺘﻘﻼل و آزادي ﻛﻪ ﺗﺎﺑﺶ ﺧﻮرﺷـﻴﺪ اﺳـﻼم ﻧﻮﻳـﺪ آﻧـﺮا‬
‫ﻣﻲ دﻫﺪ‪ ،‬زﻣﺎن آن رﺳﻴﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺮﻧﻬﺎ ﻣﺒﺎرزه ﻣﻠﺖ اﻳﺮان و ﻫﻤـﻪ ﻣﺴﺘﻀـﻌﻔﺎن روي زﻣـﻴﻦ در ﺷـﺎﻟﻮده ﮔـﺬاري ﺟﺎﻣﻌـﻪ‬
‫ﭘﻴﺸﺎﻫﻨﮕﻲ ﺑﻪ ﺛﻤﺮ ﻧﺸﻴﻨﺪ ﻛﻪ در آن اﻧﺴﺎن‪ ،‬آزاد و ﻣﺨﺘﺎر و ﻣﺴﺌﻮل و رﻫﺒﺮ ﻧﻈﺎم ﺗﻮﺣﻴﺪي در ﭘﻬﻨﻪ اﻳﺮان و ﺟﻬﺎن ﺑﮕـﺮدد‪ .‬در‬
‫آن اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻓﻌﻠﻴﺖ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ روي زﻣﻴﻦ ﻣﻘﺎم و ﻣﻨﺰﻟﺖ اﻧﺴﺎﻧﻴﺶ را در ﻧﻈﺎﻣﻬﺎي ﺳﺘﻤﮕﺮاﻧﻪ‪ ،‬ﺑـﺰور ﺳـﺘﺎﻧﺪه ﺑﻮدﻧـﺪ و از‬
‫ﻣﺴﻨﺪ ﺧﻠﻴﻔﻪ اﻟﻠﻬﻴﺶ ﺑﻪ ژرﻓﺎﻫﺎي ﺗﺪﻧﻲ ﻫﺎ ﻓﺮواﻓﻜﻨﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ اﻧﻘﻼب ﻇﻔﺮﻣﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﻴﺮون رﻓﺘﻦ از ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﻴﺎﻧﺠﺎﻣﺪ ﻛﻪ در آن از دﻳﺮﺑﺎز ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺎر و ﺳﻌﻲ ﺗﻤﺎﻣﺖ اﻧﺴـﺎﻧﻬﺎ‬
‫در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺴﻠﻂ و زﻳﺮ ﺳﻠﻄﻪ ﺑﻘﺪرت ﻫﺎي ﺗﺨﺮﻳﺒﻲ ﺑﺪل ﻣﻲ ﮔﺮدد و در ﺧﺪﻣﺖ ﺗﻜﺎﺛﺮ ﻗﺪرت ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪ و اداﻣـﻪ‬
‫ﻧﻈﺎم ﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ زور‪ ،‬ﺑﻜﺎر ﻣﻲ اﻓﺘﺪ‪ .‬اﺑﻌﺎد اﻳﻦ ﻗﺪرﺗﻬﺎي ﺗﺨﺮﻳﺒﻲ ﭼﻨﺎن ﺑﺰرگ ﺷﺪه اﻧﺪ و ﺑﺎ ﭼﻨﺎن ﺷﺘﺎﺑﻲ ﺑﺰرﮔﺘﺮ‬

‫‪١٢٥‬‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ اﻧﺴﺎﻧﻴﺖ اﻳﻦ ﻋﺼﺮ در اﺿﻄﺮاب و ﺳﺮﮔﻴﺠﻪ اي ﻃﺎﻗﺖ ﺷﻜﻦ‪ ،‬ﻣﺮگ ﻓﺮﻫﻨـﮓ آزادي و ﺗﺒـﺎﻫﻲ ﻓﻄـﺮت اﻧﺴـﺎﻧﻲ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را ﻧﺰدﻳﻚ و ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮ ﻣﻲ ﺑﻴﻨﺪ‪ .‬در ﺑﺤﺒﻮﺣﻪ اﻳﻦ ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻲ و از ﺧﻮدﺑﻴﮕﺎﻧﮕﻲ‪ ،‬ﻣﻠﺖ ﻣﺎ در ﺟﺮﻳﺎن اﻧﻘﻼب ﺑﺮ اﺳﺎس راﺑﻄﻪ‬
‫اﻧﺴﺎن و ﺧﺪا‪ ،‬از ﺗﻔﺮﻗﻪ ﺑﻪ وﺣﺪت ﮔﺮاﺋﻴﺪ و ﻛﺎري را ﻛﻪ ﻧﺎﻣﻤﻜﻦ ﻣﻲ ﻧﻤﻮد ﺑﻪ اﻧﺠﺎم رﺳﺎﻧﺪ و اﻳﻨﻚ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻮار ﻛـﺮدن‬
‫ﺑﻨﻴﺎد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪي‪ ،‬اﻓﻖ رﻫﺎﺋﻲ و آزادي را ﺑﺮوي ﺧﻮد و ﻫﻤﻪ اﻧﺴﺎﻧﻴﺖ ﺑﮕﺸﺎﻳﺪ‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﻠـﺖ‪ ،‬ﺑـﺮاي رﻫـﺎﺋﻲ از ﻧﻈـﺎم‬
‫ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﻲ ﺑﺠﺎي ﻣﺎﻧﺪن در ﻧﻈﺎم ﺟﻬﺎﻧﻲ و ﺗﻜﻴﻪ ﻛﺮدن ﺑﻪ اﻳﻦ و آن اﺑﺮﻗﺪرت‪ ،‬ﺑﺨﻮد ﺗﻜﻴﻪ ﻛﺮد و از راه ﺑﺮادري و ﺑﺮاﺑﺮي ﻛـﻪ‬
‫در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺧﺪا ﻣﻌﻨﻲ دار ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻮﺣﺪﺗﻲ اﺳﺘﻮار رﺳﻴﺪ و در ﺟﺮﻳﺎن ﺑﻴﺮون رﻓﺘﻦ از ﺳﻠﻄﻪ ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﻗﺪرﺗﻬﺎي ﺟﻬـﺎﻧﻲ‪،‬‬
‫ﻣﻮﺟﺒﺎت ﭘﻴﺮوزي ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺗﻮﺣﻴﺪ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻗﺪﻳﻢ و ﻗﻮﻳﻢ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﻠﻄﻪ ﮔﺮان ﻓﺮاﻫﻢ آورد‪.‬‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ دو ﻗﺮن ﺳﻠﻄﻪ ﺳﻴﺎﺳﻲ و اﻗﺘﺼﺎدي و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﮔﺮوه ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﺑﺰار اﻳﻦ ﺳﻠﻄﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ ﻏﻔﻠﺖ از‬
‫اﺻﻞ ﺧﻮد ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﻠﺘﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﻮاره از ﺟﺎﻧﺐ ﻣﻬﺎﺟﻤﺎن در ﻣﻴﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد و ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻣﻮﻃﻨﺶ ﻧﻴﺰ ﻫـﺮ روز‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﭘﻴﺶ ﺑﺨﺸﻜﻲ و ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎري ﻣﻲ ﮔﺮاﻳﻴﺪ‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺪون ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻛﻪ ره آورد ﻣﺒﺎرزه ﺣﻴﺎﺗﻲ او ﺑـﻮد‪ ،‬ﺑـﻪ‬
‫ﺣﻴﺎت ﺧﻮﻳﺶ اداﻣﻪ دﻫﺪ‪ .‬اﺳﺘﻘﻼل در اﻳﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ وﻳﮋه ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪ :‬ﺟﺎﻣﻌﻪ آزاد و ﺗﻮﺣﻴﺪي آن ﺟﺎﻣﻌﻪ اي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧـﻪ‬
‫ﻣﺴﻠﻂ و ﻧﻪ زﻳﺮ ﺳﻠﻄﻪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺳﺘﻤﮕﺮ و ﻧﻪ ﺳﺘﻢ ﭘﺬﻳﺮ و ﻳﺎر ﺳﺘﻤﺪﻳﺪه ﻋﻠﻴﻪ ﺳﺘﻤﮕﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺪﻳﻨﺴﺎن اﺳﺘﻘﻼﻟﻲ ﻛﻪ در ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺟﺮﻳﺎن آن آﻏﺎز ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺑﻴﺮون رﻓﺘﻦ از ﻫﻤﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت و ﺗﻨﺎﺳﺒﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺪاﻧﻬﺎ‬
‫ﻛﺸﻮر ﻣﺎ ﺑﻄﻮر روزاﻓﺰون ﻏﺎرت ﻣﻲ ﺷﺪ و ﻣﺮدم ﻣﺎ اﺳﻴﺮﺗﺮ ﻣﻲ ﮔﺸﺘﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ اﺳﺘﻘﻼل ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﺗﺤﻘﻖ ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮد‪ ،‬آزادﻳﻬـﺎ‬
‫ﻧﻴﺰ واﻗﻌﻴﺖ ﭘﻴﺪا ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬آزادي در اﺳﺘﻘﻼل و اﺳﺘﻘﻼل در آزادي و ﺗﺤﺼﻴﻞ اﻳﻦ دو در اﺳﻼم ﻣﻤﻜﻦ ﻣﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﺪﻳﻨﺴﺎن آزادي ﻧﻴﺰ ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ دﻳﮕﺮ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ رﻗﺎﺑﺖ ﺣﺪود ﻋﻤﻞ ﻫـﺮ ﻓـﺮد را ﺗﻮاﻧـﺎﺋﻲ رﻗﻴـﺐ ﺗﺸـﻜﻴﻞ‬
‫ﻣﻲ دﻫﺪ و ﻛﺎر ﻗﺎﻧﻮن در ﺗﻨﻈﻴﻢ رﻗﺎﺑﺖ ﻫﺎ ﺧﻼﺻﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮ اﻳﻦ ﭘﺎﻳﻪ‪» ،‬دﻣﻜﺮاﺳﻲ« ﻛﺎرﺑﺮدن ﺟﺰ اﻳﻦ ﻧﺪارد ﻛﻪ ﺑـﻪ ﺗﺎﺑﻌﻴـﺖ‬
‫اﻧﺴﺎن از ﺗﻤﺮﻛﺰ و ﺗﻜﺎﺛﺮ ﻗﺪرﺗﻬﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ و اﻗﺘﺼﺎدي در ﻣﺤﺪوده ﻧﻈﺎم ﻃﺒﻘﺎﺗﻲ ﻗﺮار و ﻗﺎﻋﺪه ﺑﺒﺨﺸﺪ‪ .‬ﻓﺮد ﻛﻪ ﺑﻈﺎﻫﺮ اﺻـﻴﻞ‬
‫ﺷﻤﺮده ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ ،‬وﺳﻴﻠﻪ اﻳﺠﺎد و رﺷﺪ ﻗﺪرت ﺗﺒﺎه ﻛﻨﻨﺪه اي ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ زﻣﺎن ﺑﻪ زﻣﺎن داﺋﺮه آزادي ادﻋﺎﺋﻲ و ﻣﻴﺪان ﻋﻤﻞ را‬
‫ﺗﻨﮓ ﺗﺮ ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺳﺎزد و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﻪ ﻋﺮﺻﻪ ﺳﻌﻲ اﻧﺴﺎن در ﻓﺮاﮔﺮد رﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﻨﮕﻨﺎي ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺗﺨﺮﻳﺒﻲ او ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ .‬ﻧﻪ ﻓﺮاﺧﻨـﺎي‬
‫آزادي‪ ،‬ﻛﻪ ﺣﺼﺎر ﺑﻨﺪﮔﻲ و زﻧﺪان ﺗﺒﺎه ﮔﺮ اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎي او ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ درﻋﺮﺻﻪ ﻗﺪرت ﺟﻮﺋﻲ‪ ،‬ﻣﻴﺪان ﻋﻤﻞ ﺗﻨﮓ ﺗﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد و اﺧﺘﻴﺎر اﻧﺴﺎن در ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي ﺳﺎزﻧﺪه ﻛﻤﺘـﺮ و در ﻋﻤﻠﻴـﺎت‬
‫ﺗﺨﺮﻳﺒﻲ ﻓﺰوﻧﺘﺮ ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﺘﺪرﻳﺞ ﺟﺴﺘﺠﻮي رﺷﺪ و آزادي ﺟﺎي ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺟﺴﺘﺠﻮي ﻗﺪرت ﻫﺎ ﻣﻲ دﻫﺪ‪ .‬ﺗﻤﺮﻛـﺰ و ﺗﻜـﺎﺛﺮ‬
‫زور و ﻗﺪرت ﻫﺎي وﻳﺮاﻧﮕﺮ ﺟﺎي رﺷﺪ اﻧﺴﺎن و ﻓﺮاﺧﻲ ﺟﺴﺘﻦ اﻓﻖ آزادﻳﻬﺎي او را ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪ .‬در ﺟﺮﻳﺎن رﺷﺪ ﻗﺪرت ﻫﺎي ﺳﻠﻄﻪ‬
‫ﺟﻮي اﻗﺘﺼﺎدي و ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻻﺟﺮم اﻧﺴﺎن ﺑﻌﻨﻮان اﻧﺴﺎن از ﺻﺤﻨﻪ ﺑﻴﺮون ﻣﻲ رود ﺗﺎ ﺑﻌﻨﻮان آﻟﺖ اﻳـﻦ ﻗـﺪرت ﻫـﺎ ﺑـﻪ ﺻـﺤﻨﻪ‬
‫ﺑﺎزﮔﺮدد‪ .‬از اﻳﻨﺮوﺳﺖ ﻛﻪ در »دﻣﻜﺮاﺳﻲ« ﻫﺎي ﻏﺮﺑﻲ و ﺷﺮﻗﻲ ﻛﻪ دو ﺷﻜﻞ ﻳﻚ واﻗﻌﻴﺖ ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻤﺎن زورﻣﺪاري ﻫﺴـﺘﻨﺪ‪ ،‬روز‬
‫ﺑﻪ روز آزادﻳﻬﺎي اﻧﺴﺎن ﻣﺤﺪودﺗﺮ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ و زﻣﺎن ﺑﻪ زﻣـﺎن از آﻫﻨـﮓ رﺷـﺪ واﻗﻌـﻲ او ﻛﺎﺳـﺘﻪ ﻣـﻲ ﮔـﺮدد‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘـﺖ‬
‫ﺑﺎزاﻳﺴﺘﺎدن از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي ﺗﺨﺮﻳﺒﻲ و ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﺳﺎزﻧﺪﮔﻲ و رﺷﺪ ﻣﻘﺪﻣﺎت ﻻزم آزادي ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﺑﺘﻜﺎر و ﺳﺎزﻧﺪﮔﻲ رﺷﺪ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد و وﻗﺘﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﺳﻌﻲ‪ ،‬ﺑﻜﺎر اﻓﺰودن ﺑﺮ اﻣﻜﺎن رﺷﺪ رﻓﺖ‪ ،‬ﺑﺮ داﻣﻨﻪ آزادﻳﻬﺎ اﻓﺰوده ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ .‬ﺟﺎﻣﻌﻪ اي ﻛﻪ در‬
‫آن اﻧﺴﺎن و رﺷﺪ او ﻫﺪف ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪ ،‬اﻧﺴﺎن ﻫﺎ از ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺧﻮد و ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﺎز ﻣﻲ اﻳﺴﺘﻨﺪ و در ﺟﺮﻳﺎن ﺳﺎﺧﺘﻦ‬
‫و ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪن ﺧﻮﻳﺶ ﻗﺪرت ﻫﺎي ﻣﺨﺮب را ﻣﻨﺤﻞ ﻣﻲ ﮔﺮداﻧﻨﺪ و ﺟﺎﻣﻌﺔ آزاد ﺗﻮﺣﻴﺪي را ﺑﺪﻳﻨﺴﺎن ﺑﻨﺎ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪن ﺟﺮﻳﺎن ﺷﺘﺎب ﮔﻴﺮ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺑﻪ ﺳﺎزﻧﺪﮔﻲ و ﻣﺴﻴﺮ ﻏﻲ ﺑﻪ رﺷﺪ و ﺟﻬﺖ اﻧﻘﻴﺎد ﺑﻪ آزادي‪ ،‬ﺑﺪون ﻗﺒﻮل ﺗﺼﻮﻳﺮي ﻛﻪ‬
‫اﺳﻼم از اﻧﺴﺎن ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ دﻫﺪ‪ ،‬ﻣﻴﺴﺮ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻧﺴﺎن در ﻣﻘﺎم ﺧﻠﻴﻔﻪ ﺧﺪا‪ ،‬در ﻣﺪاري ﺑﺎز ﻗﺮار ﻣـﻲ ﮔﻴـﺮد‪ .‬در‬
‫اﻳﻦ ﻣﺪار و در ﮔﺬر داﺋﻤﻲ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ ﻛﺮان ﻧﺎﭘﻴﺪا از ﻫﺮ ﺗﻨﮕﻨﺎﺋﻲ آزاد ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻧﻈﺎم اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺎزﺗﺎب اﻳﻦ ﺑﺮداﺷـﺖ از‬
‫اﻧﺴﺎن و ﻗﻠﻤﺮو ﻋﻤﻞ او ﮔﺸﺖ و ﻗﺎﻧﻮﻧﻬﺎ و ﻗﺮارﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﺮﺟﻤﺎن ﻣﻮازﻧﻪ ﻗﻮا ﻛﻪ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﺗﻮﺣﻴﺪ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬دﻳﮕﺮ اﻧﺴﺎن ﺧـﻮد و‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﻃﺒﻴﻌﺖ را رﻗﻴﺐ و ﺧﺼﻢ‪ ،‬و ﻋﺮﺻﻪ زﻧﺪﮔﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ را ﺟﻮ‪ ‬ﺧﻔﻘﺎن آور ﻧﻤﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺧﻮد و ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﻃﺒﻴﻌﺖ را ﻳﺎر‬
‫ﻣﻲ ﺟﻮﻳﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻨﺴﺎن وﻗﺘﻲ راﺑﻄﻪ اﻧﺴﺎن و ﺧﺪا اﺳﺎس ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد و ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﭼﻨﺎن ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ در ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ در‬

‫‪١٢٦‬‬
‫ﻣﻮازﻧﻪ ﻗﻮا و ﺗﻘﺎﺑﻞ ﻫﺎي ﻛﺎﻫﻨﺪه ﻗﺮار ﻧﮕﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ﺑﺮ ﺟﺎ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪ و آن ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ در ﺳﺎزﻧﺪﮔﻲ و رﻫﺒﺮي ﺑﻪ رﺷـﺪ و‬
‫در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺴﺘﺮده ﺗﺮ ﻛﺮدن اﻓﻖ آزادي اﻳﻦ آزادي اﺳﺖ‪.‬‬
‫ارزﺷﻬﺎﺋﻲ ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ﻗﺮارﻫﺎ‪ ،‬ﺿﺎﺑﻄﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ و ﻋﻤﻞ در ﺷﺎﻟﻮده ﮔﺬاري ﻧﻈﺎم اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺗﻮﺣﻴﺪي ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺮﺗﻮ‬
‫اﻳﻦ ﺗﺼﻮﻳﺮ از اﻧﺴﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ارزﺷﻬﺎ ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ اﻧﺴﺎن را ﺑﺎ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﺧﻮﻳﺶ و ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮاده و ﺑﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧـﻮدي و ﺑـﺎ ﺟﺎﻣﻌـﻪ‬
‫ﺟﻬﺎﻧﻲ و اﻧﺴﺎن ﺟﺎﻣﻊ‪ ،‬ﺧﻠﻴﻔﻪ اﷲ ﺑﻴﺎن ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪:‬‬
‫اﮔﺮ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮي در اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎ در ﻧﻈﺎم اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﺑﻪ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮي ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ زور و ﺗﺸﺨﺺ ﻃﻠﺒـﻲ ﺗﺒـﺪﻳﻞ ﻧﺸـﻮد و ﻧﻈـﺎم‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﭼﻨﺎن ﮔﺮدد ﻛﻪ اﻣﻜﺎن دﻫﺪ ﻫﺮ ﻛﺲ اﺳﺘﻌﺪاد ﺧﻮﻳﺶ را در ﻣﻘﺎم ﻣﺴﺌﻮل ﺧـﻮد و ﻫﻤﮕـﺎن‪ ،‬در ﺟﺴـﺘﺠﻮي ﻫـﻮﻳﺘﻲ‬
‫ﺟﺎﻣﻊ ﺗﺮ ﺑﺮاي ﺧﻮد و دﻳﮕﺮان ﺑﻜﺎر اﻧﺪازد‪ ،‬ﺟﺮﻳﺎن رﺷﺪ ﻳﻚ رﺷﺘﻪ ﮔﺬار از ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮي ﺑﻪ ﺑﺮاﺑﺮي و از ﻧﻘﺺ ﺑﻪ ﻛﻤﺎل و از اﻧﻘﻴﺎد ﺑﻪ‬
‫آزادي ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺪﻳﻨﺴﺎن ﺗﻮﺣﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ارزش‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﻫﻤﻨﻮع ﻳﻜﺴﺎن ﺷﻤﺮدن ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺳﻌﻲ در رﺷـﺪ دادن‬
‫ﺧﻮد و ﻫﻤﻨﻮع و در اﻳﻦ رﺷﺪ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻫﻤﺴﺎﻧﻲ ﺟﺴﺘﻦ ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻮﺣﻴﺪ ﻣﺴﺎﻋﻲ ﻣﻤﻜﻦ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد ﻣﮕﺮ آﻧﻜﻪ اﻧﺴﺎن و‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﻌﻨﻮان ﻣﻄﻠﻖ ﻧﻔﻲ ﮔﺮدﻧﺪ ﻳﺎ ﻛﻪ ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻋﻴﻨﻲ و ذﻫﻨﻲ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻲ ﮔﺮدﻧﺪ آدﻣﻴﺎن در ﮔـﺮوه ﻫـﺎي ﻣﺘﺨﺎﺻـﻢ‬
‫ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ و اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﺖ را ﻋﻠﻴﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﻜﺎر اﻧﺪازﻧﺪ‪ ،‬از ﻣﻴﺎن ﺑﺮداﺷـﺘﻪ ﺷـﻮﻧﺪ ﺗـﺎ اﻧﺴـﺎن در ﻧﻈـﺎم‬
‫ﺗﻮﺣﻴﺪي ﺑﻌﺜﺖ ﻛﻨﺪ و راه ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺴﻮي ﺧﺪا ﺳﺮ راﺳﺖ ﮔﺮداﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺜﺘﻲ ﻛﻪ اﺳﻼم ارزش ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺮﻛﺖ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ و ﻣـﺪاوم‬
‫اﻧﺴﺎن و ﺟﺎﻣﻌﻪ او در ﻧﻈﺎﻣﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﻫﺮ ﻛﺲ ﺳﻌﻲ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻜﺎر ﻣﻲ ﺑﺮد ﺗﺎ ﻫﻤﺮاه دﻳﮕﺮان از ﺑﻨـﺪﮔﻲ ﻃـﺎﻏﻮت آزاد‬
‫ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﺪﻳﻨﻘﺮار در ﺷﺎﻟﻮده ﮔﺬاري ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺠﺎد ﺑﺮاﺑﺮي در اﻣﻜﺎن ﻛﺎر‪ ،‬و ﻣﺸﺎرﻛﺖ و ﻓﺮاﻫﻢ آوردن اﺳـﺒﺎب ﺟﻬـﺎد ﻋﻠﻴـﻪ‬
‫ﻃﺎﻏﻮت ﻛﻪ ﺑﺮ اﻧﺪﻳﺸﻪ و ﺑﺎور و رواﺑﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﺎ‪ ،‬ﺑﺴﺎط ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﻄﻠﻘﻪ ﮔﺴﺘﺮده اﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ از اوﻟﻮﻳﺖ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺮﺧﻮردار ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻗﻠﻤﺮوﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﺖ و اﻗﺘﺼﺎد و رواﺑﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮓ‪ ،‬ﻗﻠﻤﺮوﻫﺎي ﺟﻬﺎد ﻋﻠﻴﻪ ﻃﺎﻏﻮت ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﮔﺮدﻧﺪ و اﺧﻼق دﻳﻨﻲ‬
‫و ﻗﺎﻧﻮن‪ ،‬ﺗﺪاوم اﻳﻦ ﺟﻬﺎد را ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﻛﻪ اﻧﻘﻼب ﺑﺰرگ ﻣﺎ ﺑﻬﺪف ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮﺳﺪ‪ ،‬در اﻳﺮان ﻣـﺮدم از ﺳـﻠﻄﻪ ﺧـﺎرﺟﻲ و‬
‫اﺳﺘﺒﺪاد ﻫﻤﺰاد او ﺑﻴﺎﺳﺎﻳﻨﺪ و در اﻳﺮان و ﺟﻬﺎن وﻋﺪه ﺧﺪا ﺗﺤﻘﻖ ﻳﺎﺑﺪ و زﻣﻴﻦ و رﻫﺒﺮﻳﺶ از آن ﻣﺴﺘﻀﻌﻔﺎن ﺟﻬﺎن ﺑﮕﺮدد‪.‬‬
‫ﺗﺎ وﻗﺘﻲ اﺻﺎﻟﺖ ﻓﺮد ﻳﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﺎ ﺑﺪاﻧﺠﺎ ﻣﻄﻠﻖ ﺷﻮد ﻛﻪ اﻧﺴﺎن ﻧﺘﻮاﻧﺪ از ﺧﻮد ﻓﺮاﺗﺮ ﺑﺮود‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺨﻦ دﻳﮕﺮ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻗـﺎﻧﻮن‬
‫اﺳﺒﺎب ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻋﻤﻮم در ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻫﺎ و رﻫﺒﺮي را ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻴﺎورد و اﻧﺴﺎن ﺑﻤﺜﺎﺑﻪ ﭘﻴﺸﺎﻫﻨﮓ و ﻣﻮﺟﻮدي ﻛـﻪ از ﺧـﻮد ﻓﺮاﺗـﺮ‬
‫ﻣﻲ رود‪ ،‬ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﮕﺮدد‪ ،‬اﻳﻦ وﻋﺪه ﺟﺎﻣﺔ ﻋﻤﻞ ﺑﺨﻮد ﻧﻤﻲ ﭘﻮﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ ﻛﺮدن رﻫﺒﺮي و ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ و ﻓﺮاﻫﻢ آوردن ﻫﻤﻪ اﺳﺒﺎب ﺗﺤﻘﻖ اﻳﻦ ﻣﻘﺼﻮد و ﺑﺨﺼﻮص ارزش ﻛﺮدن ﻛﺎر رﻫﺒﺮي در‬
‫ﻣﺴﻴﺮ رﺷﺪ‪ ،‬ﺷﺮط رﺷﺪ و آزادي اﻧﺴﺎن و ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ اﻋﺘﺮاف ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﺤﻖ و ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻓﺮد ﻓـﺮد ﻣـﺮدم ﻛﺸـﻮر در ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪي و ﺷﺮﻛﺖ در رﻫﺒﺮي ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺟﻬﺎﻧﻲ در ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻘﺮار ﻗﻄﻌﻲ ﺗﻮﺣﻴﺪ در ﺟﻬﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺪﻳﻨﻘﺮار ارزش ﻛﺮدن ﻛﺎر رﻫﺒﺮي ﺑﺪاﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﻗﺎﻧﻮن در ﺟﻬﺖ دادن ﺑﻪ ﺗﺤﻮل اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺳﺒﺎﺑﻲ ﻓﺮاﻫﻢ آورد ﻛﻪ ﻫـﺮ ﻛـﺲ‬
‫ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻓﺮاﺧﻮر اﺳﺘﻌﺪاد ﺧﻮﻳﺶ در ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺑﺰرگ رﻫﺒﺮي ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻤﻪ اﻣﺎم ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ و ﻣﺴﺌﻮل ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﺸﻮﻧﺪ آﻧﺴﺎن‬
‫ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺲ ﻣﻌﺮف ﻧﻴﺮو و اراده و ﻫﻮﻳﺖ و رﻫﺒﺮي ﺟﻤﻊ در ﺻﺮاط ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﺧﺪا ﮔﺮدد‪ .‬ﻋﺪاﻟﺖ واﻗﻌﻲ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻋﺪاﻟﺖ ﺿﺎﺑﻄﻪ ﺗﺸﺨﻴﺺ رﻫﺒﺮي اﺳﻼﻣﻲ از ﻏﻴﺮ آﻧﺴﺖ‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ اﮔﺮ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ﻛـﻪ ﻫﻤـﻪ ﻣﺴـﺌﻮﻟﻨﺪ و ﺷـﺮﻛﺖ در‬
‫رﻫﺒﺮي ﺣﻖ و ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺘﻲ از آن ﻓﺮد ﻓﺮد ﻣﺮدم اﺳﺖ‪ ،‬ﺧﻂ ﻋﺪاﻟﺖ آن ﺧﻄﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ در آن ﻫﻤﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻓﻌـﺎل‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻫﻤﻪ ﺑﺮاي ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺣﻖ داﺷﺘﻦ ﻋﺮﺻﻪ ﻋﻤﻞ را ﺑﭙﺬﻳﺮﻧﺪ و ﻗﺎﻧﻮن ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻋﺮﺻﻪ ﺳﻌﻲ و ﻋﻤﻞ ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ را وﻇﻴﻔﻪ ﻣﻘﺪم‬
‫دوﻟﺖ ﺑﺪاﻧﺪ‪ .‬اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪي ﻧﻤﻲ ﭘﺬﻳﺮد ﻛﻪ اﻓﺰودن ﺑﺮ ﻋﺮﺻﻪ ﺳﻌﻲ و ﻛﺎر ﻳﻜﻲ ﺑﺎ ﻛﺎﺳﺘﻦ از ﻋﺮﺻـﻪ ﺳـﻌﻲ و ﻛـﺎر دﻳﮕـﺮي‬
‫ﻣﻼزﻣﻪ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ و ﺑﺮ آﻧﺴﺖ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ ﻫﻴﭽﻜﺲ ﺑﺎر ﺳﻠﻄﻪ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺮ دوش دﻳﮕﺮان ﻧﻨﻬﺪ و زﻳﺮ ﺑﺎر ﺳﻠﻄﻪ دﻳﮕـﺮي ﻧـﺮود و‬
‫رﺷﺪ دادن اﺳﺘﻌﺪاد ﺧﻮﻳﺶ و دﻳﮕﺮان را ﻓﺮﻳﻀﻪ ﺷﻨﺎﺳﺪ‪ ،‬زﻣﺎن ﺑﻪ زﻣﺎن ﻋﺮﺻﻪ ﻛﺎر ﻫﻤﮕﺎن ﻓﺮاﺧﺘﺮ ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺪﻳﻨﻘﺮار ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ‬
‫ﻛﻪ اﺳﺎس ﻧﻈﺎم ﻧﻮاﺳﻼﻣﻲ را ﻣﻲ ﮔﺬارد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ اﻣﺘﻴﺎزاﺗﻲ را ﻛﻪ ﺑﺮ زور ﻣﺒﺘﻨﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ و از ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ و اﻗﺘﺼـﺎدي و‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﻨﺸﺎء ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻠﻐﻲ ﻛﻨﺪ و ﺳﻌﻲ و ﻛﺎر را اﺳﺎس ﺣﻖ اﻧﺴﺎن ﺑﺮ ﻣﺤﺼﻮل آن ﺷﻨﺎﺳﺪ و ﺑﺎ اﻳﺠﺎد اﻣﻜﺎن‬

‫‪١٢٧‬‬
‫از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن راﺑﻄﻪ ﺳﻠﻄﻪ ﮔﺮ – زﻳﺮ ﺳﻠﻄﻪ‪ ،‬ﻣﻴﺎن ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻧﻘﻼﺑﻲ ﻣﺎ واﺳﻄﻪ ﮔﺮان ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ و در درون ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﻮدﻣﺎن‪ ،‬ﺣﺬف‬
‫ﻫﻤﻪ ﻋﻮارض اﻳﻦ راﺑﻄﻪ از ﺟﻤﻠﻪ اﺳﺘﺜﻤﺎر را ﻣﻤﻜﻦ ﮔﺮداﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺪﻳﻨﻘﺮار ﻋﺪاﻟﺖ آن ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﺑﺮاﺑﺮي‪ ،‬اﻳﺴﺘﺎ و ﺳﺎﻛﻦ ﮔﺮداﻧﻴﻢ‪ .‬ﻋﺪاﻟﺖ در راﺑﻄﻪ ﺑـﺎ ﻫـﺪف ﻣﻌﻨـﻲ ﭘﻴـﺪا‬
‫ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و ﻛﻮﺗﺎه ﺗﺮﻳﻦ ﺧﻄﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻓﻌﺎل ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻫﺪف در ﭘﻴﺶ ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪ .‬از اﻳﻨـﺮو ﻣﻘﺘﻀـﻲ ﻋـﺪاﻟﺖ‬
‫ارزﻳﺎﺑﻲ و اﻧﺘﻘﺎد اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ اﻣﺮ را ﻣﻤﻜﻦ ﮔﺮداﻧﺪ و اﺳﺒﺎب از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن اﻧﻮاع ﺳﺎﻧﺴﻮرﻫﺎ را ﻓﺮاﻫﻢ آورد ﺗـﺎ‬
‫ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻋﻤﻮم در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪي ﻣﻤﻜﻦ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﺪﻳﻨﺴﺎن در ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬اﻧﺴﺎن و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻫﺪﻓﺪار ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲ ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻫﺪف‪ ،‬رﺳﻴﺪن ﺑﻪ روز ﺑﻌﺜﺖ‪ ،‬ﺑﻪ روز ﻓﺮاﺧﻲ و‬
‫آزادي از ﺗﻨﮕﻨﺎي »ﻧﺪرت«ﻫﺎ و ﻓﻘﺮ‪ ،‬ﻓﻘﺮ ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ اي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺸﺮ اﻣﺮوز ﺑﺪان ﮔﺮﻓﺘﺎر اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻫﺪف اﺳﺘﻘﺮار آن ﺟﺎﻣﻌـﻪ‬
‫اي اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﺧﻮب و ﺑﺪ ﻫﺮ اﻧﺪﻳﺸﻪ و ﻫﺮ ﻛﺎري را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و اﻣﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﺮوف و ﻧﻬﻲ از ﻣﻨﻜﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﺑﺨـﻂ‬
‫ﻋﺪل ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ از ﻏﻴﺮﻳﺖ ﻫﺎ آزاد ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ و در ﺻﺮاط ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ رﺷﺪ‪ ،‬ﻓﻄﺮت آزاد و ﺗﻮﺣﻴﺪي ﺧﻮﻳﺶ را ﺑـﺎز‬
‫ﻣﻲ ﺟﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ﺑﺮاي آﻧﻜﻪ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ اﻧﻘﻼب ﻗﺮن ﺣﺎﺿﺮ و ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ اﻧﻘﻼﺑﻲ ﻛﻪ ﺧﺎرج از ﻣﻮازﻧﻪ ﻗـﺪرﺗﻬﺎ و ﺑـﺪون دادن ﻣﺠـﺎل‬
‫دﺧﺎﻟﺖ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ از راه ﺗﺒﻠﻮر ارزش ﻫﺎي ﻓﻮق در اﻧﺪﻳﺸﻪ و ﻋﻤﻞ ﻣﺮدم ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﺎ راه ﭘﻴﺮوزي را ﮔﺸﻮد‪ ،‬ﺗﻜـﺮار ﺗﺠﺮﺑـﻪ ﻫـﺎي‬
‫ﻧﺎﻛﺎم ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﮕﺮدد‪ ،‬در ﺗﻬﻴﻪ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ از ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ واﻗﻌﻴﺖ ﻫـﺎي ﻛﺸـﻮر ﭼـﺎره ﻧﻴﺴـﺖ‪ .‬ﺑﺮﻛﻨـﺪن ﭘﺎﻳـﻪ ﻫـﺎي »ﻧﻈـﺎم‬
‫ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﻲ« و اﺳﺘﻮار ﻛﺮدن اﺳﺎس اﺳﺘﻘﻼل و آزادي و اﺳـﺘﻘﺮار ﺟﻤﻬـﻮري اﺳـﻼﻣﻲ ﺑـﺮاي ﭘﻴـﺮوز ﮔﺮداﻧـﺪن اﻧﺴـﺎن در‬
‫ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاري ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪي ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ آﻧﺴﺖ ﻛﻪ اﺻﻮل ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ اﺳﺘﻘﻼل و آزادي ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﻣﻔﻬﻮم ﻛﻪ در اﺳﻼم دارﻧـﺪ‪ ،‬اﺻـﻮل‬
‫ﻛﻠﻲ و ﻫﺪﻓﻬﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺒﻮل ﺣﻖ اﺳﺘﻘﻼل و آزادي ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻫﺎ و ﭘﺬﻳﺮش اﺧﻼق و ﻧﻈﺎم ارزﺷﻲ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻤﺜﺎﺑﻪ ﺑﻨﻴﺎن رواﺑـﻂ ﺳﻴﺎﺳـﻲ و‬
‫اﻗﺘﺼﺎدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺟﻬﺖ ﻳﺎﺑﻲ ﺳﻌﻲ اﻧﺴﺎن در ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻧﻘﻼﺑﻲ‪ ،‬اﻣﻜﺎن داده اﻧﺪ ﻛﻪ در اﺻﻮل اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﺗﺼﻮﻳﺮي از ﺟﺎﻣﻌﻪ‬
‫ﺟﺪﻳﺪ ﺟﻬﺎﻧﻲ آزاد از رواﺑﻂ ﺳﻠﻄﻪ ﮔﺮ‪ -‬زﻳﺮ ﺳﻠﻄﻪ‪ ،‬ﺑﺪﺳﺖ داده ﺷﻮد‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ رﻫﻨﻤﻮد ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﺎ و ﻛﺸﻮرﻫﺎي زﻳـﺮ ﺳـﻠﻄﻪ‬
‫دﻳﮕﺮ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ رﺷﺪ در واﺑﺴﺘﮕﻲ ﻣﻤﻜﻦ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد و آزادي در ﺟﺎﻣﻌﻪ اي ﻛﻪ ﺧﻮد زﻳﺮ ﺳﻠﻄﻪ اﺳﺖ از داﻳﺮه ﭘﻨـﺪار ﺑﻴـﺮون‬
‫ﻧﻤﻲ آﻳﺪ‪.‬‬
‫وﺟﺪان ﺑﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ ﺳﺒﺐ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻠﺖ ﻣﺎ در ﺟﺮﻳﺎن ﻳﻚ ﺑﻌﺜﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ از ﻳﻮغ ﺳﻠﻄﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻏـﺮب آزاد ﮔـﺮدد و‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺳﻼﻣﻲ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺪه ﺗﺮﻳﻦ ﺳﻼح ﻣﺒﺎرزه ﺣﻴﺎﺗﻲ ﺧﻮد ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻣﺮدم ﺟﻬﺎن را از وﺟﻮد و ﻛﺎرﺑﺮد اﻳـﻦ‬
‫ﺳﻼح آﮔﺎه ﮔﺮداﻧﺪ‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ ارزش ﻫﺎي روﺷﻨﮕﺮ ﺗﺼﻮﻳﺮ اﻧﺴﺎن و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻛﻪ در اﻧﻘﻼب اﻳﺮان ﻣﺘﺠﻠﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺟﻬﺎن ﺷﻤﻮﻟﻨﺪ‬
‫و اﻧﻘﻼب اﻳﺮان ﺑﻤﺜﺎﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺮ اﻳﻦ ارزش ﻫﺎ‪ ،‬ﺧﻮد داراي ارزﺷﻲ ﺟﻬﺎﻧﻲ و ﺗﺎرﻳﺨﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﺳﺎن ﻛﻪ آﻣﺪ ﭘﻴﺎم اﻳﻦ اﻧﻘﻼب‬
‫اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻴﺮون از ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت و ﺗﻨﺎﺳﺒﺎت زور ﻣﻲ ﺗﻮان اﻧﻘﻼب ﻛﺮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ اﻧﻘﻼب ﻣﻮﻓـﻖ ﺑﺎﻳـﺪ ﭼﻨـﻴﻦ ﺧﺼﻴﺼـﻪ اي‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ارﻛﺎن و ﺑﻨﻴﺎدﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲ آورد ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻨﻔﺴﻪ ﻣﺎﻧﻊ از ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻧﻘﻼﺑﻲ ﺑﻪ آن ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت ﺑﮕﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺪﻳﻨﻘﺮار ﺗﻼش ﺑﺮاي ﭘﻴﺮوز ﮔﺮداﻧﺪن اﻧﻘﻼب اﻳﺮان در دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻫﺪﻓﻬﺎي ﺧﻮﻳﺶ ﻳﻚ ﻣﺴـﺌﻮﻟﻴﺖ ﺳـﺨﺖ ﺧﻄﻴـﺮ و‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﮔﺮاﻧﻘﺪر زﻧﺎن و ﻣﺮدان اﻧﻘﻼﺑﻲ اﻳﺮان و ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﭼﺮا ﻛﻪ دﻳﺪﻳﻢ ﺑﺤﺮان و ﺑﻦ ﺑﺴﺘﻲ ﻛﻪ »ﻧﻈﺎم ﺷﺎﻫﻨﺸـﺎﻫﻲ«‬
‫در آن ﮔﺮﻓﺘﺎر آﻣﺪ‪ ،‬ﺑﺤﺮان و ﺑﻦ ﺑﺴﺘﻲ ﺟﻬﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺎر اﻧﺴﺎن و ﻣﻨﺎﺑﻊ رو و زﻳﺮ زﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﻗﺪرت ﺗﺨﺮﻳﺒﻲ ﺑﺪل‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺻﺮف ﺗﺒﺎﻫﻲ ﺣﺎل و آﻳﻨﺪه اﻧﺴﺎن ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ .‬اﻧﻘﻼب اﻳﺮان‪ ،‬اﻧﻘﻼﺑﻲ اﺳﺖ ﻋﻠﻴﻪ ﻳﻚ ﻧﻈﺎم ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺗﺒـﺎه ﮔـﺮ و ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﮕﺮدد‪ .‬ﺑﺮاي آﻧﻜﻪ اﻳﻦ اﻧﻘﻼب ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﺸﻮد‪ ،‬اﻳﺠﺎد ﺑﻨﻴﺎدﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ و اﻗﺘﺼﺎدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ‬
‫اﻧﻘﻼﺑﻲ ﺿﺮورت ﭘﻴﺪا ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻟﺤﺎظ‪.‬‬
‫در اﻳﺠﺎد ارﻛﺎن و ﺑﻨﻴﺎدﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬دﻳﮕﺮ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻗﻄﻌﻲ دوﻟﺖ‪ ،‬ﻣﻠﺖ‪ ،‬اﺻﻞ و ﺿﺎﺑﻄﻪ ﻓﺮض ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺿﺎﺑﻄﻪ در ﺗﻌﻴـﻴﻦ‬
‫ﭼﻨﺪ و ﭼﻮن ارﻛﺎن و ﺑﻨﻴﺎدﻫﺎ و ﺣﺪود اﺧﺘﻴﺎراﺗﺸﺎن‪ ،‬رﺷﺪ اﻧﺴﺎن ﺑﻌﻨـﻮان ﻋﻀـﻮ ﺟﺎﻣﻌـﻪ در ﺗﺤـﻮل ﺑﺴـﻮي ﻧﻈـﺎم ﺗﻮﺣﻴـﺪي‬
‫ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺎ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺑﻪ واﻗﻌﻴﺖ ﻫﺎي داﺧﻠﻲ و ﺧﺎرﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ رﻫﺒﺮي ﺳﻴﺎﺳـﻲ ﺟﺎﻣﻌـﻪ در ﻋـﻴﻦ آﻧﻜـﻪ ﻣﻈﻬـﺮ‬
‫وﺣﺪت ﻣﻠﺖ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻨﺎم اﻳﻦ وﺣﺪت ﺣﻖ ﻣﺮدم ﻫﻴﭻ ﻣﻨﻄﻘﻪ اي را ﺿﺎﻳﻊ ﻧﮕﺮداﻧﺪ‪ .‬ﻣﻠﺖ ﻣـﺎ ﻛـﻪ ﻗﺮﻧﻬـﺎ و ﻗﺮﻧﻬـﺎ در ﻧﻈـﺎم‬

‫‪١٢٨‬‬
‫اﺳﺘﺒﺪادي ﻣﺴﻠﻂ ﺑﺮ دﻳﮕﺮان ﻳﺎ زﻳﺮ ﺳﻠﻄﻪ دﻳﮕﺮان ﻣﻲ زﻳﺴﺘﻪ و ﻫﻤﻮاره ﻗﺪرت ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺠـﺎل ﻫﺮﮔﻮﻧـﻪ رﺷـﺪ را از او ﻣـﻲ‬
‫ﺳﺘﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺤﺘﺎج ﺑﻨﻴﺎدﻫﺎ و ارﻛﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﺪرت اﺳﺘﺒﺪادي ﺗﺤﻮل ﻧﺠﻮﻳﻨﺪ و ﺑـﺎر دﻳﮕـﺮ از راه ﺗﺤﻤﻴـﻞ ﻧـﺎﺑﺮاﺑﺮي و‬
‫ﮔﺴﺘﺮدن ﺑﺴﺎط زور و ﺳﺘﻢ‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﮔﺮﻓﺘﺎر اﻧﻮاع اﺧﺘﻼﻓﻬﺎ و ﺧﺼﻮﻣﺘﻬﺎ و ﺗﺒﻌﻴﻀﻬﺎ ﻧﮕﺮداﻧﻨﺪ‪ .‬از اﻳﻨﺮو در ﺣﺪودي ﻛﻪ وﺣﺪت‬
‫ﻛﺸﻮر و رﺷﺪ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﺿﺮورﺗﻬﺎي ﻣﺤﻠﻲ اﻳﺠﺎب ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬از ﻃﺮﻳـﻖ ﺷـﻮراﻫﺎ و ﺑﻨﻴﺎدﻫـﺎي ﻣﻨﻄﻘـﻪ اي دﻳﮕـﺮ ﺣـﻖ‬
‫ﺧﻮدﻣﺨﺘﺎري ﻣﺮدم ﻫﺮ ﻣﺤﻞ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺎزﭘﺲ داده ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫در اﻳﺠﺎد ارﻛﺎن و ﺑﻨﻴﺎدﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬دﻳﮕﺮ ﺳﻮدﺟﻮﺋﻲ و ﺗﻤﺮﻛﺰ و ﺗﻜﺎﺛﺮ ﻣﺎل و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ اﺻﻞ ﺷﻤﺮده ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺿـﺎﺑﻄﻪ در‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﭼﻨﺪ و ﭼﻮن ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي رﻓﻊ ﻧﻴﺎزﻫﺎي اﻧﺴﺎن در ﺟﺮﻳﺎن رﺷﺪ ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ .‬از ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺑﻪ اﻳـﻦ واﻗﻌﻴـﺖ زﻣـﺎن‬
‫ﻏﻔﻠﺖ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ در ﻫﻤﻪ ﻧﻈﺎﻣﻬﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﻣﺮوز‪ ،‬دﺳﺘﮕﺎه اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬دﺳﺘﮕﺎﻫﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺳﻮد و ﺗﺒﺪﻳﻞ‬
‫ﻣﺎزادﻫﺎ را ﺑﻪ ﻗﺪرﺗﻬﺎي ﺗﺨﺮﻳﺒﻲ ﻫﺪف اﺻﻠﻲ ﺧﻮد ﻗﺮار داده اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ اﻣﺮ ﺳﺒﺐ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺮ ﻋﻮاﻣﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺗﺸﺪﻳﺪ ﻓﻘﺮ‬
‫ﺑﺎز ﻫﻢ اﻓﺰوده ﮔﺮدد و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﺖ روي ﺑﻪ زوال ﮔﺬارﻧﺪ و اﻗﺘﺼﺎد اﻣﺮوز ﻫﻤﭽﻮن اﺳـﻠﺤﻪ ﺧﻄﺮﻧـﺎﻛﻲ ﻣﻮﺟﻮدﻳـﺖ ﻧﺴـﻠﻬﺎي‬
‫آﻳﻨﺪه را ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﻨﺪ‪ .‬از اﻳﻨﺮو در ﺗﻨﻈﻴﻢ اﺻﻮل اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺘﺪاول رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدي ﻛﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﻠﻄﻪ ﮔﺮ ﻏـﺮب ﺳـﻌﻲ‬
‫دارد ﺑﻪ ﺑﺸﺮ ﺑﻘﺒﻮﻻﻧﺪ ﻣﻮرد اﻋﺘﻨﺎء ﻗﺮار ﻧﻤﻲ ﮔﻴﺮد‪ .‬رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدي آﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ اﻣﻜﺎن ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﻧﺪﻳﺸـﻪ و ﻛـﺎر اﻧﺴـﺎن را‬
‫وﺳﻌﺖ ﺑﺨﺸﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﻧﺴﻠﻬﺎي ﺑﻌﺪي ﻋﺮﺻﻪ ﺳﻌﻲ و ﻛﺎر ﭘﺮ ﭘﻬﻨﺎﺗﺮي ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻨﺪ و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﻗﺘﺼﺎدي در ﺑﻄـﻦ ﺳـﻌﻲ اﻧﺴـﺎن در‬
‫ﺟﺮﻳﺎن رﺷﺪ ﺟﺎ و ﻣﺤﻞ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻨﻘﺮار ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻮاﻓﻖ اﺻﻮل اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن‪ ،‬وﻇﻴﻔﻪ ارﻛﺎﻧﻬﺎ و ﺑﻨﻴﺎدﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ اﻳﺠـﺎد ﻛـﺎر‬
‫ﺑﺮاي ﻋﻤﻮم اﻓﺮاد ﻣﻠﺖ اﺳﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه آﻧﻬﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺘﺪرﻳﺞ اﻣﻜﺎن ﺷﺮﻛﺖ ﻓﺮد ﻓـﺮد ﻣـﺮدم ﻛﺸـﻮر را در ﻛـﺎر رﻫﺒـﺮي و‬
‫ارزﻳﺎﺑﻲ و اﺑﺘﻜﺎر و اﺑﺪاع ﻓﺮاﻫﻢ آورﻧﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎن ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﻴﻜﺎران ﻫﻴﭻ ﻧﻮع ﻛﺎر ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﻫﻢ ﻛﻪ ﻛﺎر ﻣـﻲ ﻛﻨﻨـﺪ‬
‫ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﻧﻮع ﻛﺎر وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﺎن ﺷﺮﻛﺖ در ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﺎﻻ و ﻳﺎ ﺧـﺪﻣﺖ ﺑﻌﻨـﻮان ﻳﻜـﻲ از اﺑـﺰار اﺳـﺖ‪ .‬ارﻛﺎﻧﻬـﺎ و‬
‫ﺑﻨﻴﺎدﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻓﺮاﻫﻢ آوردن اﻣﻜﺎﻧﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ‪ ،‬اﺷﺘﻐﺎل ﺑﻜﺎرﻫﺎي رﻫﺒﺮي و ارزﻳﺎﺑﻲ و اﺑﺘﻜﺎر را ﻫﺮ ﭼﻪ زودﺗﺮ ﻓـﺮاﻫﻢ‬
‫آورﻧﺪ‪ .‬آﻧﺴﺎن ﻛﻪ ﻧﺴﻞ ﺟﻮان اﻣﺮوز و ﻧﺴﻠﻬﺎي آﻳﻨﺪه در ﻋﺮﺻﻪ ﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺳـﻌﻲ‪ ،‬ﻛﺎرﻣﺎﻳـﻪ اﻧﻘﻼﺑـﻲ را ﻓﺰوﻧـﻲ و روﺣﻴـﻪ‬
‫اﻧﻘﻼﺑﻲ ﺧﻮﻳﺶ را ﺗﻮان ﺑﺨﺸﻨﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﺠﺎد ارﮔﺎن ﻫﺎ و ﺑﻨﻴﺎدﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ از ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻏﻔﻠﺖ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﭘﻴـﺮوزي اﻧﻘـﻼب در ﮔـﺮو ﻣﺘﻼﺷـﻲ‬
‫ﻛﺮدن ﻛﺎﻣﻞ ﺳﺎزﻣﺎن اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ زن و ﻣﺮد و ﺑﻴﺸﺘﺮ زن را آﻟﺖ ﺗﻤﺮﻛﺰ و ﺗﻜﺎﺛﺮ ﻗﺪرﺗﻬﺎي ﻣﺎﻟﻲ و ﻏﻴـﺮ آن در‬
‫ﻣﻘﻴﺎس ﺟﻬﺎن ﻣﻲ ﻛﺮد‪ .‬از اﻳﻨﺮو در ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻈﺎم اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ »ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﻲ« و از ﻣﻴﺎن ﺑﺮدن ﻗﺸﺮﺑﻨﺪي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑـﺮ ﭘﺎﻳـﻪ زور و‬
‫ﺳﺘﻢ‪ ،‬ﺑﻪ اﻋﺎده ﺣﻘﻮق اﻧﺴﺎن ﺑﺨﺼﻮص زن ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺎﻣﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺧﺎﻧﻮاده ﻛﺎﻧﻮن رﺷﺪ و ﺗﻌﺎﻟﻲ اﻧﺴﺎن و واﺣﺪ ﭘﻴﺸﺎﻫﻨﮓ ﺗﻠﻘـﻲ‬
‫ﻣﻲ ﮔﺮدد ﻛﻪ در آن ﻓﺮزﻧﺪان ﻣﺆﻣﻦ ﺑﻪ آرﻣﺎﻧﻬﺎي اﻳﻦ اﻧﻘﻼب ﺑﺰرگ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﻲ ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺿﺎﺑﻄﻪ ﻫﺎي ﻛﻨﻮﻧﻲ ازدواج ﻛـﻪ ﺑﻴـﺎﻧﮕﺮ‬
‫ﺗﻘﺪم ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻗﺪرت ﺑﺮ ﺳﻌﺎدت و اﻣﻜﺎن رﺷﺪ زوﺟﻴﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻔﻲ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ و ﺗﻮاﻓـﻖ در ﻋﻘﻴـﺪه و ﻋﻼﻗـﻪ ﺿـﺎﺑﻄﻪ ازدواج‬
‫دﺧﺘﺮان و ﭘﺴﺮان اﻳﻦ ﻣﻠﺖ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ .‬ﻗﺎﻧﻮن و اﺧﻼق ﺑﺎﻳﺪ اﺳﺒﺎب آزادي ازدواج ﺟﻮاﻧـﺎن را ﻓـﺮاﻫﻢ آورد و ﻫﻤـﻮاره‬
‫ﺣﻘﻮق ﺧﺎﻧﻮاده را ﺑﺮ ﺣﻘﻮق ﭘﺪر‪ ،‬ﻣﺎدر‪ ،‬و ﻳﺎ زوﺟﻴﻦ ﻣﻘﺪم ﺑﺸﻤﺎرد‪.‬‬
‫و از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ در ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﻛﺎر رﻫﺒﺮي و اﺑﺪاع و اﺑﺘﻜﺎر و ارزﻳﺎﺑﻲ‪ ،‬از ارزش وﻳﮋه اي ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﺑﺮاي زﻧﺎن و ﻣﺮدان و ﺑﻮﻳﮋه زﻧﺎن اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻣﺎدي و ﻣﻌﻨﻮي ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ آورد ﺗﺎ ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻓﺮزﻧﺪان ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﺗﻀﻴﻴﻘﺎت ﻣﺎدي و‬
‫اﻧﻮاع ﻓﺸﺎرﻫﺎ ﻧﮕﺮدد و زﻧﺎن ﻛﺸﻮر از ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ دون اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻫﻢ ﺑﻌﻨﻮان »ﺷﻴﺌﻲ ﺟﻨﺴﻲ« و ﻫﻢ ﺑﻌﻨﻮان »ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر« رﻫﺎ ﮔﺮدﻧﺪ‬
‫و ﺑﺎ ﻓﺮاﻏﺖ ﺑﺎل وﻇﻴﻔﻪ ﭘﺮارج ﻣﺎدري و ﻣﺸﺎرﻛﺖ در ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻫﺎﻳﻲ را ﺑﻪ اﻧﺠﺎم رﺳﺎﻧﻨﺪ ﻛﻪ در ﻋﻬﺪه اﻧﺴﺎن ﭘﻴﺸﺎﻫﻨﮓ ﻋﺼـﺮ‬
‫اﻧﻘﻼب اﺳﺖ‪.‬‬
‫در اﻳﺠﺎد ﺑﻨﻴﺎدﻫﺎ و ارﻛﺎن ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﻟﺰوم وﻳﺮان ﻛﺮدن ﺑﻨﻴﺎدﻫﺎ و ارﻛﺎن »ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﻲ« و ﺣﻔـﻆ‬
‫ﺗﺪاوم ﺑﻌﺜﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻛﻪ ﺗﺮﺟﻤﺎن اﻧﻘﻼب رﻫﺎﺋﻲ ﺑﺨﺶ ﻧﺴﻞ اﻣﺮوز اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻓﺮاﻫﻢ آوردن اﺳﺒﺎب رﺷﺪ اﻧﺴﺎن ﺗﻘـﺪم ﻗﻄﻌـﻲ‬
‫داده ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﭘﻴﺮوزي ﻣﺮدم اﻳﺮان در ﻣﺒﺎرزه ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺧﻮﻳﺶ‪ ،‬ﻛﻪ در ﺗﻀﺎد ﻣـﺬﻫﺐ و اﺳـﺘﺒﺪاد ﺣـﺎﻛﻢ ﻣﺘﺠﻠـﻲ‬
‫ﻣﻲ ﺷﺪ‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﻗﺮﻳﻦ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﻗﻄﻌﻲ ﻣﻲ ﮔﺮدد ﻛﻪ ﺑﺮداﺷﺖ و ﺗﺼﻮﻳﺮ اﺳﻼﻣﻲ اﻧﺴﺎن در وﺟﻮد ا ﻧﺴﺎن ﻃﺮاز ﻧﻮ ﺗﺤﻘﻖ ﭘﺬﻳﺮد‪ .‬از‬

‫‪١٢٩‬‬
‫اﻳﻨﺮو اﺻﻮل اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﭼﻨﺎن ﺗﺪوﻳﻦ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎﺳﺸﺎن ﺑﻨﻴﺎدﻫﺎ و ارﻛﺎن ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻮﺟﻮد آﻳﻨﺪ ﻛـﻪ در ﻣﺤـﻴﻂ‬
‫ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﺮﺑﻴﺖ‪ ،‬اﻧﺴﺎن ﻧﺎﻃﻖ ارزش واﻻ و ﺟﻬﺎن ﺷﻤﻮل اﺳﻼﻣﻲ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﺪﻳﻨﺴﺎن اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻫﻢ ﺗﺒﻠﻮر ﺧﻮاﺳﺘﻬﺎي اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻣﺎ و ﻫﻢ ﺗﺪارك ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﺑﺮاي دوام اﻳـﻦ اﻧﻘـﻼب ﺗـﺎ‬
‫ﭘﻴﺮوزي ﻛﺎﻣﻞ اﻧﺴﺎن‪ ،‬اﻧﺴﺎن ﭘﻴﺸﺎﻫﻨﮓ و رﺷﻴﺪ و آزاد اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻨﻚ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﻫﻤﮕﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﺮوي از اﻳﻦ اﺻﻮل اﻧﻘﻼﺑﻲ را وﻇﻴﻔﻪ ﺧﻮد ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ و ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ زﻧﺪﮔﻲ ﻗـﻮﻣﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﺎر رﺷﺪ‪ ،‬و دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺧﻴﺮ و ﻛﻤﺎل و زﻳﺒﺎﺋﻲ و آزادي اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﺧﻮاﺳﺖ و ﻳﺎري ﺧﺪاوﻧﺪ‪ ،‬زﻣﺎﻧﻲ اﻧﺠﺎم ﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ آن‬
‫ﻗﻮم ﺧﻮد را ﺻﺎﺣﺐ اراده و ﺣﻖ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﺑﺸﻤﺎرد و در ﻣﺴﻴﺮ رﺷﺪ ﮔﺎﻣﻬﺎي اﺳﺘﻮار ﺑﺮدارد‪.‬‬
‫ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﻣﺮدم اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺪﻳﺮان و ﻣﺴﺌﻮﻻن ﻛﺎردان و ﻣﺆﻣﻦ‪ ،‬و ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﻛـﺎر آﻧﻬـﺎ در اﺟـﺮاي اﻳـﻦ ﻗـﺎﻧﻮن و‬
‫ﻣﺸﺎرﻛﺖ در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﻼﻣﻲ اﻧﻘﻼﺑﻲ‪ ،‬ﻣﺒﺎرزه ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﭘﻴﺮوزي ﻛﺎﻣﻞ رﺳﺎﻧﻨﺪ ﺗﺎ در ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﻮه‪ ،‬اﻧﺴـﺎن‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎن در ﻣﺴﻴﺮ رﺷﺪ و آزادي ﻣﺴﻨﺪ ﺧﻠﻴﻔﻪ اﻟﻠﻬﻲ را ﺑﺎزﺟﻮﻳﺪ و ﺷﻬﻴﺪ ﺑﺮ ﻣﺮدم ﺟﻬﺎن ﮔـﺮدد ﺗـﺎ ﻛـﻪ ﺳـﭙﻴﺪه آزادي ﺑـﺮ‬
‫ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ زﻣﻴﻦ ﺑﺮدﻫﺪ‪.‬‬

‫‪١٣٠‬‬
 ‫ﺿﻤﻴﻤﻪ ‪ :2‬ﻣﺘﻦ ﻛﺎﻣﻞ ﭘﻴﺶ ﻧﻮﻳﺲ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ‬

‫ﻓﺼﻞ اول ‪ :‬اﺻﻮل ﻛﻠﻲ‬

‫اﺻﻞ ‪1‬‬
‫ﻧﻮع ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻳﺮان "ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ" اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻠﺖ اﻳﺮان در ﭘﻲ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﭘﻴﺮوزﻣﻨـﺪش در ﻫﻤـﻪﭘﺮﺳـﻲ دﻫـﻢ و‬
‫ﻳﺎزدﻫﻢ ﻓﺮوردﻳﻦ ﺳﺎل ﻳﻜﻬﺰاروﺳﻴﺼﺪ وﭘﻨﺠﺎه و ﻫﺸﺖ ﻫﺠﺮي ﺷﻤﺴﻲ ﺑﺎ اﻛﺜﺮﻳﺖ ‪ %98/2‬ﺑﻪ آن رأي ﻣﺜﺒﺖ داده اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪2‬‬
‫ﻧﻈﺎم ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﻧﻈﺎﻣﻲ اﺳﺖ ﺗﻮﺣﻴﺪي ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺻﻴﻞ و ﭘﻮﻳﺎ واﻧﻘﻼﺑﻲ‪ .‬اﺳﻼم‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ ارزش و ﻛﺮاﻣﺖ اﻧﺴﺎن‪،‬‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ او درﺑﺎره ﺧﻮﻳﺶ ﻧﻘﺶ ﺑﻨﻴﺎدي ﺗﻘﻮا‪ ،‬در رﺷﺪ او‪،‬ﻧﻔﻲ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﺒﻌﻴﺾ و ﺳﻠﻄﻪ ﺟﻮﺋﻲ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﻲ و اﻗﺘﺼﺎدي‬
‫و ﺿﺮورت اﺳﺘﻔﺎده از دﺳﺘﺎوردﻫﺎي ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﻋﻠﻮم و ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﺸﺮي در ﺟﻬﺖ اﻟﺘﺰام ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﺗﻌﺎﻟﻴﻢ اﻟﻬﻲ اﺳﻼم‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪3‬‬
‫آراءﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺒﻨﺎي ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﺖ و ﺑﺮ ﻃﺒﻖ دﺳﺘﻮر ﻗﺮآن ﻛﻪ ‪»:‬وﺷﺎور ﻫﻢ ﻓﻲاﻻﻣﺮ« و» اﻣﺮﻫﻢ ﺷﻮري ﺑﻴﻨﻬﻢ« اﻣﻮر ﻛﺸﻮر ﺑﺎﻳﺪ‬
‫از ﻃﺮﻳﻖ ﺷﻮراﻫﺎي ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻣﺮدم در ﺣﺪود ﺻﻼﺣﻴﺖ آﻧﺎن و ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺒﻲ ﻧﺎﺷﻲ از آن ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮد ﺣﻞ و ﻓﺼﻞ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪4‬‬
‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان دراﺳﺘﻘﺮار ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪي‪ ،‬ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ و اﺧﻼق اﺳﻼﻣﻲ را ﻣﺒﻨﺎي رواﻳﻂ ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ واﻗﺘﺼﺎدي‬
‫ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ‪5‬‬
‫ﺑﺮ ﻣﻨﺒﺎي آﻳﻪ ﻛﺮﻳﻤﻪ ‪ :‬ﻳﺎ اﻳﻬﺎاﻟﻨﺎس اﻧﺎ ﺧﻠﻘﻨﺎ ﻛﻢ ﻣﻦ ذﻛﺮ و اﻧﺴﻲ وﺟﻌﻠﻨﺎﻛﻢ ﺷﻌﻮﺑﺎ و ﻗﺒﺎﺋـﻞ اﻟﺘﻌـﺎرﻓﻮا ان اﻟﻜـﺮﻣﻜﻢ ﻋﻨـﺪاﷲ‬
‫اﺗﻘﻴﻜﻢ‪.‬‬
‫در ﺟﻤﻬﻮري ا ﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﻫﻤﻪ اﻗﻮام از ﻗﺒﻴﻞ ﻓﺎرس‪ ،‬ﺗﺮك‪ ،‬ﻛﺮد‪ ،‬ﻋﺮب‪ ،‬ﺑﻠﻮچ‪ ،‬ﺗﺮﻛﻤﻦ و ﻧﻈﺎﺋﺮ اﻳﻨﻬﺎ از ﺣﻘﻮق ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺴـﺎوي‬
‫ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ و ﻫﻴﭻ ﻛﺲ را ﺑﺮ دﻳﮕﺮي اﻣﺘﻴﺎزي ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻘﻮا‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪6‬‬
‫درﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان آزادي و اﺳﺘﻘﻼل از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮﻧﺪ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﻓﺮد ﻳﺎ ﮔﺮوه و ﻫﻴﭻ ﻣﻘﺎم وﻣﺮﺟﻌﻲ ﺣﻖ ﻧﺪارد‬
‫ﺑﻪ ﻧﺎم اﺳﺘﻔﺎده از آزادي‪ ،‬ﺑﺮ اﺳﺘﻘﻼل و ﺗﻤﺎﻣﻴﺖ ارﺿﻲ اﻳﺮان ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﺧﺪﺷﻪﻳﻲ وارد ﻛﻨﺪ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺣﻔﻆ اﺳـﺘﻘﻼل وﺗﻤﺎﻣﻴـﺖ‬
‫ارﺿﻲ ﻛﺸﻮر‪ ،‬آزادي ﻋﻘﻴﺪه‪ ،‬ﺑﻴﺎن‪ ،‬ﻗﻠﻢ و آزاديﻫﺎي ﻣﺸﺮوع دﻳﮕﺮ رااز ﻛﺴﻲ ﺳﻠﺐ ﻛﻨﺪ ﻳﺎ ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ﻣﻘﺮراﺗﻲ ﺑـﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈـﻮر‬
‫وﺿﻊ ﻛﻨﺪ ﻣﮕﺮ در ﺣﺎﻟﺖ ﺟﻨﮓ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪7‬‬
‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﺳﻌﺎدت اﻧﺴﺎن در ﻛﻞ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺸﺮي را آرﻣﺎن ﺧﻮد ﻣﻲ داﻧﺪ و رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﺳﺘﻘﻼل و آزادي وﺣﻜﻮﻣﺖ‬
‫ﺣﻖ وﻋﺪل را ﺣﻖ ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم ﺟﻬﺎن ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﺪ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ درﻋﻴﻦ ﺧﻮدداري ﻛﺎﻣﻞ از ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ دﺧﺎﻟﺖ ﺳﻠﻄﻪ ﺟﻮﻳﺎﻧـﻪ دراﻣـﻮر‬
‫داﺧﻠﻲ ﻣﻠﺖﻫﺎي دﻳﮕﺮ‪ ،‬از ﻣﺒﺎرزه ﺣﻖﻃﻠﺒﺎﻧﻪ ﻣﺴﺘﻀﻌﻔﻴﻦ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﺴﺘﻜﺒﺮﻳﻦ در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ از ﺟﻬﺎن ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪١٣١‬‬
 ‫اﺻﻞ ‪8‬‬
‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﺑﺎ رﻋﺎﻳﺖ ﻛﺎﻣﻞ ﻣﻮازﻳﻦ اﻗﺘﺼﺎدي اﺳﻼم‪ ،‬ﺻﻨﻌﺖ وﻛﺸﺎورزي ﺑﻮﻣﻲ را ﺗﺮوﻳﺞ ﻣﻲﻛﻨﺪ و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل از‬
‫ﻫﻤﻪ ﻋﻠﻮم و ﻓﻨﻮن ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺟﻬﺎن در اﻣﺮ ﺻﻨﻌﺖ و ﻛﺸﺎورزي ﻧﻴﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ رﻋﺎﻳﺖ ﻛﺎﻣﻞ اﺳﺘﻘﻼل ﺳﻴﺎﺳﻲ‬
‫واﻗﺘﺼﺎدي ﻛﺸﻮر وﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ دﻳﮕﺮان و ﺑﺪون اﻟﺘﺰام ﺑﻪ ﭘﺬﻳﺮش ﻧﻈﺎم اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ آﻧﺎن‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪9‬‬
‫ﺳﻌﻲ وﻛﺎر ﺣﺎﺻﻞ از آن ﺣﻖ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ رﺳﻤﻲ وﻛﺎرﺧﻮد‪ ،‬اﻣﻜﺎن ﺳﻌﻲ و ﻛـﺎر را‬
‫از دﻳﮕﺮي ﺳﻠﺐ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻣﻜﺎن ﻛﺎر وﻛﻮﺷﺶ ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻨﺎن ﻓﺮاﻫﻢ ﮔﺮدد ﻛﻪ ﻫﻴﭽﻜﺲ ﻣﻮرد ﺑﻬﺮهﻛﺸﻲ و اﺳﺘﺜﻤﺎر دﻳﮕﺮان‬
‫ﻗﺮار ﻧﮕﻴﺮد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪10‬‬
‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﺑﺎﻳﺪ اﻣﻜﺎﻧﺎت آﻣﻮزش و ﭘﺮورش را ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم ﻛﺸﻮر ﺑﻄﻮر ﻳﻜﺴﺎن ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﺘﻮاﻧﺪ‬
‫ﻓﺮاﺧﻮراﺳﺘﻌﺪادش از آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ورﺷﺪ و ﺷﻜﻮﻓﺎﻳﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﮔﺮدد و ﻣﺤﺪودﻳﺖ اﻣﻜﺎﻧﺎت ﺳﺪ راه ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ او ﻧﺸﻮد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪11‬‬
‫ﺧﺎﻧﻮاده واﺣﺪ ﺑﻨﻴﺎدي ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻧﻘﻼﺑﻲ اﻳﺮان ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ اﺳﺒﺎب اﺳﺘﻮاري ازدواج را ﺑﺮﭘﺎﻳﻪ ﺗﻮاﻓﻖ درﻋﻘﻴﺪه‬
‫و ﻋﻼﻗﻪ ﻓﺮاﻫﻢ آورد و در ﺗﻨﻈﻴﻢ آﻧﻬﺎ ﺣﻘﻮق ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺮﺣﻘﻮق ﻓﺮدي زوﺟﻴﻦ ﻣﻘﺪم ﺷﻤﺮده ﺷﻮد و رواﺑﻂ زن وﻣـﺮد ﺑﺎﻳـﺪ ﺑـﺮ‬
‫ﻣﺒﻨﺎي ﻃﻬﺎرت و ﺗﻘﻮي و ارزﺷﻬﺎي واﻻي اﻧﺴﺎن ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﻧﻪ ﺑﺮ ﺗﻔﺎﺧﺮ ﻇﺎﻫﺮي و ﻣﺎدي و ﻫﻮﺳﺮاﻧﻲ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪12‬‬
‫از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻓﺮزﻧﺪان ﺑﺎ ﭘﺪر وﻣﺎدر و در دوران ﻛﻮدﻛﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﻣﺎدر اﺳـﺖ ﺗﻌﻠـﻴﻢ وﺗﺮﺑﻴـﺖ دﺧﺘـﺮان وﻇﻴﻔـﻪ ﻣﻘـﺪم‬
‫ﺑﻨﻴﺎدﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﺷﻮد و ﻗﻮاﻧﻴﻦ راﺟﻊ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﻣﺎدر اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻣﺎدي و ﻣﻌﻨﻮي در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮد ﺗـﺎ ﺑﺘﻮاﻧـﺪ‬
‫ﺑﻪ ﻓﺮاﻏﺖ ﺑﺎل و وﻇﻴﻔﻪ ﭘﺮارج ﻣﺎدري و ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎﻳﻲ ﺑﭙﺮدازد ﻛﻪ در ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻧﻘﻼﺑﻲ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺮﻋﻬﺪه دارد‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ دوم ‪:‬دﻳﻦ رﺳﻤﻲ ﻛﺸﻮر‬

‫اﺻﻞ ‪13‬‬
‫دﻳﻦ رﺳﻤﻲ اﻳﺮان اﺳﻼم و ﻣﺬﻫﺐ ﺟﻌﻔﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺬﻫﺐ اﻛﺜﺮﻳﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﻳﺮان ا ﺳﺖ و ﻣﺬاﻫﺐ دﻳﮕﺮ اﺳـﻼﻣﻲ‪ ،‬اﻋـﻢ از‬
‫زﻳﺪي‪ ،‬ﺣﻨﻔﻲ‪ ،‬ﻣﺎﻟﻜﻲ‪ ،‬ﺷﺎﻓﻌﻲ و ﺣﻨﺒﻠﻲ ﻣﻌﺘﺒﺮ وﻣﺤﺘﺮم اﺳﺖ و در ﻣﻨﺎﻃﻘﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﭘﻴﺮو اﻳﻦ ﻣـﺬاﻫﺐ اﻛﺜﺮﻳـﺖ دارﻧـﺪ‬
‫ﻣﻘﺮرات ﻣﺤﻠﻲ در ﺣﺪود اﺧﺘﻴﺎرات ﺷﻮراﻫﺎ ﺑﺮ ﻃﺒﻖ اﻳﻦ ﻣﺬاﻫﺐ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪ .‬وﻟﻲ در اﺣـﻮال ﺷﺨﺼـﻴﻪ ودر ﺗﻌﻠـﻴﻢ وﺗﺮﺑﻴـﺖ‬
‫دﻳﻨﻲ ﻫﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ از اﻳﺮان ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﻣﺬﻫﺐ اﺳﻼﻣﻲ ﺧﻮد ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪14‬‬
‫زرﺗﺸﻴﺎن‪ ،‬ﻳﻬﻮدﻳﺎن وﻣﺴﻴﺤﻴﺎن دراﻳﺮان اﻗﻠﻴﺘﻬﺎي رﺳﻤﻲ دﻳﻨﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ و در اﻧﺠﺎم ﻣﺮاﺳﻢ دﻳﻨﻲ ﺧـﻮد آزاداﻧـﺪ و‬
‫دراﺣﻮال ﺷﺨﺼﻴﻪ وﺗﻌﻠﻴﻤﺎت دﻳﻨﻲ ﺑﺮ ﻃﺒﻖ آﺋﻴﻦ ﺧﻮد ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‪ :‬ﺣﻖ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﻠﻲ و ﻗﻮاي ﻧﺎﺷﻲ از آن‬

‫اﺻﻞ ‪15‬‬

‫‪١٣٢‬‬
‫ﺣﻖ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﻠﻲ از آن ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم اﺳﺖ و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﻋﻤﻮم ﺑﻪ ﻛﺎر رود و ﻫﻴﭻ ﻓﺮد ﻳﺎ ﮔﺮوﻫﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧـﺪ اﻳـﻦ ﺣـﻖ اﻟﻬـﻲ‬
‫ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص دﻫﺪ ﻳﺎ در ﺟﻬﺖ ﻣﻨﺎﻓﻊ اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﺧﻮد ﻳﺎ ﮔﺮوه ﻣﻌﻴﻨﻲ ﺑﻜﺎر ﺑﺮد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪16‬‬
‫ﻗﻮاي ﻧﺎﺷﻲ از اﻋﻤﺎل ﺣﻖ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﻠﻲ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪاز ‪ :‬ﻗﻮه ﻣﻘﻨﻨﻪ‪ ،‬ﻗﻮه ﻗﻀﺎﺋﻴﻪ و ﻗﻮه ﻣﺠﺮﻳﻪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ و ارﺗﺒﺎط ﻣﻴﺎن آﻧﻬﺎ ﺑﺮ ﻃﺒﻖ اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﺑﺮﻗﺮار ﮔﺮدد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪17‬‬
‫اﻋﻤﺎل ﻗﻮه ﻣﻘﻨﻨﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻣﺮدم ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد و ﻣﺼﻮﺑﺎت آن ﭘـﺲ از‬
‫ﺗﻮﺷﻴﺢ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري ﺑﺮاي اﺟﺮا ﺑﻪ ﻗﻮه ﻗﻀﺎﺋﻴﻪ و ﻗﻮه ﻣﺠﺮﻳﻪ اﺑﻼغ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬در اﻣﻮر ﻣﻬﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻛﺸﻮر و ﻣﺴـﺎﺋﻞ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﻲ واﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﻋﻤﺎل ﻗﻮه ﻣﻘﻨﻨﻪ از راه ﻫﻤﻪ ﭘﺮﺳﻲ و ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ‬
‫آراء ﻣﺮدم ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪18‬‬
‫اﻋﻤﺎل ﻗﻮه ﻗﻀﺎﺋﻴﻪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ دادﮔﺎهﻫﺎي دادﮔﺴﺘﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﻣﻮازﻳﻦ اﺳﻼم ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷـﻮد و ﺑـﻪ رﺳـﻴﺪﮔﻲ ﺑـﻪ‬
‫دﻋﺎوي و ﺣﻞ وﻓﺼﻞ آﻧﻬﺎ و ﺣﻔﻆ ﺣﻘﻮق ﻋﻤﻮﻣﻲ واﺟﺮاي ﻋﺪاﻟﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﭙﺮدازد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪19‬‬
‫اﻋﻤﺎل ﻗﻮه ﻣﺠﺮﻳﻪ از ﻃﺮﻳﻖ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر و ﻫﻴﺄت وزﻳﺮان اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم ‪ :‬ﭘﺮﭼﻢ‪ ،‬زﺑﺎن و ﺧﻂ رﺳﻤﻲ ﻛﺸﻮر‬

‫اﺻﻞ ‪20‬‬
‫ﭘﺮﭼﻢ رﺳﻤﻲ اﻳﺮان ﺑﻪ رﻧﮕﻬﺎي ﺳﺒﺰ وﺳﻔﻴﺪ و ﺳﺮخ ﺑﺎ ﻋﻼﻣﺖ ﻣﺨﺼﻮص ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪21‬‬
‫زﺑﺎن وﺧﻂ ﻣﺸﺘﺮك ﻣﺮدم اﻳﺮان ﻓﺎرﺳﻲ اﺳﺖ و ﻣﺘﻮن و ﻣﻜﺎﺗﺒﺎت رﺳﻤﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﻳـﻦ زﺑـﺎن و ﺧـﻂ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬وﻟـﻲ اﺳـﺘﻔﺎده از‬
‫زﺑﺎنﻫﺎي ﻣﺤﻠﻲ در ﻣﺪارس و ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﻣﺤﻠﻲ آزاداﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ ‪ :‬ﺣﻘﻮق ﻣﻠﺖ‬

‫اﺻﻞ ‪22‬‬
‫ﻫﻤﻪ اﻓﺮاد ﻣﻠﺖ اﻋﻢ از زن و ﻣﺮد‪ ،‬در ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺴﺎوياﻧﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪23‬‬
‫ﻋﻘﻴﺪه و ﺣﻴﺜﻴﺖ و ﺟﺎن وﻣﺴﻜﻦ و ﺷﻐﻞ اﺷﺨﺎص ﻣﺤﺘﺮم و از ﺗﻌﺮض ﻣﺼﻮن اﺳﺖ ﻣﮕﺮ ﺑﻪ ﺣﻜﻢ ﻗﺎﻧﻮن‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪24‬‬

‫‪١٣٣‬‬
‫ﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﭘﺴﺘﻲ و ﻣﻜﺎﻟﻤﺎت ﺗﻠﻔﻨﻲ از ﺑﺎزرﺳﻲ و ﺿﺒﻂ ﻣﺼﻮن اﺳﺖ‪ .‬اﻓﺸﺎي ﻣﺨﺎﺑﺮات ﺗﻠﮕﺮاﻓﻲ وﺗﻠﻜﺲ‪ ،‬ﻋـﺪم ﻣﺨـﺎﺑﺮه آﻧﻬـﺎ و‬
‫ﺗﺠﺴﺲ از ﻃﺮﻳﻖ اﺳﺘﻤﺎع ﻣﻜﺎﻟﻤﻪﻫﺎي ﺗﻠﻔﻨﻲ ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ ﻣﮕﺮ ﺑﻪ ﺣﻜﻢ ﻗﺎﻧﻮن‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪25‬‬
‫ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت در ﻧﺸﺮ ﻣﻄﺎﻟﺐ و ﺑﻴﺎن ﻋﻘﺎﻳﺪ آزادﻧﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ در ﻧﺸﺮ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻋﻔﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻳﺎ ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺑﻪ ﺷﻌﺎﺋﺮ دﻳﻨﻲ‪ .‬اﺗﻬـﺎم و‬
‫اﻓﺘﺮا وﺗﻌﺮض ﺑﻪ ﺷﺮف و ﺣﻴﺜﻴﺖ و آﺑﺮوي اﺷﺨﺎص ﻳﺎ ﻧﺸﺮ اﻛﺎذﻳﺐ‪ ،‬ﺟﺮاﺋﻢ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ و ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﺠﺎزات و رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ را‬
‫ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪26‬‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ اﺣﺰاب‪ ،‬ﺟﻤﻌﻴﺖﻫﺎ واﻧﺠﻤﻦﻫﺎي دﻳﻨﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﻲ وﺻﻨﻔﻲ آزاد اﺳـﺖ ﻣﺸـﺮوط ﺑـﻪ اﻳﻨﻜـﻪ اﺻـﻮل اﺳـﺘﻘﻼل‪ ،‬آزادي‪،‬‬
‫ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ و وﺣﺪت ﻣﻠﻲ و اﺳﺎس ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ را ﻧﻘﺾ ﻧﻜﻨﻨﺪ‪ .‬ﺷﺮﻛﺖ اﻓﺮاد در اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﮔﺮوهﻫﺎ آزاد اﺳﺖ و ﻫـﻴﭽﻜﺲ را‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮان از ﺷﺮﻛﺖ در ﮔﺮوه دﻳﻨﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ دﻟﺨﻮاﻫﺶ ﻣﻨﻊ ﻛﺮد ﻳﺎ ﺑﻪ ﺷﺮﻛﺖ در ﻳﻜﻲ از اﻳـﻦ ﮔـﺮوهﻫـﺎ ﻣﺠﺒـﻮر‬
‫ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪27‬‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ آﻣﻴﺰ آزاد اﺳﺖ و ﻣﻘﺮرات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺟﺘﻤﺎع و راهﭘﻴﻤﺎﺋﻲ درﺧﻴﺎﺑﺎنﻫـﺎ وﻣﻴـﺪانﻫـﺎي ﻋﻤـﻮﻣﻲ‬
‫ﺑﻤﻮﺟﺐ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻌﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪28‬‬
‫ﻫﺮ ﻛﺲ ﺣﻖ دارد ﺷﻐﻠﻲ را ﻛﻪ ﺑﺪان ﻣﺎﻳﻞ اﺳﺖ و ﻣﺨﺎﻟﻒ اﺳﻼم و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪29‬‬
‫ﺣﻖ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﻴﻤﻪ ﺑﻬﺪاﺷﺖ‪ ،‬درﻣﺎن‪ ،‬ﺑﻴﻜﺎري‪ ،‬ﭘﻴﺮي واز ﻛﺎراﻓﺘﺎدﮔﻲ‪ ،‬ﺣﻘﻲاﺳﺖ ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ و دوﻟﺖ ﻣﻜﻠـﻒ اﺳـﺖ ﺑـﺮ ﻃﺒـﻖ‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از درآﻣﺪﻫﺎي ﻣﻠـﻲ اﻳـﻦ ﺑﻴﻤـﻪﻫـﺎ را ﺑـﺮاي ﻳـﻚ ﻳـﻚ اﻓـﺮاد ﻛﺸـﻮر ﺗـﺄﻣﻴﻦ ﻛﻨـﺪ و در اﻳـﻦ زﻣﻴﻨـﻪ‪،‬‬
‫ﻛﺸﺎورزان‪،‬ﻛﺎرﮔﺮان و ﮔﺮوهﻫﺎي ﻛﻢ درآﻣﺪ ﺣﻖ ﺗﻘﺪم دارﻧﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪30‬‬
‫ﺳﻠﺐ ﺗﺎﺑﻌﻴﺖ اﺷﺨﺎص ﻓﻘﻂ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ دوﻟﺖ دﻳﮕﺮي ﺗﺎﺑﻌﻴﺖ آﻧﻬﺎ را ﺑﭙﺬﻳﺮد‪ .‬اﺗﺒﺎع ﺧﺎرﺟﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ در‬
‫ﺣﺪود ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺑﻪ ﺗﺎﺑﻌﻴﺖ اﻳﺮان درآﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪31‬‬
‫ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﺣﻖ دارد ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر دادﺧﻮاﻫﻲ ﺑﻪ دادﮔﺎه ﺻﺎﻟﺢ رﺟﻮع ﻛﻨﺪ و ﻫﻴﭻﻛﺲ را ﻧﻤﻲﺗﻮان از دادﮔﺎﻫﻲ ﻛﻪ ﺑﻤﻮﺟـﺐ ﻗـﺎﻧﻮن‬
‫ﺑﺎﻳﺪ درﺑﺎره او ﺣﻜﻢ ﻛﻨﺪ ﻣﻨﺼﺮف ﻛﺮد و ﺑﻪ دادﮔﺎه دﻳﮕﺮي ﻓﺮﺳﺘﺎد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪32‬‬
‫اﺻﻞ ﺑﺮاﺋﺖ اﺳﺖ و ﻫﻴﭽﻜﺲ ﻣﺠﺮم ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد ﻣﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﺟﺮم او در دادﮔﺎه ﺻﺎﻟﺢ ﺛﺎﺑﺖ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪33‬‬

‫‪١٣٤‬‬
 ‫ﺣﻜﻢ ﺑﻪ ﻣﺠﺎزات واﺟﺮاءآن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪34‬‬
‫ﻫﻴﭻ ﻓﻌﻞ ﻳﺎ ﺗﺮك ﻓﻌﻠﻲ ﺟﺮم ﻣﺤﺴﻮب ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﮕﺮ ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از وﻗﻮع آن وﺿﻊ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪35‬‬
‫ﻫﻴﭻ ﻛﺲ را ﻧﻤﻲﺗﻮان دﺳﺘﮕﻴﺮﻛﺮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﺑﻪ ﺣﻜﻢ وﺗﺮﺗﻴﺒﻲ ﻛﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬درﺻﻮرت ﺑﺎزداﺷﺖ‪ ،‬ﻣﻮﺿﻮع اﺗﻬﺎم ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ‬
‫ذﻛﺮ دﻻﺋﻞ ﺣﺪاﻛﺜﺮ در ﻣﺪت ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎرﺳﺎﻋﺖ ﺑﻪ ﻣﺘﻬﻢ اﺑﻼغ ﺷﻮد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪36‬‬
‫ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺑﺪﻧﻲ ﻳﺎ رواﻧﻲ ﺟﻬﺖ اﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ‪ .‬اﺟﺒﺎر اﺷﺨﺎص ﺑﻪ ﺷﻬﺎدت ﻣﺠﺎز ﻧﻴﺴﺖ و ﭼﻨﻴﻦ ﺷﻬﺎدت ﻳﺎ اﻗـﺮار ﻳـﺎ‬
‫ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻓﺎﻗﺪ ارزش و اﻋﺘﺒﺎر اﺳﺖ‪.‬ﻣﺠﺎزات ﺗﺨﻠﻒ از اﻳﻦ اﺻﻞ را ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪37‬‬
‫ﻟﻄﻤﻪ ﺑﻪ ﺣﺮﻣﺖ و ﺣﻴﺜﻴﺖ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺣﻜﻢ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺎزداﺷﺖ‪ ،‬زﻧﺪاﻧﻲ ﻳﺎ ﺗﺒﻌﻴﺪ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺻﻮرت ﻛﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻤﻨﻮع و ﻣﻮﺟﺐ‬
‫ﻣﺠﺎزات اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪38‬‬
‫ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از اﻳﺮاﻧﻴﺎن را ﻧﻤﻴﺘﻮان از ﻣﺤﻞ اﻗﺎﻣﺖ ﺧﻮد ﺗﺒﻌﻴﺪ و ﻳﺎ از اﻗﺎﻣﺖ در ﻣﺤﻞ دﻟﺨﻮاﻫﺶ ﻣﻨﻊ ﻛﺮد‪ ،‬ﻳﺎ ﺑﻪ اﻗﺎﻣﺖ در ﻣﺤﻠـﻲ‬
‫ﻣﺠﺒﻮر ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬ﻣﮕﺮ در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻘﺮر ﻣﻲدارد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪39‬‬
‫ﻫﻴﭻ ﺣﻘﻲ را ﻧﻤﻴﺘﻮان ﺑﺮ ﺧﻼف ﻣﺒﺎﻧﻲ و ﻫﺪﻓﻬﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ آن ﺷﺪه ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮارداد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪40‬‬
‫ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ از راه ﻣﺸﺮوع ﺑﻪ دﺳﺖ آﻳﺪ ﻣﺤﺘﺮم اﺳﺖ و ﺣﺪود آن را ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪41‬‬
‫ﻫﻴﭻ ﻣﻠﻜﻲ را ﻧﻤﻴﺘﻮان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻴﺎز ﻋﻤﻮﻣﻲ از ﺻﺎﺣﺒﺶ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﮕﺮ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻗﺎﻧﻮن و ﭘﺮداﺧﺖ ﻗﻴﻤﺖ ﻋﺎدﻟﻪ آن‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪42‬‬
‫ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﺣﻖ دارد در ﺣﺪود ﻗﺎﻧﻮن از ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﺎدي و ﻣﻌﻨﻮي آﺛﺎر ﻋﻠﻤﻲ‪ ،‬ادﺑﻲ‪ ،‬ﻫﻨﺮي و ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺧﻮد ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪43‬‬
‫ﻫﻴﭽﻜﺲ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ اﻋﻤﺎل ﺣﻖ ﺧﻮﻳﺶ را وﺳﻴﻠﻪ اﺿﺮار ﺑﻪ ﻏﻴﺮ ﻳﺎ ﺗﺠﺎوز ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻗﺮاردﻫﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪44‬‬
‫زﻣﻴﻨﻬﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﻛﺸﺖ را ﺑﺪون ﻋﺬر ﻣﻮﺟﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮان ﻣﻌﻄﻞ ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﺿﻮاﺑﻂ ﺑﻪ اﺟﺮاي اﻳﻦ اﺻﻞ را ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪١٣٥‬‬
 ‫اﺻﻞ ‪45‬‬
‫ﺗﺒﺪﻳﻞ اراﺿﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻛﺸﺖ ﺑﻪ ﻏﻴﺮﻛﺸﺎورزي ﻣﻤﻨﻮﻋﺴﺖ ﻣﮕﺮ درﻣﻮارد ﺿﺮورت ﺑﻪ ﺣﻜﻢ ﻗﺎﻧﻮن‬

‫اﺻﻞ ‪46‬‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ و درﻳﺎﺋﻲ و ﻣﻌﺎدن وﺟﻨﮕﻞ ﻫﺎ و ﺑﻴﺸﻪﻫﺎ و رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ و آﺑﻬﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ دﻳﮕﺮ و اراﺿﻲ ﻣﻮات و ﻣﺮاﺗﻊ از اﻣﻮال‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ اﺳﺖ و ﻧﺤﻮه اداره و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪47‬‬
‫ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ ﺧﺼﻮﺻﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻛﺸﺎورزي ﻳﺎ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻲ در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ وﺳﻴﻠﻪ اﺿﺮار ﻳﺎ ﺗﺠﺎوز ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺷـﻮد ﺑـﺎ ﺗﺼـﻮﻳﺐ‬
‫ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ‪ ،‬ﻣﻠﻲ اﻋﻼم ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ ‪ :‬ﻗﻮه ﻣﻘﻨﻨﻪ‬

‫ﻣﺒﺤﺚ اول ‪ :‬ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ‬
‫اﺻﻞ ‪48‬‬
‫ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ از ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﻠﺖ ﻛﻪ ﺑﻄﻮرﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﺑﺎ رأي ﻣﺨﻔﻲ ا ﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﺷـﻮﻧﺪ ﺗﺸـﻜﻴﻞ ﻣـﻲﮔـﺮدد‪ .‬ﻣﺼـﻮﺑﺎت‬
‫اﻛﺜﺮﻳﺖ اﻳﻦ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﻣﻠﺖ ﻻزم اﻻﺟﺮاﺳﺖ‪ .‬ﺷﺮاﻳﻂ اﻧﺘﺨـﺎب ﺷـﻮﻧﺪﮔﺎن واﻧﺘﺨـﺎب ﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن را ﻗـﺎﻧﻮن ﻣﻌـﻴﻦ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪﻛﺮد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪49‬‬
‫دوره ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﻲ درﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ ﭼﻬﺎر ﺳﺎل اﺳﺖ‪ .‬اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻫﺮ دوره ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻴﺶ از ﭘﺎﻳﺎن دوره ﻗﺒﻞ ﺑﻌﻤﻞ آﻳﺪ ﺑﻄﻮرﻳﻜـﻪ‬
‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ در ﻫﻴﭻ ﺻﻮرت ﺑﺪون ﻣﺠﻠﺲ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪50‬‬
‫ﻋﺪه ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ دوﻳﺴﺖ وﻫﻔﺘﺎد ﻧﻔﺮ اﺳﺖ و ﭘﺲ از ﻫﺮ دهﺳﺎل در ﺻﻮرت زﻳﺎد ﺷـﺪن ﺟﻤﻌﻴـﺖ ﻛﺸـﻮر‪،‬‬
‫درﻫﺮ ﺣﻮزه اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﻫﺮ ﺻﺪوﭘﻨﺠﺎه ﻫﺰار ﻧﻔﺮ ﻳﻚ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه اﺿﺎﻓﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬زرﺗﺸﺘﻴﺎن و ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﻛﺸﻮر ﻫﺮ ﻛﺪام ﻳﻚ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه و ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن دو ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ و در ﺻﻮرت اﻓﺰاﻳﺶ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻳﻦ اﻗﻠﻴﺖﻫـﺎ ﺑـﺎزاء ﻫـﺮ‬
‫ﻳﻜﺼﺪ وﭘﻨﺠﺎه ﻫﺰار ﻧﻔﺮ اﺿﺎﻓﻲ ﻳﻚ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه اﺿﺎﻓﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ ‪ .‬ﻣﻘﺮرات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪51‬‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻴﺶ از رﺳﻤﻴﺖ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻣﺠﻠﺲ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ زﻳﺮ ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻧﺎﻣﻪ ﻳﺎد ﻛﻨﻨﺪ و ﻣﺘﻦ ﻗﺴﻢ ﻧﺎﻣﻪ را اﻣﻀﺎء ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫"ﻣﻦ‪ ،‬اﻣﻀﺎء ﻛﻨﻨﺪه اﻳﻦ ورﻗﻪ ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻗﺎدر ﻣﺘﻌﺎل و ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ وﺷﺮف اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺧﻮد ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻣﻲﺧﻮرم ﻛﻪ ﻧﮕﻬﺒـﺎن دﺳـﺖ‬
‫آوردﻫﺎي اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻣﻠﺖ اﻳﺮان و ﻣﺒﺎﻧﻲ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺎﺷﻢ و ودﻳﻌﻪ اي را ﻛﻪ ﻣﻠﺖ ﺑﻪ ﻣﺎ ﺳﭙﺮده اﺳﺖ ﺑﺴﺎن اﻣﻴﻨـﻲ‬
‫ﻋﺎدل ﭘﺎﺳﺪاري ﻛﻨﻢ‪ .‬در اﻧﺠﺎم وﻇﺎﻳﻒ وﻛﺎﻟﺖ ﺗﻘﻮي ﭘﻴﺸﻪ ﻛﻨﻢ و ﻫﻤﻮاره ﺑﻪ اﺳﺘﻘﻼل و اﻋﺘﻼي ﻛﺸﻮر و ﺣﻔـﻆ ﺣﻘـﻮق ﻣﻠـﺖ‬
‫ﭘﺎﻳﺒﻨﺪ ﺑﺎﺷﻢ‪.‬از ﺣﺮﻳﻢ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ دﻓﺎع ﻛﻨﻢ و در ﮔﻔﺘﻪ ﻫﺎ و ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎ و ﺑﻴﺎن ﻋﻘﺎﻳﺪ ﺧﻮﻳﺶ ﺟﺰ ﺑﻪ اﺳﺘﻘﻼل ﻛﺸﻮر و آزادي‬
‫ﻣﺮدم ﻧﻴﻨﺪﻳﺸﻢ‪)".‬اﻗﻠﻴﺘﻬﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ اﻳﻦ ﺳﻮﮔﻨﺪ را ﺑﺎ ذﻛﺮ ﻛﺘﺎب آﺳﻤﺎﻧﻲ ﺧﻮد ﻳﺎد ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد(‪.‬‬

‫‪١٣٦‬‬
 ‫اﺻﻞ ‪52‬‬
‫ﺗﺮﺗﻴﺐ اﻧﺘﺨﺎب رﺋﻴﺲ و ﻫﻴﺄت رﺋﻴﺴﻪ را ﻣﺠﻠﺲ و ﺗﻌﺪاد ﻛﻤﻴﺴﻴﻮنﻫﺎ ودوره ﺗﺼـﺪي آﻧﻬـﺎ و اﻣـﻮر ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ ﻣـﺬاﻛﺮات و‬
‫اﻧﺘﻈﺎﻣﺎت ﻣﺠﻠﺲ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ آﺋﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ داﺧﻠﻲ ﻣﺠﻠﺲ ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪53‬‬
‫ﻣﺬاﻛﺮات ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻠﻨﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﮔﺰارش ﻛﺎﻣﻞ آن در روزﻧﺎﻣﻪ رﺳﻤﻲ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﺗﻘﺎﺿﺎي رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬـﻮر‬
‫ﻳﺎ ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ ﻳﺎﻳﻜﻲ از وزراء ﻳﺎ رﺋﻴﺲ ﻣﺠﻠﺲ ﻳﺎ ده ﻧﻔﺮ از ﻧﻤﺎﻳﻨـﺪﮔﺎن ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ ﺟﻠﺴـﻪ ي ﻣﺤﺮﻣﺎﻧـﻪ ﺑﺎﺣﻀـﻮر ﻫﻤـﻪ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻳﺎ ﺑﺎﺣﻀﻮر ﻋﺪه ﺧﺎص از آﻧﻬﺎ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرت اﺧﻴﺮ ﻣﺼﻮﺑﺎت اﻳﻦ ﮔﺮوه ﺧﺎص از ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن وﻗﺘـﻲ ﻣﻌﺘﺒـﺮ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪54‬‬
‫‪ -‬وزﻳﺮان ﺑﺎﺟﺘﻤﺎع ﻳﺎ ﺑﻪ اﻧﻔﺮاد ﺣﻖ ﺷﺮﻛﺖ در ﺟﻠﺴﺎت ﻣﺠﻠﺲ را دارﻧﺪ و در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﻻزم ﺑﺪاﻧﺪ ﻣﻜﻠﻒ ﺑﻪ ﺣﻀـﻮرﻧﺪ‬
‫وﻫﺮﮔﺎه ﺗﻘﺎﺿﺎ ﻛﻨﻨﺪ ﻣﻄﺎﻟﺒﺸﺎن اﺳﺘﻤﺎع ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬وزﻳﺮان ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻣﺸﺎوران ﺧﻮد راﻧﻴﺰ ﻫﻤﺮاه داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‬

‫ﻣﺒﺤﺚ دوم ‪ :‬ا ﺧﺘﻴﺎرات و ﺻﻼﺣﻴﺖ‬

‫اﺻﻞ ‪55‬‬
‫ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ درﻋﻤﻮم ﻣﺴﺎﺋﻞ و درﺣﺪود ﺻﻼﺣﻴﺖ ﻣﻘﺮر در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻗﺎﻧﻮن وﺿﻊ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪56‬‬
‫‪ -‬ﺳﻤﺖ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﻲ ﻗﺎﺋﻢ ﺑﻪ ﺷﺨﺺ اﺳﺖ و ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻔﻮﻳﺾ ﺑﻪ دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺴﺖ و ﻫﺮ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه در ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﻤﺎم ﻣﻠـﺖ ﻣﺴـﺌﻮﻟﻴﺖ دارد‪.‬‬
‫ﻣﺠﻠﺲ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ اﺧﺘﻴﺎر ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬاري را ﺑﻪ ﺷﺨﺺ ﻳﺎ ﻫﻴﺄﺗﻲ واﮔﺬار ﻛﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻲ درﻣﻮارد ﺿﺮروي ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ اﺧﺘﻴﺎر وﺿﻊ ﺑﻌﻀﻲ از‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ را ﺑﻪ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻫﺎي داﺧﻠﻲ ﺧﻮد ﺗﻔﻮﻳﺾ ﻛﻨﺪ‪.‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت اﻳﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ درﻣﺪﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﺼﻮرت‬
‫آزﻣﺎﻳﺸﻲ اﺟﺮا ﻣﻲﺷﻮد و ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻧﻬﺎﺋﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻣﺠﻠﺲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪57‬‬
‫‪ -‬ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻋﺎدي در ﺻﻼﺣﻴﺖ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻔﺎد اﻳﻦ ﻣﺎده ﻣﺎﻧﻊ از ﺗﻔﺴﻴﺮي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ دادرﺳﺎن درﻣﻘـﺎم‬
‫ﺗﻤﻴﺰ ﺣﻖ از ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪58‬‬
‫ﺑﻨﺎﻫﺎي دوﻟﺘﻲ واﻣﻮاﻟﻲ ﻛﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻧﻔﺎﻳﺲ ﻣﻠﻲ دارد ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻐﻴﺮ ﻧﻴﺴﺖ ﻣﮕﺮ ﺑﺎ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪59‬‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﺧﻄﻮط ﻣﺮزي ﻛﺸﻮر در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ ﻣﻤﻜﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺳﻪ ﭼﻬﺎرم ﻣﺠﻤﻮع ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺠﻠـﺲ ﺷـﻮراي ﻣﻠـﻲ‬
‫ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪60‬‬
‫دادن اﻣﺘﻴﺎز ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺮﻛﺘﻬﺎ وﻣﺆﺳﺴﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ واﻋﻄﺎي اﻣﺘﻴﺎز اﻧﺤﺼﺎر در اﻣﻮر ﺗﺠﺎرﺗﻲ وﺻﻨﻌﺘﻲ و ﻛﺸـﺎورزي وﻣﻌـﺎدن از‬
‫ﻃﺮف دوﻟﺖ ﺑﺪون ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ ﻣﻤﻨﻮﻋﺴﺖ‪.‬‬

‫‪١٣٧‬‬
 ‫اﺻﻞ ‪61‬‬
‫ﻋﻬﺪ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ وﻣﻘﺎوﻟﻪﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ وﻗﺮاردادﻫﺎي دﻳﮕﺮ از اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪62‬‬
‫اﺳﺘﺨﺪام ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن وﻣﺴﺘﺸﺎران ﺧﺎرﺟﻲ از ﻃﺮف دوﻟﺖ درﺣﺪ اﺣﺘﻴﺎج وﺿﺮورت ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺼـﻮﻳﺐ ﻣﺠﻠـﺲ ﺷـﻮراي ﻣﻠـﻲ‬
‫ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪63‬‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻦ و دادن وام وﻛﻤﻜﻬﺎي ﺑﺪون ﻋﻮض از ﻃﺮف دوﻟﺖ اﻋﻢ از داﺧﻠﻪ و ﺧﺎرﺟﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪64‬‬
‫ﻟﻮاﻳﺢ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﭘﺲ از ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻫﻴﺄت وزﻳﺮان ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻃﺮحﻫﺎي ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺣـﺪاﻗﻞ ‪15‬‬
‫ﻧﻔﺮ از ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن در ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻃﺮح اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪65‬‬
‫ﻃﺮحﻫﺎي ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ وﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎ و اﺻﻼﺣﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن درﺧﺼﻮص ﻟﻮاﻳﺢ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻋﻨﻮان ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺑﻪ ﺗﻘﻠﻴﻞ درآﻣﺪ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬
‫ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻲاﻧﺠﺎﻣﺪ‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻃﺮح در ﻣﺠﻠﺲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ در آن ﻃﺮﻳﻖ ﺟﺒﺮان ﻛﺎﻫﺶ درآﻣﺪ‬
‫ﻳﺎ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺟﺪﻳﺪ ﻧﻴﺰ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪66‬‬
‫ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻗﻮاﻧﻴﻨﻲ وﺿﻊ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ اﺻﻮل ﻣﺴﻠﻢ اﺳﻼم و ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻣﻐﺎﻳﺮت داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﺗﺸـﺨﻴﺺ‬
‫اﻳﻦ اﻣﺮ ﻃﺒﻖ اﺻﻞ ‪ 144‬ﺑﻌﻬﺪه ﺷﻮراي ﻧﮕﻬﺒﺎن ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪67‬‬
‫ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ ﺣﻖ ﺗﺤﻘﻴﻖ و ﺗﻔﺤﺺ درﻫﺮﻳﻚ از اﻣﻮر ﻛﺸﻮر را دارد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪68‬‬
‫ﺑﺮﻗﺮاري ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ‪ .‬ﻣﮕﺮ ﻫﻨﮕﺎم ﺟﻨﮓ ﺑﻪ ﺣﻜﻢ ﻗﺎﻧﻮن‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪69‬‬
‫درﻫﺮ ﻣﻮرد ﻛﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪهاي از وزﻳﺮ ﻣﺴﺌﻮل درﺑﺎره ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ از وﻇﺎﺋﻒ او ﺳﺌﻮال ﻛﻨﺪ‪ ،‬آن وزﻳﺮ ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻪ ﺟﻮاب اﺳﺖ و ﺟﻮاب‬
‫ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶ از ده روز ﺑﻪ ﺗﺎﺧﻴﺮ ﺑﻴﻔﺘﺪ ﻣﮕﺮ ﺑﺎ ﻋﺬر ﻣﻮﺟﻪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪70‬‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ دوﻟﺖ را اﺳﺘﻴﻀﺎح ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﺳﺘﻴﻀﺎح در ﺻﻮرﺗﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻃﺮح اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻣﻀﺎءده ﻧﻔﺮ از ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﺑﺮﺳـﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﺎﺳﺘﻴﻀﺎح ﺑﺎﻳﺪ ﻇﺮف ده روز از ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﻘﺪﻳﻢ آن‪ ،‬از ﻃﺮف دوﻟﺖ ﻳﺎ وزﻳﺮ ﻣﺴﺌﻮل داده ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺠﻠـﺲ ﭘـﺲ از اﺳـﺘﻤﺎع‬

‫‪١٣٨‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ دوﻟﺖ ﺑﻪ دوﻟﺖ رأي اﻋﺘﻤﺎد ﻳﺎرأي ﻋﺪم اﻋﺘﻤﺎد ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬در ﺻﻮرت اﺧﻴﺮ دوﻟﺖ ﻣﻌﺰول اﺳﺖ و ﻧﺨﺴﺖ وزﻳـﺮ ﻳـﺎ وزﻳـﺮ‬
‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻴﻀﺎح ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﻫﻴﺌﺖ دوﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪71‬‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺠﻠﺲ را ﻧﻤﻴﺘﻮان ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﻋﻘﺎﻳﺪي ﻛﻪ در ﻣﺠﻠﺲ اﻇﻬﺎر ﻛﺮده ﻳﺎ ﺑﻪ آراﺋﻲ ﻛﻪ درﻣﻘﺎم اﻳﻔﺎي وﻇﺎﺋﻒ ﻧﻤﺎﻳﻨـﺪﮔﻲ‬
‫ﺧﻮد دادهآﻧﺪ ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻳﺎ ﺗﻮﻗﻴﻒ ﻛﺮد‪ .‬وﻟﻲ اﮔﺮ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪهاي ﻣﺮﺗﻜﺐ ﺟﻨﺤﻪ ﻳﺎ ﺟﻨﺎﻳﺎﺗﻲ ﻣﺸﻬﻮد ﺷﻮد ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻮرد ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻗـﺮار‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮد ﺟﺮﻳﺎن ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ آﮔﺎﻫﻲ ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ ارﺗﻜﺎب ﺟﺮم ﻏﻴﺮﻣﺸﻬﻮد ﺑﺎﺷﺪ‪،‬ﺑﻪ ﺷـﺮط‬
‫ﺳﻠﺐ ﻣﺼﻮﻧﻴﺖ ﺗﺤﺖ ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪72‬‬
‫ﻫﻴﺄت وزﻳﺮان ﭘﺲ از ﺗﺸﻜﻴﻞ و ﻣﻌﺮﻓﻲ و ﭘﻴﺶ از ﻫﺮ اﻗﺪام دﻳﮕﺮ ﺑﺎﻳﺪاز ﻣﺠﻠﺲ رأي اﻋﺘﻤﺎد ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬در دوران ﺗﺼـﺪي ﻧﻴـﺰ در‬
‫ﻣﻮرد ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻬﻢ و ﻣﻮرد اﺧﺘﻼف‪ ،‬دوﻟﺖ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ از ﻣﺠﻠﺲ ﺗﻘﺎﺿﺎي رأي اﻋﺘﻤﺎد ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪73‬‬
‫ﻫﺮﻛﺲ ﺷﻜﺎﻳﺘﻲ از ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ اداره ﻛﺸﻮر ﻳﺎ ﺷﻴﻮه ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬاي ﻳﺎ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻗﻀﺎﺋﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ‬
‫اﻋﻼم ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮﮔﺎه ﺷﻜﺎﻳﺖ درﺑﺎه ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ او ﭘﺎﺳﺦ ﻛﺎﻓﻲ داده ﺷﻮد واﮔﺮ راﺟﻊﺑﻪ دوﻟﺖ ﻳﺎ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻗﻀﺎﺋﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ‬
‫وزارت ﻣﺴﺌﻮل ﻓﺮﺳﺘﺎده ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ ﻣﻮرد رﺳﻴﺪﮔﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪74‬‬
‫ﺑﺮاي ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻫﺮﭼﻪ ﺳﺮﻳﻌﺘﺮ رﻓﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﭘﻴﺸﺒﺮد اﺻﻼﺣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ‪ ،‬آﻣﻮزﺷﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ واﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺘﻀﻴﺎت‬
‫ﺑﻮﻣﻲ وﺟﻠﺐ ﻫﻤﻜﺎري ﻣﺮدم در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﺻﺪ‪ ،‬اداره اﻣﻮر ﻫﺮ روﺳﺘﺎ‪ ،‬ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻳﺎ اﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺑﺎ ﻧﻈﺎرت ﺷـﻮراﺋﻲ ﺑﻨـﺎم‬
‫ﺷﻮراي ده‪ ،‬ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻳﺎ اﺳﺘﺎن ﻛﻪ اﻋﻀﺎي آنرا ﻣﺮدم ﻫﻤﺎن ﻣﺤﻞ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺻﻮرت ﻣـﻲﮔﻴـﺮد‪ .‬ﺣـﺪود‬
‫اﺧﺘﻴﺎرات‪ ،‬وﻋﻤﻞ وﻧﺤﻮه ﻧﻈﺎرت ﺷﻮراﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮرو ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮاﺗﺐ آﻧﻬﺎ را ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ رﻋﺎﻳﺖ اﺻﻮل و ﺣﺪت ﻣﻠﻲ و ﺗﻤﺎﻣﻴﺖ ارﺿﻲ‬
‫وﺗﺎﺑﻌﻴﺖ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺮﻛﺰي ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻗﺎﻧﻮن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ ‪ :‬ﻗﻮه ﻣﺠﺮﻳﻪ‬

‫ﻣﺒﺤﺚ اول ‪ :‬رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري‬
‫اﺻﻞ ‪75‬‬
‫رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﺎم رﺳﻤﻲ ﻛﺸﻮر در اﻣﻮر داﺧﻠﻲ ورواﺑﻂ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ و ا ﺟﺮاي ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﺳﺖ وﺗﻨﻈﻴﻢ رواﺑـﻂ‬
‫ﻗﻮاي ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ و رﻳﺎﺳﺖ ﻗﻮه ﻣﺠﺮﻳﻪ را ﺑﻌﻬﺪه دارد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪76‬‬
‫رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺴﻠﻤﺎن و اﻳﺮاﻧﻲاﻻﺻﻞ و ﺗﺎﺑﻊ اﻳﺮان ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪77‬‬
‫رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري ﺑﺮاي ﻣﺪت ﭼﻬﺎرﺳﺎل از راه ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ آراء ﻋﻤﻮﻣﻲ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲ ﺷﻮد و اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺘﻮاﻟﻲ او ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي‬
‫ﻳﻚ دوره دﻳﮕﺮ اﻣﻜﺎن دارد‪.‬‬

‫‪١٣٩‬‬
 ‫اﺻﻞ ‪78‬‬
‫داوﻃﻠﺒﺎن اﺣﺮاز ﻣﻘﺎم رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﺑﺎﻳﺪ آﻣﺎدﮔﻲ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻄﻮر رﺳﻤﻲ اﻋﻼم ﻛﻨﻨﺪ ﻧﺤﻮه اﻧﺠﺎم اﻧﺘﺨﺎب رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري‬
‫را ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪79‬‬
‫رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري ﺑﻪ اﻛﺜﺮﻳﺖ ﻣﻄﻠﻖ آراء ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬وﻟﻲ ﻫﺮﮔﺎه در دور ﻧﺨﺴﺖ ﻫﻴﭽﻴـﻚ از داوﻃﻠﺒـﺎن‬
‫ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﭼﻨﻴﻦ اﻛﺜﺮﻳﺘﻲ ﺑﺪﺳﺖ آورد‪ ،‬روز ﺟﻤﻌﻪ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ ﺑﺮاي ﺑﺎر دوم رأي ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﻣـﻲﺷـﻮد‪ ،‬در دور دوم ﺗﻨﻬـﺎ دو ﻧﻔـﺮ از‬
‫داوﻃﻠﺒﺎﻧﻲ ﻛﻪ دور ﻧﺨﺴﺖ آراءﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺪﺳﺖ آوردهاﻧﺪ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻟﻴﻜﻦ اﮔﺮ ﺑﻌﻀﻲ از داوﻃﻠﺒـﺎن ﺑﺮﻧـﺪه آن دوره‪ ،‬از‬
‫ﺷﺮﻛﺖ در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻣﻨﺼﺮف ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب از ﻣﻴﺎن دو داوﻃﻠﺒـﻲ ﺻـﻮرت ﻣـﻲﮔﻴـﺮد ﻛـﻪ ﺑـﻴﺶ از دﻳﮕـﺮان رأي داﺷـﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬ﺷﻮراي ﻧﮕﻬﺒﺎن ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺑﺮ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻧﻈﺎرت وﻧﺘﻴﺠﻪ را اﻋﻼم ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ دوره اﻧﺘﺨﺎب رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري‬
‫اﻧﺠﻤﻦ ﻋﺎﻟﻲ ﻧﻈﺎر ﻛﻪ ﻃﺒﻖ آﺋﻴﻦﻧﺎﻣﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ اﻧﺘﺨﺎب رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري را ﺑﺮﻋﻬﺪه دارد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪80‬‬
‫اﻧﺘﺨﺎب رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻜﻤﺎه ﭘﻴﺶ از ﭘﺎﻳﺎن دوره رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري اﻧﺘﺨﺎب ﺷـﻮد ودر ﻓﺎﺻـﻠﻪ اﻧﺘﺨـﺎب‬
‫رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮري ﺟﺪﻳﺪ وﭘﺎﻳﺎن دوره رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﺳﺎﺑﻖ‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري ﭘﻴﺸﻴﻦ وﻇﺎﺋﻒ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري را اﻧﺠـﺎم ﻣـﻲ‬
‫دﻫﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪81‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه ده روز ﭘﻴﺶ از روز رأي ﮔﻴﺮي ﻳﻜﻲ از داوﻃﻠﺒﺎن ﻓﻮت ﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺑﻪ ﻣﺪت دوﻫﻔﺘﻪ ﺑﻪ ﺗﺎﺧﻴﺮ ﻣﻴﺎﻓﺘﺪ‪ ،‬اﮔﺮ در ﻓﺎﺻﻠﻪ‬
‫دور ﻧﺨﺴﺖ و دور دوم ﻧﻴﺰ ﻳﻜﻲ از دو ﻧﻔﺮ ﺣﺎﺋﺰ اﻛﺜﺮﻳﺖ دور ﻧﺨﺴﺖ ﻓﻮت ﻛﻨﺪ ﻣﻬﻠﺖ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪82‬‬
‫رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري درﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ در ﺟﻠﺴﻪاي ﻛﻪ ﺑﺎﺣﻀﻮر رﺋﻴﺲ دﻳﻮاﻧﻌﺎﻟﻲ ﻛﺸﻮر و اﻋﻀﺎي ﺷـﻮراي ﻧﮕﻬﺒـﺎن ﻗـﺎﻧﻮن‬
‫اﺳﺎﺳﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻧﺎﻣﻪ زﻳﺮ را ﻗﺮاﺋﺖ واﻣﻀﺎءﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫"ﻣﻦ‪ ،‬ﺑﻌﻨﻮان رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري در ﭘﻴﺸﮕﺎه ﻣﻠﺖ اﻳﺮان‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻗﺎدر‪ ،‬ﻣﺘﻌﺎل و ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻳﺎد ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻛـﻪ ﭘﺎﺳـﺪار‬
‫ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ وﻧﮕﺎﻫﺒﺎن دﻳﻦ رﺳﻤﻲ ﻛﺸﻮر ﺑﺎﺷﻢ و ﻫﻤﻪ وﺟﻮد و اﺳﺘﻌﺪاد و ﺻﻼﺣﻴﺖ ﺧﻮﻳﺶ را وﻗـﻒ ﺧـﺪﻣﺖ ﺑـﻪ ﻣـﺮدم و‬
‫اﻋﺘﻼء ﻛﺸﻮر و ﺗﺮوﻳﺞ اﺧﻼق و ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ از ﺣﻖ وﻋﺪاﻟﺖ ﺳﺎزم‪ ،‬از آزادي و ﺣﺮﻣﺖ اﺷﺨﺎص و ﺣﻘﻮﻗﻲ از ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳـﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﺑﺮاي ﻣﻠﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻛﻨﻢ و در ﺣﺮاﺳﺖ از ﻣﺮزﻫﺎ و اﺳﺘﻘﻼل ﺳﻴﺎﺳﻲ و اﻗﺘﺼﺎدي وﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻛﺸـﻮر از ﻫـﻴﭻ‬
‫اﻗﺪاﻣﻲ درﻳﻎ ﻧﻮرزم و ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺎﻧﺖ از ﺧﺪاوﻧﺪ و ﭘﻴﺮوي از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ و اﺋﻤﻪ اﻃﻬﺎر ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻗﺪرﺗﻲ را ﻛﻪ ﻣﻠﺖ ﺑﻌﻨـﻮان اﻣـﺎﻧﺘﻲ‬
‫ﻣﻘﺪس ﺑﻤﻦ ﺳﭙﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻮن اﻣﻴﻨﻲ ﭘﺎرﺳﺎ و ﻓﺪاﻛﺎر ﻧﮕﺎﻫﺪار ﺑﺎﺷﻢ و آﻧﺮا ﺑﻪ ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻣﻠﺖ ﭘﺲ از ﺧﻮد ﺑﺴـﭙﺎرم و از ﻫـﺮ‬
‫ﮔﻮﻧﻪ ﺧﻮدﻛﺎﻣﮕﻲ ﺑﭙﺮﻫﻴﺰم"‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪83‬‬
‫ﺗﻮﺷﻴﺢ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺑﺎ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر اﺳﺖ وﻟﻲ ﺧﻮدداري او از ﺗﻮﺷﻴﺢ ﻗﺎﻧﻮن در ﻣﻬﻠﺖ ﻣﻘﺮر‪ ،‬ﺟﺰء ﻣﻮارد ﻣﺼﺮح در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ‪،‬‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ اﺟﺮاي ﻗﻮاﻧﻴﻦ را ﭘﺲ از اﻧﻘﻀﺎي ﻣﻬﻠﺖ ﺗﻮﺷﻴﺢ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺳﺎزد‪ ،‬ﻳﺎ ﺑﻪ ﺗﺎﺧﻴﺮ اﻧﺪازد‪ .‬ﻣﻬﻠـﺖ ﺗﻮﺷـﻴﺢ ﻗـﺎﻧﻮن ده روز از‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ اﺑﻼغ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻪ ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪84‬‬

‫‪١٤٠‬‬
‫رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﺣﻖ دارد در ﻣﻬﻠﺖ ﺗﻮﺷﻴﺢ‪ ،‬ﻣﺼﻮﺑﺎت ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ را ﻛﻪ ﺑﺮ ﺧﻼف ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻳﺎاﺻﻮل ﻣﺴﻠﻢ و اﺣﻜﺎم‬
‫ﺷﺮﻋﻲ ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ‪،‬ﺑﺎ ذﻛﺮ دﻻﻳﻞ ﺧﻮد‪ ،‬ﺑﺮاي اﺻﻼح و ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺠﺪد آن ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪ‪ ،‬در اﻳﻨﺼﻮرت ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻛﻪ ﭘﺲ از ﺷﻮر‬
‫دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ ﻣﻲرﺳﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻇﺮف ﻣﻬﻠﺖ ﻣﻘﺮر ﺑﻪ ﺗﻮﺷﻴﺢ ﺑﺮﺳﺪ و ﻫﺮﮔﺎه رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري آن را ﺑـﺎز‬
‫ﻫﻢ ﻣﺘﻌﺎرض ﺑﺎ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻳﺎ اﺻﻮل ﻣﺴﻠﻢ و اﺣﻜﺎم ﺷﺮﻋﻲ ﺑﺪاﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺮاﺗﺐ را ﺑﻪ ﺷﻮراي ﻧﮕﻬﺒﺎن اﻋﻼم ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪85‬‬
‫در اﻣﻮر ﻣﺎﻟﻲ ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﻫﺮﮔﺎه رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري اﺟﺮاي ﻗﺎﻧﻮن را ﺑﻪ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﻧﺒﻴﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮ در آﻧﺮا ﺑـﺎ ذﻛـﺮ دﻻﻳـﻞ از‬
‫ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺨﻮاﻫﺪ وﻟﻲ ﭘﺲ از ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﺠﺪد ﺑﺎﻳﺪ آﻧﺮا ﺗﻮﺷﻴﺢ ﻛﻨﺪ‪ .‬درﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺗـﺎ ﭘﺎﻳـﺎن ﻣﻬﻠـﺖ ﺗﻮﺷـﻴﺢ‬
‫اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪86‬‬
‫در ﻣﻮاردﻳﻜﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر‪ ،‬ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻋﻬﺪﻧﺎﻣﻪ ﻳﺎ ﻻﻳﺤﻪاي ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﭘﺮﺳﻲ ﮔﺬارده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻬﻠﺖ ﺗﻮﺷﻴﺢ ﻗﺎﻧﻮن از‬
‫ﺗﺎرﻳﺨﻲ آﻏﺎز ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻫﻤﻪ ﭘﺮﺳﻲ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺷﻮراي ﻧﮕﻬﺒﺎن اﻋﻼم ﮔﺮدد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪87‬‬
‫رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ را اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪88‬‬
‫رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر در ﺣﺪود اﺧﺘﻴﺎرات ﺧﻮﻳﺶ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻠﺖ ﻣﺴﺌﻮل اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪89‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه ﺑﻴﻦ ﻗﻮه ﻣﺠﺮﻳﻪ و ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ اﺧﺘﻼف ﻧﻈﺮ ﺑﻮﺟﻮد آﻳﺪ و ﺗﻮاﻓﻖ ﻣﻤﻜﻦ ﻧﮕﺮدد‪ ،‬رﺋـﻴﺲ ﺟﻤﻬـﻮر ﻣﻴﺘﻮاﻧـﺪ از راه‬
‫ﻫﻤﻪ ﭘﺮﺳﻲ‪ ،‬اﻧﺤﻼل ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮرا را ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﻠﺖ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ و در ﺻﻮرت اﻧﺤﻼل ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺟﺪﻳﺪ ﻣﺠﻠﺲ اﻋﻼم‬
‫و ﺗﺮﺗﻴﺒﻲ داده ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺟﺪﻳﺪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻃﻲ ﺷﺶ ﻫﻔﺘﻪ از ﺗﺎرﻳﺦ اﻧﺤﻼل‪ ،‬ﻛﺎرﺧﻮد را آﻏﺎز ﻛﻨﺪ‪ .‬رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬـﻮر در ﻫـﺮ‬
‫دورهي رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﻓﻘﻂ ﻳﻜﺒﺎر ﻣﻲﺗﻮا ﻧﺪ از اﻳﻦ ﺣﻖ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪90‬‬
‫اﻋﻼم ﻋﻔﻮ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﺲ از ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ ﺑﺎ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﺣـﻖ دارد در ﺣـﺪود‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺠﺎزات ﻣﺤﻜﻮﻣﺎت را ﺗﺨﻔﻴﻒ دﻫﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪91‬‬
‫اﻋﻄﺎي ﻧﺸﺎنﻫﺎ وﻋﻨﺎوﻳﻦ اﻓﺘﺨﺎري دوﻟﺖ ﺑﺎ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪92‬‬
‫رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر اﺳﺘﻮار ﻧﺎﻣﻪ ﺳﻔﻴﺮان اﻋﺰاﻣﻲ ﺑﻪ ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ را اﻣﻀﺎء ﻣﻲﻛﻨﺪ و اﺳﺘﻮار ﻧﺎﻣﻪ ﺳﻔﻴﺮان ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺑﻴﮕﺎﻧـﻪ را‬
‫ﻣﻲﭘﺬﻳﺮد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪93‬‬

‫‪١٤١‬‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﻞ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺑﺎ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر اﺳﺖ‪ .‬رﺋﻴﺲ ﻛﻞ ﺳﺘﺎد ارﺗﺶ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻫﻴﺄت وزﻳـﺮان و‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺐ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪94‬‬
‫اﻣﻀﺎي ﻋﻬﺪﻧﺎﻣﻪﻫﺎي دوﻟﺖ اﻳﺮان ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ دوﻟﺖﻫﺎ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻣﻀﺎي ﭘﻴﻤﺎنﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺗﺤﺎدﻳﻪﻫﺎي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑـﺎ رﺋـﻴﺲ‬
‫ﺟﻤﻬﻮر ﻳﺎ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ او اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺲ از ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪95‬‬
‫اﻋﻼن ﺟﻨﮓ وﻣﺘﺎرﻛﻪ آن و ﭘﻴﻤﺎن ﺻﻠﺢ ﭘﺲ از ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ ﺑﺎ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر اﺳﺖ ﻣﮕـﺮ در ﻣـﻮارد ﻓـﻮري و‬
‫اﺿﻄﺮاري ﻛﻪ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﺑﺎ ﻣﺸﻮرت ﻫﻴﺄت وزﻳﺮان ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪96‬‬
‫رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر در ﺻﻮرت ﻟﺰوم ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از ﻃﺮﻳﻖ ﭘﻴﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ در ﻣﺠﻠﺲ ﻗﺮاﺋﺖ ﻣﻲﺷﻮد ﻧﻈﺮﻫـﺎي ﺧـﻮد را‬
‫ﺑﺎﻃﻼع ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ اﻳﻦ ﭘﻴﺎم ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪97‬‬
‫در ﻣﻮرد ﻏﻴﺒﺖ ﻳﺎ ﺑﻴﻤﺎري رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر‪ ،‬ﺷﻮراﺋﻲ ﺑﻨﺎم ﺷﻮراي ﻣﻮﻗﺖ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬـﻮري ﻣﺮﻛـﺐ از ‪ :‬ﻧﺨﺴـﺖ وزﻳـﺮ‪ ،‬رﺋـﻴﺲ‬
‫ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ و رﺋﻴﺲ دﻳﻮاﻧﻌﺎﻟﻲ ﻛﺸﻮر‪ ،‬وﻇﺎﺋﻒ او رااﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﻣﺸﺮوط ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﻋﺬر رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﺑـﺮاي ﻣـﺪﺗﻲ‬
‫ﭘﻴﺶ از دو ﻣﺎه ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪98‬‬
‫درﺻﻮرت ﻓﻮت ﻳﺎ ﻛﻨﺎرهﮔﻴﺮي رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﻳﺎ ﺑﻴﻤﺎري ﻃﻮﻻﻧﻲ و ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮﺟﺒﺎﺗﻴﻜﻪ ﻣﺎﻧﻊ از اﺟﺮاي وﻇﺎﺋﻒ وي ﺷﻮد‪ ،‬وﻇـﺎﺋﻒ‬
‫وا ﺧﺘﻴﺎرات رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﺑﺎﺳﺘﺜﻨﺎي اﺧﺘﻴﺎر ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ درﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺼﻮﺑﺎت ﻣﺠﻠـﺲ و اﻗـﺪام ﺑـﻪ ﻫﻤـﻪ‬
‫ﭘﺮﺳﻲ ﻣﻮﻗﺖ ﺑﺎ ﺷﻮراي ﻣﻮﻗﺖ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﺖ و اﻳﻦ ﺷﻮرا ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻜﻤﺎه وﺣﺪاﻛﺜﺮ ﭘﻨﺠﺎه روز ﭘﺲ از اﺣﺮاز آن ﻧﺴﺒﺖ‬
‫ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﺟﺪﻳﺪ اﻗﺪام ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪99‬‬
‫درﻣﺪﺗﻲ ﻛﻪ وﻇﺎﺋﻒ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﺑﻌﻬﺪه ﺷﻮراي ﻣﻮﻗﺖ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﺖ ﻧﻤﻲﺗﻮان دوﻟﺖ را اﺳﺘﻴﻀﺎح ﻛﺮد ﻳـﺎ ﺗﺠﺪﻳـﺪ‬
‫ﻧﻈﺮ در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ را ﻋﻨﻮان ﻛﺮد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪100‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﻻزم ﺑﺪاﻧﺪ‪ ،‬ﺟﻠﺴﻪ ﻫﻴﺄت وزﻳﺮان در ﺣﻀﻮر وي وﺑﺮﻳﺎﺳﺖ او ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪101‬‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺐﻧﺎﻣﻪ و آﺋﻴﻦﻧﺎﻣﻪ دوﻟﺖ‪ ،‬ﭘﺲ از ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻫﻴﺄت وزﻳﺮان ﺑﺎﻃﻼع رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﻣﻲرﺳﺪ و در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ ﻣﺼـﻮﺑﻪﻫـﺎ را ﺑـﺮ‬
‫ﺧﻼف ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺑﻴﺎﺑﺪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻫﻴﺄت وزﻳﺮان ﺑﻔﺮﺳﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪102‬‬

‫‪١٤٢‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﺑﻪ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻳﺎ ﺗﻮﻃﺌﻪ ﻋﻠﻴﻪ اﻣﻨﻴﺖ ﻛﺸﻮرﻣﺘﻬﻢ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ا ﺗﻬﺎم او رﺳﻴﺪﮔﻲ ﻛﻨﺪ‬
‫و اﮔﺮ ﺳﻪ ﭼﻬﺎرم ﻫﻤﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺠﻠﺲ رأي ﺑﻪ ﺗﻌﻘﻴﺐ اودادﻧﺪ ﻫﻴﺄت ﻋﻤﻮﻣﻲ دﻳﻮان ﻋﺎﻟﻲ ﻛﺸﻮر ﺑﻪ اﺗﻬـﺎم رﺳـﻴﺪﮔﻲ و ﺑـﺮ‬
‫ﻃﺒﻖ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﻣﺠﺎزات او را ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ از رأي ﻣﺠﻠﺲ ﺑﻪ ﺗﻌﻘﻴﺐ‪ ،‬ﺗﺎ ﺻﺪور رأي ﻧﻬﺎﺋﻲ دﻳـﻮان ﻋـﺎﻟﻲ ﻛﺸـﻮر‬
‫رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر از ﻣﻘﺎم ﺧﻮد ﻣﻌﻠﻖ اﺳﺖ و وﻇﺎﺋﻒ او را ﺷﻮراي ﻣﻮﻗﺖ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮر اﻧﺠﺎم ﻣﻲ دﻫﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺒﺤﺚ دوم ‪ :‬ﻫﻴﺄت وزﻳﺮان‬

‫اﺻﻞ ‪103‬‬
‫وزراء ﺑﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ و ﺗﺼﻮﻳﺐ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﻣﻌﻴﻦ وﺑﺮاي ﮔﺮﻓﺘﻦ رأي اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ‪ .‬اداره‬
‫اﻣﻮر ﻛﺸﻮر ﺑﻌﻬﺪه ﻫﻴﺄت وزﻳﺮان و ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ اﺟﺮاﻳﻲ ﻛﻠﻴﻪ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻛﺸﻮري و ﻟﺸﮕﺮي ﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﻴﺄت اﺳﺖ ﺗﻌﺪاد وزﻳﺮان و‬
‫ﺣﺪود ﺻﻼﺣﻴﺖ ﻫﺮ ﻳﻚ از آﻧﺎن را ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪104‬‬
‫رﻳﺎﺳﺖ ﻫﻴﺄت وزﻳﺮان ﺑﺎ ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻛﺎر وزﻳﺮان ﻧﻈﺎرت دارد و ﺑـﺎ اﺗﺨـﺎذ ﺗـﺪاﺑﻴﺮ ﻻزم ﺑـﻪ ﻫﻤﺎﻫﻨـﮓ ﺳـﺎﺧﺘﻦ‬
‫ﺗﺼﻤﻴﻢﻫﺎي دوﻟﺖ ﻣﻲﭘﺮدازد و ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎري وزﻳﺮان ﺧﻂ ﻣﺸﻲ ﺳﻴﺎﺳﻲ دوﻟﺖ را ﺗﻌﻴﻦ و اﺟﺮاي ﻗﻮاﻧﻴﻦ را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻴﻜﻨﺪ‪ .‬ﻧﺨﺴﺖ‬
‫وزﻳﺮ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺠﻠﺲ ﻣﺴﺌﻮل اﻗﺪاﻣﺎت وزﻳﺮان اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪105‬‬
‫ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻴﻜﻪ ﻣﻮرد اﻋﺘﻤﺎد ﻣﺠﻠﺲ اﺳﺖ در ﺳﻤﺖ ﺧﻮد ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ اﺳﺘﻌﻔﺎي دوﻟﺖ ﺑـﻪ رﺋـﻴﺲ ﺟﻤﻬـﻮر ﺗﻘـﺪﻳﻢ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد و ﺗﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ دوﻟﺖ ﺟﺪﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻪ وﻇﺎﺋﻒ ﺧﻮد اداﻣﻪ ﻣﻲ دﻫﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪106‬‬
‫ﻫﻴﭽﻜﺲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎم ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮي و وزارت ﺑﺮﺳﺪ ﻣﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن و اﻳﺮاﻧﻲاﻻﺻﻞ و ﺗﺎﺑﻊ اﻳﺮان ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪107‬‬
‫‪ -‬ﻫﻴﺄت وزﻳﺮان در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ ﻣﺴﺌﻮل اﺳﺖ و ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺧﻮد اداﻣﻪ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ در اﺟﺮاي وﻇﺎﺋﻒ ﺧـﻮد‬
‫ﻣﻮرد اﻋﺘﻤﺎد ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪108‬‬
‫ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺗﺼﻮﻳﺐ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر وزﻳﺮي را ﻋﺰل ﻛﻨﺪ ودﻳﮕﺮي را ﺑﺠﺎي او ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﺪ‪ ،‬وﻟـﻲ ﻫﺮﮔـﺎه ﭘـﺲ از اﺑـﺮاز‬
‫اﻋﺘﻤﺎد ﻣﺠﻠﺲ ﺑﻪ دوﻟﺖ‪ ،‬ﻧﻴﻤﻲ از اﻋﻀﺎي ﻫﻴﺄت وزﻳﺮان ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﻨﺪ‪ ،‬دوﻟﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺠﺪداً ﺗﻘﺎﺿﺎي رأي اﻋﺘﻤﺎد ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪109‬‬
‫ﻫﺮﻳﻚ از وزﻳﺮان ﻣﺴﺌﻮل وﻇﺎﺋﻒ ﺧﺎص ﺧﻮﻳﺶ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺠﻠﺲ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ در اﻣﻮرﻳﻜﻪ ﺑﺘﺼﻮﻳﺐ ﻫﻴـﺄت وزﻳـﺮان ﻣـﻲرﺳـﺪ‬
‫ﻣﺴﺌﻮل اﻋﻤﺎل دﻳﮕﺮان ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪110‬‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﻮارديﻛﻪ ﻫﻴﺄت وزﻳﺮان ﻳﺎ وزﻳﺮي ﻣﺄﻣﻮر ﺗﺪوﻳﻦ آﺋﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎي اﺟﺮاﺋﻲ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻫﻴﺄت وزﻳﺮان ﺣﻖ دارد ﺑﺮاي‬
‫اﻧﺠﺎم وﻇﺎﺋﻒ اداري و ﺗﺄﻣﻴﻦ اﺟﺮاي ﻗﻮاﻧﻴﻦ وﺗﻨﻈﻴﻢ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي اداري ﺑﻮﺿﻊ ﺗﺼﻮﻳﺐﻧﺎﻣﻪ و آﺋﻴﻦﻧﺎﻣـﻪ و ﻧﻈﺎﻣﻨﺎﻣـﻪ ﺑﭙـﺮدازد‪،‬‬

‫‪١٤٣‬‬
‫وﻟﻲ ﻣﻔﺎد اﻳﻦ ﻣﻘﺮرات ﻫﻴﭽﮕﺎه ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﺘﻦ وروح ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﺮﻳﻚ از وزﻳﺮان ﻧﻴـﺰ در ﺣـﺪود وﻇـﺎﺋﻒ ﺧـﻮﻳﺶ و‬
‫ﻣﺼﻮﺑﺎت ﻫﻴﺄت وزﻳﺮان‪ ،‬ﺣﻖ وﺿﻊ آﺋﻴﻦﻧﺎﻣﻪ و ﺻﺪور ﺑﺨﺸﻨﺎﻣﻪ را دارد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪111‬‬
‫ﺻﻠﺢ دﻋﺎوي راﺟﻊ ﺑﻪ اﻣﻮال ﻋﻤﻮﻣﻲ ودوﻟﺘﻲ و ارﺟﺎع آن ﺑﻪ داوري ﻣﻮﻛﻮل ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻫﻴﺄت وزﻳﺮان در ﻫﺮ ﻣﻮرد اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪112‬‬
‫ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ و وزﻳﺮان در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻳﺎ ﺗﻮﻃﺌﻪ ﻋﻠﻴﻪ اﻣﻨﻴﺖ ﻛﺸﻮر ﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬اﺗﻬﺎم آﻧﻬﺎ درﻣﺠﻠﺲ ﻣﻮرد رﺳﻴﺪﮔﻲ‬
‫ﻗﺮارﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ و ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ اﻛﺜﺮﻳﺖ ﻣﺠﻠﺲ رأي داد ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻣﺘﻬﻢ در ﺻﻼﺣﻴﺖ ﻫﻴﺄت ﻋﻤـﻮﻣﻲ دﻳﻮاﻧﻌـﺎﻟﻲ ﻛﺸـﻮر اﺳـﺖ و‬
‫ﻣﺠﺎزات اﻳﻦ ﺟﺮاﺋﻢ ﺗﺎﺑﻊ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻋﻤﻮﻣﻲاﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪113‬‬
‫رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ اﺗﻬﺎم رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري و ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ و وزﻳﺮان درﻣﻮرد ﺟﺮاﺋﻢ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﭘﺲ از ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠـﻲ‪ ،‬در‬
‫دادﮔﺎهﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ دادﮔﺴﺘﺮي اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻣﺒﺤﺚ ﺳﻮم ‪ :‬اﻣﻮر ﻣﺎﻟﻲ‬

‫اﺻﻞ ‪114‬‬
‫ﻫﻴﭻ ﻧﻮع ﻣﺎﻟﻴﺎت وﺿﻊ ﻧﻤﻲﺷﻮد ﻣﮕﺮ ﺑﻤﻮﺟﺐ ﻗﺎﻧﻮن‪ ،‬ﻣﻮارد ﻣﻌﺎﻓﻴﺖ و ﺑﺨﺸﻮدﮔﻲ و ﺗﺨﻔﻴـﻒ ﻣﺎﻟﻴـﺎﺗﻲ ﻧﻴـﺰ ﺑﻤﻮﺟـﺐ ﻗـﺎﻧﻮن‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪115‬‬
‫‪ -‬ﻧﻈﺎم ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻋﺎدﻻﻧﻪ و ﻣﺮدﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﭼﻨﺎن ﺑﺮﻗﺮار ﺷﻮد ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺲ از ﻣﻮاﻫﺐ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﻬﺮه ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮد‪ ،‬ﺑﺎر ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ را ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺪوش ﻛﺸﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪116‬‬
‫ﺑﻮدﺟﻪ ﻛﻞ ﻛﺸﻮر ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺒﻲ ﻛﻪ در ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻘﺮر ﻣﻲﺷﻮد از ﻃﺮف دوﻟﺖ ﺗﻬﻴﻪ وﺑﺮاي ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠـﻲ ﺗﺴـﻠﻴﻢ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ در ارﻗﺎم ﺑﻮدﺟﻪ ﻧﻴﺰ ﺗﺎﺑﻊ ﻣﺮاﺗﺐ ﻣﻘﺮر در ﻗﺎﻧﻮن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪117‬‬
‫ﻛﻠﻴﻪ درﻳﺎﻓﺖﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ دوﻟﺖ در ﺣﺴﺎﺑﻬﺎي ﺧﺰاﻧﻪداري ﻛﻞ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﻣﻴﺸﻮد و ﺗﻤـﺎم ﭘﺮداﺧـﺖﻫـﺎ در ﺣـﺪود اﻋﺘﺒـﺎرات‬
‫ﻣﺼﻮب ﺑﻤﻮﺟﺐ ﻗﺎﻧﻮن اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪118‬‬
‫دﻳﻮان ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻛﺸﻮر وﺳﺎزﻣﺎن واداره اﻣﻮر آن در ﺗﻬﺮان وﻣﺮاﻛﺰ اﺳﺘﺎﻧﻬﺎ ﺑﻤﻮﺟﺐ ﻗﺎﻧﻮن ﺗﺸﻜﻴﻞ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪119‬‬
‫ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ ﻋﺪه ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺴﺘﺸﺎر دﻳﻮان ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺒﻲ ﻛﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻴﻜﻨﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪١٤٤‬‬
 ‫اﺻﻞ ‪120‬‬
‫دﻳﻮان ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻛﻠﻴﻪ ﺣﺴﺎﺑﻬﺎي وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﻣﺆﺳﺴﺎت و ﺷﺮﻛﺘﻬﺎي دوﻟﺘﻲ و ﺳﺎﻳﺮ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎﺋﻲ ﻛـﻪ ﺑﻨﺤـﻮي از اﻧﺤـﺎءاز‬
‫ﺑﻮدﺟﻪ ﻛﻞ ﻛﺸﻮر اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺒﻲ ﻛﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻘﺮر ﻣﻲ دارد رﺳﻴﺪﮔﻲ و ﻳﺎﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ و ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﺧﻮاﻫـﺪ‬
‫ﻛﺮد ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻫﺰﻳﻨﻪاي از اﻋﺘﺒﺎرات ﻣﺼﻮب ﺗﺠﺎوز ﻧﻜﺮده و ﻫﺮ وﺟﻬﻲ درﻣﺤﻞ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻣﺼﺮف رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﺴﺎﺑﻬﺎ واﺳﻨﺎد و‬
‫ﻣﺪارك ﻣﺮﺑﻮط را ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﺎﻧﻮن ﺟﻤﻊآوري وﻻﻳﺤﻪ ﺗﻔﺮﻳﻎ ﺑﻮدﺟﻪ ﻫﺮ ﺳﺎل را ﺑﺎﻧﻀﻤﺎم ﻧﻈﺮات ﺧﻮد ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ ﺗﺴﻠﻴﻢ‬
‫ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺒﺤﺚ ﭼﻬﺎرم ‪ :‬ارﺗﺶ‬

‫اﺻﻞ ‪121‬‬
‫ارﺗﺶ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﭘﺎﺳﺪاري از اﺳﺘﻘﻼل وﺗﻤﺎﻣﻴﺖ ارﺿﻲ ﻛﺸﻮر را ﺑﻌﻬﺪه دارد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪122‬‬
‫ﻫﻴﭻ اﻓﺴﺮ و ﺳﺮﺑﺎز ﺧﺎرﺟﻲ ﺑﺨﺪﻣﺖ ﻧﻈﺎم اﻳﺮان ﻗﺒﻮل ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻋﺒﻮر ﻳﺎ اﻗﺎﻣﺖ ﻧﻴﺮوي ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺧﺎرﺟﻲ از ﻛﺸﻮر ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ رﻋﺎﻳﺖ‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻛﺸﻮر‪ ،‬آﻧﻬﻢ ﺑﺎ ﺗﺸﺨﻴﺺ و ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺳﻪ ﭼﻬﺎرم ﻛﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪123‬‬
‫ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺳﺎﻻﻧﻪ از ﻃﺮف ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در آن ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺧﺮﻳﺪ اﺳﻠﺤﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﺮاﺣﺖ ﻣﻌﻴﻦ‬
‫و ﺿﺮورت ﺗﻬﻴﻪ اﻧﻮاع آن ﺗﻮﺟﻴﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪124‬‬
‫اﺳﺘﻘﺮار ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﭘﺎﻳﮕﺎه ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺧﺎرﺟﻲ‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﻌﻨﻮان اﺳﺘﻔﺎدهﻫﺎي ﺻﻠﺢ آﻣﻴﺰ در اﻳﺮان ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪125‬‬
‫ﺗﺮﻓﻴﻊ درﺟﻪ ﻧﻈﺎﻣﻴﺎن و ﺳﻠﺐ آن ﺑﻤﻮﺟﺐ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ ‪ :‬ﻗﻮه ﻗﻀﺎﺋﻴﻪ‬

‫اﺻﻞ ‪126‬‬
‫ﻣﺤﺎﻛﻢ دادﮔﺴﺘﺮي ﻣﺮﺟﻊ رﺳﻤﻲ ﺗﻈﻠﻤﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﺤﺎﻛﻢ وﺗﻌﻴﻴﻦ ﺻﻼﺣﻴﺖ ﻣﺤﺎﻛﻢ ﻣﻨﻮط ﺑﻪ ﺣﻜﻢ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺖ‬
‫و ﻛﺴﻲ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻫﻴﺞ ﻋﻨﻮان دادﮔﺎﻫﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪127‬‬
‫ﻗﻮه ﻗﻀﺎﺋﻴﻪ ﻣﺴﺘﻘﻞ و رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﺿﺎﻣﻦ اﺳﺘﻘﻼل آن اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ ﻗﻀﺎﺋﻲ در ﺣﺪود اﺻﻞ ‪ 138‬اﻳﻦ ﻗـﺎﻧﻮن ﻟـﻮازم و‬
‫ﻣﻘﺘﻀﻴﺎت اﻳﻦ اﺳﺘﻘﻼل را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲآورد ودر ﺣﻔﻆ آن ﺑﺎ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﻫﻤﻜﺎري ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪128‬‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﺤﺎﻛﻢ اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﺟﺰ در ﻣﻮارد ﻣﺼﺮح در اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﻣﻤﻜﻦاﺳﺖ ﺑﺮﺧﻲ از ﺷﻌﺐ ﻣﺤـﺎﻛﻢ ﻋﻤـﻮﻣﻲ‬
‫ﺑﻨﻮع ﺧﺎﺻﻲ از دﻋﺎوي رﺳﻴﺪﮔﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫‪١٤٥‬‬
 ‫اﺻﻞ ‪129‬‬
‫دﻳﻮاﻧﻌﺎﻟﻲ ﻛﺸﻮر ﺑﻤﻨﻈﻮر ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ اﺟﺮاي درﺳﺖ ﻗﻮاﻧﻴﻦ در ﻣﺤﺎﻛﻢ و اﻳﺠﺎد وﺣﺪت روﻳﻪ ﻗﻀﺎﺋﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪130‬‬
‫ﻗﻀﺎت ﻣﺤﺎﻛﻢ را ﻧﻤﻲﺗﻮان از ﻣﻘﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺷﺎﻏﻞ آﻧﻨﺪ ﺑﻄﻮر ﻣﻮﻗﺖ ﻳﺎ داﺋﻢ ﺑﺪون ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ و ﺛﺒﻮت ﺟﺮم ﻣﻨﻔﺼـﻞ ﻛـﺮد ﻳـﺎ ﻣﺤـﻞ‬
‫ﺧﺪﻣﺖ ﻳﺎ ﺳﻤﺖ آﻧﻬﺎ را ﺑﺪون رﺿﺎي آﻧﺎن ﺗﻐﻴﻴﺮ داد‪.‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺤﻞ و ﺳﻤﺖ ﺑﺎزﭘﺮﺳﺎن ﺑﺎ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺷﻮراي ﻋـﺎﻟﻲ ﻗﻀـﺎﺋﻲ ﻣﻤﻜـﻦ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪131‬‬
‫دادﮔﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﺣﻜﻢ ﻫﺮ دﻋﻮي را ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ وﺳﺎﻳﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺣﻘﻮق اﻋﻼم ﻛﻨﺪ و ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻄﻮر ﻋﻤﻮم رأي دﻫـﺪ و ﻗﺎﻋـﺪه‬
‫ﺑﻮﺟﻮد آورد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪132‬‬
‫اﺣﻜﺎم دادﮔﺎهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺴﺘﺪل وﺣﺎوي ﻣﻮاد ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ و اﺻﻮﻟﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻃﺒﻖ آﻧﻬﺎ ﺣﻜﻢ ﺻﺎدر ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬و ﺗﺨﻠﻒ از اﻳﻦ اﺻﻞ‬
‫ﻣﻮﺟﺐ ﻧﻘﺾ ﺣﻜﻢ در دﻳﻮان ﻛﺸﻮر ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪133‬‬
‫ﻣﺤﺎﻛﻤﺎت ﻋﻠﻨﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد ﻣﮕﺮ آﻧﻜﻪ ﺑﺎ ﺗﺸﺨﻴﺺ دادﮔﺎه ﻋﻠﻨﻲ ﺑﻮدن ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻧﻈﻢ ﻳﺎ ﻣﻨﺎﻓﻲ ﻋﻔﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪134‬‬
‫رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﺟﺮاﺋﻢ ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ در ﻣﺤﺎﻛﻢ دادﮔﺴﺘﺮي و ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﻫﻴﺄت ﻣﻨﺼﻔﻪ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪135‬‬
‫ﻗﺎﺿﻲ ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﺣﻜﻢ ﻫﺮ دﻋﻮي را در ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺑﻴﺎﺑﺪ و ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﺳﻜﻮت ﻳﺎ ﻧﻘﺾ ﻳﺎ اﺟﻤﺎل و ﻳﺎ ﺗﻌـﺎرض ﻗـﻮاﻧﻴﻦ از‬
‫ﺻﺪور ﺣﻜﻢ اﻣﺘﻨﺎع ورزد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪136‬‬
‫در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﻗﺎﺿﻲ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺣﻜﻢ دﻋﺎوي ﺣﻘﻮق را در ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﻪ ﺑﻴﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﻟﻬﺎم از ﻗﻮاﻋـﺪ ﺷـﺮع‪ ،‬ﻋـﺮف وﻋـﺎدت‬
‫ﻣﺴﻠﻢ و آﻧﭽﻪ ﻋﺪاﻟﺖ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻋﻤﻮﻣﻲ اﻗﺘﻀﺎ دارد‪ ،‬ﺣﻜﻢ ﻗﻀﻴﻪ را ﺻﺎدر ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪137‬‬
‫ﻗﻀﺎت دادﮔﺎهﻫﺎ ﻣﻜﻠﻔﻨﺪ از اﺟﺮاي ﺗﺼﻮﻳﺐﻧﺎﻣﻪ و آﺋﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و ﻧﻈﺎﻣﻨﺎﻣﻪﻫﺎي دوﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﺎ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻳﺎ ﺧـﺎرج از ﺣـﺪود‬
‫وﻇﺎﺋﻒ ﻗﻮه ﻣﺠﺮﻳﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺧﻮدداري ﻛﻨﻨﺪ و ﻫﺮ ذﻳﻨﻔﻌﻲ ﺣﻖ دارد اﺑﻄﺎل اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﻘﺮرات را از ﺷﻮراي دوﻟﺘﻲ ﺑﺨﻮاﻫﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪138‬‬
‫ﺑﺮاي رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﺟﺮاﺋﻢ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ وﻇﺎﺋﻒ ﺧﺎص ﻧﻈﺎﻣﻲ‪ ،‬ﻣﺤﺎﻛﻢ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻗﺎﻧﻮن ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪١٤٦‬‬
‫ﺑﻪ ﺟﺮاﺋﻢ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻧﻈﺎﻣﻴﺎن و ﺑﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﺟﺮاﺋﻢ اﻓﺴﺮان ودرﺟﻪ داران و اﻓـﺮاد و ﻛﺎرﻣﻨـﺪان ﺷـﻬﺮﺑﺎﻧﻲ وژاﻧـﺪارﻣﺮي در ﻣﺤـﺎﻛﻢ‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ رﺳﻴﺪﮔﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪139‬‬
‫ﺷﻮراﻳﻌﺎﻟﻲ ﻗﻀﺎﺋﻲ اداره اﻣﻮر ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻗﻮه ﻗﻀﺎﺋﻴﻪ اﻋﻢ از اﺳﺘﺨﺪام و ﻧﺼﺐ وﻋﺰل ﻗﻀﺎت و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺤﻞ ﻣﺄﻣﻮرﻳـﺖ و ﺗﻌﻴـﻴﻦ‬
‫ﻣﺸﺎﻏﻞ وﺗﺮﻓﻴﻊ آﻧﺎن و ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻨﻬﺎ را ﺑﻌﻬﺪه دارد‪ ،‬اﻳﻦ ﺷﻮرا ﻣﺮﻛﺐ اﺳﺖ از ‪:‬‬
‫ﺳﻪ ﻧﻔﺮ از ﻣﺴﺘﺸﺎران ﻳﺎ رؤﺳﺎي ﺷﻌﺐ دﻳﻮان ﻋﺎﻟﻲ ﻛﺸﻮر ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب آن دﻳﻮان‪.‬‬
‫ﺷﺶ ﻧﻔﺮ از ﻗﻀﺎﺋﻲ ﻛﻪ داراي ﻻاﻗﻞ ده ﺳﺎل ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﻗﻀﺎﺋﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺒﻲ ﻛﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫رﺋﻴﺲ دﻳﻮاﻧﻌﺎﻟﻲ ﻛﺸﻮر ﻛﻪ رﻳﺎﺳﺖ ﺷﻮري را ﻧﻴﺰ ﺑﻌﻬﺪه دارد‪.‬‬
‫دادﺳﺘﺎن ﻛﻞ ﻛﺸﻮر ‪.‬‬
‫اﻋﻀﺎي اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﺷﻮري ﺑﻪ ﻣﺪت ﭘﻨﺞ ﺳﺎل اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺎر ﺑﻴﻦ اﻋﻀﺎي ﺷﻮري وﺳﺎزﻣﺎن آﻧﺮا ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪140‬‬
‫ﺣﻜﻢ اﻧﺘﺼﺎب رﺋﻴﺲ دﻳﻮاﻧﻌﺎﻟﻲ ﻛﺸﻮر و رؤﺳﺎي ﺷﻌﺐ و ﻣﺴﺘﺸﺎران ودادﺳﺘﺎن ﻛﻞ ﻛﺸﻮر ﺑﻪ اﻣﻀﺎي رﺋـﻴﺲ ﺟﻤﻬـﻮر ﺻـﺎدر‬
‫ﻣﻲﺷﻮد و ﺳﺎﻳﺮ اﺣﻜﺎم ﺑﻪ اﻣﻀﺎي وزﻳﺮ دادﮔﺴﺘﺮي ﻣﻲرﺳﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ ‪ :‬دﻳﻮان ﻋﺪاﻟﺖ اداري‬

‫اﺻﻞ ‪141‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﺷﻜﺎﻳﺎت‪ ،‬ﺗﻈﻠﻤﺎت و اﻋﺘﺮاﺿﺎت ﻣﺮدم ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺄﻣﻮرﻳﻦ‪ ،‬واﺣﺪﻫﺎ ﻳﺎ آﺋﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫـﺎي دوﻟﺘـﻲ‪ ،‬واﺣﻘـﺎق‬
‫ﺣﻘﻮق آﻧﻬﺎ دﻳﻮاﻧﻲ ﺑﻨﺎم دﻳﻮان ﻋﺪاﻟﺖ اداري ﺗﺄﺳﻴﺲ ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﺣﺪود واﺧﺘﻴﺎرات و ﻧﺤﻮه ﻋﻤـﻞ اﻳـﻦ دﻳـﻮان را ﺑـﺎ رﻋﺎﻳـﺖ‬
‫اﺳﺘﻘﻼل ﻗﻮه ﻗﻀﺎﺋﻴﻪ‪ ،‬ﻗﺎﻧﻮن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ ‪ :‬ﺷﻮراي ﻧﮕﻬﺒﺎن ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ‬

‫اﺻﻞ ‪142‬‬
‫ﺑﻤﻈﻮر ﭘﺎﺳﺪاري‪ ،‬از ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ از ﻧﻈﺮ اﻧﻄﺒﺎق ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻋﺎدي ﺑﺎ آن‪ ،‬ﺷﻮراي ﻧﮕﻬﺒﺎن ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺑﺎ ﺗﺮﻛﻴﺐ زﻳـﺮ ﺗﺸـﻜﻴﻞ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬
‫ﭘﻨﺞ ﻧﻔﺮ از ﻣﻴﺎن ﻣﺠﺘﻬﺪان در ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺷﺮﻋﻲ ﻛﻪ آﮔﺎه ﺑﻪ ﻣﻘﺘﻀﺎت زﻣﺎن ﻫﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ اﻳـﻦ ﭘـﻨﺞ ﻧﻔـﺮ را از‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺖ اﺳﺎﻣﻲ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﻣﺮاﺟﻊ ﻣﻌﺮوف ﺗﻘﻠﻴﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺶ ﻧﻔﺮاز ﺻﺎﺣﺒﻨﻈﺮان درﻣﺴﺎﺋﻞ ﺣﻘﻮﻗﻲ‪ ،‬ﺳﻪ ﻧﻔﺮاز اﺳﺎﺗﻴﺪ داﻧﺸﻜﺪهﻫﺎي ﺣﻘﻮق ﻛﺸﻮر و ﺳﻪ ﻧﻔﺮاز ﻗﻀـﺎت دﻳـﻮان ﻋـﺎﻟﻲ‬
‫ﻛﺸﻮر ﻛﻪ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ از دو ﮔﺮوه ﻣﺰﺑﻮر اﻧﻨﺘﺨﺎب ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪143‬‬
‫اﻳﻦ اﺷﺨﺎص ﺑﺮاي ﻣﺪت ده ﺳﺎل اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ وﻟﻲ در ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ دوره‪ ،‬ﭘﺲ از ﭘﻨﺞ ﺳﺎل از ﻫﺮ ﮔﺮوه دو ﻧﻔـﺮ ﺑﻘﻴـﺪ ﻗﺮﻋـﻪ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﻨﺪ واﻧﺘﺨﺎب ﻣﺠﺪد اﻋﻀﺎءﻣﻤﻜﻦ ﻧﻴﺴﺖ رﻳﺎﺳﺖ ﺷﻮرا ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب اﻋﻀﺎي آن اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪144‬‬

‫‪١٤٧‬‬
‫ﺷﻮراي ﻧﮕﻬﺒﺎن ﺑﻪ درﺧﻮاﺳﺖ ﻳﻜﻲ از ﻣﺮاﺟﻊ ﻣﻌﺮوف ﺗﻘﻠﻴﺪ‪ ،‬ﻳﺎ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﻳﺎ رﺋﻴﺲ دﻳﻮاﻧﻌﺎﻟﻲ ﻛﺸـﻮر ﻳـﺎ دادﺳـﺘﺎن ﻛـﻞ‬
‫ﻛﺸﻮر‪ ،‬ﺻﻼﺣﻴﺖ رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ را ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺸﺮوط ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ از ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﻮﺷﻴﺢ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻴﺶ از ﻳﻜﻤﺎه ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪145‬‬
‫در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ ﺷﻮري ﻗﺎﻧﻮن ﺳﻨﺪي را ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺻﺮﻳﺢ ﺑﺎ اﺻﻮل ﻣﺴﻠﻢ ﺷﺮﻋﻲ ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺮ اﺻﻮل اﻳﻦ ﻗـﺎﻧﻮن ﻣﺘﻌـﺎرض ﺑـﺎ‬
‫ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺑﺪاﻧﺪ‪ ،‬آﻧﺮا ﺑﺮاي ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮ ﺑﺎ ذﻛﺮ دﻻﻳﻞ ﺗﻌﺎرض ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺮ ﻣﻲﮔﺮداﻧﺪ و ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ دﻻﻳﻞ ذﻛﺮ ﺷﺪه‬
‫ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮ ﺑﻌﻤﻞ ﻣﻲآورد‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪146‬‬
‫ﺗﺼﻤﻴﻢﻫﺎي ﺷﻮراي ﻧﮕﻬﺒﺎن ﺑﺎ رأي ﺣﺪاﻗﻞ دو ﺳﻮم اﻋﻀﺎءﻣﻌﺘﺒﺮاﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪147‬‬
‫‪ -‬ﺷﻮراي ﻧﮕﻬﺒﺎن ﻧﻈﺎرت ﺑﺮاﻧﺘﺨﺎب رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ آراءﻋﻤﻮﻣﻲ )رﻓﺮاﻧﺪوم( را ﻧﻴﺰ ﺑﻌﻬﺪه دارد‪.‬‬
‫درﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﺎ آراء ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ از ﻃﺮف رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﻳﺎ دو ﺳﻮم از ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺠﻠﺲ ﺷـﻮراي ﻣﻠـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ و ﺑـﺮاي‬
‫اﺟﺮاء ﺑﻪ ﺷﻮراي ﻧﮕﻬﺒﺎن ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﻳﺎزدﻫﻢ‬
‫اﺻﻞ ‪148‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه اﻛﺜﺮﻳﺖ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ ﻳﺎ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﺑﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻫﻴﺄت وزﻳﺮان ﻟﺰوم ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮ در ﻳﻚ ﻳـﺎ ﭼﻨـﺪ‬
‫اﺻﻞ از ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ را ﻋﻨﻮان ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻃﺮح ﻳﺎ ﻻﻳﺤﻪ ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮ از ﻃﺮف ﻣﺠﻠﺲ ﻳﺎ ﻫﻴـﺄت وزﻳـﺮان ﺗﻬﻴـﻪ و ﻣـﻮرد ﺑﺮرﺳـﻲ‬
‫ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ واﻗﻊ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﺘﻦ ﭘﺲ از ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺳﻪ ﭼﻬﺎرم ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ رﻓﺮاﻧﺪوم ﻣﻮرد ﺗﺎﺋﻴـﺪ‬
‫ﻣﻠﺖ ﻗﺮار ﮔﻴﺮداﺻﻞ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻮدن ﻧﻈﺎم ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ ﻛﺸﻮر ﻣﺸﻤﻮل اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪149‬‬
‫ﻫﻴﭽﻜﺲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻴﺶ از ﻳﻜﻲ از ﻣﻘﺎمﻫﺎي زﻳﺮ را دارا ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻗﺒﻮل ﻣﻘﺎم دﻳﮕﺮ ﺑﻤﻨﺰﻟﻪ اﺳﺘﻌﻔﺎي از ﻣﻘﺎم ﻧﺨﺴﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮر‪ ،‬ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮي و ﻧﻴﺎﺑﺖ آن وزارت و ﻗﺎﺋﻢ ﻣﻘﺎﻣﻲ وﻣﻌﺎوﻧﺖ آن‪ ،‬اﺳﺘﺎﻧﺪاري و ﻓﺮﻣﺎﻧﺪاري‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﻨـﺪﮔﻲ ﻣﺠﻠـﺲ‬
‫ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ‪ ،‬ﻋﻀﻮﻳﺖ در ﺷﻮراي ﻧﮕﻬﺒﺎن ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻋﻀﻮﻳﺖ در ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ ﻗﻀﺎﺋﻲ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ در ﻣﻮرد ﺗﺼﺪي‬
‫وزارﺗﺨﺎﻧﻪﻫﺎي دﻳﮕﺮ از اﻳﻦ ﻗﺎﻋﺪه ﻣﺴﺘﺜﻨﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺻﻞ ‪150‬‬
‫ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻳﺎد ﺷﺪه در اﺻﻞ ﭘﻴﺶ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﺼﺪي ﻣﻘﺎم ﻗﻀـﺎءو دادﺳـﺘﺎﻧﻲ )ﺟـﺰ در ﻣـﻮرد ﻋﻀـﻮﻳﺖ ﻗﻀـﺎت در ﺷـﻮراي ﻧﮕﻬﺒـﺎن‬
‫وﺷﻮراﻳﻌﺎﻟﻲ ﻗﻀﺎﺋﻲ( و ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ وﻇﻴﻔﻪ اداري دوﻟﺘﻲ و ﻫﺮ ﻧﻮع ﺷﻐﻞ در ﻣﺆﺳﺴﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﻳﺎ ﺑﺨﺸﻲ از ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ آن ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑـﻪ‬
‫دوﻟﺖ ﻳﺎ ﻣﺆﺳﺴﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲاﺳﺖ و ﻧﻴﺰ ﺑﺎ رﻳﺎﺳﺖ و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻋﺎﻣﻞ ﻳﺎ ﻋﻀﻮﻳﺖ درﻫﻴﺄﺗﻬﺎي ﻣـﺪﻳﺮه اﻧـﻮاع ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺷـﺮﻛﺘﻬﺎي‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻲ و ﻳﺎ وﻛﺎﻟﺖ دادﮔﺴﺘﺮي و ﻣﺸﺎوره ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻣﻨﺎﻓﺎت دارد‪ .‬ﺳﻤﺖﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ در دا ﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ و ﻣﺆﺳﺴـﺎت ﻋﻠﻤـﻲ از‬
‫اﻳﻦ ﻗﺎﻋﺪه ﻣﺴﺘﺜﻨﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ ‪:‬‬

‫اﺻﻞ ‪151‬‬

‫‪١٤٨‬‬
‫در رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي ﮔﺮوﻫﻲ )رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن( ﻛﻪ دوﻟﺘﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬آزادي اﻧﺘﺸﺎر اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ رﺳﺎﻧﻪﻫـﺎ ﺗﺤـﺖ‬
‫ﻧﻈﺎرت ﻣﺸﺘﺮك ﻗﻮاي ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ اداره ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و ﺗﺮﺗﻴﺐ آﻧﺮا ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪١٤٩‬‬
 ‫ﺿﻤﻴﻤﻪ‪: 3‬‬

‫ﻣﻴﺜﺎق‬
‫ﺷﻮراي ﺟﺒﻬﺔ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻠّﻲ‬

‫دﻛﺘﺮ ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻣﺮدم‬

‫ﺑﺴﻢ اﻟﻪ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﻴﻢ‬

‫ﻣﺮدم اﻳﺮان‪ ،‬زﻧﺎن و ﻣﺮدان‪ ،‬ﮔﺮوه ﻫﺎ و اﺣﺰاب ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻃﺮﻓﺪار اﺳﺘﻘﻼل‪ ،‬آزادي و ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬وﻗﺘﻲ آﺧﺮﻳﻦ ﺿـﺮﺑﻪ‬
‫ﻫﺎ ﺑﻪ ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪه آزادﻳﻬﺎ وارد ﮔﺮدﻳﺪ و ﻣﺪﻋﻴﺎن در ﻃﺮﻳﻖ ﻫﻤﻮار ﻛﺮدن راه واﺑﺴﺘﮕﻲ ﻫﺎ را دﻳﺪم‪ ،‬ﺑﻪ آﺧﺮﻳﻦ ﭘﻴﺎم آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨـﻲ‬
‫ﻛﻪ در ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه ﺑﻪ اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﺪ ﭘﺎﺳﺦ رد دادم‪ .‬اﻳﺸﺎن ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺑﻪ ﻧﺎﺑﻮد ﻛﺮدن آزادﻳﻬﺎ اﻋﺘﺮاض ﻧﻜﻨﻢ و ﺑـﺎ‬
‫ﺑﺎﻧﺪ ﺣﺎﻛﻢ از درِ ﺳﺎزش درآﻳﻢ و ﺑﺮ ﺗﺼﺮف ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻗﺎﻧﻮن ﭼﻮن ﺷﻮراي ﻗﻀﺎﺋﻲ و ﺷﻮراي ﻧﮕﻬﺒﺎن و ﻣﺠﻠﺲ و ﻫﻴﺌﺖ وزﻳﺮان و‬
‫روزﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ و رادﻳﻮ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ‪ ...‬ﺻﺤﻪ ﺑﮕﺬارم‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري و ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﻞ ﻗﻮا را ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﺣﻔﻆ ﻣﻲ ﻛﻨﻢ و اﮔـﺮ ﭼﻨـﻴﻦ‬
‫ﻧﻜﻨﻢ ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ اﻳﺴﺘﺎده اﻧﺪ )ﻳﻌﻨﻲ ﺗﺎ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﻮﻗﻴﻒ و اﻋﺪام( ﻛﻮﺷﺶ ‪ 17‬ﻣﺎﻫﻪ اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ در ﻓﻬﻤﺎﻧﺪن اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﻛـﻪ‬
‫ﻋﻨﺎوﻳﻨﻲ ﻧﻈﻴﺮ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري و ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﻞ ﻗﻮا ﺑﺮاي ﺧﺪﻣﺖ ﺑﻪ ﻫﺪف ﻫﺎي اﻧﻘﻼب اﺳﺖ ﻛـﻪ اﺳـﺘﻘﻼل و آزادي اﺳـﺎس‬
‫ﺷﺎن را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ دﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺠﺎﻳﻲ ﻧﺮﺳﻴﺪ و ﻫﻤﭽﻨﺎن ﮔﻤﺎن ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻣﻬـﺎ ﺑﺎﻟﻨﻔﺴـﻪ اﺻـﺎﻟﺖ دارﻧـﺪ و‬
‫اﻧﺴﺎن ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻫﺪﻓﻬﺎ را ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﺣﻔﻆ آﻧﻬﺎ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺧﻮد ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺮده اﻧﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺟﺰ اﻳﻦ ﺑﺎور‬
‫ﻛﻨﻨﺪ؟ ﺑﻬﺮ رو‪ ،‬وﻗﺘﻲ اﺳﺘﻘﻼل و آزادي از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻨﺪ و رژﻳﻢ ﻛﻨﻮﻧﻲ ﺧﺎﺻﻪ ﻫﺎي رژﻳﻢ ﭘﻴﺸﻴﻦ را ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺨـﻮد ﭘـﺬﻳﺮﻓﺖ‪ ،‬و‬
‫ﻣﺤﻞ ﺗﺮدﻳﺪ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﻛﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﺎ ﻧﻔﻮذ ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ دارد ﺑﺪﺳﺖ ﺣﺎﻛﻤﺎن ﻛﻨﻮﻧﻲ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن واﻗﻌﻲ اﺳﺘﻘﺮار رژﻳﻢ دﻟﺨﻮاﻫﺸـﺎن را از‬
‫ﻣﻴﺎن ﻣﻲ ﺑﺮد در ﻣﻘﺎم اﻧﺴﺎن ﻣﺴﺌﻮل و ﻣﻨﺘﺨﺐ و ﻃﺮف اﻋﺘﻤﺎد ﺷﻤﺎ ﻣﺮدم ﺑﺮ آن ﺷﺪم ﻛﻪ راه اﺳﺘﻘﺎﻣﺖ را در ﭘـﻴﺶ ﺑﮕﻴـﺮم و‬
‫ﺑﺮاي ﻧﺠﺎت اﻧﻘﻼب و ﺗﺪاوم آن اﺻﻮﻟﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از اﻧﻘﻼب ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و ﻃﻲ دو ﺳﺎل و ﻧﻴﻢ از ﺑﻴﻦ ﺑﺮده ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬در اﻳﻦ‬
‫ﻣﻴﺜﺎق ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﻨﻢ و از ﻫﻤﻪ ﺑﺨﻮاﻫﻢ ﺑﺪان ﺑﭙﻴﻮﻧﺪﻧﺪ‪ ،‬آﻧﺮا اﻣﻀﺎء ﻛﻨﻨﺪ و ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﺟﺎن و دل در ﺗﺤﻘﻖ آن ﺑﻜﻮﺷﻨﺪ و ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﻛﻪ از‬
‫ﻫﻤﺎن زﻣﺎن ﻛﻪ در آﻧﻬﺎ اراده ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮي و ﭘﻴﺮوزي ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪ‪ ،‬ﭘﻴﺮوزي ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭘﻴﺶ از ﭘﻴﺮوزي اﻧﻘـﻼب‪ ،‬از‬
‫ﻣﺠﻤﻮع ﻋﻼﺋﻤﻲ ﻛﻪ دﺷﻤﻦ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ داد اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻗﺎﺑﻞ درﻳﺎﻓﺘﻨﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺳﻴﺎﺳﺖ آﻣﺮﻳﻜﺎ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ اﺳـﺘﻴﻼي رژﻳﻤـﻲ ﺑـﺎ‬
‫ﺛﺒﺎت در اﻳﺮان اﺳﺖ‪ .‬رژﻳﻢ ﺑﺎ ﺛﺒﺎت دﻟﺨﻮاه اﻳﻦ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ از دو ﻣﺸﺨﺼﻪ اﺻﻠﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -1‬ﻣﺮدم ﻛﺸﻮر ﺑﺪان ﺑﻌﻨﻮان ﻳﻚ ﺿﺮورت و ﺗﻘﺪﻳﺮ ﮔﺮدن ﮔﺰارﻧﺪ ﻳﻌﻨﻲ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻓﻌﺎل ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻛـﻪ ﻣﺨـﺎﻟﻒ ﺳـﻴﺎدت آﻣﺮﻳﻜـﺎ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ از ﺑﻴﻦ ﺑﺮوﻧﺪ و زﻣﻴﻨﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻋﻤﻞ ﻧﻴﺰ ﭘﻴﺪا ﻧﻜﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺳﺎﺧﺘﻬﺎي واﺑﺴﺘﮕﻲ را ﺣﻔﻆ و ﺗﺤﻜﻴﻢ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﺟﺮاي اﻳﻦ ﺳﻴﺎﺳﺖ‪ ،‬در ﻣﺮﺗﺒﻪ اول ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻖ ﺷﻌﺎر آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻮد‪ :‬ﻧﻪ ﺷـﺎه‬
‫ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺗﻮان ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺣﺎﻛﻢ و ﻧﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺑﻴﺎن ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺳﻴﺎدت آﻣﺮﻳﻜﺎ‪.‬‬
‫ﺗﻜﻠﻴﻒ ﺷﺎه ﻣﻌﻠﻮم ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﻣﺮﺟﻊ دﻳﻨﻲ ﻣﺮدم ﺟﺰ از راه دﻳﮕﺮدﻳﺴﻲ دﻳﻨﻲ ‪ -‬ﺳﻴﺎﺳـﻲ و اﻧﻄﺒـﺎق ﺑـﺎ رژﻳـﻢ‬
‫دﻟﺨﻮاه آﻣﺮﻳﻜﺎ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ ﺣﺬف ﻧﺒﻮد‪ .‬اﻳﻦ اﻣﺮ ﻧﻪ اﻣﺮوز ﻛﻪ ﻫﻢ از اﺑﺘﺪا ﺑﺮ اﻳﻦ ﺟﺎﻧﺐ آﺷﻜﺎر ﺑﻮد‪ .‬از اﻳﻨﺮو در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻄـﻮر‬
‫ﻣﺮﺗﺐ‪ ،‬ﺗﻬﻴﻪ و در دﺳﺘﺮس اﻳﺸﺎن ﻣﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻢ‪ ،‬ﺑﺮ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﺗﻜﻴﻪ ﻣﻲ ﻛﺮدم‪ .‬آﻧﭽﻪ آﻧﺮوز از راه ﻋﻤﻠﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﺼـﻴﻞ ﺑـﻮد‬
‫اﻳﻨﻜﻪ ﻛﻪ دو ﺳﺎل و ﻧﻴﻢ از ﻋﻤﺮ رژﻳﻢ ﻣﻲ ﮔﺬرد ﺑﺮ ﻫﻤﮕﺎن ﻣﻠﻤﻮس اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -1‬اﻳﻦ رژﻳﻢ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ از واﺑﺴﺘﮕﻲ ﻫﺎ ﻧﻜﺎﺳﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮ ﻛﻢ و ﻛﻴﻒ آن اﻓﺰوده اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻌﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻮدﺟـﻪ ﻣﺼـﻮب ﺳـﺎل‬
‫ﺣﺎﺿﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﻛﻤﺎل واﺑﺴﺘﮕﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪١٥٠‬‬
‫‪ -2‬اﻳﻦ رژﻳﻢ در زﻣﻴﻨﻪ اﺳﻼم و آزادﻳﻬﺎ آن ﭼﻨﺎن دﭼﺎر دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ ﺷﺪه‪ ،‬ﻛﻪ رژﻳﻢ ﺷﺎه ﺳﺎﺑﻖ آرزو ﻛﺮدﻧﻲ ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ! و اﻳﻨﻚ‬
‫در ﻛﺎر ﺣﺬف ﻣﻮاﻧﻊ ﺳﻴﺎﺳﻲ ‪ -‬اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﺨﺎﻟﻒ اﺳﺘﻘﺮار رژﻳﻢ دﻟﺨﻮاه آﻣﺮﻳﻜﺎ اﺳـﺖ‪ .‬ﺑﺎرﻫـﺎ ﻫﺸـﺪار‬
‫داده ﺑﻮدم‪ ،‬ﻛﻪ ﺣﺬف ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬ﺧﻮد ﺑﺤﻜﻢ ﻗﺎﻧﻮن ﺣﺬف‪ ،‬ﺣﺬف ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻗﺪرت در ﺟﺮﻳﺎن ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺧﻮﻳﺶ اﺣﻜﺎم ﺧـﻮد را‬
‫ﺑﺮ ﻣﺠﺮﻳﺎن ﻧﺎﺗﻮان ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬و اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ ﺑﺪاﻧﻴﻢ از ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻫﺎ و ﮔﺮاﻳﺶ ﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻛﺪام ﻣﻨﺤـﺮف ﺷـﺪه اﻧـﺪ‬
‫ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ اﺻﻮﻟﻲ را ﻛﻪ در ﭘﺎرﻳﺲ از ﺳﻮي آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ اﻇﻬﺎر ﺷﺪﻧﺪ و اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ در ﺗﺪوﻳﻦ آﻧﻬﺎ ﺷﺮﻛﺖ ﻓﻌـﺎل داﺷـﺘﻪ ام و‬
‫آن اﺻﻮل را ﻣﻮاﻧﻊ دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻪ ﻫﺪﻓﻬﺎﻳﺶ ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲ ﻛﺮدم‪ ،‬از ﻧﻮ ﺑﻪ ﻳﺎد آورﻳﻢ و ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ و ﭼﻪ ﮔﺮاﻳﺸﻬﺎﺋﻲ ﻛﻪ‬
‫آﻧﻬﺎ را زﻳﺮ ﭘﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ و ﻋﻤﻼً ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺳﻴﺎﺳﺖ آﻣﺮﻳﻜﺎ در آﻣﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫‪ -1‬اﺻﻮل اول ﻛﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ آن اﺳﺘﻮار ﻣﻲ ﺷﺪ‪ ،‬اﺻﻞ اﺳﺘﻘﻼل ﺑﻮد‪ .‬اﺳﺘﻘﻼل ﺳﻴﺎﺳﻲ و اﻗﺘﺼﺎدي و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬و‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ آن ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺳﺎﺧﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ در ﺟﻬﺖ ﺣﺬف ﻗﺸﺮﻫﺎ و ﮔﺮوه ﻫﺎي ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﻴﺎز ﻛﻪ ﻣﻮﺟﻮدﻳﺖ ﺧـﻮد را‬
‫واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آوردﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻻزم ﺑﻪ ﻳﺎدآوري اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺸﺎوران آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ از داﺧﻞ ﻛﺸﻮر ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﺧﺎﻃﺮﻧﺸﺎن ﻣﻲ ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ ﻛﻪ رژﻳـﻢ ﺷـﺎه رﻓﺘﻨـﻲ‬
‫اﺳﺖ ﺑﻪ ﺷﺮط اﻳﻨﻜﻪ اﻳﺸﺎن ﺑﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﻧﻜﻨﻨﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ دو ﺧﻂ از اﺑﺘﺪا وﺟﻮد داﺷﺖ ﺧﻄﻲ ﻛﻪ ﺣـﺪاﻗﻞ ﻧﻤـﻲ ﺧﻮاﺳـﺖ‬
‫آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﺮود و ﺧﻄﻲ ﻛﻪ رژﻳﻢ ﺷﺎه را در ﺑﻦ ﺑﺴﺖ ﻣﻲ دﻳﺪ و ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮد‪ ،‬اﻳﺮان در واﺑﺴﺘﮕﻲ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ اﻣﻜﺎن رﺷﺪ ﻧﺪارد‪ ،‬ﺑﻠﻜـﻪ‬
‫اﻣﻜﺎن ﺑﻘﺎء ﻧﻴﺰ ﻧﺪارد‪ .‬آﻧﭽﻪ ﺑﺮ اﻧﻘﻼب ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﺟﺎي ﺗﺮدﻳﺪ ﻧﻤﻲ ﮔﺬارد ﻛﻪ ﺧﻂ ﺗﻔـﺎﻫﻢ ﻃﻠﺒـﻲ ﺑـﺎ آﻣﺮﻳﻜـﺎ )ﻳـﺎ ﺗﺤﻜـﻴﻢ‬
‫واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﺎ ﺗﻈﺎﻫﺮ ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ آﻣﺮﻳﻜﺎ( ﺑﺮ رﻫﺒﺮي اﻧﻘﻼب ﺣﺎﻛﻢ ﺷﺪ‪ .‬اﻣﺮوز ﻫﻤﻪ ﻣﻲ داﻧﻨﺪ ﻛﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﺮاﺟﻌـﻪ‬
‫ﻛﺮده اﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻛﻪ ﺳﺎزش را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺪ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪﻧﺪ و آﻧﻬﺎ ﻫﻢ ﻛﻪ ﺳﺎزش را ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺪ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﺳـﺨﻦ ﻫﻤﻴﺸـﮕﻲ‬
‫اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺷﻤﺎ را ﻣﺮﺟﻊ دﻳﻨﻲ ﻣﻲ ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ و ﻧﻪ ﻳﻚ ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪار ﻣﺘﺨﺼـﺺ ﻗﻄـﻊ و وﺻـﻞ‬
‫ﻫﺎي داﺧﻠﻲ و ﺧﺎرﺟﻲ‪ .‬ﺟﺎي ﺗﺄﺳﻒ ﺑﺴﻴﺎر اﺳﺖ ﻛﻪ وي اﻳﻦ ﺳﺨﻦ را ﻧﺸﻨﻴﺪ و ﺑﺎ اﺳﻼم و ﻛﺸﻮر و ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﻛﺮد آﻧﭽﻪ‬
‫ﻛﺮد و ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮ رو‪ ،‬ﻛﻮﺷﺶ ﺑﺮاي ﻧﺠﺎت اﻧﻘﻼب اﻳﺮان اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﻮﺷﺶ اﻧﻘﻼﺑﻲ ﺑﺮاي ﺳﺪ‪ ‬ﻛﺮدن راه ﺑﺮ آﻣﺮﻳﻜﺎ در ﺳﻴﺎﺳـﺖ اﺳـﺘﻘﺮار رژﻳـﻢ‬
‫واﺑﺴﺘﺔ ﺑﺎ ﺛﺒﺎت ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﺻﻞ ﻗﺮاردادن اﺳﺘﻘﻼل و ﻗﺒﻮل ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺟﺎﻣﻊ ﺑﺮاي دﺳﺖ ﻳﺎﺑﻲ ﺑﺪان آﻏﺎز ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬آن ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ‬
‫و ﮔﺮاﻳﺶ ﻫﺎﻳﻲ ﺣﻖ دارﻧﺪ در اﻳﻦ ﻛﻮﺷﺶ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻤﺎم وﺟﻮد ﺑﻪ اﺳﺘﻘﻼل ﻳﻌﻨﻲ ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺘﻦ ﺳﻠﻄﻪ ﻫـﻴﭻ اﺑﺮﻗـﺪرت‬
‫ﺧﺎرﺟﻲ در ﻫﻤﻪ زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ و اﻗﺘﺼﺎدي و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬ﺑﺎور داﺷﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و در ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺳﻴﺎﺳﻲ داﺧﻠﻲ ﺑﻪ ﻫـﻴﭻ رو ﭘـﺎي‬
‫ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ را ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﻧﻜﺸﻨﺪ‪ .‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ اﻧﻘﻼب ﻣﺎ ﺑﻠﻜﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﻴﻢ ﻗﺮن اﺧﻴﺮ ﻛﺸﻮرﻫﺎي دﻳﮕﺮ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ را‬
‫ﺑﺮ ﻣﺎ ﻋﻴﺎن ﻣﻲ ﮔﺮداﻧﺪ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ ﺑﺠﺎي اﺟﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﺔ اﺳﺘﻘﻼل ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﻲ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺣﺮﺑﻪ اي ﺑﻜﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ ﺑﺮاي ﻛﺴﺐ‬
‫ﻗﺪرت اﻧﺤﺼﺎري و از ﻣﻴﺪان ﺑﺪر ﻛﺮدن ﻣﻌﺎرﺿﺎن آن ﺳﻴﺎﺳﺖ دﻳﺮ ﻳﺎ زود اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻨﻔﻲ )ﻛﻮﺑﻴﺪن ﻣﺨﺎﻟﻔـﺎن ﺑﻌﻨـﻮان داﺷـﺘﻦ‬
‫ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ آن ﺳﻴﺎﺳﺖ( ﺟﺎي ﺧﻮد را ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺜﺒﺖ ﻳﻌﻨﻲ زد و ﺑﻨﺪ ﺑﺎ آن ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻣﻲ دﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬آزادي ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺑﺎزﺗﺎب اﺳﺘﻘﻼل در ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﻲ‪ ،‬ﺑﻌﻨﻮان ﭘﺎﻳﻪ دوم ﺟﻤﻬﻮري اﺳـﻼﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﺪه ﺑـﻮد‪ .‬ﻫـﻢ در‬
‫ﭘﺎرﻳﺲ ذﻳﻞ ﻛﻠﻤﻪ آزادي و در ﺗﻔﺴﻴﺮ آن‪ ،‬اﻳﻦ اﺻﻮل از زﺑﺎن آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ در دﻫﻬﺎ اﻋﻼﻣﻴﻪ و ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ آﻣـﺪ و در ﺳﺮﺗﺎﺳـﺮ‬
‫ﺟﻬﺎن ﻧﺸﺮ ﻳﺎﻓﺖ و در واﻗﻊ ﻣﻴﺜﺎق ﻣﺮدم ﻣﺎ‪ ،‬روﺷﻨﻔﻜﺮان و ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﺎ رﻫﺒﺮي ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬آزادي ﺑﻴﺎن و ﻟﻐﻮ اﻧﻮاع ﺳﺎﻧﺴﻮر‪ ،‬آﻧﺮوزﻫﺎ اﺳﻼم دﻳﻦ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻳﻚ ﮔﺮوه ﺗﻠﻘﻲ ﻧﻤﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﺳـﺨﻨﻲ از اﺳـﺘﺒﺪاد و ﺣﺘّـﻲ‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﻧﻤﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﺑﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﺣﻘﺎﻧﻴﺖ اﺳﻼم و اﺗﻜﺎي اﻳﻦ دﻳﻦ ﺑﻪ ﻋﻠﻢ‪ ،‬ﻟﻐﻮ ﻫﻤﻪ ﺳﺎﻧﺴﻮرﻫﺎ را ﺑـﺮاي اﻳﺠـﺎد زﻣﻴﻨـﻪ‬
‫ﺗﺠﻠﻲ اﺳﻼم ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ روش رﺷﺪ ﻻزم ﻣﻲ ﺷﻤﺮدﻳﻢ‪ .‬ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻴﻢ اﺳﻼم ﺑﺎ ﺑﺮداﺷﺘﻲ ﻛﻪ از راﺑﻄﻪ ﻣﺎدﻳﺖ ﺑﺎ ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ‪ ،‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣـﻲ‬
‫دﻫﺪ راه ﺑﻴﺮون رﻓﺘﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻫﺎي ﺑﺤﺮان زده ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ اﺳﺖ و ﺑﺤﺮان زده ﻫﺎ از اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ آﮔﺎه ﻧﻤﻲ ﺷـﻮﻧﺪ ﻣﮕـﺮ وﻗﺘـﻲ‬
‫ﺳﺎﻧﺴﻮر و ﻫﻤﻪ ﺳﺎﻧﺴﻮرﻫﺎ ﻟﻐﻮ ﮔﺮدﻧﺪ و آزادي ﺑﻴﺎن ﻛﺎﻣﻞ ﺣﻜﻤﺮوا ﺷﻮد‪ .‬و اﻣﺮوز ﺣﺎل و روز اﻳﻦ آزادي را ﻫﻤﻪ ﻣﻲ ﺑﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣـﻲ‬
‫ﺑﻴﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺟﻮاﻧﺎن و ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن و ﺣﺘﻲ ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﻪ دﻟﻴﻞ دادن ﺷﻌﺎر ﻳﺎ ﭘﺨﺶ اﻋﻼﻣﻴﻪ و روزﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬ﻳﺎﻏﻲ ﺑﺎﻏﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬اﻋـﺪام‬
‫ﻣﻲ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪١٥١‬‬
‫ﻫﻢ اﻳﻨﺠﺎ ﺟﺎ دارد ﺑﮕﻮﻳﻢ آﻗﺎي ﮔﻴﻼﻧﻲ ﺑﻪ اﻧﻴﺠﺎﻧﺐ ﻳﻚ ﻣﺎه ﻓﺮﺻﺖ داده اﺳﺖ ﻧﺰد آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﺮوم و ﺗﻮﺑﻪ ﻛﻨﻢ‪ .‬ﻫـﻴﭻ ﻧﻤـﻲ‬
‫ﮔﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﺗﻮﺑﻪ را ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ درﮔﺎه ﺧﺪاوﻧﺪ ﻛﺮد و ﻧﻴﺰ ﻧﻤﻲ ﭘﺮﺳﻢ ﻛﺪام ﮔﻨﺎه را ﺗﻮﺑﻪ ﻛﻨﻢ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎ ﻛﻤﺎل ﻣﻴﻞ ﺣﺎﺿﺮم از ﻫﻤـﻪ ﮔﻨـﺎه‬
‫ﻫﺎي ﻛﺮده و ﻳﺎ ﻧﺎﻛﺮده ﺗﻮﺑﻪ ﻛﻨﻢ ﺑﺸﺮط آﻧﻜﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﭘﺎرﻳﺲ ﺑﺸﻮﻧﺪ و ﻫﻤﺎن اﺳﻼم را ﺑﺨﻮاﻫﻨـﺪ و ﻋﻤﻠـﻲ‬
‫ﺑﺴﺎزﻧﺪ و ﺑﺪان ﻣﺴﺘﻠﺰم ﮔﺮدﻧﺪ ﻛﻪ در ﭘﺎرﻳﺲ اﻇﻬﺎرش ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮ رو ﺗﺠﺪﻳﺪ اﻧﻘﻼب و ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪﻧﺶ ﺑﻪ ﻣﺠﺮاي اﺻﻠﻲ‪ ،‬ﺑﺪون ﭘﺎي ﺑﻨﺪي ﺑﻪ آزادﻳﻬﺎ از ﺟﻤﻠﻪ ﺑﻪ آزادي ﺑﻴﺎن ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﻟﻐﻮ ﻫﻤـﻪ‬
‫ﺳﺎﻧﺴﻮرﻫﺎ ﻣﻤﻜﻦ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﻳﺎد ﺑﺒﺮﻳﻢ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻧﺨﻮاﻫﻴﻢ ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﮔﺮوه را ﺑﺮ ﻛﺸﻮر ﺣﺎﻛﻢ ﻛﻨﻴﻢ و آﻧﻬﺎ ﺑﺰور ﻣﺮام‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را ﻋﻤﻠﻲ ﺳﺎزﻧﺪ )ﻛﻪ ﻧﺎﭼﺎر ﭘﺎي ﻗﺪرت ﺧﺎرﺟﻲ و واﺑﺴﺘﮕﻲ را ﺑﻤﻴﺎن ﻣﻲ ﻛﺸﺪ( ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ آﮔﺎﻫﻲ و رﺷـﺪ وﺟـﺪان‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺮدم و ارﺗﻘﺎء ﺷﻌﻮر ﻣﻠﺘﻤﺎن ﺗﻜﻴﻪ ﻛﻨﻴﻢ و اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺳﺎﻧﺴﻮر ﻣﻤﻜﻦ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‪ .‬اﻣﺮوز ﻛﺎر ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﻓﺮض ﻛﺮدن‬
‫ﻣﺮدم ﻛﺸﻮر ﺑﺠﺎﻳﻲ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﻣﺴﻤﻮع ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ‪ 15‬ﻣﻴﻠﻴﻮن رأي در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﻣﻲ‬
‫ﺧﻮاﻫﻢ‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻦ ‪ 15‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﻧﻮاع ﺗﻬﺪﻳﺪﻫﺎي دﻳﻨﻲ و ﻏﻴﺮه رأي ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ ،‬ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ رأي ﺑﺪﻫﻨﺪ و ﺑﻪ‬
‫ﭼﻪ ﻛﺲ و ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﻛﺪام ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﺎﻳﺪ رأ ﺑﺪﻫﻨﺪ! وﺿﻊ ﺑﺪﺗﺮ از آﻧﭽﻪ در رژﻳﻢ ﺷﺎه ﺑﻮد ﻧﻴﺴـﺖ؟ ﻣـﺎ ﺷﻜﺴـﺖ آن رژﻳـﻢ را‬
‫دﻳﺪﻳﻢ‪ .‬ﺷﻜﺴﺖ رژﻳﻢ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻧﻴﺰ از ﻣﺪﺗﻬﺎ ﭘﻴﺶ ﺑﺮ ﻫﻤﻪ آﺷﻜﺎر ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ راه را ﺑﺮ ﻋﻤﺎل آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﺒﻨـﺪﻳﻢ و در‬
‫اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ ﺑﺎ اﺳﺘﻘﻼل زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﭼﺎره ﺟﺰ ارﺗﻘﺎء ﺷﻌﻮر ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻧﻴﺴﺖ و آﻧﻬﻢ ﺑﺪون ﻟﻐﻮ ﻫﻤﻪ ﺳﺎﻧﺴﻮرﻫﺎ ﺳـﺮاﻧﺠﺎم‬
‫ﻧﻤﻲ ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﻟﻐﻮ ﮔﻨﺎه ﻋﻘﻴﺪﺗﻲ‪ .‬در ﭘﺎرﻳﺲ اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﺮاي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻣﺴﻠﻢ ﻣﻲ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﻧﻤﻲ ﺗﻮان ﺑﺮﺧﻮرد ﻋﻘﺎﻳﺪ و آراء را را‬
‫ﻣﺤﺪود ﻛﺮد‪ ،‬ﭼﻪ رﺳﺪ ﺑﻪ از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن آﻧﻬﺎ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ روش دﻓﺎع از اﺳﻼم‪ ،‬ﻣﻄﻠﻘﺎً دادﮔﺎﻫﻬﺎي اﻧﻘﻼب و اﻋـﺪام و ﺷـﻜﻨﺠﻪ و ‪...‬‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﺎ ﺑﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺧﺎﻃﺮ ﺗﺎم ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻴﻢ ﻛﻪ در ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ زﻧﺪاﻧﻲ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻧﺨﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ‪ .‬ﺧﻮد اﻳﺸﺎن ﻣﻜﺮر ﻣـﻲ‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ رژﻳﻢ ﺷﺎه ﺑﺠﺎي ﻫﺮ ﭼﻴﺰ زﻧﺪان ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ورود ﺑﻪ اﻳﺮان و اﻳﺠﺎد دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب‪ ،‬ﺑﺮ اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ روﺷﻦ ﺑـﻮد ﻛـﻪ‬
‫اﻳﻦ دادﮔﺎه ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ و ﻗﺼﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻣﻐﺰﻫﺎ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﻢ از اﺑﺘـﺪا ﺑـﺎ آن و ﻧﺤـﻮه‬
‫ﻛﺎرش ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻮده ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻢ ﺣﺘﻤﺎً ﻣﻬﺮه ﻫﺎي اﺻﻠﻲ رژﻳﻢ ﺷﺎه را ﺑﺎﻳﺪ در دادﮔﺎه ﻫﺎي ﻋﺎدي ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﻛﺮد ﺗﺎ ﻫﻢ ﻣﻨﺰﻟﺖ اﻧﺴﺎن‬
‫و ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻗﺎﻧﻮن از اﺑﺘﺪا اﺳﺘﻘﺮار ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ و ﻫﻢ ﻧﺴﻞ اﻣﺮوز از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﻫﺎي ﻋﻠﻨﻲ‪ ،‬ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺣﻘﺎﻳﻖ ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ رژﻳـﻢ‬
‫ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺧﺼﻮص ﺣﻘﺎﻳﻖ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﻄﻠﻘﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﺮ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻛﺸﻮرش را ﺑﺪاﻧﺪ و اﻳﻦ دوﻣﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﻣﻬﻤﺘـﺮ اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎرﻫﺎ درﺑﺎره اﻳﻦ دادﮔﺎه و ﻧﺤﻮه ﻋﻤﻞ آن در ﺷﻮراي اﻧﻘﻼب اﻋﺘﺮاض ﻛﺮدم‪ .‬ﺑﻪ دﻓﻌﺎت راﺟﻊ ﺑﻪ آن ﺑﺎ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺻـﺤﺒﺖ و‬
‫اﻋﺘﺮاض ﻛﺮدم و ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر در اﻳﻦ ﺑﺎره ﻧﻮﺷﺘﻪ ام ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﺎﻫﻬﺎي اول رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﺣـﺬف‬
‫اﻳﻦ دادﮔﺎه ﻫﺎ ﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺘﺪرﻳﺞ ﻗﺪرت ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰﺗﺮ ﻣﻲ ﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ دادﮔﺎه ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ اﺑﺰار اﻧﺰﺟﺎر ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺳﻴﺎﺳـﻲ ﺟﺪﻳـﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ اﻣﺮوز ﻛﺎر را ﺑﺠﺎﻳﻲ رﺳﺎﻧﻴﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ اﻣﻨﻴﺖ ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻓﻜﺮي‪ ،‬ﺷﻐﻠﻲ ‪ ...‬را از‬
‫ﺑﻴﻦ ﺑﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎ ﺑﺮ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪن اﻧﻘﻼب ﺑﻪ ﻣﺴﻴﺮ اﺻﻠﻲ ﺧﻮﻳﺶ و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻗﺪم اﺳﺎﺳﻲ ﺑﺮاي ﺟﻠـﻮﮔﻴﺮي از‬
‫اﺳﺘﻘﺮار رژﻳﻢ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻏﺮب‪ ،‬ﭼﺎره ﺟﺰ اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ وﺟﻮه آزادي ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ و اﺟﺮاي آﻧﻬﺎ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﮔﺮدد‪ .‬در ﺟﻤﻬـﻮري‬
‫ﺟﺮم ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﻋﻘﻴﺪه ﺑﻪ اﻳﻦ و ﻳﺎ آن ﻣﺮام وﺟﻮد ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ و ﺑﻪ اﻳﻦ ﻋﻨﻮان زﻧﺪان و زﻧﺪاﻧﻲ ﻧﺨﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ‪.‬‬
‫اﻋﺪام و ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻣﺠﺎزات ﺑﻪ ﮔﻨﺎه ﻋﻘﻴﺪه وﺟﻮد ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ ﺣﺘﻲ ﻫﻤﻪ ﻛﺴﺎﻧﻴﻜﻪ در رژﻳﻢ ﺷـﺎه ﺳـﺎﺑﻖ و در رژﻳـﻢ ﻓﻌﻠـﻲ‬
‫ﺑﺪﻻﻳﻞ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﺮﺗﻜﺐ ﺟﺮم ﺣﺘﻲ ﺟﺮم ﻗﺘﻞ ﻛﻮدﻛﺎن ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ در دادﮔﺎﻫﻬﺎي ﻋﺎدي ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﻋﻠﻨﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ج‪ -‬در ﭘﺎرﻳﺲ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ و ﻗﺒﻮل ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﺮ ﺻﺎﺣﺐ ﻋﻘﻴﺪه اي ﺣﻖ ﺑﻴﺎن ﻋﻘﻴﺪه ﺧﻮﻳﺶ را دارد‪ ،‬ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﻧﻴﺰ ﺷﺪه‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﺣﻖ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﻋﻘﻴﺪه دوﻟﺖ را ﻧﻴﺰ دارد‪ .‬آزادي ﻓﺘﻮاﻳﻲ ﻧﻴﺰ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد و ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﺗﺼﻮر ﻧﻤﻲ ﻛﺮد ﻛـﻪ ﻛـﻮدك و‬
‫ﻧﻮﺟﻮان و ﺑﺎزاري را ﺑﻪ ﮔﻨﺎه ﺷﺮﻛﺖ در ﺗﻈﺎﻫﺮاﺗﻲ ﻛﻪ »وﻟﻲ« ﻣﻤﻨﻮع ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻴﺮﺑﺎران ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫وارد اﻳﻦ ﺑﺤﺚ ﻧﻤﻲ ﺷﻮم ﻛﻪ اﻳﻦ اﻣﻮر در اﺳﻼم ﻫﺴﺖ ﻳﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻧﻤﻲ ﭘﺮدازم ﻛﻪ از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻳﻮﻧﺎن زدﮔﻲ )ﻏـﺮب‬
‫زدﮔﻲ ﺗﺎرﻳﺨﻲ( ﻳﻜﻲ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ‪ ،‬ﻋﺪاﻟﺖ آﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻮاﻓﻖ ﻧﻈﺮ ﺣﺎﻛﻢ ﻋﻤﻞ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻢ ﺑﺮداﺷﺖ ﻣـﺎ از ﻣﻮﻗﻌﻴـﺖ‬
‫زﻣﺎﻧﻲ و ﻣﻜﺎﻧﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﻮدﻣﺎن اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﺣﺮﺑﻪ »ﺗﻜﻔﻴﺮ« و ﺧﺪﺷﻪ دار ﻛﺮدن اﺻﺎﻟﺖ رأي ﻋﻤﻮﻣﻲ در اﻣﻮر ﻛﺸﻮر‪،‬‬
‫ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﻛﺮدن اﺳﻼم و ﻧﺎﺗﻮان ﻛﺮدن آن در ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻣﺸﻜﻼت اﻣﺮوز ﺟﺎﻣﻌﻪ اي اﺳﺖ ﻛﻪ از راه اﻧﻘﻼب ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺧـﻮد را‬

‫‪١٥٢‬‬
‫رﻫﺎ ﺳﺎزد‪ .‬آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ را ﻫﻢ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻫﻢ ﺑﺎرﻫﺎ اﻇﻬﺎر ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﺎز ﻫﻢ ﺑﺎ ﺗﻤـﺎﻣﻲ ﺗﻼﺷـﻲ ﻛـﻪ ﻛﺮدﻧـﺪ‬
‫ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﻣﺎﻧﻊ از ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﺪن اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺻﻞ در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺑﺸﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ آﻧﭽﻪ دادﮔﺎﻫﻬﺎي اﻧﻘـﻼب ﻣـﻲ‬
‫ﻛﻨﻨﺪ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ و ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻣﻮاﺿﻊ ﻣﺘﺨﺬ ﭘﺎرﻳﺲ و ﺑﻪ دﻻﻳﻞ ﺑﺴﻴﺎر‪ ،‬ﻋﻤﻞ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻧﻔﻮذ ﻳﺎﻓﺘـﺔ ﺳﻴﺎﺳـﺖ آﻣﺮﻳﻜـﺎ در‬
‫دﺳﺘﮕﺎه ﺣﺎﻛﻤﻪ اﻣﺮوز و ﻣﻮﺟﺐ ﻓﻨﺎي اﺳﻼم ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ و ارزش ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻧﻘﻼب ﺑﺮ اﺳـﺎس آﻧﻬـﺎ‬
‫واﻗﻌﻴﺖ ﭘﻴﺪا ﻛﺮد ﺑﻪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ‪:‬‬
‫ﻫﻴﭻ ﺣﺰب‪ ،‬ﮔﺮوه و ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ ﺣﻖ اﻧﺤﺼﺎري رأي و ﻓﺘﻮا را ﻧﺪارد و اﻇﻬﺎر رأي و آزادي اﺟﺘﻬﺎد ﺣﻖ ﻣﻘﺪس و ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ رأي و ﻓﺘﻮا و ﺣﻖ ﻗﺎﻧﻮن )در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ ﻣﺎﻧﻊ اﺟﺮا ﻧﺸﻮد( ﺣﻖ اﺣﺰاب و ﮔﺮوه ﻫﺎ و اﻓﺮاد اﺳﺖ و اﺣﺪي را ﻧﻤﻲ ﺗـﻮان‬
‫از اﻳﻦ ﺣﻖ ﻣﺤﺮوم ﻛﺮد‪ .‬روﻳﻪ اﻳﻜﻪ در اﺳﺘﺒﺪاد دﻳﻨﻲ ﻳﺎ اﺳﺘﺎﻟﻴﻨﻴﺰم ﻳﺎ ﻓﺎﺷﻴﺰم ﺑﻜﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﻣﻲ رود در اﻳـﻦ ﺟﻤﻬـﻮري‬
‫ﺟﺮم ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻗﻮه ﻣﺠﺮﻳﻪ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ اﺷﺨﺎص را ﺑﻪ ﺻﺮف ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ و اﺟﺘﻤﺎع ﻳﺎ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻣﺴﺎﻋﺪت آﻣﻴﺰ‬
‫دﻳﮕﺮ ﺑﺎﻏﻲ ﺑﺎ ﻏﻴﻦ ﻳﺎ ﺑﻲ ﻏﻴﻦ ﺗﻠﻘﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ اﺳﺒﺎب ﺑﺮوز و ﻇﻬﻮر ﻋﻘﺎﻳﺪ ﻣﺨﺎﻟﻒ را ﻓﺮاﻫﻢ آورد‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ آزادﻳﻬﺎ در ﻫﻤﺎﻧﻬﺎ ﻛﻪ آوردم ﺧﻼﺻﻪ ﻧﻤﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬آزادﻳﻬﺎي ﺑﺴﻴﺎر دﻳﮕﺮي در ﭘﺎرﻳﺲ از زﺑﺎن اﻳﺸﺎن آورده ﺷـﺪه اﺳـﺖ‬
‫)ﻧﻈﻴﺮ آزادي ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺮاي زن و ﻣﺮد‪ ،‬آزادي ﺗﺤﺼﻴﻞ‪ ،‬آزادي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ اﻗﻮام‪ ،‬آزادي اﻧﺠﺎم ﻓـﺮاﻳﺾ ﻣـﺬﻫﺒﻲ ﺑـﺮاي ﻣـﺬاﻫﺐ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ و ‪ (...‬ﻛﻪ ﻫﻤﻪ اﻣﺮوز ﭘﺎﻳﻤﺎل ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ آزادﻳﻬﺎ ﺑﻪ اﺳﻢ اﺳﻼم ﭘﺎﻳﻤﺎل ﺷﺪه اﻧﺪ و ﺳـﻠﺐ ﺷﺪﻧﺸـﺎن از ﺿـﺮﺑﻪ ﻫـﺎﻳﻲ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺳﻼم وارد ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬اﻋﺎده ﻫﻤﻪ اﻳﻦ آزادﻳﻬﺎ ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪي ﺿﺮورت ﺗﺎم و ﺗﻤﺎم دارﻧﺪ‪ .‬اﮔـﺮ‬
‫ﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﺄﻛﻴﺪ اﺻﺮار آزادﻳﻬﺎي ﺑﺎﻻ را ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﻴﻢ ﺑﺮاي اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻲ داﻧﻴﻢ آزادﻳﻬـﺎي دﻳﮕـﺮ و ﻧـﺎﺑﺮاﺑﺮي ﻫـﺎي‬
‫اﻗﺘﺼﺎدي و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و اﻧﻮاع واﺑﺴﺘﮕﻲ ﻫﺎ‪ ،‬ﻫﻤﺔ ﺑﻼﻳﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻦ آن آزادﻳﻬﺎ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻲ ﻛﻮﺑﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬در ﻗﻠﻤﺮو ﺳﻴﺎﺳﻲ در ﭘﺎرﻳﺲ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ در اﺳﻼم ﺷﺨﺺ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻗﺎﻧﻮن ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
‫ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ و از اﻣﻮر ﺑﺪﻳﻬﻲ ﺑﺸﻤﺎر ﻣﻲ آﻳﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ اﺟﺮاي ﻗﺎﻧﻮن اﺳﻼم ﺗﻀﻤﻴﻦ ﮔﺮدد ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺷﺨﺎص ﺑﻪ ﺻﺮف ﺗﻌﻠﻖ ﺑـﻪ ﻳـﻚ‬
‫ﻗﺸﺮ ﺧﺎص ﺿﺮورت ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺧﻮد اﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﺻﺮاﺣﺖ ﺗﻤﺎم اﻇﻬﺎر ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ ﺑﻪ اﻳﺮان ﺑﺎزﮔﺸﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻗـﻢ ﺧﻮاﻫﻨـﺪ‬
‫رﻓﺖ و ﺑﻜﺎر ﺧﻮﻳﺶ ﻣﺸﻐﻮل ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ و ﺑﻪ ﻧﻈﺎرت اﻛﺘﻔﺎ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد‪ .‬در ﭘﺎرﻳﺲ ﺑﻪ آﻗﺎي ﺣﺒﻴﺒﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﺑـﻮدم ﻛـﻪ ﻗـﺎﻧﻮن‬
‫اﺳﺎﺳﻲ ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻨﻨﺪ و اﻳﺸﺎن ﻧﻴﺰ ﻣﺸﻐﻮل ﺷﺪ و ﻗﺴﻤﺖ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻧﺰد اﻳﺸﺎن ﻣﻲ ﺑﺮد و ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ و ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﺮﻓـﺖ‪.‬‬
‫آن ﻣﺘﻦ در ﻗﻢ ﻧﻴﺰ از ﺳﻮي ﻓﻀﻼ و اﺳﺎﺗﻴﺪ ﺣﻮزه ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪ و ﺑﻌﺪ ﺑﺎ دوﺑﺎر ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﻴﺶ ﻧﻮﻳﺲ در آﻣﺪ‪ .‬ﭘـﻴﺶ‬
‫ﻧﻮﻳﺲ را ﻫﻢ اﻳﺸﺎن و ﻋﻢ ﻋﻠﻤﺎي دﻳﮕﺮ دﻳﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ اﻳﺸﺎن اﻳﺮادﻫﺎﻳﻲ رﺳﻴﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﻠﻢ ﺧﻮﻳﺶ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻣﻮﺟـﻮد‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ و آﻗﺎي ﺑﻬﺸﺘﻲ ﺑﻪ ﻧﺰد اﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﻗﻢ رﻓﺘﻴﻢ و از ﻧُﻪ ﻣﻮرد اﻳﺮاد‪ ،‬ﻏﻴﺮ از ﻣﻮرد ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﻛﻪ زن‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺑﻘﻴﻪ را ﺣﻀﻮراً رﻓﻊ ﻛﺮدﻳﻢ و ﻗﺮار ﺷﺪ اﻳﻦ ﻣﻮرد ﻧﻴﺰ در ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن ﻣﻮرد رﺳﻴﺪﮔﻲ ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬ﺗﺎ ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن‬
‫ﻫﻴﭻ ﺻﺤﺒﺘﻲ از وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﻧﺒﻮد ﭼﻪ رﺳﺪ ﺑﻪ اﺳﺘﺒﺪاد ﻓﻘﻴﻪ‪ .‬ﺑﺎز وارد اﻳﻦ ﺑﺤﺚ ﻧﻤﻲ ﺷﻮم ﻛﻪ دﺳﺖ ﻛﻢ ﻧﻮد در ﺻـﺪ ﻋﻠﻤـﺎي‬
‫ﺷﻴﻌﻪ ﺑﺎ وﻻﻳﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻳﻚ ﻓﺮد ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻮدﻧﺪ و آن ﻧﻴﺰ از آﺛﺎر ﻳﻮﻧﺎن زدﮔﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻣﺴـﺘﻘﻴﻢ و از راه‬
‫ﻛﻠﻴﺴﺎي ﻣﺴﻴﺤﻲ ﻧﻔﻮذ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻢ در اﻳﻦ ﺟﻬﺎن‪ ،‬اﻋﻤﺎل وﻻﻳﺖ ﺟﺰ از ﻃﺮﻳﻖ رأي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻠﺰم رﺷﺪ ﺟﺎﻣﻌـﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﻜﺎن ﻧﺪارد و ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻴﻢ ﺑﻪ اﺳﺘﺒﺪاد ﻓﻘﻴﻪ ﻣﻲ اﻧﺠﺎﻣﺪ‪ .‬رﻓﺘﺎر اﻣﺮوز آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺣـﻖ اﻇﻬـﺎر ﻧﻈـﺮ را‬
‫ﺣﺘﻲ از ﻣﺮاﺟﻊ ﻧﻴﺰ ﺳﻠﺐ ﻛﺮده اﺳﺖ و اﻋﺪام دﺳﺘﺠﻤﻌﻲ ﻛﻮدﻛﺎن و ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ »ﻓﻘﻴﻪ ﻋﺎدل« ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻋﺪول‬
‫اﻳﺸﺎن از آراﺋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﭘﺎرﻳﺲ اﻇﻬﺎر ﻣﻲ ﻧﻤﻮدﻧﺪ و در ﻣﺘﻮن ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﻧﻈـﺮ ﺧﻮدﺷـﺎن ﺗﻬﻴـﻪ ﻣـﻲ ﺷـﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻨﻌﻜﺲ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻋﺪول از ﻫﻤﻴﻦ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺪود و وﻇﺎﻳﻒ و اﺧﺘﻴـﺎرات اﻳﺸـﺎن را ﻣﻌـﻴﻦ ﻛـﺮده‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺑﻲ اﻋﺘﺒﺎري اﺳﻼم و ﺳﺨﺖ ﺗﺮﻳﻦ ﺿﺮﺑﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ آﻧﺴﺖ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﺔ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﻛﻪ ﺑـﺪﺗﺮﻳﻦ اﺳـﺘﻌﺪادﻫﺎ‬
‫ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﮔﺮدش ﻧﻤﻲ رﺳﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻤﻴﻦ وﺿﻌﻴﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺸﻮر ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﺳﺖ‪ :‬ﮔﺮوﮔـﺎﻧﮕﻴﺮي و ﻧﺘـﺎﻳﺞ اﻗﺘﺼـﺎدي آن )دﺳـﺘﻜﻢ‬
‫ﻫﺸﺘﺎد ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر ﺿﺮر ﻣﺤﺎﺻﺮة اﻗﺘﺼﺎدي و ﺟﻨﮓ( و ﺟﻨﮕﻬﺎي داﺧﻠﻲ و ﺧﺎرﺟﻲ دﻟﻴﻠﻲ ﺟﺰ اﺳﺘﺒﺪاد رأي اﻳﺸﺎن و اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﮔﺮوه ﻗﺪرت ﭘﺮﺳﺖ از ﺿﻌﻒ اﻳﺸﺎن ﻧﺪارد‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺤﺎل و روزي ﻛﻪ اﺳﻼم در ﻧﻈﺮ ﻧﺴﻞ ﺟﻮان ﻛﺸﻮر و ﻣﺮدم دﻧﻴﺎ ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﺳﺖ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺨﺎﻃﺮ اﺳﺘﺒﺪاد ﺷﺨﺼﻲ )ﭼﻪ دﻳﻨﻲ‪ ،‬ﭼﻪ ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﻲ‪ ،‬ﭼﻪ اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژﻳﻚ‪ ،‬ﭼـﻪ ﻗـﻮﻣﻲ و ‪ (...‬ﭘـﻲ ﻣـﻲ ﺑـﺮﻳﻢ‬
‫ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪن اﻧﻘﻼب ﺑﻪ ﻣﺴﻴﺮ ﺧﻮد ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﭘﺎﻳﺎن ﺑﺨﺸﻴﺪن ﺑﻪ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ وﻻﻳﺖ اﺳﺘﺒﺪادي اﺳﺖ ﺑﻠﻜﻪ )ﭼﻮن ﻧﻈﻴـﺮ اﻳـﻦ‬

‫‪١٥٣‬‬
‫»وﻻﻳﺖ« در »وﻻﻳﺖ« اﺟﺮاﻳﻲ ﻛﻪ ﭘﺲ از ﭘﻴﺮوزي اﺳﺘﺒﺪاد ﺑﺮ ﻗﺮار ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارد( ﻣﻤﻨﻮع ﺳﺎﺧﺘﻦ وﻻﻳﺖ اﺳﺘﺒﺪادي‬
‫ﺣﺰب و ﺟﺒﻬﻪ و ‪ ...‬را ﻧﻴﺰ ﺿﺮوري ﮔﺮداﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺟﻤﻬﻮري ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ در ﺟﺮﻳﺎن اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ و از اﻧﻘﻼب ﻣﺸﺮوﻃﻴﺖ ﺑـﻪ‬
‫اﻳﻦ ﺳﻮ ﻟﻐﻮ اﺳﺘﺒﺪاد ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ وﻻﻳﺘﻲ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ از ﻃﺮﻳﻖ آراي ﻋﻤﻮﻣﻲ و اراده آزاد ﻣﺮدم ﻛﺸﻮر ﻗﺎﺑـﻞ اﻋﻤـﺎل‬
‫اﺳﺖ و ﺑﺲ‪.‬‬
‫ع‪ -‬در ﭘﺎرﻳﺲ اﺻﻞ اﻧﺘﻘﺎد ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد و آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ اﻧﺘﻘﺎد دﻳﮕﺮان از ﺧﻮدش را ﻧﻴﺰ ﻃﻠﺐ ﻣﻲ ﻛﺮد و ﺑﻴـﺎن آزادﮔـﻲ‬
‫اﺳﻼم ﺑﻮد‪ .‬در ﺗﻬﺮان ﭘﺲ از ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻋﺎﺷﻮرا و ﺣﺴﻴﻨﻪ ارﺷﺎدف‪،‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺟﺎﻧﺐ ﮔﻔﺖ ﻣﻘﺼﻮد ﺷﻤﺎ از اﻳﻦ ﺣﺮف ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ اﻳـﺪ‬
‫»ﭼﻬﺎرده ﻣﻌﺼﻮم ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺪارﻳﻢ و ﭼﻬﺎردﻫﻤﻲ ﻫﻢ ﻏﺎﻳﺐ اﺳﺖ اﺛﺒﺎت ﺗﻘﺼﻴﺮ و اﺷﺘﺒﺎه درﺑﺎره ﻣﻦ )ﻳﻌﻨﻲ اﻳﺸﺎن( ﺑـﻮده اﺳـﺖ‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﻇﻦ در اﻳﺸﺎن اﻟﻘﺎء ﺷﺪه ﺑﻮد و اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ ﭼﻨﻴﻦ ﻗﺼﺪي ﻧﺪاﺷﺘﻢ اﻣﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻃﻮﻻﻧﻲ در ﻫﻤـﻪ ﻧﻈﺮﻫـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ درﺑـﺎره‬
‫ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺗﺪوﻳﻦ ﺷﺪه اﻧﺪ و ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻌﺼﻮم ﺷﻤﺮدن ﺷﺨﺼﻴﺖ در اﻳﺮان )ﭼﻪ در رژﻳﻢ ﺳﺎﺑﻖ و ﭼﻪ در رژﻳﻢ ﻛﻨـﻮﻧﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﺑﻘﻮل آﻗﺎي ﻣﺤﻤﺪ ﮔﻴﻼﻧﻲ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻣﻌﺼﻮم ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻨﺎﭼﺎر در ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ اﻳﺸﺎن‪ ،‬ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﺰﻫﻜﺎر و ﺣﺘﻲ ﻣﺴﺘﺤﻖ اﻋﺪام‬
‫اﺳﺖ( و ﺣﺰب در روﺳﻴﻪ و ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻧﻈﻴﺮ آن‪ ،‬ﺟﺎي ﺗﺮدﻳﺪ ﻧﻤﻲ ﮔﺬارد ﻛﻪ ﺣﻖ ﺑﺎ ﺷﻴﻌﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻌﺼـﻮم را ﻏﺎﻳـﺐ ﺷـﻤﺮد‬
‫اﺳﺖ ﺗﺎ اﻧﺘﻘﺎدﭘﺬﻳﺮي ﻓﺮد ﻳﺎ ﮔﺮوه ﻳﺎ ﺣﺰب ﻳﺎ ﺟﺒﻬﻪ و ﻳﺎ ‪ ...‬ﺣﺎﻛﻢ را اﺻﻞ ﻗﺮار دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎزﮔﺸﺖ اﻧﻘﻼب ﺑﻪ ﻣﺠﺮاي اﺻﻠﻲ‪ ،‬ﺑﻤﻌﻨﻲ ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺼﻮم ﺷﻨﺎﺧﺘﻦ ﻓﺮد‪ ،‬ﮔﺮوه‪ ،‬ﺣﺰب‪ ،‬ﺟﺒﻬﻪ )و ﻫﺮ ﻧـﻮع دﻳﮕـﺮ( اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺣﺎﺻﻞ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ اﻧﺘﻘﺎد )ﺑﻤﻌﻨﻲ درﺳﺖ ﻛﻠﻤﻪ( از رﻫﺒﺮي ﺣﻖ ﻣﺮدم اﺳﺖ و ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺮدم را ﺑﺪﻳﻦ ﻛﺎر ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ روش ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻣﻮﻓﻖ‪ ،‬روش ﺗﺄﻟﻴﻒ ﮔﺮاﻳﺶ ﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ در ﻳـﻚ ﺟﺒﻬـﻪ ﻣﺘﺤـﺪه‬
‫ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ اﻣﺮ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺧﻮد اﻳﺸﺎن ﺑﻴﺶ از دﻳﮕﺮان ﺑﺮ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﺗﺄﻛﻴـﺪ ﻣـﻲ ﻛـﺮد و‬
‫اﺻﺮار داﺷﺖ »ﻛﻪ اﺣﺰاب و ﮔﺮوه ﻫﺎ و ‪ ...‬از ﻣﻨﺎﻗﺸﺎت ﻣﻮﺳﻤﻲ ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ ﻛﻨﻨﺪ و ﻣﺘﺤﺪ ﺷﻮﻧﺪ« در ﭘﺎرﻳﺲ ﻧﻴﺰ ﺑﺮ اﻳﻦ ﻧﻈﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ از ﻧﺠﻒ ﺗﺎ ﭘﺎرﻳﺲ اﻧﻘﻼب ﻣﻲ ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬از ورود ﺑﻪ ﺗﻬﺮان ﺿﺪ اﻧﻘﻼب ﻣﻲ ﺳﺎزد‪ .‬اﻳﻦ روﻳﻪ ﺳﻴﺎﺳﻲ واﻗﻊ ﺑﻴﻨﺎﻧﻪ و‬
‫اﻧﻘﻼﺑﻲ را رﻫﺎ ﻛﺮد و ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ ﺑﻪ ﺣﺬف ﻧﺎﻳﻞ ﺷﺪ‪ .‬و اﻣﺮوز ﺑﺮ ﺣﺬف ﮔﺮاﻳﺶ ﻫﺎي اﺳﻼﻣﻲ ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎ اﺳـﺘﺒﺪاد ﺧـﻮﻳﺶ ﻧﻴـﺰ‬
‫ﺟﺎزم ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﺎه ﺳﺎﺑﻖ ﻧﻴﺰ از اﻧﻘﻼب ﺳﻔﻴﺪش ﺑﺒﻌﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻲ در ﮔﺮاﻳﺶ ﻫﺎي وﻓﺎدار ﺑﻪ رژﻳﻢ ﻧﻴﺰ ﺑﺘـﺪرﻳﺞ روش ﺣـﺬف را‬
‫اﺳﺎس ﻛﺮد و ﺑﻪ آﻧﺮوز اﻓﺘﺎد ﻛﻪ دﻳﺪﻳﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﻼي ﺑﺰرگ اﻧﻘﻼب ﻣﺎ‪ ،‬ﺑﻼي ﺑﺰرگ اﻧﻘﻼﺑﻬﺎي دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ اﮔـﺮ‬
‫ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ اﻧﻘﻼب و ﻛﺸﻮر را از ﺳﻘﻮط ﻧﺠﺎت ﺑﺪﻫﻴﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺗﻤﺎم‪ ،‬ﺑﻪ اﺻﻞ ﻣﻘﺒﻮل ﺑﺎزﮔﺮدﻳﻢ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﺟﻤﻬﻮري ﻫﻴﭻ ﺷﺨﺼﻴﺖ‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﮔﺮوه‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي از اوﻟﻮﻳﺖ »ﻫﮋﻣﻮﻧﻲ« ﺑﺮﺧﻮردار ﻧﻴﺴـﺖ و ﺣـﻖ ﺣـﺬف دﻳﮕـﺮان را‬
‫ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ﺟﺒﻬﻪ ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺗﻤﺎﻳﻞ اﺻﻠﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﮔﺮاﻳﺸﻬﺎ و ﮔـﺮوه ﻫـﺎ و اﺣـﺰاب ﻣﻌﺘﻘـﺪ ﺑـﻪ‬
‫اﺳﺘﻘﻼل و آزادي و ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﻛﻮﺷﺶ ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد اﻳﻦ ﺟﺒﻬﻪ ﻓﺮض اﺳﺖ‪ .‬ﮔﺮوه ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ آﻣﺎده ﺷﺮﻛﺖ در اﻳﻦ ﺟﺒﻬﻪ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻲ درﻧﮓ آﻧﺮا ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺣﺘﻲ اﮔﺮ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﮔﺮوه آﻣﺎده ﻋﻤﻞ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻤﺜﺎﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻳﻚ ﺟﺒﻬـﻪ ﻋﻤـﻞ‬
‫ﻛﻨﺪ و ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﺗﻮان ﺑﺮاي ﻣﺸﺎرﻛﺖ دادن دﻳﮕﺮان ﺑﻜﻮﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -6‬در ﭘﺎرﻳﺲ ﺧﻄﻮط ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﺴﻴﺎر دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ از ﻫﻤﻪ ﺟﻠﻮﺗﺮ و ﭘﻴﺸﺘﺎز ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫در ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ اي ﮔﻔﺖ زن ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه و وزﻳﺮ ﺑﺸﻮد ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﻧﻴﺰ ﺑﺸﻮد‪ .‬در ﺗﻬﺮان اﻳﻦ ﺳﺨﻦ‬
‫را ﺑﻴﺎدش آوردم‪ .‬ﭘﺎﺳﺦ داد در آﻧﺠﺎ ﺑﺤﻜﻢ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﺣﺮﻓﻬﺎﻳﻲ زده ام اﻣﺎ ﺧﻮد را ﻣﻠﺰم ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﻤﻲ داﻧﻢ‪) .‬در ﻣﺠﻠﺲ ﻣﺆﺳﺴﺎن‬
‫و در ﺣﻀﻮر اﻋﻀﺎي ﺷﻮراي اﻧﻘﻼب از ﺟﻤﻠﻪ آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﺑﺎزرﮔﺎن ﻫﻤﺎن ﺣﺮف را ﻣﻮرد آن ﻣﺠﻠﺲ ﮔﻔـﺖ(‪ .‬ﺑـﺎز ﺑـﻪ اﻳﺸـﺎن‬
‫ﺧﺎﻃﺮﻧﺸﺎن ﻛﺮدم ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺷﻤﺎ را ﻣﺮﺟﻊ ﻣﻲ ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ و ﺳﺨﻦ ﺷﻤﺎ را ﻓﺘﻮاي دﻳﻨﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ و اﻋﻤـﺎل ﺧـﻮد را ﺑـﺮ آن‬
‫اﺳﺘﻮار ﻣﻲ ﮔﺮداﻧﻨﺪ‪ .‬در ﻃﻮل ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﺮان ﻫﻤﻮاره ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺳﺨﻦ ﺷﺎه دو ﺗﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺸﻮد‪ ،‬ﭼﻪ رﺳﺪ ﺑﻪ ﺳﺨﻦ ﻣﺮﺟـﻊ دﻳﻨـﻲ‪.‬‬
‫ﻣﺮدم ﻛﺪام ﺳﺨﻦ را ﺑﻴﺎن دﻳﻨﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﻛﻨﻨﺪ؟ ﺳﺨﻦ دﻳﺮوز را؟ ﺳﺨﻦ اﻣﺮوز را؟ ﺳﺨﻦ ﻓﺮدا را؟ ﺑﻬﺮ رو در اﻳﻦ ﺟﻤﻬﻮري ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ‬
‫ﻫﻤﺎن ﻣﻮاﺿﻊ ﭘﺎرﻳﺲ ﺑﺎزﮔﺸﺖ و ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ در ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﻼﻣﻲ رﺷﺪ ﭘﺪﻳﺪار ﻧﻤﻲ ﮔﺮدد ﻣﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ زﻧﺎن ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻛﺎﻣﻞ ﺧـﻮﻳﺶ‬
‫را از ﻫﺮ ﻟﺤﺎظ ﺑﺪﺳﺖ ﺑﻴﺎورﻧﺪ و ﺣﻘﻮق ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎدي و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺷﺨﺼﻴﺖ را ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد اﻗـﻮام‬

‫‪١٥٤‬‬
‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻠﻲ ﻣﺎ را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ دﻫﻨﺪ وﺿﻊ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻨﻮال اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﺤﺪوده اﺳﺘﻘﻼل و ﺗﻤﺎﻣﻴﺖ و ﻳﻜﭙﺎرﭼﮕﻲ‬
‫ارﺿﻲ ﻛﺸﻮر‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻪ اﻗﻮام از ﺣﻘﻮق ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺮﺧﻮردار ﮔﺮدﻧﺪ و اداره ﻣﺤﻠﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﻨﻴﺎد ﺷﻮرا ﺑﺎ ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -7‬در اداره ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻳﻚ اﺻﻞ دﻳﮕﺮ ﻛﻪ روﻳﻪ ﺑﻮد و ﻣﺘﺮوك ﺷﺪ ﺷﻮرا ﺑﻮد‪ .‬در اواﻳﻞ اﻧﻘﻼب ﻛﻮﺷﺶ ﻫﺎﻳﻲ ﺑﻌﻤﻞ آﻣﺪ ﺗﺎ‬
‫ﺷﻮرا در ﻗﻠﻤﺮوﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻴﺎﺳﻲ و اﻗﺘﺼﺎدي و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﺼﻮرت روش اداره و رﻫﺒﺮي اﻋﻤﺎل ﮔﺮدد‪ .‬اﻣﺎ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑـﻪ‬
‫اﺳﺘﺒﺪاد ﻓﺮد و ﮔﺮوﻫﻲ دوام ﻧﻴﺎورد و ﻣﺘﺮوك ﺷﺪ‪ .‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ رﻫﺒﺮي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻛﺸﻮر آﻧﺮا ﺑﺎ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ اﺳـﺘﺒﺪادي ﺧـﻮد ﺳـﺎزﮔﺎر‬
‫ﻧﻤﻲ دﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺷﻮراي ﻣﺘﺸﻜﻞ ﻧﻴﺰ ﻳﺎ وﺳﻴﻠﻪ اﻋﻤﺎل ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻫﺎي ﮔﺮوه ﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ و ﻳﺎ اﺳﺘﺒﺪاد اﻋﻀﺎي ﺷﻮرا را‬
‫ﺑﺮﻗﺮار ﻣﻲ ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻨﻚ اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ در اداره و ﻫﺮ ﻧﻮع اداره اي اﺻﻞ را ﺑﺮ ﺷﻮرا ﺑﮕﺬارﻳﻢ ﭼﺎره ﻧﺪارﻳﻢ ﻣﮕﺮ آﻧﻜﻪ اﺻﻮﻟﻲ را‬
‫ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ آوردم ﺑﺎ دﻗﺖ و ﻗﺎﻃﻌﻴﺖ ﺗﻤﺎم اﺟﺮا ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫‪ -8‬ﻳﻜﻲ از اﺻﻮل ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻛﻪ از ﺳﺎل ‪ 1340‬ﺗﺎ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻃﺮد و ﻧﻔﻲ ﻣﻠﻲ ﮔﺮاﻫﺎ روﻳﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﻣﺆﻛـﺪ‬
‫آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻮد ﭘﺸﺖ و روي ﻳﻚ ﺳﻜﻪ ﺑﺤﺴﺎب آﻣﺪن اﺳﻼﻣﻴﺖ و اﻳﺮاﻧﻴﺖ ﺑﻮد‪ .‬در آﺧﺮﻳﻦ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ اﻳﺸﺎن ﭘﻴﺶ از ﺧـﺮوج‬
‫از ﻧﺠﻒ اﺳﺘﻘﺮار ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﻠﻲ را ﻗﺪم اﺳﺎﺳﻲ اﺳﺘﻘﺮار ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﺷﻤﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻗﺒﻮل اﻳﺮاﻧﻴﺖ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﻠﺖ ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓ‬
‫ﺗﺎرﻳﺨﻲ و ﺳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺣﻖ دارد در آن ﺑﺎ اﺳﺘﻘﻼل زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺤﻞ ﻫﻴﭻ ﺗﺮدﻳﺪ ﻧﺒﻮد و ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻀﺎد ﻣﻴـﺎن اﺳـﻼﻣﻴﺖ ﺑـﺎ‬
‫اﻳﺮاﻧﻴﺖ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻧﻤﻲ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ دوﺋﻴﺖ ﻣﻴﺎن اﻳﻦ دو ﻗﺎﺋﻞ ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ ﺧﻮد در ﻳﻜﻲ از ﮔﺰارﺷـﻬﺎي ﺗﺤﻠﻴﻠـﻲ ﻛـﻪ ﺑـﺮاي‬
‫اﻳﺸﺎن ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲ ﻛﺮدم ﺑﻪ ﺷﺮح اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﻛﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ اي ﺗﺎرﻳﺨﻲ در ﻫﻤﻪ دﻧﻴﺎ از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﺮان اﺳﺖ ﭘﺮداﺧﺘـﻪ ام‪ ،‬ﻛـﻪ ﺷـﺮط‬
‫ﭘﻴﺮوزي ﻫﺮ اﻧﻘﻼﺑﻲ ﺗﺤﻘﻖ ﺳﻪ ﻧﻴﺎز اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻣﻠﻴﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﭘﺎﻳﺎن ﺑﺨﺸﻴﺪن ﺑﻪ ﺗﻔﺮق و ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ داﺧﻠﻲ و اﺳﺘﻘﻼل در ﻗﺒﺎل ﻛﺸﻮرﻫﺎي دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻧﻴﺎز ﺑـﻪ اﺻـﻼﺣﺎت‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺑﻨﻴﺎدي ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ در ﺟﻬﺖ رﻫﺎﻳﻲ ﻧﺴﺒﻲ ﻣﺤﺮوﻣﺎن ﺟﺎﻣﻌﻪ؛‬
‫ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ ﻳﺎ دﻳﻦ ﻳﺎ اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژي ﺑﻌﻨﻮان ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻓﻮق و ﻧﻴﺎز اﻧﺴﺎن ﺑﻪ آزادي و رﺷﺪ و ﺗﺪاوم ﺗﺎرﻳﺨﻲ‪.‬‬
‫اﻳﻨﻚ اﻳﻦ ﻧﻴﺎزﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺮﻛﻮﻓﺖ ﺷﺪه اﻧﺪ و ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪن اﻧﻘﻼب ﺑﻪ ﻣﺠﺮاي ﺧـﻮﻳﺶ ﻣﺴـﺘﻠﺰم ﺑﺎزﮔﺸـﺖ از ﺟﻤﻠـﻪ اﺻـﻞ ﺗﻔﻜﻴـﻚ‬
‫ﻧﺎﭘﺬﻳﺮي اﺳﻼﻣﻴﺖ و اﻳﺮاﻧﻴﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﺟﺰ اﻳﻨﻬﺎ اﺻﻮل دﻳﮕﺮي از ﺟﻤﻠﻪ اﺻﻞ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻛﻪ ﻣﺘﻀﻤﻦ آزادي داوﻃﻠﺐ ﺷﺪن و آزادي‬
‫ﻛﺎﻣﻞ رأي دادن ﺑﻮد‪ ،‬اﺻﻞ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻟﻴﺎﻗﺖ و ﺿﺎﺑﻄﻪ ﺑﺠﺎي ﺣﻜﻮﻣﺖ راﺑﻄﻪ ﻛﻪ روﻳﻪ دﻳﺮﻳﻨﻪ در ﻛﺸﻮر ﺑﻮد‪ ،‬از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن رواﺑـﻂ‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﻗﺪرت ﻛﻪ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﺗﺠﺪﻳﺪ ﺷﺪ و ﺑﺪﺗﺮ از دوران ﺷﺎه )ﺑﻪ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺠﻠﺲ و دوﻟﺖ و ﺣﺎﻛﻤﺎن ﺟﺪﻳـﺪ ﺑﻨﮕﺮﻳـﺪ و‬
‫رواﺑﻄﺸﺎن را ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ( ﻫﻢ ﺗﺠﺪﻳﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻤﻪ اﺻﻮﻟﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﻋﻤﻞ ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬اﻻّ اﻳﻨﻜﻪ اﮔـﺮ‬
‫اﺻﻮل ﺑﺎﻻ ﺑﻪ اﺟﺮا درآﻳﻨﺪ اﻳﻦ اﺻﻮل ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻃﺒﻊ اﺟﺮا ﻣﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ -9‬ﺑﺎ آﻧﻜﻪ روﺷﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺟﺮاي اﺻﻮل ﺑﺎﻻ و اﺟﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺘﻘﻼل‪ ،‬ﻧﻈﺎم اﻗﺘﺼﺎدي ﺟﺪﻳﺪ را ﻃﻠﺐ ﻣـﻲ ﻛﻨـﺪ‪ ،‬ﻻزم‬
‫اﺳﺖ ﺑﻪ ﺿﺮورت ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻈﺎم اﻗﺘﺼﺎدي ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻴﺰ در ﭘﺎرﻳﺲ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻨﺪ ﺳـﺎل ﭘـﻴﺶ از اﻧﻘـﻼب‬
‫وﻗﺘﻲ از راه روش ﻋﻠﻤﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻢ ﻛﻪ رژﻳﻢ ﺷﺎه در ﺑﻦ ﺑﺴﺖ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و رﻓﺘﻨﻲ اﺳﺖ و ﺣﺎﺻـﻞ ‪15‬‬
‫ﺳﺎل ﺗﺤﻘﻴﻖ در زﻣﻴﻨﻪ ﻣﺴﺎﻳﻞ اﻳﺮان را ﺑﺼﻮرت ﻣﺸﻜﻼت ﻛﺸﻮر و راه ﺣﻞ آن در آوردم و در ﻧﺠﻒ ﺑـﺮاي ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺑـﻪ آﻗـﺎي‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻲ دادم‪ ،‬از ﻧﺠﻒ ﻧﺎﻣﻪ آﻣﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ )ﻫﻤﺎن ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﻳﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﺳﺘﻘﻼل ﺳﻴﺎﺳﻲ و اﻗﺘﺼـﺎدي و‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ( را ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬در ﻣﺎﻫﻬﺎي اول اﻧﻘﻼب ﻫﻢ ﻛﻮﺷﺶ ﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﻗﻄﻊ واﺑﺴﺘﮕﻲ ﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي و ﺗﻐﻴﻴـﺮ‬
‫ﺳﺎﺧﺖ اﻗﺘﺼﺎد ﻛﺸﻮر ﺑﻌﻤﻞ آﻣﺪ اﻣﺎ ﻣﺜﻞ ﺑﻘﻴﻪ اﻣﻮر ﻣﺘﻮﻗﻒ و ﻋﻘﻴﻢ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ‪ .‬اﻳﻨﻚ ﺑﺮاي ﺑﺎز ﮔﺮداﻧﺪن اﻧﻘﻼب ﺑﻪ ﻣﺠـﺮاي اﺻـﻠﻲ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ اﺻﻞ ﻗﺮاردادن ﻧﻈﺎم اﻗﺘﺼﺎدي اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺮاي از ﻣﻴﺎن ﺑﺮدن ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ اﻗﺘﺼﺎدي ﮔﺮوﻫﻲ ﺑﺮ ﮔﺮوه دﻳﮕﺮ و ﭘﺪﻳـﺪ‬
‫آوردن اﻣﻜﺎن ﺑﺮاﺑﺮي رﺷﺪ اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ،‬ﺿﺮورت ﺗﻤﺎم دارد‪ .‬ﺑﻠﺤﺎظ آﻧﻜﻪ اﺟﺰاء ﻣﺮﻛﺐ اﻳـﻦ اﺻـﻞ را در اﻗﺘﺼـﺎد ﺗﻮﺣﻴـﺪي و‬
‫ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ آورده ام‪ ،‬در اﻳﻨﺠﺎ ﺗﻔﺼﻴﻞ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻢ‪.‬‬
‫‪ -10‬در ﻗﻠﻤﺮو ﻓﺮﻫﻨﮓ‪ ،‬اﺳﺘﻘﻼل ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و رﻫﺎﻳﻲ از ﻏﺮﺑﺰدﮔﻲ ﺗﺎرﻳﺨﻲ )ﻳﻮﻧﺎن زدﮔﻲ( و ﻏﺮﺑﺰدﮔﻲ ﺟﺪﻳـﺪ و اﻳﺠـﺎد زﻣﻴﻨـﻪ‬
‫ﭘﺪﻳﺪار ﺷﺪن اﻧﺴﺎن ﻃﺮاز ﻧﻮ‪ ،‬ﻣﺒﺘﻜﺮ‪ ،‬اﻧﺴﺎن ﻣﺴﺌﻮل‪ ،‬اﻧﺴﺎن آزﻣﻮده و آﻣﻮزش ﭘﺬﻳﺮ‪ ،‬ﻳﻚ ﺿﺮورت ﭼﺸـﻢ ﻧﭙﻮﺷـﻴﺪﻧﻲ اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ اﻧﺤﺮاف اﻧﺤﺮاف در ﻗﻠﻤﺮو ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻌﻨﻮﻳﺘﻲ ﻛﻪ اﻧﻘﻼب را ﺑﻪ ﭘﻴﺮوزي رﺳـﺎﻧﺪ و ﺑـﺎ اﻧﻘـﻼب ﭘﻴـﺮوز ﺷـﺪ‪ ،‬ﺑـﺎ‬
‫ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﺎدﻳﺖ ﭘﺴﺖ‪ ،‬واﭘﺴﮕﺮا‪ ،‬ﺧﺸﻦ و ﺑﻐﺎﻳﺖ ﺧﺸﻦ از ﺻﺤﻨﻪ راﻧﺪه ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎم ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﻏﺮﺑﺰدﮔﻲ‪ ،‬رﻛﻮد و ﺟﻤﻮد ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‬

‫‪١٥٥‬‬
‫اﺻﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و در اﻳﻦ ﻋﺼﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮﻫﺎي ﺑﺮق آﺳﺎ‪ ،‬ﻣﻮﺟﺒﺎت ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ واﺑﺴﺘﮕﻲ ﻫﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ﮔﺸﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﺻـﻞ ﻗـﺮار دادن ﻇـﺎﻫﺮ‪،‬‬
‫ﻣﻐﺰﻫﺎ و ﺗﺨﺼﺺ ﻫﺎ ﻣﻮرد ﺗﺤﻘﻴﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺗﺎراﻧﺪه ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪن اﻧﻘﻼب ﺑﻪ ﻣﺴﻴﺮ ﺧﻮد ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﮔﺴﺘﺮش ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻣﻜﺎﻧﻬﺎ و ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت آﻣﻮزش و ﭘﺮورش اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ‬
‫ﻓﺮاﻫﻢ آوردن زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎي آزادي ﺑﺮاي اﻧﺪﻳﺸﻪ و ﻋﻤﻞ اﺳﺖ ﺗﺎ اﻧﺴﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن از راه اﺑﺘﻜﺎر‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨـﮓ ﺟﺪﻳـﺪ را ﻛـﻪ ﺑﻴـﺎﻧﮕﺮ‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻫﻤﻪ ﻣﺤﺮوﻣﺎن و ﻣﺴﺘﻀﻌﻔﺎن ﺟﻬﺎن اﺳﺖ ﻋﺮﺿﻪ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -11‬ﻣﻘﺎرن و ﻣﻼزم ﺑﺎ اﺻﻮل ﻓﻮق‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮات اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﻤﻨﻈﻮر دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﺠﺎﻣﻌﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪي اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻴﻚ ﭘﻴﺪا اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬
‫ﺑﺪاﻧﺠﻬﺖ ﺗﻮﺣﻴﺪي اﺳﺖ ﻛﻪ در آن رواﺑﻂ ﺑﺮ اﺳﺎس زور اﺳﺘﻮار ﻧﻤﻲ ﮔﺮدد و ﺑﻨﺎ ﺑﺮ اﻳﻦ ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن آن ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ‪ .‬ﺗﺠﺮﺑـﻪ‬
‫اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ از اﻧﻘﻼب ﺑﺪﻳﻦ ﺳﻮ و در ﻣﻘﺎم رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري و ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﻞ ﻗﻮا ﺑﺮاﻳﻢ ﺟﺎي ﺗﺮدﻳﺪ ﻧﻤﻲ ﮔﺬارد ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺳﺮﻳﻊ‬
‫و ﻣﻄﻠﻮب آﻧﻬﻢ در ﻣﺤﺪودة ﻗﻠﻤﺮو اﺳﺘﻘﻼل ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺸﺮط آﻧﻜﻪ زور را اﺻﻞ ﻗﺮار ﻧﺪﻫﻴﻢ‪ .‬اﺻﻮل ﺑـﺎﻻ را ﻧﻴـﺰ ﺑـﺮ ﻫﻤـﻴﻦ‬
‫اﺳﺎس ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﺮدم‪ .‬و ﺑﺎور اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺮدﻣﺎن و ﮔﺮوه ﻫﺎ و اﻓﺮادي ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻌﻨﻮان ﭘﻴﺸﮕﺎم اﻧﻘﻼب ﻣﺘﺤـﺪ ﻛﻨﻨـﺪ و‬
‫ﻋﻤﻞ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻴﺜﺎق را ﺑﭙﺬﻳﺮﻧﺪ و ﺻﻤﻴﻤﺎﻧﻪ ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ آن ﺗﻼش ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬و اﻣﺎ اﻳﻦ اﺻﻮل در اﺟﺮا ﻣﺤﺘﺎج ﻳﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺟﺎﻣﻊ‬
‫ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ اﺳﺘﻘﻼل ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس واﻗﻌﻴﺖ ﻫﺎي ﻛﺸﻮر ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻫﻨﻮز اﻳﻦ‬
‫واﻗﻌﻴﺖ ﻫﺎ ﻫﻤﺎﻧﻬﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﺳﺘﻘﻼل ﺳﻴﺎﺳﻲ و اﻗﺘﺼﺎدي و ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺑﻨﻴﺎدي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮ اﺳﺘﻘﻼل‬
‫در ﺟﻬﺖ ﭘﺪﻳﺪ آوردن ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪي اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ در ﺧﺎرج و داﺧﻞ ﻛﺸﻮر از ﺳﺎل ‪ 1351‬ﺑﺪﻳﻨﺴﻮ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﺑﺎ ﺷﺮﻛﺖ‬
‫ﮔﺮاﻳﺸﻬﺎي ﻓﻜﺮي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﻮده اﺳﺖ و ﻫﻤﻮاره ﻧﻴﺰ از ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن در ﺑﺤﺚ ﺑﺮﺧﻮردار ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻓﺴﻮس ﻛـﻪ‬
‫ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ اﺳﺘﻘﺮار اﺳﺘﺒﺪاد و اﻧﻮاع ﺗﻮﻃﺌﻪ ﻫﺎي داﺧﻠﻲ و ﺧﺎرﺟﻲ ﻣﺠﺎل ﺑﺮاي اﺟﺮاي آن ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻴﺎورد‪ .‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻤﻜﻦ ﺑﻮد اﻳـﻦ‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﺟﺮا ﺷﻮد وﻗﺘﻲ اﺟﺮاي آن ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺤﺘﺎج اﺟﺮاي اﺻﻮﻟﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮ ﺷﻤﺮدم ﺑﻠﻜﻪ اﺟﺮاي اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻔﻲ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺑﻮد ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ و ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ و داﺷﺘﻨﺪ و دارﻧﺪ ﺑﺮﻗﺮار ﻣﻲ ﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎورم اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ وﻇﻴﻔﻪ اﺻﻠﻲ ﻫﺮ اﻧﺴﺎن ﻣﻌﺘﻘﺪي اﻳﻨﺴـﺖ‬
‫ﻛﻪ راه را ﺑﺮ ﺳﻠﻄﻪ دوﺑﺎره و ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎ و ﻧﻔﻮذ ﻫﺮ ﻗﺪرت ﺧﺎرﺟﻲ دﻳﮕﺮ )روﺳﻴﻪ‪ ،‬اروﭘﺎ‪ ،‬ﭼﻴﻦ و ‪ (...‬ﺑﺒﻨﺪد‪ .‬ﻣﻠﺖ اﻳﺮان ﺑﺎ‬
‫ﻣﻼﺣﻈﻪ اﻳﻦ اﺻﻮل و ﭘﺮس و ﺟﻮ از اﻧﺤﺮاﻓﺎت و ﻣﻨﺤﺮﻓﻴﻦ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪ ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻲ ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻳـﻦ اﺻـﻮل ﻗﻴـﺎم ﻛﻨـﺪ و ﺑـﻪ‬
‫ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ اﻧﻮاع ﭼﻤﺎق ﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺎﻧﺴﻮرﻫﺎ و ‪ ...‬و در ﻳﻚ ﻛﻼم اﻧﻮاع زور ﭘﺎﻳﺎن ﺑﺒﺨﺸﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﻳﻢ ﺑﺮ اﻳﻦ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ ﺑﻤﺎﻧﻢ و ﺑﺎﻳﺴﺘﻢ اﻣﺎ وﻗﺘﻲ ﺑﺮاﻳﻢ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻧﺤﺮاﻓﺎت و ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺨﺴﺖ ﺑـﻪ‬
‫ﺣﺬف ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﻛﻪ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﺮ ﻛﺸﻮرﺷﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ اﺳﻘﺮار ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﺛﺎﺑﺖ و دوام آﻣﺮﻳﻜـﺎ از‬
‫ﻃﺮﻳﻖ ﺟﻨﺎﺣﻬﺎي ﺿﺪ اﻧﻘﻼب ﻣﻲ اﻧﺠﺎﻣﺪ‪ ،‬ﺑﺮ آن ﺷﺪم ﻛﻪ ﺑﻤﺎﻧﻢ و ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﺗﻮان ﺑﺮاي ﻧﺠﺎت اﻧﻘﻼب و دﻳﻦ و ﻛﺸﻮرم ﺑﻜﻮﺷﻢ‪.‬‬
‫اﻗﺘﻀﺎي رأي ﻣﻠﺖ ﺑﺰرگ اﻳﺮان‪ ،‬اﺳﺘﻘﺎﻣﺖ از ﺳﻮي اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ و ﻫﻤﻪ ﮔﺮوه ﻫﺎ و اﺣﺰاب ﺳﻴﺎﺳﻲ و دﺳﺘﺠﺎت و اﻓﺮادي اﺳﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮﻧﺪ ﺑﺮﻏﻢ ﻫﻤﻪ ﺧﻄﺮﻫﺎ در اﻳﻦ ﻛﻮﺷﺶ ﺑﺰرگ ﻳﺎري رﺳﺎﻧﻨﺪ و ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﺟﺎﻧﺒﺎزي در ﭘﻴﺮوز ﮔﺮداﻧﺪن اﻧﻘﻼب ﺑﻜﻮﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ‬
‫وﺟﻮد وﺿﻌﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻧﺤﺮاف از ﺧﻮاﺳﺖ ﻫﺎ و ﻣﻮاﺿﻊ اﻧﻘﻼب ﺑﻮﺟﻮد آورده اﻧﺪ و ﺑﺎ وﺟﻮد ﺟﻮ‪ ‬اﺧﺘﻨـﺎق و رﻋـﺐ و وﺣﺸـﺖ ﺑـﻲ‬
‫ﻧﻈﻴﺮي ﻛﻪ ﭘﺪﻳﺪ آورده اﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪي ﻧﺴﻞ ﺟﻮان ﻛﺸﻮر ﺑﺎور دارم و ﻳﻘﻴﻦ دارم ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﺴﻞ ﭘﺮﺗﻮان و ﭘﺮﺗﻼش ﻣﻮاﻧـﻊ را از‬
‫ﭘﻴﺶ ﺑﺮ ﻣﻲ دارد و ﭘﻴﺮوز ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻣﺮدم اﻳﺮان‬
‫اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر‬
‫‪ 27‬ﺗﻴﺮ ‪1360‬‬

‫‪١٥٦‬‬
 ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣ‪Ĥ‬ﺧﺬ‪:‬‬

‫‪ -1‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ﺧﺎﻃﺮات ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﻮﺷﺶ ﺣﻤﻴﺪ اﺣﻤﺪي‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر‪ ،80‬ص‪19‬‬
‫‪ - 2‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪،‬ص‪18‬‬
‫‪ -3‬ﻓﻴﺮوزه در رﺷﺘﻪ ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻛﺮد‪ ،‬زﻫﺮا در رﺷﺘﻪ ﻋﻠﻮم ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﻋﻠﻲ در رﺷﺘﻪ ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ‪.‬‬
‫‪ - 4‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص‪41‬‬
‫‪ - 5‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎ ﻋﺮﻓﺎن ﻗﺎﻧﻌﻲ ﻓﺮد ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﺿﺮورت ﺷﻨﺎﺧﺖ رﻫﺒﺮي دراﻧﺪﻳﺸﻪ ﺟﻮان اﻣﺮوز اﻳﺮان‪ 10 ،‬آﺑﺎن ‪82‬‬
‫‪ - 6‬اوﻟﻴﻦ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر اﻳﺮان‪5،‬ﮔﻔﺘﺎر ﺑﻪ ﻛﻮﺷﺶ ﻣﺤﻤﺪ ﺟﻮاد ﻣﻈﻔﺮ‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﻛﻮﻳﺮ‪ ،1380،‬ص‪51‬‬
‫‪ - 7‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ":‬آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ اﺟﺎزه داد ‪ 10‬درﺻﺪ از ﺳﻬﻢ اﻣﺎم ﺻﺮف ﭼﺎپ و ﻧﺸﺮ ﻛﺘﺎﺑﻬﺎي اﻧﺘﺸﺎرات ﻣﺼﺪق ﺷﻮد‪ .‬او ﻣﻲداﻧﺴﺖ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺎ ﻧﻄﻖﻫﺎي ﻣﺼﺪق را ﭼﺎپ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻛﻪ اﻣﺮوز ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻣﺼﺪق ﺑﻪ اﺳﻼم ﺳﻴﻠﻲ زد‪ ،‬آن روز اﺟﺎزه ﻣـﻲداد ﻛـﻪ از‬
‫وﺟﻮه ﺷﺮﻋﻴﻪ ﺻﺮف ﭼﺎپ ﻧﻄﻖﻫﺎي ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺼﺪق ﺷﻮد‪)".‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪ ،‬اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات اﻧﻘـﻼب اﺳـﻼﻣﻲ‪ ،‬ﭼـﺎپ اول‪،‬‬
‫‪،1360‬ص ‪(140‬‬
‫‪ - 8‬ﻛﻨﻔﺪراﺳﻴﻮن ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﺤﺼﻠﻴﻦ و داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن اﻳﺮاﻧﻲ؛ از آﻏﺎز ﺗﺎ اﻧﺸﻌﺎب‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﮔﺮدون‪ ،‬ﭼﺎپ دوم ﺳﺎل ‪،1377‬ص‪143‬‬
‫‪ - 9‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص ‪50-51‬‬
‫‪ - 10‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص ‪ .66‬ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻏﻀﻨﻔﺮﭘﻮر ﺑﻪ ﺟﺮم ﻫﻮاداري از ﺑﻨﻲﺻﺪر و در ﺗﺸﻮﻳﻖ و ﭘﺎداشِ زﺣﻤﺎت و ﺧﺎﻧﻪاي ﻛﻪ در اﺧﺘﻴـﺎر آﻗـﺎي‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻗﺮار داده ﺑﻮد زﻧﺪاﻧﻲ‪ ،‬ﺷﻜﻨﺠﻪ و ﺗﻮاب ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ - 11‬ﺳﻮﻟﻴﻮان‪":‬اﺳﺘﺪﻻل او)ﺷﺮﻳﻒاﻣﺎﻣﻲ( اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ رﻓﺘﻦ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ اروﭘﺎ ﺳﺒﺐ ﻣﻲ ﮔﺮدد ﺗﻤﺎس ﺧﻮد را ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﻣﺬﻫﺒﻲ از دﺳـﺖ‬
‫ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬او ﺑﻪ ﻣﻦ]ﺳﻮﻟﻴﻮان[ و ﭘﺎرﺳﻮﻧﺰ ]ﺳﻔﻴﺮ اﻧﮕﻠﻴﺲ در اﻳﺮان[ ﮔﻔﺖ وﻗﺘﻲ آﻳﺖ اﷲ ﺑﻪ ﭘﺎرﻳﺲ ﺑﺮود از ﻧﻈﺮ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﻣﻲ اﻓﺘـﺪ و اﺣﺘﻤـﺎﻻً‬
‫دﻳﮕﺮ ﻫﺮﮔﺰ از او ﺣﺮﻓﻲ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﻧﺨﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪ )".‬ﻣﺎﻣﻮرﻳﺖ در اﻳﺮان‪ ،‬وﻳﻠﻴﺎم ﺳﻮﻟﻴﻮان‪،‬ﻣﺤﻤﻮد ﻣﺸﺮﻗﻲ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻫﻔﺘﻪ‪ ،1361،‬ص ‪(166‬‬
‫‪ - 12‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص ‪66‬‬
‫‪ - 13‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص‪ & 67‬ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ‪ 35‬ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﻨﺘﺸﺮه در روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ در ﻫﺠﺮت در ﺳﺎل ‪ ،61‬اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺧﺮداد ‪،،85‬ص‪.24‬‬
‫‪ - 14‬اﺻﻮل راﻫﻨﻤﺎ و ﺿﺎﺑﻄﻪﻫﺎي ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر‪،‬اﻧﺘﺸﺎرات اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪ ،57‬ﺻﺺ ‪229-177‬‬
‫‪ - 15‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص‪67‬‬
‫‪" - 16‬ﻣﺮدم ﻧﺎﻗﺺاﻧﺪ و ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﻛﻤﺎلاﻧﺪ و ﻧﺎﻛﺎﻣﻞاﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﻪ ﺣﺎﻛﻤﻲ ﻛﻪ ﻗﻴﻢ اﻣﻴﻦ ﺻـﺎﻟﺢ ﺑﺎﺷـﺪ ﻣﺤﺘﺎﺟﻨـﺪ‪) "..‬وﻻﻳـﺖ ﻓﻘﻴـﻪ‪ ،‬روحاﷲ‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺑﻲ ﺗﺎ‪ ،‬ﺑﻲﻧﺎ‪ ،‬ص ‪(64‬‬
‫‪" - 17‬زنﻫﺎ را وارد ادارات ﻛﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ در ﻫﺮ ادارهاي ﻛﻪ وارد ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬آن اداره ﻓﻠـﺞ ﺷـﺪ‪ ...‬روﺣﺎﻧﻴـﺖ ﻣﻼﺣﻈـﻪ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ ﻛـﻪ در‬
‫ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲﻫﺎ اﺟﺎزه ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد ﻗﺪمﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺗﺴﺎوي ﺣﻘﻮق ﻣﺮد و زن ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪه‪)".‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ در ﻣﺴﺠﺪ اﻋﻈـﻢ ﻗـﻢ‪12،‬‬
‫آذر ‪ .1341‬اﻣﺎم و روﺣﺎﻧﻴﺖ ﺻﺺ ‪ 98‬و ‪(132‬‬
‫‪ - 18‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ ‪،‬ص ‪68‬‬
‫‪ - 19‬ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران‪ 11،‬آﺑﺎن ‪ ،57‬ﭘﺎرﻳﺲ‬
‫‪ -20‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ‪ 5‬آﺑﺎن ‪ ،57‬ﭘﺎرﻳﺲ‪ ،‬اﻣﺎم و ‪ ،...‬ﮔﺮدآورﻧﺪﮔﺎن ﻣﻨﺼﻮر دوﺳﺘﻜﺎم‪ ،‬ﻫﺎﻳﺪه ﺟﻼﻟﻲ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﭘﻴﺎم آزادي‪،‬ﭼﺎپ ﺳﻮم‪ ،‬زﻣﺴـﺘﺎن‬
‫‪،58‬ص‪168‬‬
‫‪ -21‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﭘﺎﺋﺰهﺳﺮا اﻳﺘﺎﻟﻴﺎﻳﻲ‪ 11،‬آﺑﺎن ‪ ،57‬ﭘﺎرﻳﺲ‪ ،‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر ‪،‬ج‪4‬ص‪266‬‬
‫‪ -22‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ روزﻧﺎﻣﻪ ﻫﻠﻨﺪي دي وﻟﻜﺮاﻧﺖ‪ 7 ،‬ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪،1978‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪ ،‬ج‪4‬ص‪364‬‬
‫‪ -23‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر روزﻧﺎﻣﻪ ﻻﻛﺮوا‪ 10 ،‬آﺑﺎن ‪ ،57‬ﭘﺎرﻳﺲ‪ ،‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج‪،4‬ص‪242‬‬
‫‪ -24‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﻟﻮﻛﺰاﻣﺒﻮرگ‪ 11 ،‬آﺑﺎن ‪ ،57‬ﭘﺎرﻳﺲ‪ ،‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج‪،4‬ص‪263‬‬
‫‪ -25‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﺗﺎﻳﻤﺰ اﻧﮕﻠﻴﺲ‪ 16 ،‬آذر ‪ ،57‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج‪،5‬ص‪132‬‬
‫‪ -26‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن اﻃﺮﻳﺶ‪ 10 ،‬آﺑﺎن ‪ ،1357‬اﻣﺎم و ‪ ،...‬ﮔﺮدآورﻧﺪﮔﺎن ﻣﻨﺼﻮر دوﺳﺘﻜﺎم‪ ،‬ﻫﺎﻳـﺪه ﺟﻼﻟـﻲ‪ ،‬اﻧﺘﺸـﺎرات ﭘﻴـﺎم‬
‫آزادي‪،‬ﭼﺎپ ﺳﻮم‪ ،‬زﻣﺴﺘﺎن ‪،58‬ص‪120‬‬

‫‪١٥٧‬‬
 ‫‪ -27‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن آﻟﻤﺎن‪ 16،‬دي ‪ ،57‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪ ،‬ج‪،5‬ص ‪353‬‬
‫‪ -28‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج‪،3‬ص‪16‬‬
‫‪ -29‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج‪ ،2‬ص‪517‬‬
‫‪ -30‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن اﻳﺘﺎﻟﻴﺎ‪ 23،‬دي ‪ ،57‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج‪،2‬ص‪107‬‬
‫‪ -31‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﻟﻮﻣﻮﻧﺪ‪ 22،‬آﺑﺎن ‪ ،57‬ﭘﺎرﻳﺲ‪ ،‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج‪،2‬ص‪351‬‬
‫‪ ،57/8/10 -32‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج ‪ ،2‬ص‪.160‬‬
‫‪ -33‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص‪.357‬‬
‫‪ -34‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن آﻟﻤﺎﻧﻲ زﺑﺎن ﺳﻮﺋﻴﺲ‪ 14 ،‬آﺑﺎن ‪1357‬‬
‫‪ -35‬ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران‪ ،57/10/24،‬ﭘﺎرﻳﺲ‪ ،‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج‪،3‬ص‪115‬‬
‫‪ -36‬ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران‪ 12 ،‬آﺑﺎن ‪ ،57‬ﭘﺎرﻳﺲ‬
‫‪ -37‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ﺟﻠﺪ ‪ ، 4‬ص ‪206‬‬
‫‪،57/10/18 -38‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪ ،‬ج ‪ ،3‬ص‪77‬‬
‫‪ -39‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ روﻳﺘﺮز‪ 14 ،‬آﺑﺎن ‪ ،57‬ﭘﺎرﻳﺲ؛ ﺻﺤﻴﻔﻪي ﻧﻮر‪ ،‬ﺟﻠﺪ ‪ ،4‬ﺻﻔﺤﻪي ‪160‬‬
‫‪ -40‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﻣﺠﻠﻪي اُﺳﺘﺮن‪ 26 ،‬دي ‪ ،57‬ﭘﺎرﻳﺲ؛ ﺻﺤﻴﻔﻪي ﻧﻮر‪ ،‬ﺟﻠﺪ ‪ ،5‬ص ‪483‬‬
‫‪ -41‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﻟﻮژورﻧﺎل ﻣﻨﻄﻘﻪ آﻟﭗ ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪ 7 ،‬آذر ‪1357‬‬
‫‪ ،57/10/26 -42‬ﺻﺤﻴﻔﻪﻧﻮر‪،‬ج ‪ ،3‬ص‪140‬‬
‫‪ ،57/10/18 -43‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج‪ ،3‬ص‪75‬‬
‫‪ -44‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ روﻳﺘﺮز‪ 4 ،‬آﺑﺎن ‪ ،1357‬ﭘﺎرﻳﺲ‬
‫‪ -45‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران‪ 1،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪ ،57‬ﭘﺎرﻳﺲ‬
‫‪ ،57/8/22 -46‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج‪ ،2‬ص‪341‬‬
‫‪ -47‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ راﺳﻠﮕﺮ‪ ،‬آﺑﺎن ‪ ،57‬ﭘﺎرﻳﺲ‪ ،‬ﺻﺤﻴﻔﻪي ﻧﻮر‪ ،‬ﺟﻠﺪ ‪ ،5‬ص ‪70‬‬
‫‪ - 48‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﻣﺠﻠﻪ اﻛﺴﭙﺮس‪57 /10/20،‬؛ ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪ ،‬ج ‪ ،4‬ص ‪199‬‬
‫‪ -49‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ‪ 12‬آﺑﺎﻧﻤﺎه ‪ ،1357‬ﭘﺎرﻳﺲ‬
‫‪ -50‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران‪ 19 ،‬ﻣﻬﺮ ‪ ، 57‬ﭘﺎرﻳﺲ‪ ،‬اﻣﺎم و ‪ ،...‬ﮔﺮدآورﻧﺪﮔﺎن ﻣﻨﺼﻮر دوﺳﺘﻜﺎم‪ ،‬ﻫﺎﻳﺪه ﺟﻼﻟﻲ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﭘﻴـﺎم آزادي‪،‬ﭼـﺎپ‬
‫ﺳﻮم‪ ،‬زﻣﺴﺘﺎن ‪،58‬ص‪122‬‬
‫‪ -51‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر ﻓﻴﮕﺎرو‪ 22 ،‬ﻣﻬﺮ ‪ ،57‬ﭘﺎرﻳﺲ‬
‫‪ -52‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر ﺧﺒﺮﮔﺰاري ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪ 13،‬آﺑﺎن ‪،57‬ﭘﺎرﻳﺲ‪ ،‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج‪،4‬ص‪147‬‬
‫‪ " -53‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران‪ 17 ،‬آﺑﺎن ‪، 57‬ﭘﺎرﻳﺲ‪ ،‬اﻣﺎم و ‪ ،...‬ﮔﺮدآورﻧﺪﮔﺎن ﻣﻨﺼﻮر دوﺳﺘﻜﺎم‪ ،‬ﻫﺎﻳﺪه ﺟﻼﻟﻲ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﭘﻴﺎم آزادي‪،‬ﭼﺎپ‬
‫ﺳﻮم‪ ،‬زﻣﺴﺘﺎن ‪ ،58‬ص‪123‬‬
‫‪ -54‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران‪ 12 ،‬آﺑﺎن ‪ ،1357‬ﭘﺎرﻳﺲ‬
‫‪ -55‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران‪ 8 ،‬آﺑﺎن ‪ ،57‬ﭘﺎرﻳﺲ‬
‫‪ -56‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪ ،‬ج‪،4‬ص‪58‬‬
‫‪ -57‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران‪ 17 ،‬آﺑﺎن ‪ ،57‬ﭘﺎرﻳﺲ‬
‫‪ -58‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ اﺷﭙﻴﮕﻞ‪ 16،‬آﺑﺎن ‪ ،57‬ﭘﺎرﻳﺲ‪ ،‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج‪،4‬ص‪359‬‬
‫‪ -59‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ اﻟﻘﻮﻣﻲ اﻟﻌﺮﺑﻲ‪ 20،‬آﺑﺎن ‪ 57،11‬ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ،78‬اﻣﺎم و ‪ ،...‬ﮔﺮدآورﻧﺪﮔﺎن ﻣﻨﺼﻮر دوﺳـﺘﻜﺎم‪ ،‬ﻫﺎﻳـﺪه ﺟﻼﻟـﻲ‪ ،‬اﻧﺘﺸـﺎرات ﭘﻴـﺎم‬
‫آزادي‪،‬ﭼﺎپ ﺳﻮم‪ ،‬زﻣﺴﺘﺎن ‪،58‬ص‪214‬‬
‫‪ -60‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ‪ 1‬دي ‪ ، 57‬ﭘﺎرﻳﺲ‬
‫‪ -61‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ روزﻧﺎﻣﻪ آﻟﻤﺎﻧﻲ دﻧﻴﺎي ﺳﻮم‪ 15 ،‬ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪78‬‬
‫‪ -62‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺳﺎزﻣﺎن ﻋﻔﻮ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻞ‪ 19 ،‬آﺑﺎن ‪ ،57‬ﭘﺎرﻳﺲ‬
‫‪ -63‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ اﺷﭙﻴﮕﻞ‪ 7 ،‬ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪1977‬‬

‫‪١٥٨‬‬
 ‫‪ -64‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران‪ 1 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪ ،57‬ﭘﺎرﻳﺲ‬
‫‪ -65‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻇﻬﺮ ﻋﺎﺷﻮرا‪ 20 ،‬آذر ‪، 57‬ﭘﺎرﻳﺲ‬
‫‪ -66‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﻟﻮﻛﺰاﻣﺒﻮرگ‪ 20،‬دي ‪ ، 57‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪ ،‬ج‪،5‬ص ‪417‬‬
‫‪ -67‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﮔﺎردﻳﻦ‪ 10 ،‬آﺑﺎﻧﻤﺎه ‪57‬‬
‫‪ -68‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ راﺳﻠﮕﺮ‪ ،‬آﺑﺎن ‪ ،57‬ﭘﺎرﻳﺲ‪ ،‬ﺻﺤﻴﻔﻪي ﻧﻮر‪ ،‬ﺟﻠﺪ ‪ ،5‬ص ‪70‬‬
‫‪ -69‬ﻋﺒﻮر از ﺑﺤﺮان‪ ،‬ﺧﺎﻃﺮات اﻛﺒﺮ ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ در ﺳﺎل ‪ 60‬ﺑﻪ اﻫﺘﻤﺎم ﻳﺎﺳﺮ ﻫﺎﺷﻤﻲ‪ ،‬دﻓﺘﺮ ﻧﺸﺮ ﻣﻌﺎرف اﻧﻘﻼب‪ ،‬ﭼﺎپ ﻫﻔﺘﻢ‪،1378 ،‬‬
‫ص‪ .382‬ﺑﻨﻲﺻﺪر درﺑﺎره ﻧﺎم ﻛﺘﺎب ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺟﺎﻟﺒﻲ دارد‪ ":‬ﺑﺤﺮان ﻣﻰﺳﺎﺧﺘﻨﺪ ﺗﺎ از ﺑﺤﺮان ﻋﺒﻮر ﻛﻨﻨﺪ!" )ﻧﺎﻣﻪﻫـﺎﻳﻲ از‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ﺑﻪ اﻫﺘﻤﺎم ﻓﻴﺮوزه ﺑﻨﻲﺻﺪر‪،‬اﻧﺘﺸﺎرات اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﺧﺮداد ‪ ،1385‬ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت‪،‬ص‪( 67‬‬
‫‪ -70‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص‪37‬‬
‫‪ -71‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص‪ .72‬در ﺗﺼﻮﻳﺮ ﭘﺎﺋﻴﻦ آﻣﺪن آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ از ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ‪ ،‬ﺑﻨﻲﺻﺪر و ﺻﺎدق ﻗﻄﺐزاده در ﭘﺸﺖ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬آﻳـﺖاﷲ‬
‫ﺣﺴﻦ ﻻﻫﻮﺗﻲ ﻧﻴﺰ در ﻛﻨﺎر آنﻫﺎ ﻗﺮار دارد‪.‬‬
‫‪ -72‬ﭼﻬﺎرﺗﻦ اﻋﺪاﻣﻲ‪،‬ﻧﻌﻤﺖ اﷲ ﻧﺼﻴﺮي‪ ،‬رﻳﻴﺲ ﺳﺎواك؛ ﺧﺴﺮوداد‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻫـﻮاﻧﻴﺮوز؛ ﻧـﺎﺟﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪار ﻧﻈـﺎﻣﻲ اﺻـﻔﻬﺎن و رﺣﻴﻤـﻲ‪،‬‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪار ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺗﻬﺮان و رﻳﻴﺲ ﺷﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﻛﻞ ﻛﺸﻮر ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -73‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص ‪74‬‬
‫‪ -74‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص ‪69‬‬
‫‪ -75‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ اورﻳﺎﻧﺎ ﻓﺎﻻﭼﻲ ﺑﺎ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ 2،‬ﻣﻬﺮ ‪ ،59‬ﻗﻢ‪ ،‬ﻣﺘﻦ ﻛﺎﻣﻞ در ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر ‪،‬ج‪،10‬ص‪ 91‬ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪.‬‬
‫‪ -76‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪،‬ص‪75‬‬
‫‪ -77‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪89‬‬
‫‪ -78‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص ‪65‬‬
‫‪ -79‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪65‬‬
‫‪ -80‬اﻧﻘﻼب اﻳﺮان در دو ﺣﺮﻛﺖ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﻣﻬﺪي ﺑﺎزرﮔﺎن‪،‬ﺗﻬﺮان‪ ،1363 ،‬ص‪141‬‬
‫‪ -81‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص ‪128‬‬
‫‪ -82‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪ ،‬ص ‪75‬‬
‫‪ -83‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ ص‪95‬؛ درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص‪91‬‬
‫‪ -84‬ﻛﺎر و ﻛﺎرﮔﺮ در اﺳﻼم‪ ،‬اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر‪،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﭘﻴﺎم آزادي‪،‬ﭼﺎپ ﻫﻔﺘﻢ‪،‬ﺧﺮداد ‪،59‬ص ‪51‬‬
‫‪ -85‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص‪77‬‬
‫‪ -86‬ﭘﺲ از آنﻫﺎ آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي ﺑﺎ ‪ ،1672980‬آﻳﺖاﷲ ﮔﻠﺰاده ﻏﻔﻮري ﺑﺎ ‪ ،1560970‬دﻛﺘﺮ ﺑﻬﺸـﺘﻲ ﺑـﺎ ‪ ،1547550‬ﻣﻬﻨـﺪس ﻋـﺰتاﷲ‬
‫ﺳﺤﺎﺑﻲ ﺑﺎ‪ 1449713‬راي‪ ،‬ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ آرا ﻛﺴﺐ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ " -87‬ﻓﻘﻴﻪ در ﻫﻤﻪ اﻣﻮري ﻛﻪ ﺑﺎ دﻳﻦ و دﻧﻴﺎي ﺑﻨﺪﮔﺎن ﺧﺪا ارﺗﺒﺎط دارد و ﺑﺎﻳﺪ ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮد و ﻫﻴﭻ ﮔﺰﻳـﺮي از اﻧﺠـﺎم آن ﻧﻴﺴـﺖ ﺣـﻖ‬
‫ﺗﺼﺮف و وﻻﻳﺖ دارد‪ .‬در ﺗﻤﺎم اﻣﻮر ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻛﻪ اﻣﺎم ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ در آن وﻻﻳﺖ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ و اﻋﻤﺎل وﻻﻳﺖ ﻣﻲﻛﺮده ‪ ،‬ﻓﻘﻴﻪ ﻧﻴﺰ ﺣـﻖ وﻻﻳـﺖ‬
‫دارد‪ )".‬ﺣﺪود وﻻﻳﺖ ﺣﺎﻛﻢ در اﺳﻼم‪ ،‬ﻣﻼ اﺣﻤﺪ ﻧﺮاﻗﻲ‪ ،‬ﺻﺺ‪ 15-13‬و ص‪ (97‬ﺑﺮاي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎ ﻧﻈﺮﻳﺎت ﻣﻼ اﺣﻤﺪ ﻧﺮاﻗـﻲ درﺑـﺎره‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ رﺟﻮع ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ " اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﻼاﺣﻤﺪ ﻧﺮاﻗﻲ"‪ ،‬ﺳﻴﺪﺳﺠﺎد اﻳﺰدﻫﻲ‪ ،‬ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺑﻮﺳﺘﺎن ﻛﺘﺎب ﻗﻢ‬
‫‪ -88‬وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ) ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ(‪ ،‬روحاﷲ اﻟﻤﻮﺳﻮي اﻟﺨﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺑﻲﻧﺎ‪،‬ﺑﻲﺗﺎ‪،‬ص‪184‬‬
‫‪ -89‬وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ) ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ(‪،‬روحاﷲ اﻟﻤﻮﺳﻮي اﻟﺨﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺑﻲﻧﺎ‪ ،‬ﺑﻲﺗﺎ‪ ،‬ص ‪58‬‬
‫‪ -90‬ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ اﺋﻤﻪ ﺟﻤﻌﻪ‪77/11/8،‬‬
‫‪ -91‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ درﺟﻤﻊ ﻧﺎﻇﺮان اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت اﺳﺘﺎن ﻗﻢ‪ ،‬ﺧﺒﺮﮔﺰاري اﻧﺘﺨﺎب‪ 29،‬ﺑﻬﻤﻦ ﻣﺎه ‪1384‬‬
‫‪ -92‬وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‪ ،‬روحاﷲ اﻟﻤﻮﺳﻮي اﻟﺨﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﻨﻈﻴﻢ و ﻧﺸﺮ آﺛﺎر اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﭼﺎپ ﻧﻬﻢ‪ ،‬ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪،78‬ص‪41‬‬
‫‪ -93‬ﺟﺎوداﻧﻪ ﺗﺎرﻳﺦ‪ ،‬ﺳﻴﺪﻣﺤﻤﺪ ﺣﺴﻴﻨﻰ ﺑﻬﺸﺘﻰ‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎن اﻧﺘﺸﺎرات روزﻧﺎﻣﻪ ﺟﻤﻬﻮرى اﺳﻼﻣﻰ‪ ،‬ج ‪ ، 3‬ﮔﻔﺘﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﺻﺺ ‪46-47‬‬
‫‪ -94‬ﻣﺸﺮوح ﻣﺬاﻛﺮات ﺷﻮراى ﺑﺎزﻧﮕﺮى ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻰ ﺟﻤﻬﻮرى اﺳﻼﻣﻰ‪ ،‬ج ‪ ،3‬ص ‪1640‬‬
‫‪ -95‬ﺻﺤﻴﻔﻪﻧﻮر‪ ،‬ج‪ ،9‬ص‪253‬‬

‫‪١٥٩‬‬
 ‫‪ -96‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ در دﻳﺪار ﺑﺎ ﻣﺴﺆوﻟﻴﻦ داﻧﺸﻜﺪه اﻓﺴﺮي ﻧﻴﺮوي زﻣﻴﻨﻲ ﺳﭙﺎه‪ ،‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 10،‬ﺧﺮداد ‪84‬‬
‫‪ -97‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ‪ ،58/8/9‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪ ،‬ﺟﻠﺪ‪ ،10‬ص‪407‬‬
‫‪ -98‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 9 ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪85‬‬
‫‪ -99‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ‪ ،58/7/12‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج‪،6‬ص‪36‬‬
‫‪ -100‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪ ،‬ج‪ ،6‬ص‪237‬‬
‫‪ -101‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪ ،‬ج‪ ،6‬ص‪237‬‬
‫‪ -102‬ﻳﺎ ﻟﺜﺎرات اﻟﺤﺴﻴﻦ‪ ،‬ﺷﻤﺎره‪ ،80‬ص‪4‬‬
‫‪ -103‬رﺳﺎﻟﺖ ‪ 22‬دى ‪1384‬‬
‫‪ -104‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ‪ ،58/8/9‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ﺟﻠﺪ‪،10‬ﺻﻔﺤﻪ ‪88‬‬
‫‪ -105‬ﻣﺸﺮوح ﻣﺬاﻛﺮات ﺷﻮراى ﺑﺎزﻧﮕﺮى ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻰ ﺟﻤﻬﻮرى اﺳﻼﻣﻰ اﻳﺮان‪ ،‬ج ‪ ،3‬ص‪1631‬‬
‫‪ -106‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪ ،‬ج‪ ،4‬ص‪168‬‬
‫‪ -107‬وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‪ ،‬ص‪6‬‬
‫‪ -108‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﺑﺮﮔﺰاري ﻛﻨﮕﺮه اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ و اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ‪ 11 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪78‬‬
‫‪ -109‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ در دﻫﻤﻴﻦ ﻧﺸﺴﺖ دوره ﺳﻮم ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن‪1382/06/17،‬‬
‫‪-110‬ﻛﺘﺎب اﻟﺒﻴﻊ‪ ،‬روحاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻗﻢ‪،‬اﻧﺘﺸﺎرات اﺳﻤﺎﻋﻴﻠﻴﺎن‪ ،‬ﺑﻰ ﺗﺎ‪ ،‬ﺟﻠﺪ‪ ،5‬ص‪472‬‬
‫‪ -111‬وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‪ ،‬ص‪37‬‬
‫‪ -112‬ﺳﻤﻴﻨﺎر وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ در ﺳﺎري‪ ،‬رادﻳﻮ ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﺧﺒﺎر ﺳﺎﻋﺖ ‪ 20‬روز ‪ 29‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪1361‬‬
‫‪ -113‬وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‪ ،‬ص‪40‬‬
‫‪ -114‬ﺧﺒﺮﮔﺰاري ﻛﺎر اﻳﺮان‪،‬اﻳﻠﻨﺎ‪85/7/12،‬‬
‫‪ -115‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ آﻳﺖ اﷲ ﺟﻌﻔﺮ ﺳﺒﺤﺎﻧﻲ در دﻳﺪار ﺑﺎ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ اﺟﺮاﻳﻲ دوﻣﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ دﻛﺘﺮﻳﻦ ﻣﻬﺪوﻳﺖ‪ 24،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ‬
‫‪1385‬‬
‫‪ -116‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ آﻳﺖاﷲ ﻣﺼﺒﺎح ﻳﺰدي در ﺟﻤﻊ ﺑﺴﻴﺠﻴﺎن ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻗﺮوه‪7 ،‬ﻣﺮداد‪1381‬‬
‫‪ -117‬وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‪،‬ص‪51‬‬
‫‪ -118‬روزﻧﺎﻣﻪ رﺳﺎﻟﺖ‪ 19،‬ﺗﻴﺮ ‪ .68‬آﻳﺖ اﷲ آذري ﻗﻤﻲ اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ از ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺧﻮد ﺑﺮﮔﺸﺖ و از ﻣﻮاﺿﻊ ﻗﺒﻠﻲ ﺧﻮد اﻇﻬﺎرﻧﺪاﻣﺖ وﭘﺸـﻴﻤﺎﻧﻲ‬
‫ﻛﺮد‪ .‬از اﻳﻦ رو ﻣﻮرد آزار و اذﻳﺖ ﺷﺪﻳﺪ ﺣﻜﻮﻣﺘﻴﺎن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻛﻼس درﺳﺶ ﺗﻌﻄﻴﻞ ﺷﺪ ودر ﺧﺎﻧﻪاش ﺣﺼﺮ ﮔﺮدﻳـﺪ‪ .‬او ﻛـﻪ اﺑﺘـﺪا ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺮﺟﻌﻴﺖ آﻗﺎي ﺧﺎﻣﻨﻪاي راي داده ﺑﻮد در ﻧﺎﻣﻪاي ﻣﻔﺼﻞ در ‪ 76/8/5‬ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﺎﺗﻤﻲ ﻧﻮﺷﺖ‪ ..." :‬و اﻣﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪرﺳـﻴﻦ ﻛـﻪ ﻣﻌﻈـﻢ ﻟـﻪ‬
‫)آﻗﺎي ﺧﺎﻣﻨﻪ اي( را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﻣﺮاﺟﻊ ﺳﺒﻌﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﻧﻴﺰ ﺑﺮﺧﻼف ﺿﻮاﺑﻂ ﺷﺮﻋﻲ و ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺧﻮد ﻋﻤﻞ ﻛﺮدﻧـﺪ‪ ،‬زﻳـﺮا ﺑـﺎ راي‬
‫ﺗﻠﻔﻨﻲ و در ﺟﻮي ﻧﺎﺳﺎﻟﻢ اﻳﺸﺎن را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ از ﺗﻠﻔﻦ ﺷﻮﻧﺪه ﻫﺎ ﺑﻌﺪا آن را اﻧﻜﺎر ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ﺷﺮط ﻣﺮﺟﻌﻴﺖ دو ﭼﻴﺰ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﻫﻴﭽﻴﻚ ﺑﺮاي ﻣﻌﻈﻢ ﻟﻪ )آﻗﺎي ﺧﺎﻣﻨﻪ اي( ﻣﻮﺟﻮد ﻧﻴﺴﺖ‪ ... ،‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪرﺳﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﻮاز ﺗﻘﻠﻴﺪ ﻣﻌﻈﻢ ﻟﻪ راي داده اﻧﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑـﻪ ﻟﺤـﺎظ‬
‫ﻣﺼﻠﺤﺖ ﻧﻈﺎم ﺑﻮده ﻛﻪ ﻣﺼﻠﺤﺖ اﻧﺪﻳﺸﻲ در اﻳﻦ اﻣﺮ ﺣﻴﺎﺗﻲ ﺻﺤﻴﺢ ﻧﺒﻮده و ﻧﻴﺴﺖ‪ ... ،‬وﻟﻲ اﺧﻴﺮا اﻳﻦ ﺷﻌﺎر "ﻫﻢ ﻣﺮﺟﻌﻲ ﻫـﻢ رﻫﺒـﺮي "‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﺑﭽﻪ ﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﺳﺮ داده ﺷﺪ و روز راي ﮔﻴﺮي ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪرﺳﻴﻦ ﻋﺪه اي از آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻓﺸﺎر ﺑـﺮ ﺟﺎﻣﻌـﻪ ﻛـﻪ ﻣﺘﺎﺳـﻔﺎﻧﻪ ﺑـﺎ‬
‫ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت داﺧﻞ ﺟﻠﺴﻪ آﻗﺎي ﻳﺰدي و آﻗﺎي ﺟﻨﺘﻲ و ﻳﻚ ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ ﺿﺮﺑﻪ ﺗﻠﺦ ﺧﻮد را ﺑﻪ اﻧﻘﻼب ﻣﻘﺪس اﺳﻼﻣﻲ وارد ﻛﺮد‪ ...‬ﭼﺮا ﻣﻘﺎم ﻣﻌﻈﻢ‬
‫رﻫﺒﺮي وﺿﻌﻴﺖ ﻣﺮﺟﻌﻴﺖ ﺑﺨﺼﻮص ﺣﻀﺮت آﻳﺖ اﷲ اﻟﻌﻈﻤﻲ ﻣﻨﺘﻈﺮي را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻳﻚ ﻣﺸﺖ ﺑﭽﻪ ﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ داده اﻧﺪ ﻛﻪ ﺷﺒﺎﻧﻪ ﻗﺼﺪ‬
‫ﺗﻌﺪي ﺑﻪ ﺣﺮﻳﻢ ﻣﺮﺟﻌﻴﺖ و ﻏﺎرت آرﺷﻴﻮ و دﻳﮕﺮ اﺷﻴﺎء اﻳﺸﺎن را ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬و اﻓﺮاد ﻧﺎﺻﺢ و ﺧﻴﺮﺧﻮاه راﺑﺎ ﭼﺸﻢ ﺑﺴﺘﻪ و اﻫﺎﻧﺖ ﺑﻪ زﻧـﺪان‬
‫ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ‪...‬آن روز ﻳﻚ ﻧﻔﺮ از ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪرﺳﻴﻦ در دﻓﺎع وﺣﻤﺎﻳﺖ از ﻣﻌﻈﻢ ﻟﻪ ﻗﺪﻣﻲ ﺑﺮﻧﺪاﺷﺖ وﻛﻠﻤﻪ اي ﻧﮕﻔﺖ‪،‬ﻣﻦ ﺣﻘﻴﺮ ﻫﻢ ﭼﻴﺰي ﻧﮕﻔﺘﻢ‪،‬‬
‫وﻟﻲ اﻣﺮوز از ﺧﺪاي ﺧﻮد و ﭘﻴﻐﻤﺒﺮم ﺷﺮﻣﻨﺪه ام و ﻣﻌﺬرت ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ"‪.‬‬
‫‪ -119‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج‪،20‬ص‪452‬‬
‫‪ -120‬ﺧﺒﺮﮔﺰاري ﻓﺎرس‪84/05/18،‬‬
‫‪ -121‬رﺳﺎﻟﺖ‪1375/11/13 ،‬‬
‫‪ -122‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ‪ ،58/8/3‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج‪،6‬ص‪118‬‬

‫‪١٦٠‬‬
 ‫‪ -123‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ آﻗﺎي ﺧﺎﻣﻨﻪاي در ﻣﺮاﺳﻢ ﭘﺎﻧﺰدﻫﻤﻴﻦ ﺳﺎﻟﮕﺮد درﮔﺬﺷﺖ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ‪83/3/14،‬‬
‫‪ -124‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪1382/04/03 ،‬‬
‫‪ -125‬روزﻧﺎﻣﻪ ﺧﺮداد‪78/3/16،‬‬
‫‪ -126‬ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺷﻬﺮوﻧﺪ ﭼﺎپ ﻛﺎﻧﺎدا‪ 2002/30/5 ،‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 9‬ﺧﺮداد ‪1381‬‬
‫‪ -127‬ر‪.‬ك ﺑﻪ ﻣﺘﻦ ﺳﺨﻨﺎن آﻳﺖاﷲ ﻧﻤﺎزي‪ ،‬ﺧﺒﺮﮔﺰاري رﺳﺎ‪ 16 ،‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪1383‬‬
‫‪ -128‬روزﻧﺎﻣﻪ ﺻﺒﺢ اﻣﺮوز‪77/11/20،‬‬
‫‪ -129‬ﺧﺒﺮﮔﺰاري ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪85/04/26 ،‬‬
‫‪ -130‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ‪ ،58/7/30‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪ ،‬ج‪ ،6‬ص‪95‬‬
‫‪ -131‬ﺳﺨﻨﺎن آﻳﺖاﷲ ﻧﻤﺎزي‪ ،‬ﺧﺒﺮﮔﺰاري داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن اﻳﺮان)ااﻳﺴﻨﺎ(‪1385/03/09،‬‬
‫‪ -132‬ﭘﻴﺎم ‪ ، 57/11/15‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪ ،‬ﺟﻠﺪ ‪ ،5‬ﺻﻔﺤﻪ ‪31‬‬
‫‪ -133‬روزﻧﺎﻣﻪ ﺧﺮداد‪78/3/5 ،‬‬
‫‪ -134‬ﻛﺸﻒاﻻﺳﺮار‪ ،‬روحاﷲ اﻟﻤﻮﺳﻮي اﻟﺨﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات آزادي‪ ،‬ﻗﻢ‪ ،‬ﭼﺎپ دوم‪،‬ص‪222‬‬
‫‪ -135‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ﺟﻠﺪ‪ ،1‬ﺻﻔﺤﻪ ‪262‬‬
‫‪ -136‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪ ،‬ج‪،18‬ص ‪44‬‬
‫‪ -137‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ آﻳﺖاﷲ ﻣﺼﺒﺎح ﻳﺰدي ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﻋﻴﺪ ﻏﺪﻳﺮﺧﻢ‪،‬ﺧﺒﺮﮔﺰاري رﺳﺎ‪ 16 ،‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪83‬‬
‫‪ -138‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج ‪ ،5‬ص‪ .522‬ﺗﺌﻮريﭘﺮدازان و رﻫﺮوان راه وﻻﻳﺖﻓﻘﻴﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﻫﺮآﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻻزم ﺑﺎﺷﺪ از ادﺑﻴﺎت ﺧﺸـﻦ ﺳـﻮد ﻣـﻲﺑﺮﻧـﺪ‪:‬‬
‫ﻣﺼﺒﺎح ﻳﺰدي‪":‬اﮔﺮ ﺗﺤﻘﻖ اﻫـﺪاف اﺳـﻼﻣﻲ ﺑﺠـﺰ از راه ﺧﺸـﻮﻧﺖ اﻣﻜـﺎن ﭘـﺬﻳﺮ ﻧﺒﺎﺷـﺪ اﻳـﻦ ﻛـﺎر ﺿـﺮوري اﺳـﺖ‪)".‬ﺻـﺒﺢ اﻣـﺮوز‪،‬‬
‫‪(78/3/17‬ﺧﺰﻋﻠﻲ‪ ":‬ﻣﺎ در ﺷﻮراي ﻧﮕﻬﺒﺎن ﻣﻮاﻇﺐ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﺗﺎ ﺟﻮاﻧﺎن ﻃﻌﻤﻪ ﺟﻬﻨﻢ ﻧﺸﻮﻧﺪ‪ .‬ﺷﻮراي ﻧﮕﻬﺒﺎن وﻗﺘـﻲ در ﻣـﻮرد ﻣﺴـﺎﻟﻪ اي‬
‫اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ درﺳﺖ اﺳﺖ دﻳﮕﺮ ﺗﻤﺎم ﺷﺪ و اﮔﺮ ﮔﻔﺖ ﺑﺎﻃﻞ اﺳﺖ دﻳﮕﺮ ﺗﻤﺎم ﺷﺪ‪)".‬ﺧﺮداد‪(78/3/11‬ﻣﺤﺴﻦ رﺿﺎﻳﻲ‪":‬ﻣﺎ‬
‫ﺧﻮدﻣﺎن ﺑﻪ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت آزادي دادﻳﻢ‪ .‬ﻳﻚ ﺷﺒﻪ ﻫﻢ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﻫﻤﻪي اﻳﻨﻬﺎ را ﺟﻤﻊ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬ﻣﺎ ﺧﻮدﻣـﺎن ﻣﻄﺒﻮﻋـﺎت را درﺳـﺖ ﻛـﺮدﻳﻢ اﻣـﺎ‬
‫ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ اﻳﻨﻬﺎ ﺑﻪ اﻧﺤﺮاف ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪهاﻧﺪ" )اﺧﺒﺎر‪ ( 78 /2/ 10،‬رﺣﻴﻢ ﺻﻔﻮي‪":‬ﻣﺎ دﻧﺒﺎل اﻳﻦ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ رﻳﺸﻪي ﺿﺪ اﻧﻘـﻼب را در ﻫـﺮ‬
‫ﻛﺠﺎ ﻛﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺰﻧﻴﻢ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ ﻫﺎ را ﺑﺎﻳﺪ ﮔﺮدن ﺑﺰﻧﻴﻢ ﺑﻌﻀﻲﻫﺎ را زﺑﺎﻧﺸﺎن را ﻗﻄﻊ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪)".‬ﺷﻠﻤﭽﻪ‪ ،‬ﺷﻤﺎره‪(30‬‬
‫‪ -139‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص ‪17‬‬
‫‪ -140‬اﻟﺘﻨﻘﻴﺢ ﻓﻲ ﺷﺮح اﻟﻌﺮوه اﻟﻮﺛﻘﻲ‪ ،‬اﻻﺟﺘﻬﺎد واﻟﺘﻘﻠﻴﺪ‪ ،‬آﻳﺖاﷲ ﺧﻮﻳﻲ‪ ،‬ﺗﻘﺮﻳﺮات از ﻣﻴﺮزا ﻋﻠﻲ ﻏﺮوي ﺗﺒﺮﻳﺰي؛ ﻗﻢ‪ ،‬ص‪424‬‬
‫‪ -141‬ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪،‬ﻣﺮﺗﻀﻲ ﻣﻄﻬﺮي‪ ،‬دﻓﺘﺮ اﻧﺘﺸﺎرات اﺳﻼﻣﻲ‪،‬واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪرﺳﻴﻦ ﺣـﻮزه ﻋﻠﻤﻴـﻪ ﻗﻢ‪،‬ﺑـﻲﺗـﺎ‪ ،‬ص‪& 67‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ اﺟﻤﺎﻟﻲ ﻧﻬﻀﺖﻫﺎي اﺳﻼﻣﻲ در ﺻﺪ ﺳﺎل اﺧﻴﺮ‪،‬ﻣﺮﺗﻀﻲ ﻣﻄﻬﺮي‪،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺻﺪرا‪ ،‬ﺑﻲﺗﺎ‪،‬ص‪ .29‬در ﺣﻘﻴﻘـﺖ ﺑﺮداﺷـﺖ ﻣﻄﻬـﺮي از‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﺟﺰ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ -142‬ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﻣﺮﺗﻀﻲ ﻣﻄﻬﺮي‪،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺻﺪرا‪ ،‬ص‪26‬‬
‫‪ -143‬اﻟﻤﻜﺎﺳﺐ اﻟﻤﺤﺮﻣﻪ‪،‬آﻳﺖاﷲ اراﻛﻲ‪،‬ص‪ .94‬ﺗﻜﻪﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻘﺾ اﺻﻞ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ در ﭼﺎپ ﺟﺪﻳﺪ ﻛﺘﺎب آﻳﺖاﷲ اراﻛﻲ ﺣﺬف ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -144‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص ‪82‬‬
‫‪ -145‬ﺧﺎﻃﺮات آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﺑﻬﺎر ‪ ،79‬ج‪ ،1‬ص‪456‬‬
‫‪ -146‬ﭘﺲ از ﻃﺮح اﻳﻦ اﺻﻞ‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ در ﺗﻮﺻﻴﻒ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر و اﺧﺘﻴﺎرات او در ﻧﻈـﺎم ﺟﻤﻬـﻮري اﺳـﻼﻣﻲ‪ ،‬ﻛﺎرﻳﻜـﺎﺗﻮر‬
‫ﻣﺘﺮﺳﻜﻲ را ﻛﺸﻴﺪ ﻛﻪ در زﻳﺮ آن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر! ) اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪26 ،‬ﻣﻬﺮ ﻣﺎه ‪(1358‬‬
‫‪ -147‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج‪ ،8‬ص‪213‬‬
‫‪ -148‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 10 ،‬آذر ‪58‬‬
‫‪ -149‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ روزﻧﺎﻣﻪ ﺑﺎﻣﺪاد‪ 26 ،‬ﻣﻬﺮﻣﺎه ‪1358‬‬
‫‪ -150‬ﻣﺸﺮوح ﻣﺬاﻛﺮات ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻬﺎﺋﻲ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان‪ ،‬ﺟﻠﺪ دوم‪ ،‬ﺻﻔﺤﻪ‪1152‬‬
‫‪ -151‬اﻃﻼﻋﺎت‪ 17 ،‬آﺑﺎن ‪58‬‬
‫‪ -152‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 1 ،‬ﻣﻬﺮ ‪58‬‬

‫‪١٦١‬‬
‫‪ -153‬اﻃﻼﻋﺎت ‪ 19‬ﺷﻬﺮﻳﻮر‪ .58‬از آزادي ﺗﺎ ﺷﻬﺎدت‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻛﺎﻣﻞ اﻋﻼﻣﻴﻪﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻴﺎمﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎ‪،‬ﺧﻄﺒﻪﻫﺎي ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌـﻪ و‬
‫ﺗﻔﺎﺳﻴﺮ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻲ آﻳﺖاﷲ ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﻲ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات رﺳﺎ‪ ،‬ﭼﺎپ دوم‪،‬ص‪482‬‬
‫‪ -154‬از آزادي ﺗﺎ ﺷﻬﺎدت‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻛﺎﻣﻞ اﻋﻼﻣﻴﻪﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻴﺎمﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎ‪،‬ﺧﻄﺒﻪﻫﺎي ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ و ﺗﻔﺎﺳﻴﺮ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻲ آﻳﺖاﷲ‬
‫ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﻲ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات رﺳﺎ‪ ،‬ﭼﺎپ دوم‪،‬ص‪488‬‬
‫‪ -155‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 22 ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪58‬‬
‫‪ -156‬ﻧﻘﻞ از ﺑﻨﻲﺻﺪر‪،‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪،‬ص‪60‬‬
‫‪ -157‬ﻣﺸﺮوح ﻣﺬاﻛﺮات ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻬﺎﺋﻲ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﺟﻠﺪ دوم‪ ،‬ﺻﻔﺤﻪ‪ . 1115-1116‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﻴﺸﺘﺮ ﻧﺎﺻﺮ‬
‫ﻣﻜﺎرم در ﻣﺼﺎﺣﺒﻪاي ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪ ":‬ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﻦ اﻃﻼع دارم ﻫﻴﭻ رﻫﺒﺮ ﻣﺬﻫﺒﻲ اﻧﺘﻈﺎر ﻧﺪارد ﻛـﻪ رﻫﺒـﺮي ﻣﻤﻠﻜـﺖ را ﺑﺮﻋﻬـﺪه ﮔﻴـﺮد‪.‬‬
‫رﻫﺒﺮان ﻣﺬﻫﺒﻲ از ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ در اﻣﻮر ﻧﻈﺎرت داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ )".‬اﻃﻼﻋﺎت‪ 14 ،‬آﺑﺎن ‪( 57‬‬
‫‪ -158‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 15 ،‬ﻣﻬﺮ ‪58‬‬
‫‪ -159‬ﻧﻘﻞ از ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ رﺷﻴﺪﻳﺎن‪ ،‬ﻋﻀﻮ ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن‪ ،‬ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ‪،‬ارﮔﺎن دﺑﻴﺮﺧﺎﻧﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن‪ ،‬ﺳﺎل ﻳﺎزدﻫﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره‬
‫‪ ،39‬ﺑﻬﺎر ‪ ،85‬ص‪ .198‬ﺟﺎﻟﺐ اﻳﻨﺠﺎ ﻛﻪ رﺷﻴﺪﻳﺎن ﻧﻴﺰ ﻛﻪ از ﺳﺮﺳﺨﺖﺗﺮﻳﻦ ﻣﺪاﻓﻌﺎن اﺻﻞ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﺑـﻪ ﺷـﻤﺎر ﻣـﻲرﻓﺖ‪،‬ﻋﻀـﻮ ﺣـﺰب‬
‫زﺣﻤﺘﻜﺸﺎن آﺑﺎدان ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ -160‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص ‪83‬‬
‫‪ -161‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪،‬ص‪83‬‬
‫‪ -162‬ﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻳﻲ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ﺑﻪ اﻫﺘﻤﺎم ﻓﻴﺮوزه ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﺧﺮداد ‪،1385‬ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت‪ ،‬ص‪326‬‬
‫‪ -163‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص‪84‬‬
‫‪ -164‬ﺧﺎﻃﺮات آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪،‬ج‪ ،1‬ص‪ 456‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص‪ .70‬رﺷﻴﺪﻳﺎن‪ ،‬از ﻣﺪاﻓﻌﺎن ﺳﺮﺳﺨﺖ وﻻﻳـﺖ ﻓﻘﻴـﻪ ﻧﻴـﺰ درﺑـﺎره‬
‫ﻣﻮﺿﻊﮔﻴﺮي ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪" :‬ﺑﻨﻰﺻﺪر ﻣﻰﮔﻔﺖ ﻣﺠﺘﻬﺪ ﺟﺎﻣﻊاﻟﺸﺮاﻳﻂ ﻳﺎ وﻟﻰ ﻓﻘﻴﻪ ﺑﺎﻳﺪ ‪ 164‬ﻋﻠﻢ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و اﻳﻦ ﻣﺤﺎل اﺳﺖ ﻟـﺬا‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﻣﻔﻬﻮم دارد وﻟﻰ ﻣﺼﺪاق ﻧﺪارد و از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭼﻤﺎق ﻫﻤﻴﺸﻪاﺳﺘﻔﺎده ﻣﻰﻛﺮد‪)".‬ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ‪،‬ارﮔﺎن دﺑﻴﺮﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن‪،‬ﺳﺎل ﻳﺎزدﻫﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ ،39‬ﺑﻬﺎر ‪ ،،85‬ص‪(207‬‬
‫‪ -165‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص‪83‬‬
‫‪ -166‬ﻋﺒﻮر از ﺑﺤﺮان‪ ،‬ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‪،‬ص‪60‬‬
‫‪ -167‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻣﻮرﺧﻪ‪ .58/10/7‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪ ،‬ﺟﻠﺪ‪،11‬ص‪133‬‬
‫‪ -168‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺣﺎﻣﺪ اﻟﮕﺎر‪ ،58/10/7،‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪ ،‬ج‪ ،6‬ص‪ .519‬ﺑﻌﺪﻫﺎ آﻳﺖاﷲ ﻣﺸﻜﻴﻨﻲ در اﻳﻦﺑﺎره ﮔﻔﺖ‪ ":‬اﮔﺮ از روز اول ﺑـﻪ ﻣﺴـﺌﻠﻪ‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻧﻤﻲ ﺷﺪ اﻣﺮوز ﺧﺒﺮي از اﺳﻼم ﻧﺒﻮد‪ )".‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 7 ،‬ﺧﺮداد ‪ (84‬ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻲ رﺟﺎﻳﻲ ﺗﺎﻛﻴـﺪ ﻛـﺮد‪":‬ﻣـﺎ‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﺎﻟﻴﺘﺮﻳﻦ دﺳﺘﺎوردﻫﺎي اﻧﻘﻼب در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺧﻮد ﮔﻨﺠﺎﻧﻴﺪه اﻳﻢ‪)".‬ﻧﻘﻞ از ﻛﻴﻬﺎن‪ 25،‬ﺧﺮداد ‪ (84‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ‬
‫ﺑﻬﺸﺘﻲ ﻧﻴﺰ ﮔﻔﺖ‪":‬اﻳﻦ اﺻﻞ‪ ،‬ﻳﻚ اﺻﻞ ﺗﻌﺎرﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺑﺎ ﻓﻘﻬﺎ و ﻋﻠﻤﺎ ﺗﻌﺎرف ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬اﺣﺘﺮام آﻧﻬﺎ را ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪ و ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﺑﻠﻪ آﻗﺎ‬
‫ﺧﻮب اﺻﻞ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﻫﻢ ﻣﺎ ﺗﻮي ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻴﻢ‪ .‬ﻫﻴﭻ اﻳﻨﺠﻮرﻫﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻳـﻦ اﺻـﻞ ﻳـﻚ اﺻـﻞ ﺑﻨﻴـﺎدي در ﻧﻈـﺎم اﺳـﻼﻣﻲ‬
‫ﻣﺎﺳﺖ‪)".‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ‪(1382/04/03‬‬
‫‪ -169‬ﻧﻘﻞ از ﺳﺨﻨﺎن ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ 25 ،‬ﺳﺎل در اﻳﺮان ﭼﻪ ﮔﺬﺷﺖ؟ داوود ﻋﻠﻲﺑﺎﺑﺎﻳﻲ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات اﻣﻴﺪ ﻓﺮدا‪ ،1384 ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪266‬‬
‫‪ -170‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 30 ،‬دي ‪58‬‬
‫‪ -171‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 22 ،‬دي ‪58‬‬
‫‪ -172‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 26،‬دي ‪58‬‬
‫‪ -173‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 23 ،‬دي ‪58‬‬
‫‪ -174‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 30 ،‬دي ‪58‬‬
‫‪ -175‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 23،‬دي ‪58‬‬
‫‪ -176‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪58/ 10/ 24 ،‬‬

‫‪١٦٢‬‬
‫‪ 10 -177‬ﻣﺎه ﭘﺲ از اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت‪ ،‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻻﻫﻮﺗﻲ و ﺳﻼﻣﺘﻴﺎن دو ﻳﺎر ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﻣﺸﻬﺪ رﻓﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻣﺤﻤﺪﺗﻘﻲ ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ ﻧﻴـﺰ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻴﺎن آﻧﺎن آﻣﺪ و زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ﻣﺮدم ﺑﺎ ﺷﻌﺎرﻫﺎي ﺳﻼم ﺑﺮ ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ‪ ،‬ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺣﻤﺎﻳﺘـﺖ ﻣـﻲﻛﻨـﻴﻢ‪ ،‬ﺑـﻪ‬
‫ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻣﺤﻤﺪﺗﻘﻲ ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪ ).‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 8 ،‬آذر ‪( 59‬‬
‫‪ -178‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 31 ،‬ﺧﺮداد‪60‬‬
‫‪ -179‬ﻓﻬﻴﻤﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ ‪ :‬ﺑﻪ ﺣﺒﻴﺒﻲ راي ﺧﻮاﻫﻢ داد) اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 2 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪(58‬‬
‫‪ -180‬ﭼﺎپ ﻋﻜﺲﻫﺎي ﻛﺎﻧﺪﻳﺪاﻫﺎ آﻧﻘﺪر وﺳﻴﻊ و زﻳﺎد ﺷﺪ ﻛﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﮔﻔﺖ‪" :‬ﻋﻜﺲ ﻣﻦ در ﭘﻮﺳﺘﺮﻫﺎي اﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺗﻲ دﻟﻴﻞ ﺑﺮ ﺗﺎﻳﻴـﺪ ﻳـﺎ‬
‫ﺗﻜﺬﻳﺐ ﻛﺴﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ )".‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 26،‬دي ‪ .(58‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻳﻜﻲ از ﭘﻮﺳﺘﺮﻫﺎي ﺻﺎدق ﻗﻄﺐ زاده‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﻋﻜﺲ از آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ)‬
‫در ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ ﻫﻨﮕﺎم ورود ﺑﻪ اﻳﺮان( ﺑﻮد ﻛﻪ در ﮔﻮﺷﻪ ﺳﻤﺖ راﺳﺖ و ﭘﺎﻳﻴﻦ آن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ":‬ﻫﺪﻳﻪ ﺳﺘﺎد اﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺗﻲ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬـﻮري‬
‫ﺻﺎدق ﻗﻄﺐ زاده"‪.‬‬
‫‪ -181‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 3 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪58‬‬
‫‪ -182‬ﺻﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮع ﺳﺮﻣﻘﺎﻟﻪﻫﺎي روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ ﻗﻠﻢ ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎن اﻧﺘﺸﺎرات و آﻣﻮزش اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪،‬ﭼﺎپ ﻣـﺮداد‬
‫‪ ،59‬ج‪،2‬ص ‪،199‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 13 ،‬دي ‪58‬‬
‫‪ -183‬ﺻﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪،‬ج‪ ،2‬ص‪ ،203‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 16 ،‬دي ‪58‬‬
‫‪ -184‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ در ﻫﺠﺮت‪ ،‬ﺷﻤﺎره‪618‬‬
‫‪ -185‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﮕﻮي ﺟﻮاد ﻣﻈﻔﺮ ﺑﺎ آﻳﺖاﷲ ﺑﻬﺸﺘﻲ در ﻛﺘﺎب اوﻟﻴﻦ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر اﻳﺮان‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﻛﻮﻳﺮ‪1380،‬‬
‫‪ -186‬ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ در اﻳﻦ ﺑﺎره ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫" ﻣﻦ و آﻳﺖاﷲ ﺧﺎﻣﻨﻪاى ﺑﺮاى ﺣﻞ ﻣﺸﻜﻞ ﺑﻪ ﻗﻢ رﻓﺘﻴﻢ و ﺑﺎ اﻣﺎم ﻣﺬاﻛﺮه ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﻣﺎ اﺻﺮار ﻣﻰﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ درﺳﺖ ﻧﻴﺴـﺖ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺎ روﺣﺎﻧﻴﺖ را ﻣﺤﺪود و ﻣﻤﻨﻮع ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬اﻣﺎم اﺳﺘﺪﻻل ﻣﺎ را ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺪ‪)".‬ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻫﺎ و ﻣﺼﻠﺤﺖﻫﺎ‪ ،‬ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎ ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‪،‬ﺻﺺ‬
‫‪ 68‬و ‪(69‬‬
‫‪ -187‬اﻳﺮان ﺑﺪﻧﺒﺎل ﻳﻚ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر‪،‬ارﻳﻚ روﻟﻮ‪ ،‬ﻟﻮﻣﻮﻧﺪ‪ 25 ،‬ژاﻧﻮﻳﻪ ‪1980‬‬
‫‪ -188‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 3 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪58‬‬
‫‪ -189‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 6 ،‬دي ‪58‬‬
‫‪ -190‬ﺻﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ ،‬ج‪ ،2‬ص ‪221‬؛ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 30 ،‬دي ‪58‬‬
‫‪ -191‬ﺻﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ ،‬ج‪،2‬ص ‪226‬؛ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 2 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪58‬‬
‫‪ -192‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻰ در ﻫﺠﺮت‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪600‬‬
‫‪ -193‬ﺻﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪،‬ج‪ ،2‬ص‪ ،233-235‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 6 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪58‬‬
‫‪ -194‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪،‬ص‪19‬‬
‫‪ -195‬ﭘﻴﺮوزي ﺣﺘﻤﻲ ﺑﻨﻲﺻﺪر در دور اول‪ ،‬ارﻳﻚ روﻟﻮ‪ ،‬ﻟﻮﻣﻮﻧﺪ ‪26‬و‪ 27‬ژاﻧﻮﻳﻪ ‪1980‬‬
‫‪ -196‬ﻧﺎم ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ از ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن ﭘﺮوژه ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ ﻗﺘﻞﻫﺎي زﻧﺠﻴﺮهاي ﻛﻪ از ﻃـﺮف وزارت اﻃﻼﻋـﺎت اﻳـﺮان ﺳـﺎزﻣﺎنداده ﺷـﺪه ﺑـﻮد و‬
‫رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﻣﺤﻤﺪ ﺧﺎﺗﻤﻲ ﭘﺲ از اﻳﻦ ﺣﺎدﺛﻪ ﻓﺮﻣﺎن ﺑﻪ ﻋﺰل دري ﻧﺠﻒآﺑﺎد‪ ،‬وزﻳﺮ اﻃﻼﻋـﺎت داد‪ ،‬ﭼﻨـﻴﻦ اﺳـﺖ‪ :‬ﻋﻠـﻲاﻛﺒـﺮ ﺳـﻌﻴﺪي‬
‫ﺳﻴﺮﺟﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺣﺴﻴﻦ ﺑﺮازﻧﺪه‪ ،‬ﺷﻤﺲ اﻟﺪﻳﻦ اﻣﻴﺮﻋﻼﻳﻲ‪ ،‬اﺣﻤﺪ اﻣﻴﺮﻋﻼﻳﻲ‪،‬اﺣﻤﺪ ﺗﻔﻀﻠﻲ‪،‬اﺑﺮاﻫﻴﻢ زالزاده‪ ،‬ﭘﺮواﻧﻪ اﺳﻜﻨﺪري‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺨﺘﺎري‪،‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪﺟﻌﻔﺮ ﭘﻮﻳﻨﺪه‪ ،‬ﺳﻴﺎﻣﻚ ﺳﻨﺠﺮي‪ ،‬رﺿﺎ ﻣﻈﻠﻮﻣﺎن‪ ،‬ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻗﺎﺋﻢﻣﻘﺎﻣﻲ‪ ،‬اﻓﺘﺨﺎراﻟﺴﺎدات ﺑﺮﻗﻌﻲ‪ ،‬ﭘﻴـﺮوز دواﻧﻲ‪،‬ﻣﺠﻴـﺪ ﺷﺮﻳﻒ‪،‬ﻣﻌﺼـﻮﻣﻪ‬
‫ﻣﺼﺪق و ‪ ....‬ﺑﺮاي آﮔﺎﻫﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ درﺑﺎره ﻗﺘﻞﻫﺎي زﻧﺠﻴﺮهاي ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺗﺮاژدي دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ در اﻳﺮان‪ ،‬ﺟﻠﺪ‪ 1‬و‪ ،2‬ﻋﻤﺎداﻟﺪﻳﻦ ﺑﺎﻗﻲ‪ ،‬ﻧﺸـﺮ‬
‫ﻧﻲ&ﺗﺎرﻳﻜﺨﺎﻧﻪ اﺷﺒﺎح‪ ،‬اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻃﺮح ﻧﻮ‪&.‬ﮔﺰارش ﻗﺘﻞ ﻫﺎ و اﻋﺘﺮاﻓﺎت ﺳﻌﻴﺪ اﻣﺎﻣﻲ‪،‬ﻋﻠﻴﺮﺿـﺎ ﻧـﻮري زاده‪ ،‬ﻧﺸـﺮ ﺑـﺎران&‬
‫ﻋﺎﻟﻴﺠﻨﺎب ﺳﺮﺧﭙﻮش و ﻋﺎﻟﻴﺠﻨﺎﺑﺎن ﺧﺎﻛﺴﺘﺮي‪ ،‬اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻃﺮحﻧﻮ& ﻧﺎﮔﻔﺘﻪﻫـﺎ در ﭘﺮوﻧـﺪه ﻗﺘـﻞﻫـﺎي زﻧﺠﻴـﺮهاي‪،‬ﻋﻠﻴﺮﺿـﺎ‬
‫ﻧﻮريزاده‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﻧﻴﻤﺎ‬
‫‪ -197‬ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ‪ 35‬ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﻨﺘﺸﺮه در روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ در ﻫﺠﺮت در ﺳﺎل ‪ ،61‬اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻـﺪر‪ ،‬اﻧﺘﺸـﺎرات‬
‫اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺧﺮداد ‪ ،85‬ص‪129‬‬
‫‪ -198‬ﺧﺎﻃﺮات آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪485‬‬

‫‪١٦٣‬‬
‫‪-199‬در ﺧﺎﻃﺮات ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ‪ ":‬آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﻣﻮﺳﻮي ﺗﻠﻔﻦ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺧﺒﺮﮔـﺰاري اﻃـﻼع داده‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺻﺎدق ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﺋﻲ در آﻟﻤﺎن ﺑﻪ اﺗﻬﺎم ﻗﺎﭼﺎق ﺗﺮﻳﺎك ﺑﺎزداﺷﺖ و ﺑﺎ ﺳﭙﺮدن ودﻳﻌﻪ آزاد ﺷﺪه‪ .‬ﺗﻮﻃﺌـﻪ اﺳـﺖ‪)".‬ﺧـﺎﻃﺮات ‪ 23‬دي‬
‫‪ ،1361‬ﭘﺲ از ﺑﺤﺮان‪ ،‬ص‪ " (359‬اﺣﻤﺪآﻗﺎ آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ ﮔﻮﻳﺎ دادﮔﺎه دوﺳﻠﺪورف آﻟﻤﺎن ﺑﺎ ﻣﺼﻮﻧﻴﺖ آﻗﺎي ﺻﺎدق ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﺋﻲ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻛﺮده و‬
‫در ﺻﻮرت آزادي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﻨﺼﺮ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب از آﻟﻤﺎن اﺧﺮاج ﻣﻲﺷﻮد"‪ ).‬ﺧﺎﻃﺮات ‪ 14‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ ،1361‬ﭘﺲ از ﺑﺤﺮان‪،‬ص‪" (411‬ﻋﺼﺮ اﺣﻤﺪآﻗﺎ‬
‫آﻣﺪ و ﺧﺒﺮداد ﺻﺎدق ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﺋﻲ ﻏﻴﺎﺑﺎ ﻣﺤﻜﻮم ﺑﻪ ‪ 3‬ﺳﺎل زﻧﺪان ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ اﻛﻨﻮن در اﻳﺮان اﺳﺖ‪ )".‬ﺧﺎﻃﺮات ‪ 20‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ ،1361‬ﭘـﺲ‬
‫از ﺑﺤﺮان‪،‬ص ‪(419‬‬
‫‪ -200‬در اداﻣﻪ ﻛﺘﺎب ﺑﻪ ﻧﻘﺶ او و ﻣﺎﺟﺮاي ﺳﺎزش ﺑﺎ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن رﻳﮕﺎن و ﺑﻮش ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -201‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص‪143‬‬
‫‪ -202‬ﻣﻨﺘﻈﺮي ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ":‬واﻗﻊ ﻣﻄﻠﺐ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ در اﻳﻨﻜﻪ دﺳﺘﺨﻂ اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮﺧﻲ از ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ اواﺧﺮ ﺑﻪ ﻧﺎم‬
‫اﻣﺎم ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ از ﺷﺨﺺ اﻣﺎم ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺮدﻳﺪ دارﻳﻢ‪ ،‬آﻧﻬﺎ ﻫﻢ ﻛﻪ اﻫﻞ ﺧﻂ و ﺧﻂ ﺷﻨﺎس ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﻛﻪ اﻳـﻦ ﺧـﻂ از اﻣـﺎم‬
‫ﻧﻴﺴﺖ و ﻣﺘﻦ آن ﻫﻢ ﺑﺎ واﻗﻌﻴﺎت ﺟﻮر درﻧﻤﻲ آﻳﺪ و ﻣﻀﻄﺮب اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺎ اول اﺣﺘﻤﺎل اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ را ﻧﻤﻲ دادﻳﻢ‪ ،‬ﭼﻮن ﺑﻪ دﺳﺘﮕﺎه اﻣﺎم اﻋﺘﻤـﺎد‬
‫داﺷﺘﻴﻢ‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﻌﺪا ﻛﻪ دﺳﺘﺨﻂ اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ را ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ دﺳﺘﺨﻂ ﻫﺎي اﻣﺎم ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﺮدﻧﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺧﻂ ﻧﺎﻣﻪ ‪ 1/6‬ﻛﻪ در اواﺧﺮ ﻋﻤﺮ اﻣﺎم‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺴﺎ ﺧﻂ اﻣﺎم ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻧﻔﺮ ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از ﺟﻤﻌﻲ از ﺧﺼﻴﺼﻴﻦ ﺑﻴﺖ اﻣﺎم ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻧﺎﻣﻪ ﻳﺎ ﺑﻪ ﺧﻂ آﻗﺎي ﺣـﺎج اﺣﻤـﺪ‬
‫آﻗﺎﺳﺖ و ﻳﺎ ﺧﻂ آﻗﺎي رﺳﻮﻟﻲ‪ ،‬وﻟﻲ آﻗﺎي اﻧﺼﺎري ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﺎﻣﻪ اﻣﺎم آورد و ﺑﻪ ﻣـﻦ ﺗﺤﻮﻳـﻞ داد‪ ،‬اﻟﺒﺘـﻪ ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ اﻣـﻼي اﻳﺸـﺎن‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪)".‬ﺧﺎﻃﺮات آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪ ،‬ج‪،1‬ص‪(664‬‬
‫ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ دﺳﺘﺨﻂ ﺳﻴﺪاﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﺎ دﺳﺘﺨﻂ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻻﻳﻞ آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي در ﻣﺸﻜﻮك ﺑﻮدن اﻧﺘﺴﺎب اﻳـﻦ ﻧﺎﻣـﻪ ﺑـﻪ‬
‫آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ر‪.‬ك ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮات آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪ ،‬ج‪ ،2‬ﭘﻴﻮﺳﺖﻫﺎ‪،‬ﺻﺺ‪ . 1251-1247‬ﻣﻨﺘﻈﺮي در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺟﻌـﻞ ﺻـﺤﺒﺖﻫـﺎ و‬
‫ﺳﻨﺪﻫﺎي آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻴﺪ اﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ":‬ﻳﻜﻲ از اﻓﺮادي ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻦ ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ و ﺑﺎ آﻗﺎي ﻓﻼﺣﻴﺎن) ﻗﺎﺋﻢ ﻣﻘﺎم وﻗـﺖ‬
‫وزﻳﺮ اﻃﻼﻋﺎت(ﻫﻢ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻮد ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ آﻗﺎي ﻓﻼﺣﻴﺎن ﮔﻔﺖ‪":‬اﻳﻦ ﻳﻜﻲ دو ﺳﺎل آﺧﺮ ﻣﺎ ﻫﺮ ﻛﺎري ﺑﺎ اﻣﺎم داﺷﺘﻴﻢ ﺑﺎ اﺣﻤﺪ آﻗـﺎ ﺣـﻞ‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻳﻢ و ﺑﻪ اﺳﻢ اﻣﺎم ﻣﻨﻌﻜﺲ ﻣﻲﻛﺮدﻳﻢ‪ ،‬ﻣﺎ اﺻﻼ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ اﻣﺎم ﻧﺪاﺷﺘﻴﻢ ﻣﻲرﻓﺘﻴﻢ ﺑﺎ اﺣﻤﺪ آﻗﺎ ﻣﻄﺮح ﻣﻲﻛﺮدﻳﻢ و ﺑﻌﺪ ﻣﻲآﻣـﺪﻳﻢ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻣﺎم ﻣﻄﺮح ﻣﻲﻛﺮدﻳﻢ "‪) .‬ﺧﺎﻃﺮات آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪،‬ج‪1‬ص‪(663‬‬
‫‪ -203‬ﻧﺎﻣﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪ ،‬ﻣﻮرﺧﻪ ‪ ،68/1/6‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﭘﺎﻳﻴﺰ ‪،78‬ج‪،21‬ص‪331‬‬
‫‪ -204‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪،‬ص ‪86‬‬
‫‪ -205‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪،‬ص‪104‬‬
‫‪ -206‬اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻧﻴﺰ ﭘﻴﺶ از اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺷﺎﻳﺎن ذﻛﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫"اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ ﺑﻨﺎ ﻧﺪارم از ﻛﺴﻰ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻧﻤﺎﻳﻢ ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﻨﺎﻧﺪارم ﻛﺴﻰ را رد ﻛﻨﻢ‪ .‬از ﺗﻤﺎم اﺣﺰاب و ﮔﺮوﻫﺎ و اﻓﺮاد ﻣﻰﺧﻮاﻫﻢ از ﻧﺴـﺒﺖ‬
‫دادن ﻛﺎﻧﺪﻳﺪاى ﺧﻮد ﺑﻪ ﻣﻦ‪ ،‬ﻛﻪ از آن اﺳﺘﻔﺎده ﺗﺄﻳﻴﺪ و ﻳﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ و ﻳﺎ رد ﺷﻮد‪ ،‬ﻧﺪﻫﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺎﻳﻞ ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﮔﺮوﻫﻬﺎى ﻣﺘﻌﻬـﺪ و‬
‫ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻪ ﺟﻤﻬﻮرى اﺳﻼﻣﻰ و ﺧﺪﻣﺘﮕﺰار ﺑﻪ اﺳﻼم ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬درﻣﺒﺎرزات اﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺗﻰ ﻛﻤﺎل آراﻣﺶ را در ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻛﺎﻧﺪﻳﺪاﻫﺎﻳﺸﺎن رﻋﺎﻳـﺖ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ"‪).‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج‪،6‬ص‪(578‬‬
‫‪ -207‬در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ‪ 1376/3/2‬ﻛﻪ ﺑﺎ ‪ 4‬ﻛﺎﻧﺪﻳﺪا ﺑﺮﮔﺰار ﺷﺪ‪ ،‬ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﺧﺎﺗﻤﻲ ﺑﺎ ‪ 20088388‬راي از ﻣﺠﻤﻮع ‪ )29076884‬ﺑـﺎ اﺣﺘﺴـﺎب‬
‫‪ 240916‬راي ﺑﺎﻃﻠﻪ( ﺑﺎ ‪ 69/09‬درﺻﺪ ﺑﺎﻧﺘﺨـﺎب ﺷـﺪ‪ .‬ﻋﻠـﻲاﻛﺒـﺮ ﻧـﺎﻃﻖ ﻧـﻮري ﺑـﺎ ‪ ، 24/88‬ﺳـﻴﺪ رﺿـﺎ زوارهاي و ﻣﺤﻤـﺪ ﻣﺤﻤـﺪي‬
‫ﻧﻴﻚ)ريﺷﻬﺮي( در ردهﻫﺎي ﺑﻌﺪ ﺟﺎي ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -208‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 6 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬
‫‪ -209‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪ ،‬ج ‪،11‬ص ‪260‬‬
‫‪ -210‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص ‪105‬‬
‫‪ -211‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪105‬‬
‫‪ -212‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 23 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪58‬‬
‫‪ -213‬ﻛﻴﻬﺎن ‪ 27 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪58‬‬
‫‪ -214‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 25 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪58‬‬
‫‪ -215‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص ‪108‬‬

‫‪١٦٤‬‬
 ‫‪ -216‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ 1 ،‬ﺧﺮداد ‪" ،1359‬ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان"‪ ،‬ص‪46-45‬‬
‫‪ -217‬ﺻﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪،‬ج‪ ،2‬ص ‪ ، 323‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 9 ،‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪59‬‬
‫‪ -218‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 5 ،‬ﻣﺮداد ‪59‬‬
‫‪ -219‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص ‪108‬‬
‫‪ -220‬ﻫﻤﺎن‪،‬ص‪110‬‬
‫‪ -221‬ﻣﻘﺎﻟﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 8،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬
‫‪ -222‬اﻃﻼﻋﺎت‪ 25،‬و ‪ 29‬ﺧﺮداد ‪59‬‬
‫‪ -223‬ﻛﻴﻬﺎن‪.59/4/2،‬‬
‫‪ -224‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪26،‬ﺧﺮداد ‪59‬‬
‫‪ - 225‬اﻃﻼﻋﺎت‪ 31 ،‬ﺧﺮداد‪59‬‬
‫‪ -226‬ﺣﺴﻦ آﻳﺖ‪ ،‬ﻣﺘﻮﻟﺪ ‪ 3‬ﺗﻴﺮ ‪ 1317‬در ﻧﺠﻒ آﺑﺎد‪ ،‬در رﺷﺘﻪ ﻋﻠﻮم اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ داراي درﺟﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ ﺑﻮد و ﻫﻤﺰﻣﺎن‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﺤﺼﻴﻞ در‬
‫ﺣﻮزه ﻋﻠﻤﻴﻪ ﻗﻢ ﺗﺎ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺧﺎرج ﻓﻘﻪ و اﺻﻮل ﭘﻴﺶ رﻓﺖ‪.‬‬
‫‪ -227‬ر‪.‬ك "ﭼﻬﺮه ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻣﺼﺪق اﻟﺴﻠﻄﻨﻪ"‪ ،‬ﺣﺴﻦ آﻳﺖ‪ ،‬دﻓﺘﺮ اﻧﺘﺸﺎرات اﺳﻼﻣﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪرﺳﻴﻦ ﺣﻮزه ﻋﻠﻤﻴﻪ ﻗﻢ‪1360 ،‬‬
‫‪ -228‬ﻧﻘﻞ از ﻫﻤﺸﻬﺮي‪ 13،‬ﻣﺮداد ‪1383‬‬
‫‪ -229‬ﺷﻨﻮد اﺷﺒﺎح؛ ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻛﺎرﻧﺎﻣﻪي ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬رﺿﺎ ﮔﻠﭙﻮر ﭼﻤﺮﻛﻮﻫﻲ‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﻛﻠﻴﺪر‪ ،‬ﭼـﺎپ اول‪ ،‬ﭘـﺎﺋﻴﺰ‬
‫‪ ،1381‬ص ‪135‬‬
‫‪ -230‬ﺳﺨﻨﺎن آﻳﺖاﷲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي در ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ ﺗﻬﺮان ‪ 23 ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪1379‬‬
‫‪ -231‬اﻳﻦ ﺧﺎﻃﺮات روزاﻧﻪ در ‪ 4‬ﺟﻠﺪ ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﻋﻨﻮان" روزﻫﺎ ﺑﺮ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﮔﺬرد؟" ﺗﻮﺳﻂ اﻧﺘﺸﺎرات اﻧﻘﻼب اﺳـﻼﻣﻲ ﭼـﺎپ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -232‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ر‪.‬ك ﺑﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 24 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -233‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 6 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪57‬‬
‫‪ -234‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 12 ،‬ﺧﺮداد ‪59‬‬
‫‪ -235‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 19،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪60‬‬
‫‪ -236‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 10 ،‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -237‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 21 ،‬ﺗﻴﺮ ‪58‬‬
‫‪ -238‬ﻛﻴﻬﺎن ‪ 16 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -239‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 10 ،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -240‬ﺳﺨﻨﺎن ﺑﻨﻲ ﺻﺪر در ﻣﺮاﺳﻢ ﺗﻔﻮﻳﺾ ﺣﻜﻢ رﻳﺎﺳﺖﺟﻤﻬﻮري‪ ،‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 16 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪58‬‬
‫‪ -241‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪60 / 3 /9 ،‬‬
‫‪ -242‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 8 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬
‫‪ -243‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 9 ،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -244‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 16 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬
‫‪ -245‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 17 ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪59‬‬
‫‪ -246‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 21 ،‬دي ‪59‬‬
‫‪ -247‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪58 / 11 / 10 ،‬‬
‫‪ -248‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻣﻮرﺧﻪ ‪59/11/22‬‬
‫‪ -249‬ﻛﺎر وﮔﺎرﮔﺮ در اﺳﻼم‪ ،‬اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر‪،‬ص‪10‬‬
‫‪ -250‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 19 ،‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -251‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 23 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬
‫‪ -252‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 8 ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪60‬‬

‫‪١٦٥‬‬
 ‫‪ -253‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 18 ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪60‬‬
‫‪ -254‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 28 ،‬دي ‪59‬‬
‫‪ -255‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 19 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -256‬ﺑﺎﻣﺪاد‪59/3/19،‬‬
‫‪ -257‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 25 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -258‬ﻣﻴﺰان‪ 2 ،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -259‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 9 ،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -260‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 13 ،‬ﻣﺮداد ‪59‬‬
‫‪ -261‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪9 ،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -262‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 29 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -263‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 29،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -264‬اﻃﻼﻋﺎت‪ 3،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪59‬‬
‫‪ -265‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 24 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -266‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 26 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -267‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 2 ،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -268‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺑﺮاي ﻣﺮدم اﺻﻔﻬﺎن‪ ،‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 7،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬
‫‪ -269‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 23،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬
‫‪ -270‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 8،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪58‬‬
‫‪ -271‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 25 ،‬ﻣﺮداد ‪58‬‬
‫‪ -272‬ﺻﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪،‬ج‪ ،1‬ص ‪ ، 243‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪7 ،‬ﻣﻬﺮ ‪58‬‬
‫‪ -273‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 7،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -274‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 20 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -275‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 20،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -276‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 20 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -277‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 27 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -278‬ﻛﻴﻬﺎن ‪ 6 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬
‫‪ -279‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻣﻮرﺧﻪ ‪59/8/29‬‬
‫‪ -280‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 5 ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ‪60‬‬
‫‪ -281‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪ ،‬ص ‪46‬‬
‫‪ -282‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 17 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -283‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 20،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -284‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 30 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -285‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 30 ،‬ﺗﻴﺮ ‪ ،1359‬ﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻳﻲ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ص‪67-66‬‬
‫‪ -286‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 27،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -287‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 19 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -288‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 19 ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪60‬‬
‫‪ -289‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 22،‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -290‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 14 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -291‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 10 ،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -292‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 20،‬آذر ‪59‬‬

‫‪١٦٦‬‬
 ‫‪ -293‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻣﻮرﺧﻪ ‪59/11/22‬‬
‫‪ -294‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 1،‬ﻣﺮداد‪59‬‬
‫‪ -295‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 19 ،‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪60‬‬
‫‪ -296‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 2 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -297‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 5 ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪60‬‬
‫‪ -298‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 29 ،‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪58‬‬
‫‪ -299‬ﺻﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪،‬ج‪ ،2‬ص ‪88‬؛ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ‪ 1،‬آذر ‪58‬‬
‫‪ -300‬ﻛﺎرو ﻛﺎرﮔﺮ در اﺳﻼم‪ ،‬ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ص‪131‬‬
‫‪ -301‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 5 ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪60‬‬
‫‪ -302‬ﺻﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪،‬ج‪،2‬ص ‪268‬؛ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 20 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪58‬‬
‫‪ -303‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 23،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬
‫‪ -304‬اﻃﻼﻋﺎت‪ 10،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -305‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪59 / 2 / 17 ،‬‬
‫‪ -306‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 22،‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪60‬‬
‫‪ -307‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 28،‬ﻣﻬﺮ ‪58‬‬
‫‪ -308‬اﻃﻼﻋﺎت‪ 12،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪58‬‬
‫‪ -309‬ﺳﺮوش‪ ،‬ﺷﻤﺎره‪ 17 ،6‬ﺧﺮداد ‪،58‬ص‪10‬‬
‫‪ -310‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 14 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -311‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص ‪132‬‬
‫‪ -312‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 28 ،‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -313‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 28،‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -314‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 29 ،‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪60‬‬
‫‪ -315‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 28 ،‬آﺑﺎن‪59‬‬
‫‪ -316‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻣﻮرﺧﻪ ‪ 28‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -317‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎي ﻣﻮﺳﻮي اردﺑﻴﻠﻲ‪ ،‬دادﺳﺘﺎن ﻛﻞ ﻛﺸﻮر‪ 22 ،‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪1360‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨـﻲ و دﻳﮕـﺮان‪،‬‬
‫ﺻﺺ‪335‬و‪339‬‬
‫‪ -318‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪ ،‬ص ‪52‬‬
‫‪ -319‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 9 ،‬ﺧﺮداد‪60‬‬
‫‪ -320‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 18 ،‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪1360‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪،‬ص‪332‬‬
‫‪ -321‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى اﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 29 ،‬آﺑﺎن ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ص‪199-197‬‬
‫‪ -322‬ﻣﻘﺎم ﻣﺼﺪق در ﻧﻬﻀﺖ اﺳﺘﻘﻼل ﻃﻠﺒﻲ ‪ ،‬اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر‪،‬ص ‪4‬‬
‫‪ -323‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪،‬ص‪133‬‬
‫‪ -324‬ﻣﻘﺎم ﻣﺼﺪق در ﻧﻬﻀﺖ اﺳﺘﻘﻼل ﻃﻠﺒﻲ ‪ ،‬ص ‪53‬‬
‫‪ -325‬ﺻﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪،‬ج‪،2‬ص‪22‬؛ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 7 ،‬آﺑﺎن ‪58‬‬
‫‪ -326‬ﻛﻴﻬﺎن ‪ 16 ،‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪58‬‬
‫‪ -327‬اوﻟﻴﻦ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر‪،‬ﭘﻨﺞ ﮔﻔﺘﮕﻮ درﺑﺎره اوﻟﻴﻦ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري اﻳﺮان‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﻮﺷﺶ ﻣﺤﻤﺪ ﺟﻮاد ﻣﻈﻔﺮ‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﻛـﻮﻳﺮ‪،1380،‬ص‬
‫‪49‬‬
‫‪ -328‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 12 ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪60‬‬
‫‪ -329‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 3 ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪60‬‬
‫‪ -330‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 23 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬

‫‪١٦٧‬‬
 ‫‪ -331‬اﻃﻼﻋﺎت‪ 19،‬ﻣﺮداد‪59‬‬
‫‪ -332‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪ ،‬ص ‪169‬‬
‫‪ -333‬زن و زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ‪ ،‬اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر‪،‬اﻧﺘﺸﺎرات اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪67‬‬
‫‪ -334‬ﭘﺲ از ﺳﺎل ‪ 60‬ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻳﺮان ﺿﻤﻦ ﺗﻼشﻫﺎي ﻛﻪ در راه ﺑﻲاﻋﺘﺒﺎر ﻛﺮدن و زدودن ﭼﻬﺮه او از ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﻌﺎﺻﺮ و ذﻫﻦ ﻣـﺮدم اﻧﺠـﺎم‬
‫داد‪ ،‬دروغﻫﺎﻳﻲ را ﺟﻌﻞ ﻛﺮد و ﺑﺎ ﺗﻜﺮار آن ﺳﻌﻲ ﻧﻤﻮد آن را ﺑﻪ ﺗﻮده ﻣﺮدم اﻟﻘﺎ ﺳﺎزد‪.‬ﺟﺎﻟﺐ و ﺑﺴﻴﺎر ﻋﺠﻴﺐ آنﺟﺎ ﻛﻪ ﻋﻠـﻲرﻏـﻢ ﭘﺨـﺶ‬
‫وﺳﻴﻊ و ﻫﺠﻮم ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﺮدم ﻧﺒﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻓﺸﺎر ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜـﻪ روﺷـﻨﻔﻜﺮان و آنﻫـﺎ ﻛـﻪ ﺧـﻮد را‬
‫روﺷﻨﻔﻜﺮ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ ﺷﺎﻳﻌﻪﻫﺎ را ﺑﺎور ﻛﺮدﻧﺪ و ﺗﻬﻤﺖﻫﺎ را ﺑﻪ ﺟﺎي ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻧﺸﺎﻧﺪﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ دروغﻫﺎ ﻛﻪ ﺑـﺮاي ﺑـﻲاﻋﺘﺒـﺎر ﻛـﺮدن‬
‫وﺟﻬﻪ روﺷﻨﻔﻜﺮي ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪ اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﺑﻮد‪ ":‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻮي زن ﺑﺮق و اﺷﻌﻪاي دارد ﻛﻪ ﻣﺮدان را ﺣـﺎﻟﻲ ﺑـﻪ‬
‫ﺣﺎﻟﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ!!"ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ذرهاي و ﻓﻘﻂ ذرهاي ﺑﺎ ﺑﻨﻲﺻﺪر و ﻛﺘﺎبﻫﺎي او آﺷﻨﺎ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺨﺼﻮص ﻛﺘﺎب ﺳﺘﺮگ "زن و زﻧﺎﺷـﻮﻳﻲ" او را‬
‫ﺧﻮاﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﻲﭘﺎﻳﻪ و اﺳﺎس ﺑﻮدن اﻳﻦ ﺣﺮف ﭘﻲ ﻣﻲﺑﺮد اﻣﺎ ﻧﺴﻞ ﺟﻮاﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر را دﻳﺪه و ﻧﻪ)ﺑﻪ ﻟﻄﻒ ﺳﺎﻧﺴﻮر ﻫﻤـﻪﺟﺎﻧﺒـﻪ(‬
‫ﻛﺘﺎبﻫﺎي او را ﺧﻮاﻧﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ راﺳﺖ را از دروغ ﺗﺸﺨﻴﺺ دﻫﺪ؟ در اﻳﻦ ﺷﺎﻳﻌﻪ ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﺳﺨﻨﺎن ﻳﻚ ﺧـﺎﻧﻢ ﺣﺎﺿـﺮ در‬
‫ﺟﻠﺴﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺣﺮف ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺟﺎزده ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺪون اﻳﻨﻜﻪ آب از آب ﺗﻜﺎن ﺑﺨﻮرد! ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﻜﺮ ﻛﻪ ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﺑﻨﻲﺻﺪر را ﻛﻪ ﻧﻤﻲﮔﺬارﻳﻢ‬
‫ﭼﺎپ ﺷﻮد‪ ،‬ﭘﺲ ﻫﺮ دروﻏﻲ را ﻛﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻴﻢ ﻣﺠﺎزﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ او و ﮔﻔﺘﻪﻫﺎي او ﺑﺒﻨﺪﻳﻢ‪.‬ﺻﺤﺒﺖ اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻢ ﺣﺎﺿﺮ در ﺟﻠﺴـﻪ ﻋﻴﻨـﺎ در ﻛﺘـﺎب‬
‫"ﺧﺎﻧﻮاده در اﺳﻼم"‪ ،‬ﭼﺎپ ﺳﺎل ‪ 59‬ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ آﻣﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫"ﻣﻦ ﺑﺎ ﭼﻨﺪ ﭘﺴﺮﻫﺎي داﻧﺸﺠﻮ در ﻣﻮرد ﭘﻮﺷﻴﺪن ﻣﻮي ﺳﺮ زن ﺑﺤﺚ ﻣﻲﻛﺮدم و آن را ﺑﻌﻨﻮان ﺣﺠﺎب ﻗﺒﻮل ﻧﺪاﺷﺘﻢ وﻣﻌﺘﻘـﺪ ﺑـﻮدم اﮔـﺮ‬
‫ﻟﺒﺎس ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ و ﺧﻮدم را ﺑﭙﻮﺷﻢ‪ ،‬ﻫﻤﻴﻦ ﺣﺠﺎب اﺳﺖ ﻫﺮ ﻛﺪام از اﻳﻨﻬﺎ دﻟﻴﻠﻲ ﺑﺮ ﭘﻮﺷﻴﺪن ﻣﻮي ﺳﺮ ﻣﻲآورد‪ .‬ﻳﻜﻲ از آﻧﻬﺎ دﻟﻴﻠﻲ را‬
‫ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮي ﺳﺮ زن اﺷﻌﻪاي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ روي ﻣﺮد اﺛﺮ ﻣﻲﮔﺬارد ﺑﻄﻮرﻳﻜﻪ اﻳﻦ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮد‬
‫ﻛﻪ ﻣﺮد از ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎدي ﺧﺎرج ﺷﻮد‪")".‬ﺧﺎﻧﻮاده در اﺳﻼم ﻳﺎ ﻣﻘﺎم و ﻣﻨﺰﻟﺖ زن در اﺳﻼم"‪ ،‬ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات روزﻧﺎﻣـﻪ‬
‫اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪،‬ﭼﺎپ دوم‪،1359،‬ص‪(99‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎرﻫﺎ و ﺑﺎرﻫﺎ اﻳﻦ ﻗﻮل را ﺗﻜﺬﻳﺐ و رد ﻛﺮد و ﺣﺘﻲ در ﻛﺘﺎب "زن و زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ" در ﻓﺼﻞ‪ 7‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺠﺰا در ﻣﺒﺤﺜﻲ ﺗﺤﺖ ﻋﻨـﻮان‬
‫ﻛﻠﻲ "ﻫﻴﺴﺘﺮﻳﺰاﺳﻴﻮن" ﺑﺎ ﻧﻘﻞ و ﻧﻘﺪ ﻧﻈﺮ ﻣﻴﺸﻞ ﻓﻮﻛﻮ ﺑﻪ ﺷﺪت ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻫﻴﺴﺘﺮﻳﻚ ﺑﻮدن ﺗﻦ زن ) را ﻛﻪ در ﻓﺎرﺳﻲ و در ﺗﻮده ﻋﻮام ﺗﺤﺖ‬
‫ﻋﻨﻮان " ﺑﺮق داﺷﺘﻦ"‪"،‬اﺷﻌﻪ داﺷﺘﻦ ﺗﻦ و ﻣﻮي زن" و " اﻣﻮاج ﺣﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﻲ ﻛﺮدن ﻣ‪‬ﺮد!" ﺗﻌﺒﻴﺮ وﻣﻄﺮح ﺷﺪه اﺳـﺖ( را رد ﻛـﺮده و‬
‫ﻧﻈﺮﻳﻪﻫﺎﻳﻲ ﭼﻮن‪ ":‬ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮى از ﻟﺤﺎظ ﺟﻨﺴﻰ ﻫﻤﭽﻮن ﻣﺮد ﻓﻌﺎل و زن ﻓﻌﻞﭘﺬﻳﺮ"‪ " ،‬زن ﻣﻈﻬﺮ ﻫﻮس ﺑﺎ ﺗﻨﻰ اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ از ﺳـﻜﺲ"‪ ،‬و"زن‪،‬‬
‫ﻧﺎﻗﺺ ﻋﻘﻞ‪ ،‬وﻳﺮاﻧﮕﺮ و ﻣﻨﺸﺎء ﻣﺮگ" را ﻧﻈﺮﻳﻪﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮ ﺑﻨﻴﺎد ﻗﺪرت و ﻧﻪ ﺑﺮ ﺑﻨﻴﺎد ﻋﺪم ﻗﺪرت ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺮاي از ﻣﻴﺪان ﺧﺎرج ﻛﺮدن ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺧﻮد ﺑﻪ ﻛﺜﻴﻒﺗﺮﻳﻦ ﺣﻴﻠﻪﻫﺎ و زﺷﺖﺗﺮﻳﻦ ﻓﺮﻳﺐﻫﺎ ﻣﺘﻮﺳﻞ ﻣﻲﺷـﻮد و ﭼـﻪ ﺟـﺎي‬
‫ﺗﻌﺠﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ؛ ﻋﻨﻮاﻧﺶ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﺖ و ﻟﻘﺒﺶ؟ اﺳﻼﻣﻲ!‬
‫‪ -335‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 18 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -336‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 24 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -337‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 24 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -338‬ﺻﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪ 195-196‬؛ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 12،‬دي ‪58‬‬
‫‪ -339‬ﺧﺎﻧﻮاده در اﺳﻼم‪ ،‬ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ‪ ،‬ص ‪14 -15‬‬
‫‪ -340‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 26 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪57‬‬
‫‪ -341‬ﺣﺠﺎب‪ ،‬ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪،‬ﺳﺎل‪،59‬ص‪101‬‬
‫‪ -342‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪ ،‬ص ‪189‬‬
‫‪ -343‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺳﻌﻴﺪ ﺑﻬﺒﻬﺎﻧﻲ در ‪ 27‬ﻣﺮداد ‪ 81‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 17‬اوت ‪ .2002‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮات روز ‪ 22‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ ،60‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪ ،‬ص ‪167‬‬
‫‪ -344‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪ ،‬ص ‪77‬‬
‫‪ -345‬ﺑﺎﻣﺪاد‪59/3/20 ،‬‬
‫‪ -346‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪،‬ص‪53‬‬
‫‪ -347‬ﻣﺘﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ و ﭘﺎﺳﺦ رد او درﺑﺎره ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮي ﺳﻴﺪ اﺣﻤﺪ را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ در اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 1 ،‬ﻣﺮداد ‪59‬‬
‫‪ -348‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص ‪143‬‬

‫‪١٦٨‬‬
 ‫‪ -349‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 13،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -350‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص‪110‬و ‪144- 145‬؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﮔﺰارش دﻳﺪار ﺑﻨﻰ ﺻﺪر ﺑﺎ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 21 ،‬ﻣﺮداد ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ‬
‫و دﻳﮕﺮان‪،‬ص‪ .106-100‬آنﻗﺪر دور وﺑﺮيﻫﺎي آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ذﻫﻦ او را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﻐﺸﻮش ﻛـﺮده ﺑﻮدﻧـﺪ ﻛـﻪ او ﻧﻤـﻲﺗﻮاﻧﺴـﺖ‬
‫ﺣﺮفﻫﺎي ﺑﻨﻲﺻﺪر را ﻗﺒﻮل ﻛﻨﺪ‪.‬ﺑﻨﻲﺻﺪر درﻧﺎﻣﻪ اي ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻧﻮﺷﺖ‪ ":‬ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲدﻫﻢ ‪ 1‬روز رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﻣﻮرد اﻋﺘﻤﺎد ﺑﺎﺷﻢ و‬
‫ﻳﻚ ﻗﺮن رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎد ﻧﺒﺎﺷﻢ‪ .‬ﺑﺎور ﺑﻔﺮﻣﺎﺋﻴﺪ از اﻳﻦ ﻧﻈﺮ ﻫﻤﻪ وﺟﻮدم رﻧﺠﺶ اﺳﺖ‪) ".‬ﻧﺎﻣﻪ آﻗﺎي ﺑﻨـﻲ ﺻـﺪر ﺑـﻪ آﻗـﺎى‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 22 ،‬ﻣﺮداد ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ص‪(108‬‬
‫‪ -351‬ﻣﻴﺰان‪ 9 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -352‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 6 ،‬ﻣﺮداد ‪59‬‬
‫‪ -353‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ رﺟﺎﻳﻲ ‪ ، 59/ 6 /3‬ﻧﻘﻞ از"ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ اﺗﻨﺨﺎب اوﻟﻴﻦ ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان و ﻣﻜﺎﺗﺒﺎت رﺟﺎﻳﻲ و ﺑﻨـﻲ‬
‫ﺻﺪر"‪ ،‬ﻛﻴﻮﻣﺮث ﺻﺎﺑﺮي ﻓﻮﻣﻨﻲ‪ ،‬دﻓﺘﺮ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت و اﻧﺘﺸﺎرات رواﺑﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮي‪ ،‬ﭼﺎپ دوم‪ ،‬دي ‪ ،،60‬ص ‪104 -105‬‬
‫‪ -354‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 9 ،‬ﻣﺮداد ‪59‬‬
‫‪ -355‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪59/5/18،‬‬
‫‪ -356‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ در ﻫﺠﺮت‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪627‬‬
‫‪ -357‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ رﺟﺎﻳﻲ ‪ ، 60 /2 / 3‬ﻣﻜﺎﺗﺒﺎت رﺟﺎﻳﻲ و ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ‪ ،‬ص ‪199‬‬
‫‪ -358‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 15 ،‬ﻣﻬﺮ ‪59‬‬
‫‪ -359‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ رﺟﺎﻳﻲ ‪ ، 60/ 2 / 3‬ﻣﻜﺎﺗﺒﺎت رﺟﺎﻳﻲ و ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ‪،‬ص ‪172‬‬
‫‪ -360‬ﻧﺎﻣﻪ رﺟﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ‪ ، 59 / 12 / 17‬ﻣﻜﺎﺗﺒﺎت رﺟﺎﻳﻲ و ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ص ‪162- 163‬‬
‫‪ -361‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 23،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -362‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 8 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬
‫‪ -363‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ رﺟﺎﻳﻲ‪ ، 59/ 12/ 11 ،‬ﻧﻘﻞ از ﻣﻜﺎﺑﺎت رﺟﺎﻳﻲ و ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ص ‪158‬‬
‫‪ -364‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 7 ،‬ﻣﺮداد ‪59‬‬
‫‪ -365‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 7 ،‬ﻣﺮداد ‪59‬‬
‫‪ -366‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 16،‬ﻣﺮداد‪59‬‬
‫‪ -367‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 11،‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -368‬ﺻﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ ،‬ج‪ ،2‬ص ‪ 338‬؛اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 30 ،‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪59‬‬
‫‪ -369‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 16،‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -370‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 24،‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -371‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 14 ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪60‬‬
‫‪ -372‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 16،‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -373‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ رﺟﺎﻳﻲ ‪ ، 59/ 6 /3‬ﻧﻘﻞ از ﻣﻜﺎﺗﺒﺎت رﺟﺎﻳﻲ و ﺑﻨﻲ ﺻﺪر‪ ،‬ص ‪104 -105‬‬
‫‪ -374‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪11 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -375‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﺎ اورﻳﺎﻧﺎ ﻓﺎﻻﭼﻰ‪ ،‬ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر و ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه اﻳﺘﺎﻟﻴﺎﻳﻰ‪ ،‬ﻗﻢ‪ 2،‬ﻣﻬﺮ ‪ .58‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 3،‬آﺑﺎن ‪،58‬ص‪5‬؛ ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ‬
‫درﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج‪،10‬ص‪ 91‬ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‬
‫‪ -376‬ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪،‬ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت‪،‬ص‪165‬‬
‫‪ -377‬ﻋﻜﺲ ﻛﻒ ﭘﺎي او ﺗﺎ ﻣﺪتﻫﺎ زﻳﻨﺖﺑﺨﺶ ﺻﻔﺤﻪ اول ﻛﺘﺎب درﺳﻲ "ﺗﻌﻠﻴﻤﺎت ﻣﺪﻧﻲ" داﻧﺶآﻣﻮزان ﻣﻘﻄﻊ راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﺑﻮد‬
‫‪ -378‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 2 ،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -379‬ﺳﻴﺮ ﺗﺤﻮل ﺳﻴﺎﺳﺖ آﻣﺮﻳﻜﺎ در اﻳﺮان ‪ ،‬ﻛﺘﺎب دوم ‪ ،‬ﮔﺮوﮔﺎنﮔﻴﺮي‪ ،‬ﻓﺼﻞ ‪،5‬ص ‪18‬‬
‫‪ -380‬ﺳﻴﺮ ﺗﺤﻮل ﺳﻴﺎﺳﺖ آﻣﺮﻳﻜﺎ در اﻳﺮان‪ ،‬ﻛﺘﺎب دوم‪ ،‬ﮔﺮوﮔﺎﻧﮕﻴﺮي‪ ،‬ﻓﺼﻞ ‪ ،5‬ص ‪10‬‬
‫‪ -381‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص ‪110‬‬
‫‪ -382‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص ‪144‬‬

‫‪١٦٩‬‬
 ‫‪ -383‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 29،‬دي ‪59‬‬
‫‪ -384‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 29 ،‬دي ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪،‬ص‪235‬‬
‫‪ -385‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ ﺷﻮراى اﻧﻘﻼب‪ 30 ،‬ﺗﻴﺮ ‪ ،1359‬ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان ‪ ،‬ص‪ .70‬ﺑﻨﻲﺻﺪر و ﻧـﻮﺑﺮي رﺋـﻴﺲ ﻛـﻞ‬
‫ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي ﻛﻪ اﻗﺘﺼﺎددان و ﻳﺎر او ﺑﻮد ﺗﻼش ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﺮان از ﻟﺤﺎظ اﻗﺘﺼﺎدي زﻣﻴﻦ ﻧﺨﻮرد‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ آﻗـﺎي ﺧﻤﻴﻨـﻲ‬
‫دراﻳﻦﺑﺎره ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪" :‬دﻳﺸﺐ ﺑﻪ آﻗﺎى اﺷﺮاﻗﻰ ﮔﻔﺘﻢ اﮔﺮ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ آﻗﺎى رﺟﺎﺋﻰ را زﻣﻴﻦ ﺑﺰﻧﻢ‪ ،‬ﺑﺤﻘﺎﻧﻴﺖ ﺣﻖ‪ ،‬راه اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑـﻪ آﻗـﺎى‬
‫ﻧﻮﺑﺮى و دﻳﮕﺮ ﻛﺴﺎﻧﻰ ﻛﻪ در زﻣﻴﻨﻪ ﺳﺮﭘﺎ ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻦ اﻗﺘﺼﺎد ﺷﺐ و روز ﻛﺎر ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ ﺑﮕﻮﻳﻢ اﺳﺘﻌﻔﺎ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ از ﺗﺮس ﺟﻨـﮓ و از ﺗـﺮس‬
‫اﻳﻨﻜﻪ ﺟﻨﮓ اﻗﺘﺼﺎدى ﺑﺪﺗﺮ از اﻳﻦ ﺟﻨﮓ اﺳﺖ‪ .‬رژﻳﻢ ﺳﺎﺑﻖ را ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻨﮓ اﻗﺘﺼﺎدى از ﭘﺎ درآورد‪ ،‬ﻋﻠﻰ رﻏﻢ ﻣﻴﻞ او ﻓﺸﺎر آوردم ﺑﻤﺎﻧﺪ‪".‬‬
‫)ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى اﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 17 ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ ،60‬ﻫﻤﺎن‪،‬ص‪(411‬‬
‫‪ -386‬ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ‪،‬ص‪128‬‬
‫‪ -387‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 9 ،‬آﺑﺎن ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ﺻﺺ‪174-173‬‬
‫‪ -388‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 7 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪،‬ص‪268‬و‪270‬‬
‫‪ -389‬ﻋﺒﻮر از ﺑﺤﺮان‪ ،‬ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‪ ،‬ص‪ .55‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺨﺶﻧﺎﻣﻪ ‪ 1360/1/15‬ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ادارات و ﺑﺎﻧﻚﻫﺎ از ﺳﻮي رﺟﺎﻳﻲ اﺑﻼغ ﺷـﺪ‬
‫ﺑﺴﻴﺎري ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺼﻤﻴﻢ اﻋﺘﺮاض ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬در آن اﺑﻼﻏﻴﻪ دﺳﺘﻮر داده ﺷﺪه ﺑﻮد در ادارات‪ ":‬از اول اذان ﻇﻬﺮ ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺮاﺟﻌﺎت ﺗﻌﻄﻴﻞ ﺷﻮد و‬
‫ﻧﻴﻢ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﺮاي اداي ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ و ﻋﺼﺮ اﺧﺘﺼﺎص ﻳﺎﺑﺪ"‪ .‬رﺟﺎﻳﻲ در ﭘﺎﺳﺦ اﻋﺘﺮاضﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻌﻄﻞ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﻣﺮدم ﮔﻔـﺖ‪":‬ﻧﮕـﺮان ﻧﺒﺎﺷـﻴﺪ!‬
‫وﻗﺘﻲ ﻣﺮاﺟﻌﺎن ﺑﺎﻧﻚﻫﺎ و ادارات ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﺮدﻧﺪ و در آن ﻟﺤﻈﺎت ﺑﺎ ﻣﻌﻄﻠﻲ روﺑﺮو ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺧﻮد را ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﺷﺮاط‬
‫ﺗﻄﺒﻴﻖ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد!") ﺧﻮاﻧﺪﻧﻲﻫﺎ از زﻧﺪﮔﻲ ﻳﻚ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﻋﺎﺑﺪي ﻣﻴـﺎﻧﺠﻲ‪ ،‬اﻧﺘﺸـﺎرات ﻧﻮراﻟﺴـﺠﺎر‪ ،‬زﻣﺴـﺘﺎن ‪ ،80‬ﭼـﺎپ‬
‫اول‪،‬ص‪(126‬‬
‫‪ -390‬رﺟﺎﻳﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﭘﺎﻛﺴﺎزي و ﺣﺬف ﮔﺴﺘﺮده ﻣﻌﻠﻤﺎن ﮔﻔﺖ‪ ":‬ﻣﻌﻠﻤﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻴﻢ ﻧﺒﺎﻳﺪ در ﻛﻼس ﺑﺎﺷﻨﺪ از ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ اﻣﺎم ﻗﺎدر ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ اﺟﺘﻤﺎع ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﺴﺌﻠﻪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻴﻢ اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي اﻣﺎم ﻧﻴﺴـﺖ‪ ،‬اﻳـﻦ آدم‬
‫اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژي اﻳﻦ اﻧﻘﻼب را ﻛﺎﻣﻞ و ﺗﻤﺎم ﻗﺒﻮل ﻧﺪارد و اﻳﻦ آدم ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ آﻣﻮزش دﻫﻨﺪه اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژي اﻳﻦ اﻧﻘﻼب ﺑﺎﺷﺪ‪ )".‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪،‬‬
‫‪ 19‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪(59‬‬
‫‪ -391‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 20 ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪59‬‬
‫‪ -392‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 13 ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪60‬‬
‫‪ -393‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 14 ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪60‬‬
‫‪ -394‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻣﻮرﺧﻪ ‪59/11/22‬‬
‫‪ -395‬ﺻﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪،‬ج‪ ،2‬ص ‪ 335‬؛اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 23 ،‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪59‬‬
‫‪ -396‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 14 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬
‫‪ -397‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 13 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -398‬ﺻﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪،‬ج‪ ،2‬ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻓﺮار ﻣﻐﺰﻫﺎ‪ ،‬ص ‪، 130‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 22 ،‬ﻣﺮداد ‪58‬‬
‫‪ -399‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 13 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -400‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ در ﺟﻤﻊ اﻋﻀﺎي ﻛﻤﻴﺘﻪ اﻣﺪاد‪ ،‬ﻣﺠﻠﻪ ﺳﺮوش‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ 19، 28‬آﺑﺎن ‪،58‬ص‪37‬‬
‫‪ -401‬ﺻﺤﻴﻔﻪﻧﻮر‪ ،‬ج‪،10‬ص‪404‬‬
‫‪ -402‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪ ،‬ص ‪57‬‬
‫‪ -403‬ﺻﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪341‬؛ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 31 ،‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪59‬‬
‫‪ -404‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪59 / 2 / 2 ،‬‬
‫‪ -405‬ﻣﻴﺰان‪59/ 9/ 27 ،‬‬
‫‪ -406‬ﺻﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪353‬؛ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 14 ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪59‬‬
‫‪ -407‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص ‪114‬‬
‫‪ -408‬زواﻳﺎي ﺗﺎرﻳﻚ‪ ،‬ﺟﻼل اﻟﺪﻳﻦ ﻓﺎرﺳﻲ‪ ،‬ص ‪542‬‬
‫‪ -409‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪ 6،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪59‬‬

‫‪١٧٠‬‬
 ‫‪ -410‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 2 ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪59‬‬
‫‪ -411‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪ 31 ،‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪ .59‬زﻫﺮا رﻫﻨﻮرد‪ ،‬ﺑﺎ ﻧﺎم اﺻﻠﻲ زﻫﺮه ﻛﺎﻇﻤﻲ‪ ،‬ﻫﻤﺴﺮ ﻣﻴﺮﺣﺴﻴﻦ ﻣﻮﺳﻮي‪ ،‬ﻧﻴﺰ ﻛﻪ ﺗـﺎ ﭼﻨـﺪي ﭘـﻴﺶ‬
‫رﻳﺎﺳﺖ داﻧﺸﮕﺎه ﺷﺎﻫﺪ را ﺑﺮﻋﻬﺪه داﺷﺖ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﮔﻔﺖ‪ ":‬ﻟﻴﺒﺮالﻫـﺎ ﺑـﺎ ﺗﻔﻜـﺮ ﻏﺮﺑـﺰده و روﺣﻴـﻪ ﻣﺤﺎﻓﻈـﻪﻛـﺎر ﭘـﺪر اﻧﻘـﻼب ﻣـﺎ را‬
‫درآوردهاﻧﺪ‪.‬اﻣﻴﺪوارم ﻣﺠﻠﺲ ﮔﻮر ﺣﻴﺎت ﺳﻴﺎﺳﻲ آﻧﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪.).‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﻣﺠﻠﻪ ﺳﺮوش‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ 18 ،62‬ﻣﺮداد ‪ ،59‬ص‪ (24‬او ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در‬
‫ﺑﺨﺶ دوم ﺻﺤﺒﺖﻫﺎﻳﺶ ﮔﻔﺖ‪ ":‬وزارت ارﺷﺎد ﻣﻠﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﺮﭼﻪ زودﺗﺮ ﻧﺸﺮﻳﺎت زﻫﺮآﮔﻴﻦ واﺑﺴﺘﻪ را ﺟﻤـﻊ ﻛﻨـﺪ و دﺳـﺖ از دﻣـﻮﻛﺮات‬
‫ﻣﻨﺸﻲ ﺑﺮدارد‪ .‬ﻛﻤﻲ ﻫﻢ اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬اﻧﻘﻼﺑﻲ و ﺑﺎﺗﻌﺼﺐ ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺪ‪) ".‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﻣﺠﻠﻪ ﺳﺮوش‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ 25 ،63‬ﻣﺮداد ‪ ،59‬ص‪(40‬‬
‫‪ -412‬ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ ﺟﺒﻬﻪ ﻣﻠﻲ‪59/1/31،‬‬
‫‪ -413‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪،‬ص‪113‬‬
‫‪ -414‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص‪115‬‬
‫‪ -415‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 27،‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -416‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 24،‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -417‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪60/4/4،‬‬
‫‪ -418‬ﻣﻘﺎﻟﻪ ‪59/11/25‬؛ ذﺧﻴﺮه ﻫﺎي اﻣﭙﺮﻳﺎﻟﻴﺴﻢ‪ ،‬ﺑﻨﻲﺻﺪر وﻣﻨﺎﻓﻘﻴﻦ‪،‬دﻓﺘﺮ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران‪،‬ﭼﺎپ دوم‪،‬ﻣﺮداد‪ 60‬ص‪66‬‬
‫‪ -419‬اﻃﻼﻋﻴﻪ دﻓﺘﺮ ﺗﺤﻜﻴﻢ وﺣﺪت‪،‬ﻏﺎﺋﻠﻪ ‪ 14‬اﺳﻔﻨﺪ‪ ،‬ص‪356‬‬
‫‪ -420‬ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻠﻜﻲ‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ ،25‬ﺳﺎل ‪ . 81‬ﺗﻨﻬﺎ ﻛﺎﻓﻴﺴﺖ ﻧﻈﺮي اﺟﻤﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﻓﺎﺟﻌﻪ ي »اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ« داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷـﻴﻢ‪.‬‬
‫آﻣﺎر ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ ‪ 1358-59‬ﺷﻤﺎر داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن را ‪ 174،417‬ﻧﻔﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫـﺪ‪ ،‬ﻫﻤـﻴﻦ رﻗـﻢ در ﺳـﺎل ﺗﺤﺼـﻴﻠﻲ ‪ 1361-62‬ﭘـﺲ از‬
‫ﺑﺎزﮔﺸﺎﻳﻲ داﻧﺸﮕﺎه ‪ 117،148‬ﻧﻔﺮ اﻋـﻼم ﺷـﺪ‪ .‬ﺑـﻪ ﻋﺒـﺎرت دﻳﮕـﺮ‪ 570،69 ،‬داﻧﺸـﺠﻮ از اداﻣـﻪي ﺗﺤﺼـﻴﻞ ﺑـﺎز ﻣﺎﻧﺪﻧـﺪ و ﺷـﻤﺎر‬
‫ﻓﺎرغ اﻟﺘﺤﺼﻴﻼن از ‪ 43،221‬ﻧﻔﺮ در ﺳﺎل ‪ 1358-59‬ﺑﻪ ‪ 5793‬ﻧﻔﺮ در ﺳﺎل ‪ 1361-62‬ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺖ‪).‬ﻣﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ آﻣﻮزﺷﻲ ﻟـﻮح‪،‬‬
‫ﺷﻤﺎره‪ ،7‬ص‪(56‬‬
‫‪ -421‬ﻫﻤﺸﻬﺮي‪ 28 ،‬دي ‪81‬‬
‫‪ -422‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﻣﺠﻠﻪ ﺳﺮوش‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ 81،6‬دي ‪ ،59‬ص‪39‬‬
‫‪ -423‬ﻣﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﺧﺒﺮي‪،‬ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ‪ ،‬آﻣﻮزﺷﻲ ﻟﻮح‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ ،5‬ﻣﺮداد‪،78‬ﺻﺺ ‪27‬و‪31‬‬
‫‪ -424‬ﻏﺎﺋﻠﻪي ﭼﻬﺎردﻫﻢ اﺳﻔﻨﺪ ‪ ،1359‬اﻧﺘﺸﺎرات دادﮔﺴﺘﺮي ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪،‬ص ‪ 339‬ـ ‪359‬‬
‫‪ -425‬ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻠﻜﻲ ﺑﻪ ﺳﻴﺪ ﻋﻠﻲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي‪ ،‬رﻫﺒﺮ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان‪13 ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪1383‬‬
‫‪ -426‬روزﻧﺎﻣﻪ اﻳﺮان‪ 31 ،‬ﺗﻴﺮ ‪1381‬‬
‫‪ -427‬از ﻣﺘﻦ ﻧﻮار آﻳﺖ ‪ ،‬ﻏﺎﺋﻠﻪ ‪ 14‬اﺳﻔﻨﺪ‪ ،‬ص‪346‬‬
‫‪ -428‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 18 ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪59‬‬
‫‪ -429‬ﺧﺎﻃﺮات ﺷﻴﺦ ﺻﺎدق ﺧﻠﺨﺎﻟﻲ‪ ،‬ﺻﺎدق ﺧﻠﺨﺎﻟﻲ‪،‬ﻧﺸﺮ ﺳﺎﻳﻪ‪،‬ﭼﺎپ ﭼﻬﺎرم‪1379 ،‬ج‪ ،1‬ص‪350‬‬
‫‪ -430‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 4 ،‬ﻣﻬﺮ ‪58‬‬
‫‪ -431‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص ‪100-101‬‬
‫‪ -432‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ در روز ﻋﺎﺷﻮرا‪ 28 ،‬آﺑﺎن ‪ ، 59‬ﻛﺘﺎب ﻏﺎﺋﻠﻪ ‪ 14‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ ،59‬ﻇﻬﻮر وﺳـﻘﻮط ﺿﺪاﻧﻘﻼب‪،‬اﻧﺘﺸـﺎرات دادﮔﺴـﺘﺮي ﺟﻤﻬـﻮري‬
‫اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان‪ ،‬ص‪331‬‬
‫‪ -433‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ‪ ،‬ﻏﺎﺋﻠﻪ ‪ 14‬اﺳﻔﻨﺪ‪ ،59‬ص‪332‬‬
‫‪ -434‬ﻋﺒﻮر از ﺑﺤﺮان‪ ،‬ص ‪440‬‬
‫‪ -435‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 28 ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪60‬‬
‫‪ -436‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻣﻮرﺧﻪ ‪ 23‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬
‫‪-437‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 29،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ .60‬آﻳﺖاﷲ ﻣﻮﺳﻮي ﺗﺒﺮﻳﺰي ﭘﺲ از ﭘﻴﺮوزي اﻧﻘﻼب داراي ﻣﻨﺎﺻﺒﻲ ﻫﻤﭽﻮن ﺣﺎﻛﻢ ﺷﺮع دادﮔﺎهﻫـﺎي اﻧﻘـﻼب در‬
‫ﺧﻮزﺳﺘﺎن‪ ،‬ﻫﻤﺪان‪ ،‬آذرﺑﺎﻳﺠﺎن ﺷﺮﻗﻲ و ﻏﺮﺑﻲ و دادﺳﺘﺎن ﻛﻞ اﻧﻘﻼب ﭘﺲ از ﻗﺘﻞ آﻳﺖاﷲ ﻗﺪوﺳﻲ در ﺳﺎل ‪ 1360‬ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ -438‬ﺧﺎﻃﺮات ﺷﻴﺦ ﺻﺎدق ﺧﻠﺨﺎﻟﻲ‪،‬ج‪ ،1‬ص‪313‬‬
‫‪ -439‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 30 ،‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪60‬‬

‫‪١٧١‬‬
 ‫‪ -440‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 3،‬ﺧﺮداد‪60‬‬
‫‪ -441‬ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪،‬ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت‪،‬ص‪284‬‬
‫‪ -442‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪ ،‬ص ‪177‬‬
‫‪ -443‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص ‪107‬‬
‫‪ -444‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 1 ،‬ﺧﺮداد ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪،‬ص‪47‬‬
‫‪ -445‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 11 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪،‬ص‪282‬‬
‫‪ -446‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 21،‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -447‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 30 ،‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -448‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 5 ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪59‬‬
‫‪ -449‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 20 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -450‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ در ﻫﺠﺮت‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪638‬‬
‫‪ -451‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 25 ،‬ﻣﺮداد ‪59‬‬
‫‪ -452‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 28 ،‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -453‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 16 ،‬ﻣﺮداد ‪59‬‬
‫‪ -454‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 7 ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪59‬‬
‫‪ -455‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 15 ،‬ﻣﻬﺮ ‪59‬‬
‫‪ -456‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 13 ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪60‬‬
‫‪ -457‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 7 ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪59‬‬
‫‪ -458‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 9 ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪60‬‬
‫‪ -459‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 9 ،‬ﻣﻬﺮ ‪59‬‬
‫‪ -460‬ﻣﻴﺰان‪ 18 ،‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -461‬از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﻛﻪ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪The October Surpirse Mystery,Trick or Treason, Robert Parry,1993‬‬
‫‪Interlock, Marc Hulbert ,NewYork,1982‬‬
‫‪Secrecy&Privilege,Rise of the Bush Dynasty from Watergate to Iraq,Robert Parry,2004‬‬
‫‪ -462‬ﺻﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪،‬ج‪ ،2‬ص ‪36-44‬؛ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ‪ 14‬و ‪ 15‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -463‬ﻋﺰتاﷲ ﺳﺤﺎﺑﻲ ﻧﻴﺰ در اﻳﻦ ﺑﺎره ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫"ﺑﻨﻲﺻﺪر و ﻗﻄﺐزاده ار رﻓﺘﺎر ﺑﭽﻪﻫﺎ] ﮔﺮوﮔﺎنﮔﻴﺮي[ واﻗﻌﺎ ﻋﺼﺒﺎﻧﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ روز ﻫﻢ درﮔﻴﺮي ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬داﺋﻢ ﻋﺼﺒﺎﻧﻲ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻫﺮ ﺷـﺐ‬
‫ﺑﺤﺚ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺤﺚﻫﺎي داﻏﻲ ﺑﻴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﻗﻄﺐزاده و اﻳﻦ روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺷﻮراي اﻧﻘﻼب و ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري وﺟﻮد داﺷﺖ‪ .‬روﺣﺎﻧﻴﻮن ﻣﻴﮕﻔﺘﻨـﺪ‬
‫ﻣﻮﺟﻲ راه اﻓﺘﺎده و ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﺮ اﻳﻦ ﻣﻮج ﺳﻮار ﺷﻮﻳﻢ‪ .‬ﺣﺮف ﻣﺮﺣﻮم ﺑﻬﺸﺘﻲ اﻳﻦ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﻣﻮج ﺳﻮار ﺷﻮﻳﻢ"‪ ).‬ﻧﺎﮔﻔﺘﻪﻫﺎي‬
‫اﻧﻘﻼب و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻨﻴﺎدي ﻣﻠﻲ‪ ،‬ﻋﺰتاﷲ ﺳﺤﺎﺑﻲ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﮔﺎم ﻧﻮ‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،1383 ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬ص ‪(238‬‬
‫‪ -464‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﻲ‪58/12/26،‬‬
‫‪ -465‬ﻛﻴﻬﺎن‪58/11/9،‬‬
‫‪ -466‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 17،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪58‬‬
‫‪ -467‬ﺧﺎﻃﺮات روز ‪ 16‬ﻣﺮداد ‪ ،60‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪،‬ص ‪53‬‬
‫‪ -468‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 9 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪58‬‬
‫‪ -469‬اﻃﻼﻋﺎت‪ 27،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪58‬‬
‫‪ -470‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 18 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪58‬‬
‫‪ -471‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﺎ ﺗﻬﺮان ﺗﺎﻳﻤﺰ‪59 / 6 / 9 ،‬‬
‫‪ -472‬ﺻﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪،‬ج‪،2‬ص ‪311‬؛ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 19 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪58‬‬

‫‪١٧٢‬‬
‫‪ -473‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 1 ،‬ﺧﺮداد ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕـﺮان‪ ،‬ﺑـﻪ اﻫﺘﻤـﺎم ﻓﻴـﺮوزه ﺑﻨـﻲﺻـﺪر‪،‬‬
‫اﻧﺘﺸﺎرات اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪،‬ﺧﺮداد ‪،1385‬ص‪46‬‬
‫‪ -474‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص‪90‬‬
‫‪ -475‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج‪ ،10‬ص‪140‬‬
‫‪ -476‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص‪90‬‬
‫‪ -477‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪58 / 10/ 9 ،‬‬
‫‪ -478‬در ﺷﻮراي اﻧﻘﻼب ﭼﻪ ﮔﺬﺷﺖ؟ ﻣﺠﻠﻪ اﻳﺮان ﻓﺮدا‪ ،‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪ ،78‬ﺷﻤﺎره ‪ ،52‬ص ‪9‬‬
‫‪ -479‬ﺑﺮاي اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ ر‪.‬ك ﺑﻪ " آن ﺳﻮي اﺗﻬﺎم"‪ ،‬ﺧﺎﻃﺮات و ﻣﺪاﻓﻌﺎت ﻋﺒﺎس اﻣﻴﺮاﻧﺘﻈﺎم‪ 2،‬ﺟﻠﺪ‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﻧﻲ‬
‫‪ -480‬ﺻﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪،‬ج‪ ،2‬ص‪ 177‬؛ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 4 ،‬دي ‪58‬‬
‫‪ -481‬ﺻﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪،‬ج‪،2‬ص ‪175‬؛ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 4 ،‬دي ‪58‬‬
‫‪ -482‬ﺻﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪،‬ج‪ ،2‬ص‪197‬؛ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 12 ،‬دي ‪58‬‬
‫‪ -483‬ﺻﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪ ، 30‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 14 ،‬ﺗﻴﺮ ‪58‬‬
‫‪ -484‬ﺑﺮاي ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت و ﺣﺮفﻫﺎي ﺟﻴﻤﻲ ﻛﺎرﺗﺮ رﺟﻮع ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ‪:‬‬
‫‪Keeping faith, Jimmy Carter, university of arkansas press,1995,p 501-522‬‬
‫‪Keeping faith, Jimmy Carter,p 514 -485‬‬
‫‪ -486‬ازآن ﺟﻤﻠﻪ ﺑﻬﺰاد ﻧﺒﻮي ﮔﻔﺖ‪" :‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻧﻴﺮوي ﻫﻮاﺋﻲ وﻗﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬آﻧﻬﺎ را ﺑﻤﺒﺎران ﻛﺮد ﺗـﺎ اﺳـﻨﺎد واﺑﺴـﺘﮕﻲ وي ﺑـﻪ‬
‫اﻣﺮﻳﻜﺎ اﻓﺸﺎ ﻧﮕﺮدد‪ )".‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪(1360/5/13 ،‬‬
‫‪ -487‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 7 ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪1359‬‬
‫‪ -488‬ﮔﻔﺘﻪ ﻫﺎي ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ در ﺧﺎﻃﺮاﺗﺸﺎن اﻧﺘﺸﺎر ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬ﻧﺸﺎن داد اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر و ﺳﺮﻟﺸـﮕﺮ ﺷـﺎدﻣﻬﺮ ﺑﻴـﺮاه‬
‫ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮژﻳﻨﺴﻜﻲ در ﺧﺎﻃﺮات ﺧﻮد ﭘﺲ از ﻧﺎﻛﺎم ﻣﺎﻧﺪن ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬
‫" ﺑﻪ دﺳﺘﻮر رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮري] ﺟﻴﻤﻲ ﻛﺎرﺗﺮ[‪ ،‬ﺻﺒﺢ روز ‪ 26‬آورﻳﻞ ﻣﻦ ﺟﻠﺴﻪاي در دﻓﺘﺮ ﺧﻮد ﺗﺸﻜﻴﻞ دادم ﺗﺎ اﻣﻜﺎﻧـﺎت دﺳـﺖ زدن ﺑـﻪ‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت دﻳﮕﺮي را ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦﻛﻪ ﻫﻨﻮز اﻃﻼع دﻗﻴﻘﻲ از ﻋﻠﻞ ﺷﻜﺴﺖ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ ﻧﺠﺎت ﺑﻪ ﺟﺰ ﺧﺎرج ﺷـﺪن ﺳـﻪ ﺑـﺎﻟﮕﺮد از دور‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت را ﻧﺪاﺷﺘﻴﻢ‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﺎده و ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﻲ را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار دادﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ اﻋﺰام ﻧﻴﺮوي ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑـﻪ‬
‫ﺗﻬﺮان و ﺗﺼﺮف ﻳﻜﻲ از ﻓﺮودﮔﺎهﻫﺎ و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﺮﻳﻊ ﻧﺠﺎت در ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ ﺑﻮد‪".‬‬
‫‪ -489‬ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‪ 19،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ 85‬؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ﺻﺺ ‪120-119‬؛ ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ اﻧﻘـﻼب اﺳـﻼﻣﻲ در‬
‫ﻫﺠﺮت ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪567‬‬
‫‪ -490‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 5 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬
‫‪ -491‬ﻏﺎﺋﻠﻪ ‪ 14‬اﺳﻔﻨﺪ‪ ،‬ص ‪708‬‬
‫‪ -492‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ در ﺟﻤﻊ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﭘﻴﺮو ﺧﻂ اﻣﺎم‪ ،‬ﺳﺮوش‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪17 ،75‬آﺑﺎن ‪ ،59‬ﺻﺺ‪8-6‬‬
‫‪ -493‬ﺑﺮاي اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻣﻼﻗﺎت ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻛﺮﻳﺴﺘﻮﻓﺮ رﺟﻮع ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻛﺘﺎب ﻫﻤﻴﻠﺘﻮن ﺟﺮدن‪:‬‬
‫‪.Crisis, the last year of carter presidency, Hamilton jordan, New York, putman, 1982, p344-345‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨــﻴﻦ ﻛﺘــﺎب ﺑﺮژﻳﻨﺴــﻜﻲ‪power and principle ,zbignniew berzezinski, new york ,farar ,straus,giroux :‬‬
‫‪press,1983,p 504-506‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﺘﺎب ﮔﺮي ﺳﻴﻚ‪October Surprise,Gary Sick,new york, times book press,1991,p94,95,252 :‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﺘﺎب ﺟﻴﻤﻲ ﻛﺎرﺗﺮ‪Keeping faith,jimmy carter, university of arkansas press,1995,p567 :‬‬
‫‪ -494‬در ﻣﻴﺎن رﻗﻢﻫﺎي درﺧﻮاﺳﺘﻲ اﻳﺮان‪ ،‬ﻳﻚ رﻗﻢ ‪ 56,5‬ﻣﻴﻠﻴﺎردي ﻧﻴﺰ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻮد‪ .‬در ﻛﺘﺎب ﺳﻴﺮ ﺗﺤﻮل ﺳﻴﺎﺳﺖ آﻣﺮﻳﻜﺎ در اﻳﺮان آﻣﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ " :‬ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﻃﺮف ﺷﻮر ﺑﻬﺰاد ﻧﺒﻮي در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﺒﻪ او ﻛﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎ اﻣﻮال ﺷﺎه و ﺑﺴﺘﮕﺎن او را در اﺧﺘﻴﺎر اﻳﺮان ﺑﮕـﺬارد‪ ،‬ارزش‬
‫اﻳﻦ اﻣﻮال را ‪ 56 / 5‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر ﺑﺮ آورد ﻛﺮدﻧﺪ‪ )".‬ﺳﻴﺮ ﺗﺤﻮل ﺳﻴﺎﺳﺖ آﻣﺮﻳﻜﺎ‪،‬ﻛﺘﺎب دوم‪ ،‬ﻓﺼﻞ ‪،5‬ص‪ (21‬ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻧﺴـﺨﻪ‬
‫دﺳﺘﻨﻮﻳﺲ ﻛﺘﺎب ﺑﺮ درﺳﺘﻲ رﻗﻢ ‪ 13‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر ﺻﺤﻪ ﻣﻲﮔﺬارد و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪":‬ﺣﻀﺮات اﻳﻦ رﻗﻢ را ﺑﺮاي آن ﺳـﺎﺧﺘﻨﺪ ﻛـﻪ ﺿـﻤﺎﻧﺖ ‪24‬‬
‫ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻري از ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﺎرﺗﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ و ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ آن‪ ،‬آزاد ﻛﺮدن ﮔﺮوﮔﺎﻧﻬﺎ را ﺗﺎ ﻟﺤﻈﻪ ﺳﻮﮔﻨﺪ رﻳﮕﺎن ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﻴﺎﻧﺪازﻧﺪ ‪".‬‬

‫‪١٧٣‬‬
‫ ﻛﻴـﻮﻣﺮث ﺻـﺎﺑﺮي)ﮔـﻞ آﻗـﺎ( ﻣـﺎﺟﺮاي ﻧﻘـﻞ ﻗـﻮل را اﻳﻨﮕﻮﻧـﻪ ﺗﻌﺮﻳـﻒ‬.23‫ص‬،5 ‫ ﻓﺼﻞ‬، ‫ ﻛﺘﺎب دوم‬، ‫ ﺳﻴﺮ ﺗﺤﻮل ﺳﻴﺎﺳﺖ آﻣﺮﻳﻜﺎ‬-495
‫ ﺻﺎﺑﺮي ﺑﺒﻴﻦ! ﺗﻮ ﺑﻌﻨﻮان ﻳﻚ ﻧﻮﻳﺴـﻨﺪه ﺷـﺎﻫﺪ‬:‫ ﮔﻔﺖ‬،‫ از ﺗﻪ ﺳﺎﻟﻦ‬،‫ ﺑﻬﺰاد ﻧﺒﻮي ﺗﺎ ﻣﺮا دﻳﺪ‬، ‫"وﻗﺘﻲ دو ﻧﻔﺮي از ﺟﻤﺎران ﺑﺎزﮔﺸﺘﻨﺪ‬:‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‬
‫ وﻟﻲ ﺗﻮ ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺎش ﻛﻪ ﻣﺎ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ اﻃﺎﻋﺖ اﻣﺮ اﻣـﺎم اﻳـﻦ‬.‫ وﺛﻮق اﻟﺪوﻟﻪ اﻳﺮان‬:‫ﺑﺎش! ﻗﺮار اﺳﺖ ﻣﺎ ﻛﺎري ﺑﻜﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﻓﺮدا ﺑﻪ ﻣﻦ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﻔﺖ‬
‫ ﺣﺎﻻ ﻧﺮوي و اﻳﻦ ﻋﺒﺎرت وﺛﻮق اﻟﺪوﻟﻪ را ﺑﻪ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران ﺑﮕﻮﺋﻲ ﻛﻪ اﺗﻔﺎﻗـﺎ ﮔـﻮش ﻧﻜـﺮد و ﻋـﻴﻦ‬:‫ ﻣﻦ ﺑﻪ ﺑﻬﺰاد ﻧﺒﻮي ﮔﻔﺘﻢ‬.‫ﻛﺎر را ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‬
(1382 ‫ دﻳﻤﺎه‬31،‫")ﻳﺎس ﻧﻮ‬.‫ﻫﻤﻴﻦ ﺗﻌﺒﻴﺮ را ﻫﻢ ﺑﻪ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران ﮔﻔﺖ‬
71‫ ص‬،‫ ﻧﻘﻞ از ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‬-496
1370 ‫ ﭘﺎﻳﻴﺰ‬،3‫ ﺷﻤﺎره‬،‫ ﻣﺠﻠﻪ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﻲ‬-497
.236-234‫ص‬،‫؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‬1359 ‫ دﻳﻤﺎه‬29 ‫ ﻣﻮرﺧﻪ‬،‫ ﻧﺎﻣﻪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ‬-498
60 ‫ ﺧﺮداد‬2 ،‫ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‬-499
60 ‫ اردﻳﺒﻬﺸﺖ‬30 ،‫ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‬-500
60 ‫ ﺧﺮداد‬14 ،‫ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‬-501
60‫ ﺧﺮداد‬5 ،‫ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‬-502
101‫ص‬،‫ ﻣﻬﻨﺪس ﻣﻬﺪي ﺑﺎزرﮔﺎن‬،‫ اﻧﻘﻼب اﻳﺮان در دو ﺣﺮﻛﺖ‬-503
69 ‫ ص‬،‫ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‬-504
24‫ ص‬،‫ ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬،‫ﻛﺘﺎب دوم‬،‫ ﺳﻴﺮ ﺗﺤﻮل ﺳﻴﺎﺳﺖ آﻣﺮﻳﻜﺎ در اﻳﺮان‬-505
:‫ ﻧﻘﻞ ﻗﻮل ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ آنﻫﺎ اﻳﻦ ﺑﻮد‬-506
"!‫"ﮔﺮوﮔﺎﻧﻬﺎ ﻣﺜﻞ ﻣﻴﻮهاي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ آﺑﺶ ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‬
115‫ص‬،‫؛ ﻋﺒﻮر از ﺑﺤﺮان‬60/2/31‫ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﻣﻮرﺧﻪ‬-507
59 ‫ اﺳﻔﻨﺪ‬13،‫ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‬-508
60 ‫ ﻓﺮوردﻳﻦ‬23،‫ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‬-509
73‫ص‬،‫ ﻋﺒﻮر از ﺑﺤﺮان‬،60 ‫ ﻓﺮوردﻳﻦ‬30 ‫ ﺧﺎﻃﺮات‬-510
39‫ ص‬،59 ‫ اﺳﻔﻨﺪ‬23 ،28 ‫ ﺷﻤﺎره‬،‫ ﭘﻴﺎم اﻧﻘﻼب‬-511
69‫ص‬،‫ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‬-512
.New York Times, 15 April1991 -513
New York Times,22 december1991,"The Case for a Conspiracy", by Gary Sick
New York Times,11 December 1991,"More October Surprise surprises"
New York Times,19 November 1991,"Hostage,Then and Now,the October Surprise"
New York Times,15 May 1991,The October Surprise Made Unsurprising"
New York Times, 2September , 1991, "Folks Back Home Do Give a Hoot How '80 Election Was Won"
.News Week,11November 1991-514
Washington Post,24 Jun 1987, " Carter's Foiled October Surprise", by Jack Anderson-515
Washington Post, 21 April 1931," October Surprise!Redux" by Mark Hossenball
Washington Post,6 February 1992, "House Approves Inquiry Into 'OctoberSurprise" By David Brown
and Guy Gugliotta
Washington Post, August,1991,"Probing the 1980' Reagan Campaign"
Washington Post, 9July,1991," Hostages to the Past",BY Haynes Johnson"
Frozen Food Age, 1 May 2001, "October Surprise", By Cristopher Westman -516
Miami Herald,18 August,1991,"October Surprise: Are Democrats Looking For An Excuse?" -517
Miami Herald,9 August, 1987
The Nation, vol.253, 9 September 1991,"Minority Report", By Christopher Hitchens -518
Wall Street Journal, 24October, 1988," October Surprise"-519
Wall Street Journal,16 September ,1992 ," Perot's October Surprise"
Wall Street Journal, 27 November, 1991, "The Man Behind the 'October Surprise' Lie", By Emerson,
Steven

١٧٤
 Wall Street Journal,20 October, 1988," Possible 'October Surprise': Arms for No Hostages in 1980",By
Alexander Cockburn
United Press International,6 August,1991, "Bush Welcomes Probe, if It Proves Anything"-520
USA Today,6 Aug,1991 ,"Probe `October Surprise' -521
Boston Globe ,17 April, 1991 ,"Reagan-Khomeini Questions" -522
Boston Globe,6 Aug, 1991,"October Surprise' Probe",
.Sunday Times, 29July,1990-523
.New Republic,18 November,1991 -524
columbia journalism review, September/October 1991,"Who Will Unwrap The October Surprise?", -525
By Julie Cohen
"The October Surprise,Enter the Press", By Steve Weinberg ,columbia journalism review, March/April
1992
TIME,30 March 1992," October Surprise: the Sequel ",By Janice Castro -526
.TIME,1July 1991,"Con man or key to a mystery by nancy gibbs"
.TIME, 25 July 1983 ,"special service"
.TIME,27 october 1980," building to a climax" by ed magnuson
Boston Herald,8 August,1991,"An `October surprise,' a September charade" -527
Newsday ,22 December,1991,"Resume `October Surprise' Probe" -528
Newsday, 29 April,1991," Was Bush Involved?"
.The Village Voice,25 February 1992 , by Frank Snepp -529
The Guardian,11 December 1991," Lawmakers Lose Nerve on October Surprise" By Jack Colhoun -530
The Guardia, 26 February 1992," October Surprise Probe Taps BCCI Lawyer", By Jack Colhoun
Washington Times, 17 December 1986 -531
San Francisco Examiner,4 August, 1991,"Did Reagan Campaign Cross the Line?", By Christopher -532
Matthews
Los Angeles Times,6 Augest,1991 ,"Yes, Do Try To Clear the Air" -533
Los Angeles Times, 5May, 1991"The Presidency, by Any Means", By Staurt Eizenstat
Los Angeles Times, 25October, 1988, By Doyle McManus
Rocky Mountain Times,2October,1988, By Sue Lindsay -534
Rocky Mountain Times,3 Ocobert,1988, By Alex Winter
Petersburg Times, 11August, 1991,"The October Surprise'' -535
Playboy , October 1988 , p73," october surprise ;An Election Held Hostage"by Abbie Hoffman and -536
Jonathan Silvers
" Christian Science Monitor ,21 October,1988," Reagan-Bush '80 arms deal with Iran charged-537
Christian Science Monitor ,4 September, 1991,"Probing the 'October Surprise'",
Christian Science Monitor,13 August,1991,"Of Carter,1992 and 'October Surprises'"
Chicago Tribune, 6 February, 1992, "October surprise' inquiry Okd""-538
Frontline, 16 April 1991, "The Election Held Hostage", by Robert Parry and Robert Ross -539
‫ اﮔـﺮ در ﻣﻮﺗـﻮر‬،‫ ﺳﺎل از اﻓﺸﺎي آن واﻗﻌـﻪ ﻣـﻲﮔـﺬرد‬25 ‫ اﻛﻨﻮن ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از‬en.wikipedia.org/wiki/October_surprise -540
‫ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺻﻔﺤﻪ ﺑﺮﻣﻲﺧﻮرﻳﻢ ﻛﻪ راﺟﻊ ﺑﻪ اﻳـﻦ‬4,5 ‫ ﺑﻪ ﺑﻴﺶ از‬،‫ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﺷﻮد‬Iran ‫" و‬October Surprise" ‫ﺟﺴﺘﺠﻮي ﮔﻮﮔﻞ ﻋﺒﺎرت‬
.‫رﺳﻮاﻳﻲ ﻣﻄﻠﺐ ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ‬
October Surprise, Barbara Honegger,Tudor Publishers,May1989 -541
Crisis, Tthe Last Year Of Carter Presidency, Hamilton Jordan,New york,Putman,1982 -542
My Turn To Speak,Iran, The Revolution And Secret Deals With U.S, Avril 1991,mc milan book. -543
:‫ﻋﻨﻮان اﻳﻦ ﻛﺘﺎب درﻧﺴﺨﻪ ﻓﺮاﻧﺴﻮي "ﺗﻮﻃﺌﻪ آﻳﺖاﷲﻫﺎ" اﺳﺖ‬

١٧٥
 ‫‪le complot des ayatollahs,edi ladecouverte ,paris,1989‬‬
‫‪ -544‬ﺳﻴﺮ ﺗﺤﻮل ﺳﻴﺎﺳﺖ آﻣﺮﻳﻜﺎ در اﻳﺮان‪ ،‬ﻛﺘﺎب دوم‪ ،‬ﮔﺮوﮔﺎﻧﮕﻴﺮي‪،‬اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺑﻬﻤﻦ‪70‬‬
‫‪The October Surpirse Mystery,Trick or Treason, Robert Parry, Sheridan Square Press,1 -545‬‬
‫‪september1993‬‬
‫‪ .Interlock, Marc Hulbert,1982 -546‬ﻧﺎم اﻳﻦ ﻛﺘﺎب را در ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺗﺤﺖاﻟﻔﻈﻲ ﺑﻪ "ﻫﻤﺪﺳﺖ ﺷﺪن" ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻛﺮد‪.‬‬
‫‪October Surprise,Gary Sick,new york, times book press,1991 -547‬‬
‫‪The October Surprise X-Files, The Hidden Origins of The Reagan-Bush Era, Robert parry, The -548‬‬
‫‪Media Consortium,1996‬‬
‫‪Secrecy&Privilege ,Rise of the Bush Dynasty from Watergate to Iraq,Robert Parry,2004 -549‬‬
‫‪ -550‬ﻣﺘﻦ ﻛﺎﻣﻞ ﺧﻄﺒﻪ ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ در ﻣﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﭘﺮ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ ، 174‬ﺗﻴﺮ ‪79‬‬
‫‪ -551‬ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ در ﺟﺮﻳﺎن ﻗﻀﻴﻪ ﻣﻚﻓﺎرﻟﻦ ﻗﺮار داﺷﺘﻪ اﺳﺖ و در ﺟﻠﺴﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ آﻗـﺎي ﺧﻤﻴﻨـﻲ‬
‫داﺷﺘﻪاﻧﺪ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻄﺮح ﺷﺪه ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ).‬ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺣﻘﻴﻘﺖﻫﺎ و ﻣﺼﻠﺤﺖﻫﺎ؛ در ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎ ﻣﺴﻌﻮد ﺳﻔﻴﺮي‪،‬ﻧﺸﺮ ﻧـﻲ‪ ،‬ﺗﻬـﺮان‬
‫‪،1378‬ص‪ (99‬رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ درﺑﺎره ﺳﻔﺮ ﻣﻚﻓﺎرﻟﻴﻦ ﺑﻪ ﺗﻬﺮان ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ":‬ﺑﻪ اﻣـﺎم ﻫـﻢ ﮔﻔﺘـﻪ ﺑـﻮدﻳﻢ ﻛـﻪ ﻫﻴﺌﺘـﻲ ﻣـﻲ آﻳـﺪ و‬
‫ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﻣﺎ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ )".‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﻛﻴﻬﺎن‪(82/11/21،‬‬
‫‪ -552‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص‪134‬‬
‫‪" -553‬ﺻﺒﺢ اﺑﺘﺪا آﻗﺎﻳﺎن ﻣﺤﻼﺗﻲ و ﺣﺴﻴﻦ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻛﻪ از ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه آﻗﺎي ﻣﻴﺮﺳﻠﻴﻢ ﻣﻌﺎون وزارت ﻛﺸـﻮر آﻣﺪﻧـﺪ‪.‬‬
‫درﺑﺎره ﻛﺮدﺳﺘﺎن و ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه ﮔﺰارش دادﻧﺪ و ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي دﺷﻤﻦ در ﺧﺎك ﻋﺮاق ﺗﺪارﻛﺎﺗﻲ دﻳﺪهاﻧﺪ و ﺧﺒﺮي ﻛﻪ ﻗـﺒﻼ ﺑـﻪ ﻣـﺎ‬
‫داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺻﺤﺖ دارد‪ )"...‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 16 ،‬ﺗﻴﺮ ‪(59‬‬
‫‪ -554‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 14 ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪،‬ص‪147‬‬
‫‪ -555‬ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان ‪،‬ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت‪ ،‬ص‪160‬‬
‫‪ -556‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 28 ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ص‪156‬‬
‫‪ -557‬اﻋﺪام ﺳﺮان ارﺗﺶ ﺣﺘﻲ ﭘﺲ از ﺟﻨﮓ ﻧﻴﺰ اداﻣﻪ داﺷﺖ‪ .‬ﺳﺮﻫﻨﮓ ﻋﻄﺎرﻳﺎن و ﻧﺎﺧﺪا اﻓﻀﻠﻲ ﻛﻪ در ﻃﻮل ﺟﻨﮓ ﺧﺪﻣﺎت ارزﺷـﻤﻨﺪي‬
‫ﺑﻪ وﻃﻦ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ اﺗﻬﺎﻣﺎﺗﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ و ﻧﻔﻮذي ﻣﺘﻬﻢ ﺷﺪه واﻋﺪام ﮔﺸﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -558‬ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ درﺑﺎره ﺗﺎرﻳﺦ اﻧﻘﻼب اﻳﺮان‪ ،‬ﻧﺎﺧﺪا ﺣﻤﻴﺪ اﺣﻤﺪي‪ ،‬ص‪861‬‬
‫‪ -559‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ در ﺧﻄﺒﻪ ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ‪ 21،‬ﺗﻴﺮ ‪59‬‬
‫‪ -560‬ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ درﺑﺎره ﺗﺎرﻳﺦ اﻧﻘﻼب اﻳﺮان‪ ،‬ﻧﺎﺧﺪا ﺣﻤﻴﺪ اﺣﻤﺪي‪،‬ص‪861‬‬
‫‪ -561‬ﺳﻌﻴﺪ ﻣﻬﺪﻳﻮن‪ ،‬آﻳﺖ ﻣﺤﻘﻘﻲ‪ ،‬اﺣﻤﺪ آزﻣﻮده‪ ،‬دارﻳﻮش ﺟﻼﻟﻲ‪،‬ﺧﻠﻴﻔﻪ ﺳﻠﻄﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ ﺻﺎدﻗﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺮوس ﺳﺘﻮده‪ ،‬اﺳـﻤﺎﻋﻴﻞ ﻧـﻮري‬
‫ﻣﻘﺪم‪،‬ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻬﺮوزﻓﺮ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻲ ﺛﻘﻔﻲ‪،‬ﺟﻌﻔﺮ راﺳﺘﮕﻮ‪،‬ﻋﻠﻲ ﺷﻔﻴﻖ‪،‬اﺻﻐﺮ اﻟﻤﺎﺳﻲ‪،‬ﺟﻌﻔﺮ ﻣﻈﺎﻫﺮي‪،‬ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻬﺮاﻣﻲ‪،‬ﻣﺮﺗﻀﻲ ﻓـﺮحﭘـﻮر‪،‬ﻋﻠﻲ‬
‫ﺑﻜﻤﭙﺎﻧﻲ‪ ....،‬ﺑﺮﺧﻲ از درﺟﻪداران اﻋﺪاﻣﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -562‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ در دﻳﺪار ﺑﺎ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران‪ ،59/4/28،‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪ ،‬ج‪ ،12‬ص‪252‬‬
‫‪ -563‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ اﺳﻔﻨﺎك ﺳﻘﻮط ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ ‪ 34‬روز ﻃﻮل ﻛﺸﻴﺪ ﺣﺎل آﻧﻜﻪ ﺻﺪام ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﺮد در ﭼﻨﺪ روز ﻛﻞ ﺧﻮزﺳﺘﺎن را ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺻﺪام ﺑﺮاي ﻓﺘﺢ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ اﺑﺘﺪا ﮔﺮدان ‪ 4‬را ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﭘﺲ از ﺷﻜﺴﺖ اﻳﻦ ﮔﺮدان او ﮔﺮدان‪ 9‬را وارد ﻣﻴﺪان ﻛﺮد‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﺗﻴﭗ ‪26‬‬
‫زرﻫﻲ را رواﻧﻪ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ ﺳﺎﺧﺖ و ﺑﺎ ﻋﺪم ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ اﻳﻦ ﺗﻴﭗ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻟﺸﮕﺮ ‪ 3‬ﻋﺮاق را ﺑﻪ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ ﻓﺮﺳﺘﺎد ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧـﺪ آنﺟـﺎ را اﺷـﻐﺎل‬
‫ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺷﻜﺴﺖ ﺗﻴﭗ ‪ 26‬زرﻫﻲ ﻋﺮاق در ﻓﺘﺢ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ ﺗﺎ ﺑﺪاﻧﺠﺎ ﺻﺪام ﺣﺴﻴﻦ را ﻧﺎراﺣﺖ ﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﺎ ﻋﺒﺪاﻟﻌﺰﻳﺰ ﺣﺪﻳﺜﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه‬
‫ﺗﻴﭗ ‪ 26‬زرﻫﻲ ﻋﺮاق را ﺑﻪ ‪ 15‬ﺳﺎل زﻧﺪان ﻣﺤﻜﻮم ﻛﺮد‪.‬‬
‫‪ -564‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪ ،‬ص‪84‬‬
‫‪ -565‬ﺧﺎﻃﺮات آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪،‬ج‪،1‬ص ‪569-568‬‬
‫‪ -566‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 25 ،‬ﺧﺮداد ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪،‬ص‪57‬‬
‫‪ -567‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 11 ،‬دي ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪،‬ص‪ .223‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﺗﺎﻧﻚﻫـﺎي ﭼﻴﻔـﺘﻦ ‪70‬‬
‫ﺗﻨﻰ در اﺧﺘﻴﺎر ارﺗﺶ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻮﺗﻮرﺷﺎن ﻗﺪرت ﻛﺸﺶ ﺗﻨﻬﺎ ‪ 40‬ﺗﻦ را داﺷﺖ!‬
‫‪ -568‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 3 ،‬آﺑﺎن ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ﺻﺺ‪169-167‬‬

‫‪١٧٦‬‬
 ‫‪ -569‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 17 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ص‪298‬‬
‫‪ -570‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 25 ،‬ﺧﺮداد ‪ ،1359‬ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان ‪ ،‬ص‪60‬‬
‫‪ -571‬ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ درﺑﺎره ﺗﺎرﻳﺦ اﻧﻘﻼب اﻳﺮان‪ ،‬ﻧﺎﺧﺪا ﺣﻤﻴﺪ اﺣﻤﺪي‪ ،‬ص‪864‬‬
‫‪ -572‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪،‬ص‪123‬‬
‫‪ -573‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 17،‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -574‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 14 ،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -575‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل رﺟﻮع ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ‪ 59/10/28‬و ‪ .59/7/23‬در ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻳﺎدداﺷﺖﻫﺎي "روزﻫـﺎ ﺑـﺮ رﺋـﻴﺲﺟﻤﻬـﻮر ﭼﮕﻮﻧـﻪ‬
‫ﻣﻲﮔﺬرد"‪ ،‬ﺑﺎرﻫﺎ و ﺑﺎرﻫﺎ‪ ،‬دهﻫﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪ از ﻓﺪاﻛﺎريﻫﺎي رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺛﺒﺖ وﺿﺒﻂ ﮔﺸﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -576‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 28 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬
‫‪ -577‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 31 ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪59‬‬
‫‪ -578‬ﻣﺤﺴﻦ رﺿﺎﻳﻲ اﻣﺎ درﺑﺎره وﺿﻌﻴﺖ ﺟﻨﮓ در زﻣﺎن ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫"در ﺳﺎل اول ﺟﻨﮓ‪ ،‬دوﻟﺖ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎ دوﻟﺖ ﺻﺪام ﻣﻲﺟﻨﮕﻴﺪ ﻛﻪ ﺟﻨﮓ آﻧﺎن ﻧﺘﻴﺠﻪاي ﺟﺰ اﺷﻐﺎل ﭘﻲ درﭘﻲ ﻣﺮزﻫﺎي اﻳـﺮان و ﻣﻘﺎوﻣـﺖ‬
‫ﺑﺪون دﺳﺘﺎورد ﻣﻠﺖ ﻣﺎ ﺛﻤﺮي ﻧﺪاﺷﺖ و ﺑﺎ آن ﻛﻪ در اﻳﻦ دوره اﻳﺮان ﭼﻬﺎرﻋﻤﻠﻴﺎت اﻧﺠﺎم داد‪ ،‬ﻣﻮﻓـﻖ ﺑـﻪ ﻓـﺘﺢ ﻳـﻚ ﺗﭙـﻪ ﻫـﻢ ﻧﺸـﺪ‪".‬‬
‫)ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻣﺤﺴﻦ رﺿﺎﻳﻲ در ﻫﻔﺪﻫﻤﻴﻦ ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ ﻣﺴﺌﻮﻻن و ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﻗﺮارﮔﺎه ﻫﺎ و ﮔﺮدان ﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ و رزﻣﻲ ﺟﻬﺎد ﺳـﺎزﻧﺪﮔﻲ‪،‬‬
‫ﻫﺘﻞ اﻟﻤﭙﻴﻚ ﺗﻬﺮان‪ 10،‬ﻣﻬﺮ ‪(1384‬‬
‫‪ -579‬ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﻳﻚ "ﺑﺴﻴﺠﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎن اﻳﺮاﻧﻲ" ‪ 24 ،‬ﺗﻴﺮ ‪1382‬‬
‫‪ -580‬ﺗﺤﺸﻴﻪ دﻛﺘﺮ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺮ ﻧﺴﺨﻪ دﺳﺘﻨﻮﻳﺲ ﻛﺘﺎب‬
‫‪ -581‬روزﻫﺎ ﺑﺮ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﮔﺬرد‪ ،‬ﺧﺎﻃﺮات روز ‪ 24‬ﻣﺮداد ‪1359‬‬
‫‪ -582‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪ ،‬ص‪85‬‬
‫‪ -583‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎ ﺑﺨﺶ ﻓﺎرﺳﻲ رادﻳﻮ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪ 12،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪79‬‬
‫‪ -584‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ ‪ ،‬ص ‪85‬‬
‫‪ -585‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 1 ،‬ﺧﺮداد ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪،‬ص‪45-44‬‬
‫‪ -586‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 11 ،‬دي ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪،‬ص‪225‬‬
‫‪ -587‬ﺧﺎﻃﺮات ‪ 7‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪60‬؛ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪ ،‬ص‪122‬‬
‫‪ -588‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 9 ،‬آﺑﺎن ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪،‬ص‪176‬‬
‫‪ -589‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪ 17 ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪60‬‬
‫‪ -590‬از ﻣﺘﻦ ﻧﻮار آﻳﺖ‪ ،‬ﻏﺎﺋﻠﻪ ‪ 14‬اﺳﻔﻨﺪ‪354-340،‬‬
‫‪ -591‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 26 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -592‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 16،‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -593‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 29 ،‬دي ‪59‬‬
‫‪ -594‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 13 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -595‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 25 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -596‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 28 ،‬دي ‪59‬‬
‫‪ -597‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 24،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ‪60‬‬
‫‪ -598‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 7 ،‬ﻣﺮداد ‪59‬‬
‫‪ -599‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 20 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -600‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﻣﺠﻠﺲ‪ 6 ،‬ﻣﺮداد ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان ص‪88‬‬
‫‪ -601‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 16،‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -602‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻰ در ﻫﺠﺮت‪ 3 ،‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪1361‬‬
‫‪ -603‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺳﺤﺎﺑﻲ‪ ،‬اﻳﺮان ﻓﺮدا‪،‬ﺷﻤﺎره ‪ ،52‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪، 78‬ص ‪11‬‬

‫‪١٧٧‬‬
‫‪" -604‬در ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻃﺮﻓﺪاري از ﺑﻨﻲ ﺻﺪر‪ ،‬او]ﺳﻴﺪ اﺣﻤﺪ[ ﻣﺎداﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ از ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻮاﺳﻄﻪ ﺑﻌﻀﻲ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺟﺎﻧﺒﺪاري ﻣﻲ ﻛـﺮدم او ﻫـﻢ‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ﻃﺮﻓﺪاري ﻣﻲ ﻛﺮد وآﻧﮕﺎه ﻛﻪ ﻣﻦ ﭘﺮده را ﺑﺎﻻ زده او را ﺑﺮﻛﻨﺎر ﻛﺮدم ﺣﺘﻲ ﻳﻚ ﻣﺮﺗﺒﻪ از او ﻃﺮﻓﺪاري ﻧﻜﺮد و ﻣﺨﺎﻟﻔـﺖ ﺷـﺪﻳﺪ ﻣـﻲ‬
‫ﻛﺮد‪ )".‬ﻧﺎﻣﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ در دﻓﺎع از ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺣﺎج اﺣﻤﺪآﻗﺎ‪ ،‬ﻣﻮرﺧﻪ ‪23‬آذر ‪(1361‬‬
‫‪ -605‬ﺧﺎﻃﺮات ﻣﺤﻼﺗﻲ‪ ،‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 7 ،‬ﺗﻴﺮ ‪84‬‬
‫‪ -606‬ﺳﻴﺮ ﺗﺤﻮل ﺳﻴﺎﺳﺖ آﻣﺮﻳﻜﺎ‪ ،‬ﻛﺘﺎب دوم‪ ،‬ﻓﺼﻞ ‪،5‬ص ‪18‬‬
‫‪ -607‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 25 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ .59‬ﻗﺒﻞ از اﻳﻦ ﮔﻔﺘﮕﻮ‪ ،‬ﺣﺴﻴﻦ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر در ﻣﺼﺎﺣﺒﻪاي ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮد‪ .‬ﭼـﻪ‬
‫ﺷﺪه ﺑﻮد؟ درﺑﺎره ﭼﺮاﻳﻲ آن ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪" :‬روز ﺑﻌﺪ از ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ‪ ،‬ﺣﺴﻴﻦ ﺧﻤﻴﻨﻰ ﻧﺰد ﻣﻦ آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪":‬ﻋﻤﻮﻳﻢ اﺣﻤﺪ آﻗﺎ‬
‫ﺗﻠﻔﻦ ﻛﺮد ﺑﻴﺎ ﺣﺎل اﻣﺎم ﺧﺮاب اﺳﺖ‪ .‬از آﺑﺎدان ﺑﻪ ﺗﻬﺮان آﻣﺪم‪ .‬ﻧﺰد ﭘﺪر ﺑﺰرگ رﻓﺘﻢ دﻳﺪم در رﺧﺘﺨﻮاب ﺑﺎ ﺣﺎﻟﻰ ﺑﺴﻴﺎر زار اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻀﻄﺮب‬
‫ﺷﺪم و ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ :‬ﭼﻪ ﺷﺪه؟ ﻛﺴﺎﻟﺖ دارﻳﺪ؟ اﻣﺎم ﮔﻔﺖ‪ :‬از دﺳﺖ ﺑﻨﻰ ﺻﺪر اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻨﻰ ﺻﺪر ﻣﻰﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺮا ﻧﺎﺑﻮد ﻛﻨﺪ‪) ".‬ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر‬
‫ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت‪،‬ص‪(219‬‬
‫‪ -608‬ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ ﺣﺰب ﻣﻠﺖ اﻳﺮان‪1359/8/13،‬‬
‫‪ -609‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 13 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -610‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 9 ،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -611‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 9 ،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -612‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ در ﻛﻨﮕﺮه ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ ﺳﺮداران و ‪ 16‬ﻫﺰار ﺷﻬﻴﺪ ﺧﻮزﺳﺘﺎن‪ 10،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪1379‬‬
‫‪ -613‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 26 ،‬آﺑﺎن ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪،‬ص‪195‬‬
‫‪ -614‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 3 ،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪" -615‬اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺧﻮد را ﮔﺮﻓﺘﻪام‪ .‬ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﺟﻨﮓ اﺳﺘﻌﻔﺎ ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‪)".‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 3 ،‬آﺑﺎن ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪،‬ص‪" ،(169‬اﻳﻨﻚ ﻫﻢ در ﺻﻔﺤﻪ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ اﺳﺘﻌﻔﺎ ﺧﻮد را ﻣﻰﻧﻮﻳﺴﻢ ﺧﺪﻣﺖ ﺷﻤﺎ ﺑﺎﺷـﺪ ﻫـﺮ وﻗـﺖ دﻳﺪﻳـﺪ‬
‫ﻣﺼﻠﺤﺖ ﻛﺸﻮر اﺳﺖ ﺑﻔﺮﻣﺎﺋﻴﺪ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﻨﻨﺪ‪ )".‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 1 ،‬ﺧﺮداد ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣـﻪﻫـﺎ از ﺑﻨـﻲﺻـﺪر ﺑـﻪ ﺧﻤﻴﻨـﻲ و‬
‫دﻳﮕﺮان‪،‬ص‪(47‬‬
‫‪ -616‬ﺧﺎﻃﺮات ﺳﻴﺎﺳﻲ اﺣﻤﺪ ﺗﻮﻛﻠﻲ‪ ،1360-1330‬ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‪ ،‬ﭘﻴﺮوزي اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‬
‫‪ -617‬ﺧﺎﻃﺮات آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪571‬‬
‫‪ -618‬ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﺑﻪ آﻳﺖ اﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 25‬ﺑﻬﻤﻦ ‪1359‬؛ ﻋﺒﻮر از ﺑﺤﺮان‪،‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‪،‬ص‪23‬‬
‫‪ -619‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪1360/5/13‬‬
‫‪ -620‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 29 ،‬دي ‪59‬‬
‫‪ -621‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻳﻚ ﻣﻬﺮﻣﺎه ‪.59‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ رادﻳﻮﻳﻲ ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺧﻠﺒﺎن اﻣﻴﺮ ﺑﻴﮕﺪﻟﻲ ﺑﺎ رادﻳﻮ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪ ،‬ﺑﺨﺶ ﻓﺎرﺳـﻲ‪ 13 ،‬ﺷـﻬﺮﻳﻮر‬
‫‪ .1379‬ﺑﻨﻲﺻﺪر درﺑﺎره دﻳﺪارش از ﺧﻠﺒﺎﻧﺎن ﻧﻴﺮوي ﻫﻮاﺋﻲ ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﭘﺮوازﻫﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪":‬رﻓﺘﻢ ﺑﺮاي ﺧﻠﺒﺎﻧـﺎن در ﭘﺎﻳﮕﺎﻫﺸـﺎن داﺳـﺘﺎن‬
‫رﺳﺘﻢ و اﺷﻜﺒﻮس را ﮔﻔﺘﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ رﺳﺘﻢ اﻛﻨﻮن ﺷﻤﺎ ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ .‬اﻳﻨﻜﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ارﺗﺶ ﻋﺮاق را ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻛﻨﻴـﺪ‪ ،‬ﺷـﻤﺎ ﺑﺎﻳـﺪ ﺑـﻪ ﻣـﻦ‬
‫ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‪ .‬وﻟﻲ آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ‪ ،‬ﺑﺮ ﺧﻼف ﻋﺮف ﻧﻈﺎﻣﻲ اﻧﺠﺎم دﻫﻴﺪ‪ .‬ﻫﻤﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ اﻳﺴﺘﺎدﻳﻢ و ﺳﺮود " اي اﻳﺮان" را ﺧﻮاﻧﺪﻳﻢ ﺑـﺎ ﻳـﻚ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﻫﻴﺠﺎﻧﻲ‪) ".‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎ ﺑﺨﺶ ﻓﺎرﺳﻲ رادﻳﻮ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪ 12،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪(79‬‬
‫‪ -622‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 3 ،‬آﺑﺎن ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪،‬ص‪168‬‬
‫‪ -623‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺑﻴﮕﺪﻟﻲ ﺑﺎ ﺑﺨﺶ ﻓﺎرﺳﻲ رادﻳﻮ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪ 12،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪79‬‬
‫‪ -624‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 27 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -625‬ﺳﻴﺮ ﺗﺤﻮل ﺳﻴﺎﺳﺖ آﻣﺮﻳﻜﺎ ‪ ،‬ﻛﺘﺎب دوم ‪ ،‬ﻓﺼﻞ ‪، 5‬ص ‪10‬‬
‫‪ -626‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 18،‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -627‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 6 ،‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -628‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 3 ،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -629‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 26 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -630‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 4 ،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬

‫‪١٧٨‬‬
 ‫‪ -631‬ﺳﻴﺮ ﺗﺤﻮل ﺳﻴﺎﺳﺖ آﻣﺮﻳﻜﺎ ‪ ،‬ﻛﺘﺎب دوم ‪ ،‬ﻓﺼﻞ‪ ،5‬ﺻﺺ ‪9‬و‪16‬‬
‫‪ -632‬ﺑﻪ ﻛﺮات از ﻓﻜﻮري ﻧﻘﻞ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪ ":‬اﻳﻦ آﻗﺎﻳﺎن ﻧﻤﻲﮔﺬارﻧﺪ ﺟﻨﮓ ﺗﻤﺎم ﺑﺸﻮد‪".‬او در ﮔﻔﺘﮕﻮﻳﻲ ﺑﺎ ﺑﻨﻲﺻﺪر در آﺧـﺮﻳﻦ‬
‫روزﻫﺎي ﺧﺮداد ‪60‬ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪ ":‬آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﻗﺪرت ﺑﺴﻴﺞ ﻣﺮدم را از دﺳﺖداده اﺳﺖ‪ ،‬دﺳﺖ ﺑﻪ زور و ﻛﺸـﺘﺎر ﺧﻮاﻫـﺪ زد‪" .‬ﭘـﺲ از‬
‫آنﻛﻪ ﻫﻤﺴﺮ ﻓﻜﻮري ﺑﻪ ﻧﺰد ﻛﺮوﺑﻲ‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﺑﻨﻴﺎد ﺷﻬﻴﺪ ﻣﻲرود و از ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺗﺎ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻣﺮگ ﻫﻤﺴﺮش ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻛﺮوﺑـﻲ اﻳﻨﮕﻮﻧـﻪ‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ‪ ":‬ﺷﻤﺎ ﻫﺮ ﻧﻴﺎزي اﻋﻢ از ﻧﻘﺪي و ﻏﻴﺮﻧﻘﺪي دارﻳﺪ ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺪ ﻣﺎ آن را ﺑﺮاﻳﺘﺎن اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻴﻢ ﻓﻘـﻂ ﭘﻴﮕﻴـﺮ اﻳـﻦ ﻗﻀـﻴﻪ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﻴﺪ‪ ".‬ﺑﺮاي آﮔﺎﻫﻲ از ﺟﺰﺋﻴﺎت ﺣﺎدﺛﻪ و ﺳﻮاﻻت ﺑﻲﺟﻮاب ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺳﻘﻮط ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ ر‪.‬ك ﺑﻪ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﺟﻌﻔﺮي ﺑﺎ رادﻳﻮ آزادﮔـﺎن‪،‬‬
‫‪ 4‬ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ .2005‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﻴﻜﺮ ﺷﻬﻴﺪ ﻓﻼﺣﻲ در ﻛﻨﺎر ﻣﺰار آﻳﺖآﷲ ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﻲ‪ ،‬در ﺑﻬﺸﺖ زﻫﺮا ﻣﺪﻓﻮن ﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫‪" -633‬ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ ﺗﺎ ‪ 80‬ﻣﺎﻳﻠﻲ ﺗﻬﺮان ﺑﻪ آﺳﻮدﮔﻲ ﭘﺮواز ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺧﻠﺒﺎن ﺑﺎ ﺑﺮج ﻣﻬﺮآﺑﺎد ﺗﻤﺎس ﻣﻲ ﮔﻴﺮد و اﺟﺎزه ﻛﻢ ﻛﺮدن ارﺗﻔـﺎع ﭘـﺮواز را‬
‫ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﺪ‪ .‬ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ 15 .‬ﻣﺎﻳﻠﻲ ﺗﻬﺮان‪ .‬ﺧﻠﺒﺎن دوﺑﺎره ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ارﺗﻔﺎع را ﻛﻤﺘﺮ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎز ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻣﻲ ﺷـﻮد‪ .‬ارﺗﻔـﺎع ﺗـﺎ ‪8500‬‬
‫ﭘﺎﻳﻲ زﻣﻴﻦ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻲ آﻳﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ﻛﻢ ﺷﺪن ارﺗﻔﺎع ﻫﺮ ﭼﻬﺎر ﻣﻮﺗﻮر ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ از ﻛﺎر ﻣﻲ اﻓﺘـﺪ‪)".‬ﺳـﺎزﻣﺎن اﻳﺜـﺎرﮔﺮان ﻧﺰاﺟـﺎ‪ ،‬روزﻧﺎﻣـﻪ‬
‫رﺳﺎﻟﺖ‪(85/7/2،‬‬
‫‪ -634‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 7 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -635‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 7 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -636‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 20 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -637‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 4 ،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -638‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 13 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -639‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 13 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -640‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 13 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -641‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪ ،‬ص ‪47‬‬
‫‪ -642‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 24 ،‬دي ‪59‬‬
‫‪ -643‬ﻋﺒﻮر از ﺑﺤﺮان‪،‬ص‪125‬‬
‫‪ -644‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪،‬ص ‪73‬‬
‫‪ -645‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻏﺮﺿﻲ ﺑﺎ روزﻧﺎﻣﻪ ﻫﻤﺸﻬﺮي‪ ،‬ﭼﻬﺎرﺷﻨﺒﻪ‪ 6 ،‬آﺑﺎن ‪1383‬‬
‫‪ -646‬ﻧﻈﻴﺮ اﻳﻦ ﻓﺤﺎﺷﻲﻫﺎ ﺑﺎرﻫﺎ و ﺑﺎرﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ دوﻟﺘﻤﺮدان ﻧﻈﺎم وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﺗﻜﺮار ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻛﻠﻜﺴﻴﻮﻧﻲ از آنﻫﺎ را ﺑﺒﻴﻨﻴـﺪ در‪" :‬ﻏﺎﺋﻠـﻪ‬
‫‪ 14‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ ،"1359‬اﻧﺘﺸﺎرات دادﮔﺴﺘﺮي ﺗﻬﺮان‪.‬‬
‫‪ -647‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻳﻚﺑﺎر ﻣﺴﺘﺎﺻﻞ از اﻳﻦﻫﻤﻪ ﺣﻤﻠﻪ و ﺗﻬﻤﺖ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪":‬ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ادﻋﺎ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از ﻳـﻚ ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه ﺧﻮاﻫـﺎن‬
‫ﭘﻴﺮوزي اﺳﺖ‪ )".‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 3 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪( 59‬‬
‫‪ -648‬ﺣﻤﺎﺳﻪ ﻫﻮﻳﺰه‪ ،‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺑﻪ ﻗﻠﻢ ﻋﻠﻲ ﺷﻤﺨﺎﻧﻲ‪ ،‬ﭼﺎپ ‪،1366‬ﺻﻔﺤﻪ‪12‬‬
‫‪ -649‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 28 ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪1359‬؛ﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪،‬ص‪ .157‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‪ :‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨـﻲ ﺻـﺪر ﺑـﻪ‬
‫آﻗﺎى ﻣﻨﺘﻈﺮى‪ 24 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان ص‪.323-321‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ دو ﺧﻂ آﺧﺮ از‪ :‬ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﻧﺎﻣﻪ‬
‫ﻳﻚ "ﺑﺴﻴﺠﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎن اﻳﺮاﻧﻲ" ‪ 24،‬ﺗﻴﺮ ‪.138‬‬
‫‪ -650‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 21،‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -651‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 23 ،‬دي ‪59‬‬
‫‪ -652‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 9 ،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -653‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص ‪147‬‬
‫‪ -654‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪،‬ص‪ .127-126‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎ رادﻳﻮ آزادﮔﺎن‪ 4،‬اﻛﺘﺒﺮ ‪2006‬‬
‫‪ -655‬اﻋﻀﺎي اﻳﻦ ﻫﻴﺌﺖ ﻋﺒﺎرت ﺑﻮدﻧﺪ از ﻧﺎراﺳﻴﻤﺎ راﺋﻮ‪ ،‬وﻳﺰ اﻣﻮرﺧﺎرﺟﻪ ﻫﻨﺪ؛ ﮔﻮﻣﺎ‪ ،‬وزﻳﺮاﻣﻮر ﺧﺎرﺟﻪ ﮔﺎﻣﺒﻴـﺎ‪ ،‬اﻳﺰﻳـﺪور ﻣﺎﻛـﺎﻟﻤﻴﺮ‪ ،‬وزﻳـﺮ‬
‫ﺧﺎرﺟﻪ ﻛﻮﺑﺎ و ﭼﻨﺪ ﺗﻦ دﻳﮕﺮ‪.‬‬
‫‪ -656‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻣﻮرﺧﻪ ‪ 21‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪1360‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ص‪416‬‬
‫‪ -657‬ﺧﺎﻃﺮات ‪ 21‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ ،60‬ﻋﺒﻮر از ﺑﺤﺮان‪،‬ص ‪206‬‬

‫‪١٧٩‬‬
 ‫‪ -658‬ﻋﺒﻮر از ﺑﺤﺮان‪ ،‬ص ‪52‬‬
‫‪ -659‬آﻣﺎر ﻛﺸﺘﻪﺷﺪﮔﺎن ارﺗﺶ ﺗﺎ زﻣﺎن ﻓﺘﺢ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ‪ 30 ،‬ﻫﺰار و ﭘﺲ از آن ‪ 18‬ﻫﺰار ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬در ﻛﻞ ارﺗﺶ ‪ 48‬ﻫﺰار ﻛﺸـﺘﻪ داﺷـﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪) .‬ﻧﻘﻞ از ﻋﻠﻲ ﺷﻬﺒﺎزي‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻛﻞ ﺳﺘﺎد ارﺗﺶ‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت‪ 29 ،‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪(79‬‬
‫‪ -660‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪ 31 ،‬ﺧﺮداد ‪1361‬‬
‫‪ -661‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 19،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪60‬‬
‫‪ -662‬ﺟﻨﮓ ﺗﺤﻤﻴﻠﻲ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات دﻓﺘﺮ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ ،63‬ص‪122‬‬
‫‪ -663‬ﻧﺸﺮﻳﻪ ﭘﺮ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ ،170‬ﺑﻬﻤﻦ ‪78‬‬
‫‪ -664‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ 4 ،‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪1365‬‬
‫‪ -665‬ﭘﻴﺎم ﺧﻄﺎب ﺑﻪ زاﺋﺮان ﺣﺞ‪ 7 ،‬ﻣﺮداد ‪1366‬‬
‫‪ -666‬اﻋﻀﺎي اﻳﻦ ﻫﻴﺎت ﻋﺒﺎرت ﺑﻮدﻧﺪ از‪ :‬اﺣﻤﺪ ﺳﻜﻮﺗﻮره‪ ،‬رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﮔﻴﻨﻪ؛ ﻳﺎﺳﺮ ﻋﺮﻓﺎت‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﻛﻤﻴﺘﻪ اﺟﺮاﻳﻲ ﺳـﺎزﻣﺎن آزادﻳـﺒﺨﺶ‬
‫ﻓﻠﺴﻄﻴﻦ؛ ﺣﺎج داوود‪ ،‬رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﮔﺎﻣﺒﻴﺎ؛ ﺿﻴﺎاﻟﺮﺣﻤﻦ‪ ،‬رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺑﻨﮕﻼدش؛ ﺿﻴﺎاﻟﺤﻖ‪ ،‬رﺋـﻴﺲﺟﻤﻬـﻮر ﭘﺎﻛﺴـﺘﺎن‪،‬ﺣﺒﻴﺐ ﺷـﻄﻲ‪،‬‬
‫دﺑﻴﺮﻛﻞ ﺳﺎزﻣﺎن ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ اﺳﻼم؛ ﺑﻮﻟﻨﺖ اﻟﻮدﺳﻮ ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮ ﺗﺮﻛﻴﻪ؛ ﺗﻨﻜﻮ اﺣﻤﺪ وزﻳﺮ اﻣﻮرﺧﺎرﺟﻪ ﻣـﺎﻟﺰي و ﻣﺼـﻄﻔﻲ ﻧﻴـﺎس وزﻳﺮاﻣـﻮر‬
‫ﺧﺎرﺟﻪ ﺳﻨﮕﺎل‪.‬‬
‫‪ -667‬ﺧﺎﻃﺮات آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪،‬ج‪،1‬ﺻﺺ‪ .591-589‬در ﻧﺎﻣﻪاي ﻛﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻣﻬﺪي ﻛﺮوﺑﻲ‪ ،‬ﺣﻤﻴﺪ روﺣﺎﻧﻲ و ﺟﻤﺎراﻧﻲ در ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ آﻳـﺖاﷲ‬
‫ﻣﻨﺘﻈﺮي ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻨﺪ‪ ،‬ﻗﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ":‬ﺷﻤﺎ در ﺳﺨﻨﺮاﻧﻴﻬﺎي ﺧﻮد روي اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺑﺎرﻫﺎ ﺗﺎﻛﻴﺪ دارﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ از ﺷﻌﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ دادﻳﻢ ﻏﻠﻂ‬
‫ﺑﻮده‪ ،‬ﺗﻨﺪ روي ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ رﻣﻴﺪن اﻓﻜﺎر ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺷﺪ! ﺣﺘﻲ در دﻳﺪار ﺑﺎ ﻫﻴﺌﺖ ﻓﻠﺴﻄﻴﻨﻲ ﺳﻔﺎرش ﻛﺮدﻳﺪ ﻛﻪ اﺷﺘﺒﺎﻫﻲ را ﻛﻪ ﻣـﺎ ﻣﺮﺗﻜـﺐ‬
‫ﺷﺪﻳﻢ ﺷﻤﺎ ﺗﻜﺮار ﻧﻜﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺷﻌﺎر ﻧﺎﺑﻮدي اﺳﺮاﺋﻴﻞ را ﺳﺮ ﻧﺪﻫﻴﺪ‪ )".‬ﺧﺎﻃﺮات آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈـﺮي‪ ،‬ﺟﻠـﺪ دوم‪ ،‬ﭘﻴﻮﺳـﺖﻫـﺎ‪ ،‬ﻧﺎﻣـﻪ ‪ 29‬ﺑﻬﻤـﻦ‬
‫‪،67‬ص‪(1257‬‬
‫‪ -668‬ﺗﺤﺸﻴﻪ دﻛﺘﺮ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺮ ﻧﺴﺨﻪ دﺳﺘﻨﻮﻳﺲ ﻛﺘﺎب‬
‫‪ -669‬ﺧﺎﻃﺮات آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪،‬ج‪668-667 ،1‬‬
‫‪ -670‬ﻧﻘﻞ از درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص ‪147‬‬
‫‪ -671‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﭘﻴﺮوزي ﺑﻪ ﺷﻜﺴﺖ"‪ ،‬ﻛﻴﻬﺎن ﻟﻨﺪن‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ 25‬ﺗﺎ ‪ 31‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪1384‬‬
‫‪ -672‬ﻋﺒﻮر از ﺑﺤﺮان‪،‬ص‪500‬‬
‫‪ -673‬اﻃﻼﻋﺎت‪ .61/10/14 ،‬و اﻳﻨﭽﻨﻴﻦ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﻣﻔﺘﺨﺮاﻧﻪ از ﻋﻤﻠﻴﺎتﻫﺎ در ﻋﺮاق ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪":‬ﻣﺎ ﺟﺰﻳﺮه ﻣﺠﻨﻮن و ﻫﻮر) در داﺧﻞ ﻋﺮاق( را‬
‫ﻛﻪ ﻫﺪف ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺑﻮد ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ‪ .‬ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻴﻢ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺟﺎده ﺑﺼﺮه ﺑﻪ ﻋﺮاق وﺻﻞ ﻛﻨﻴﻢ‪ ...‬ﺑﻌﺪ ازﻋﻤﻠﻴﺎت واﻟﻔﺠﺮ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ‪ ،‬ﻣـﻦ ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫﻲ‬
‫ﺟﻨﮓ را ﺑﻪ ﻃﻮر رﺳﻤﻲ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻢ‪ ...‬از ﻣﺎروت و ﺟﻮﻣﺎن ﻣﺼﻄﻔﻲ ﻋﺒﻮر ﻛﺮده وﺑﻴﺶ از ﺻﺪ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ در ﺧﺎك ﻋﺮاق ﭘﻴﺶ رﻓﺘـﻪ ﺑـﻮدﻳﻢ‪.‬ﺑـﻪ‬
‫ﻛﺮﻛﻮك ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻲﺷﺪﻳﻢ و اﻣﻜﺎن ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﻛﺮﻛﻮك از ﻃﺮﻳﻖ ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺑﺮاي ﻣﺎ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪه ﺑﻮد‪...‬در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻛﺮﺑﻼي ‪ 5‬ﻣـﺎ ﺑـﻪ ﭘﺸـﺖ‬
‫ﺑﺼﺮه رﺳﻴﺪﻳﻢ‪.‬ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺮاي ﻋﺮاق ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺑﻮد‪ ...‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻛﺮﺑﻼي ‪ 5‬ﻧﺸﺎن داد ﻣﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﭘﻴﺸﺮوي ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﺑﺼﺮه ﻛﺎﻣﻼ در آﺳﺘﺎﻧﻪ ﺳﻘﻮط‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ )".‬ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺣﻘﻴﻘﺖﻫﺎ و ﻣﺼﻠﺤﺖﻫﺎ‪ ،‬در ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎ ﻣﺴﻌﻮد ﺳﻔﻴﺮي‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﻧﻲ‪،‬ﺗﻬﺮان ‪ ،1378‬ﺻﺺ‪(94-91‬‬
‫‪ -674‬ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ درﺑﺎره ﺗﺎرﻳﺦ اﻧﻘﻼب اﻳﺮان‪ ،‬ﻧﺎﺧﺪا ﺣﻤﻴﺪ اﺣﻤﺪي‪ ،‬ص‪941‬‬
‫‪ -675‬در ﺧﺎﻃﺮات ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ در روز ‪ 22‬ﺗﻴﺮ ‪ 1361‬دراﻳﻨﺒﺎره آﻣﺪه اﺳﺖ‪ ":‬دﻳﺸﺐ ﺷﻮراي اﻣﻨﻴﺖ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪاي‬
‫ﺻﺎدر ﻛﺮده و آﺗﺶ ﺑﺲ ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ و وزﻳﺮﺧﺎرﺟﻪ ﻫﻢ آن را رد ﻛـﺮده اﻧـﺪ‪ )".‬ﭘـﺲ از ﺑﺤـﺮان‪ ،‬ﺧـﺎﻃﺮات روز ‪ 22‬ﺗﻴـﺮ‬
‫‪،1361‬ص‪(178‬‬
‫‪ -676‬ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 50‬ﻋﻤﻠﻴﺎت در ﺧﺎك ﻋﺮاق اﻧﺠﺎم ﺷﺪ ﻛﻪ از آن ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻰ ﺗـﻮان ﺑـﻪ ﻣـﻮارد زﻳـﺮ اﺷـﺎره ﻛـﺮد‪ :‬واﻟﻔﺠـﺮ دو در ﻣﻨﻄﻘـﻪ‬
‫ﺣﺎج ﻋﻤﺮان در ‪ ،62/4/29‬ﺧﻴﺒﺮ در ﻫﻮراﻟﻬﻮﻳﺰه و ﺟﺰاﻳﺮ ﻣﺠﻨﻮن در ‪ ،62/12/3‬ﻛﺮﺑﻼى ‪ 3‬اﻧﻬﺪام اﺳﻜﻠﻪ اﻻﻣﻴﻪ در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ‪،65/6/11‬‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ ﻓﺘﺢ ‪ 3‬در ﻋﻤﻖ ‪ 300‬ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮى ﺧﺎك ﻋﺮاق در زاﺧـﻮ ‪ ،65/8/24‬ﻛـﺮﺑﻼى ‪ 5‬در ﻣﻨﻄﻘـﻪ ﺷـﻠﻤﭽﻪ ‪ ،65/10/19‬ﻋﻤﻠﻴـﺎت‬
‫ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ ﻓﺘﺢ در ﻋﻤﻖ ‪ 70‬ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮى در ﻣﻨﻄﻘﻪ رواﻧﺪوز ﻋﺮاق ‪ ،65 /22/11‬ﻛﺮﺑﻼى ‪ 7‬در ﺣﺎج ﻋﻤـﺮان ‪ ،65/12/12‬ﻛـﺮﺑﻼى ‪ 10‬در ﻣـﺎووت‬
‫ﻋﺮاق ‪ ،66/1/30‬ﻧﺼﺮ‪ 4‬در اﺳﺘﺎن ﺳﻠﻴﻤﺎﻧﻴﺎن ‪ ،66/3/31‬ﻧﺼﺮ ‪ 8‬در ﻣﺎووت ﻋﺮاق ‪ ،66/8/29‬واﻟﻔﺠـﺮ ‪ 10‬در ﻣﻨﻄﻘـﻪ ﺣﻠﺒﭽـﻪ ‪).66/12/25‬‬
‫ﺷﺮق‪،‬وﻳﮋه ﻧﺎﻣﻪ ﺟﻨﮓ‪ 4،‬ﻣﻬﺮ ‪ (1384‬ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﭘﺲ از اﻳﻦ ﺣﻤﻼت ادﻋﺎ ﻛﺮد‪" :‬ﻣﺎ ﻓﻘﻂ دﻓﺎع ﻛـﺮدﻳﻢ‪ ...‬ازآﻧﭽـﻪ ﺑـﻪ دﺳـﺖ‬
‫آوردﻳﻢ‪ ،‬راﺿﻲ ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ )".‬ﺧﺒﺮﮔﺰاري ﻣﻬﺮ‪(85/7/2،‬‬

‫‪١٨٠‬‬
‫‪ -677‬ﻫﺎﺷﻤﻲ در ﺧﺎﻃﺮات ‪ 8‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪ 60‬ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪ .. ":‬از اﻣﺎم ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﻞ ﻗﻮا‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻨـﺪ و‬
‫از ﻋﺪم ﺗﺤﺮك در ﺟﺒﻬﻪﻫﺎ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻛﺮدم و اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ارﺗﺶ در آﺑﺎدان‪ ،‬ﺗﻮپ ‪ 175‬داده ﻧﻤﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺣﻤﻠﻪ ﺑـﻪ ﺷـﻬﺮﻫﺎ را ﺗﻼﻓـﻲ‬
‫ﻛﻨﻨﺪ"‪ ).‬ﻋﺒﻮر از ﺑﺤﺮان‪ ،‬ص‪(41‬‬
‫‪ " -678‬آﻗﺎﻳﺎن ﺟﻤﻲ و ﻃﺮﻓﻲ ﻫﻢ آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﻗﺮار ﺷﺪ ﻣﻮﻗﺘﺎ ﺗﻮپﻫﺎ ﺷﻬﺮ ﺑﺼﺮه را ﻧﻜﻮﺑﻨﺪ‪ )".‬ﻋﺒﻮر از ﺑﺤﺮان‪ ،‬ﻫﺎﺷـﻤﻲ رﻓﺴـﻨﺠﺎﻧﻲ‪،‬ﺧﺎﻃﺮات‬
‫‪ 28‬ﺑﻬﻤﻦ‪،60‬ص ‪(482‬‬
‫‪ -679‬وﻳﮋه ﻧﺎﻣﻪ ﻫﻔﺘﻪ دﻓﺎع ﻣﻘﺪس‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪ اﻳﺮان‪ .1382/6/31 ،‬اﻳﻦ در ﺣﺎﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﺮﻟﺸﮕﺮ رﺣﻴﻢ ﺻﻔﻮي ﺳﺨﻦ از ‪ 213‬ﻫﺰار ﺷﻬﻴﺪ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﻣﻲآورد)ﻛﻴﻬﺎن‪ 12 ،‬ﺗﻴﺮ ‪ .(79‬ﻋﺒﺎس ﺧﺎﻣﻪ ﻳﺎر اﻣﺎ ﺧﺒﺮاز ﺗﺪوﻳﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ زﻧﺪﮔﻴﻨﺎﻣﻪ ‪ 219‬ﻫﺰار ﺷﻬﻴﺪ داد‪).‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳـﻼﻣﻲ‪15 ،‬‬
‫ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ (1384‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ر‪.‬ك ﺑﻪ آﻣﺎر ﻋﻤﺎداﻟﺪﻳﻦ ﺑﺎﻗﻲ در ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﻲ ﺟﻨﮓ‪ ،‬وﻳﮋهﻧﺎﻣﻪ ﺟﻨﮓ‪ ،‬ﺷﺮق‪ 4 ،‬ﻣﻬﺮ ‪1384‬‬
‫در ﻳﻚ ﻧﮕﺎه آﻣﺎري ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺷﻬﺪاي اﻳﺮان در ﻃﻮل ﺟﻨﮓ‪ ،‬از ﻧﻈﺮ ﺗﺤﺼﻴﻼت ‪ 80668‬ﻧﻔﺮ ﺗﺎ ﻣﻘﻄﻊ اﺑﺘﺪاﻳﻲ و ﻛﻤﺘﺮ‪ 55677 ،‬ﻧﻔﺮ ﺗﺎ ﻣﻘﻄﻊ‬
‫راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ‪ 66334 ،‬ﺗﻦ ﺗﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺘﻮﺳﻄﻪ‪ 8061 ،‬ﻧﻔﺮ داراي ﺗﺤﺼﻴﻼت داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ و ‪ 3117‬ﺗﺤﺼﻴﻼت ﺣﻮزوي داﺷﺘﻨﺪ‪ ).‬وﻳﮋه ﻧﺎﻣـﻪ ﻫﻔﺘـﻪ‬
‫دﻓﺎع ﻣﻘﺪس‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪ اﻳﺮان‪(1382/6/31 ،‬‬
‫‪ -680‬دﻗﻴﻘﺎ ‪ 378540‬ﺟﺎﻧﺒﺎز ﻛﻪ از اﻳﻦ ﺗﻌﺪاد ‪ 167898‬ﺗﻦ ﺑﺎﻻي ‪ 25‬درﺻﺪ و ‪ 210642‬ﺗﻦ ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 25‬درﺻﺪ ﺟﺎﻧﺒﺎزي داﺷﺘﻪاﻧﺪ‪) .‬وﻳـﮋه‬
‫ﻧﺎﻣﻪ ﻫﻔﺘﻪ دﻓﺎع ﻣﻘﺪس‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪ اﻳﺮان‪(1382/6/ 31،‬‬
‫‪ -681‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻧﻴﻜﺨﻮاه ﻣﺴﺆول واﺣﺪ» ش‪.‬م‪.‬ر« ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪،‬روزﻧﺎﻣﻪ ﻗﺪس‪ 4 ،‬ﻣﻬﺮ ‪1385‬‬
‫‪ -682‬اﻋﺘﻤﺎد ﻣﻠﻲ‪ ،85/7/1،‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ روزﻧﺎﻣﻪ اﻳﺮان‪" .1385/2/26،‬اﺳﺘﺎﻧﻬﺎى اﻳﻼم ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻴﻮن و ‪700‬ﻫﺰار ﻫﻜﺘﺎر‪ ،‬ﺧﻮزﺳﺘﺎن‬
‫ﺑﺎﻣﺴﺎﺣﺖ ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻴﻮن و ‪ 380‬ﻫﺰار ﻫﻜﺘﺎر ‪ ،‬اﺳﺘﺎن ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺣﺖ ‪ 691‬ﻫﺰا ر ﻫﻜﺘﺎر ‪ ،‬آذرﺑﺎﻳﺠﺎن ﻏﺮﺑﻰ ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺣﺖ ‪ 59‬ﻫﺰار ﻫﻜﺘﺎر‬
‫و ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺣﺘﻰ ﺑﻪ وﺳﻌﺖ ﻳﻚ ﻫﺰار و ‪480‬ﻫﻜﺘﺎر ‪ ،‬ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ اﻧﺠﻤﻦ ﺣﻤﺎﻳﺖ از ﻣﺼﺪوﻣﻴﻦ ﻣﻴﻦ اﻳﺮان ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ آﻟﻮده ﺗـﺮﻳﻦ‬
‫ﻧﻘﺎط اﻳﺮان از اﻳﻦ ﻣﻨﻈﺮ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﻰ آﻳﻨﺪ‪ )".‬اﻳﺮان‪(1385/2/26،‬‬
‫‪" -683‬وﺟﻮد ‪ 16‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﻴﻦ در اﻳﺮان‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﻳﻚ ﭼﻬﺎرم ﻛﻞ ﻣﻴﻦﻫﺎي ﺧﻨﺜﻲ ﻧﺸﺪه در ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﺟﻬﺎن اﺳﺖ‪ )".‬ﻣﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﮔﺰارش‪،‬ﺷـﻤﺎره‬
‫‪ ،166‬ﻣﺮداد ‪" (.84‬اﻳﺮان ﺑﺎ داﺷﺘﻦ ‪ 16‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﻴﻦ ﺧﻨﺜﻲ ﻧﺸﺪه‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎن در ﻣﻴﺎن ﺑﻴﺶ از ‪ 80‬ﻛﺸﻮر ﺟﻬﺎن ﺑﻌﺪ از ﻣﺼﺮ ﻣﻘﺎم دوم ﺟﻬﺎن‬
‫را دارد‪ .‬ﻃﺒﻖ اﻋﻼم ﻣﺮﻛﺰ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ در اﻳﺮان ﺗﺨﻤﻴﻦ زده ﺷﺪه ﻛﻪ ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺑﻴﺶ از ‪ 15‬ﺗﺎ ‪ 20‬ﻫﺰار ﻧﻔﺮ ﻛﺸﺘﻪ و ﻣﺠﺮوﺣﻴﻦ ﺟﺪﻳﺪ‬
‫ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﺑﻘﺎﻳﺎى اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﻮاد ﻣﻨﻔﺠﺮه ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از ‪ 80‬درﺻﺪ از اﻳﻦ ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن را ﻏﻴﺮﻧﻈﺎﻣﻴـﺎن ﺗﺸـﻜﻴﻞ ﻣـﻰ دﻫﻨـﺪ") روزﻧﺎﻣـﻪ‬
‫اﻳﺮان‪ 16" (85/2/26،‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﻴﻦ ﻋﻤﻞ ﻧﻜﺮده و ‪ 4‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻫﻜﺘﺎر آﻟﻮده ﺑﻪ ﻣﻴﻦ ﻫﺮ روز ﺟﺎن و اﻋﻀﺎي ‪ 222‬ﻧﻔﺮ را ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ )".‬اﻋﺘﻤـﺎد‬
‫ﻣﻠﻲ‪(85/7/1،‬‬
‫‪ -684‬ﻧﻘﻞ از رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻛﻴﻬﺎن ﻫﻮاﻳﻲ‪ 12،‬ﻣﻬﺮ ‪.1370‬‬
‫‪ -685‬ﮔﺰارش ﺷﻤﺎره ‪ /S36822‬ﻣﻮرخ ﺳﻲوﻳﻜﻢ ژوﺋﻴﻪ‪ .1991‬دﺑﻴﺮ ﻛﻞ در ﮔﺰارش ﺻﺪوﻧﻮدوﻳﻚ ﺻﻔﺤﻪاي ﺧﻮد ﺑﻪ ﺷﻮراي اﻣﻨﻴﺖ در‬
‫ﺑﻴﺴﺖوﭼﻬﺎرم دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ،1991‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﻪ اﻃﻼع اﻋﻀﺎي ﺷﻮرا رﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -686‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﻬﺰاد ﻧﺒﻮي ﺑﺎ روزﻧﺎﻣﻪ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ‪ ،‬ﻧﻘﻞ از ﺧﺒﺮﮔﺰاري اﻧﺘﺨﺎب‪ 17 ،‬آﺑﺎن ‪.1385‬‬
‫‪" -687‬داﻧﺸﮕﺎه را ﺑﺮاي اداﻣﻪ ﺗﺤﺼﻴﻞ رزﻣﻨﺪﮔﺎن و اﻳﺜﺎرﮔﺮان ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪ ﻫﻤﻮار ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﻣﺠﻠﺲ ﺗﺼـﻮﻳﺐ ﻛـﺮد ﻛـﻪ ‪ 40‬درﺻـﺪ ﻇﺮﻓﻴـﺖ‬
‫داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ ﺑﻪ رزﻣﻨﺪﮔﺎن و اﻳﺜﺎرﮔﺮان ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻳﺎﺑﺪ‪)".‬ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺣﻘﻴﻘﺖﻫﺎ و ﻣﺼﻠﺤﺖﻫﺎ‪ ،‬ص‪(106‬‬
‫‪TIME,17 November, 1986, Vol. 128, No. 20,"Reagan's Secret Dealings With Iran" -688‬‬
‫‪ -689‬اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر اﻳﻦ ﻗﻀﻴﻪ را ﻣﺠﻠﻪ ﻋﺮﺑﻲ اﻟﺸﺮاع‪ ،‬ﭼﺎپ ﺑﻴﺮوت در ﺷﻤﺎره ‪ 2‬ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ 1986‬اﻓﺸﺎ ﻛـﺮد‪ .‬ﺑﺴـﻴﺎري از روزﻧﺎﻣـﻪﻫـﺎ و ﻣﺠـﻼت‬
‫ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻣﻼت ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ ﻣﻄﻠﺐ ﻧﻮﺷﺘﻨﺪ از ﺟﻤﻠﻪ‪:‬‬
‫‪Newsweek ,11 november ,1991‬‬
‫‪.World Policy Journal, Vol. 5, 1987," The Iran-Contra Scandal: a Postmortem", By petere Kornbluh‬‬
‫"‪Wall Street Journal,13 July,1995, "Asides: Iran-Contra epilogue‬‬
‫"‪National Review, Vol. 41, 4August, 1989,"Iran-Contra; Still Trying‬‬
‫‪The Nation, Vol. 250, June 4, 1990,"Puff The Magic Contra",By David Corn‬‬
‫‪The Nation, Vol. 243, December 6, 1986,"Sitting Down with sattn;Why Iiran persued The Arms Deal",‬‬
‫‪Columbia Journalism Review ,March/April1994 , " IRAN-CONTRA",By Malcolm Byrne and Peter‬‬
‫‪Kornbluh‬‬
‫"‪TIME, 25 December 1989," American Notes IRAN-CONTRA‬‬
‫‪TIME,20 July 1987,"Charching Up capitol Hill",By Lance Morrow‬‬

‫‪١٨١‬‬
 ‫"‪TIME, 15 August 1988," American Notes IRAN-CONTRA‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در داﺋﺮهاﻟﻤﻌﺎرف ‪ wiki-pedia‬ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻣﻼت ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﻔﺼﻠﻲ از روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻳﺮانﻛﻨﺘﺮا ﺧﻮد ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﻛﺘﺎﺑﻲ ﻣﻔﺼﻞ و ﻣﺠﺰا اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪" -690‬ﻣﺎ از ﺑﺮﺧﻲ از ﺗﺠﻬﻴﺰات آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از آﻣﺪن ﻣﻚ ﻓﺎرﻟﻴﻦ ﺗﻬﻴﻪ ﻛﺮده ﺑﻮدﻳﻢ‪ ،‬در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻓﺎو اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﻣﺎﺟﺮاي ﻣﻚ‬
‫ﻓﺎرﻟﻴﻦ ﭘﻴﺶ از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻛﺮﺑﻼي ‪ 5‬اﻓﺸﺎ ﺷﺪ‪ .‬اﻓﺸﺎي آن در ‪ 13‬آﺑﺎن ﻣﺎه ﺳﺎل ‪ 1365‬ﺑﻮد و ﻣﺎ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻓﺎو را در ﺑﻬﻤـﻦ ﻣـﺎه ﺳـﺎل ‪1364‬‬
‫اﻧﺠﺎم دادﻳﻢ‪ .‬ﺣﺪود ﻧﻪ ﻣﺎه ﭘﺲ از ﻓﺘﺢ ﻓﺎو اﻳﻦ ﻗﻀﻴﻪ اﻓﺸﺎ ﺷﺪ‪ ...‬ﺟﺮﻳﺎن از ﻣﺪﺗﻬﺎ ﭘﻴﺶ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﮔﺮوﮔﺎﻧﻬﺎي آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ در ﻟﺒﻨﺎن آﻏـﺎز‬
‫ﺷﺪه ﺑﻮد و ﭼﻨﺪ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ ﺗﺎو‪ ،‬ﻫﺎگ و ﻗﻄﻌﺎت ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎ در ﻫﻤﺎن ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي از ﺗﺎﻧﻜﻬﺎي ﻋﺮاﻗﻴﻬﺎ را ﺑـﺎ ﺗﺎوﻫـﺎ زدﻳـﻢ‪...‬‬
‫]آﻣﺮﻳﻜﺎﺋﻲﻫﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ[ﭼﺮا اﻳﺮان در ﺑﺎزار ﺳﻴﺎه اﻳﻨﻬﺎ را ﮔﺮان ﻣﻲ ﺧﺮد؟ از ﻣﺎ ﺑﺨﺮد‪ ،‬ﻣﺎ ﺣﺎﺿﺮﻳﻢ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻛﻤﻚ ﻛﻨـﻴﻢ ﺗـﺎ در ﺟﻨـﮓ ﭘﻴـﺮوز‬
‫ﺷﻮﻳﺪ‪.‬اﻳﻦ ادﻋﺎي آﻧﻬﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺎ ﻫﻢ ﮔﻔﺘﻴﻢ آزﻣﺎﻳﺸﻲ وارد ﻣﻲ ﺷﻮﻳﻢ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﭘﺲ از ﺑﺤﺜﻬﺎ‪ ،‬ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻴﻢ آﻧﻬﺎ از ﻣﺎ ﭼﻪ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻳﺎ ﻣﺎ از آﻧﻬـﺎ‬
‫ﭼﻪ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻴﻢ‪ .‬ﻛﻢ ﻛﻢ‪ ،‬ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﺤﺜﻬﺎ ﻣﻄﺮح ﺷﺪ‪ ،‬آﻧﻬﺎ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﻣﻄﺮح ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﻴﺪ ﺗﺎ ﮔﺮوﮔﺎﻧﻬـﺎي ﻣـﺎ در‬
‫ﻟﺒﻨﺎن آزاد ﺷﻮﻧﺪ و اﻳﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻋﻼﻣﺖ ﺧﻮب ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺎ ﻫﻢ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﮔﻔﺘﻴﻢ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺿﺮوري ﻣﺎ را ﻛﻪ در ﺑﺎزار ﺳﻴﺎه ﭘﻴـﺪا ﻧﻤـﻲ‬
‫ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺎ ﺑﺪﻫﻴﺪ‪ .‬ﭼﻨﺪ ﻗﻠﻢ را ﺻﻮرت دادﻳﻢ ﻛﻪ ﺗﺎو‪ ،‬ﻣﻮﺷﻜﻬﺎي ﻫﺎگ‪ ،‬ﻻﻣﭙﻬﺎي رادارﻫﺎ و ﻣﻮارد دﻳﮕﺮ ﺑﻮد‪ ..‬ﻣﺬاﻛﺮات ﺑـﻪ ﻫﻤـﻴﻦ ﺻـﻮرت‬
‫اداﻣﻪ ﭘﻴﺪا ﻛﺮد‪ .‬ﻣﺎ ﻫﻢ زﺣﻤﺖ زﻳﺎدي ﻛﺸﻴﺪﻳﻢ ﺗﺎ ﺳﺮ ﻧﺦ و ردﭘﺎﻳﻲ از ﮔﺮوﮔﺎﻧﻬﺎ ﭘﻴﺪا ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﺧﻴﻠﻲ ﺳﺨﺖ ﺑﻮد‪ .‬ﻟﺒﻨﺎﻧﻴﻬـﺎ ﺧﻴﻠـﻲ ﭘﻴﭽﻴـﺪه‬
‫ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪...‬آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻴﺎن ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ ﻣﺎ ﭼﻨﺪ ﻗﻠﻢ ﻛﺎﻻ دادﻧﺪ و ﭘﻮﻟﺶ را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﻫﻢ ﻛﻤﻚ ﻛﺮدﻳﻢ ﻛـﻪ ﮔﺮوﮔﺎﻧﻬـﺎ زودﺗـﺮ آزاد‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪ )".‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻛﻴﻬﺎن‪(82/11/21،‬‬
‫‪ -691‬و زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ از ﻣﺤﺴﻦ رﺿﺎﻳﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺷﻜﺴﺘﻦ ﺣﺼﺮ آﺑﺎدان ﺑﻮد در ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ اﻋﺘﻤـﺎد ﻣﻠـﻲ ﭼﻨـﻴﻦ‬
‫ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫" ﺷﻜﻨﻨﺪه ﺣﺼﺮ آﺑﺎدان ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﻮد؟‬
‫‪ -‬ﻓﺎﺗﺢ اﺻﻠﻲ ﻫﻤﻪ ﻧﺒﺮدﻫﺎ ﺣﻀﺮت اﻣﺎم )ره( ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫از ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﻧﻈﺎﻣﻲ ﭼﻄﻮر؟‬
‫‪ -‬اﻣﺎم ﺧﻮدﺷﺎن ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻫﻤﻪ ﻣﺎ ﺑﻮدﻧﺪ‪) ".‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻣﺤﺴﻦ رﺿﺎﻳﻲ ﺑﺎ روزﻧﺎﻣﻪ اﻋﺘﻤﺎد ﻣﻠﻲ‪ 1،‬ﻣﻬﺮ ‪(85‬‬
‫‪ -692‬ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ درﺑﺎره ﺗﺎرﻳﺦ اﻧﻘﻼب اﻳﺮان‪ ،‬ﻧﺎﺧﺪا ﺣﻤﻴﺪ اﺣﻤﺪي‪ ،‬ص‪869‬‬
‫‪ -693‬آنﻫﺎ از ﻫﺮ ﻓﺮﺻﺘﻲ ﺑﺮاي ﭘﺎﻛﺴﺎزي ارﺗﺶ و ﻧﻴﺮوي زﻣﻴﻨﻲ و ﻧﻴﺮوي ﻫﻮاﺋﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل در ﺧﺎﻃﺮات ‪ 7‬ﻣﺮداد ‪1360‬‬
‫رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ آﻣﺪه اﺳﺖ‪":‬ﺳﺎﻋﺖ ‪ 11‬ﮔﺰارش رﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر و ﻣﺴﻌﻮد رﺟﻮي‪،‬ﺳﺮﻧﺸﻴﻦ ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎي ﻓﺮاري ﻫﺴﺘﻨﺪ‪....‬زﻣﻴﻨﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺑـﺮاي‬
‫ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺿﺪ اﻧﻘﻼب در ﻧﻴﺮوي ﻫﻮاﺋﻲ ﭘﻴﺶ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ )".‬ﻋﺒﻮر از ﺑﺤﺮان‪ ،‬ﺧﺎﻃﺮات ‪ 7‬ﻣﺮداد‪ ،60‬ص‪(219‬‬
‫‪ -694‬درﺑﺎره ﺣﺬف ﮔﺎم ﺑﻪ ﮔﺎم ﻇﻬﻴﺮﻧﮋاد رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ در ﺧﺎﻃﺮاﺗﺶ آورده اﺳﺖ‪ ":‬ﻇﻬﻴﺮﻧﮋاد وﺿﻊ ﺟﺒﻬﻪﻫﺎ و ﻃﺮحﻫـﺎي آﻳﻨـﺪه ﺟﻨـﮓ را‬
‫ﮔﻔﺖ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺳﻤﺖ رﻳﺎﺳﺖ ﺳﺘﺎد ]ﻣﺸﺘﺮك[ ﺷﺪ‪ .‬راﺿﻲ ﻧﺒﻮد و ﻧﻮﻋﻲ ﺣﺬف ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﻛﺮد‪....‬وﻟﻲ ﻧﻈﺮ اﻳﺸﺎن ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﻧﺸـﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم اﻳﺸﺎن رﺋﻴﺲ ﺳﺘﺎد ﻣﺸﺘﺮك و آﻗﺎي ﺻﻴﺎد ﺷﻴﺮازي ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻧﻴﺮوي زﻣﻴﻨﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪)".‬ﻋﺒﻮر از ﺑﺤﺮان‪،‬ﺧﺎﻃﺮات ‪ 9‬ﻣﻬﺮ ‪،60‬ص‪.(309‬‬
‫ﻧﻤﻮدار اﻳﻦ ﺣﺬف در ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از اﻓﺮاد ﺑﻠﻨﺪﭘﺎﻳﻪ ﻧﻈﺎم‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ .‬در ﻛﺘﺎب " ﻋﺒـﻮر از‬
‫ﺑﺤﺮان"‪ ،‬ﻛﻪ ﺧﺎﻃﺮات ﻫﺎﺷﻤﻲ در ﺳﺎل ‪ 1360‬را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ 31 ،‬ﺑﺎر ﻧﺎم ﻇﻬﻴﺮﻧﮋاد آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺎل آنﻛﻪ در ﻛﺘﺎب ﭘﺲ از ﺑﺤﺮان‪ ،‬ﻛـﻪ‬
‫ﺧﺎﻃﺮات ﺳﺎل ‪ 1361‬ﻫﺎﺷﻤﻲ را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻧﺎم ﻇﻬﻴﺮﻧﮋاد ﺗﻨﻬﺎ ‪ 4‬ﺑﺎر آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -695‬درﺑﺎره ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ اﻋﺪام او ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ‪":‬ﺳﺮﻫﻨﮓ ﻋﻄﺎرﻳﺎن زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ آوردﻧﺶ ﺗﺎ ﻣﺮاﺳﻢ اﻋﺪام اﺟﺮا ﺷﻮد ﮔﻔﺖ‪ ":‬ﻣﺎ ﻗﺮار ﺑﻮد‬
‫در ﺟﺒﻬﻪ ﻛﺸﺘﻪ ﺷﻮﻳﻢ‪ ،‬ﺣﺎﻻ در اﻳﻨﺠﺎ ﺷﻬﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ‪ ".‬ﻣﺠﺘﺒﻲ ﺣﻠﻮاﻳﻲ ﻛﻪ ﺟﻼد اوﻳﻦ ﺑﻮد ﺷﺮوع ﻛﺮد ﺑـﻪ ﺧﻮاﻧـﺪن آﻳـﻪ اﻋـﺪام‪ ":‬ان‬
‫اﻟﻤﻨﺎﻓﻘﻴﻦ ﻓﻲ درك اﺳﻔﻞ اﻟﺴﺎﻓﻠﻴﻦ ﻣﻦ اﻟﻨﺎس"‪ .‬ﭘﺲ از ﻣﺮاﺳﻢ اﻋﺪام ﺳﻜﻮت ﺷﺪ‪ .‬ﻳﻚ واﻧﺖ ﻧﻴﺴﺎن آوردﻧﺪ و اﻳﻦﻫـﺎ را رﻳﺨﺘﻨـﺪ ﺗـﻮي‬
‫واﻧﺖ و ﺑﺮدﻧﺪ‪ )".‬ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ درﺑﺎره ﺗﺎرﻳﺦ اﻧﻘﻼب اﻳﺮان‪ ،‬ﻧﺎﺧﺪا ﺣﻤﻴﺪ اﺣﻤﺪي‪،‬ﺻﺺ ‪(890-889‬‬
‫‪ -696‬در ﺧﺎﻃﺮات ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ درﺑﺎره ﺗﺼﻔﻴﻪ و ﭘﺎﻛﺴﺎزي اﺑﻮﺷﺮﻳﻒ‪ ،‬از ﻳﺎران ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺳﭙﺎه‪ ،‬آﻣـﺪه اﺳـﺖ‪" :‬آﻗـﺎي‬
‫اﺑﻮﺷﺮﻳﻒ آﻣﺪ و از اﻳﻨﻜﻪ اﻳﺸﺎن را ﺑﻴﻜﺎر ﻛﺮدهاﻧﺪ و دوﺳﺘﺎﻧﺸﺎن را از ﺳﭙﺎه اﺧﺮاج ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﮔﻠﻪ داﺷـﺖ و ﮔﺮﻳـﻪ ﻣـﻲﻛـﺮد‪)"...‬ﻋﺒـﻮر از‬
‫ﺑﺤﺮان‪،‬ﺧﺎﻃﺮات ‪ 28‬ﺗﻴﺮ‪،60‬ص‪(207‬‬
‫‪ -697‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ از ‪ 13‬ﺗﻦ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ رده ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ ارﺗﺶ اﻳﺮان‪ 8 ،‬ﻧﻔﺮ ﺑﻪ اﺷﻜﺎﻟﻲ ﭼﻮن اﻋﺪام‪ ،‬زﻧﺪان‪ ،‬ﺗﺒﻌﻴﺪ ﺣﺬف‬
‫ﺷﺪﻧﺪ و دو ﻧﻔﺮ ﻧﻴﺰ در ﺳﺎﻧﺤﻪ ﻣﺸﻜﻮك ﻫﻮاﻳﻲ در دوران ﺟﻨﮓ ﺟﺎن ﺑﺎﺧﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪١٨٢‬‬
‫‪ -698‬ﻋﺒﻮر از ﺑﺤﺮان‪ ،‬ﺧﺎﻃﺮات ‪ 29‬اﺳﻔﻨﺪ ‪،60‬ص‪ .512‬ﺟﺎﻟﺐ اﻳﻨﺠﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻧﻴﺰ ﻛﻪ از ﺟﻨﮓ ﭼﻴﺰي ﺳـﺮدرﻧﻤﻲآورده اﺳـﺖ‬
‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺧﺎرج ﺑﻮدن ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﻪ اﻳﻦ ﺣﺮف ﻣﺤﺴﻦ رﺿﺎﻳﻲ واﻛﻨﺶ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪" :‬ﻣـﻮرد اﺳـﺘﺨﺎره ﻧﻴﺴـﺖ‪ ،‬ﺑـﻪ اﻣﻴـﺪ ﺧـﺪا ﺑـﺎ‬
‫ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻋﻘﻼﻧﻲ ﻋﻤﻞ ﻛﻨﻴﺪ‪)".‬ﻫﻤﺎن(‬
‫ﺟﻨﮓ و ﺟﺎن ﺟﻮاﻧﺎن ﭘﺎك اﻳﻦ ﺳﺮزﻣﻴﻦ‪ 6 ،‬ﺳﺎل زﻳﺮ دﺳﺖ ﭼﻨﻴﻦ آﻗﺎﻳﺎﻧﻲ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ -699‬ﺧﺎﻃﺮات ﺳﺮﺗﻴﭗ دوم اﺳﻜﻨﺪر ﺑﻴﺮاﻟﻮﻧﺪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺳﺎﺑﻖ ﺗﻴﭗ ‪ 84‬ﭘﻴﺎده ﺧﺮم آﺑﺎد‪،‬ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﮔﺮاﻣـﻲداﺷـﺖ ﻫﻔﺘـﻪ دﻓـﺎع ﻣﻘـﺪس‪،‬‬
‫روزﻧﺎﻣﻪ اﻃﻼﻋﺎت‪ 5،‬ﻣﻬﺮ ‪،1376‬ص‪ .5‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ در ﺧﺎﻃﺮاﺗﺶ از ﺑﺎزدﻳﺪ ﻣﻨﻄﻘﻪاي ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ در آن ‪ 70‬ﭘﺎﺳﺪار ﺑـﺮ‬
‫اﺛﺮ اﻧﻔﺠﺎر ﻣﻴﻦ ﺷﻬﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ) ﻋﺒﻮراز ﺑﺤﺮان‪،‬ص ‪(479‬‬
‫‪ -700‬ﮔﻔﺘﮕﻮي ﻫﺎدي ﻗﻠﻢﻧﻮﻳﺲ‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮ ﻛﻞ آﻣﺎر و اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻨﻴﺎد ﺷﻬﻴﺪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺎ ﺧﺒﺮﮔﺰاري ﻣﻬﺮ‪1382/06/29 ،‬‬
‫‪ -701‬ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻧﻴﻜﺨﻮاه‪ ،‬ﻣﺴﺌﻮل واﺣـﺪ ش‪.‬م‪.‬ر) ﺷـﻴﻤﻴﺎﺋﻲ‪ ،‬ﻣﻴﻜﺮوﺑـﻲ‪ ،‬رادﻳﻮاﻛﺘﻴـﻮ( ﺳـﭙﺎه ﭘﺎﺳـﺪاران‪ ،‬ﺧﺒﺮﮔـﺰاري ﻣﻬـﺮ‪،‬‬
‫‪1385/7/4‬‬
‫‪ -702‬ﺧﺎﻃﺮات آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪،‬ج‪،1‬ص ‪584‬‬
‫‪ -703‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ آﻳﺖاﷲ ﻃﺎﻫﺮي اﺻﻔﻬﺎﻧﻲ‪ ،‬اﻋﺘﻤﺎد ﻣﻠﻲ‪85/3/9 ،‬‬
‫‪ -704‬ﻧﺎﻣﻪ آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺧﺎﻃﺮات آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪،‬ج‪ ،2‬ﺻﺺ‪1060-1056‬‬
‫‪ -705‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ در ﻛﻨﮕﺮه ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ ﺳﺮداران و ‪ 16‬ﻫﺰار ﺷﻬﻴﺪ ﺧﻮزﺳﺘﺎن‪ 10،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪1379‬‬
‫‪ -706‬ﺳﻴﺮ ﺗﺤﻮل ﺳﻴﺎﺳﺖ آﻣﺮﻳﻜﺎ در اﻳﺮان‪ ،‬ﻛﺘﺎب دوم‪ ،‬ﮔﺮوﮔﺎﻧﮕﻴﺮي‪ ،‬ﻓﺼﻞ ‪ ،5‬ص ‪10‬‬
‫‪ -707‬ﻧﻘﻞ از ﻋﺒﻮر از ﺑﺤﺮان‪،‬ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‪،‬ﺧﺎﻃﺮات ‪ 3‬دي ‪،60‬ص‪420‬‬
‫‪ -708‬ﺣﺪﻳﺚ وﻻﻳﺖ‪ ،‬ج ‪ ،3‬ص ‪28‬‬
‫‪ -709‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪ ،1374/1/14،‬ص‪ .14‬ﺣﺎل آﻧﻜﻪ ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ رواﻳﺘﻲ ﻣﺘﻔﺎوت از آن ﺟﻠﺴﻪ ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ":‬ﭼﻨﺪ روز ﭘـﺲ از‬
‫ﻓﺘﺢ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ‪ ،‬ﻛﻪ ﺗﺐ و ﺗﺎب ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﺟﻤﻌﻲ از ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﻜﻠﻴﻒ ﺑﻌﺪي ﺧﺪﻣﺖ اﻣﺎم)ره( رﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ‬
‫و آﻳﺖ اﷲ ﺧﺎﻣﻨﻪ اي ﻫﻢ ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬آن ﺟﻠﺴﻪ ﺑﺮاي ﻣﻦ ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﺟﻠﺴﺎت ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ دﻓﺎع ﺑﻮد‪...‬در آن ﺟﻠﺴﻪ‪ ،‬ﺑﺤﺚ ﻋﻤﺪه ﺑـﻴﻦ‬
‫ﻧﻈﺎﻣﻴﺎن و اﻣﺎم)ره( ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ و آﻳﺖ اﷲ ﺧﺎﻣﻨﻪ اي زﻳﺎد ﺣﺮف ﻧﻤﻲ زدﻳﻢ و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺣﺮﻓﻬﺎي آﻧﻬﺎ ﮔﻮش ﻣﻲ دادﻳﻢ‪ .‬ﭘﺎﻳﻪ ﺣﺮف اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛـﻪ‬
‫اﻣﺎم)ره( ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ ":‬ﺗﻔﻜﺮ ﭘﺎﻳﺎن ﺟﻨﮓ در اﻳﻦ ﻣﻘﻄﻊ ﻏﻠﻂ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺟﻨﮓ را اداﻣﻪ دﻫﻴﻢ"‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ اﺻﻼ" اﺟﺎزه ﻧﺪادﻧـﺪ ﻛـﻪ ﺑﺤـﺚ ﭘﺎﻳـﺎن‬
‫ﺟﻨﮓ را در آن ﺟﻠﺴﻪ ﻣﻄﺮح ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬آن ﻗﺪر روﺷﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ روي آن زﻳﺎد ﺑﺤﺚ ﻧﻜﺮدﻳﻢ‪ .‬ﺑﺤﺚ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮ ﺳﺮ ﭼﮕﻮﻧﻪ اداﻣـﻪ دادن ﺑـﻮد‪ ...‬در‬
‫واﻗﻊ‪ ،‬اﻣﺎم )ره( ﻣﺎﻳﻞ ﻧﺒﻮدﻧﺪ ﻛﻪ اﺻﻼً‪ ،‬ﺑﺤﺚ آﺗﺶ ﺑﺲ‪ ،‬ﺻﻠﺢ و ﭘﺎﻳﺎن ﺟﻨﮓ ﻣﻄﺮح ﺷﻮد و اﻳﻦ را ﺑﺎﻋﺚ دﻟﺴـﺮدي ﻧﻴﺮوﻫـﺎ در ﺟﺒﻬـﻪ ﻣـﻲ‬
‫دﻳﺪﻧﺪ‪ )".‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﺑﺎ روزﻧﺎﻣﻪ ﻛﻴﻬﺎن‪(82/11/21 ،‬‬
‫ﮔﻮﺋﻲ آﻗﺎي رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﺮده اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺧﺎﻃﺮات ‪ 6‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪ 1360‬ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪:‬‬
‫"اﺣﻤﺪ آﻗﺎ آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ اﻣﺎم ﺑﺎ ورود ﻣﺎ ﺑﻪ ﺧﺎك ﻋﺮاق ﻣﻮاﻓﻖ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ )".‬ﭘﺲ از ﺑﺤﺮان‪ ،‬ﺧﺎﻃﺮات ‪ 6‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪،1360‬ص‪(40‬‬
‫‪ -710‬آﺧﺮﻳﻦ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺳﻴﺪ اﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻲ در دﻳﺪار ﺑﺎ ﺟﻤﻌﻲ از ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎي ﺷﻬﺪا‪ ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪ .73‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﻧﻘـﺶ "دور و ﺑـﺮيﻫـﺎ" در‬
‫ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ در ﻛﺘﺎب ﺧﺎﻃﺮات آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي ﺑﺎرﻫﺎ اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻣﻨﺘﻈﺮي ﻣﻲﮔﻮﻳـﺪ‪ ":‬ﻣﺮﺣـﻮم اﻣـﺎم ﺑـﻪ‬
‫اﻃﺮاﻓﻴﺎن ﺧﻮد و ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﺑﺎﻻي ﻧﻈﺎم اﻋﺘﻤﺎد داﺷﺘﻨﺪ و ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ اﻋﺘﻤﺎد ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬اﻓﺮادي از روي اﻏﺮاض ﺳﻴﺎﺳـﻲ‬
‫ﻳﺎ ﺧﻄﻲ و ﺟﻨﺎﺣﻲ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ و ﺑﺮاي اﻳﺸﺎن ذﻫﻨﻴﺖ درﺳﺖ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ") ﺧﺎﻃﺮات آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪،‬ج‪،1‬ص‪(669‬‬
‫ﺟﺎﻟﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ آﻧﻜﻪ ﻣﺘﻦ ﺳﺎﻧﺴﻮر ﺷﺪه اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ در روزﻧﺎﻣﻪ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﻣﻮرﺧﻪ ‪ 74/1/14‬آﻣـﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ اﻳـﻦ ﺳـﺨﻨﺮاﻧﻲ در‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ آﺛﺎر ﻳﺎدﮔﺎر اﻣﺎم‪ ،‬ﻧﺎﺷﺮﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﻨﻈﻴﻢ و ﻧﺸﺮ آﺛﺎر اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﺑﻬﺎر ‪ 75‬ﻧﻴﺎﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -711‬ﺳﻴﺪ اﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻲ در ‪ 25‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ 1373‬درﮔﺬﺷﺖ‪ .‬ﺑﺮاي اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻋﻤﺎاﻟﺪﻳﻦ ﺑﺎﻗﻲ در روزﻧﺎﻣـﻪ ﻓـﺘﺢ‪30 ،‬‬
‫ﺑﻬﻤﻦ ‪ .78‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮاي ﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺑﺎﻗﻲ‪ ،‬ﻣﺸﺮوح دادﮔﺎه و ﻧﻜﺎت دﻳﮕﺮي از ﭘﺮوﻧﺪه ﺳﻴﺪاﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻲ رﺟﻮع ﻛﻨﻴـﺪ ﺑـﻪ" ﻧﺎﮔﻔﺘـﻪﻫـﺎ در‬
‫ﭘﺮوﻧﺪه ﻗﺘﻞﻫﺎي زﻧﺠﻴﺮهاي‪،‬ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﻧﻮريزاده‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﻧﻴﻤﺎ‪،‬ﭼﺎپ دوم‪ ،‬دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ،2000‬ﺻﺺ‪145-100‬‬
‫‪ -712‬اﻋﺘﺮاﻓﺎت ﺳﻌﻴﺪ اﻣﺎﻣﻲ‪ ،‬ج‪،16‬ص ‪ .384‬اﻳﻦ اﻋﺘﺮاﻓﺎت در ‪ 18‬ﺟﻠﺪ و ‪ 970‬ﺻﻔﺤﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﮔﺮوه ﺗﺤﻘﻴﻖ و ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﺧـﺎﺗﻤﻲ)‬
‫ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﻋﻠﻲ رﺑﻴﻌﻲ‪ ،‬ﻋﻠﻲ ﻳﻮﻧﺴﻲ و ﺳﺮﻣﺪي( ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪١٨٣‬‬
‫‪ -713‬آﻣﺎر ﻛﺸﺘﻪﻫﺎي اﻳﺮان در ﺟﻨﮓ ﭘﺲ از ﻓﺘﺢ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ ﺑﻨﺎ ﺑﺮ آﻣﺎر رﺳﻤﻲ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ‪ :‬در ﺳﺎل ‪ 33261 ،1361‬ﻧﻔﺮ؛ در ﺳـﺎل ‪،1362‬‬
‫‪ 27281‬ﻧﻔﺮ؛ در ﺳﺎل ‪ 15066 ،1363‬ﻧﻔﺮ؛ در ﺳﺎل ‪ 16799 ،1364‬ﻧﻔﺮ؛ در ﺳﺎل ‪ 41050 ،1365‬ﻧﻔﺮ‪ ،‬در ﺳﺎل ‪ 21091 ،1366‬ﻧﻔـﺮ و در ﺳـﺎل‬
‫‪ 21230 ،1367‬ﻧﻔﺮ‪ ).‬وﻳﮋه ﻧﺎﻣﻪ ﻫﻔﺘﻪ دﻓﺎع ﻣﻘﺪس روزﻧﺎﻣﻪ اﻳﺮان ‪(1382/6/31‬‬
‫‪ -714‬آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ در ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ ﻗﺒﻮل ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪ ﮔﻔﺖ‪":‬در ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪ ﻛﻪ ﺣﻘﻴﻘﺘﺎً ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺗﻠﺦ و ﻧﺎﮔﻮاري ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ و ﺧﺼﻮﺻﺎً‬
‫ﺑﺮاي ﻣﻦ ﺑﻮد‪ ،‬اﮔﺮ آﺑﺮوﻳﻲ داﺷﺘﻪ ام ﺑﺎ ﺧﺪا ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻛﺮدهام ‪ ...‬ﺑﺎ ﻗﺒﻮل آﺗﺶ ﺑﺲ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻧﻤﻮدم و در ﻣﻘﻄـﻊ ﻛﻨـﻮﻧﻲ آن را ﺑـﻪ ﻣﺼـﻠﺤﺖ‬
‫اﻧﻘﻼب و ﻧﻈﺎم ﻣﻲداﻧﻢ و ﺧﺪا ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻧﺒﻮد اﻧﮕﻴﺰهاي ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﺎ ﻋﺰت و اﻋﺘﺒﺎر ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺴﻴﺮ ﻣﺼﻠﺤﺖ اﺳﻼم و ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ‬
‫ﺷﻮد‪ ،‬ﻫﺮﮔﺰ راﺿﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻲ ﺑﻮدم و ﻣﺮگ و ﺷﻬﺎدت ﺑﺮاﻳﻢ ﮔﻮاراﺗﺮ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺪا ﺑﻪ ﺣﺎل ﻣﻦ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز زﻧـﺪه ﻣﺎﻧـﺪهام و ﺟـﺎم زﻫﺮآﻟـﻮد‬
‫ﻗﺒﻮل ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪ را ﺳﺮﻛﺸﻴﺪم‪) ".‬ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ آﻳﺖ اﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ در روز ‪ 29‬ﺗﻴﺮ ‪ 1367‬در ﻗﺒﻮل ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪ ‪ .598‬ﻣﺘﻦ ﻛﺎﻣﻞ را ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ در ﺻـﺤﻴﻔﻪ‬
‫ﻧﻮر‪ ،‬ج‪ ،20‬ص‪ (. 239‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮاي ﻧﺎﻣﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ در ﺗﺒﻴﻴﻦ ﺿﺮورت آﺗﺶﺑﺲ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮات آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈـﺮي‪،‬ج‪ ،2‬ﺑﺨـﺶ‬
‫ﺿﻤﺎﺋﻢ‪ ،‬ص‪ .1132‬ﺟﺎﻟﺐ اﻳﻨﺠﺎ ﻛﻪ ﭘﺲ از ﻗﺒﻮل ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪ ﻋﺪهاي در داﺧﻞ ﻫﻨﻮز ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﺮوﻧﺪ ﺑﻪ ﺑﺼﺮه ﺣﻤﻠﻪ ﻛﻨﻨﺪ‪":‬ﻣﺎ ﻃﺮح داﺷﺘﻴﻢ‬
‫ﻛﻪ از ﺷﻤﺎل ﺑﺼﺮه وارد ﺷﻮﻳﻢ و ﺑﺼﺮه را ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪ اﻳﻦ ﻃﺮح را ﺑﻪ ﺣﻀﺮت آﻳﺖاﷲ ﺧﺎﻣﻨﻪ اى دادﻳﻢ و اﻳﺸﺎن ﺑﺎ اﻣﺎم ﻣﻄﺮح‬
‫ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ وﻟﻰ اﻣﺎم ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﻪ‪ .‬ﭼﻮن ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪ را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪاﻳﻢ دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻰﺷﻮد"‪).‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﺴﻦ رﺿﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺷـﺮق‪ ،‬وﻳـﮋه ﻧﺎﻣـﻪ‬
‫ﺟﻨﮓ‪ 4،‬ﻣﻬﺮ ‪(1384‬‬
‫‪ -715‬رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ درﺑﺎره ﺳﻤﺖ او ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪":‬آﻗﺎي ﻻرﻳﺠﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮ ﻋﺎﻣﻞ ﺻﺪا و ﺳﻴﻤﺎ آﻣﺪ و درﺑﺎره اﺟﺮاي ﻗﺮاردادﻫﺎي ﺧﺮﻳﺪ وﺳﺎﺋﻞ ﻓﻨﻲ‬
‫از آﻣﺮﻳﻜﺎ ﻣﺸﻮرت ﻛﺮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻧﺪارد") ﻋﺒﻮر از ﺑﺤﺮان‪ ،‬ﺧﺎﻃﺮات ‪ 3‬ﺧﺮداد ‪ ،60‬ص‪(126-125‬‬
‫‪ -716‬آن ﺳﻮي اﺗﻬﺎم‪،‬ﺧﺎﻃﺮات ﻋﺒﺎس اﻣﻴﺮاﻧﺘﻈﺎم‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﻧﻲ‪ ،‬ﭼﺎپ ﭘﻨﺠﻢ‪ ،1381،‬ج‪ ،1‬ص‪109‬‬
‫‪ -717‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 16 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -718‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 20،‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -719‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻣﻮرﺧﻪ ‪59 / 8 / 29‬‬
‫‪ -720‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 3 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -721‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪20 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -722‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 20 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -723‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪60/1/15،‬‬
‫‪ -724‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 20 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -725‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 16 ،‬اﺳﻔﻨﺪ‪59‬‬
‫‪ -726‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 20 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪58‬‬
‫‪ -727‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 27 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -728‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 4 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -729‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 13 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -730‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 9 ،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -731‬ﺻﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪،‬ج‪ ،2‬ص‪141‬؛ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 25 ،‬آذر ‪58‬‬
‫‪ -732‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 28 ،‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -733‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 8 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬
‫‪ -734‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪28 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬
‫‪ -735‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻰ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 3 ،‬ﻣﺮداد ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ص‪84‬‬
‫‪ -736‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 25 ،‬ﺧﺮداد ‪ ،1359‬ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪،‬ص‪57‬‬
‫‪ -737‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 26 ،‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪60‬‬
‫‪ -738‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻣﻮرﺧﻪ ‪59 / 8 / 29‬‬
‫‪ -739‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 5 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬
‫‪ -740‬ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻬﻴﺪ ﭼﻤﺮان و ﺣﺴﻦ ﻻﻫﻮﺗﻲ را ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ در‪ ":‬اﻧﻘﻼب اﻳﺮان در دو ﺣﺮﻛﺖ"‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﻣﻬﺪي ﺑﺎزرﮔﺎن‪ ،‬ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪ ،63‬ص‪141‬‬

‫‪١٨٤‬‬
 ‫‪ -741‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻣﻮرﺧﻪ ‪59/11/22‬‬
‫‪ -742‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻣﻮرﺧﻪ ‪59 / 8 / 28‬‬
‫‪ -743‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 28 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬
‫‪ -744‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 15 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬
‫‪ -745‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻣﻮرﺧﻪ ‪59 / 8 / 29‬‬
‫‪ -746‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 28،‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -747‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 17 ،‬دي ‪59‬‬
‫‪ -748‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 16 ،‬ﺗﻴﺮ ‪59‬‬
‫‪ -749‬ﺻﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪،‬ج‪ ،2‬ص ‪189‬؛ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 9 ،‬دي ‪58‬‬
‫‪ -750‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 17،‬ﺧﺮداد ‪59‬‬
‫‪ -751‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪9 ،‬ﺧﺮداد‪60‬‬
‫‪ -752‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 19،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬
‫‪ -753‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 31 ،‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪60‬‬
‫‪ -754‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 14 ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ‪60‬‬
‫‪ -755‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 27،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬
‫‪ -756‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 23 ،‬دي ‪59‬‬
‫‪ -757‬ﻧﻔﺎق در ﻗﺮآن‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎي اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر در رﻣﻀﺎن ‪،99‬اﻧﺘﺸﺎرات اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬آذر ‪،59‬ص ‪287‬‬
‫‪ -758‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 9 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬
‫‪ -759‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ‪ ، 59 / 6/ 9‬ﻧﻘﻞ از ﻣﻜﺎﺗﺒﺎت رﺟﺎﻳﻲ و ﺑﻨﻲ ﺻﺪر‪،‬ص‪120‬‬
‫‪ -760‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻣﻮرﺧﻪ ‪59 / 8 / 29‬‬
‫‪ -761‬ﺻﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪،‬ج‪ ،2‬ص‪142‬؛ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 25 ،‬آذر ‪58‬‬
‫‪ -762‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ‪ 21‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -763‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ ﺷﻮراى اﻧﻘﻼب‪ 30 ،‬ﺗﻴﺮ ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ص‪74‬‬
‫‪ -764‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 9 ،‬آﺑﺎن ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان ‪ ،‬ص‪177‬‬
‫‪ -765‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 16 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -766‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 24 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ص‪260‬‬
‫‪ -767‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى اﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 17 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑـﻪ ﺧﻤﻴﻨـﻲ و دﻳﮕـﺮان‪،‬ص‪ .251‬ﺑﻨـﻲﺻـﺪر ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ‬
‫درﻧﺎﻣﻪاي دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺳﻴﺪاﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﮔﻔﺖ‪ ":‬آن ﺟﻤﻬﻮرى ﻛﻪ اوﻟﻴﻦ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮرش ﺑﺎ ﻣﺤﺒﻮﺑﻴﺘﻰ ﻛﻪ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﻳﻜﺴﺎل دوام‬
‫ﻧﻴﺎورد‪ ،‬ﺟﻤﻬﻮرى ﻗﺎﺑﻞ دواﻣﻰ ﻧﻴﺴﺖ و آﻧﻬﺎ ﻫﻢ ﻛﻪ اﻳﻨﻬﻤﻪ ﺗﻮﻃﺌﻪ ﻣﻰﭼﻴﻨﻨﺪ اﻳﻦ را ﻣﻲداﻧﻨﺪ ﺧﺮد ﻛﺮدن ﻣﻦ‪ ،‬ﻣﺮگ ﺟﻤﻬـﻮرى اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﻪ‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻈﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻨﻬﻤﻪ ﺑﺪﻧﺒﺎل ﮔﻠﻮﻟﻪﺋﻰ ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﺑﻪﻣﻦ ﺑﺨﻮرد‪ .‬زودﺗﺮ ﺟﺎﻧﻢ را ﺧﻼص ﻛﻨﻴﺪ‪.‬ﺑﺤﻜﻢ وﻇﻴﻔﻪ و ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ ﺑﻜﺎر ﺳـﺨﺖ و‬
‫ﻃﺎﻗﺖ ﻓﺮﺳﺎ ﻣﺸﻐﻮﻟﻢ‪ .‬ﭼﺮا ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ از ﭘﺪر ﺧﻮد آﺳﻴﺎب ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺧﺮدﻛﻨﻰ ﺑﺴﺎزﻳﺪ؟") ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى اﺣﻤـﺪ ﺧﻤﻴﻨـﻰ‪ 4 ،‬آذر‬
‫‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ص‪(209‬‬
‫‪ -768‬ﺑﺮاي اﻃﻼع از ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻣﺎﺟﺮاي آﺗﺶ زدن ﺳﻴﻨﻤﺎ رﻛﺲ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻓﺎﺟﻌﻪ ﺳﻴﺎه ﺳﻴﻨﻤﺎ رﻛﺲ آﺑـﺎدان‪ ،‬ﺟـﻮاد ﺑﻴﺸـﺘﺎب‪،‬ﭘﺎرﻳﺲ‪،‬‬
‫ﭘﺎﺋﻴﺰ ‪ &1373‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ در ﻫﺠﺮت‪ ،‬ﺷﻤﺎره‪ ،115-104‬ﻣﺮداد‪-‬دي ‪ &1364‬ﭼﺸﻢاﻧﺪاز‪ ،‬ﺷﻤﺎره‪ ،20‬ﺑﻬﺎر ‪1378‬‬
‫‪ -769‬ﺻﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ ،‬ج‪ ،2‬ص ‪103‬؛ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 11 ،‬ﻣﺮداد ‪58‬‬
‫‪ -770‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻲ‪58/5/10 ،‬‬
‫‪ -771‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 17 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪57‬‬
‫‪ -772‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 25 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -773‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 3 ،‬ﺗﻴﺮ ‪58‬‬
‫‪ -774‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 16،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬

‫‪١٨٥‬‬
 ‫‪ -775‬ﺳﺮوش‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ 5 ،26‬آﺑﺎن ‪ ،58‬ص‪63‬‬
‫‪ -776‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 11 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪58‬‬
‫‪ -777‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪60/2/23،‬‬
‫‪ -778‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪9،‬اﺳﻔﻨﺪ‪59‬‬
‫‪ -779‬اﻃﻼﻋﺎت‪ 12،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪58‬‬
‫‪ -780‬ﻣﻴﺰان‪ 3 ،‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -781‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 20،‬آﺑﺎن‪59‬‬
‫‪ -782‬از آزادي ﺗﺎ ﺷﻬﺎدت‪،‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻛﺎﻣﻞ اﻋﻼﻣﻴﻪﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻴﺎمﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎ‪ ،‬ﺧﻄﺒﻪﻫﺎي ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ و ﺗﻔﺎﺳﻴﺮ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻲ آﻳﺖاﷲ‬
‫ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﻲ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات رﺳﺎ‪ ،‬ﭼﺎپ دوم‪،‬ص‪472‬‬
‫‪ -783‬ﻣﻘﺎﻟﻪ ‪ 31‬ﺧﺮداد‪ ،59‬داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان و ﺟﺎيﭘﺎي اﻣﭙﺮﻳﺎﻟﻴﺴﻢ آﻣﺮﻳﻜﺎ‪،‬ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻠﻜﻲ‪،‬ص ‪38‬‬
‫‪ -784‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 24،‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -785‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 1 ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر‪59‬‬
‫‪ -786‬ﻣﻴﺰان‪ 31 ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪59‬‬
‫‪ -787‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻣﻮرﺧﻪ ‪59 / 12 / 20‬‬
‫‪ -788‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 20 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -789‬ﻣﻴﺰان‪ 9 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -790‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ در ﻛﺎخ ﺳﻌﺪآﺑﺎد‪ 23،‬رﻣﻀﺎن ‪58‬؛ ﺳﺮوش‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ 31 ،21‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪،58‬ص ‪78‬؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﻴﻬﺎن‪ 25،‬ﻣﺮداد ‪58‬‬
‫‪ -791‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 22،‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -792‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 22 ،‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪60‬‬
‫‪ -793‬آﺧﺮﻳﻦ ﺧﻄﺒﻪ ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ‪17،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪59‬‬
‫‪ -794‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 20 ،‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -795‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 27 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -796‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺷﻴﺦ ﻋﻠﻲ ﺗﻬﺮاﻧﻲ ﺑﺎ ﻣﺠﻠﻪ ﺳﺮوش‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ 13 ،82‬دي ‪،59‬ص‪44‬‬
‫‪ -797‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 23 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -798‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪،‬ص‪ .52‬ﻧﻘﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻌﻴﻦ ﻓﺮ در ﻳﻚ ﺟﻠﺴﻪاى ﺧﻴﻠﻰ ﺷﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺘﻰ ﻣﻰﭘﺮد و ﺑﻪ ﺑﻨﻰ ﺻﺪر ﻣﻰﮔﻮﻳـﺪ ﻛـﻪ ﺑﺒـﻴﻦ‬
‫اﻳﻨﻬﺎ ﭼﻪ ﻛﺎر ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻨﻬﺎ ﻧﻪ ﻣﻰﮔﺬارﻧﺪ اﻧﻘﻼب ﺑﻪ ﺛﻤﺮ ﺑﺮﺳﺪ ﻧﻪ ﻫﻴﭽﻰ‪ ،‬ﭼﻮن ﺣﺎﻻ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﻧﺸﺪه‪ .‬ﮔﺰارش ﺑﻨﻰﺻﺪر ﺑﻪ ﻫﻤﻜـﺎران‬
‫ﺧﻮد‪ 16 ،‬ﻣﺮداد ‪ ،1359‬ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ص‪93‬‬
‫‪ -799‬ﺳﻴﺮ ﺗﺤﻮل ﺳﻴﺎﺳﺖ آﻣﺮﻳﻜﺎ در اﻳﺮان‪،‬ﻛﺘﺎب دوم‪،‬ﮔﺮوﮔﺎﻧﮕﻴﺮي‪ ،‬ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‪ ،‬ص‪24‬و‪ 303‬؛ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪ ،‬ﺻﺺ‪129-131‬‬
‫‪ -800‬ﺻﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪،‬ج‪ ،2‬ص ‪ 286‬؛ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 4 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪58‬‬
‫‪ -801‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 4 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -802‬ﺻﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ ،‬ج‪ ،2‬ص ‪ 353‬؛ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 14 ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪59‬‬
‫‪ -803‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ‪ 23،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬
‫‪ -804‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 4،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪58‬‬
‫‪ -805‬ﺳﺮوش‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪31 ،55‬ﺧﺮداد ‪،59‬ص‪62‬‬
‫‪ -806‬ﺧﺎﻃﺮات ‪ 16‬ﻣﺮداد ‪ ،60‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪ ،‬ص‪51‬‬
‫‪ -807‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 12 ،‬ﺧﺮداد ‪59‬‬
‫‪ -808‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 2،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -809‬ﺻﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪،‬ج‪ ،1‬ص ‪171‬؛ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 8 ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪58‬‬
‫‪ -810‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪59 / 12 / 14 ،‬‬
‫‪ -811‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 25،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬

‫‪١٨٦‬‬
 ‫‪ -812‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ‪ 20‬ﺧﺮداد ‪59‬‬
‫‪ -813‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 18 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -814‬ﺻﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪،‬ج‪ 1‬ص ‪138‬؛ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 25 ،‬ﻣﺮداد ‪58‬‬
‫‪ . -815‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 28 ،‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -816‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 2 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -817‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 30،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬
‫‪ -818‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 8 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -819‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 12،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬
‫‪ -820‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ ﺑﻬﺸﺘﻲ ‪ 7‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ ، 59‬او ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در اداﻣﻪ اﻋﻼم ﻛﺮد‪ ":‬ﻣﻦ ‪ 3‬ﺳﺎل ﺑﺎزداﺷﺖ ﻧﺒﻮدم‪ 2.‬ﻧﻮﺑﺖ در رژﻳﻢ ﺑﺎزداﺷﺖ‬
‫ﺷﺪم و ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺮاي ﭼﻨﺪ روز و ﺑﻪ ‪ 3‬ﺳﺎل و ‪ 2‬ﺳﺎل و اﻳﻦ ﺣﺮﻓﻬﺎ ﻧﺒﻮد‪".‬‬
‫‪ -821‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص ‪128‬‬
‫‪ -822‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ‪ 14‬اﺳﻔﻨﺪ در داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان؛ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 16 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -823‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 16،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -824‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 16 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -825‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 16 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -826‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 19،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -827‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 19،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -828‬ﻏﺎﺋﻠﻪ ‪ 14‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ ،‬ص ‪488 - 491‬‬
‫‪ -829‬رﺟﻮع ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺷﻤﺎرهﻫﺎي ‪ 491‬و ‪ ،492‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬ا‬
‫‪ -830‬ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ ﻣﻮرﺧﻪ ‪59 / 12 / 15‬‬
‫‪ -831‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 21 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -832‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 18،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -833‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 16،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -834‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 18 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -835‬وﺻﻴﺖﻧﺎﻣﻪ ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ -‬اﻟﻬﻲ اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ‪،‬اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺶﭘﺮور‪ ،‬ﭼﺎپ دﻫﻢ‪،‬ص‪65‬‬
‫‪ -836‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 20،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -837‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 17 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ص‪298‬‬
‫‪ -838‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 20 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -839‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 13 ،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -840‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 20،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -841‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 20 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -842‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪60/1/16،‬‬
‫‪ -843‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 20 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ص‪308-307‬‬
‫‪ -844‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎي ﻣﻮﺳﻮي اردﺑﻴﻠﻲ‪ ،‬دادﺳﺘﺎن ﻛﻞ ﻛﺸﻮر‪ 22 ،‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪1360‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪،‬ص‪335‬‬
‫‪ -845‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 7 ،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -846‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 14 ،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -847‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 28 ،‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -848‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 19 ،‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -849‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 20،‬آﺑﺎن ‪59‬‬
‫‪ -850‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪58 / 11 / 25 ،‬‬

‫‪١٨٧‬‬
 ‫‪ -851‬ﺻﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪،‬ج‪ ،2‬ص ‪ 287‬؛ اﻧﻘﻼب ‪ 4‬اﺳﻔﻨﺪ ‪58‬‬
‫‪ -852‬ﺑﺎﻣﺪاد‪59/3/17،‬‬
‫‪ -853‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 28،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬
‫‪ -854‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 13 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -855‬اﻃﻼﻋﺎت‪ 19،‬ﻣﺮداد‪59‬‬
‫‪ -856‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪59/6/22،‬‬
‫‪ -857‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى اﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 15 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ﺻﺺ‪444-422‬‬
‫‪ -858‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻰ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 3 ،‬ﻣﺮداد ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ص‪82‬‬
‫‪ -859‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 13 ،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -860‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 14 ،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -861‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 14،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -862‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ ص ‪110‬‬
‫‪ -863‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 20 ،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -864‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 27 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -865‬اﻃﻼﻋﺎت‪ 3،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪59‬‬
‫‪ -866‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 13 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -867‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 16،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -868‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 27 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -869‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 8 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬
‫‪ -870‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 29 ،‬ﻣﺮداد ‪59‬‬
‫‪ -871‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 21 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -872‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 30،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -873‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪1،‬دي ‪59‬‬
‫‪ -874‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 29 ،‬آذر‪59‬‬
‫‪ -875‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 9،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪60‬‬
‫‪ -876‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 23 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬
‫‪ -877‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 8،‬ﻣﺮداد ‪59‬‬
‫‪ -878‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 2 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬
‫‪ -879‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 1 ،‬ﺧﺮداد ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪،‬ص‪.47‬‬
‫‪ -880‬ﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 12،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬
‫‪ -881‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 24 ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪60‬‬
‫‪ -882‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 19 ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪60‬‬
‫‪ -883‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى اﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 17 ،‬ﺑﻬﻤﻦ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ص‪246‬‬
‫‪ -884‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى اﺷﺮاﻗﻰ‪ 14 ،‬ﺧﺮداد ‪ ،1360‬ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪،‬ص‪440‬‬
‫‪ -885‬در ﺧﺎﻃﺮات ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ ":‬اﺣﻤﺪ آﻗﺎ آﻣﺪ و ﺧﺒﺮ داد ﻛﻪ اﻣﺎم ‪ ،‬ده ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺗﻮﻣﺎن از ﭘﻮل ﺳـﻬﻢ اﻣـﺎم ﺑـﻪ ﺣـﺰب‬
‫ﺟﻤﻬﻮري ﻛﻤﻚ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬دو ﺳﻪ روز ﭘﻴﺶ ﻫﻢ ﻃﻠﺐ ﭘﻨﺞ ﻣﻴﻠﻴﻮن و دوﻳﺴﺖ و ﭘﻨﺠﺎه ﻫﺰار ﺗﻮﻣﺎﻧﻲ ﻛـﻪ از ﺣـﺰب داﺷـﺘﻨﺪ ﺑﺨﺸـﻴﺪﻧﺪ‪)".‬‬
‫ﺧﺎﻃﺮات ‪ 25‬دي ‪ ،1360‬ﻋﺒﻮر از ﺑﺤﺮان‪ ،‬ص‪(442‬‬
‫‪ -886‬در ﺧﺎﻃﺮات ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ در اﻳﻦ ﻣﻮرد آﻣﺪه اﺳﺖ ‪ ":‬ﺑﺎ آﻗﺎي ريﺷﻬﺮي ‪ ،‬ﻣﻮﺳﻮي ﺗﺒﺮﻳﺰي و اﺣﻤـﺪآﻗﺎ ﺑـﺮاي رﺳـﻴﺪﮔﻲ ﺑـﻪ‬
‫اﻣﻮاﻟﻲ ﻛﻪ از ﺑﻴﺖاﻟﻤﺎل در اﺧﺘﻴﺎر آﻗﺎي ﺷﺮﻳﻌﺘﻤﺪاري ﺑﻮده ﺟﻠﺴﻪ داﺷﺘﻴﻢ‪ .‬ﻗﺮار ﺷﺪ ﺑﺨﺸﻲ از اﻣﻮال ﻧﻘﺪ) ﺣﺪود ‪ 13‬ﻣﻴﻠﻴـﻮن رﻳـﺎل( ﺑـﺎ‬
‫اﺟﺎزه اﻣﺎم ﺑﻪ ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري داده ﺷﻮد‪ )".‬ﺧﺎﻃﺮات ‪ 28‬ﻣﻬﺮ ‪ ،1361‬ﭘﺲ از ﺑﺤﺮان‪ ،‬ص‪(284‬‬

‫‪١٨٨‬‬
 ‫‪ -887‬زواﻳﺎي ﺗﺎرﻳﻚ‪ ،‬ﺟﻼل اﻟﺪﻳﻦ ﻓﺎرﺳﻲ‪ ،‬ﺣﻮزه ﻫﻨﺮي‪ ،‬ﺻﺺ‪519 – 520‬‬
‫‪ -888‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ روزﻧﺎﻣﻪ ﻗﺪس‪ 17 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪84‬‬
‫‪ -889‬ﺧﺎﻃﺮات ﺳﻴﺎﺳﻲ اﺣﻤﺪ ﺗﻮﻛﻠﻲ‪ ،1360-1330‬ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ ‪،‬ﭘﻴﺮوزي اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﺎﻃﻖﻧﻮري ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪":‬آﻗﺎى ﻫﺎﺷﻤﻰ‬
‫ﭼﻨﺪ دﻓﻌﻪ اﻳﻦ اﺧﺘﻼﻓﺎت را ﺑﺎ اﻣﺎم در ﻣﻴﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮد و اﻣﺎم ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﻓﺮﻣﻮده ﺑﻮد‪ :‬ﺑﺮوﻳﺪ ﺑﻪ ﻓﻜﺮ آﺧـﺮت ﺑﺎﺷـﻴﺪ‪.‬اﻳﺸـﺎن )ﻫﺎﺷـﻤﻰ(‬
‫ﻋﺼﺒﺎﻧﻰ ﺷﺪه ﺑﻮد و ﺑﻪ اﻣﺎم ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪ :‬ﻫﻤﻪاش ﻛﻪ ﻣﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻓﻜﺮ آﺧﺮت ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻳﻚ ﺧﻮرده ﺷﻤﺎ ﻫﻢ ﻓﻜﺮ آﺧﺮﺗﺘﺎن ﺑﺎﺷـﻴﺪ‪) ".‬ﺧـﺎﻃﺮات‬
‫ﺣﺠﺖ اﻻﺳﻼم و اﻟﻤﺴﻠﻤﻴﻦ ﻧﺎﻃﻖ ﻧﻮرى‪ ،‬ﺗﺪوﻳﻦ ﻣﺮﺗﻀﻰ ﻣﻴﺮدار‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻰ ‪،‬ﭼﺎپ اول ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪،1382‬ص ‪(216‬‬
‫‪ -890‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 18 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬
‫‪ -891‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ اﻻﺗﺤﺎد‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت‪ 19،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪58‬‬
‫‪ -892‬ﻫﻔﺘﻪﻧﺎﻣﻪ ﭘﺮﺗﻮ ﺳﺨﻦ‪ 24،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ ،78‬ص‪ .4‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﻴﻬﺎن ‪1380/4/6‬‬
‫‪ -893‬ﻋﺒﻮر از ﺑﺤﺮان‪ ،‬ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﻣﻮرخ ‪ 59 / 11 / 25‬ﺑﻪ اﻣﻀﺎي ﺑﻬﺸﺘﻲ و ﻣﻮﺳﻮي اردﺑﻴﻠـﻲ ‪ ،‬ﺧﺎﻣﻨـﻪ اي‪ ،‬ﻫﺎﺷـﻤﻲ‪،‬‬
‫ﺑﺎﻫﻨﺮ‪.‬‬
‫‪ -894‬ﺧﺎﻃﺮات ‪،1360/1/29‬ﻋﺒﻮر از ﺑﺤﺮان‪،‬ص‪71‬‬
‫‪ -895‬ﻣﻴﺰان‪ 10 ،‬دي ‪59‬‬
‫‪ -896‬اﻃﻼﻋﺎت‪ 19 ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪59‬‬
‫‪ -897‬ﭘﻴﺎم اﻧﻘﻼب‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ 15 ،29‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪ ،60‬ص‪.19‬‬
‫‪ -898‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ در ﻣﺴﺠﺪ ﻣﻄﻬﺮي‪ 4،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -899‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ‪ 26‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪،59‬ﻳﺎدﻧﺎﻣﻪ اﺑﻮذر زﻣﺎن‪،‬ﺑﻨﻴﺎد ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎري ﺷﺮﻛﺖ اﻧﺘﺸﺎر‪،‬ﺗﻴﺮ ‪ ،60‬ص‪298‬‬
‫‪ -900‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 30،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪60‬‬
‫‪ -901‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 31،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ‪60‬‬
‫‪ -902‬ﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 13 ،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -903‬ﻣﻴﺰان‪ 31 ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪60‬‬
‫‪ -904‬ﻋﺒﻮر از ﺑﺤﺮان‪ ،‬ص ‪123‬‬
‫‪ -905‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 7،‬ﺧﺮداد‪60‬‬
‫‪ -906‬ﺳﺨﻨﺎن ﻣﻮرﺧﻪ ‪ 6‬ﺧﺮداد‪60‬‬
‫‪ -907‬رﻧﺠﺒﺮ ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ ، 182‬ﺳﺎل ‪60‬‬
‫‪ -908‬ﭘﺎﺳﺦ رواﺑﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ دﻓﺘﺮ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﺑﻪ اﻃﻼﻋﻴﻪ وزارت ﺧﺎرﺟﻪ‪ ،‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 31 ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪60‬‬
‫‪ -909‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 30،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ‪60‬‬
‫‪ -910‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 9 ،‬ﺧﺮداد‪60‬‬
‫‪ -911‬ﻣﻴﺰان‪60/ 3/ 13 ،‬‬
‫‪ -912‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 9،‬ﺧﺮداد‪60‬‬
‫‪ -913‬ﻣﻴﺰان‪ 26 ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪60‬‬
‫‪ -914‬ﻣﻴﺰان‪ 13 ،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -915‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 13 ،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -916‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 10 ،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -917‬ﻣﻴﺰان‪ 10 ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪60‬‬
‫‪ -918‬ﭘﻴﺎم رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻣﻠﺖ‪60 / 3 / 19 ،‬‬
‫‪ -919‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ در ﺟﻤﻊ ﭘﺮﺳﻨﻞ ﭘﺎﻳﮕﺎه ﻫﻮاﻳﻲ ﺷﻴﺮاز‪ ،‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 9،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -920‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 9،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -921‬ﺳﻴﺮ ﺗﺤﻮل ﺳﻴﺎﺳﺖ آﻣﺮﻳﻜﺎ در اﻳﺮان ‪ ،‬ﻛﺘﺎب دوم ‪ ،‬ﻓﺼﻞ ‪، 5‬ص ‪10‬‬
‫‪ -922‬ﺧﺎﻃﺮات ‪6‬ﺧﺮداد‪ ، 60‬ﻋﺒﻮر از ﺑﺤﺮان‪،‬ص ‪129‬‬

‫‪١٨٩‬‬
‫‪ -923‬ﺧﺎﻃﺮات ‪ 14‬ﺧﺮداد ‪ ، 60‬ﻋﺒﻮر از ﺑﺤﺮان‪ ،‬ص‪ .137‬آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻧﺎﻣـﻪاي ﻛـﻪ در رﻓـﻊ اﺗﻬـﺎم از ﺳـﻴﺪاﺣﻤـﺪ ﺧﻤﻴﻨـﻲ‬
‫ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪ ،‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ":‬در ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻃﺮﻓﺪاري از ﺑﻨﻲ ﺻﺪر‪ ،‬او]ﺳﻴﺪ اﺣﻤﺪ[ ﻣﺎداﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ از ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻮاﺳﻄﻪ ﺑﻌﻀﻲ ﻣﺼـﺎﻟﺢ ﺟﺎﻧﺒـﺪاري‬
‫ﻣﻲ ﻛﺮدم او ﻫﻢ ﮔﺎﻫﻲ ﻃﺮﻓﺪاري ﻣﻲ ﻛﺮد وآﻧﮕﺎه ﻛﻪ ﻣﻦ ﭘﺮده را ﺑﺎﻻ زده او را ﺑﺮﻛﻨﺎر ﻛﺮدم ﺣﺘـﻲ ﻳـﻚ ﻣﺮﺗﺒـﻪ از او ﻃﺮﻓـﺪاري ﻧﻜـﺮد و‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺷﺪﻳﺪ ﻣﻲ ﻛﺮد‪ )".‬ﻧﺎﻣﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ در دﻓﺎع از ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺣﺎج اﺣﻤﺪآﻗﺎ‪ ،‬ﻣﻮرﺧﻪ ‪23‬آذر ‪(1361‬‬
‫‪ -924‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪ ،‬ج‪،14‬ص‪. 377‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 7،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -925‬ﻧﻬﻀﺖ اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪ )زﻳﺎرﺗﻲ(روﺣﺎﻧﻲ‪ ،‬دﻓﺘﺮ ﺳﻮم‪ ،‬ص‪354‬‬
‫‪ -926‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻣﻮرﺧﻪ ‪ 25‬ﺧﺮداد ‪ .60‬در اداﻣﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺟﺒﻬﻪ ﻣﻠﻲ راﻣﺮﺗﺪ و ﻣﺼﺪق را ﺑﻲدﻳﻦ ﺧﻮاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -927‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪ ،‬ص‪31‬‬
‫‪ -928‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج‪،14‬ص‪ .371‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﻴﻬﺎن‪ 7 ،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -929‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 6 ،‬ﺧﺮداد ‪1360‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪،‬ص‪436‬‬
‫‪ -930‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 7 ،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -931‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج‪،9‬ص‪282‬‬
‫‪ -932‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﭘﺮوﻧﺪه ﻳﻚ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر‪ ،‬ﻗﺎﺳﻢ روانﺑﺨﺶ‪ ،‬دﻓﺘﺮ ﺟﺮﻳﺎن ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﻌﺎﺻﺮ‪ ،‬ص‪124‬‬
‫‪ -933‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 17 ،‬آذر ‪59‬‬
‫‪ -934‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 19 ،‬ﺧﺮداد‪60‬‬
‫‪ -935‬ﻋﺒﻮر از ﺑﺤﺮان‪،‬ص ‪145‬‬
‫‪ -936‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 18 ،‬ﺧﺮداد ‪1360‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪،‬ص‪449‬‬
‫‪ -937‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪،‬ص ‪136‬‬
‫‪ -938‬ﭘﻴﺎم ﺑﻪ ﻣﻠﺖ‪60 / 3 / 22 ،‬‬
‫‪ -939‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 22 ،‬ﺧﺮداد ‪1360‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪،‬ﺻﺺ‪454-452‬‬
‫‪ -940‬ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ درﺑﺎره ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎي آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫"اﻣﺎم ﺑﺎ اﻳﻦ ﺑﻴﺎﻧﺎت ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ ﺟﺮات آﻣﺪن ﺑﻪ ﺧﻴﺎﺑﺎنﻫﺎ را ﻧﻜﻨﺪ‪.‬در ﻋﻮض ﻣﺮدم ﺣﺰباﻟﻠﻬﻲ ﺑﻪ ﺧﻴﺎﺑﺎنﻫﺎ رﻳﺨﺘﻨﺪ و ﺷﻌﺎرﻫﺎي‬
‫ﺗﻨﺪ ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ ﻋﺰل و ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ و اﻋﺪام ﺑﻨﻲﺻﺪر و ﻣﻠﻲﮔﺮاﻳﺎن دادﻧﺪ‪ )".‬ﻋﺒﻮر از ﺑﺤﺮان‪،‬ص‪(157‬‬
‫‪ -941‬ﻋﺒﻮر از ﺑﺤﺮان‪،‬ﺻﺺ‪161-160‬‬
‫‪ -942‬در ﻧﺎﻣﻪاي از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺮاي آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ ":‬آﻗﺎى اﺷﺮاﻗﻰ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ ﻧﮕﺮان ﺗﺠﺪﻳﺪ رﻓﺘﺎر ﻣﺼﺪق از ﺳﻮى ﻣـﻦ ﻫﺴـﺘﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ آﻧﭽﻪ ﺑﺮاى ﺟﻠﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺷﻤﺎ ﻻزم ﺑﻮده اﺳﺖ اﻧﺠﺎم دادهام‪ .‬ﭼﺮا ﻛﺴﻰ ﻛﻪ دهﻫﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ درﺑﺎره اﺷﺘﺒﺎه دوره ﻣﺼـﺪق دارد‪ ،‬اﺷـﺘﺒﺎه را‬
‫ﺑﻜﻨﺪ؟ و ﭼﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻜﻨﻢ ﻛﻪ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﻮد ﺑﺮآن ﻛﺎر و روش ﻧﻴﺴﺘﻢ؟" )ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻰ ﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 3 ،‬ﻣﺮداد ‪1359‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ص‪( 81‬‬
‫‪ -943‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ ص ‪133‬و ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪ ،‬ص‪183‬‬
‫‪ -944‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪ ،‬ص‪17‬‬
‫‪ -945‬ﻳﺎدداﺷﺖﻫﺎي ‪ 13‬ﺷﻬﺮﻳﻮر‪60‬؛ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪ ،‬ص ‪133‬‬
‫‪ -946‬ﺧﺎﻃﺮات آﻳﺖاﷲ ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻲ ﮔﺮاﻣﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﻮﺷﺶ ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ اﺣﻤﺪي‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪،1381،‬ص‪129‬‬
‫‪ -947‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص‪138‬‬
‫‪ -948‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪،‬ص‪135‬‬
‫‪ -949‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر ج‪ ،8‬ص‪432‬‬
‫‪ -950‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪ ،‬ص‪16‬‬
‫‪ -951‬ﺻﺤﻴﻔﻪﻧﻮر‪،‬ج‪ ،15‬ص‪ 21-20‬؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﻴﻬﺎن‪ 26،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -952‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 1 ،‬ﺗﻴﺮ ‪60‬‬
‫‪ -953‬ﻏﺎﺋﻠﻪ ‪14‬اﺳﻔﻨﺪ‪ ،‬ص ‪706‬‬
‫‪ -954‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 30 ،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬

‫‪١٩٠‬‬
 ‫‪ -955‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 1،‬ﺗﻴﺮ ‪60‬‬
‫‪ -956‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 1 ،‬ﺗﻴﺮ ‪60‬‬
‫‪ -957‬ﺧﺎﻃﺮات ﺻﺎدق ﺧﻠﺨﺎﻟﻲ‪،‬ص‪313‬‬
‫‪ -958‬ﭘﻴﺎم رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮرى ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻣﺴﻠﻤﺎن و ﺷﺮﻳﻒ اﻳﺮان‪ 22 ،‬ﺧﺮداد ‪1360‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ﺻﺺ‪462-458‬‬
‫‪ -959‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 1،‬ﺗﻴﺮ ‪60‬‬
‫‪ " -960‬اﻣﻴﺪوارم اﻣﺴﺎل‪،‬ﺳﺎل اﺟﺮاي ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺎﺷﺪ"‪ .‬ﭘﻴﺎم آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺳﺎل ﻧﻮ‪ ،1360‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪ ،‬ج‪،14‬ص‪ 229‬؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫ﭘﻴﺎم اﻧﻘﻼب‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ 29 ،30‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪60‬‬
‫‪ -961‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 13 ،‬ﺗﻴﺮ ‪60‬‬
‫‪ -962‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ در ﻧﻤﺎزﺟﻤﻌﻪ‪ ،‬ﭘﻨﺠﻢ ﺷﻬﺮﻳﻮر‪ .1361‬رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﻗﺒﻞﺗﺮ ﺷﺒﻴﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻤﻼت را درﺑﺎره ﻣﺼﺪق ﺗﻜﺮار ﻛﺮده ﺑـﻮد‪" :‬ﻣﺼـﺪق‬
‫ﺑﺎر ﺧﻮدش را ﺑﺎر ﻛﺮده ﺑﻮد‪ ،‬ﺧﻴﺎل ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ روﺣﺎﻧﻴﺖ ﻧﺪارد و آراء ﻣﺮدم را ﭘﺸﺖ ﺳﺮ دارد و اﺷﺘﺒﺎه دﻛﺘﺮ ﻣﺼﺪق ﻫﻤﻴﻦ ﺑﻮد‬
‫ﻛﻪ ﺧﻴﺎل ﻣﻲ ﻛﺮد ﺣﺎﻻ ﻛﻪ روي دوش ﻣﺮدم‪ ،‬ﻓﺪاﺋﻴﺎن اﺳﻼم‪ ،‬ﺣﻮزه‪ ،‬ﻛﺎﺷﺎﻧﻲ‪ ،‬آﻳﺖ اﷲ ﺧﻮاﻧﺴﺎري و آﻳﺖ اﷲ ﺻﺪر و دﻳﮕـﺮان ﺑـﺎﻻ آﻣـﺪه‪،‬‬
‫دﻳﮕﺮ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻳﻚ رﻓﺮاﻧﺪوم ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﺗﻤﺎم ﻛﻨﺪ‪).‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪ 30،‬ﺗﻴﺮﻣﺎه ‪(1361‬‬
‫‪ -963‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 13 ،‬ﺗﻴﺮ ‪ .60‬رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ در ﻳﻜﻲ از ﺟﻠﺴﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﻨﻲﺻﺪر و دﻳﮕﺮان در زﻣﺎن رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري او داﺷﺘﻪ اﺳﺖ رو ﻛﺮده ﺑـﻪ‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ":‬ﺧﺎك ﺑﺮ ﺳﺮت ﻛﻨﻨﺪ! ﭼﻘﺪر ﻛﺴﺮ ﺷﺎن ﻳﻚ ﻧﻈﺎم اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر آن ﺑﺎﺷﻲ!") ﺧﻮاﻧﺪﻧﻲﻫﺎ از زﻧـﺪﮔﻲ ﻳـﻚ‬
‫رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر]ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻲ رﺟﺎﻳﻲ[‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﻋﺎﺑﺪي ﻣﻴﺎﻧﺠﻲ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻧﻮراﻟﺴﺠﺎد‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬زﻣﺴﺘﺎن‪ ،1380‬ص‪(146‬‬
‫‪ -964‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ در ﺟﻤﻊ ﺳﺮان ‪ 8‬ﻛﺸﻮر ﻣﺴﻠﻤﺎن‪ ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪60‬‬
‫‪ -965‬ﺻﺤﻴﻔﻪﻧﻮر‪ ،‬ج‪ ،13‬ص‪18‬‬
‫‪ -966‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪ ،‬ج‪13‬ص‪1‬‬
‫‪ -967‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ي ﻧﻮر‪،‬ج ‪، 8‬ص ‪384‬‬
‫‪ -968‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج‪،13‬ص‪142‬‬
‫‪ -969‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 28 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬
‫‪ -970‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج ‪،،13‬ص‪109‬‬
‫‪ -971‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج ‪،13‬ص‪141‬‬
‫‪ -972‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪ ،‬ج‪،15‬ص‪69‬‬
‫‪ -973‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج‪،14‬ص‪499‬؛ ﻛﻴﻬﺎن‪ 3 ،‬ﺗﻴﺮ ‪60‬‬
‫‪ -974‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج‪،15‬ص‪93‬‬
‫‪ -975‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪60/4/4 ،‬؛ ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج‪،14‬ص‪499‬‬
‫‪ -976‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج‪،15‬ص‪95‬‬
‫‪ -977‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج‪،14‬ص‪499‬‬
‫‪ -978‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪60/4/4 ،‬‬
‫‪ -979‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 30 ،‬ﺧﺮداد ‪.60‬‬
‫‪ -980‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪ ،‬ج‪ ،15‬ص‪34‬‬
‫‪ -981‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪،‬ص‪184‬‬
‫‪ -982‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪ ،‬ص ‪155‬‬
‫‪ -983‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص ‪.97‬‬
‫‪ -984‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪ ،‬ص ‪47‬‬
‫‪" -985‬اﻣﺎم ﻣﺮدﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ و اﮔﺮ ﻫﻢ روزي ﺑﻪ اراده ﺧﺪا ﭘﺲ از ﻫﺰاران ﺑﻬﺎر دﻳﮕﺮ ﺑﺪﻳﺪار ﺧﺪا ﺑﺮود‪ ،‬ﺑﺎز ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﺧﺪا و وﻻﻳـﺖ ﻓﻘﻴـﻪ در‬
‫اﻳﻦ اﺟﺘﻤﺎع ﺑﺎﻗﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ‪)".‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 24 ،‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪ .(61‬اﻳﻦ ﺷﺮكﮔﻮﻳﻲﻫﺎي زﺷﺖ‪ ،‬ﭘﺲ از ﻣﺮگ آﻗﺎ ﻧﻴﺰ اداﻣﻪ ﻳﺎﻓـﺖ‪.‬آﺧـﺮﻳﻦ آنﻫـﺎ‬
‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺧﺒﺮﮔﺰاري ﻓﺎرس ﺑﺎ ﻋﻤﺎد اﻓﺮوغ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻣﺠﻠﺲ ﻫﻔﺘﻢ‪ ،‬ﺑﻮد ﻛﻪ وي در آن آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲرا "ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ زﻣـﺎن" ﺧﻮاﻧـﺪ‪) .‬ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ‬
‫اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﺧﺒﺮﮔﺰاري ﻓﺎرس ﺑﺎ ﻋﻤﺎد اﻓﺮوغ‪ 13،‬ﺧﺮداد ﻣﺎه ‪(1385‬‬

‫‪١٩١‬‬
 ‫‪ -986‬ﺧﺎﻃﺮات ‪ 13‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪60‬؛ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪ ،‬ص ‪155‬‬
‫‪ -987‬ﭘﻴﺎم ‪ ،57/11/15‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪ ،‬ﺟﻠﺪ ‪ ،5‬ﺻﻔﺤﻪ ‪31‬‬
‫‪ -988‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ‪ 28‬ﺷﻬﺮﻳﻮر‪ ،58‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر ج‪،10‬ص‪55‬‬
‫‪ -989‬اوﻟﻴﻦ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر اﻳﺮان‪ ،‬ص‪89‬‬
‫‪ -990‬ﮔﻮﺷﻪاي از ﮔﻔﺘﮕﻮي ﺟﻮاد ﻣﻈﻔﺮ ﺑﺎ ﺑﻨﻲﺻﺪر‪:‬‬
‫‪ -‬ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﺘﺎب ﻛﻴﺶ ﺷﺨﺼﻴﺖ را ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪاﻳﺪ ﺷﺎﻳﺪ ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ ﺧﻮدﺗﺎن ﺑﺎﺷﺪ!‬
‫‪ -‬اﻳﻦ را ﺟﻼل اﻟﺪﻳﻦ ﻓﺎرﺳﻲ راه اﻧﺪاﺧﺘﻪ‪.‬ﻋﺮض ﻛﻨﻢ ﻛﻪ اﻗﻼ در ﻣﻮرد اﻳﻦ ﻫﻨﺮ ﺑﻮد ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ آﺋﻴﻨﻪاي از ﺧﻮدم ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﺪﻫﻢ!")اوﻟـﻴﻦ‬
‫رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر اﻳﺮان‪ ،‬ص ‪( 87‬‬
‫‪ -991‬ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪاﻳﻦ ﺣﺮف ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‪" :‬ﻋﺪهاي ﻣﻦ را ﻣﺘﻬﻢ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻓﻼﻧﻲ ﺗﻚ رو اﺳﺖ‪ .‬ﭼﺮا؟ ﺑﺪﻟﻴﻞ اﻳﻨﻜﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻴﺴﺘﻢ در‬
‫داﺧﻞ اﺣﺰاب ﺑﺎ اﻳﻨﻬﺎ ﻛﺎر ﻛﻨﻢ‪ .‬اﮔﺮ اﻳﻦ ﻣﺮض اﺳﺖ ﺟﺪ ﻣﻦ ﻫﻢ داﺷﺘﻪ‪ .‬ﻋﻠﻲ ﻫﻢ داﺷﺘﻪ‪ ،‬اﻳﻦ را ﺗﻚ روي ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﻨـﺪ‪ ،‬ﻣـﻲﮔﻮﻳﻨـﺪ‪ ،‬ﺗـﻚ‬
‫ﺑﻮدن‪ )".‬اوﻟﻴﻦ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر اﻳﺮان‪( 66 ،‬‬
‫‪" -992‬رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر اﻣﺮوز ﻫﻤﭽﻮن دﻳﮕﺮ ﻣﺮدم ﺑﺎ اﺗﻮﺑﻮس ﺑﻪ ﺳﺮ ﻛﺎر ﺧﻮد رﻓﺖ‪)".‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 4،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪(58‬‬
‫‪ -993‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪ 30،‬ﺗﻴﺮ ‪1361‬‬
‫‪ -994‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ در ﺟﻤﻊ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن اﻫﻮاز‪،‬ﻛﻴﻬﺎن ‪58/3/3‬‬
‫‪ -995‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻣﻮرﺧﻪ ‪ 19‬آذر ‪ ،1358‬ﻗﻢ‬
‫‪ -996‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻣﻮرﺧﻪ ‪ 22‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ ،1357‬ﻗﻢ‬
‫‪ -997‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج‪،9‬ص‪372‬‬
‫‪ -998‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ در ﻣﺴﺠﺪ ﻓﻴﻀﻴﻪ ﻗﻢ‪ ،‬ﺟﻤﻌﻪ ‪ 2‬ﺷﻬﺮﻳﻮر‪ ،58‬ﺳﺮوش‪،‬ﺷﻤﺎره ‪ 10 ،18‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪،58‬ص‪7-6‬‬
‫‪-999‬ﻛﻴﻬﺎن‪27 ،‬ﻣﺮداد ‪1358‬‬
‫‪ -1000‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ‪ 19‬ﺗﻴﺮ ‪ 58‬اﻣﺎم و ‪ ،...‬ﮔﺮدآورﻧﺪه‪ :‬ﻣﻨﺼﻮر دوﺳﺘﻜﺎم و ﻫﺎﻳﺪه ﺟﻼﻟﻲ‪،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﭘﻴﺎم آزادي‪ ،‬ﭼﺎپ ﺳﻮم‪1358،‬ص‪96‬‬
‫‪ -1001‬ﺻﺤﻴﻔﻪﻧﻮر ‪ ،‬ج‪ ،13‬ص‪50‬‬
‫‪ -1002‬ﻣﺠﻠﺲ ﻣﻌﺎرﻓﻪ ﺑﺎ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن در ﻓﻴﻀﻴﻪ ﻗﻢ‪ 27 ،‬ﻣﺮداد ‪1358‬‬
‫‪ -1003‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﺳﺎﻟﺮوز ﺗﻮﻟﺪ رﺳﻮل اﺳﻼم‪ 9 ،‬ﺗﻴﺮ ‪1359‬‬
‫‪ -1004‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ در ﺟﻤﻊ ﺣﻜﺎم ﺷﺮع دادﮔﺎﻫﻬﺎ ‪61/11/18‬؛ ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪ ،‬ج ‪ ،17‬ص ‪179‬‬
‫‪ -1005‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ‪ ،58/7/12‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪ ،‬ﺟﻠﺪ ‪ ،9‬ﺻﻔﺤﻪ ‪254‬‬
‫‪ -1006‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ در ﺟﻤﻊ ﮔﺮوﻫﻲ از ﺑﺎﻧﻮان ﻟﻨﮕﺮود‪ ،58/4/2،‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص‪182‬‬
‫‪-1007‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻣﻮرﺧﻪ ‪ ،58/7/29‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪ ،‬ﺟﻠﺪ ‪ ،10‬ﺻﻔﺤﻪ ‪15‬‬
‫‪ -1008‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج‪،14‬ص‪376‬‬
‫‪ -1009‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ در ﺟﻤﻊ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن و ﻃﻼب‪ ،‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪59/3/5،‬‬
‫‪ -1010‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ‪ ،59/3/3‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر ج‪،12‬ﺻﻔﺤﻪ ‪110‬‬
‫‪ -1011‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ در ﻛﻨﮕﺮه ﻗﺪس‪،‬ﺻﺒﺢ آزادﮔﺎن‪59/5/19 ،‬‬
‫‪ -1012‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪59/3/5 ،‬‬
‫‪ -1013‬ﭘﻴﺎم ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ روز ﻗﺪس‪ ،‬ﺳﺮوش‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ 25 ،63‬ﻣﺮداد ‪،59‬ص ‪6‬‬
‫‪ -1014‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ در ﺟﻤﻊ ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ ﻗﻀﺎﻳﻲ‪ ،59/4/31،‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج ‪،13‬ص‪51‬‬
‫‪ -1015‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص‪ 133 -132‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﮔﻔﺘﮕﻮي ﺑﻨﻰﺻﺪر ﺑﺎ آﻗﺎي اﺷﺮاﻗﻰ‪ 1 ،‬ﻣﺮداد ‪1359‬؛ اﻳﻦ ﮔﻔﺘﮕﻮ را ﻫﻤﺎ رﻓﻴـﻊ‪ ،‬ﻫﻤـﺎ ﻗـﺎﺋﻤﻰ و‬
‫ﻓﻴﺮوزه ﺑﻨﻰ ﺻﺪر در ﻫﻤﺎن ﺗﺎرﻳﺦ ﺛﺒﺖ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ص‪79-78‬‬
‫‪ -1016‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 9 ،‬دي ‪58‬‬
‫‪ -1017‬ﻟﻮﻣﻮﻧﺪ‪ 23 ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ . 57‬ﺻﺤﻴﻔﻪي ﻧﻮر‪ ،‬ﺟﻠﺪ ‪ ،3‬ص ‪468‬‬
‫‪ -1018‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ در ﺟﻤﻊ ﻓﺎرغ اﻟﺘﺤﺼﻴﻼن داﻧﺸﻜﺪه اﻓﺴﺮي‪ ،‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪59/8/26،‬‬
‫‪ -1019‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ در ﺟﻤﺎران‪ 9 ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر‪1361‬‬

‫‪١٩٢‬‬
 ‫‪ -1020‬ﻛﻴﻬﺎن‪7 ،‬ﺧﺮداد ‪60‬‬
‫‪ -1021‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ در ﺟﻤﻊ روﺣﺎﻧﻴﻮن و اﺋﻤﻪ ﺟﻤﻌﻪ ﺗﻬﺮان و ﺷﻬﺮﺳﺘﺎنﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎﻣﺪاد‪ 21،‬ﺗﻴﺮ ‪.59‬‬
‫‪ -1022‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ‪ ،58/10/8‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪ ،‬ﺟﻠﺪ ‪ ،11‬ﺻﻔﺤﻪ ‪133‬‬
‫‪ -1023‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎ ﻋﻠﻲ ﻛﺸﺘﮕﺮ‪ ،‬ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻣﻴﻬﻦ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ ،1‬ﺳﺎل ‪1373‬‬
‫‪ -1024‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ‪ . 61/3/30‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج‪،16‬ص‪212-211‬‬
‫‪ -1025‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ‪ ،62/9/20‬ﺻﺤﻴﻔﻪﻧﻮر‪،‬ج‪،18‬ص ‪178‬‬
‫‪ -1026‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ روزﻧﺎﻣﻪ اﺑﺮار‪ 22 ،‬ﺗﻴﺮ ‪79‬‬
‫‪ -1027‬اﺳﻨﺎد ﻧﻬﻀﺖ آزادي اﻳﺮان‪،‬ﺳﺎل ‪ ،68‬ﺟﻠﺪ ‪ ،20‬ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ‪" ،68/3/12‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﻨﺪ؟"‪.‬‬
‫‪ -1028‬در ﺗﻜﺎﭘﻮي آزادي‪ ،‬ﺣﺴﻦ ﻳﻮﺳﻔﻲ اﺷﻜﻮري‪،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻗﻠﻢ‪،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﭘﺎﺋﻴﺰ ‪،79‬ج‪،2‬ص‪425‬‬
‫‪ -1029‬ﺣﻘﻴﻘﺖﻫﺎ و ﻣﺼﻠﺤﺖﻫﺎ‪ ،‬ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﻮﺷﺶ ﻣﺴﻌﻮد ﺳﻔﻴﺮي‪،‬ص‪122‬‬
‫‪ -1030‬ﺧﺎﻃﺮات ‪ 28‬دي ‪ ،1361‬ﭘﺲ از ﺑﺤﺮان‪،‬ص ‪362‬‬
‫‪ -1031‬ﭘﻴﺎم اﻧﻘﻼب‪ ،‬ارﮔﺎن ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ 14 ،40‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪،60‬ص‪6‬‬
‫‪ -1032‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺷﻬﺮﻳﻮر‪1360‬‬
‫‪ -1033‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪ ،‬ج‪،15‬ص‪101-100‬‬
‫‪ -1034‬ﭘﻴﺎم ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﺑﺎزﮔﺸﺎﻳﻲ ﻣﺪارس‪ 1،‬ﻣﻬﺮ‪ ،1361‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج ‪17‬ص‪2‬‬
‫‪ -1035‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص‪142- 143‬‬
‫‪ -1036‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج‪،20‬ص‪219‬‬
‫‪ -1037‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ج‪،20‬ص‪220‬‬
‫‪ -1038‬ﺧﺎﻃﺮات روز ‪ 16‬ﻣﺮداد ‪، 60‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ ص‪ 52 – 53‬و ﺧﺎﻃﺮات روز ‪ 4‬ﻣﺮداد ‪،60‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪،‬ص‪46- 47‬‬
‫‪ -1039‬ﺧﺎﻃﺮات روز‪ 24‬ﺷﻬﺮﻳﻮر‪60‬؛ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪ ،‬ص‪174‬‬
‫‪ -1040‬رك ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎن آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ در ﺑﻬﺸﺖ زﻫﺮا‪ 12 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪ ":1357‬ﻣﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻋﺮض ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎي ﭘﻬﻠﻮي ‪ ،‬اﻳﻦ ﺧﺎﺋﻦ ﺧﺒﻴﺚ‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺎ رﻓﺖ‪ ،‬ﻓﺮار ﻛﺮد وﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﻣﺎ را ﺑﻪ ﺑﺎد داد‪ .‬ﻣﻤﻠﻜﺖ ﻣﺎ را ﺧﺮاب ﻛﺮد‪ .‬ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ﻫﺎي ﻣﺎ را آﺑﺎد ﻛﺮد‪"...‬‬
‫‪ -1041‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪ ،‬ص ‪18‬‬
‫‪ -1042‬ﺧﺎﻃﺮات روز ‪ 26‬ﺗﻴﺮ ‪ ،60‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪ ،‬ص‪27‬‬
‫‪ -1043‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص ‪129‬‬
‫‪ -1044‬ﻳﺎدداﺷﺖﻫﺎي ‪ 24‬ﺗﻴﺮ ‪ 60‬؛ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪ ،‬ص ‪18‬‬
‫‪ -1045‬ﻳﺎدداﺷﺖﻫﺎي ‪ 16‬ﻣﺮداد ‪60‬؛ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪ ،‬ص‪ .53‬ﺑﻨﻲﺻﺪر در اﺻﻞ ﻛﻠﻤﻪ " ﻣﻼﺗﺎرﻳﺎ" را ﺑﻪ ﺟﺎي ﺣﻜﻮﻣـﺖ روﺣـﺎﻧﻴﻮن ﺑـﻪ ﻛـﺎر‬
‫ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬اﻳﻦ واژه را اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر ﻫﺎدي ﻏﻔﺎري در وﺟﻪ ﺗﺴﻤﻴﻪ ﻛﻠﻤﻪ "ﭘﺮوﻟﺘﺎرﻳﺎ " ﻣﻄﺮح ﻛﺮد‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺘـﻮان ﻣﻌـﺎدل ﻣﻼﺗﺎرﻳـﺎ را‪"،‬اﺳـﺘﺒﺪاد‬
‫روﺣﺎﻧﻲ" درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫‪ -1046‬ﻳﺎدداﺷﺖﻫﺎي ‪ 24‬ﺗﻴﺮ ‪60‬؛ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‪ ،‬ص‪17‬‬
‫‪ -1047‬اوﻟﻴﻦ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر اﻳﺮان‪ ،‬ص ‪65‬‬
‫‪ -1048‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 8 ،‬ﺗﻴﺮ ‪ .60‬از ﺟﻤﻠﻪ روزﻧﺎﻣﻪ ﻛﺮﻳﺴﭽﻴﻦ ﺳﺎﻳﻨﺲ ﻣﺎﻧﻴﺘﻮر در اﻳﻦ ﺑـﺎره ﻧﻮﺷـﺖ‪":‬آﻳـﺎ ﺗﻮﻃﺌـﻪ اﻧﻔﺠـﺎر ‪ 28‬ژوﺋـﻦ را ﻳﻜـﻲ از‬
‫ﮔﺮوﻫﻬﺎي درون ﺣﺰب ﻛﻪ ﺧﻮاﻫﺎن ﺳﻠﻄﻪﻳﺎﺑﻲ ﺑﺮ ﻛﻠﻴﻪ ﺗﺸﻜﻴﻼت اﺳﺖ‪ ،‬ﻃﺮحرﻳﺰي ﻛﺮده اﺳﺖ؟ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺼﺎدﻳﻖ اﻳـﻦ ﺑـﺪﮔﻤﺎﻧﻴﻬﺎ آﻗـﺎي‬
‫رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‪،‬ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻲ رﺟﺎﻳﻲ و ﺑﻬﺰاد ﻧﺒﻮي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻟﺤﻈﺎﺗﻲ ﻗﺒﻞ از اﻧﻔﺠﺎر ﻣﺤﻞ دﻓﺘﺮ ﻣﺮﻛﺰي ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري را ﺗﺮك ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜـﻲ‬
‫دﻳﮕﺮ از ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻨﻬﺎ دﻗﺎﻳﻘﻲ ﭘﻴﺶ از اﻧﻔﺠﺎر‪ ،‬ﻧﺒﻮي ﺑﻪ اﻃﺮاﻓﻴﺎن ﺧﻮد در ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺣﺴـﺎس ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪،‬‬
‫ﺣﺎﻟﺶ ﺧﻮب ﻧﻴﺴﺖ‪.‬رﺟﺎﻳﻲ ورﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﺑﻪ او ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻗﺼﺪ دارد ﺑﺮود‪ ،‬آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ در ﻣﻌﻴـﺖ وي ﺧـﺎرج ﺧﻮاﻫﻨـﺪ ﺷـﺪ و اﻧﻔﺠـﺎر‬
‫ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از ﺧﺮوج آﻧﻬﺎ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ )".‬ﻛﺮﻳﺴﭽﻴﻦ ﺳﺎﻳﻨﺲ ﻣﺎﻧﻴﺘﻮر‪(1981/7/9 ،‬‬
‫‪" -1049‬ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ﻛﻼﻫﻲ داﻧﺸﺠﻮي ﺳﺎل اول رﺷﺘﻪ ﺑﺮق داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻢ و ﺻﻨﻌﺖ‪ ،‬ﺑﻤﺐ را ﻛﺎر ﮔﺬاﺷﺖ و ﺑﻌﻨﻮان ﺑﺴﺘﻨﻲ ﺧﺮﻳﺪن ازاﻧﻔﺠـﺎر‬
‫ﻓﺮار ﻛﺮد"‪).‬ﺧﺎﻃﺮات ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‪،‬ﻋﺒﻮر از ﺑﺤﺮان‪ ،‬ص‪( 181‬‬
‫‪ -1050‬ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﺧﻮد ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻛﺸﺘﻪﺷﺪﮔﺎن ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري ‪ 72‬ﺗﻦ ﻧﺒﻮدهاﻧﺪ‪).‬ﻋﺒﻮر از ﺑﺤﺮان‪ ،‬ص‪(205‬‬

‫‪١٩٣‬‬
 ‫‪ -1051‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص ‪153‬‬
‫‪ -1052‬ﻫﻤﺎن‪،‬ص‪153‬‬
‫‪ -1053‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص ‪149‬‬
‫‪ -1054‬ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﻳﻚ "ﺑﺴﻴﺠﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎن اﻳﺮاﻧﻲ" ‪ 24 ،‬ﺗﻴﺮ ‪1382‬‬
‫‪ -1055‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪،‬ص‪140- 141‬‬
‫‪" -1056‬اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺑﻲرﻗﻴﺐ و ﻛﻢ روﻧﻖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪) ".‬ﺧﺎﻃﺮات ‪ 21‬ﺗﻴﺮ ‪ ،60‬ﻋﺒﻮر از ﺑﺤﺮان ‪،‬ص‪(198‬‬
‫‪ -1057‬در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻣﻮرﺧﻪ ‪ 1360/5/2‬ﻛﻪ ﺑﺎ ‪ 4‬ﻛﺎﻧﺪﻳﺪا ﺑﺮﮔﺰار ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻲ رﺟﺎﻳﻲ ﺑﺎ ‪ 12770050‬راي از ‪ 14532869‬راي ﻣﺎﺧﻮذه) ﺑـﺎ‬
‫اﺣﺘﺴﺎب ‪ 465218‬راي ﺑﺎﻃﻠﻪ(‪ ،‬ﺑﺎ ‪ 87/87‬درﺻﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ‪ .‬ﻋﺒﺎس ﺷﻴﺒﺎﻧﻲ‪ ،‬اﻛﺒﺮ ﭘﺮورش و ﺣﺒﻴﺐاﷲ ﻋﺴﮕﺮاوﻻدي در ردهﻫﺎي ﺑﻌﺪي‬
‫ﺟﺎي ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -1058‬در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ‪ 1364/5/25‬ﻛﻪ ﺑﺎ ‪ 3‬ﻛﺎﻧﺪﻳﺪا ﺑﺮﮔﺰار ﺷﺪ‪ ،‬ﺳﻴﺪ ﻋﻠﻲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي ﺑﺎ ‪ 12068602‬راي از ﻣﺠﻤﻮع ‪ 14089468‬راي ﻣﺎﺧﻮذه)‬
‫ﺑﺎ اﺣﺘﺴﺎب ‪ 347814‬راي ﺑﺎﻃﻠﻪ( ﺑﺎ ‪ 85/66‬درﺻﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ‪ .‬ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﻮد ﻣﺼﻄﻔﻮي ﻛﺎﺷﺎﻧﻲ و ﺣﺒﻴﺐاﷲ ﻋﺴـﮕﺮ اوﻻدي در ردهﻫـﺎي‬
‫ﺑﻌﺪي ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -1059‬در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻣﻮرﺧﻪ ‪ 1360/7/10‬ﻛﻪ ﺑﺎ ﭼﻬﺎر ﻛﺎﻧﺪﻳﺪا ﺑﺮﮔﺰار ﺷﺪ‪ ،‬ﺳﻴﺪ ﻋﻠﻲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي ﺑـﺎ ‪ 15905987‬راي از ﻣﺠﻤـﻮع ‪16737320‬‬
‫راي ﻣﺎﺧﻮذه) ﺑﺎ اﺣﺘﺴﺎب ‪ 353436‬راي ﺑﺎﻃﻠﻪ(‪ ،‬ﺑﺎ ‪95/04‬درﺻﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ‪ .‬اﻛﺒﺮ ﭘﺮورش‪ ،‬ﺳﻴﺪ رﺿﺎ زوارهاي و ﺣﺴﻦ ﻏﻔـﻮري ﻓـﺮد در‬
‫ردهﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﺟﺎي ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -1060‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪،‬ص ‪138‬‬
‫‪ -1061‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص ‪ .150‬ﺳﺮﻫﻨﮓ ﻣﻌﺰي‪ ،‬ﺧﻠﺒﺎن ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎي ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺑﻮﺋﻴﻨﮓ ‪ ،747‬درﺑﺎره اﻳﻦ ﭘﺮواز ﻧﻘﻞ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ ":‬ﺑـﺮاي ﭘـﺮواز دو‬
‫راهﺣﻞ وﺟﻮد داﺷﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﻃﺮح اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪاز روي ﻛﺸﻮرﻫﺎي آﻓﺮﻳﻘﺎﻳﻲ ﺑﺮوﻳﻢ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ اﺑﺘﺪا ﺑﻪﺟﻨﻮب رﻓﺘﻪ و ﺑﻌﺪ از ﻃﺮف ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺑﻴـﺎﻳﻴﻢ‬
‫ﺑﺎﻻ‪ .‬ﻃﺮح دوﻣﻤﺎن اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪاز ﻣﺴﻴﺮ ﺗﺒﺮﻳﺰ ﺧﺎرج ﺷﻮﻳﻢ‪ .‬ﻃﺮح ﻛﺸﻮرﻫﺎي آﻓﺮﻳﻘﺎﻳﻲ ﺑﻌﺪ از ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺒﻮل ﻧﺸﺪ‪ .‬ﭼﻮن در راﻫﻬﺎي ﻫـﻮاﻳﻲ‬
‫اﻳﻦ ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﺣﺴﺎب و ﻛﺘﺎب درﺳﺘﻲ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻣﻀﺎﻓﺎً اﻳﻦ ﻛﻪ ﻫﻔﺘﺔ ﻗﺒﻞ از آن ﺳﺮوان ﺧﻴﺮﺧﻮاه ﻧﺎﻣﻲ ﻳﻚ ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎي‪ 707‬ﻧﻴﺮوي ﻫـﻮاﻳﻲ را از‬
‫ﻫﻤﺎن ﻣﺴﻴﺮ رﺑﻮده و ﺑﻪ ﻣﺼﺮ ﺑﺮدهﺑﻮد‪ .‬و ﺑﻪﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ رژﻳﻢ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آن ﻣﺴﻴﺮ ﺣﺴﺎس ﺷﺪه ﺑﻮد‪ . ...‬ﺷﻤﺎره ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ »‪ «311‬ﺑﻮد و ﺳـﺒﺪ‬
‫ﺑﻨﺰﻳﻦﮔﻴﺮي ﻫﻢ ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬اﺳﻢ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻫﻢ »ﻋﻠﻲ ﻣﺪدي« اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ...‬ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪم ﻛـﻪ آﻗـﺎي رﺟـﻮي و ﺑﻨـﻲﺻـﺪر را ﺗﻴﻤﻬـﺎي‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺘﻲﺷﺎن ﻃﻲ دو ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﮕﺎه آوردﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎ ﻳﻚ ﻛﺎﻣﺎروي زردرﻧﮓ آوردهﺷﺪ‪ .‬ﺑﭽﻪﻫﺎ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻋﺎدي‬
‫ﺑﺎﺷﺪ و ﺗﻮﺟﻪ ﻧﮕﻬﺒﺎن را ﺟﻠﺐ ﻧﻜﻨﺪ روزﻫﺎي ﻗﺒﻞ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر ﺑﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺎﺷﻴﻦ در ﭘﺎﻳﮕﺎه رﻓﺖ و آﻣﺪ ﻛﺮدهﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﻴﻤﻬﺎي ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ و آﺗﺶ‬
‫و ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﺧﻮﻧﺴﺮدي ﺗﻤﺎم ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺘﺸﺎن را اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ‪ .‬ﻗﺮار ﺑﻮد ﻛﻪاﮔﺮ ﺳﻮژهﻫﺎ ﻫﻨﮕﺎم ورود ﺑﻪ ﭘﺎﻳﮕـﺎه ﺷـﻨﺎﺧﺘﻪﺷـﺪﻧﺪ ﺗﻴﻤﻬـﺎي‬
‫اﺳﻜﻮرت درﮔﻴﺮ ﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺎ ﺳﺮ و ﺻﺪا ﺗﻮﺟﻪ ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﺎن را ﺑﻪ ﺟﺎي دﻳﮕﺮي ﺟﻠﺐ ﻛﻨﻨﺪ و ﺗﻴﻤﻬﺎي ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﺳﻮژهﻫﺎ را از ﻣﻌﺮﻛﻪ ﺧﺎرج ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺳﻮژهﻫﺎ درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪﺷﺪهﺑﻮد ﻣﻨﺰل ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺷﻬﻴﺪ اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﻓﺮﺧﻨﺪه ﺑﻮد‪ ...‬ﺗﻴﻢﻫﺎي ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ و آﺗـﺶ‬
‫و ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﺧﻮﻧﺴﺮدي ﺗﻤﺎم ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ اﻧﺘﻘﺎل ﺳﻮژهﻫﺎ را ﺑﻪﭘﺎﻳﮕﺎه ﻳﻜﻢ ﺷﻜﺎري اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ‪ .‬زﻣﺎن ورود ﺑـﻪﭘﺎﻳﮕـﺎه ﻣـﻮﻗﻌﻲ در ﻧﻈـﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪﺷﺪهﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﻮا ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺗﺎرﻳﻚ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﻧﮕﻬﺒﺎن ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪراﺣﺘﻲ آﻧﻬﺎ را ﺗﺸﺨﻴﺺ دﻫﺪ‪.‬ﺳﺎﻋﺖ ‪7‬و‪10‬دﻗﻴﻘﻪ ﻋﺼﺮ روز ﺷﺸـﻢ ﻣـﺮداد‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﺳﻮژهﻫﺎ ﺳﺎﻟﻢ و ﺑﺪون دردﺳﺮ وارد ﭘﺎﻳﮕﺎه ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ در ﺑﺎﻧﺪ ﺷﺮﻗﻲ ﻓﺮودﮔﺎه ﭘﺎرك ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ...‬ﻧﻔﻮذ ﺑﻪﺑﺎﻧـﺪ در رأس ﺳـﺎﻋﺖ‬
‫‪7‬و‪35‬دﻗﻴﻘﻪ ﺷﺮوعﺷﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺳﻮژهﻫﺎ در ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﺪﻧﺪ ﻣﻦ ﻧﻔﺲ راﺣﺘﻲ ﻛﺸﻴﺪم‪ .‬زﻳﺮا ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﻃﺮح ﻧﺤـﻮه‬
‫ﺳﻮار ﻛﺮدن آﻧﻬﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ از ﻛﺎر درﺳﺖ ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻪدرازا ﻛﺸﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ اﻧﺠﺎمﺷﺪ‪ .‬ﺳﺎﻋﺖ ﭘﺮواز ‪11‬و‪20‬دﻗﻴﻘﻪ ﺑﻮد‪ .‬اﻣـﺎ‬
‫از ﭘﺴﺖ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺑﻪ ﻣﺎ اﻃﻼﻋﻲ دادﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ زودﺗﺮ ﭘﺮواز ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬و اﻳﻦ از ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺎ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨـﻲ ﻧﻜـﺮدهﺑـﻮدﻳﻢ‪ .‬در‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺳﺎﻋﺖ ‪9‬و ‪ 20‬دﻗﻴﻘﻪ ﭼﺮاغﻫﺎي ﭘﺎرﻛﻴﻨﮓ ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ روﺷﻦ ﺷﺪ‪ .‬ﻛﺮوي ﻓﻨﻲ ﻫﻢ ﺑﺮق را ﺑﻪ ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ وﺻﻞ ﻛﺮد‪." ....‬‬
‫‪ -1062‬ﻋﺒﻮر ازﺑﺤﺮان‪ ،‬ﺧﺎﻃﺮات ‪ 12‬ﺧﺮداد ‪،60‬ص‪134‬‬
‫‪ -1063‬ﺑﻪ ﻳﻤﻦ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻛﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر روﺣﺎﻧﻴﺎن ﺣﺎﻛﻢ را ﺑﻪ آن ﻛﺸﺎﻧﺪ‪ ،‬ﭼﺮك ﻗﺪرتﻃﻠﺒﻲ ﺑﻴﺮون زد‪ .‬و ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﭼـﻮن"ﭼـﺮك‬
‫ﻗﺪرت ﺳﺘﺎﺋﻲ را از دﻳﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﺰداﺋﻴﻢ‪ ،‬اﻳﺮان را ﻣﺴﺘﻘﻞ و ﺧﻮد را آزاد و رﺷﺪ ﭘﺬﻳﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪ )".‬ﺗﺤﺸﻴﻪ دﻛﺘﺮ ﺑﻨﻲﺻـﺪر ﺑـﺮ ﻧﺴـﺨﻪ‬
‫دﺳﺘﻨﻮﻳﺲ ﻛﺘﺎب(‬
‫‪ -1064‬اﻳﻦ ﺷﻮرا در ‪ 30‬ﺗﻴﺮ ‪ 1360‬ﺗﺎﺳﻴﺲ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -1065‬ﺗﺤﺸﻴﻪ دﻛﺘﺮ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺮ ﻧﺴﺨﻪ دﺳﺘﻨﻮﻳﺲ ﻛﺘﺎب‬

‫‪١٩٤‬‬
 ‫‪ -1066‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص ‪154‬‬
‫‪ -1067‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص ‪154‬‬
‫‪ -1068‬ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﺧﻠﻖ در آﻳﻴﻨﻪ ﺗﺎرﻳﺦ‪ ،‬ﺻﻔﺤﺎت ‪139-164‬‬
‫‪ -1069‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص ‪155‬‬
‫‪ -1070‬دﺧﺘﺮ ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎ ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﻧﻮﺑﺮي‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي در زﻣﺎن رﻳﺎﺳﺖﺟﻤﻬﻮرياش‪ ،‬ازدواج ﻛﺮد‪ )".‬اوﻟﻴﻦ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬـﻮر‬
‫اﻳﺮان‪،‬ص ‪(74‬‬
‫‪ -1071‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص‪156 – 157‬‬
‫‪ -1072‬ﺗﺤﺸﻴﻪ دﻛﺘﺮ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺮ ﻧﺴﺨﻪ دﺳﺘﻨﻮﻳﺲ ﻛﺘﺎب‬
‫‪ -1073‬ﺗﺤﺸﻴﻪ دﻛﺘﺮ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺮ ﻧﺴﺨﻪ دﺳﺘﻨﻮﻳﺲ ﻛﺘﺎب‬
‫‪ -1074‬اﻳﻦ ﺳﻔﺮ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻛﺶ و ﻗﻮسﻫﺎي ﻓﺮاوان و ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ دوﻟﺖ ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﻮد‪ ،‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم در ‪ 17‬ﺧﺮداد ‪ 1365‬ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ و ﻣﺴﻌﻮد‬
‫رﺟﻮي‪ ،‬ﭘﺎرﻳﺲ را ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪ ﺧﺎك ﻋﺮاق ﺗﺮك ﮔﻔﺖ‪.‬‬
‫‪ -1075‬اﻃﻼﻋﻴﻪ ﺷﻮراي ﻣﺮﻛﺰي ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﺧﻠﻖ‪ 19،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪1363‬‬
‫‪ -1076‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ در ﺟﻤﻊ ﻣﺘﺤﺼﻨﻴﻦ‪ ،‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ در ﻫﺠﺮت‪،‬ﺷﻤﺎره ‪621‬‬
‫‪ -1077‬ﻛﻴﻬﺎن‪ 30 ،‬دي ‪58‬‬
‫‪ -1078‬در ﺗﻜﺎﭘﻮي آزادي‪،‬ﺣﺴﻦ ﻳﻮﺳﻔﻲ اﺷﻜﻮري‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻗﻠﻢ‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﭘﺎﻳﻴﺰ ‪ ،79‬ج‪ ،2‬ص ‪387‬‬
‫‪ -1079‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ 10 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫‪ -1080‬ﺑﺮاي دﻳﺪن ﺧﺎﻃﺮات اﻳﻦ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ‪ " :‬ﻣﺼﻠﻮب"‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻛﺘﺎﻳﻮن آذرﻟﻲ‪،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻓﺮوغ& "ﺧﺎﻃﺮات زﻧﺪان"‪ ،‬ﺷـﻬﺮﻧﻮش‬
‫ﭘﺎرﺳﻲ ﭘﻮر‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﺑﺎران"& در اﻳﻨﺠﺎ دﺧﺘﺮان ﻧﻤﻲ ﻣﻴﺮﻧﺪ"‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻬﺮزاد‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺧﺎوران& "ﻛﺘﺎب زﻧﺪان"‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻧﺎﺻـﺮ ﻣﻬـﺎﺟﺮ‪،‬‬
‫ﻧﺸﺮ ﻧﻘﻄﻪ& "ﭼﺸﻢ در ﭼﺸﻢ ﻫﻴﻮﻻ"‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻪ ﺣﺎج ﺣﺴﻦ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات اﻧﺠﻤﻦ ﻫﻤﺎ& "ﺷﺐ ﺑﺨﻴﺮ رﻓﻴﻖ"‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺣﻤﺪﻣﻮﺳـﻮي‪،‬‬
‫اﻧﺘﺸﺎرات ﺑﺎران& "ﺧﻮب ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬راﺳﺘﻜﻲ اﺳﺖ"‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﭘﺮواﻧﻪ ﻋﻠﻴﺰاده‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺧﺎوران& "ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺳـﺎده"‪ ،‬ﻧﻮﺷـﺘﻪ ﻣﻨﻴـﺮه‬
‫ﺑﺮادران‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺗﺸﻜﻞ ﻣﺴﺘﻘﻞ دﻣﻮﻛﺮاﺗﻴﻚ زﻧﺎن اﻳﺮاﻧﻲ در ﻫﺎﻧﻮﻓﺮ& "ﻳﺎدﻫﺎي زﻧﺪان" ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻓﺮﻳﺒـﺎ ﺛﺎﺑـﺖ‪ ،‬اﻧﺘﺸـﺎرات ﺧـﺎوران&‬
‫"ﻛﺎﺑﻮس ﺑﻠﻨﺪﺗﻴﺰدﻧﺪان"‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻬﺮوزﺷﻴﺪا‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺑﺎران& "ﻳﺎدﻫﺎي زﻧﺪان"‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ف‪.‬آزاد)ﻓﺮﻳﺒﺎ ﺛﺎﺑﺖ(‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات اﻧﺠﻤﻦ دﻓـﺎع‬
‫اززﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﻋﻘﻴﺪﺗﻲ در اﻳﺮان& "ﻧﻪ زﻳﺴﺘﻦ‪ ،‬ﻧﻪ ﻣﺮگ"‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﻪ اﻳﺮج ﻣﺼﺪاﻗﻲ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات آﻟﻔﺎﺑـﺖ ﻣﺎﻛﺰﻳﻤـﺎ‪ ،‬در ﭼﻬـﺎر ﺟﻠـﺪ‪:‬‬
‫ﻏﺮوب ﺳﭙﻴﺪه‪ ،‬اﻧﺪوه ﻗﻘﻨﻮسﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻤﺸﻚﻫﺎي ﻧﺎآرام‪ ،‬ﺗﺎ ﻃﻠﻮع اﻧﮕﻮر‪" &".‬ﻳﺎدﻧﮕﺎرهﻫـﺎي زﻧـﺪان"‪ ،‬ﻧﻮﺷـﺘﻪ ﺳـﻮداﺑﻪ اردوان& "اوﻳـﻦ‪،‬‬
‫ﮔﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﭘﻨﺞ ﺳﺎل و اﻧﺪي"‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﺟﻌﻔﺮي‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺑﺮزاوﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﮔﻔﺘﻪ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺷﺪه‪،‬ﮔﻮﺷﻪاي از اﻳﻦ ﺷﻜﻨﺠﻪﻫﺎ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ :‬زدن ﻛﺎﺑﻞ در ﻗﻄﺮﻫـﺎي ﮔﻮﻧـﺎﮔﻮن در ﻣﺮاﺣـﻞ ﻣﺨﺘﻠـﻒ‬
‫ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺑﻪ ﻛﻒ ﭘﺎﻫﺎ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻛﻬﻨﻪاي ﻛﺜﻴﻒ ﻳﺎ ﺟﻮراب در دﻫﺎن زﻧﺪاﻧﻲ ﻓﺮو ﻛﺮدهاﻧﺪ‪،‬ﻛﺸﻴﺪن ﺟﺴﻢ ﺳﺨﺖ‪ ،‬ﻧﻮك ﺗﻴﺰ ﻳﺎ ﺑﺮس ﺳـﻴﻤﻲ‬
‫ﺑﻪ ﭘﺎﻫﺎي ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺷﺪه و ﺑﻲﺣﺲ ﺷﺪه‪ ،‬اﺟﺒﺎر زﻧﺪاﻧﻲ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﻳﻴﻦ ﭘﺮﻳﺪن روي ﭘﺎﻫﺎي ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺷﺪه‪ ،‬ﺳﻮزاﻧﺪن ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺑـﺪن ﺑـﺎ‬
‫ﺳﻴﮕﺎر‪ ،‬ﻓﻨﺪك‪ ،‬ﻧﻔﺖ و ﮔﺎزوﻳﻴﻞ وﺳﻮزاﻧﺪن ﻋﻮرت ﺑﺎ ﭼﻮب ﮔﺎزوﻳﻴﻠﻲ‪ ،‬روﺷﻦ ﻛﺮدن ﺷﻤﻊ زﻳﺮ ﺑﻴﻀﻪﻫﺎ ﻛﻪ از آن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺮاﺳﻢ ﺟﺸﻦ‬
‫ﺗﻮﻟﺪ ﻳﺎد ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺴﺘﻦ آﻓﺘﺎﺑﻪ ﺑﻪ ﺑﻴﻀﻪﻫﺎ و رﻳﺨﺘﻦ ﻗﻄﺮه ﻗﻄﺮه آب در آن ﺗﺎ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺷﺪه و زﻧﺪاﻧﻲ از ﺷﺪت درد ﺑﻴﻬـﻮش ﺷـﻮد‪ .‬ﺗـﻮپ‬
‫ﻓﻮﺗﺒﺎل؛ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ ﺑﺎزﺟﻮ زﻧﺪاﻧﻲ را در ﻣﻴﺎن ﺧﻮد ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺗﻮپ ﻓﻮﺗﺒﺎل ﺑﺎ ﺿﺮﺑﺎت ﻣﺸﺖ و ﻟﮕﺪ ﺑﻪ ﻳﻚدﻳﮕﺮ ﭘـﺎس ﻣـﻲدﻫﻨـﺪ؛ اﺳـﺘﻔﺎده از‬
‫دﺳﺘﮕﺎه آﭘﻮﻟﻮ ﻛﻪ ﻋﺒﺎرت ﺑﻮد از ﻛﻼهﺧﻮدي ﻛﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ ﻓﺮﻳﺎدﻫﺎي زﻧﺪاﻧﻲ در زﻳﺮ ﺷﻜﻨﺠﻪ در ﮔﻮش او ﭘﻴﭽﻴـﺪه ﺷـﻮد؛‬
‫ﺑﺴﺘﻦ ﻓﺮد و ﭼﻜﺎﻧﺪن ﻗﻄﺮهﻫﺎي آب روي ﺳﺮ و ﻣﺘﻌﺎﻗﺒﺎ اﻳﺠﺎد ﺷﻜﻨﺠﻪ روﺣﻲ؛ﻛﺸﻴﺪن دﻧﺪان ﺑﺪون اﺳﺘﻔﺎده از داروي ﺑﻲﺣﺴﻲ؛ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ‬
‫دادن ﺑﻪ ﻃﻔﻞ ﺷﻴﺮﺧﻮار ﺑﺮاي ﻓﺸﺎر آوردن روي ﻣﺎدر‪،‬ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ ﺑﺪون ﺑﻲ ﻫﻮﺷﻲ و ﻳﺎ ﺑﻲ ﺣﺴﻲ ﻣﻮﺿﻌﻲ‪ ،‬اﺟﺒﺎر زﻧﺪاﻧﻲ ﺑـﻪ در آوردن‬
‫ﺻﺪاي ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﺮﻋﺮ ﻛﺮدن‪ ،‬ﭘﺎرس ﻛﺮدن‪ ،‬ﻗﺎرﻗﺎر ﻛﺮدن و ﻳﺎ ﺻﺪاﻫﺎي ﻧﺎﻣﻔﻬﻮم؛ زدن دﺳﺘﺒﻨﺪ ﻗﭙﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻦ ﺳﺮ زﻧـﺪاﻧﻲ در‬
‫زﻳﺮ آب‪ ،‬اﺟﺮاي ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ ﻣﺮاﺳﻢ دار زدن زﻧﺪاﻧﻲ؛ ﻃﻨﺎب ﺑﻪ دور ﮔﺮدن زﻧﺪاﻧﻲ اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺷـﺪه و ﺑـﻪ آﻫﺴـﺘﮕﻲ و ﺑـﺎ اﺣﺘﻴـﺎط وي را ﺑـﺎﻻ‬
‫ﻣﻲﻛﺸﻨﺪ‪ .‬ﭘﺎﻫﺎ از روي زﻣﻴﻦ ﺟﺪا ﺷﺪه و ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻔﮕﻲ ﺑﻪ زﻧﺪاﻧﻲ دﺳﺖ ﻣﻲدﻫﺪ؛ ﺑﻪ رﮔﺒﺎر ﺑﺴﺘﻦ زﻧﺪاﻧﻲ روي ﺑﺮاﻧﻜﺎرد و ﭘﺘﻮ) ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ‬
‫زﻧﺪاﻧﻲ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺷﺪت ﺟﺮاﺣﺎت وارد زﻧﺪاﻧﻲ ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻳﺴﺘﺎدن ﺑﺮاي ﺗﻴﺮﺑﺎران ﻧﺒﺎﺷﺪ(‪ ،‬ﺷﻠﻴﻚ در رﺣﻢ و ﺑﻴﻀﻪي زﻧـﺪاﻧﻲ‪،‬ﻛﺮدن زﻧـﺪاﻧﻴﺎن‬
‫درون ﺗﺎﻧﻜﺮ ﻛﻮﭼﻚ ‪ 2‬ﻣﺘﺮي و رﻳﺨﺘﻦ آبﺟﻮش روي ﺗﺎﻧﻜﺮ ﻃﻮري ﻛﻪ ﺗﺎ دو ﻫﻔﺘﻪ اﻣﻜﺎن ﺣﺮﻛﺖ از زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺳﻠﺐ ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬زدن ﭼﺸﻢﺑﻨﺪ‬

‫‪١٩٥‬‬
‫ﺑﻪ زﻧﺪاﻧﻲ ﺑﺮاي ‪ 7‬ﻣﺎه‪ ،‬ﺳﺮﭘﺎ ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻦ زﻧﺪاﻧﻲ ﺑﺎ ﭼﺸﻢﺑﻨﺪ ﺑﺮاي ‪ 10‬اﻟﻲ ‪ 15‬روز‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﺒﻪي ﭘﻮل ﺗﻴﺮ از ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ ﺑﺮاي دادن ﻧﺸﺎﻧﻲ ﻗﺒـﺮ‬
‫ﻓﺮزﻧﺪان اﻋﺪام ﺷﺪهﺷﺎن و‪...‬‬
‫‪ -1081‬ﻧﺎﻣﻪ ﻣﻨﺘﻈﺮي ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ‪،‬ﻣﻮرﺧﻪ ‪ ،65/7/17‬ﺧﺎﻃﺮات آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪،‬ج‪ ،2‬ص‪1169-1155‬‬
‫‪ -1082‬ﺧﺎﻃﺮات آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪ ،‬ج‪،1‬ص‪650‬‬
‫‪ -1083‬اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻳﺰدي ﻧﻴﺰ در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ":‬اﺳﺮاﺋﻴﻠﻴﻬﺎ اﺳﻠﺤﻪ ﻣﻲ ﻓﺮوﺧﺘﻨﺪ ﺑﻪ اﻳﺮان‪ .‬ﮔﺰارش ﺗﺎورﻣﻦ را ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ ‪ .‬ﻫﺮﭼـﻲ ﻣﻮﺷـﻚ‬
‫ﻫﺎي ﻗﺪﻳﻤﻲ و ازدوره ﺧﺎرج ﺑﻮد ودراﻧﺒﺎرﻫﺎ داﺷﺘﻨﺪ ﺑﻪ اﻳﺮان ﻓﺮوﺧﺘﻨـﺪ ﺧﻮدﺷـﺎن ‪ 11500‬رﻗـﻢ ﻣﻮﺷـﻚ آﻧﻬـﺎ را ‪ 2000‬دﻻري ﺧﺮﻳﺪﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻮﺷﻜﻬﺎي ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎرا ﻣﻲﺧﺮﻳﺪﻧﺪ‪ .‬ارﺗﺶ آﻣﺮﻳﻜﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ اﻳﻦ ﻣﻮﺷﻜﻬﺎ را ﺑﺮاي ﭼﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ و ﻓﻬﻤﻴﺪﻧﺪ ﻛـﻪ آﻧﻬـﺎ را ﺑـﻪ اﻳـﺮان‬
‫ﻣﻲﻓﺮوﺷﻨﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺧﻮدﻣﺎن آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ اﻳﺮان ﻣﻲ دﻫﻴﻢ وﻳﻚ راﺑﻂ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ اﻳﺠﺎد ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻗﺮﺑﺎﻧﻲﻓﺮﻣﻄﻠﺐ را ﻟﻮ داد‪)".‬ﮔﻔـﺖ وﮔـﻮي‬
‫ﻋﺮﻓﺎن ﻗﺎﻧﻌﻲ ﻓﺮد ﺑﺎ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻳﺰدي‪ 23 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪(.1382‬‬
‫‪ -1084‬ﻧﺎﻣﻪ آﻳﺖ اﷲ ﻣﺮﺗﻀﻲ ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ 15 ،‬ﻣﺮداد ‪1362‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ‪ 25‬ﺷﻮال ‪ 1403‬ﻗﻤﺮي‪ .‬آﻳﺖاﷲ ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه از روﺣﺎﻧﻴﻮن‬
‫ﺧﻮشﻓﻜﺮ و ﺑﺮادر ﻧﺎﺗﻨﻲ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ‪ 101‬ﺳﺎل زﻧﺪﮔﻲ ﻛﺮد‪ .‬او در ﻧﺎﻣﻪ ﻣﻮرﺧﻪ ‪1375/6/22‬ﺧﻄـﺎب ﺑـﻪ ﻧﻬﻀـﺖ آزادي اﻳـﺮان از‬
‫آﻳﺖاﷲ ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان " رﻛﻦ رﻛﻴﻦ اﻧﻘﻼب و ﻣﺠﺎﻫﺪ ﺑﺰرگ و ﺑﺰرﮔﻮار" ﻳﺎد ﻛﺮد و ﻧﻮﺷﺖ‪ ":‬ﻳﺎد و ﺧـﺎﻃﺮه ﻣﺠﺎﻫـﺪات و ﺧـﺪﻣﺎت‬
‫ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﺎﺷﺪﻧﻲ ﻣﺮﺣﻮم ﺟﻨﺎب آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﻣﻬﺪي ﺑﺎزرﮔﺎن را ﻧﻴﺰ ارج ﻣﻲﮔﺬارم ﻛﻪ اﺟﺮ اﻳﺸﺎن در ﻧـﺰد ﺧﺪاوﻧـﺪ ﺳـﺒﺤﺎن ﻣﺤﻔـﻮظ و‬
‫ﻣﻠﺤﻮظ اﺳﺖ‪ )".‬اﺳﻨﺎد ﻧﻬﻀﺖ آزادي اﻳﺮان در ﺳﺎل ‪ ،1375‬ج‪ " ،27‬آﺧﺮﻳﻦ ﻣﻜﺘﻮب ﻣﺮﺣﻮم آﻳﺖاﷲ ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه" ‪(1375/8/29،‬‬
‫‪ -1085‬ﺧﺎﻃﺮات آﻳﺖ اﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪620‬‬
‫‪ -1086‬ﺑﺮرﺳﻲ اﻧﻘﻼب اﻳﺮان‪،‬ﻋﻤﺎداﻟﺪﻳﻦ ﺑﺎﻗﻲ‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﺳﺮاﻳﻲ‪ ،‬ﭼﺎپ ﺳﻮم‪،1383،‬ص‪ .430‬ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﻴﻞ آﻣﺎري ر‪.‬ك ﺑﻪ ﺻﺺ ‪433-428‬‬
‫‪ -1087‬ﻣﺘﻦ ﻧﺎﻣﻪ در ﺧﺎﻃﺮات آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪624‬‬
‫‪ -1088‬ﻣﺘﻦ ﻧﺎﻣﻪ در ﺧﺎﻃﺮات آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪625‬‬
‫‪ -1089‬ﺧﺎﻃﺮات آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪ .625‬ﺑﺮاي ﻛﻠﻴﺸﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺧـﺎﻃﺮات آﻳـﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈـﺮي‪ ،‬ج‪،1‬ص‪-626‬‬
‫‪627‬‬
‫‪ -1090‬ﺧﺎﻃﺮات آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪،‬ج‪، 1‬ﺻﺺ‪ 628‬و‪635‬‬
‫‪ -1091‬ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎ ﻣﻬﻨﺪس ﻟﻄﻒ اﻟﻪ ﻣﻴﺜﻤﻲ‪ ،‬اﻳﺮان ﻓﺮدا‪ ،‬ﺷﻤﺎره‪،43‬ﺧﺮداد‪1377‬‬
‫‪ -1092‬راﺟﻊ ﺑﻪ ﺟﻬﺖﮔﻴﺮي ﻛﻠﻲ آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪،‬اﻗﺪاﻣﺎﺗﻲ ﻛﻪ او درﺑﺎره زﻧﺪاﻧﻴﺎن اﻧﺠﺎم داد‪ ،‬ﻧﺎﻣﻪﻫﺎي او ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ در اﻳـﻦ ﻣـﻮرد‬
‫رﺟﻮع ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮات آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪،‬ج‪ ،1‬ﺻﺺ‪ .645-622‬در ﻃﺮﻳﻘﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻨﺘﻈﺮي ﺑﺎ ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺪ اﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨـﻲ ﮔﻔﺘـﻪ ﺑـﻮد‪:‬‬
‫"آﻗﺎي ﻣﻨﺘﻈﺮي ﺑﺎﻳﺪ از آﻗﺎي ﻓﻼﻧﻲ ﻳﺎد ﺑﮕﻴﺮد ﻛﻪ از ﻗﻢ ﻣﻲآﻳﺪ و دﺳﺖ اﻣﺎم را ﻣﻲﺑﻮﺳﺪ و ﻋﻘﺐ ﻋﻘﺐ ﺑﺮﻣﻲ ﮔﺮدد‪ ،‬وﻟﻲ آﻗـﺎي ﻣﻨﺘﻈـﺮي‬
‫ﻣﻲآﻳﺪ ﺑﺎ اﻣﺎم ﻳﻚ و دو ﻣﻲﻛﻨﺪ‪)".‬ﺧﺎﻃﺮات آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪(667‬‬
‫‪"-1093‬ﻣﺮﺣﻮم اﻣﺎم ﻫﻢ ﻳﻚ اﻧﺴﺎن ﺟﺎﻳﺰ اﻟﺨﻄﺎ ﺑﻮدﻧﺪ و اﻳﻦ اواﺧﺮ ﺑﺎ آن ﻛﻬﻮﻟﺖ ﺳﻦ و ﺑﻴﻤﺎرﻳﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ از ﻣـﺮدم ﻣﻨـﺰوي‬
‫ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﻌﻀﻴﻬﺎ ﻫﻢ ﻫﺮ ﻃﻮر ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﮔﺰارش ﻣﻲدادﻧﺪ‪ .‬اﺳﺎﺳﺎ اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ اداره ﻛﺸﻮر ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﻗـﺪرت در ﻳـﻚ‬
‫ﻧﻔﺮ ﺧﻼﺻﻪ ﺷﻮد)ﻫﺮ ﭼﻨﺪ آن ﻓﺮد ﺑﺎ ﺗﻘﻮاﺗﺮﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﺎﺷﺪ(روش ﺻﺤﻴﺤﻲ ﻧﻴﺴﺖ و ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﺷـﺘﺒﺎﻫﺎت ﺑـﺰرگ ﻣـﻲﺷـﻮد‪) ".‬ﺧـﺎﻃﺮات‬
‫آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪ ،‬ج‪،1‬ص‪(646‬‬
‫‪ -1094‬ﻣــﺘﻦ ﻛﺎﻣــﻞ ﻧﺎﻣــﻪ را ﺑﺨﻮاﻧﻴــﺪ در ﺻــﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر‪،‬ﭼــﺎپ اول ﭘــﺎﻳﻴﺰ ‪،78‬ج‪،21‬ص ‪ .332-330‬ﻫﻤﭽﻨــﻴﻦ در در ﺧــﺎﻃﺮات آﻳــﺖاﷲ‬
‫ﻣﻨﺘﻈﺮي‪،‬ج‪،1‬ﺻﺺ‪674-673‬‬
‫‪ -1095‬ﺧﺎﻃﺮات آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ﺻﺺ‪678-677‬‬
‫‪ -1096‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص‪140‬‬
‫‪ -1097‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺎ ﺳﻌﻴﺪ ﺑﻬﺒﻬﺎﻧﻲ‪ 27 ،‬ﻣﺮداد ‪81‬‬
‫‪ -1098‬درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ص ‪113‬‬
‫‪ -1099‬ﻧﺎﻣﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﺮﻋﺎﻣﻞ ﺻﺪا و ﺳﻴﻤﺎ ﻣﻮرﺧﻪ ‪ ،67/11/9‬ﺻـﺤﻴﻔﻪ ﻧـﻮر‪ ،‬ج‪ ،21‬ص‪ .76‬اﻳـﻦ ﺣﻜـﻢ ﺑﺎﻋـﺚ زﻧـﺪاﻧﻲ و ﺗﻌﺰﻳـﺮ‬
‫دﺳﺖاﻧﺪرﻛﺎران آن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺷﺪ اﻣﺎ ﺣﻜﻢ اﻋﺪام درﺑﺎره آن زن اﺟﺮا ﻧﮕﺸﺖ‪.‬‬
‫‪ -1100‬ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﺗﻬﺮان از ﭘﺎﻳﮕﺎه ﻳﻜﻢ ﺷﻜﺎري ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭘـﺎرﻳﺲ ﭘـﺮواز ﻛـﺮد و در ﻧﺰدﻳﻜـﻲ ﭘـﺎرﻳﺲ در ﻓﺮودﮔـﺎﻫﻲ ﻧﻈـﺎﻣﻲ ﺑـﺎ ﻧـﺎم‬
‫"اورو")‪ (Evro‬ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﻧﺸﺴﺖ‪.‬‬

‫‪١٩٦‬‬
‫‪ -1101‬ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﻳﻜﻲ از ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎﻳﺶ ذﻛﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻗﺒﻞ از اﻧﻘﻼب ‪ 17‬ﺳﺎل در ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮر ﺑﻮده اﺳـﺖ‪) .‬ﺧـﺎﻧﻮاده در اﺳـﻼم‪،‬‬
‫اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ص‪ ( 17‬ﺑﺎ اﺣﺘﺴﺎب ‪ 25‬ﺳﺎل ﺑﻌﺪ از اﻧﻘﻼب ﻛﻪ در ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮد‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر اﻳﻨـﻚ ‪ 42‬ﺳـﺎل اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫دوران ﺗﺒﻌﻴﺪ اﺟﺒﺎري را ﻣﻲﮔﺬراﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﺟﺎﻳﻲ دﻳﮕﺮ روز ﺧﺮج از ﻛﺸﻮر ﺧﻮد را ‪ 1‬آذر‪ 42‬ﻋﻨﻮان ﻣﻲﻛﻨﺪ) درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ﮔﻔﺘﮕﻮ‬
‫ﺑﺎ ﺣﻤﻴﺪ اﺣﻤﺪي( اﮔﺮ ﺑﻪ اﻳﻦ رواﻳﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻛﻨﻴﻢ ‪ 15‬ﺳﺎل ﭘﻴﺶ از اﻧﻘﻼب و ‪ 25‬ﺳﺎل ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب ﻣﺠﻤﻮﻋﺎ ‪ 40‬ﺳﺎل ﺗﺒﻌﻴﺪ را ﺑـﺮاي او‬
‫رﻗﻢ ﻣﻲزﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -1102‬آﻟﻦ ﺷﻮاﻟﺮﻳﺎس ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻛﺘﺎب "زﻧﺪه ﺳﻮزاﻧﺪه ﺷﺪه؛ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﺎرﻛﺲ و ﻣﺤﻤﺪ"درﺑﺎره ﻣﻼﻗﺎﺗﺶ ﺑﺎ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬
‫" ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺰرﮔﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﺒﻚ ﻟﻮﻳﻲ ﭼﻬﺎردﻫﻢ‪ ،‬ﺑﺎ ﺑﺎم ﻧﻮك ﺗﻴﺰش و ﺣﺼﺎرﻫﺎي ﺣﺎﻳﻞ ﭘﻨﺠﺮه اش در ﺗﺎرﻳﻜﻲ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﻲ ﺧﻮرد‪،‬در ﻫﺎﻟـﻪ اي‬
‫از اﺳﺮار ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﻮد‪ .‬از ﻳﻚ دروازه آﻫﻨﻲ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻋﺒﻮر ﻛﺮدم‪ ،‬ﺷﺒﻴﻪ آن دروازه ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻓﻴﻠﻢﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ و ﺑـﺎ ﺻـﺪاي ﻗـﺮچ‬
‫ﻗﺮچ‪ ،‬اﻧﺴﺎن ﻫﺎي ﺣﺴﺎس را دﭼﺎر وﺣﺸﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪...‬وارد ﺗﺎﻻر ﺑﺰرگ ﻳﻚ ﺻﺪ ﻣﺘﺮي ﺷﺪم‪ ،‬ﺗﺎﻻر ﺧﺎﻟﻲ ﺑﻮد‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ دو ﻛﺎﻧﺎﭘﻪ در ﻳﻚ اﻧﺘﻬﺎ و‬
‫دو ﺻﻨﺪﻟﻲ ﻛﻪ در اﻧﺘﻬﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﺑﻲ روﺣﻲ ﺑﻪ ﺑﺨﺎري ﻫﻴﺰﻣﻲ ﭼﺴﺒﻴﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ‪ ،‬دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﺪ‪...‬ﺳﻘﻒ آن ﻗﺪر ﺑﻠﻨﺪ ﺑـﻮد ﻛـﻪ ﻫـﻮاي‬
‫اﺗﺎق را ﺳﺮد و ﻣﺮﻃﻮب ﻛﺮده ﺑﻮد‪."...‬‬
‫‪"BRÛLÉ VIF" ,Au nom de Marx et de Mahomet,Enquête sur les Moujahidine du Peuple d'Iran‬‬
‫‪(MEK),p68-69‬‬
‫‪ -1103‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺷﻤﺎره اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ در ﻫﺠﺮت در ‪ 5‬آﺑﺎن ‪ 1360‬ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ‪ .‬آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻧﻴﺰ اﻳـﻦ روزﻧﺎﻣـﻪ را ﻣـﻲﺧﻮاﻧـﺪه اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺠﺖاﻻﺳﻼم ﺧﺴﺮوﺷﺎﻫﻲ ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪":‬ﺧﻮب اﺳﺖ ﻳﺎد ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺷﺨﺼﺎً روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳـﻼﻣﻲ در ﻫﺠـﺮت را ﻛـﻪ ﺑﻨـﻲﺻـﺪر در‬
‫ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲﻛﺮد ﺑﺮاي ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﺎدم"‪ ).‬ﮔﻔﺖ و ﮔﻮ ﺑﺎ ﺣﺠﺖاﻻﺳﻼم ﺧﺴﺮوﺷﺎﻫﻲ‪ ،‬ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت ﺗـﺎرﻳﺨﻲ‪ ،‬ﺟﻠـﺪ‬
‫ﻫﻔﺘﻢ‪ ،‬وﻳﮋهﻧﺎﻣﻪ ‪ 15‬ﺧﺮداد (‬
‫‪ -1104‬ﻋﻤﺪه ﻣﻨﺎﺑﻊ درﺑﺎره زﻧﺪﮔﻲ ﺷﺨﺼﻲ او ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ در ﻫﺠﺮت ﺷﻤﺎره‪ ، 618‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﻋﺮﻓﺎن ﻗـﺎﻧﻌﻲ ﻓـﺮد ﺗﺤـﺖ‬
‫ﻋﻨﻮان ﺿﺮورت ﺷﻨﺎﺧﺖ رﻫﺒﺮي دراﻧﺪﻳﺸﻪ ﺟﻮان اﻣﺮوز اﻳﺮان‪ 10،‬آﺑﺎن ‪،82‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ﮔﻔﺘﮕﻮي ﺳﺎﻳﺖ رﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬اﻧﻘﻼب اﺳـﻼﻣﻲ در‬
‫ﻫﺠﺮت‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ ،648‬ﺗﺤﺸﻴﻪ و ﺗﻮﺿﻴﺢﻫﺎي ﺣﻤﻴﺪ اﺣﻤﺪي در ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻛﺘﺎب درس ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﻳﻚ "ﺑﺴﻴﺠﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎن اﻳﺮاﻧﻲ‪،‬‬
‫‪ 24‬ﺗﻴﺮ ‪.1382‬‬
‫‪ -1105‬و ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﻫﻀﻢ ﻛﺮد ﻛﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ روزﮔﺎري ﭼﻨﻴﻦ ﻓﺠﺎﻳﻌﻲ را ﺑﺮ ﻣﻠﺖ ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬اﻛﻨﻮن آزادﻳﺨﻮاه ﺷﻮﻧﺪ؟‬
‫‪ -1106‬ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻠﻜﻲ در ﻧﺎﻣﻪاش ﺑﻪ آﻗﺎي اﺣﻤﺪيﻧﮋاد ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪":‬در اواﻳﻞ اﻧﻘﻼب ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران و ﻧﻈﺎﻣﻲﻫﺎ ﺑـﻪ ﭼﻨـﺪ روﺳـﺘﺎ از ﺟﻤﻠـﻪ‬
‫»ﻗﺎرﻧﺎ« و »اﻳﻨﺪرﻗﺎش« ﺣﻤﻠﻪ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺗﻌﺪاد ﻛﺜﻴﺮي زن و ﺑﭽﺔ ﻣﺮدم را ﻛﺸﺘﻨﺪ و ﺣﺘﻲ ﺑﻪ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﻫﻢ رﺣـﻢ ﻧﻜﺮدﻧـﺪ ﺑـﺎ ﺑﻬﺎﻧـﺔ اﻳﻨﻜـﻪ‬
‫ﺗﻌﺪادي از ﺿﺪاﻧﻘﻼب در اﻳﻦ روﺳﺘﺎﻫﺎ ﻧﻔﻮذ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ ﻛﻪ ﺧﻮد را ﻣﺴﻠﻤﺎن و ﭘﻴﺮو ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻣﺤﺒﺖ و دوﺳﺘﻲ و اﺋﻤـﻪ‬
‫ﻣﻲداﻧﺪ ﺑﺎ ﻛﺪام ﻣﻨﻄﻖ دﻳﻨﻲ‪ ،‬اﺧﻼﻗﻲ و ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻋﻤﻞ زﺷﺖ و ﻧﻨﮕﻴﻦ دﺳﺖ زد؟ ﺟﺎﻟﺐ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ آﻗﺎي ﺟﻼﻳـﻲﭘـﻮر ﻛـﻪ آن روز‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪار ﻣﻬﺎﺑﺎد ﺑﻮد و اﻣﺮوز از ﺳﺮدﻣﺪاران »اﺻﻼﺣﺎت« اﺳﺖ و ﺑﺎ ﻫﻤﻔﻜﺮاﻧﺶ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ »ﺟﺒﻬﺔ دﻣﻮﻛﺮاﺳـﻲﺧـﻮاﻫﻲ و ﺣﻘـﻮق ﺑﺸـﺮ«‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪ در ﺟﻮاب ﻳﻜﻲ از داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺧﻮاﺟﻪ ﻧﺼﻴﺮ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺳﺌﻮال ﻛﺮده ﺑﻮد ﺑﺎ ﻋﺼﺒﺎﻧﻴﺖ ﮔﻔﺘﻪ ﺑـﻮد »ﺑـﺎز ﭼـﺮا ﻣﻮﺿـﻮع‬
‫ﻛﺮدﺳﺘﺎن را ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪﻳﺪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع دﻳﮕﺮ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﻛﻪ در ﻗﺪرت ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺎر را اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ« در اﻳﻨﺠﺎ داﻧﺸـﺠﻮي‬
‫دﻳﮕﺮي ﺳﺌﻮال ﻛﺮده ﺑﻮد »ﭘﺲ ﭼﺮا ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻗﺘﻠﻬﺎي زﻧﺠﻴﺮهاي اﻋﺘﺮاض ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ؟")ﻧﺎﻣﻪ ﺳﺮﮔﺸﺎده ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻠﻜﻲ ﺑﻪ ﻣﺤﻤﻮد اﺣﻤﺪي ﻧـﮋاد‪،‬‬
‫‪ 28‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪(1385‬‬
‫‪..." -1107‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ در اوﻳﻦ ﺑﻮدﻳﻢ‪ ،‬ﻏﺎﻟﺒﺎً ﺑﭽﻪﻫﺎي ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ اﻧﻘﻼب‪ ،‬ﺑﺎزﺟﻮﺋﻲﻫﺎي ﻣﻮﺛﻖ و ﻣـﻮرد اﻋﺘﻤـﺎد داﺷـﺘﻨﺪ‪...‬ﻣﺤﺴـﻦ ]آرﻣـﻴﻦ[‬
‫ﻣﺠﺎﻫﺪ اﻧﻘﻼب ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮادرش )ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻣﺤﻤﻮد( ﺑﺎ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﺧﻠﻖ ﺑﻮد‪ ...‬ﺣﺎﻻ ﻣﻨﻈﻮرم اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ آرﻣﻴﻦ ﺷﺨﺼـﺎً ﺑـﺮادرش را ﺗﻌﺰﻳـﺮ‬
‫ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺪﺳﺖ ﺑﻴﺎورد‪)".‬ﺷﻨﻮد اﺷﺒﺎح‪ ،‬رﺿﺎ ﮔﻠﭙﻮر‪ ،‬ﺻﻔﺤﻪ‪(729‬‬
‫‪ -1108‬اﺑﻮاﻟﻘﺎﺳﻢ ﻣﺼﺒﺎﺣﻲ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﭘﻴﭽﻴﺪهاي دارد‪ .‬او ﻛﻪ ﺟـﺰو ﻣﻘﺎﻣـﺎت ردهﺑـﺎﻻي دوﻟﺘـﻲ اﻳـﺮان ﺑـﻮد در ﺳـﻔﺮ ﺳـﺎل ‪1993‬‬
‫رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﮔﺮﺟﺴﺘﺎن او را ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﻛﺮد‪ .‬دادﺳﺘﺎﻧﻲ آﻟﻤﺎن در دادﮔﺎه ﻣﻴﻜﻮﻧﻮس از رادﻳﻮ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﮔﺮﺟﺴﺘﺎن درﺧﻮاﺳﺖ ﻓـﻴﻠﻢﻫـﺎي‬
‫ﺧﺒﺮي آن زﻣﺎن را ﻛﺮد‪ .‬دوﻟﺖ ﮔﺮﺟﺴﺘﺎن ﻛﻠﻴﻪ وﻳﺪﺋﻮﻫﺎ و ﻋﻜﺲﻫﺎي اﻳﻦ ﺳﻔﺮ را در دﺳﺘﺮس دادﺳﺘﺎﻧﻲ ﻗﺮار داد و در ﺷـﻤﺎري از آنﻫـﺎ‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ او ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻫﻴﺌﺖ اﻋﺰاﻣﻲ اﻳﺮان دﻳﺪه ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬دادﮔﺎه ﺑﺮ اﺳﺎس ﮔﻔﺘﻪﻫﺎ و ﺷﻬﺎدت او ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ را ﺑـﻪ‬
‫دﻟﻴﻞ دﺳﺖ داﺷﺘﻦ در ﺗﺮور ﻣﺤﻜﻮم ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺮاي اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ از دادﮔﺎه ﻣﻴﻜﻮﻧﻮس ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ‪ :‬ﺳﻴﺴـﺘﻢ ﺟﻨﺎﻳﺘﻜـﺎر؛ اﺳـﻨﺎد دادﮔـﺎه‬
‫ﻣﻴﻜﻮﻧﻮس‪ ،‬ﻣﻬﺮان ﭘﺎﻳﻨﺪه‪ ،‬ﻋﺒﺎس ﺧﺪاﻗﻠﻲ‪ ،‬ﺣﻤﻴﺪ ﻧﻮذري‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﻧﻴﻤﺎ& ﺑﺨﺸﻲ از اﺳﻨﺎد ﻣﻴﻜﻮﻧﻮس‪ ،‬ﭘﺮوﻳﺰ دﺳـﺘﻤﺎﻟﭽﻲ‪ ،‬ﻧﺸـﺮ آزاد‪ ،‬ﺑﻬـﺎر‬

‫‪١٩٧‬‬
‫‪ &77‬ﻣﺘﻦ ﻓﺎرﺳﻲ ﺣﻜﻢ دادﮔﺎه ﻣﻴﻜﻮﻧﻮس‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات آرﺷﻴﻮ اﺳﻨﺎد وﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي اﻳﺮان& ﻫﻨﻮز در ﺑﺮﻟﻴﻦ ﻗﺎﺿﻲ ﻫﺴﺖ؟ ﺗﺮور و دادﮔـﺎه‬
‫ﻣﻴﻜﻮﻧﻮس‪ ،‬ﻣﻬﺮان ﭘﺎﻳﻨﺪه‪ ،‬ﻋﺒﺎس ﺧﺪاﻗﻠﻲ‪ ،‬ﺣﻤﻴﺪ ﻧﻮذري‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات آرﺷﻴﻮ اﺳﻨﺎد و ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي اﻳﺮان – ﺑﺮﻟﻦ‪.1379 ،‬‬
‫‪ -1109‬ﻣﺘﻦ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺷﺎﻫﺪ "ث" در ‪،1996/10/01‬اﺳﻨﺎد دادﮔﺎه ﻣﻴﻜﻮﻧﻮس‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻣﻬﺮان ﭘﺎﻳﻨﺪه‪ ،‬ﻋﺒﺎس ﺧﺪاﻗﻠﻲ‪ ،‬ﺣﻤﻴﺪ ﻧـﻮذري‪ ،‬ﭼـﺎپ‬
‫اول‪ ،2000 ،‬ص‪175‬‬
‫‪ -1110‬ﺗﺤﺸﻴﻪ دﻛﺘﺮ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﺮ ﻧﺴﺨﻪ دﺳﺘﻨﻮﻳﺲ ﻛﺘﺎب‬
‫‪ -1111‬آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ"ﺷﻨﻴﺪه ﺷﺪه ﻛﻪ اﻳﻦ اواﺧﺮ ﻣﺮﺣﻮم ﺣﺎج اﺣﻤﺪ آﻗﺎ ﺧﻤﻴﻨﻲ از ﻣﺴﺎﺋﻞ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺨﺼﻮص ﻧﻮﺷﺘﻦ‬
‫رﻧﺠﻨﺎﻣﻪ و ﺑﺮﺧﻮردﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﻀﺮﺗﻌﺎﻟﻲ ﻛﺮده ﺑﻮد ﭘﺸﻴﻤﺎن ﺷﺪه و درﺻﺪد ﺟﺒﺮان ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ".‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪" :‬اﻳﻦ اواﺧﺮ ﻛﻪ ﻣﺮﺣـﻮم ﺣـﺎج‬
‫آﻗﺎ رﺿﺎ ﺻﺪر)داﻳﻲ ﺧﺎﻧﻢ اﺣﻤﺪ آﻗﺎ( ﻓﻮت ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﻦ در ﻣﺴﺠﺪ اﻋﻈﻢ ﺑﺮاي ﺷﺮﻛﺖ در ﻓﺎﺗﺤﻪ اﻳﺸﺎن رﻓﺘﻪ ﺑـﻮدم‪ ،‬وﻗﺘـﻲ از ﻣﺠﻠـﺲ‬
‫ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻣﺪم اﺣﻤﺪ آﻗﺎ ﻛﻨﺎر دﻳﻮار در داﻻن ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺗﺎ ﭼﺸﻤﺶ ﺑﻪ ﻣﻦ اﻓﺘﺎد ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ و ﺳﻼم ﻛﺮد و ﺧﻴﻠﻲ ﮔﺮم ﮔﺮﻓـﺖ و ﺣـﺎل و‬
‫اﺣﻮال ﻛﺮد و اﺣﺘﺮام ﻛﺮد‪)"...‬ﺧﺎﻃﺮات آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪،‬ج‪،1‬ص‪( 746‬‬
‫‪ -1112‬اﻃﻼﻋﺎت‪ 23 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪75‬‬
‫‪ -1113‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻰ ﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ 1 ،‬ﻣﺮداد ‪1363‬؛ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان‪،‬ص‪473-471‬‬
‫‪ -1114‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ در ﻛﻨﮕﺮه ﻣﻮﻟﻴﺎﻧﻮ وﻧﺘﻮ‪ ،‬اﻳﺘﺎﻟﻴﺎ‪ ،‬دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪1998‬‬
‫‪ -1115‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻋﺮﻓﺎن ﻗﺎﻧﻌﻲﻓﺮد ﺑﺎ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر‪،‬ﭘﺎرﻳﺲ‪ 10،‬آﺑﺎن ‪1382‬‬
‫‪ -1116‬ﺳﻴﺪ ﺣﺴﻴﻦ ﻧﻮاب ﺻﻔﻮي ‪ ،‬آنﭼﻨﺎن ﻛﻪ در آﺧﺮﻳﻦ ﺳﺮﻣﻘﺎﻟﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺮداﻧﻪ اﻳﺴﺘﺎد و ﭘﺲ از ﻛﻮدﺗﺎ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﺟﺮﻣﻲ ﺟﺰ ﻗﻠﻢزدن ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﻣﻈﻠﻮﻣﺎﻧﻪ رﻫﺴﭙﺎر ﺟﻮﺧﻪ اﻋﺪام ﺷﺪ‪ .‬ﺣﺴﻦ ﻻﻫﻮﺗﻲ اﻣﺎ ﭘﺲ از ﻛﻮدﺗﺎ ﺳﺮﻧﻮﺷﺘﻲ دﻳﮕﺮ ﻳﺎﻓـﺖ‪ .‬ﭘـﺲ از آﻧﻜـﻪ‬
‫ﻣﺎﻣﻮران اﺳﺪاﷲ ﻻﺟﻮردي ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ او رﻳﺨﺘﻨﺪ و ﻻﻫﻮﺗﻲ را ﺑﺎ ﺧﻮد ﺑﻪ زﻧﺪان ﺑﺮدﻧﺪ‪ ،‬او ﻛﻪ ﺳﺎلﻫﺎ زﻧﺪان و ﺷﻜﻨﺠﻪ رژﻳـﻢ ﺷـﺎه را ﺗﺤﻤـﻞ‬
‫ﻛﺮده ﺑﻮد‪ ،‬از ﻏﻢ و رﻧﺞ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ اﻧﻘﻼب ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ورود ﺑﻪ زﻧﺪان)ﻋﺒﻮر ازﺑﺤﺮان‪،‬ﺻﺺ‪ ( 349-348‬ﻗﻠﺐ ﭘﺎﻛﺶ از ﻃـﭙﺶ ﺑﺎزاﻳﺴـﺘﺎد ﺗـﺎ‬
‫ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ دﻳﮕﺮي ﺑﺎﺷﺪ در راه اﺳﺘﻘﻼل و آزادي اﻳﺮان‪.‬‬

‫روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و ﻣﺠﻼت‬

‫آﻳﻨﺪﮔﺎن‬ ‫‪-‬‬
‫اﺑﺮار‬ ‫‪-‬‬
‫اﺧﺒﺎر‬ ‫‪-‬‬

‫‪١٩٨‬‬
 ‫اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫‪-‬‬
‫اﻃﻼﻋﺎت‬ ‫‪-‬‬
‫اﻋﺘﻤﺎد ﻣﻠﻲ‬ ‫‪-‬‬
‫اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‬ ‫‪-‬‬
‫اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ در ﻫﺠﺮت‬ ‫‪-‬‬
‫اﻳﺮان‬ ‫‪-‬‬
‫اﻳﺮان ﻓﺮدا‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﺎﻣﺪاد‬ ‫‪-‬‬
‫ﭘﺮ‬ ‫‪-‬‬
‫ﭘﺮﺗﻮ ﺳﺨﻦ‬ ‫‪-‬‬
‫ﭘﻴﺎم اﻧﻘﻼب‬ ‫‪-‬‬
‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‬ ‫‪-‬‬
‫ﭼﺸﻢاﻧﺪاز‬ ‫‪-‬‬
‫ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺧﺮداد‬ ‫‪-‬‬
‫رﺳﺎﻟﺖ‬ ‫‪-‬‬
‫رﻧﺠﺒﺮ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺳﺮوش‬ ‫‪-‬‬
‫ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﻲ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺷﺮق‬ ‫‪-‬‬
‫ﺷﻠﻤﭽﻪ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺻﺒﺢ آزادﮔﺎن‬ ‫‪-‬‬
‫ﺻﺒﺢ اﻣﺮوز‬ ‫‪-‬‬
‫ﻛﻴﻬﺎن‬ ‫‪-‬‬
‫ﻛﻴﻬﺎن ﻟﻨﺪن‬ ‫‪-‬‬
‫ﮔﺰارش‬ ‫‪-‬‬
‫ﻓﺘﺢ‬ ‫‪-‬‬
‫ﻗﺪس‬ ‫‪-‬‬
‫ﻟﻮح‬ ‫‪-‬‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺗﺎرﻳﺨﻲ‬ ‫‪-‬‬
‫ﻣﻴﺰان‬ ‫‪-‬‬
‫ﻣﻴﻬﻦ‬ ‫‪-‬‬
‫ﻳﺎ ﻟﺜﺎرات اﻟﺤﺴﻴﻦ‬ ‫‪-‬‬
‫ﻳﺎس ﻧﻮ‬ ‫‪-‬‬
‫‪Boston Glob‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪Boston Herald‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪Chicago Tribune‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪Christian Science Monitor‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪Columbia Journalism Review‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪Frontline‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪Frozen Food Age‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪Guardian‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪١٩٩‬‬
 Los Angeles Times -
Miami Herald -
New Republic -
New York Times -
News Week -
Playboy -
Rocky Mountain Times -
San Francisco Examiner -
Sunday Times. -
The Nation -
TIME -
USA Today -
United Press International -
Village voice -
Wall Street Journal -
Washington Post -
Washington Times -
World Policy Journal -

‫ﻛﺘﺎبﻧﺎﻣﻪ‬
1360 ،‫ دﻓﺘﺮ اﻧﺘﺸﺎرات اﺳﻼﻣﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪرﺳﻴﻦ ﺣﻮزه ﻋﻠﻤﻴﻪ ﻗﻢ‬،"‫ "ﭼﻬﺮه ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻣﺼﺪق اﻟﺴﻠﻄﻨﻪ‬،‫ﺣﺴﻦ‬،‫آﻳﺖ‬ -
1380 ،‫ﭼﺎپ اول‬،‫ اﻧﺘﺸﺎرات اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‬،"‫" ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ درﺑﺎره ﺗﺎرﻳﺦ اﻧﻘﻼب اﻳﺮان‬،‫ ﺣﻤﻴﺪ‬،‫اﺣﻤﺪي‬ -
،‫ ﭼـﺎپ اول‬،‫ اﻧﺘﺸـﺎرات اﻧﻘـﻼب اﺳـﻼﻣﻲ‬،"‫ "درس ﺗﺠﺮﺑﻪ؛ ﺧﺎﻃﺮات ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻـﺪر‬،[‫ ﺣﻤﻴﺪ]ﮔﺮدآورﻧﺪه‬،‫اﺣﻤﺪي‬ -
80‫ﺷﻬﺮﻳﻮر‬

٢٠٠
 ‫اﺣﻤﺪي‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ]ﮔﺮدآورﻧﺪه[‪" ،‬ﺧﺎﻃﺮات آﻳﺖاﷲ ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻲ ﮔﺮاﻣﻲ"‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪1381،‬‬ ‫‪-‬‬
‫اراﻛﻲ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻲ‪" ،‬اﻟﻤﻜﺎﺳﺐ اﻟﻤﺤﺮﻣﻪ"‪ ،‬ﻗﻢ‪ 1313 ،‬ق‬ ‫‪-‬‬
‫از آزادي ﺗﺎ ﺷﻬﺎدت‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻛﺎﻣﻞ اﻋﻼﻣﻴﻪﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻴﺎمﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎ‪،‬ﺧﻄﺒﻪﻫﺎي ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ و ﺗﻔﺎﺳـﻴﺮ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳـﻮﻧﻲ‬ ‫‪-‬‬
‫آﻳﺖاﷲ ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﻲ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات رﺳﺎ‪ ،‬ﭼﺎپ دوم‪،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪59‬‬
‫اﺳﻨﺎد ﻧﻬﻀﺖ آزادي اﻳﺮان‪ ،‬ﺑﻴﺎﻧﻴﻪﻫﺎ و ﺗﺤﻠﻴﻞﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺳﺎل ‪ ،1368‬ﺟﻠﺪ ‪.20‬‬ ‫‪-‬‬
‫اﺳﻨﺎد ﻧﻬﻀﺖ آزادي اﻳﺮان‪ ،‬ﺑﻴﺎﻧﻴﻪﻫﺎ و ﺗﺤﻠﻴﻞﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺳﺎل ‪ ،1375‬ﺟﻠﺪ ‪.27‬‬ ‫‪-‬‬
‫اﻣﻴﺮاﻧﺘﻈﺎم‪ ،‬ﻋﺒﺎس‪" ،‬آن ﺳﻮي اﺗﻬﺎم؛ﺧﺎﻃﺮات وﻣﺪاﻓﻌﺎت"‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﻧﻲ‪ ،‬ﭼﺎپ ﭘﻨﺠﻢ‪1381،‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﺎزرﮔﺎن‪ ،‬ﻣﻬﺪي‪ "،‬اﻧﻘﻼب اﻳﺮان در دو ﺣﺮﻛﺖ"‪ ،‬ﻧﺎﺷﺮ‪ :‬ﻣﻬﻨﺪس ﺑﺎزرﮔﺎن‪ ،‬ﭼﺎپ ﺳﻮم‪ ،‬ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪63‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﺎﻗﻲ‪ ،‬ﻋﻤﺎداﻟﺪﻳﻦ‪" ،‬ﺑﺮرﺳﻲ اﻧﻘﻼب اﻳﺮان"‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﺳﺮاﻳﻲ‪ ،‬ﭼﺎپ ﺳﻮم‪1383،‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﺎﻗﻲ‪ ،‬ﻋﻤﺎداﻟﺪﻳﻦ‪" ،‬ﺗﺮاژدي دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ در اﻳﺮان؛ ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﻗﺘﻞﻫﺎي زﻧﺠﻴﺮهاي"‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﻧﻲ‪1379،‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﺮادران‪ ،‬ﻣﻨﻴﺮه‪"،‬ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺳﺎده"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺗﺸﻜﻞ ﻣﺴﺘﻘﻞ دﻣﻮﻛﺮاﺗﻴﻚ زﻧﺎن اﻳﺮاﻧﻲ در ﻫﺎﻧﻮﻓﺮ‪ ،‬ﺑﻲﺗﺎ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ‪" ،‬اﺻﻮل راﻫﻨﻤﺎ و ﺿﺎﺑﻄﻪﻫﺎي ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪57‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ‪" ،‬اﻗﺘﺼﺎد ﺗﻮﺣﻴﺪي"‪ ،‬ﺑﻲﻧﺎ‪ ،‬ﺑﻲﺗﺎ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ‪" ،‬اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﺣﻖ‪ ،‬ﻗﻀﺎوت وﺣﻘﻮق ﻗﻀﺎوت در ﻗﺮآن"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﭼﺎپ ﺳﻮم‪،‬آﺑﺎن ‪83‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ‪" ،‬ﺑﻌﺜﺖ داﺋﻤﻲ و ﺑﻌﺜﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﭘﻴﺎم آزادي‪،‬ﭼﺎپ ﭘﻨﺠﻢ‪ ،‬ﺗﻴﺮ‪1359‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ‪" ،‬ﺗﻀﺎد و ﺗﻮﺣﻴﺪ"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﭘﻴﺎم آزادي‪،‬ﭼﺎپ ﭼﻬﺎرم‪ ،‬زﻣﺴﺘﺎن ‪58‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ‪" ،‬ﺗﻀﺎد وﺗﻨﺎﻗﺾ"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻧﻮﻓﻞ ﻟﻮﺷﺎﺗﻮ‪،‬ﭼﺎپ دوم‪ ،‬ﺑﻲﺗﺎ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ‪" ،‬ﺗﻌﻤﻴﻢ اﻣﺎﻣﺖ و ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﺳﺎﻧﺴﻮر"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات اﺑﺮاري‪ ،‬ﺑﻲﺗﺎ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ‪" ،‬ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ"؛ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ‪ 35‬ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﻨﺘﺸﺮه در روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ در ﻫﺠـﺮت در ﺳـﺎل‬ ‫‪-‬‬
‫‪ ،61‬اﻧﺘﺸﺎرات اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺧﺮداد ‪85‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ‪" ،‬ﺧﺎﻧﻮاده در اﺳﻼم ﻳﺎ ﻣﻘﺎم و ﻣﻨﺰﻟﺖ زن در اﺳﻼم"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳـﻼﻣﻲ‪،‬ﭼﺎپ دوم‪،‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪1359‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ‪" ،‬روزﻫﺎ ﺑﺮ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﮔﺬرد"‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎن اﻧﺘﺸﺎرات و آﻣﻮزش اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪59‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ‪" ،‬روزﻫﺎ ﺑﺮ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﮔﺬرد"‪،‬ج‪،1‬ﺳﺎزﻣﺎن اﻧﺘﺸﺎرات و آﻣﻮزش اﻧﻘـﻼب اﺳـﻼﻣﻲ‪،‬ﭼﺎپ‬ ‫‪-‬‬
‫دوم‪،‬آذر ‪59‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ‪" ،‬زن در ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ؛ ﻧﻘﺶ زن در ﭘﻴﺪاﻳﺶ و زوال ﻗﺪرت از دﻳﺪﮔﺎه ﻓﺮدوﺳـﻲ"‪ ،‬وﻳـﮋه ﻧﺎﻣـﻪ ﺷـﻔﻖ‪،‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﻧﺸﺮﻳﻪ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن داﻧﺸﻜﺪه ﺧﺪﻣﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺑﻲﺗﺎ‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ‪" ،‬زن و زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪.67‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ‪" ،‬ﺳﻴﺮ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺳﻴﺎﺳﻲ در ﺳﻪ ﻗﺎره"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﺗﻴﺮ ‪1367‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ‪" ،‬ﺳﻴﺮ ﺗﺤﻮل ﺳﻴﺎﺳﺖ آﻣﺮﻳﻜﺎ در اﻳﺮان"‪ ،‬ﻛﺘﺎب دوم‪ ،‬ﮔﺮوﮔـﺎﻧﮕﻴﺮي‪ ،‬اﻧﺘﺸـﺎرات اﻧﻘـﻼب اﺳـﻼﻣﻲ‪،‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﻬﻤﻦ‪70‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ‪" ،‬ﺻﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ؛ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺳﺮﻣﻘﺎﻟﻪﻫﺎي روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ ﻗﻠﻢ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻـﺪر"‪ ،‬ﺳـﺎزﻣﺎن‬ ‫‪-‬‬
‫اﻧﺘﺸﺎرات و آﻣﻮزش اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪،‬ﭼﺎپ ﻣﺮداد ‪ ،59‬ج‪ 1‬و‪2‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ‪" ،‬ﻋﻘﻞ آزاد"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪،‬ﺗﻴﺮ ‪83‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ‪" ،‬ﻛﻴﺶ ﺷﺨﺼﻴﺖ"‪ ،‬ﺑﻲﻧﺎ‪ ،‬آذر ‪55‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ‪" ،‬ﻣﻘﺎم ﻣﺼﺪق در ﻧﻬﻀﺖ اﺳﺘﻘﻼلﻃﻠﺒﻲ"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات اﻣﺎم‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪58‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ‪" ،‬ﻣﻮازﻧﻪﻫﺎ"‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﺟﺎﻫﺪ‪ ،‬ﺑﻲﺗﺎ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ‪" ،‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ اﻳﺮان و ﻧﻘﺶ ﻣﺪرس"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻣﺪرس‪ ،‬آذر ‪56‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ‪ "،‬ﻧﻔﺎق در ﻗﺮآن"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬آذر ‪59‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ‪ "،‬ﻧﻔﺖ و ﺳﻠﻄﻪ"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻣﺼﺪق‪،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪56‬‬ ‫‪-‬‬

‫‪٢٠١‬‬
 ‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ‪ "،‬ﻧﻘﺪ ﺗﻀﺎد و ﺗﻨﺎﻗﺾ در ﻣﻨﻄﻖ ﺻﻮري"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪84‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ‪"،‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪1360 ،‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ‪"،‬روزﻫﺎ ﺑﺮ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﮔﺬرد"‪ ،‬ج‪ ،2‬ﺳﺎزﻣﺎن اﻧﺘﺸﺎرات و آﻣﻮزش اﻧﻘـﻼب اﺳـﻼﻣﻲ‪،‬آذر‬ ‫‪-‬‬
‫‪59‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ‪"،‬روزﻫﺎ ﺑﺮ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﮔﺬرد"‪ ،‬ج‪ ،3‬ﺳﺎزﻣﺎن اﻧﺘﺸﺎرات و آﻣﻮزش اﻧﻘـﻼب اﺳـﻼﻣﻲ‪،‬دي‬ ‫‪-‬‬
‫‪59‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ‪"،‬ﻛﺎر و ﻛﺎرﮔﺮ در اﺳﻼم"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﭘﻴﺎم آزادي‪،‬ﭼﺎپ ﻫﻔﺘﻢ‪،‬ﺧﺮداد ‪59‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﻓﻴﺮوزه]ﮔﺮدآورﻧﺪه[‪ " ،‬ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﺧﺮداد‬ ‫‪-‬‬
‫‪1385‬‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺎب‪ ،‬ﺟﻮاد‪" ،‬ﻓﺎﺟﻌﻪ ﺳﻴﺎه ﺳﻴﻨﻤﺎ رﻛﺲ آﺑﺎدان"‪ ،‬ﭘﺎرﻳﺲ‪ ،‬ﭘﺎﺋﻴﺰ ‪1373‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﭘﺎﻳﻨﺪه‪ ،‬ﻣﻬﺮان‪ .‬ﺧﺪاﻗﻠﻲ‪ ،‬ﻋﺒﺎس‪ .‬ﻧﻮذري‪ ،‬ﺣﻤﻴﺪ‪" .‬اﺳﻨﺎد دادﮔﺎه ﻣﻴﻜﻮﻧﻮس؛ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺟﻨﺎﻳﺘﻜﺎر"‪ .‬ﭼﺎپ اول‪2000 ،‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﭘﺎﻳﻨﺪه‪ ،‬ﻣﻬﺮان‪ .‬ﺧﺪاﻗﻠﻲ‪ ،‬ﻋﺒﺎس‪ .‬ﻧﻮذري‪ ،‬ﺣﻤﻴﺪ‪ ".‬ﻫﻨﻮز در ﺑﺮﻟﻴﻦ ﻗﺎﺿﻲ ﻫﺴﺖ؟ ﺗﺮور و دادﮔﺎه ﻣﻴﻜﻮﻧﻮس"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات آرﺷـﻴﻮ‬ ‫‪-‬‬
‫اﺳﻨﺎد و ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي اﻳﺮان – ﺑﺮﻟﻦ‪1379،‬‬
‫ﺛﺎﺑﺖ‪ ،‬ﻓﺮﻳﺒﺎ‪ ،‬ﻳﺎدﻫﺎي زﻧﺪان‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺧﺎوران‪،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﺑﻬﺎر ‪83‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺟﺎوداﻧﻪ ﺗﺎرﻳﺦ؛ ﺳﻴﺪﻣﺤﻤﺪ ﺣﺴﻴﻨﻰ ﺑﻬﺸﺘﻰ‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎن اﻧﺘﺸﺎرات روزﻧﺎﻣﻪ ﺟﻤﻬﻮرى اﺳﻼﻣﻰ‪،‬ﭼﺎپ اول‪1380،‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺟﻨﮓ ﺗﺤﻤﻴﻠﻲ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات دﻓﺘﺮ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت اﺳﻼﻣﻲ‪،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪63‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺣﺎجﺣﺴﻦ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻪ‪،‬ﭼﺸﻢ در ﭼﺸﻢ ﻫﻴﻮﻻ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات اﻧﺠﻤﻦ ﻫﻤﺎ‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪82‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺣﺪﻳﺚ وﻻﻳﺖ‪" ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ رﻫﻨﻤﻮدﻫﺎي ﻣﻘﺎم ﻣﻌﻈﻢ رﻫﺒﺮي"‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ ﭼﺎپ و ﻧﺸﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪1377 ،‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺣﺴﻨﻲﻓﺮ‪ ،‬ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ]ﮔﺮدآورﻧﺪه[‪" ،‬ﺧـﺎﻃﺮات ﺳﻴﺎﺳـﻲ اﺣﻤـﺪ ﺗـﻮﻛﻠﻲ‪ ،"1360-1330‬اﻧﺘﺸـﺎرات ﻣﺮﻛـﺰ اﺳـﻨﺎد اﻧﻘـﻼب‬ ‫‪-‬‬
‫اﺳﻼﻣﻲ‪،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬دي‪84‬‬
‫ﺣﻤﺎﺳﻪ ﻫﻮﻳﺰه‪ ،‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺑﻪ ﻗﻠﻢ ﻋﻠﻲ ﺷﻤﺨﺎﻧﻲ‪ ،‬ﭼﺎپ ‪1366‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺣﺎﺟﻲﻧﮋاد‪ ،‬ﻣﻬﺮي‪ "،‬آﺧﺮﻳﻦ ﺧﻨﺪه ﻟﻴﻼ؛ ﺧﺎﻃﺮات زﻧﺪان"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺑﻨﻴﺎد رﺿﺎﻳﻲﻫﺎ‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪1384‬‬
‫ﺧﻠﺨﺎﻟﻲ‪ ،‬ﺻﺎدق‪" ،‬ﺧﺎﻃﺮات ﺷﻴﺦ ﺻﺎدق ﺧﻠﺨﺎﻟﻲ"‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﺳﺎﻳﻪ‪،‬ﭼﺎپ ﭼﻬﺎرم‪1379،‬‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺪ روحاﷲ ‪" ،‬اﻟﺒﻴﻊ"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات اﺳﻤﺎﻋﻴﻠﻴﺎن‪ ،‬ﻗﻢ‪ ،‬ﺑﻰ ﺗﺎ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺪ روحاﷲ‪"،‬ﻛﺸﻒاﻻﺳﺮار"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات آزادي‪ ،‬ﻗﻢ‪ ،‬ﭼﺎپ دوم‪ ،‬ﺑﻲﺗﺎ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺧﻮﻳﻲ]آﻳﺖاﷲ[‪"،‬اﻟﺘﻨﻘﻴﺢ ﻓﻲ ﺷﺮح اﻟﻌﺮوه اﻟﻮﺛﻘﻲ؛ اﻻﺟﺘﻬﺎد واﻟﺘﻘﻠﻴﺪ"‪ ،‬ﺗﻘﺮﻳﺮات‪ :‬ﻣﻴﺮزا ﻋﻠﻲ ﻏﺮوي ﺗﺒﺮﻳﺰي؛ ﻗﻢ‬ ‫‪-‬‬
‫دﺳﺘﻤﺎﻟﭽﻲ‪ ،‬ﭘﺮوﻳﺰ‪" ،‬ﺑﺨﺸﻲ از اﺳﻨﺎد ﻣﻴﻜﻮﻧﻮس"‪ ،‬ﻧﺸﺮ آزاد‪ ،‬ﺑﻬﺎر ‪77‬‬ ‫‪-‬‬
‫دوﺳﺘﻜﺎم‪ ،‬ﻣﻨﺼﻮر؛ ﺟﻼﻟﻲ‪ ،‬ﻫﺎﻳﺪه؛ "اﻣﺎم و‪ ،...‬اﻣﺎم و اﺳﻼم‪،‬ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ‪،‬اﻧﻘﻼب اﺳـﻼﻣﻲ‪،‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳـﻼﻣﻲ"‪ ،‬اﻧﺘﺸـﺎرات‬ ‫‪-‬‬
‫ﭘﻴﺎم آزادي‪ ،‬زﻣﺴﺘﺎن ‪58‬‬
‫ذﺧﻴﺮه ﻫﺎي اﻣﭙﺮﻳﺎﻟﻴﺴﻢ‪ ،‬ﺑﻨﻲﺻﺪر وﻣﻨﺎﻓﻘﻴﻦ‪ ،‬دﻓﺘﺮ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران‪،‬ﭼﺎپ دوم‪،‬ﻣﺮداد‪60‬‬ ‫‪-‬‬
‫رواﻧﺒﺨﺶ‪ ،‬ﻗﺎﺳﻢ‪" ،‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﭘﺮوﻧﺪه ﻳﻚ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر؛ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﻛﺎرﻧﺎﻣﻪ ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻫﻤﺎي ﻏـﺪﻳﺮ‪،‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺟﺮﻳﺎن ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﻌﺎﺻﺮ‪،‬دﻓﺘﺮ ﻧﻬﻢ‪1382،‬‬
‫ﺳﺤﺎﺑﻲ‪ ،‬ﻋﺰتاﷲ‪ "،‬ﻧﺎﮔﻔﺘﻪﻫﺎي اﻧﻘﻼب و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻨﻴﺎدي ﻣﻠﻲ"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﮔﺎم ﻧﻮ‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪1383،‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺳﻔﻴﺮي‪ ،‬ﻣﺴﻌﻮد]ﮔﺮدآورﻧﺪه[؛"ﺣﻘﻴﻘﺖﻫﺎ و ﻣﺼﻠﺤﺖﻫﺎ؛ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎ ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ"‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﻧﻲ‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪1378 ،‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺳﻮﻟﻴﻮان‪ ،‬وﻳﻠﻴﺎم‪" ،‬ﻣﺎﻣﻮرﻳﺖ در اﻳﺮان"‪ ،‬ﻣﺸﺮﻗﻲ‪ ،‬ﻣﺤﻤﻮد‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻫﻔﺘﻪ‪1361 ،‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺷﻬﺮزاد‪" ،‬در اﻳﻨﺠﺎ دﺧﺘﺮان ﻧﻤﻲﻣﻴﺮﻧﺪ"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺧﺎوران‪ ،‬ﺑﻲﺗﺎ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺻﺎﺑﺮي ﻓﻮﻣﻨﻲ‪ ،‬ﻛﻴﻮﻣﺮث‪" ،‬ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ اﻧﺘﺨﺎب اوﻟﻴﻦ ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان و ﻣﻜﺎﺗﺒﺎت رﺟﺎﻳﻲ و ﺑﻨﻲ ﺻﺪر"‪،‬دﻓﺘﺮ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت و اﻧﺘﺸﺎرات رواﺑﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮي‪ ،‬ﭼﺎپ دوم‪ ،‬دي ‪60‬‬
‫ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر؛ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﭘﻴﺎمﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﻫﺎ و ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎي اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ"‪ ،‬دﻓﺘﺮ ﺗﻨﻈﻴﻢ و ﻧﺸﺮ آﺛﺎر اﻣـﺎم ﺧﻤﻴﻨـﻲ‪ ،‬ﭼـﺎپ اول‪،‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﭘﺎﻳﻴﺰ ‪78‬‬

‫‪٢٠٢‬‬
‫ﺻﺤﻴﻔﻪي ﻧﻮر؛ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ رﻫﻨﻤﻮدﻫﺎي اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺪارك ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ ،1361،‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭼﺎپ‬ ‫‪-‬‬
‫‪،1370‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭼﺎپ دوم‪1373،‬‬
‫ﺻﻮرت ﻣﺸﺮوح ﻣﺬاﻛﺮات ﻣﺠﻠﺲِ ﺑﺮرﺳﻰِ ﻧﻬﺎﻳﻰ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻰ ﺟﻤﻬﻮرى اﺳﻼﻣﻰ اﻳﺮان"‪ ،‬رواﺑﻂ ﻋﻤﻮﻣﻰ ﻣﺠﻠﺲ‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪،1364،‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﭼﺎپ اول‪ ،‬ج‪1‬و‪2‬‬
‫ﻃﻠﻴﻌﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻰ‪ ،‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﻫﺎي اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ در ﻧﺠﻒ‪ ،‬ﭘﺎرﻳﺲ و ﻗﻢ و ﺗﻬـﺮان"‪ ،‬ﺳـﺘﺎد اﻧﻘـﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕـﻲ‪ ،‬ﻣﺮﻛـﺰ ﻧﺸـﺮ‬ ‫‪-‬‬
‫داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ‪1362 ،‬‬
‫ﻋﺎﺑﺪي ﻣﻴﺎﻧﺠﻲ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ‪" ،‬ﺧﻮاﻧﺪﻧﻲﻫﺎ از زﻧﺪﮔﻲ ﻳﻚ رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر"]ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻲ رﺟـﺎﻳﻲ[‪ ،‬اﻧﺘﺸـﺎرات ﻧﻮراﻟﺴـﺠﺎد‪ ،‬ﭼـﺎپ اول‪،‬‬ ‫‪-‬‬
‫زﻣﺴﺘﺎن‪1380‬‬
‫ﻋﻠﻲﺑﺎﺑﺎﻳﻲ‪ ،‬داوود‪ 25" ،‬ﺳﺎل در اﻳﺮان ﭼﻪ ﮔﺬﺷﺖ؟"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات اﻣﻴﺪ ﻓﺮدا‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪1384،‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﻋﻠﻴﺰاده‪ ،‬ﭘﺮواﻧﻪ‪"،‬ﺧﻮب ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ؛راﺳﺘﻜﻲ اﺳﺖ"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺧﺎوران‪،‬ﭼﺎپ ﺳﻮم‪ ،‬ﺑﻲﺗﺎ‬ ‫‪-‬‬
‫ﻏﺎﺋﻠﻪ ‪ 14‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ ،59‬ﻇﻬﻮر وﺳﻘﻮط ﺿﺪاﻧﻘﻼب"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات دادﮔﺴﺘﺮي ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان‪1364،‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﻓﺎرﺳﻲ‪ ،‬ﺟﻼل اﻟﺪﻳﻦ‪" ،‬زواﻳﺎي ﺗﺎرﻳﻚ"‪ ،‬ﻣﻮﺳﺴﻪ ﭼﺎپ و اﻧﺘﺸﺎرات ﺣﺪﻳﺚ‪1373،‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﻓﺎﻧﻮن‪ ،‬ﻓﺮاﻧﺘﺲ‪"،‬دوزﺧﻴﺎن روي زﻣﻴﻦ"‪ ،‬ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات اﻣﻴﺮﻛﺒﻴﺮ‪ ،‬ﭼﺎپ ﺳﻮم‪1358،‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﻛﻨﻔﺪراﺳﻴﻮن ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﺤﺼﻠﻴﻦ و داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن اﻳﺮاﻧﻲ؛ از آﻏﺎز ﺗﺎ اﻧﺸﻌﺎب"‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﮔﺮدون‪ ،‬ﭼﺎپ دوم‪ ،‬ﺳﺎل ‪1377‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﮔﻠﭙﻮر ﭼﻤﺮﻛﻮﻫﻲ‪ ،‬رﺿﺎ‪" ،‬ﺷﻨﻮد اﺷﺒﺎح؛ ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻛﺎرﻧﺎﻣﻪي ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ"‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﻛﻠﻴـﺪر‪ ،‬ﭼـﺎپ‬ ‫‪-‬‬
‫اول‪ ،‬ﭘﺎﺋﻴﺰ ‪1381‬‬
‫ﮔﻨﺠﻲ‪ ،‬اﻛﺒﺮ‪" ،‬ﺗﺎرﻳﻚﺧﺎﻧﻪ اﺷﺒﺎح‪ ،‬آﺳﻴﺐ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﮔﺬار ﺑﻪ دوﻟـﺖ دﻣﻮﻛﺮاﺗﻴـﻚ ﺗﻮﺳـﻌﻪﮔـﺮا"‪،‬اﻧﺘﺸـﺎرات ﻃـﺮح ﻧـﻮ‪ ،‬ﭼـﺎپ‬ ‫‪-‬‬
‫ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ‪1379،‬‬
‫ﮔﻨﺠﻲ‪ ،‬اﻛﺒﺮ‪" ،‬ﻋﺎﻟﻴﺠﻨﺎب ﺳﺮﺧﭙﻮش وﻋﺎﻟﻴﺠﻨﺎﺑﺎن ﺧﺎﻛﺴﺘﺮي؛آﺳﻴﺐ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﮔـﺬار ﺑـﻪ دوﻟـﺖ دﻣﻮﻛﺮاﺗﻴـﻚ ﺗﻮﺳـﻌﻪﮔـﺮا"‪،‬‬ ‫‪-‬‬
‫اﻧﺘﺸﺎرات ﻃﺮح ﻧﻮ‪،‬ﭼﺎپ ﭘﻨﺠﻢ‪1379،‬‬
‫ﻟﻄﻴﻒ‪ ،‬ﻣﻬﻴﻦ‪ ،‬اﮔﺮ دﻳﻮارﻫﺎ ﻟﺐ ﻣﻲﮔﺸﻮدﻧﺪ؛ ﺧﺎﻃﺮات زﻧﺪان"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات اﻣﻴﺮﺧﻴﺰ‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪1385‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ آﺛﺎر ﻳﺎدﮔﺎر اﻣﺎم] ﺳﻴﺪ اﺣﻤﺪ ﺧﻤﻴﻨﻲ["‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﻨﻈﻴﻢ و ﻧﺸﺮ آﺛﺎر اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﺑﻬﺎر ‪1375‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﻣﺼﻄﻔﻮي‪ ،‬ﻛﺎﻇﻢ‪" ،‬ﭘﺮواز در ﺧﺎﻃﺮهﻫﺎ؛ ﺧﺎﻃﺮات ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺧﻠﺒﺎن ﺑﻬﺰاد ﻣﻌﺰي"‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﻣﻄﻬﺮي‪ ،‬ﻣﺮﺗﻀﻲ‪" ،‬ﺑﺮرﺳﻲ اﺟﻤﺎﻟﻲ ﻧﻬﻀﺖﻫﺎي اﺳﻼﻣﻲ در ﺻﺪ ﺳﺎل اﺧﻴﺮ"‪،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺻﺪرا‪ ،‬ﺑﻲﺗﺎ‬ ‫‪-‬‬
‫ﻣﻄﻬﺮي‪ ،‬ﻣﺮﺗﻀﻲ‪" ،‬ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬دﻓﺘﺮ اﻧﺘﺸﺎرات اﺳﻼﻣﻲ"‪،‬واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪرﺳﻴﻦ ﺣﻮزه ﻋﻠﻤﻴﻪ ﻗﻢ‪ ،‬ﺑﻲﺗﺎ‬ ‫‪-‬‬
‫ﻣﻈﻔﺮ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﺟﻮاد‪" ،‬اوﻟﻴﻦ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر اﻳﺮان"‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﻛﻮﻳﺮ‪1380،‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﻣﻠﻜﻲ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ‪" ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان و ﺟﺎيﭘﺎي اﻣﭙﺮﻳﺎﻟﻴﺴﻢ آﻣﺮﻳﻜﺎ"‪،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪59‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﻣﻨﺘﻈﺮي‪ ،‬ﺣﺴﻴﻨﻌﻠﻲ‪" ،‬ﺧﺎﻃﺮات آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي"‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﺑﻬﺎر ‪،79‬ج‪1‬و‪2‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﻣﻮﺳﻮي اﻟﺨﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺪ روحاﷲ‪" ،‬وﺻﻴﺖﻧﺎﻣﻪ ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ -‬اﻟﻬﻲ"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺶﭘﺮور‪ ،‬ﭼﺎپ دﻫﻢ‪1384،‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﻣﻮﺳﻮي اﻟﺨﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺪ روحاﷲ‪" ،‬وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ )ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ("‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﻣﺆﺳﺴـﻪ ﺗﻨﻈـﻴﻢ و ﻧﺸـﺮ آﺛـﺎر اﻣـﺎم‬ ‫‪-‬‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻲ‪1373،‬‬
‫ﻣﻮﺳﻮي اﻟﺨﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺪ روحاﷲ‪" ،‬وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ"‪ ،‬ﺑﻲﻧﺎ‪ ،‬ﺑﻲﺗﺎ‬ ‫‪-‬‬
‫ﻣﻮﺳﻮي اﻟﺨﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺪ روحاﷲ‪" ،‬وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ"‪ ،‬ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﻨﻈﻴﻢ و ﻧﺸﺮ آﺛﺎر اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﭼﺎپ ﻧﻬﻢ‪ ،‬ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪78‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﻣﻴﺮدار‪ ،‬ﻣﺮﺗﻀﻲ] ﮔﺮدآورﻧﺪه[‪"،‬ﺧﺎﻃﺮات ﺣﺠﺖ اﻻﺳﻼم و اﻟﻤﺴﻠﻤﻴﻦ ﻧﺎﻃﻖ ﻧﻮرى"‪،‬ﻣﺮﻛﺰ اﺳـﻨﺎد اﻧﻘـﻼب اﺳـﻼﻣﻰ ‪،‬ﭼـﺎپ اول‬ ‫‪-‬‬
‫ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪1382‬‬
‫ﻧﻮريزاده‪ ،‬ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ‪ " ،‬ﻧﺎﮔﻔﺘﻪﻫﺎ در ﭘﺮوﻧﺪه ﻗﺘﻞﻫﺎي زﻧﺠﻴﺮهاي"‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﻧﻴﻤﺎ‪ ،‬ﭼﺎپ دوم‪ ،‬دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪2000‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﻧﻮريزاده‪ ،‬ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ‪" ،‬ﻓﻼﺣﻴﺎن؛ ﻣﺮدي ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﻓﺼﻮل ﺟﻨﺎﻳﺖ"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻧﻴﻤﺎ‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪1381‬‬ ‫‪-‬‬
‫وﻳﻴﻲ‪ ،‬ﭘﻞ‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ‪ " .‬ﻧﻔﺖ و ﻗﻬﺮ؛ ﺗﺮور ﺳﻔﻴﺪ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ در اﻳﺮان"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات آﻧﺘﺮوﭘﻮز‪1974 ،‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﻫﺎﺷﻤﻲ‪ ،‬ﻓﺎﻃﻤﻪ]ﮔﺮدآورﻧﺪه[‪،‬ﭘﺲ از ﺑﺤﺮان‪ ،‬ﺧﺎﻃﺮات اﻛﺒﺮ ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ در ﺳﺎل ‪ ،61‬دﻓﺘﺮ ﻧﺸﺮ ﻣﻌـﺎرف اﻧﻘـﻼب‪ ،‬ﭼـﺎپ‬ ‫‪-‬‬
‫دوم‪ ،‬ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن‪1380‬‬

‫‪٢٠٣‬‬
‫ ﭼﺎپ‬،‫ دﻓﺘﺮ ﻧﺸﺮ ﻣﻌﺎرف اﻧﻘﻼب‬،" 60 ‫ ﺧﺎﻃﺮات اﻛﺒﺮ ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ در ﺳﺎل‬،‫ "ﻋﺒﻮر از ﺑﺤﺮان‬،[‫ ﻳﺎﺳﺮ]ﮔﺮدآورﻧﺪه‬،‫ﻫﺎﺷﻤﻲ‬ -
1378 ،‫ﻫﻔﺘﻢ‬
،‫ ﺑﻨﮕﺎه ﺗﺮﺟﻤﻪ و ﻧﺸﺮ ﻛﺘـﺎب‬،‫ ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ‬،‫ ﺑﻨﻲﺻﺪر‬،"‫ "ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎي از رﺷﺪ ﻣﺎﻧﺪﮔﻲ‬،‫اووﻻت‬.‫ م‬،‫ل روژ‬.‫ ف‬،‫آﻟﺒﺮﺗﻴﻨﻲ‬.‫م‬.‫ي‬ -
1359،‫ﭼﺎپ دوم‬
1360،‫ ﺷﺮﻛﺖ اﻧﺘﺸﺎر‬،‫ ﺑﻪ ﻛﻮﺷﺶ ﺑﻨﻴﺎد ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ آﻳﺖاﷲ ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﻲ‬،"‫ﻳﺎدﻧﺎﻣﻪ اﺑﻮذر زﻣﺎن‬ -
‫ ﭼـﺎپ‬،‫ اﻧﺘﺸﺎرات ﻗﻠﻢ‬،"‫ آﺛﺎر و اﻓﻜﺎر ﻣﻬﻨﺪس ﻣﻬﺪي ﺑﺎزرﮔﺎن‬،‫ "در ﺗﻜﺎﭘﻮي آزادي؛ ﺳﻴﺮي در زﻧﺪﮔﻲ‬،‫ ﺣﺴﻦ‬،‫ﻳﻮﺳﻔﻲ اﺷﻜﻮري‬ -
79 ‫ ﭘﺎﻳﻴﺰ‬،‫اول‬
"BRÛLÉ VIF", Au nom de Marx et de Mahomet,Enquête sur les Moujahidine du -
Peuple d'Iran (MEK),Centre deRecherches Syr le Terrorisme,Depuis le 11
Septembre2001
Jordan, Hamilton,"Crisis, The Last Year Of Carter Presidency" ,Nnew -
york,Putman,1982
Hulbert,Marc,"Interlock",Richardson& Snyder ,NewYork,1982 -
Carter,Jimmy,"Keeping Faith" ,University Of Arkansas Press,1995 -
Sick ,Gary,"October Surprise, America's Hostages in Iran And The Election of -
Ronald Reagan" ,New York,Times book press,1991
Honegger,Barbara,"October Surprise" ,Tudor Publishers,May 1989 -
Berzezinski,Zbignniew,"Power and Principle" , New York ,farar ,Straus,Giroux -
Press,1983
Parry,Robert,"Secrecy&Privilege,Rise of the Bush Dynasty from Watergate to Iraq"
,2004
Parry,Robert,"The October Surpirse Mystery ,Trick or Treason",Sheridan Square -
Press,1 september199
Parry,Robert,"The October Surprise X-Files, The Hidden Origins of The Reagan- -
Bush Era",1996

٢٠٤