M t c im ca SD & SXHD v vc-t truyn bnh 1.

Tc nhn gy bnh: Virus Dengue gy bnh SD/SXHD thuc ging Flaviviruses, h Flaviviridae; gm 4 typ huyt thanh c k hiu l D1, D2, D3, D4. C 4 typ huyt thanh lu hnh khu vc ng Nam v u c th xy ra Vit Nam v lun phin gy dch. Khi vo c th, virus nhn ln trong t bo bch cu n nhn gy bnh. Virus Dengue c th tn ti, pht trin lu di trong c th mui Aedes, tuy nhin d dng b dit khi ra mi trng bn ngoi. Cc ha cht kh khun thng thng (nhm clo hoat tinh, nhm alcol, cc mui kim loi nng, cht xy ha, cht ty, x phng...) v nhit trn 56oC bt hot vi rt ch trong vi chc pht. Virus c th tn ti lu di hn (nhiu thng, hng nm) trong nhit m su (-70oC).

2. Cch ly truyn : Bnh khng ly truyn trc tip t ngi sang ngi m do mui t ngi bnh ri truyn virus sang ngi lnh qua vt t, ch yu l ca loi mui Aedes aegypti. Trong c th mui, virus Denge c tr v nhn ln tuyn nc bt. 3. c im ca vc-t v mi trng sng ca vc-t Vc-t truyn bnh l mui thuc chi Aedes (mui vn). Vit Nam, bnh c ly truyn qua 2 loi mui: Aedes aegypti ( thnh ph) v Aedes albopictus ( vng Duyn Hi v nng thn). Mui vn truyn bnh st xut huyt l loi sng ch yu trong nh, mi hot ng trong vng i gn lin vi i sng con ngi.Mui trng thnh thng tr u cc gc ti trong nh, thch trng nhng vt cha nc sch trong khu dn c. Mui Aedes pht trin mnh vo ma ma, khi nhit trung bnh hng thng trn 20oC. Loi mui Aedes albopictus t c vai tr truyn bnh do t t ht mu ngi v c th sng ngoi thin nhin, rng ni. Thi gian hot ng ca mui l vo ban ngy (nht l t 9h sng n 3h chiu), ch u ngh khi no mu hoc vo ban m. Mui SXH ch cc vt cha nc sch c sn trong nh v xung quanh hin nh, nht l nhng vt cha c nh sng mt tri chiu ri 30-40%/ngy.

Chu trnh pht trin ca mui truyn bnh SXH 4. Triu chng in hnh: Bnh thng c triu chng st cao, t ngt ko di trong vng 2-7 ngy km theo au u, au c, au xng hoc khp v ni ban. Bnh din bin nng c biu hin xut huyt cc mc khc nhau: di da, nim mc, xut huyt ni tng, gan to v c th tin trin n hi chng sc dengue (HCSD), c th dn n t vong. Xt nghim c th thy du hiu dy tht dng tnh, gim bch cu, gim tiu cu (<100.000/1 mm3) v hematocrit tng (>20%) v c th c biu hin sc.

Ngun: 1.http://www.pasteur-hcm.org.vn/ytecongdong/sot_dengue/lichsu.htm 2. http://www.impe-qn.org.vn/impe-qn/vn/portal/InfoDetail.jsp?area=58&cat=1175&ID=5014