‫مشخصات كتاب ‪:‬‬

‫نام كتاب ‪ :‬شگفتي ها و ترين هاي ‪! ...‬؟(‪)2‬‬

‫‪1‬‬
 ‫نويسنده ‪ :‬پرويز عزيزي‬
‫ناشر ‪ :‬مولف‬
‫چاپ‪ :‬اول‬
‫تعداد صفحات ‪21 :‬‬
‫سال نشر‪1386 :‬‬
‫كليه ي حقوق متعلق به مولف است‪.‬‬

‫شگفتي ها و ترين هاي ‪! ...‬؟(‪)2‬‬

‫فهرست مطالب‬

‫عنوان‬
‫صفحه‬

‫‪7‬‬ ‫‪ )1‬آيا مي دانيد‪1)) :‬‬

‫‪ )2‬آيا مي دانيد ‪ :‬كه چرا عقربه ي ساعتها ‪ ،‬ساعتگرد‬
‫‪12‬‬ ‫مي چرخد؟‬
‫‪2‬‬
 ‫‪ )3‬آبا مي دانيد ‪ :‬كه چرا وزن انسان روي خط استوا‬
‫‪12‬‬ ‫كمتر مي شود ؟‬
‫‪ )4‬آيا مي دانيد ‪ :‬كه دانشمندان اغلب هوا كره را به چند‬
‫‪13‬‬ ‫ليه تقسيم مي‌كنند ‪:‬‬
‫‪13‬‬ ‫‪ )5‬در مورد خورشيد ( ‪ )SUN‬چه مي دانيد؟‬
‫‪13‬‬ ‫‪ )6‬در مورد مريخ چه مي دانيد ؟‬
‫‪14‬‬ ‫‪ )7‬در مورد برجيس چه مي دانيد؟‬
‫‪14‬‬ ‫‪ )8‬در مورد عطارد ( ‪ ) MERCURY‬چه مي دانيد؟‬
‫‪14‬‬ ‫‪ )9‬از ستاره ي هالي چه مي دانيد؟‬
‫‪14‬‬ ‫‪ )10‬آيا در مورد مثلث برمودا چيزي مي دانيد ‪:‬‬
‫‪16‬‬ ‫‪ )11‬آيا در مورد مثلث اژدها چيزي مي دانيد ‪:‬‬
‫‪16‬‬ ‫‪ )12‬چند مورد ازاصطلحات جغرافيايي ‪:‬‬
‫‪18‬‬ ‫‪)13‬در مورد قاره ي اروپا بيشتر بدانيد‪:‬‬
‫‪21‬‬ ‫‪ )14‬منابع و ماخذ‪:‬‬

‫‪3‬‬
 ‫به نام خدا‬
‫مقدمه ي مولف‪:‬‬

‫هميشه شگفتي ها و عجايب فكر و ذهن انسان را به كار انداخته‬

‫و او را در صدد جستجو و كنجكاوي بر انگيخته ‪.‬عباراتي مثل‬
‫عجايب جهان ‪ ،‬اولين ها ‪ ،‬آخرين ها‪ ،‬بزرگترين‪ ،‬كوچكترين ‪...‬‬
‫هميشه براي انسان جاي سؤال بوده است‪ .‬هدف ما در اين‬
‫مجموعه گرد آوري مجموعه اي از شگفتي هاي دنياي تاريخ و‬
‫جغرافيا در قالب پنج مجموعه كتب تحت عنوان شگفتي ها‬
‫وترينهاي ‪!...‬؟(‪)1‬و(‪)2‬و(‪)3‬و(‪)4‬و(‪ )5‬بصورت تفكيك و طبقه بندي‬
‫شده مي باشد‪ .‬اميد واريم توانسته باشيم فكر مشوش و‬
‫كنجكاو اكثريت دانش آموزان و حتي خود معلمان كه ممكن است‬

‫‪4‬‬
 ‫در حين تدريس ملزم به جواب دادن به چنين سؤالتي از سوي‬
‫دانش آموزان باشند را برطرف كرده باشيم‪ .‬اميد واريم اين‬
‫مجموعه كه با بهره گيري از كتب دانشگاهي ‪ ،‬درسي‪ ،‬روزنامه ها‬
‫و مجلت و اينترنت گرد اوري شده است مورد استفاده ي عموم‬
‫دانش آموزان مقاطع راهنمايي و متوسطه و معلمان عزيز قرار‬
‫بگيرد‪.‬‬

‫پرويز عزيزي‬
‫خرداد ‪86‬‬

‫‪5‬‬
 ‫آيا ميدانيد)‪)1‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬که طول ساحل دريای خزر در حدود ‪ 7000‬کيلومتر‬
‫است که هزار کيلومترش در طرف ايران است‪.‬‬

‫آيا مي دانید ‪ :‬اولين مردماني كه سيستم اگو يافاضلب را جهت‬

‫تخليه آب شهري به بيرون ازشهر اختراع كرد ايرانيان بودند‪.‬‬
‫آيا مي دانيد ‪ :‬اولين مردماني كه به كرويت زمين پي بردند‬
‫ايرانيان بودند ‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪:‬خورشيد ‪ ۳۳۰۳۳۰‬مرتبه بزرگتر از زمين است‪.‬‬
‫آيا مي دانيد ‪ :‬كه جهان حدود ‪ 7/13‬ميليارد سال پيش متولد شده‬
‫است‪ .‬فقط حدود ‪4‬درصد عالم از ماده ‪ ،‬به شکلي که ما مي‬
‫شناسيم تشکيل شده است ‪ ،‬يعني ماده معمولي که ما مي‬
‫شناسيم و در آزمايشگاه وجود دارد‪ ،‬فقط ‪4‬درصد کل عالم را مي‬
‫سازد‪23 .‬درصد عالم را ماده تاريک سرد تشکيل داده که‬
‫دانشمندان اطلعات خيلي کمي درباره اش دارند و ‪73‬درصد باقي‬
‫مانده را انرژي تاريک عجيبي تشکيل مي دهد ‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪:‬اسكيمو‌ها هم از يخچال براي محافظت غذا در مقابل‬
‫يخ زدن استفاده مي كنند‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ ۸ :‬دقيقه و ‪ ۱۷‬ثانيه طول مي‌كشد تا نور خورشيد به‬
‫زمين برسد‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪:‬اسم تمام قاره‌ها با همان حرفي كه آغاز شده است‬
‫پايان مي يابد‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪:‬که تقريبا ‪ 300‬متر مكعب گاز هليم مي تواند يك‬
‫انسان را از روي زمين بلند كند‪.‬‬

‫‪6‬‬
‫آيا مي دانيد‪:‬که كره مريخ با سرعت ‪ 240‬كيلومتر درساعت به دور‬
‫خورشيد مي چرخد‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪:‬نور خورشيد فقط تا عمق ‪400‬متري ‌به دريا نفوذ مي‬
‫كند‪.‬‬

‫آيا مي دانيد‪:‬امريكا تا ‪ 50‬ميليون سال ديگر دو نيم خواهد شد‪.‬‬

‫آيا مي دانيد‪:‬فشار در مركز خورشيد تقريبا ‪700‬ميليون تن بر‬
‫‪452/6‬سانتي متر مربع است‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪:‬داغ ترين نقطه كره زمين در دالول اتيوپي است ‪ .‬در‬
‫اين منطقه در يك روز عادي دماي هوا در سايه به ‪ 94‬درجه‬
‫فارنهايت مي رسد‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪‌:‬آ بشار آنجل در ونزوئل ‪ 20‬بار بلندتر از‌آبشار نياگارا‬
‫است‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪:‬نزديك ترين ستاره به زمين بعد از‬
‫خورشيدالفامنچوري است كه فاصله آن تا زمين ‪3/4‬سال نوري‬
‫است‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬كه تقريبا يازده ساعت و يك ربع بعد از ظهر شرعي‬
‫آخر وقت نماز مغرب و عشا است‪..‬‬
‫آيا مي دانيد ‪ :‬که هرچه از مركز زمين فاصله بگيريم نيروي جاذبه‬
‫كمتر مي شود‪ ،‬در نتيجه وزن كاهش مي يابد ‪ ،‬وزن فردي که در‬
‫خط استوا ايستاده از وزن همين شخص در قطب شمال و جنوب‬
‫كمتر است‪ .‬زيرا در خط استوا زمين بر آمده تر و در قطب‬
‫هموارتر است اين تفاوت وزن حدود پنج درصد است‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬مساحت کره زمین ‪ 515‬میلیون کیلومتر است‪.‬‬
‫آيا مي دانيد ‪:‬کهکشان راه شیری بیش از صد میلیون ستاره دارد‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬عمر کهکشان راه شیری ‪ 10‬میلیارد سال می باشد‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬نزدیکترین ستاره به ماه یکسال نوری فاصله دارد‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬در سال ‪ 2035‬میلدی جمعیت هند از جمعیت چین‬
‫بیشتر خواهد شد و در سال ‪ 2050‬میلدی جمعیت هند به بیش از‬
‫یک میلیارد و ششصد میلیون نفر خواهد رسید‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬جمعیت جهان تا پنجاه سال آینده از مرز ‪ 9‬میلیارد‬
‫نفر خواهد گذشت‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬گرم ترین سیاره منظومه شمسی زهره میباشد ‪ ،‬این‬
‫سیاره درجه حرارت تقریبا ثابتی دارد که برابر با ‪ 462‬درجه سانتی‬
‫گراد میباشد‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬عمر خورشید پنج میلیون سال می باشد‪.‬‬

‫آيا مي دانيد ‪ :‬كه چرا ليه ازن در نواحي قطبي كه آليندها كمتر‬
‫است سوراخ شده است ولي در مناطق ديگري كه عملياتهاي‬
‫صنعتي و آلينده ها وجود دارد سوراخ نشده است ؟‬
‫مهمترين عامل وجود ابرهاي استراتوسفري در نواحي قطبي‬
‫است به دليل سردتر بودن قطب جنوب اين ابرها در آنجا‬
‫پايدارترند تابش پرتوهاي فرا بنفش خورشيد در آغاز بهار باعث‬
‫آزاد شدن راديکال هاي کلر در مجاورت بلورهاي يخ موجود در اين‬
‫ابرها مي گردد ‪.‬‬

‫آيا مدانيد ‪ :‬كه انگلستان با توليد ‪ 400‬ميـليـون تـن زباله در سال ‪,‬‬
‫همچنان بزرگتريـن تـوليـد كننده زباله در اروپاست‪ .‬به گزارش‬
‫‪7‬‬
 ‫اسكاي نيـوز‪ ،‬هـم اكـنـون انبوهي از زباله هاي آلينده محيط‬
‫زيست در انگـليـس وجـود دارد كـه از آن جمـلــه‪ ،‬گورستان يخچال‬
‫ها در مانچستر است‪ .‬گازهاي به كار رفته در اين يخچال ها از‬
‫موادي است كه بـه ليـه ازون آسيـب مـي رساند‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬روزانه تقريبا هشت هزار زلزله در گوشه کنار کره ي‬
‫زمين اتفاق مي افتد يا به عبارت ديگر هر يازده ثانيه يک زمين‬
‫لرزه رخ مي دهد‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬که جمعيت چين هر چهل و چهار سال يکبار دو برابر‬
‫شده ‪ ،‬بدين علت بيشتر خانواده های چين فقط داری يک فرزند‬
‫هستند‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬که ماهواره های جاسوسي را اغلب در ارتفاعات کم‬
‫بين چهارصد و هشتاد تا نصد و هفتاد کيلومتری قرار داده مي‬
‫شوند اين ماهواره ها مي توانند در عرض کمتر از دو ساعت دور‬
‫زمين گردش کنند و عکس های دقيق از مراکز نظامي بگيرند‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬که از هر ‪ ۶۰۰‬ميليون کره آسمانی دريکی از آنها‬
‫امکان زندگی هست با اين حساب ميلياردها سياره مسکونی می‬
‫باشند که زمين يکی از آنهاست‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬که هر ‪ 186‬هزار سال يکبار ‪ ،‬کره زمين کامل" به زير‬
‫آب مي رود و تمامي زمين پوشيده از آب مي شود و دوباره بعد از‬
‫مدتي سر از آب بيرون مي آورد‪.‬‬

‫آيا مي دانيد‪ :‬ايران از نظر ذخاير مس اولين کشور جهان مي‬

‫باشد‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬بنا به تخمين سازمان جهانی بهداشت‪ ،‬مرگ و مير‬
‫ناشی از سرطان در غرب آفريقا‪ ،‬آمريکای جنوبی‪ ،‬جزاير کارائيب‬
‫و شمال شرقی آسيا در پانزده سال آينده به هفتاد و پنج درصد‬
‫خواهد رسيد‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬در عمق ‪ 30‬کيلومتری زمين دمای محيط به هزار و‬
‫دويست درجه سانتيگراد مي رسد‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬که ايران از نظر ذخايز معدني مقام پنجم را در‬
‫جهان دارد‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬برج ايفل ‪ 1792‬پله دارد‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬که ليه ازن فقط به اندازه دو سکه بروی هم کلفتي‬
‫دارد‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬که سياره زهره تنها سياره ای است که هم جهت با‬
‫حرکت عقربه های ساعت حول محور خويش مي گردد ‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬که هر چه از استوا به سمت قطب پيش ميرويم‬
‫اندازه موجودات بزرگتر مي شود مثل پنگوئن ها – روباه‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬که اگر يخهاي قطب جنوب آب شود ‪ ،‬آب اقيانوسها‬
‫‪ 70‬متر بال مي آيد و يك چهارم خشكي ها زير آب مي رود‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬که همه سياره هاي منظومه شمسي از غرب به‬
‫شرق مي چرخند به جز سياره ناهيد كه از شرق به غرب مي‬
‫چرخد‪.‬‬

‫آيا مي دانيد‪ :‬که هرچه از مركز زمين فاصله بگيريم نيروي جاذبه‬
‫كمتر مي شود‪ ،‬در نتيجه وزن كاهش مي يابد ‪ ،‬وزن فردي که در‬
‫خط استوا ايستاده از وزن همين شخص در قطب شمال و جنوب‬

‫‪8‬‬
‫كمتر است زيرا در خط استوا زمين بر آمده تر و در قطب هموارتر‬
‫است اين تفاوت وزن حدود پنج درصد است‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬که يك چهارم خاك روسيه در سال پوشيده از برف‬
‫است‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬که در سيبري هوا به حدي سرد است كه بخار دهان‬
‫انسان در هوا يخ مي زند و به زمين مي ريزد‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬که شن خيس از شن خشک سبکتر است‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬که مغولستان بزرگترين کشور جهان است که به دريا‬
‫و اقيانوس راه ندارد ‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬که قطب شمال كمترين دماي جهان را دارد ميانگين‬
‫دماي هوا در آنجا پنجاه و هشت درجه سانتيگراد زير صفر است‬
‫بعضي روزها حتي سردتر هم مي شود‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬که ‪ 30‬برابر جمعيتي که امروز بر سطح کره زمين‬
‫زندگي ميکنند ‪ ،‬در زير خاک مدفون شده اند‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬در عرض بيست سال گذاشته حوادت طبيعي چون‬
‫زلزله و سيل ‪ ،‬يک ميليون و دويست هزار نفر را بکام خود کشيده‬
‫و بد نيست اين را هم بدانيد که نود و نه درصد قربانيان در‬
‫کشورهای فقير بوده اند‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬که قوي ترين زلزله اي که تا بحال در جهان رخ داده‬
‫و به ثبت رسيده است در سال ‪ 1960‬در اقيانوس آرام نزديک‬
‫کشور شيلي رخ داد که قدرت آن نه و نيم ريشتر بود که فقط سه‬
‫هزار نفر جان خود را از دست دادند‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬که سریع ترین رعد و برق با سرعت ‪ 140‬هزار‬
‫کیلومتر در ثانیه حرکت می کند‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬که درجه حرارت هسته زمین در حدود ‪ 5700‬درجه‬
‫سانتیگراد است‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬که ارتفاع بزرگترین موج که تا کنون در دریای آزاد به‬
‫ثبت رسیده سی و چهار متر بوده است‪.‬‬

‫آيا مي دانيد‪ :‬خورشید کوچک ترین ستاره دنیا است ‪.‬‬

‫آيا مي دانيد ‪:‬ستاره ای که در آسمان می بینید ممکن است میلیون‬
‫ها سال نوری از شما دور بوده باشد و نور آن بعد از چند سال‬
‫نوری به زمین رسیده باشد‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬که درخت خرماى نر هرگز میوه نمی دهد‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬که ‪ 90‬درصد از جمعیت جهان در نیمکره شمالی کره‬
‫زمین زندگی می کنند‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬قله دماوند بيست و سومین قله بلند جهان است‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬سالنه ‪ 86‬میلیون نفر به تعداد جمعیت جهان افزوده‬
‫می شود‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬که در فصل تابستان در کشورهاى اسکاندیناوى چون‬
‫سوئد و نروژ فقط یک ساعت خورشید غروب می کند و حتی در‬
‫بعضی نقاط حتی یک ساعت هم غروب نمی کند‪.‬‬

‫آيا مي دانيد‪ :‬که حدودا" ‪ %29‬کره زمین را خشکی تشکیل داده‬

‫است‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬کانال سوئز در سال ‪ 1869‬میلدى ساخته شده است‬
‫و طول آن به ‪ 162‬کلیومتر می رسد‪.‬‬

‫‪9‬‬
 ‫آيا مي دانيد‪ :‬که متوسط عمر مردان در ایران شصت و دو سال‬
‫چهار ماه و براى زنان شصت و سه سال و دو ماه می باشد‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬که آهن فلزی ست که بیشترین مصرف را در بین‬
‫فلزات در جهان داراست‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬مساحت هندوستان دو برابر مساحت ایران است‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬ده کشور پهناور جهان به ترتیب از این قرار می‬
‫باشد ‪ :‬روسیه ‪ ،‬کانادا ‪ ،‬چین ‪ ،‬آمریکا ‪ ،‬برزیل ‪ ،‬استرالیا ‪ ،‬هند ‪،‬‬
‫آرژانتین ‪ ،‬قزاقستان ‪ ،‬سودان‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬سالنه ‪ 25‬میلیون نفر در جهان از گرسنگی می می‬
‫رند‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬که جرم دور افتاده ترین سیاه چاله اى را که تاکنون‬
‫شناسایى شده است هزار تریلیون «‪ 10‬به توان ‪ »15‬برابر جرم‬
‫زمین یا به عبارت دیگر سه میلیارد برابر خورشید است‬
‫این سیاه چاله ‪ 13‬میلیارد سال نورى از زمین فاصله دارد‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬زادگاه میوه کیوى کشور چین میباشد ‪ ،‬چینی ها‬
‫سالنه فقط دویست تن کیوى از بوته هاى خودرو برداشت می‬
‫کنند‪.‬‬

‫آيا مي دانيد‪ :‬که فشار در مرکز خورشید تقریبا ‪ 700‬میلیون تن بر‬

‫شش و نیم سانتی متر مربع است‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬که برای فرار از جاذبه زمین سرعت ‪11‬کیلومتر در‬
‫ثانیه کافی هست‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬تشکیل و تولد سیاره ای مشابه زمین حداقل به سه‬
‫میلیون سال نیاز دارد‪.‬‬

‫آيا مي دانيد‪ :‬هنگامی که هسته ی ستاره منفجر می شود پوسته‬

‫های بیرونی آن به بیرون پرتاب می شوند که در خلل چند ساعت‬
‫انرژی را منتشر می کند که خورشید ما در مدت پنج میلیون سال‬
‫منتشر می کند حال ستاره چندین برابر درخشانتر می شود‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬که گرمی در تابستان بخاطر نزدیکی زمین به‬
‫خورشید نیست بلکه بخاطر بیست و سه و نیم درجه کجی زمین‬
‫است ‪.‬‬

‫آيا مي دانيد‪ :‬که ‪ 1,260,000,000,000,000,000,000‬لیتر آب‬

‫بروی کره زمین وجود دارد که این مقدار در چرخه آب در گردش‬
‫است‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬که در شيلي منطقه ی صحرايي وجود دارد كه‬
‫هزاران سال است در آن باران نباريده است‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬که اگر همه يخهاي قطب جنوب آب شود بر سطح آب‬
‫اقيانوسها هفتاد متر اضافه مي شود و در اين صورت يک چهارم‬
‫خشکيهای کره زمين زير آب مي رود‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬که مساحت سطح کره زمين ‪ ۵۱۵‬ميليون کيلومتر‬
‫مربع است ‪.‬با مقايسه با مساحت وسعت ايران ميتوان نتيجه‬
‫گرفت که ايران ‪ ٪ ۳۲/۰‬از سطح زمين را تشکيل مي دهد‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪:‬که هر سال از ‪600/557/31‬ثانيه تشكيل شده است‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬نور ميتواند دور کره ی زمين (خط استوا) را ‪ 7.5‬بار‬
‫در ‪ 1‬ثانيه طی کند‪.‬‬

‫‪10‬‬
 ‫آيا مي دانيد‪ :‬که طول تقريبي رود نيل که بزرگترين رود جهان‬
‫است در حدود ‪ 6600‬کليومتر است‪.‬‬
‫آيا مي دانيد‪ :‬جرم زمين هشتاد و يک برابر ماه است‪.‬‬

‫آيا مي دانيد ‪ :‬اولين مردماني كه مقياس سنجش اجسام را كشف‬

‫كرد ايرانيان بودند ‪.‬‬
‫آيا مي دانيد ‪ :‬ابوريحان بيروني به چرخش زمين پي برده بود واين‬
‫گاليله نبوده است كه نخستين بار به چرخش زمين اشاره كرده‬
‫است ‪.‬‬

‫آيا مي دانيد ‪ :‬اولين مردماني كه شيشه را كشف كردند و از آن‬

‫براي منازل استفاده كردند ايراينان بودند ‪.‬‬
‫آيا مي دانيد ‪ :‬اولين مردماني كه زغال سنگ را كشف كردند‬
‫ايرانيان بودند ‪.‬‬

‫آيا مي دانيد ‪ :‬كه چرا عقربه ي ساعتها ‪ ،‬ساعتگرد مي‬

‫چرخد؟‬

‫ساعت آفتابي يکي از اولين ساعتهاي مورد استفاده بشر بوده‬

‫است‪ .‬و از اين نظر‪ ،‬مي توان آن را پدر ساعت هاي امروزي به‬
‫حساب آورد‪ .‬اين ساعت نخستين بار در عرض هاي مياني نيمکره‬
‫شمالي که محل بيشتر تمدنهاي باستان بود ابداع و به کار گرفته‬
‫شد‪ .‬در اين عرض ها‪ ،‬خورشيد همواره از جنوب مي آيد و بنابراين‬
‫با توجه به حرکت شرق به غرب آن ‪ ،‬سايه ي يک شاخص در طول‬
‫روز‪ ،‬يک سير ساعتگرد را مي پيمايد‪ .‬به نظر مي رسد دليل انتخاب‬
‫جهتي که در حال حاضر به آن ساعتگرد مي گوييم ‪ ،‬به عنوان جهت‬
‫استاندارد حرکت عقربه هاي ساعت نيز همين باشد‪ .‬در واقع ‪ ،‬اگر‬
‫تمدنهاي بشري سازنده تاريخ در نيمکره جنوبي بودند‪ ،‬به احتمال‬
‫زياد الن عقربه ها برعکس مي چرخيدند‪.‬‬

‫آبا مي دانيد ‪ :‬كه چرا وزن انسان روي خط استوا كمتر‬

‫مي شود ؟‬

‫شهرهايي كه روي خط استوا قرار دارند ‪ ،‬حدود ‪ 3km‬نسبت به‬

‫شهرهاي اروپا و آسياي ميانه دورتر از مركز زمين هستند و اين‬
‫باعث مي شود در آنها شتاب جاذبه ضعيف تر باشد ‪ .‬همچنين‬
‫گردش زمين هم روي اين امر تاثير مي گذارد و باعث مي شود يك‬
‫نيروي رو به خارج ناچيز به اجسام واقع در اين مكان وارد شود ‪.‬‬
‫نيروي وارد شده بر اجسام به دليل حركت گردش زمين يك نيروي‬
‫شعاعي است و چون جهت آن خلف جهت نيروي گرانش است ‪،‬‬
‫باعث كم شدن تاثير گرانش مي شود ‪ .‬وقتي دو تا ثير گفته شده‬
‫با هم جمع شوند ‪ ،‬در مجموع چيزي حدود ‪ 3‬درصد از وزن هر‬
‫شخص در استوا كم مي شود ‪ .‬يعني يك فرد ‪ 70‬كيلويي ‪ ،‬در استوا‬
‫تنها ‪ 200‬گرم از وزنش كم مي شود ‪.‬‬

‫‪11‬‬
 ‫آيا مي دانيد ‪ :‬كه دانشمندان اغلب هوا كره را به چند‬
‫ليه تقسيم مي‌كنند ‪:‬‬
‫‪ -1‬تروپوسفر(زيرين سپهر ) كه نزديكترين ليه به زمين مي‌باشد و‬
‫شامل هوايي مي‌شود كه از سطح زمين تا ارتفاع ‪ 12‬كيلومتري از‬
‫آن قرار دارد ‪ .‬ابرها نيز در اين ليه حضور دارند ‪.‬‬

‫‪ -2‬استراتوسفر ( آرام سپهر ) ‪ ،‬كه فاصله ‪ 12‬تا ‪ 52‬كيلومتري از‬

‫سطح زمين را شامل مي‌شود‪ .‬اميت اين ليه در اين است كه‬
‫اوزون در اين ليه قرار گرفته و به اين جهت يه اين ليه‬
‫اوزون‌سفر نيز مي‌گويند ‪.‬‬
‫‪ -3‬مزوسفر (ميان سپهر ) فاصله بين ‪ 52‬تا ‪ 80‬كيلومتري از زمين‬
‫را شامل مي‌شود ‪.‬‬
‫‪ -4‬ترموسفر ( گرم سپهر ) دورترين ليه به زمين مي‌باشد كه‬
‫فاصله بالي ‪ 80‬كيلومتري از زمين را شامل مي‌شود ‪ .‬دماي‬
‫قشرهاي باليي اين ليه به علت جذب اشعه فرابنفش خورشيد به‬
‫هزار درجه سانتيگراد نيز مي‌رسد ‪.‬‬

‫‪ )SUN‬چه مي دانيد؟‬ ‫در مورد خورشيد (‬

‫ستاره ي منظومه ي شمسي توده ي متراكم گاري شكلي به نام خورشيد‬
‫است كه در مركز اين منظومه واقع شده است و ‪ 9‬سياره به دور آن مي‬
‫چرخند‪ .‬حجم خورشيد بيش از ‪000/300/1‬برابر حجم زمين است ‪.‬حرارت‬
‫سطحي آن ‪6093‬درجه ودماي دروني آنحدود ‪000/000/15‬درجه ي سانتيگراد‬
‫تخمين زده مي شود ‪ .‬حرارت وتشعشعات نوري خورشيد نتيجه ي تبد يل‬
‫اتم هاي هيدروژن به هيليم است ‪ .‬فتوسفر و كروموسفر كرونا ( تاج‬
‫خورشيد ) قسمت هاي گازي شكل وملتهب تشكيل دهنده ي خورشيد مي‬
‫باشند‪ %55 .‬از حرارت خورشيد كه به جو زمين مي تابد توسط ليه هاي‬
‫جو زمين منعكس يا جذب شده وحدود ‪ %45‬آن به زمين مي رسد ‪ .‬جرم‬
‫خورشيد كيلو گرم بوده و در مدت تقريبي ‪ 25‬روز يك بار به دور خود مي‬
‫چرخد ‪ .‬اين ستاره همچنين با حركتي شبيه به در كانون هاي بيضي مدار‬
‫گردش انتقالي زمين حركت جابه جايي انجام مي دهد‪.‬‬

‫در مورد مريخ چه مي دانيد ؟‬

‫مريخ يا همان بهرام به نام لتين ‪ MARS‬نيز خوانده مي شود ‪.‬‬
‫فاصله ي اين سياره تا خورشيد ‪ 000/800/227‬كيلو متر وقطرش‬
‫حدود ‪ 6800‬كيلو متر ( تقريبا نصف حجم زمين ) مي باشد‪ .‬مريخ هر‬
‫‪ 687‬روز يك بار به دور خورشيد ودر هر ‪ 24‬ساعت و ‪ 37‬دقيقه يك‬
‫بار به دور خود مي چرخد‪ .‬اتمسفر مريخ رقيق تر از زمين بوده‬
‫وحداكثر دماي آن ‪ 5/39‬وحد اقل ‪ -123‬درجه مي باشد‪ .‬در مريخ‬
‫نباتاتي از نوع جلبك ها ‪ ،‬خزه ها وقارچ ها وجود دارند‪ .‬بخار آب نيز‬
‫در جو مريخ مشاهده شده است‪ .‬مريخ دو قمر به نام هاي فوبوس‬
‫( واقع در ‪6000‬كيلو متري آن ) و ديموس ( در ‪ 1400‬كيلو متري آن )‬
‫دارد كه حركت شان در جهت مخالف هم انجام مي گيرد‪.‬‬

‫در مورد برجيس چه مي دانيد؟‬

‫بزرگ ترين سياره ي منظومه ي شمسي‪ ،‬مشتري ‪ ،‬برجيس ويا‬
‫ژوپيتر ( ‪ )Jupiter‬نام دارد كه ‪ 1300‬برابر زمين است و با قطر‬
‫تقريبي ‪ 142000‬كيلومتر در فاصله ي ‪ 778000000000‬كيلومتري‬
‫‪12‬‬
 ‫خورشيد قرار دارد و در مدت نزديك به ‪ 12‬سال يك بار به دور‬
‫خورشيد و در مدت ‪ 9‬ساعت و ‪ 54‬دقيقه يك بار به دور خود با‬
‫سرعت ‪ 36000‬كيلومتر در ساعت مي چرخد ‪ .‬فشار اتمسفر‬
‫مشتري بسيار زياد است و كله ي سرخ وسيعي در آن ديده مي‬
‫شود كه علمت تالطم بزرگي در جو اين سياره است‪ .‬برودت‬
‫مشتري به ‪ -130‬درجه ي سانتي گراد مي رسد ‪ .‬عكس هاي كه‬
‫دانشمندان از اين سياره گرفته اند نشان داده است كه در جو اين‬
‫سياره ابرها مدام جابه جا مي شوند يعني جو مشتري بسيار فعال‬
‫است و مرتب در سطح آن طوفان ها و گردبادهايي صورت مي‬
‫گيرد ‪ .‬مشتري ‪ 14‬قمر دارد كه ‪ 4‬قمر آن به نام اقمار گاليله‬
‫موسومند و بزرگترين آن به نام ( كاليستو) مي باشد كه ‪4800‬‬
‫كيلومتر قطر دارد‬

‫در مورد عطارد ( ‪ ) MERCURY‬چه مي دانيد؟‬

‫نزديك ترين ستاره به خورشيد ودر عين حال گرم ترين سياره ي‬
‫منظومه ي شمسي عطار‬
‫( تير ) يا مركوري نام دارد ‪ .‬قطر اين ستاره حدود ‪ 4800‬كيلو متر‬
‫وفاصله اش تا خورشيد ‪ 600/907/57‬كيلو متر مي باشد ‪ .‬عطارد با‬
‫سرعت زيادي به دور خورشيد مي گردد وبه همين علت به نام تير‬
‫معروف شده است‪ .‬عطارد در مدت ‪ 88‬روز يك بار به دور خورشيد‬
‫ويك بار به دور خود مي چرخد ؛ بنابر اين هميشه يك طرف آن‬
‫مقابل خورشيد قرار مي گيرد‪ .‬كه داراي حرارتي بالغ بر ‪ 300‬درجه‬
‫مي باشد‪ .‬ودماي نيمه ي ديگر آن ‪ -200‬درجه است ‪ .‬جالب است‬
‫بدانيم كه در عطارد جو ديده نمي شود ‪.‬‬

‫از ستاره ي هالي چه مي دانيد؟‬

‫معروف ترين ستاره ي دنباله دار ‪ ،‬هالي نام دارد كه هر ‪ 76‬سال‬
‫يك بار در آسمان كره ي زمين ديده مي شود‪ .‬آخرين بار كه ستاره‬
‫ي دنباله دار هالي مشاهده شده ‪ ،‬سال ‪ 1986‬ميلدي بوده است‪.‬‬
‫بنابرين اين ستاره در سال ‪ 2062‬نيز بايد مشاهده شود ‪.‬‬

‫آيا در مورد مثلث برمودا چيزي مي دانيد ‪:‬‬

‫دليل منطقي و غيرمنطقي زيادي براي توجيه پديده هاي‬
‫غيرطبيعي مثلث برمودا ارائه شده است كه به بعضي از آنها‬
‫اشاره خواهد شد‪.‬‬
‫‪)1‬آب و هواي استوايي‪ :‬اين منطقه از لحاظ اقليمي‪ ،‬يكي از‬
‫بحراني ترين مناطق اقيانوسي دنيا به شمار مي رود‪ .‬همان طور‬
‫كه گفته شد ممكن است در عرض چند دقيقه‪ ،‬توفاني عظيم در آن‬
‫پديد بيايد؛ توفاني كه مي تواند هر هواپيما يا شناوري را در چند‬
‫لحظه نابود كند‪ .‬جالب است بدانيد اكثر اين توفان ها حتي توسط‬
‫ماهواره ها هم شناسايي نمي شوند‪.‬‬
‫دريانوردان آماتور‪ :‬طبق آمارها در اين منطقه در جهان بيش از هر‬
‫جاي ديگر درخواست كمك مي شود (حدود ‪ 8‬هزار مورد در سال يا‬
‫به عبارتي بيش از ‪ ۲۰‬مورد در روز)‪ .‬اكثر اين درخواست ها از‬
‫سوي ملوانان آماتور و غيرحرفه اي ست كه با داشتن ذهنيت‬
‫منفي از برمودا‪ ،‬هر پديده اي را در اين منطقه‪ ،‬پديده اي ماوراي‬
‫زميني مي دانند‪.‬‬

‫‪13‬‬
 ‫‪)2‬زلزله هاي زيرزميني‪ :‬هرچند تا به حال هيچ پديده زميني در اين‬
‫منطقه رسما ثبت و گزارش نشده است‪ ،‬دانشمندان زلزله هاي‬
‫زيادي را در كف اقيانوس در منطقه مثلث برمودا كشف كرده اند‪.‬‬
‫اين زلزله ها مي توانند در مناطق كم عمق تر باعث پديده هاي‬
‫مخربي همچون سونامي شرق آسيا شوند‪.‬‬
‫‪ )3‬جريان آب خليج‪ :‬اين جريان اقيانوسي بسيار پرقدرت است و‬
‫حتي گزارش شده كه سرعت آن در برخي مناطق به پنج مايل بر‬
‫ساعت هم مي رسد‪ .‬اين جريان براي اينكه قايق ها را چندصد‬
‫مايل به اين طرف و آن طرف بكشاند‪ ،‬كافي ا ست؛ خصوصا اگر‬
‫خدمه ي كشتي براي مقابله با اين جريان آمادگي قبلي نداشته‬
‫باشند‪ .‬اين جريان در تركيب با مغناطيس غيرمعمولي منطقه مي‬
‫تواند باعث هر پديده پيش بيني نشده اي باشد‪.‬‬
‫تئوري حباب هاي گازي‪ :‬نظريه حباب هاي گازي نظريه اي عجيب‪،‬‬
‫اما منطقي به نظر مي رسد كه از سوي برخي دانشمندان مطرح‬
‫مي شود‪ .‬اين دسته از دانشمندان بر وجود ميزان بسيار زيادي‬
‫هيدرات گازي در اين منطقه اعتقاد دارند كه اين گازها باعث ايجاد‬
‫چگالي زيادي در آب مي شود و همين امر مي تواند باعث بروز‬
‫پيامدهاي ناگواري شود‪.‬علوه بر اين نظريه هاي علمي‪ ،‬نظريات‬
‫غيرمعقول و ماورايي زيادي هم در مورد اتفاقات برمودا ارائه‬
‫شده است كه بيشتر از سوي انسان هاي خرافاتي عنوان و‬
‫پذيرفته مي شوند‪.‬‬
‫‪ )4‬برخي معتقدند موجوداتي فرازميني اين منطقه را براي انتخاب‬
‫نمونه هاي آزمايشگاهي خود كه انسان ها باشند انتخاب كرده اند و‬
‫هرچند وقت يك بار يك يا چند نمونه را با خود به فضاي ماوراي‬
‫زمين مي برند‪ .‬با اين حال حتي همين انسان ها هيچ گزارشي از‬
‫ديده شدن بشقاب پرنده ها منتشر نكرده اند‪ .‬برخي ديگر مي‬
‫گويند مثلث برمودا محلي ست كه شهر گمشده آتلنتيس در آن‬
‫قرار دارد‪ ،‬البته اين نظريه هم در حد همان موجودات فضايي ست‬
‫و نمي توان آن را باورپذير دانست‪ .‬در اين مورد نظريات ديگري‬
‫هم وجود دارد كه همگي از نظر علمي غيرقابل توضيح هستند‪.‬به‬
‫هر حال تا روزي كه علم انسان دانش محور‪ ،‬اسرار اين مثلث‬
‫شيطاني را حل نكند‪ ،‬ايده هاي غيرعلمي ادامه خواهد داشت‪.‬‬

‫آيا در مورد مثلث اژدها چيزي مي دانيد ‪:‬‬

‫درياي شيطان و مثلث اژدها در درياي فيليپين در شرق سواحل‬
‫چين به خاطر بلعيدن يكباره‬
‫شناورها و خدمه اش مشهور است‪ .‬در حالي كه طبق افسانه هاي‬
‫محلي و بومي‪ ،‬اين منطقه متعلق به سلسله هاي پادشاهي‬
‫گمشده اي است كه در زير دريا مستقر شده اند‪ ،‬دانشمندان‬
‫معتقدند اين منطقه هم همانند مثلث برمودا در ديگر سوي جهان‬
‫داراي خواص مغناطيسي ويژه اي ست‪.‬افسانه ديگري در مورد‬
‫مثلث اژدها وجود دارد كه طبق آن اژدهايي در اعماق آب هاي اين‬
‫منطقه زندگي مي كند و هر گاه كه اژدها حركت مي كند‪ ،‬امواج‬
‫وحشتناكي در پي حركت او به وجود مي آيد‪ .‬به هر حال دولت‬
‫ژاپن در سال ‪ ،1950‬اين منطقه را منطقه خطرناك معرفي كرد و‬
‫به ماهيگيران و ديگران توصيه كرد به اين منطقه سفر نكنند‪ .‬در‬
‫سال ‪ 1952‬هم شناوري تحقيقاتي از جانب دولت ژاپن براي‬

‫‪14‬‬
 ‫بررسي ابهامات موجود به درياي شيطان ارسال شد كه هيچ گاه‬
‫باز نگشت و تمام ‪ 9‬محقق و ‪ 22‬سرنشين آن براي هميشه مفقود‬
‫شدند‪.‬‬

‫چند مورد ازاصطلحات جغرافيايي ‪:‬‬

‫ليه ي گازي شكل اطراف زمين به قطر ‪1000‬‬ ‫اتمسفر‪:‬‬

‫كيلومتر را اتمسفر گويند‪.‬‬
‫آبي كه املح ورسوبات آن به قدري كم باشد كه‬ ‫آب شيرين‪:‬‬
‫براي نوشيدن يا آبياري مزارع قابل استفاده باشد‪.‬‬
‫ممانعت از برگشت انرژي حرارتي زمين به وسيله‬ ‫اثر گلخانه‬
‫ي گاز هاي موجود در اتمسفر زمين را اثر گلخانه‬ ‫اي ‪:‬‬
‫اي مي گويند‪.‬‬
‫شرايط جوي مسلط در يك منطقه در مدت زمان‬ ‫آب وهوا‪:‬‬
‫طولني را آب و هوا گويند‪.‬‬
‫مجموعه گياهان وجانوراني را كه در يك محدوده ي‬ ‫اكوسيستم‪:‬‬
‫مشخص با يكديگر زندگي مي كنند وبر هم اثر‬
‫متقابل مي گذارند‪.‬‬
‫افزايش بسيار سريع تعداد جمعيت را در هر مكان‬ ‫انفجار‬
‫انفجار جمعيت گويند‪.‬‬ ‫جمعيت‪:‬‬
‫به سرزميني بيابان گويند كه شرايط محيطي آن‬ ‫بيابان‪:‬‬
‫براي گسترش زندگي جانوري وگياهي مساعد‬
‫نباشد‪.‬‬
‫بوته ها‪ ،‬درختچه ها‪ ،‬ودرخت هاي يك منطقه را كه‬ ‫پوشش‬
‫به حالت طبيعي يا مصنوعي در آن محل وجود داشته‬ ‫گياهي‪:‬‬
‫باشند پوشش گياهي گويند‪.‬‬
‫تعداد افراد ساكن در يك واحد سطح را تراكم‬ ‫تراكم‬
‫جمعيت گويند‪.‬‬ ‫جمعيت‪:‬‬
‫امواج بلند حاصل از فعاليت هاي زلزله يا‬ ‫تسو نومي‬
‫آتشفشانهاي زير در يايي كه اغلب در ژاپن بيشتر از‬ ‫يا سونامي‬
‫ساير جاها اتفاق مي افتد‪.‬ارتفاع اين امواج گاه به‬
‫بيش از ‪ 20‬متر هم مي رسد‪.‬وخساراتي را در‬
‫سواحل به بار مي آورند‪.‬‬
‫جنگل هاي متراكمي كه در نزديكي خط استوا‬ ‫جنگل هاي‬
‫ومجاورت آن ايجاد شده اند ودر آنها شرايط گرم‬ ‫استوايي‪:‬‬
‫ومرطوب حكمفر ماست‪.‬اين جنگل ها را جنگل حاره‬
‫اي نيز مي گويند‪.‬‬
‫سرزمين پست وفرونشته اي كه آب هاي اطراف را‬ ‫چاله‪:‬‬
‫به سوي خود مي كشد‪.‬‬
‫حوضه يا چاله اي با ابعاد متفاوت كه آب هاي‬ ‫حوضه ي‬
‫اطراف را به سوي خود مي كشد ودر نهايت به يك‬ ‫آبريز‪:‬‬
‫در ياچه ‪ ،‬دريا ‪ ،‬اقيانوس تبديل مي شود‪.‬‬
‫منطقه يا حوضه اي كه آب هاي آن جمع شده وبه‬ ‫حوضه ي‬
‫هم مي پيوندد وبه وسيله ي يك شبكه از جريان هاي‬ ‫آبگير‪:‬‬
‫سطحي از آن منطقه خارج مي شود‪.‬‬
‫حوضه يا چاله اي كه آب هاي اطراف به آن وارد مي‬ ‫حوضه ي‬

‫‪15‬‬
 ‫شود اما از آن جرياني خارج نمي شود‪.‬‬ ‫بسته‪:‬‬
‫ريزش برف وباران‪ ،‬تگرگ‪ ،‬يا شبنم وهر نوع‬ ‫ريزش هاي‬
‫رطوبت جوي ديگر از آسمان به زمين را بارندگي يا‬ ‫جوي‪:‬‬
‫ريزش هاي حوي گويند‪.‬‬
‫مجموعه شاخه ها ورود هايي كه در يك حوزه ي‬ ‫شبكه ي‬
‫آبگير وجود دارند وآبهاي آن حوزه را به خارج از آن (‬ ‫آبراهه‪:‬‬
‫حوضه ي آبريز) هدايت مي كنند‪.‬‬
‫فرايند تخريب خاك وانتقال مواد حاصل از آن از‬ ‫فرسايش‬
‫جايي به جاي ديگر توسط عوامل انساني يا طبيعي‪.‬‬ ‫خاك‪:‬‬
‫چين خوردگي پوسته ي زمين ومواد رسوبي آن بر‬ ‫كوهزايي‪:‬‬
‫اثر فعاليت هاي نيروهاي دروني زمين كه سبب‬
‫ايجاد ناهمواري ها گردد‪.‬‬
‫عرض جغرافيايي ‪23‬درجه و ‪ 27‬دقيقه ي شمالي را‬ ‫مدار راس‬
‫گويند‪ .‬در روز اول تير ماه انوار خورشيد به شكل‬ ‫السرطان‪:‬‬
‫عمودي به اين عرض جغرافيايي مي تابد‪.‬در مقابل‬
‫مدار راس الجدي قرار دارد كه در همان عرض اما در‬
‫نيمكره ي جنوبي قرار دارد ودر روز اول دي ماه‬
‫انوار خورشيد به آن عمودي مي تابد‪.‬‬

‫در مورد قاره ي اروپا بيشتر بدانيد‪:‬‬

‫آشوريان در سرزمين بين النهرين زندگي مي کردند ‪ ،‬معتقد بودند سرزمين‬

‫طلوع آفتاب به نام آسو و سرزمين غروب آفتاب به نام ا ِرِيب نامگذاري شده‬
‫است‪ .‬و بدين جهت اروپا را به معناي غروب آفتاب نامگذاري کرده اند که بعداً‬

‫يونانيان همين نام را پذيرفتند‪ . .‬قاره اروپا با مساحتي حدود ده ميليون کيلومتر‬
‫مربع از شمال به اقيانوس منجمد شمالي از غرب به اقيانوس اطلس از جنوب‬
‫به درياي مديترانه و حد فاصل شرقي آن کوههاي اورال ميباشد تمام قاره‬
‫ي اروپا بين مدار ‪36‬و ‪ 37‬درجه عرض شمالي گسترش دارد ‪ .‬پس تماما ً در‬
‫منطقه ي معتدله واقع شده است و بين ‪90‬درجه طول غربي تا ‪ 66‬درجه طول‬
‫شرقي از نصف النهار مبدأ ( گرينويچ) واقع شده است ‪ .‬جزاير اروپا‪ :‬در اروپا‬
‫جزايري چون ايسلند ‪ ،‬انگليس ‪ ،‬سيسيل ‪ ،‬ساردنن ‪ ،‬قبرس ‪،‬کرت در در ياي‬
‫مديترانه وجود دارند بعضي از سرزمينهاي آن به صورت شبه جزيره است‪.‬‬
‫مانند شبه جزيره اسکانديناوي که شامل کشورهاي سوئد ‪ ،‬نروژ ‪ ،‬فنلند و‬
‫شبه جزيره ايتاليا شبه‬
‫جزيره بالکان که شامل کشورهاي يونان ‪ ،‬آلباني ‪ ،‬يوگسلوي مي شود لبه هاي‬
‫سواحل قاره اروپا برخلف ساير قاره ها مغرس (دندانه دار)هست‪ .‬اکتشافات‬
‫جغرافيايي اروپائيان در قرن پانزدهم منجر به مهاجرتهاي بزرگي از اروپا به‬

‫‪16‬‬
 ‫ساير نقاط جهان گرديد بطوري که در طول يک قرن و نيم ‪ 70‬ميليون نفر از‬
‫اروپا خارج شدند و با تجربيات و امکانات خويش به قاره هايي چون آمريکا ‪،‬‬
‫استراليا مهاجرت کردند ‪ .‬با سفر کريستف کلمب پاي اروپائيان به آمريکا باز‬
‫شد و سير مهاجرت صورت گرفت ‪ .‬مهاجرت عظيم اروپائيان را سه عامل‬
‫باعث شد ‪ -1‬زيادي جمعيت ‪ -2‬بحرانهاي اقتصادي در طول قرن نوزدهم ‪-3‬‬
‫امکانات دريانوردي و حمل و نقل سريع ‪ .‬دوره ي اوج مهاجرت را ميتوان از‬
‫‪1980‬تا ‪ 1914‬ميلدي دانست اولين گروههاي مهاجر در بندرها پياده مي شدند و‬
‫سپس به داخل رخنه مي کردند و بتدريج در داخل آن قاره جاي گرفت در داخل‬
‫قاره اروپا مهاجرتهاي فصلي از کشوري به کشور ديگر بنا به مقتضيات فصلي‬
‫صورت صورت ميگيرد ‪ .‬آلمان از نظر پذيرش گارگر در مقام اول قرار دارد و‬
‫پس از آن انگليس و فرانسه در رده هاي بعدي قرار دارند‪ .‬جمعيت اروپا‬
‫متجاوز از ‪ 500‬ميليون نفر است که بيشترين تراکم در اروپاي غربي است ‪.‬‬
‫ولي روند افزايش جمعيت شکل ناموزوني دارد ‪ .‬در مقابل رشد جمعيت در‬
‫کشورهاي اروپاي شرقي بعضي از کشورهاي اروپاي غربي با رشد منفي‬
‫مواجهند و بزرگترين رشد جمعيت در ميان کشورهاي اروپاي غربي مربوط به‬
‫فرانسه است دولتهاي اروپايي براي مواجه با کمبود جمعيت معمول بعضي‬
‫خانواده ها را تشويق و تسهيلتي در اختيار آنان قرار مي دهند‪.‬‬

‫در اروپا به علت بريدگي سواحل خليج هاي متعددي در آن‬ ‫خليج هاي اروپا ‪:‬‬
‫ايجاد شده است مانند خليج تارانت در جنوب ايتاليا ‪ ،‬خليج کاسني در شرق‬
‫فرانسه خليج سن مالو در شمال غرب فرانسه خليج بريستون در انگليس خليج‬
‫فنلند خليج بتني در ايسلند ( بين فنلند و اسکانديناوي)‪.‬‬

‫عبارتند از جبل الطارق بين اروپا آفريقا ‪ ،‬تنگه بسفر‬ ‫تنگه هاي اروپا ‪:‬‬
‫داردانل بين درياي سياه و مرمره و اژه وبسفر بين سياه و مرمره قرار دارد‬
‫تنگه ي دووِر بين فرانسه انگليس تنگه ي اسکا ر ژاک بين درياي شمال و‬
‫بالتيک و کا تکات بين درياي شمال و بالتيک‬

‫رودهاي اروپا عموما پر آب و منظم ميباشند و هيچ گاه‬ ‫رودهاي اروپا ‪:‬‬
‫طغياني نيستند ‪ .‬بعلت وفور بارندگي ‪ .‬که معروفترين آنها عبارتند از رود دانوب‬
‫در جنوب اروپا از کوههاي آلب سرچشمه گرفته و طويلترين رود اروپاست ‪ .‬و‬

‫‪17‬‬
‫از کشورهاي اتريش ‪ ،‬مجارستان ‪ ،‬يوگسل وي ‪ ،‬بلغارستان و روماني به درياي‬
‫سياه مي ريزد ‪.‬‬

‫‪:‬ارتفاعات اروپا به طور کلي به دو دسته تقسيم مي شوند‪.‬‬ ‫کو ههاي اروپا‬
‫اروپاي پير و اروپاي جوان‪.‬قسمت شمالي اروپا ( اروپاي پير)‪:‬که عمده آن هارا‬
‫سرزمينهاي پست و فرسوده تشکيل مي دهد مربوط به دوران اول و دوم‬
‫زمين شناسي است‪ .‬ارتفا عات چندان معروف ندارد ‪ .‬مثل ً ارتفاعات پناين (بن‬
‫نويس ) در انگليس به ارتفاع ‪ 1343‬متر و يا ارتفاعات اسکاتلند و قله معروف‬
‫نارو دنايا به ارتفاع ‪ 1900‬متر ‪.‬‬

‫‪:‬ارتفاعات مربوط به دوران سوم‬ ‫قسمت جنوبي اروپا‪،‬اروپاي جوان‬

‫من بلن‬
‫(ترشياري ) کواترنري مي باشد مانند آلپ که قله ي معروف آن ُ‬
‫‪4810‬متر کوههاي کارپات آپنين در ايتاليا و ارتفاعات ديناريک در يوگسلوي‪،‬‬
‫وُژ ‪،‬ژورا در فرانسه کوههاي پيرينه بين اسپانيا و فرانسه و کوههاي سيرانوادا‬
‫در اسپانيا ‪.‬‬

‫معروفترين درياچه ه ي اروپا در کشور فنلندبه عنوان‬ ‫درياچه هاي اروپا‪:‬‬

‫کشور درياچه ‪ ،‬لرگا ‪،‬اُنگا در شمال شرقي اروپا در نزديکي بين فنلند و‬
‫اوکراين و چندين درياچه ديگر‬

‫مردم اروپا از نژاد سفيداندو به تيره هاي شمال‬ ‫گروههاي نژادي اروپا ‪:‬‬
‫شرقي ‪،‬آلپي ‪،‬ديناوي ‪،‬و مديترانه اي تقسيم ميشود‪ .‬گروهي از لپن ها در‬
‫شمال اروپا به به صورت کوچ نشيني به تربيت گوزن و صيد ماهي مي پردازند‪.‬‬

‫اروپا‪:‬مردم ايسلند و اسکانديناوي به زبان ژرمن ‪ ،‬مردم فنلند‬ ‫زبان مردم‬

‫به زبان فنلندي‪ ،‬زبان انگليسي جزء زبان ژرمن است و مردم اروپا به آن‬
‫علقه زيادي دارند ‪ .‬زبانهاي آلماني و فرانسوي از عمده ترين شاخه هاي زبان‬
‫اروپايي است ‪ .‬مردم سويس به چهارزبان سخن مي گويند ‪1 ،‬درصد روماني ‪،‬‬
‫‪ 70‬درصد آلماني‪ 19 ،‬درصد فرانسوي‪ 10،‬درصد ايتاليايي زبان اسلوي در شرق‬
‫اروپا رايج است و در يونان به سبک يوناني سخن مي گويند‪.‬‬

‫‪18‬‬
 ‫اروپا بيشتر مسيحي بوده و سه مذهب دارند‪ .‬کاتوليک ‪ ،‬در‬ ‫اديان اروپا ‪:‬‬
‫اروپاي جنوبي ‪ ،‬سواحل مديترانه که پاپ رهبر روحانيون آن در واتيکان رم‬
‫مشغول فعاليت است‪.‬مذهب پروتستان‪:‬در ميان مردم شمال اروپا رايج است‬
‫و مذهب ارتدکس ‪،‬در ميان مردم يونان و کشورهاي اروپايي البته به طور‬
‫پراکنده و مسلمانان در اين قاره نيز زندگي ميکنند و مهمترين کشور مسلمان‬
‫نشين اروپا آلباني است ‪،‬و در قسمت اروپاي ترکيه ساکن مي باشند‪.‬‬

‫‪19‬‬