POMIARY DUGOCI I OBWODW KOCZYN Rodzaje pomiarw dugoci koczyn: (odcinkowe, cakowite) 1.

Orientacyjne (pozycja wyjciowa pacjenta uoenie wzrokowa interpretacja) 2. Wzgldne (funkcjonalna) 3. Bezwzgldne (dugo koca) Wyniki zaokrgla si do penych centymetrw. Pomiary dugoci wykonuje si jedno- lub dwukrotnie w czasie procesu usprawniania. Pomiary obwodw koczyn: Su do oceny przyrostw lub ubytkw masy miniowej oraz ewentualnych zmian wysikowych w obrbie staww. Uzyskane wyniki zaokrgla si do 0,5 cm. Pomiary wykonywane co kilka dni. W/w pomiary wykonujemy centymetrem (metr krawiecki), ktry przykadamy do odpowiednich punktw (ustalonych) na ciele badanego zarwno jednej jak i drugiej koczyny, celem porwnania dugoci i obwodw. KOCZYNA GRNA

Tab. Pomiar dugoci koczyn grnych [wg. A. Zbaty].

Tab. Sposb orientacyjnej oceny dugoci odcinkowej koczyn grnych [wg. A. Zebaty].

Tab. Pomiar obwodw koczyn grnych [wg. A. Zbaty].

KOCZYNA DOLNA

Tab. Pomiar dugoci koczyn dolnych [wg. A. Zbaty].

Tab. Sposb orientacyjnej oceny dugoci odcinkowej koczyn dolnych [wg. A. Zbaty].

Tab. Pomiar obwodw koczyn dolnych [wg. A. Zbaty].

BADANIE ZAKRESU RUCHW W STAWACH Przyjte jest, e anatomiczna wyprostna pozycja stawu jest zerowa dla pomiaru w stawie.

Typy staww ( pod wzgldem swobody ruchu): 1. Staw, w ktrym ruch odbywa si tylko w jednym kierunku od pozycji zerowej (stawy zawiasowe st. okciowy i kolanowy). Zgjcie (flexio)oddalenie od zera, prostowanie (extensio) powrt do pw. Przekroczenie pozycji zerowej jest nieprawidowoci przeprost (hyperextensio). 2. Staw, w ktrym wystpuje ruch zgicia i prostowania po obu stronach pozycji zerowej (st. nadgarstkowy, st. skokowo-goleniowy). 3. Staw kulisty i staw ze zoonym trjwymiarowym ruchem (st. ramienny, biodrowy).

1. Osie i paszczyzny ruchu w poszczeglnych stawach.

Ruchy w poszczeglnych stawach mierzone s z pozycji wyjciowej naturalnego zera. S to ustawienia staww u czowieka w pozycji stojcej z koczynami grnymi zwieszonymi wzdu tuowia, z rkami w supinacji skierowanymi domi do przodu. Paszczyzny ruchw: 1) Strzakowa (S - Sagittal) albo przednio-tyln, przechodzc przez ciao pionowo od przodu ku tyowi, 2) Czoowa (F - Frontal) albo boczn, przechodzc przez ciao pionowo z boku do drugiego boku, 3) Poprzeczna (T - Transverse) albo horyzontaln, jest ona pozioma, dzielca ciao poprzecznie. Kada z tych paszczyzn jest prostopada wzgldem drugiej. Osie ruchw: a) poduna jest prostopada do podoa, wok tej osi odbywaj si ruchy w paszczynie poprzecznej, b) czoowa o przechodzca z boku do boku, wok tej osi prowadzone s ruchy w paszczynie strzakowej c) strzakowa przechodzi od przodu ku tyowi, wok niej odbywaj si ruchy w paszczynie czoowej Osie ruchu s wzgldem siebie prostopade. Kada o ruchu jest prostopada do paszczyzny, w ktrej ruch si odbywa. Pomiar zakresu ruchu: Zakres ruchu to droga jak pokonuj wzgldem siebie elementy kostne poczone stawem lub stawami: czynny wywoany prac mini osoby badanej, bierny wynikajcy z przyoenia siy zewntrznej. Metodyka: Zakres ruchu mierzy si ktomierzem (goniometrem).

Pozycja wyjciowa neutralne zero. Pozycja stojca z koczynami grnymi zwieszonymi wzdu tuowia, z rkami w supinacji (odwrcenie), skierowanymi domi do przodu. Ustabilizowany odcinek bliszy brak kompensacji. Punkt obrotu ktomierza o obrotu stawu Ramiona ktomierza: Ramie nieruchome o duga bliszego odcinka stawu, Ramie ruchome o duga dalszego odcinka stawu. Uwaga: Prawidowe uoenie ciaa przez badanego Opis i demonstracja ruchu w stawie Prba wykonania opisanego ruchu przez badanego Przyoenie ktomierza lub tamy Dokonanie pomiaru

Zapis wynikw pomiaru metod SFTR S sagittal paszczyzna strzakowa F frontal paszczyzna czoowa T transverse paszczyzna poprzeczna R rotation paszczyzna skrtna Przykadowy zapis ruchu wyprostu i zgicia w stawie biodrowym: S 10-0-115 S paszczyzna strzakowa 10 wyprost w stawie biodrowym 0 pozycja wyjciowa 115 zgicie w stawie biodrowym. Sposb zapisywania wynikw pomiarw: Ruchy wyprostu i wszystkie ruchy prowadzone od ciaa zapisuje si jako pierwsze czonie, Ruchy zgicia i wszystkie ruchy prowadzone do ciaa zapisuje si jako ostatnie, Pozycja wyjciowa zazwyczaj pozycja 0 - zapisywana jest w rodku Skony, skrty gowy i krgosupa w lewo zapisuje si jako pierwsze, natomiast w prawo jako ostatnie, Ruch rotacji zewntrznej zapisuje si jako pierwsze, a rotacji wewntrznej jako ostatnie. Zapisy stanw patologicznych:

Opis: Staw kolanowy. Pozycja wyjciowa zgicie - 10. Moliwy ruch zgicia w stawie kolanowym 40. Zapis: S 0-10-40. Opis: Staw okciowy. Pozycja wyjciowa kolawo - 10. Moliwe bierne pogbienie ruchu do kta 20. Zapis: F 20-10-0 Opis: Kolawo stawu kolanowego - 10. Zapis: F 10-0 Opis: Szpotawo stawu kolanowego - 10. Zapis: F 0-10 Normy zakresw ruchu staww: Tabela KOCZYNA GRNA Staw barkowy:
St. barkowy Czynny Bierny Wypros Zgicie t 175 50 180 65

St. barkowy Czynny Bierny

Odwiedze Przywiedz nie enie 175 0 180 0

St. barkowy Czynny Bierny

Zgicie horyzont alne 120 135

Wyprost horyzonta lny 30-35 40

St. barkowy Czynny

Rotacja Rotacja zewntr wewntr zna zna 90 75

Bierny

95

85

Staw okciowy:
St. Wypros okciowy Zgicie t 150 Czynny 0 Bierny 155 0

Staw promieniowo-okciowy bliszy i dalszy:

St. promienio woOdwraca Nawraca okciowy nie nie 80-85 Czynny 90 Bierny 90 90

Staw promieniowo-nadgarstkowy i rdnadgarstkowy:

Wypros Zgicie t 75-80 70 85-90 80

Ruch Czynny Bierny

Ruch Czynny Bierny

Odwodze Przywodz nie enie 20 40 25 45-50

Staw nadgarstkowo-rdrczny kciuka:

Odwodze Przywodz nie enie 85-90 15-30 90 15-30

Ruch Czynny Bierny

Staw rdrczno-paliczkowy kciuka:

Wypros Zgicie t

Ruch

Czynny Bierny

55 55-60

0 0

Staw midzypaliczkowy kciuka:

Wypros Zgicie t 90 0 95 0

Ruch Czynny Bierny

Opozycja kciuka mierzona metrycznie, nie w stopniach. Stawy rdrczno-paliczkowe i midzypaliczkowe palcw II-V:
Wypros Zgicie t 280 Czynny 0 Nie Bierny badany 0

Ruch

Odwodzenie - mierzona metrycznie, nie w stopniach. KOCZYNA DOLNA Staw biodrowy:

St. biodrowy Czynny Bierny Wypros Zgicie t 120-125 15 130 20

St. biodrowy Czynny Bierny

Odwiedze Przywiedz nie enie 40 30 45 35

St. biodrowy Czynny Bierny

Rotacja zewntrz na 30-35 35-40

Rotacja wewntrz na 30-35 40

Staw kolanowy:

St. kolanowy Czynny Bierny

Wypros Zgicie t 130-135 0 140 0

Stawy skokowo-goleniowy i stopy:

Wypros t 20 25

Ruch Czynny Bierny

Zgicie 45 50

Ruch Czynny Bierny

Odwraca Nawraca nie nie 30 15-20 35 20-25

Staw rdrczno-paliczkowy palucha:

Wypros t 50-55 60

Ruch Czynny Bierny

Zgicie 45-50 50-55

Staw midzypaliczkowy palucha:

Wypros t 0 0

Ruch Czynny Bierny

Zgicie 55 60-65

BADANIE WYBRANYCH ZAKRESW RUCHU KRGOSUPA Odcinek szyjny krgosupa Pomiar zgicia w przd Pozycja wyjciowa, swobodna, stojca lub siedzca, z gow ustawion w paszczynie frankfurckiej. Okreli metrem krawieckim odlego pomidzy guzowatoci potyliczn zewntrzna a wyrostkiem kolczystym VII krgu szyjnego. Nastpnie badany wykonuje maksymalny skon gowy do przodu i wykonuje si ponowny pomiar odlegoci w tej pozycji midzy w/w punktami kostnymi. Rnica jest miar ruchomoci i wynosi okoo 2,5-3 cm.

Rys. Pomiar ruchomoci krgosupa w odcinku szyjnym zgicie w przd Pomiar wyprostu w ty Pozycja wyjciowa, swobodna, stojca lub siedzca, z gow ustawion w paszczynie frankfurckiej. Okreli odlego od szczytu brdki do wcicia szyjnego rkojeci mostka. Nastpnie badany wykonuje maksymalny skon gowy w ty (wyprost) i w tej pozycji mierzy si ponownie odlego midzy w/w punktami ciaa. Otrzymana rnica jest miar ruchomoci i wynosi okoo 8,5 cm.

Rys. Pomiar ruchomoci krgosupa w odcinku szyjnym wyprost w ty Pomiar zgicia bocznego Pozycja wyjciowa, swobodna, stojca lub siedzca, z gow ustawion w paszczynie frankfurckiej. Naley okreli odlego od wyrostka sutkowa tego koci skroniowej do wyrostka barkowego opatki. Nastpnie badany wykonuje skon w bok i w tej pozycji ponownie wykonuje si pomiar midzy w/w punktami kostnymi. Otrzymana rnica jest miar ruchomoci i wynosi okoo 7 cm. Powyszy pomiar wykonuje si z obu stron, a nastpnie naley je ze sob porwna.

Rys. Pomiar ruchomoci krgosupa w odcinku szyjnym zgicie boczne Pomiar skrtu Pozycja wyjciowa, swobodna, stojca lub siedzca, z gow ustawion w paszczynie frankfurckiej. Naley okreli odlego od szczytu brdki do wyrostka barkowego opatki. Nastpnie badany wykonuje skrt gowy w bok i w tej pozycji ponownie wykonuje si pomiar midzy w/w punktami kostnymi. Otrzymana rnica jest miar ruchomoci i wynosi okoo 8,5 cm. Powyszy pomiar wykonuje si z obu stron, a nastpnie naley je ze sob porwna.

Rys. Pomiar ruchomoci krgosupa w odcinku szyjnym skrt Odcinek piersiowy krgosupa Pomiar zgicia w przd Pozycja wyjciowa, swobodna, stojca, z gow ustawion w paszczynie frankfurckiej. Naley okreli odlego od wyrostka kolczystego I krgu piersiowego (Th1) do wyrostka kolczystego XII krgu piersiowego (Th12). Nastpnie badany wykonuje maksymalny skon tuowia w przd przy wyprostowanych stawach kolanowych i w okrelonej pozycji wykonuje si ponowny pomiar odlegoci pomidzy w/w punktami kostnymi. Otrzymana rnica jest miar ruchomoci i wynosi okoo 2,5 cm.

Rys. Pomiar ruchomoci w odcinku piersiowym krgosupa zgicie w przd Odcinek ldwiowy krgosupa Pomiar zgicia w przd Pozycja wyjciowa, swobodna, stojca, z gow ustawion w paszczynie frankfurckiej. Naley okreli odlego od wyrostka kolczystego I krgu ldwiowego (L1) do wyrostka kolczystego V krgu ldwiowego (L5). Pniej badany wykonuje maksymalny skon tuowia w przd przy wyprostowanych stawach kolanowych. Po uzyskaniu danej pozycji naley zmierzy ponownie odlego pomidzy w/w punktami kostnymi. Otrzymana rnica jest miar ruchomoci i wynosi okoo 6 cm.

Rys. Pomiar ruchomoci w odcinku ldwiowym krgosupa zgicie w przd Pomiar wyprostu w ty Pozycja wyjciowa, swobodna, stojca, z gow ustawion w paszczynie frankfurckiej. Naley okreli odlego od koca wyrostka mieczykowatego mostka do guzkw koci onowej. Nastpnie badany wykonuje maksymalny skon tuowia w ty przy wyprostowanych stawach kolanowych i w tej pozycji mierzy si ponownie odlego midzy w/w punktami kostnymi. Otrzymana rnica jest miar ruchomoci i wynosi okoo 8 cm.

Rys. Pomiar ruchomoci w odcinku ldwiowym krgosupa wyprost w ty Odcinek piersiowo-ldwiowy krgosupa

 Pomiar zgicia bocznego Pozycja wyjciowa, swobodna, stojca, z gow ustawion w paszczynie frankfurckiej, koczyna grna po stronie badanej jest odwiedziona w stawie ramiennym pod katem prostym i zoona na karku. Naley okreli odlego od szczytu dou pachowego do najwyszej wyniosoci talerza koci biodrowej. Nastpnie badany wykonuje maksymalny skon boczny tuowia, w paszczynie czoowej i w danej pozycji mierzy si ponownie odlegoc pomidzy w/w punktami. Otrzymana rnica jest miar ruchomoci i wynosi okoo 9 cm. Pomiar naley wykona z obu stron.

Rys. Pomiar ruchomoci w odcinku piersiowo-ldwiowym krgosupa zgicie boczne Pomiar skrtu Pozycja wyjciowa, swobodna, stojca, z gow ustawion w paszczynie frankfurckiej, mierzy si odlego od dolnego koca wyrostka mieczykowatego mostka do kolca biodrowego przedniego grnego. Nastpnie badany wykonuje maksymalny skrt tuowia w stron przeciwn i w tej pozycji wykonuje si ponowny pomiar odlegoci midzy w/w punktami kostnymi. Otrzymana rnica jest miar ruchomoci i wynosi okoo 4,5 cm. Pomiar naley wykona z obu stron, a nastpnie porwna je ze sob.

Rys. Pomiar ruchomoci w odcinku piersiowo-ldwiowym krgosupa skrt Cakowity zakres zgicia krgosupa w przd Pozycja wyjciowa, swobodna, stojca, z gow ustawion w paszczynie frankfurckiej. Naley okreli odlego od guzowatoci potylicznej zewntrznej do podstawy koci krzyowej. Nastpnie badany wykonuje maksymalny skon tuowia w przd przy wyprostowanych stawach kolanowych i w tej pozycji mierzy si ponownie odlego midzy w/w punktami kostnymi. Otrzymana rnica jest miar ruchomoci i wynosi okoo 11,5 cm.

Rys. Cakowity zakres zgicia krgosupa w przd Test Schobera Test okrela ruchomo krgosupa w odcinku ldwiowym w paszczynie strzakowej w skonie w przd. Naley wyznaczy punkt w miejscu przecicia linii czcej kolce biodrowe przednie grne z lini utworzon z wyrostkw kolczystych (wysoko poczenia ldwiowokrzyowego). Od tego przecicia wyznaczamy 10 cm wyej jeden punkt i 5 cm poniej drugi punkt. Nastpnie badany wykonuje maksymalny skon tuowia w przd przy wyprostowanych koczynach dolnych i naley wykona drugi pomiar. Rnica u osb zdrowych powinna wynosi okoo 7 cm.

Tab. Pomiar zakresu ruchw w stawach krgosupa