‫صنعت و توسعه پایدار !

‫کنفدراسیون صنعت ایران‬

‫تاکید جهان امروز در پایداری توسعه بدین جهت است که رشد اقتصادی توسعه اجتماعی و حفظ محیط زیست‬
‫زنجیروار باهم درارتباطند و هر دو با تقویت یکدیگر عناصری لزم برای توسعه مستمر اجتماعی به شمار می‬
‫‪ .‬آیند‬

‫بااینکه بعد از اجلس ریو‪ ،‬توسعه پایدار تحت غلطی مصطلح ‪ ،‬تنها با رویکرد محیط زیستی در ایران شناخته شده‬
‫است " ولیکن مفهوم توسعه و عناصر اصلی آن از یک طرف و توسعه پایدار از طرف دیگر به هماهنگی و تعامل‬
‫سه بخش محیط زیست ‪ ،‬اقتصاد و اجتماع دللت دارد ‪ .‬دستیابی به توسعه پایدار بدون مشارکت فعال و موثر‬
‫جامعه میسر نیست ‪ .‬این مشارکت نیز از طریق ایجاد‪ ،‬تقویت و توانمندسازی نهادهای مدنی صورت می پذیرد ‪.‬‬
‫توسعه مفاهیم اساسی و اصول توسعه پایدار ‪ ،‬نخستین گام در ترویج فرهنگ توسعه پایدار به شمار می آید ‪.‬‬
‫گزارش لهه برای معرفی توسعه پایدار تحت عنوان از فکر تا عمل تاثیری بنیادی در تغییر و دگرگونی طرز تلقی‬
‫و رویکرد جهان در زمینه توسعه پایدار به شمار می آید ‪ .‬گزارش لهه برای معرفی توسعه پایدار ‪ ،‬تحت عنوان "‬
‫از فکر تا عمل" تاثیری بنیادی در تغییر و دگرگونی طرز تلقی و رویکرد جهان در زمینه توسعه پایدار داشته است‬
‫‪ .‬گردهمایی لهه در نوامبر ‪ 1991‬به کوشش دبیرکل کنفرانس محیط زیست و توسعه ملل متحد و وزارت همکاری‬
‫توسعه ای کشور هلند و برنامه عمران ملل متحد برگزار شد ‪ .‬در این همایش نزدیک به ‪ 40‬نفر از اندیشمندان‬
‫برجسته جهان با حرفه ها و سوابق تجربی مختلف گرد هم آمدند تا به بحث درباره مفهوم توسعه پایدار و فرصت‬
‫استثنایی بپردازندکه اجلس زمین (در ریو ‪ ) 1992‬برای آنها به وجود خواهد آورد و برنامه اجرایی جهت پایداری‬
‫‪ .‬زندگی انسانها در سیاره ای که درحال کوچک شدن است تدوین کنند‬

‫گردهمایی لهه نتیجه اندیشه افرادی استثنایی بود که براساس شایستگی گردهم آمدند ‪ ،‬این افراد پرچمدار نهضتی‬
‫شدند که در صدد سالم سازی محیط زیست سیاره زمین است ‪ .‬مطالب ذیل چکیده ای است از نتایج اصلی‬
‫گردهمایی لهه که باید مورد توجه جدی سیاستگذاران ‪ ،‬کارگزاران دولتها و دست اندرکاران صنعتی قرار گیرد‪.‬‬
‫در جهان امروز دیدگاهی پدیدار شده است که براساس آن توسعه باید در برگیرنده نیازهای نسل حاضر بدون‬
‫استفاده از توان نسلهای آینده باشد ‪ ،‬زیرا این نسلها خود موظف به تامین نیازهایشان هستند ‪ .‬در این زمینه عده ای‬
‫پیشنهاد می کنند که رشد اقتصادی‪ ،‬حداقل در کشورهای صنعتی باید متوقف شده یا محدود گردد تا منابع طبیعی‬
‫برای آیندگان حفظ شود ‪ .‬عده ای دیگر مخالف هرنوع محدودیت استفاده از منابع طبیعی هستند ‪ ،‬و برخی معتقدند‬
‫‪ .‬که با به کارگیری تکنولوژی می توان بر کمبود منابع انرژی فائق آمد‬

‫واضح است که هیچ انتخابی بین توسعه پایدار‪ ،‬رشد اقتصادی و حمایت از محیط زیست وجود ندارد ‪ .‬البته این‬
‫واقعیت وجود دارد که بیشتر آلودگی های زیست محیطی از مصرف بیش از حد حاملهای انرژی به وجود آمده‬
‫است و یکی از مهمترین دلیل این مسئله عدم وجود سیاستهای مناسب اقتصادی قیمت گذاری انرژی است ‪ .‬مسئله‬
‫این نیست که به چه نرخ از رشد اقتصادی باید دست یافت ‪ ،‬بلکه مهم نوع رشدی است که باید انتخاب کرد ‪ .‬توسعه‬
‫نیافتگی می تواند در تخریب محیط زیست و شرایط اجتماعی تعیین کننده باشد ‪ ،‬همان طور که رشد سریع‬
‫اقتصادی نیز می تواند اثرات تعیین کننده ای بر محیط زیست و وضعیت اجتماعی به جای گذارد ‪ .‬دورنمای‬
‫وسیعی از توسعه در پیش روی جهان امروز قرار دارد که به دنبال شناخت و یافتن راهکارهای غلبه بر شرایط‬
‫‪ .‬بحرانی برای حفظ محیط زیست و ایستایی جهان است‬
‫پایداری ‪ ،‬ایجاد موازنه دقیق بین نیازهای امروز و فردا و ‪ ،...‬در راستای این اهداف اندیشمندان به دنبال یافتن‬
‫مدلهای جدید توسعه اجتماعی – اقتصادی هستند ‪ ،‬این مدلهای جدید توسعه ‪ ،‬باید براساس تکنولوژی پاکیزه زغال‬
‫و یا تاکید برجایگزینی سوختهای فسیلی باشند که بتواند مواد خروجی زائد را تا ‪ % 99‬کاهش دهد و همچنین باعث‬
‫کاهش قابل ملحظه انرژِ مصرفی در ازای هرواحد تولیدی گشته و صدمات وارده به محیط زیست و انتشار‬
‫‪ .‬آلودگی به ازای هرواحد انرژی مصرفی را کاهش می دهد‬

‫لزم است با انگیزه های بسیار قوی ارزش واقعی محیط زیست را درتمام فرآیندهای تصمیم گیری منعکس نماییم ‪.‬‬
‫تنها راه موثر که مشخص کننده ارزش محیط زیست می باشد قیمت گذاری بر روی منابع طبیعی است ‪ ،‬به‬
‫خصوص نحوه استفاده از انرژی در سطح ملی ‪ ،‬باید مورد تجدید نظر قرار گیرد تا استفاده از انرژی با کارآیی به‬
‫‪ .‬مراتب بیشتری باشد ‪ .‬با این روش اقتصادی کردن مصرف ‪ ،‬به طور قابل ملحظه ای امکان پذیر است‬

‫اگر روسیه و سایر کشورهای عضو اتحاد شوروی سابق که دویست و سی میلیارد دلر (‪ )%66‬سوبسید انرژی‬
‫جهان را می پردازند اجازه دهند که قیمت سوختهای فسیلی در سطح بازار جهانی افزایش یابد ‪ ،‬پخش دی اکسید‬
‫کربن در سطح جهانی ‪ 6‬درصد کاهش خواهد یافت ‪ .‬اگر تمام کشورهای در حال توسعه از جمله چین که حدود ‪20‬‬
‫درصد گاز کربنیک جهان را به علت سوخت زغال منتشر می کند سوبسید انرژی خود را حذف نمایند ‪ ،‬میزان دی‬
‫اکسید کربن درسطح جهانی ‪ %10‬کاهش خواهد یافت ‪ .‬اگر همه کشورهای صنعتی مدل استفاده از انرژی ژاپن را‬
‫‪ .‬به کار ببرند مصرف انرژی جهان ‪ 36‬درصد کاهش می یابد‬
‫طبعا" قیمت گذاری درست از جیره بندی بهتر است ‪ .‬ولی تعرفه های ضروری در برخی نواحی مورد نیاز است ‪،‬‬
‫به عنوان مثال اگر سیاستهای توسعه آن چنان نباشد که برفقر چیره شود مردم فقیر به عادت خود ‪ ،‬برای زنده‬
‫ماندن ‪ ،‬به قطع درختان و از بین بردن بیش از حد منابع طبیعی ادامه خواهند داد ‪ .‬هر ساله منابع موجود در جهان‬
‫مستهلک می شود و منابع طبیعی از بین می رود‪ .‬اگر نسل حاضر در هر کشوری ‪ ،‬از بین رفتن و مستهلک شدن‬
‫انرژی را با پس انداز و سرمایه گذاری کافی جبران نکند منابع انرژ ی و ذخایر فرسوده شده به کلی از بین می‬
‫رود‬

‫قطعا" علوه بر بسترسازیها و زیرساختهای لزم که در کل بخش مورد نظر می باشد ‪ ،‬گروههای صنعتی مختلف‬
‫ویژگیهای خود را دارا خواهند بود ‪ .‬صنایع مصرفی پردوام مانند صنایع خودرو ‪ ،‬حمل و نقل و الکترونیک‬
‫نیازمند توجه بهدست یابی به سیاست جهانی ‪ ،‬برای مصرف انرژی در جهان امروز امری ضروری است به‬
‫طوری که نحوه استفاده از سوختهای فسیلی را اقتصادی نموده و از طرف دیگر استفاده از منابع تجدید شونده را‬
‫گسترش دهد ‪ .‬در گفتگوهای شرق و غرب و شمال و جنوب نیز انرژی باید مورد بحث واقع شود ‪ .‬باید این آمادگی‬
‫وجود داشته باشد که قیمت انرژیهای فسیلی در سطح مالی و بین المللی افزایش یابد ‪ .‬توسعه پایدار به مدلهایی توجه‬
‫دارد که مربوط به منابع تجدید شونده بوده و به تنوع فرهنگی احترام میگذارد ‪ .‬چنین مدلهایی محدودیت محیط‬
‫زیست را مورد شناسایی قرار می دهند ‪ .‬این مدلها محیط زیست را به عنوان یک کالی مجانی در نظر نمی گیرند‬
‫تا بی پروا مورد چپاول هر ملت یا فردی قرار گیرد ‪ .‬برای این ذخایر گرانبها ‪ ،‬قیمت تعیین می شود تا منعکس‬
‫‪ .‬کننده کمیابی نسبی امروز و فردای آن باشد‬

‫‪ .‬رفتار این مدلهای توسعه مانند سایر دارایی ها از حساسیت لزم برخوردار است‬
‫حفاظت محیط زیست جنبه حیاتی دارد ولی خود به تنهایی هدف نیست مانند رشد اقتصادی که در واقع یک وسیله‬
‫است ‪ .‬هدف اصلی حفظ وارتقاء کیفیت زندگی انسانها و حفظ منابع و حاملهای انرژِی برای استفاده نسلهای آینده‬
‫‪ .‬است‬