Dante Aligijeri Dante Aligijeri (maj/jun 1265. 14. septembar, 1321.) je bio pjesnik iz Firence, (Italija).

. Njegovo najvee djelo, Boanstvena komedija (La divina commedia), je kulminacija srednjovjekovnog pogleda na svijet i osnova modernog italijanskog jezika. Mladost i porodica Dante je roen u maju ili junu 1265. godine u uglednoj fiorentinskoj porodici (ije je pravo prezime bilo Aligijeri), koja je bila lojalna Gvelfima, politikoj alijansi koja je bila opozicija frakciji Gibelini. Gvelfi su bili podeljeni u Bijele Gvelfe i Crne Gvelfe. Dante je bio Bijeli Gvelf i izdavao se za potomka starih Rimljana, ali u spisima ime njegove porodice se ne spominje prije 1100. godine. Njegov otac, Aligiero di Belincione, je bio Bijeli Guelf, ali nije snosio posljedice nakon to su Gibelini pobjedili u bici kod Montapertija, a smatra se da je tome zasluan njegov lini i porodini autoritet. Danteova majka je bila Dona Bela deli Abati (Bela skraeno od Gabrijela). Ona je umrla kada je Danteu bilo 5 ili 6 godina, pa se Aligiero ubrzo vjenao sa Lapom di Karizmo alufi (nije sigurno da ju je zaista oenio jer je kao udovac imao drutvena ogranienja po tom pitanju). Sa tom enom je imao dvoje djece, Danteovog brata Franeska i sestru Tanu (Gaetana). Kada je Danteu bilo 12 godina (1277.) vjeren je sa Gemo, kerkom Meser Maneto Donatija. Ugovorena vjenanja u ranim godinama u to doba su bila uobiajena. Dante je imao nekoliko sinova sa Gemom. Kao to se esto deava sa poznatim osobama, mnoga djeca su nastojala dokazati da su Danteovi potomci. Ma kako bilo, pretpostavlja se da su Jakopo, Pjetro i Antonija zaista njegova djeca. Antonija je postala asna sestra sa imenom sestra Beatris. Jo jedna osoba po imenu ovani je nastojala dokazati da je Danteov sin, ali njihova povezanost nikada nije dokazana. Obrazovanje i poezija Ne postoji mnogo poznatih injenica o Danteovom obrazovanju, i pretpostavlja se da je on uio kod kue. Poznato je da je izuavao toskansku poeziju u vrijeme kada je kola poezije sa Sicilije (Scuola poetica siciliana) kulturna grupa, postala poznata u Toskani. Treba istai da je tokom srednjeg veka Italija postala mozaik malih drava tako da je Sicilija bila bila udaljena od Toskane (kulturno i politiki). Regioni nisu koristili isti jezik, kulturu i komunikacija nije bila jednostavna. U osamnaestoj godini Dante je sreo Guida Kalvakantija, Lapo ianija, ina da Pistoja i neto kasnije Bruneta Latinija. Oni su zajedno postali voe literarnog pokreta "Slatki novi stil" (Dolce Stil Nuovo). Bruneto je kasnije dobio poseban pomen u Boanstvenoj komediji zbog onoga emu je nauio Dantea. U tom periodu je sreo i Beatris Portinari, kerku Folka Portinaria. Smatra se da ju je Dante video samo jednom i da nikada nije razgovarao sa njom (i druge verzije mogu biti istinite). Teko je odgonetnuti od ega se sastojala ova ljubav, ali se dogodilo neto veoma bitno za italijansku kulturu. U znak ove ljubavi Dante je ostavio svoj trag pomogavi pesnicima i piscima da otkriju temu ljubavi koja nikada do tada nije bila toliko naglaena. Ljubav prema Beatris je oigledno postala razlog za poeziju i ivot. Kada je 1290. Beatris umrla, Dante je pokuao da nae spas u latinskoj literaturi. Poznato je da je u to doba itao Botetiusova filozofska dela i Ciceronovu De amicitia. Njegova strast za filozofijom je kasnije bila kritikovana u "istilitu" kroz lik Beatris.

Firenca i politika Dante je takoe u jednom periodu bio vojnik i 1289. godine uestvovao u bici kod Kampaldina (11. juna), sa fiorentinskim vitezovima protiv Areca. Takoe je postao i ljekar i farmaceut. On nije elio da se bavi tim profesijama, ali je zakon donese 1295. godine zahtijevao da plemii koji ele da rade u javnoj slubi moraju biti lanovi nekog esnafa, tako da je Dante pristupio apotekarskom esnafu da bi se mogao baviti politikom. Izabrao je apotekarski esnaf jer su se u to doba knjige prodavale u apotekama.

Baviti se politikom nije bilo lako kada je papa Bonifacije VIII planirao da vojno osvoji Firencu. 1301. godine arl de Valoa, brat Filipa IV kralja Francuske, je posjetio Firencu jer ga je papa imenovao mirotvorcem za Toskanu. Ali gradske vlasti su odranije papine ambasadore loe tretirale, traei nezavisnost od papinog uticaja. Takoe moglo se oekivati da e arl de Valoa dobiti i druga, nezvanina nareenja. Gradski savjet je poslao delegaciju u Rim, sa namjerom da doznaju papine namjere. Dante je bio voa ove delegacije. Izgnanstvo i smrt Bonifacije je otjerao ostale predstavnike i traio od Dantea da sam ostane u Rimu. U isto vrijeme (1. novembar 1301.) arl de Valoa je uao u Firencu sa Crnim Guelfima. koji su u sljedeih est dana razorili grad i ubili skoro sve svoje neprijatelje. Novu vlast su inili Crni Guelfovi, a Kante de Gabrieli di Gubio je imenovan za gradonaelnika. Dante je osen na dvogodinje izgnanstvo i veliku novanu kaznu. Pjesnik je jo uvijek bio u Rimu gdje mu je papa sugerisao da ostane. On nije bio u mogunosti da plati kaznu i na kraju je osuen na doivotno izgnanstvo. Pjesnik je uestvovao u nekoliko pokuaja da Bijeli Guelfi steknu mo koju su izgubili, ali su svi pokuaji propali. U to vrijeme je poeo da pie skicu za Boansku komediju. Dante je otiao u Veronu kao gost Bartolomeja dela Skale, zatim otiao u Sarcanu u Liguriji, a nakon toga je neko vrijeme ivio u Luki sa gospoom entuka, koja je njegov boravak uinila udobnim i kasnije je pomenuta u istilitu. Neki izvori kau da je boravio u Parizu izmeu 1308. i 1310. godine. Drugi izvori kau da u to vrijeme u Oksfordu. 1310. godine Henri VII od Luksemburga je napao Italiju. Dante je u njemu vidio ansu za osvetu, tako da mu je napisao nekoliko pisama estoko ga podstiui da razori Crne Guelfe. Mjeajui religijske i privatne razloge dozivao je boiji bijes na Firencu, predlaui nekoliko odreenih meta koje su direktno bile i njegovi lini neprijatelji. U Firenci Baldo d'Aguglione je pomilovao veinu Bijelih Guelfova i dozvolio im povratak u grad. Dante nije bio meu njima i njegovo izgnanstvo je produeno. 1312. godine, Arigo je napao Firencu i porazio Crne Guelfe, ali nema dokaza da je Dante bio umijean. Neki kau da nije elio da uestvuje u napadu na svoj grad na strani stranaca, drugi da nije bio rado vien ni meu Bijelim Guelfima i da je svaki dokaz o njegovoj umjeanosti u napad paljivo uklonjen. 1313. godine Arigo je umro i sa njim i svaka nada za Dantea da e ponovo vidjeti Firencu. Dante se vratio u Veronu gdje mu je Kangrande dela Skala omoguio siguran i ugodan boravak. Kangrande se pominje u Danteovom "Raju". 1315., Firenca je amnestirala ljude u izgnanstvu. Na listi pomilovanih je bio i Dante, ali Firenca je traila da pomilovani budu tretirani kao javni grenici u vjerskim ceremonijama. Dante je odbio ovakav povratak i odluio da ostane u izgnanstvu. Djela Boanstvena komedija opisuje Danteov put kroz pakao (Inferno), istilite (Purgatorio), i raj (Paradiso), voen prvo rimskim epskim pjesnikom Virgilijem a kasnije svojom voljenom Beatrie. Dok je vizija pakla, Inferno, ivahna za moderne itaoce, teoloke sitniavosti u drugim knjigama zahtevaju veliku panju i obrazovanje da bi bile shvaene. istilite je najlirinija i najhumanija od ovih knjiga. Dante je napisao Komediju u svom regionalnom dijalektu. Stvarajui poemu epske strukture i filozofske namene, ustanovio je da je italijanski jezik pogodan za izraavanje najdubljih misli i u isto vrijeme ustanovio toskanski dijalekt kao standard za italijanski jezik. Drugi radovi ukljuuju De vulgari eloquentia i "Novi ivot" (La Vita Nuova), priu o njegovoj ljubavi prema Beatris Portinari. Knjiga sadri ljubavne poeme na toskanskom. Danteova Boanstvena komedija je jedan od najveih radova u svetskoj knjievnosti.