ALINTILAMA ve KAYNAK GSTERMEDE (NOTLAR)

Son yllara kadar bilimsel almalarda; gnderme yapma, alntlama ve kaynaka hazrlama gibi aamalarda, arlkl olarak Dipnot Sistemi olarak da bilinen Chicago of Manual Style (CMS) kullanlmtr. Bugn Chicago sistemi, bu etkinliini yitirmi grnmektedir. Son zamanlarda zellikle eitim bilimleri ve istatistiksel yntemlere arlk veren alanlarda Parantez i Sistem olarak da bilinen Modern Language Association Style (MLA) kullanlr hle gelmitir. Bununla birlikte Trk Dili ve Edebiyat ve Tarih gibi alanlarda, hl nemli oranda CMS kurallarnn dikkate alnd; hatta zaman zaman bu iki yntemin bir arada kullanld grlmektedir. Aada bu iki yntemle ilgili zet bilgilere yer verilmi; ardndan deiik ihtimaller dikkate alnarak rnek knyeler gsterilmitir
CMS (CHICAGO of MANUAL STYLE) YNTEM [KLSK DPNOT SSTEM] 1.Chicago sisteminde, gerekli aklama ve bilgiler genellikle dipnotlar eklinde verilir. Daha sonra blm ya da kitabn sonunda dipnotlarda geen kaynaklar, ak ve ayrntl knyeleriyle birlikte topluca verilir. 2.Dipnotlar verilirken, gnderme veya alnt yaplan blmn sonuna bir numara verilir ve ayn sayfann alt ksmnda bu numarann karsnda gerekli bilgiler gsterilir. Kaynak ilk kez getiinde, kaynakada olduu gibi knyesi ayrntl olarak verilir. 3.Dipnotta ikinci kez geen kaynak iin, araya baka kaynaklar girmise, yazarn ad ve soyadndan sonra age, agm, agt gibi ksaltmalar kullanlr. Sayfa bilgilerinden baka bilgilere yer verilmez. (rnek: aban Salk, age, s.134). Bir kaynak dipnotta ardk olarak (arka arkaya) yer alyorsa; yani araya baka bir kaynak girmemise yazar ad ve soyadna da gerek yoktur. Age, agm, agt ve gerekiyorsa sayfa bilgilerini vermek yeterlidir. (Age, s.47). Bu durumlarda kaynakla ilgili bir ksaltmann (kaynan ad, yazar vs.) tercih edilmesi de mmkndr. 4.Dipnotlarda Ad Soyad sralamas, kaynaklar blmnde ise SOYAD Ad sralamas tercih edilir. Kaynakada SOYAD, byk temel harflerle yazld iin onu addan ayrmaya ynelik olarak araya virgl konmasna gerek yoktur. Dipnot: Yavuz Demir, lk Dnem Hikyelerinde Anlatclar Tipolojisi, Ankara 1995, s.45. Kaynaka: DEMR Yavuz, lk Dnem Anlatclar Tipolojisi, Ankara 1995, s.45. Hikyelerinde MLA (MODERN LANGUAGE ASSOCATON) YNTEM [PARANTEZ SSTEM] 1.MLA sistemine gre metin iinde gnderme veya alntlar ifade etmek iin dipnot yaplmaz. Bunun yerine ilgili blm sonunda parantez alr ve Soyad yayn yl, sayfa eklinde ksa bilgi verilir. Blm ya da kitabn sonunda ise ayrntl bilgi yer alr. rnek 1: Mermer 2004, 29. rnek 2: MERMER Ahmet (2004). Ktahyal Rahim ve Divan, stanbul: Sahaflar. 2.MLA sistemine gre hazrlanan bir metinde, kaynaklarla ilgili knye bilgileri dnda bir aklama gerekiyorsa, bu amala dipnot ya da son not sisteminden yararlanlabilir. rnein yazarn unvan, alt kurum ve uzmanlk alan ya da bir terimin anlam, hatrlatma notu verme gibi amalar iin bu yntem kullanlabilir. 3.Eer metin iinde baka bir metne sadece gnderme yaplmsa ya da baka bir metinden ilham alnm; ama bu ilham, yazarn kendi plnlamas ve anlatmyla ortaya konmusa, trnak iareti kullanlmadan, ilgili metinden sonra parantez iinde u bilgiler verilir: Soyad yayn yl, sayfa. (rnek: Bayram 2004, 36). 4.Eer metinde baka bir metinden alntya yer verilecekse trnak iareti mutlaka kullanlmaldr. Alntlanan metin, bir paragraf oluturacak boyutta ise farkl bir biimlendirme (daha kk punto) ile verilmelidir. Kaynak metinle ilgili bilgilerin verilmesinde, yukardaki hususlara dikkat edilmelidir. 5.Alntlanan metin, orijinal kaynaktan deil de ondan yararlanan bir kaynaktansa; yani dolayl alnt yaplyorsa bu durum, parantez iinde ksa knye bilgileri verilirken yle belirtilir: Orijinal kaynan yazarnn soyad, yayn yl; sayfa; aktaran, soyad, yayn yl; sayfa. (rnek: Bayram 2001, 247; aktaran Akbayr 2003, 188). 6.Metin iinde alnt ya da gnderme yaplan metnin yazar birden fazlaysa yazarlarn soyadlar arasnda virgl ve ve balac kullanlr. Ancak yazar says ten fazlaysa ilk yazarn soyadndan sonra vd. (ve dierleri) ifadesinin kullanm daha uygundur. (rnek 1: Erdemir ve Bayram 2005. rnek 2: sen vd. 2002). 7.Metin iinde bir yazara ait ayn yl yaynlanm iki almadan alnt yaplmsa, eserlerin yayn yllarndan sonra, ayrm yaplmasna imkan salamak amacyla, a ve b gibi harflendirmeler yaplr. (rnek: Mermer 2000a, Mermer 2000b). 8.Kaynakla ilgili bilgiler verilirken eksiklikler varsa; sz gelimi yayn yeri ya da yaync bilgisi kitapta yer almamsa bu bilgiler verilmez; ancak sralamada herhangi bir deiiklik yaplmaz. 9.Kitaplardan yaplan alntlarda sayfa bilgisi mutlaka parantez iindeki bilgiler arasnda yer almaldr. Buna karlk kaynaklar blmnde sayfa bilgisinin verilmesine gerek yoktur. [rnek 1: Pala 1998, 160. rnek 2: PALA skender (1998). Aina Gzeller, stanbul: tken Yaynlar]. 10.Alnt, bir makaleden yaplmsa, alntnn yapld sayfa numaras parantez ii bilgilerde verilir. Kaynaklar blmnde ise makalenin sayfa aralklar bilgisine yer verilmelidir. Makalenin btnne gnderme yaplmsa bu kez parantez ii bilgilerde de sayfa aralklar belirtilmelidir. (rnek 1: Bayram 2004, 51. rnek 2: BAYRAM Yavuz (2004). 16.Yzyldaki Baz Divan airlerinin iiri Nitelemek zere Kullandklar Sfatlar, Trkbilig, S:8, s.36-53. rnek 3: Bayram 2004, 36-53). 11.lkemizde bibliyografya hazrlamayla ya da alntlamayla ilgili uygulamalarda tam bir birlik salandn sylemek mmkn deildir. Uygulamalar arasnda baz farkllklar bulunmaktadr. Bu farkllklarn daha ok nokta, virgl kullanm, ok yazarl knyelerde ksaltma yapma gibi ayrntlarla ilgili olduklar da unutulmamaldr. Bu durumda akademisyenin tercihlerinde tutarl olmas, nem kazanmaktadr.

5.Bir kitaptan alnt yapldnda, sayfa bilgisi dipnotta mutlaka belirtilir. Ancak bu kitapla ilgili knye bilgileri kaynaklar blmnde verilirken sayfa bilgisine tekrar yer verilmez. Dipnotta: Yavuz Bayram, Amasyaya Vali Padiah Bir air: Adl, Amasya 2008, s.45. Osmanlya

Kaynakada: BAYRAM Yavuz, Amasyaya Vali Osmanlya Padiah Bir air: Adl, Amasya 2008. 6.Alnt bir makaleden yaplmsa, dipnotta alntnn getii sayfa bilgisi verilir. Kaynaklar blmnde ise makalenin dergideki (ya da kitaptaki) sayfa aralyla ilgili bilgiler verilmelidir. Ayn ekilde makaleye btn olarak bir gnderme yaplmsa yine sayfa aralnn belirtilmesi gerekmektedir. rnek 1: Abdulkerim Abdulkadirolu, Ariv Meselemiz ve Baz Teklifler, Kltrmzden Esintiler, Anl Matbaas, Ankara 1997, s.570. rnek 2: Abdulkerim Abdulkadirolu, Ariv Meselemiz ve Baz Teklifler, Kltrmzden Esintiler, Anl Matbaas, Ankara 1997, s.570-575. 7.Kimi zaman dipnotlar yerine son notlar kullanld da olur. Bu durumda yukardaki hususlara aynen uyulur. Aradaki fark, bilgilerin sayfa altlarnda deil, blm ya da kitabn sonunda verilmesinden ibarettir. 8.Metin ii gndermeler ve alntlarda ya da dipnotlarda, gerekli durumlarda knyeler ksaltlarak ve zetlenerek verilebilir. Ancak metnin sonundaki kaynakalarda ksaltma ve zetleme yaplmaz. rnek: Age, agm, KR: Ktahyal Rahim ve Divan, A.Abdulkerimolu: Abdulkerim Abdulkadirolu vs.).

RNEKLER* Tek yazarl kitap SOYAD Ad, Kitabn Ad, Yaymlayan, Yaym Teri Yaym Yl. ABDULKADROLU Abdulkerim, smail Beli Nuhbetl-sr Li-Zeyl-i Zbdetil-Er, G Gazi Eitim Fakltesi Yay., Ankara 1985. Metni Yayma Hazrlanan Divanlar SOYAD Ad, Kitabn Ad, Yaymlayan, Yaym Teri Yaym Yl. MERMER Ahmet, Ktahyal Rahim ve Dvn, Sahaflar Kitap Saray, stanbul 2004.** Metni Yayma Hazrlanan Mesneviler ve Dier Yazmalar Yazarn Ad, Eserin Ad, (Haz.:Hazrlayann Ad Soyad), Yaymlayan, Yaym Yeri Yaym Yl. Tc-zde Cafer elebi, Heves-nme, (Haz.:Necati Sungur), TDK Yay., Ankara 1994 ki- yazarl kitap SOYAD Ad, SOYAD Ad ve SOYAD Ad, Kitabn Ad, Yaymlayan, Yaym Yeri Yaym Yl. ZCAN Nusret ve AYKUT Kemal, Mustafa Kutlu Kitab, Nehir Yaymlar, stanbul 2001. ten ok yazarl kitap SOYAD Ad vd., Kitabn Ad, Yaymlayan, Yaym Yeri Yaym Yl. PEKOLCAY Necl vd., slm Trk Edebiyatna Giri, Dergh Yaymlar, stanbul 1981. Yazma Yazar/air, Eserin Ad, Bulunduu Ktphane, Blm, No. Adl, Dvn, British Library, Trke Yazmalar Blm, No: OR 9475. Yazar belirtilmemi kitap Eserin Ad, Yaymlayan, Yaym Yeri Yaym Yl. ml Klavuzu, Trk Dil Kurumu Yaynlar, Ankara 2000. eviri kitap SOYAD Ad, Kitabn Ad, ev.:/Haz.:, Yaymlayan, Yaym Yeri Yaym Yl. BARZUN Jaques ve GRAFF Henry F., Modern Aratrmac, ev.:Fato Dilber, Tbitak Yay., Ankara 1996. Editrl kitapta blm SOYAD Ad, Blm Ad, (Ed.Editrn Ad Soyad), Kitabn Ad, Yaymc, Basm yeri Basm Yl, s.(sayfa aral). KK Sabahattin, Divan iirinde Gne zerine Bir Deneme, (Ed.Zeynep Kerman), Mehmet Kaplan in, Trk Kltrn Aratrma Enstits Yay., Ankara 1988, s.149-176. Editrsz ya da editr belli olmayan kitapta blm SOYAD Ad, Blmn Ad, Kitabn Ad, Yaymlayan, Yaym Yeri Yaym Yl, s.(sayfa aral). PARLATIR smail, Bilimsel Yazlarn Hazrlanmasnda Uygulanacak Kurallar, Trk Dili ve Kompozisyon Bilgileri, Yarg Yaymevi, Ankara 2001, s.433-449.

*rnekler,

klsik sisteme (CMS) gre verilmitir. Kaynaka MLA (parantez ii) sistemine gre hazrlanacaksa, yaym tarihi yazar adnn hemen sonrasnda parantez iinde verilmeli ve parantezden sonra nokta konmal; yaync bilgisine de yayn yeri bilgisinden sonra iki nokta konup knyenin en sonuna yer verilmelidir. rnek: MERMER Ahmet (2004). Ktahyal Rahim ve Dvn, stanbul: Sahaflar Kitap Saray.

tr yaynlarda, divan ya da air zerinde herhangi bir almaya yer verilmemi; eser, sadece yeni harfli (tenkitli) metinden oluuyorsa, eseri yayma hazrlayann adnn eser adndan sonra parantez iinde verilmesi de mmkndr.

**Bu

Tez SOYAD Ad, Tezin Ad, Enstit Ad, Tezin Tr, Yer Yl. BAYRAM Yavuz (2001). ieklerle Dier Bitkilerin Divan iirine Yansma Biimleri ve Anlam ereveleri, Ondokuz Mays niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, Yaymlanmam Doktora Tezi, Samsun. Makale SOYAD Ad, Makalenin Ad, Derginin Ad, C/S (Yl), s. (sayfa aral). ZBALCI Mustafa, iire ve aire Dair Baz Notlar, Ondokuz Mays niversitesi Eitim Fakltesi Dergisi, S:5 (1990), s.217-227. ok yazarl makale SOYAD Ad ve SOYAD Ad, Makalenin Ad, Derginin Ad, S (Yl), s.(sayfa aral). KURNAZ Cemal ve TATI Mustafa, Ahmed Yesev Hakknda Bir Bibliyografya Denemesi, Bilig, S:4 (1997), s.253-263. Ansiklopedi maddesi SOYAD Ad, Maddenin Ad, Ansiklopedinin Ad, C:, Yaymlayan, Yaym Yeri Yaym Yl, s.(sayfa aral). BAYRAM Yavuz, Servi, Trk Dnyas Edebiyat Kavramlar ve Terimleri Ansiklopedik Szl, C.5, Atatrk Kltr Dil ve Tarih Yksek Kurumu Atatrk Kltr Merkezi Bakanl Yayn, Ankara 2006, s.279-282. Kongre, bildiri, konferans Basl metin varsa SOYAD Ad, Bildirinin Ad, Etkinliin Ad, Etkinlik Tarihi, Yaymlayan, Yaym Yeri Yaym Yl, s.(sayfa aral). BLKAN Ali Fuat, Amasyann Osmanl Dnemi Kltr Hayatndaki Yeri ve nemi, I.Amasya Aratrmalar Sempozyumu 2.Kitap, 15-18 Haziran 2007, Amasya Valilii, Amasya 2007, s.611-620. Basl metin yoksa SOYAD Ad, Bildirinin Ad, Etkinliin Ad, Etkinlik Tarihi, Yer. DENZ Sabahat, Divan iirinde Gzelin Sa ekli, Trk Kltrnde Ayrntlar: Sa Dzenlemesi Uluslar aras Konferans, Marmara niversitesi Trkiyat Aratrma ve Uygulama Merkezi, 8-9 Aralk 1997, stanbul. Gazete yazs ( fkra, deneme, eletiri ) SOYAD Ad, Yaznn Bal, Gazetenin Ad, Tarih. AKYOL Taha, Sosyal Bilim dlleri, Milliyet, 28 ubat 2005. Dier Kaynaklar Kiisel WEB sayfas SOYAD Ad, Sayfa Ad ya da Bal, Web Adresi, (Son Gncellenme Tarihi/Eriim Tarihi). MERMER Ahmet, Prof.Dr.Ahmet Mermer, http://w3.gazi.edu.tr/web/mermer, (SGT: 26.05.2004). Kurumsal WEB sayfas Sayfa Ad ya da Bal, Kurum Ad, Web Adresi, (Son Gncellenme Tarihi/Eriim Tarihi). ukurova niversitesi (ET:13.04.2005). Trkoloji Aratrmalar Merkezi, ukurova niversitesi, http://turkoloji.cu.edu.tr,

Milli Ktphane, Milli Ktphane, http://www.mkutup.gov.tr, (ET: 04.04.2005). WEBde dergi Dergi Ad (Ed:), (Varsa) Yaymlayan Kurum, Web Adresi , (Son Gncellenme Tarihi/Eriim Tarihi). Trkiyat Aratrmalar Dergisi (Ed.Yakup Karasoy, Alaaddin Akz), Seluk niversitesi Trkiyat Aratrmalar Enstits, http://www.turkiyat.selcuk.edu.tr/dergi.htm, (ET:07.05.2008). Turkish Studies (Ed.Mehmet Dursun ERDEM), www.turkishstudies.net, (ET: 03.05.2008).

WEBde kitap (baslm) SOYAD Ad, Kitabn Ad, Yaymlayan, Yaym Yeri Yaym Yl, Web Adresi, (Son Gncellenme Tarihi/Eriim Tarihi). DAY Robert A., Bilimsel Bir Makale Nasl Yazlr ve Yaymlanr, ev:Glay Akay Altay, Tbitak Yaymlar, Ankara 1996, http://journals.tubitak.gov.tr/kitap/maknasyaz/index.html, (ET:05.04.2005). WEBde makale (baslm) SOYAD Ad, Makalenin Ad, Derginin Ad, C.:/S.:, Yaym Yeri Yaym Yl, Web Adresi, (Son Gncellenme Tarihi/Eriim Tarihi). MENG Mine, Divan iiri ve Bikr-i Mana, Divan iiri Yazlar, Aka Yaymlar, http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI%20TURK%20%20%EDEBIYATI/2.asp, (ET:13.04.2005). Veri taban (CD Rom, Disk) SOYAD Ad, Eserin Ad, (Materyalin Tr), Kurum, Hazrland Yer Yl. KAYA Dursun vd., Trkiye Yazmalar Toplu Katalou, (CD I, II), Milli Ktphane Bakanl, Ankara 2004. Televizyon ya da radyo program Programn Ad (Tr), Yaync Yaym Tarihi. Yeil Oba (ocuk Program), Samanyolu Televizyonu (08.04.2005). Belgesel, dizi, film (yerli) SOYAD Ad (Yap./Yn.), Filmin/Belgeselin Ad, Kurum/Firma, Yapm Yl. Belgesel DRKLK Salih (Yn.), lmnn Ellinci Ylnda Mehmet Akif Ersoy, TRT, 1986. Dizi AKMAKLI Ycel (Yn.), Kk Aa, TRT, 1984. Film UAKAN Mesut (Yn.), Reis Bey, Morolu Film (Yap.), 1988. Film, video, belgesel (yabanc) SOYAD Ad (Ya.)/SOYAD Ad (Yn.), Filmin Trke Ad (Filmin Orijinal Ad), Yapmc Firma (Yap.) /Datmc Firma (Da.), Yapm yeri Yapm yl. HURRAN Nick (Yn.), Kara Kapl Defter (Little Black Book), Columbia Tristar (Yap.), ABD 2004. NOURIDSANY Claude (Yn.), Yaradl: Byk Sr (Genesis), Umut Sanat (Da.), Fransa-talya 2004. E-posta SOYAD Ad (Gnderen). Konu, Gnderen Adres (Gnderim Tarihi), Alc Adres (Eriim Tarihi). MERMER Ahmet, Divan iirinde Bitkiler, amermer@gazi.edu.tr (14.07.2002), ybayram@omu.edu.tr, (15.07.2002). Ankara 2000, s.22-29;