Sosyal Bilimlerde Aratrma Yntemleri

erik Analizi Alan Aratrmas

Asl alt balk stilini dzenlemek iin tklatn

Sosyal Bilimlerde Aratrma Yntemleri

www.acikders.or g.tr

Plan

erik analizi

erik nedir? erik analizi teknikleri erik analizinin gl ve zayf ynleri Alan aratrmasna uygun konular Alan aratrmas paradigmalar Alan aratrmasnn gl ve zayf ynleri

Alan aratrmas

Konuyla ilgili temel terimler

www.acikders.or g.tr 2

Sosyal Bilimlerde Aratrma Yntemleri

Aratrma Yntemleri

Nicel yntemler

Nitel yntemler

Deneysel yntem Betimleme yntemi erik analizi Yneylem aratrmas ...

Alan aratrmalar rnek olaylar Etnografik aratrmalar Anlatma dayal aratrmalar ...

Karma yntemler
www.acikders.or g.tr 3

Sosyal Bilimlerde Aratrma Yntemleri

erik Analizi
Asl alt balk stilini dzenlemek iin tklatn

Sosyal Bilimlerde Aratrma Yntemleri

www.acikders.or g.tr

Tanm

erik analizi toplumsal davran etkilemeden gerekletirilebilen (non-obtrusive) bir aratrma yntemidir erik analizi, iletiimin ak / belirgin ieriinin nesnel, sistematik ve nicel tanmlanmasna ynelik bir aratrma teknii (Berelson, 1952, s. 18den aktaran Gke, 2006, s. 35)

Nesnellik Sistematiklik Niceliksellik Ak / belirgin olma

Kaynak: Gke, 2006, s. 34-38

Sosyal Bilimlerde Aratrma Yntemleri

www.acikders.or g.tr

erik Nedir?

erik analizi, metin ierii toplama ve analiz etme tekniidir erik: iletilebilen szckler, anlamlar, resimler, semboller, dnceler temalar veya herhangi bir ileti Ak ya da gizli ierik Metin: bir iletiim ortam grevi gren her trden yazl ileti Kaytl bilgi ieren her tr basl, grsel, elektronik ve dier trden belgelerin analizi letiim, sosyoloji, edebiyat, siyaset, ekonomi, psikoloji, tarih, antropoloji, vd.
Kaynak: Neuman, 2006, s. 466
www.acikders.or g.tr 6

Sosyal Bilimlerde Aratrma Yntemleri

erik Analizinin Uygulanmas

Aratrma sorusunun seimi rneklem seimi Kavramsallatrma ve kod kategorilerinin gelitirilmesi Veri toplama Kodlama Betimleme Deerlendirme karsama Yorumlama
Kaynak: Babbie, 2007, 320-328; Bilgin, 2006, s. 11-15
www.acikders.or g.tr 7

Sosyal Bilimlerde Aratrma Yntemleri

erik Analizi Teknikleri

Sklk analizi Kategori analizi Deerlendirici analiz liki analizi Dier analizler

Kaynak: Bilgin, 2006, s. 18-28

Sosyal Bilimlerde Aratrma Yntemleri www.acikders.or g.tr 8

erik Analizinin Gl ve Zayf Ynleri

Gl ynleri Zaman ve paradan tasarruf Gerekirse aratrmann bir ksmn yeniden yapmak basit Uzun bir zaman kesitinde meydana gelen sreleri incelemeye izin verir Aratrmacnn aratrd denekler zerinde nadiren etkisi vardr (unobtrusive) Gvenilir Zayf ynleri Kaytl iletiimin incelenmesiyle snrl Geerlik sorunlar vardr

Kaynak: Babbie, 2007, s. 330

Sosyal Bilimlerde Aratrma Yntemleri www.acikders.or g.tr 9

Alan Aratrmas
Asl alt balk stilini dzenlemek iin tklatn

Sosyal Bilimlerde Aratrma Yntemleri

www.acikders.or g.tr

10

Alan Aratrmasna Uygun Konular

Tutum ve davranlar, zamanla gelien toplumsal sreler en iyi doal ortamlarda anlalr

Uygulamalar: Konuma, kitap okuma, vd. Olaylar: Boanma, su, hastalk Karlamalar: Karlaan ve etkileimde bulunan insanlar Roller: Meslekler, ailevi roller likiler: Arkadalklar, ana-oul ilikisi Gruplar: Kk gruplar, takmlar, i/alma gruplar rgtler: Hastane, okul gibi resmi rgtler Yerleimler: Ky, mahalle gibi kk lekli topluluklar Toplumsal dnyalar: Snrlar ve kimlerden olutuu belirsiz toplumsal varlklar (spor dnyas, borsa gibi) Yaam tarzlar ve alt kltrler: nsanlar ynetici snf, kentli alt snf gibi gruplara nasl uyum salyorlar?
Kaynak: Babbie, 2007, s. 287
www.acikders.or g.tr 11

Sosyal Bilimlerde Aratrma Yntemleri

Nitel Alan Aratrmasyla lgili zel Durumlar

Gzlemcinin deiik rolleri

Katlmc gzlem Katlmc? Gzlemci? Hem katlmc hem gzlemci? Tepkisellik (gzlenen kiilerin davranlarn deitirmesi) Bilimsel etik sorunlar Aratrmac Marsl gibi mi yoksa denekleri yanltarak yerli gibi mi davranacak? Deneklerin dnya grlerini benimseme Deneklere yardm etme
Kaynak: Babbie, 2007, s. 289-292
www.acikders.or g.tr 12

Deneklerle ilikiler

Sosyal Bilimlerde Aratrma Yntemleri

Alan Aratrmas Paradigmalar

Geniletilmi rnek olay yntemi Doalclk rnek olay gzlemlerinin Nesnel toplumsal gereklik mevcut toplumsal kuramlardaki vardr, doru biimde yanllar bulmak ve bu gzlenebilir ve rapor edilebilir kuramlar gelitirmek iin Etnometodoloji kullanlmas rtk, konuulmam ve Kurumsal etnografya zerinde anlalmam altklar kurumlardaki g sayltlarn kefedilmesi ilikilerini ve dier zellikleri Gml (Grounded) kuram ortaya karmak iin bireylerin Gzleme dayanan verilerin kiisel deneyimlerinin analizi sonucu kefedilen rnt, kullanlmas tema ve ortak kategorilerden Katlmc eylem aratrmas kuramlar oluturma Aratrmann ama ve rnek olay srelerinin deneklerin rnek bir toplumsal olgunun denetiminde olmas derinlemesine incelenmesi
Kaynak: Babbie, 2007, s. 293-303
13 Sosyal Bilimlerde Aratrma Yntemleri www.acikders.or g.tr

Alan almas in Hazrlk

Konuyla ilgili bilgi edinme Bilen bir kiiyle zerinde aratrma yapacanz grup hakknda tartma yapma Aratrlacak insanlarla birlikteyken kullanlmak zere bir kimlik gelitirme Aratrmann amacn gruba aklama

Kaynak: Babbie, 2007, s. 304-305

Sosyal Bilimlerde Aratrma Yntemleri www.acikders.or g.tr 14

Grmenin Yedi Aamas

1.

Tematikletirme
Amac ve aratrlacak kavramlar netletirme

2.

Tasarm
Amac gerekletirecek sreci belirleme

3.

Grme
Grmelerin yaplmas

4.

zme (Transkribe etme)

Grmelerden yazl bir metin oluturma

5.

zmleme (Analiz etme)

Verilerin amala ilikisini saptama

6.

Dorulama
Verilerin gvenilirlik ve geerliinin kontrol

7.

Raporlama
Bulgularn aklanmas
www.acikders.or g.tr

Kaynak: Babbie, 2007, s. 308

15

Sosyal Bilimlerde Aratrma Yntemleri

Odak Gruplar

Bir grup denekle laboratuvar ortamnda grme yapma

Dezavantajlar 1. Grup grmelerinde aratrmacnn kontrol daha az 2. Verilerin analizi zor 3. Moderatrlerin zel becerileri olmal 4. Gruplar farkl olabilir 5. Gruplar toplamak zor 6. Tartma dourgan bir ortamda yaplmal

Avantajlar 1. Toplumsal ynelimli bir aratrma yntemi 2. Esnek 3. Yz geerlii yksek 4. Hzl sonu alnabilir 5. Maliyeti dk

Kaynak: Babbie, 2007, s. 308-309

Sosyal Bilimlerde Aratrma Yntemleri www.acikders.or g.tr 16

Not Tutma lkeleri

Belleinize gvenmeyin Grme yaparken not aln Aamalar srasnda not aln Sahadayken taslak notlar aln, bunlar daha sonra yeniden yazn ve ayrntlar doldurun Her eyi kaydedin Grme srasnda nemli gzkmeyen eyler daha sonra nemli hale gelebilir Alanda tuttuunuz notlarn son projede yer almayacan bilin
Kaynak: Babbie, 2007, s. 309-312

Sosyal Bilimlerde Aratrma Yntemleri

www.acikders.or g.tr

17

Nitel Alan Aratrmasnda Aratrma Etii

Haber vermeden insanlarn konumalarn kaydetmek Nefret ettiiniz kiilerden kendi amalarnz iin bilgi almak Acil yardma ihtiya olduunu grmek ama dorudan yardmc olamamak Kendini tm kalbinle adamadn bir yer ya da durumda olmak Bakalaryla ilikilerde stratejik olmak Blnm bir durumda iken taraf tutma ya da taraf tutmaktan kanma Grme iin deme yapma Baka kimselere erimek ya da daha iyi anlamak iin insanlar kullanma
Kaynak: Babbie, 2007, s. 312
www.acikders.or g.tr 18

Sosyal Bilimlerde Aratrma Yntemleri

Alan Aratrmasnn Gl ve Zayf Ynleri

Gl ynleri Zayf ynleri Nitel yntem; kitlelerin istatistiksel Daha derinlemesine tanmlamalar iin uygun deil anlamaya izin verir Alan aratrmas yntemleri ounlukla kiisel olduundan Esnektir aratrma her an gvenilirlikle ilgili potansiyel deitirilebilir sorunlar var Ucuzdur Betimleme aratrmalar ya da deneysel aratrmalardan daha geerli sonular verir

Kaynak: Babbie, 2007, s. 312-314

Sosyal Bilimlerde Aratrma Yntemleri www.acikders.or g.tr 19

Temel Terimler
Asl alt balk stilini dzenlemek iin tklatn

Sosyal Bilimlerde Aratrma Yntemleri

www.acikders.or g.tr

20

erik analizi Kaytl iletiim belgelerine dayal aratrma Grnr ierik Grnebilen, yzeydeki ierik Gizli ierik eriin esas anlam Kodlama Ham veriyi standart forma dntrme sreci

Sosyal Bilimlerde Aratrma Yntemleri

www.acikders.or g.tr

21

Doalclk Alan aratrmasna, nesnel toplumsal gerekliin var olduu ve bunun gzlenebilecei ve doru rapor edilebilecei varsaymyla yaklama

Sosyal Bilimlerde Aratrma Yntemleri

www.acikders.or g.tr

22

Etnometodoloji Dolayl, genellikle konuulmam varsaym ve anlamalara odaklanan toplumsal yaam aratrmas Etnografya Aklamadan ok ayrntl ve doru tanmlamaya odaklanan toplumsal yaam hakknda rapor

Sosyal Bilimlerde Aratrma Yntemleri

www.acikders.or g.tr

23

Gml kuram Tmevarm yaklamyla gzlemlerin srekli karlatrlmasndan bir kuram yaratmaya alan toplumsal yaam aratrmas

Sosyal Bilimlerde Aratrma Yntemleri

www.acikders.or g.tr

24

rnek olaylar Bir ky, aile, ya da yeniyetme etesi gibi bir toplumsal olgunun derinlemesine incelenmesi Geniletilmi rnek olay yntemi rnek olaylarn toplumsal kuramlardaki yanllar bulmak ve bu kuramlar gelitirmek iin kullanld teknik

Sosyal Bilimlerde Aratrma Yntemleri

www.acikders.or g.tr

25

Kurumsal etnografya Kurumlarda alan bireylerin kiisel deneyimlerinin kurumdaki g ilikilerini ve kurumun dier zelliklerini ortaya karmak iin kullanld aratrma teknii

Sosyal Bilimlerde Aratrma Yntemleri

www.acikders.or g.tr

26

Katlmc eylem aratrmas Hakknda aratrma yaplan deneklere aratrmann amac ve prosedrnn kontroln vermeyi savunan sosyal aratrma yaklam. Bu yaklam aratrmaclarn aratrdklar kimselerden daha stn olduu fikrine kar gelitirilmitir

Sosyal Bilimlerde Aratrma Yntemleri

www.acikders.or g.tr

27

Niteliksel grme Grme yaplan kiiyle grme yapan kii arasnda grmecinin genel plan olmas, ancak hangi sorularn hangi srada ve hangi szckler kullanlarak sorulacann belirlenmedii grme biimi

Sosyal Bilimlerde Aratrma Yntemleri

www.acikders.or g.tr

28

Odak grubu Belli bir konuyu bir odada rehber ynetiminde tartmak iin bir araya gelen bir grup insan

Sosyal Bilimlerde Aratrma Yntemleri

www.acikders.or g.tr

29

zet
erik analizi nedir? erik analizi nasl uygulanr? erik analizi teknikleri nelerdir? Alan aratrmas nedir? Hangi konular alan aratrmas iin uygundur? Alan aratrmas paradigmalar nelerdir?

Sosyal Bilimlerde Aratrma Yntemleri

www.acikders.or g.tr

30