Saliha Sultan e mesi e meler ehri stanbul'da her an her yerde kar m za kan gzelim e melerden biri o.

. Senelerdir btn gzelli i, narinli i iinde terkedildi i yaln zl yla tezat, grd mzde hepimizi a rt yor.

Byle muhte em bir eser, bunca emek nas l oluyor da ehrin bu kadar transit geilen , bu kadar az ayak bas lan, bu kadar betonla ldrlebilen bir yerine mahkm edilip zarafetinden hibir ey kaybetmiyor? Suyu aksa, gnde ka ki i iebilir, ad rvan amal saak glgesinden ka ki i faydalanabilir, bu muhte em gzellikten ka ki i sebeplenebilirdi ? Sorulara yan t yok gibi grnse de do rusu bu de il. Gezerken tarihi dokusuyla heyecanland ran, viraneli i ile zen, kirlili iyle bile bizi kendisinden vazgeiremiyen Galata'n n e mesi o. Cenevizlilerle canlanan , Hali ve Topkap 'daki mslman ahali ile Pera'daki Levantenler aras nda kpr kuran, 18.yzy l itibariyle Paris ve Londra'dan sonra dnyada nc s rada yer alan borsas yla Galata! Saray mensubu bir han m, bir gezi esnas nda imdiki e menin bulundu u yerden geerken su ba nda a layan bir k z ocu una rastlar ve a lamas na zlr. ocuk k r lan testisi iin a lamaktad r. Sultan, a lamamas n , kendisine yeni bir testi alabilece ini syler. ocuk reddeder. Testiyi k rmakla kendisinin i e yaramad n d nmektedir. "Saliha eve bir suda gtremiyorsa, ne i e yarar?" diyerek a lamaya devam eder. Sevimlili i ve sorumluluk duygusuyla kar s ndakini etkileyen kk k z saraya al n r ve byd nde Sultan II. Mustafa'n n e i olur. Saliha Sebkati Valide Sultan da o lu I.Mahmut'tan, onu bulduklar yer olan, Azapkap 'da, Unkapan Kprs'nn ayaklar dibine kendi ad n ta yan bir e me yapmas n ister. O ul I.Mahmut e menin slubunu sordu unda, Saliha Sultan n cevab ilgintir. "K zlar destilerini k rmas nlar da nas l olursa olsun " der. I. Mahmut'un eserleri aras ndaki Topuzlu Bendine ba l Taksim Maksemi'nden su verilerek yap lan e menin mimar , Kayserili Mustafa A ad r. Lale devri slubu kullan lm , her taraf nda nefis ta i ili i sunulmu , Saliha Sebkati Valide Sultan' n iri g slerinden etkilenerek yap ld ne srlen iki adet kubbe ile bitirilmi tir. e me, hemen yan na yap lan S byan Mektebi ile birlikte bitirilmi ama ne yaz k ki Menderes'in 1957 y l ndaki nl yol yap m al mas s rtas nda y kt r l p yok edilmi tir. 1930'lu y llarda ekilmi bir foto rafta da e menin zerindeki kubbeler yerine toprak bir rt ve her taraf ndan ye ermi otlar grnmektedir. yi bir restorasyonla kurtar lan e me, defalarca kaderine terkedilip yeni ba tan kk al malara konu olmu ama en sonunda da h zla akmakta olan bir otoban ve geitlerin aras nda adeta saklanmak istermi esine yanl zl na terk edilmi tir. e me haketti i de eri, her gn biraz daha ykselerek kendisini yutmakta olan asfaltla buluyor mu ? Muhte em ta i ili inin kirlenmi yzleri, bir mega ky haline gelen stanbul'un insan aya n keserek yaratt yaln zl n hak ediyor mu ? Tek ansl taraf , e melerin zamana direnebilen materyallerden (ta , mermer, demir, bak r v.s) yap lmas . Zaman n ve insan n ac mas zl na dayanabildi i mddete hi ummad n z bir yerde kar n za kacak ve sizi gzelli iyle bylemeye devam edecektir e meler ehri stanbul'da

Saliha Sultan e mesi. Saliha Sebkati Valide Sultan, stanbul'un bir ok yerini e melerle donatt . De i ik eserleri tamir ettirdi. O lunun hkm s ras nda 9 y l valide sultan olarak ya ad . 1739 y l nda hayata veda etti. Yeni Cami kar s ndaki Hatice Terhan Valide Sultan Trbesi'nde, o lunun yan na defnedildi. Yap m y l :1732/33. Bilsen GRER bgurer@isiltur.com.tr