You are on page 1of 29

B L MSEL ARA TIRMA YNTEMLER

Nitel Ara t rma Yntemleri

Prof. Dr. Mustafa Ergn AK - E itim Fakltesi

Ba l ca iki ara t rma metodolojisi vard r: niceliksel ara t rma (quantitative research) ve niteliksel ara t rma (qualitative research)
Bilimsel Ara t rma Yntemleri Prof.Dr. Mustafa Ergn AK

Biyoloji, kimya, fizik, mhendislik gibi do a bilimleri alanlar nda ara t rmalar gzlem ve lmeye dayan r. Gzlem ve lmelerin tekrarlanabildi i ve objektif yap ld ara t rmalara niceliksel, say sal (quantitative) ara t rma denir.
Bilimsel Ara t rma Yntemleri Prof.Dr. Mustafa Ergn AK

Psikoloji, sosyoloji, antropoloji, e itim gibi sosyal bilim alanlar nda insan ve toplum davran lar incelenmektedir. Bu davran lar say larla a klamak zordur.
Bilimsel Ara t rma Yntemleri Prof.Dr. Mustafa Ergn AK

lmler bize ka ki inin nas l davrand n gsterir, ama niin? sorusuna cevap veremez.
Bilimsel Ara t rma Yntemleri Prof.Dr. Mustafa Ergn AK

nsan ve grup davran lar n n niinini anlamaya ynelik ara t rmalara niteliksel (qualitative) ara t rma denir.
Bilimsel Ara t rma Yntemleri Prof.Dr. Mustafa Ergn AK

Nitel ara t rmalar dnyan n sosyal yn ile ilgilenir ve u sorulara yan t arar: nsanlar niin byle davran r? Kanaatler ve vaziyet al lar nas l olu ur? nsanlar evrelerinde olup bitenden nas l etkilenir? Kltrler niin ve nas l geli ir? Sosyal gruplar aras ndaki farklar nelerdir?
Bilimsel Ara t rma Yntemleri Prof.Dr. Mustafa Ergn AK

Nitel ve nicel ara t rmalar aras ndaki farklar


Bilimsel Ara t rma Yntemleri Prof.Dr. Mustafa Ergn AK

Nitel ara t rma Niin? Nas l? Ne ekilde sorular na yan t arar. Nicel ara t rma Ne kadar? Ne miktarda? Ne kadar s k, Ne kadar yayg n? sorular na yan t arar.
Bilimsel Ara t rma Yntemleri Prof.Dr. Mustafa Ergn AK

Nitel ara t rma ki ilerin kanaatleri, tecrbeleri, alg lar ve duygular gibi subjektif verilerle (data) me gul olur.
Bilimsel Ara t rma Yntemleri Prof.Dr. Mustafa Ergn AK

Nitel ara t rma bir sosyal olay do al ortam ve do al olu umu iinde tasvir eder. Deneysel nicel ara t rmalar gibi olay n de i kenleriyle oynamaz.
Bilimsel Ara t rma Yntemleri Prof.Dr. Mustafa Ergn AK

Nitel ara t rma bir durumu ili ki ba lant lar iinde anlamaya al r (holistic perspective). Bir olay etkileyen de i kenleri kendisi ortaya kar r.
Bilimsel Ara t rma Yntemleri Prof.Dr. Mustafa Ergn AK

Nicel ara t rma teori ve denence ile ba lar (deduktif). Nitel ara t rma ise ara t rma sonunda kavram ve teoriler olu turur (induktif).
Bilimsel Ara t rma Yntemleri Prof.Dr. Mustafa Ergn AK

Nitel ara t rmalarda veriler gzlem, mlakat ve anket yoluyla toplan r. Zaman al c olmas dolay s yla kk rneklemler (small samples) zerinde al l r.
Bilimsel Ara t rma Yntemleri Prof.Dr. Mustafa Ergn AK

Qualitative Research Subjective Phenomenological Anti positivist Descriptive Naturalistic Inductive

Quantitative Research Objective Scientific Positivist Experimental Contrived Deductive

Bilimsel Ara t rma Yntemleri

Prof.Dr. Mustafa Ergn

AK

Nitel ara t rma desenlerinin drt ana e idi: 1) Fenomenoloji (phenomenology) 2) Etnografi (ethnography) 3) Gml teori (grounded theory) 4) rnek olay (case study) Ba ka bir ara t rma deseni tipi de saha taramas (survey)d r. Ama bu hem niteliksel hem de niceliksel alabilir.
Bilimsel Ara t rma Yntemleri Prof.Dr. Mustafa Ergn AK

Fenomenoloji: Nitel ara t rmalar n bir trdr. Fenomenler olaylar, durumlar, tecrbeler veya kavramlar olabilir. Mesela, okul ba ar s zl n n genlerin uyu turucu kullan m yla ili kileri ara t r l p tasvir edilebilir. Bir konuyu ayd nlatma, oraya dikkat ekme
Bilimsel Ara t rma Yntemleri Prof.Dr. Mustafa Ergn AK

Etnografi Bir halk n, bir kltr grubunun gelenekleri, inanlar , birbiriyle ba lant lar vs tasvir edilir (descriptive studies).
Bilimsel Ara t rma Yntemleri Prof.Dr. Mustafa Ergn AK

Gml teoride, ara t rmac veri toplarken veya yorumlarken datalar n iine gml olan teoriyi ortaya kart r ve ara t rma boyunca yeni kavram ve teorilere ula abilir (ruhsal ihtiyalar kavram dini olmaktan kar, bar a, sevgiye dayal yeni bir kavrama dn r).
Bilimsel Ara t rma Yntemleri Prof.Dr. Mustafa Ergn AK

rnek olay incelemesi (Case study), tek bir olay veya birka olay derinlemesine inceleme demektir. Bazen bir zaman dilimindeki sosyal olaylar da incelenebilir.
Bilimsel Ara t rma Yntemleri Prof.Dr. Mustafa Ergn AK

Veri toplamada nitel yakla mlar (qualitative approaches to data collection)

Bireysel gr me, mlakat (individual interviews) Grup gr mesi (focus groups) Gzlem (observation)
Bilimsel Ara t rma Yntemleri Prof.Dr. Mustafa Ergn AK

Mlakat (interview) S k yap land r lm (highly structured), Gev ek yap land r lm (semi structured) ve Yap land r lmam (unstructured) gr meler olarak e ayr l r.
Bilimsel Ara t rma Yntemleri Prof.Dr. Mustafa Ergn AK

S k yap land r lm mlakatta sorular nceden belirlenmi tir ve herkese ayn sorular sorulur (anket gibi). Gev ek yap land r lm mlakatta baz a k ulu (open ended) sorular vard r. Gr en ve gr veren baz konularda derine gidebilir. Yap land r lmam mlakatta sorular serbesttir. stenilen konuda derinlemesine gidilebilir. Verilen cevaplar ynlendirici olur.
Bilimsel Ara t rma Yntemleri Prof.Dr. Mustafa Ergn AK

Grup gr mesi (Focus groups)

Bazen birok ki iden gr toplamak yerine bir uzmanlar grubundan gr almak, gere in daha do ru anla lmas n sa lar.

Bilimsel Ara t rma Yntemleri

Prof.Dr. Mustafa Ergn

AK

Gr me gruplar n n 6-10 ki iden olu mas en uygun olan d r. Daha az gvensiz, faha fazlas zordur.r Bir ara t rmada birka grubun gr leri al n rsa daha iyi olur. Tek grubun gr lerine dayanmak yanl olabilir.
Bilimsel Ara t rma Yntemleri Prof.Dr. Mustafa Ergn AK

Gzlem (Observation)
Nitel verilerin hepsi do rudan gr melerle sa lanamaz. Bazen ba kalar n n gzlem ve d ncelerinden ziyade do rudan gzlem yapmak daha gvenilirdir.

Bilimsel Ara t rma Yntemleri

Prof.Dr. Mustafa Ergn

AK

Gzlemle veri toplama teknikleri


(Techniques for collecting data through observation)

Yaz l tasvirler (Written descriptions) Video kay tlar (Video recording) Foto raf ve malzemeler (Photographs and artefacts) Yaz l kaynaklar (Documentation).

Bilimsel Ara t rma Yntemleri

Prof.Dr. Mustafa Ergn

AK

Nitel ara t rma yapanlar n iyi gzlem yapabilme, insanlarla l ml ili kiler kurabilme, dinleyebilme ve verileri iyi analiz edebilme gibi becerilerinin olmas gerekir.
Bilimsel Ara t rma Yntemleri Prof.Dr. Mustafa Ergn AK

Unutulmamas gereken bir ba ka nokta da, niteliksel verilerin istatistiksel analizlerinin yap labilmesi iin, nce zerinde bir dizi al malar yap lmas gerekir.
Bilimsel Ara t rma Yntemleri Prof.Dr. Mustafa Ergn AK

You might also like