ANA-BABA OKULU SEM NERLER ocu umuzu Tan yal m: Psiko-sosyal Geli im Sreleri

Psk. GL AH AKAY C VR Z

BYME VE GEL


Byme say sal,geli im ise niteliksel bir de i imin ifadesidir. Geli im sayesinde bireysel farkl l klar m z ortaya kar

Bu seminerde inceleyecegimiz gelisimsel alanlar:

     

Motor Gelisim Zihinsel Gelisim Dil Gelisimi Sosyal Gelisim Duygusal Gelisim Manevi Gelisim
3

1)Motor Geli im


Hareket anlam na gelmektedir,byk kas geli imini i aret eder. Ba tan a a ya ve merkezden d ar ya do ru ilerler.

3 yasindaki cocuk:


  

ko arken ve byk oyuncaklar itip ekerken nne kan engelleri a abilir, tekerlekli bisiklete binebilir kendi giysilerini k smen giyebilir sfinkter kaslar n kontrol etmeyi tamamen ba arabilir
5

4 yasindaki cocuk:


rahata ko may , z plamay , elini ve parmaklar n kullanmay ba arabilir ka t, kalem, f ra ve boyalari bir nceki ya ndan daha ustal kla kullanmaya ba lamistir 5 ya nda ise kaslar n n kontrol mzi in ritmine uymas n sa layacak kadar gelismistir.
6

Motor Geli im:



Motor geli im, giri im dneminde ocuk iin yeni maceralar pe inde ko may da beraberinde getirir.Bazen kapasitesinin stnde amalara ynelir. Her hareketi kontrol alt na al nan ocuk her hareketinden nce tedirginlik duymaya ba lar.Bylece hareketlerinde tutukluk meydana gelir ve sululuk duygusu geli ir.

2) Zihinsel Gelisim


Alg ve renmeye dair sreleri ierir. Bu dneme kadar beynin %75lik blm olusmustur. 0-3 ya ta beyin saniyede 30000 kay t yapabilecek bir kapasitededir.
8

3 yasindaki cocuk:


D nme ve alg lamas nda egocentrizm dedi imiz kendisinden ba kas n n bak a s n grememe yani ben-merkezcilik durumundadir Sadece kendi isteklerini d nr. Ayr ca bu dnemde cans z varl klara canl ym gibi davranma da belirgin bir durumdur. Bu ya larda dnyay ve her eyi insanlar n yapt na inanabilirler

Zihinsel Geli im


 

3 ya nda olaylar aras nda neden sonu ili kisi kurmaya al r ancak bu s n rl d r. Ana renkleri tan r ve e le tirebilir. Yuvarlak, kare, gen ekilleri e le tirebilir; yerine yerle tirebilir; ancak bu ekilleri izemez. Uygun olan ve olmayan davran lar yla ilgili tepkileri anlayabilir; bunlara gre kendini yneltebilir
10

4 ya inda:
 

  

D ncelerinde somutla ma ve netlik artmaya ba lar Benmerkezcilik hala yo un olmakla birlikte ba kalar n n varl na ve haklar na kar bilinlenme ba lam t r. Masal dinlemeyi sever.Dikkat sresi 10-15 dk aras nda de i ir . lumle ilgili d nceler artabilir Ayni ve farkli kavramlarini anlamaya baslar Hayali oyunlar oynar
11

5 ya inda:
   

bakarak ilk kez isimlerini yazabilirler 10 yahut daha fazla nesneyi sayabilir zaman kavramini daha iyi anlamaya baslar Sebep sonuc iliskisini kavramaya baslar fakat basit mantik, somut ili ki, kullanir.

12

3) Dil Geli imi



Dil, taklit yolu ile renilir. Konu may duymayan bebek asla konusmay renemez

13

Dil Geli imi



2-5 ya lar aras nda ocu un cmlede kulland kelime say s ya n n say s kadard r. Ara t rmalara gre:TV a kken ebeveynin kulland kelime say s 500-1000 adet azal yor.Bu da ocugun dili renmesine engel oluyor. Dil geli imindeki sorunlar fke nbetlerini tetikliyor.
14

TV d nda baz ebeveyn tutumlar da dil geli imini geciktirebiliyor:  Duygusal at ma, sevgi, efkat eksikli i  Mnaka a, dilin srekli mnaka a etmek iin kullan lan ortamda byyen ocuklar.  A r d knlk, bu tr evrede ocu a konu mak iin yeterince f rsat verilmez.  lgisizlik
15

Dil Geli imi



3 ya ndaki ocu un bildi i kelime say s 1000e yakla m t r. Konu mas dilbilgisi kurallar na daha uygun hale gelmeye ba lar. Ayr nt ya girmeyen k sa hikayelerden ho lan r. 4 ya nda neden, ne zaman, nas l?,niin? sorular yla szcklerin anlamlar n srarla sorar. Daha uzun ykleri dinler ve gerekte var olanla hayalindeki materyalleri zaman zaman kar t rarak anlatabilir.
16

5 ya ndaki ocuk yeti kinler gibi uzun cmleler kurmaya al r. Olaylar ve masallar s ras n bozmadan anlat r. Bilgisini artt rmak iin srekli konu mak ister. 6 ya ndaki ocuk dil geli imi a s ndan art k sistematik bir e itime haz r bir yetkinlikte dili kullanma ve anlama becerisini sahiptir
17

4) Sosyal Geli im


Her ynyle geli en bebek bir evre ierisinde yer al r ve bulundu u ortama ayak uydurmaya al r. Bu abas sosyal geli im olarak incelenir. Anneye ba lanma en temel sosyal geli im srecidir. 8. ayda zirveye kan ba lanma sreci 18. aya kadar ayr lmasrecine yerini b rakir.
18

Sosyal Geli im


Model alarak renme 2-3 ya ndan itibaren model ald ebeveyni taklit Sosyalle mede oyun en nemli geli imsel ara

Oyuncaklar cok amal olarak kullan labilinecek trden olmal d r.

19

3 ya nda:


kar cinsten olan ebeveyne romantik ba lanma grlebilir. Bu durum genellikle onunla evlenmeyi isteme seklinde kendini gsterir. yeti kinlerin giysilerini giymekten, onlar n davran lar n taklit etmekten, ev i lerine yard m etmekten, byklerin e itli davran lar n yinelemekten zevk al r.

20

4 ya nda:
Bu dnemde ocuk kendisiyle oynayacak bir ya da iki arkada n semeye ba lar. Oyun arkada lar ilkokula ba layana kadar her iki cinsten de olabilmektedir Yeti kinlerle olumlu ili kilerini srdrrken kendi ya t olan ocuklarla daha uzun sre birlikte olmaya ba lar


21

6 ya nda:
oyunlarda ve ilgi alanlar nda k z ve erkek ocuklar aras nda farkl l klar gzlenir.  bir ok hayali role girerler,grup girerler,grup oyunlar ndan ok ho lan rlar. baz sorumluluklar yklenir. sylenenleri dikkatle dinlerler. dinlerler.


22

5) Duygusal Geli im


2-3 yaslarinde cocuk sinirlarini test edip neyi yapip yapamayacagini anlamaya calisir. Benlik algisinin ortaya cikmaya basladigi donemler oldugu icin herseyi ben yapcam der ve sik sik hayir cevabi ile karsilasirsa, kendini ifade edemezse ve ifade ettiginde kabul gormezse ofke nobetleri gozlemlenebilir.Bu yasta normal kabul edilir.

23

Duygusal Geli im
babanin destegine ve korumasina ihtiyac duyar.Onlardan ayrilip arkadaslariyla oynamayi ister ama ebeveynin gorus alaninda olmasini tercih eder.Sahiplenme duygusu baskin gelse de paylasmanin ilk adimlari atilir. Korkular n nceki dnemlerden fazla d oldu u grlr.zellikle bedenlerinin zarar grl r.zellik grmesi, karanl k ve yabanc korkusu grlebilir.
24

Anne

Duygusal Geli im


4 ya ndaki ocuk yeni geli tirdi i motor becerileri gostermek isterken agresiflik duygusunu ne karabilir. yeni do an karde e kar k skanl k duygular yo undur,en yo un oldu u dnem 5 ya t r. 4-6 ya lar aras nda en fazla giri imcilik ve sululuk duygular aras nda gel-gitler ya an r, do al merak ndan dolay ok s k azarlanan ve engellenen ocukta, sululuk duygusu geli mektedir an l r.
25

Duygusal Geli im
Giri kenli i ebeveynleri, retmenleri taraf ndan cezaland r lan ocuk, gerek bu dnemde gerekse ya am n gelecek dnemlerinde yapt klar n n yanl oldu unu d np sululuk duyabilir. Merak duygusu ne kontrolsz b rak lmal (dur bekle) ne de k s tlanmal d r.
26

Duygusal Geli im
Ayr ca ocu un her yapt eyin onaylanmas ahlak geli imini de olumsuz etkileyebilir. Bu durumda, ocu un yapmas ve yapmamas gerekenler konusunda bir denge kurularak giri kenlikleri desteklenmelidir. Giri imcili i engellenmi , sululuk duygular geli mi olan bu dnem ocuklar daha rkek, pasif, ba ml olabilmekte ve yo un yetersizlik duygular gsterebilmektedir
27

Duygusal Geli im


Drdnc ya la birlikte ocuk kar cinsten farkl oldu unu anlar ve bylece kar cinse merak uyan r,doktorculuk oyunlar bu ba lamda de erlendirilmelidir,do al haline b rakmak gerekir. ocukluk masturbasyonu grlebilir.Engellendike artar,ilgisini ba ka alanlara ynlendirmek laz m. Zor sorular ba lar.Cevap verirken alt n kural drst olarak ya a uygun cevaplar retmektir.Cevab n ya a uygun olmas gerekleri oldu u gibi yans tmas anlam na gelmez.sorular n yan tlamaktan kamak bize olan gvenini sarsar.
28

Duygusal Geli im


Ayr ca bu dnemde ocuk kar la t rmak yas yapabilme kapasitesine sahip olmu tur.Ba kalar n n sahip oldu u eylere sahip olmakla ilgili iste i ortaya kar.Bu durum gizlice yrtmeye kadar varabilir. Bu davran kesinlikle h rs zl k de ildir.Sahip olma arzusuna zm retmektir sadece. mkanlar lsnde sahip olma yar nda ona destek olabilirsiniz.
29

6) Manevi Geli im


  

Hz.Peygamber Her do an ocuk slm f trat zere do ar. Daha sonra ana-babas onu Yahd, Hristiyan veya Mecs yaparlar " buyurmu tur. Bu hadisten kar lan iki sonu vard r: Her insan iyiye, do ruya, gzele yni, slma meyilli olarak yarat lm t r. Manevi gelisim de model alarak renmeye dayan r. Evde gzlemle ilk dini duygular ve d nceler ba lar. Allah soyut bir kavram-okul oncesi donemde anla lmas gtr.
30

Manevi Geli im


Okul ncesi dnemde dini merak ve ilgi rastgele ve geli igzel doldurulursa, daha sonraki dnemlerde ruhi bo luk ya anabilir. ocuklar m za Allah rahmet ve merhamet vurgusuyla tan tmal , eytan, cehennem ve gnah kavramlar yla tan mas n ikincil plana itmeliyiz.

31

Manevi Geli im


ocuklar hikaye ile anlat lan konular daha kolay ve daha istekli renirler Allah ve s fatlar n retirken Lokman(a s ) ile o lu aras nda geen konu malar hikaye eklinde anlatabiliriz. rn:Hz.Lokman Yavrucu um, dedi, yapt n en kk bir i (iyilik veya ktlk) bir kayan n iinde, gklerde veya yerin derinliklerinde olsa dahi Allah onu grr Do rusu Allah n her eyden haberi vard r (bkz Kurn, 31:16)
32

Manevi Geli im
 ocuklar n dini konulardaki sorular na cevap

verirken yeti kin mant ile de il, ocuk mant ile yakla mal y z.  ocuklar drt ya na kadar ben-merkezci bir bend nceye sahiptir. Canl cans z ay r m sahiptir. yapamazlar; onlara gre her ey canl d r. Bu r. sebeple masallarda geen olaylar n tamam na inan rlar.  Dini hikayelerle onlara dini ve temel ahlaki prensipleri anlatabiliriz.
33

34