Gajevi, A. i sar.:Dinamika morfolokog i motorikog razvoja uenika...

SPORT I ZDRAVLJE V (2010)2:5-13

Aco Gajevi Nenad Lali Lela Bokovi Predrag Bianin Dragan Atanasov Republiki zavod za sport, Beograd Fakultet fizikog vaspitanja i sporta, Istono Sarajevo

DINAMIKA MORFOLOKOG I MOTORIKOG RAZVOJA UENIKA OSNOVNOKOLSKOG UZRASTA U REPUBLICI SRBIJI

SAETAK Republiki zavod za sport je osnovan pre vie od pola veka s ciljem da ispituje stanje fizike kulture u Dravi, i mogunost njenog razvoja. Prema Zakonu o sportu Republike Srbije, l.41., jedna od osnovnih delatnosti Zavoda je praenje stanja fizikih sposobnosti dece, omladine i odraslih. Sa periodinim praenjem fizikih sposobnosti dece osnovnokolskog uzrasta otpoelo se kolske 1972/73. godine, jer je jo tada uoeno da sa porastom ivotnog standarda i poboljanjem uslova ivota dolazi do disproporcije izmeu fizikog razvoja i fizikih sposobnosti dece. Sistem je funkcionisao do 1999. godine, kada se, zbog deavanja u Dravi, prestalo sa radom. Sa ponovnim uspostavljanjem Sistema, baziranog na Eurofit bateriji testova, koja je propisana od strane Komiteta za razvoj sporta Saveta Evrope, Republiki zavod za sport je krenuo 2009. godine. Cilj uspostavljanja sistema Eurofit testiranja je sticanje uvida u stanje morfolokog i motorikog statusa dece osnovnokolskog uzrasta, kao i programiranje modela savremene nastave, na osnovu rezultata istraivanja. Kljune rei: fizike sposobnosti, praenje, deca osnovnokolskog uzrasta, eurofit.

1. UVOD Fiziki razvoj i fizike sposobnosti oveka, posebno dece, poslednjih godina su sve vie na udaru pojava izazvanih savremenim nainom ivota. Razvoj nauno tehnolokih i tehnikih postignua poslednjih decenija doprinosi korenitim promenama, koje se osim na strukturu i uslove rada, znaajno manifestuju i na nain ivljenja, obim i vrstu provoenja slobodnog vremena. Skoro neosetno, faktori koji karakteriu sedenterni nain ivota (Brettschneider & Naul, 2007; Rychtecky, 2007) poput: fizike neaktivnosti, smanjenja energetskog utroka, poveanja energetskog unosa sadranog veinom od neadekvatne hrane; doveli su do intenzifikacije rasta koji nije adekvatno propraen razvojem antropomotorikih sposobnosti. Zbog ovih faktora nastao je trenutno kljuni problem modernog drutva - poveanje telesne teine i potkonog masnog tkiva (James, 2004) . Jedan od najefikasnijih naina koji mogu koristiti u suzbijanju ovih negativnih pojava i smanjenju njihovog negativnog uticaja jeste itenzifikacija nastave fizikog vaspitanja u kolama. Kako se u osnovnokolskom uzrastu intenzivno stiu ne samo osnovne kretne navike, ve i formira ''jezgro'' zdrave i svestrano razvijene linosti, potrebno je upravo u tada otpoeti sa primenom ''mera za praenje i unapreenje fizikog razvoja''. Ukoliko se u obzir uzme i rana sportska specijalizacija karakteristina za ovaj uzrast, koja predstavlja dalju nadgradnju u sportskom pogledu, onda je osnovnokolski uzrast pravo mesto za implementaciju ovakvih sistemskih mera. Meutim, nekoliko istraivanja iz ove oblasti pokazuju da sadraj, obim, uslovi i intenzitet rada u kolskom fizikom vaspitanju nije na nivou aktuelnih potreba organizma u razvoju
5

Gajevi, A. i sar.:Dinamika morfolokog i motorikog razvoja uenika...

SPORT I ZDRAVLJE V (2010)2:5-13

dananjih uenika (Bokan, 1999; Jovanovi, 2009; Nikoli, 2007). Izrada novih, modernih kurikuluma iz oblasti fizikog vaspitanja zahteva adekvatnu analizu postojeih vaspitno-obrazovnih programa. Tokom njihove izrade potrebno posebno u razmatranje uzeti polne karakteristike, jer nekoliko novijih istraivanja (Shepard, 2003; Slater, 2004; Dolmann, Norton & Norton, 2005) ukazuju na znaajne razlike u morfolokim karakteristikama i motorikim sposobnostima deaka i devojica u periodu osnovnokolskog uzrasta. Razlike su posebno izraene u nivoima postignua, dinamici razvoja i senzitivnim periodima, tako da je potrebno napraviti razliku u postupcima i metodama rada u odnosu na deake i dvojice. Rast je veoma sloen proces, posebno u okviru populacije kolskog uzrasta, gde se morfoloke promene odvijaju na veoma dinamian, ponekad i skokovit nain. Zbog akcelerativnih promena i brze izmene u ekososocijalnim uslovima, istraivanja koja se bave praenjem rezultata u okviru ovog prostora treba periodino ponavljati, jer rezultati brzo zastarevaju (Gajevi, 2009). Istraivanje je sprovedeno u okviru projekta Praenje fizikih sposobnosti dece osnovnokolskog uzrasta na teritoriji Republike Srbije, koji Republiki zavod za sport realizuje u saradnji sa Ministarstvom prosvete i Ministarstvom omladine i sporta. Metode, postupci i tehnike koje su primenjene u ovom istraivanju su uobiajene za radove transverzalnog karaktera. Predmet rada odnosi se na prouavanje dinamike razvoja fizikog razvoja i fizikih sposobnosti dece osnovnokolskog uzrasta u Republici Srbiji. Cilj rada je utvrivanje razlika u dinamici razvoja, po uzrastu i polu, u prostoru morfolokih karakteristika i motorikih sposobnosti dece osnovnokolskog uzrasta (od 7 do 14 godina) u Republici Srbiji. 2. METOD RADA 2.1. Uzorak ispitanika Uzorak ispitanika je izveden iz populacije uenika osnovnokolskog uzrasta sa teritorije Optine ukarica. Ukupan uzorak ispitanika je iznosio 878 uenika (456 deaka i 422 devojice). Ovako definisan uzorak je distribuiran u 8 subuzorka kod deaka i 8 subuzorka kod devojica. Kriterijum za distribuciju bile su godine starosti, sa zaokruivanjem na 6 meseci, ime su dobijeni sledei subuzorci kod oba pola: 7, 8, 9 , 10, 11, 12, 13 i 14 godina (Tomkinson, Olds & Gulbin, 2003). 2.2. Uzorak varijabli, uslovi i tehnike merenja Svi uenici su mereni EUROFIT baterijom testova koja je propisana od strane Komiteta za razvoj sporta Saveta Evrope (Council of Europe, 1993). Ispitanici su testove izvodili bosi, u sportskoj opremi. Realizacija testova se odvijala po krunom sistemu, gde je svaka radna stanica bila obeleena brojem i opisom testa. U istraivanju su uestvovali samo zdravi uenici. Kriterijum za izostanak sa testiranja bio je jednak kriterijumima za oslobaanje sa nastave fizikog vaspitanja. Za procenu fizike razvijenosti u ovom istraivanju mereno je: Test Oznaka Visina tela Longitudinalna dimenzionisanost VT Masa tela Voluminoznost tela MT

Mer.j. cm kg

Tokom merenja visine tela, ispitanik je bos i u gaicama na ravnoj i vrstoj podlozi. Glava je u takvom poloaju da frankfurtska ravan zauzima horizontalan poloaj (franfurtska ravan je linija koja spaja donju ivicu leve orbite i gornju ivicu levog spoljnog slunog kanala). Merilac se nalazi sa leve strane ispitanika i kontrolie da li je antropometar postavljen vertikalno i neposredno uzdu lene strane tela, a zatim sputa kliza do temena ispitanika. Rezultat se oitava u nivou gornje stranice trouglastog proreza prstena klizaa na antropometru ili uobiajeno na visinomeru.
6

Gajevi, A. i sar.:Dinamika morfolokog i motorikog razvoja uenika...

SPORT I ZDRAVLJE V (2010)2:5-13

Pri merenju telesne mase ispitanik bos, minimalno odeven (sportska oprema) stoji mirno u spetnom stavu do potpunog smirivanja tega na vagi. Vaga mora biti na ravnoj podlozi. Nakon svakih 10 merenja proveriti da li je vaga u nuli. Rezultat se oitava u zaokruenom broju desetog dela kilograma, sa najmanjom tanou 0,1 ili kg. Ako skala na vagi nije tano na razdelniku , tada se oitava rezultat koji odgovara bliem podeoku, i on se upisuje kao rezultat. Za procenu fizikih sposobnosti korieni su testovi iz Tabele 1. Tabela 1: Uzorak varijabli Test Flamingo balans test Taping rukom Pretklon u sedu Skok u dalj iz mesta Stisak ake Leanje sed Izdraj u zgibu unasto tranje 10h5

Oznaka Merena sposobnost Opta ravnotea FLB Segmentarna brzina pokreta PLT SAR SBJ HGR SUP BAH SHR Gipkost u zglobu kuka Jaina opruaa nogu Miina jaina pregibaa ake Repetitivna snaga trbunih miia Miina jaina ruku i ramenog pojasa Agilnost

Mer.j. n/60 s 25 n/s cm cm kg n/30 s S S

Obrada podataka je izvrena za svaku varijablu, pol i uzrastnu kategoriju. Od deskriptivnih statistikih parametara izraunata je aritmetika sredina (H), standardna devijacija (SD), standardna greka (SG), varijaciona irina (V) i minimalni i maksimalni rezultat (MIN i MAKS). Statistika znaajnost razlika aritmetikih sredina odgovarajuih varijabli, izmeu polova, procenjena je na osnovu dvosmernog t-testa za velike nezavisne uzorke Kompletna statistika obrada je uraena upotrebom statistikog programa SPSS 12.0. for Windows. 3. REZULTATI I DISKUSIJA Rezultati istraivanja (srednje vrednosti) po varijablama i uzrasnim kategorijama prikazani su u Tabelama 2. i 3. Tabela 2. Rezultati po uzrastu devojice TV TM FLB PLT varijabla
godine (cm) (kg) (n/60s)

SAR
(cm)

SBJ
(cm)

HGR
(kg)

SUP
(n/30s)

BAH
(s)

SHR
(s)

(25n/s)

7 god. 8 god. 9 god. 10 god. 11 god. 12 god. 13 god. 14 god.

129.21 133.83 141.25 147.70 154.94 160.21 163.12 166.84

28.90 30.73 35.67 40.53 45.22 50.49 53.14 58.74

25.20 21.48 18.03 17.96 18.91 17.67 15.17 16.36

20.67 17.55 16.16 14.52 13.94 12.67 12.25 11.92

19.61 101.18 19.10 105.17 17.29 118.27 18.02 123.92 19.26 133.69 20.27 146.13 21.89 152.31 24.22 146.62

13.98 14.93 18.08 21.92 23.30 27.39 28.81 32.38

14.66 15.48 17.39 17.73 19.39 19.65 20.41 21.30

2.82 4.45 5.82 5.98 5.19 6.93 6.34 6.62

26.67 26.52 25.25 24.74 23.81 22.80 22.65 22.75

U tabeli 2. Statistiki znaajne razlike (p<0.05) su podvuene crnom linijom

Gajevi, A. i sar.:Dinamika morfolokog i motorikog razvoja uenika...

SPORT I ZDRAVLJE V (2010)2:5-13

Tabela 3. Rezultati po uzrastu deaci TV TM FLB PLT varijabla

godine (cm) (kg) (n/60s)

SAR
(cm)

SBJ
(cm)

HGR
(kg)

SUP
(n/30s)

BAH
(s)

SHR
(s)

(25n/s)

7 god. 8 god. 9 god. 10 god. 11 god. 12 god. 13 god. 14 god.

130.46 135.70 142.59 147.78 153.14 159.28 166.07 173.46

29.62 32.84 39.66 41.60 47.07 50.25 56.80 65.05

24.61 21.49 16.95 16.97 17.54 17.14 14.34 13.18

21.32 17.37 16.10 15.01 13.35 12.75 11.98 10.98

14.02 15.54 15.33 15.22 13.68 15.49 15.26 17.73

106.61 121.51 127.03 135.52 148.07 166.47 174.47 188.13

14.27 16.66 20.87 22.81 25.61 30.28 34.21 41.64

13.18 16.78 19.10 19.50 22.36 23.56 23.77 24.45

4.01 8.21 7.69 8.47 8.17 12.45 15.30 21.04

26.55 25.55 23.76 23.34 21.68 22.28 20.69 20.65

U tabeli 3. Statistiki znaajne razlike (p<0.05) su podvuene crnom linijom Grafikon 1. Prikaz rezultata varijable TV (Visina tela)

Na Grafikonu 1. prikazani su rezultati koji karakteriu longitudinalnu dimenzionisanost skeleta, koja je predstavljena kao varijabla visina tela (TV). Na osnovu dobijenih rezultata vidi se da nema statistiki znaajnih razlika izmeu deaka i devojica. Za oba pola karakteristina je ujednaena akceleracija rasta u periodu od 7 do 14 godina. Grafikon 2. Prikaz rezultata varijable TM (Masa tela)

Na Grafikonu 2. prikazani su rezultati koji karakteriu voluminoznost tela, koja je predstavljena kao varijabla masa tela (TM). Na osnovu dobijenih rezultata vidi se da nema statistiki znaajnih razlika u telesnoj masi izmeu deaka i devojica. Za oba pola karakteristina je ujednaena akceleracija rezultata koji karakteriu masu tela u periodu od 7 do 14 godina ( uz neto bri rast kod deaka u periodu izmeu 8 i 9 godina i 12 do 14 godina). Grafikon 3. Prikaz rezultata varijable FLB (Flamingo balans test)

Gajevi, A. i sar.:Dinamika morfolokog i motorikog razvoja uenika...

SPORT I ZDRAVLJE V (2010)2:5-13

Na Grafikonu 3. prikazani su rezultati koji karakteriu motoriku sposobnost opta ravnotea, koja je predstavljena kao varijabla flamingo balans test (FLB). Na osnovu dobijenih rezultata vidi se da statistiki znaajne razlike u rezultatima izmeu deaka i devojica postoje samo u uzrastu od 14 godina. Za oba pola karakteristino je ujednaeno poboljanje opte ravnotee u periodu od 7 do 9 godina, zatim stagnacija u periodu od 9 do 12 godina. Kod devojica zatim dolazi do poboanja izmeu 12 i 13 godina, a zatim blagog opadanja sposobnosti izmeu 13 i 14 godina. Za razliku od devojica, daaci u uzrastu izmeu 12 i 14 godina belee znatno poboljanje opte ravnotee. Grafikon 4. Prikaz rezultata varijable PLT (Taping rukom)

Na Grafikonu 4. prikazani su rezultati koji karakteriu motoriku sposobnost segmentarna brzina pokreta, koja je predstavljena kao varijabla taping rukom (PLT). Na osnovu dobijenih rezultata vidi se da statistiki znaajna razlika u rezultatima izmeu deaka i devojica postoji samo u uzrastu od 14 godina . Za oba pola karakteristino je ujednaeno poboljanje segmentarne brzine pokreta u periodu od 7 do 14 godina. Grafikon 5. Prikaz rezultata varijable SAR (Pretklon u sedu)

Na Grafikonu 5. prikazani su rezultati koji karakteriu motoriku sposobnost gipkost u zglobu kuka, koja je predstavljena kao varijabla pretklon u sedu (SAR). Na osnovu dobijenih rezultata vidi se da postoje statistiki znaajne razlike u rezultatima izmeu deaka i devojica u uzrastu: 8, 11, 12, 13 i 14 godina, u korist devojica. Za devojice od 7 do 9 godina karakteristino je blago opadanje sposobnosti, da bi od 9 godina usledilo ujednaeno poboljanje nivoa gipkosti koje traje sve do 14 godina. Kod deaka od 7 do 8 godina dolazi do poboljanja vrednosti koje karakteriu gipkost, zatim u periodu izmeu 8 i 10 godina je period stagnacije i blage deceleracije koja traje do
9

Gajevi, A. i sar.:Dinamika morfolokog i motorikog razvoja uenika...

SPORT I ZDRAVLJE V (2010)2:5-13

11 godina, da bi od 11 do 14 godina nastupio razvoj gipkosti, koji belei blagu deceleraciju u periodu izmeu 12 i 13 godina. Grafikon 6. Prikaz rezultata varijable SBJ (Skok u dalj iz mesta)

Na Grafikonu 6. prikazani su rezultati koji karakteriu motoriku sposobnost jaina opruaa nogu, koja je predstavljena kao varijabla skok u dalj iz mesta (SBJ). Na osnovu dobijenih rezultata vidi se da postoje statistiki znaajne razlike u rezultatima izmeu deaka i devojica u svim uzrastnim kategorijama, osim u uzrastu od 7 godina. Kod deaka u svim uzrastima, od 7 do 14 godina vrednosti koje karakteriu ovu varijablu belee harmoninu akceleraciju, dok kod devojica posle harmoninog razvoja od 7 do 13 godina, dolazi do opadanja vrednosti izmeu 13 i 14 godina. Grafikon 7. Prikaz rezultata varijable HGR (Stisak ake)

Na Grafikonu 7. prikazani su rezultati koji karakteriu motoriku sposobnost miina jaina pregibaa ake, koja je predstavljena kao varijabla stisak ake (HGR). Na osnovu dobijenih rezultata vidi se da postoje statistiki znaajne razlike u rezultatima izmeu deaka i devojica u svim uzrastnim kategorijama, osim u uzrastu od 7 i 10 godina. Kod deaka u svim uzrastima od 7 do 14 godina, vrednosti koje karakteriu ovu varijablu belee skokovitu akceleraciju, dok kod devojica imaju harmonini razvoj od 7 do 14 godina. Grafikon 8. Prikaz rezultata varijable SUP (Leanje - sed)

Na Grafikonu 8. prikazani su rezultati koji karakteriu motoriku sposobnost repetitivna snaga trbunih miia, koja je predstavljena kao varijabla leanje-sed (SUP). Na osnovu dobijenih rezultata vidi se da postoje statistiki znaajne razlike u rezultatima izmeu deaka i devojica u svim uzrastnim kategorijama u korist deaka, osim u uzrastu 7 i 8 godina. Oba pola u svim uzrastima, od 7 do 14 godina belee vrednosti koje karakterie harmonina akceleracija razvoja.
10

Gajevi, A. i sar.:Dinamika morfolokog i motorikog razvoja uenika...

SPORT I ZDRAVLJE V (2010)2:5-13

Grafikon 9. Prikaz rezultata varijable BAH (Izdraj u zgibu)

Na Grafikonu 9. prikazani su rezultati koji karakteriu motoriku sposobnost miina jaina ruku i ramenog pojasa, koja je predstavljena kao varijabla izdraj u zgibu (BAH). Na osnovu dobijenih rezultata vidi se da postoje statistiki znaajne razlike u rezultatima izmeu deaka i devojica u svim uzrastnim kategorijama, osim u uzrastu od 7 godina, u korist deaka. Deaci u uzrastu od 7 do 8 godina belee rast, da bi period od 8 do 11 godina karekterisala stagnacija rezultata na testu, posle koje dolazi do skokovitog razvoja u periodu od 11 do 14 godina. Sa druge strane devojice belee rast vrednosti od 7 do 10 godina, zatim blago opadanje izmeu 10 i 11 godina, pa porast vrednosti i stagnaciju rezultata od 12 do 14 godina. Grafikon 10. Prikaz rezultata varijable SHR (unasto tranje 10x5)

Na Grafikonu 10. prikazani su rezultati koji karakteriu motoriku sposobnost agilnost, koja je predstavljena kao varijabla unasto tranje 10x5 (SHR). Na osnovu dobijenih rezultata vidi se da postoje statistiki znaajne razlike u rezultatima izmeu deaka i devojica u svim uzrastnim kategorijama u korist deaka, osim u uzrastu 7 i 12 godina. Devojice u izmeu 7 i 8 godina belee stagnaciju, zatim dolazi do harmonine akceleracije u periodu od 8 do 12 godina, da bi izmeu 12 i 14 godina ponovo dolo do stagnacije u rezultatima. Deaci od 7 do 9 godina belee poboljanje vrednosti, zatim dolazi do stagnacije koja u periodu izmeu 11 i 12 godina prelazi u deceleraciju agilnosti, da bi do akceleracije ponovo dolo od 12 do 14 godina. 4. ZAKLJUAK Istraivanjem sprovedenim na uzorku od 878 ispitanika, izvedenom iz populacije dece osnovnokolskog uzrasta, koji je na osnovu hronoloke starosti stratifikovan u po osam subuzoraka za oba pola, analizirani su podaci koji karakteriu nivo njihove fizike razvijenosti i fizikih sposobnosti. Elaboracijom podataka dobijenih na osnovu istraivanja transverzalnog karaktera, proistekle su injenice koje se mogu rezimirati kroz sledee grupe zakljuaka: Na osnovu anropometrijskih pokazatelja (visina i masa tela), dolazi se do zakljuka da je u poslednjoj deceniji dolo do ogromnih konstitucionalnih promena kod dece osnovnokolskog uzrasta u Republici Srbiji;
11

Gajevi, A. i sar.:Dinamika morfolokog i motorikog razvoja uenika...

SPORT I ZDRAVLJE V (2010)2:5-13

U okviru morfolokog razvoja (longitudinalne dimenzionisanosti skeleta i voluminoznosti tela) ne postoje statistiki znaajne razlike izmeu deaka i devojica. Njihov rast i razvoj karakterie harmonina akceleracija (Grafikoni 1 i 2); U okviru motorikog prostora deaci belee statistiki znaajno bolje vrednosti u veini postignutih rezultata na testovima. Devojice imaju bolje rezultate jedino na testu gipkosti pretklon u sedu ( u uzrastima: 8, 11, 12, 13 i 14 godina). Na osnovu izvedenih zakljuaka, posebno u oblasti motorikih sposobnosti, moe se potvrditi da je izrada modernih kurikuluma fizikog vaspitanja neophodna, kao i da njihov sadraj treba paljivo da tretira polne razlike kod dece osnovnokolskog uzrasta, naroito u starijem osnovnokolskom uzrastu (11 do 14 godina).

5. LITERATURA 1. Bokan, B. (1999). Teorijsko - metodike osnove fizikog vaspitanja - preduslov za reformu kurikuluma, Nastava i vaspitanje (2): 42-51, Beograd. 2. Brettschneider, W.D. & Naul, R. (2007). Obesity in Europe: young peoples physical activity and sedentary lifestyles. Sport sciences international, vol. 4: Frankfurt am Main. 3. Council of Europe (1993). Eurofit: Handbook for the Eurofit Tests of Physical Fitness, ed. 2. Strasbourg. Council of Europe. 4. Dolmann, J., Norton, K., Norton, L. (2005). "Evidence for secular trends in childrens physical activity behaviour", British Journal os Sports Medicine (39): 892-897. 5. Gajevi, A. (2009). Fizika razvijenost i fizike sposobnosti dece osnovnokolskog uzrasta, Republiki zavod za sport, Jugoslovenski pregled, Beograd. 6. James, P.T. (2004). Obesity: the worldwide epidemic. Clinics in Dermatology, 276-80. 7. Jovanovi, A. (2009). "Polne razlike u pokazateljima fizikog razvoja i motorikih sposobnosti dece mlaeg kolskog uzrasta". Teorijski, metodoloki i metodiki aspekti fizikog vaspitanja, Zbornik radova, str. 129-136, Beograd. 8. Nikoli, S. (2007). "Financig projects of physical education". Proceedings of the Seventh International Symposium Investments and Economics Recovery, Bucharest, Romania, 2527. 9. Rychtecky, A. (2007). Active Lifestyles of Young People-Benefits and Outcomes. Chapter 11 in Brettschneider, W.D. & Naul, R.Obesity in Europe: young peoples physical activity and sedentary lifestyles. Sport sciences international, vol. 4: Frankfurt am Main. 10. Shepard, R.J. (2003). "A need for more experimental studies of physical activity during childhood": Medicine and Science in Sports and Exercize (35):915-920. 11. Slater, C., Grant, S., Paton, J.Y. (2004). Total energy expenditure and physical activity in young Scotish children: mixed longitudinal study, Lancet, 363, 211-212. 12. Tomkinson, G.R., Olds, T.S., Gulbin, J. (2003). "Secular trend in physical performance of Australian children: Evidence from the Talent Search Program", Journal of sport medicine and physical fitness (43): 90-98.

DYNAMICS OF MORPHOLOGICAL AND MOTOR DEVELOPMENT OF PRIMARY SCHOOL CHILDREN IN REPUBLIC OF SERBIA ABSTRACT Republic Institute of Sport was established before more than a half a century in order to examine the conditions of Physical Education in State and the possibilities of its development. According to the Law on Sport of the Republic of Serbia, Article 41, one of the main activities of the Institute is monitoring the situation and physical abilities of children, youth and adults. With periodic monitoring of the physical abilities of elementary school children began in 1972/73, because more time is observed that with increasing living standards and improving the living conditions, there is
12

Gajevi, A. i sar.:Dinamika morfolokog i motorikog razvoja uenika...

SPORT I ZDRAVLJE V (2010)2:5-13

a disproportion between physical development and physical abilities of children. The System was operated until 1999 when, due to developments in the State, stopped working. With the reestablishment of the System, based on the Eurofit battery of tests, which is prescribed by the Sport Committee of the Council of Europe, Republic Institute of Sport has started in 2009. The aim of establishing the Eurofit System Testing is gaining insight into the morphological and motor status of children of Primary School, as well as programming of contemporary models of teaching, based on the results of investigation. Key words: physical abilities, monitoring, primary school children, eurofit.

Korespondencija: Aco Gajevi, prof. Republiki zavod za sport Kneza Vieslava 72, Beograd, Srbija e-mail: aco.gajevic@rzsport.gov.rs

13