Propedevtika:anamneza, opta inspekcija

Doc. dr sc. med Z. Mavija

Propedevtika
Grka rije:prethodno prouavam
Cilj propedevtike: upoznavanje studenta sa bolestima, metodama ispitivanja i dijagnostikom

Da se putem vjebi student osposobi za rad i pregled

Propedevtika
Osobenost i obaveze pregleda bolesnika
Potovanje linosti i dostojanstva bolesnika Pruiti rijei utjehe i ohrabrenja

Stei povjerenje i uspostaviti prisnu saradnju

 Uzrok i patogeneza Simptomi bolesti (subjektivne tegobe) Specifini i nespecifini simptomi

Kliniki tok bolesti

Poetak bolesti

Naglo, postepno Infektivne bolesti: inkubacioni period Vrsta uzronika, virulentnost, pojava temperature, komplikacije Nestanak simptoma, promene koje se zadravaju, nagla smrt

Tok bolesti Kraj bolesti

Pregled bolesnika
Teorijsko i praktino iskustvo
Brzo i jednostavno doi do dijagnoze Istorija bolesti: sistem pregleda bolesnika

Sadraj: poglavlja s jasno preciziranim pitanjima

Anamneza
Anamnesis - grka rije
Znai sjeanje

Skup podataka koje bolesnik daje o ranijem stanju svoga zdravlja kao i subjektvnim tegobama

Anamnesis
Dobro poznavanje ispitivanja bolesnika Sa puno takta, vjetine, topline

Ogroman znaaj anamneze za dijagnozu

ANAMNEZA
Podaci o identitetu

Anamnesis morbi

Anamnesis vitae

Anamnesis familliae

Soc.epidem. podaci

Iskustvo u anamnezi
Usmjeravanje izlaganja bolesnika Heteroanamneza- podaci od najbliih roaka Redoslijed (saeto, jasno)

Administrativni podaci
Prezime i ime Datum roenja Mjesto roenja Mjesto stanovanja Zanimanje Datum prijema Datum ispisa
Starost bolesnika Endemije i epidemije Migracije stanovnitva tetne materije na radnom mjestu Duina hospitalizacije

Anamnesis morbi
Glavne tegobe i blii podaci Ispitivanje po sistemima Opte pojave Sistemi:

Respiratorni sistem

Kradiovaskularni sistem

Gastrointestinalni sistem

Urogenitalni sistem

Lokomotorni sistem

Centralni nervni sistem

Glavne tegobe i blii podaci

Dominantni simptomi
Bolesnik se zamoli da blie opie poetak bolesti i nastanak tegoba Usmjeriti izlaganje bolesnika: kada, kako, zato Kratak i jasan saetak

Ispitivanje po sistemima
Da li je i u kom stepenu zahvaen unutranji organ Postavljaju se savim odreena pitanja Poinje se optim pojavama ili simptomima Kratka i jasna pitanja
Bolesnik treba da razume, i da odgovori na pitanja

Opte pojave

Temperatura, znojenje, malakasalost Gubitak u teini tokom razvoja bolesti

Respiratorni sistem
Dok je ouvana funkcija bolesnik nema subjektivnih simptoma Potrebno je postaviti odreeni niz pitanja

Da li bolesnik ima smetnji pri disanju, da li ima sekreciju iz nosa? Da li ima oteano disanje, kada i u kojim situacijama, pri udahu ili izdahu? Da li ima napade guenja (sviranja) i pod kojim okolnostima? Da li kalje i kada: pri ustajanju, tokom dana, u noi, zimi, ljeti? Da li iskaljava, kakav je ispljuvak, da li je sluzav, krvav, pjenuav? Koliko godina kalje i iskaljava? Da li ima bolove u grudima, da lise pojaavaju pri disanju i kalju?

Kardiovaskularni sistem
Simptomi : insuficijencije lijevog odnosno desnog srca, usljed oboljenja koronarnih arterija, poremeaji sranog ritma, oboljenja arterija i vena Postaviti odreena pitanja i traiti jasan odgovor

Da li bolesnik zamara pri naporu ili hodu, uz brdo ili po ravnom? Da li ima oteano disanje pri naporu (jak, srednj, lak? Da li ima napade lupanja srca i u kojim situacijama? Da li dobija bol iza grudne kosti i u kom vidu (titanja, peckanja, jak, otar bol)? Koliko dugo traje bol (manje od 1 min, do 10 min, do 30 min, preko 30 minuta, vie sati)? Da li dobija otoke na nogama (jednostrano, obostrano): ujutro, uvee, tokom dana? Da li ima bolove- greve u listovima nogu (poslije koliko metara hodanja)?

Gastrointestinalni sistem
Simptomi: polimorfni i kompleksni Bolesnik ih esto ne moe jasno da definie i izloi
Apetii: dobar ili lo? Da li ima smetnje i bolove pri gutanju? Da li ima muku, gaenje i povraanje, kada i u kojim situacijama? Da li ima bolove u elucu, kojeg intenziteta, kuda se ire? Da li je povraao krv, imao crnu stolicu? Ima li nadimanje trbuha (poslije kakve hrane)? Da li dobija napade bolova ispod desnog rebarnog luka (kakav je karakter, intenzitet i propagacija bola)? Da li ima urednu stolicu (proliv ili zatvor), kakav je izgled, konzistencija, miris? Da li ima crijevne parazite?

Urogenitalni sistem
Poznavanje diureze je od osobitog znaaja Normalno diureza iznosi 1000-1500 ml

Da li normalno mokri (po koliini i bez tegoba)? Da li mokri ee (po danu, po noi), da li mokri manje ili obilno i kada? Da li ima smetnji, bolova pri mokrenu (peenje)? Da li je primjetio promjene u boji i izgledu mokrae? Da li je mokrio krvi i kada, da li je prije toga imao bolove, muku, povraanje? Kod ena pitati za menstruacioni ciklus, kada je dobila prvu menstruaciju, koliko traje, prate li je bolovi? Da li je imala poroaje, i koliko? Da li je bilo pobaaja (spontanih, vjetakoih i koliko)?

Lokomotorni sistem (kosti, zglobovi,miii)

Neophodno je da se jasno uoe tegobe kao posljedica samog sistema Uzgredna reakcija tokom brojnih oboljenja
Da li bolesnik ima tegoba pri kretanju, radu i u kom dijelu lokomotornog sistema? Kakav je katrakter bola: intenzitet, trajanje, simetrinost, da li eta od jednog do drugog zgloba? Da li su zahvaeni zglobovi crvenilom, otokom, temperaturom, kakva je pokretljivost? Da li ima bolove u miiima, kojim i kako se manifestuju?

Centralni nervni sistem

Mnoge bolesti dovode do poremeaja u centralnom nervnom sistemu Oboljenja samog sistema
Da li bolesnik ima uredan san? Da li ima glavobolje, nesvjestice, da li ih prate, munina , povraanje? Da li dobro vidi, da li dobro uje?

Anamnesis
Sva navedena pitanja predstavljaju jedan putokaz
Olaka razgovor sa bolesnikom Izgraditi svoj sistem ispitivanja

elja da se pomogne bolesniku i otklone njegove patnje

Anamnesis vitae
Bolesti koje je bolesnik preleao tokom ivota Hronoloki prikaz: od rane mladosti do momenta pregleda Veza sadanjeg oboljenja sa nekom od ranije preleanih bolesti Pitati: za akutne infektivne bolesti, srane i plune bolesti, bubrene, venerine bolesti, ev. hirurke intervencije, traume i trovanja

Anamnesis familliae
Nasljedne bolesti Posljedica kune infekcije (tbc, virusne, infektivne bolesti) Uzrok smrti lanova porodice (nerado se daju podaci) Bolesti: srca, reumatitzam, tbc, DM, epilepsija, alkoholizam, maligniteti, itd)

Socijalno-epiemioloki podaci
Loi uslovi ivota i rada Voda za pie Puenje Alkohol Akutno infektivno oboljenje: - slina bolest u porodici - putovanja - dodir sa bolesnim ljudima i ivotinjama

Anamnesis
Student poetnik esto nee znati prirodu pojedinih simptoma U stanju da na osnovu dobijenih podataka donese siguran zakljuak koji je sistem odnosno organ obolio Veza sa ranije preleanim oboljenjima, sa nekim oboljenjem u porodici Oboljenje uslovljeno bolesnikovim nainom ivota i rada

Status praesens (objektivni nalaz)

Podaci o stanju i funkciji unutranjih organa

Znaci oboljenja: fizikalne i druge dopunske metode Vjetina koja se stie sistematskim i upornim radom

Redoslijed pregleda
Nervni sistem Glava i vrat Grudni ko i plua

Trbuh i trbune organe

Opta inspekcija Srce i krvni sudovi

Urogenitalni aparat

Kotanozglobni sistem

Opta inspekcija
Osnovna metoda ispitivanja Ne zaostaje za ostalim metodama pregleda Izvodi se nenametljivo,diskretno Putem ula vida mogu se zapaziti promjene koje iako na prvi pogled izgledaju beznaajno, mogu doprinjeti postavljanju dijagnoze

Inspekcija
Opta Posebna Po odreenim regionima (glava i vrat, grudni ko, abdomen, ekstremiteti) Ne zaostaje za ostalim metodama pregleda

Opta inspekcija
Stav bolesnika Simetrinost grae tijela Visina Skeletna graa Stanje miinog sistema Koa i potkono tkivo Teina Temperatura Disanje Psihiko stanje

Stav bolesnika
Aktivan: normalna fizika aktivnost
Pasivan: nesposobnost za osnovne fizioloke radnje Prinudan: tenja bolesnika da sebi olaka stanje
Insuficijencija lijevog srca: sjedei stav Cijanogene mane (djeca): uei stav Hemiplegija: bolesnik vue oboljeli ekstremitet Perforacija ulkusa: povijen bolesnik sa rukama na trbuhu

Simetrinost grae tijela

Asimetrinost grae tijela Poremeaj u razvoju kotanog sistema

Odreena oboljenja Povrede kotanog sistema

Gigantizam, patuljast rast, poremeaj rada hipofize

Muskulatura
Hipertrofija (pojaana fizika aktivnost)

Atrofija Usljed neaktivnosti Posljedica oboljenja nerava Poremeaj arterijske cirkulacije

Koa i potkono tkivo

Pigmentacija Cijanoza
Poveana ( Mb Addisoni) Periferni tip

Ospa

Potkono tkivo

Centralna (desnolijevi Blijeda koa shunt, HOBP (anemija, nefritis)

Infektivne bolesti Edem (morbili,trbuni tifus) Dehidratacija Hemoragije (Hemofilija, trombocitopenija)

Temperatura
Mjerenje:oralno, aksilarno, rektalno

Subfebrilna:37,2-37,5C Febrilna: oko 38C Visoko febrilan:preko 38 i 39C

Temperatura
Febris kontinua
Febris remittens

Febris intermittens Febris undulans Febris hectica

Visoko febrilna, razlika ne prelazi 1C (pneumonija, tifus) Skokovi sa razlikom temp.1do 2 C, ne pada na normalu (apsces plua, sepsa,gnojni pleuritis) Nagli skok i nagli pad (malarija,apsces) Povremeni skokovi koji se brzo povlae (milijarna tbc) Naglo raste i pada, razlika od 34 C (apsces plua)

Psihiko stanje bolesnika

Orijentisanost u vremenu, prostoru i prema linostima Kontradiktorni odgovori u sluaju poremeene orijentacije Heteroanamneza