Etkili nsanlarn 7 Alkanl

(Stephen R. COVEY)

Utku Duyar
www.utkuduyar.com

Alkanlk
Alkanlklarmz yaammzdaki gl etkenlerdir. Tutarl ve ou zaman da bilinsiz davran modelleri olduklar iin her gn srekli olarak karakterimizi ortaya koyar ve etkili ya da etkisiz olmamza yol aarlar.

Etkili nsann 7 Alkanl

Karakter Etii

Baarnn temeli; drstlk, alakgnlllk, ballk, ll olmak, cesaret, adalet, sabr, alkanlk, yalnlk, herkese iyilik etmektir. Karakter etii; etkili yaamn temel ilkeleri olduunu ve insanlarn, ancak bu temel ilkeleri renip kendi temel kiilikleriyle btnletirdikleri taktirde gerek baaryla yakalayabileceklerini retti.
Etkili nsann 7 Alkanl

Kiilik Etii

Baar daha ok; kiiliin, toplumdaki imajn, tavr ve davranlarn, insanlar aras etkileim srelerini kolaylatran beceri ve tekniklerin sonucunda elde edileceini ifade eder. Ancak kiilik etii ikincil zelliktir. kincil zelliklerin uzun sreli ilikilerde tek balarna kalc bir deeri yoktur.Kkl bir drstlk ve temelde gl bir karakter yoksa, uzun sreli ilikilerde baarszlk ortaya kar. Karakter etiinin temelinde etkili olmay yneten ilkeler vardr.
Etkili nsann 7 Alkanl

lkeler

Hakkaniyet Tutarllk Drstlk nsan onuruna sayg Hizmet etme

stn kalite Geliime nem verme Koulsuz sevgi Sabr Yardm etme Destek olma

Etkili nsann 7 Alkanl

Mkemmellik Nedir?

Srekli yaptmz ey neyse, biz oyuz. O halde mkemmellik bir eylem deil, bir alkanlktr. Aristo
6

Etkili nsann 7 Alkanl

Alkanlk
1

Bilgi (kurumsal paradigmadr, ne yapmal, neden yapmalyz)

BLG

Beceri (nasl yapmal)

BECER ARZU

Arzu (yapma isteimizin bir drtsdr) kesimesi olarak tanmlanmaktadr.

Etkili nsann 7 Alkanl

Alkanlk

Bir ilemi alkanlk haline getirmek istiyorsak, bu kesiime sahip olmalyz. Alkanlklarmz, tek tek yada paralar halinde moral ykseltici formllerden oluan bir dizin deildir. Bu alkanlklar bizi olgunluk sre durumu iinde, nce bamllktan bamszla, oradan da karlkl bamlla gtrr.

Etkili nsann 7 Alkanl

Alkanlk

Bamllk: Olgunluk denilen sre iinde Sen paradigmasdr. Bamszlk: Ben paradigmasdr. Karlkl bamllk: Biz paradigmasdr.
Etkili nsann 7 Alkanl

Paradigma

Dndklerimiz ya da inandklarmz nesneleri grmz etkiler J. Berger

10

Etkili nsann 7 Alkanl

7 Alkanlk Nedir?
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Proaktif olmak Sonu dnerek ie bala ncelikli ileri ne al Kazan kazan diye dnmek nce anlamaya al, sonra anlalmaya Sinerji yarat Baltay bile (Dengeli bir biimde kendini yenileme ilkeleri)
Etkili nsann 7 Alkanl

11

(1) Proaktif olmak

Hedeflerimize ulamak iin risk almay, zorluklarla baa kmay tevik eder. nisiyatifi ele almaktan ok daha te anlam vardr. nsan olarak kendi yaammzdan sorumlu olduumuzu ifade eder.
Etkili nsann 7 Alkanl

12

(1) Proaktif olmak

Drt z Bilin Bamsz rade

Tepki

Seme zgrl

Hayal Gc

Vicdan
Etkili nsann 7 Alkanl

13

(1) Proaktif olmak

Davranlarmz duygularmzdan stn tutabiliriz. nk doamz gerei proaktif yaratklarz. Doamzn temelinde yatan edinginlik deil, etkinliktir. Bu hem belirli koullarla gstereceimiz tepkiyi sememizi salar, hem de koullar yaratmak iin bize g verir.
14
Etkili nsann 7 Alkanl

(1) Proaktif olmak

Proaktif yaklam ieriden darya deimektedir. Farkl olmak ve farkl olarak dardaki etkeni olumlu ynde deitirmektedir. zbilincimiz, dardan bakp kendimizi nasl grdmz, yani, etkili olmann en temel paradigmas olan kendi paradigmamz incelememizi salar.
15
Etkili nsann 7 Alkanl

(1) Proaktif olmak

zbilincimiz yalnzca tutum ve davranlarmz deil, bakalarnn gr tarzn etkiler. nsanln temel doasyla ilgili haritamz halini alr.

16

Etkili nsann 7 Alkanl

(1) Proaktif olmak

Reaktif Olmak

Proaktif Olmak

Yapabileceim hibir ey yok. te ben byleyim. Beni yle kzdryor ki. Buna izin vermezler. Bunu yapmam gerekiyor. Yapamam. Yapmalym. Keke.

Seeneklerimize bir bakalm. Farkl bir yaklam seebilirim. Duygularm kontrol edebilirim. Ben etkili bir sunu yapabilirim. Uygun bir tepkiyi seeceim. Seerim. Yeliyorum. Yapacam.

17

Etkili nsann 7 Alkanl

(1) Proaktif olmak

Reaktif nsanlarn renememe Hastal:

18

Aslnda sorun yok! Sorunu kabul etmeme Biz sorunu zdk Sorunu grp de grmeme Her ey aklmda Bilgiyi paylamama Grdm bana yeter likilendirmeme Ders almam, ders veririm Ders almama Ben bilirim sendromu Bilgi retilmesini engelleme Sulu kim Sorunlarla kiileri kartrma zm u, hayr bu Yapy ve sistemi anlamama Biz baarlyz Gemiin baarlarna snma
Etkili nsann 7 Alkanl

(2) Sonu dnerek ie bala

Projelerin en iyi ekilde sonuca ulatrlmasn, takmlarn ve kurumlarn ortak vizyon, misyon ve ama altnda birlemelerini salar.

19

Etkili nsann 7 Alkanl

(2) Sonu dnerek ie bala

Gvenlik

Bilgelik

MERKEZ

Rehberlik

20

Etkili nsann 7 Alkanl

(2) Sonu dnerek ie bala

Zihinsel ilk yaratmdr. Temelinde hayal gc yani gzmzn nne getirebilme, birikimi sezebilme, gremediimiz bir eyi beynimizde oluturabilme yetisidir.

21

Etkili nsann 7 Alkanl

(2) Sonu dnerek ie bala

Vicdan, yani kendi benzerliimizi fark edebilme ve bunu byk bir mutlulukla gerekletirebileceimiz kiisel, ahlaksal ve drstlkle ilgili rehberlikleri ayrt edebilme yetisi bulunur.
22

Etkili nsann 7 Alkanl

(2) Sonu dnerek ie bala

Bamllktan kurtulmak iin ikinci admdr. Temelinde liderlik vardr. Yneticilik ileri doru drst yapmaktr.

23

Etkili nsann 7 Alkanl

(2) Sonu dnerek ie bala

Liderlik ise doru olan yapmaktr. nsanlarn deiik merkezlere ballnn olduu ancak ilke merkezli olmamzn proaktif insann gcn oluturacan ifade eder.

24

Etkili nsann 7 Alkanl

(2) Sonu dnerek ie bala

Kiisel misyon bildirimini yapmak, sonunu dnerek ie balamann en nemli uygulamasdr.

25

Etkili nsann 7 Alkanl

(2) Sonu dnerek ie bala

rnek: 30 gros tonluk bir kuru yk gemisi buday ykl olarak ve tm ambar kapaklar kapatlarak sefere balar. Deniz havasndan ald nem ile ien budaylarn yaratt basn nedeniyle gemi tam ortadan ikiye ayrlr ve hzla batar.

26

Etkili nsann 7 Alkanl

(3) ncelikli ileri ne al

ncelikle en nemli ilerin yaplmasna katkda bulunur ve etkili olmay destekler.

27

Etkili nsann 7 Alkanl

(3) ncelikli ileri ne al

Fiziksel yada ikinci yaratmdr. Alkanlklarn gereklemesi, harekete gemesi ve doal olarak ortaya kmasdr.

Bamsz iradenin merkezine ilkelerinin yerletirilmesi iin kullanlmasdr. Bunu yaammzn her ynnde yapmaktr. ncelikli ilerin neler olduunu liderler karar verir.

28

Etkili nsann 7 Alkanl

(4) Kazan kazan diye dnmek

Anlamazlklarn zmlenmesine ve bireylerin karlkl yarar salamay hedeflemelerine yardmc olur.

29

Etkili nsann 7 Alkanl

(4) Kazan kazan diye dnmek

Kazan/Kazan

Bir teknik deildir. Bu insanlar arasndaki etkileimle ilgili btncl bir felsefedir. Btn insanlar etkileimlerinde srekli olarak karlkl yarar arayndadr. Kazan/kazan yaam bir rekabet arenas deil, i birlii alan olarak grlr.
30
Etkili nsann 7 Alkanl

(4) Kazan kazan diye dnmek

Kazan/Kaybet Ben kazanrsam, sen kaybedersin. Gvenin dk olduu gerekten de rekabete dayanan durumlarda kazan/kaybet dncesine yer vardr.

31

Etkili nsann 7 Alkanl

(4) Kazan kazan diye dnmek

Kaybet/Kazan Ben kaybettim, sen kazandn. Bu tiptekiler bir ok duygularn ilerine atarlar ve aklanmayan duygular hibir zaman kaybolmaz.

32

Etkili nsann 7 Alkanl

(4) Kazan kazan diye dnmek

Kaybet/Kaybet: kisi de kaybeder. kisi de kinlenip Hesap sormak yada intikam almak isterler. Bu sava felsefesidir.

33

Etkili nsann 7 Alkanl

(4) Kazan kazan diye dnmek

Kazan

Kazan zihniyeti olan insanlarn bir bakasnn kaybetmesini istemeleri zorunlu deildir. Bunun konuyla ilgisi yoktur. nemli olan istediklerini elde etmeleridir. Bunlarn arasndan seim gereklie baldr. Aslnda olaylarn ou karlkl baml gereklerin bir parasdr. Bu nedenle kazan/kazan aslnda bu be seenek iinde geerli olandr. Kazan/kazan ilkesi btn ilikilerimizde baarnn temelidir ve yaamn birbirine bal be boyutunu kapsar.
Etkili nsann 7 Alkanl

34

(5) nce anlamaya al, sonra anlalmaya

Bireylerin daha iyi iletiim kurmalarna ve sorunlar anlamalarna yardmc olarak sorunlara etkili zmler getirilmesini salar.

35

Etkili nsann 7 Alkanl

(5) nce anlamaya al, sonra anlalmaya

Bu ilke insanlar arasndaki etkili iletiimin anahtardr. letiim hayatndaki en byk beceridir. Ak yreklilik ve gven salayan bir karakter zerine, empatik dinleme becerisini yerletirmelisiniz. ncelikle anlamaya al ilkesi ok esasl bir paradigma deiimini gerektirir.
Etkili nsann 7 Alkanl

36

(5) nce anlamaya al, sonra anlalmaya

Empatik dinleme, karsndakinin yerine koyarak dinlemesidir. Empatik dinlemek kast, anlama niyetiyle dinlemektir. Empatik dinlemekten bakasnn deer yarglarn kavramaktr. Empatik dinlemede karmzdaki kiiyle ayn fikirde olmamamz gerekmez.
Etkili nsann 7 Alkanl

37

(5) nce anlamaya al, sonra anlalmaya

Empatik dinlemenin drt evresi: 3. erii taklit etmek 4. erii baka ekilde ifade etmek 5. Duyguyu yanstmak 6. Karmzdakini gerekten anlamaya almak.
38
Etkili nsann 7 Alkanl

(6) Sinerji yarat

Daha iyi sonular elde etmek amacyla tm takm yelerinin katlmn ve farkl grlere deer vermeyi salar.

39

Etkili nsann 7 Alkanl

(6) Sinerji yarat

Sinerji bir btnn paralarn, toplamndan daha byk olmas demektir. Btn doa sinerjiktir. Sinerjiyle iletiim kurduumuz zaman zihninizi ve yreinizi yeni olanaklara ve yeni seeneklere am olursunuz.

40

Etkili nsann 7 Alkanl

(6) Sinerji yarat

nsanlar gerek sinerjiyi yaadktan sonra bir daha eskisi gibi olamazlar. Sinerji heyecan verir. Kiiler arasndaki sinerjinin anahtar iimizdeki sinerjinin zn ilk 3 alkanlk oluturur.

41

Etkili nsann 7 Alkanl

(6) Sinerji yarat

Farkllklara deer vermek, sinerjinin zdr. nsanlarn arasndaki zihinsel, ruhsal ve psikolojik farkllklara deer vermenin anahtarnda herkesin dnyay, olduu gibi grd kavramdr.

42

Etkili nsann 7 Alkanl

(6) Sinerji yarat

Karlkl baml bir durumda sinerji, geliim ve deiime kar alan negatif kuvvetlerle savarken zeklikle gldr. Mevcut bir performans veya varolu dzeyi; yukarya doru hareketi tevik eden itici kuvvetlerle, bunu anlamaya alan engelliyici kuvvetlerin arasndaki bir denge durumudur.
43
Etkili nsann 7 Alkanl

(6) Sinerji yarat

tici Kuvvetler: Pozitif Akll Mantkl Bilinli Ekonomik

44

Etkili nsann 7 Alkanl

(6) Sinerji yarat

Engelliyici Kuvvetler: Negatif Duygusal Mantksz Bilinalt Toplumsal/psikolojik

45

Etkili nsann 7 Alkanl

(7) Baltay bile

Hayatn her alannda srekli gelimeye ve yenilenmeyi destekler.

46

Etkili nsann 7 Alkanl

(7) Baltay bile

Kiisel retim yeteneidir. Bu alkanlk, en dengeli varlmz kendimizi korumak ve gelitirmektir. Doamzn drt (4) boyutunu fiziksel, zihinsel, ruhsal, toplumsal/duygusal yenilemektir.

47

Etkili nsann 7 Alkanl

(7) Baltay bile

Baltay bilemek bu drt ynlendirmenin hepsi birden ifade etmek demektir. Doamzn 4 boyutunu da akllca ve akll bir biimde srarla kullanmamz anlamna gelir. Bunu yapmak iin proaktif olmak gerekir. Baltay bilemek iin zaman ayrmak kesinlikle 2. kadran etkinliidir.
48
Etkili nsann 7 Alkanl

(7) Baltay bile

Fiziksel Boyut: Fiziksel beklentilerimizin etkili bir biimde bakmyla ilgilenir.

49

Etkili nsann 7 Alkanl

(7) Baltay bile

Ruhsal Boyut:
Ruhsal boyutu yenilemek yaammzda liderlii salar. Bu boyut sizin znz, merkeziniz, kendi deer sisteminize olan ballnzdr. Size ilham veren ykselten, sizi tm insanln kalc gereklerine balayan kaynaklarndan yararlanr.

50

Etkili nsann 7 Alkanl

(7) Baltay bile

Zihinsel Boyut: Zihinsel gelimemizle alma disiplinimizin byk bir blmn resmi eitim sistemi salar.

51

Etkili nsann 7 Alkanl

(7) Baltay bile

Toplumsal ve Duygusal Boyut: 4. 5. ve 6. alkanlklar kullanmaya balamamz bu boyutu gelitirmemizi salar. Ne kadar proaktif olursanz, kiisel liderlii ve yneticilii yaammzda o kadar etkili bir biimde baarrsnz.
52
Etkili nsann 7 Alkanl

Dinlediiniz in Teekkrler...

Utku Duyar www.utkuduyar.com