Grupet e Presionit (Interesit)

Per literature shih dokumentin e skanuar qe ja u kam dhene vete te skanuar (te bashkangjitur me literature tjeter)

Cka jane Grupet e presionit?

Grupet e presionit jane elemente te jetes politike te cdo shoqerie moderne te organizuar mire. Nje grup interesi eshte: Grup qe ndan veprime te perbashketa dhe i cili ben disa kerkesa mbi grupet tjera duke vepruar nepermjet institucioneve te Qeverise . Keto grupe ndryshe quhen edhe lobby (anglisht)

 Lobby (eshte koridor ose prapaskene); Lat. Koridor = vestibula Grupet e interesit jane struktura te organizuara per te perfaqesuar dhe per te mbrojtur interesat e nje grupi te caktuar Dimensioni i interesit: lobbing-u eshte veprim qe ka per qellim te influencoje - ne menyre direkte ose jodirekteprocesin e elaborimit, te aplikimit ose te interpretimit te masave legjislative, normave, rregulloreve dhe me gjeresisht, te gjitha intervenimet mbi pushtetin publik.

Lobby

 Per ndryshim nga Partite politike, Grupet e Presionit nuk synojne marrjen e pushtetit. Cka i difernecon atehere nga Partite politike? 1) Anetaret e grupeve te interesit nuk zgjedhen nga votuesit dhe per kete arsye nuk kane pergjegjesi per veprimet e tyre (gjinden jashte procesit zgjedhor). Pra mbijetesa e tyre nuk mvaret nga zgjedhjet sikurse eshte rasti i Partive politike Kandidatet politik ne zgjedhje paraqiten vetem nen flamurin e Partive politike edhe pse shume shpesh perkrahen nga Grupet e Presionit; Grupet e Presionit kane nje anetaresim me selektiv (psh. sindikalistat ndajne zakonsiht kushte jete te ngjajshme dhe kane nivel edukimi te ngjajshem Edhe ato Grupe Presioni qe mbrojne ceshtje specifike ( per ceshtje ekologjike ose per ndalimin i armeve atomike, angazhojne njerez nga spektra te ndryshem edhe pse edhe ata kane ngjashmeri me te medha sesa anetaret e partive.

Qellimet
Qellimi i partise politike eshte marrja dhe ushtrimi i pushtetit kurse grupet e presionit veprojne me programme te cilat nuk figurojne formalisht ne Qeveri. Grupi i presionit ka per qellim ti shtyje partite politike drejt disa politikave te caktuara, me shume sesa ti percaktoje ato. Zakonsiht nje Grup Intersi kerkon favor te shume Partive politike. Shembulli: Mrojtesit e Mjedisit (Environmentalism) ne SHBA per shembull perkrahin edhe Republikanet edhe Demokratet ne luften e tyre per te zvogeluar demet ekologjike. Shume shpesh, ne momente te caktuara ato favorizojne partine qe ata mendojne se do te ndihmoje qellimet e tyre.

Presioni?
A eshte Grup Interesi nje grup qe ushtron presion? Jo gjithmone; Grupet e presionit veprojne vetem ne momente kur e konsiderojne se pushteti ja u ndalon atyre disa te drejta. Sindikatat si grupe presioni aktivizohen vetem ne momente te caktuara (kur u kercenohen interesat e tyre me nje projekt ligje te caktayu qe ja u ule rrogat ose ja u zgjate oraret e punes per shembull). Grupet e presionit mbrojne zakonisht vetem nje ceshtje te caktuar dhe kane perkrahjen e vetem nje kategorie te caktuar personash (perkrahesish);

 Karakteristikat: Cdo grup presioni duhet te kete nje organizim te brendshem minimal; Duhet te kete drejtues te afte per te bere strategjine e grupit dhe per te rekrutuar nga kategoria e individeve qe grupi duhet ti perfaqesoje; Grupet e presionit duhet te kene nje shkalle pamvaresie sepse disa levizje te te rinjeve dhe grave jane krijesa te partive politike te cilat i krijojne partite politike per te konsoliduar ndikimin e tyre. Ideologjia dhe linja e ketyre levizjeve percaktohen nga partite politike. A jane protestat grup presioni? Protesta eshte presion, mirepo nese nuk i mbijeton shprendarjes atehere nuk luan rol afatgjate

 Tipologjia Grupet qe mbrojne interesat materiale jane zakonisht organizata korporatash dhe Grupet Morale qe jane organizatat qe mbrojne te drejtat e femrave ose te studenteve. Organizatat qe mbrojne interesat e grupeve fetare (ne SHBA shume te fuqishme ose ne Evrope) Grupet e presionit Materiale Keto grupe shprehin dhe kordinojne veprimin kolektiv te anetareve te nje profesioni; Quhen materiale sepse interesi eshte para se gjithash material (ekonomik) edhe pse keto grupe mbrojne edhe interesa jomateriale (profesionet kane nevoje edhe per dinjitet, prestigj etj.) Shembull klasik i ketyre grupeve jane sindikatat e punetoreve; Mirepo, nuk jane vetem punetoret qe kane sindikata (edhe pronaret, bujqitkane sindikata) dhe sindikatat luftojne per permiresimin e kushteve te tyre; Sindikatat organizohen sipas : 1) Profesionit (Metalurget nuk i kane te njejtat kerkesa si Bujqit, Peshkataret etj.) 2) Gjeografise (sindikatat jane grupe lokale edhe pse organizohen sipas profesioneve. Zakonisht jane te organizuara ne Unione.

 Format e organizimit Ne disa Shtete sindikatat grupohen ne nje dege te vetme qendrore (rasti i Britanise se madhe-Trade Union Council dhe i Gjermanise DGB) Ne France ka shume sindikata (CGT, CFDT, FO etj.) Per keto ndamje ka nje spjegim historik sepse per nje kohe te gjate sindikimi ka qene i ndaluar me pretekst se ka cenuar konkurencen e lire. Edhe sot ne disa shtete e drejta e sindikimit nuk egziston. Tek shteti komunist, sindikalizmi ka qene pjese e partise unike dhe nuk ka pamvaresi (ideologjikisht ).

Presioni
Zakonisht moment i pershtatshem per grupet e presionit eshte momenti zgjedhor Qellimi eshte qe te marrin nga pushteti publik vendime qe u afrohen kerkesave te ketyre grupeve. Nese behet fjale per vendime legjislative, presioni ushtrohet mbi legjislativin

Tipologjia tjeter
Profesionale (Aktoret ekonomik, Grupet industriale, financiare, firmat multinacionale te organizuara ne sektore, sindikatat, federatat Qytetare: Organizatat Joqeveritare; grupet per mbrojtjen e interesit, grupe per mbrojtjen e konsumatoreve etj.

 Think Tanks Cdo grup presioni i rendesishme posedon mjetet e veta te refleksionit dhe te influences. Keto mjete marrin nganjehere formen e kabineteve (te eksperteve) te quajtura Think Tanks. Ndryshe quhen Brain box ose think factory (laboratore te ideve); Ne vitin 2010 ka pasur dikun rreth 6480 Think Tanks Ato jane institucione (ne princip) te pavarura nga partite politike dhe nuk kane interesa materiale. Keto institucione prodhojne studime dhe propozime ne lemine e politikave publike. Personat qe i perbejne keto kabinete jane ekspert ne lemi te ndryshme dhe jane zakonisht ura ndermjet njohurive dhe pushtetit. Fakti qe kane nje dimension apolitik, jane vend ku ekspertet debatojne per politika te ndryshme. Keto klube shume shpesh kan formen e universiteteve pa student si Carnegie Foundation ose IFRI ne France. Quhen Univerzitete sepse prodhojne studime akademike