‫در ﺷﺒﯽ ﺗﺎرﻳﮏ‬

‫ﮐﻪ ﺻﺪاﻳﯽ ﺏﺎ ﺻﺪاﻳﯽ در ﻧﻤﯽ ﺁﻡﻴﺨﺖ‬

‫و ﮐﺴﯽ ﮐﺲ را ﻧﻤﯽ دﻳﺪ از رﻩ ﻧﺰدﻳﮏ‬
‫ﻳﮏ ﻧﻔﺮ از ﺻﺨﺮﻩ هﺎﯼ ﮐﻮﻩ ﺏﺎﻻ رﻓﺖ‬
‫و ﺏﻪ ﻧﺎﺥﻨﻬﺎﯼ ﺥﻮن ﺁﻟﻮد‬
‫روﯼ ﺱﻨﮕﯽ ﮐﻨﺪ ﻧﻘﺸﯽ را و از ﺁن ﭘﺲ ﻧﺪﻳﺪش هﻴﭻ ﮐﺲ دﻳﮕﺮ‬
‫ﺷﺴﺘﻪ ﺏﺎران رﻧﮓ ﺥﻮﻧﯽ را ‪...‬‬

‫ﺏﻬﺎﻧﻪ اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﺎر ﺱﺎﻟﮕﺮد ﺗﻮﻟﺪ ﺱﻬﺮاب ﺱﭙﻬﺮﯼ اﺱﺖ ‪.‬ﮔﺮﭼﻪ اﻳﻦ اﻳﺮاد ﺏﻪ ﺱﻬﺮاب وارد اﺱﺖ ﮐﻪ ﺷﻌﺮ او ﺷﻌﺮﯼ ﺣﻤﺎﺱﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻧﻴﺴﺖ ‪ .‬و اﻧﺘﻈﺎر ﻡﯽ‬
‫رﻓﺖ او ﺏﻪ روﻳﺪادهﺎﯼ اﺟﺘﻤﺎع ﺥﻮﻳﺶ ﺣﺴﺎس ﺏﺎﺷﺪ و واﮐﻨﺶ ﻧﺸﺎن دهﺪ‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ در دورﻩ ﺣﺴﺎس و ﭘﺮ ﺗﻼﻃﻢ ﻡﻠﯽ ﺷﺪن ﻧﻔﺖ و ﭘﺲ از ان ﮐﻮدﺗﺎﯼ ‪ ٢٨‬ﻡﺮداد‬
‫ﺏﺴﻴﺎرﯼ ﮐﺘﺎﺏﻬﺎﻳﺶ را ﻡﻨﺘﺸﺮ ﮐﺮدﻩ اﺱﺖ و اﻳﻦ اﻧﺘﻈﺎر ﻡﯽ رﻓﺘﻪ ﮐﻪ او اﺟﺘﻤﺎع ﺥﻮد و روﻳﺪاد هﺎﯼ ان را در ﺱﺮودﻩ هﺎﻳﺶ ﺏﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺏﻴﺎورد )ﻡﺎﻧﻨﺪ (‪ .‬ﺏﺎ‬
‫اﻳﻦ وﺟﻮد ﺏﮕﻮﻧﻪ اﯼ ﺷﻌﺮ ﺱﺮودﻩ ﮐﻪ ﻡﯽ ﺗﻮان وﯼ را ﺻﺎﺣﺐ ﺱﺒﮑﯽ ﺥﺎص ﻗﻠﻤﺪاد ﮐﺮد‪.‬‬

‫ﺱﺎل ﺷﻤﺎر زﻧﺪﮔﯽ ﺱﻬﺮاب ﺱﭙﻬﺮﯼ اﻳﻦ اﺱﺖ ‪:‬‬

‫‪ ١۵‬ﻡﻬﺮﻡﺎﻩ ‪ ١٣٠٧‬در ﮐﺎﺷﺎن ﺏﻪ دﻧﻴﺎ ﺁﻡﺪ ‪.‬‬
‫ﺱﻔﺮ ﺏﻪ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن در ﺱﺎل ‪١٣۵٨‬ﺏﺮاﯼ درﻡﺎن ﺱﺮﻃﺎن ﺥﻮن و ﺏﺎزﮔﺸﺖ ﺏﻪ اﻳﺮان در اﺱﻔﻨﺪ هﻤﺎن ﺱﺎل و ﺱﺮاﻧﺠﺎم ﺷﺐ اول اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ ١٣۵٩‬ﻡﺮگ در‬
‫ﺏﻴﻤﺎرﺱﺘﺎن ﭘﺎرس ﺗﻬﺮان و روز ﺏﻌﺪ دﻓﻦ در ﺻﺤﻦ اﻡﺎﻡﺰادﻩ ﺱﻠﻄﺎن ﻋﻠﯽ در دهﮑﺪﻩ ﻡﺸﻬﺪ اردهﺎل ﮐﺎﺷﺎن‪.‬اﻳﻦ ﻃﻮل زﻧﺪﮔﯽ اوﺱﺖ اﻡﺎ ﻋﺮض ﺁن‪:‬‬
‫زﺏﺎن ﺱﭙﻬﺮﯼ زﺏﺎﻧﯽ اﺱﺖ ﺷﺎﻋﺮاﻧﻪ و ﺥﺎص ﺥﻮد او ‪ .‬ﺱﭙﻬﺮﯼ هﻤﻪ ﭼﻴﺰ را از درﻳﭽﻪ ﺷﻌﺮ و هﻨﺮ ﻡﯽ ﺏﻴﻨﺪ و ﺗﻤﺎم اﺷﻴﺎ ﺏﺮاﯼ او روح و ﺟﺎن دارﻧﺪ ‪،‬ﺏﺮاﯼ‬
‫ﺱﭙﻬﺮﯼ ﺗﻤﺎم ذرات ﻋﺎﻟﻢ ﻡﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ داراﯼ ﻡﻌﻨﻮﻳﺖ ‪ ،‬روح ‪ ،‬ﻋﺎﻃﻔﻪ و اﺣﺴﺎس ﺏﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺁﺛﺎر او ﺏﻴﺸﺘﺮ ﻡﺘﺎﺛﺮ از ﻡﮑﺘﺐ ﻋﺮﻓﺎن اﻳﺮاﻧﯽ ) ﺷﺎﺥﻪ ﻡﮑﺘﺐ ﻡﺸﺎﻳﺦ ﺥﺮاﺱﺎن ( ﮐﻪ ﻡﺘﮑﯽ ﺏﺮ ﻋﺸﻖ ‪ ،‬ﺟﻨﺒﺶ و ﺷﺎدﯼ اﺱﺖ ﻡﻴﺒﺎﺷﺪ و ﺏﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﻡﮑﺘﺐ‬
‫ﺥﺮاﺱﺎن در ﻋﺮﻓﺎن ﺁﻡﻴﺰﻩ اﯼ از اﻓﮑﺎر ﺏﻮ داﻳﯽ و ﭼﻴﻨﯽ و ﺁﻳﻴﻦ هﺎﯼ ﮐﻬﻦ اﻳﺮاﻧﯽ و اﺱﻼم اﺱﺖ ‪ ،‬ﮐﻪ در ﺁﺛﺎر اﺻﻠﯽ ﺱﻬﺮاب ﺱﭙﻬﺮﯼ ﻳﻌﻨﯽ " ﺻﺪاﯼ ﭘﺎﯼ ﺁب ‪،‬‬
‫ﻡﺴﺎﻓﺮ و ﺣﺠﻢ ﺱﺒﺰ " ﺏﻪ ﺥﻮﺏﯽ اﻳﻦ ﻧﺰدﻳﮑﯽ را ﻡﯽ ﺗﻮان دﻳﺪ‪.‬‬
‫در ﻡﻨﻈﻮﻡﻪ ﺻﺪاﯼ ﭘﺎﯼ ﺁب اﻳﻦ ﺻﺪاﯼ ﺥﻮد ﺱﻬﺮاب اﺱﺖ و او در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺥﻮدش را وﺻﻒ ﻡﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬در ﺱﺮودﻩ هﺎﯼ ﺱﻬﺮاب ﺗﺎﺛﻴﺮ ﭘﺬﻳﺮﯼ او را از ﻋﺮﻓﺎن‬
‫ﺷﺮق )ﻡﮑﺘﺐ ﺥﺮاﺱﺎن ( و ﻓﻠﺴﻔﻪ هﻨﺪ ﻡﯽ ﺗﻮان دﻳﺪ‪.‬ﺱﭙﻬﺮﯼ ﭘﻴﺮو اﻳﻦ دﻳﺪﮔﺎﻩ اﺱﺖ ﮐﻪ اﺷﻴﺎ و وﻗﺎﻳﻊ را ﺏﺎﻳﺪ ﺏﺪون ﭘﻴﺶ داورﯼ و رﺱﻮﺏﺎت ذهﻨﯽ ﻧﮕﺎﻩ ﮐﺮد ‪،‬‬
‫ﭼﺸﻤﻬﺎ را ﺏﺎﻳﺪ ﺷﺴﺖ و ﺟﻮر دﻳﮕﺮ ﺏﺎﻳﺪ ﻧﮕﺎﻩ ﮐﺮد و اﮔﺮ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻧﮕﺎﻩ ﮐﻨﻴﻢ زﻳﺒﺎﻳﯽ اﺷﻴﺎ را ﻡﻴﺒﻴﻨﻴﻢ و ﺣﺰن و اﻧﺪوهﯽ ﮐﻪ ﺗﺎ اﺏﺪ ﺗﮑﺮار ﻡﯽ ﺷﻮد اﻳﻦ اﺱﺖ ﮐﻪ‬
‫ﻡﻴﺎن ﻡﺎ و ﺁﻧﭽﻪ ﻡﯽ ﺏﻴﻨﻴﻢ ﭘﻴﺶ داورﯼ ﻗﺒﻠﯽ ﻡﺎ ﻗﺮار دارد ‪.‬‬
‫ﭼﺸﻤﻬﺎ را ﺏﺎﻳﺪ ﺷﺴﺖ‬
‫ﺟﻮر دﻳﮕﺮ ﺏﺎﻳﺪ دﻳﺪ‬
‫ﺏﺴﻴﺎرﯼ ‪ ،‬ﺱﺮودﻩ هﺎﯼ ﺱﻬﺮاب ﺱﭙﻬﺮﯼ را رﻡﺰﺁﻟﻮد ) ﺱﻤﺒﻠﻴﮏ ( ﻡﻴﺪاﻧﻨﺪ ‪ ،‬ﺱﭙﻬﺮﯼ دوﺱﺖ را ﺏﺮاﯼ ﻓﺮوغ ﻓﺮﺥﺰاد ﺱﺮودﻩ اﺱﺖ ‪.‬‬

‫دوﺳﺖ‬
‫ﺑﺰرگ ﺑﻮد‬
‫و از اهﺎﻟﻲ اﻣﺮوز ﺑﻮد‬
‫و ﺑﺎﺗﻤﺎم اﻓﻖ هﺎي ﺑﺎز ﻧﺴﺒﺖ داﺷﺖ‬
‫و ﻟﺤﻦ ﺁب و زﻣﻴﻦ را ﭼﻪ ﺧﻮب ﻣﻲ ﻓﻬﻤﻴﺪ‬
‫ﺻﺪاش ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺣﺰن ﭘﺮﻳﺸﺎن واﻗﻌﻴﺖ ﺑﻮد‬
‫و ﭘﻠﮏ هﺎش ﻣﺴﻴﺮ ﻧﺒﺾ ﻋﻨﺎﺻﺮ را ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﺸﺎن داد‬
‫و دﺳﺖ هﺎش‬
‫هﻮاي ﺻﺎف ﺳﺨﺎوت را‬
‫ورق زد‬
‫و ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ را‬
‫ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﺎ ﮐﻮﭼﺎﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺧﻠﻮت ﺧﻮد ﺑﻮد‬
‫و ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﺗﺮﻳﻦ اﻧﺤﻨﺎي وﻗﺖ ﺧﻮدش را‬
‫ﺑﺮاي اﻳﻨﻪ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﮐﺮد‬
‫و او ﺑﻪ ﺷﻴﻮﻩ ﺑﺎران ﭘﺮ از ﻃﺮاوت ﺗﮑﺮار ﺑﻮد‬
‫و او ﺑﻪ ﺳﺒﮏ درﺧﺖ‬
‫ﻣﻴﺎن ﻋﺎﻓﻴﺖ ﻧﻮر ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲ ﺷﺪ‬
‫هﻤﻴﺸﻪ ﮐﻮدﮐﻲ ﺑﺎد را ﺻﺪا ﻣﻲ ﮐﺮد‬
‫هﻤﻴﺸﻪ رﺷﺘﻪ ﺻﺤﺒﺖ را‬
‫ﺑﻪ ﭼﻔﺖ ﺁب ﮔﺮﻩ ﻣﻲ زد‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺎ ﻳﮏ ﺷﺐ‬
‫ﺳﺠﻮد ﺳﺒﺰ ﻣﺤﺒﺖ را‬
‫ﭼﻨﺎن ﺻﺮﻳﺢ ادا ﮐﺮد‬
‫ﮐﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ ﻋﺎﻃﻔﻪ ﺳﻄﺢ ﺧﮏ دﺳﺖ ﮐﺸﻴﺪﻳﻢ‬
‫و ﻣﺜﻞ ﻳﮏ ﻟﻬﺠﻪ ﻳﮏ ﺳﻄﻞ ﺁب ﺗﺎزﻩ ﺷﺪﻳﻢ‬
‫و ﺑﺎرهﺎ دﻳﺪﻳﻢ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎ ﭼﻪ ﻗﺪر ﺳﺒﺪ‬
‫ﺑﺮاي ﭼﻴﺪن ﻳﮏ ﺧﻮﺷﻪ ي ﺑﺸﺎرت رﻓﺖ‬
‫وﻟﻲ ﻧﺸﺪ‬
‫ﮐﻪ روﺑﺮوي وﺿﻮح ﮐﺒﻮﺗﺮان ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ‬
 ‫و رﻓﺖ ﺗﺎ ﻟﺐ هﻴﭻ‬
‫و ﭘﺸﺖ ﺣﻮﺻﻠﻪ ﻧﻮرهﺎ دراز ﮐﺸﻴﺪ‬
‫و هﻴﭻ ﻓﮑﺮ ﻧﮑﺮد‬
‫ﮐﻪ ﻣﺎ ﻣﻴﺎن ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻲ ﺗﻠﻔﻆ درهﺎ‬
‫راي ﺧﻮردن ﻳﮏ ﺳﻴﺐ‬
‫ﭼﻪ ﻗﺪر ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺎﻧﺪﻳﻢ‬

‫ﺷﻌﺮ ﻧﺸﺎﻧﯽ ﺱﭙﻬﺮﯼ ﺏﻪ واﺱﻄﻪ رﻡﺰ و رازﯼ ﮐﻪ در ﺁن اﺱﺖ ﻳﮑﯽ از ﻡﺸﻬﻮر ﺗﺮﻳﻦ ﺱﺮودﻩ هﺎﯼ اوﺱﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﺱﺮودﻩ ﻡﻔﻬﻮم دوﺱﺖ هﻤﺎن ﺥﺪاوﻧﺪ اﺱﺖ ﮐﻪ‬
‫در اﺷﻌﺎر ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ ﺁﻡﺪﻩ اﺱﺖ ‪،‬ﻧﺸﺎﻧﯽ هﻢ ﻧﺸﺎﻧﯽ هﻤﻴﻦ دوﺱﺖ اﺱﺖ ‪.‬دﮐﺘﺮ ﺷﻤﻴﺴﺎ در ﺏﺎرﻩ ﺷﻌﺮ ﻧﺸﺎﻧﯽ ﻡﻌﺘﻘﺪ اﺱﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺱﺮودﻩ اﺷﺎرﻩ ﺏﻪ ﻡﻨﺎزل هﻔﺘﮕﺎﻧﻪ )‬
‫ﻃﻠﺐ ‪ ،‬ﻋﺸﻖ ‪،‬ﻡﻌﺮﻓﺖ ‪ ،‬اﺱﺘﻐﻨﺎ ‪ ،‬ﺗﻮﺣﻴﺪ ‪ ،‬ﺣﻴﺮت ‪ ،‬ﻓﻘﺮ و ﻏﻨﺎ ( در ﻋﺮﻓﺎن اﻳﺮاﻧﯽ دارد ﮐﻪ ﺏﻌﺪ از ﻃﯽ اﻳﻦ ﻡﺮاﺣﻞ ﻡﻴﺘﻮان ﺏﻪ ﺷﻨﺎﺥﺖ رﺱﻴﺪ ‪ .‬در اﻳﻦ ﺷﻌﺮ‬
‫ﺱﭙﻬﺮﯼ هﻢ درﺥﺖ ﺱﭙﻴﺪار ‪ ،‬ﮐﻮﭼﻪ ﺏﺎغ ‪ ،‬ﮔﻞ ﺗﻨﻬﺎﻳﯽ ‪ ،‬ﻓﻮارﻩ اﺱﺎﻃﻴﺮ و ﺗﺮس ﺷﻔﺎف ‪ ،‬ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ ﺱﻴﺎل ﻓﻀﺎ ‪ ،‬ﮐﻮدﮎ روﯼ ﮐﺎج ‪ ،‬و ﻻﻧﻪ ﻧﻮر را ﺷﺎﻳﺪ ﺏﺘﻮان ﺏﺎ‬
‫ﻡﺮاﺣﻞ هﻔﺘﮕﺎﻧﻪ ﻳﺎد ﺷﺪﻩ ﻡﻌﺎدل ﺱﺎزﯼ ﮐﺮد‪.‬در ﺱﭙﻴﺪﻩ دﻡﯽ ﺱﻮارﯼ از رهﮕﺬرﯼ ﻧﺸﺎﻧﯽ ﺥﺎﻧﻪ دوﺱﺖ را ﻡﯽ ﮔﻴﺮد و رهﮕﺬر ﺏﻪ او ﻧﺸﺎﻧﯽ ﺏﺎﻏﯽ را ﻡﯽ دهﺪ ﮐﻪ‬
‫اﮔﺮ ﺏﻪ ﺁﻧﺠﺎ ﺏﺮﺱﺪ ﻡﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻧﺸﺎﻧﯽ دوﺱﺖ را از او ﺏﭙﺮﺱﺪ در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺱﻔﺮ از ﺥﻮد ﺏﻪ ﺥﻮد را ﻡﻄﺮح ﻡﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﺏﺎﻳﺪ ﺏﻪ ﻓﻄﺮت و درون ﺥﻮد ) ﮐﻮدﮎ ( رﺟﻮع‬
‫ﮐﺮد‪.......‬‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻲ‬
‫ﺧﺎﻧﻪ دوﺳﺖ ﮐﺠﺎﺳﺖ ؟ در ﻓﻠﻖ ﺑﻮد ﮐﻪ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﺳﻮار‬
‫ﺁﺳﻤﺎن ﻣﮑﺜﻲ ﮐﺮد‬
‫رهﮕﺬر ﺷﺎﺧﻪ ﻧﻮري ﮐﻪ ﺑﻪ ﻟﺐ داﺷﺖ ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﮑﻲ ﺷﻦ هﺎ ﺑﺨﺸﻴﺪ‬
‫و ﺑﻪ اﻧﮕﺸﺖ ﻧﺸﺎن داد ﺳﭙﻴﺪاري و ﮔﻔﺖ‬
‫ﻧﺮﺳﻴﺪﻩ ﺑﻪ درﺧﺖ‬
‫ﮐﻮﭼﻪ ﺑﺎﻏﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺧﻮاب ﺧﺪا ﺳﺒﺰﺗﺮ اﺳﺖ‬
‫و در ﺁن ﻋﺸﻖ ﺑﻪ اﻧﺪازﻩ ي ﭘﺮهﺎي ﺻﺪاﻗﺖ ﺁﺑﻲ اﺳﺖ‬
‫ﻣﻲ روي ﺗﺎ ﺗﻪ ﺁن ﮐﻮﭼﻪ ﮐﻪ از ﭘﺸﺖ ﺑﻠﻮغ ﺳﺮ ﺑﺪر ﻣﻲ ﺁرد‬
‫ﭘﺲ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﮔﻞ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻣﻲ ﭘﻴﭽﻲ‬
‫دو ﻗﺪم ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺑﻪ ﮔﻞ‬
‫ﭘﺎي ﻓﻮارﻩ ﺟﺎوﻳﺪ اﺳﺎﻃﻴﺮ زﻣﻴﻦ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﻲ‬
‫و ﺗﺮا ﺗﺮﺳﻲ ﺷﻔﺎف ﻓﺮا ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‬
‫در ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ ﺳﻴﺎل ﻓﻀﺎ ﺧﺶ ﺧﺸﻲ ﻣﻲ ﺷﻨﻮي‬
‫ﮐﻮدﮐﻲ ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻲ‬
‫رﻓﺘﻪ از ﮐﺎج ﺑﻠﻨﺪي ﺑﺎﻻ ﺟﻮﺟﻪ ﺑﺮدارد از ﻻﻧﻪ ﻧﻮر‬
‫و از او ﻣﻲ ﭘﺮﺳﻲ‬
‫ﺧﺎﻧﻪ دوﺳﺖ ﮐﺠﺎﺳﺖ؟‬

‫ﺱﭙﻬﺮﯼ ﺷﻌﺮ هﺎﯼ زﻳﺒﺎﯼ زﻳﺎدﯼ دارد اﻡﺎ اﮔﺮ ﻡﻦ ﺏﺨﻮاهﻢ ﻳﮑﯽ را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻨﻢ ﺱﺮودﻩ ﻧﻘﺶ را از ﻡﺠﻤﻮﻋﻪ ﻡﺮگ رﻧﮓ را ﺏﺮ ﻡﯽ ﮔﺰﻳﻨﻢ و ﮐﺎش ﺱﻬﺮاب اﻳﻦ‬
‫ﺷﻌﺮ را ﻗﺒﻞ از ﺱﺎﻟﻬﺎﯼ ‪ ١٣٣٠‬ﮔﻔﺘﻪ ﺏﻮد ‪........‬‬
‫ﻧ ﻮﺷﺘﻪ‪:‬ﻋﺒﺪاﻟﺮﺽﺎ‬
‫‪www.farsiyad.com www.payab.blogsky.com farsiyad@yahoo.com‬‬