You are on page 1of 17

FACULDADE DO VALE DO ITAPECURU - FAI PROFESSOR: EDSON S DISCIPLINA: PROCESSO CIVIL CURSO: DIREITO - V PERODO

TURNO.: NOTURNO

RECURSO ESPECIAL E RECURSO EXTRAORDINARIO

CAXIAS-MA JULHO/2009

RONNE ANTONIO TORRES LOPES

RECURSO ESPECIAL E RECURSO EXTRAORDINARIO

CAXIAS-MA JULHO/2009

SUMRIO

RECURSO ESPECIAL..............................................................................................4 RECURSO EXTRAORDINRIO...............................................................................7 JURISPRUDNCIA.................................................................................................11 CONCLUSO..........................................................................................................14 BIBLIOGRAFIA........................................................................................................16

RECURSO ESPECIAL
CONCEITO O Recurso Especial (Resp.) um remdio constitucional de competncia do Superior Tribunal de Justia, que tem o escopo, como se ver adiante, manter a hegemonia e a autoridade das leis Federais (art. 105, III, "a", "b" e "c" da CF). Vamos encontrar sua origem como tambm a do Recurso Extraordinrio , no WRIT OF ERROR dos ingleses que tinha por fim corrigir erros de direito em favor da pare que sentir-se prejudicada, Marco Antnio Borges, em seu livro "Recursos Cveis", afirma que nos Estados Unidos da Amrica do Norte ele foi criado pelo JUDICIARY ACT , de 24 de setembro de 1.789, e visava preservar a supremacia da Constituio e das Leis Federais, em suas aplicaes pelos Tribunais dos Estados. O Recurso Especial foi implantado no Brasil em 26 de fevereiro de 1.891. O Recurso Especial o mesmo recurso extraordinrio, s que com a finalidade especifica de primar pelas leis Federais, ao passo que O RE verte-se unicamente e exclusivamente a matria Constitucional. Esta partitura do recurso extraordinrio deveu-se ao Supremo tribunal Federal estar assoberbado de servio, sem contudo dar vazo aos processos que acumulavam-se. Por ocasio da Constituio de 1.988, eram 03 (trs) as propostas para solucionar o conflito. 1 Consistia em aumentar o nmero de ministros do STF, para agilizar os trabalhos. 2 Restringir as hipteses de cabimento do recurso.3 Restringir a competncia do Supremo a julgar somente matrias que diziam respeito a Constituio. 3 - A Terceira hiptese foi apresentada pelo Ministro Luiz da gama e Silva e adotada pela Constituinte de 1.988.

DA ADMISSIBILIDADE No Inciso III do Artigo 105 da Constituio Federal, vemos os pressupostos de admisso do Recurso : -a existncia de uma causa decidida em nica ou ltima instncia; - que o rgo prolator do mencionado decisrio seja Tribunal Regional federal, Tribunal de Estado, do Distrito Federal ou de Territrio; - que o acrdo verse sobre questo federal. QUESTO FEDERAL Nas letras "a", "b" e "c" do inciso III do artigo 105 esto instas as questes federais : 1 contrariar tratado ou lei federal ou negar-lhe vigncia. 2 - julgar vlida Lei ou ato de governo local contestado em face de Lei federal. 3 der a Lei Federal interpretao divergente da que haja atribudo outro tribunal. LEI FEDERAL TRATADO Roenick, Herman H. de Carvalho, cita a definio de Mancuso, em contrariar ou negar vigncia de Tratado ou Lei Federal, como " contrariar ou negar vigncia, o mesmo que cumprir afrontando diretamente a lei ou o tratado. "

Lei Federal significa, direito objetivo da Unio, compreende a Lei formal ou qualquer ato normativo do direito federal. Ex.. decretos, regulamentos ou preceitos regimentais. etc. Tratado o convnio, acordo, a declarao de ajuste entre duas ou mais naes, em que as partes obrigam-se a respeitar clusula e condies; e uma vez referendado pelo Congresso nacional deve ser respeitado como Lei. INTERPRETAO DIVERGENTE. A lei maior tem o objetivo de unificao da jurisprud6encia sobre a aplicao da mesma lei, com o fito de obter a certeza e a segurana nas relaes em sociedade. Se faz necessrio que o ato decisrio divergente seja de outro Tribunal que no o de cujo acrdo se esta recorrendo e que o dissenso verse sobre tese jurdica. EFEITOS Conceito de Efeito Suspensivo = Suspende-se a eficcia da deciso recorrida, no podendo a mesma ser executada, enquanto estiver em grau de recurso. Conceito de Efeito Devolutivo = Condio de remeter o processo instncia superior para reexame de causa e da deciso. a exteriorizao do principio do duplo grau de jurisdio. Em sendo a natureza do recurso especial, em que se discute exclusivamente o direito, ele tem que ser recebido s no efeito devolutivo; sendo possvel a execuo provisria da sentena.

Portanto o Recurso Especial e o recurso Extraordinrio no produzem o efeito suspensivo, mas apenas, como todos os recursos o efeito devolutivo em consonncia ao artigo 542 pargrafo 2 do C.P.C., Por via de conseqncia, o Recurso especial no suspende a execuo da sentena artigo 497 do C.P.C.

RECURSO EXTRAORDINRIO
CONCEITO A CONSTITUIO Federal de 1.988 em seu artigo 102, III, normatiza que compete ao STF, julgar mediante Recurso extraordinrio as causas decididas em nica ou ltima instncia quando a deciso recorrida : contrariar dispositivo desta Constituio. Declarar a inconstitucionalidade de tratado ou lei federal. Julgar vlida lei ou ato do governo local contestado em face desta constituio. Teresa Arruda Alvim, em seu assevera que o recurso Extraordinrio o originrio do direito norte americano, e significou ao longo do tempo, e principalmente, diante da estrutura Federativa do Brasil, uma resposta necessidade da existncia de um rgo superior. O Recurso Extraordinrio, portanto, sempre teve como finalidade entre outras, a de assegurar a inteireza do sistema jurdico, que deve ser submisso a Constituio (Aspectos Polmicos e Atuais do RE e Resp., pg. 46) . ADMISSIBILIDADE. Alm dos pressupostos inerentes a qualquer Recurso, o RE reclama mais trs: - existncia de uma causa. - deciso em nica ou ltima instncia - envolvimento da questo constitucional

A palavra causa, deve ser entendida em sentido amplo, abrangendo todo processo em que haja uma prestao jurisdicional. A norma condiciona, ainda que a deciso seja prolatada por outros rgos , finalmente e necessrio que a questo seja constitucional. PROCEDIBILIDADE O Recurso Extraordinrio dever ser interposto no prazo de 15 dias perante o presidente do Tribunal de cujo acrdo se esta recorrendo mediante petio que conter a exposio do fato e do direito, demonstrao de seu cabimento e as razes do pedido e da reforma da deciso recorrida (artigo 541, I, II, III do C.P.C.). Protocolada , a secretria do tribunal atravs do rgo Oficial, intimar o recorrido para querendo apresentar contra-razes, no prazo de 15 dias (artigo 541 do C.P.C.) Findo o prazo ser conclusos para o Presidente do tribunal, no prazo de 15 dias se manifeste. Em caso do presidente inadmitir o remdio extremo, caber contra este ato o Agravo Regimental ao STF. EFEITOS Na conformidade do pargrafo 2 do artigo 542, o Recurso Extraordinrio ser recebido unicamente no efeito devolutivo, propiciando, deste modo , que o recorrido, requerendo a carta de sentena, possa executar o acrdo. DO ARTIGO 27 2 DA LEI 8.038/90 A conseqncia imediata e direta da inexistncia de efeito suspensivo para esses recurso a autorizao de que a deciso impugnada produza desde logo as

conseqncias de sua eficcia ensejando inclusive a execuo provisria da deciso recorrida. O PROCESSO CAUTELAR Refere-se a medidas de carter preventivo ou acauteltorio, que tornam necessrias no curso do processo principal ou para preparar o ajuizamento deste. Ser incidente , quando a medidas for requerida j no curso do processo principal, com o escopo de resguardar direitos ou interesse intimamente ligadas ao objeto da ao principal. Preparatria ser a medida, quando ela foi requerida antes da propositura da ao principal com a finalidade tambm de salvaguardar direitos ou interesse, que sero objeto daquela Ao principal ou munir-se de provas ou elementos indispensveis propositura da ao principal A funo cautelar aparece como verdadeiro reflexo da garantia constitucional do amplo acesso justia. O processo cautelar serve a esse objetivo maior, de forma a permitir que, nas prprias entranhas do poder judicirio, se tomem medidas capazes de garantir a eficcia de suas decises ou preservao de bens e direitos. PRESSUPOSTOS DA CAUTELAR. Para a concesso da tutela cautelar h de ser observado, o risco de ineficcia do provimento jurisdicional e a plausibilidade do direito alegado (PERICULUM IN MORA E FUMUS BONI IURIS); que quando presentes determinam a necessidade da tutela cautelar. o fumus boni iuris significa a plausibilidade do direito alegado pela parte, isto , a existncia de uma pretenso que provvel, sendo possvel ao juiz aferir atravs das provas carreadas aos autos.

10

o periculum in mora estar presente sempre que se verificar risco de que a demora seja danosa e que possa causar dano a parte (artigo 798: ... receio de que uma parte , antes do julgamento da lide, cause ao direito da outra leso grave e de difcil reparao).

O PODER DO JUIZ EM CAUTELA. A lei autoriza a que o juiz, sem sede de processo cautelar. Incidental ou acessrio, profira decises concessivas de medidas cautelares nominadas e inominadas. Com fundamento no poder geral de cautela que se construiu a soluo que se vem adotando na jurisprudncia, ou seja, o uso do processo cautelar incidentalmente na fase recursal, com vistas a se obter a concesso de medida cautelar que implique atribuir efeito suspensivo ao recurso Especial ou Recurso Extraordinrio. DO USO DA CAUTELAR EM SEDE RECURSAL. No se pode recomendar, nem admitir, o uso indiscriminado e arbitrrio de um microsistema que possui regras prprias e pressupostos claramente definidos na lei. No se trata de conferir efeito suspensivo a recurso que no o tem, como se tratasse de um mecanismo de alterao do texto legal; trata-se, isso sim, de um processo de integrao dos diversos subsistemas, como e o caso do que versa os recursos e o que se refere ao processo cautelas. O Uso da tutela cautelar, conforme vimos, tem sido de grande utilidade nos tribunais superiores, para o especifico fim de evitar que a demora no julgamento do recurso possa causar danos irreparveis.

11

CONCESSO DO EFEITO SUSPENSIVO Podemos ver no artigo 497 e 542 2 que o recurso Especial e o recurso extraordinrio no possui efeito suspensivo, tendo a regra como efeito devolutivo. Roenick, diz que em situaes excepcionais, contudo possvel, vislumbrarse, como o inicio da execuo, ainda que provisria, um grande gravame parte, o que ensejaria a interposio no STJ de medida cautelar objetivando a concesso de efeito suspensivo.

JURISPRUDNCIA
1 Agravo regimental na Petio n. 416.4-DF (93.0010098-0) lex-jur STJ . vol.. 56 pg. 120 e ss. I Uma vez interposto recurso para TSJ, no se pode afastar, em tese, a possibilidade de conhecimento de medida cautelar para suspender a execuo do ato recorrido, ainda que os autos no tenham ingressado no protocolo do Tribunal. II Tais medidas cautelares no podem ser indeferidas liminarmente por deciso monocratica de seu relator. A previso regimental diz respeito somente a seu deferimento liminar, o qual dever ser posteriormente levado ratificao do rgo colegiado respectivo (RISTJ) art. 34, V, VI c/c CPC 798 e 799.) III Tratando-se de situao de fato consolidada h mias de trs anos, cujo rompimento abrupto contribuir para agravar sensivelmente as condies de vida dos associados da agravante conformadas quele quantum mensal resultante do tratamento isonmico sustado (periculum in mora) acentua-se o fumus boni iuris diante da inequvoca realidade jurdico processual de que a execuo provisria ou definitiva dos julgados cabe parte promover.

12

IV Agravo conhecido e provido para atribuir efeito suspensivp ao Resp interposto pelo agravante. 2 Petio n. 441.3-Sp (93.13755-7) lex-jur STJ . Vol. 50 pag. 123 e ss.) Ao Rescisria Recurso Especial interposto ao acrdo que a julgou improcedente, no embargos infringentes, por maioria de votos. Medida cautelar, pleiteando efeito suspensivo para o recurso. I Em principio a cautelar no tem cabimento neste sentido o extinto TFR editou, no ano de 1.986, a smula 234, com essa redao "No cabe medida cautelar da coisa julgada ". No mesmo sentido, confiram-se os seguintes presedentes do STJ : RMS n. 306 e Resp n. 2600, de 1.990, e Resp n. 4.076 de 1.991. II Entretanto, a doutrina tem sustentado o cabimento da Ao cautelar , em casos prculiares e excepcionais. Vejam-se, entre outras, as lies de galeno lacerna e Calmon de Passos, . Em caso dessa ordem, no STJ a Ar n. 338 Sr. Min. Padua Ribeiro, despachado 19/08/92. III Caso presente que se enquadra na excepcionalidade recomendando-se o deferimento liminar da medida cautelar, achando-se reunidos os seus pressupostos. IV Liminar concedida pela turma por maioria de votos. RECURSO ESPECIAL Efeito Suspensivo Providncia lcita em casos excepcionais, restritivamente considerados e autorizados por norma regimental, desde que caracterizados o "periculum in mora" e o "fumus boni iuris " Aplicao do art 34 do RISTF e dos principios da instrumentalidade e da efetividade do processo- Medida Cautelar inominada deferida (STJ)RT. 658/178.

13

RECURSO ESPECIAL - Efeito Suspensivo pretendido em medida cautelar inominada Admissibilidade de concesso da liminar, em carter excepcional se presentes o "periculum in mora "e o "fumus boni iuris " (SSTJ) RT 703/167 RECURSO ESPECIAL Efeito Suspensivo Concesso pela via da medida cautelar que s se justifica quando interposto o apelo constitucional (STJ) RT 715/264 . RECURSO EXTRAORDINRIO Interposio em mandado de segurana deciso que autorizou o desmatamento de rea considerada de grande importncia para o meio ambiente Modalidade recursal destituda de efeito suspensivo , com conseqente ineficcia em caso de provimento, diante do fato consumado Suspenso de eficcia do artigo 297 do Regimento Interno Declaraes de votos (STF) RT 636/184. Analise de alguns acrdos da concesso do Efeito suspensivo citados por Teresa Arruda Alvim . 1 - " No STF, acertadamente se concedeu EFEITO SUSPENSIVO, mediante pedido de tutela cautelar, a recurso EXTRAORDINRIO interposto de acrdo que confirmou sentena que decretou a insolvncia civil de devedor de ttulo extrajudicial. Segundo consta do acrdo, houve o pagamento de determinado crdito em concordata suspensiva de falncia, com o levantamento dos valores pelo credor que cedeu parte de seu crdito a terceiro. Este, por sua vez, props execuo de ttulo extrajudicial contra o avalista do ttulo de crdito, requerendo a penhora em garantia de cdula rural, o juiz determinou ao credor que indicasse outros bens suscetveis de constrio judicial. Com a informao da inexistncia de outros bens houve pedido de decretao da insolvncia civil do devedor, o que efetivamente ocorreu. O Executado ops embargos, que foram rejeitados, e apelou dessa sentena, demonstrando ser titular de vasto patrimnio, capaz de responder pela execuo. Essa apelao foi desprovida, todavia, pelo TJGO, tendo o devedor interposto Recurso Extraordinrio em que alegou a quitao da dvida pelo devedor principal. Visando imprimir Efeito Suspensivo a esse recurso, e com fundamento no fumus boni iuris consistente na existncia de bens para suportar a execuo, de um lado e de outra parte, na quitao da dvida

14

pelo devedor principal e no Periculum in mora presente na situao de ter que arcar com todas as conseqncias da decretao de sua insolvncia civil, que se formulou pedido cautelar. Destacado a existncia do Fumus boni iuris e do periculum in mora cautelar provida.

CONCLUSO.
1 - O Recurso Especial julgado pelo STJ e interponvel de decises proferidas pelos Tribunais dos Estados e do Distrito Federal e pelos tribunais Regionais federais. So atacveis as decises tomadas em grau de recurso e aquelas em que o tribunal te competncia originria, sempre que houver, genericamente, contrariedade lei federal. 2 O Recurso extraordinrio julgado pelo STF e se caracteriza por oportunizar a impugnao de decises com fundamento em matria de ordem constitucional, conforme discriminao constante do artigo 102, inciso II do C.F. 3 Trata-se de recursos que no comportam efeito suspensivo, a teor do que determina o artigo 542 do C.P.C., com redao dada pela lei 8.950/94. Esse artigo dispe que os recursos especial e extraordinrio sero recebidos no efeito suspensivo. 4 Recebidos to- somente no efeito devolutivo, esses recursos transferem o conhecimento da impugnao e do pedido de nova deciso para o STJ ou STF ; ensejando , dada a aus6encia de efeito suspensivo, que a deciso impugnada produza desde logo seus efeitos

15

5 Dentre as funes jurisdicionais , a de natureza cautelar se destaca como reflexo do principio constitucional do acesso justia, que significa a garantia de se poder buscar e obter a proteo jurisdicional do Estado para o direito que tenha sido lesado ou que sofra ameaa de leso. 6 O processo cautelar se caracteriza, e no, como um remdio de efeito endgeno ao prprio sistema jurisdicional, na medida em que autoriza que se tomem providncias que tenham o condo de garantir a eficcia das decises judiciais. 7 A outorga da tutela cautelar s partes, todavia depende da observncia de pressupostos especficos, previstos em lei, e que so o risco de ineficcia do provimento judicial e a plausibilidade do direito alegado (periculum in mora e fumus boni iuris) . 8 Alm das medidas cautelares especificamente previstas no Cdigo de Processo Civil, nosso sistema contm previso que autoriza o Poder Judicirio a conceder qualquer outra medida de carter acautelatrio que seja necessria e suficiente para cumprir a finalidade do Processo cautelar. 9 Trata-se da possibilidade de se conceder medida cautelar com o fim de conferir efeito suspensivo deciso impugnada, sempre que sua imediata eficcia (conseqncia da inexistncia desse tipo de efeito, no Resp. e RE) puder causar dano ao resultado til do recurso e desde que o direito alegado pela parte seja plausvel. 10 - A adoo dessa possibilidade de se conceder medida cautelar a recurso que ainda no subiu atende aos interesses das partes e fundamentalmente ao interesse pblico na efetividade do processo, pois costuma haver demora entre a interposio do recurso, o exerccio do juzo de admissibilidade e sua efetiva subida ao Tribunal onde se dar o julgamento.

16

11 O STF, em atitude criticvel, ainda reluta em conceder efeito suspensivo a Recurso Extraordinrio que ainda se encontre tramitando o juzo de interposio.

BIBLIOGRAFIA
Aspectos Polmicos e Atuais do RE e Resp. Teresa Arruda Alvim Wambier So Paulo Editora RT 1997 Recursos no CPC Hermann Homem de Carvalho Roenick RJ Editora AIDE 1999 Constituio de 1.988 Rogerio Lauria Tucci , Jose Rogrio Cruz e Tucci So Paulo editora Saraiva 1989. Teoria Geral dos Recursos - Nelson Nery Jnior Editora RT 1997 3 edio. Recurso Especial , questo de fato e de Direito Lucia Helena P. Fontoura Editora Pena - 1.993 Direito Processual Civil Vicente Grecco Filho - Editora Saraiva - So Paulo- 1.996 .

17

Curso Avanado de Processo Civil Luiz Rodrigue s Wambier, Flavio Renato Correira de Almeida e Edurado Talamini Editora RT So Paulo - 2 edio 1.999 Dos recursos o Direito Processual civil Jos Milton da Silva editora Forense RJ 1991 .

COMPROVANTE DE ENTREGA DE TRABALHO


PROFESSOR: EDSON S DISCIPLINA: PROCESSO CIVIL CURSO: DIREITO - V PERODO TURNO.: NOTURNO ALUNO: RONNE ANTONIO TORRES LOPES TEMA: RECURSO ESPECIAIS E EXTRAORDINARIOS DATA ENTREGA: ____/_____/_____ RESPONSVEL RECEBIMENTO ____________________________

You might also like