You are on page 1of 6

FUNES DO "QUE" E DO "SE" 1.

Funes do "que" Funes morfolgicas A palavra que pode pertencer s seguintes classes gramaticais: a) Substantivo H nisso um qu de mistrio. b) Pronome - adjetivo interrogativo: Que livros voc leu? (= quais) A que filme voc assistiu ontem? (= qual) - substantivo interrogativo: O que viste na Bahia? (= que coisa) De que elas estavam falando? (= que coisa) - adjetivo indefinido: Veja que horas so. (= quantas) - substantivo indefinido: No compreendo por que no estudas. (= que motivo) - relativo: Os amigos que me restam so de data recente. c) Preposio (equivalente preposio de) Voc tem que comparecer reunio. Doena pior que todas as coisas. d) Advrbio de intensidade (refere-se a um adjetivo) Que triste a solido! (=quo) Que difcil foi o exame! (=quo) e) Interjeio Qu! Eles saram! Qu! Todos morreram! f) Partcula expletiva (ou de realce) Quase que ele morreu. O ltimo que chegar que feche a porta.

g) Conjuno subordinativa - Integrante: justo que ele seja recompensado. "Desconfiei de que voc armava um plano qualquer." - Final: Fao votos que seja feliz. Gritamos que ele parasse. - Causal: "Trevas, ca, que o dia morto." "Antes que cases, olha o que fazes, que no n que desates." - Comparativa: Os homens so mais ponderados que as mulheres. - Temporal: "Porm j cinco sis eram passados que dali nos partramos." -Consecutiva: Estudou tanto, que conseguiu a aprovao. To penetrante foi seu olhar, que todos se calaram. - Concessiva: Velho que , pratica esporte. Muito que ele come, nunca engorda. Que tenha estudado, no conseguiu aprovao. h) Conjuno coordenativa - Aditiva: "Dize-me com quem andas, que te direi quem s." "Maravilha feita de Deus que no de humilde brao." - Explicativa: No corras, que podes morrer. No saiam, que vai chover. - Adversativa: Faam eles, que no eu. "O medo guarda a vinha que no o vinheteiro." - Alternativa: Uma vez que outra, ele estuda. Que permitam, que no permitam, irei v-la.

Funes sintticas O pronome que pode desempenhar as seguintes funes sintticas: a) Sujeito H paixes que dominam os imprios. "Quero ver do alto o horizonte, Que foge sempre de mim." b) Objeto direto Sofro as penas que eu prprio busquei.. Os livros que compramos so interessantes. c) Objeto indireto A pessoa a que me referi, chegou. d) Predicativo "No conheo que fui no que hoje sou." e) Adjunto adnominal A que filme voc assistiu ontem? Que horas so? f) Complemento nominal O projeto a que sou favorvel este e no aquele. g) Adjunto adverbial Esta a escola em que estudo. h) Agente da passiva Encontrou-se a arma por que ela foi ferida. 2. Funes do "se" Funes morfolgicas a) Conjuno subordinativa - Integrante: No sei se vocs j leram Guimares Rosa. - Condicional: Se voc pretende ser universitrio, estude. - Concessiva: "Se no teceu o Prprio enxoval, ganhou-o, fio a fio, no tear."

- Causal: "Se a morte sabes dar com fogo e ferro, sabe tambm dar vida com clemncia." b) Conjuno coordenativa alternativa Se h lgrimas, se h risos, o amor brilha nos seus lbios. c) Pronome (ou partcula) apassivador Alugam-se apartamentos. Nota-se que eles esto animados. d) Partcula (ou ndice) de indeterminao do sujeito Vive-se bem. Precisa-se de operrios especializados. Admira-se a estes poetas. e) Parte integrante de verbo Queixa-se sempre de sua falta de sorte. Ele se arrependeu do tempo perdido. f) Partcula expletiva ou de realce (junto a verbos intransitivos) Ele riu-se e foi-se embora. Passam-se as horas. g) Pronome - Reflexivo: O presidente matou-se. Ele feriu-se gravemente. - Recproco: Os noivos abraaram-se. Me e filho deram-se as mos. Funes sintticas Como pronome, o se pode exercer as seguintes funes sintticas: a) Objeto direto "Martinho se trancou por dentro, calado, esperando." b) Objeto indireto "O chefe reservou-se um objetivo ambicioso: a chamin." c) Sujeito (de uma orao infinitiva) "Sofia deixou-se estar janela."

Exerccios 1. Classifique morfologicamente a palavra que. a) Era to exagerada que despertava a ateno dos que passavam. b) Suponhamos que isso a verdade. c) Antes magro no mato que gordo no papo de gato. d) A lio tem um qu de difcil. e) No chores, meu filho, que vida luta renhida. 2. Classifique morfologicamente a palavra se. a) Castigaram-se os culpados. b) Vive-se feliz. c) Nada direi, se no me derem as garantias. d) Os meninos esbofetearam-se. e) Chega-se o prazo e passam-se os dias. f) Perguntei se ele havia estudado. g) Vende-se um carro antigo. 3. Classifique a palavra que em cada texto: a) "Nos perigos grandes o temor maior, muitas vezes, que o perigo." b) "Um qu misterioso aqui me fala, aqui no corao." c) "No tenhas nada nas mos nem uma memria na alma que, quando te puderes nas mos o ltimo bulo, ao abrir-te as mos nada te cair." d) "Grcil, curvada sobre os feixes de junco verde, a que se apia, Salom deita de comer aos peixes, que nas piscinas so relmpagos de jia." e) "Sonho que sou um cavaleiro andante." f) "Bate que bate e rebola as cadeiras." 4. Classifique a palavra se em cada texto: a) "Para o economista, trata-se primeiro de um fenmeno quantitativo." b) "Realizam-se as festividades de formatura. Os alunos abraavamse efusivamente. A confuso foi grande, a ponto de se exigir a presena do diretor. Ele se fez presente e tudo terminou bem."

5. Classifique as oraes destacadas. a) "Veja se o encontra depressa." b) "Venha aqui se puder." c) "Se chega na hora, no repreendido"

You might also like