7.

Perodo do reino Nazar de Granada (1238-1492)

A reconquista cristi est en plena expansin e Granada convrtese no ltimo reduto musulmn na pennsula. A arte nazar un arte decorativo mis que construtivo: hai arcos interiores decorativos e falsos, os muros estn cubertos de xeseras, os zcalos de cermica vidriada ou azulexo, alicatados, mentres que as paredes se decoran con atauriques e con redes de rombos (sebkas). As columnas tpicas constan dunha basa con gran moldura cncava, fuste cilndrico moi fino, con numerosos aneis (cinfas) ou colarinos na parte superior. O arco peraltado de lbulos numerosos o mis caracterstico, xunto aos arcos de mocrabes con cortinaxes. Os arcos de ferradura s se continan por gardar a tradicin (coma os do mihrab ou en vets e portas do exterior). As bvedas mis caractersticas son tamn as falsas de mocrabes.

8. A Alhambra de Granada (1238-1358)

(QU A ALHAMBRA?) Construda con mampostera, ladrillo e madeira, a Alhambra a mis grandiosa obra de Oriente en Occidente, un dos conxuntos islmicos mis monumentais do mundo. Primeiro foi unha fortaleza militar (construda sobre un antigo castelo do S. XI) enclavada no extremo mis escarpado dunha defensa mural, o cerro da Sabika (outeiro granadino). Desde as murallas da imponente Alcazaba (a edificacin mis antiga, construda polos almohades) vese o Albaicn (outeiro) branco, e desde a famosa Torre da Vela domnase todo o territorio ata Serra Nevada. A Alhambra vese como unha cresta coroada de murallas e torres de barro roxizo, que se chamou qalat-al-hamrra, a cidadela vermella, harmonizando co branco, verde e azul da paisaxe e adaptndose topografa. A severidade dos muros contrastan coa riqueza decorativa dos patios, pois unha arquitectura para vivirse desde o interior. (PLANTA E DE QU DEPENDENCIAS CONSTA A ALHAMBRA?) Partindo da Alcazaba, a lnea defendiva brese en dous brazos que rodean todo o permetro. Ao outro extremo, o Xeneralife: finca de recreo e retiro do emir, entre hortas e cultivos, lonxe do mundanal rudo da poltica e a corte. En total, o recinto mide s 740x220 pero resulta inmenso polo que contn. A planta tan complexa da Alhambra permite recoecer a sa articulacin nas tres unidades fundamentales que se achan en todos os palacios musulmns: a) Mexuar. Aberto a todos, no que o sultn administra xustiza e recibe aos sbditos. b) Diwan. Para as recepcins. onde se encontra o saln do trono. c) Harem. Coas habitacins privadas do prncipe (Cuarto dos Lens).

A Alhambra consta dun sinfn de variadas dependencias, unhas destinadas a funcins militares (Alcazaba); baos pblicos e privados; talleres e mercados; hospital e madrasa (escola de etudos superiores); e toda clase de vivendas de ricos e pobres. Todo iso administraba o sultn desde os seus palacios, onde hai habitacins de multitude de servidores, do soberano e do harn familiar; outros son de carcter pblico e oficial, ocos reducidos, habitacins secretas para or, abundantes retretes, oratorios (ao carecer de mesquita hai varios no complexo arquitectnico). Na Alhambra presntanse varios conxuntos:

A) Zona fortificada ou Alcazaba. Extensa muralla de 1,400 metros que envolve o cunxunto. A muralla en determinados lugares dobre, formando un patio interior. B) Casa Real Vella. Integrado por un agrupamento inicial, constitudo polo Cuarto de Machuca (4), Mexuar (convertido en capela polos Reis Catlicos) (6) e Cuarto Dourado (7-8). C) Cuarto de Comares. Formado polo Patio dos Arrains (9), Sala da Barca (10) e Sala de Comares (11). D) Cuarto dos Lens. Era un palacio distinto ao de Comares, xa que entre un e outro haba unha ra de separacin e posuan entradas independientes. Destnase ao harn familiar. Arrededor do Patio dos Lens (15) dispense diferentes salas: Sala dos Mocrabes (decoracin a base de estalactitas en bvedas, arcos...) (16), Sala dos Abencerraxes (20), Sala dos Reis (17) e Sala de Das Irms (18). A disposin dos elementos atende a dous esquemas. A casa Real Vella ten un carcter asimtrico e de xustaposicin; os Cuartos de Comares e dos Lens atenden a exes lonxitudinais contrapostos entre os dous. A ruptura dos

eixos de simetra d certo sentido de laberinto. Mis tarde, o emperador Carlos V habilitou zonas de baos, xardns e habitacins (22) ao lado dos xardns do Partal, que constituan un exemplo da importancia da natureza e auga para os musulmns (hai unha sucesin de estanques e terrazas a modo babilnico). (ANALICEMOS AS SALAS) A Sala de Comares ou Saln do Trono unha gran habitacin cadrada montada sobre robustas pareces, cuxos ocos son tan espaciosos que serviron de habitacins. Na parte inferior da sala observamos o zcalo formado por un alicatado (mosaico de pezas de distinto tamao e cor). A parte superior de xeso policromado. O capitel almohade. Na ornamentacin que hai enriba reaparece o ataurique. Os teitos monumentais, compostos por mis de 8,117 tablias polidricas de madeira, alude aos sete ceos superpostos do islam. Baixo ese ceo protector, que predomina sobre o resto da fantstica decoracin, o sultn decida as batallas e administraba xustiza. Pola cpula entraba un raio de luz ao centro do saln. A estancia consta de 18 metros de altura. Outro tanto hai desde o chan do saln aos cementos (simboliza que o monarca medio home medio Deus). Pero o ncleo deste conxunto de dependencias o Patio dos Arrains ou da Alberca, pois no seu centro hai un estanque rectangular, flanqueado ao londo do seu eixe maior por setos de arrains (arbusto de flores brancas e follaxe sempre verde). A auga proporciona reflexos e aumenta as perspectivas. O patio rodase de prticos compostos de arcos peraltados (sen funcin construtiva, mera decoracin) sobre os que hai unha decoracin de sebka. As columnas, de fuste liso, teen nos seus extremos os aneis tpicos da Alhambra. Os capiteis presentan dobre corpo: o inferior con decoracin de cintas e o superior de forma cbida e profusamente decorado. Toda a decoracin era polcroma e os muros recubranse de arabescos e inscricins. As dependencias mis importantes desde o punto de vista artstico do Cuarto dos Lens son a Sala dos

Abencerraxes (denominada as porque a tradicin sita a a morte desa familia nobre) e a Sala das Das Irms (polas das pezas xemelgas de mrmore que forman o seu chan). Estn cubertas por deslumbradoras cpulas de mocrabes (pequenas estruturas modulares de xeso que parecen estalactitas) na primeira sobre un octgono, na segunda sobre unha estrela. A luz qubrase e reprtese en mil impactos, dndolle un efecto misteriosos de gruta encantada. De seguido s Das Irms encntase o mirador da Daraxa (19). O Patio Dos Lens, como estaba dentro do concebido como residencia persoal, o nico rodeado de galera porticada nos catro lados do seu rectngulo, favorecendo a simetra. As esbeltsimas columnas (de mrmore branca de Macael) entorno ao patio (basa con gran moldura cncava, fuste cilndrico moi fino, con numerosos colarios na parte superior) son o apoio de leves arqueras falsas, peraltadas e de mocrabes (en xeso, con motivos vexetais, xeomtricos e caligrficos formando paneis que cobren por completo as superficies cunha decoracin uniforme) e un friso, sobre os que cae o prolongado v dos aleiros, producindo un belo efecto de claroscuro co sol. No centro encntrase a pila dos lens, que son doce, en funcin do zodaco. Os lens de mrmore, que fan de surtidores, son do S. XI, poca en que un rei de Taifas se construu unha residencia, da que o nico que se conserva. Vira a ser o smbolo do Paraso. Orixinalmente, haba plantado un xardn baixo de herbas aromticas e flores. O recipiente de alabastro equivale ao ocano, a orixe da vida. Ao estanque veen a conflur catro canais, que se corresponderan cos catro ricos ros do Paraso.