1 1. PORODICA ZANIMANJA 2. NAZIV I STEPEN ZANIMANJA 3. PREDMET 4. IME MODULA 5. BROJ MODULA ZA PREDMET 6. IFRA MODULA 7.

DATUM KADA JE MODUL ZAVREN 8. SVRHA MODULA: modul je kreiran tako da omogui uenicima upoznavanje sa saobraajnim nezgodama, analizom dinamike nastanka i utvrivanjem uzroka nastanka saobraajnih nezgoda. 9. POSEBNI USLOVI/PREDUSLOVI/ZAHTJEVI: Uspjeno zavreni moduli predmeta Grafike komunikacije (IV-80-ST-01-01 i IV-80-ST-01-02) i moduli predmeta Praktina nastava (IV-80-SP-01-02 i IV-80-SP-01-04) 10. CILJEVI MODULA: kroz ovaj modul uenici e biti osposobljeni da: - definiu uviaj - objasne znaaj uviajne dokumentacije - nabroje specifinosti uviaja saobraajnih nezgoda - objasne metode fiksiranja zateenog stanja (izuzimanje, fotografisanje i video snimanje, grafiki metod i verbalni metod) - nabroje elemente uviajne dokumentacije - objasne skicu lica mjesta nezgode, situacioni plan i kroki - definiu zapisnik o uviaju - definiu trasologiju i saobraajnu trasologiju - procjene znaaj tragova saobraajne nezgode - nabroje klasifikaciju tragova - predstave metodologiju obrade tragova - izraunaju brzine kretanja motornog vozila na temelju tragova koenja tokova - odrede duinu puta koenja i zaustavnog puta vozila na osnovu tragova na kolovozu - odrede vrijeme koenja motornog vozila na osnovu izraunate brzine vozila - daju miljenje o uzroku nastanka saobraajne nezgode 11. JEDINICE SADRAJA MODULA : 1. Uviaj saobraajne nezgode 2. Elementi saobraajne trasologije 3. Metodologija u analizi procesa koenja motornih vozila 4. Ekspertize saobraajnih nezgoda i aplikacioni softver Napomena:Vanost svih jedinica u okviru modula navedena je u tabeli, u stavku 13.5.3. 12. REZULTATI PO JEDINICI : Saobraaj Tehniar drumskog saobraaja Ekspertize saobraajnih nezgoda 01/02 IV-80-IP-02-01 Septembar 2008.godine IV

Izborni predmet:Bezbjednost i regulisanje

2 Nakon uspjenog zavretka modula i svake jedinice, uenik e biti sposoban da: Jedinica 1. Uviaj saobraajne nezgode Znanje - definiu uviaj - objasni znaaj uviajne dokumentacije - nabroji specifinosti uviaja saobraajnih nezgoda - objasni nabroji metode fiksiranja zateenog stanja (izuzimanje, fotografisanje i video snimanje, grafiki metod i verbalni metod) Vjetine - prezentuje metodu izuzimanja sa prednostima i nedostacima - da primjer fotografskog metoda - da primjer skice lica mjesta nezgode - ilustrira verbalni prikaz - popuni formular Line kompetencije - pokazuje interes za samostalnim uenjem, radom i napredovanjem. - samouvjereno pristupa uenju - ima pozitivan stav prema novoj tehnologiji i njenoj praktinoj primjeni - prihvata cjeloivotno uenje - uvaava upozorenja i mjere opreza

- nabroji elemente uviajne saobraajne nezgode dokumentacije - objasni skicu lica mjesta nezgode i situacioni plan i kroki - definie zapisnik o uviaju 2. Elementi saobraajne trasologije - definie trasologiju i saobraajnu trasologiju - procjeni znaaj tragova saobraajne nezgode - klasifikacije tragove saobraajne nezgode - predstavi metodologiju obrade tragova - izmjeri tragove na kolovozu - izmjeri tragove oteenja vozila - prikae vrste tragova i procjeni uzroke nastanka - predstavi metodologiju obrade tragova koristei softverske aplikacije 3. Metodologija koenja motornih vozila - prikae obrasce za - izmjeri tragove i izrauna brzine kretanja motornog vozila - odrede duinu puta koenja i zaustavnog puta vozila na osnovu u analizi procesa raunanje brzine kretanja motornog vozila na temelju tragova koenja - prikae obrasce za izraunavanje duine puta koenja i zaustavnog puta

3 vozila - prikae obrasce za izraunavanje vremena koenja - naboji raspoloivu dokumentaciju za vjetaenje saobraajne nezgode - opie mjesto saobraajne nezgode i uesnike u nezgodi - napie kratke izjave uesnika u nezgodi i oevidaca nezgode - odredi poloaj tragova na kolovozu i vozilima - objasni faze nastanka nezgode - navede uzroke nastanka nezgode - izrazi miljenje o propustima uesnika u saobraajnoj nezgodi 13. SMJERNICE ZA NASTAVNIKE: 13.1. Potrebni objekti i resursi: - za izvoenje nastave koristiti standardnu uionicu koja posjeduje multimedijalnu opremu za prezentaciju i softverske aplikacije (Virtual crash, PC-crash, PC-Rect i dr.) 13.2. Nastavni oblici i metode: u svim jedinicama primjeniti frontalni oblik rada (koristei predavanja kratkog trajanja, predavanja uz upotrebu projekcija, predavanja uz prikaz softverskih aplikacija za vjetaenja, kombinovan sa dole navedenim oblicima i metodama: - u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri izuavanju vrenja uviaja saobraajne nezgode. - u jedinici 2. primijeniti individualni odlik rada pri analizi tragova saobraajnih nezgoda i nainu njuhovog nastanka. - u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri izraunavanju brzina vozila, puta zaustavljanja i koenja i vremena reagovanja i koenja. tragova na kolovozu - odrede vrijeme koenja motornog vozila na osnovu izraunate brzine vozila 4. Ekspertize saobraajnih nezgoda i aplikacioni software - izmjeri tragove koenja i provjeri razmjeru na skici - izrauna brzine, put i vrijeme kretanja vozila na osnovu tragova navedenih u skici - uporedi vrijednosti rezultata prorauna sa zakonskim ogranienjima -koristi softverske aplilacije za simulacije saobraajnih nezgoda - napravi nalaz ekspertize saobraajne nezgode

4 - u jedinici 4. primijeniti individualni oblik rada uz primjenu metodologije ekspertiza i koritenje aplikacionog softvera. 13.3. Nastavna uila i materijali: - oprema za prezentaciju (PC, projektor, projekciono platno) - ureaj za mjerenje usporenja vozila - ureaj za mjerenja koeficijenta trenja na kolovozu - prikazi u elektronskoj formi: - shema skice lica mjesta saobraajne nezgode - shema zapisnika o uviaju - slike karakteristinih saobraajnih nezgoda - tabele vrijednosti usporenja pri ekstremnom koenju vozila - video prikazi saobraajnih nezgoda - grafikoni tendencija saobraajnih nezgoda - primjeri ekspertiza saobraajnih nezgoda 13.4. Preporuena literatura i ostali izvori za uenje : - Dr. Franko Rotim,1990., Ekspertize prometnih nezgoda, Zagreb., Fakultet prometnih znanosti Zagreb - Dr. Franko Rotim,1991., Kinetika vozila, Zagreb., Fakultet prometnih znanosti Zagreb - Dr. Franko Rotim,1992., Teorija sudara, Zagreb., Fakultet prometnih znanosti Zagreb - Prof. Dr. Dragislav Draga, 1980., Bezbjednost saobraaja, Beograd, Saobraajni fakultet Beograd, - ostali odobreni udbenici - struna literatura, video zapisi, internet - materijali koje e nastavnici izraditi nakon to budu obueni 13.5. Ocjenjivanje uenja: 13.5.1.Opta uputstva: - ocjenjivanje se vri unutar kole u standardnoj uionici - uenici moraju biti unaprijed upoznati sa metodama i kriterijima ocjenjivanja - uenici trebaju ostvariti minimum 50% svih definisanih rezultata uenja u svim odabranim tehnikama ocjenjivanja - ocjenjivanje e se provesti sa 3 tehnike 13.5.2.Kriteriji za ocjenjivanje: 13.5.2.1.Prezentacija - stepen ukljuenosti u rad u odjeljenju i u grupi - tanost i validnost saznanja 13.5.2.2.Projekat - sloenost izvedenog zadatka - povezivanje i primjena steenih znanja

5 Uraditi terminsko ocjenjivanje (matura) na kraju projekta 13.5.2.2.Test - preciznost datih solucija - kompletnost datog odgovora 13.5.3.Tehnike ocjenjivanja i raspored vanosti po jedinicama Vanost Jedinice jedinica (zbir) 1. 2. 3. Uviaj saobraajne nezgode Elementi saobraajne trasologije Metodologija u analizi procesa koenja motornih vozila 4. Ekspertize saobraajnih nezgoda i aplikacioni software UKUPNO 20% 20% 30% Prezentacija 10% 10% 10% 10% Tehnike ocjenjivanja i raspored vanosti Projekat Test 10% 10% 10%

30% 100%

10% 40%

10% 20%

10% 40%

14. POVEZANOST MODULA UNUTAR NPP: Sadraj ovog modula moe vam koristiti pri izuavanju u okviru predmeta: - Bezbjednost i regulisanje drumskog saobraaja, modul(IV-80-ST-14-04) - Praktina nastava, modul (IV-80-SP-01-21) 15. PRIJEDLOG JE DA MODUL PREDAJE: dipl.ing.saobraaja- drumski/cestovni smjer kola Mjeovita srednja saobraajna kola,Sarajevo Tehnika kolaMihajlo Pupin,Bijeljina Mjeovita srednja saobraajna kola,Sarajevo Saobraajna i elektro kola Cara Duana 18 Doboj 053-223-872 vsn.jevtic@gmail.c om Veleii 2 033 450 691 mssskola@msssk ola.edu.ba Raanska bb 055 201 563 ssrs57bj@telrad.n et

16. TIM ZA RAZVIJANJE MODULA: Ime,prezime i titula 1. Kemal Jaganjac, dipl.ing.saobr.,lan radne grupe 2. Jelena Petrievi dipl.ing.saobr.,lan radne grupe 3. Midhat Tatli dipl.ing.saobr.,lan radne grupe 4.Vesna Jevti, prof. ekspert za razvijanje NPP-a 5.Alma Hasi, lan projektnog tima Adresa Veleii 2 Tel./Fax 033 443 221 E-mail mssskola@msssk ola.edu.ba