RYALINGUA

6
PRIMARIA
REFORZO E AMPLIACIN
Lingua
Fichas de reforzo
Ficha 1 Ficha 2 Ficha 3 Ficha 4 Ficha 5 Ficha 6 Ficha 7 Ficha 8 Ficha 9 Ficha 10 Ficha 11 Ficha 12 Ficha 13 Ficha 14 Ficha 15 Ficha 16 Ficha 17 Ficha 18 Ficha 19 Ficha 20 Ficha 21 Ficha 22 Ficha 23 Ficha 24 Ficha 25 Ficha 26 Ficha 27 Ficha 28 Ficha 29 Ficha 30 Ficha 31 Ficha 32 Ficha 33 Ficha 34 Ficha 35 Ficha 36 Ficha 37 Ficha 38 Ficha 39 Ficha 40 O grupo nominal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 O uso das maisculas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Palabras primitivas e palabras derivadas . . . . . . 5 Adaptar textos ao destinatario . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Os demostrativos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Repaso da acentuacin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Os prefixos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Describir un lugar desde diferentes posicins . . . 10 Os posesivos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Acentuacin de ditongos e hiatos . . . . . . . . . . . . . 12 Os sufixos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Redactar un texto a partir dunhas notas . . . . . . . 14 Os numerais e os indefinidos . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Acentuacin diacrtica (I) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 As palabras onomatopeicas . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Escribir unha noticia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 O verbo (I) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Acentuacin diacrtica (II) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20 Eufemismos e palabras tab . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Cubrir impresos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22 O verbo (II) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23 Casos especiais de acentuacin . . . . . . . . . . . . . . .24 As palabras homnimas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25 Redactar normas de seguridade . . . . . . . . . . . . . . .26 O verbo (III) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Uso do b . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28 As palabras parnimas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29 Expresar a opinin sobre un tema . . . . . . . . . . . . .30 Clases de verbos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 Uso do v . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32 O campo semntico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33 Escribir instrucins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34 O adverbio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35 Uso do h . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36 Palabras individuais e palabras colectivas . . . . . . 37 Explicar unha ruta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38 Os enlaces . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39 Palabras con x . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40 O sentido literal e o sentido figurado . . . . . . . . . . . 41 Facer unha reclamacin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42 Ficha 41 Ficha 42 Ficha 43 Ficha 44 Ficha 45 Ficha 46 Ficha 47 Ficha 48 Ficha 49 Ficha 50 Ficha 51 Ficha 52 Ficha 53 Ficha 54 Ficha 55 Ficha 56 Ficha 57 Ficha 58 Ficha 59 Ficha 60 Ficha 61 A oracin. O suxeito . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43 Palabras con -cc- e -ct- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44 Os neoloxismos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .45 Elaborar un anuncio publicitario . . . . . . . . . . . . . . .46 O predicado . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 Por que/porque/porqu; se non/senn . . . . . . . . .48 Palabras doutras linguas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .49 Escribir unha crnica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .50 O predicado verbal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Signos que pechan enunciados . . . . . . . . . . . . . . .52 As abreviaturas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .53 Comentar un espectculo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .54 Clases de oracins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .55 Os puntos suspensivos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .56 Uso culto e uso coloquial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 Elaborar un folleto turstico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .58 O texto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .59 Outros signos de puntuacin . . . . . . . . . . . . . . . . . .60 Os vulgarismos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 Contar desde diferentes puntos de vista . . . . . . . .62 Repaso . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .63
Fichas de ampliacin
Ficha 1 Ficha 2 Ficha 3 Ficha 4 Ficha 5 Ficha 6 Ficha 7 Ficha 8 Ficha 9 Ficha 10 Ficha 11 Ficha 12 Ficha 13 Ficha 14 Ficha 15 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .70 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .72 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .74 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .76 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .78 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
Solucins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .94
Obradoiro
Santillana
Reforzo e ampliacin Lingua 6 unha obra colectiva concibida, creada e realizada no Departamento de Primaria de Edicins Obradoiro, S. L. / Santillana Educacin, S. L., baixo a direccin de Ana M. Guerra Caizo e Henrique Juan Redal. Na sa realizacin intervieron: Texto: nxela Carril Ilustracin: Xos Vic Correccin: Luz Cures Edicin: Afonso Toimil e nxela Carril
2009 by Edicins Obradoiro, S. L. / Santillana Educacin, S. L. Entrecercas, 2 - 15705 Santiago de Compostela PRINTED IN SPAIN Impreso en Espaa por
CP: 131345 Depsito legal:
Esta obra est protexida polas leis de dereitos de autor e a sa propiedade intelectual corresponde a Obradoiro/Santillana. Os usuarios lextimos da obra s estn autorizados a facer fotocopias para usalas como material da aula. Queda prohibida calquera outra utilizacin fra dos usos permitidos, especialmente aquela que tea finalidades comerciais.
Reforzo
1
Nome
Lembra
O grupo nominal
Data
O grupo nominal un conxunto de palabras agrupadas arredor dun substantivo que funciona como ncleo. Ademais do ncleo, o grupo nominal pode estar formado por palabras que funcionan como determinantes ou como complementos.
1. Sublia os grupos nominais que atopes no texto seguinte e arrodea o ncleo de cada un. Un novo ordenador O meu amigo Roi mercou un ordenador porttil. Sa nai profesora de instituto e todos os cursos ten que se trasladar a unha cidade nova. A familia de Roi aprendeu a vivir con s as cousas necesarias, porque as s han de cargar uns poucos mobles e uns poucos trastes cando teen que trasladarse. O ordenador porttil de Roi mis fcil de transportar ca o seu ordenador vello, con aquela pantalla enorme, o teclado amarelento e aquel rato tan voluminoso.
2. Analiza estes grupos nominais: indica o ncleo, os determinantes e os complementos. determinantes As mias vacacins preferidas. Uns cantos xogos de mesa. Algunhas pistas equivocadas. Os mandos da Wii. ncleo complementos
3. Copia as oracins substitundo os substantivos destacados polo grupo nominal axeitado. a capital galega a gata persa o ro da cidade
a mia amiga da clase
estes irmns xemelgos
Maria aprobou o exame de ciencias naturais. Aldara e Xos Loureiro visitaron Santiago. Mica apareceu preto do Lagares.
2009 Edicins Obradoiro, S. L. / Santillana Educacin, S. L.
Reforzo
2
Nome
Lembra
O uso das maisculas

Data
Escrbese en maiscula a letra inicial dunha palabra cando vai ao principio dun texto, despois dos signos que pechan oracins, nos nomes propios de persoas, animais, lugares, etc. e nos ttulos de libros, pelculas, obras teatrais, etc.
1. Copia o texto seguinte e escribe en maisculas as palabras que cumpra. xos braas bilogo. anda que traballa na universidade de santiago, sempre que pode colabora cunha agrupacin ambiental de ponteceso, a sa vila. el dedcase a observar a variada fauna que habita as dunas do esteiro que forma o ro anllns na sa desembocadura.
2. Tes que renovar o documento de identidade. Cubre os datos persoais da ficha con moita atencin s maisculas. Nome Apelidos Naceu en Pas Fillo de Enderezo 3. Escribe unha oracin con cada unha das palabras seguintes. Barcelona Ribadavia Hrcules Pico Sacro Mio 4
e de
Reforzo
3
Nome
Lembra
Palabras primitivas e palabras derivadas

Data
Hai palabras que se formaron a partir doutras, como por exemplo saboroso, que se formou engadndolle o sufixo -oso palabra sabor. As palabras que proveen doutras chmanse palabras derivadas e as que non proveen de ningunha palabra anterior, palabras primitivas.
1. Clasifica estas palabras en primitivas ou derivadas. pan cesteiro desfacer recortar PRIMITIVAS xoia camisa estrao supermercado tenista sopa DERIVADAS timidez neve
Escribe a palabra primitiva a partir da cal se formou cada unha das derivadas anteriores.
2. Escribe tres palabras derivadas a partir das primitivas seguintes. terra xeo mar 3. Busca na caixa a palabra primitiva de cada unha destes palabras derivadas. gordura xustiza claridade intil portal
engordar inxusto claro til portn
gordo xusto clarear utilidade porteiro
gordecho axustar clarete utilitario porta 5
Reforzo
4
Nome
Adaptar textos ao destinatario

Data
1. Relaciona os fragmentos para formar tres textos. Estimado seor: Sabes? Escribronme os de Webdeportes para dicir que non teen a bicicleta que compramos. Pdelo crer? Informmolo de que a bicicleta que solicitou est esgotada, de maneira que a sa compra queda anulada. Se ves que tal, quedamos unha tarde e decidimos que facemos; se che parece ben. Xa me contars. Atentamente, Pilar Poente Webdeportes, SL Querida Iria: Escribmoslle en relacin coa compra que fixo o da 25 de maio por medio do noso web. E din que entremos de novo na sa pxina, para que vexamos nela que teen outras bicicletas. Se quere adquirir unha bicicleta semellante, visite o noso web, onde lle ofrecemos outras. Vea, quedamos. Un biquio, Carlos Ola, Iria: Escrboche porque me dixeron os de Webdeportes que a bicicleta que compramos por Internet se esgotou. Dinnos que podemos entrar de novo no web por se queremos outra bicicleta, dunha marca diferente. Queres que miremos o que hai? Ao mellor temos sorte e atopamos outra bicoca. Desculpe as molestias. Adeus, Carlos
2. Escribe un texto seguindo esta indicacin. Es Carlos e respndeslle empresa Webdeportes para agradecerlles o aviso e para dicirlles que volvers visitar a pxina para comprar outra bicicleta.
Reforzo
5
Nome
Lembra
Os demostrativos
Data
Os demostrativos son as palabras que sinalan seres ou obxectos indicando a distancia que hai entre eles e a persoa que fala. Os demostrativos clasifcanse en tres grupos, segundo expresan proximidade, distancia media ou afastamento.
1. Clasifica as oracins segundo os seus demostrativos expresen distancia temporal ou espacial. a. b. c. d. e. f. g. h. Aquel vern pasrono en Amrica do Sur. Que saia queres, esta ou aquela do escaparate? Creo que ese da teo que ir consulta do dentista. Aquela muller puxo cara de sentirse perdida. Esta ma non me poda levantar da cama! Aquel home dixo que te coece. Estas son as cousas que non me gustan. Aquel ano foi terrible para a familia. Distancia temporal Distancia espacial
2. Arrodea os demostrativos desta conversa que expresan proximidade espacial, e copia o texto substitundoos por outros que indiquen afastamento. Non penso ir a esta cidade nunca mis! Pero se esta vez a primeira que vas ir! Non ves que aspecto teen estas ras? Dme medo sar da casa esta noite. Mmm, pois eu creo que non che dan medo estas ras, senn outra cousa. Tes razn, dme medo esta cidade porque hai que ir deica al en avin!
Reforzo
6
Nome
Lembra
Repaso da acentuacin
Data
As palabras agudas teen tnica a ltima slaba. Acentanse cando acaban en vogal, en vogal + -s, en vogal + -n e en vogal + -ns. (Non se acentan se esa vogal forma parte dun ditongo decrecente seguido ou non de -s ou -n.) As palabras graves teen tnica a penltima slaba. Acentanse cando acaban en consoante distinta de -n, -s, nun grupo distinto de -ns e en ditongo decrecente seguido ou non de -s ou -n. As palabras esdrxulas teen tnica a antepenltima slaba. Acentanse sempre.
1. Acenta, se cmpre, as palabras seguintes. padrio xabons pelicula tonica colector reves loxico caderno portatil
Agora clasifcaas todas en agudas, graves e esdrxulas. agudas graves esdrxulas
2. Acenta as palabras que o precisen e explica por que teen que levar acento ou non.
Berlin
Moscova
Paris
Londres
Valencia 8
Reforzo
7
Nome
Lembra
Os prefixos
Data
Hai palabras como precociar, que se forman engadindo un prefixo (pre-) diante doutra palabra (cociar). Os prefixos adoitan achegar un significado diferente ao da palabra diante da que se colocan.
1. Identifica o prefixo en cada palabra. Escrbeo separado da palabra que se uniu coma no exemplo. desfeito repintar invencible des-feito antepasado extraordinario translucir
2. Escribe tres palabras diferentes que comecen con cada prefixo. des extra pre Que significado achegan os prefixos anteriores? Completa. O prefixo O prefixo O prefixo contn a idea de fra de. contn a idea de anterioridade. contn a idea de accin contraria.
3. Escribe a palabra que corresponde a cada definicin. Fxate no prefixo polo que comezan e numera. 1. Que vai mis al do ocano. 3. Accin contraria a conxelar. re ante 2. Que est diante do penltimo. 4. Volver tomar. des trans
4. Forma palabras novas engadindo os prefixos que corresponda. des engano fixar montar delegado
sub-
re fabricar urbano vender construr
pre-
Reforzo
8
Nome
Describir un lugar desde diferentes posicins

Data
1. Le estas das descricins dunha pequena vila e dunha cidade. Grixoa a vista de paxaro Vista desde o aire, Grixoa coma unha mancha marrn no medio das montaas verdes. Est situada nun val, atravesado por un ro de augas fras e cristalinas. A vilia est atravesada por canellas apertadas e sinuosas, que ensanchan un par de veces nas das pequenas prazas por onde entra o sol e o aire. E as casas son pequenas, con tellados encarnados. Vilalba a p de ra Vilalba unha cidade moderna, de amplas avenidas con rbores e prazas abertas ao ceo. Desde as ras, os edificios semellan agullas que se soben ao alto querendo atrapar as nubes. As grandes vents dos edificios reflicten a luz e enchen anda de mis vida as ras, polas que a xente transita rapidamente, sen pausa, a carn dos barullentos coches.
Agora describe a vila e a cidade anteriores desde o punto de vista contrario. Grixoa a p de ra
Vilalba a vista de paxaro
10
Reforzo
9
Nome
Lembra
Os posesivos
Data
Os posesivos son as palabras que acompaan o substantivo e expresan a quen pertence o ser ou o obxecto que o substantivo nomea. Os posesivos indican a persoa gramatical e se hai un posuidor ou varios. Os posesivos poden funcionar como determinantes, como complementos ou como ncleos do grupo nominal.
1. Cubre o encrucillado coas formas dos posesivos.

5. 1. 2. 3. 4. 6.
1. Varios posuidores, 2. persoa, masculino singular. 2. Un posuidor ou varios, 3. persoa, feminino, plural. 3. Un posuidor, 1. persoa, feminino, singular. 4. Un posuidor ou varios, 1. persoa, masculino ou feminino, singular. 5. Varios posuidores, 1. persoa, feminino, plural. 6. Un posuidor, 2. persoa, feminino, singular.
2. Describe o teu cuarto en cinco lias. Despois, arrodea os posesivos que escribises.
3. Completa os globos con oracins que contean un posesivo.
11
Reforzo
10
Nome
Lembra
Acentuacin de ditongos e hiatos

Data
O ditongo a unin dunha vogal aberta e unha vogal pechada que se pronuncian nunha soa slaba. Os ditongos seguen as regras xerais de acentuacin. Os hiatos son das vogais que estn xuntas, pero que se pronuncian en slabas distintas. Se a vogal tnica a pechada e a vogal aberta a tona, ponse acento na vogal pechada para marcar o hiato (sada). Cando van xuntas as vogais dbiles i e u forman un ditongo e non se acentan se a tnica a primeira vogal (partiu); pola contra, forman un hiato se a tnica a segunda vogal e acentase (rudo).
1. Separa en slabas estas palabras e indica se teen ditongo (D) ou hiato (H). anci raa papeis sado manitico esquo estreito odo
2. Explica a acentuacin das palabras anteriores que teen ditongo.
3. Completa con i ou u estas palabras e pon acento grfico cando debas marcar o hiato. fe sa ra da s ave a o l tavo a mo mu ro o po mi ta do
polic
4. Fxate nas palabras destacadas e ponlles acento grfico se o precisan. A asociacion cultural da vila organizou unha viaxe a Roma. A capital de Italia unha cidade fascinante, chea de edificios do periodo do imperio romano. Encantoume o paseo polo Coliseo, pero se vos digo a verdade, co que mis gocei foi co voo en avion. Non sabia que me fose emocionar tanto iso de voar por enriba das nubes. 12
Reforzo
11
Nome
Lembra
Os sufixos
Data
Algunhas palabras, como pianista, frmanse engadindo un sufixo (-ista) ao final doutra palabra (piano). Os sufixos poden cambiar unha palabra de clase e achegan un cambio de significado respecto ao da palabra que se engaden.
1. Descompn as palabras seguintes escribindo a palabra primitiva e o sufixo, coma no exemplo. realista caloroso dignidade real+ista ourensn teatral mensaxeiro
2. Forma novas palabras engadndolles s palabras seguintes o sufixo correspondente. -ista -eza -axe -oso arte nobre piloto pasta moda duro montar milagre
3. Marca s as palabras que levan sufixo. almacn gasoso escaso frescor armario imaxe guionista factura soo etiquetaxe
Indica a palabra primitiva e o sufixo que se engadiu s palabras que marcaches.
4. Escribe tres palabras diferentes cos sufixos indicados. -oso -dor -eiro 5. Sublia o sufixo de cada palabra e numera segundo o significado que achega o sufixo. limoeiro paraugueiro carpinteiro moedeiro pasteleiro plataneiro 1. Oficio ou profesin. 2. rbore froiteira. 3. Recipiente para gardar algo. 13
Reforzo
12
Nome
Redactar un texto a partir dunhas notas

Data
1. Copia na folla da dereita as ideas clave deste texto, que estn destacadas. A festa de Vicente Na festa de aniversario de Vicente haba moita xente: foron os seus pais, irmns, curmns e amigos, e fixronlle moitos agasallos, como un xogo de ordenador, un xersei, dous libros, un disco e un lapis de memoria. Pasrono moi ben e merendaron moito. Haba empanada, bocadillos, doces e unha torta de chocolate que tia unha pinta bosima. En fin, unha gran festa.
A festa de Vicente Asistentes:
Agasallos:
Merenda:
2. Redacta un texto a partir destas notas. Excursin a Lugo - Xoves pasado, 5 de novembro. - Alumnos das das clases de 6. - Desprazamento en autobs. - Ma: percorrido pola muralla e visita catedral. - Xantar no parque Rosala de Castro. - Tarde: visita ao Museo Provincial. A excursin a Lugo
14
Reforzo
13
Nome
Lembra
Os numerais e os indefinidos
Data
Os numerais son palabras que expresan cantidade ou orde de forma precisa. Poden ser cardinais ou ordinais. Os indefinidos son palabras que expresan cantidade ou existencia de forma imprecisa.
1. Clasifica as palabras destacadas segundo sexan numerais ou indefinidos. Un cocieiro afeccionado Hai algns meses pedinlle avoa que me explicase como fai a bica. Dxome que cmpren poucos ingredientes: catro ovos, catrocentos gramos de faria e outro tanto de azucre. Ademais, necesitamos douscentos mililitros de nata lquida e douscentos de manteiga. Despois de bater todo isto, botmolo nun recipiente longo, cun pouco de azucre por riba para que faga costra. Pomolo ao forno corenta minutos a cento oitenta graos. Ao comezo a bica non me saa ben, pero despois de varios intentos xa me sae mellor. Mais ningunha vez me sau coma a da avoa. Ser porque ela mide as cantidades e eu fgoo a ollo
numerais
indefinidos
2. Aqu tes a lia de sada dunha carreira de Frmula 1. Cubre o texto cos numerais ordinais correspondentes.
1. Alonso
3. Hamilton
5. Sutil
2. Massa
4. Raikkonen
Fernando Alonso ser o Seguirao Massa, que sair desde a O
na lia de sada do Gran Premio do Brasil. posicin. Na posicin
atopamos o McLaren de Hamilton, que aspira a obter o campionato nesta carreira. Raikkonen e, nun sorprendente lugar, atopamos a Adrin Sutil. 15
Reforzo
14
Nome
Lembra
Acentuacin diacrtica (I)

Data
O acento diacrtico sase para distinguir palabras que se escriben igual, pero que teen significados diferentes. Algunhas parellas de palabras que levan acento diacrtico pronncianse de forma diferente: unha delas ten a vogal tnica aberta e a outra tena pechada. Neste caso a vogal tnica aberta a que leva sempre o acento diacrtico. Exemplo: cmpre: necesario / compre merque.
1. Pronuncia amodo as palabras seguintes e colorea cada unha seguindo o cdigo. vermello con acento vogal tnica (e, o) aberta presa oso prsa so verde sen acento vogal tnica (e, o) pechada pola bola pla bla
Completa agora estes grupos nominais coas palabras anteriores que cumpra. unha ________ de pan unha ________ de carballo un ________ de polo unha ________ de cristal unha ________ con auga un ________ panda
2. Escribe a forma verbal en presente de indicativo que corresponda en cada caso. Xiana, parceme que Meu curmn Xin Se ti non Eles non (VER) mal, tes que ir ao oculista. (VIR) durmir mia casa moitas fins de semana. (VIR) comigo, non vou festa. (VER) a televisin pola noite; ditanse sa hora.
3. Marca as oracins en que a palabra destacada est correctamente acentuada. O gato durmiu fora da casa hoxe. Para esta torta cmpren dez ovos. Ns marcharemos sobre as oito. Tia presa e non parou a falar. Xa nos avisaron do corte de luz. Manqueime no pe ao saltar o valo.
4. Escribe ben as oracins anteriores que estaban mal acentuadas. 16

Reforzo
15
Nome
Lembra
As palabras onomatopeicas
Data
Hai palabras que se formaron por imitacin de determinados sons. Por exemplo, bisbar formouse a partir da imitacin do son que fan as persoas que falan en voz baixa (bis-bis). Estas palabras denomnanse onomatopeicas.
1. Escribe oracins que contean o nome do animal e a palabra onomatopeica.

Auuuu! Ca-ca-ra-c! Beee!
O lobo ouvea
Cro, cro! Miau, miau! Po, po!
2. Marca a palabra onomatopeica de cada serie. bufar restar trincar chantar buscar renxer tocar chiscar bulir remar tintinar chapuzar burlar reter tronzar chorar
Completa cada oracin coa forma verbal anterior que corresponda. Vin como o teu irmn Alicia entrou Ao saltar, as moedas A porta da casa nos charcos que hai no camio. pola porta, via cansa. no peto da chaqueta. cada vez que a abren.
3. Escribe os verbos anteriores xunto coa onomatopea que corresponda.

rass-rass
buf-buf
chip-chap
tin-tin
2009 Edicins Obradoiro, S. A./Santillana Educacin, S. L.
17
Reforzo
16
Nome
Escribir unha noticia

Data
1. Observa este suceso e responde as preguntas para preparar a noticia escrita.

Luns, 3 de febreiro. Praia das Areas. Excursin, alumnos de 6.
Estaba recollendo unhas cunchas cando atopei isto
Ao cabo de dous das
O cofre contn o tesouro dun antigo veleiro pirata que
Que pasou? Onde pasou? Quen participou? Cando pasou? Por que pasou? 2. Redacta a noticia e escribe un titular que recolla o mis importante do suceso. Se o precisas, inventa algn dato mis e engdeo noticia.
18
Reforzo
17
Nome
Lembra
O verbo (I)
Data
Os verbos son as palabras que expresan accins ou estados e os sitan no tempo. Cada verbo ten moitas formas verbais. As formas verbais poden ser simples ou perifrsticas. O conxunto de todas as formas dun verbo a sa conxugacin. Todas as formas verbais constan de raz e desinencia.
1. Arrodea os verbos que atopes no texto seguinte. O descubrimento dos dinosauros Din que o cientfico ingls Richard Owen propuxo, no ano 1842, usar a palabra dinosauro para definir unha antiga clase de rptiles de grandes proporcins, da que descubriron moitos restos fsiles durante o sculo XIX. A palabra dinosauro provn dos termos gregos dains, que significa terrible, e sauros, que significa lagarto.
2. Separa estes verbos en raz e desinencias. convenzo xantaban sentise sairn xogar dirixides collera repartiu
3. Escribe os infinitivos das formas verbais seguintes e di a que conxugacin pertencen. almorza souben iredes dei vexa tivo desfai dormen convn pertence
almorzar, primeira conxugacin
19
Reforzo
18
Nome
Lembra
Acentuacin diacrtica (II)

Data
O acento diacrtico serve tamn para diferenciar das palabras que se escriben igual, pero das cales unha tnica (substantivo, verbo, adxectivo) e a outra tona (artigo, preposicin, conxuncin). Exemplo: : contracin a+a; ala /a: artigo feminino singular; pronome tono; preposicin. As formas verbais con acento diacrtico consrvano cando van seguidas do pronome persoal. Exemplo: Iso che imposible.
1. Ponlles acento diacrtico s formas destacadas que o precisen en cada oracin. Chegamos a casa as cinco en punto para recollelos e tian as maletas sen facer. Esas bandexas son demasiado chas, non chas recomendo para servir o cocido. Se me da tempo, despois da merenda vou facerche unha visita. Copia as formas destacadas anteriores que son contraccins e explica que compoentes as forman. 2. Pasa estas oracins de negativas a afirmativas. Ten en conta que as formas con diacrtico deben manter o acento grfico. Non me ds medo. Non me vn buscar el. Non vos moi amable. Non lle d a gana. 3. Completa coa forma axeitada en cada caso. /e A titora ________ de cinco a seis. Non o movas, ________ frxil. Sabela ________ Roi xa marcharon. Cando ________ a carreira? Fai a cama ________ recolle o cuarto. Marchou ________ non volveu. 20 mis / mais Quero ________ leituga. Non o pediu ________ desexbao. Canto ________ leo ________ me gusta. Busqueino ________ non o atopei. Tardou ________ de das horas. Xogou ________ estaba lesionado.
Reforzo
19
Nome
Lembra
Eufemismos e palabras tab

Data
s veces, substitumos palabras que poden resultar ofensivas ou pouco elegantes por outras que consideramos mis respectuosas ou bonitas. Estas palabras chmanse eufemismos e as palabras s que substiten, palabras tab. Por exemplo, a palabra discapacitado un eufemismo que se utiliza no lugar de minusvlido, considerada tab.
1. Localiza das expresins eufemsticas no texto.
Este conflito blico causou moitos danos colaterais entre a poboacin civil
Copia cada expresin anterior ao carn da palabra tab a que equivale. guerra vtimas
2. Escribe a palabra tab e o eufemismo que che suxire cada imaxe.
Tab Eufemismo
Tab Eufemismo
3. Clasifica as palabras e expresins de cada parella segundo sexan eufemismos ou palabras tab. invidente - cego parir - dar luz Eufemismos morte - defuncin desocupado - parado demente - tolo ouriar - mexar Palabras tab
21
Reforzo
20
Nome
Cubrir impresos
Data
1. Fxate ben como se cubriu este impreso, atopa tres incorreccins e explcaas. IMPRESO DE MATRCULA - CAMPAMENTO FIN DE SEMANA SOLICITANTE. DATOS PERSOAIS
Xulio
(1. apelido) Domicilio:
Fonte
(2. apelido)
Ferro
(Nome)
ra Slvora, 4 2. B Nm: Piso e porta: Rois A Corua Localidade: Provincia: C.P.: 15911 Tel. fixo: 98686900 Tel. mbil: 37465077 Correo electrnico: xufon@correo.es Idade: 11 anos Data de nacemento: 01/01/1999
Actividades (Marca cunha cruz das opcins) XOGOS MUSICAIS * COCIA DIVERTIDA * FACEMOS TEATRO *
INFORMTICA ** XOGOS DE ENXEO ** PINTURA E ESCULTURA ** Sinatura:
(*Para nenos e nenas de 6 a 8 anos) (**Para nenos e nenas de 10 a 12 anos)
Data
11 de novembro de 2010
Incorreccin 1 Incorreccin 2 Incorreccin 3 2. Cubre ti o impreso de forma correcta cos teus datos. IMPRESO DE MATRCULA - CAMPAMENTO FIN DE SEMANA SOLICITANTE. DATOS PERSOAIS (1. apelido) Domicilio: Localidade: Tel. fixo: Idade: Tel. mbil: Data de nacemento: INFORMTICA ** XOGOS DE ENXEO ** PINTURA E ESCULTURA ** Sinatura:
(*Para nenos e nenas de 6 a 8 anos) (**Para nenos e nenas de 10 a 12 anos)
(2. apelido) Provincia:
(Nome) Nm: Correo electrnico: Piso: C.P.:
Actividades (Marca cunha cruz das opcins) XOGOS MUSICAIS * COCIA DIVERTIDA * FACEMOS TEATRO * Data
22
Reforzo
21
Nome
Lembra
O verbo (II)
Data
As formas verbais teen nmero e persoa. Pero o infinitivo, o xerundio e o participio son formas non persoais. Os verbos sitan a accin nun tempo concreto: no pasado, no presente ou no futuro. Os modos verbais reflicten a actitude do falante diante do que di. Os modos verbais son tres: indicativo, subxuntivo e imperativo.
1. Le o texto e ordena as vietas. Un accidente desafortunado Xon comprou unha bicicleta a semana pasada e atreveuse a sar pola beirava. Un coche saltou un stop, tocoulle de costado e fixo que caese ao chan. Agora est en repouso, porque rompeu un brazo. De aqu a cinco semanas, quitaranlle a escaiola e poder comezar os exercicios de rehabilitacin. Por sorte, levaba o casco e non lle pasou nada grave.
Agora sublia os verbos en forma persoal que atopes no texto. Usa o amarelo para os verbos en pasado, o vermello para o presente e o verde para o futuro. 2. Completa as oracins cunha forma persoal do verbo entre parnteses. unha mgoa que Xon non Cando Xos (PODER), (TER) sono porque non (COECER) esta vila. me (PASAR) o sal. (DURMIR) abondo.
(PECHAR) a porta de todo, por favor.
Agora clasifica os verbos que escribiches segundo o modo ao que pertencen. indicativo subxuntivo imperativo
23
Reforzo
22
Nome
Lembra
Casos especiais de acentuacin

Data
Cando un pronome persoal tono (me, te, che, o... e as correspondentes contraccins) vai unido ao verbo provoca que cambie a posicin da slaba tnica. Para os efectos de acentuacin, os verbos cos pronomes pospostos seguen as normas xerais de acentuacin. Exemplo: presntalles. Os estranxeirismos adaptados nosa lingua tamn seguen as regras xerais de acentuacin. Exemplo: debut, xamp, lder. As palabras compostas seguen as regras de acentuacin se van perfectamente unidas (sapoconcho) e acentanse individualmente se van unidas por guin: trxico-cmico.
1. Escribe a forma verbal que se indica para cada lia tendo en conta que deben ir xunto co pronome posposto e despois ponlle acento grfico se cumpre. Brais. mercar comenta lembra saca pide chama Como hoxe o aniversario de Neves, samos regalo; e despois iremos ao cine. se vaia preocupar se chegamos tarde. E chegue teu irmn, ln. Se precisas algo, lle un llo avoa, non te do can:
o a pasear un pouco polo parque. Por certo, cando lle que che axude a ordenar o sanos. Hoxe temos a tarde para
ns e queremos aproveitala! Un bico, pap.
2. Di que acentuacin ten a forma verbal, engdelle o pronome e di cal a acentuacin da nova forma co pronome posposto. Fxate no exemplo. contar (aguda) + cha recolle ( comn ( buscarei ( saben ( )+a ) + as ) + te )+o contaracha (grave) ( ( ( ( ) ) ) )
3. Ponlles acento grfico s palabras compostas seguintes que o precisen. videocamara galego-portugues lucecu 24 longametraxe cortauas baloncesto teorico-practico pasamans castelan-falante
Reforzo
23
Nome
Lembra
As palabras homnimas
Data
Algunhas palabras teen igual forma, anda que significado distinto como nora (atraccin de festa) e nora (a muller do fillo con relacin aos pais deste); outras como abalar e avalar, pronncianse igual, anda que se escriben de maneira diferente. As palabras que se pronuncian igual, escrbanse ou non de maneira diferente, son palabras homnimas.
1. Relaciona cada oracin co significado da palabra homnima destacada. Non tivo valor para dicirllo. Non comas o pan, que ten balor. Tes que botar mis leite no vaso! Imos votar un novo delegado. Poer unha cousa nun sitio. Elixir. Peluxe causada por fungos, mofo. Coraxe, valenta.
2. Sublia os dous homnimos que hai en cada oracin e, despois, completa o cadro co que se pide. 1 2 Deixeiche o sobre cos cartos sobre a mesa. Segundo as bases da carreira o segundo en chegar tamn recibe premio. Homnimos 1 Clase de palabra Significado
Homnimos 2
Clase de palabra
Significado
3. Escribe a palabra comn a cada parella de definicins e escribe unha oracin con cada significado. Dez mis dous. a) Pastel, confeito. b) Columna grosa e forte. Dar pos as aves.
a)
b)
25
Reforzo
24
Nome
Redactar normas de seguridade

Data
1. Observa os sinais seguintes e responde.

1 3
Cal o obxectivo destes sinais? A quen van dirixidos? Escribe a norma que indica cada sinal. Norma 1 Norma 2 Norma 3 Norma 4 2. Escribe un texto en que expliques as normas de seguridade que teen que seguir os usuarios dunhas escaleiras mecnicas. NORMAS DE SEGURIDADE NAS ESCALEIRAS MECNICAS
26
Reforzo
25
Nome
Lembra
O verbo (III)
Data
Os tempos verbais son conxuntos de formas que sitan a accin no mesmo tempo e no mesmo modo. Os tempos verbais pdense clasificar en varias categoras: tempos pretritos, tempos presentes ou tempos futuros.
1. Sublia as formas verbais que atopes no texto, seguindo o cdigo. vermello presente verde pasado azul futuro
Anxo, o que todo o conta O meu amigo Anxo ou non sabe gardar un segredo ou mete a zoca! Hai uns das, estabamos preparando a festa de aniversario para Marta e comenteille: Non lle digas nada. E el asegurou: Tranquilo, serei unha tumba! Pero aos dous das, Marta chamou por telfono enfadada: Contoume Anxo que estades preparando unha festa para Silvia. Por que non me dixestes nada? Xa vedes a metedura de pata de Anxo. Non sei cando cambiar!
2. Risca, en cada serie, as formas que non pertencen a cada tempo de pasado do modo indicativo. perfecto pluscuamperfecto imperfecto falei dixeron iremos observaches acabarades revisara regresaras iriamos desfarei foran falaba presenta escoitaban saa tivera
3. Analiza os verbos que aparecen no dilogo, seguindo o modelo. Rapazas, sodes as mellores. Por iso estou segura de que gaaredes o partido. Si, tes razn! Gaaremos o partido e dedicaremos a vitoria a todos os nosos afeccionados.
Sodes: segunda persoa do plural do presente de indicativo do verbo ser.

27
Reforzo
26
Nome
Lembra
Uso do b
Data
Escrbese b nos casos seguintes: Diante de l e r (ags acivro). Exemplo: amable, broma. As terminacins -bilidade e -bundo. Exemplo: amabilidade, vagabundo. As palabras que comezan por bu-, bur- e bus- (ags vurullo). Exemplo: bufanda, burbulla, buscar. As formas do pretrito imperfecto de indicativo dos verbos en -ar (-aba, abas...). Os verbos acabados en -bir (ags servir, vivir, e vir e os seus derivados). Os verbos beber, caber, deber, haber, saber e sorber. Outras palabras como abel, baleiro, billa, bolboreta, marabilla, mbil, polbo...
1. Busca na sopa de letras oito verbos con b e clasifcaos. S T E X C C E N P X B R S L A M B E R S R E C I B I R E O O B O R A E V R E H R S A I E R E B L I B P A B E B E R N B E N T I E B S U B I R R A R M R N I B R S infinitivo en -bir infinitivo en -ber
Completa estas palabras coa grafa que lle falta e escribe de cal dos verbos anteriores deriva cada unha. sa prohi lam sor io icin etada ete su reci escri e ida idor n edoiro
2. Escribe o nome de tres animais con b a que se refiren estas definicins. lnsecto voador con catro s de cores vistosas. Molusco comestible, con oito brazos longos. Mamfero salvaxe tamn chamado porco bravo. 3. Reescribe esta oracin en pretrito imperfecto. Cando o mar golpea nas rochas, resoa msica na costa.
28
Reforzo
27
Nome
Lembra
As palabras parnimas
Data
Hai palabras, como elica e heroica, que se pronuncian dunha maneira tan semellante que se poden confundir. Este tipo de palabras chmanse palabras parnimas.
1. Marca en cada caso a palabra que corresponde imaxe.
serea verea
focios foucios
caneln canelln
tromba trompa
2. Copia cada oracin co parnimo axeitado. O campamento tia (previsins / provisins) para un mes. Non era tan doado (acertar / acercar) a resposta ao enigma. Seu pai ensinoulle a (profesin / procesin) de carpinteiro. A ta amoestacin tivo un (efecto / afecto) inmediato. O ourego unha (especie / especia) moi aromtica.
3. Copia a parella de palabras de cada recadro que poden ser parnimas entre si. adoptar optar adaptar actitude aptitude virtude teito malla reino vella leito tella 29
Reforzo
28
Nome
1. Le o texto seguinte e responde.
Expresar a opinin sobre un tema

Data
Mercado de intercambio Esta fin de semana houbo na praza vella de Vilasol o primeiro mercado de intercambio. A asistencia de pblico que acudiu para cambiar obxectos foi moderada. Falamos con algns dos asistentes e as opinins sobre este acontecemento que obtivemos son variadas. Xulia, unha vecia da vila, comentounos: unha maneira ecolxica de desfacerse das cousas que non utilizas e que ocupan lugar na casa. reciclar. Cambiei un xogo de ordenador que non usaba por unha pelota de baloncesto. Pero non todos teen a mesma impresin, tal como nolo transmitiu Ral, outro vecio que se achegou polas diversas casetas e que nos explicou: Eu creo que isto non ten futuro: quixen cambiar un disfrace de superheroe, pero non atopei ningun que estivese interesado. Ademais, como podes calcular o valor das cousas? Non sera moi xusto, por exemplo, cambiar unha cunca por un televisor, non cre?. Que opinan do mercado de intercambio as das persoas mencionadas no texto? Xulia Ral
2. Que opinas ti? Escribe un breve texto para explicalo e d argumentos.
30
Reforzo
29
Nome
Lembra
Clases de verbos
Data
Os verbos poden ser regulares e irregulares. Os verbos regulares manteen a mesma raz en todas as formas e presentan as mesmas desinencias ca o verbo que lles serve de modelo de conxugacin. Os verbos irregulares presentan cambios na raz ou toman desinencias diferentes das do verbo que lles serve de modelo. Os verbos defectivos teen unha conxugacin incompleta.
1. Arrodea as formas verbais do dilogo seguinte. Viches aquelas sombras, Paulio? Que son? A non hai nada! Como que non! Paulo, fxate ben. Parece un ovni! Seor Garca, xa sei o que lle pasa. Ten as lentes sucias! Copia as formas verbais anteriores e escribe, ao carn delas, o infinitivo correspondente.
Responde. Cales destes verbos son irregulares? Por que o sabes?
2. Le o dilogo seguinte e sublia os tres verbos defectivos que atopes.

Hoxe non chove nin chuvisca, non leves paraugas. E que ocorreu? Unha molladura! Como o sinto! O home do tempo non adoita equivocarse!
Responde. Que caracteriza os verbos defectivos?
31
Reforzo
30
Nome
Lembra
Uso do v
Data
Escrbense con v os casos seguintes: Todas as formas dos verbos vir, servir e vivir e as palabras da sa familia. Os adxectivos rematados en avo/a, ave, evo/a, eve, ivo/a. Exemplo: oitavo, suave, lonxevo, breve, nocivo... ags (ceibo, ceibe, rabe e roibo). As formas verbais co son /B/ dos verbos estar, ter e ir. Exemplo: estiven, tiven, vou. A maiora dos verbos rematados en -ver (ags beber, sorber, haber, caber e saber). Outras palabras como caravel, vasoira, voda gravata, gravar, avogado, voitre, av, covarde, vermello e os derivados delas.
1. Completa os ocos do texto con b ou v. Un filme pouco coecido Onte meu curmn le O oita oume ao cine a i er unha pelcula. Titul ase
o da e seica dun director escandina
o do que eu nunca on falar. ela
O filme un canto ilusin de a enfermidade que o o con alenta. Ha ol o filme non ti e din que desen
ir, que relata a loita dun rapaz contra
riga a estar encamado e contra a que se re licidade, pero os crticos falan moi a.
a pouca xente no cine; segundo meu curmn porque en del e a historia de forma positi
o moita pu
2. Completa cada oracin coa forma correcta. Mira no caixn da mesa A roupa xa se gardei o reloxo al. (a ver / haber) . (voa, boa)
A sopa de allo que fai meu pai est moi
metn na lavadora. (vola /bola)
3. Escribe unha oracin con cada palabra que non empregaches na actividade anterior. 4. Escribe un verbo da mesma familia de cada unha destas palabras. avogado varredor 32 vivencia servizo
Reforzo
31
Nome
Lembra
O campo semntico
Data
As palabras parafuso, papel de lixa e trade son tres substantivos relacionados cun mesmo tema: a bricolaxe. O conxunto de palabras da mesma clase (substantivos, adxectivos, verbos, etc.) que se relacionan cun mesmo tema forman un campo semntico.
1. Agrupa as palabras seguintes segundo o campo semntico a que pertencen. amorodo repolo acelgas froitas arroz pexego limn verduras cereixas cebada trigo leituga espinacas millo cereais
2. Numera cada grupo de palabras segundo o campo semntico a que pertencen e engade das palabras mis en cada campo. 1. instrumentos musicais serra, martelo, esptula, piano, frauta, boe, avogado, arquitecto, mdico, xerra, vaso, cunca, , , , 2. ferramentas 3. recipientes , 4. profesins
3. Localiza e risca as das palabras intrusas en cada campo semntico. mesa irm cociar zapato armario amable culler p reloxo av guisar coxa cadeira cuado maceira brazo carpinteiro compaeiro frixir curar 33
Reforzo
32
Nome
1. Fxate nesta secuencia de imaxes e responde.
Escribir instrucins
Data
De que informa esta secuencia de imaxes? Que ingredientes e que materiais se utilizaron? En cantos pasos se fai a receita? Que nome lle poeras? 2. Escribe agora o texto dando as instrucins para elaborar esta sobremesa. Como se fan Ingredientes:
Dbense seguir os pasos seguintes:
34
Reforzo
33
Nome
Lembra
O adverbio
Data
Os adverbios son palabras invariables que expresan circunstancias de lugar, tempo, modo e cantidade, ou ben afirmacin, negacin ou dbida. Os adverbios poden funcionar como complemento dun verbo, dun adxectivo ou doutro adverbio.
1. Identifica os adverbios que atopes no texto seguinte e clasifcaos segundo a circunstancia que expresan. Ao Xurs Ma marcho de viaxe serra do Xurs. Anda que non est demasiado lonxe, nunca fun a esta zona. Sempre ocorre que aquilo que temos mis preto o que coecemos peor. Como a viaxe dura pouco, nuns das volverei escribir neste blog e contareivos como o pasei (espero que moi ben!). Se vs estivestes al algunha vez, deixdeme un comentario e compartide as as vosas impresins comigo.
lugar
tempo
modo
cantidade
2. Relaciona cunha frecha cada adverbio coa palabra que complementan, coma no exemplo. Xos vive demasiado ben: non d golpe! Non te sentes as que te vas magoar no lombo. Cada da gstame menos esta serie de debuxos animados. O avin de Londres non chegou anda; anunciaron que o far mis tarde da hora prevista. 3. Escribe adverbios que signifiquen o contrario dos seguintes. arriba preto dentro ben
mellor non tarde menos 35
Reforzo
34
Nome
Lembra
Uso do h
Data
Escrbense con h: Todas as formas dos verbos haber, habitar, herdar, hospedar... As palabras que comezan por prefixos con h como hect(o)-, hemi-, hept-, hidro-, hiper-, etc. Moitas outras palabras como harmona, herba, historia, horta, hotel, humidade... e os seus derivados. En galego escrbense sen h algunhas palabras que en casteln si o levan. Exemplo: ermida, inchar, irmn, oco, orfo, mero, so, ovo, ola!...
1. Escribe unha oracin cunha forma conxugada de cada verbo. herdar hospedar prohibir habitar 2. Escribe un prefixo con h que falta en cada palabra. masaxe mercado rea fobia activo litro soluble tensin gramo
Completa cada oracin coa palabra anterior que lle acaia polo sentido. Meus pais queren poer no cuarto de bao unha baeira de Non para quieto, un rapaz . . A cisterna dese camin s ten capacidade para corenta 3. Completa con hai ou a. Xa Mira ben Neste mesn moito tempo que marchou. dentro. prato do da. Vou agora para Hoxe non . escola. .
est o noso coche.
4. Escribe h s nas palabras que o teen que levar. pro 36 ibir ora armnica ollos inverno orror ovos erba oco pre irmn istoria umidade
Reforzo
35
Nome
Lembra
Palabras individuais e palabras colectivas

Data
Hai palabras que, en singular, nomean un conxunto de elementos iguais. Por exemplo, arquiplago nomea un conxunto de illas. As palabras que en singular nomean un conxunto de seres ou elementos chmanse colectivas e as que nomean unha soa cousa chmanse individuais.
1. Escribe a palabra individual que corresponde a cada imaxe.
equipaxe
ramo
constelacin
vaixela
2. Copia as oracins cambiando a palabra individual destacada pola colectiva que corresponda. Fai os outros cambios que necesites. Visitaremos esta illa nas prximas vacacins. O xogador saudou o pblico despois do partido. Quera ter unha casa preto da montaa.
3. Localiza na sopa de letras cinco palabras colectivas e cinco individuais e clasifcaas. S S R A B A O B O V O B A R C O A E B E O L E E X N P X E O Z T D R D O A A X V E N X A M E U B E Q C D D D F Z E R L E A A C L O U L C L F R O T A M P L I A V L T A T F A T E X P A X A R O N O individuais colectivas
37
Reforzo
36
Nome
1. Le, observa o plano e marca o itinerario correcto.
Explicar unha ruta

Data
Mara est diante do concello dunha vilia e quere ir deica a fervenza que hai a dous quilmetros, pero non coece a ruta. Pregntalle a dous vecios do lugar e estas son as respostas que obtn. Cal das das a correcta?
concello
Vecio 1 Vai por esta estrada cara arriba todo recto. Xusto despois de cruzar por unha pequena ponte por onde pasa un regato, esquerda hai un camio que sobe cara montaa. Vai por el e contina subindo por un camio que pasa entre pieiros. No cruzamento seguinte, xira de novo esquerda e contina un carreiro montaa arriba, moi empinado, ata chegar ao miradoiro da fervenza.
Vecio 2 Sigue esta estrada cara arriba. Na bifurcacin contina dereita todo recto. Pasars por unha ponte sobre un regato e esquerda deixars un desvo. Contina recto e chegars a un cruzamento onde hai un grupo de casas. Xira esquerda e contina pola pista que sobe cara ao bosque. No cruzamento seguinte xira dereita por un camio sinuoso e estreito que vai en costa. No alto est o miradoiro da fervenza.
2. Escribe cal a ruta que ter que seguir Mara desde a fervenza ata o castelo.
38
Reforzo
37
Nome
Lembra
Os enlaces
Data
Os enlaces son palabras invariables que serven para unir palabras ou grupos de palabras. As preposicins son enlaces que unen palabras co seu complemento. As conxuncins son enlaces que unen palabras, grupos de palabras e oracins entre si. Hai conxuncins copulativas, disxuntivas e adversativas.
1. Arrodea os enlaces que atopes neste texto seguindo o cdigo. vermello as preposicins azul as conxuncins
Ns contra as cascudas Maruxa e mais eu comezamos unha batalla contra as cascudas. Cando vimos a primeira, pensamos que debera entrar na casa pola vent. Maruxa matouna cunha vasoira, pero ao da seguinte apareceu outra. Probablemente sasen do moble que hai debaixo da pa, porque ese un lugar hmido en contacto con tubos. As cascudas que nos visitan non son desas negras que haba antes, senn desas encarnadas e noxentas que hai agora.
2. Explica a funcin de cada clase de conxuncins. copulativas disxuntivas adversativas Di que tipo de conxuncins son as seguintes e escribe unha oracin con cada unha. nin ( senn ( ou ( e( ) ) ) )
3. Completa as oracins cos enlaces do cadro que corresponda en cada caso. nin senn nin e de a contra en O meu equipo xoga Este paraugas non teu O pai ti a nai marcharon o teu Ourense. Lusa. ver os avs. 39
eu sabemos a onde vai ese bus.
Reforzo
38
Nome
Lembra
Palabras con x
Data
A grafa x pode representar dous sons no galego. A maiora das veces, a grafa x soa coma en mxica. En moitas palabras cultas, a grafa x soa coma ks ou s. Exemplo: examinar... Levan x palabras cos prefixos ex- e extra- (fra, exceso) Exemplo: extraer, extraordinario. Non levan x as palabras escavar, escavadora, estraar, estranxeiro... s veces, por influencia do casteln, algns falantes empregan con x palabras que teen que levar ll. Cmpre evitar este tipo de confusins. Exemplo, a forma correcta antollo, non *antoxo.
1. Sublia todas as palabras coa grafa x e despois copia tres exemplos de cada. Viaxes interesantes Aleixo levounos de excursin pola fraga do Eume. Segundo nos explicou un importante exemplo de bosque autctono e, pola sa riqueza natural, a xoia dos bosques da pennsula Ibrica. Despois de andar un bo anaco xantamos preto do mosteiro de Caaveiro, que est xusto no corazn da fraga. Pola tarde Aleixo deixounos andar un pouco ao noso aire. Xavi e mais eu dedicmonos a examinar pequenos insectos e plantas semellantes s que aparecan nun libro que levaba el. Foi extraordinario ver tantas cousas! Xa tardia soou o chifre de Aleixo, que nos chamaba para regresar casa. A prxima vez vainos levar Guarda, onde desemboca o ro Mio. O x soa coma en maxia O x soa coma en taxi 2. Completa as palabras coa grafa correspondente en cada caso. x/s e e e e 40 cavar pecial traccin periencia e e e e piento poer toupar trarradio pele carre estropa c egas o ar o x/ll pare dese anto a u a o o ere
Reforzo
39
Nome
Lembra
O sentido literal e o sentido figurado

Data
O sentido literal dunha palabra o significado que ten en orixe. Por exemplo, embarcar significa entrar nalgns vehculos para emprender unha viaxe. O sentido figurado, en cambio, o significado que adquire unha palabra a partir do uso expresivo que se fai dela. Por exemplo, embarcar, en sentido figurado, significa participar nun negocio arriscado ou pouco conveniente.
1. Marca a oracin en que a palabra destacada ten un sentido figurado. O mar estaba moi tranquilo. Este rapaz un ceo, axuda a todos. O pai unha mquina calculando. Est inmerso nun mar de dbidas. Ma o ceo estar moi anubrado. O pai ten unha mquina de escribir vella.
2. Escribe o nmero da oracin a que fai referencia cada significado e di se se trata dun sentido literal ou figurado. 1. O detido cantou quen fora o culpable en cinco minutos. 2. O coro da escola cantou unha peza do meu compositor preferido. Producir sons musicais coa voz. Sentido Confesar unha cousa forza. Sentido 1. Mara pintoume aquel proxecto como algo extraordinario. 2. Pintamos o noso cuarto en dez minutos. Describir como unha cousa. Sentido Cubrir con pintura. Sentido
3. Completa as oracins coa palabra que corresponda en sentido figurado. espia bomba mscara moble Teo unha noticia Detrs desta Alberte un Non gaar ese partido unha : iremos de viaxe a Pars. de duro hai un rapaz sensible. , est a pero non axuda a nada. que leva cravada.
Escribe unha oracin co sentido literal das palabras anteriores.

41
Reforzo
40
Nome
1. Le a situacin seguinte e responde. Todos os sbados vas a un curso de natacin na piscina municipal da ta localidade. Desde hai unhas semanas, a temperatura da auga mis baixa do habitual e decides presentar unha reclamacin. Que queixa tes que expresar?
Facer unha reclamacin

Data
Que peticin tes que facer?
2. Cubre agora o impreso de reclamacin cos teus datos e expn os motivos e a solicitude da ta reclamacin. Inventa os datos que precises. FOLLA DE RECLAMACINS CENTRO DATOS DO RECLAMANTE APELIDOS DOMICILIO LOCALIDADE TELFONO: MOTIVO DA RECLAMACIN CORREO-E NOME CP PROVINCIA MUNICIPIO
SOLICITUDE
Localidade e data , Sinatura: 42

de
de 20
Reforzo
41
Nome
Lembra
A oracin. O suxeito
Data
Os enunciados son agrupacins ordenadas de palabras con significado completo. Poden ser frases ou oracins. As oracins conteen polo menos un verbo en forma persoal e estrutranse en suxeito e predicado. O suxeito pode ser lxico ou gramatical. O suxeito lxico consta sempre dun ncleo, que pode ir acompaado ou non de determinantes e complementos.
1. Converte cada frase en oracin, e cada oracin en frase. Vai moito fro. Que neno tan forte! Por moitos anos! Xa nos veremos! 2. Sublia en cada oracin, o suxeito de vermello e o predicado, de azul. A avoa de Carlos fai unhas empanadas de bonito bosimas. Un compaeiro da clase vive nunha granxa de Arza. Aquel gato siams buscaba comida entre o lixo. Este edificio de cor azul s ten tres pisos. Copia os suxeitos das oracins anteriores no cadro, separando os elementos de que constan. determinantes ncleo complementos
3. Escribe das oracins que contean suxeito lxico, e das que contean suxeito gramatical. suxeito lxico suxeito gramatical 43
Reforzo
42
Nome
Lembra
Palabras con -cc- e -ctData
Os grupos -cc- e -ct- mantense naquelas palabras en que os preceden as vogais a, e, o. Exemplo: espectacular, exacta, proxeccin. Suprmese a letra c nos grupos -cc- e -ct- cando os preceden as vogais i e u. Exemplo: reproducin, dicionario, ditado, estrutura. Son excepcins a esta norma algunhas palabras de uso culto como: adiccin, pictograma, veredicto, ficcin. Cando unha palabra se escribe co grupo -ct-, as da sa familia tamn conteen o grupo -cc-. Exemplo: acto-accin.
1. Arrodea a oracin correctamente escrita en cada caso. a) O actor non acudiu proxeccin do seu novo filme. b) O actor non acudiu proxecin do seu novo filme. a) A causa do accidente foi unha terrible distraccin do condutor. b) A causa do acidente foi unha terrible distracin do conductor. a) A elecin do novo diretor ser o prximo mrcores. b) A eleccin do novo director ser o prximo mrcores. 2. Escribe unha palabra rematada en -cin ou -ccin relacionada con cada unha das seguintes. calefactor activo discreto destrur condutor directo correcto extracto
3. Completa as palabras do cadro coas grafas que faltan. Despois pinta da mesma cor as palabras que son da mesma familia. produ obxe extra edi 44 ir o in in obxe edi produ extra in or in o extra produ obxe edi ivo or ivo ar edi extra obxe produ orial or ar ivo
Reforzo
43
Nome
Lembra
Os neoloxismos
Data
A palabra chatear foi creada hai pouco tempo para referirse a unha realidade que deica ese momento non exista: conversar a travs da Internet. As palabras novas que xorden nunha lingua para referirse a cousas, accins, etc., que antes non existan chmanse neoloxismos.
1. Relaciona cada neoloxismo coa imaxe correspondente. escner cmara fotogrfica telfono mbil micrfono
Escribe unha oracin con cada palabra. 2. Une as partculas para formar neoloxismos. Fxate na acentuacin. inter moto micro vdeo cros fibra xogo nauta
3. Identifica dous neoloxismos en cada cartel e cpiaos.
Ata o 70% de desconto! Ofertas na seccin de multimedia do hipermercado.
Cibercaf Novolar Goza da Internet coa mellor velocidade e comodidade.
45
Reforzo
44
Nome
1. Fxate no anuncio e responde.
Elaborar un anuncio publicitario

Data
As zapatillas con msica que amenizarn os teus paseos. Ponas e camia con ritmo.
Temas en formato mp3 Altofalantes laterais Interior forrado e punteira reforzada Variedade de cores e modelos Que produto se anuncia? Que se destaca del? Cal o slogan?
Zapatillas Meloda... e camia con alegra
Copia unha frase do texto que s dea informacin. Copia unha frase que intente convencer o destinatario.
2. Completa cada slogan co produto que podera anunciar. Para crecer san e con enerxa, toma Con Proba o Galctica cada da.
Mirasol, veralo todo doutra cor. Pelosn e dilles adeus aos cabelos enredados.
3. Escolle un dos slogans anteriores e elabora o anuncio completo, tendo en conta o modelo da actividade 1.
46
Reforzo
45
Nome
Lembra
O predicado
Data
Os predicados poden ser verbais ou nominais. O predicado nominal expresa que ou como ou est o suxeito. Contn un verbo copulativo e un atributo. O atributo expresa unha calidade ou un estado do suxeito. O predicado verbal presenta como ncleo un verbo predicativo que expresa accin ou proceso.
1. Escribe unha oracin a partir de cada ncleo do predicado. cantas recolle estaredes construir durma
2. Relaciona cada oracin co tipo de predicado que contn. O meu amigo Alberte vexetariano. O prximo vern iremos de viaxe a Len. As gatias parecan asustadas. Antn traballa de arquitecto en Londres. A rbore mis abundante aqu o carballo. A auga deste regato parece contaminada. PREDICADO VERBAL PREDICADO NOMINAL
3. Arrodea o verbo copulativo de cada oracin e sublia o atributo. Maria est farta de tanto rudo. Xerardo foi un avogado moi prestixioso. Estas nenas semellan das esculturas. Os ciclistas parecan cansos.
4. Escribe de novo as oracins anteriores cambiando o nmero do suxeito. Marca. Que outros elementos tiveches tamn que cambiar de nmero? S o verbo. S o atributo. O verbo e mais o atributo. 47
Reforzo
46
Nome
Lembra
Por que/porque/porqu; se non/senn

Data
Por que (preposicin + interrogacin) escrbese nas preguntas directas e indirectas. Exemplo: Por que hai tantos accidentes? Sei por que ocorre. Porque (conxuncin) escrbese en oracins que indican causa de algo ou responden unha pregunta. Exemplo: Seino porque o vin. Porqu (substantivo) equivale a motivo, causa. Exemplo: Xa sei o porqu dos accidentes. Se non (conxuncin + adverbio de negacin) escrbese cando se expresa unha condicin negativa: Exemplo: Se non o vexo, non o creo... Senn (conxuncin) escrbese cando se contrapn unha idea a outra; equivale a pero si. Exemplo: A causa non a velocidade, senn os espirros.
1. Escolle a forma axeitada e escribe cada oracin. Non trouxo o que pediches (senn / se non) outra cousa. Non poders entrar (senn / se non) tes unha invitacin. Tomaracho a mal (senn / se non) te coecese. Non me gusta esa bicicleta azul (senn / se non) a vermella. Marcha xa (senn / se non) queres perder o autobs.
2. Completa o texto coas formas que faltan: porque, por que ou porqu. Un empacho Tiven que levar a Cuco, o meu can, ao veterinario Eu estaba preocupado non se atopaba ben.
el normalmente non para quieto pero ese da estaba as. Mais en canto empachou se non :
estaba tristeiro. Queixbase e eu non saba Lois, o veterinario, o viu dixo: Un empacho!. Pero
lle dei mis comida da habitual? Mis tarde, xa na casa, descubrn o todo foi
o moi larpeiro entrara na despensa e comera todo un saco da
sa comida preferida, sen que ningn dos da casa nos decatsemos. 48

Reforzo
47
Nome
Lembra
Palabras doutras linguas

Data
s veces utilizamos palabras doutras linguas. Algunhas destas palabras acaban formando parte da nosa lingua como, por exemplo, a palabra ftbol que provn do ingls football. Con todo, en caso de que haxa unha palabra propia para nomear a mesma cousa, preferible usar esta en lugar da de orixe estranxeira.
1. Arrodea os estranxeirismos usados nestas oracins. Quedei co meu curmn no hall do hotel. Tirade estas bolsas no continer amarelo. O hobby do meu irmn o aeromodelismo. Ma cearemos no self-service que abriron no barrio. Escribe de novo as oracins cambiando a palabra estranxeira pola que corresponda na nosa lingua. vestbulo afeccin colector autoservizo 2. Ordena as letras e escribe a forma galega de cada estranxeirismo. show mnager hndicap rnking brguer ECEULSPTCO RANTESENEPRET CONINVENTENIE CFICNLACISIA SARABUHAMRGUE
3. Escribe unha oracin para cada parella de palabras coas formas galegas correspondentes. show / hall hndicap / rnking mnager / brguer
49
Reforzo
48
Nome
Escribir unha crnica

Data
1. Le o texto e observa con atencin as imaxes; despois, responde.
Festa da Primavera
Sbado 25 de marzo PROGRAMA 9 h Tirada de foguetes 11 h Pasacalles coa banda municipal 14 h Actuacin da charanga da escola 15 h Paella xigante 18 h Desfile de carrozas 20 h Concurso de disfraces: entrega de premios 22 h Baile coa orquestra Atlntida (no pavilln multiusos)
1 2
Ven e psao ben!

De que informa o cartel? Que informacin che ofrece cada imaxe? Imaxe 1 Imaxe 2 Imaxe 3 2. Escribe unha crnica breve en que contes como foi o da de festa: como se desenvolveron as actividades, o ambiente da festa e a ta impresin xeral.
50
Reforzo
49
Nome
Lembra
O predicado verbal
Data
O predicado verbal est formado polo verbo, que funciona como ncleo, e polos complementos deste verbo. Os principais complementos verbais son o complemento directo, o indirecto e o circunstancial. O complemento directo nomea o obxecto ou o ser sobre o que recae a accin expresada polo verbo. O complemento indirecto nomea o destinatario da accin que indican o verbo mis o complemento directo. O complemento circunstancial expresa circunstancias da accin verbal.
1. Escribe unha oracin para cada debuxo. Cmpre que todas contean un complemento directo e un complemento indirecto.
2. Sublia os complementos circunstanciais das oracins seguintes e di de que tipo son. O avin sae cara a Pars s doce en punto. Os mdicos do hospital actan sabiamente. Reuninme no parque cos meus curmns. Esta casa incendiouse por un curtocircuto. Aquel xardineiro cortouse coas tesoiras. 3. Completa as oracins seguintes coa clase de complemento que se indica. COMP. DIRECTO COMP. INDIRECTO CC DE LUGAR CC DE TEMPO CC DE MODO CC DE CAUSA No mercado vin Regaleille un libro Anta vive Citoume A chuvia cae Manqueime 51
Reforzo
50
Nome
Lembra
Signos que pechan enunciados

Data
Para indicar que unha oracin acaba e que comeza outra, utilizamos varios signos de puntuacin. Ao final das oracins en que se afirma ou se nega algo, escrbese un punto (.). Ao final das oracins en que se pregunta algo escrbese un signo de interrogacin (?). Ao final das oracins en que se expresa sorpresa, admiracin, medo, etc. escrbese un signo de admiracin (!). Despois destes signos, escrbese sempre maiscula.
1. Escribe un texto en que utilices as tres clases de puntos que estudaches.
2. Arrodea no texto os signos de interrogacin, os de admiracin e os diferentes tipos de punto (punto e seguido, punto e parte e punto final). Usa cor diferente para cada signo. Querida Irea: Como ests? Como vai todo por Viveiro? Eu xa cheguei a Lisboa! Isto precioso! Estou segura de que che gustara. Toda a cidade bastante costenta e por iso aconsellable usar o transporte pblico se non tes as pernas moi fortes: tranvas, descoloridos e escangallados; autobuses, pequenos e rpidos para subir as ras estreitas; e mesmo ascensores e funiculares, que te levan dun barrio que est nunha zona moi alta a outro que est nunha zona chaira. Sabes que estou aprendendo portugus? A verdade que se parece moito ao galego. Pregunteille a Joo: Como se di deica logo?. E el contestoume: Dise at logo. Xa ves, que doado! Pois daquela, at logo a todos. Rosa Que outros signos de puntuacin atopaches no texto? Di como se chaman.
52
Reforzo
51
Nome
Lembra
As abreviaturas
Data
Para expresar de maneira abreviada a palabra sculo, escribronse as letras iniciais da palabra seguidas dun punto (sc.). Estas representacins abreviadas dunha palabra chmanse abreviaturas.
1. Marca a abreviatura correcta de cada palabra. pxina nmero documento preposicin doutor px. nm. dm. pr. doc. px. num. dom. prep. dtor. pxn. nm. doc. pre. Dr.
2. Escribe a abreviatura de cada palabra. adxectivo avenida telfono profesor familia esquerda
3. Copia as oracins substitundo as abreviaturas por palabras completas. O Dr. Olmeiro ten a consulta na r. Andoria. O novo nm. deste cmic ten vinte pxs. Os Srs. clientes teen mis informacin no tel. 11050.
4. Copia estoutras oracins substitundo as palabras en cursiva polas abreviaturas correspondentes. Esta preposicin tamn aparece na pxina 45. O profesor Ramos chegar en cinco minutos. A mido os substantivos van acompaados dun adxectivo.
53
Reforzo
52
Nome
1. Le este texto e responde as preguntas.
Comentar un espectculo
Data
Un espectculo redondo Esta fin de semana os alumnos de sexto asistimos a unha representacin teatral no auditorio municipal. A obra titulbase Mis al da montaa. Con este ttulo, ningun de ns poda imaxinar de que tratara a historia. E a verdade que foi toda unha sorpresa. A obra presenta as aventuras dun novio e despistado prncipe a quen seu pai, o rei, obriga a pasar unha proba que forma parte da tradicin familiar: ten que ir montaa sagrada do reino para atopar unha coroa que un emisario do rei agochou al. De camio, ao prncipe ocrrenlle unha serie de peripecias moi graciosas que, en moitas ocasins, provocaron as gargalladas do pblico. A decoracin do escenario era bastante escasa, pero a graza e a desenvoltura dos actores e das actrices supla esta falta. Todos samos do auditorio cun sorriso nos beizos. De que tipo de espectculo fala o texto? Cal o argumento? Que aspectos da representacin se destacan no texto?
2. Observa a imaxe e inventa os datos para a pelcula a que podera pertencer. Ttulo Argumento
Imaxina un aspecto da pelcula que che puidese chamar a atencin e comntaa.
54
Reforzo
53
Nome
Lembra
Clases de oracins
Data
Segundo a intencin do falante, as oracins poden ser enunciativas, interrogativas, exclamativas, exhortativas ou imperativas, optativas ou desiderativas e dubitativas. Segundo o nmero de verbos en forma persoal que contean, as oracins poden ser simples ou compostas. Segundo o suxeito sexa axente ou paciente as oracins poden ser activas ou pasivas.
1. Observa o debuxo e completa os globos cunha oracin interrogativa e cunha enunciativa.
2. Arrodea os verbos en forma persoal que atopes neste texto. Despois, copia no cadro das oracins simples e das compostas. Das futuras campioas Marta especialista en natacin sincronizada. Este ano acompaa unha deportista mis nova, que se chama Carolina. Polo de agora s participan en campionatos autonmicos, pero de aqu a un tempo formarn parte nunha competicin europea. Son unhas nadadoras traballadoras e constantes e xa conseguiron unhas cantas medallas. Seguro que un da as veremos nos xogos olmpicos!
simples
compostas
3. Escribe unha oracin pasiva e convrtea, a continuacin, en activa. pasiva activa

55
Reforzo
54
Nome
Lembra
Os puntos suspensivos
Data
Escribimos puntos suspensivos (...) nos casos seguintes: Para indicar que unha enumeracin est incompleta. Para indicar que unha oracin se interrompe para expresar sorpresa, dbida, temor... O puntos suspensivos sempre son tres. Despois dos puntos suspensivos non se pode poer punto, pero si signos de interrogacin e de admiracin.
1. Explica que funcin cumpren os puntos suspensivos nas oracins seguintes. Non podes imaxinar en cantos lugares estivo o meu av Afonso: Mxico, Australia, Nova Celandia, Senegal, Finlandia Perdoa pero levas posta a mia chaqueta! Mai, non sei como dicircho suspendn un exame.
2. Escribe unha oracin con puntos suspensivos para cada debuxo.
1.
2.
3.
Explica que funcin fan os puntos suspensivos en cada oracin. 1. 2. 3. 56

Reforzo
55
Nome
Lembra
Uso culto e uso coloquial

Data
Cando falamos ou escribimos, utilizamos unhas palabras ou outras segundo a situacin en que nos encontramos. Por exemplo, o adxectivo formidable adoita utilizarse en contextos cultos ou formais (traballos da clase, conferencias, etc.), mentres que en contextos coloquiais, como unha conversa entre amigos, mis frecuente usar guai.
1. Clasifica a palabra de cada parella segundo o uso que tea. obreiro operario aforas periferia uso culto proxenitores pais obsequiar regalar conversar parrafear indixente pobre uso coloquial
Escribe unha oracin con cada palabra de uso culto anterior. 2. Escribe as oracins seguintes dunha maneira mis culta. Quera deixar o choio e liscar daquela fbrica. Os meus colegas volveron rebentados da sa viaxe. Non charles tanto, que teo unha dor de cabeza bestial.
57
Reforzo
56
Nome
Elaborar un folleto turstico

Data
1. Le a informacin deste folleto turstico e responde.
Combarro, unha vila sobre a ra

Combarro unha vila tranquila das Ras Baixas, un exemplo de arquitectura marieira e unha das mellor conservadas de Galicia. Pertence ao concello de Poio, na comarca urbana de Pontevedra. Est a 7 km da cidade de Pontevedra. Para chegar aqu, desde esta cidade, hai que pasar a ponte da Barca e coller cara dereita a estrada PO-308. As construcins mis destacadas deste lugar son os seus hrreos, mis de trinta, que o viaxeiro pode contemplar aliados sobre as rochas mesmo beira do mar. Ademais de servir para gardar gran, utilzanse como secadoiro de peixes tpicos da ra. Tamn encontramos numerosos cruceiros situados nas prazas e encrucilladas. Ademais da arquitectura, o viaxeiro tamn pode contemplar escenas marieiras que se desenvolven no porto e na praia: barquias entrando ou sando, redeiras, mariscadoras... e gozar da fabulosa gastronoma que ofrecen os restaurantes do lugar.
Sobre que lugar informa o folleto? En que pargrafo se ofrece cada informacin? * OUTRAS ACTIVIDADES * ATRACTIVO PRINCIPAL * PRESENTACIN * COMO CHEGAR
2. Observa estas notas e elabora un folleto turstico sobre Allariz. Non esquezas escribir un ttulo ben atractivo. Allariz, metade occidental de Ourense, a 25 km da capital. Atravesado polo curso medio do ro Arnoia de leste a oeste. Museos: do coiro (sc. VIII), do xoguete (800 xoguetes dos primeiros 60 anos do sc. XX), do tecido, iconogrfico. Festa de san Bieito (11 de xullo), Festa da Empanada (3. fin de semana de agosto), Festa do Boi, Feira do Amendoado, Feira de Outono...
58
Reforzo
57
Nome
Lembra
O texto
Data
Os textos son as unidades superiores da linguaxe que utilizamos para comunicarnos. Os textos teen unhas caractersticas comns: son mensaxes completas, presentan ideas ordenadas, conteen enunciados referidos a un mesmo tema que se relacionan entre si. As relacins entre os diferentes enunciados dun texto establcense por medio de enlaces extraoracionais.
1. Corrixe as oracins seguintes para resumir as caractersticas que debe ter un texto. O texto explica unha mensaxe incompleta. As ideas presntanse de forma libre. Os enunciados que o forman tratan sobre temas diferentes. Os enunciados non teen ningunha relacin entre si.
2. Explica cal destes dous conxuntos de enunciados rene mellor as propiedades dun texto e por que. A. Cando volvo para a casa, sempre paso pola froitara. A semana pasada merquei un pastel de maz. Bo da, as laranxas estn docsimas, hoxe comprarei unhas cantas. E as ameixas tamn. Xa teo sobremesas para a comida.
B. O meu irmn sempre quixera ter un can. Mentres vivira na casa de nosos pais, non lle deixaran ter un. Agora, como xa se independizou e vive s, mercou un pequenio. Ma irei sa casa para ver o cadelio.
59
Reforzo
58
Nome
Lembra
Outros signos de puntuacin

Data
As parnteses [( )] utilzanse para introducir unha explicacin, unha informacin ou unha aclaracin dentro dunha oracin. As comias ( ) utilzanse para reproducir as palabras literais que dixo ou escribiu unha persoa ou para citar os ttulos de artigos, poemas, etc. A raia () utilzase para introducir as palabras dun personaxe ou as aclaracins do narrador cando fala un personaxe.
1. Cubre os ocos da noticia cos fragmentos que presentamos abaixo. A ONU ( en Valparaso ( Por iso, fan unha chamada aos gobernos de todo o mundo para que . Polos arredores do edificio onde tivo lugar a reunin vronse manifestantes ecoloxistas con pancartas que dican, por exemplo, ( ). salvemos a Terra, en ingls Organizacin das Nacins Unidas pdese afirmar que o ser humano responsable do cambio climtico na costa chilena Save the Earth adopten polticas econmicas compatibles coa proteccin do medio ) presentou un informe sobre ). Segundo estes especialistas, .
o quecemento global, en que recolle as conclusins do grupo de expertos reunidos
2. Inventa un dilogo entre un cliente dun restaurante e un camareiro. Non esquezas utilizar a raia no comezo de cada intervencin.
60
Reforzo
59
Nome
Lembra
Os vulgarismos
Data
s veces, pronunciamos ou escribimos de maneira incorrecta algunhas palabras, ben por descoecemento ou ben por desleixo. Por exemplo, hai quen di cunducir en vez de conducir. Estas formas incorrectas das palabras chmanse vulgarismos e cmpre evitalos, sobre todo na linguaxe escrita.
1. Escribe a forma correcta que corresponde a estes vulgarismos. andalias mamoria talfano amoto premiso nnima
2. Busca, na sopa de letras, a palabra correcta que se corresponde con cada vulgarismo. I N X E C C I N V C M F H V E P P P X E N I E E C E O U A R P U N C F R B L N A O G L I G F R C T R B A D S G E X A A R D N O A T U C R M S I C A E R I O O U R L A T R Q O T P E R F E C T O R E indicin menistro probe vicio mseca perfeuto xantare
3. Escribe de novo este texto corrixindo os vulgarismos. Onte fun ao mercado a comprar uns churizos e marchei indinado. Pidronme corenta euros por un quilo! Ah, non, de min non se bulra ninguin! As que colln o meu carro e marchei a toda velocid.
61
Reforzo
60
Nome
Contar desde diferentes puntos de vista

Data
1. Le o texto e despois fai a actividade que se pide.
A bolsa do mercador Un mercador, despois de vender todo o que levara ao mercado, preparbase para volver casa cando descubriu que perdera unha bolsa de dieiro onde tia vinte moedas. Convocou a todos os que estaban ao seu redor e prometeu unha recompensa a quen atopase a bolsa. Ao cabo de pouco tempo escoitouse entre a multitude a voz dun vagabundo que se achegaba coa bolsa na man. esta a bolsa, seor? Si, esta dixo o mercador, contento ao recoecer a sa bolsa perdida. Moitas, moitas grazas! E a recompensa? reclamou o vagabundo. Agora que tia a bolsa, o mercador xa non se senta tan xeneroso e non quera dar a recompensa prometida. Abriu a bolsa, contou as moedas e puxo cara de sorpresa. Aqu soamente hai vinte moedas e debera haber corenta. Roubaches ti o resto! O vagabundo xurou que el non abrira a bolsa e dous comerciantes que estaban no lugar aseguraron que era verdade, porque eles o viran cando atopou a bolsa. Daquela decidiron ir ao xuz para que determinase quen tia razn. O xuz, despois de escoitar atentamente as explicacins do mercador, do vagabundo e das demais testemuas, sentenciou: Se na bolsa tia que haber corenta moedas e soamente hai vinte, iso significa que a bolsa que atopou o vagabundo non a que perdeu o mercador. Polo tanto, o vagabundo pode quedar coa bolsa, quizais o mercador anda atope a sa. E as o mercador quedou sen ningunha moeda, por avarento. Conta a historia anterior desde o punto de vista do vagabundo.
62
Reforzo
61
Nome Data
1. Completa a anlise da primeira oracin e analiza a seguinte. O meu amigo marchar ma a Ribadavia. o meu amigo marchar ma a Ribadavia substantivo artigo, masculino, singular posesivo, comn, terceira persoa singular, futuro, verbo
Repaso
Estas rapazas pediron tres ensaladas variadas.
2. Completa as palabras segundo corresponda. con b ou v sa i a reci posi oa o le er ir con ou sen h pro ibido ovo mido ola! ectrea con -cc- ou -cafe reda redu inxe atra in in in in in con -ct- ou -tcondu di viadu re extra o o ado o o con x ou ll pare cai e seme ito eiro traer ar a
3. Di que tipo de palabra cada unha. coloquialismo choiar esprito amoto defuncin
vulgarismo
eufemismo microchip desocupado colega videfono
neoloxismo
63
Ampliacin
1
Nome Data
1. Arrodea, en cada tira de letras, tres palabras que poden ser o ncleo dun grupo nominal e escribe unha oracin con estes tres substantivos. CONTARBORESPERARIORFO COCIARPOLONESALSAEU ALUMEANAUGAREMONTEN 2. Clasifica as palabras e os grupos seguintes segundo poidan facer de ncleo, de determinante ou de complemento nun grupo nominal. aquela familias Uxa abundante de ferro luz a nosa roupa oito escuras con mel portara como ncleos algunhas aberto os moitas cea forte
como determinantes
como complementos
Escribe un grupo nominal para cada ncleo anterior.
3. Arrodea as palabras que teen que ir en maiscula nas oracins seguintes. Como pista, indicmosche cantas hai en cada unha. A asociacin de vecios convocou unha reunin s seis. (2) As romara viquinga de catoira o primeiro domingo de agosto. (3) O conselleiro de cultura visitar hoxe a biblioteca de redondela. (2) A mia amiga neves vive na ra andoria, preto do concello. (2) O irmn de nxela colabora como voluntario na cruz vermella. (3) 64
4. Escribe catro palabras primitivas e unha que derive das anteriores. 5. Completa esta receita cos verbos apropiados. cocemos botmolos pelamos remexemos engadimos comolos sofriximos lavmolas cortmolas refogmolas
Espaguetes con verduras e toucio entrefebrado as verdurias e en dados ben midos e a lume lento. parte, e feitos, Despois, parmesano. o toucio entrefebrado cortado en dadios nunha tixola con pouco aceite os espaguetes. Cando estean e de novo na pota. as verdurias, o toucio todo e xa temos un prato ben suculento. .
entrefebrado e, finalmente, un paquete de queixo
6. Escribe esta receita coma se estivese nun libro coma o anterior. Eu frito unha cebola cortada ben mida e cun pouco aceite. Cando xa est fritida, btolle o xamn, na cantidade que mis me apeteza. Sofrixo un minutio e btolle sal e un pouco tomate triturado, uns 500 gramos. Engado despois especias e, cando a salsa xa est feita, btolle os macarrns, que cocn antes. Qudame moi bo. Macarrns con xamn
65
Ampliacin
2
Nome
1. Escribe oracins que contean os demostrativos indicados. Un demostrativo que indique afastamento no tempo e faga a funcin de complemento. Un demostrativo que indique distancia media no espazo e faga a funcin de ncleo. Un demostrativo que indique proximidade no espazo e faga a funcin de complemento. Un demostrativo que indique proximidade no tempo e faga a funcin de determinante.
Data
2. Pon os acentos grficos que faltan nas oracins. Pista: son tres acentos en cada unha. O mercores non habera partido de voleibol; chama os compaeiros e avisaos. Vendese ordenador portatil a un prezo fantastico. Deberase entregar este ticket na recepcion do camping. 3. Di se as palabras seguintes son agudas, graves ou esdrxulas. ftbol atmosfera parasito msil polglota rptil paxaro heroe chofer boe
4. Nestas tiras de letras, arrodea as que forman a palabra a que se refire cada definicin, coma no exemplo. Substancias que conteen glicosa e que nos dan enerxa. T G X A L M N I V C A R I I D E O N S
Substancias oleosas que dan enerxa e que poden ser de orixe animal ou vexetal. M B G T U R V B P A I N N X I E O A D S
Substancias que forman clulas e que son importantes para a formacin do organismo. P V R L M O A T R X E B U N L X A R S
Substancias que conteen a maiora dos alimentos, imprescindibles para o corpo. R 66 V L U I P T X N A X M Z I D N X A E S
5. Relaciona os prefixos de significado oposto. preinfraintraprohiper-
extra-
anti-
hipo-
post-
sobre-
6. Escribe a palabra que indica cada significado. Todas levan prefixo. Volver construr unha cousa destruda. Perodo de tempo que segue a unha guerra. Falta de potencia para facer unha cousa. Dito dunha cousa que non pode ser vista. Unir cunha cadea ou con cadeas. 7. Le esta descricin e escribe outra coma se estiveses dentro do ximnasio e queiras loar as virtudes. Os defectos dun ximnasio A min, o ximnasio parceme un lugar horrible. un edificio xigante, cheo de grandes fiestras que molestan vista e que mostran a xente que hai dentro: esquerda, as bicicletas estticas con mozos e mozas suorentos facendo un esforzo enorme para chegar non se sabe onde. Mis al, mis mozos e mozas facendo aerbic, saltando e movndose de forma descompasada. Ao carn das bicicletas, mquinas e aparellos ben estrambticos daqueles que fan tronzar os msculos. E ao fondo, a sala de pesos, con mis mozos e mozas musculados, cos brazos a punto de rebentar. E por riba unha msica estridente que incluso se escoita desde fra do local. Xa dixen que o ximnasio non me gusta. Queda claro, non? As bondades dun ximnasio
67
Ampliacin
3
Nome Data
1. Sublia os posesivos das oracins seguintes e analzaos, coma no exemplo. O meu equipo de msica mellor ca o teu. - meu - teu Uns compaeiros nosos gaaron o seu primeiro premio. As mias botas e as tas son daquela tenda nova. A ta curm amiga da nosa nai. posesivo masculino singular, un posuidor, funcin de determinante.
2. Busca, na sopa de letras, as oito palabras con ditongos e hiatos que necesitas e completa as oracins. U I I B A L I A A G A R A N T A C I A T T U U M E O U O T E C A P I C M E A N C I N U T X I O H O I N C C I U D H I X I N I C O E A V A O L Z A O I A R E A L E P N X M Fixo un curso de patrn de Non queda papel Iremos ao parque Cedinlle o asento ao Gardaches esa roupa vella no O nmero 232 da mia cabina Gstame recoller cunchas no Este aparello ten dous anos de no bao. de Cerceda. no autobs. ?
3. Cada grupo de palabras forma derivados cun mesmo sufixo; adivia de que sufixo se trata e escribe as palabras derivadas. Observa o exemplo. ventilar - flotar - secar broma - telfono - final chave - xoia - paraugas rico - maduro - cru hbil - natal - plural admirar - definir - repetir 68
ventilador
flotador
secador
4. Relaciona cada verbo co sentido a que remite. saborear esculcar osmar acariar atender VISTA ODO apalpar probar escoitar observar uliscar
TACTO GUSTO OLFACTO
5. Ordena as letras e obters un sinnimo de cada palabra. Ao carn, escribe un antnimo. sinnimo fedento ruidoso enorme escuro spero PETSELNIET A R I B E R U LL O SOLCOAL BROZOMIS RGUOSO antnimo
6. Le as anotacins seguintes e escribe unha redaccin sobre a paisaxe que conforma a praia das Catedrais. A praia das Catedrais Situacin: parroquia da Devesa no municipio de Ribadeo (Lugo). Principal atractivo: cants creados pola erosin do mar con arcos e formas que lembran as catedrais (grutas de decenas de metros e corredores entre bloques de rocha). Imprescindible visitala coa marea baixa. Coa marea alta, os cants quedan cubertos. A zona compltase coas praias de San Miguel de Reinante, As Illas, Os Castros, Areosa Variedade de fauna (moluscos e crustceos, aves como o corvo mario, a lavandeira moura, a gaivota patimarela...) e flora (herba namoradeira, cardo da ribeira, perexil de mar). Declarada Monumento Natural pola Consellara de Medio Ambiente da Xunta de Galicia. A praia das Catedrais
69
Ampliacin
4
Nome Data
1. Completa cada oracin coa forma axeitada de cada indefinido Non teo Naquela festa haba Paula e Duarte teen os Esta pelcula poden vela rapaces de Non cres que mercaches 2. Escribe oracins que cumpran cada requisito. Que contea un cardinal facendo funcin de complemento. Que contea un indefinido invariable facendo funcin de ncleo. Que contea un ordinal invariable facendo funcin de determinante. (MOITO) cartos para comprar este disco. (BASTANTE) xente. (MESMO) anos, doce. (TODO) as idades. (DEMASIADO) barras de pan?
3. Le as fichas e despois ponlle acento diacrtico partcula se que atopes nas oracins cando corresponda. sede eclesistica s imperativo do verbo ser se conxuncin condicional pronome tono
1. O embaixador pronunciou un discurso ante o representante da Santa Se. 2. Anda, se bo e dixame traballar tranquilo. 3. Non comas esa potaxe de garavanzos se non che gusta. 4. Cando se despediu non puiden evitar emocionarme. 5. Se un bo cidadn e utiliza as papeleiras. Escribe o nmero da oracin anterior que corresponde a cada caso. S S significa nas oracins 2 e 5. na oracin 1
4. Escribe unha oracin con cada unha destas palabras. babeiro berce pego 70
5. Completa o encrucillado co verbo que emite cada un dos animais seguintes. 5 1 1 2 3
4 2
3 4 5
6. Investiga que ou quen pode producir cada palabra. pataplaf zunzn ruxido triquetraque tictac chaschs 7. Redacta unha noticia sobre un acto organizado na escola. Lembra que tes que explicar que pasou, quen o fixo, cando, onde, como e por que.
71
Ampliacin
5
Nome Data
1. Fxate e completa a tboa coa persoa que cumpra en cada fila e nos tempos que se indican na columna. presente de indicativo conduzo reduzas traduciu introducimos produzades deducen presente de subxuntivo pretrito perfecto
2. Escribe o infinitivo de cada forma verbal e di a que conxugacin pertence cada un. atraeu oias desfixo conveu saiban afaga risen maldiga 3. Substite o que aparece destacado en cada oracin pola palabra equivalente con acento diacrtico. Como tia moito apuro non parou a tomar un caf. Atoparon na cova unhas pezas do esqueleto dun homnido. Ao pasar polo carreiro, golpeouse coa rama dun loureiro. A caixa das pinturas ten unha estrela pintada pola parte exterior.
72
4. Busca na sopa de letras a palabra a que se refire cada definicin e cpiaa. E M A F L P F A M E E V E N D A R X E P T O P R U A A A R I C A X A R R C C E D U E D D M K A P O X T A T U T U O H E M P I E O N G R R Q I X I R I N G A A U A A X Z L X L G N E P S O M A R E O G L M
Tira de tea que se usa para cubrir unha ferida. Medicamento que lquido espeso e viscoso. Feito de romperse algo, en especial todo un so. Enfermidade infecciosa que afecta moitas persoas. Tubo de plstico que serve para poer inxeccins. Malestar que provoca vmitos e dificultades para manter o equilibrio. 5. Relaciona as palabras que sexan sinnimas. pomada sarampelo plula arrefriado rouqun
xarampn
ungento
constipado
afona
pastilla
Pinta as palabras da fila anterior que remiten a unha doenza. 6. Elabora un impreso sinxelo para facerse socio dunha biblioteca, e cbreo.
73
Ampliacin
6
Nome Data
1. Escribe unha forma verbal para cada indicacin, cos verbos que queiras. 1. persoa / plural / pasado / subxuntivo 2. persoa / singular / presente / subxuntivo 2. persoa / plural / pasado / indicativo 2. persoa / plural / presente / imperativo 1. persoa / singular / futuro / indicativo 2. persoa / singular / presente / imperativo 2. Completa as oracins con formas verbais non persoais. 1. O que tedes que facer vs 2. A polica pillou o ladrn 3. Non sentes nese banco, que est 4. Rompn a perna 5. Bieito cansouse de durmir. os cartos da caixa. de pintar. pola sa amiga Pilar. un partido de ftbol.
6. O meu irmn acabou de cear coa camisa toda Clasifica as oracins onde escribiches cada forma non persoal. Infinitivo xerundio participio
3. Escribe de novo cada grupo substitundo o subliado por un pronome tono. Ten en conta a acentuacin. Recolle a min. Compra o pan. Ergue a saca. 4. Pon os acentos que faltan neste texto. Non me deixaba ir Eu tialle pedido, moito lle tia pedido, que me levase con el, mais o Peixoto non consentia. Deixabame axudalo a levar o aparello a bordo, polo regular un palangre, e deixabame tamen axudalo no arranxo e carreto das cousas de volta a casa. Tampouco poia reparo en que o axudase a limpar e carenar o fondo da vella embarcacion... En terra aceptabame de boa gana para botarlle unha man no que fose, pero de sair ao mar con el, nada de nada. Manuel Riveiro, O Peixoto. (Adaptacin) 74
Bebendo leite. Mira a casa. Far o xantar.
5. Le o significado destes termos homnimos e escribe, ao carn de cada oracin, o nmero a que remite. 1. corte: Accin e resultado de cortar. / Bordo afiado dun instrumento que corta. / Tcnica de saber cortar pezas de vestir. 2. corte: Construcin cuberta e cerrada onde se gardan os animais. 3. corte: Lugar onde vive o rei e a sa familia. / En plural: Persoas que fan as leis e que compoen o Congreso e o Senado. As vacas foron camiando elas soas cara s sas cortes. A lei de educacin foi aprobada polas cortes. Ese xeado podmolo repartir ben ao corte. Maria quere estudar corte e confeccin o ano que vn. O corte deses coitelos est pouco afiado. Ese vestido ten un corte ben complicado. 6. Reordena as letras destas palabras inventadas e obters o nome de cinco atraccins de feira. As pistas de abaixo servirn de axuda. NAMOAT SARSU SECOCH ED QUECHO ASCADEIR DOVOARAS TENR AD XBRUA TACASE ED ROTI
PISTAS Sentirs a vertixe das ramplas, chocars cos compaeiros, voars dando voltas, levars vasoiradas embruxadas e converteraste en pistoleiro. 7. Redacta unhas normas de seguridade breves para subir montaa rusa.
75
Ampliacin
7
Nome Data
1. Escribe o verbo a que remite cada debuxo, conxugado co tempo de indicativo.
pretrito imperfecto
pretrito pluscuamperfecto
pretrito perfecto
2. Escribe de novo estas oracins cambiando o presente polo pretrito imperfecto de indicativo. Mentres eu estudo para o exame, ti xogas coa consola. Marta di que a obra de teatro boa, pero a Lusa non lle gusta. Cando o fillo se levanta, Ignacio chega de traballar. Como almorza ben, non ten fame a media ma.
3. Completa as oracins coa palabra con b ou v que corresponda en cada caso. votar botar vago . ao chan. a pelota. , non axuda nada. bago
Hoxe hai eleccins, por iso meus pais teen que ir Cando colln as uvas do froiteiro, caeu un mia irm pequena gstalle moito xogar a Ese amigo teu parceme un pouco 4. Escribe das palabras con b da familia das seguintes. marabilla mbil pobo goberno 76
5. Observa o cartel e contesta as preguntas.
NON O ABANDONES
Cal o obxectivo deste cartel?
Por que cres que algunhas persoas abandonan os seus animais?
Que opinas do cartel e do que se di?
El non o fara
Debuxa un cartel e escrbelle unha oracin curta coa ta opinin sobre un tema que che interese. Despois, redacta un texto en que razoes a ta opinin sobre este tema.
77
Ampliacin
8
Nome Data
1. Le esta predicin do tempo e copia os verbos defectivos que atopes. A predicin para ma Ma esprase que chova intensamente nas comarcas costeiras; polo tanto, cumprir coller o paraugas antes de sar da casa. Ademais, o vento soprar con forza e probable que trone e incluso que sarabie. En canto s comarcas do interior, nevar por riba dos 1.000 metros e, se isto sucede, ser necesario o uso de cadeas nos coches. As que os condutores debern estar alerta, sobre todo os que non adoitan circular sobre estradas nevadas. En definitiva, que ma teremos un da ben revolto. Moi boa noite.
2. Completa as oracins con verbos irregulares. Para a cea, a nena Sabemos quen A semana pasada Os meus amigos Este vern non Anta non macarrns con queixo. o gaador do torneo escolar? ao parque acutico de Cerceda. que non quedan entradas para o concerto. de vacacins por mor da crise. vir connosco ao cine porque tia febre.
3. Completa os ocos deste poema con b ou v. Un a Un a ha iador a itaba en Ri iado ada ia, ago iador a iado Estupefacto o piloto sentiu era o a oces na ca ina, a, in que lle fala
tia un a e que non
in que era oaba nada.
anque pareza mentira. Estou moi canso, piloto, que esta Desta nu iaxe moi longa. e non me mo o
Un da quixo ir a Londres a isitar un parente, in al no ceo mais o a
se lle parou de repente.
polo menos en dez horas. (...) Antn Cortizas, (fragmento)
78
4. Observa os debuxos e escribe unha oracin con cada significado da palabra serra e ladrn. 1. 2.
1. 2. 1. 2.
1. 2. Lembra e marca. Con que fenmeno se relacionan as palabras anteriores? sinonimia polisemia homonimia antonimia
5. Agrupa as palabras seguintes para obter un campo semntico, un campo lxico e unha familia de palabras. sof airexa xogar dianteiro areo butaca portara airoso tallo cadeira xutar aire
campo semntico
campo lxico
familia de palabras
Engade unha palabra mis a cada lista.
6. Escribe un texto breve para explicar que cmpre facer para enviar un correo electrnico.
79
Ampliacin
9
Nome
1. Completa cada oracin coa forma adverbial mis axeitada. moi moito mal. . tanto , por favor. alta coma ti. ao pouco aos poucos . de sentarse, deulle o sono. en balde de balde . , non estaban na casa.
Data
Sen lentes isto lese Hoxe estudei tan Non berres Marta
Maria le a novela
Consegun as entradas Foi al
2. Di que circunstancia expresan as locucins adverbiais seguintes. s veces s prsas ao mellor ao redor
3. Forma adverbios de modo engadindo a terminacin -mente. final amable rpido dbil lixeiro total
4. Completa as palabras escribindo h cando corresponda e relaciona as da mesma familia. ora inchar ome armona umor ovo erdar 80 in des des umano oveira erdanza mal des umorado ovar armonizar erdeiro inchazo umano orario
umorista inchar ora armnica
5. Completa con h s os ocos que sexa preciso. Ten en conta as maisculas. O meu to est moi oxe Nesta praza Todos os A irm de orgulloso porque o fillo invernadoiro dos ibicin de ve emigraron a enfermeira no acabou avs. onduras. ospital. arquitectura.
ei de ir ver o novo oubo unha ex abitantes da aldea elena
culos antigos.
6. Di a partir de que palabra individual derivan estas palabras colectivas e defneas. follaxe rapazada alumnado mobiliario ramaxe carballeira Significado Significado Significado Significado Significado Significado
7. Copia as oracins seguintes e completa os ocos coas palabras que corresponda da familia de mar. marisco martimo marieiro submarino
Os meus padrios teen un apartamento no paseo O No peirao hai un Hoxe fomos peixara e mercamos 8. Le as indicacins seguintes e explica a ruta. Da granxa ao refuxio: carreiro chegar a prado de papoulas seguir direccin NE deica o ro pasar ponte coller camio dereita, empinado chegar a bifurcacin coller camio de pedras refuxio 150 m mis arriba atravesa os ocanos por debaixo da auga. reparando a sa lancha.
81
Ampliacin
10
Nome Data
1. Clasifica as preposicins seguintes segundo sexan simples ou locucins. cara a sen en vez de desde simples contra no medio de por mor de con locucins
Escribe unha oracin con cada locucin prepositiva. 2. Copia cada oracin engadndolle unha conxuncin do tipo indicado e compltaa libremente coma no exemplo. Fomos ao teatro (conxuncin copulativa) Fomos ao teatro e a merendar. Para cear tomarei sopa (conxuncin disxuntiva) Non puiden xogar o partido (conxuncin copulativa) Non estades convidados festa (conxuncin adversativa)
3. Arrodea a forma correcta en cada caso e despois constre unha oracin con cada verbo. Usa o dicionario se o precisas. escoller / excoller exportar / esportar esplorar / explorar estrao / extrao
82
4. Completa o texto coas palabras seguintes. compartimento consigna plataforma despacho de billetes revisor
Prsa na estacin Cheguei estacin e dirixinme ao A continuacin, colln a maleta que deixara pola ma na correndo cara Ao cabo dun pouco, o de sar. Unha vez dentro, fun cara ao meu Xa estabamos en marcha, Lisboa agardaba por min! e acomodeime. para recoller o meu. e fun nmero 5, porque o meu tren estaba a piques pediume o billete e desexoume boa viaxe.
5. Relaciona cada expresin co seu significado. a cen por hora a todo gas con parsimonia a fume de carozo a paso de formiga ir lentamente ir rapidamente amodo pasenio contra o reloxo con pachorra a paso lixeiro
6. Escribe das oracins con cada palabra: unha co sentido literal e outra co figurado.
rumbo
literal figurado
conducir
literal figurado
7. Le a situacin seguinte e escribe a reclamacin oportuna. O teu videoclub non ten os DVD en condicins: alugaches tres pelculas e as tres estn estragadas!
83
Ampliacin
11
Nome Data
1. Escribe unha oracin axeitada para cada situacin e arrodea nela o suxeito.
2. Analiza as oracins seguintes indicando o suxeito e o predicado e marcando os elementos do suxeito, coma no exemplo. Suxeito Predicado Esta camisa tan sucia de Bernardo. Det. N. Compl. O camareiro abriu a porta do mesn.
No cine esperbame o meu irmn.
A amiga de Sonia traballa no Milladoiro.
3. Copia cada oracin escribindo correctamente os suxeitos para que concorden co verbo. Adrin e Roi decidiu prepara o xantar. Ti e mais os teu amigos irs de viaxe a Tui? Caeron unha pia do pieiro do xardn. Ningun saban que da era o partido.
4. Arrodea a forma correcta. Naquelas que non coezas fai as investigacins precisas. doctor/doutor obxeto/obxecto secta /seita 84 olfato/olfacto equinocio/equinoccio fucsia/fusia conxetura/conxectura nocturno/noiturno desinfectar/desinfeitar
5. Escribe tres palabras que rematen con cada terminacin. -ccin -cin 6. Arrodea as palabras destas oracins que teen outro significado relacionado coas novas tecnoloxas. O pastel que comn tia unha cobertura de chocolate. Neste parque instalaron un monumento en memoria de Castelao. Comprei un mbil de cores para colgalo no berce de Andrea. A redeira estaba a coser a rede sentada no peirao. O gato perseguiu aquel rato por todos os cuartos da casa. Escribe unha oracin coas palabras anteriores, onde tean o significado relacionado coas novas tecnoloxas. 7. Escribe seis neoloxismos que empregues na vida coti ou que escoitases nos medios de comunicacin.
8. Elabora un anuncio publicitario para vender o ordenador da esquerda. Non esquezas o slogan, o nome do produto nin os argumentos de venda.
85
Ampliacin
12
Nome Data
1. Une o suxeito e o predicado destas oracins con catro verbos copulativos diferentes. Os visitantes deste complexo hoteleiro O meu curmn Antn Xa non Lourenzo turistas alemns. un rapaz moi estudoso. nada canso, e iso que fixen moito esforzo. un pallaso, con esta cara tan pintada.
2. Transforma estas oracins de maneira que tean predicado nominal. Marcos traballa como arquitecto. A nova fichaxe xoga de dianteiro. Meu pai sabe moitas cousas. A ta amiga mide case dous metros. Agora transforma estoutras de forma que tean predicado verbal. Aquela neveira era moi cara. Polo Entroido, Xon ser peliqueiro. A sopa est demasiado salgada. Aquel home era riqusimo. 3. Sublia en cada oracin o atributo e indica que clase de palabra . Meu pai avogado. Ese coche meu. Uxa parece nerviosa. Hoxe non estou ben. 4. Inventa unha continuacin para cada oracin engadindo se non ou senn. Eu non pedn un bocadillo de chourizo Eles non viaxan en avin Deixa recollido todo 5. Escribe tres oracins en que apareza a partcula por que con tres funcins distintas. 86
Marcos arquitecto
, marcho sen ti.
6. Clasifica nos cadros as palabras seguintes, relacionadas co baloncesto. base dobres xogadores accins infraccins elementos tapn tiro libre taboleiro aro pasos aleiro pivote canastra asistencia falta persoal
7. Localiza neste texto seis palabras doutras linguas e sublaas. Unha final moi emocionante Antn envioume unha mensaxe por e-mail para convidarme final do campionato escolar de hckey sobre patns e al fomos xuntos. As bancadas do pavilln estaban cheas de pblico, e todos tian moitas ganas de que comezase o partido. Por iso, ruxiron cando os dous equipos saron pista e unha nube de flashes iluminou os xogadores. Estes saudronnos cos sticks en alto e a continuacin fotografronse diante dos sponsors. A continuacin comezou o match, que foi moi disputado e que se resolveu na prrroga: ao final, gaou a escola Salgueirio por 3 a 2. Cpiaas neste cadro e investiga cales delas teen forma propia en galego. forma noutra lingua forma en galego
8. Inventa a crnica da prrroga do partido que se relata no texto anterior.
87
Ampliacin
13
Nome Data
1. Copia de novo as oracins seguintes cambiando o pronome tono por un complemento directo. Faina ao forno. Dixaas na mesa. Pchaa con coidado. Visitareino no hospital. Dedcallo ao seu amigo. 2. Engade un complemento indirecto a cada oracin. Os avs venderon o coche Os organizadores agradeceron a axuda Tiven que lle devolver o pedido Pediume que escriba unha carta A asociacin concedeu o premio 3. Escribe unha oracin para cada verbo que contea dous complementos circunstanciais. estudar cear vender marchar escoitar 4. Sublia o complemento circunstancial en cada oracin e despois relacinao co tipo de circunstancial de que se trata. Escoiteino na radio. Fxoo con moito tino. Buscouno toda a tarde. Dxencho varias veces. CC de tempo CC de modo CC de lugar CC de cantidade
5. Escribe o signo de puntuacin axeitado para o grupo de palabras que forma unha oracin. Que casa tan Iremos a semana que vn Traballa a el do mercado 88 Que medo tia Quen vai ir ao concerto Este libro non o coezo
6. Explica para que serve cada tipo de punto. Punto e seguido Punto e parte Punto final 7. Relaciona as palabras que pertencen mesma poca. rupestre cabaleiro raaceos anfiteatro
contemporneo
clsico
prehistrico
medieval
Ordena as palabras das casas anteriores segundo indiquen do mis antigo ao mis moderno. 1 2 3 4
8. Completa este fragmento de calendario coas abreviaturas dos das da semana.
l.
1
_______ 2
_______ 3
_______ 4
_______ 5
_______ 6
_______ 7
9. Escribe un anuncio para o alugueiro dun apartamento utilizando estas abreviaturas. apmto. pr. tel. nm. ag. set. Sr. Garca
Volve escribir o texto substitundo as abreviaturas pola palabra completa.
89
Ampliacin
14
Nome Data
1. Escribe das oracins para cada debuxo: unha activa e outra pasiva.
O. activa
O. pasiva
O. activa
O. pasiva 2. Di que tipo de oracin se utiliza en cada caso. Cando se pide informacin a algun. Cando se pide que algun faga algo. Cando se explica un feito que ocorreu. Cando se berra para expresar alegra. 3. Engade o que sexa necesario para que cada oracin simple se volva composta. O ra estaba chea de xente Ma chover na costa Escribinlle unha carta ao av 4. Escribe un texto en que utilices os puntos suspensivos con das funcins diferentes, das veces cada un.
90
5. Completa o encrucillado coa forma culta de cada palabra coloquial. 1. 1. Cabrear. 2. Pitoo. 3. Espichala. 4. Mangonear. 5. Mdico de nenos. 6. Caldeiro. 6. 4. 5. 2. 3.
6. Investiga e relaciona cada monumento co tipo de edificio de que se trata. Coliseo de Roma Duomo de Miln Acrpole de Atenas Pirmides de Exipto templo funerario cidadela anfiteatro catedral
7. Fai un esquema das caractersticas mis destacadas da ta localidade. Situacin e clima Transportes Monumentos
Agora redacta o folleto. E non esquezas o ttulo, que ten que ser ben atractivo.
91
Ampliacin
15
Nome Data
1. Relaciona as unidades da linguaxe seguintes co exemplo correspondente. palabra enunciado fonema texto
/e/
O Coruxo gaou; o Alondras, en cambio, empatou.
carteira
Ma luns.
2. Explica por que un texto o fragmento que marcaches na actividade anterior. Lembra as catro caractersticas principais dos textos.
3. Escribe un texto de seis lias en que expliques o que che gustara facer este vern. Utiliza nel tres enlaces extraoracionais.
4. Cubre os ocos deste texto cos dous puntos, coa raia e coas comias, segundo corresponda. O capitn Patalonga ordenou silencio Abrirei eu o cofre, para algo son o capitn! breo! as mans boca Demos! Que pasa? Por que dis 92 demos preguntou o capitn ?
berrou a tripulacin.
No medio da expectacin, Silverio, o grumete, levou
5. Clasifica os vulgarismos seguintes segundo a maneira como se crearon e escribe, debaixo de cada un, a forma correcta. probe adivertirse afertunado Cambio de orde de letras probe pobre frbica espranza apresentar Eliminacin de letras espranza altismo mamoria semfaro Engadido de letras adivertise levare premiso verd Substitucin de letras afertunado
6. Relaciona cada palabra co significado a que remite. flamante vetusto arcaico actual ANTIGO NOVO caduco relucente rancio recente
7. Escribe un texto breve que contea as palabras seguintes. avara guindastre freos cap
93
Solucins
Reforzo 1: O grupo nominal 1. o meu amigo Roi; un ordenador porttil; sa nai; profesora de instituto; todos os cursos; unha cidade nova; a familia de Roi; as cousas necesarias; uns poucos mobles; uns poucos trastes; o ordenador porttil de Roi; o seu ordenador vello; aquela pantalla enorme; o teclado amarelento; aquel rato tan voluminoso. 2. determinantes
As mias Uns cantos Algunhas Os ncleo vacacins xogos pistas mandos complementos preferidas. de mesa. equivocadas. da Wii.
3. A mia amiga da clase aprobou o exame de ciencias naturais. Estes irmns xemelgos visitaron a capital galega. A gata persa apareceu preto do ro da cidade. Reforzo 2: O uso das maisculas 1. Xos Braas bilogo. Anda que traballa na Universidade de Santiago, sempre que pode colabora cunha agrupacin ambiental de Ponteceso, a sa vila. El dedcase a observar a variada fauna que habita as dunas do esteiro que forma o ro Anllns na sa desembocadura. 2. Resposta libre (R.L.) 3. R.L. Reforzo 3: Palabras primitivas e derivadas 1. Primitivas: pan; xoia; estrao; camisa; sopa; neve. Derivadas: desfacer; tenista; timidez; cesteiro; recortar; supermercado. facer; tenis; tmido; cesto; cortar; mercar 2. Resposta modelo (R.M.) terra: terrestre, terreo, terrcola; xeo: xear, xeada, xeado; mar: mario, martimo, marieiro. 3. gordura: gordo / xustiza: xusto / claridade: claro / intil: til / portal: porta. Reforzo 4: Adaptar textos ao destinatario 1. Estimado seor: / Escribmoslle en relacin coa compra que fixo o da 25 de maio por medio do noso web. / Informmolo de que a
bicicleta que solicitou est esgotada, de maneira que a sa compra queda anulada. / Se quere adquirir unha bicicleta semellante, visite o noso web, onde lle ofrecemos outras. / Desculpe as molestias. / Atentamente, Pilar Poente Webdeportes, S.L. Querida Iria: / Escrboche porque me dixeron os de Webdeportes que a bicicleta que compramos por Internet se esgotou. / Dinnos que podemos entrar de novo no web por se queremos outra bicicleta, dunha marca diferente. / Se ves que tal, quedamos unha tarde e decidimos que facemos, se che parece ben. / Xa me contars. / Un biquio, Carlos. Ola, Iria: / Sabes? Escribronme os de Webdeportes para dicir que non teen a bicicleta que compramos. Pdelo crer? / E din que entremos de novo na sa pxina, para que vexamos nela que teen outras bicicletas. / Queres que miremos o que hai? Ao mellor temos sorte e atopamos outra bicoca. / Vea, quedamos. / Adeus, Carlos. 2. R.L. Reforzo 5: Os demostrativos 1. Distancia temporal: a, c, e, h. Distancia espacial: b, d, f, g. 2. esta cidade, estas ras, estas ras, esta cidade. Non quero ir a aquela cidade nunca mis! Pero se esta a primeira vez que vas ir! Non ves que aspecto teen aquelas ras? Dme medo ter que sar da casa esta noite. Mmm, pois eu creo que non che dan medo aquelas ras, senn outra cousa. Vale, tes razn, dme medo aquela cidade porque hai que ir deica al en avin! Reforzo 6: Repaso da acentuacin 1. Cmpre acentuar: xabns; pelcula; tnica; revs; lxico; porttil. agudas: xabns; colector; revs graves: padrio; caderno; porttil esdrxulas: tnica; lxico; pelcula 2. Berln: acentase porque aguda acabada en -n.
94
Moscova: non se acenta porque grave acabada en vogal. Pars: acentase porque aguda acabada en vogal + s. Londres: non se acenta porque grave acabada en -s. Valencia: non se acenta porque grave acabada en ditongo crecente. Reforzo 7: Os prefixos 1. re+pintar; in+vencible; ante+pasado; extra+ordinario; trans+lucir. 2. R.M. desmarcar, descargar, desfacer; extradeportivo, extraterrestre, extraoficial; prenatal, precociar, prefabricar. O prefixo extra- contn a idea de fra de. O prefixo pre- contn a idea de anterioridade. O prefixo des- contn a idea de accin contraria. 3. 1: 2: 3: 4: transocenico antepenltimo desconxelar retomar
2. ancin: aguda acaba en -n. acutico: esdrxula; papeis: aguda acabada en ditongo decrecente, non se acenta; estreito; grave acabada en vogal. 3. feira; suave; oitavo; mouro; pouta; sada; polica; la; muo; mido. 4. Cmpre acentuar: asociacin, perodo, avin, saba. Reforzo 11: Os sufixos 1. cantante: calor+oso; dignidade: digno+idade; ourensn: Ourense+n; teatral: teatro+al; mensaxeiro: mensaxe+eiro 2. artista; nobreza; pilotaxe; pastoso; modista; dureza; montaxe; milagroso 3. Cmpre marcar: gasoso; frescor; guionista; etiquetaxe gasoso: gas+oso; frescor: fresco+or; guionista: guin+ista; etiquetaxe: etiqueta+axe 4. R.M. nervioso; sospeitoso; oloroso xogador; nadador; perdedor carpinteiro; zapateiro; porteiro 5. limoeiro: 2 paraugueiro: 3 carpinteiro: 1 moedeiro: 3 pasteleiro: 1 plataneiro: 2 Reforzo 12: Redactar un texto a partir dunhas notas 1. Asistentes: os pais, os irmns, os curmns e os amigos. Agasallos: un xogo de ordenador, un xersei, dous libros, un disco e un lapis de memoria. Merenda: empanada, bocadillos, doces e unha torta de chocolate. 2. R.L. Reforzo 13: Os numerais e os indefinidos 1. numerais: catro; catrocentos; douscentos; corenta; cento oitenta indefinidos: algns; poucos; todo; varios; ningunha 2. Fernando Alonso ser o primeiro na lia de sada do Gran Premio do Brasil. Seguirao Massa, que sair desde a segunda posicin. Na terceira posicin atopamos o McLaren de Hamilton, que aspira a obter o campio-
4. R.M. desengano; prefixar; desmontar; subdelegado; prefabricar; suburbano; revender; reconstrur. Reforzo 8: Describir un lugar desde diferentes posicins 1. R.L. Reforzo 9: Os posesivos 1. 1: 2: 3: 4: 5: 6: voso sas mia seu/sa nosas ta
2. R.L. 3. R.M. A pelota mia, non a collas! A paella o noso prato preferido. Reforzo 10: Acentuacin de ditongos e hiatos 1. an-ci (D); ra--a (H); pa-peis (D); sa--do (H); ma-ni-ti-co (D); es-qu-o (H); es-trei-to (D); o--do (H).
95
nato nesta carreira. O cuarto Raikkonen e nun sorprendente quinto lugar, atopamos a Adrin Sutil. Reforzo 14. Acentuacin diacrtica (I) 1. vermello: prsa, so, pla, bla. verde: presa, osos, pola, bola unha bola de pan; unha bla de cristal; unha pla de carballo; unha presa con auga; un so de polo; un oso panda 2. Xiana, parceme que ves mal, tes que ir ao oculista. Meu curmn Xin vn durmir mia casa moitas fins de semana. Se ti non vs comigo, non vou festa. Eles non ven a televisin pola noite; ditanse sa hora. 3. Hai que marcar: Para esta torta cmpren dez ovos. Ns marcharemos sobre as oito. Xa nos avisaron do corte de luz. 4. O gato durmiu fra da casa hoxe. Tia prsa e non parou a falar. Manqueime no p ao saltar o valo. Reforzo 15. As palabras onomatopeicas 1. R.L. 2. bufar renxer tintinar chapuzar Vin como o teu irmn chapuzaba nos charcos que hai no camio. Alicia entrou bufando pola porta, via cansa. Ao saltar, as moedas tintinaban no peto da chaqueta. A porta da casa renxe cada vez que a abren. 3. renxer: rass, rass chapuzar: chip-chap bufar: buf-buf tintinar: tin-tin Reforzo 16. Escribir unha noticia 1. Uns nenos atoparon un cofre cheo de moedas. Na praia das Areas. Os alumnos de 6. de Primaria.
O luns 3 de febreiro. Porque foran de excursin. 2. R.M. Uns nenos atopan un cofre cheo de moedas. O pasado luns, da 3, os nenos de 6 da escola Augaviva, que visitaron a praia das Areas non podan imaxinar nunca o que an atopar. Mentres recollan cunchas por esta praia da sa localidade, un grupo de alumnos atopou un cofre medio enterrado. Despois de ensinarllo mestra e de ser investigado o seu contido, descubriuse que o cofre contia o tesouro dun antigo barco pirata que naufragou nas nosas costas hai mis de tres sculos. O cofre est agora no museo municipal, onde estn catalogando os restos. Reforzo 17. O verbo (I) 1. Din; propuxo; usar; definir; descubriron; provn; significa; significa 2. convenzo: convenz - o xantaban: xant - aban sentise: sent - ise sairn: sa - irn xogar: xog - ar dirixides: dirix - ides collera: coll - era repartiu: repart - iu 3. souben: saber, segunda conxugacin iredes: ir, terceira conxugacin dei: dar, primeira conxugacin vexa: ver, segunda conxugacin tivo: ter, segunda conxugacin desfai: desfacer, segunda conxugacin dormen: durmir, terceira conxugacin convn: convir, terceira conxugacin pertence: pertencer, segunda conxugacin Reforzo 18. Acentuacin diacrtica (II) 1. Chegamos casa s cinco en punto para recollelos e tian as maletas sen facer. Esas bandexas son demasiado chs, non chas recomendo para servir o cocido. Se me d tempo, despois da merenda vou facerche unha visita. : preposicin a + artigo a s: preposicin a + artigo as
96
chas: pronomes tonos che + as da: preposicin de + artigo a 2. Dsme medo. Vnme buscar el. vos moi amable. Dlle a gana. 3. A titora de cinco a seis. Non o movas, frxil. Sabela e Roi xa marcharon. Cando a carreira? Fai a cama e recolle o cuarto. Marchou e non volveu. Quero mis leituga. Non o pediu mais desexbao. Canto mis leo mis me gusta. Busqueino mais non o atopei. Tardou mis de das horas. Xogou mais estaba lesionado. Reforzo 19. Eufemismos e palabras tab 1. conflito blico; danos colaterais guerra: conflito blico; vtimas: danos colaterais 2. tab: vter; eufemismo: bao tab: crcere; eufemismo: centro penitenciario 3. eufemismos: invidente; dar luz; defuncin; desocupado; demente; ouriar palabras tab: cego; parir; morte; parado; tolo; mexar Reforzo 20. Cubrir impresos 1. Incorreccin 1: Cubriu o nome no lugar dos apelidos. Incorreccin 2: O domicilio non est escrito nos campos correctos. Incorreccin 3: Apuntouse a un curso que non para a sa idade. 2. R.L. Reforzo 21. O verbo (II) 1. 4; 2; 3; 1 en pasado: comprou; atreveuse; saltou; tocou; fixo; caese; rompeu; levaba; pasou en presente: est en futuro: quitarn; poder 2. unha mgoa que Xon non coeza esta vila. Cando poidas, psame o sal.
Pecha a porta de todo, por favor. Xos ten sono, porque non durmiu abondo. Indicativo: ten; durmiu Subxuntivo: coeza; poidas Imperativo: pasa; pecha Reforzo 22. Casos especiais de acentuacin 1. Como hoxe o aniversario de Neves, samos mercarlle un regalo; e despois iremos ao cine. Comntallo avoa, non se vaia preocupar se chegamos tarde. E lmbrate do can: scao a pasear un pouco. Por certo, cando chegue teu irmn, pdelle que che axude a ordenar o saln. Se precisas algo, chmanos. 2. recolle (grave)+ a: recllea (esdrxula) comn (aguda)+as: cominas (grave) buscarei (aguda)+te: buscareite (grave) saben (grave)+o: sbeno (esdrxula) 3. videocmara; longametraxe; terico-prctico galego-portugus; cortaas; pasamns lucec; baloncesto; casteln-falante Reforzo 23. As palabras homnimas 1. Non tivo valor para dicirllo.: Valenta. Non comas o pan, que ten balor.: Peluxe causada por fungos, mofo. Tes que botar mis leite no vaso!: Poer unha cousa nun sitio. Imos votar un novo delegado.: Elixir. 2. sobre; sobre segundo; segundo sobre: preposicin; enriba de sobre: substantivo; bolsa de papel para poer as cartas dentro segundo: preposicin; de acordo con segundo: numeral; despois do primeiro 3. doce; R.L. piar; R.L. Reforzo 24. Redactar normas de seguridade. 1. Explicar as normas nas escaleiras mecnicas. Van dirixidas aos usuarios das escaleiras. Norma 1: Est prohibido sentarse nas escaleiras. Norma 2: Est prohibido poer os ps nas bandas laterais. Norma 3: Est prohibido subir os coches de beb polas escaleiras.
97
Norma 4: Est prohibido que os nenos vaian ss nun chanzo da escaleira. 2. R.M. Para evitar os accidentes nas escaleiras mecnicas, cmpre seguir as normas de seguridade seguintes: Est prohibido sentarse nas escaleiras. Est prohibido poer os ps nas bandas laterais. Non se poden subir os coches de beb polas escaleiras mecnicas, senn que se debe usar o ascensor. Os nenos non deben ir ss nun chanzo, senn acompaados dun adulto e no mesmo chanzo da escaleira. Reforzo 25. O verbo (III) 1. presente: conta, sabe; mete; digas; estades; vedes; sei pasado: estabamos; comentei; asegurou; chamou; contou; dixestes futuro: serei; cambiar 2. perfecto: iremos; acabarades pluscuamperfecto: iriamos; desfarei imperfecto: presenta; tivera 3. estou: primeira persoa do singular do presente de indicativo do verbo estar. gaaredes: segunda persoa do plural do futuro do verbo gaar. tes: segunda persoa do singular do presente de indicativo do verbo ter. gaaremos: primeira persoa do plural do futuro do verbo gaar. dedicaremos: primeira persoa do plural do futuro do verbo dedicar. Reforzo 26. Uso do b 1. Infinitivo en -bir: recibir, prohibir, escribir, subir. Infinitivo en -ber: beber, sorber, lamber, caber. sabio: saber; subida: subir prohibicin: prohibir; recibidor: recibir lambetada: lamber; escribn: escribir sorbete: sorber; bebedoiro: beber 2. bolboreta polbo xabaril
3. Cando o mar golpeaba nas rochas, resoaba msica na costa. Reforzo 27. As palabras parnimas 1. serea; caneln; focios; trompa 2. O campamento tia provisins para un mes. Non era tan doado acertar a resposta ao enigma. Seu pai ensinoulle a profesin de carpinteiro. A ta amoestacin tivo un efecto inmediato. O ourego unha especia moi aromtica. 3. adoptar e adaptar actitude e aptitude teito e leito vella e tella Reforzo 28. Expresar a opinin sobre un tema 1. Xulia: Opina que o mercado de intercambio positivo porque permite desfacerse de obxectos persoais que non se utilizan e, a cambio, adquirir obxectos que interesan. Ral: Opina que o mercado de intercambio non ten futuro porque difcil atopar con quen intercambiar algo e poerse de acordo cos demais porque o valor dos obxectos pode ser moi desigual. 2. R.L. Reforzo 29. Clases de verbos 1. viches; son; hai; fxate; parece; sei; pasa; ten. viches: ver son: ser hai: haber fxate: fixarse parece: parecer sei: saber pasa: pasar ten: ter Son irregulares os verbos ver, ser, haber, saber e ter, porque as races destas formas presentan cambios respecto das races dos infinitivos. 2. chove; chuvisca; ocorreu O trazo caracterstico dos verbos defectivos que non se conxugan en todas as formas, senn tan s nalgunhas.
98
Reforzo 30. Uso do v 1. levoume; ver; oitavo; titulbase; escandinavo; vivir; obriga; rebela; valenta; Haba; tivo; publicidade; ben; desenvolvese; positiva. 2. Mira no caixn da mesa a ver se gardei o reloxo al. A sopa de allo que fai meu pai est moi boa. A roupa xa vola metn na lavadora. 3. R. L. 4. avogar; vivir; varrer; servir Reforzo 31. O campo semntico 1. froitas: amorodo; pexego; limn; cereixas verduras: repolo; acelgas; leituga; espinacas cereais: arroz; cebada; trigo; millo 2. 2; 1; 4; 3; R.L. R.L. R.L. R.L.
Reforzo 33. O adverbio 1. ma; non; demasiado; lonxe; nunca; sempre; mis; preto; peor; pouco; moi; ben; al, as lugar: lonxe; preto; al tempo: ma; nunca; sempre modo: peor; ben; as cantidade: demasiado; pouco; moi 2. non: sentes as: sentes menos: gstame non: chegou; anda: chegou; mis: tarde; tarde: far 3. debaixo; lonxe; fra; mal; peor; si; pronto; mis Reforzo 34. Uso do h 1. R.L. 2. hidromasaxe; hidrofobia; hidrosoluble; hipermercado; hiperactivo; hipertensin; hectrea; hectolitro; hectogramo Meus pais queren poer no cuarto de bao unha baeira de hidromasaxe. Non para quieto, un rapaz hiperactivo A cisterna dese camin s ten capacidade para corenta hectolitros. 3. Xa hai moito tempo que marchou. Mira ben a dentro. Neste mesn hai prato do da. Vou agora para a. A est o noso coche. Hoxe non hai escola. 4. prohibir ollos; ovos; irmn hora; inverno; herba; prehistoria harmnica; horror; oco; humidade Reforzo 35. Palabras individuais e palabras colectivas 1. maleta; flor; estrela; prato 2. Visitaremos este arquiplago nas prximas vacacins. O equipo saudou o pblico despois do partido. Quera ter unha casa preto da serra. 3. ovella; abella; exrcito; rabao; barco; enxame; frota; paxaro; soldado; bandada
3. reloxo e carpinteiro amable e compaeiro culler e maceira zapato e curar Reforzo 32. Escribir instrucins 1. Dos pasos que cmpre seguir para elaborar unha espetada de froita. Hai que ter os espetos de madeira, froita cortada en anacos e chocolate lquido. En catro pasos. R.M. Espetadas de froita con chocolate. 2. R.M. Como se fan unhas espetadas de froita con chocolate. Ingredientes: froita cortada en anacos, chocolate lquido. Dbense seguir os pasos seguintes: Primeiro hai que cortar as froitas que escollamos en anacos pequenos. A continuacin hai que enfialas nos paus, alternando anacos de distintas froitas. A continuacin banse en chocolate lquido, ou btanselle por enriba. E finalmente cmpre deixalas un anaco na neveira para que o chocolate se poa duro.
99
individuais ovella paxaro abella barco soldado Reforzo 36. Explicar unha ruta
colectivas rabao bandada enxame frota exrcito
extraccin; estoupar experiencia; extrarradio pelello; parella carrexar; desexo estropallo; antollo cxegas; axuxere Reforzo 39. O sentido literal e o sentido figurado 1. Est inmerso nun mar de dbidas. Este rapaz un ceo, axuda a todos. O pai unha mquina calculando. 2. Producir sons musicais coa voz: 2, sentido literal Confesar unha cousa forza: 1, sentido figurado Describir como unha cousa: 1, sentido figurado. Cubrir con pintura: 2, sentido literal 3. Teo unha noticia bomba: iremos de viaxe a Pars. Detrs desta mscara de duro hai un rapaz amable. Alberte un moble, est a pero non axuda a nada. Non gaar ese partido unha espia que leva cravada. R.L. Reforzo 40. Facer unha reclamacin 1. Que a temperatura da auga da piscina municipal mis baixa do habitual. Que fagan todo o posible por aumentar a temperatura da auga. 2. R.L. Reforzo 41. A oracin. O suxeito 1. R.M. Que fro! Este neno ten moita forza. Que o celebres durante moitos anos. Deica outra! 2. A avoa de Carlos / fai unhas empanadas de bonito bosimas. Un compaeiro da clase / vive nunha granxa de Arza. Aquel gato siams / buscaba comida entre o lixo. Este edificio de cor azul / s ten tres pisos.
1. correcta a do vecio 2. 2. R.M. Baixa desde o miradoiro da fervenza polo camio sinuoso ao primeiro cruzamento. Neste punto, xira esquerda ata que chegues a un grupo de casas e contina recto polo mesmo camio. Despois dunha revolta chegars ao ro, cruza a ponte que hai beira do muo e contina recto. Uns cantos metros mis adiante atoparaste co castelo. Reforzo 37. Os enlaces 1. preposicins: contra; en(a); por(a); con(unha); a(o); de(o); de(o); debaixo de(a); en; con; de(esas); de(esas) conxuncins: e mais; que; pero; porque; que; que; senn; e; que (Os alumnos s marcarn as conxuncins que traballaron: e, e mais, pero, senn) 2. copulativas: expresan idea de suma ou acumulacin. disxuntivas: expresan idea de opcin. adversativas: expresan idea de oposicin ou contraste. nin: copulativa. R.L. senn: adversativa. R.L. ou: disxuntiva. R.L. e: copulativa. R.L. 3. O meu equipo xoga contra o teu en Ourense. Este paraugas non teu senn de Lusa. Nin ti nin eu sabemos onde vai este avin. O pai e a nai marcharon a ver os avs. Reforzo 38. Palabras con x 1. R.M. O x soa como maxia: Aleixo; exemplo; xoia O x soa coma en taxi: excursin; explicou; extraordinario 2. escavar; espiento especial; expoer
100
A / avoa / de Carlos Un / compaeiro / da clase Aquel / gato / siams Este / edificio / de cor azul 3. R.L. Reforzo 42. Palabras con -cc- e -ct1. a) O actor non acudiu proxeccin do seu novo filme. a) A causa do accidente foi unha terrible distraccin do condutor. b) A eleccin do novo director ser o prximo mrcores. 2. calefaccin; conducin accin; direccin discrecin; correccin destrucin; extraccin 3. producir; producin; produtor; produtivo obxecto; obxeccin; obxectivo; obxectar extraccin; extracto; extractivo; extractor edicin; editor; editar; editorial Reforzo 43. Os neoloxismos 1. As imaxes representan un escner, un telfono mbil, unha cmara fotogrfica e un micrfono. R.L. 2. internauta motocrs microfibra videoxogo 3. multimedia; hipermercado; cibercaf; Internet Reforzo 44. Elaborar un anuncio publicitario 1. Unhas zapatillas deportivas. Que as zapatillas poden emitir msica. Zapatillas Meloda e camia con alegra R.M. Temas en formato mp3. R.M. Amenizarn os teus paseos. 2. R.M. Para crecer san e con enerxa, toma cereais Galctica cada da. Con lentes Miralsol, veralo todo doutra cor. Proba o xamp Pelosn e dilles adeus aos cabelos enredados. 3. R.L.
Reforzo 45. O predicado 1. R.L. 2. O meu amigo Alberte vexetariano. Predicado nominal O prximo vern iremos de viaxe a Len. Predicado verbal As gatias parecan asustadas. Predicado nominal Antn traballa de arquitecto en Londres. Predicado verbal A rbore mis abundante aqu o carballo. Predicado nominal A auga deste regato parece contaminada. Predicado nominal 3. Maria est farta de tanto rudo. Xerardo foi un avogado moi prestixioso. Estas nenas semellan das esculturas. Os ciclistas parecan cansos. 4. R.M. Maria e Ana estn fartas de tanto rudo. Xerardo e Elas foron uns avogados moi prestixiosos. Estas nenas semellan das esculturas. O ciclista pareca canso. O verbo e mais o atributo. Reforzo 46. Por que/porque/porqu; se non/ /senn 1. Non trouxo o que pediches senn outra cousa. Non poders entrar se non tes unha invitacin. Tomaracho a mal se non te coecese. Non me gusta esa bicicleta azul senn a vermella. Marcha xa se non queres perder o autobs. 2. porque; porque; por que; por que; porqu; porque. Reforzo 47. Palabras doutras linguas 1. hall; continer; hobby; self-service Quedei co meu curmn no vestbulo do hotel. A afeccin do meu irmn o aeromodelismo. Tirade estas bolsas no colector amarelo.
101
Ma cearemos no autoservizo que abriron no barrio. 2. espectculo; representante; inconveniente; clasificacin; hamburguesara 3. R.L. Reforzo 48. Escribir unha crnica 1. Dos actos que se farn na festa da Primavera. 1: Concurso de disfraces; 2: Pasacalles da banda municipal; 3: Paella xigante 2. R.L. Reforzo 49. O predicado verbal 1. R.M. Marcos psalle a pelota a Xerardo. Dronlle un premio famosa actriz. 2. O avin sae cara a Pars s doce en punto. De lugar e de tempo Os mdicos do hospital actan sabiamente. De modo Reuninme no parque cos meus curmns. De lugar e de compaa Esta casa incendiouse por un curtocircuto. De causa Aquel xardineiro cortouse coas tesoiras. De instrumento 3. R.M. No mercado vin a mia amiga Mercedes. Regaleille un libro a Roi Anta vive en San Sebastin. Citoume unha en punto. A chuvia cae con moita intensidade. Manqueime por culpa dun cravo. Reforzo 50. Signos que pechan enunciados 1. R.L. 2. signos de interrogacin: ests?; Viveiro?; portugus?; deica logo? signos de exclamacin: Lisboa!; precioso!; que doado! punto e seguido: que che gustara. moito ao galego. punto e parte: chaira. punto final: at logo a todos. No texto hai comas, puntos e coma, dous puntos e comias.
Reforzo 51. As abreviaturas 1. pxina: px.; nmero: nm.; documento: doc.; preposicin: prep.; doutor: Dr. 2. adxectivo: adx.; avenida: avda.; telfono: tel.; profesor: prof.; familia: fam.; esquerda: esq. 3. O doutor Olmeiro ten a consulta na ra Andoria. O novo nmero deste cmic ten vinte pxinas. Os seores clientes teen mis informacin no telfono 11050. 4. Esta prep. tamn aparece na px. 45. O prof. Ramos chegar en 5 min. A mido os subs. van acompaados dun adx. Reforzo 52. Comentar un espectculo 1. Dunha representacin teatral. Conta as aventuras dun prncipe novio a quen seu pai, o rei, ordena pasar unha proba. Que a decoracin e a escenografa eran escasas, pero a desenvoltura dos actores e as actrices supliu esa falta. 2. R.L. R.L. Reforzo 53. Clases de oracins 1. R.L. 2. ; acompaa; chama; participan; formarn; son; conseguiron; veremos simples: Marta especialista en natacin sincronizada; Seguro que un da as veremos nos xogos olmpicos. compostas: Este ano acompaa unha deportista mis nova, que se chama Carolina; Polo de agora s participan en campionatos autonmicos, pero de aqu a un tempo formarn parte dunha competicin europea; Son unhas nadadoras traballadoras e constantes e conseguiron unhas cantas medallas. 3. R.L. Reforzo 54. Os puntos suspensivos 1. Indican que a enumeracin est incompleta. Expresan sorpresa. Expresan temor.
102
2. R.L. R.L. Reforzo 55. Uso culto e uso coloquial 1. uso culto uso coloquial obreiro operario aforas periferia pais proxenitores regalar obsequiar parrafear conversar pobre indixente R.L. 2. Quera deixar o traballo e marchar daquela fbrica. Os meus amigos volveron moi cansados da sa viaxe. Non fales tanto, que teo unha dor de cabeza moi forte. Reforzo 56. Elaborar un folleto turstico 1. Sobre Combarro. Outras actividades: no 4.; Monumentos principais: no 3.; Presentacin: no 1.; Como chegar: no 2. 2. R.L. Reforzo 57. O texto 1. O texto explica unha mensaxe completa. As ideas presntanse de forma ordenada. Os enunciados que o forman tratan sobre un mesmo tema. Os enunciados relacinanse entre si. 2. O texto B, porque ten as ideas ordenadas e os enunciados tratan dun mesmo tema e estn todos relacionados. Reforzo 58. Outros signos de puntuacin 1. A ONU (Organizacin das Nacins Unidas) presentou un informe sobre o quecemento global, en que recolle as conclusins dun grupo de expertos reunido en Valparaso (na costa chilena). Segundo estes especialistas, pdese afirmar que o ser humano responsable do cambio climtico. Por iso, fixeron unha chamada aos gobernos de todo o mundo para que adopten polticas econmicas compatibles coa proteccin do medio. Polos arredores do edificio onde tia lugar a reunin vronse manifestantes ecoloxistas con
pancartas que dican, por exemplo, Save the Earth (salvemos a Terra, en ingls). 2. R.L. Reforzo 59. Os vulgarismos 1. sandalias; moto; memoria; permiso; telfono; nmina 2. indicin: inxeccin; menistro: ministro; probe: pobre; vicio: vecio; mseca: msica; prefeuto: perfecto; xantare: xantar 3. Onte fun ao mercado a comprar uns chourizos e marchei indignado. Pedronme corenta euros por un quilo! Ah, non, de min non se burla ningun! As que colln o meu carro e marchei a toda velocidade. Reforzo 60. Contar desde diferentes puntos de vista 1. R.L. Reforzo 61. Repaso 1. meu: posesivo, masculino, singular amigo: substantivo comn, masculino, singular marchar: terceira persoa singular, futuro, verbo marchar ma: adverbio de tempo a: preposicin Ribadavia: substantivo propio Estas: demostrativo, feminino, plural rapazas: substantivo comn, feminino, plural pediron: terceira persoa plural, pretrito perfecto, verbo pedir tres: numeral cardinal ensaladas: substantivo comn, feminino, plural variadas: adxectivo, feminino, plural 2. saber; vivir; avoa; recibo; posible prohibido; ovo; hmido; ola!; hectrea afeccin; redaccin; reducin; inxeccin; atraccin conduto; ditado; viaduto; recto; extracto parella; xito, caixeiro; extraer; semellar 3. choiar: coloquialismo esprito: vulgarismo amoto: vulgarismo defuncin: eufemismo microchip: neoloxismo
103
desocupado: eufemismo colega: coloquialismo videfono: neoloxismo Ampliacin 1 1. rbore; pera; ro. R.L. cocia; polo; salsa. R.L. lume; auga; monte. R.L. 2. como determinantes: aquela; a nosa; oito; algunhas; os; moitas como ncleos: familias; Mnica; luz; roupa; portara; cea como complementos: abundante; de ferro; escuras; con mel; aberto; forte R.L. 3. A Asociacin de Vecios convocou unha reunin s seis. A Romara Viquinga de Catoira o primeiro domingo de agosto. O conselleiro de Cultura visitar hoxe a biblioteca de Redondela. A mia amiga Neves vive na ra Andoria, preto do concello. O irmn de nxela colabora como voluntario na Cruz Vermella. 4. R.L. 5. Pelamos as verdurias e lavmolas. Cortmolas en dados ben midos e refogmolas a lume lento. parte, sofriximos o toucio entrefebrado cortado en dadios nunha tixola cun pouco aceite e cocemos os espaguetes. Cando estean feitos, comolos e botmolos de novo na pota. Despois, engadimos as verdurias, o toucio entrefebrado e, finalmente, un paquete de queixo parmesano. Remexemos todo e xa temos un prato ben suculento. 6. R.M. Fritimos unha cebola cortada ben mida nunha tixola cun pouco aceite e, cando estea fritida, engadmoslle uns anacos de xamn. Sofriximos un pouquio e botmoslle sal, 500 gramos de tomate triturado e as especias que queiramos. parte, cocemos os macarrns e cando a salsa estea feita, botmolos na tixola. Queda un prato ben bo. Ampliacin 2 1. R.L. 2. Cmpre acentuar: mrcores, haber, avsaos; vndese, porttil, fantstico; tcket, recepcin, cmping.
3. ftbol: grave / atmosfera: grave / parasito: grave / msil: grave / polglota: esdrxula / rptil: grave / paxaro: grave / heroe: grave / chofer: aguda / boe: esdrxula 4. graxas; protenas; vitaminas 5. pre-: post-; infra-: sobre-; intra-: extra-; pro-: anti-; hiper-: hipo6. reconstrur / posguerra / impotencia / invisible / encadear 7. R.L. Ampliacin 3 1. teu: posesivo masculino singular, un posuidor, funcin de ncleo nosos: posesivo masculino plural, varios posuidores, funcin de complemento seu: posesivo masculino singular, varios posuidores, funcin de determinante mias: posesivo feminino plural, un posuidor, funcin de determinante tas: posesivo feminino plural, un posuidor, funcin de ncleo ta: posesivo feminino singular, un posuidor, funcin de determinante nosa: posesivo feminino singular, varios posuidores, funcin de determinante 2. Fixo un curso de patrn de iate. Non queda papel hixinico no bao. Iremos ao parque acutico de Cerceda. Cedinlle o asento ao ancin no autobs. Gardaches a roupa vella no bal? O nmero 232 da mia cabina capica. Gstame recoller cunchas no areal. Este aparello ten dous anos de garanta. 3. bromista; telefonista; finalista chaveiro; xoieiro; paraugueiro riqueza; madureza; crueza habilidade; natalidade; pluralidade admiracin; definicin; repeticin 4. VISTA: esculcar; observar TACTO: acariar; apalpar ODO: atender; escoitar GUSTO: saborear; probar OLFACTO: osmar; uliscar 5. pestilente / R.M. aromtico barulleiro / R.M. silencioso colosal / R.M. mido sombrizo / R.M. claro rugoso / R.M. suave 6. R.L.
104
Ampliacin 4 1. Non teo moitos cartos para comprar este disco. Naquela festa haba bastante xente. Paula e Duarte teen os mesmos anos, doce. Esta pelcula poden vela rapaces de todas as idades. Non cres que mercaches demasiadas barras de pan? 2. R.L. 3. Levan acento diacrtico no s as oracins 1 2, e 5. S imperativo nas oracins 2 e 5. S significa sede eclesistica na oracin 1. 4. R.L. 5. 1: croar 2: miaar 3: bear 4: piar 5: ouvear 6. R.M. pataplaf: uns libros que caen ao chan. zunzn: o voo dunha abella. ruxido: o son dun len. triquetraque: unha carreta subindo unha costa. tictac: un reloxo. chaschs: unhas cunchas chocando entre elas para marcar un ritmo. 7. R.L. Ampliacin 5 1. conduzo; conduza, conducn reduces; reduzas; reduciches traduce; traduza; traduciu introducimos; introduzamos; introducimos producides; produzades; producistes deducen; deduzan; deduciron 2. atraeu: atraer, segunda conxugacin oias: or, terceira conxugacin desfixo: desfacer, segunda conxugacin conveu: convir, terceira conxugacin saiban: saber, segunda conxugacin afaga: afacer, segunda conxugacin risen: rir, terceira conxugacin maldiga: maldicir, terceira conxugacin 3. R.M. Como tia prsa non parou a tomar un caf.
Atoparon na cova sos dun homnido. Ao pasar polo carreiro, golpeouse coa pla dun loureiro. A caixa das pinturas ten unha estrela pintada por fra. 4. venda; xarope; fractura; epidemia; xiringa; mareo 5. pomada e ungento sarampelo e xarampn plula e pastilla arrefriado e constipado rouqun e afona xarampn, arrefriado e afona. 6. R.L. Ampliacin 6 1. R.M. passemos veas dixestes camiade farei cala 2. R.M. 1. O que tedes que facer vs ir durmir. 2. A polica pillou o ladrn roubando os cartos da caixa. 3. Non sentes nese banco, que est acabado de pintar. 4. Rompn a perna xogando un partido de ftbol. 5. Bieito cansouse de esperar pola sa amiga Pilar. 6. O meu irmn acabou de cear coa camisa toda manchada. infinitivo: 1, 5; xerundio: 2, 4; participio: 3, 6 3. Reclleme. Bebndoo. Cmprao. Mraa. rguea. Farao. 4. Palabras que teen que levar acento grfico: talle; consenta; deixbame; deixbame; tamn; ; poa; embarcacin; aceptbame; sar. 5. 2; 3; 1; 1; 1; 1 6. montaa rusa coches de choque cadeiras voadoras
105
tren da bruxa caseta de tiro 7. R.L. Ampliacin 7 1. xogaban; varrera; voaron 2. R.M. Mentres eu estudaba para o exame, ti xogabas coa consola. Marta dica que a obra de teatro era boa, pero a Lusa non lle gustaba. Cando o fillo se levantaba, Ignacio chegaba de traballar. Como almorzaba ben, non tia fame a media ma. 3. Hoxe hai eleccins, por iso meus pais teen que ir votar. Cando colln as uvas do froiteiro, caeu un bago ao chan. mia irm pequena gstalle moito xogar a botar a pelota. Ese amigo teu parceme un pouco vago, non axuda nada. 4. marabilla: marabillar; marabilloso mbil: inmobilizar, mobilidade pobo: poboar; poboacin goberno: gobernar; gobernante 5. Concienciar a poboacin de que non abandone os animais. R.L. R.L. R.L. Ampliacin 8 1. chova; cumprir; trone; sarabie; nevar; sucede 2. R.L. 3. Un aviador aviado. Un aviador aviado habitaba en Ribadavia, tia un avin que era vago e que non voaba nada. Un da quixo ir a Londres a visitar un parente, mais o avin al no ceo se lle parou de repente. Estupefacto o piloto sentiu voces na cabina, era o avin que lle falaba, anque pareza mentira.
Estou moi canso, piloto, que esta viaxe moi longa. Desta nube non me movo polo menos en dez horas. 4. R.M. Na ponte de maio fomos de excursin Serra dos Ancares. O carpinteiro cortouse coa serra e levrono ao hospital. Conectei o vdeo e mais o televisor a este ladrn. A polica colleu o ladrn coas mans na masa. Polisemia 5. campo semntico: sof; butaca; cadeira; tallo campo lxico: xogar; dianteiro; portara; xutar familia de palabras: airexa; areo; airoso; aire R.L. 6. R.L. Ampliacin 9 1. Sen lentes isto lese moi mal. Hoxe estudei moito. Non berres tanto, por favor! Marta tan alta coma ti. Maria le a novela aos poucos. Ao pouco de sentarse, deulle o sono. Consegun as entradas de balde. Foi al en balde, non estaban na casa. 2. s veces: tempo; ao mellor: dbida s prsas: modo; ao redor: lugar 3. finalmente; amablemente; rapidamente; debilmente; lixeiramente; totalmente 4. hora deshora horario inchar desinchar inchazo home inhumano humano harmona harmnica harmonizar humor humorista malhumorado ovo oveira desovar herdar herdanza herdeiro 5. O meu to est moi orgulloso porque o fillo acabou arquitectura. Hoxe hei de ir ver o novo invernadoiro dos avs.
106
Nesta praza houbo unha exhibicin de vehculos antigos. Todos os habitantes da aldea emigraron a Honduras. A irm de Helena enfermeira no hospital. 6. Folla. Conxunto de follas. Rapaz. Grupo de rapaces. Alumno. Conxunto de alumnos. Moble. Conxunto de mobles. Rama. Conxunto de ramas. Carballo. Grupo de carballos. 7. Os meus padrios teen un apartamento no paseo martimo. O submarino atravesa os ocanos por debaixo da auga. No peirao hai un marieiro reparando a sa lancha. Hoxe fomos peixara e mercamos marisco. 8. R.L. Ampliacin 10 1. simples: sen; desde; contra; con locucins: cara a; en vez de; no medio de; por mor de R.L. 2. R.L. 3. Son incorrectas excoller, esportar, esplorar, extrao. R.L. 4. Cheguei estacin e dirixinme ao despacho de billetes para recoller o meu. A continuacin, colln a maleta que deixara pola ma na consigna e fun correndo cara plataforma nmero 5, porque o meu tren estaba a piques de sar. Unha vez dentro, fun cara ao meu compartimento e acomodeime. Ao cabo dun pouco, o revisor pediume o billete e desexoume boa viaxe. Xa estabamos en marcha, Lisboa agardaba por min! 5. ir rapidamente: a cen por hora; a todo gas; a fume de carozo; contra o reloxo; a paso lixeiro ir lentamente: con parsimonia; a paso de formiga; amodo; pasenio; con pachorra 6. R.M. sentido literal: O barco acaba de levar ncoras rumbo a Amrica. sentido figurado: Este asunto est collendo un rumbo moi delicado.
sentido literal: A meu pai non lle gusta conducir de noite. sentido figurado: Esta estrada conduce deica o porto. 7. R.L. Ampliacin 11 1. R.M. O mestre fala cos seus alumnos. Os bombeiros apagaron o incendio da fbrica. 2. No cine esperbame (predicado) o meu irmn (suxeito) o meu: determinantes; irmn: ncleo O camareiro (suxeito) abriu a porta do mesn (predicado) O: determinante; camareiro: ncleo A amiga de Sonia (suxeito) traballa no Milladoiro (predicado) A: determinante; amiga: ncleo; de Sonia: complemento 3. Adrin e Roi decidiron preparar o xantar. Ti e mais os teus amigos iredes de viaxe a Tui? Caeu unha pia do pieiro do xardn. Ningun saba que da era o partido. 4. doutor; olfacto; conxectura obxecto; equinoccio; nocturno seita; fucsia; desinfectar 5. R.L. 6. cobertura; memoria; mbil; rede; rato R.M. Nesta aldea hai moi mala cobertura. Necesito ampliar a memoria do ordenador. Este telfono mbil ten cmara incorporada. Tes esa informacin na rede. O rato deste ordenador non ten cable. 7. R.L. 8. R.L. Ampliacin 12 1. R.M. Os visitantes deste complexo hoteleiro son turistas alemns. O meu curmn Antn parece un rapaz moi estudoso. Xa non estou nada canso, e iso que fixen moito esforzo.
107
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Lourenzo semella un pallaso, con esta cara tan pintada. R.M. A nova fichaxe un dianteiro. Meu pai moi listo. A ta amiga moi alta. R.M Aquela neveira custa moito. Polo Entroido, Xon disfrazarase de peliqueiro. A sopa quedouche moi salgada. Aquel home posua moitas riquezas. R.M. avogado: substantivo meu: pronome posesivo nerviosa: adxectivo ben: adverbio. R.M. Eu non pedn un bocadillo de chourizo senn de xamn. Se non vs a tempo, marcho sen ti. Eles non viaxan en avin senn en tren. Deixa recollido todo se non enfdome. R.M. Por que non vieches? Xa sei por que chegou tan tarde. A ra por que pasou era direccin prohibida. xogadores: base; aleiro; pivote accins: tapn; tiro libre; asistencia infraccins: dobres; pasos; falta persoal elementos: taboleiro; aro; canastra e-mail; hckey; flashes; sticks; sponsors; match e-mail: dbese usar correo electrnico hckey: non hai outro termo en galego flashes: non hai outro termo en galego sticks: non hai outro termo en galego sponsors: dbese usar patrocinadores match: dbese usar partido R.L.
Ampliacin 13 1. R.M. Fai a torta no forno. Deixa as bolsas na mesa. Pecha a porta con coidado. Visitarei o av no hospital. Dedica o libro ao seu amigo.
2. R.M. Os avs venderon o coche ao vecio. Os organizadores agradeceron a axuda ao alcalde. Tiven que devolver o pedido tenda. Pediume que escriba unha carta ao director. A asociacin concedeu o premio a Marilar Aleixandre. 3. R.M Onte fun estudar casa de Pedro. Neste restaurante ceamos moi ben. No mercado ma vendern eses produtos. Meus pais marcharon ao aeroporto s nove. Escoitei un disco con Henrique na sa casa. 4. Escoiteino na radio. CC de lugar. Fxoo con moito tino. CC de modo Buscouno toda a tarde. CC de tempo Dxencho varias veces. CC de cantidade 5. Iremos a semana que vn. Que medo tia! Quen vai ir ao concerto? Este libro non o coezo. 6. Punto e seguido: para marcar o final dunha oracin. Punto e parte: para marcar o final dun pargrafo. Punto final: para marcar o final dun texto. 7. rupestre e prehistrico cabaleiro e medieval raaceos e contemporneo anfiteatro e clsico 1.: prehistrico; 2.: clsico; 3.: medieval; 4.: contemporneo 8. l.; m.; mr.; x.; v.; s.; d. 9. R.M. Algase apmto. para os meses de ag. e set. na pr. da Maria nm. 3. O tel. de contacto o 600500123. Preguntar polo Sr. Garca. Algase apartamento para os meses de agosto e setembro na praza da Maria, nmero 3. O telfono de contacto o 600500123. Preguntar polo seor Garca. Ampliacin 14 1. R.M. O bombeiro rescatou o gato da rbore. O gato da rbore foi rescatado polo bombeiro.
108
2.
3.
4. 5. 6.
7.
O albanel levanta unha parede. A parede levantada polo albanel. Oracin interrogativa. Oracin imperativa. Oracin enunciativa. Oracin exclamativa. R.M. A ra estaba chea de xente que paseaba. Ma chover na costa e nevar no interior. Escribinlle unha carta ao av e boteina na caixa do correo. R.L. 1: enfadar; 2: miope; 3: morrer; 4: manipular; 5: pediatra; 6: crcere Coliseo de Roma: anfiteatro Duomo de Miln: catedral Acrpole de Atenas: cidadela Pirmides de Exipto: templo funerario R.L.
Ampliacin 15 1. palabra: carteira enunciado: Ma luns. fonema: /e/ texto: O Coruxo gaou; o Alondras, en cambio, empatou.
2. un texto porque unha mensaxe completa, as ideas estn ordenadas, os dous enunciados de que consta tratan do mesmo tema e, ademais, estn relacionados entre si polo enlace en cambio. 3. R.L. 4. O capitn Patalonga ordenou silencio: Abrirei eu o cofre, para algo son o capitn! breo! berrou a tripulacin. No medio da expectacin, Silverio, o grumete, levou as mans boca: Demos! Que pasa? preguntou o capitn. Por que dis demos? 5. Cambio de orde das letras: probe: pobre; frbica: fbrica; premiso: permiso Eliminacin de letras: espranza: esperanza; altismo: altsimo; verd: verdade Engadido de letras: adivertirse: divertirse; apresentar: presentar; levare: levar Substitucin de letras: afertunado: afortunado; mamoria: memoria; semfaro: semforo 6. antigo: vetusto; arcaico; caduco; rancio novo: flamante; actual; relucente; recente 7. R.L.
109

RYALINGUA

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

RYALINGUA

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

6

CP: 131345 Depsito legal:

a mia amiga da clase

estes irmns xemelgos

2009 Edicins Obradoiro, S. L. / Santillana Educacin, S. L.

O uso das maisculas

Palabras primitivas e palabras derivadas

engordar inxusto claro til portn

gordo xusto clarear utilidade porteiro

gordecho axustar clarete utilitario porta 5

Adaptar textos ao destinatario

2009 Edicins Obradoiro, S. L. / Santillana Educacin, S. L.

2009 Edicins Obradoiro, S. L. / Santillana Educacin, S. L.

Agora clasifcaas todas en agudas, graves e esdrxulas. agudas graves esdrxulas

re fabricar urbano vender construr

Describir un lugar desde diferentes posicins

Vilalba a vista de paxaro

2009 Edicins Obradoiro, S. L. / Santillana Educacin, S. L.

1. Cubre o encrucillado coas formas dos posesivos.

3. Completa os globos con oracins que contean un posesivo.

2009 Edicins Obradoiro, S. L. / Santillana Educacin, S. L.

Acentuacin de ditongos e hiatos

2. Explica a acentuacin das palabras anteriores que teen ditongo.

Indica a palabra primitiva e o sufixo que se engadiu s palabras que marcaches.

2009 Edicins Obradoiro, S. L. / Santillana Educacin, S. L.

Redactar un texto a partir dunhas notas

A festa de Vicente Asistentes:

2009 Edicins Obradoiro, S. L. / Santillana Educacin, S. L.

Fernando Alonso ser o Seguirao Massa, que sair desde a O

na lia de sada do Gran Premio do Brasil. posicin. Na posicin

2009 Edicins Obradoiro, S. L. / Santillana Educacin, S. L.

Acentuacin diacrtica (I)

4. Escribe ben as oracins anteriores que estaban mal acentuadas. 16

1. Escribe oracins que contean o nome do animal e a palabra onomatopeica.

3. Escribe os verbos anteriores xunto coa onomatopea que corresponda.

2009 Edicins Obradoiro, S. A./Santillana Educacin, S. L.

Escribir unha noticia

1. Observa este suceso e responde as preguntas para preparar a noticia escrita.

Estaba recollendo unhas cunchas cando atopei isto

Ao cabo de dous das

O cofre contn o tesouro dun antigo veleiro pirata que

2009 Edicins Obradoiro, S. L. / Santillana Educacin, S. L.

almorzar, primeira conxugacin

Acentuacin diacrtica (II)

Eufemismos e palabras tab

1. Localiza das expresins eufemsticas no texto.

2. Escribe a palabra tab e o eufemismo que che suxire cada imaxe.

2009 Edicins Obradoiro, S. L. / Santillana Educacin, S. L.

INFORMTICA ** XOGOS DE ENXEO ** PINTURA E ESCULTURA ** Sinatura:

(*Para nenos e nenas de 6 a 8 anos) (**Para nenos e nenas de 10 a 12 anos)

(2. apelido) Provincia:

(Nome) Nm: Correo electrnico: Piso: C.P.:

2009 Edicins Obradoiro, S. L. / Santillana Educacin, S. L.

(PECHAR) a porta de todo, por favor.

2009 Edicins Obradoiro, S. L. / Santillana Educacin, S. L.

Casos especiais de acentuacin

ns e queremos aproveitala! Un bico, pap.

Redactar normas de seguridade

1. Observa os sinais seguintes e responde.

2009 Edicins Obradoiro, S. L. / Santillana Educacin, S. L.

Sodes: segunda persoa do plural do presente de indicativo do verbo ser.

2009 Edicins Obradoiro, S. L. / Santillana Educacin, S. L.

1. Marca en cada caso a palabra que corresponde imaxe.

2009 Edicins Obradoiro, S. L. / Santillana Educacin, S. L.

INFORMTICA XOGOS DE ENXEO PINTURA E ESCULTURA ** Sinatura: