Gazy osonowe w technice spawalniczej

Gazy osonowe w technice spawalniczej

Niniejsza broszura adresowana jest przede wszystkim do specjalistw w dziedzinie technik spawania, spawaczy, inynierw spawaczy oraz do kierownikw zakadw produkcyjnych. Nawet gdy wiadomo, jakie metody spawania czy dodatkowe materiay do spawania naley stosowa, czsto pozostaje jeszcze pytanie, jaki gaz osonowy najlepiej si do tego nadaje. Celem niniejszej broszury jest zatem przejrzysta i zwiza odpowied na nastpujce pytania: Jaki gaz nadaje si do jakiej metody? oraz Jaki gaz nadaje si do jakiego zastosowania? Poruszono take kwestie aktualnych innowacji technicznych w dziedzinie materiaw i metod, z ktrych wynikaj nowe aspekty majce wpyw na waciwy dobr gazu osonowego.

Messer Polska Sp. z o.o. ul. Maciejkowicka 30 41-503 Chorzw tel. (32) 77 26 000 fax (32) 77 26 115 e-mail: messer@messer.pl http://www.messer.pl

Spis treci

Waciwoci rnych gazw osonowych Mieszanki gazowe i gazy mieszane Informacje dotyczce normy dla gazw osonowych PN-EN439 Gazy mieszane do spawania metod MAGM Linia produktw INOXMIX Linia produktw FERROMIX Linia produktw FERROMIX C 8 / C 18 Zakresy uku elektrycznego w spawaniu metod MAG Spawanie impulsowe metod MIG/MAG Lutowanie blach powlekanych metod MSG Formy dostaw, rodzaje zaopatrywania Technologia 300 bar Nowe kody barwne na butlach gazowych Dane ilociowe w przypadku spawalniczych gazw osonowych Dla kadego rodzaju zastosowania odpowiedni gaz osonowy Argon spawalniczy 4.6 Hel 4.6 ALUMIX N ALUMIX He Argon 4.8 Mieszanki argonu z helem Argon spawalniczy W INOXMIX X 1 / X 2 / X 3 Argon spawalniczy N INOXMIX C 2 INOXMIX He 15 C 2 INOXMIX He 30 H 2 C FERROMIX He 20 C 8 FERROMIX X 4 FERROMIX X 8 FERROMIX C 5 X 5 / C 15 X 5

4 5 6 8 8 8 9 10 12 14 15 16 17 18 19 20 21 22 22 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35

FERROMIX C 8 FERROMIX C 18 Dwutlenek wgla (CO2) Gaz formujcy Azot 4.0 Wodr 3.0 Metody spawania ukowego Iloci gazu w rnych metodach spawania w osonie gazw ochronnych Obchodzenie si z butlami stalowymi 10 zasad dotyczcych obchodzenia si z butlami stalowymi Formy dostaw (tabela pogldowa) Osonowe gazy spawalnicze produkowane przez firm Messer zestawienie Przykady zastosowa spawalniczych gazw osonowych zestawienie Gazy osonowe do spawania metod MAG Gazy osonowe do spawania metod MIG Gazy osonowe do spawania metod TIG Usugi serwisowe Analiza kosztw Doradztwo i szkolenie Zaopatrywanie w gaz, pobr gazu Systemy zaopatrywania w gaz Butle gazowe Palety na butle gazowe Zalety palet Wizki butli gazowych Baterie butli Zaopatrywanie cieke Urzdzenia do mieszania gazw Miejsca poboru gazw technicznych Nowe reduktory cinienia Oddziay Messer Polska

36 37 38 39 40 41 42

43 44

45 46

48

50 52 53 53 54 54 55 56 56 57 58 58 59 60 61 62 63 64 66

Waciwoci rnych gazw osonowych

Gazy osonowe uywane do spawania s bezwonne, bezbarwne, bez smaku i zwyjtkiem wodoru s niepalne. Podstaw spawania w osonie gazw ochronnych jest obojtny charakter gazw podstawowych: argonu i helu. Te jednoatomowe gazy szlachetne nie wchodz wreakcje chemiczne. Dziki temu osaniaj spawany materia nie tylko przed dostpem powietrza, lecz nie dopuszczaj take do niepodanych reakcji chemicznych z elektrod oraz ciek kpiel jeziorka spawalniczego. Pod wzgldem waciwoci fizycznych gazy te znacznie rni si od siebie. Dwutlenek wgla i tlen s tak zwanymi gazami aktywnymi. Z nich powstaje w uku elektrycznym aktywny tlen atomowy. Te aktywne gazy, podczas spawania materiaw stalowych w osonie gazw ochronnych, maj decydujcy wpyw na przechodzenie materiau. Wodr ma dziaanie redukujce. Dziki wysokiej zdolnoci przewodzenia ciepa poprawia kumulacj energii w materiale i zmniejsza lepko roztopionego metalu. Dziki domieszce wodoru do argonu lub do azotu w charakterze gazu osonowego przetopu wpywa on pozytywnie na tworzenie warstwy graniowej spoiny. Naley pamita, e wodr jest gazem palnym. Azot jest gazem trudno reagujcym. Oprcz stosowania do spawania w osonie gazw ochronnych znajduje on coraz czciej zastosowanie w obrbce aluminium, stopw aluminium oraz materiaw duplex, przy rnej zawartoci w mieszance osonowej.

Mieszanki gazowe i gazy mieszane

Rodzaj gazu osonowego ma istotny wpyw na jakociowe i ekonomiczne aspekty procesu spawania. Poszczeglne gazy osonowe w konkretnych zastosowaniach wspawalnictwie wykazuj kombinacj korzystnych i mniej korzystnych waciwoci. I tak, gaz osonowy argon uatwia zapon w spawaniu metod TIG, a w spawaniu metod MIG zapewnia stabilne przechodzenie materiau. Niekorzystn waciwoci jest niewielkie jednostkowe dostarczanie energii w przypadku grubych czci konstrukcyjnych, a zwaszcza materiaw o wysokim przewodnictwie cieplnym, takich jak aluminium i mied. Pod wzgldem dostarczania energii optymalnym gazem jest natomiast czysty hel. Ma on jednak pod innymi wzgldami istotne wady wporwnaniu z argonem. Podczas spawania metod MIG przechodzenie materiau jest niestabilne, a zapon przy spawaniu metod TIG jest utrudniony. Dziki odpowiednio dobranym mieszankom gazowym mona w sposb optymalny czy korzystne waciwoci komponentw gazowych i tym sposobem znacznie zminimalizowa waciwoci niekorzystne. Szczeglnie wane s mieszanki gazowe w spawaniu stali w osonie gazw ochronnych. W tym przypadku do argonu doda trzeba gwnie tlen i dwutlenek wgla w celu uzyskania regularnego przechodzenia materiau. Powstajce przy tym gazy aktywne nazywane s nie mieszankami gazowymi, ale gazami mieszanymi. Do osony warstwy graniowej spoiny stosuje si, zasadniczo w postaci tak zwanych gazw formujcych, mieszanki gazowe zoone z azotu i wodoru.

Informacje dotyczce normy dla gazw osonowych PN-EN439

Uporzdkowanie i przegld cigle rosncej liczby moliwych mieszanek gazowych oraz rodzajw ich zastosowa dostarcza norma PN-EN 439 Gazy osonowe do spawania ukowego i cicia. Czystoci Podane w normie czystoci s wartociami minimalnymi. Dla argonu i helu wynosz one 99,99%. Gazy osonowe dostarczane przez firm Messer wyranie przewyszaj te wymagania. Oprcz jakoci standardowej okrelanej jako argon spawalniczy istnieje jako argon 4.8 (o czystoci 99,998%) do celw specjalnych. Wycig z PN-EN 439 (maj 1995)

1) Gdy stosowane s domieszki nie wyszczeglnione w tabeli, wtedy taka mieszanka gazw okrelana jest jako gaz specjalny i oznaczana symbolem S.

Podzia Norma PN-EN 439 obejmuje gazy do spawania w osonie gazw ochronnych oraz spawania plazmowego. S one podzielone na nastpujce grupy: Gazy mieszane Gaz mieszany oznaczony jest numerem grupy, po ktrym nastpuje wyrnik liczbowy. Szczeglnie wany jest obszar zastosowania MAG M grupy M1, M2 i M3, gdzie uywa si gazw mieszanych. Podzia gazw osonowych (wycig z tabeli 2 PN-EN 439)
Przedruk za zgod Niemieckiego Instytutu Normalizacyjnego PN. Dla zastosowania normy miarodajna jest wersja z najnowsz dat wydania.

R = gaz redukujcy I = gaz obojtny M = gaz mieszany (M1, M2, M3) C = dwutlenek wgla F = gaz formujcy

2) Argon moe by zastpiony maksymalnie w 95%. Zawarto helu okrelona jest dodatkowym wskanikiem zgodnie z PN-EN 439.

Gazy mieszane do spawania metod MAGM

Z uwagi na olbrzymie znaczenie spawania metod MAGM firma Messer opracowaa specjalnie dla tej metody szerok palet standardowych mieszanek gazowych, ktre umoliwiaj z jednej strony wystarczajce pokrycie zapotrzebowania w szerokich obszarach zastosowa jedn tylko mieszank, azdrugiej strony osignicie optymalnych wynikw spawania w zastosowaniach specjalnych. Te gazy mieszane mona znale w takich liniach produktw jak INOXMIX oraz FERROMIX. Linia produktw INOXMIX Gazy mieszane z linii produktw INOXMIX, norma PN-EN 439, grupy M11, M12, M13, stosowane s przede wszystkim do stali wysokostopowych i materiaw opodstawie niklowej. Ich niewielka zawarto gazu aktywnego jest dostosowana do specyficznych waciwoci stali wysokostopowych, np. znikome barwy nalotowe (oksydacja spoiny) i znikoma ilo szlaki. Jednoczenie moliwe jest ograniczenie reakcji zwizanych z uszkodzeniem powok. Moliwo wyboru pomidzy skadnikami mieszanek, takimi jak tlen, dwutlenek wgla i hel, umoliwia indywidualny dobr optymalnego gazu do szerokiej gamy stali wysokostopowych. Linia produktw FERROMIX C 8 / C1 8 Gazy mieszane z linii produktw FERROMIX C 8 / C 18 norma PN-EN 439, grupy M22 i M23 zawieraj tlen jako skadnik wsplny i s stosowane w pierwszym rzdzie do spawania stali niestopowych oraz niskostopowych. W niektrych konkretnych zastosowaniach mog by rwnie uyte do spawania stali wysokostopowych. FERROMIX X 4 i FERROMIX X 8 s czystymi gazami mieszanymi argonowo-tlenowymi, zawierajcymi 4 lub 8% tlenu. Ju przy rednich wartociach zuycia umoliwiaj one korzystny sposb zaopatrywania w stanie ciekym. Firma Messer dostarcza powysze gazy mieszane w stanie ciekym, gboko zamroonym, w postaci ju zmieszanej i gotowej do uycia, magazynowane wzbiornikuodgazowywaczu z doczon parownic. Nie jest wymagane dodatkowe urzdzenie mieszajce ani drugi zbiornik.

FERROMIX C 5 X 5 i ARGOMIX C 15 X 5 s mieszankami trjskadnikowymi, zoonymi zargonu, tlenu i dwutlenku wgla. Oprcz 5-procentowej zawartoci tlenu zawieraj 5 lub 15% dwutlenku wgla. Wspln waciwoci wszystkich mieszanek typu FERROMIX jest stabilne ibezrozbryzgowe przechodzenie materiau w szerokim przedziale regulacji. Jest to cech charakterystyczn mieszanek zwaszcza bez zawartoci CO2. Linia produktw FERROMIX C 8 / C 18 Gazy mieszane z linii produktw FERROMIX, norma PN-EN 439, grupa M21, s mieszankami argonu z dwutlenkiem wgla. S one stosowane do spawania stali niestopowych oraz niskostopowych metod MAGM. FERROMIX C 18 o zawartoci 18% CO2 oferuje zwaszcza w przypadku blach cienkich korzyci zwizane z niewielkim tworzeniem si odpryskw przy bardzo czystych spoinach z bardzo nielicznymi wysepkami szlaki.

Spawanie karoserii samochodowej metod MAGM

Zakresy uku elektrycznego w spawaniu metod MAG

Przy spawaniu metod MAG mamy do czynienia w zalenoci od natenia prdu oraz zastosowanej rednicy drutu elektrodowego z rnymi zakresami uku elektrycznego. W dolnym zakresie natenia prdu dochodzi w krtkim uku elektrycznym do regularnego nastpowania po sobie wolno palcego si uku elektrycznego i zwar, przy czym w fazie zwar kropla materiau przechodzi do ciekej kpieli jeziorka spawalniczego. Przy wysokim nateniu prdu w uku z natryskowym przenoszeniem materiau dochodzi do przechodzenia materiau, ktre nastpuje poprzez siy elektromagnetyczne w znacznym stopniu bez wytwarzania zwar powstaje tzw. Pinch effect. Pomidzy tymi dwoma zakresami uku elektrycznego istnieje rodzaj zakresu przejciowego, tzw. uk mieszany. Podczas gdy przechodzenie materiau wuku krtkim i w uku z natryskowym przenoszeniem materiau jest wzgldnie bezrozbryzgowe, w uku mieszanym dochodzi do tworzenia si rozbryzgw. Z tego te powodu naley, w miar moliwoci, unika tego zakresu uku elektrycznego przy spawaniu z uyciem gazw mieszanych zawierajcych argon. Jeeli stosujemy CO2, nie dochodzi do powstawania uku z natryskowym przenoszeniem materiau. Oznacza to, e powyej krtkiego uku elektrycznego przechodzenie materiau jest charakterystyczne dla uku mieszanego, tzn. wie si zintensywnym powstawaniem rozbryzgw. Zakres przejciowy pomidzy ukiem mieszanym a ukiem z natryskowym przenoszeniem materiau uzaleniony jest od rodzaju gazu osonowego. Granica jest szczeglnie niska w przypadku mieszanek argonu z tlenem. Im wiksza zawarto CO2, tym wiksza jest warto natenia prdu. Powyej uku z natryskowym przenoszeniem materiau mamy do czynienia znastpn form uku elektrycznego, tak zwanym ukiem rotacyjnym. W tej fazie uk elektryczny zostaje wprawiony w ruch wirowy poprzez postpujce zmikczenie kocwki elektrody.

10

Zakresy uku elektrycznego w spawaniu metod MAG

11

Spawanie impulsowe metod MIG/MAG

Technika impulsowa MIG/MAG, tzn. spawanie z pulsujcym prdem staym oferuje, wpoczeniu z nowoczesn technik tranzystorowych rde prdu, wielorakie moliwoci zekonomicznego oraz jakociowego punktu widzenia. W razie waciwego doboru parametrw nastawczych, gazu osonowego i drutu elektrodowego moliwe jest, biorc pod uwag cay zakres regulacyjny elektrody, spawanie niemale bez powstawania odpryskw co w istotny sposb przyczynia si do redukcji kosztw w procesie spawania metod MIG/MAG. W przypadku stali wysokostopowych technika impulsowa jest szczeglnie korzystna. Dziki technice impulsowej mamy tutaj do czynienia z czystym, pozbawionym rozbryzgw odrywaniem si kropli pomimo lepkoci roztopionego metalu. Rwnie aluminium czsto jest spawane technik impulsow. Wan rol odgrywa przy tym dobr waciwego gazu osonowego. Zasadniczo wymagane jest uycie gazw mieszanych o duej zawartoci argonu. Gazy osonowe z linii produktw INOXMIX idealnie nadaj si do spawania impulsowego metod MAG z uwagi na ich niewielk zawarto skadnikw aktywnych.

IG IP tP T Ieff

= = = = =

podstawowe natenie prdu impulsowe natenie prdu dugo impulsu dugo cyklu skuteczne natenie prdu

Schematyczne przedstawienie przebiegu natenia prdu podczas spawania impulsowego metod MIG/MAG

12

Rwnie wszystkie mieszanki gazowe z linii produktw FERROMIX C 8 / C 18 wietnie si nadaj do spawania impulsowego. Z linii produktw FERROMIX C 8 / C 18 w technice impulsowej FERROMIX C 8 ma przewag nad mieszank FERROMIX C 18. Jednake rwnie w wyszych zakresach regulacji mona uywa do spawania impulsowego mieszanki FERROMIX C 18. W przypadku niektrych materiaw, takich jak na przykad aluminium, uzasadnione moe by zastosowanie techniki podwjnych impulsw. Polega ona na tym, e na waciwy impulsowy uk elektryczny nakada si drugi impuls. Dziki temu uzyskuje si moliwo lepszego modelowania kpieli roztopionego metalu oraz zamierzon uskowato spoiny.

13

Lutowanie blach powlekanych metod MSG

Postp techniczny porusza wiele nowych kwestii. Cynkowanie, bdce oznak lepszej jakoci i trwaoci nie tylko w przemyle motoryzacyjnym, prowadzi podczas spawania metod MAG do tworzenia si porw i rozbryzgw, w wyniku odparowywania cynku. Alternatyw dla spawania blach ocynkowanych do gruboci 20 m warstwy cynku jest lutowanie metod MSG. Jako materia dodatkowy uywany jest brz (z grupy L-CuSi3). Przy typowych zastosowaniach w zakresie lutospawania blach cienkich, ktre odbywaj si przy nateniu prdu poniej 100 A, mona rwnie stosowa technik impulsow. Aspekty pozytywne: niewielkie opalenie powoki cynkowej, bez koniecznoci ponownego cynkowania niewielkie dostarczenie ciepa, co w efekcie powoduje minimalne odksztacenia dobre parametry wytrzymaociowe Jako standardowego gazu osonowego uywa si argonu spawalniczego. Znacznie lepsze waciwoci plastyczne i bardziej regularn spoin uzyskuje si, stosujc niewielkie domieszki gazw aktywnych do argonu. Pytania w tej kwestii prosimy kierowa do fachowego doradcy firmy Messer.

Spoina lutowana uzyskana metod MSG

14

Formy dostaw, rodzaje zaopatrywania

Spawalnicze gazy techniczne i mieszanki gazowe dostarczane w butlach (nie dotyczy butli z dwutlenkiem wgla) s bez wyjtku w stanie gazowym. Messer dostarcza gazy osonowe w butlach stalowych o pojemnoci 10, 20, 33 i 50 l. Odpowiada to ilociom od 2 do 17 m3 w zalenoci od rodzaju gazu i cinienia wbutli. W przypadku dwutlenku wgla w butli zachowana jest rwnowaga pomidzy faz ciek a gazow. Zwykle butla z CO2 zawiera 20 kg. Odpowiada to 10 m3 gazu osonowego, a tym samym w przyblieniu zawartoci jednej butli 50-litrowej z gazem mieszanym. W przypadku wikszych iloci zapotrzebowania bardziej opacalne jest zaopatrywanie centralne ni zaopatrywanie z pojedynczych butli gazowych na stanowiskach spawalniczych. W zalenoci od iloci zapotrzebowania oraz warunkw lokalowych, system zaopatrywania centralnego moe skada si z rnorodnych elementw: moe to by bateria butli z moliwoci przeczenia, wizki butli stanowice baz zaopatrywania, a przy jeszcze wikszym zapotrzebowaniu zbiornik odgazowywacz z przyczon parownic. Przy magazynowaniu w zbiorniku gaz dostarczany jest w postaci ciekej cystern. Do wytwarzania mieszanek gazowych potrzebne jest zazwyczaj urzdzenie mieszajce. Gazy mieszane FERROMIX X 4 i X 8 s natomiast dostarczane przez firm Messer ju zmieszane, gotowe do uycia w stanie ciekym, gboko zamroonym. Nie wymagaj one zatem urzdzenia mieszajcego ani dodatkowego zbiornika (tabela pogldowa str. 46/47).

15

Technologia 300 bar

Nowe butle gazowe w celu zwikszenia zawartoci poprzez zastosowanie wyszego cinienia Dotychczas butle gazowe byy napeniane pod cinieniem 150 lub 200 bar. Stosujc cinienie 300 bar, stworzony zosta cakiem nowy standard wydajnoci. Oczywicie przy starannym zachowaniu wszelkich wymogw bezpieczestwa.

Przemylane zalety Codzienne korzystanie z butli jest w duym stopniu atwiejsze dla uytkownika. Na przykad nowa butla 33 l jest o 9 kg lejsza i p metra mniejsza od dotychczasowej mniejszy ciar przy waeniu, porczna w obsudze, zajmuje niewiele miejsca, pozwala zaoszczdzi koszty i nakady.

Odpowiednia technika w zakresie reduktorw cinienia Wraz ze stworzeniem technologii 300 bar powstaa nowa generacja reduktorw cinienia. S to reduktory z nowoczesnym, atwym w obsudze przyczem rcznym; do gazw technicznych (Tectron) i gazw o podwyszonej czystoci (Spectron) s do dyspozycji reduktory cinienia przeznaczone dla wielkoci poboru do 10 m3/h. Formy dostawy i dane dotyczce przyczy zawarte s w tabeli Formy dostawy (str.46/47).

16

Nowe kody barwne na butlach gazowych

Wraz z now norm europejsk PN-EN 1089-3 okrelone zostao nowe barwne znakowanie butli gazowych. Norma ta ma by wdroona w Polsce najpniej do 1 lipca 2006, jednak ju od teraz rozpoczto przestawianie si na nowe barwy rozpoznawcze. Kolor grnej czci butli informuje, do jakiej grupy gazw naley zawarto butli.

Generalna zasada oznakowania butli

1 2 3 4

trujce, rce palne utleniajce obojtne

Jeeli jeden gaz wykazuje wicej potencjalnych zagroe, wtedy oznakowanie barwne w grnej czci butli odnosi si do pierwotnego rda zagroenia. Barwa korpusu butli nie jest okrelona jednoznacznie i jest dowolnie wybrana przez firm Messer.

Przedstawiona poniej nalepka ostrzegawcza, informujca o materiaach niebezpiecznych, zawiera wszystkie niezbdne informacje i spenia wymagania przepisw transportowych (ADR).

Nalepka ostrzegawcza informujca o materiaach niebezpiecznych

Ponisza nalepka spenia wymagania przepisw transportowych (ADR). Na przykadzie tlenu 4.8 wyjanione s zawarte w niej informacje.

Objanienie liczb: Nazwa produktu nadana przez producenta, ew. z podaniem czystoci 1. W przypadku mieszanek gazowych w tym miejscu podawany jest skad gazu 2. Wewntrzne dane producenta 3. Nazwa, adres i numer telefonu producenta 4. Instrukcja o postpowaniu w razie zagroenia (min. 1 kartka, maks. 3 kartki) 5. Pene okrelenie gazu zgodnie z ADR 6. Numer EWG w przypadku materiaw pojedynczych

7.

8.

Informacje dotyczce zagroenia i wskazwki dotyczce bezpieczestwa podane s, w miar moliwoci, w tym miejscu. W przypadku obszerniejszych zasad dotyczcych ryzyka i bezpieczestwa i w razie gdy symbole informujce o zagroeniu odbiegaj od przepisw ADR, dodatkowe instrukcje o postpowaniu w razie zagroenia mog by umieszczone na cylindrze butli. Informacja o zwrocie

17

Dane ilociowe w przypadku spawalniczych gazw osonowych

Jednostk miary iloci gazu jest metr szecienny (m3). To okrelenie iloci odnosi si do temperatury 15 C i cinienia 1 bar. Przeliczenie na inne warunki cinienia i temperatury moliwe jest w przyblieniu wedug praw gazu doskonaego. W wyszych temperaturach zachowanie argonu i gazw mieszanych zawierajcych argon w rzeczywistoci odbiega od praw gazu doskonaego. Jeeli cinienie przy napenianiu wynosi 300 bar, butla o pojemnoci 50 l wykazuje rne zawartoci ze wzgldu na rne waciwoci fizyczne poszczeglnych rodzajw gazw i mieszanek gazowych. Ilo gazu waha si w zalenoci od rodzaju gazu lub mieszanki gazowej pomidzy 12 17 m3. Rne iloci gazw w przypadku rnych rodzajw gazw

18

Dla kadego rodzaju zastosowania odpowiedni gaz osonowy

Rozwinita sie dostaw i cisy kontakt z rozlicznymi uytkownikami spawalniczych gazw osonowych zaowocoway wartociowymi dowiadczeniami, ktre udao nam si zebra i z powodzeniem wykorzysta. Dodatkowo, w oparciu owasne prace dowiadczalno-badawcze, powsta obszerny program gazw dospawania w osonie gazw ochronnych oraz do spawania metod plazmow. Jednym sowem dla kadego rodzaju zastosowania odpowiedni gaz. Gazy te wraz zich skadem, zalecanymi przykadami zastosowania oraz szczeglnymi waciwociami s wyszczeglnione poniej. Wszystkie gazy osonowe produkowane przez firm Messer w znacznym stopniu przekraczaj czystoci wymagane wnormie PN-EN 439. W oparciu o dugoletnie dowiadczenie i wspprac w rozwizywaniu trudnych problemw firma Messer dysponuje wykwalifikowanym personelem fachowym w dziedzinie spawania w osonie gazw ochronnych. W razie trudnoci zwizanych zgazami technicznymi, pyta dotyczcych kwestii ekonomicznych lub przy wdraaniu prac spawalniczych przy uyciu gazw osonowych nasz personel doradczy i serwisowy jest do Pastwa dyspozycji.

Usugi serwisowe patrz str. 54.

19

Argon spawalniczy 4.6

PN-EN 439 I1

Czysto Argon 99,996% obj.

Zastosowanie Gaz osonowy do spawania wszystkich metali metod TIG oraz do spawania aluminium, miedzi, brzu, niklu, stopw metali lekkich i stopw miedzi metod MIG, a take do spawania plazmowego oraz cicia plazmowego.

Szczeglne waciwoci spokojny, stabilny uk elektryczny wysoka niezawodno technologiczna nie powoduje wypalenia poszczeglnych skadnikw stopu uniwersalne zastosowanie

Produkty alternatywne oferujce dla konkretnych zastosowa specyficzne korzyci (zwizane z kosztami spawania i/lub jakoci spawania) Argon Azot mieszanki do spawania materiaw niklopochodnych i miedzi (spawanie metod TIG i MIG). Argon (Hel) Azot mieszanki (ALUMIX N albo ALUMIX He) do aluminium i materiaw aluminiopochodnych (do metody TIG i MIG). Argon Wodr mieszanki do wysokostopowych stali (zastosowanie TIG) i materiaw niklopochodnych (zastosowanie TIG i MIG).

20

Hel 4.6

PN-EN 439 I2

Czysto*) hel tlen para wodna azot > 99,996% obj. < 5 vpm < 10 vpm maks. 20 vpm

Zastosowanie Spawanie aluminium metod TIG elektrod ujemn. Spawanie miedzi metod MIG, take w przypadku gdy nie jest moliwe wczeniejsze podgrzewanie.

Zalety lepsza kumulacja energii w materiale podstawowym nie jest wymagane wczeniejsze podgrzewanie nie powoduje wypalania poszczeglnych skadnikw stopu termiczne zniszczenie warstwy tlenkw w przypadku aluminium

Produkty alternatywne Z wyjtkiem spawania metod TIG elektrod ujemn korzystniejsze jest zastosowanie mieszanek zawierajcych argon, takich jak mieszanki argonowo-azotowe (ALUMIX N lub ALUMIX He).

*) gwarantowana czysto gazu dziki analizie fabrycznej

21

ALUMIX N ALUMIX He

PN-EN 439 ALUMIX N ALUMIX He 15 N ALUMIX He 30 N ALUMIX He 50 N : PN-EN 439 S I1 + 0,015 N2 : PN-EN 439 S I3 + 0,015 N2 : PN-EN 439 S I3 + 0,015 N2 : PN-EN 439 S I3 + 0,015 N2

(ALUMIX jest opatentowanym produktem firmy Messer)

Skad Argon spawalniczy z domieszk 0,015% obj. azotu. Dla okrelonych rodzajw zastosowa ALUMIX N dostpny jest w innym skadzie, z grupy ALUMIX He. ALUMIX ALUMIX ALUMIX He 15 N : argon spawalniczy z domieszk 0,015% obj. azotu i 15% obj. helu He 30 N : argon spawalniczy z domieszk 0,015% obj. azotu i 30% obj. helu He 50 N : argon spawalniczy z domieszk 0,015% obj. azotu i 50% obj. helu

Zastosowanie Gazy osonowe do spawania aluminium i stopw aluminium metod TIG i MIG.

Szczeglne waciwoci przy spawaniu aluminium w porwnaniu z argonem spawalniczym bardziej skoncentrowany, stabilniejszy uk elektryczny przy spawaniu metod TIG spokojniejszy, mniej rozbryzgowy uk elektryczny przy spawaniu metod MIG lepsza kumulacja energii w materiale podstawowym nie jest wymagane wczeniejsze ogrzanie lub tylko w nieznacznym stopniu szczeglnie wysoka niezawodno technologiczna korzystne z punktu widzenia spawalnictwa zachowanie w zakresie przejciowym pomidzy krtkim ukiem elektrycznym a ukiem z natryskowym przenoszeniem materiau bardzo dobrze nadaje si do spawania impulsowego do zastosowa specjalnych w dolnym zakresie wydajnoci intensywne wtopienie korzystna forma wtopienia

22

dobre przetopienie spoiny wsze i gadsze spoiny doskonae waciwoci mechaniczne mniejsza skonno do powstawania porw lepsze dziaanie gazu na roztopiony materia dziki wysokiej temperaturze kpieli wysoka wydajno spawania wysza wydajno spawania dziki domieszce helu moliwo regulacji wtopienia i prdkoci spawania dziki odpowiedniemu stosunkowi Ar/He doskonae waciwoci plastyczne odpowiedni do wszystkich pozycji spawania nadaje si do blach kadej gruboci

Spoina na profilu wyciskanym do produkcji pojazdw szynowych

23

Argon 4.8

PN-EN 439 I1

Czysto*) argon tlen para wodna azot dwutlenek wgla i metan wolny od pozostaych wglowodorw > 99,998% obj. < 5 vpm < 10 vpm maks. 0 vpm < 0,2 vpm

Zastosowanie Gaz osonowy do spawania metali wraliwych na dziaanie gazw, takich jak tytan, tantal, cyrkon, molibden, metod TIG. W wyjtkowych przypadkach rwnie do spawania stali wysokostopowych i stopw cyrkonu metod TIG.

Szczeglne waciwoci spokojny, stabilny uk elektryczny wysoka niezawodno technologiczna nie powoduje wypalenia poszczeglnych skadnikw stopu nie powoduje kruchoci materiau wraliwego na dziaanie gazw na skutek utleniania

Szczeglne wskazwki Zaleca si stosowanie: - jako dodatkowy gaz osonowy przy spawaniu tytanu do stygncych spoin - przy spawaniu komorowym tantalu i cyrkonu

*) gwarantowana czysto gazu dziki analizie fabrycznej

24

Mieszanki argonu z helem

PN-EN 439 I3

Nazwa Argon Argon Argon Argon He He He He 90 70 50 30

Skad 10% 30% 50% 70% obj. obj. obj. obj. argonu argonu argonu argonu + + + + 90% 70% 50% 30% obj. obj. obj. obj. helu helu helu helu

Zawarto helu jest uzaleniona od rodzaju materiau, gruboci oraz wielkoci przedmiotu poddanego obrbce. Im grubsza blacha lub im wiksza cz konstrukcji, tym zawarto helu powinna by wiksza. Zastosowanie Spawanie metali lekkich, miedzi i stopw miedzi o wysokim wspczynniku przewodzenia ciepa metod MIG i TIG. Spawanie stali chromowo-niklowej oraz stopw o podstawie niklowej. Do spawania aluminium metod TIG przy uyciu prdu staego stosuje si Argon He 90. Szczeglne waciwoci spokojny, stabilny uk elektryczny lepsza kumulacja energii w materiale podstawowym nie jest wymagane wczeniejsze ogrzanie lub tylko w nieznacznym stopniu szczeglnie wysoka niezawodno technologiczna intensywne wtopienie korzystna forma wtopienia dobre przetopienie spoiny doskonae waciwoci mechaniczne nie powoduje wypalenia poszczeglnych skadnikw stopu lepsze dziaanie gazu na roztopiony materia dziki wysokiej temperaturze kpieli mniejsza skonno do powstawania porw wysza wydajno spawania dziki domieszce helu moliwo regulacji wtopienia i prdkoci spawania dziki odpowiedniemu stosunkowi Ar/He odpowiedni do wszystkich pozycji spawania nadaje si do blach kadej gruboci

Produkty alternatywne Mieszanki argonu z helem i wodorem (ALUMIX He) do spawania aluminium istopw aluminium.

25

Argon spawalniczy W

PN-EN 439 R1

Skad Argon spawalniczy z domieszk 2 do 7,5% obj. wodoru Nazwy Argon spawalniczy W 2 (2% domieszki H2) Argon spawalniczy W 5 (5% domieszki H2) Argon spawalniczy W 7,5 (7,5% domieszki H2) Zastosowanie Gazy osonowe do spawania stali austenitycznych chromowo-niklowych metod TIG, zwaszcza w zastosowaniach zmechanizowanych i w peni zautomatyzowanych (np. spawanie orbitalne), odpowiednie rwnie do spawania niklu i stopw opodstawie niklowej metod TIG, a take jako gaz osonowy w spawaniu plazmowym. Moe by take stosowany jako gaz formujcy, zwaszcza do stali chromowo-niklowych stabilizowanych tytanem. Szczeglne waciwoci spokojny, stabilny uk elektryczny lepsza kumulacja energii w materiale podstawowym wysoka niezawodno technologiczna intensywne wtopienie korzystna forma wtopienia dobre przetopienie spoiny lepszy wygld spoiny dziki redukujcemu dziaaniu wodoru mniejsza skonno do powstawania porw lepsze dziaanie gazu na roztopiony materia dziki wysokiej temperaturze kpieli bardzo wysoka wydajno spawania doskonae waciwoci plastyczne dobrze nadaje si do stali austenitycznych chromowo-niklowych

26

INOXMIX X 1 / X 2 / X 3

PN-EN 439 M13

Skad Argon spawalniczy z domieszk 1 lub 3% obj. tlenu

Nazwy INOXMIX X 1 (1% domieszki tlenu) INOXMIX X 3 (3% domieszki tlenu)

Zastosowanie Gazy osonowe do spawania stali wysokostopowych, a szczeglnie stali nierdzewnych ikwasoodpornych metod MAG.

Szczeglne waciwoci spokojny, stabilny uk elektryczny wysoka niezawodno technologiczna bardzo dobrze nadaj si do spawania impulsowego pewne wtopienie gadsza powierzchnia spoiny, z drobniejszymi uskami doskonae waciwoci mechaniczne wysoka wydajno spawania dobre waciwoci plastyczne stopiwa szybkie i precyzyjne tworzenie si kropli nieznaczne zmieszanie materiau podstawowego i dodatkowego przy napawaniu stali niestopowych niewielkie tworzenie si odpryskw odpowiednie do wszystkich pozycji spawania nadaj si do blach kadej gruboci

27

Argon spawalniczy N

PN-EN 439 SI1, SI3

Skad Argon spawalniczy z domieszk 1,25 do 2,5% obj. azotu i 15% obj. helu (argon spawalniczy N1 He)

Nazwy Argon spawalniczy N1 N2 N1 He (1,25% domieszki N2) (2,5% domieszki N2) (1,25% domieszki N2 + 15% domieszki He)

Zastosowanie Gaz osonowy do spawania metod TIG stali wytapianych metod duplex isuperduplex.

Szczeglne waciwoci spokojny, stabilny uk elektryczny wysoka kumulacja energii w materiale podstawowym intensywne wtopienie korzystna forma wtopienia wysoka wydajno spawania dziki domieszce helu w N1 He

Wana zaleta Stabilizacja zawartoci austenitu przy spawaniu metod TIG stali wytapianych metod duplex isuperduplex.

28

INOXMIX C 2

PN-EN 439 M12

Skad Argon spawalniczy z domieszk 2,5% obj. dwutlenku wgla

Zastosowanie Gaz osonowy do spawania stali wysokostopowych, a szczeglnie stali nierdzewnych ikwasoodpornych metod MAG.

Szczeglne waciwoci spokojny, stabilny uk elektryczny wysoka niezawodno technologiczna bardzo dobrze nadaje si do spawania impulsowego pewne wtopienie gadka, czysta powierzchnia spoiny dziki niewielkiej domieszce dwutlenku wgla doskonae waciwoci mechaniczne wysoka wydajno spawania dobre waciwoci modelujce stopiwa nieznaczne zmieszanie materiau podstawowego i dodatkowego przy napawaniu stali niestopowych bardzo niewiele szlaki i odpryskw, dziki czemu wymagana jest tylko nieznaczna obrbka dodatkowa odpowiedni do wszystkich pozycji spawania nadaje si do blach kadej gruboci

Spawanie wirnika wentylatora metod

29

INOXMIX He 15 C 2

PN-EN 439 M12 (1)

Skad 83% obj. argonu 15% obj. helu 2% obj. dwutlenku wgla

Zastosowanie Gaz osonowy do spawania metod MAG stali wysokostopowych, a w szczeglnoci do stosowania przy duych grubociach cianki oraz do stali wytapianych metod duplex.

Szczeglne waciwoci spokojny, stabilny uk elektryczny wysoka niezawodno technologiczna doskonale nadaje si do spawania impulsowego intensywne wtopienie gadka, czysta powierzchnia spoiny dziki odpowiedniej mieszance He-CO2 wargonie doskonae waciwoci mechaniczne wysza wydajno spawania dziki domieszce helu dobre waciwoci modelujce stopiwa doskonae waciwoci plastyczne nieznaczne zmieszanie materiau podstawowego i dodatkowego przy napawaniu stali niestopowych bardzo niewiele szlaki i rozbryzgw, dziki czemu wymagana jest tylko nieznaczna obrbka dodatkowa odpowiedni do wszystkich pozycji spawania bardzo dobrze nadaje si do stali wytapianych metod duplex isuperduplex

30

INOXMIX He 30 H 2 C

PN-EN 439 M11 (1)

Skad 67,88% obj. argonu 30,00% obj. helu 0,12% obj. dwutlenku wgla 2,00% obj. wodoru

Zastosowanie Gaz osonowy do spawania metod MAG stopw o podstawie niklowej oraz stali specjalnych o wysokiej zawartoci niklu, chemicznie trwaych i arowytrzymaych.

Szczeglne waciwoci bardzo dobry wtop i idealne przejcie w miejscu spoiny materia spawany bezpieczne zwilanie skosu wysoka niezawodno technologiczna pewne wtopienie stabilny, spokojny uk elektryczny niewielkie odpryski gadka powierzchnia spoiny

INOXMIX He 30 H 2 C bardzo dobrze nadaje si do spawania blach platerowanych.

31

FERROMIX He 20 C 8

PN-EN 439 M21 (1)

Skad 72% obj. argonu 20% obj. helu 8% obj. dwutlenku wgla

Zastosowanie Gaz osonowy do wysoko wydajnego spawania stali niestopowych metod MAG.

Szczeglne waciwoci wysoka niezawodno technologiczna stabilny uk elektryczny pewne wtopienie wysoka wydajno spawania znikome utlenianie niewiele odpryskw gadkie spoiny bardzo dobre zwilanie gadkie spoiny z drobniejszymi uskami

Produkty alternatywne Rwnie inne mieszanki gazw osonowych, takie jak FERROMIX X 4 i FERROMIX C 8, nadaj si do spawania wysokowydajnego metod MAG.

32

FERROMIX X 4

PN-EN 439 M22

Skad 96% obj. argonu 4% obj. tlenu

Zastosowanie Gaz osonowy do rcznego i mechanicznego spawania metod MAGM stali niestopowych oraz niskostopowych, ewentualnie stali wysokostopowych, np. w konstrukcjach stalowych i metalowych, maszynach, dwigach i zbiornikach, w przemyle motoryzacyjnym oraz produkcji pojazdw szynowych. FERROMIX X 4 nadaje si rwnie do spawania wysokowydajnego metod MAG.

Szczeglne waciwoci spokojny, stabilny uk elektryczny wysoka niezawodno technologiczna doskonale nadaje si do spawania impulsowego do zastosowa specjalnych w dolnym zakresie wydajnoci intensywne wtopienie spoiny z nieznaczn iloci szlaki gadsze spoiny z drobniejszymi uskami doskonae waciwoci mechaniczne wysoka wydajno spawania doskonae waciwoci plastyczne szybkie i precyzyjne tworzenie si kropli znikome tworzenie si odpryskw, dziki czemu wymagana jest tylko nieznaczna obrbka dodatkowa odpowiedni do wszystkich pozycji spawania nadaje si do blach kadej gruboci dostarczany w postaci ju zmieszanej, gotowej do uycia, w stanie ciekym, gboko zamroonym

33

FERROMIX X 8

PN-EN 439 M22

Skad 92% obj. argonu 8% obj. tlenu

Zastosowanie Gaz osonowy do rcznego i mechanicznego spawania metod MAG stali niestopowych oraz niskostopowych, a w szczeglnoci do spawania blach rednich igrubych.

Szczeglne waciwoci spokojny, stabilny uk elektryczny wysoka niezawodno technologiczna intensywne wtopienie gadsze spoiny z drobniejszymi uskami doskonae waciwoci mechaniczne wysoka wydajno spawania doskonae waciwoci plastyczne szybkie i precyzyjne tworzenie si kropli nieznaczne tworzenie si odpryskw dostarczany w postaci ju zmieszanej, gotowej do uycia, w stanie ciekym, gboko zamroonym

Szczeglne zalety bardzo dobrze nadaje si do spawania impulsowego odpowiedni do wszystkich pozycji spawania nadaje si do blach kadej gruboci

34

FERROMIX C 5 X 5 / C 15 X 5

FERROMIX C 5 X 5 FERROMIX C 15 X 5

: PN-EN 439 M23 : PN-EN 439 M24

Skad FERROMIX C 5 X 5 90% obj. argonu 5% obj. tlenu 5% obj. dwutlenku wgla FERROMIX C 15 X 5 80% obj. argonu 5% obj. tlenu 15% obj. dwutlenku wgla

Zastosowanie Gazy osonowe do rcznego i mechanicznego spawania metod MAG stali wglowych niestopowych oraz niskostopowych; FERROMIX C 5 X 5 moe te by stosowany do spawania stali wysokostopowych. Nadaj si zwaszcza do spawania poczeniowego czci konstrukcyjnych o maych do rednich grubociach cianki oraz do napawania.

Szczeglne waciwoci spokojny, stabilny uk elektryczny wysoka niezawodno technologiczna intensywne wtopienie gadsze spoiny z drobniejszymi uskami doskonae waciwoci mechaniczne wysoka wydajno spawania dobre waciwoci plastyczne stopiwa szybkie i precyzyjne tworzenie si kropli nieznaczne tworzenie si odpryskw nadaje si do blach kadej gruboci

Szczeglne zalety FERROMIX C 5 X 5: - bardzo dobrze nadaje si do spawania impulsowego - nadaje si do wszystkich pozycji spawania

FERROMIX C 15 X 5:

- nadaje si do spawania impulsowego - dobrze nadaje si do wszystkich pozycji spawania

35

FERROMIX C 8

PN-EN 439 M21

Skad 92% obj. argonu 8% obj. dwutlenku wgla

Zastosowanie Gaz osonowy do rcznego i mechanicznego spawania metod MAG stali niestopowych oraz niskostopowych, zwaszcza blach o niewielkiej i redniej gruboci. FERROMIX C 8 nadaje si rwnie do spawania wielkoprdowego metod MAG.

Szczeglne waciwoci spokojny, stabilny uk elektryczny wysoka niezawodno technologiczna bardzo dobrze nadaje si do spawania impulsowego pewne wtopienie spoiny z nieznaczn iloci szlaki gadsze spoiny z drobniejszymi uskami doskonae waciwoci mechaniczne wysoka wydajno spawania dobre waciwoci plastyczne stopiwa dobre waciwoci modelujce stopiwa dobrze nadaje si do wszystkich pozycji spawania odpowiedni do blach kadej gruboci

36

FERROMIX C 18

PN-EN 439 M21

Skad 82% obj. argonu 18% obj. dwutlenku wgla

Zastosowanie Gaz osonowy do rcznego i mechanicznego spawania metod MAG stali wglowych niestopowych oraz niskostopowych. Dziki korzystnym waciwociom wtopienia nadaje si zwaszcza do spawania czci o grubych ciankach iozanieczyszczonej powierzchni. Szczeglne waciwoci spokojny, stabilny uk elektryczny wysoka niezawodno technologiczna nadaje si do spawania impulsowego intensywne wtopienie doskonae waciwoci mechaniczne dobre waciwoci plastyczne stopiwa dobre waciwoci modelujce stopiwa dobrze nadaje si do wszystkich pozycji spawania odpowiedni do blach kadej gruboci

37

Dwutlenek wgla (CO2)

PN-EN 439 C1

Czysto Dwutlenek wgla 99,5% obj.

Zastosowanie Gaz osonowy do rcznego i mechanicznego spawania metod MAGC stali niestopowych oraz niskostopowych. Ponadto wany skadnik dodatkowy w gazach mieszanych. Szczeglne waciwoci intensywne wtopienie rwnie w dolnym zakresie prdu nadaje si do wszystkich pozycji spawania odpowiedni do blach kadej gruboci nie da si nastawi uku z natryskowym przenoszeniem materiau nie nadaje si do spawania impulsowego

38

Gaz formujcy

PN-EN 439 F2

Skad (w % obj.) 95% N2 + 5% H2 90% N2 + 10% H2 85% N2 + 15% H2 85% N2 + 20% H2

Zastosowanie Gazy osonowe do osony grani spoiny. Najczciej stosowanymi gazami formujcymi s mieszanki: 95% N2 + 5% H2 oraz 90% N2 + 10% H2 Uwaga: Od 10% H2 naley z uwagi na bezpieczestwo wypali resztki w miejscu wylotu gazu.

Szczeglne waciwoci redukuje tworzenie si barw nalotowych w warstwie graniowej spoiny posiada uniwersalne zastosowanie dobrze nadaje si do stali austenitycznych chromowoniklowych oraz materiaw o podstawie niklowej nadaje si do stali wytapianych metod duplex i superduplex

Spawanie metod TIG elementu napdowego bbna dwustokowego ze stali chromowo-niklowej

39

Azot 4.0

PN-EN 439 F1

Czysto azot tlen para wodna argon > 99,99% obj. < 50 vpm < 50 vpm < 30 vpm

Zastosowanie Gaz osonowy do osony grani spoiny.

Szczeglne waciwoci redukuje tworzenie si barw nalotowych w warstwie graniowej spoiny nadaje si do stali austenitycznych chromowo-niklowych oraz stali wytapianych metod duplex

40

Wodr 3.0

Czysto wodr tlen para wodna azot > 99,9% obj. < 10 vpm < 30 vpm < 1000 vpm

Zastosowanie Do cicia plazmowego, w mieszankach z argonem.

Zalety wysoka wydajno cicia znikome tworzenie si dymu czyste powierzchnie cicia

41

Metody spawania ukowego

Spawanie elektrod topliw w osonie gazw ochronnych (MIG/MAG) uk elektryczny pali si pomidzy topliw elektrod z drutu, podawan maszynowo, a obrabianym przedmiotem. W zalenoci od tego, czy kpiel jeziorka spawalniczego osaniana jest przez gaz obojtny, czy gaz aktywny, wchodzcy w reakcje chemiczne, mamy do czynienia ze spawaniem elektrod topliw w osonie gazu obojtnego (MIG) lub ze spawaniem elektrod topliw w osonie gazu aktywnego (MAG).

Spawanie metod TIG Przy spawaniu elektrod wolframow w osonie gazw obojtnych uk elektryczny pali si pomidzy nietopliw elektrod wolframow a obrabianym przedmiotem. Dziki obojtnemu gazowi osonowemu roztopiona kpiel jeziorka spawalniczego osaniana jest przed otaczajcym powietrzem.

Spawanie plazmowe Spawanie plazmowe rni si od spawania metod TIG ukiem elektrycznym, ktry jest zwony przez chodzon wod dysz. Przechodzi on przez dysz w postaci wizki plazmowej o wysokiej temperaturze i gstoci mocy. Dodatkowa otulina gazowa otacza wizk plazmow i chroni kpiel roztopionego metalu przed otaczajcym powietrzem.

Spawanie wizk laserow Przy spawaniu wizk laserow przenoszenie energii odbywa si, w przeciwiestwie do konwencjonalnych metod spawania MIG/MAG oraz TIG, za porednictwem zogniskowanej wizki laserowej. Wynikiem tego jest duy stosunek gbokoci do szerokoci, z wsk stref oddziaywania cieplnego, i tym samym niewielkim odksztaceniem. Gaz procesowy/osonowy moe by doprowadzany wsposiowo z wizk laserow przez dysz piercieniow lub zewntrznie z boku.

42

Iloci gazu w rnych metodach spawania w osonie gazw ochronnych

Optymalne wartoci nastawcze s uzalenione od natenia prdu i metody spawania. Obowizuj nastpujce wartoci orientacyjne:

TIG 6 10 l/min, np. 6 l/min przy 100 A 10 l/min przy 300 A

MIG 12 12 l/min, np. drut 1,0 mm aluminium 12 l/min drut 1,2 mm aluminium 18 l/min drut 1,6 mm aluminium 25 l/min

MAG 10 20 l/min, np. drut 0,8 mm drut 1,0/1,2 mm 10 l/min 12 l/min krtki uk elektryczny 15 l/min uk z natryskowym przenoszeniem materiau 20 l/min grny uk z natryskowym przenoszeniem materiau

Podane wartoci mog by przekroczone nawet o 100% jeeli, np. przy spawaniu metod MIG/MAG, ze wzgldu na spawan cz konstrukcji lub urzdzenia, trzeba pracowa z zachowaniem wikszego odstpu dyszy gazowej od spawanego detalu. Przekroczone wyej wymienione wartoci nios ze sob niebezpieczestwo turbulencji. Podane wartoci orientacyjne dotycz argonu (TIG, MIG), mieszanek oraz CO2 (MAG). W przypadku mieszanek argonu z helem (TIG, MIG) naley ustawi wyej wymienione wartoci liczbowe przy pomocy rotametru wykalibrowanego za pomoc argonu. W ten sposb automatycznie uzyskujemy prawidowy przepyw gazu ochronnego, wzrastajcy wraz ze wzrostem zawartoci helu w mieszance.
43

Obchodzenie si z butlami stalowymi

Butle stalowe mona przeadowywa i transportowa tylko z dokadnie przykrconym kopakiem ochronnym. Przy przeadowywaniu nie wolno uywa suwnicy zchwytakiem elektromagnetycznym! Napenione lub oprnione butle naley zabezpieczy przed przewrceniem si lub wypadniciem! Zawory butli stalowych w przerwach lub po zakoczonym poborze gazu naley szczelnie zamkn. Po oprnieniu butli naley rwnie z powrotem przykrci kopaki ochronne na zawory! Armatury do poboru tlenu zawory butli stalowych, zawory w instalacjach rozdzielczych, reduktory naley uruchamia powoli, bez gwatownych szarpni. Nigdy nie dopuszcza do zabrudzenia smarem i olejem! Naley uywa reduktorw, ktre posiadaj certyfikat dopuszczeniowy.

Palenie zabronione i jeszcze inne zakazy dotycz waciwego obchodzenia si zbutlami z gazem palnym

44

10 zasad dotyczcych obchodzenia si z butlami stalowymi

Istnieje szereg przepisw i zasad dotyczcych obchodzenia si z butlami gazowymi. Poniej wyszczeglnione zostay najwaniejsze z nich. Tylko osoby dowiadczone i przeszkolone mog obchodzi si z gazami. Gazy mog by pobierane z butli tylko poprzez sprawne reduktory przyczone do zaworw. Butli gazowych nie wolno przewraca i naley je zabezpieczy przed przewrceniem (np. przy pomocy acuchw lub kabkw). Butle gazowe naley chroni przed nagrzaniem spowodowanym prac grzejnikw lub otwartym ogniem. Gazw nigdy nie naley przetacza z jednej butli gazowej do drugiej. Przycza pod zawory naley utrzymywa w czystoci. Oznakowa butli (np. nalepek) nie naley niszczy ani usuwa. Nie naley dopuszcza do zabrudzenia smarem bd olejem zaworw i armatury przy butlach gazowych z tlenem. Nie wolno uywa uszkodzonych butli gazowych (np. z uszkodzonymi zaworami, uszkodzeniami na skutek przepalenia). Naley je w wyrany sposb oznaczy izapyta dostawc gazw, jak naley dalej postpowa. Butle gazowe mona przewozi tylko wtedy, gdy posiadaj dopuszczon oson zaworu (np. kopak ochronny) i s odpowiednio zabezpieczone przed przesuniciem bd przetaczaniem si.

rdo: Zwizek Gazw Przemysowych, Kolonia

45

Formy dostaw (tabela pogldowa)

46

47

Osonowe gazy spawalnicze produkowane przez firm Messer zestawienie

Spawalnicze gazy osonowe, grupy i metody wg PN, skad chemiczny

48

49

Przykady zastosowa spawalniczych gazw osonowych zestawienie

50

51

Gazy osonowe do spawania metod MAG stali niskostopowych

* nadaje si do spawania impulsowego ** szczeglnie dobrze nadaje si do spawania impulsowego

Gazy osonowe do spawania metod MAG stali wysokostopowych i stopw o podstawie niklowej

Wszystkie gazy szczeglnie dobrze nadaj si do spawania impulsowego.

52

Gazy osonowe do spawania metod MIG

Gazy osonowe do spawania metod TIG

53

Usugi serwisowe

Analiza kosztw

Dla oceny opacalnoci spawania metod MAG firma Messer opracowaa system analizy kosztw spawania z rachunkowym przetwarzaniem danych pomiarowych. Jest on do dyspozycji klientw jako usuga serwisowa. Kompaktowa skrzynka pomiarowa odczytuje ze rda prdu spawania wartoci chwilowe prdu spawania, napicia, prdkoci podawania drutu i przepywu gazu i pokazuje je w postaci cyfrowej. Nastpnie wyliczane s jako wartoci integralne zuycia drutu, zuycie gazu i czas spawania, ktre rwnie pokazywane s w postaci cyfrowej. Pozakoczeniu spawania wprowadzane s dane produkcyjne. Kilka sekund pniej komputer drukuje gotow analiz kosztw.

54

Doradztwo i szkolenie

Personel doradczy wyspecjalizowany w osonowych gazach spawalniczych firmy Messer udziela klientom porad we wszystkich kwestiach dotyczcych stosowania gazw i wspiera ich w rozwizywaniu problemw w dziedzinie spawalnictwa. Pomaga swoim klientom pracowa lepiej i bardziej ekonomicznie. W naszym wasnym Centrum Technicznym przeprowadzamy dowiadczenia, szkolenia i prowadzimy doradztwo. Dysponujemy pokanym zapleczem technicznym, umoliwiajcym prac badawcz. Ponadto firma Messer oferuje materia dydaktyczny i pomoce do spawania wosonie gazw ochronnych: literatur fachow, suwaki przeliczeniowe - z danymi do spawania metod MAG dla spoin na I, spoin pachwinowych oraz spawania impulsowego - ze wskazwkami dotyczcymi przygotowania spoin - z zestawieniem wariantw rnych metod spawania filmy video na kasetach VHS: w zakresie spawalniczych gazw czas nagrania osonowych (min.) - Aktualne zastosowania gazw osonowych 10 - Przechodzenie materiau w spawaniu metod MAG 8 - Spawanie metod MAG rne rodzaje uku elektrycznego i ich zastosowanie 12 - Przechodzenie materiau w spawaniu wysoko wydajnym (reklama, bez cieki muzycznej) 5 - Wpyw skadu gazu osonowego na przenoszenie materiau dodatkowego do jeziorka spawalniczego przy spawaniu aluminium metod MIG 3 - Wpyw skadu gazu osonowego na struktur uku elektrycznego w spawaniu metod TIG 8 - FERROMIX X 4 nowy wariant gazu osonowego do spawania blach grubych i cienkich 5 - ALUMIX N nowa mieszanka gazowa do spawania aluminium 5 folie do celw szkoleniowych tablice do celw szkoleniowych doradztwo i pomiary w kwestiach bezpieczestwa pracy przy spawaniu w osonie gazw ochronnych specjalistyczne wykady i prezentacje dla zakadw rzemielniczych iprzemysowych

55

Zaopatrywanie w gaz, pobr gazu

Systemy zaopatrywania w gaz

Rwnie wane jak gaz osonowy jest doradztwo, wiadczenia inynieryjne itechnologiczne oraz budowa kompletnych systemw zaopatrywania w gazy pod cinieniem. Wieloletnie dowiadczenie w produkcji i sprzeday gazw, jak rwnie wsppraca w rnorodnych komisjach technicznych gwarantuj, e projektowane instalacje odpowiadaj najnowszemu poziomowi techniki oraz wymogom bezpieczestwa.

Przykad: System zaopatrywania w gazy osonowe na dwa rurocigi piercieniowe

56

Butle gazowe
Do przechowywania i transportowania spronych gazw. Wykonanie: bez szww, ze stopk, obrcz przy szyjce, odpowiednim dla typu konstrukcyjnego zaworem oraz kopakiem ochronnym.

Przykad:

1)

z zaworem

Butle gazowe rnej wielkoci z reduktorami cinienia

57

Palety na butle gazowe

Ocynkowane ogniowo do racjonalnego transportu. W przemyle gazowym do racjonalnego i bezpiecznego magazynowania itransportowania butli gazowych uywa si specjalnych palet. Ich wymiary i ksztat uwzgldniaj w znacznym stopniu wymagania producentw gazw, spedytorw, przedsibiorstw skadowych, klientw uytkownikw gazw.

Zalety palet uatwienie pracy fizycznej zmniejszenie liczby wypadkw przy pracy spowodowanych rcznym przenoszeniem butli moliwo transportowania wikszej liczby butli w tym samym czasie skrcony czas oczekiwania przewonikw

S to zalety zarwno dla producenta gazw, jak i dla uytkownika, wynikajce ze zczenia wikszej iloci butli w jedostk transportow.

Palety do transportowania butli gazowych

58

Wizki butli gazowych

Stosowane przez duych odbiorcw do zaopatrywania punktu centralnego. Butle gazowe (o pojemnoci 50 l) zczone s w postaci wizki butli na stojaku poczonej systemem przewodw gazowych w odrbne jednostki. Kada wizka posiada jeden zawr do napeniania i poboru gazu.

Przykad:

Transportowanie wizki butli wzkiem widowym

59

Baterie butli Ekonomiczne zaopatrywanie centralne kadego zakadu w gazy pod cinieniem. Zaletami w porwnaniu z zaopatrywaniem w pojedyncze butle s: ciga dostawa gazu bez koniecznoci przerywania pracy, brak pojedynczych butli w obrbie stanowiska pracy, brak reduktorw cinienia, a co jest z tym zwizane brak cichych uytkownikw oraz rde zagroenia ze wzgldu na niezauwaone nieszczelnoci. Odpada konieczno transportowania butli do poszczeglnych stanowisk pracy.

Konstrukcja wedug zunifikowanego systemu: stosujc podzespoy dla dwch, trzech lub piciu przyczy, mona czy ze sob baterie butli kadej wielkoci, a pniej take je rozbudowywa.

Bateria butli z moliwoci przeczenia typu BT 2000-2

60

Zaopatrywanie cieke Zbiorniki na gaz cieky wyposaone w wewntrzny zbiornik cinieniowy wykonany zmateriau odpornego na dziaanie niskich temperatur, ktry jest osadzony wzbiorniku zewntrznym ze stali konstrukcyjnej, su do magazynowania bez strat gazw i mieszanek gazowych w stanie ciekym, gboko zmroonym. Odgazowywacze su przede wszystkim do poboru gazu w stanie gazowym bd ciekym, gboko zmroonym za porednictwem przyczonej parownicy przy zastosowaniu wyszego cinienia roboczego (do 20 bar lub do 37 bar).

FERROMIX X 4 oraz X 8 s stabilnymi, jednorodnymi mieszankami gazowymi, ktre wprzypadku duych iloci zuycia najbardziej ekonomicznie jest dostarcza imagazynowa w stanie ciekym, gboko zmroonym.

61

Urzdzenia do mieszania gazw Do sporzdzania wikszych iloci mieszanek gazowych bezporednio u odbiorcy, jako integralna cz centralnej instalacji zaopatrujcej w gaz do celw spawalniczych. Gwnymi czciami skadowymi urzdzenia s mieszalnik i podczony do niego zbiornik buforowy. Moliwe jest uzyskanie mieszanek z 2, ewentualnie z 3 skadnikw.

Urzdzenie do mieszania gazw MG 50-2ME (firma Witt Gasetechnik)

62

Miejsca poboru gazw technicznych Miejsca poboru gazw technicznych budowane s wedug zunifikowanego systemu; dziki dowolnemu ukadowi armatur mog by one dostosowane do rnorodnych warunkw pracy. Suymy Pastwu szczegowym doradztwem, rwnie w przypadku planowania kompletnej instalacji do zaopatrywania w gazy wraz z systemem rurocigw i miejsc poboru.

Miejsca poboru gazu osonowego

63

Nowe reduktory cinienia

Reduktory cinienia serii Tectron Uniwersalny system reduktorw cinienia, dla kadego zadania odpowiedni reduktor. Stosowanie gazw technicznych wymaga uycia reduktorw cinienia do butli gazowych, ktre mog by stosowane do rnorodnych zada. Szczegln wag przykada si do wysokiej dokadnoci regulacji przy rnej przepustowoci gazw irnym cinieniu w butli. Reduktor cinienia Tectron dostarczany jest do osonowych gazw spawalniczych wraz ze wskanikiem iloci przepywu za pomoc manometru zegarowego lub rotametru.

Reduktor cinienia, jednostopniowy

Reduktor cinienia z przepywomierzem pywakowym swobodnym (l/min.), jednostopniowy

64

Regulator cinienia typu U11/U13 dla przepywu Vn do 400 m3/h (w stanie zwykym) Dziaajce z wysok dokadnoci regulatory cinienia gazu bez niepotrzebnej idrogiej rezerwy mocy, dziki czciom wewntrznym dostosowanym do cinienia iprzepywu gazu. Wedug zunifikowanego systemu mona, dziki zmianie odpowiednio dobranych czci wewntrznych, czy wiele rnych regulatorw cinienia w tej samej obudowie. Posiadaj moliwo dostosowania w kadej chwili do zmieniajcych si warunkw pracy.

Reduktor cinienia U13

65

Centrala firmy Messer Polska Sp. z o.o. ul. Maciejkowicka 30 41-503 Chorzw 3 tel. (32) 77 26 000 fax (32) 77 26 115 http://www.messer.pl e-mail: messer@messer.pl

Oddziay: WARSZAWA ul. Batalionu Platerwek 3 03-308 Warszawa tel. (22) 614 36 62 fax (22) 811 69 19 POZNA ul. 28 Czerwca 1956 nr 231/239 61-485 Pozna tel. (61) 831 22 16 fax (61) 831 28 26 RODA LSKA ul. Oawska 36 55-300 roda lska tel. (71) 317 69 40 fax (71) 317 68 02 POLICE ul. Jasienicka 7 72-010 Police tel. (91) 317 26 00 fax (91) 312 17 99

66

Messer Polska Sp. z o.o. ul. Maciejkowicka 30 41-503 Chorzw tel. (32) 77 26 000 fax (32) 77 26 115 e-mail: messer@messer.pl http://www.messer.pl