Professional Documents
Culture Documents
Feder ata Kombtare e Federata Pyjeve dhe Kullotave Komunal e, Shqipri Komunale,
www.shkpkk.org
Kurorae Gjelbr
Nr. 127, maj 2013
Kurora e Gjelbr
APPK
Asosacioni i Pronarve t Pyjeve Privat, Ko sov Kosov
www.akppp.org
shprndahet FALAS
Mbrrin pr her t par n Shqipri Sloganin Pyjet pr SIMPOZIUMI I 15-T NDRKOMBTAR MBI popullin, Kosova duASPEKTET LIGJORE T ZHVILLIMIT T het ta kthej n realitet QNDRUESHM T PYJEVE EVROPIANE
ALBORA KACANI, Federata Kombtare e Pyjeve dhe Kullotave Komunale
impoziumi i 15-t Ndrkombtar mbi aspektet ligjore t Zhvillimit t Qndrueshm t Pyjeve Evropiane, mbrriti pr her t par n Shqipri me 14-17 maj. Mbi 50 pjesmarrs, nga 20 vende t bots, kryesisht nga Evropa Juglindore dhe Azia Qendrore, patn mundsin t shkmbejn informacion dhe t bhen pjes e diskutimeve t shumta gjat prezantimeve t paraqitura dhe gjat vizits n terren. Pjesmarrsit ishin prfaqsues t politikbrjes (ministrit prkatse, Pyjeve, Administrimit t Shrbimit Civil Shtetror), Shkencs n pyje (universitetet, institutet krkimore) dhe shoqris civile (shoqata, OJQ mjedisore).
- Diskutimi n debatin e Parlamentit t Kosovs pr pyjet Nga NIJAZI IDRIZI, deputet n Parlamentin e Kosovs
P
Simpoziumi u mbshtet nga Fondacioni CNVP (Bashkojm Vlerat e Natyrs me Njerzit) dhe IUFRO (Unioni Ndrkombtar i Organizatave Krkimore n Pyje) n bashkpunim t ngusht me Ministrin e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit t Ujrave, Akademin e Shkencave t Shqipris dhe Federatn e Pyjeve dhe Kullotave Komunale. Objektivi kryesor i ktij simpoziumi ishte stimulimi dhe lehtsimi i komunikimit midis studiuesve e profesionistve prgjegjs pr ligjin e pyjeve dhe legjislacionit mjedisor
ylltaria sht vn n axhendat prioritare botrore, jo vetm pr shkak t rrezikut nga ndryshimet klimatike, por edhe pr rolin social dhe ekonomik q ka. Forumi mbi Pyjet i Kombeve t Bashkuara (UNFF) ka miratuar katr Objektiva Globale: 1. Rikthimin e siprfaqeve pyjore t humbura, 2. Rritjen e prfitimeve nga pyjet, 3. Rritjen e siprfaqes s pyjeve t menaxhuar n mnyr t qndrueshme, 4. Mobilizimin e burimeve financiare. Kto objektiva jan sfida edhe pr Kosovn.
Vijon n fq. 4
Pronart e maleve
FESTA N ULZ, MAT ...
REXHEP NDREU
emperaturat e pazakonta t fund prillit, treguan se efektet e ndryshimeve klimatike kan filluar t ndjehen edhe n vendin ton. Kjo sht thirrje q na bn natyra, pr ta ruajtur e mbrojtur nga dmtimet dhe mbiprdorimi. Ky ishte dhe objekti i diskutimit t grupit ton nga Federata Kombtare e Pyjeve dhe Kullotave Komunale, rrugs drejt Komuns s Ulzs. E, ndrsa udhtojm prgjat Lugins s Matit, prpara syve tan shfaqen si n nj ekspozit t strmadhe, peizazhet trheqse t maleve, bukurin e t cilve e shtojn edhe liqenet e Ulzs e t Shkopetit, t mbushur prplot nga shirat e mdha t ksaj pranvere. Vijon n fq.2
Vijon n fq.3
Vijon n fq. 6
RRITET PRGJEGJSIA E Prvoj nga nj vizit AKTORVE VENDOR PR shum mbreslnse (Studim i Universitetit Amerikan MENAXHIMIN E PYJEVE
(Kusht pr zhvillim t qndrueshm t pyjeve e kullotave)
XHELAL SHUTI
koordinator i FPPKK, Kuks
kuadr t politikave pr decentralizimin e qeverisjes s pasurive natyrore, procesi i kalimit dhe mbarshtimit t pyjeve e kullotave komunale nga komuna/ fshati e familjet bujqsore,
Vijon n fq. 6
Vijon n fq. 4
ga viti 2010 deri n vitin 2013, Universiteti Amerikan n Kosov (UAK), kreu punn studimore mbi konsumin familjar t energjis. Ekipet studentore t UAK u angazhuan dhe u financuan nga Banka Botrore, Fondi i Vllezrve Rokfeler dhe Instituti Norvegjez pr Krkime mbi Natyrn. Nj komplet thelbsor t dhnash sht grumbulluar pr shum shtpi n zonat urbane dhe n zonat rurale prgjat Kosovs. N vern e vitit 2010, u morn n studim 2370 shtpi n kryeqytetin e Kosovs, Prishtin, dhe n vern e vitit 2012 u morn n studim 2966 shtpi nga
Vijon n fq. 5
Pronart e maleve
Vijon nga fq. 1
Si pa e ndier, i afrohemi sheshit para zyrave t komuns, ku bie n sy prmirsimi rrnjsor i infrastrukturs. Ai sht i sistemuar e i pajisur me stola, i rrethuar me gjelbrim e ndrtesa t restauruara. Kisha e ringjallur ia shton hijeshin. Qysh n fillim trheqin vmendjen dy postera t vendosur n fasadn prball sheshit. N njrin shkruhet Ulza Park Natyror, ndrsa n tjetrin Bashkojm vlerat e Natyrs me Mjedisin. Ata kishin nj kuptim t veant n kt dit, ku grshetohen sbashku vlerat e natyrs dhe promovimi i tyre nprmjet prfshirjes s banorve vendas, t cilt festonin edhe ditn e shnuar t Shn Markut, fest tradicionale e zons. Me mikpritjen q i dallon, ata presin t ftuar nga disa qarqe. malet sht orientimi i tyre drejt logjiks s tregut. Malet, ajri, uji, pemt, kafsht, zakonet, mitet, historia, biodiversiteti, jan pasuri e muar kombtare. Ato duhet t gjejn secila veten e t mos rrin t przier muzeu me jetn e absurdin. Ulza sht ndr shkndijat e para q duhet njohur e prhapur gjersisht n Shqipri pr vlerat e natyrs dhe prdorimin pr qllime turizmi, gj q si ka munguar Ulzs. Marrveshja e pashkruar e banorve pr t ndaluar degradimin e mtejshm t burimeve natyrore dhe pr ti mbrojtur nga dmtimi, sht nj shembull q duhet ndjekur. Po cilat jan shkaqet q e kan katandisur n kt dit pyllin dhe tokn n vendin ton? Gabojn ata q thon se shkretimin n disa zona e ka sjell lufta. N fakt shkatrrimin e sjell edhe padija e drejtimi i njanshm n veprimet tona, kokfortsia pr ti marr shpatit t malit at q nuk mund t ta jap. Zri i banorve t Ulzs duket si analiz serioze e parathnies s shkrettirs. Tek sheh prpjekjet q bjn banort pr te shptuar far t mundin n kt komun, si edhe n Malzi, Shkrel, Melan, Kthell e Gor dhe n shum komuna t tjera, fillimisht alarmohesh e thua se kta malsor t urt dikush i nxit q t marrin pyjet e t bhen pronar, ashtu si morn fshatart e fushs s Devollit, Kors apo Myzeqes tokn e tyre. Diskutimi vijon e t gjith, njri pas tjetrit, krkojn prkrahjen e ligjit pr t mbrojtur at siprfaqe pylli q u takon, sepse n fakt ata jan taksapaguesit pr shrbimin. Nse policia e shtetit dhe organet e drejtsis dnojn deri me burg dik q mbjell kanabis, si sht e mundur q kur priten male t tr askush nuk dnohet dhe askush nuk shqetsohet, thot me keqardhje zoti Pal Qoku. Banoret e Ulzs nuk kan fush, nuk kan as fabrik apo minier. Ata kan ujin, q u jep drit dhe pyllin e Lugins s Ulzs. Pylli sht nj nga makinat m t vjetra, q prodhon edhe ujin, por nse nuk ndalet shkatrrimi, sht shum e vshtir, pr tu ringritur. Me gjith padijen dhe varfrin, t part i msuan e trashguan disa rregulla pr prerjen dhe kullotjen n mal, prandaj t gjith njzri thon se ULZES, por jo vetm, i duhet kthyer mali, q nga buza e Liqenit e deri n majn e tij. Ju rroft banorve q ruajn fundin, kur erozioni e shkatrrimi fillojn nga maja. Ne, thon ata, jemi gati ta mbrojm pyllin, por duam q t na kuptohet halli dhe ligji ti shrbej pyllit e jets son. far fiton shteti q na pret majn e malit, e pas ksaj na jep disa investime e projekte q t prmirsojm fundin (si ka ndodhur me malin e Sknderbeut, Parkun e Lurs, t Bozdovecit, apo si po vazhdon t priten edhe rezervat e fundit q ka vendi n Dibr, Bulqiz, Mat, Kor, Kolonj, Librazhd, Gramsh, Kuks. E duam me ligj t gjith malin, pasi ata q vijn me makina e motosharra pr t prer, e kan justifikimin n maj te gjuhs. Po presin n pyllin e shtetit, at q bjn edhe
Kurora e Gjelbr
reja, t tilla si pagesa pr shrbimet mjedisore. Komponent i rndsishm i ktij aktiviteti ishte panairi me produktet e vendit, i pari n llojin e vet n kt komun. Nj grup prej 22 grash morn pjes n panair mbshtetur nga Shoqata e Prdoruesve te Pyjeve dhe Kullotave Komunale dhe grupi i grave te Agritra Vizion. Produktet kryesore ishin arroret, pijet e vendit, bimt mjeksore dhe aromatike, punimet e dors dhe t drurit. Pjesmarrsit patn mundsi pr t shijuar e bler produktet e panairit. Ngjarja u transmetua n mediat lokale dhe kombtare, si Top News, Top Channel etj. Alket Islami, nga Shoqata Aeronautike Shqiptare, bri t mundur filmimin e ngjarjes nga ajri. Pr her t par ai fluturoi me parashut mbi komunn e Ulzs. Fests i erdhi fundi dhe t gjitha sa u than n kt dit t shnuar t nxisin pr t prcjell mesazhe domethnse pr do banor shqiptar, pr pylltart, prdoruesit dhe pronart, pr shkenctart, politikant dhe qeveritart. T gjith Ne, duhet ti kushtojm m shum vmendje toks ton, q rrezikohet do dit, mjedisit q na ndotet, ngrohjes globale n prmirsimin e jetess son! Kambanat bien pr t ndryshuar politikat pr tokn, sidomos at pyjore e kullosore. Kto politika kan rol t madh n prmirsimin apo degradimin e toks, n veshjen apo zhveshjen e saj, n prmirsimin e regjimit ujor apo anormalitetin e tij, n reduktimin e ndotjeve apo shtimin e tyre, n zbutjen e thatsirs apo shtimin e saj, n
Ulza n kt takim sjell bashke nj grup aktorsh nga sektori i pyjeve, duke filluar nga Shoqata e Prdoruesve t Pyjeve e Kullotave me prfaqsues Fran Fufin, si dhe m t zgjedhurit nga Rajoni, Zenel Shehi e Malvina Shehi, prfaqsues t Federats Rajonale. T pranishm edhe prfaqsues t Drejtoris s Shrbimit Pyjor, t Shoqats INCA Albania. Ata diskutojn sbashku pr prvojat n rajon, modelet q duhen prhapur, si dhe argumentojn mnyrn se si banort e kan ruajtur pyllin historikisht dhe kan respektuar brez pas brezi kufijt mes tyre. Tashm po vrtetohet gjithnj e m shum se prona me zot mbrohet e administrohet m mir dhe se ka nj rritje 2-3 her m t madhe se pyjet kolektive. Zoti Zenel sjell plot shembuj nga Kalaja e Dods, Sllova, Maqellara, Melani, Sui e Bazi, ku banort i dalin zot pyllit dhe kujdesen pr mbrojtjen e tij nga dmtimet e zjarret. Gjithsesi, ata krkojn q shtetin dhe Shrbimin Pyjor ti ken n krah, pasi me nevojn e madhe q ka zona fushore po edhe malsia pr dru zjarri, u duket vetja shum pak dhe e kan t pamundur t ndalojn plotsisht prerjet, dmtimet, djegiet, etj. E, teksa bisedojn mes tyre, t gjith bashkohen n nj shqetsim: Si mund t ndalohet prerja dhe shkatrrimi i pyjeve dhe ndjekja e modelit t fermerve t Ulzs? Ata diskutojn e argumentojn detyrat dhe rolet e secilit aktor n rehabilitimin e Pyllit.
firmat private, q kan fituar me tender dhe presin e presin deri n pafundsi. Kjo prerje masive e viteve t fundit, q po zhduk edhe drurt e fars, i tremb banort nga gjith Shqipria. Nse Berati, Fieri, Lushnja kan fushn, kan ullirin, kan tok ar e nuk mbeten pa buk, n Mat, Puk, Malsi t Madhe, Shkodr, Kor, Dibr, Kuks, Skrapar, Gramsh, Librazhd, Prmet apo Tepelen, priten edhe drurt e fars dhe, pas ksaj, e vetmja pasuri q u mbetet ktyre malsorve sht blegtoria. Por, e keqja q vjen pas sht e pandreqshme, pasi delet e dhit nuk e len t riprtrihet pylli dhe pr pak vite vjen shkretimi ... Po t vazhdohet kshtu, nuk do t jet larg dita kur edhe m i dituri do ta ket t vshtir t besoj se n ato shpate trsisht t grryera e t shplara t kt pasur ndonjher pyje.
Festa filloi
Ndrkoh q diskutimet vazhdojn tamam pr ato q na dhemb t gjithve, sikur harruam se jemi n dit feste! Mbi 200 burra e gra nga fshatrat komuns s Ulzs, pas ritit t zhvilluar n Kishn e restauruar me kontributin e tyre, filluan aktivitetet. Sheshi filloi t gumzhij, djem e vajza me veshjet tradicionale dhe orkestra karakteristike, i dhan gjallri e hijeshi t veant fests, q u ndoq nga shum banor dhe t ftuarit. Sipas zakonit, duheshin prshndetur banoret e miqt dhe pr kt e mori fjaln kryetari i komuns s Ulzs, Adrijet Gjeci, i cili nnvizoi rolin e madh q luajn pyjet dhe kullotat n jetn e komuniteteve. Ai bri promovimin e Parkut Natyror Rajonal, si dhe shpalli hapjen e zyrs s Parkut, mbshtetur nga shoqata INCA. Zoti Gjeci tha se i duhet dhn rndsi finalizimit t regjistrimit t pyjeve e kullotave pran ZVRPP. Me mbshtetje t CNVP dhe bashkpunimit me komunn, ata kane realizuar krijimin e modeleve t pyjeve t fermerve, ngritjen e grupeve prodhuesve pr grat, realizimin e nj plani strategjik. M pas e mori fjaln Zvendsministri i Punve t Brendshme, Nard Ndoka, i cili prshndeti vullnetin e qeveris n mbshtetjen e pylltaris komunale, si dhe vuri theksin n rolin q NJQV duhet t luajn n prfaqsimin e nevojave t komuniteteve. Sipas zotit Ndoka shpallja e Parku Natyror Rajonal t Ulzs u jep dinamik aspekteve t menaxhimit t pyjeve e kullotave. Prof. Arsen Proko, drejtor i Pyjeve dhe Kullotave n MMPAU, nnvizoi mbshtetjen pr pylltarin komunale nga projekti PZHBN dhe rolin e komuniteteve n mbrojtjen e pasurive t tyre natyrore n Ulz. Ai theksoi se qeveria sht n krkim t projekteve t reja n vazhdim t mbshtetjes s pylltaris komunale n dimensione t
reduktimin e prmbytjeve, apo vazhdimin e tyre. Qeveria krkoi vitin e kaluar t gjenden mekanizmat e privatizimit t pyjeve, por disa teknicien, q as se kan njohur e as e njohin realitetin e pyjeve, e bindn shefin e tyre se si ata e duan pushtetin, por jo Pyllin?! E tani vonohet akti juridik ..., ndoshta do t duhet nj katastrof tjetr (prmbytje, thatsira apo zjarre) q t kujtohemi far duhet t bjm?... por pasojat i paguan toka, q paksohet, shkretohet dhe varfria jon, q shtohet! Me kt rast, i bjm thirrje Qeverise dhe Parlamentit, q t kuptojn at q komunitetet po bjn, duke u organizuar t prdorin pyllin e kulloten si pasurin e tyre. Ata duhet te prkrahin mnyrn se si zgjedhin prfaqsit e ndajn n mes tyre t drejtat e prgjegjsit. Ky proces 20 vjear, i prkrahur nga evropianet, sht rruga pr ti ringritur pyjet dhe ndrtuar demokracin n malsi. Kjo krkon rishikimin e ligjit pr Pyjet, reformimin e institucioneve dhe fillimin e diskutimit me malsort e t gjendet varianti nga mund t fitojn t gjith, pr t br komunitetet pronare t maleve t tyre, provuar deri sot se jan n gjendje t qeverisin pasurit e tyre n interes t Kombit dhe brezave q do t vijn.
Kurora e Gjelbr
FERDIN LIAJ Kryetar i FRPKK pr rajonin Tiran - Durrs Rrfenj e shkurtr pr nj personazh t ditve tona
Quhet Kasm Skera. Emigroi jasht vendit, n Belgjik, sapo filloi ndryshimi i sistemeve. Kaloi nj odise t tr gjersa arriti n vendin perndimor; m pas trhoqi edhe familjen, t ciln e kishte n fshatin Parpuj t komuns Shngjergj, t rrethit Tiran. Megjithse kaluan mbi njzet vjet pun e prpjekje t shumta, s bashku me pjestart e familjes, Kasmit nuk i ishte shuar aspak zjarri i dashuris pr vatanin, pr miqt e shumt, pr njerzit e afrm dhe pr t part e tij. Prandaj, nj dit, s bashku me bashkshorten, vendosn t rikthehen n fshatin e tyre, atje ku kaluan pjesn m t madhe t jets. ndrra e Kasmit ishte t ndrtonte nj ferm familjare. N Belgjik kishte par mjaft t tilla, por kushtet natyrore atje ishin krejtsisht t ndryshme nga ato t vendlindjes s tij, e cila nuk kishte asnj pllmb terren t shesht, por vetm shpate kodrinore t veshura me shkurre e drur pyjor. Nga ana tjetr, terrenet e trashguara prej familjes prindrore ishin t pakta e t coptuara, ndrsa hapsira rrotull ishte mush e prbashkt e komunitetit t fshatit t tij t vogl. N kto kushte, Kasmi vriste vazhdimisht mendjen se far mund t bnte n se do t vendoste pr tu rikthyer. M n fund mendimi iu fokusua te shtrati i lumit Erzen, i cili kalon pran fshatit t tij. Ky shtrat ishte i populluar me rrape, me shelgje e konopica; ai u nnshtrohej periodikisht grryerjeve t furishme nga prurjet e lumit gjat periudhave me reshje t shumta. N mendjen e Kasmit vrtitej e vetmja dilem: A mund ta merrte kt hapsir pr t realizuar qllimin dhe synimet e tij? Mos vall kjo do t quhej marrzi nga komuniteti i fshatit?
Kasem Skera
Projektimi dhe ndrtimi i nj punishteje pr prpunimin e qumshtit t dhis, bazuar kryesisht n metodat e prodhimit tradicional t zons; Instalimi i nj parku fillestar me 50 koshere blet dhe shtimi e zgjerimi i vazhdueshm i tij; Kultivimi n t gjith siprfaqen e mbjell me arr, i nj ose dy lloje bimsh mjeksore - aromatike (sherbel, lavandul, zhumbric); Rrethimi me gardh t gjall i t gjith siprfaqes s mbjell me arr, duke mbjell trndafila t egr (Rosa canina); prodhimi dhe tregtimi i vers vitaminoze antioksidante nga frutat e ksaj shkurreje me vler. Pyetjes se kur jan planifikuar t prfundojn t gjitha kto, Kasmi iu prgjigj: N pranvern e vitit 2015. Duke e siguruar pr mbshtetjen ton t vazhdueshme, nuk na mbetet tjetr vese ti urojm ktij fermeri me vizion perndimor: PUN T MBAR, SHNDET DHE SUKSESE!
Radaci. Pjesmarrsit u priten dhe u prshndetn nga prfaqsuesit e autoriteteve lokale, si nnprefekti i qarkut Lezh, kryetari i Komuns, shefi i menaxhimit pran Drejtoris s Shrbimit Pyjor Mirdit, nnkryetarja e Federats Rajonale t Pyjeve dhe Kullotave. Vizita n terren, po ashtu, u shoqrua me diskutime veanrisht n lidhje me procesin e regjistrimit t pyjeve dhe kullotave pran njsive t qeverisjes vendore deri tek prdoruesi i fundit. Prfaqsuesit e CNVP, s bashku me ata t Federats Kombtare t Pyjeve dhe Kullotave Komunale, prezantuan setin e dokumenteve t nevojshm pr prfundimin e ktij procesi. Fermeri Frrok Radaci u shpreh shum i knaqur q tashm i njihet pylli i trashguar brez pas brezi nga gjyshrit dhe strgjyshrit. Un tha ai, prej vitit 1990 kt pyll e konsideroj pron timen, jo vetm pr faktin se e kam t trashguar nga gjyshrit, por ma njeh kt t drejt fshati dhe strukturat shtetrore n Komun. Ka mse 20 vjet q kt pyll vetm e kam mbrojtur nga
dmtimet e zjarret dhe sot ai ka nj rritje rreth 9 m3/ha, sipas studimit q kan br specialistt Albana Lleshaj dhe Arjol Lila. Un tani kam m shum njohuri pr pyllin dhe kam m t qart strategjin dhe aktivitetet q duhet t bj pr t plotsuar nevojat e mija por gjithmon duke e prdor pyllin n mnyr t qndrueshme. Me dashamirsin q i karakterizon banort e komuns s Kthells, ai i ftoi t pranishmit n oborrin e shtpis s tij ku t gjith patn mundsi t shijojn bukurit e natyrs prreth dhe gatime tradicionale t zons. Pjesmarrsit u larguan nga Kthella me prshtypjet m t mira. Simpoziume t till kan rendsi t veant pr vendin dhe pylltarin ton, pasi sjellin bashk eksperienca nga vende t ndryshme t bots dhe na japin mundsin e pasqyrimit t prvojave tona pozitive dhe progresit t arritur nga viti n vit. Nj falnderim shum i veant shkon pr organizatort e ktij Simpoziumi, Peter Herbst, Peter Kampen, Sheza Tomini dhe Haki Kola.
Kurora e Gjelbr
Me mbshtetjen e donatorve sht hartuar nj Strategji pr periudhn 20102020. Shum investime jan br pr t hartuar plane menaxhuese afatgjata pr pyjet publike (madje edhe pr zonat e mbrojtura?!), t cilat po vjetrohen pa u zbatuar asnjher. Po ashtu, jan investuar shum para pr pyllzimin e tokave publike. Rezultatet e ktyre investimeve nuk po duken askund?! T nderuar deputet! Perndimi e ka zbatuar reformn mbi tokn pyjore n viti 1848, t ciln ia ka dhn fshatarit pr t prmbushur nevojat e tij. Kjo reform nuk sht zbatuar n territoret e pushtuara nga perandoria osmane. Reforma serbe e kohs s pushtimit, ua mori pyjet pronarve, duke prdorur kritere politike. Prandaj ne sot, pr kto shkaqe, po prballemi me ankesa nga banort e Rugovs, t cilt jan t interesuar q ti kthejn pronat e tyre, t cilat u takojn. Pra, Kosova ende nuk e ka prfunduar reformn pr t drejtat mbi tokn pyjore. Pr t dal nga kjo gjendje, krkohet nga qeveria, q ajo urgjent t ndrmarr nj reform t thell, e cila duhet t jap efekte shumqllimore, si n vshtrimin mjedisor edhe n at social dhe ekonomik. Sfida jon sht q sloganin botror Pyjet pr popullin, ta kthejm n realitet. Kjo krkon nga institucionet, angazhim serioz, pr t analizuar traditn ton t menaxhimit me pyjet, pr ti deleguar prgjegjsit e menaxhimit te komunat dhe popullsia lokale, duke i qartsuar t drejtat dhe detyrimet pronsore. Un e konsideroj popullin ton si zgjidhje t mundshme t ktij problem. Ne duhet t guxojm e ti delegojm tek ai t drejta dhe prgjegjsi. Ai nuk mund t mbetet hajdut i prons s vet. Ai nuk duhet t ndahet nga pylli i tij, rreth t cilit e ka ndrtuar shtpin e vet dhe nuk duhet tia fusim armn n fyt. Prkundrazi, ai duhet t angazhohet t luaj rolin q i takon, duke u prfshir n menaxhimin e ksaj pasurie kombtare. Pr m mir, kjo reform sht n harmoni me politikat evropiane, t cilat synojn q pyjet tu kthehen njerzve, pr tu vn n shrbim t plotsimit t nevojave t tyre dhe rritjen e mirqenies. S fundi, dshiroj t jap disa rekomandime, t cilat shpresojm se do t merren parasysh: 1. T iniciohet sa m shpejt, hartimi i nj reforme pr pylltarin, q t ket parasysh tre dimensionet e menaxhimit t qndrueshm t pyjeve (ekonomik, mjedisor e social), t cilat duhet t menaxhohen sipas kritereve t BE. 2. T harmonizohet baza ligjore, ku t definohen saktsisht rolet dhe prgjegjsit e menaxhimit, n mes t niveleve qendrore dhe dy niveleve t qeverisjes (lokale e qendrore). 3. T definohen me Ligj pronart e pyjeve t Kosovs (cila nga ministrit, komunat apo pronart privat). 4. Plani strategjik t harmonizohet me planet opercionale t prerjeve, pr t harmonizuar nevojat e popullsis pr dru me potencialin prodhues t pyjeve dhe t obligohen t gjith pronart e pyjeve, q ti zbatojn kto plane. 5. Ligji i ri i Pyjeve, tua njoh pronarve, pronsin; shtetit rolin e hartimit t politikave; kompanive profesionale, menaxhimin; administrats publike, kontrollin e zbatimit t ligjit dhe qytetarit prfitimin. 6. Pyjet n zonat e mbrojtura (n Malin Sharr dhe Bjeshkt e Namuna) t menaxhohen nga pronart, duke respektuar standardet e BE pr zonat e mbrojtura. 7. T ngrihet nj sistem arsimor (i mesm dhe universitar) pr edukimin e ekspertve pr pyjet. 8. T ngrihet infrastruktura fizike pr menaxhimin e qndrueshm t pyjeve dhe mbrojtjen e tyre nga fatkeqsit natyrore (zjarret, stuhit, etj.). 9. T zbatohen rekomandimet e Strategjis pr menaxhimin e pyjeve me Partnerite Publiko-Private, pr prfshirjen e t interesuarve q kan kapacitete n menaxhimin e prons publike. 10. Tu hiqen armt rojave t pyjeve dhe t aplikohen shrbimet kshillimore, pr rojat e pyjeve dhe pr t gjith shfrytzuesit e tyre. 11. T obligohen shfrytzuesit e pyjeve q biomasn e pyllit ta largojn prej aty dhe t subvencionohen ata q shfrytzojn prpunimin pr shndrrimin e saj n bioenergji. Faleminderit!
fermert, pasi kishin mendimin q ta praktikonin edhe n ato zona. Dita e dyt ishte parashikuar pr n Kor. Prandaj, hert n mngjes, pasi u bashkuam me grupin vendas q do t na shoqronte, me kshilltart e CNVP dhe me kolegt nga Federata Rajonale e Kors, u nism pr n komunn Liqenas, aty ku dhe projekti po punon. Aty, ishte knaqsi t njiheshe me disa fermer q punonin pr kultivimin e ajit t malit, model i ofruar nga projekti. Pr t msuar ishte edhe puna
e br me pyjet, t cilt jo shum koh m par ishin n gjendje shum t keqe, por tani me prkushtimin dhe punn e te gjithve kishte nisur nj kthes e dukshme. N nj bised, Kioja, koordinatori i Federats, na tregoi se para dy dekadash, dallimi mes pyjeve andej e kndej kufijve shtetror ishte e dukshme, por ky ndryshim ka ardhur duke u zhdukur, gj q tashm bie n sy. U njohm gjithashtu me fazn e kalimit t pyjeve n prdorim tek fermeri, sipas nj mnyre q ndiqej n kt komun. Njohja me Parkun Kombtar ishte me shum interes. Koordinatori i ktij parku na njohu me punn e br pr t pasur nj pasuri t till, si dhe me prpjekjet q bhen pr menaxhimin e tij. Dita e trete ishte n Gjirokastr, pr tu njohur me mnyrn se si fermert menaxhojn kullotat e tyre, q t jen m t sigurta dhe m jetgjata. Ixh. Ferdin Liaj na njohu me modelin q u sht ofruar blegtorve dhe fazat q kto kullota do t ishim m t qndrueshme. Ky model u pa nga grupi edhe n terren, pikrisht n komunn Picar, ku u organizua edhe nj bised me blegtor, q dukej se ishin t knaqur me modelin q ofrohej. T nderuar lexues, me kto pak radh u prpoqm t sjellim dika nga ajo prvoj q gjetm gjat nj udhtimi treditor n qarqet
Elbasan, Kor e Gjirokastr. Kto psoja do tia shtojm asaj t fituar n qarkun ton t Shkodrs. Pa u zgjatur, mendojm se sht rasti t falnderojm ata q na mundsuan kt aktivitet, si dhe kshilltarin e CNVP Mark Rupa, me zyr n Shkodr dhe prfaqsuesit e zyrave n Kor e Gjirokastr. Falnderim i veant pr kryetarin e komuns Gjinar, si dhe pr drejtuesit e koordinatort e tri federative. T gjith jan t mirpritur n Shkodr, ku do t gjejn gjera te bukura, si ato q ka krijuar natyra, ashtu edhe ato q ka br dora e njeriut.
Kurora e Gjelbr
gjasht qytetet m t mdha t Kosovs. Gjithashtu, mbledhja e t dhnave u b edhe n fshatrat malor t Kosovs (150 shtpi). Mbledhja e t dhnave t besueshme pr konsumin rezidencial t energjis pr shtetin m t ri t Evrops, sht ende n hapat e par, kshtu q puna studimore e UAK prbn nj kontribut unik pr kt tem, veanrisht pr konsumin n zonat urbane. N sondazhet e UAK nj vmendje e veant iu kushtua konsumit t drurit. Nga 5.336 shtpi t zonave urbane, 63 % e tyre konsumonin lnd drusore pr qllime ngrohje. Sasia mesatare e lnds drusore pr shtpi ishte 9.75 m3/vit. Survejimi m i vogl n fshatrat malor (150 shtpi) tregon q 100 % e tyre, prdorin lnd drusore pr ngrohje. Sasia e lnds drusore pr shtpi n zonat rurale sht 11.47 m 3 /vit. Sipas Censusit Kombtar t Kosovs, vlersohet q 42.6 % e popullsis totale jeton n zonat urbane. Kompleti i t dhnave t AUK pr shtpit e zonave urbane, siguron tablon m t mirnjohur t konsumit familjar t energjis pr kto 42.6 % t t gjitha banesave n Kosov. Gjat viteve t fundit, vende t ndryshme t BE kan br ulje t konsumit familjar t energjis, duke prmirsuar efikasitetin e energjis familjare. Megjithat, kto prmirsime t efikasitetit, prgjithsisht kan qen t mnjanuara pr shkak t rritjes s krkess pr m shum energji. Konsumi m i madh i energjis npr Evrop bhet pr ngrohje banesash. Kjo llogaritet mesatarisht n 68 % t konsumit t energjis nga familjet n 27 vendet e BE. Konsumi i energjis n banesat e Kosovs pr ngrohje, vlersohet n mbi 80 % e konsumit total t energjis nga familjet. Prej vitit 1997 e deri n vitin 2007, shkalla mesatare e prmirsimit t efikasitetit t energjis pr 27 vendet e BE ishte 0.8 % n vit. N vende specifike si Bullgaria dhe Rumania, prmirsimet e tyre n efikasitetin e energjis, gjat periudhs 10 vjeare ishin prkatsisht n rendin e 1.8 % dhe 4.4 %. Vende t tilla si Gjermania, Italia dhe Kroacia kishin shkall prmirsimi prej 1 %, 0.4 % dhe 0.2 %. Konsumi mesatar pr ngrohje pr banor pr 27 vendet e BE sht vlersuar t jet 21 GJ. Efikasiteti i prgjithshm i energjis n Kosov, n drejtim t intensitetit t energjis, krahasohet n mnyr t favorshme me shum vende t tjera n Evrop. Intensiteti i Energjis s Kosovs pr vitin 2010 ishte rreth 260 kg karburant ekuivalent i prdorur pr 1000 Prodhim t Brendshm Bruto (PBB). Danimarka ka performancn m t mir me intensitetin m t ult t energjis n Evrop me 118 kgke/ 1000 t PPB. Bullgaria ka intensitetin m t lart t energjis n
Kurora e Gjelbr
n formn e konkurrimit dhe t prfitojn t gjith ata q kan marrveshje t drejtprdrejt me komunn, me qllim q prfitues t jen vet fermert, t cilt jan t interesuar pr zhvillimin e qndrueshm t pyjeve e kullotave pr rritjen e t ardhurave nga kto burime. M pas, ky grup bri nj takim me ZRPP n rrethin e Kuksit, ku u pritn nga drejtori i ksaj zyre z. Fatmir Gjane dhe stafi i tij. Ai bri nj prshkrim t shkurtr t procesit t regjistrimit fillestar t pyjeve e kullotave n pronsi t komunave, si dhe rezultatet e deritanishme dhe problemet q hasen n kt proces. Deri tani tha ai - jan regjistruar pyjet e kullotat e katr komunave, jan n proces edhe dokumentet e tri komunave t tjera dhe kan shprehur interesin edhe pes t tjera, t cilat kan marr informacionin e duhur pr kt proces. Shpresojm q deri n fund t vitit 2013 t prfundoj i gjith procesi n rrethin e Kuksit. Ekzistojn nj sr problemesh q hasen n zyrn e regjistrimit, pasi ne kemi rregulla standarde, t cilat duhet t plotsohen nga t interesuarit, p.sh: Sipas ligjit t regjistrimit t pronave, komunat, prve lists s inventarit, t miratuar nga KM, duhet t paraqesin edhe hartat e pyjeve dhe kullotave n shkalln 1: 2500, n fakt ato i kan sipas planeve t mbarshtimit n shkalln 1: 25000. Problem tjetr sht se VKM nr.799, dt. 29.09.2010, prcakton q MMPAU dhe NJQV, t prjashtohen nga tarifa e shrbimeve pr t gjitha veprimet q do t kryejn pran ZRPP pr pasurit e paluajtshme publike, pyje e kullota, q kan n pronsi/prdorim, por, ne q nga prilli i ktij viti e n vazhdim jemi me vetfinancim dhe ky vendim mund t ezaurohet dhe krkohet nj tjetr! Nj punonjs i stafit t zyrs, tha se krkohet rishikim i prgjithshm i ndarjes administrative, q nga fshatrat, komunat, rrethet apo qarqet, pasi ka shum paqartsi n hedhjen e pasurive kadastrale. Kjo e bn t domosdoshm rishikimin e prgjithshm t organizimit e funksionimit t pushtetit vendor pr miratimin sipas strukturave prkatse t hartave administrative.
RRITET PRGJEGJSIA E
AKTORVE VENDOR PR MENAXHIMIN E PYJEVE Vijon nga fq. 1
sht mjaft dobiprurs dhe i suksesshm. Qeverisja vendore merr m shum t drejta e, njkohsisht, detyrime pr qeverisjen e pyjeve dhe kullotave komunale, duke prfituar mundsi m t mdha pr zhvillimin e aktiviteteve ekonomike, q lidhen me pylltarin komunale, mundsi pr t kryer shrbime m t mira ndaj banorve t vet, q rrjedhin nga pronsia mbi pyjet e kullotat komunale. N kt vshtrim, katr jan drejtimet kryesore: ruajtjen dhe prmirsimin e pyjeve dhe kullotave t tyre; Prfitime sociale, fshatart kan qen tradicionalisht zotruesit e pyjeve dhe kullotave pran fshatit t tyre (megjithse n mnyr informale), por q tashm legalizohet prdorimi i tyre nga fshati, familjet, shoqata e prdoruesve; Prfitime mjedisore, duke qen fshatart t bindur se pylli e kullota u prket atyre vet dhe kjo e sanksionuar me dokumente, ata bhen m t ndjeshm pr mbrojtjen e pasurive natyrore dhe krejt mjedisit, pr t patur m shum prfitime direkte ekonomike e indirekte mjedisore; Kan t drejt t prfshihen n skemat e subvencioneve nga agjencia e pagesave, pr zhvillim ekonomik t pasurive t tyre. Pr t par nga afr kt proces, t kalimit, regjistrimit e lidhjes s kontratave ndrmjet prdoruesit tradicional dhe komuns, nj grup nga BB, kryesuar nga znj. Drita Dade, drejtoresh pr Projektin e Pyjeve; znj. Bozena Lipej, konsulente pr shrbime profesionale n fushn e regjistrimit t pasurive t patundshme; z. Nehat ollaku, drejtor i Projektit t Zhvillimit t Burimeve Natyrore, pran Ministris s Mjedisit, si dhe z. Gent upi, koordinator i projektit, bn nj vizit n qarkun e Kuksit. Kt grup e shoqronte prfaqsuesi i CNVP, zyra Kuks, z. Isuf Omuri. N fillim ata u takuan me prfaqsues t komuns Malzi, prfaqsues t Shoqats s PPKK, Federats s PPKK, qarku Kuks, fermer, q kishin lidhur kontrat me komunn Malzi, etj. Z. Osman Abazi, nnkryetar i komuns prezantoi procesin e kalimit t pyjeve e kullotave komunale nga prona shtetrore tek prona komunale dhe regjistrimi i saj n ZRPP dhe deri tek prdoruesit tradicional. Ky proces kishte prfunduar n fshatin Petkaj, ku ishin lidhur 9 kontratat e para dhe jan gati edhe 16 t tjera. I gjith ky proces - tha ai - ka patur mbshtetjen teknike e financiare t SNV/CNVP dhe FPPPK, si dhe bashkveprimin e ngusht t komuns dhe komunitetit. Z. Hasan Alia, fermer me prvoj n menaxhimin e pyjeve, i pari q kishte lidhur kontrat me komunn, u shpjegoi t pranishmve avantazhet e ktij procesi, si dhe problemet q hasen. Sipas tij, fermeri tani ka nj dokument ligjor me marrveshje pr 50 vjet me t drejtn e prdorimit, por ai krkon q kjo marrveshje t kthehet me t drejt pronsie, me ligj t veant, pasi kt ai e trashgon dhe tani disponon dokumentacionin e nevojshm pr tu njohur se i till. Kjo i jep m shum siguri pr t investuar n kt pasuri, pasi e gjith familja e tij sht e lidhur me t ardhurat q sigurohen nga pylli, si pr dru zjarri, lnd drusore, baz ushqimore pr blegtorin, t ardhura nga prodhimet q vjel nga frutat e gshtenjs dhe bimt mjeksore. Z. Avdyl Meta, prfaqsues i SHPPKK, njkohsisht edhe prdorues, i cili ka lidhur kontrat me komunn, shprehu disa shqetsime n fushn e legjislacionit, si psh: - Sot kemi VKM nr. 22, dat 9.1.2008, i cili prcakton Procedurat dhe Kriteret e Administrimit t Pyllit Komunal, nga kjo dispozit t drejtat e prdorimit nuk jan t plota e t qarta, sidomos pr mbarshtimin e pyjeve dhe kullotave q jepen n prdorim t fshatit dhe familjeve, si dhe pr shoqatat e prdoruesve; - Mungojn dispozitat ligjore pr kriteret dhe rregullat e shfrytzimit t pyjeve dhe t shitjes s materialit drusor e t prodhimeve t tjera jodrusore nga prdoruesit dhe shoqatat pr rritjen e t ardhurave t tyre; - Dispozitat pr furnizimin e fshatarsis me lnd e dru zjarri apo prodhime t tjera; - Dispozitat pr t nxitur shtimin e vlers s prodhimeve drusore e jodrusore nga pyjet e kullotat komunale nprmjet prpunimit e tregtimit t tyre. Kalimi i pyjeve dhe kullotave n pronsi t komuns nuk sht shoqruar me kalimin e specialistve prkats, t fondeve, mjeteve e pajisjeve t nevojshme nga shrbimi pyjor n komuna, prpjestimisht me siprfaqen q kalon, si dhe i dokumentacionit kadastral, teknik e hartografik, kjo e vshtirson menaxhimin e pyjeve, pasi komuna nuk e ka stafin t mjaftueshm nga ana profesionale. Znj. Bozena Lipej u interesua se si sht realizuar ky proces, nga ana teknike dhe nga ana administrative dhe si jan zgjidhur konfliktet. Z. Isuf Omuri prezantoi kriteret q jan zbatuar n realizimin e ktij procesi, nga ana ligjore dhe ajo teknike, duke prdorur teknologjin e fundit pr matjet n terren dhe hartimin e dokumentacionit teknik. Z. Xhelal Shuti tha se i gjith ky proces ka patur si baz bashkpunimin mes aktorve, transparencn dhe pjesmarrjen e komuniteteve me t gjith grupet e interesit dhe kta kan qen faktort e zgjidhjes s problemeve apo t konflikteve, ku komisioni i fshatit ishte institucioni vendimmarrs. Znj. Drita Dade, i prgzoi t gjith aktort, q jan prfshir n kt proces dhe, nnvizoi ajo, puna juaj ia vlen t prgjithsohet e t ndahet n t gjitha komunat e tjera. Ne do t kemi si kriter n projektin e ardhshm, q projektet t jen
1. Prmirsimi i menaxhimit t decentralizuar dhe t drejta pronsie e prdorimi m t sigurta pr prdoruesit; 2. Prmirsimi i strategjive drejt menaxhimit dhe gjenerimit t t ardhurave pr prdoruesit; 3. Forcimi i kuadrit institucional, politik e ligjor, n mbshtetje t prdoruesve; 4. Prmirsimi i menaxhimit t pyjeve e kullotave, prmes kapaciteteve t fuqizuara t NjQV, n mbshtetje t zhvillimit t qndrueshm. Ky proces synon regjistrimin e pyjeve dhe kullotave n pronsi t NjQV-ve dhe, pas ksaj, lidhjen e kontratave mes NjQV dhe prdoruesve tradicional. Avantazhet: Kto familje do t ken mjaft prfitime nga procesi i kalimit: Prfitime ekonomike meq nxjerrin prodhime drusore e jodrusore; Ushqim pr blegtorin dhe t ardhura pr jetes, t cilat do t vijn n rritje, nga q t gjith fshatart jan t interesuar pr
pr shkenctarin dhe shqiptarin e madh. Pjesmarrsit diskutuan gjat dhe shprehn knaqsin q ky mim i jepet inxhinierit Haki Kola, i cili mbart shum cilsi vasfijane. I prkushtuar, kompetent, letrar, gazetar, njeri i qeshur e i dashur si vet shembulli q i ofroi komisioni i mimit. Hakiu, duke marr mimin nga duart e kolegut ton t nderuar lezhian Gjovalin Gjeloshi, tha: Mua m duket se ky mim sht nj pesh e madhe pr personin tim, por t paktn q nga sot e deri sa t jetoj, do mundohem t bj pun shtes, q ti afrohem sadopak ksaj merite dhe ktij emri t madh, q m akordohet. Edhe un, shkruesi i ktyre radhve, at dit dhe vazhdimisht ndiej emocione q pata fatin, q komisioni t m akordoj pr her t par n vitin 2012 kt mim. Karriera e Dr. Samimit sht nj stek shum e lart, dhe vet strvitja pr ta kaprcyer at stek prbn nj
krenari pr do kandidat t ktij mimi. Akoma mund t shkruhej pr kt dit, sidomos pr pamjet q kaluam para syve gjat udhtimit q bm n disa fshatra t Gryks s Rugovs, por t mos bhemi t mrzitshm e t lem vend edhe pr kolegt t sjellin prshtypjet e tyre. Kolegt specialist t bujqsis, pylltaris dhe gazetaris, gjithashtu falnderojn kryetarin e shoqats, gazetarin veteran Xhevdet Bashllari pr dashurin q tregon n organizimin e akordimit t ktij mimi dhe gjith veprimtarive t Shoqats. Takimi gjithashtu ishe nj dit pune. Pjesmarrsit diskutuan pr ta prsosur shtypin bujqsor, pr ta integruar at me shtypin kosovar, pr ta par si nj unitet mes bujqsis, blegtoris, pylltaris dhe mjedisit t qndrueshm. Redaksia e gazets simpatike Kurora Gjelbr shprehu gatishmrin t kontribuoj akoma n rritjen e peshs s ksaj medie t shkruar pr bujqsin n trojet shqiptare.
Kurora E N Ge LGjelbr I S H
From 2010 to 2013 the American University in Kosovo (AUK) conducted household energy consumption survey work. AUK student teams were employed and funding was provided by the World Bank, the Rockefeller Brothers Fund (RBF), and the Norwegian Institute for Nature Research (NINA). A substantial dataset has been collected for many urban and some rural homes around Kosovo. In summer 2010 the homes in the capital city Prishtina were surveyed (2,370 homes) and in summer 2012 the homes in the other six major cities (2,966 homes). Data collection also took place in the mountain villages of Kosovo (150 homes). The collection of reliable residential energy consumption data for Europes youngest country, Kosovo, is still in its infancy and so the AUK survey work makes a unique contribution to the topic, especially for consumption in the urban areas. In the AUK surveys particular attention was given to wood consumption. From the 5,336 urban homes, 63% of them consumed wood for heating purposes. The average amount of wood consumed per urban home was 9.75 m3 per year (aggregated data in Section 3). The smaller survey in the mountain villages (150 homes) shows that 100% of them use wood for heating. The amount of wood consumed per rural home is 11.47 m3 per year. According to the 2011 Kosovo National Census it was estimated that 42.6% of the total population is living in the urban areas. The AUK urban Homes dataset provides the best known household energy consumption picture for these 42.6% of all Kosovo homes. Over recent years, various countries in the European Union (EU) have made reductions in household energy consumption and so improved the household energy efficiency. These improved efficiencies however have generally been offset by the increases in demand for more energy. Most energy consumption in homes across Europe is in space heating. On average this accounts for 68% of household energy consumption in the EU-27. The energy consumption in Kosovo homes for space heating is estimated at over 80% of total home energy consumption. From 1997 to 2007 the average energy efficiency improvement rate for the EU-27 countries was 0.8% per year. The average heating consumption per dwelling for the 27 countries of the EU has been estimated to be 71 GJ. The overall energy efficiency of Kosovo, in terms of energy intensity, compares favorably with many other countries in Europe. Kosovos 2010 energy intensity was about 260 kg oil equivalent
Brian H. Bowen PhD, James A. Myers PhD, Arzana Myderrizi, Blendi Hasaj, Blerina Halili
AUK-RIT Center for Energy & Natural Resources American University in Kosovo Rochester Institute of Technology
8 8
E N G L I S H
The 15th International Symposium on Legal Aspects of European Forest Sustainable Development is held in Albania for the first time
Albora KACANI, National Federation of Communal Forest and Pastures
Commune of Mirdita district. The varied program of the day was enriched even more by the hospitality and generosity of Mirditors. Initially, was carried out a visit to the forest of Mr. Frrok Radaci. The participants were hosted and greeted by the representatives of local authori-ties, such as the vice prefect of Lezha county, the chairperson of the commune, the management chief at Mirdite Forest Service Directorate, vice chairwoman of the Regional Federation of Communal Forest and Pastures Users. The field visit as well, was accompanied by numerous discussions, especially regarding to the registration of forest and pastures to the local government units and furthermore to the end user. Representatives of CNVP along with the representatives of the National Federation of Communal Forest and Pastures presented for the participants the necessary set of documents for finalization of this process. The farmer, Mr. Frrok Radaci was expressed very pleased, that the forest he inherited generation by generation is already recognized by law. Since 1990 I consider this forest as my property, not only for the fact that I have inherited it from my ancestors, but this right of mine is recognized even by the village and the state structures in commune Mr. Frrok said. There are over 20 years that I have protected this forest from damages and fires and today it has an annual growth about 9 m 3 /ha according to the analysis conducted by forest specialists Albana Lleshaj and Arjol Lila. Today I have more knowledge about my forest and the strategy and the activities needed to meet my needs are clearer to me, but always by using the forest in a sustainable way. With the kindness that the inhabitants of Kthella Commune are characterized, he invited the participants to the yard of his house, where all had the possibility to taste the beauties of the nature in Kthella and the traditional cooking of the zone. All participants left from Kthella with the best impressions. Such Symposiums have a special importance for our country and forestry, as bring together experiences from different countries of the world, but even give us the possibility to display our positive experiences and the progress achieved the recent years. A very special thanks goes to the organizers of this Symposium, Mr. Peter Herbst, Mr. Peter Kampen, Ms. Sheza Tomcini and Mr. Haki Kola.
The 15th International Symposium on Legal Aspects of European Forest Sustainable Development, is held for the first time in Albania on 14th 17th May. Over 50 participants from 20 various countries of the world, mainly from Southeastern Europe and Central Asia had the possibility to exchange information and to become part of numerous discussions during the presentations displayed, as well as during the field visit. Participants of the symposium were representatives of policy makers (respective ministries of Forests, State Civil Service Administration), Forestry Science, (universities, research institutions) and Civil Society (associations, environmental NGOs). The symposium was supported by the CNVP Foundation (Connecting Natural Values and People) and IUFRO (International Union of Forestry Research Organizations), in a close cooperation with the Ministry of Environment, Forests and Water Administration, the Academy of Science of the Republic of Albania and the National Federation of Communal Forest and Pastures. The main objective of this symposium was to promote and facilitate the communication between the researchers and professionals responsible for the forest and environment legislation in European countries and not only, but particularly those of a transition economy. In order to achieve this objective, this International Symposium, had in its general focus adaptation of the legislation and regulations for sustainable management of forests in a changing environment. The specific objectives were, creation of possibilities for the specialists from various countries to be informed and to discuss the latest developments in the legal and policy domain, with the similarities and distinctions. This, particularly in the context of the integral role of the forestry science, not only in researching as such, but even in harmonization of the traditional knowledge, the specific use of forestry in small-scale and coppices, forestry issues related to the traditions and needs of the rural people of the Balkans, their social and environmental impact. Also,
facilitation of discussion on European developments dealing with the environmental legislation and exchanging of experiences in formulation, implement and administration of their forests and the laws combined with the forest lands and to facilitate their comparison. Encouragement and support of a general discussion through open questions, where the problems and the potential solutions identified during the meeting were another specific objective of this symposium. The first day of the symposium was developed in the Academy of Sciences premises in Tirana. The opening speech was held by the Director of CNVP Balkans, Mr. Peter Kampen, also greeted Mr. Peter Herbst, coordinator of IUFRO and Mr. Arsen Proko, director of Forest and Pastures at the Ministry of Environment, Forests and Water Administration. The topics covered during the presentations in the first two days of the Symposium were: approximation of the politic ideas referred to forests and environmental laws in force since 1990 for realization of mitigating measures and the legal provisions; Policies and the management possibilities, regarding to the potential conflicts between the small-scale forest management and/or shrubs in Forestry/industrial forests, as well as conservation/rotation/bioenergy, rural communities/industrial needs; Balancing between the forests and nature conservation at public and/or private property level, specifications related to the ownership/rights of use, legal restrictions on the property, illegal cuttings of forests and degradation of coppices; The public-private partnership, including even specifications of CEE and of the Balkans countries regarding to the relationships of the forest administration with the public/ private forest owners and the forest sector as a whole; Models of the public forest administration; Trends on development of the forest sector and of the forest policy at the current conditions in Europe. The third day of the Symposium was organized in the form of field visit. It was developed in Kthella
KURORA E GJELBR
Gazet e FKPKK, Shqipri dhe e APPK, Kosov
Kshilli Botues: A. Proko, N. ollaku, V. Tabaku, J. Male, B. Gashi, I. Zeka, B. Hoxha Kryeredaktor: AHMET OSJA Zv.kryeredaktor: Nijazi IDRIZI, Ferdin LIAJ, Zef IMERAJ Redaksia: V. Muharremaj, H. Kola, Gj. Fierza, M. Shehi. Redaktor prgjegjs: V. Hoxha www.fkpkk.org Adresa: Bulevardi "Zogu I", Godina e ZP, kati II, Tiran www.akppp.org Mobile: 068 40 75 975; e-mail: fkpkk@hotmail. com; velihoxha@yahoo.com