Digitized by the Internet Arciiive

in

2010

witii

funding from

Researcii Library, Tiie Getty Researcii Institute

http://www.archive.org/details/tractatusdenaturOOglau

TRACTATUS
iSIATURA^SALIUM,
s
i

F a

Dilucida defcriptio^ perfefta explanationedeclarans naturam

lium vulgb notoruni
rabilis
,

proprietates,
,

&

iifusia-

ut

5c

alius cujufdana

adraodura mi-

, & haftenusmundo ignociiiiIis,cujus adjumento omnia Vegetabilia, Animalia_,?c Mineialia,line ponderum fuorum diminutione , & formarum muta-

tiqne in dura

5c

incombuftibilia corpo-

ra tranfmutari polfunt

C U

M
Deum ^ Solemj)

Vemonfli-atime firmisjima, qiiodfa! (pqfl

.

utiicumfit priricipiuznjfslaque origo,propagatio atque augihCy^

twn unicum cunBarum rerum, ex qrto maxtmus totius

tJMundi thefaurus
ttte
,

maxtmte dtyi-

erui queant,
I

T E
,

M
compendiofus de
,

Traclatulus parvus
lium, Metallorum,

6c

Sa,-

& Planetarum fignatura.

Luminijquo

1 Dei omnipotentis honorem i^ gloriam

'l^tur*
itt

ampl'tficandi^<t' declarandi cattja defiriptus

lucem edtiut operd ^fiudfo

RUDOLPHI

GlAUBERI,

Apud
^^^

O A N N E

A N

O N

U M=

AUNO

MPQ>IX,

Ad

Benevolum

L E C T
Ultiplices
licet

O R
,

E M.
ex

ac yarii cibifive

carmhm ^fwe ex pifcihm parati^

opimi
effe cenfeantur
,

/?/i-

le no7t conditi in

mensa

appofiti

fuerint ^ nullo -palatum delecia-

mcnto affcere yulgo feruntur

I

utpote qui nec

faporem delicatum exhihent , nec corporisyale-

Extrk yeri fidem non excedereeffatumhoctritum^^yulmre quiyis

tudini conducunt.
-i

factle

animadvertet

^ fide facili admittet

,

^fl

dccurata mentis actepenfitayerit

-

falem inter
(ihi

cihorum co?zdimenta prirnas tenere , necpar

aliud ullum habere
,

tantum- abeU

ut ex tot

unum ipfiprdsferendumfit. Tanti autem Thefmri

tes

excellentes c^
,

admirandd virtutes ac docjUdimortalium ^nentes in-

digni(?imctfunt

definentttnveBigatione^ C^ inquifitione occupatas tC72eant

j

c^uibt^is

inquirend.is

^ declarandii
hahui,

^Yitfenti

meo

Lahore operain dare conjlitui y ut-

fete qui (jtiind.ecvm

tio

autfexdecim annorum fpa-

hacrenm nilpvius

anticjuitps

qukm

ut laboribt/s 7?ieis qualtbtiscunque

ri^
5

(jr

Divina Glopubltco Bono infervirem, Frimo ete-

nim

Ad Lectore-m.
mm
conatH

meo opm quinc[uepartium fcrie dl'^.,

d.ejlilldttonun.

Furnis Phtlofophici^ agens in Uice?n produxi.

acquinque detexi Furnos yariii

Tnodis aptatos
,

ac excellentihm medicamentis

^u^ varios

ac diverfos morhos
,

Uumanmn
,

co)

fm

affiigentes dehellant

artificiosa

pr^para

tione parandis idoneos detexi

artificiofas inyentiones

qua^ utiles

hacienm anie menem

Minerale Mineralim

rcyelayit.

Sequutum
c5"

efl

Opm

^l

.commo?flrans

Metallorum originem atque emendationer Cui fuccefit Tharmacopoe :

Spagyrica trihm partihm tracians de Veget,

hilihm^ quopacto medicamenta exipfis
efficact

fara^tdafmt.
Hi<s proximum

fuit de admiranda Salisp^

,

tr Tiatura (^ Froprietate opufculum

quoji

lide demonfiratur falium cunctorum miract

lum illud yerum fuijfe fohens univerfale Ph lofophorum quod om?2ium hominum ^fumm rum (jr imorum , diyitum dr pauperum u/i
,

inferyiat.

CMiraculum muridi
Expltcatione^

tllud opufci

& Continuatio) mxi atque contrk i?iyidorum ^ Riforum fultm nefarios mtvnivi ^ apologi
lum appellaroi'^
, ii

defe?7fio?ie

His cmifis mimf^UVmna ^ ^2iitura m^

fter

Ad Lectorem.
'icyia.

huic

Mundo in mAxima coccitAte verfm*

loboculos pofui.

K^ccefit dius trcLciiitm fuh ProfperitAtis

"lermania titulo^ quaiuor ItheUis
loferiares in
,

quorum dtfo

lucem hacfenus ?wn prodierunt^

irodjturitamen hreyi ,fll)euiyitam mihi-pro*

^ogayerit^ utili(?ima ceconomi.t
"ionis
,

^ adminisira'?

reifamiliaris pr<cePta complecrens.

,

Opufculum itidem aliud cui tttulm^^ confo' l&tio nayigantium docens qua ratione in iti rierih^M c^ nayigationihus longinquisin Indiam
,
-,

Orientalem
yintes
di^
fe

^ Occtdentalem
ejfe

inflitutis^

navi-

contr^famem

^fitim^ aliafquej ejufmo-,

quihus ohnoxii

folent

incomymoditates

defendere , fartofque dr tecios conferyarc

tfofint.

Porro traciatus de Tartaro

Aceto

Vi^iique

Spiritueorum factlem apparatum ^pr^para

tionem indjcans.
L
'

^djunxi
5

his

ipfsTraBatumde AuroPo*
^pologC'

Uhili

c^'

alium de Medicina univerfali ,fve

Vero, e^\ilia fcripta

K^uro Potabilt
tica

non 77iodo perfdayn hominuin infi' 5 delitatemfd etiamplures excellentes fcientias

qttibus

revelayi

ut his

ipfis

Jcriptis omnihus
>

Gloriam

Pivinam illuflrarem

ac

commQdum (^ emoh' menttm z

Ad LectoreiM.
mentum proximi mei qu^rerem ipjique tm corquam extmios cthos mtmampariter
,

pus reficiendigratid apponerem.

i^c
faltihres

licet dicti
,

cihtpropriafud naturdfal/il
,

^ honi faporis fint

,

falemquefuu

Hjturalem contrnemt
gere, (^ faip.?nento

operprettum tamei

yifum mihi fuit eofdem quafi novofale afper

ir quodam co?idtre ut eo ma
,

jore appetentid (^ yoluptate gujiari po(^i7it Et ad hoc faciendum eo prontore fum animo

quo Jludiofius operam dare conor ohferyand

Veterum Vociorum prdcepto prdcipienti u fme fale 7tuHiis cihus 7ne??f imponatnr. Ete
,

nim more a?itiquo receptum ejl ut

,

in ho?id rt

famtltaris adminijiratione Jalinum primo ap

ponatur

necprius

c^ cMeris cihis onmthws prdmittatuf quam Cczteri cil e me?tfa dematur

,
,

omnes re?nottfuertnt : id quod tndicio eji fa lem utilif^imum ac maxtme necejfarium do ntrm Detjure ac merito apponeftdos inmenj eihos pr^cedere (ypoH illos ultimum remoye ri^ 171 autem nohilijsimum hoc munus Diyt
,

nmn ignorantium
notius
,

coetui
,

meltus i?wotefcat
,

d
no',\

quam
,

antehac fiat intcrmittere

,
,

poffum quinpaucis c^ quajl ohiter qua?ttu. quidem temporis ratto in prafentia fnihi in
dulfertt

Ad Lectorem,
dulferit, ejus

ingentem

^ cLimirmLi,m

effi-

cuia,m

inHummi Gcneris commodum Adum,

hrem (^ depi?Tgam, Tauc^ yero (jr compendio-. /i ha'c rogo CMiraculortim Diyinorum Jiudiofus AOjui honique factat nec paryi pendat^
,

relio[ua tn

aliorum piorum

(^fed.ulorum yiro-

rum friptis inyenturus ^fiflurium cogmfcendorum defderio arferit.

^uantum
]

igitur attinet

ad originem falis
,

totius terr nutritoris, (^fujfentatoris

qui

ex

Oceano tanquam uniyerfall promptuario de-

vfromitur,
,

opnionum

diyortia exortafcriptores
,

in diyerfas ahlegartmt partes

jSalirios
locis

(y^

fententias.

fontes

qui in multis ac yariis terr

^

'

coex fcaturigt7iihus fuis erumptmt ,cftonis heneficio f.lem fuum expromunt qui" dam opinantur non ex Oceano ftmm ortum d.u^
,

cere

fed ex fale

inplurimis Globi terreni lo^

cis.peculiartter if^ftar

metallorum generato^

nato.
liunt,

i^rgumentohoc opntonem fuamftahi-

'

quodfonttum iftorum aqua falfedine fua jnarinamffie multu7nexcedit ^}contrario hdc per prolixos tervd meatus proyecta Jalfedinem fuam neceffano prorfus amittit (^fa,
,

lemfuum relinopuens plane

prodire dehet,

dtdcis

aut

infipid.a,

Katio h^c adeo yeritati confen-

tancA

Ad Lectorem.
tdnea frimo
ajpecfu^

rem

hahere quis

vUetur ut vix aliter fi arbitrari pofit. PUr^que

,

etiam aquarum dulcium fcaturigines ortufuo^ frimofalf fuerunt qu meatus terr.^ pe^
,

netrantes falem fuum

,

ut tcrram nutriat

in

eadem depofuerunt in Generis Humani nfum quotidianum dulces eruperunt, XJnde

iot act)im yariis fuminihus

ortum prdbuere:^
,

reyertentihm iterum in mare

finente

XJniverfale illudfrompuarium
fluxus reciprocatione

feu Ocea?tum^ ex quo inde^

,

falem fetunt\ xundemque terr^ communicant ut hoc pacfo

,

mmquam
tices
^

nutrimenti dehiti penuria lahoret ,

,

fed ejufdem ferpetui mineralia lapdes

arhores
^

ffru-Wi

gramina^
,

hefiias

e^

iffos ho-

mines farttcipes reddat

rationaliu-m
fujlentdtiojii
,

atque ita

tam

ir^

quam
5

rationalium
,

animalium
conferyatio-

propagationi

ni inferyiat
tis

id quod ne?no rationis ac

Potcrit.

men'

fix compos negare

7[i(i forfm
'

Circulationem San<imnis

Humani
,

tn corpO"
,

humano 5 haud faucis

re vcgare
,

ceu OMicrocofmo

quodam

quti^

ignota eH pLme c^ incogititd^ (^ dtccre yelit fmquinem in mini'

mo maims

autpedis digito, in finisira aurey

^M

aliis locis

non

oriri

ex Hepate uni^erfaItfan-

AdLectorem.
?

fanguimsfonte , fed
liUriter in
^

Spiritu Vitali parti-^

illis

ipfis

locis

generari

^ ^r^-

Vuci

id quod ahfurdttatem

haud exiguam

^xptt.

Cum
kfmens

igitur fangui?ns in

CMicrocofmo in-

Circulatio

tanquam yerifima nuU

,

r modo vcgari queat Gutdni (^ talis in Macrocofmo feu orhe terrarum CircuUut yera non admitteretur ? Sicut enim io
,

ex jecore exo" iens per omnes totius corporis meatus lenas tam magnas qiikm paryas fe diftotiusque compagis yitam confer* mndit 'jat ac omnes partes nutrit (^^ augct^
^anguis

Humani

Corporis

neliorem
'utem
^ris
,

fuccum ^ qui
capillos

in
,

carnem
in ipfts

ojfa^

&
,

mutatur
,

mem^

(^ augeantur,^ relinatque Phlegfna inutile per cutis luendo mos expellendo : Itk etiam cor/iparatum
\

ut ?2utriantur

'fi

cum

toiius C^dacrocofmi
,

nHtrimento
ftne

^
Ji^

ilimento

uniyerfali
,

dum
ex

tntermif

\\fone-aqua ilU ftl/k

"oe

(Jl{ari

magno

Oceano totum Orhem terrenum amhien^

,

'e

per midtos paryos

ceu yenas
,

c^

magjtos

mea-

iPi",

terr<

partes omnes perre^

btat^

UUs fak fuo nutnt

^ fuflentaty
iit

Ad Lectorem.
ut minerdU
frutices
,

arbores

metAlU Upides arem Umi gramina nutriantur , crt

,

fcant

o* crefcendo incrementa fua fuman. Reliqua aqua fale ommliherata tanquam.fu

,
,

ferfluum quiddam in fuperficiem extermim tur ac yarias fcAturigines tam farvA

,

qukw magnas dijfufa, haud aliter

ut in lM^

croccfmo Sangutnis fuferfluus fudor.perinm

merabtles meatus CT foros expellttur. ,^m mtem in plurimis terra locis falem aqua
reltnquat , fed fecum educat
caufis fiert
,

m
c

hoc diyerfts

omnino yerijtmile eft. Primo nan

ille

Paterfamtltas Diytrta ft proyidentia fapienter admodum ordtnayit (

,

que mtiquus
tnliituit

Generis

Humani commodo

prof^

ciens^ ut

ejusmodi aqua falfa, qua homtnes c

rtrenuilo modopofiunt, e terra erumperet. 1

de caufa quihufdam terr^ locis ah igni centrA aqua marinapajsim meatus cr hiatus tranfiei

CTtn dura acgra-ndtafrufta coag latur qu Uhore humano erutae^ ^ff^f^- aqu adjumento foluta atque fordihus fuis
exftccatur
, ,
,

heratainahenisidonets excoqmmttir

atque

falem puru?n
tcrreftrtbus

r.e

dtguntur
^

Styero contingat
,

ut aliiQ aqudt inmeatib\

,

qtios

tranfeunt

ejufmodt fruli
fa.

iij,

Ad Lectorem.
^alis

coagtilata ojfendant, ejtifdem

tmtum
,

fol-

mnt^ oiuantum fecum auferrepojfunt^ acfojlex uriis modis infales excoquuntur frout fnajo'em yel minorem falis copiam fecum ayexe'int,

^uod autem
l:at,

hic falj^ fons locuvletior exi"

,

tllahevtis

(^ ille minore copia ditatusfit in caufa efi aqu^ (^ J^flf'^ aqu^ ajfociantis co,

Dia ?najor,

yelmmor,

qu.^

hanc dehiliorem red-

ierefolet,

Hac pauca
'!

fufficiunt refellendcz opimoni

'.?orum,

quifontes falinos
,

nonex marioriginem

Ha?n trahere fed peculiariter in terraafiro'rum adjumento excitari nafci (fatumit.

Forte an
fet
;

(jr

hoc quoque po/fe fericredihile

,

ef

credihilius tam.en illud videtur

quod Sol

e^ afira radios (^rinfluentias fuasinOceanum

(jr maria de?nittentes falem in iisgenerent tot terrarum pofiea meatus peryios penetrantem^
,

C^ terr nutrimentum dehitum adyehentem, Copi^ falis in fontihus majoris aut 7nimri6

dr hc caufa adferri pojfet

falfam ex mari
,

quod meatus

ifii

aquam recipie?^tesfitu dijferant

(jr

locorum (^ differentiam fuam fortiantur ah a^

quaipfamarina, quizyaria
rodtfcrimineintcrfe
difiat,

multiplex miISl^m

Ad Lectorbm.
l^am
cjub

propms
,

aqm marim ad Septenyix decimam aut ^i,

trionem occedit eo minoremfalis copiam continet, adeo ut/cepemm/ero

gejimamfalis partem comprehendat.

)uo yero CMeridiei

cjuior efl
5

aut Orienti propin

copia locupletatuY
,

el

majori

falis

Ea
lis

de causa in Indi^ Orie?^talis

atit

Occi

dentalis partibus

haud paucis mare

tantafa-

yiturget ^ ut tempeflatis impetuyehemen-

tiore concitatum copiofam

cum

flucfihus fpu-

m
1

mam

in litus ejiciat
,

folarihus radiis poftei

,

exfccatam c^ infalem redaclam quo incoL ad condiendas carnes pifces utifole?it Ex

,

perientia docuit

quod in ejufmodi
lihr^

nr

locis aqu>

marina quatuor

unam falis expromaM

efl ipji

tantaque Salis ahundanti.t indicium

terrarum iflarum fertilitas , qus^fine ullo cul tu (^ lahore humano astivis dque ac hyhernl
,

menfihus incolas prasfantifimts fruciihus di

tant, Tarita fertilitate non gaude?2t regione.

ad Pclum <^rciicum propms admot,^ ide quod folis radios majores Cv" penetran
,

tiores defideranf\

(^
,

7io7i

exhihent tantan

multitudine7n falis
exijlit
^

qui omnisfertilitatis cau

infreque?itiore prafenti fa fua diuipregionibus tkm largam fpon\

idcirco

&

tanea

Ad Lectorem.
menm fructuum fertilttiitem denegmt^ Ut autem jd q^uem imferiti in fojlremis
,

ixhere confueyeru^it
lore^

-,

in mcijore haheatur ho^

diutius

nomen

ipfi

dehitum fdentio prtc-

erire necvoluinec potui^ideoque tpfu?n

maxi^

num Mundtthefaururn
ias nuncuparvi.

^ a?np!t(?tmas diyieffe

Hoc

titulo

inftgniendum

utprohem
inquo
,

iemonjlrem 5

pr^ter hunc unicuique notum^

,

:ommunem (^ ahjectum falem

^reaturarum ytta
nopagatio
,

omnium

confervatio
,

confiP^it

, (^ (^ qui omnium rerum

accretio

Wncifium

e^finis eft
;

majorem

in terra the,

^aurum no7t reperiri

neceffe erit

ut

qu}im

Weyifitm^illudfieripoterit, infallthilem myfie-'

norum Dei (^ lS{atur^ verttatem in apertum

^roducam.
.;

o^ Ltctore

autem

nullius prdjudicii opi"

,

nione occupato ohntxe peto

lo

ut fithi offendicu^

effe non patiatur ytlttatem abjecft c^ contempti falts nec etiamputet^ m.e ipfthoc titulo
,

txhihendo

ac tllum totius
,

CMundi thefaurum

maximum ^ maximas diyitias appetlando^ modum excefitffe nimtofique honores ipfit ex,

hihuiffe.

Vertinent enim jure ac merito ad

>

ipfm tmti homres

tantufique

titulus

adeo*

Ad Lectorem.
adeoque majon adhuc mjigniendus
jor ipfl attribui
effet

k me poffet
,

Facile

,fim^ autem miK

auri facra fame correpi^ perfuafum haheo hunc lihellum afpexerint titulum legerint quod nihil aliud mente fua concepturi fint
,

quam

ipfius JJniverfalis

CMagni

defcriptiowi

nem^ aut magnarum divitiarumy (^ ingentim thefaurorum revelationem j quam fe in ho

traclatu inyenturos fperabunt ^ ne fomniatur
i\i

ab'^ctum (^ contemptum falem h medium hicproditurum^ ideoque diclurt: An d

,

quidcm

\u

>(f

manipulo falis tantus clamor excitandus eH

,/|

S^ Glauberum
curat} examines

tanto titulo falem infignir. ^ atifum fuiffe putaffet ? Sed obnixe ahs te con tendo 5 mi amice , ut patienterea , qu de faL g
,

(^i

tibi hocfcripto oh oculos po?zo

perlegas

c^ ac

^ utmepuramputamverita tem fcripfiffe deprehendas. Si mentis tu^ca ptumfuperant eademquetuhacfenus ex alio

.,

^,

jl^

rum
tiht

Itbris

nec didiceris

nec intellexeris
,

hot

/^
ly

in me7item yentat yelim

,

non omnes omnii

po-

cognita hahuiffe

(^

Beum

omnipotentem

fleris^multa reliquijfe, quafuperbos ^fcientii.

injlatos haSenus celaytt. Lcge ac perlcge VeterumPhilofophorumfcrtptayerifima^ ut coii,

^.

gnofcas

(jr

fernofcas

viros

illos

qui
ifk

Ad Lectorem.
itima.
\ \

Natura penetralia excufferunt ^fdem

,

lagni quidem feciffe

feddeindujiriciingra.'

%m Mundum
roducit^ tibi

ejus myfieria

^ arcanaceUjfe,
jam
in apertum

u his ultimis temporihus

^ ommhus

aliis

tanc^uam incom--

Arahilia

dona gratiftmo

animo fufcipienoculos tuos

ma.

K^rrige aures Pamfhile aperi

,

iscitate

tenehris ohducfos

attende ad bo-

WiA ea cfua tihi

eceris,

de fale depredico -^fi fericulum

7<[atura, (^Veritate
j

^ cuncia examine accurato perfcrutaancumDeo,

quinma,

usfueris,

onyeniant, nullum mihi dubiumefl

ma lux mentem tuam illuHratura

^ te quafi

enoyatum hominem faciura fit, Sin autem uperbo atque elato animo eadem^ qu dicere,

^ intelligererecufas
,

ludihrio habueris,
,

n Hultorum yeryecum cenfu (^ numero yerlicet ipfe in eodemque perpetuo manebis ^rijioteles omnejque Frofeffores, ^Doifoliris ,
,

'es

longis tuis auribus afininis infideant

,

^ tu

ifdem ficut t^finus facco

iuamfiultamfu-

Hrbiam
'is
.

^ fuperbam fiultitiam velare coneLongefatius multafcire, ^ fe modulo

,

efi,

^uo

metiri

quam

nihil fcire

(^ vanifiimo

^norantia Jua fafiu fe

efferre,

Hunquam
uidi

Ad Lectorem. W/ aliquem, qmfcientuyerd praditus f^ .

liis prjitulerit-y

hendi, quiinyidi:^, odio

incitati^

qmmplurimos contrk depn (^inhumandmalit

,
,

nihilfrim o^ antiquius hahuerint ^ hahere adhucfoleant quam utpiis quibus Di

, ,

yina Benignitas dona fua concefit , infultem Theonino dente rc eofque ludthrio haheant
,

dant^quod facinus Diaholicum fuo tempore V

yina
tihi

luflitia

impu?iitum non dimittet.

,

Hi

,c^ade jam attendas qu, defale dioiurusfum.

cayillator

velim capas fuferhe

)St

ri(

iel

TR A

Ese

TRACTATUS
De
I.

Pag:

IMATVRA SALIVM.
De
Natura. Salis,

compendio demonftrerur , quam plurima bona, imo, fi animae noftrse ialutem excipias , fummum bonum temporale, fummam valetudinis huaanx confervationem , fummas divitias , fumaos thefauros , & qux alia ad humanum ufum eceflaria funt, plene &c plane in falis corpore Dje6i:o latitare, primo audienda funtea, qusc ihriftus Servatornofteripfa Vcritas", ipfaLux, ipfa Vica de Sale dixit apud Evangeliftam Luim cap. 14-. V. 34. 6e Marcum cap. 9. v. 50. nl, inquit, hona res efi. Apud Lucam autem
:

ip.

18. V. 19.

Nemo

ait, efibonus^ ntfiDeus

terrae

Ihs.
it
,

Suos vero Difcipulos falem

additquey/y^/^ terra careat
,

nomi,

inutilis efi

nec

uHus proferty ipfumque

iii

hmum

eife poteft.

hffima totius
jltos

Idem eft, ac fi mundi res eft,

fmefale nulii diceret Salno:

&

tamen apud

abje6lifIima6ccontemptiffima.

Huic

ii-

Dei voluntatemfacite, ac tanlam Mcdiatores ad Deum peccatores deducire, lod aliter fieri non poteft. Capuc veftrum B fum.
ileseftote,

&

i
fum
,

De Natura Salium.
Magiftervefter
,

& Anteccirorveftcrl
dcbit

Meis veftigiis infiftite me fequimini ; Ego fun via, 6cc. Verba haec Dommi noftri lefu Chrifl

maxima myfteria occultant,qux homines

cxamine non perpendunt
,

tantum obiter , l quafipertranfennaminfpiciunt, & legunt. Se hocfciendumeft, Chriftum ne unicum quider verbum fruftra pronunciaffe, & diclum quodvi ex fanlo ejus ore profe6lum maximi momen
fed

myfteria occulere,qu2e ne millefimus quidem ir telligere5capere,6c credere poteft. Unde hoc ni a peccato, fuperbiaj mundanaq; ambitionc & v; nitate, quibus cordahominumade6plena6c d
ftentafuntjUtnihilfpiritualeadmitterepoftint,
velint. Vafi

aqua foctida,6c venenat^ repleto pV' tiofum & nobile vinum,aut jucundi faporis mec camentum fi velles infundere,illa falubri medic

mento non cederetlocum,6cfuccusnobilis effuf profufione inutili periret.Ita etiam cum ingrat;
iimo,
fiia,

& perverfiflimo hoc mundo hodierno coi

eft,in

paratum

quo maxima hominum pars cor

,

fenfus,

& cogitationes omnes

terrenis 6c

ducis rebus ad
liil

fummum opplcverunr,

adeo ut i

omnino Divinarum rerum recipere queant.

culpa eft: deteftabilis Satanas,qui Zizaniorum c piam tantam hominum cordibus infevit, ut trif co utiliffimo nullus locus relinquatur. Si circui; fpexerimus , 6c a6liones hmmanas cun^las prol infpexerimus,rem veriflimam comperiemus.FJ Ux eft ille, qui tempeftive ad frugem fe recipit,
i

malitise via declinat.

De Natura Salium,

'j

Ad falemredeuntesaudiamus, qu3c aliorum ^e ipfo fententiafuerit. Philofophorumfcripta ^rolixis verbis hic citare &c adducere opus non jftjcuminpromptufint, 6c unicuique ex ipfis pateat, quod ipfum, poft Deum, folem & ignem, aobiliflimam creaturam aeftimaverint , & quaii Pivinis honoribus affecerint. Ethnici fine igne & fale Diis operari non potuerunt. Vetus & NoTeftamentum perlegens, Deum ipfum falis pationem habendam mandaffe , invenies. Apud Sandlum Evangeliftam Marcum reperitur, osnnes homincs igne, 6c cunila facrificia fale coniienda, &lampadem, autlumeninaltarinun|uam extinguendum,fed in continuo ardorc conicrvandum. In Ecciefia Chriftiana femper hic mos obfervatus eft,ut nuUus infans baptizaretur, aifi prsefente aliquo lumine , aut candela aliq.ua :

mm

jnb a facerdote parum

:eret

falis ori

ipfiusbaptifatiin-.

lereretur his verbis: Accipefalfapienti^yC^u^Ci di-.

difceDeumintelligere&:percipere,6cnoievadere Mundana Beftia, qu^ nuUo intelie6lu araedita eft. ceremoni^ adhuc hodie in locis aonnullis obfervari confueverunt.GrsecaEcclejaaqua & igne baptizatjcoq, ritu indicat,igni fi jiilem effeSpiritumSan^lumjquia cordahominu
:

Hx

i"igida calefacit, vivificat, Scad

Deum convertit.

Deus ipfe confumentem ignem fe nominat, Spiri:ufq; San^tus femper figur^ ignis apparuit,6r lin3;uis

ignitis fe inChrifti difcipulis oflendit. Abyf-

uni fub

potentifTimoRegeSacerdotelohannein AfriB z

De Natura
&

SALiuj^r.

Africi Chrifbanam Religionem profitentcs a qua dcigne baptifant , fronribus hominum ba-

ptifatorum fignum inurunt.

ipfosque Ghriftianos ulhis
in

Ur in pauca confe,

ram , non eft inter Ethnicos , Judseos , Turcas,

qui ignem 6c falem
,

maximo pretio non habeat de quo tamen amentibus non innotuit plus , quam porco , vac.
cas, aut aliis beftiis irrationalibus
tellecSlu
,

quaefinein-

vitam tranfeunt. Dux autem hx CreaturasDei , ignisnimirum , &fal in Naturas fundamento unum funt, & idem. Nam ignii ialem produxit, 6c hic in ignem , ille in falem revertitur, ita ut mutua converfione femper unun inalterumcommutetur. Ideo dixit Hermes omnium Philofophorum Pater ; Superius eft fic uf quod eft inferius, & inferius eft, ficut quod ef fuperius, ficuti legere eft in TabulaejusSmaragdina. Sol live ignis
eft

fuperius

fal inferius.
:ni

qui inftar

negotio combufti bilis redditur , prout in plurimis fcriptorun meorum locis docui, ipfique Philofophi omne;
fblis vcl ignis facili

unanimi confenfu fatentur , quod maximum fecretumin igne&faleabfconditumlateat. Hin< Alchimixnatum vocabulumexigrie&fale , qu: omnia penetrant, ipfeque ignis fymbohmi ef Dei , qui figur^ ignis fe confpiciendum fempei
Sal vero aeternitatis fymbolum, e" quod a corruptione cun^la defcndat & confer

exhibuit

vet. Chriftus

Lux Mundi,

ejus veroDifcipu"^
Si mihi
licerct

fivc Apoftoli ial

Terrx nuncupantur.

De Natura Salium.
Uceret
,

dilucide 6c aperte cun6la ha:c demonDifcipuli ejus , qui ftrarem. Sicut Ghriftus

&

ftl terrss

fuerunt, San6li Evangelii dilatatione quafi Medium extitere , cujus adjumento peccatores Deo reconciliati funt ; Ita etiam Magni
Hlius univerfalis
ficio

Veterum Philofbphorum benehumanis reconciliatio

fieri

in corporibus
5

iblet

ut cseteris paribus aliquam comparatio-

'nem inftituamus.
'ftus

Nam

perditus 6c aDeoreje-

rationeDeoreconciliarinon 5 potuit, niii Deus verbum fuum per Spiritum San6tum in corpus hominis alicujus,nempe Virpeccator
alia

'ginis

Mariae mififlet

ut ibi caro fieret

& natu-

Tam humanam aflumeret ,

2[elifta

ficut Johannes Evan-

in Evangelii fui principio teftatur, di-

caro facium efi , atque intev &c. NeceffefuitjUtDivinitasfe lumiliaret, humanam naturam afTumeret , pateetur , moreretur , ac refurgerct , antequam hojno Iapfus5& rejeclus Deo reconciliaretur. Nam aomo homini in hoc cafu opem ferre non pote*at , fed requirebatur talis auxiliator, quiplus "l^uam horno Divinse &Humanas Naturaepariceps effet, ut pro homine patiendo & fatisf-^.':iendo eundem cum Deoin gratiamreduceret. Poffet hic aliquis quserere, 6cdicere; Curfecit " locDeus, quifacileSatanaminhibere potuifTet, Jt Serpentem non ingreffus fuiffet , & hominem '3er illum non feduxiffet, 6c adlapfumimpulif' et? Ita enim non opus fuiffct , ut Verbum Dei

cens

Et Verhum
^

noshahita^uit

'^

ca-

caro fieret, pateretur, ac moreretur. Sed mi ho- I

DeNaturaSalium.

Deum hoc non voluiffe , fed potius il quo homini Bonum ac Malum propofuit, u; ita Omnipotentiam fuam monftraret , & manife'
mo,
fcias,

lud,

ftaret.

Cur Satanas ferpentem ingreffus eft5&: eiufden: ope hominem ad lapfum incitavit ? Ideo ut Deu:
imaginem reconciliationis nobis proponeret. Cur Mofes in deferto sereum ferpentem ere:
xit,

f.
^f

& Ifraelitismandavit,
ifti
,

ut illumarpicerenti

iiia

cum a ferpentibus morderentur ? Ideo nimirumiP

Xit

omnes a ferpentibus

veneno,liberarentu:ift

afpecSlu illo

&c priftinam fanitatem recuperal?"

,

Typus fuit crucifixionis Chrifti quitanijP quam anathema pro nobis cruci affixus eft,ut no;iP
rent.

omnes unanimitus,& ferio ipfum invocantes ssp' veneno , & morfu Diaboli, Serpentis illius inferlP
nalisjliberi

evaderemus. Haud aliter fe res habeu'^'' cum admirand^ illa Veterum fapientum medici''"^" na, quod fa6i:a comparatione admodum dilucid<

demonftrare poflem, fi per homines imperitos Sciniquos rerumjudices mihiliceret, &non ve rendum effet, ne in malam partem raperent. Ul tamen guftum aliquem prxbeam , non poflum quin paucis hacc attingam. SicutDeusabacter no immutabilis eft , & manet , & pro fua Volui\tatc Divina poft Mundi creationem ex terra ho minem formavit, eidemque divinum fuum fpiritum inflavit, ut mafla illa terrea vitam nacVa fue-i|^u xit;Poftea coftam excorporeipfiusdemptaminj^ic
foc-i

DeNatura Sahum.

foeminam mutavit,homini ita adjutricem adjun* gens: Utrique in paradifum deduclo de omnium arborum fru6libus edere concellit , excepto unico fru6tu arboris fcientiae Boni & Mali Satana? vero invidia &odioin GenusHumanum incenius tantam felicitatem hominis ferre non potuit, led in Serpentem aftu plenum ingreffus Evam feduxit, &C per hanc fedu6lam Adamum impulit, ut Divinam legem tranfgreffus una cumuxore
:

fua de

pomo vetitocomederit,atqueitafcinac-

ternam poenam&damnationem conjecerit, in qua ip(i in aeternum manendum fui{fet,ni{i Deus ipfius mifertus per Spiritum fuum Sancft. in Vireine Maria Verbum fuumcarncmfieri- &:naturam humanam aflumere voluiffet , cui fa6t o holi mini,& utriufque naturae participi fecundum hu' manam fuam naturam patiendum , moriendum, tertioque die ex fepulchro refurgendum fuit , ut innocentia fua pro Adami & Evae, totiufque Gei
:

neris

Humani

peccatis pleniflime fatisfaceret,

& miferos
i

homines cum Deo in gratiam reduceer. Ita etiam Univerfalis Medicina Philofophorum in Metalli^ Auream naturam csteris, 6c .n Corporibus Humanis fanitatem priflinam reiHtuit, & in utrifqueamiffamrecuperat, &: reconciliat, poflquam per paflionem & mortem reiarrcxit , & ad fummam fui perfe6lionem deducta efl.Illa Chrifti reconciliatio & fatisfa6i:io pro H umano Genere coeleflis efl, Hasc verb per Mcdicinam Univerfalem Elementaris , adeo tamcn

B 4

priori

DeNatura Salium.
& conveniens
,

priori comparabilis
libet Ethnicus,

ut etiam qui-ife

Turca, aut incredulus, hujus'"

Operis Philofophici cognitionem adeptus , proculdubio confeftim Religionem ChriOrianamj veriffimam fit agniturus 5 & fafllirus. Ideomihi perfuadeo, Ethnicas Sybillas , & diverfos Philofophos, qui adeo clare de Deo, ejufque Filio fcrii. pferunt, illud nunquam fa6turos fuijGTe , nifihoc ipfum Opus Philofophicum ipfis innotuiffet. Ut
ut fit ,

five ipfi ex Spiritus Sanfti revelatione habuerint, five ex Lumine ipfius Naturas hauferint, probefciverunt, utfcriptisfuis teftantur,

&

Deitatem Trinam , atque Deum Patrem , Filium & Spiritum San6lum eflc, licet omnia hanc cognitionem concernentia non tam clare , perfpicue 6c diftin(fle tradiderint. Quade renulla hic efl: difputandi occaflo , cum illud folummodo

innuere voluerim,

fi

paganus aliquis, aut no,

3ie

men Chrifli non profeffus

nem poffideret,ipfum in
tius

flve

Turca , five Junon diu-

dseus autEthnicus verae Philofophise cognitiofuo paganifmo

IIF!

3!

manfurum,

fed, Chrifti dodlrin^ ipfi revela-

ta

a conicienti^ conviilum neceflario falfam

fuam deDeoopinionem depofiturum, & Chrifl:um agniturum,6c confeffurum effe. Atque hoc extra omne dubium , dz omnino efl infiillibile. Nam fiquis Mofen & Prophetas, Novumque Teflamentum atque Apoftolorum fcriptalegendo pervolverit , atque cum Naturali Opere Phi,

lofophico contulerit, cu-n6la adeo clara 6c aperta

oft^cn-

De Natura Salium,
Fendet
,

t.

non poflit , quin in admiratiosm fummam ipfum raptura fmt admiranda illa [atursemyfteria, quibusLumini Narurscon:flis Deus fe toti Mundo manifeftare voluir. lofen, Chriflum, ejufque Apoftolosprobeinut
fieri

iiigenti
>peris

nequaquam opuseft, utPhilolophici

meditatione,

& inveftlgatione multiplici

irebro fuo
i^erte,

multum negotii faceftat , cumomnia

& exprefseconfcripra inipforum fcriptis

i. Genef. 6c ab initio Evangelii Johannis,ubi Jigenterperpendendafuntfequentiaverba In '.incifio eratVerhum^^ Verhum erat aptid Detim^ "Deuserat illud Verhum^ per cj^uod omnia facla nt^ ^fine quo nihilfaBum efi.

Tendat, praecipueapud Mofenlib.

poftoios, ut &:

Ac quanquam Mofes
)nnifi

Prophetx

&" Apoftoli

Divina de Divinis rebus loquuti funt , )cuerunt, dePhilofophia, autLumineNaturse irum folliciti, utpote qui ionge meliori,Chrifti mirum Lumine , quod Naturali longe prseftar,
ripta

&

uminati erant, nihilominus tamen ipforum NaturaeLuminiconvenientiafu-^ exacle fpondent, ipfos quafi ex profeffoPhilofo-

&

los 6c

Univerfaiis

Medicinx profeffores fuifle

o,

guunt.

Cur autem Deus omnipotens hsc

noftrum non eft difputare , li a Sacra Scripturaad aeternam falutera^a Luine Naturse autem ad Univerfalem Medicim, ad Deum atque Naturam ex ea cognofcennia fieri permittat

mablegamur.

5:

Pro-

lo

De Natura Salium.

^
-

Prophetas legentem neceflario magna admi; tio fubeat neceffeeftjquod tot ac tam multa mij bilia m&morias prodiderint , perinde ac fi Phi|
fophioe &Phyficesperiti{rimiextitiflent.

Ui

mihi non immerito iit verifimile, totamNaj ram ipforum ocuiis patui{fe,quippehominil Spiritu Sandlo, cui nihiloccultum eft, praedil Sun^ qui EvangeUftam johannem Hermeticj Philofophiam intellfxifleftatuant , Hymnufqe ~ adhuc reftat in ejufdem Johannis honorem
Antiquis Patribus compofitus , 6c decantatus quo hsec verba occurunt , ^Ji ex ^virgis fa
judicio tamen hsec permitto

aurum, gemmafque ex lafidihus. Uniuscuj ufq , & hoc folum n dico quod Cocleftia 6c terrenamyfteria Propl
tae

&

Apoftoli cognita explorataque habi

rint.

Quanquam vero nunquam tantum opus Pl lofophicum conficiendum in manus iumpferil adeo tamen mihiexProphetarum 5 &Apoftoj

rum fcriptis

atque ipfo Naturx

Lumine noti
Sed ea
faciei

eft,ut facile,Divina

& humana inter fe confen

do,illud oculis fubjicere poflem.

poteflas mihi

non concefla eft , ideoque confi( neminem mihi hasc pauca in malam partem terpretaturum efle, Gloriam Dei, & coramodi proximimeiin his fcribendis tantum fpe6lai Plura non eft cur quis apud Veteres , 6c No^
Philofophos quaerat

&

, cum Mofis , Prophetari Apoftolorum Divina Scriptalcgendo 6c cc-

fid*

De Natura Salium.
jderando voti fui compos
'n iis
:ire

ii

fieri

& abfque dubio

Lapidem Philofophorum defcriptum repe, fi parvam modo Naturse cognitiolem habuerit. Plura non dico , nifi quod infalli^^ImHs veritas in iis occurrat. Haecomniaitaac:ipienda funt, ut Divina divino, & Elemenqueat
^'^

taria

ac

Naturalia Elementari
fine

fenfu intelli,

'?

gantur
bent.

mutua commixrione

quandoha-

^l

quidem nullam communionem

inter fe

':

/*

^l

^
f
^^

vero alicui abfurdum effe videatur , quod Johannes Evangelifta ex bacillis aut virgis au5. rum confecerit , 6c ex kpidibus gemmas , ut Hymnus di6lus docet , arte profe&o grandi & ad-

Ne

miranda
'pretium
fit.

imperitis aperire^& monftrare operae-

duxi

quo pa6lo

illud

fieri

pof-

"^

S. Johanni

''

jjuippe Spiritu

primo hoc fal:u poffibile fuit, viro Divinoabunde ditato , & Sapien,

"^'tiiEfale
"

condito, ita ut fupernaturaliter hac a-

iftione

defungi potuerit

aeque ac naturaliter

cum Spiritu San6lo praeditus etiam ipfum Lumen Naturale omni dubio proculinpoffefifione
fua habuerit.

Utracunque vero ratione hoc

rit, fcire noftra

effe6tui dede-

nihilintereft, nec fcire nos et-

iamoportet. Quia vero pauci illud menteaffequentur, credent , quod naturahbus mediis S. Johannes idem operatus fit , multi tantum 'fidei Naturx 6c Arti non habentes dicent,

&

fieri

12
fieri

De Natura Salium.
nunquam
pofle
,

utlignum

in

aurum

5j^

gemmxin

lapides tranfmutentur.

Acquamvi)"^

pofterius aliquo

modo credibile , ob cognaticM^' neminter lapides&gemmashaberiqueat, priu ^ tamen ob lignorum & metallorum , utpote adiverfa regnapertinentium^fummamdifcrepan
tiam plane

'"'^

'"^

omnem fidem excedere objicienc

"^^

liafque obje6liones ejufmodi in

medium profe ^l rent, apud imperitos obfpeciemexternam lo|P' cumquideminventuras. Sed Philofophia taliP

nullam admirationem, multominusdubiumali quod movere lolent, cumipfos non fugiat, quari
ta familiaritas
intercedat

^^

Vegetabili

Regm

"f

cumMinerali, quxduo reveraexiifdemfubje

lis, aqua nempe^fale, & igne oriunda funt,quoc ipforum anatomia clariffime demonftrat. Quan< quam vero hoc alicujus captum fuperar , non taj men inde fequitur , id verum non effe. Si veri

^^

& aperte omnia dicenda funt, eorum

qui Natu-

ram rete intelligunt , exiguum numerum reperirifateor, cum tamenfereomnes_, quicunquCj

per aliquot faltem annos lcholam frequenrarunt; &c ahquid Latinitatis adepti funt , five Naturani intelligant , five eam ignorent , pro Philofophis haberi vclint, NaturaeLumineilluminatosPhilofophos miris caviliationibus & mendacibuS convitiis traducant , 6c ubique fe ignorantia fua
efFerant.

Licirco

mirum non

efl,
,

quod Natu
fiibulis
,

rse fecreta in

occulto lateant

dz ab imperitis
gerii

ejufmodi Vervecibus omniaea pro

ris

De Natura Salium.
u
iis
,

13
,

6c inepciis

anilibus

habeantur
capere

quae

cerebris

Vervecinis

neque?

uc,

Sed quis huic incommodo mederi poteil

jiundo fui perverfi mores relinquendi funt.
[)

pof-

uc

probem ,

6c

demonftrem
in

arti

omnino

hilenon efTeLignum

Aurum

tranfmutare,
,

iopa6toidiiat, indicabo.

.^num

& ante omnia conflat omne omnemque herbam originem fuam ac5 ptam ferre fulphureo cuidam fali ad quem
Primo quidem
,

Metalla ortum fuum referunc , eoque nomine tima convenientia , 6c fimilitudine maxime mvenire , ita uc quam facillima mutatione
linerale in Vegetabile
jrale
j

&hoc

iterum in Mi-

converti fepatiatur, quodin aliis meoimfcriptorum locisfignificavi. Siexternainlearis

magna
,

profeclo inter
6c

Lignum

aliquod

itherbam
triam

Metallum

differentia fe con-

Sed ad primam fuam ma; reverfa& reducta nuUo diflant difcrimip, ut ex continuatione Miraculi Mundi lijcr. Si igitur Vegetabihum Prima Materia
iciendam ofFert
fminialicui Metaliicoadjungatur
itur
,

hocillanu-^

Et vice verfa , fi Metallum in Pri; fam Materiam redu6tum , cique Vegetabile iquod femen infitum fuerit , illud in Vegetajlemutatur y quod experientia mihi fepe comlonflravic. Si haec duo iibi adeo affinia non ifent 5 etiam tam facile mutationem illam mu-

tuam

14 tuam non admitterent. Semine inter fc dillident

prim^vero Materia conveniunt, quodindeap (i fal fulphureus non corrofivus arenj ^ mifceatur, ac aqu^hume^letur, ipfique femin| herbarum diverfarum inferantur. Namunum quodque Semen inde fuum nutrimentum at trahit, quodvis fecundum fpeciem fuam fui{;
parec

De Natura Sahum.

mile producens variis coloribus, odore, & fa pore proprio , virtutibufque viribus propri praeditum 5 qux cun6i:a ex unico faleneccolcl res, nec faporem, nec odorem,nec tale quid a6ti poflidenteprodeunt , & caloris ex folofoleejf

&

euntis bencficio

Archeique interni opcration

,

manifeftantur.

Ut clarius rem ob oculos ponam hoc fcien dum eft, Vegetabiiium principia effe aquam fs
,

lem, 6cfulphur, exquibus&Mctallaoriginet capiunt, 6cnonexcurrenteMercurio , ut mu] ti opinantur. Argentum enim iliud Vivur fua natura peculiare quoque eft Metallur exillis ipfis Principiis tribus natum, ex qui
bus
caetera

Metalla

&

Vegetabilia

ortur

fuum trahunt, nimirum ex aqua,

phure
cit.
,

fale 6c ful

quod Anatomia ipforum manifeftum 6

confiliis

catis

Hic imperitorum turba de hac mea fententia

communi

refellenda delibera

bunt, utpote qux paucis

Incredulitatis

fide

digna videbitui
qui

autem hujus caufaeft imperitiai

ruditas ejufmodi

hominum

nuUo

tenta

min

De Natura Salium.
line res naturales
jrse

aggrefli

&

ij Luminis Natalpis
,

radiis

neuriquam
,

illultrati

o-

inino coeciores exiftunt.

Equidem
:

qux
,

haea-

tenus

toties

ac tot verbis inculcavi

,

em
et

hic repeto

&
,

affirmo

in vegetabile
pofTe
,

&

Metallum videlihoc in Metallum conreperiri Vegetabile

erti

nuUumque

:i

& flavual Sulphur, MineSulphuri in omnibus flmile , parari non [ueat Paratumque hoc ex vegetabili aliquo ulphur, fi fixo alicui fulphuri Mctallico adLingatur , ab eodem in Metallum maturari, lon tamen fine medio ut faepenumero in fcri)tis meis indicavi, & medium illud falem efc dixi. Quicunque igitur immaturum aliquod Ivc Minerale , five Vegetabile fulpliur matu'O alicui Metallo adjungere noverit , fixum, M conflrans Auri, 6c Argenti fulphur non fi-^o Vegetabili Minerali fulphure nutrier, k augebit, hecque in alterius fpeciem & pro)rietatem tranfmutabic , prout fermentum al3um , aut rubeum fuerit , perinde ac herbse aicujus femen etiam facit. Ita- ex fulphureo
X quo Naturale
ali
:

&

c:

fale

Aurum

vel

Argentum
aiicujus
,

fieri potefl:

lecunteni-

ium arbitrium
iij!

pus debitum

requirit

quod tamen quandoquidem

id

ejus-

oei

lin

tii

modi tranfmutatio fenfim & gradatim calor^ ad eam idoneo perficitur , ficut in Vegetabilium & Mineralium propagaticxpe fieri etiam folcr.

efl

16

De Natura Sahum.
,

Ex his videre eft tranfmutationem hanc mc rum Naturse opus efTesquod plurima experimen
ta, quae feci, & adhuc facere poffum , liquido dc monftrant; Ideoque noneflcuralicuitaliaadc

!f,

mira, aut abfurda videantur.

1

tranfmutationem, de quadi ximus,naturalis alicujus artis adjumento prsefti terir , an vero Virtute Divina eandem effe6tu dederit, nulla hic difputatione ventilamus , cun nobis, Naturali ratione taiia prxftari poffe , hi
demonftraffe
fufficiat.

An S.Johannes

Quando enim lignum,panis, aut offis fruftum

vel qusevis etiam herba fuo
fali

debito ex

arti;

more adjuncla , herbam

illam in

& in primam Materiam redu6li

lignumau fuiphureum ialem tranfmutat

fuerit, falilleipfefarinam,panem,

qui Vegetabilibus dc Mineralibus crefcendi fa* cultarem auget. Ejufmodi fal in pulverem redi a6i:is filicibus albis , quidem paucis mixtus , &

&

ignc fortiore liquatusrubrum<Scpellucidumda bitlapidem , autvitrum , quod diuturnioreign< fi ufferis , viride, ac tandem, inftar carbonis , ni grumevadit, tantamque duritiem acquirit, U', cseterorum lapidum pretioforum more fcmd

atque poliriqueat. Videthicartisavidus,unaAi .eademque via, & uno eodemque temporeexlivi gno Aurum, & ex albis filicibus pulchros , atqu(| pellucidos lapides variorum colorum parari pof *5
fe.

Ut autem Divinorum, 6c Naturalium reruir

ftu.

De Natura Salium.
rima
fit,

17

udiofo oculi melius aperiantur, quid materia

clarius

exponam.

primam hanc Mateam, cujus hic mentionem fecimus, quod ex )sa nonminus Metalla, quam Vegetabilianapoffint , fciendum eft, eam quam facillime ;nis, 6c cujufdam faHs non corrodentisadmiiculo ex Metallis, VegetabiUbus, & Animabus comparari pofle ; & quidem adeo cdeter , ut trium horarum fpatio panis , carnis,
igitur attinet ad
:i

Quod

icMetalli alicujus fruftum in fulphureum fa-

Idem accidit quoque in bedchominumftomachis, inquibusVejtabilia, 6c Animahacom^flravigintihorarum tervalioconfjmuntur, 6c in fulphureum illud 1 tranfmutantm* , ex quo ortum fuum traxere. Metalla nimis xa &c compalaftomachiilli iiljurishabent, utpote quaeinprimammateamreducerenequeunt, nili eademinprimam
tranfmutetur.
,

iarum

ateriam prius redu6i:a

;rta in

& radicali fokitione a-

ftomachos ilios veniant , atque ita ab fdem , Vegetabilium Animalium inftar, gerantur , & confumantur. Sed quid opus l ftomachorum humanorum ope talia per-

&

:ere

cum

facilius

ignis

&C

artis

auxilio

Puadjumento in A*malibus , & Vegetabilibus longi tempos progreffu idem prasftabit , Sed in Metaloperationes
fine

ufmodi
efa6lio

perfici

queant.

humida

ignis

admodum

difficulter, 6c noniiifi

temporis
ipatiQ

i8
CLiivis

De Natura
?

Salium.
ftomachi HumanjJ

fpatio longiflimo

Nec

ipii

:^

Vegetabiii ad primam Materiam reducen. dofuntpares, utpote qui in ea tantum Vegetabilia vires fuas exercent, quse apta prseparationc

'^^

''

prius idonea funt reddita , ut a Stomacho digcri;

^'

leant.

& in primam Materiam convertivaAtenimprius coquuntur, ehxantur, 61"' affantur , aut aho quovis modo parantur , a^ pra^terea haud exigua eorum pars apparaturt illum neutiquam admittunt , quippe quse Na< turx Humanse penitus contraria & in corpu! i^ hominis admiffa nihil nifi venenatam operatioi
concoqui
P
i^l iii

^-^

pi

nem

exercitura cffent. Pari ratione Minerali;

ini

Metalla in Hunyno ftomacho ad Materian primamredigidetrc6i:ant, cum ftomachus ip{j)f tolerare nefciat , ipfaque Naturae Humanae adi ne
ne

&

verfantia

tanquam vcnenum aUquod , non

vitae periculo cje6lurus elfet.

Cr

lik

ne magno
rite

Au

nr

rumhicexcipio, quod unicumMetallumpriu

praeparatum in hominis ftomacho rcduitio
in
,

iin;

nem men

primamMateriamnon refugit ; non ta neceffariam , quam faciUorem & prom ptiorem Ars fubminiftrar. Ei, quem artificia
fa hsec redu6lio latet
,

ic

iq

le

Naturahs fatisfacerct faftidiofa camen , & obfcctorem, longiffimum que , quod requiritur , tempus fugienda. Qu< nomine & Natura hic Arti pofthabenda. E:ii Veteribus quidem Philofophis nonnulh Animal lium ftercora haud immerito magni feceref ob vires incredibiles , quas reconditas poffi
dentl

is

iti

De Natura Salium.
ent.
:

ip

Verum quoniam Medicamenta

aptiora

magis idonea in promptu habemus , non fi~ ratione illa omittimus, 6c iis relinquimus; ji meliorum inopi^ labovant) quod ufu veit Agr^colis ab Urbibus & Pharmacopoliis refOtioribus, apud quos, in variis morbis fter2

jribus
f

Medicamentorum
eft.

loco uti

in

mo-

Mulcerdis minorum murium fieilarum &c puerorum corpora purgant. Eunum & anlerinum fimimi , aqua, cerevifia, it vino folutum , per linteolum expreffum, propinatum, in Morbo Regio per fudorem irando ufurpant In Eryfipelas locorumque ne aut aqua fervid^ aduftorum cura , porci> ftercore utuntur Ovillo autem in omnis neris tumoribus; Canino albo in Angina, iifque coUi vitiis , atque humano , quod infciis >ntra varios internos, & externos corporis imani defe^lus propinare folent. Admirancura quodam tempore nomentaneam opem ;rcus humanum tuliife memini diuturnocui;m morbo, quem plane &celeriter removitj re in admirationem rapicns eos, qui tamceQtn, flercoris ris curae rationem ignorant.
pofitum
I

aturam

&c Proprictates intelligit

facile

fi-

perfuadet, quod

xe poffint.
s

eodem mirabiha effectui Ratio in promptu eft, quia fternihil

humanum

aUudeft,

nifi

panis, 6:ca-

in
is

primam fuam Materiam

redudlia,

omniido-

yinculis foluta,

&

ad-viresfuasexercendas

iO

De NaTUR.A SAtlUM.
M

idonca.

Sine magna autem difficultate ex hi nianoftercoreNaturaleSulphur ardens, 6c nerali, ex quo carbonibus&falipetrxadmixt

Pulvis tormentarius confici

fal

folet, elicitur

ut

quidam a
5

Paracelfi

SaleEnixohaud multui

abludens.
illud

Utrumqueautem, fuiphurnimiru

falcm illum, ftercus humanum in continet ; qux quin mirificis operationibi

,

&

fuas vires mirabiles prodant

nemini dubiu
,

videri pofle arbitror.

tempus
{i

ftercori

Aureum nummum p' humano impone ac poft(

xque flavum
,

ablucndo purga

off^endes

quo vulgare St phur Minerale diflblutum eft. Flavedo a tem illa Argento adhacrens nihil alii nifi Vegetabile aut Animalc eft , Si phur ortum ex cibo , quem homo com^i
jacuiflet in lixivio

in

dit.

Haec, inquam, caufa eft, ut hominum, beftiarum ftercora tantos producant cfle6tu
quos panis &caroaliasproducerenefciunt, a tequam in primam matcriam reda6la fuerii

Nec tamen

ideo in

Medicamcntorum

cenft

ipfa admitto, quippe

tantum indicans, un
,

luas habeant
nis
,

vires refiftendi

ut hoc pa6lo afleram

morbis huir VegetabiHa,

nimalia

&

Mineralia
,

maxime

exercere

tum demum fuas vii cum ad Primam Ma

efl

riam redicrint, nec omnino neceflarium

ut illud in Animalium ilomafthis
fiat
,

cum
g

De Natura
lis

Salium.

21

ad reclu6tionemillam fuffiit. Hacquocunquemodo fa^la, Materia pri1 utraque nempe quae per Animalium ilomaos efFecla, aut qux per ignis operationem mparata eft, haud magno operationis difcrirnifcjun6lae funt in eo tantum differentes , quod a per ignem fa6la purior exiilat , nec tanto fcere nafum feriat, quanto ilia , quam Animalium machi dedere , quamvis in dcauranda Argenpares viribus inveniantur, 6c fulphuream in pane, &,in carne aturam obtineant. Hinc
folius operatio
:

',

&

irumfugax,
nilatj

fpirituale, dc

Eaquede

causa concludo,
natis,

immaturumlatere quod in o-

aibusMundirebus exfale
ale

&
,

foliscalo.,

maturatis neceifarib fugax , volatile

5c fpiri-

Aurumreconditumfit, inuno taipenfub,

^o majori copia

quam
,

in altero

licet

plane

n animadvertatur

tum demum , quando rpus illud continens ad primam materiam arope rediit. Qux ars cum tanquam ignoniii

Ruilicorumcaptumfuperet
i

&

3equume(l:, ut , cseterorum Animalium ilercora in ufum

,

hibeant

id

quod nemo

ipfis in

malam partem

rerpretabitur.

Kam

in viribus potentioribus

majoribus produccndis ftercora potentiora prehenduntur iis rebus , ex quibus pro^runt. Panis
\I

vinum

caro flmiliaque cor-

nutrimento deilinata medicamenta non it, fed tantum nutrimenta , ex quibus poilani Animale corpus fuura alimentum
ris

fe-

ax

De Natura Salium.
quod reliquum eft, Medicinales vire:
nancifcitur.

feparavir,

& virtutes
corea

Nifi vererer

ne

ftei

hxc

Differtatio nimis procul a propof

tomeabduceret, admiranda de ftercoribusm: morix proderem. Nam etiam Metalla praep rata adhuc femei Animalium opera mirabiJ ter converti, 6c ad primam materiam reduci po funt , quamvis neutiquam neceffarium fit , ut t lem illam confcquendi rationem rufcipiamu: quibus facilior 6c melior fine Animalium op ra modus in promptu eft. Hujus artificiol
converfionis nefcius
illa alter^

contentus

lit

portet, dpnccipfum experientiae documentu

ad meliora deduxerit. Iticredibiles in Anira lium ftertoribus virtutes mcdicinales laiitar quondaS in magnatutn quorundam prxl^nt narravit Paracelius nbhnuUis ex Medicoiti
turb^ inrperitis
,

qiii

ardentes ira difcellerur

&c fe.magn^ contumeli^aParacelfoafFctSlos e arbitratiiimt, quod m/agnumaliquod Sccretu Medicinaleab ipfo pofrulantibus humanum il( cus exhibitum fuerat. Proculdubio autem

pfis, in^^iiiat^ril tali

magna fecTreta abfcoilt rainnuerevoluit, qux ipforum caprum verl

^^

cinum. fuperabant, non vero inconiparabilei genium Paracelfi , qui arcana ifta fibi Compii
ta ipfis

:oi

extra

omne dubium
abiiffent.

revelaffet

fi

inflammati non
ptis

Alicubi
nihil

in fuis fc

exprefiEs verbis, qui, inquit,

prium

ftercus

non novit

fuum pr omnino f
ceeci

De Natujr.a Salium.
.oecufque eft afinus
lil
,

25
aperte

cui de coelo
;

&

rerra ni-

quicquam
5

conftat

Quae verba
aflero

fatis

irguunt
DotuifTe.

ftercore Paracelfum mulra praeftare

Hoc autem

quod hsec mea

ranfmutati^ 6c converfio rerum in primam ma;eriam illi, quam ftercora operantur, longiffi[ne antecellat, eo quod eflicacia majori praeiita non llercoris , fed Sulphurei Salis fpecie commodeabomnibus in confpe6lum prodit , Virtuin quibusvis morbis ufurpari poteft. tes ejus non ad fpecialem aliquam aegritudi-

&

nem reftrid;x
in

funt , fed generaliter non folum omnibus morbis humanis , fcd etiam in caeeris Vegetabilium & Mineralium infirmitati5

bus
ut
di.

6c defe6ribus efficaciffime
aliis

operantur

fic-

in

fcriptorum

Qua^ de ftercoribus fine huc illata effiifcias, utpromedicamentis in ufum adhibenda voluerim, fed eam ob caufam, ut monftrem difFerentiam infignem inter herbam ex terraenatam , 6<:eam, quam prius digeftam Animalis.ftomachus vinculisfuisUberavit, & ad virium latitantiumoperationem reduxit id quod Animalium fterli ,

meorum locis oftenhic in medium attu-

non eo

coribus luculenter
ci

admodum

probavi.

experti, 6c
,

do<51:i

eft, omiffis ftercoreis

Medime-

Spagyrica operatione herbas fuas fulphureuni , id eft , fal Teducere, ut plura & majora ejufmodi faUbus prseftet, quam inutiUbus, 6c omnium virium C 4 pcdicamentis
ad

primam materiam

24

De Natura Salium.

opcratione deftitutis corticibus , putaminibusi c paleis, quibus Medicorum turba hodierm

tempore uti confuevic.

Haec pauca de primamateriarerum, &(rcr corum, baud magno difcrimine inter fe difliden tium in medium proferre opersepretiumduxi : Ad ipfam rem redeamus, 6c videamus, quaiTf pulchre Lumcn Naturx^ ex Divino Lumine elu- i
ceat.

Deus primum hominem Adamum es , eique vivam animam infpiravir. ac Paradifum ledem concclfit; Diabolus auten; a Deo abduxit , atque in xtcrnam damnationen:
Sicut

terra formavit

praecipitavit^adjumentoutens ferpente , ^c mediatore Itaetiam homo, qui aSatana deceptuij a Creatore fuo defecif, per Divinum Serpen-l tem, &:Mediatorem, nimirumjefum Chriftiim,!
:

D^o

reconciliandusfuit, quod alia ratione

fie-i

rinonpotuit, atque Deusitaneripermift, quij ahasDiabolofrenuminjicerc, &z ipfumimpedire quo minus hominem feduceret , aut etiam ipfum Saranam in ftatu fuo AngeHco confervare potuiffet, ut nullo in Deum aut Homines odio inflammatus fuiffet. Cum hoc Myfl
rio Coelefti poted, csereris paribus, compara-

Elementare iecretum Philofoptiicum. Nam fol in feparationaaDeofacla , in ^ua fe ex informi Chao in akumelevavit, impuruzn 5 terrcftre,accorriiptibilefuumfuIphur
ri
fi

Elementaris

non

De Natura Salium.
lon ejcciffer, ac in terras
olis

2f

abyffum

relegafifetjjani

radiiquando terram feriunt , nonimpedipuram perfeclionem &c conftantiam comnunicare liberis folaribus, adeo ut Terrae vifcecsetera Metal1 nonnifi Aurum produ(!>ura ,
cntur

&

nimirum ferruni 9 plumbum , ftannum , Cunum <5cc. non futurafuiffent , quae tamen impua nafcuntur impuritatem fuam acceptam fercnlafulphuri illi impuro, foetido, & terreftri,
-x

[uodcorpori Metallico
cetur.

in terrac vifceribus

mi-

Ejufmodi fulphure igitur infe^lis Metallisli uxilium fcrendum, ut Auro , tanquam veri folis
iiio,

fimihaevadant

neceffeeft, ut foi fiiiuni

uum,nempe Aurum humiliet5& eundem indueefaHnam Naturamfmat, quomedium fiatim)erfecl:a

Metalla ad perfec^ionem radicahter re-

ligendi.
)huri

Aurum reconciliandi

Salunicum eftmedium communiSul, & ex eo Tincluram

mperfecla Metalla in pcrfe6lum commuxant^n dequa omncsPhilofophi, quospau:i inteliigunt, adeo dilucida fcripta edi Jere.
:onficiendi,

'^|iuper a

De eadcm re admodum clare agic h>?iptum me in lucem miffum. & dcfcribens A[uam falinam five Aurum Potabile quod
,

-Jnagnumcerte myll:erium occultat, licetplurini iilud

juia
"
^'^

nec inteiligant

nec credant.

Nam

Mercurium totum tingit , vulgaris Auri blutio efle non poteft, quod nulla aqua, aUt lulius iiquor , etiam ex ipfo Auro Corporali

para-

26

De Natura Salium.
Amalgam
,

paratus prxftabit , ut Mercurium conftanti tin S:uv3. imbuat. Fieri quidem poteft,ut Aurum fo lutum , Argento Vivo , aut hoc Auro adhaereat

ac utrumque conjun^fiim in album abeat Sed ut tale Amalgama fulvum

:

& durun

evadat , aut ipium Argentum Vivum in Auruc transmutetur,nullo unquam tempore continget licet vel centum annos in tali folutione aurea co quatur. Niveusenim Mercurii candorvulgai

Auro fe obduci & tingi nunquam patitur ,

liSulphuri alicui tingenti,
quitur
raculi
,

fed

lc

coagulanti obfc

de quo in Appendice continuationis Mi

Mundi pluribus agitur.

Examinentur probepaucahaecverba, inqui maximum myfterium deprehendetur; ipfui nempeopus Philofophicum totum fi modoNi turse Lumen parum illuxerit. itJoctamen tai .efficax non eft , ut talia myfteria revelet homin
bus
cui

Venus aperiatoculos

neeeffe eft, quibus

Ns

turs
eft,

Lumen afpiciat. Nam fme Deo

nulla

Lu

& fme Luce nulla Vita , nuUus , intelle^lus &nullafapientia; Obfcuritas eft mors , 6c moi
oeternapernicies.

Saldefeipfoitaloquitur

Ego Ignis

'vit

ni

fnm^ d^ nullumfulfhur comhufiihikfit Aurum^m ego mediator accejfcro. Sal unicum eft medium h ter combuftibile,6c corruprum Sulphur,five M<
talla imperfe6la, &c Aurum. Sah prius pernici< fum Sulphur, five Satanas,qui in macilenta mo;

te occultusjacet,in

infernodebeilandus

6c vir

cendi

, ,

De Natura
Aurum convertat.

Salium.

27

cendus eft , quam glorificato corpore furgens folium fuum Regium occupet, &3egraMetallain

Sedne myfteriorum Divinorum&Humanorum defiderio flagrantem Le6lorem diutius morer,

viter, clare ac vere dercribam

totam opcrarionem Philofophico more bre, prout fkpenumeromanibus meis tra<5lavi, fed nunquam ha61:enu3adperfe6tionem debitam obvaria obflaculaadfinemperduxi. Salem Terrac vulgarem probe mundatum cique terreflre fulphur pondere debito adjunge
fiprius fale folis radios inje^los receperis^ Sal
6c

Sal

Sulphur ininferno tamdiu pugnent, donec mortem 6c diabolum vincat, 6c glorificato

corpore, quo cegri fratres.curandi, aut in

Aurum

convertendi funt, refurgat. Hxctotaillaeftoperatio adeodecantata, in qua nihil omifTum eft, nifi pondus, & SatanaSjaut

niortisnomenr Salisvero nomen jamdudum a mc patefa^lum eft, ac nihil aliud hic reftat,quam
ad Dei Gloriam

Mortis ac Satanse nomen exprimendum , quod , &: Proximi commodum neminem cclaho. Omnium mctallorum Mors <Sc DiaboluseftSulphur illudcombuftibile, quod in omnibus rebus fedem fuam habena, seque Vegctabilibus 6c Animalibus, ac Mineralibus ineft. Salem &Sulphur comburerts conjunge, & facuc pugnent, donec Vita, i: e. Sal Mortem, i. e. Sulphur comburens yincat, 6c deglutiat, ac ex utroque

28

De Natura Salium.

que prodeat corpus glorificatum , pulchro Rubi no, autpellucido, &rubro carbunculo fimile,; Guohominum &:Metallorum morbicurari pofilunt. In hoc operandi modo paucis verbis traditomaximi momenti latirat myfterium, quod^. millefimis vix unus capietjideo ob viles marerias plurimis oftendiculo, & contemptui futurum, Sed cuminfania & ftultitiafua, miffos faciemus:
ftultos,

qui

bonum quserunt

ubi non reperirur,

&oboculos verfansnec norunt , nec noffe vo^ lunt. SiSophiftico more operationem aliquam Chymicam prolixa verborum ambage in mediumattuhfTem, nullummihidubiumefl:, quin coecus mundus illum promptiore animo iulcc^ pturus fuiffet , quam ejufmodi brevem &com^ pendiofam operandi rationem.UndeSendivogiusjcaeterique Philofophi veri haud immerito dixerunt j fi de verbo ad verbum aiicui verus operandimodus revelaretur, nulianitamen ipiun;
obreivilitatemverbisverifidemkabiturum
,
i

;1

I"
i

effe.

Ea de caula quis objicere poffet quidnam quxfo.

boniineffe poteil
ritati
fali rci

Num Sulphur Aurum fieri folet

cana
fale

adeovili, 6c,abje6i:ae? ? Hinc eriam ve-..

lE

fidem adhibere nec volunt, nec poffunt. Ut verodilucideprobem, magnimonentiar-t?

& fulphure occultari,materias illas pluSym,

ribus manifeftem oportet. Salseternitatis

neque ab Aere , neque ab Aqua, neque a Terra minuatur, aut alteretur , ihd omnia longo tempore a corruptione;

bolum

efl

cura neque ab Igne

con^

De Natura Salium.
ronrervet. Notiflima res
:o in confpecSlu verlatur
eft,

2p

totique

Mundo coei

, omnibulque ebus cse^ nuUius tamen alius eft, adjumento rei auiti:eris comburens Sulphur indigens. Mortis [lo eft

Symbolum, verufque Diabolus Infernaiis, quem nullum Elementum, nullaqueresalia, unofale sxcepto, vincere& fuperare poteft. Nam erfi per multos annos fulphur adhuc vinculis fuis non cxpeditum , &incarcere fuoprobe cuftoditum ignis cruciatum pati deberet,ne minimam tamen mutationem effet fenfurum , nccquicquamponderisperditurum, fimodoper januam apertam ipfi exitus non pateret. Pari ratione fi vcl centum
annos in aere, aut aqua verfaretur,neutiquam
ta-

mcn

putrefceret.

Solus

fal

ipfum vincit

&in

Carbunculum mutat , in Carbunculum , inquam, ideofic nominatum, quiapellucidoruprunxcandentis lucet, ac omnes prseflantia fua eminct, apud pauciflimos inventus. Quicjuspoffellionegaudent, eundem occulunt, neque ut adamantes , aut alios lapidcs praetiofos venum exponunt. In montibus afperis , ut caeborefplendcns
infl:ar

inter lapides prstiofos

tcri

non

ofFonditur
,

fcd precibus ad

Deum

fufis quarritur

manuumque
?
,

laboribus acquiri-

tur.

Scd quid multa dicam

cefli
,

Modum
,

jam

excafcio.

quanquam
dc

&

iila

quibus dicendis

limites

transgreflus

fum

impiorum
effe

ptum

intelkclum fuperatura

Sed

30

De Natura Sadium.

Sed ne quis dubitet, Salem & Sulphur in vili prc.tiohahita, nobiliflimas

tamen creaturas effejSalem omnium rerum principium 6c finem exiilere.

probabo.
In

Mundi Creatione Sal primum Fiat fuit

c^

quopofteaquatuorElementaprodi^re , adeoutj kPhilofophis Sal Centrum ConcentratumEle: mentorum nuncupctur , & femper codem pa61:o ultimuslit&maneat 5 quoprimusfuit. ExSal^

omnes res ortje funt , in eundem revertuntur poilquara a morte deftrudlx funt. Et S2.I thefauros grandes^ ^fojjidetlgnis.
Sal Ignis , & Ignis Sal eft , ac tertium , nempq fpiritum occultumin fecontinent. CumCrea-

&

tor Omnipotentiffimus
ciaffet,

verbum FIAT pronun^

, Chaosiliud pofleain quatuor partitus eflportiones , cuique diverfas aflignans fedes , ac nomina fua fingulis imponens; quofa(5loElementainitiumfuumcoepere infeinvicem mutuasadlionesinflituentiaj&ge-

& Salem creaffet

fci

nn

lin

ncrationes fuas ordientia. Puriffima ,

& fubtilis-

fj,

^mapars Firmamentum petiit, acSolem, Lunam, 6c Stellas dedit. Crafliffima&graviffir^a

in maffam terreflrem coivit,

[^^

li

&, fecum inftar, in-

\\^

fimumLocumoccupavit. Aquece & Aerias portionesin

y,
kh

medium Locum

concefferunt Terres-

tremGIobumambitufuocompIexse. Quando jam Superior five Ignea Pars cumar

ilrisinlnferiorem
tur, 6c vires fuas

:ja

^,

Aqueam,

five

Mare operan-

.]

immittunt, Aqua quafi gravida

De Natura Salium.
m generat. Neautem
quiefcerent
cuivis

51

rprxgnans redditur, 6cfine intermiirione Sacontinua

hxc generaA-

o Salis, effe6la Ignis operatione in Mare-aut

ua fola produccretur, 6c coetera Elementaotio.

horum etiam Deus

propri-

m ruummunusimpofuit, Aerinimirum,
.ftiis

icet

utex femen miflum fufcipiat , & Aqux coramuAquse, ut receptum femcn per terrarum
:

ieatus,& fiffuras diftribuatjqub hac ratione

itus in ipfaterra

tam

omnisgencris Miijeralia, letalla,quam extra ipfam in fuperficie omnigeasherbse, frutices, &arbores producerentur,
.nimalibus nutriendis,augendis

&

& multiplican-

is

inferviturse.
:

Rei veritatemquotidiana expe-

entiatcftatur

:rram nondifpertiretur, tot praefiantia

ilia

SienimMareSalem fuum per Mine-

2C in
iim

neutiquam exifterent, ejusdem fuperficie tot ac tantse arbores, dc varix ac multi plices herbse, diverfaque grainipfius vifceribus

linanafcerentur.

Qiiantumenim

Salisfuperfi-

eiexternGe Vegetabilia, &internis vifceribus

lineraliafubtrahunt, tantum
ia laboret ejus Salis,

Mare

aut

Aqua

Ifaipfisreddir, itautterranuU^

unquamino^

cujus indigentes participes

^ddendi funt. Si enim Terreftri

:;i

Globo de indein-

nente nutrimentoMare non profpicercr, ipla

rraeodemdellitutadebitum alimentum&
?t.

:*ementumcoeteris rebus fuppcditarenonvale-

Etenimarca,

in

quamnihilreconditur,

&

promendo indefinentcr cxhauritur, tandem Quia acuajnihilretinct.

use

52

De Natura Salium.
effet

Quia vero Dei fapicns providentia voluit $ ti Terreftris Globus linc intermiflionc bonorun
fru6luiim ferax
triretur
,

Humanumque Genusnu
,

neceflitas ipfa poftulavit

ut Terrae

ej

Mari perpetuum fuppeditaretur alimentum Qaem in finem aftranunquam ceflant aerem6 aquam influentiis fuis animando, utmutuisau
xiliis

Elementa

fibi

invicem fubveniant

& Na

Sienimu numtantum Elementum adquietem fecompo ncret, & munere impolito fungi defineret, castc
turaecurfui remoranullaobjiciatur.
ris

quoque quiefcendum,

& quiete tali intereun

,

, & hun receptum aqua per terram non dilpergeret , qu

dum elfet.

Nifi Aftrafalem generarent

pa^lo^fieri poflet

ut aiiquid nafceretur
?

& cre

fcendoaugeretur

Totus ipfeorbisTertarun

tandem exarefceret, & periret, qui tamen perpej tua falis acceflione nunquam intermittit, qui| augeatur, 6cfuilentetur. Nullus efllapis, qi fale careat, atque ita non arguat, falem fuum nu trimentum , iuumque principium exiflere , eof que montes , quibus magna falini nutrimenti e
fcere
efl,

proximo Mari copia affatim fuppetit quafi crc , & augeri. Hoc nullibi compertu facilii
,

quam iis in locis, in quibus orse montanas

ac

modum fertiles funt,& Merallorum feraces,quc

rum acquirendorum grati^fcopuli&rupes
fodiendxfunt foraminibus altitudine, aut
funditate fu^
prjsbentibus.
pe:

prc

commodum

introitum 6c exitui
inlocis ejufmoij
ai

Quando autem

De Natura Salium.
ftK

33

jufmodi aut omnia Metalla efFoffa funt, aut Vetur

Metallicas parietibus transverfis abrumpunamittuntur , aut etiam ab aquis allabenti5

&

redduntur,eaque de causa mons ejus modi deferendus eft,non tamen ideo crefcere de!init , <Sc quidem tam lapis ipfe , quam Metalla in (pfo fedem habentia. Unde ufuvq^iire folet, ut juse modo diximus , foramina , p^r qux ere^lis ncedere licuerat , longo temporis progreffu ad;6concrefcant, &tam parva, autangufta evaknt, utfeincurvare, automninocorpusterrx
[nisinutiles

ipplicare oporteat iilum qui ad initima penetra3US ejufmodi

iatenderecupit. Intelligendum hocdeLapidiquippe loca falL , qui fale affluunt ,

lonpervianeclapidum, necaliarum rerumge^ierationi

idonea inveniuntur

ut

& iila
ficut

qua: a-

]uas admittere recufanr. Sic

alispertotum terreftrem mtrimenti per eum difpertiendi,

Aqua vehiculum eft Globum vehendi dc

,

Aer rece-

naculum eft Aftralis feminis ,

:eps eft

cujus

Aqua parti-

reddenda.
licet vilia

QiKE hic fcribo ,

& exigui momenti

Sc

jffevideantur, veriftima
)rolixiore defcriptione

tamen funt,

a ne-

nine clariora ac veriora reddi poffunt. Etfi ver^

cadem proponerc

liceeft
,

ec , illi tamen prolixitate nihil opus "um omnia compendiolius tradi queant.
,

Uc
.djauc

dilucidiore

tamen
,
.

demonftratione

confirmem

totius

Muadi vitam
effe

54
elfe

De Natura Salium.
Salem j

6c ex eo cun6^a originem luam cape re, teftem adduco Univerfalem Sententiamo'

mnium Philofophorum unanimiter aflerencium; Omnes rcs ad Primam Materiam redu6las in Sa^
lem redire ex quo di6lo confequitur , eas a Sal cxordium fuum cepifife , & argumentum hoc nemine rcfelli pofle. Dicat jam aHquis, quonan
:

'-^,

pa6^o hujus
funt
?

rei certus elTe

poflum, aut qua ratio

redigi pof

nead Primam Materiam resomnes

Horumkborum,harumque operationur

notitiam ut confequaris , experientia claros Phi lofophos 5 & Chymicos accedas oportet , quia i prxfentia de ejufmodi operationibus traclir
conftitui. Naturae laborem vel quivis ruft: cusanimadvertit, quippecui quotidie in afp( ctum cadit vidcnti, quod qu^vis herba, quodv] lignum, quivishomo, &:quodvis animal pof quam fincm mortc confequitur , per putrefa6i:i( nem in Sulphureum Salem abeat fimo quidei putrefa61:o occultum , fed ipfi incognitum , lic codcm macilentam6c falecarentem terram fte

non

coret 5c

pinguem , ac fertilem reddat. Quamd

hcrba , Jign um , &c animal vitali fua aura fruitu non Salem fuum, quo confervatur,fed fuperflu o^
fecesdimittit. Cum primum veroauram illa mors fuftulit,ac vinculum diiTolvir, coctcrae pa
tes diutius fubfjllere

nequcunt, quavis eo abeu

diffolvit

te

unde profeila efl. S:ilem pluvia

fluminibusin
;

totis

Oceanum matrem

reduci

unde exiverat

Sniritus ub Aftris attrahitu

Tc

De Natura Salium.
"erreilris

35
ortum

materia in terr^ manet

cui

lum debet.

Non enim a Mari terreftres fru6lus

Nutrimentum hsercditario jure alimei^tumcommodo ^iatum, accipiuntjUteodem, quamdiu vivunt,

Jniverfale hoc

brinent, fedtantum, ut

uantur.

PoilrmortemMater Univerfalis
repetit
,

ni-

lirum

Mare ,

dc aliis largitur

quae ipfi

^mmodavit.

rem tentandi libidote incefTeherbam lignum, lapidem, aut animal aliquod {Ue comburito.Sic enim quicquid fpirituale eft,
Si alia ratione
t,
Ji

auras ejicietur
Sal igitur in

dc Sal in cineribus
,

remanebit

ai

]ua extrahendus

& a terra mortua feparandus,

11

omnibus rebus pri?jcipium ^finis

?,
:f

ac digni{Iimus,cuj us accurata ratio habeatur,

tpotequimaximamyfteria, 6carcanacontiner.
[asc

qui ignorat
,

Philofophus nuncupiiri non

nomine fu:rbi,& in vervecumpatrianati Afini, nihilaleretur

fed potius infigniendus eft

[D

t;

& tenentis , quam criminationes quibus fux ignoranti^e velandas gra, a veritatem cavillatur , 6c contemptui dncir. etereshaudignarifuerepraeclariilimarumviritum Sale te6larum , adeo ut Philofophorum lurimi, in Sale divinum quid occultari^autumasrint, atq, ideo expreffefcripferint, Dei cognionemex rebusnullisclarius, quamex Igne&:
ud
fcientis,

&

ilumnias

ile
lol

hauriri pofle. Idcircofuis facrificiis6c alta-

bus
tatis

tK

Ir.

Ignem ^ Salem, tanquam Dei,& ImmortaSymbola quovis tempore adjunxcrunr. Nul D 2

3^

De Natura Salium.
falem
iliocis manibu',

Nullum Ignem, nullum

attingereaufi funt verentes,

iibi concitarentjfi nobiliffimas

ncDivinam

iran
iiu

has Creaturas

puris manibus contaminarent. Perfalem &pa|

emjurarunt, majorejuramento non

utentcs-

atqucin aliqua re examineaccuratiflimo explc] randa interrogato falem & Panem propofuerunj ut itavcritatem teilaretur, unde vulgare illu 'forfan natum ; Salem , c^ menfam 72on "violabi Chriflus Jervator no^ti' fal Sapenti^e nominj tur In Sacro Baptifmo Sacerdos infantis ori p: rum falis inferens haec verba addere folet ; ci^e falem fafientiise , quc2 conluctudo cum cere ardentibus '\\\ Baptifmo femper adjun6lis ,
:

l^

Chriftus tanquam Lux mundi corum refpectu ^inemoriam revocaretur, in plurimis locis a novw
>'

tiis

abrogata

efl

ita ut
,

verendum

fit ,

ii

mund

sr

diutius duraverit
fit,

ne tandem eo res deventui

ut eriam ipfum

hibcatur. Eoaudaciis profedto

nomen Chrifli nominare pr Mundusjampr

celTit, ut panainjundta prohibuerit feriasD mini, &iervatoris noftri lefu Chrifli natalit: colere, 6c' celcbrare. O miferam hodierni Ch

110

flianifmiconditionem ChriflLwipfc fuosDifcipulos Lttccmmundi Sal 6c aq falem terra appcllavit Luc. 1 9 v. 9

I
.
,

per iidem& Baptifmum Deunv&: hominem niunt itaetiam Aurum fixum &Sulphurcoi
:

burensjfahs

& aquee auxilio^copulantur^quse

,

ahas impofribijis ercclita

vcris

tamen chymi n9

De Natura Salium.
notiffima
ell.

j^jr

Nam quando Aurum & Argentuin

,

, parum Iblphuris injicetanquam paries quidem inter ucrumq; intercedens, Aurum & Argentum di^jungit ob inimicitiam quse ipfi eft cum Auro tanti

[iquata ieparare volunt

re

lolent

jquod

antipathia a fulphurediflidente

ut illud nulio

unquam tempore

tolerarepoffit.
fal

Hanc tamen

inimicitiam toUunt

& Aqua utrumque in graaliter

tiam reducentia, haud

pientix,

acChriflus falfa-

&LuxDivina

foetentem peccatorem,
^
;

ucMediatorDeoreconciHat.
nuseji- five

Qmbufdam in locis Chriftus

honares
efl:

fal^ inquit, hoterra fale caret,

quando

mortua nuUos frudlus producit: Idem facit fimus

faledcilitutus.

Teilem hic habeo Veritatem ipfam -/Eternam coarguentemimpios meos inimicosFarnerianos, quiMiraculum Mundi a me edituni falfis fuis cayillationibus,& caiumniis refellere conantur. In

eo manifeftiffimis argumentis a

me

demonftra-

tum eft, non fimo , ftd fale in ipfo latente terram pinguem,& fertilem reddi. Huj us tcftis teilimonio veriffimo convi6li putidiffimorum fuorum
mendacioru Criminatores,&: Coiumniatores illi
proculdubio venenatas fuaslinguas frgenabunt, & Theoninis fuis dentibus me rodere in pofterumdefinent. Veritas quidem 'premitttr ^fednunquam opprimitur, quara Deus tandem in apertum producit,quaravis nonnunquam afatana mendaciorum patre, &hofte fuo capitali aliquandia Alio D 3 prematur^dcvexetur.

38
honus

DeNatui;.aSaLium.
Alio

quodamloco Chriftus
unus Deus
:

Nhno,

ait,

"^

e/?
eft,

7itfi

Alioitem; Salhoms
,

'"f

Efficaciflimum profe6tc) hoc teftimonium

laus prssclariffima, qufl Sal extollitur.

ac^^
'

"^^

Saletiampro intelle61:u& fapientiafumitur,"'^' caque de cauia homo rudis, hebes & defipiens 1^-!?^ fulfus homo nuncupatur , eodemque fenfu Inful-l^^ itjs fermo dicitur , quiquafi nihil fahshabens in-ji
concinnus&ftupidusexiftit
proverbiisdicifolet
;
;

Unde vulgaribusjP
Scinfipidusir
,

quam infulfus

hic eft homo

quam infuliam
!

& infipidam con-P^'

,

Vulgareitem &illud , quodfa-W fitnutrit^ &contra : Ubinullus fapor ibi6c(F nutrimentum nullum. Nihil eft in rerum natura quod medio Salis deftitutum nafci poffit ; Imo nec ipfe homo fine Sole, homine & Sale nafcitur. Appofite Philofophus quidam dicit
Igneus
Sal
eft

cionemhabuit

Salis 'vlgor

cceleftis origo.

Sol

&

omnium rerum parentes funt,qui cundla procreant, Scfinequibusnihil procreatur. Caro&

fale

panis

confperfa plus virium conferunt,quam

omnes, qui fale non conditi funt. Vinoin fermentatione Saiadditus illud fortius 5c
coeteri cibi

fuavius reddit.

N B.
debet

Sal

tamen

ille,

elTe Sal

communis

de quo hic fermo eft,noa & vulgaris , qui vino fa-

porem bonum

nonconciliat.

Vacua

dolia qui-

demvulgariSale aqua calida foluto purgaripoffunt, utomnis fapor& odor malus extrahatur, 6cvinum infuo vigore confervetur. Sal porra vinum-

De Natura Salium.

39

/inumin corroborando corde humano viribus iiperat, ideo huic multis modis prasferendus. ^iji verum Salem cum vero vino conjungere nont, terreftrem Solem , i. e. Aurum eodem folvere
,

poterit, ficutin

&regium Medicamentum ex eo extrahere aliis meorum fcriptorum locis

eft.

indicatum
Facili

enimconjeclara providetquivis intelledlu praeditus , fi nobililTimac trium illarum cor corroborantiumrerum, Aurinimirum, Vini, & Salis virtutesconjun6l^fuerint, quamnobihflimum Medicamentumexejufmodiconjuncl:ione proditurumfit. Nonfine rationecum Philofophis Paracelfus ftatuit , fme Sale nuUum verum

AurumPotabile pararipofTe. SinullusprlaneSal

terrae ineffet,

nec herbse, nec gramina, pabula a-

nimalium, prodirent, necipfehomo vitamfuflentarepoffet.

tatis

Omniaquoque animalia

fertili-

ergo Salem appetunt,de quo

in defcriptione

Viridis mei liquoris plura invenies. Auri

Salis

& veri

combinatio demortuam quoq, feminisna,

turampriftinae fertilitatireflituit

6c

femimor-

tui3,ac flerihbus arboribus amiffam viriditatem,

ac fertihtatem reddit,

bus adjiciatur. praeparationem Vcgetabilibus nocet, eaque corrofione fua occidit , poft praeparationem verb in iifdem pinguefaciendis fimo prxftat.Sunt tamen ex VegetabiUbus quosdam, qux falis corrofivam

medicamen illud radiciE contrario Sal communis ante

fi

vim

tolerarepofTunt

illa

nempe

quse in litarc

D 4

maris

40

De Natura Salium,

1
'

maris iponte nafcuntur, ut herba Kali, exquaj!^' Veteres fuum Salem Alkali pararunt ; combuftajto enimfalem relinquit acerrimum. Salisquoquelii^

corrofioni ferendae pares funt omnesiifru6lus,)fn"

qui acerbum , autamarumfaporem obtinent , z-U eerbofque aut amaros nucleos habcnt , ut olivse, ifit
iaJe vulgari

Limones, mala aurea, Lentiicus, 5c Palma , quae H^^ quoque gaudet, ut contra Vites, fru--)Wi menta , & arbores fru^luum feraces dulciore fole pi! delel:untur y quade replurafequentur. Quidam ex Veteribus falem magni faciens ^" memoria^ prodit, in Sardini^ Infula prope urbera Catarim tantam falis copiam efFodi , ut tantumi quantum ad neceflariumufum requiritur, fme
jfle

rtil

lli

reliquum ver6 extraneis nautis & mercatoribus exportandum vendatur. R.u(licos vero tanta falis copia affluentes adeo large fuis pecudibus & pecoribus eunullo pretio incolis concedatur
,

^e

|ta

dem exhibere,ut ex largiflimo ladie praeftantifli-? mos cafeos conficiant paffim per totam Europarn
divendi folitos
la6lis ac
,

la

qui an

illi

fmt apud nos Parme,

fanornm nomine noti , me latet. Tantam autem

cafeorum affluentiam
foli fali

acceptam

cei

quod etiam veritati raaxime confentaneum eft.Idem author,cui Bernhardo Comeiio nomen, etiam commemorat, in India Occidentali urbem elfe folo arenofo, & plane fterili inlidentem, magnaque pifcium, qui ibidem capiuntur, multitudineabupdantem. Incolas vero pifcium capita in magnam foveam conjecla largofalc confpcr
fcrt
,

iti;

gere.

sre

De Natura Salium. 41 & poft certum tempus cuivis capiti exemgranum

inferere,

rofruruenti

idemque
ifta

terras

iriarenofaeraandare, ac grana

rurfusena-

entia centuplices fru6lus reddere.

isri

Hoc

ita

pifcium ipita diu falcm in terra confervent , ut a pluvia )luinequeat, atque ita frum.entofuccus&alientumluum non eripiatur. Sed tales frumena veritate alienum
efl: ,

non

cum

ferendi rationes longss funt

lihi
.'

6c laboriofas.
,

long^ aiia ell multis fumptibus ,

falis

praeparatio

quse

fi-

& mulro labore ipfius manon

diluatur.

lam copiam idoneam red dit, ut arenofas terras

rtilesefficiat, 6c taraen a pluvia
.1

iulphureus

efl

reddendus , ut univerfaliter
;

&

nerliternutriat.

NB.

Dicat hic aliquis

e^b6lor^ qux

fi

fal

fulphureus fer-

tatis eft

fit,ut

Sodomiticum illud

.ar eMortuum, fulphure 5c fale abundantiffium nec pifces patiatur,nec ad fertiiitatem quic-

lam conferat ?Refpondeo ; quia di6tum Mare ineralibus Vitriolatis dcamaris refertumell, 'inibus, pifcibus &; Vegetabilibus veneno fuo

'cer jipfique pifces

ecis

;ae
'

etiam irt aquis nimio fale rcviverenequeunt,quod obfervandum Oenim nimium vertitur in vitium. Quid
:

ro fertilitatis falrebusnaturalibus impertiat,

cent pifcesunavice multa pifciculorum mil-

'bu3
'

quod animalibus, & anon efl datum. FrullraDeusnon voluit, Rex Pharao fomniaret primo de feptem
in aquis edentes,

5"

pin-

42
cis

De Natura Salium.

pinguibus, poftea de

aliis fepcem macilentis vae ex mari in terram defGendentibus , quibu_ fertilitatem ex mari originem ducere lignifical bat. Intellexit hoc Jofepkus a Deo Natur^ Li, niine seque ac Divino iliuminatus , ideoque fc,-

mnium interpretatus eft Nmiirum Talem

:

pen'

fehabuit. Sal Fontis Philofophandi tituioinl

gnitur.

Hefiodus^Homerus, Plato, Pythagc

falemcxomnibi
effe.

ras, 5caiiiPhilofophi tradunt,

rebusDeo maximeaffinem
lis

Ego

aflero, i
Si d

opera multos Dei

elecSlos filios fieri.

terraedeeffet, nulli fru6tu3 alimentahominibi

neceffaria hirgienres

mano

exea prodircnt, undehi generi intereundum effet , minime v lenti vitam ex aere nutrire, dz inde multipl
cationem petere , fed nutrimentum ex ri fumere coa6lo. Sal evadit, lac, mel ,
te
fa
tr

charum, vinum, panis

la abit
,

caro

&
a

in

omnia
S

quorum

indlgentia laboramus.
, ,

omnia
nis

eft in

oranibus

principiumque
quae

&
crea

omnium

corum

Deo

funt.
Inftare quis hic ppffet rogando , Num cune igiturexfaleoriuntur ? Num necelfe eft, ut in feminibus herbarum in herbas , in feminib animahum in animalia, in feminibus raetalJ rum in metalla rautetur ? An tales gradus tra

nequeunt , ut Ars celeriore faltu progredi 6c Naturse tardiorem progreifum cori , piat? Refpondeo; Imo fieri potefl, Artique
firi

tur

citc

De Natura Salium.
itum
efl
j

43

longe compendiofiore via falem ad jmmam perfe6lionem adducere, quod Natua praeftare nequit. Qua vero ratione fiat , indiare hujus loci non eft. Hoc velim fcias , exlne aut fole fali unito mirabiles oriri generaones, quae alias in confpe(fl:umnonprodeunt.
faciundi gratia , menfibus Julio , Junio, Auguflo vas aliquod ligneumaqui communi spletumfolaribus exponeradiis, ut no6]:es at'ericuli
:

iue dies aflralibus influentiis

feriatur

Sc ex-

exficcatum denuo repie aliaaqua , as fic plenum femper conferva , in quo tan; lemexfale, quemaquacontinuit, omnisgene'{S vermes fine uUo feniinenafcentur ; talespu'i, quales in aliisaquisputridis nafciconfueveccetur
,

&

jnt

, ut ranas , bufones , ferpentes. NB. Vas ligno, 6cncnexmetalloconficiatur, neaqua

&

fuccum imbuatai qui animalium vitae Probe itidem cavendum ne quid rri aut cupri in vas incidat , & operationem 4Drrumpat. Aut reple idem vas arenas aliqua ortione , eamque aqua hume^latam fub ra'itrioli

iverfatur

^:

i^

exficcararaque fubinde , hume6lationibus madefac , ut opeitione hac videas prodire varias & ignois herbas , fme ullo femine immiffo prognais , ut ex aliis meorum Scriptorum locis liiis

folaribus fubjice

petitis

Jet.

Aurum

ex omnibus corporibus Metallicis

,

^nflantifrimum

6c quafi

invi6i:um nuUius alius

Ele-

44

D^ Natura Salium.

Elementi violentos impetus exhorrelcit,

*citqui|)

in ign iplotanta fubfiftitconftantid, ut nemii,j

nimum quidem ponderi ipfius decedat, quamvilpi pt^ multos annos inperpetuoigniscruciatudc tinestur. Nihilominus tamen fal ipfi Animai fuam qctrahit , pulchrumque illum colorem ri brumjg^ipit , & conftantiam illam , qua igni rel.^^ ftere iolet, adimit, ut colorem plumbi, atque frif gilitatem fugacitatem Antimonii conicqu; tur.Resimperitorum fidem &credulitatemfL perans , licet verifiBmam ipfaexperientiatefti tur Hinc in fale plus efle virium, quam in omn bus Elementis, &rebusElemcntariis, apparc ideoque &z Centrum Conccntracum Elementc rum jure ac meriro appellandum cenfemus. A^ rumpotentifiimas, & fubtiliffimas ignis vire quibus nihil eft quod refiftat, eludit , & a fale t; men fuperatur, qui ejus nobilifiimam partem , niraam puta , a crafiioribus &c terreftribus part bus fejunctam attrahit,ftupendoArtis miracul Quam nobilis res fitAnimaAuri,unusquifquef ciliconje^luraaftequitur^&proculdubioeande

&

[;

fijmmum in Medicina locum obtinere videt. V

deantur , quse de Chalybe fuo Aurum anima fi ipolianteSendivogius fcribit.Equidem fatcor,! cet diverfis vicibus mihi talis extractio ad votu
fuccefferitjUt
le,

iir

anima extra6la,corpus Auri fragL fugax, (Scnigru reliquerit,quod eadem tam

eperatio non femper

eodcm

fucceftli voluntJ^i

mcx

refpondeat, PerindeacfiDelis permitte

nol

De Natura Salium.
lit,

45

ut vulgo tale

arcanum innocercac.
,

Viliora

.nihi

optime contcnto fufficiunr

qui cundla hasc

?o fine in

medium produxi ,

ut potentiffimas falis

vires manifeftarem,

& alios eas docerem. Nemo tamen hic velim fibi per fuadear , quod Culinarii illius falis adjumento Medicamentu hoc Regium Auro extorqueri poflit^Etenim ad hanc rem aiius fal rcquiritur Arte,& igne paratus. Sed de hac armentionem faciet.

tificios^AuriconcentrationeQuartaProfpcritatis

Germanise pars propediem,Deo volente,luce vifura pleniorem,6c prolixiorem

Pluraquidem de

fale

dicenda eflent, acdici

locum & tempus rejiciemus, cumea, quaedi^lafunt ha<flenus, fufficere

poflent, quse in alium
in prasfentia

mihi videantur.
5c affirmo,falem
6c e

Concludo itaque bus adjumento efle,

indigere.

omnibus re-

contrario nullius auxilio

Accurata meditationehaecperpende,

ut multa bona off"endas.

le

me aliquis, & diceret ; de quo faMulta enim falium genera reperiuntur. Loquor de univerfali & omnibus noto falc^ qui ex Marina aqua , vel fontibus falfis excoquiRogarer hic
?

loqueris

tur,aut ex fuis fovcis in montibus

tur, atque

& terris efl^odi-

ad

communcm rei familiaris ufum ad-

hibetur. Notiffimum hunc falem hic univerfalem thefaurum , & gcnerales divitias appello , 5f quidem haud injuria Toti enim Mundo alimentum fubminifcrat , ut non folum animalia tcrrx,
:

pifcesin aquis^

&

aves ia aerc, fed etiam cun-

4<$

De Natura Salium.

cunduA metalla in vifceribus Globi terreni inti-[ l mis ad ufum bumanum rublifterepofTint, nedi-' cam de fumma 6c univerlali Medicina ad cu randos quosvis morbos humanos, quam ejus be neficio confequi licet. Jure ac merito igituii Mundi thefaurus univerfalis appellandusj cum nihil omnino reperiatur, quod fali origi nem fuamdebeat. Quod autem unu3 fal alter purior melior , & pretiofior lit , inficias non eo & hoc tantum dico , cunlorum originem & principium unum idemque effe, difcrimenque ipfbrum ex accidentibus ipfis obvenire. Etenim quamdiu fal purus, nuihque rei mixtqj efl, ut a fole in aquS efiicitur, unus6cidemexiflit, unumque eundemque faporem, dceafdem Cumprimum vero aliis rebus vires potlidet mifcetur, aut igne mutatur, naturafua'priflin^ depofita aut meiior , aut deterior evadit. Docent hoc ligna 6c lapides ab igne in carbones aut cineres redaclri, inquibus f aiis pars cum fumo avolat , reliqua in cineribus remanet , lon. ge aliam naturam oflentans ab ill^, quam habuir,
,
:
ini

antequam ignis violentia deflrueretur. Ignis nimirum operatione cundii falcs igneam , 6c iulphuream nancifcuntur naturam , ideoque aliam proprietatem neceffario induunt , quod notiflimum nulla difputationis inquifitione indiomnismiNotiflimus, fimplicifTmius , flionis expers efl: fal ifte , qui ex m-irina aqul , veJ
get.

&

fontibus faWis

aut

montium 5c terrarum cavernij

D E NATURA
is
,

S A L I U M.
fales

47
quidem

elicitur.

Vkriolum,dc Alumen

int etiam
2

infe6li

, fed terreftri , ac minerali proprietaatque ideo iimplicium falium nominc

idigni.
;

Salpetrx in falium quoque cenfum venit , fed mplexfal, qualem fol operatur, dici nequit.

kutenimex

terra effoditur, aut ex urina

homi-

um &
c

beftiarum generatus aqua afFusa elicitur, deco6lioneincryftallos concrefcit, 6cabaliis

j

ilibusrecedit
ilitis

ac conftrudlis

autex muris & parietibuscalce , aut ex montibus , fcopulif-

uecalcariisaquarum aftufioneeruitur ; aut arex viilgari fale , lignis , aut lapidibus calcaliisparatur. Undecunque autem veniat , unius jufdemqueeftnaturse, & flamml concepta aret , ficut Tradlatus meus de Profperitate Gerlanix pluribus eum delcribit. Sales ex lignc5

um combuftorum

cineribus exrra6li rurfus a-

am naturam, aliafque proprietates poffident,&: c Alcalinm nomine infigniuntur. Alius item fal
aratnr ex urina,

communi lale, fuligine, & rauorum fanguine , Armoniaci falis nomine notus, c in ufum adhibitus , loco alius Armoniaci , qui x montibus quibuldam eftoflus quondam ad nos
Hiexfalibusnotioresfunt,6cplurimarum reinferviunt, ut fal marinus , fal fonta-

.cportabatur, fed jam nonamplius aftertur.

um ufibus
us, fal
ui in

montanus

cui 6c
,

falis
,

culina ad cibos

carnes

Gcmmx nomen, & pifces fale conVi-

iendos adhibentur,ut a corruptione per tempus

liquodconferventur.

48

De Natura Salium.
Imeos pannos nigro colc
:

Vitrioli ufus potiiriiT).us eft in officinis tinlc

rum fericeos5laneos,6c

rc imbuentium, ut 6c Pharmacopoliisj ubi

camentis parandis infcrvit de his

med primam Fui

norum meorum partem vide. Alumen tin^loribus, medicis ,

cibus utile
eft.

aHisquearti

Ex falcpetrss Diabohcus ille pu

vis pyrius conficitur, caeteroquin commodiff)

mo ad multorum Medicamentorum excellent fimorum confe6lionem & Metallorum Chym cam emendationem , multarumque Mechanic; rumartium inventionem, & uciUtatem, ut e II. Furnorum meorum Chymicorum , 6c I Pharmacopoe^ Spagyricss Parte , Miraculo ite; Mundi, ejufdemqueDefenfione, acContinu tione, ut & quatuor Profperitatis Germani
,

lo

Partibus conftat.

ic

Sahum fixorum , quos cineres iignorum con

buftifuppeditantjin Medicina ScAlchyml.^ ufu

^j^

^,

fuum habentjfrequentiorcm tamen in pannis ti

||u

& fmegmate parando. Sal Armoniacus Medicina Alchymia & ahis artibus uTurpatu
gendis
,

Sed hi

fales

omnes adeo noti funt,

ut

eorum pr

jm

lixiore narratione merito fuperredeamus.

ilh, qui

funt fal haclenus longo progreifu temporis, di turnaque experientia virtuces6c vires fuaspat
Inter eos
,

Hi igitur,quos commemoravimus ,

iru

fecerunt.
prseftantia

fal

culinarius nobiiitat
,

& neceffitate eminet

utpote ex

qi

csetcriompaesoriuntur, 6c ctiamArtis ope co

5111]

De Natura
3llant, ut Scripca

SaI/Ium.

4,9

;m eft omnium
;

docent. Bafis aualior um Taiium five notorum,fi-

mea paffim

signotorum, id quod veriilimum eit, 6c veriffilum etiam manebit. Namfacili admodumne^

jtio

perignem&

fulphuris alicujus MetalJici

j

iditionemin Alumen aut Vitriolum

:

Ignis^ae-

&z fulphuris

32;

adjumento in ardentera falempepeculiaris cujufdam Ignis fortioris opein

,

,lem Alcali

trcorandis

& acredinis defpoliacione in falem & pinguefaciendis agris areno,

fque&
:t.

macilencis terris utiliffimum abire foSal Culinarius proprio

Porro. vulgaris
10 fpiritu fe

ille

olorem , vires c clariorem praeclariorefque virtutes d condiendos cibos , carnes dc pifces longe ptiores purgatione 6c mundatione ifta acquisns. Suavis enim fit, clarus, inftar cryftalli ellucidus , ac teflerarum more in quadratas

mundari, atque purgari patitur, jucundiorem faporem , albiorem ,

&

oncrefcit cryflallos
tas redaclas
,

in figuras adeo perfealiis

ut nec circulo nec

inftru-

lentis

perfedlius formari queant.

Hinc va,

Hudini talem falem

mundatum masis conduqui

lurum

craffo illo

& impuro fale nemo erit

me rapit

egabit.

In admirationem
ligentia, qu^tara
^liciti

fupina noftra ne-

parum de vaietiidine noftra

fumus. Qaotidie oculis noftris cernimus,

falis

.eminen

ufu carere polfe^ illumque corporis

valetU"

50

De Natura Salium,
&

jl

veletudini infervire, ac hominibus,& pecoribus, pecudibufque neceflarium elTe. Craflus, quali;

ex deco6i;ione multis adhuc fecibus oneratu^ prodit , multum boni exhibet , proculdubio plui
exhibiturus, ac falubrior, fapidiorque futurus,{
artilicioiiore apparatu
rir.

mundatus

& paratus

fue

Sinonaliorum, Magnatum tamen , quoru multos fubditos gubernantium maxime inter eft, utfuicorporis valetudinem firmamconfer vent, rationes poftularent , utfibi talemfale

parandum, 6cin menfa apponendum curarent, Sumptus ad hoc faciendum requiruntur exigui
j

quibus fal adeo fuavis efficitur , ut unumquem que ad fe appetendum fuavitate fua invitet. Mo re vulgaris falis fitim non excitat , utpote terre
ftribus illis fecibus in

communi adhuc

hserenti

bus carens, fed eam reftinguit , famam fedat , co corroborat, ut & ftomachum, cerebrum, cundla que membra corporis, nullam in corpus putrefa
iftidnemadmittit, contramorbosidem tutatur. mirifque virtutibus excellit , cui craffiis ille fa neutiquamcomparandus. Magnus profe6l6ef theiaurus donumque Dei grande , quo Huma^ num Genus fuftentatur, nutritur , corroboratur

&augetur,
funtgratise.

&
,

pro quo maximse Deo habenda

Prseter
in

commemoratam falis purgationem,in

verlionem

& commutationem faUs Communi

&
milcj

Alumen, Vicriolum,falempetr3e, Alcalia,ac

De Natura Salium.
niles fales in fcripus

jt

meis memoratos^alia adhuc ft ejufdem falis Vulgaris purgatio5& emendatio ecretior, illumin nobiliorem , &priorclongc xcellentiorem ftatum exaltans , de qua apud ne-

ainem

me aliquid legiffe memini

decommunis
falis

acelfum, qui paucis verbis ejus

n capite
jalis

, nifi apud pamentionem facit ,

virtutibus

dicens

virtutes inejus prssparatione confiftunt

il crudum hoc folum prseftat , ut carnium & picium bonitatemconfervet. Si verofal enixum Vaferitjper incredibile temporis fpatium omncs es in flacu fuo fartas te^lafque cuftodit , ligna ia ipidesconvertit,ut&limum,autargillam Arlorum foliain ipfo viridia manent Quicquid oc fale confpergitur , omnimodam mutationem sfpuit. Inftar Balfami confervat, & plus efficir, uia tcmporis progreffu omnia coagulat. Hsec incomparabilis Medici & Philofophi erba falem illum Enixum appellant ; quid vero oc figniiicet, mihi non conftat , qui illum falem lirabilem appello. Ip{ihoctribuit,quod omnia er inter vallum temporis iucredibile farta te6taue praeftare queat, nec a veritate aberrat. Nani ui talemlalemparaverit, nonmodoidem, fed ':iam multo plura prseftabit.
:
:

Parandieummodusmihi cognitus atqueper)e61:useft,

;ci,& in ipfo incredibilia

'rasparatio
:,five

quippequi laspenumerpipfum condeprehendi Sive mea

:

cum Paracelfi pra^parationc conveni,

non conveniat , omnia tamen

quse Paracelfus

52
fali

De Natura Salium.
me
N,

ceifus fuolaliEnixo adlci ibitj&longe plura

Mirabili atcribuere neutiquam aubito.

niea
,

neque aliorum referc uteader prasparatione Utar , aut non utar , qua Paracelfi; ufus eftjli modo meusfalid prseftetjquodipfur,
praeftare polTe alTero. ideo etiam

queetiam

celficum iUud

meo fali Para nomen imponere nolui veritus,n

,

calumniatores
rent ex odio

&c cavillatores

mei anfam arripc

fii

& invidia me calumniandi,6c dicer

di,quod meus fal ille Paracelfi Sal Enixus non quod mihi ufu jam venit , qui Menftruo meo
niverfali

nomen Alkaheft indidi

Superbi enin

nafuti, lophiftici,

& ignorantiffimi mei ofores,V

fubfannatores occaiione arrcpta fluctus in fin pulo excitarunt , 6c magnis in me vociferation

busdebacchatifunc, dicentes ; GlauberiAlk heftum minime effe Paracelfi , &HelmontiiL] quorem Alkaheft cumtamen meus Helmont 6c Paracelfi liquorem plurimiis gradibus anieea Meus enim in promptu eft , &: fe confpiciendur prxbetcujus opemeum Aurum PotabileParo
:

on

Merrurium
racelfi
,

in

verum Aurum

?o(

tingens. IllePi
niu

ve

Helmoncii decantatus liquor plane ir vifibiliseft, &anulIo comparari poteft. Parv avicula manibus comprehenfii & detenta muh
5i
,

n\

melior
funt.

eft

multis

avium magnarum millibus

,

quse in aere volant

6c

nec videri, nec capi po

Ethseccaufaeft, curmeumfalem eodem no mine appellare nolucrim, nec novam fubfanna

De Natura Saxium.
ii

53
licet

^cfuggillandi nieJs OioiiDus, miiisignoranfratribus

,

i:c

mareriam objicerc voluerim

)i-obe

iaam

meum faiem mirabilem Sali Eraxo

,

^arucelfo in

omnibus virturibus & viribus ne ninimum quidcm concedere *Sc forfan etiam
onge majoribus virtutibus excellere
,

quas

equenti
iii.

narratione in apertum
falipfiiis

dare confti-

UtParacelfus tradit,

Enixumcim-

ia,qu3S imponuncur,incredibi]i fpatio temporis

,

corrilptione defendit, ac tandem admirand^ letamorphofi in lapidem tranfmutat. Sal meus

lirabilis
icfficit.
/lirabili

non modp idem pra^dat^icwl decies pluPriufquam verovirtutum inmeo fali

latitantium defcriptionem aggrediar
,

peraspretium duxi indicare , ejufmodi faies a latura paratos paflim in terra occurrerc,& folu^^ )s ab aqua in fuperficiem evehi , fontefque talcs numerariaGeorgio Agricol^monftrante , ubi

"

)Corum inveniriqueant , & quod omniaipfis npofita brevi tempore in lapideam raateriam Dnvertantur ; quod alii Scriptores etiam teantur, acCefiusinprimis in libro fuodeRebus leiallicis,. Neceft, curquis dubiret , cum ejjf-.
lodi fontes

German'a nofbra fe offerant, cet a paucis momenti aiicujus eiTe judicenir. Tahseff^ ferturin Helvetise lo oquodam, ji quodvis lignum inje^lum ceno temporis itervallo , totum quantum efi: , in lapidem conIftius autem loci incolae faepef^epius' rtit.
in

&

expe-

54

De Natura Salium.

experimentis rero tentant , lignum aliquod fcini dendo in cotis liguram redigentes, illudqueai quaedidli fontisimponentes, inquacos hsec lij

gneainkpideammutatafalcibusj&aliisejafmo
diniftrumentisacuendispofteaadhibetur. juf,

modi cotes ipfe vidi,& in manibus meis habui,e: quarum figura fatis apparet, eas priiis lignui
fuifle,

&tam

aamiranda metamorphofiinlapij
caret

dem converfas efle.

Res omni dubio
,

plurefque ejus natufs

^cproprietatis fontes pluribus in locis funt obvii

lilum in Helvetia non vidi , fed Bafiles infanrei apud Do6]:orem Exium, quiadhuc in vivis ei

Huicinfanti incapaci aJmodum vitroinfideni fcabelloExiusSenior liquorem quendam pecu liarem affuderat , qui illum incorruptum plane

& illjsfum ha6lenus confervuverat ufque ad illui

tempus, quo mihi monllratus ed. Narrabant V ro mihi , in lapidem illum infantuhim a liquor inutatum cife^quod ego^qui illum non contrecla vi, pro certo aifirmare nequeo. Pleno tamen cor pore,ac (irecensnatusefletjfedentem vidijcxqu tcmpore jam elapfl funt plus quam viginti an
ni,
illa
,

-'oj

'3t

iii^i

:rin

lac

Jndf

cumjamdecemautquindecimannis inaqu ipn commoratus fuiflet in qua & adhuc commoliej

nuper mihi narratum eil. Nemoia,cc autem novit , qua aqu^ infantem illum Senior Eiiiini xlus perfuderit, an ex fonte ligna in lapides conliiim
rari fertur. ut

vertente hauferit, an vero Arte illam confeceriftcsp

oftenl

Confimilis Narur^ 6c proprietatis fontemiac

De Natura Salium.
offendi in Auftria, apud

jtj

Neapolim Viennenfem,

urbem munitillimam verfus Stiriam o6lo milliaribus Viennadiftantem. Peregrinationibus olim

juvenis occupatus Viennas in ardentem incidi fe-

brim, Hungarici morbi nomine notamjquse raro peregrinosintentatosdimittit. Recuperata alipetii,

quantulum priftina valetudineNeapolim di(3:am recidivamque pafTus ibidem fubfiHere coaulus fum. Morbus vero ftomachi mei appetitum ita profligaverat ut cibosnecappetereneccon-

fine

coquere potuerit. Incolae mihi confuluerant , ut conferrem ad fontem unius horas itinere fere ab urbe in cujufdam vineae vicinia fitum , aquam ejus bibendi gratia, ut amiffam cibi appetentiam recuperarem. Parui confilio , rnecumque panis fruftumgrandead fontemdetuli, parumtamen fidei adhibens di6tis ipforum, qui mihi dixerant, quod fruftum illud totum comefturus effem. Ad rontemvenienspanis medullamcontra6lam, aquaqueillius

imbutamcomedi admodumfuavi-

termihifapientem, quianteadomi optimasetiam dapes faflidiveram. Crufta panis excavata

itjeandem

aquam haufi eaque epota flomachum adeopromptum fenfiad edendum, utpoculumil-

,,|;

rfj

lud ex pane confe^tum tandem etiam comederim,commodiore 6c fortiore reditu domum repetierim , &c ex voto fuccedentem eventum narrairim incolis , qui mihi aftirmabant , ftomachi mei ivircs penitus confirmatum iri , fi aquss bibendas ufura continuarem. Rogati , qualisnam aqua efkv, E 4

j6

De NaTURA SAtlUM.
aquam efle refpondebant, quibus

fet, Salispetrae

tumharum reruimperitusfidem tumhabui,poftea

tamen contrarium expertus.Salispetrx enim aqua ejGTe mmime potuit , quandoquide ea ftoma-li cho neutiquam conducit , led potius naufcam, &c faftidium parir. Fieri potuit, ut di6li fontis aqua
ufqj ad curiculam evaporata in cryftallos falipetrae

copiimiles concreverit; fed verusSalpetrae

tamen non fuit omni ardore carens , & flammam non concipiens, quod facile comperiflcntjfi prunas candenti impofitum illum falem , lalispetrae confueto cxaminejexploraflent.Nunc enim certb mihi con(lat,fontem illumcontinuifle falem illu, cui Pa acelfus Enixi, &ego Mirabilis falis nome impofuij&eaetiam natura ineft,ut in longas cryftallos concrefcat, & tamen flammam non concipiat.Circumclufus aurcm eft fons ifte ligno,inter quod, autinquocomplures muresaquatici habitacuium fuum habent,micas panis in aquam inje6las

mox abripientes,&: deglutientes. Rogabam

auteni cur tanti

momenti fontem ligno,&non lapidibuscircumcluderenr6cmunirent?Sinedamnoillud fleri non poflTc refpondebat.Ligno enim, quodjam iniapideanaturamabjerat^demprojfuturum eflet, ut arena in fonte decidendo eum obturarct.Lignumaquam nonattingensjam putri dum eratjUt tum temporis viginti &unius annorum adolefcens probe & accuratc obfervavi. Sequentehyeme in cadem urbe commoratus comperi,paludes eandem, circundanrcs,&ade6 valida reddentes , hyberni temporis frigore nunquara
ingla-

De Natura Salium.
(enJam laleminaqua
r
,

5*7

;laciem inaUiari,C[Uoa indicio eft,pc Juliareni

illa

lacitare,quietiam f^-

ut pali paludibus infixi, quibus multas urbis

c3,im6inaximaearumparsinnituntur,autimaitseiunt, longo rcmporis progrefluin meros

L

pides mutentur
11

6c

firmum

sedificiis

impofitis

ndanientum praebeant.Exomnibus hisindiciis :lCl(enus conjeci , omnes ci^'ca urbem illam fonm llaturiginesabundareejuimodi lale, quem
l!

acelfus

Enixum appcllat, quandoquidem

toto

npore hjberno in paludibus diclis gramen vies confpexi, indicium certum falis ejufmodi peuliaris ibidem exiftentis.conjeelura confirmanc nimalia aquatica,Fontis & vicinarum urbi paluum inGolas,inter qusi haud pauca funt numeroSc lures aquatici, quibusin quibufvisaquis vivere on efl: datum^ & teftudines incredibili copia pajdes,&hortosaquapr3eterfluenteirriguosurbiue circumfufos paffim perreptantesjadeb ut eaium,licet magnatibus in deliciis effe foleant^nuli planc ratio habeatur,eaq; de causa quivis civiu rufticorum in vafe^quo patinarum in culina eotarum eluviem colligirnt porcis objiciendam, ,. aut 5. eiufmodi teftudines habeant dicentes, [uod ad pinguefaciendum porcos multnm conferant e-c

afmodi animrdia
lus

potu h-bitantip.^qui porcis exhibenefl.Ex his autem iiquer , aquaticos mures tefludiles ejufmodi aquis duK ihusgv^.udere, qu^ aliquo fale emperatae funt. Tefludines diclas' quis capturus

&

nane fe confert in prata pafcua , ejufmcdi ajuis irrigua , ubi alimenta fua qu^erentes gramina ro"cida 6c iiHmida pererrant, idem vefperi , pofl folis cg-

&

cafum

^8

De Natura Salium.
:

'

cafumfacientes, &ad pabulum quxrendum r if^^ deuntes. Si quem obvium habent,mox in aquas U'^ fe recipiunt aditu ad aquam interclufse caput 4
caudani ferpentum capitibus 6c caudisconfim les, pedefque quatuor retrahunt &c recondur
le"

^^

fub tellam adeo duram, ut vix malleo aliquo fo; riore &c graviore confringi queat. Incolae e? co6luri ftylo aliquo pungunt, ad cujus fenfui caput&caudametefta rurfus exerunt moxcu troabfcindenda. Corporecoctoaquaj fponte] tefta aperit, ex qua teftudo exempta purgatui acbutyro, vino & aromatibus para^iit*, hau multum abludens a vitulina carne, nec ingra laporis , ideoque inter delicatos cibos numeraj abiis, quideliciarum liguritionibus deditifun

iap

01
leli

fiis

tiiii

iiit;

li

tioi

liri

Equidemmihiperfuadeo, ejufmodi animaliai cibo adhibita non obeffe , fed potius prodefle vi m letudini humans;^ quia inpuris aquis domicili
fuahabent. Hsec pauca mlhi experientia mea fubminifrra vit de his aquis, quibus lignum in lapidem muta
Sc ofla animalium. Vidi quoque
im

jai,

1^,

imo necHgnum [olum,verumetIamcoriur dimidium panen inlapidem mutatum, undeconjedluraquiivisaf

ur,
fal

re

iequi potefi:, quanta figendi efficacia in diclo

lateat,

de quo adhuc plura

commemoranda funt

In ruborem dat hsec ligni in lapidem tranfmu latioomncs ignorantise fratres ridiculis& puti <iis fuis ludibriis ejufmodi Natursmiraculari

dentes

^ negantes

corpus aliquod artis Natu

De Natura Salium.
am Jemulantis operatione fugacitatc
i,

f^

fua fpolia-

& in conftans ac incombuftibile corpus tranf-

Quodvis lignum igne combuftum nfumitur, nihil poll: fe relinquensnifi parum meris falfi ; quod tamen ejufmodi Aqua figente n lapidem tranfmutatum corpus fuum prifli!um retinetjSc nullo igne confumi poteft.InfalliutaripofTe.

'ilehoc
Vi

risclariflimerefellens.

eflargumentum Afininos illos irrifores Numaliquoalioargu}

nento aut teftimonio Vervecina ejufmodi capita

ehitari clarius poffent
;r

Eum in finem haec dico,

ame

ad faciliorem fidem redigantur,^ tanta admi-

ationenonflupefcant, ubiinfequentibus

quod fubtilisaliquis Vini ipiritus figentis ejufmodi aqux opera in falem fium, &inigneconflantem mutariqueat. Cum
ffirmari audiverint,
^itur fieri poffit, ur tali tranfmutatione
ici

fugax aconflantem falem pis Vini 6c fugacibus conftanbeat 5 quis eandem Metallis ic^in ejufmodi aqua prasfrari poffe negabit ? Quo lacto^^tem talis operatio , qnx unicuique imSpiritus in

fixum

offibilis

videtur, effecfcui danda

,

fir,

paucis indi-

are opersepretium erit

am.
'ud

quandoquidem mihi
licet

non

quaerenti, ipfa fe cafu obtulit,nullam a-

me fidem

tunc tcmporis inventura,

mi-

lialiquisfcrioaffirmaffet.

Paracelfi Sal Enixum^five

meum fal fixum &

,

mnia folvens ea ell prisditum efficacia,

e^ut

& virturus

omnia igne folvat. Eo quodam tempore iurum diffolved-am via ficca, & periculum fa(^u-

6o
rus
,

De Natura

Salium!^

an Spiritus Vini tin6i:uram ex eo eiiciturujP eflret^folutione fa6la Spiritum Vmi ardentcm af r! funderevolueram.Sed cafu luniperiSpiritumii vitrum,quodAurum folutumcontinebatjinfude ra^erroremqj commiffum poft infufionem demi animadverteram. Sepofui igitur vitrum, atq; di P" midio anno poft^rpirit. fanguineo colore tin^lun Oifendijquem effufum per chartam bibula tranf
""['

'^

''?'

^^^

itamundatum vitroindidi,utfpiritun igniscaloreatin6lurafejungerem. Sedcumnor ipiritum, fed Phlegmaqnoddam infipidumpei

mifi,arq;

'^^

"^^

^l

evaporationem nanfcifcerer , reipsa comperj. quod longo temporis progreffu Sal ille lixus fpl ritum fixumreddiderit, &:in rubrum falem,mi raculofaneflupendo, coagulaverit. Idem fal aliud mihi,& quidem majore admira-

"^^-

"^^

'^^

"^'

'"^

tioncdignumexperimentumexhibuit.Abamico quodam donatum erat mihi vitrum>olco Citri ex

mucidisporaisaureis, &citreis deftillationepa-

^t(

'pi

'11

rato^repletum.RedolebatautemoIeum iilud mucorem,quem ut ipfi adimerem, fpirit. falis affun- M <^iQxt voIui,cafuq; errore committens falem meu Enixum lolutum affudi, igneq; deftillatione perfeci,quasmihi'oleum quidemclarum,fed perpaucum , ac vix dimidiam ejus partem reddidit. Eapropter igne fortiore continuatocum nihilamplius exire vellet, laboris contiivjatione fuperfe-

'^'

Vitrofrigefa61:o,6cexarenaexempto,omnem materiam refiduam in nigrum carbone con* verfim,deprehendi,& exemptum ardenti prunae impofui vifurus , num olcum fupereffet nec ne/
di.

in eo

Sed

De Natura Salium.

St

JMateria }gi\c conruriipta cineres mukos relii.iiCj&fixantem mei lalisnatuiamdetexit. Opeationem accuratioribus examinibus perveftiui multa mirabilia innotuerunt , atqiie anfam bueruntjUtSalisMirabiiisnominepofteainnivcrim.Alii rem accuratioribns meditationiusperquirant, ut profundiore conlpe^lu ipfa
netrare poflint.Qui hujus
iaiis

virtutes perlpi-

.icnequit, aquilinis profe6l6 deftituituroculis

mmoto lolares
iocftuse

radios intuitu afpicientibus

,

&

habet oculos

qui in tenebris vifu aliquo

^raeditiin

meridiandluce caligant. Admiranda

aneresefi, quod oleumadeocombuflibilepau-

,arum horarum fpatio fuerit eb reda^tum , ut in gne inflar carbonis arrerit,&: canduerit.. Ne igiur alicui
.lulto
is

mirum videatur, quod lignum aliquod

oleo combuflibili abundans longo tempo-

progreffu,

&
&

hujus falisadminiculoinlapi.

Cun6i:a hsec cafus fortuitus lihiobtulitadmirandaaperiens, quorumindaatione feduia

em tranfmu tetur

)nge plura indagaturus

accurataquin Artis fludiofus fit, quis dubitat? Sa-

ienti haec di6i:a iufficiunt.

Sequitur Thcoriam Praxis demonflrans

a6lo hic
usfit,
fal

quo

&

parandus , & ad quos ufusadhibenquam mirabiha&incredibiliaejus opc

poflint.

im in Alchimia.quamMedicina praeffcari
I.

Mirahilis Sdts frdsparatione, HicTalmeusMn-abiiisexomnibus faHbus vularibusArtis adaiiniculo paratur,6c fcparatur,ex

De

un

62
fal

De Natura Salium.
exaltero.

uno tamenfaciJius, quam

traSjVitriolum,
eliciatur.
reis^di

Non

enini

Culinarius folus,vrum etiam

,

& alii,ut falpei

& Alumen apti funt , ex quibu. Alumen & VitriolummultisSulphuj

,

Mineralibus abundantqualitatibus^atqui

ideo

multum difficultatis
:

& laboris feparation

fugacem,& ardenten

objiciunt Salpetra: autem

jampoHidetNaturam. Ideo falesillosmiflosfa cimus, & SalemMirabilemparamusexfaleilk

Vulgari , & in culinis ufitato,ope ignis & aqua ex co feparantes, quicquid efl: terreum, & eoden parato ad gloriam Deiproximiquecommodun utilitatem, quantum in nobis iitum efl;, u

&

tentes.

DeextermFigurd,

Colore, S^apre.crOdore

[n

Salis LMirahilis.

Ic Sal Mirabilis rite paratus lata

ut aqua conge
i.n

& conglaciara
:

aut ut Glacies

confpe
al

61:um cadit ut falispetrx cryftalli inlongitudi

nem concretae , apparet , clarus item , & pelluci dus inftar glacieiliquatur , fi linguse impofitu fuerit. Sapore nec acuto, nec nimium falfo , fec parum aftringente linguamferit. Prunisimpo fitus inftar Salis Communis non falit , nec mor
flammam concipit, nec candensulInm odorem expirat. His dotibus nullus aliui
Salispetros
falpollet.

'^"^^

f^e

i\

11.

Jli

De Natura Salium.
,11.

6^

Dc exUrm

& interm TJfu mei Salis

UHirahilis.

\ B initio fciendum ell,quod meus Sal Mirabilis maximas vires occulat, utpote qui non im acerbus 6c acutus , utcxteriSalesad ufum
im intcrnum quam externum facillime in Mecinaadmittitur. Externeadhibitus omniare:ntia

vulnera, ut 6c ulcera aperta mundat ,

,

& fa-

ir,neccorrodit etiam

autdoloresexcitat

eteri fales facere folent.

, uc In ipfo corpore admi-

, affociatus cumprimis eimodirebus,quarum viresauget, &quasinea ca deducit, in qux deducantur neceffe eft. Sal lim du^lor & re6lor eftmalarum juxtaacboirum virtutum , eafque fecum ducit , prout ipfi n6lae fuerint. Sicut nutrimentum Vegetabilin5& Mineralium in folo fale confiftit^lra ab eom etiam dependet nutrimentum Animalium. am fi herbsejcaro^panis, & reliqua omnia, quiis vefcimur, fale deftituerentur, Animaliiim rpora fuftentari, nutriri , & augeri neutiquam ffent , quippequibusconfeilim moriendum 6c tereundum effet. Prout cibi igitur probe ac detomodo fale conditifuerint , proeoeriam niv ent. Res enim fapore carens ad nutriendum

ndas exercet virtutes

;ptaefl:,ut
3it,

nutrit,

commune proverbiu indicat, Quod &quod non fapit,etiam non nutrir.

falem

Ideb
"
i

Deus omnipotens omnibus Creaturis fuu

(J4

DeNatura

Salium.

faiem dedic , qiu/ ALuriiiiuur 6c ruftentantur, ad eo ut non necellarium foret, ut cibi ad hominun luftentationem deihnaii fale condirentur, cum i

Natura fale luo dotati (inr

c6 Naturx fuccurrendum
cupletata runt,commuhis
,

nifi

peccatum & maj

1(

lediftio cuncSla debilitaffet, 6c corrupiffet. Idcii

& quas fale minus & vulgaris falis condi

,

mentum requirunt eum in finem a Deo conditj uc alimentum humano corpori fuppeditandui

roboret,& efficacius reddat,{icut videre eft,quolli panis, caro , & cun6ta olera fine fale comedi quilri dem poirmt,red tantum nucrimenti non afteranj In Vulgus enim notum eftjfalfamcarnem, fal confperfos pifces,acolerafale eonditalonge mc lius iliturare & nutrire,quam fi omni iale deftiti
ti

jre

iUi cibi in

sa

ftomachum ingererentur. Ea de cai hominibus improbo labore occupatis pane

jp

irin

carnes, pifces, olera ahique cibi fale affatim coi

rl)i

ditiexhibentur , quo corporaipforumindebii roboreconferventur. Qui vero duris ejufmo laboribus fe cxercerc non folent^iis non tam ialj ied faciliores conco^lu cibi fuppeditantur. Ita
fal

yin

lan

,|J(

oat

unicumnutrimentueftnonmodovegetabil &AnimaHum,fed etiamMineraliu^Imoquicqu

auget ac nutr Cum igitur maniFeftoconftet^quod fmefalei hil omnino exiftere,aut vivere queat,& omniu
,

m{

^nt,

in

Mundo exiitit, univerfaliter

4;

,|];

nndi

rerum vita infolo fale confiftat, tefte expcrienl quotidiana, Cur ftulti falem ram exigui mome ti rem cile arbitrantur?Rerpondeo,illud ideo
ri,quia pauciffimis

i,^^

^^,

otidj;

admodu innotuit ^quid fal f

De Natura Salium.
quas vircs

65

& virtutes exerat, 6c quid intimis fuis

penetralibus reconditum gerat. CJt paulo ante di-

clum eft, jure vi6i:ori,aut aurigse lalera comparo, quia omnia ea, qux ipli imponuntur^eo defcrt,6c Drovchir, quo vchcnda funt, five bona,five mala
.^xtiterint
,

nhil de re laborans

& ei curam comfufcipit. Pari ra-

nittens

quo onus impofitum

:ionefaIrebusbonis, &nutrimentumbonuniac iebitum fubminiftranribus mixtus nutriendi fa-

rukatem adjuvat, adjuovfliqj nutrimenti vciSlor, jorroborator, & auxiliaror eil. Venenatis & noiiis r^bus mixtus,venenum confirmat^augetatq; :um lummo corporis detrimento, membris, neatibusinimuat, qu6 fme fale venenum penerarenonpotuifrtt. Apud bonos ergo bonus eii-, k apud malos malus , neutriq; parti addi6tus boj?. lorum & malorum arbitrio inicrvit,vulgari pro^erbio Jocum faciens Sal 6c Vinum acuunt ingelium , fi nimirum bonis rebus admi^ta ufu tcm)erato adhibearitur.Sic etiam contrarium verum fl:,(] dicatur: Sai &c Vinum depravant ingenium, [Uod plurimis excmplis hic ob brevitatem operis cquidram pr^cermiilis demonflrarepofTem.Sernoncm tamen meum clariore interpretatione ecJarandicausaduoapponam. Utijam ^i6lura fi fal bonis a.c nutrimentum optimuj?li conti-

&

fl: 5

cnribus iubjecSlisadjun^lus fuerit,

aniSjCaro,
a

&

olera, ad

qdahafunt nutriendumpromptiofi

&

apriorji

eadem redduntur,

experientije

uotidian^,

quam nemo

inficiabitur, fidesad-

hibenda

66

De Natura Salium.

hibenda eft. Cur ergo 6c conti-arium verifimil non effer^quod malum adhuc pejus reddar5& ma-^ gis Gorrumpar, fi eidem aflbciarus fuerir. Ex.gr. Argcnrum Vivum Vulgi vcnenum exiJ i ftimarur,&: revera eriam eftjmajoriq; aur minor qualirati venenatx obnoxium reddirur, prom, hanc vel illam praepararionem fubierit. Si dimij dix unciae pondere degluriendum alicui propi, iiarerur, nihil in corpore operarcrurjdc fme nox recederet. Salibus vero fublimarum, & venena
<

ta fua qualirare exaltatum 6^ duorum, trium, au quatuor granorum pondere exhibitum vita fu siHquem fpoliare poflet.

Eodem

plane

modo Auripigmentum,

ut

e:

montibuseruirur, nihilboni praeftat incorpor hiimanojintolerabiles vomirus , 6c frequenres, a vahdasfedescxcirandojfipondus ejusexcedarur Unum tamen, duo, tria, aut quatuor grana ejus dem abforjJta fine omni periculo vomitus admo dumlenes, fcdefquenon vehementesconcitant Communiautemlale pcr lublimationem exalta

'^^

i^Q

tumadeonoxium

evadit

venenum, uthomine

'li"

orbaturum cffet fi ipfi propinaretur. Sicetiamcum Arfenicoalbocom h paratum eft,quod cum fale fublimatum maUtian Wfi bi adfcifcit in vulgus notam , licet paucis mali tiaeilliuscauficognitafit, quamdi6i;aexempla ^i
&befl:ias conteftim vita
veritatis luculenta admodum teftimonia
fiitis

iis(

Rtii

fu

^
^o^

perque declarant.
Au'5larii locoin

imperitorum gratiamadhu ii ununl

DeNaturaSax.ium.
I

^7

numaddendumeft. Quiignislaborestraftavejnr^ii hxc noverunt , dc mea do6lrina non indir entjlicet eorum numerus admqdum fit exiguus,
nperitorum verocopia fatis magna.Arfenicum, :Coboltum vehementifrimaquidefunt venena, ;d tamen corpori non noxia,fi corporalifuaforpi^ non aflumantur.Salibus vero per fublimatio^ em exafperata , 6c in fugaciore naturam reducla j eam perveniunt vehementiam , ut folo odore
ipniineminterficerepofTmt.Hujusreiveritateni
^ertifuntii, qui aquas Gradatorias,ut vocant,
^raturi Vitriolo &Salipetrae
jnt. Aquxtales
t

Arfenicum mifcue-

alicui

tam vehemente veneno poUent, vel minimu ej us odorem nafo haurienti

arrendis tremoribus corconcutiaturjCerebrum^

Lie

ipfum vehementifTimedebilitetur. Vulgarc

lud proverbiura^fal corroborat cor, 6c acuit in^

enium,a veritate non abluditjquando fali res fabres, &valetudini convenientesafTociantur. n vero res infalubres,^: venenatas ipfi adjicianir,contrarium facit cor rufrocando,& cerebrum bilitando^quod utrumq; ipfe expertus fum.Iusnis olim ejufmodi Aquis Gradatoriis &Arfenir Jibus occupatus cum effem , f^pe mihi ufu veitAit fortes ejufmpdi fpiritus falini candelam fe-s cxtinxifTent. Econtrario iterum expertus fum, oando fali fubje^la corroborantia admifcui, iod ipforum vires roborantes augeat5& mirum modum exaltct. Idcirco non abfq j ratione Paicelfus docet , nihil virium exercere Aurum in humaF X

De 68 humano corporc
cet hicaliquis,

Natura
,

SaliUm.
,

nili

per falium fpiritus

Atir_^.
,-

viresinmcmbrainfmuantes^&easaugentes. Di

cum cxtera Metalla (ine fale vitc fuas in Corpore Humano exerant quidni 6c Au
,

\
"

rumidemprseft-aretjfi

ullis

viribuspolleretPHui

refpondens hujus differentise hanc caufam efl \ aio, quod Metallacxterainfcobemautlimatu ram reda6la in corpushun^.anum agant, obfalh fuum Vitriolatum, quem liquefacla retinent, ,|
fia

cilius,propter aciditatem illam naturalenijin

fuis fungentia

ftt

macho folutionem admittentia, 6c operationibi

exafperaturus

quas operationes Sal adjun6bi Enimvero imperfe^la M( talla in corpore humano nihilomninobonieflf cere, teflantur ipfum flannum & cuprum,in quc
,

eflet.

rum vafis vinumpern(i6lemconfervatum6ceb

bitum vomitus excitat, ur

& dolores coHcos, at(

Ke

cordis palpitatiohes,in quibus excitandis cuprui

\"'

antecelUtflannominusfrequenter ejufmodi a( cidentia cauianti illi cumprimis, quod b^smutb

.,

'\^

non efladultcratum, ideoquepurumputumex

ftit. Plumbumdeglutitumexficcat,&nimis V( hementer refrigerat. Ferri fcobis & ramen haud abfque magna utilitatein ufum Medicu; transferuntur , quippe vermes infantumnecai tia, & expellentia Crocus autem ejus medic
:

'^

'

,'

.^'

"

mentis adftringentibus cumfru6i:u mifceri coi fuevit. Argentum limatum , & abfbrptum nul cft uliii in corpore humano , quod nullum falei fecum habeat , quo Ferrum & Cupruni prxdii

'''^

j.'

."'

De Natura Salium.
unt. Sale

69

tamen paratum nancifcitur in corpois membra aditum , omnefque humores noxios lurgando expellit , ac cerebrum conflrmat. Paito tamen ingratum adeo amarum obtinct fa1

qrem , ut felle amarius difficilius ipfo Vitriolo ufum admittatur. Aurum inter Metalla o-

inia puritate

&

nobilitatefuaeminentifTimuni

latura fua faiem

ihil

nullum

prorfus in corpore

poilidet, eoque nomine humano operatur , five

matum propinetnrjfivein fubtiliflimum pulve;m reda6lumexhibeatur. Acidum enimllomaiiitantarum virium non eft, ut aurumaggreiatur , &c diflblvat , ficuti CuprumSc-Ferruni )lvit ; fed cum excrementis Cadem forma dimitt, qua accepit. Hinc multorum imperitiaeo roceflit aud^cix , ut Aurum tanquamomnibus
iribus deftitutum,

&
,

prorfus inutile ex foro

errore profedlo

leiico exterminarint

non Phi-

)fophico,fed ftultiflimo, &: ab imperitia

intia

& igno-

mera profeclo, cum experientiaomnino jntrarium teflretur. Qui vires plane nuUas Auro lefle credit facili exprimento contrarium com^riet , fi illud Salis Spiritu probe mundato 6c reiificato diflfolverit
,

&
,

ilido alicui

jufculo

aut vino

hujus folutionis parum , aut cerevifias

ixtum ebiberit. Etenim fentiet celerrimam , 6c luberrimam operationem , omnesfecesfuperjas , prout eas ofl^enderit , aut per vomitus , it fudorem , aut urinam , aut fedes fine ulla corDris debilitatione ejicientem^five vires ejusdem
,F
;?

evi-

fb

De Natura Salium.

tvidthttr confirmantem, ut in tradlatu meo, ci titulus 5 Navigantium confolatio , paucis innui ob brevitatem temporis , quas mihi prolixiorer

hacdere

traibaiidi

occafionemnon permifera

Hoc tatnen hic afTero, ejufmodi folutionem Au:

-JTium prseftare poffe

per Spiritum Salisin Medicina facienda plur , iicet ob ingratiorem fapoL. tem haudmagilisftimetur. Cum enim Spiritt Salis, quo Aurum folvendum eft, fortiffimus el! debear, ex hoc corrofivo liquore, fme quo Auriii
;

folvinequit,
hebetet'.

primumhoc incommodum
fit

oritui

ut injucundioris

ufus^Iabia denigret,

& dentc

'

Accedit 5choc, quod magna liquori copia ad folutionem hanc requiratur , &C acidita

iennm xgvis raltidmm pariatjipnque xgvi quan

doque aciditarem perferre nequeant. Porro ctfr
hac folutione ita comparatumefl:, utjufculoc potain dperando impediatur, dc fperato fuccSffl carear, quo tamen non dcftituitur, fi vino aut ce revifiai mixta propinetur. Ea de caufa etiam ho riiedicamentum per fe admodum nobiie 2c magn momenti difficilius ad ufum adhiberi potef? Quoniam vero Aurum finefilibus nihilomnirt operari pofle diximus, totaipfius folutio confi ftitin taliMenftruo, quod nequecorrofivum,ne que injucundi faporis ^ nihilominus Aurum a.p^ riat , & idoneum reddat , ut falubcrrimum meai camentum evadere poffit , quas dotes ego in nul laaliareofFendi, nifiin meoSale Mirabili, qti oitinis ctrfofionis, injucunditatisexptrs^

,1

^^

xai

irii

iat,

&

aa,(

De Natura Salium.
ic

71

mcdicamentum
,

eft

optimum,ac omnibus,qu9c

"olvit

jucundiflimam fuavitatem conciliat.

Quandoenim Aurumfolvit, nullocolorelabia, & manus inficit , aliarum folutionum inflar, qna^ AquaRegia,autSalisSpirituparantur Neque
:

e.tiam, ut caeterse folutiones, adftringit, fed fuavi

pfu admittitur,
tavi, ac

& operatione nobili munus fuum

eodem multa admiranda tenififtar

sxequitur.Ideo iale

gramihis viridem Auri folutionem aut potius cxtra6i:ionem , 6c faluberrimum , ac nobiliflimum Mcdicamentum naclus flim.Plurimum enim prscftitit ilie,qui Aurum ad viriditatem deduxit , in qua deprasdicanda multi funt Philofophi Antiqui , Beatam Viriditatera eam appellantes. Quid vero cadem Viriditasin Medicina efficere valeat, idhujusloci noneft, cum nihil aliud hic tra^larc 6cprobare conftituerim, nifi quod fal omnium rerum fit principium,
6c finis

tandem

geat,

atq; omnium rerum vires & virtutes au& exaltet.Cum autem hoc ipn veritati con,

lentaneum fit,&;a nemine refclli queat,illud quoque concedatur neceffe eft, falem aliquem,qualis meus eft , ad fummum puritatisgradum deducSlu. craifo aliquo & impurofale longe mcliorern , & nobiliorem efte.Quia etiam omnium Animalium, Vegetabilium,& Mineralium vires amplificat,& cxaltat 5 ipfumq; Aurum cxteris omnibus Creaturis quas fubfole inveniuntur nobilitate praeftat, facili

conje^lura provideri poteft ,

fi

purifiS-

ma5& nobiliffima falis pars Auro alfociata fuerit, ctiam F 4

yj

De NaturaSalium.
i""'^

ctiam nobiliffimnm medicamentum indeontu-l"''^ rumeffe. Salenim6c Aurum, rolisfilii,quafi inti mortales ftmt , 6c incorruptibiles , ideo omnibus mortalibus,6c corruptibilibus rebus auxilium fe^ 5f rentes, eafque ab omni putredine, 6c corruptione
liberas confervantes.

,{

Nemo tamen velim hic fibi perfujv^deat , quodl immortalitatem aliquam his meis^erbis afferere cupiam E6 certe non tendit pf opofirum rfteum,pn cum non ignorem, nullam herbam morrimedcla afi-errc pofle.Hoc tantum fignificare confl:itui,e3^ fun Salis& AuriconfociationenobiIifTimum,6c furri-|mii
.

'"i^'

fi"^

mum

Medicamentum

necefTario prodituru efTe.

11

rerum vires fal provehit,&promovet, cur6c Auri vircures non proveheret, &c promo- Q veret? Nulla profe^lo herba adeo abje(5la , nullus iuru
Si aliarum
Itaii

lapisadeo vilis, aullum osadeocontemptum reperitur, quod viribus fuispropriis nonpollear.

m
irc

Quis igitur inficias

ire velletjSc

Aurum tanquam

iitu

nobiliffmiamDei creaturam.pofl: folem,& falem, cx quibus natum efl , excellentium , & viHorum, creaturarum donis prseferendaru dotium&vir-

A(

gro

tutum

p'oflefIione friii?

fubjedisjiale

Ex duobus pr-^clarifTimis puta,&Auro nihii mali prodiri pof^

iti'

IDtl

fe, vel quivis ruflricusimperitifrmiusintelligit,

na

capere&animadvertere nolunt? Ideo arbirror,ne Afmis rudibus&imperitis annumerentur fi di6tis meis fubfcribenres tanrum medicamentum in rerum Natura exiflere faterentur ,.& ipfius confeiSlione tamen ignorarcnt. Satius vero effer, ut tanta incurirriforesilli fijperbi&otiofi
,

quod

inei

loli

vidii

De Natura Salium.
!

73
non
in-

idia

non laborantes

,ejurraodi

dona

aliis

idcrent,neque tot putidis calumniis &c convitiis inocentcs adorirentur, ipfis ea retimu linquen-

es,quascaptum fuum fuperarc animadvertunt. Mentionem jam facio mei Viridis Leonis, cuas admirabiles virtutes depr^dicandas, atq; toti ylundomanifeftanda^runt , quamvis probe lcimjhunc LeonemViridem non pauciores invcn-

urum effe inimicos , quam meum Album aut rurum Aurum Potabile. Satanas enim tolerare eutiquam poteft,ut in Generis Humani urum'&

ommodum quicquam
mnes technas,

manifcftetur

eapropter

& omnes vires impendens,ut ve-

itatisimpcdicndxcaufaomnesremorasobjiciat. Qu^am varissartes excogitatxlunt , utmeum iiurum PotabJle in contemptum adduceretur , Sc

arepoterant,

uidem ab ejufm.odi hominibus , qui facil^ cogime talibus Veritatis Oforibusne uttulam quidem mei Auri Potabilis concefluefle, licet a me petierint Ac cum ejufdem compotes fieri nbn peteranr

um

::grotorum prserextu mihi illud exiorquere coatifunt, nonut segris infervirent, fed anfam

antum prenfarent contemnendi illud, ^c in odim apud segros adducendi , ne priftinam valetuinem recuperarenr. Annon in conventiculis onhlia comm.unicarunt, uno hoc,ahero aHud in ledium producente, utquacunq; rationemeum lurum Potabile oppugnarent? fed odium &inviiamhancfummoftudiocontramefufceptamDiina^ Vindi^la: relinquo. Etia^mfi quamplurimae
F
5

rubes

74,

De Natura Salium.
& obfcurae folem obfcurare
,

nubes aquofae

6t

jus vivificantibus, 6r calidis radiis tenebras

tandem

fundereconarentur , nihil tamcn effeclurx, in vapores disje6Vx , 6c in nebulas evi

nefcentes

, radiis folaribus locum ccffurae eflent" Nihil eft,quod extinguere poifit Veritatem,qu3!; premi quidem , fed nunquam opprimi potcft perinde ac Lux nullo unquamtmporeciiitu extinguitur. Aer tot nubibus obfcuris nunquam J}d adeo refertus eft , quin tandem illis disjecflis Soj

inconfpe6lumnon veniat,
pracbeat
:

&

feconfpicienduni
e),

Pari ratione 6c Veritas tandem

fe

mendaciorum laqueis

expedit

&

in apertuir

m
1-

prodit. Intrepido itaque mihi Veritatem propO'

nere licet , etiam plurimis 'TrotpjirKrta.v meam x gre ferentibus. Deo enim plus quam hominibuseftobediendum,- 6cbeneficiaBonisdebitain Malorum gratiam non omittenda funt. In nomine Dei ergo mei Salis Mirabilis virtu
tibus narrandis pergo.

gj,,

^^ 5'

flllt

toli

Qupniam

in prsecedenti
tut

lea

bus dixi , Omnium rerum rectorem cffeTalem ipfarum , fibi jun6tarum vires in loca debita de^ ducentem, confultumnoneft, utmalx&venc natae, fed optimae resipfiadjungantur , fi boni quid abipfoexpe6landumfit. Nulla vero fub folecreaturanobilior 6cprae
ftantior eftpuriffimo,

j,,

fin

&omniumEIementorum^

deftru6lionem non reformidante Auro , quod cum fine vera folutiGne,uti diximus,fuarum vir-i tutum hominem participem reddcre non valeat,>

De Natura Salium.
Jc

75

bmnes

folutiones corrodentes ad ejus folu-

ionemineptaeinveniantur, jure ac merito ta'"llis folutio requiritur , quse falis non corrodentisopcperficiatur.

Talcm

igitur in

manus

fu-

mentes videbimus, quidab eaboni exfpe^lan-

-dum fit.

DeUfti mei Sdis Mirahilis t^m ad MetaU

lorum folutiomm, qukm MedicamentoYum pr^parAtionem.

T) Rimo notandum^ non modo Metalla

iam cun6los lapides,

fed et-

& offa^ac carbcnes ipfos,

omnem falium corrofivorum folutioneiffafpernantes,meo SaleMirabili radicalirer difTolvi poffe, ac plxrafque res folutas , five Meiallic^ fuerint, five Vegerabiles, autMinerales , viridem colorem induere , quarurn nonnullse virides maneant, alias verotemporis decurfa in flavum, autrubrumcolbremmutenrur. De hacmJrabili mutatione 6c folutione ingens volumenconfar^ cinare poffem , fi in aliumlocumliiclabormihi
non
effet rejiciendus, nihil aliud hic nifi folutio-

nem, Auri defcriptirro , quia alia melior inveniri nequit. Caeterorum Metallorum folutionesincpras deprehendi , quse valerudinis tuendse aut rccuperandse gratiaad ufum internum adhibeanSalem. veroSc Autur, ur paulo fupramonui rum nobiliirima ofFendifubjeila, exquibus op:

timum

7^

DeNatura
:

Salium.
r
,

timummedicamentumneceffarieparetur. Salc-

nim omniumrerum
perfe<5lionis

virtutes cc vires

mlummo

[isop

gradu locat, & corpori humano infi*nuat Hic mihi haud abfimilis videtur volatili & fugaci Vegetabilium, ut vini & cerevifiae , &c,
,

".

rv,

fpirirui,

quiinCorp^usHumanum venicns Ani,

maliSpiricui viresaddit
crius moveat.Qu^ivis

ut fepromptius &alacibu:^ alius,ut

,

quidem

&po-f
'i

tus, fivc panis five ;^qua fuerit

vires aliquas corvf

,

pori communicat, fed non tam'potentcr

caciter
ritus
,
,

6c^>ffir

quam vinum aliquod nobile cujus Spiadmodum purus^ efficax, & fubtilis efly,
expergefaciat
,

(al

Iires

adeo ut nimius ejus ufus omnia in homine occulta

rat.

iiie

&C

in

apertum profe-

uin

plane paclo fal cun6la confirmat , 6c auget, iifqueunitus omnes occultas vires pateQuis facit alias in renebris fine fale latituras. Arfenico venenum nobis manifefi:affet,quantum

Eodem

occultatum fic, nifi falia illud revelaffent ? Si Mclancholicus aliquis alias ad tranquillitatem naturafuapronus infiarmortui alicujus defideat, Spirituale
tior

vinumaut
,

aliusaliquis potusforquafi

molancholicum

&

fomno fepultum
,

cjus Spiritum

mox

expergefacit

linguamquCj
,

taciturnam

folvit.

Idem

prs^fiiat fal

qui o-

viribus incremcnra addit, Menota rcdtallorum cumprimis , qu^ manil-ella dir. Nemipi profe^lofine faleipforum venena

mnium rcrum

&

innotuiffent

ut de Arfenico 5c Argento

Vivo
paujo

De Natura Salium.
5lis

jj

Daulo ancedi6lumeft:. Sihsecialin malis fubje-

operatur , eorum malignitatcm diiatando iugendo , quidni & eandem in bonis fubje6Hs o-

&

^erationcm obiret , & eorum bonitari angmcncum adderet ? Quia ergo inter Animalia , Vegetabilia, & Mineralia Subje6la Auro & fale, ex {oleortis, nullumnobilius , dceminentius fefeoi:fert, nefas profe<fl6 effet

utrumque

praeterire,

&

viliora ad Medicarrrenti

optimi confe6lioneni
nullis aliis
, ,

quaerere,

quandoquidem in

fi

vinum

& falcm,atqucaurum excipias

tum parare conabimur.
iProceJfus,

tamexcellentes

^ires fe conlpiciendas praebent.

His igitur ac-

quiefcentes nobiliffimum ex ipfis

Medicamen-

3^.

nr

Res, aut quatuor Salis Mirabilis partcs,^ unam Auri ad hanc operationem aptari

mifce, atque immitte retortx vitrea^ forti,

to probe muiiitae,

& lu-

quam impones

igni aperto

gradibusejus fenflm au6lis, donecvitrum candeat. Ignemurge, &fortioremper horam continua , ac tandem define , ut cundla refrigefcanr.

Retortam cxemptam luto libcra , aut ita conftringcut lutura materias vitro contenras non mifceatur, & haec pura manear , quae a vitro accuratc feparanda, 6ccumiis, qusein rctortae collum per fubUmationem elevara funt, vitro puro immittenda efl. Ei colbre fubviridi in
afpe-

78

De Natura Salium.
,

afpe6bumcadenti afFimdendacft aquapluvialisjiill

leni calore folvatur

iii(

& fal cum parte aliqu^ Auri(

tn

cum aqua mifceatur. Hanc inftar graminis viri?| demperchartambibulamtranfmitte, &partem|

ejus aliquam deftillationis auxilio abftrahejUt viridis liquor

im

remancat , nec acuto fapore linguam feriens, nec corrodens , nec etiam nimis urinam

!T

fapiens, fed idoneus, qui

propinetur.

Aurum

a Sale Enixo
,

cumomnibus vehiculisf non fblutum

&c adiimiles labores i^

fl

poft folutionem invenies

poteris^qui

"t,

terumufurpabis. Viridi liquore autemmoxuti d

tam in Medicina,quam in Alchymii

rauhatibi utiha pr^ft-abit-. Quiomne Phlegma ufque ad viridem falem abftrahere , falemque ipfumSpirituVini Alcoiifato exrrahere voluerit,
medicamentiefficacioris compos fiet. Spiritus Vinienim non viridem,fed rubrum colorem extrahendo induens , & fuavem admodum folutio-

nii

int,

nem

efficiens, falis aureas virtutes efficaciores

,

reddit

& commodius ac promptius membris

corporeinfinuat.

ifj

IV

humano

NB. Notandumhie

eft,quod Sal Enixum non totam Auri maftkmjfcd puriffimam rantum ejus partem foivendo imbi-, bat. Si jam iterata hac operatione ex eadem pu-!ramafsaper Spiritum Vini adhuc femel, quicquid puriffimum eft , extraxeris , extra omne dubium Medicamentum nobiliffimum (jonfe?

queris

quod nemo

refutabir, licet Veritatis ini-

.^p

micus fit capitalis. Hsec eft operatio illa non mi*^ nuscompendiofa, quamvera, exAuro,S^le6^

Vino

Salium. 79 De /inofummum parandiMedicamencum Jureac

aerito

Natura
&

Aurum Potabile nominandum^cujus mavires segris indigentibus

imse virtutes

jam

aanifeftandaefunt.
:)

yiribfu dr yirtutibm
trioli

mei Leonis

Viridis, Fi^
(jrc,

Solis^mt Sdis Aurei Mirifici,

hic

[T Iridis & Aurificus

Liquor ab omnibusjfissgri iive iani fue-

ve Senes_,{ive JuveneSjfive

intjfme ullo perlonarum difcriminetuto&julihil

unde ufurpari poteft , quippe qui nihil mali , & damnofi continet. Sal mundatuSjSc Auruni lufquam & nunquam aliquid mali aut damni inerunt, fed neceffaria, quocunque etiam venianr, am in Vegetabilibus , quam Animalibus5& Mileralibus falubres fiias operationes 6c vires exer-

:ent,ut in fequentibus dilucide demonftrabitur.

Primo hic
:or,cerebrum
at,

viridis liquor externoafpe6lufolo

, & omnes vitalesfpiritus exhilaquandoquidem exomnibuscoloribusjucun-

liratenuUus viridifuperior eft, teftantibusom-

libushominibus, qui poftquam duriflimae&afrigus' intenfum fuperarunt, umma animi dele6latione femimortuarum ar)orum, herbarumque extin(!l:arum renafcentem /erno tempore viriditatem afpiciunr, &tGtum :orporis fui fanguinem renovari, & quafi revivi-

perrimx hyemis

cere,fummacum voluptate,

fentiunt.

Secundo AureushicLiquorhauftus roborat & :onfirniat totum humidumradicale, ftoraachum,

ccre-

8o

De Natura Salium.

cerebrum & omnes corporis partes internas, pr

ceteriscunclis raedicamentis,qux mihi haclenu
innotueri.mt. Expellit etiam Melancholiam,6r^

^^^

f^'

nimi anxietates,toliit cordis palpitationes,aperJ internorum valbrum obftru(ft:ones , Ixfas partc

internas, ut jecur,

"^

""'

pulmonem, casterafque intcif^^'

nas ulcerationes fanat, Lithiafi cuicunque &: cal

culo,five renes, five veficam obiederir, medetur

r'-

alvum

in naturali fuo

excerncndi

otficio confer'
,

iKli:

vat, ventos

cum colicis doloribus ejicit

fangul:s

nem

acorruptionetutumpr2ei]:at,lepra,fcabiem:iilli
2^

&omnisgenerisfebres curat, Podagricos alHui

'

xustemporisprogrefluconfum.it, Apople^licis m

&

Epilepticis infultibus praelentiflimam mede^itio

lamafFert,fanguinemfcorbutoinfecrum mundatj Pr a peflejaliifque morbis coi-Sagiofis homines prs 4 fervat , liberat , ab omnibus internis ulceribui rao

&

pulmonem,

iecur,6ccaeteras partesdefendit,^uL

caii

cerationefquejamexortasremovet, &fundituj abic^it. Omnesintcrnashominis partesballamica fua virtute ita tingit,ut haud facile morbis obnoxii fana & longa vita fruantur.Externo ufu adhibitus omnia vulnera rccentia non minuSjquani ulcerationes diuturnas & apertas fme omnibus aliis

irid

lini

bd

U\

[rin

jik

emplaftris

& ungucntis medicatur.Nam in eut

et-i

[ina

ulmodi ulceribus curandis ex omnibus Animali-I ue

viribusfuis refpondeat adeo potenti
,

bus, Vegetabihbus,6cMineralibus nullu eft^quod'

Lj,

Auro

'{^^

iamHernias interne curet. Auri hasc

proprietaS;Ut

eft natura^&ijifcf

omnes fordes potentillimw auferat,)j(fj.

6cfi-

De Natura Salium.
jScrimul etiam adftringat
,

8i
:

qux duo
,

in

omnibas

[ulceribusranandisnecefrariorequiruntur

yero
lures
,

fal

Hic commode adefl: d< Auri virmirifice promovet.* Cumprimis veroLiauxilio fuo

,]uor diftus oris

& colli ulcera asgre aliorum meiicamentorum opem admittentia, ut& eoruniem lcorbuticam infe6tionem quam citiflime ollit, licet lingua, uvula, totumque palatum pululis fcateant. Ut compendio dicam, inomni:Uis

internis

&

mllum huic
lum
efie

liquori

extcrnis ulceribus auferendis medicamentum praeferen-

um corporis defe6luum
atione fuperfedeo.

cenfeojac brevitatis caufa plurium alioquibus medetur, enar,

IPrsetereaLiquorihuic Viridi6: Aurifico hxc

neftnatui^, &rhxinruntproprictates5 quaefu-

traomnia aliamedicamentacunclis rebusmiri:!cam fei^tilitatem^concilianr, ut fignaturaipfius,

ncmpe color, diverfaque mea experimenHinc cun^to1 um Vegetabiliumfemina eodem Liquore mat

iridis

ainfallibiliaveriflime teflantur.

rata, 6cnud2:acmerss arense irrimifTa , aureis crminibus&plantisexeunt 5 multofortiorem , : jucundiorem odorem pulchriorem colorem , c majorem proceritatem habentibusjquam illse, rifeux ex pingui terra enatai funt. LiquorigiturhicViridisinomnibus Vegeta1

ibusfertilibus5&viridibus,reddendis,atque
efcendo augendis primas tenet, ac in fertilitate
){eiMi)nciiianda,

confervandaqueinter omniamedi-

jiB

camenta

82 Salium. camentamihi cognita6c perfpcdlaiummumlocumobtinec. Inomnibusenim morbis huminis maxiraum auxilium & folatium afFertjipfaq, marium paritcr 6c focmin^rum fertilitate juvanda f
ultrafidemopcratur, tantumq; Veneris eftinci-

De Natura

tamentum, utnonmodofcnibus, apudquosjunioribus uxoribus oneratos Venus intcrmilfa ja- f cere folet , fed ctiam faeminis ii^ florente sstate!)
conftitutis,
ftitutis,

& fterilibus

atq, idco hgeredibus de-j

fummum folatium adfert.Noji fomniansf

icribo,fed experientia do6lus,qui nonnullos mares vidi hoc medicamento adeb conlirmatos , utP!

nunquam debiles

fuiffe fibi vifi fuerint

quod

6c[

nonnull^facminsefuntexpertae. Huic tamen fe-^* xui iegniori nimis frequcnter talia medicamentaiP non funt exhibenda , cum fmc atixili^ejufmodil

"|^''

quandoq; falaciore, quam par efl , pruritu

tari folcant
:

cxagi-i
,

?"

Senibus

tjLitiore

adminiftratur ufu
ipfis

^;

utpoteneminimumquidem

damnuminfe.

''^"

xens.Ncc mira cuiquani videri dcbent ea qujc hlc ""^ trado, 6c quisfuarum opcrationumccrtas<5cin- ' dubitatas caafas habcnt. Infpiciantur duo ilk iubje^la, fal nimirum, 6c Aurum , cxquibus Leo^f-^ Viridis componitur. Optima funr,&: ad omniudFo rcrum generationem neccflario rcquiruntur.,T Num quae herbula fine femine& file nafci potcfll P^P Ne minima quidem. Nam fi tcrra aut arena fak!*( careat, femenhcrbae nec nutrimentum haber(j^^ifi nec nafci potcfl. *Imb fi ipfum femen terrx etiaoi ^^^i pinguiffimx inieratur , &: tamen calidis radiis foj
^^^^
'-^f)

laribu'!.

De Natura Salium.
laribus deftituatur
,

8j

neutiquam poffec, inquaipfi4uiFocatopereundumeflet; quod yel ruflicos omnes, calidos folis radios vehemenpoftquam femen terrse mandater expetentes
e terra nafci
,

minime latet. Ad ielicem igitur Vegetabilium ex terra proventum , & augmentum requinmtur pinguis 6c falfa terra,ac calidus,& fertilis calor folis cum pluviis neceilariis, quod &c de gcneratione 6c multiplicatione Animalium intellirunt,

gendumeft.

NB.In Auro Potabili

rir,
tilis

fal

pinguedinis vices ge-

Aurum fol ell:, ac Spiritus Vini calidas ac ferpluviae

munus obitjiic etiam nullaMineralia

nififolis

procreantur,
accedat. In

auxilium, falifque labor

'

aquam operationes fuas excrcent , &c Mineralia gcnerant , ut Antiquorum Philofophorum fcripta doccnt.
Imperitus aliquis hic objiciet , 6c quseret , qui fieripoffit, ut fol in profunditate terrxoperando ex fale Mineralia & Metalla generet ? Is fciat, calidis fuis radiis folem in profundoterrx Centralem Igne excitare, non igaotu illis,qui eruendis

ex terra metallis occupaticalorem nonnunqua

,ade6

propinquum

& fortem habent

ut veftibus

depofitislabori fuo vacarc,im6

eundem quando-

que penitus intermittcrecoganturjficut in prima mei Operis Mincralis parte docai. Nullus igitur rentis fusccomposinvenieturjquifehisopponeaufurus fit , cum hoc Veritati maximeconvcniat
3

quod gencratio

&c

incrementum in cun6lis

Ani-

DeNatura Salium.
& Mineralibus a lofuum capiant & aqua ipfis

I
'

Animalibus, Vegetabilibus,
lo fale 6c fole

ortum , adjumento cfle foleat. Siquidem igitur meus Liquor Aureus ex talibus fubjeclis componitur, nihil profeclo aliud operaripoteft, quamfertilitatem, ideoaNatura vlriditateillapulcherrimafignatus, quafibimunus cun^la fertilia reddendi impofitum fignificat. Deusnihil fruftranotis 6cfignis fuis exornat, ex quibus tanquam fignaturis fuis omnium

lei
j

jij;

iii

(^r

M
-ijin

iidli

,itnii

rerum virtutes & vires longe clarius, quam exlibris innotefcunt. Signatura enim qu^ res a Deo 6c Natura infigniuntur, nunquam errat Errant autem faepenumero libri & fcripta ab hominibuserrare confuetis confarcinata. CurVetc:

ioci

oav

ki

&li3

res Philofophi

& Poetas

Venerem amoris

& ge-

ire

nerationis

ma

Deam coluerunt, eique ex Maris fpu- k generatae pulcherrimam viriditatem attri?

iitu

buerunt

Quid

aliud eft

fpumaa Mari

in litus

5ere

eje6ta , nifi fal , & a calore folis exficcata atque ia falem reda61-a ? Poetse atque in primis Virgilius 5c Ovidius, viri lireratiflimi , quibus tota Natura innotuit , tam prolixa multorum verborum

qj^-j

^y^^

ambage

talia

non

tra6laffent, nififabulofis fuisLgj

ilkid

icriptismaximum

myfterium

Philofophi-|(^i,j^

cumMundo
affero
,

revelare voluiffent. Firmiteritaq;!;'^

Viridem hunc Liquorem prxcipuum effej omnium rcrum augendarum medicamentum ,

?

'L^^

,-^[^1

ficuti Viriditas ipfius pulcherriiiirt

lis

&infallibi-

expedentia teltantur,
Ocea-

i^nc

iic;

De Natura

Salium.

Sf

Oceanus , omnis fertilitatis mater, viriditatem quoqiie fuam oftentat , prsecipue iis in locisj quae plurimo fale referta funt , & fortiffimis radiis folaribus feriuntur.

Vulgatiffima res

eft in-

terNautas, qui ex ipsa aquae in viridioremcoloremmutatione moxcoliigunt, fe jam appropmquaffe caiidioribus regionibus , in quas fol calidiffimos fuos radios projicit. In ejufmodi enim locis adeo falfum eft mare , ut ignis inftar luceat , & fplendeat. Urina a mingentibus ex
ipargit.

navi in niare defiliens quafi igneas fcintilias Quatuor aquae partes unam falis con-

tmere feruntur.
falis

MediterraneumMaretantum
,

non comple6titur quantum illud , quod inter Hifpaniam & Galliam intereft , atque in hocipfo iterum difcrimen haud parvum ofFenditur, cum Hifpanicum falfedine Gallicum fuperet, Oceanufque ipfe eo minus fale affluat quo magis ad feptentrionem recedit , eaque de caus^ fal quoque tanto minus habeat virium ,
-^ub a radiis folis

remotior

eft.

Ideo Dani^Sueci,

Liiixque feptentridnales terras incolentes gentes,

iicet marinae

falem non conficiunt

, tamen ex ea Hifpania , aut Galliapetunt, quod evidentiffimum indicium fatis iuperque arguit , quod ab ardentiffimis radiis folaribus falin aquaelaboretur, atque fertilitatis Univerfaliscausa producatur. Indicathoc Ma-

aqux afFatim habeant

,

fed ex

is
fi

nomen Germanicum Meer

vermeer ,
i,

quod idem eft ac

tio

dicas

e.

auge , amplifica. Appella-

85
tio rei

DeNatura

Salium.
1

apprime convenicns, quia line Mari nihil omnino in terrarum Orbeaugetur, 6ccun6la^'
contrario ex illo vivant, i< augeantur.

(Uf

fet.

Hinc Viridem Colorem omnis fertilitatis indicium& fignaturam efie patet, quod infinitis
prolixitatem-

JEK

aiii

non tamen hic ob , vitandam necefiariis, cumresipfa quafimanibus ofl:endi,&palparipofi^t. Veritatcm oppugnandi causa pofient dicire profligatiRiforeSjviriditatem ilkm non ex Auro fedex Cuproortumfuumducere, utitaprobos a. veritate abducant , quoniam Aurum nullum in Medicina ufum habere ipfis videtur, qua caViUaexemplis demonfl:rari poflet
tione
funt.

dot

meum Aurum potabile antehSc aggrefli Ut eorum impuraora obturemjS-c ejuimoifateri,

difrivoiisob)e6lionibusobviem, dico, mequi-

dem

Cuprum
, fi

inter

Metallaviridemob,

tinerecolorem

aquis forribus

aliifque liquo:

libusejufm.odicorrofivisfolvatur

Aurumverb

iifdem folutum flavo & non viridi colore fe conipiciendum dare, quod lippis & tonloribus eft:
notifiirauni.Scd

quismeadeoilupidum
?

& rudemi!"'

forearbitraretur,uttamapertafraudeunicuiquc'^

Quis etiam talem fraudem idlo modo velarc pofict ? Cuprum ipfum aquis falfis folutum confefirim dolum proderet faporefuo adverfo , naufeabundo, 6c Vitriolum fa-

imponere velim

piente
tes

cujus vel unica gutta abforpta

ingen-ij^'^

excitaturavomitus, & non jdicamentum 5 fed potius Yenenum.

fut-ura cfietrae-lP"

F or rb

(y^

Cului-y

De Natura Salium.

87

cultrum in talem loiutionemimmittercs , mox. cuproobducerctur 5 &rccupreum eflc oftcnderet. Contrarium plane acciditjfi purum aliquod ferrum meo Viridi Leoni immergatur mox enim deauratumapparcbit, coloreauri eminen*

tiore,6cpulchrioreilio, quoducatus, autalius

Liliquis

nummus

aureusfe confpiciendum cxhi-

bet. Si filum aliquod ferreum, aut clavus ferreus'

relinqueretur, tandem in

ineundem immifTusper certumtempus ibiderrt probum & purum Auirinecefle eflet,

,

rumimmutatum
bili
efl:

teftimonio

quod intalliquod non ex Cupro fed Auro

Liquor ille originem fumat. Rurfus objici poifet , quod vulgaris folutio Auri per Aquam Regiam ferrum etiam aureo colore tingat , &c eidem adhxrefcat , idcoque neminihoc mirum vidcatur , utporc vulgatiffimum, 5c cuivis notiffimum.RefpondeOjquod talis lolutio non viridis fed flava per prsecipitationemquidemferro adhxreat ipfumque ferrum folvat, atque in limum redigat, fed non pene,

tvet, atquein fu^ formaconfervet

flcuti

meus

Viridis Liquor ideo corroflvis

iilis

Solutionibus

Tulgaribus non annumerandus , quem non folutionem, fed potius extraclionem per ialEniAum factam jure ac merito vocaveris. Ejus

enim naturx

efl:

fvlcus Sal Mirabiiis, ur tenu-

em

aliquem Auri pulverem , aut calcem non penitus folvat, fed exeo quicquid puriffimum efl: 5 folummodo ei^trahat , reliquum vero ni-

gri

1
88

De Natura Salium.
Ipla porro folutio'

gri pulveris inftar relinquac.

ret, dijOrolveret3&

non eft corroiiva , qux alioquinferrum corrode-ijijic

non integrum colore Auri
Pari

tin-^iniii

geretj

& in ejus gradum adduceret.

omni-iiriD|

no ratione viridis Cupri folutio, aquis corrofi visi:irro(

vulgaribus facla , viridi colore ferro
illud corrodit
,

fe affociatjiiCJ,

& cupri fcobem relinquit.

Si

au-^tfta

tem Cuprum meo fale Mirabili folvatur , folutio; Ud illa ferrum non penetrat , ied totum in forma fu'ii:onc
.relivSlum in

Cuprum transmutat>non tamen con-iinie!

~

feftimfedlongioretemporisprogreflli.
.Ex his omnibus videre
eft

iMw

maximum

difcri-iiieai

men inter vulgares Auri,Cuprijaliorumque Me-liiini tallorum folucionescorroiivas, 6r meam oninisfTs,!

corrofionris expertem^quae

meo faleMirabili per-

iikl

ficiturlQngeaiiaforma Metallorumcorporafol-

iiiul

vente , quam Corrofivse illse Solutiones folvunt. Ideoetiaminter Vulgares folutiones non eftre-iddi ferenda , quandoquidem longe uliis viribus pollet. Vulgaris ilia Aurifolutio per Aquam Regis corrofivam ficlaomnibus rebus tanquam venejas ion
jjii

nlj:

num nocet. Parum ejus

vegetabili alicui femini

'

Ito;

affufum iilud omni facultate crefcendi privaret, penitus necaret Hominialiquot faltem guttasi propinatae inftar veneni ejus ftomachum, Sc guttur corroderent. Metallum impofirumLiquorp ejufmodi corrofiva & rodente fua facultate in li-jiji^
f

&

:.

mum converteret.
tum
teft,
faiis
,

Solutio

illa,

quse

lir

per fpiri-

re^lificatum tucius alicui propinari pofuificit

,

L L
1

quandoaqux quantum

eidem mifcetur,

nj,

De Natura Salium.
:etur
,

8p

autem non cft , linguam conftrinit,ac manus tingit ; Hoc non facit meus Liquor ^iridis , nequemanus tingens , neque linguam ftringens , neque etiam Vegetabiiium femina. Drrodens ,fed potius ad fcrtilitatem eadem excims 5 quod meo fali mirabiii in eodem foiuto ac^ptumeftferendum. Unde conftat^di^tum meum lalem Mirabilem on corrolivum , fed per fe optimum effe Mediimentum omnium Animalium, Vegetabilium ,
fuavis

cMineraliunijquod experientia ipfa evidentiffile arguit.Fieri itaq, non poteft, quin nil nifi bo-

jumoperetur, quippeiineomnicorroiivoparaas,
'

& mirabiiifignatur^

viridi

nempe coiore

uicherrimoob ocuios poiitus. Signatura hsec id ubitatum eft indicium virtutum iiiarum haud ulgarium omnes res vivas, virentes &fertiies
"ddendi, quas internis fuis penetralibus abfconicas gerit.

Hilce

me imperitorum

iilorum Lu,

ionum

cavillationibus ftultis

& ineptis

quibus

Iiihi infuitarje poifuntjfatis occurifte puto,iilque

ieoacquiefco.

Qusrcunq; hic Leoni meo Viridi adfcripfi,eaquoq; prt^ftat rubrum nieum Aurum Pota'ile,Spiritu Vini extraclum^idq^tam in Vegetalibus, & Animalibus^quam Mineralibus. Nuili lim corum SpiritusVini nocere poteft,fed potiin Animalibus & Vegerabilibus Auri virtutes lam celerrime infinuat , & efficaciores reddit. Sedha:cde folutione Auriejufque efficaciaot
cai
3

opera-

po

De Natura Salium.
inpraejj:

operatione per falera m<:ura MnaDilrra

fenti^ fufficiunc.

Quod
,

ao cseteroru.mMetallci

rum Ibludonem attinet non ncceffe eft prolix|.| mentionem facere aut magnu de ea volumen conrcnbere, cum cx antedi6lis
Verbis ejufdem
,

cileqiiis conjicere
lis

queat ejufmodi SolutionesS^

facSlas corrofivis illis lor|

Mirabilis beneficio

gemelioreselTe. Vitriola Venerisejusopepanjj' ta Vegetabilibus non nocent, ficuri Vitriolui

vulgare , quod omnibus obef]: , eademque corr dendonecat. Vitriolum vero SalcMirabilicoi

fe6lum crefcendi facultatem in Vegetabilibt||j promovet , adeo ut Lunares Veneresr Martiales, loviales, Mercuriales& Sacurnin herbas produci queanr mirabilium ef^e^torui operatrices futur^ , in primis fi facultates veg
mirifice
,
,

^jj

DtD

tabiles 6c crefcentcs

Lunarium herbarum

Sa.

leil

Lunse^ Venercarum Sale Veneris, Martialiui

Sale Martis, lovialium Sale lovis, Saturninaru: Sale Saturni,

(offi

& Mercurialium Sale Mercuriiai

.

ii

geantur, &promovcantur.

^^^

Sapienribus

fatis

multa diclafunt Quivei

:

^^

ha61:enusdicta captu fuo apprehcndere

nequi^
pretio

Afmus eft

&:

Vervex indignus

cui

tam

^cc

arcanaofferantur.

how

Ex hoc fundamento diligens Medicus lonr alium medendi modum erucre, & talia fibi med camenta parare poffet, quibus honorcs dc op confequeretur. Ha6l-enus a multisannisobfe
vavi
,

quafnam

libi

herbas facultates 6c vir

a(

Pl

De Natura Salium.
acilcere foleant,
li^nafcantur
jg
1

91
,

ci{

fubrufa terra Martia-

proprietates
Solaris
iaiis
,

Martiales nimirum qualitates licet antea non Martialis ,

,

fl
(

Lunaris

Venerex ,

lovialis
,

Mer-

aut Saturninae proprietatis

6c

naturx

t:r]nt.

Quantomagis veroherbarum innata Natura

, 6c augeretur , fi fimo rimarium non nutrirentur, fed aren^ potius racimmitterentur , & Sale Mirabili Metaliorn virtutibus imprxgnato rigarentur, & ex eo (clcendi facultatis prcwnotionem acquirerent. ^ngealix profefto herb^e, mirabiHum virium virtutum multo aliarum, colorumque odomque atque faporun; longe aliorum enalceh S ntnr, quamvuigares ex imo Animalium ,
(
j
1

proprietas roboraretur

&

le illo

terrg& fimplici enafci folent.

Hoc medio cunftariim herbariim feminibus conciliapoffet attraOiiva facultas

Aftrales virtutes

adeo

fortis

ut magnetica
,

& influentias ad fe atrra^tura^ & ita

,

omni prjepara:tne, cum fummaadmirationeomnes morbifanari ^lTent. NB. Necefle autem efl^et, utquis berbarum Liram exacle calleret qub facultates vegetantes centes herbarum Solarium Aureo Lunp.rium LunaJoviahumloviali, Venerearum Yenereo , &c. Sale
asvires auftur^ eflent
ut iifdem fnie

&

&

vegetationemSccrefcendi promptitudinem prornonoflet, necomniaomnibLsflneulla conflderatione lifceret , quod proculdubio fuccefliu fperato remoram
i

2i\"

bje^furumeffet. H^ec velimaccuratemediteris , ut fecreta arcana axima , in receflh fuo ea hnbeni-ia , quseMundo pererfifllnio revelan nolunt. Sapienti fat;Pluranonaddo.

&

'

5)2

De Natura Salium.
&
&

,:^.

do. NuUum verb mihi dnbium eft , quin hxc mei Sal'^' Mirabilisrevelatiotemporisprogreffu diligentibusM< dicis accepta fitfutura, tantum commodi allatura, curandi gratia multum adhuc boni ec cegrosfolandi
l

dem effecluri fmt. Omnia tempus habent; ficuti hocarcanum, quodfuo tempore in vigoreerit. Noli.i aatem , ut quiiquam fibi perliiadeat , le mei Salis Minj? bilis confettionem confeftim ex me expifcaturum efflf Ingratis porcis margaritas non objiciam , i'cd amicis nlf^.'^ fervabo.Ne autemOforibus,& ignorantibuslrriforibl"^' ^" meis feneftra aperiatur ad me criminandum calunf niandum, quafi ejufmodi falis parandi ipfe rudisScF"

&

gnarus eflem

conftitui diverfis Viris prudentibus

noF

lolum ipfius
ri,

etiam-eorum Salium , cjui jam \4F'^ Argenti, ahorumque Metallorum viribus imbuti furaF''
fahs, fed

portiunculas aliquastradere, ut

omnitempore

Veritafl^!

teftim.onia luculcnta exhibere queant.Herbas veroipff^^

MetaUicas faciam ftendam.

utinpromptu habeam,

&

aliis

c|P

P"
,

Non eft igitur, ut mihi quisliteris fuisnegotium facep" fat, aut Salem illum & Medicamenta aha a me petap
y

Neraini enim vel minimum tradam , nifi lUi quem nov#'^ rF ro cui familiaris fum. Sam.mx gratise funt habend^e DeoOmnipotenti ,qiFtot magnahum prcefentem hunc Mundum indignilll^' mum participem reddit. Qu?2fivi , viam ahis aperu F' Ahusitem qu^rat, 8c monftratam ingrediatur , ut faci J"^' iiorelabore veftigiis meis infiftens Lumen Natur.^ miP^

&

&

jus confequatur.

Ut autem nihil omninb eorum

quas ad

bonam inftJ ^

fj"

tutionem.&doarinampertinent, ac

falis

gloriam^^El

honorein concernunt , reliquum facinm, audariilocf^)^ addam adhucunum teftimonium ini"alhbile , quodvtljiM

imperitiftimo cuivis evidentifilme ob oculosponet,d^,-c '" mnem fertilitatem in folo fale confiftere ,ac prstiofiffj <i

mumtotmsMwndithefaui'uniad bonam corponsvakj

tudinei

De Natitra Salium.
ti inem

p^
eodem

8c opes ampliffimas conquirendas in

htare.

t(

li

quidem ipfajaminprascedentibusplurimis imoniisdemonftrata eft : Sed quoniam Prophetje EJiiftoria non inepte his meis didis convenit,8c lucuo teftimonio effe poteft, eam hic adjungere operse:iumduxi. Lib. Il.Regum cap. 19. h?ec leguntur E71 honum eji ba Et viri civitatis dicebant Ehfe ritare in hac civitate ,ficut Dcyniiws videt ; fid aqua eji
^ertilitas
'1 ,
: :

r,'a
II

terra circumjacms ftsrilis

,

eft.

uit ille
t

novam fateram

file repletam.

Afferte mihi huc ^ Hac allat^

:

1;

J
y

i
c

ad fcaturiginem , in quam falem injiciebat dicens 'Nulla imfofte'Dominus ; Hanc aquam fianavi moYs aut fterilitas inde orietur : Ita aqua eft fanata ue ad hanc horam fecundum verb^ Ehfe , quse lodicit
;

itus eft.
tjt

maximum hoc myfterium mcIiusinteUigatur

ne-

.^iarib priusipfa hiftoria

ahquantum confideranda erit, [quainnotefcet, quo pacto Ehfe fal adeb fortis evafeaquam bonam , ipfamquc ut mortem expulerit
,

&

ilem terram fertilem reddiderit.

Cum Ehas in ccelum avehendus eflet, Ehfje di:dt; Pei

me quod tibi faciam, antequam abs te avellar. Ab

,
,

a petiit Ehfa
:et.

ut

fibi

fuum

fpiritum
eft
,

duplum concequod
petiifti
eris
,

Refpondebat Ehas , durum

foteris
,

Si
ftn

abs te ablatum videre

,

voti

compos

hus

nihil obtinsbis.

Cum
eft

autem a feinvicem

difce-

:ent,

& ipfe loqueretur, ecce venit igneus currus cum

,

leisequis
rru in

qui

utrumque feparabat.
:

ccelum veclus

Sic Ehas ignea Ehfa autem. hoc-videns cla;

ibat

Mi Pater Mi
,
:

?ater, 8cc. Aufculta igitur

Cur

las Elif?e dicebat Si

-ro,voti tui

me videris,quando abs te ablatus

compos cns ahasnon?Curautem hac conxone?Annon Ehas pro arbitrio fjo Ehfam compotem ti reddere potuiilet ? Forfan admodum facile. Sed Eahquo, quia Ehfa prin& Jj hoc facere nohait fme medio
.

acoe-'

94
:

DeNaturaSalium.

a coeleftiigne,quoabElJafeparabatur,dupliciterfalie ^ dus erat Nam Ignis Salem parit , lgn:s coeleftis Ccel; '^ ftem,8c Ignis Elementaris Elementarem Salem. Ignis hic, qui Eliam ab Elifa fejunxit , Coelcftis erat^ pn gnis, coeleltem falem in Elifa operatus, quidem adj u M.
tortiter
,

.^ut

ut fide fua

mortem

abegerit

& & aqux bonit

'jj

tem,terrxq; fertilitatem reddiderit. Proculdubio pat ra plena falis terr^ tantum fpatium fertile non reddid fet,nifiVirtus Divina,fiveSal Divinusin ipfo tantacop
fui{let,&

Lj

n^

^i

hoc miraculumprj^ftitiflet.In ipfo fado autei ime

falem tanquammediumquoddamadhibuit,Eliamimit |^ tus,qni Igne ufus eft.Pius hic Propheta Ehfa probe afi Magiftro Propheta Elia igne Ccelefti , tanquam Coele .x conditus cft, ufq; ad intima etiam o{fa,qi .u fale falitus fi Divino fale non fuiftent confpcrfa , poft ejus obitun]

-j^^j

&

..,^,

morte non

fufcitaflent

defunftum

qui ipfa attigen

l,J
^

Sine fale nulla vita eft:falis eft mortem vincere , ut fup docuimus. Ideb Chriftus ex mero Sale Divino , igi Divino natuSjCum inter vivos adhuc ambulart,tot mc

&

\\
1
'

tuos refufcitavit
ficat,
,

&

poft

mortem fuam omnes eos vii

,

qui in ipfum credunt

vivificantem ejus ialem I

,

guftare cupiunt quos omnes ab vinum qu^runt terna morte confervatJn hac hiftorianoftris oculisfu
jicitur

&

'

'

Lumem

/E-ternum

& Divinum, ac Naturale,lic

cordaipfori]

utrumque a paucis cernatur, eb quod

-horrenda coeckate obfcurata
myfteriis utrumq;

J;

& indurata funt.

'

TeftamentumVet Taiibusautem 8cNovu referta funt , ita ut audader affirmare aufim, r mnesanimae corporis thefauros in S.Scriptura perf

P^'

&

^'Ij

fte reperin,nec uliaEthnicorum Philofophoru leAior tlODi fi velimus , nobisopus elTe. Addimus autem hoc unui Natm tamc Dei folius efle,oculos aperire ilhs,qui Divina cupiunt. SineDivinaenii] iia myfteria nofle debent
.^

'^

&

&

illuminatione cun61a tenebris fepuita 5c mortua funt

Veritas

hxc omnium Ludionum,& Agyrtarum Diab^

.ffldai

licas cavillationes

& calumnias

disj icit.Qiiis

autem illo ^f^

^"^

fe ipfi opponetj&fertijitatem aliunde

quam k fale pett

i^taoi

De Natura Salium.
l^mo equidem ut credo,
r
i
:

^^

nili

profligatifTimus illeFarne-

cum perditifTtmis iuis afTeclis^qui volunt

,

& ftatuunt,
,

^m non pinguefacere
ori,

& non pofteriori

&

fimum cumtamen hoc acceptum ferendura fit.

fed ipfum

uam turpiter autem fe dantAfinini hi fratresignoranab ipfa Veritate eridentiiTima , quse vel manibus poteft, putidorum iuorum mendaciorum conviimpudica fua ora fatis fuperq; obquibus impura ata efle fpero. Acquiefco igitur liac demonftratione, me fatis evidenter probafle putOjfalem &folem noiTimas Dei Creaturaseffe ipfumq^ falem jure ac rae,

\iiri

niaximum Mundi theiauru, maxmiafq;divitias a roe

Hlari,quiamore loquendrterrenonihilfertilitate exabilius efle poteft.
i

Omnis fertilitatis ongo eft faLfa-

,j.

autem Deus omnium rerum Creator, Lis nomini fit honos gloria in?eternum, Amen. I^uanquam autem hsecdemionftratio^qu^e evidentifliigo fol
,

folis

&

falem

m Mundo thefaurum maximum eiTe, demonomne dubium

pofita fit,nullum
.-

it,ciariirima,& extra

aen mihi dubium eft, quin avaris non fit fatisfadura b di(Sturis Ubinara manet Lapis Philofophorum *m totiusMundi maximum thelaurum xftimatum abs ixpe(T:averamus , ut eo cognito acquifito fumpfam vitam degere poflemus ^ Sed expefta quxfo,

&

ice
ni

doiiec alquis veniat

Sc ibrdidos Euchones tanti

efle,

participes reddat.

Num putas,fi ejus composeflem,

tam claris verbis tantum myfterium defcripturu

it

terrsfertilitatem defcriDfi.Minimegentium.Neque

am iUudluciendipoteftasraihi data eft,quandoquidem

mo nemini ea dare poteft,

qua^ non fua, fed Dei funt^ tame pius Ventatis Inquifitor ad tanti momenti opus |ua falte manuductione introducatur, non pofsu quin rvum illud lume perDivinam gratiam mihi concefTum in aperto ftatuam Si modo ipfe non hapendam ,

&

-.

;rit

No^tuje oculos,Lumen Natur^e vitantes,& ipfius endorera non ferentes,quibus fi caruerit,fieri non pb"t, quin oculis ap?rcjs Verit^ti vii^ cognitje fidem

&

ad-

p6
fahs

De Natura Salium.
nimirum Medicina
,

De tanto Opere autcm hccc eft fententi mea^fieri omninb pofle,ut nobihffima margarita,univei
adhibiturus fit. 8c Lapis Philofophorum aegr
re

Hominum,& Metallorum corpora priftrinje fanitati

ftituens

ex

Vulgai'i Sale paretur.De prsparaiione mil

ignota nihilcertiaffirmarepoiTum. Fieri illud pofle i credam,multiplex infallibilis experienria mihi fidei fecit-.Eam habeo confervo vnec ab ea me a quoquar abft rahi patior , cujus etiam pios lubenti animo partic pesfacerem,fi poflem>aut auderem.Verum quoniamFi des a folo Deo nobis efficitur , ab eodem precibus quc

& &

que impetrandaj& non ab hominibus expedanda eft. Promiffis igitur ftaturus ut demonftrem,Philofophc rum Lapidem etiam in fale abfconditum Artis benefici erui poflTe, Divinorum Myfteriorum ftudiofo hocun cum peto, ut in fcriptis meis nuper editis inquirat ea,qu de pifciculo Echineide memonas prodidi , quo pafto n mirum ex Mari falfo exrrahi poflit jaculo ; ibi enim mi nudu^Vionem fufficientem offisndet , de qua ut plura h
^tradantur, necefiTariumnon eft. Hc funt,qujE in Nobiliffimi fahshonoremadhucac jungere volui* Qiii univerfahs particularis Medicin margaritam nobi-liffima intimis penetralibus fahs inch

&

fam efle non credit,ei adjumento

eft

efle

nequeo. Liberui

unicuique aliam viam quaerere

& ingredi.

Si nirais longum non foret, etiara liquido probarer cxmarinisilliscorporibus, Corahisnimirum,matre pei larum , conchyliis , cochlearum teftis , fimilibus alii

&

aquam folvantur,ac poftea praecipitentur, corpon le Aurum extrahi pofle, quod propriis meis manibusft
fi

in

ci,

atqueidcircb audaderteftaripoflum. manum de tabula removeo, quoniam hafteni diO:a,hac vice fufficiuntj exquibusaliosadhucaliqu; boni confequuturos 8c percepturos efle fpero conf do His, omnibufque piis Divinam benedidionem < anima precor Anlen

Sed

&

S.