Professional Documents
Culture Documents
x 3 1 x2
1 1 dy = + 1+ x 1 x dx
FG H
2x +1 2x 1 U IJ + 1 R S 2 K 2 T1 + x + x 1 x + x 2 V W+ (1 x2 )2 1 + x2 + x = 3 (1 + x 2 ) (1 x2 )2
3.
1 1 + 3x 2
2
(1 x )2
d x 3 dx 1 x2
F GH
I JK
2 1 x2 2 1 x2
1 2 (1 x2 ) + 2 (1 + x 2 )2 x 2 1 x2 +
3.
. 4
3(1 + x 2 ) 1 + x2 + x 4
6 1 x6
2 1 x2
1+ x2 + x4 6
4 + 2x2 1+ x2 + x4
(1 x )(1 + x + x )
. (Proved.) .)
2. Since y =
x2 1 1 + x x 2 + 1 + log x + x 2 + 1 2 2 2
FH
IK
... (1)
\ 2y = x x + x 2 + 1
FH
IK
+ log x + x 2 + 1
FH
IK
... (2)
1 dy =x + dx 2
R | S | T
or,
dy = dx
U R 1 | | + S1 + V 2 2 F I | x +1 | W 2H x + x + 1K T x 2 + 1 + e x2 + 1 j x2 + 1 + F H x + x2 + 1IK
x2 + 1 + x2
x +1
2
U | V 2 | x +1 W
x
x2 + 1
=x +
x2 + 1 .
dy dy + log . (Proved.) .) dx dx
FG IJ H K
RUDIMENTS OF MATHEMATICS
3. Let z =
1 x4 .
2 2
\ z2 = 1 x4 or, x2 =
2 2
1 z2 . 1 1 x 4 x2
1 z 1 z2
Let y =
1+ x 1 x 1+ x + 1 x z 1
FH =
IK 2 e1 + x2 j e1 x2 j
1+ x 2 1 x 2 = 1 x4 1 x6
or, ,y =
dy = dz
e1 z j
3 2
1 x4 1
ex j
3 2
. (Proved.) ed.)
dy dy = 1 (1 + x) = 1. dx 1 + x dx
2 y2 2 x 2 y dy 5. x2 + 2 = 1 2 + 2 . =0 a b dx a b
dy dx
2 d 2y b2 y x dx = xb2 2 = 2 dx a ya y2
F GG H
dy
I JJ K
y2 b2
2 = b2 a
ya
a 3 2
2 + x2
4 = b 3 2 ya
a 2y 3
6. y = cot1
1+ 1+
x 1 x + 1
x x
= cot1
e e
1+ x 1 x
1+ x + 1 x
je
1+ x 1 x
= cot1
1+ x +1 x 2 1+ x 1 x
1+ x
j e
1 x
= cot1 1 1 x x
= 2q + 2q = 4q = 4 tan1x. Now, dy = dx 1 1 + 1 1 x x x x + 1 1 x . 2
d 1 1 x 1 1 x d x . dx dx
FG H
IJ K
j e e xj
j e xj
x 2 1 x
1 1 x
2 x
x 1 x + 1 x x . x +1+1 x 2 1 x 2x x 1 x
1 1 x x 1 . = . 2 2 1 1 x 2. x x x 4 x x2
Again, dz = 4 2 . dx 1 + x
x2 . So, dz = dx = 4 2 . 4 x x2 = 16 x dy 2 dy 1+ x 1+ x
dx
dz
8. y = 5x log5 7 + sin1 4 x 1 4 x2
x = 5log5 7
FH + sin1 F 4 x H
IK x 1 1 4 x2 I K = 7 + 2sin (2x)
2 = 7xlog g e7 + 4 1 4 x2 .
dy = 7x log g e7 + 2. dx
1 (2 x )2
x Differentiating both the sides with respect to x, we get, 1 dz = e + ex log x z dx x x x or, dz = xe e + ex log x . dx x
FG H
IJ K
RUDIMENTS OF MATHEMATICS
ex x ex + ex log x So, d ex = d ez dz = ez . xe x dx dz dx
FG IJ H K
e j
FG H
IJ K
ex x ex = e x . xe x + e x log x .
FG H
IJ K
x Suppose, t = ee then log g t = ex; x Differentiating both the sides, we get, 1 . dt = ex or, dt = tex = ee . ex. t dx dx e Now, p = xe x
or, 1 . dp = log x dt + t p dx dx x
or, or,
e x 1 dp . = ee . ex . log g x+ e p dx x
FH
IK
ex x = xe .ee 1 + ex log x . x
FH
IK
1 dq xe . = + ex xe1.log x q dx x
So,
FG H
IJ K
FH
IK
10. y = cos1
F 2 cos x + 3sin x I H 13 K
(2 sin x + 3 cosx ) 13 1 (2 cosx + 3sin x) 13 3 cos x 2 sin x
2
dy = dx
4 (1 cos2 x) + 9(1 sin2 x) 12 sin x cos x 3 cos x 2 sin x ( 2 sin x)2 + ( 3 cos x)2 12sin x cos x = 3 cos x 2 sin x = 1. 3 cos x 2 sin x
2 11. y = sin1 5 x + 12 1 x 13
F GGH
I dy = JJK dx
F 5 12 x I 13 GH 1 x2 JK F 5x + 12 1 x2 I 2 1 G H 13 JK
F 5 1 x2 12 xI H K
1 x2
12. ex + x = ey + y. Differentiating both the sides with respect to x, dy dy ex + 1 = ey + dx dx or, (ex + 1) = (ey + 1) dy . dx
FG H
IJ K
d 2y or, ex(ey + 1)2 = (ey + 1)3. 2 + ey(ex + 1)2 dx or, (ey + 1)3 d 2y = ex(ey + 1)2 ey(ex + 1)2 2 dx = ex+2y + 2ex+y + ex e2x+y 2 ex+y ey = ex+y(ey ex) + (ex ey) = (ex ey) (1 ex+y). ex ey 1 ex + y d 2y \ 2 = . 3 dx ey + 1
je
13. y =
or, y =
d xi .
x.
Taking logarithm of both the sides, log y = y log Differentiating both the sides, dy y 1 dy or, 1 . = + .log x. y dx 2 x 2 dx or, x(2 y log x) 14. y = x + dy = y2 dx
or, x
y2 dy = . 2 y log x dx
1 1 x + x+ ad. infinitum
dy y 1 = 1 = = x x dx 2 y x 2 2 y x + x+ 1 1
(cos x ) ... ad. infinitum
x +
ad. infinitum.
or,
1 + 1 + ... 16. y = 1 + x x 2 2 +1 2x + 2 = 1 1+ 1 + 1 + = 1 . 11 = 1 .2 = 21x. x 2 x x 2 1 2 2 2 2 2 So, dy = 21x. log g e2. d (1 x) = 21x. log g e2 = 21x loge 1 . dx 2 dx
FG H
IJ K
2 2x 2 x 2 17. y = sec 4x = 1 + tan2 2 x = (1 tan2 )2 + (2 tan )2 (1 tan x ) (2 tan x ) 1 tan 2 x 2 2 2 (1 t 2)2 + 4 t2 (1 + t2 )2 = (1 t 2)2 + (2t )2 = = 1 + t 4 2 t2 4 t2 (1 t ) (2t ) 1 6 t2 + t4
dy (1 6 t2 + t 4 )2 (1 + t2 )2 t (12 t + 4 t3 )(1 + t2 )2 = dt (1 6 t2 + t4 )2 Now, 4t(1 + t2)(1 6t2 + t4) (4t3 12 t) (1 + t2)2 = 4t[(1 + t2)(1 6t2 + t4) (t2 3) (1 + t2)2] = 4t[1 6t2 + t4 + t2 6 t4 + t6 (t2 3) (1 + t4 + 2t2)] = 4t[(1 5t2 5 t4 + t6) (t2 + t6 + 2t4 3 3 t4 6 t2)] = 4t(1 5t2 5 t4 + t6 + 5t2 t6 + t4 + 3) = 4t(4 4t4) = 16t(1 t4). So, dy 16t (1 t4 ) = . dt (1 6 t2 + t 4 )2
FG H
IJ 2 K
+ 2 = ( x n + y n ) 2 + 2 = x 2 n + y2 n + 2 x n y n + 2
x n1yn y Differentiating w.r.t. x, nxn 1 yn + xn nyn 1 . y1 = 0 or, y1 = n n1 = x x y or, x n+1yn 1 x x n+1yn 1 . y1 = 1 or, y1 = 1 or, y1 = 1 or, xn +1yn 1 y1 = 1. (Proved). ( 1) y xn yn
19. y2 = 1 + 2 2 sin 2x
RUDIMENTS OF MATHEMATICS
Differentiating both the sides with respect to x, 2(1 + 2 2 sin 2x)y dy + (4 2 cos 2x)y2 = 0 dx y or, 1 + (2 2 cos 2x)y2 = 0 y
Differentiating both the sides with respect to x, y2 = 3(2 2 cos 2x)y2 dy + (4 2 sin 2x)y3 dx
or, y2 = 3(2 2 cos 2x)y2. y1 + 2(2 2 sin 2x)y3 = 3(2 2 cos 2x) y2( 2 2 cos 2x. y3) + 2(y2 1)y3 = 3(2 2 )2 (cos2 2 x)y5 + 2
1 y2 3 . y = 24(1 sin2 2 x)y5 + 2(1 y2)y y2
L F y 1I OP = 24 M1 G MN H 2 2 JK PQ y
2 2
+ 2(1 y2)y
= 24.
LM N
OP Q
= 3. [8y4 1 + 2y2 y4]y + 2(1 y2)y = 3. (2y2 + 7y4 1)y + 2(1 y2)y = y[6y2 + 21y4 3 + 2 2y2) = y(21y4 + 4y2 1) = y(21y4 + 7y2 3 y2 1) = y[7y2(3y2 + 1) 1(3y2 + 1)] = y(3y2 + 1)(7y2 1).
20. Here, x = sin y dx sin( a + y) cos y cos( a + y ) sin y sin a , whence = = . 2 2 sin( a + y) dy sin ( a + y) sin ( a + y ) cos( a + y ) sin y + sin( a + y ) cos y cos y sin a , whence, dz = = . 2 cos( a + y ) dy cos ( a + y ) cos2 ( a + y )
Again, z =
FG H
IJ 2 2x2. y2 K
or, x2 y2 = 1. (So, y2 = 1 ) 2
x
dy =0 dx
dy or, x3y = x 2y 2 dx
dy or, x3y = 1. dx
22. From the given first equation we get z > 0 and thus from second equation x > 0. y = exz sec1(x z ) Differentiating both the sides,
dy = exz dx
FH z + x dz IK sec1(x dx
z) +
exz.
x dz 2 z dx
+ z
x z
dz I FH z + x dx K sec1 d x z i + exz. 2
e x z j2 1
.
exz
2 z + x dz dx zx z x2 z 1
10
RUDIMENTS OF MATHEMATICS
Now, z4 + x2z = x5
z .
O jPP Q
FH
IK
FH
IK
FH
IK
or,
dy = y 1 + log 1 + 1 dx x+1 x
LM N
FH
IK OP Q
2
d 2y dy 1 or, 2 = + log 1 + 1 dx x + 1 x dx
LM N
FH
11
b e + (a + bx) e
F x dy I GG dxx2 y JJ = 1 H K
y y
dy = x2 dx
y
or, y1x = x + y bx e x ...... (I) x + y bxex or, y1 = . x Differentiating both the sides of (I) with respect to x we get,
y y xy2 + y1 = 1 + y1 b e x bx e x xy1 y x2 y
FG H
IJ K
y
or, xy2 = 1 b e x 1 +
y
F H
xy1 y x
I K
or, x3y2 = x2 [x + (y xy1)][x (y xy1)] or, x3y2 = x2 [x2 (y xy1)2] or, x3y2 = (xy1 y)2. 25. x = a sin 2q (1 + cos 2q ). Differentiating both the sides with respect to q , or, x3y2 = x2 x2 + (xy1 y)2
12
RUDIMENTS OF MATHEMATICS
= 2a cos 2q + 2a (cos2 2 q sin2 2 q ) = 2a (cos 2q + cos 4q ) = 2a . 2 cos 3q cos q = 4a cos 3q cos q Again, y = a cos 2q (1 cos 2q ). Differentiating both the sides with respect to q , dy = 2a sin 2q (1 cos 2q ) + 2a cos 2q sin 2q dq = 2a sin 2q + 2a (sin 2q cos 2q + sin 2q cos 2q ) = 2a sin 2q + 2a . 2 sin 2q cos 2q = 2a (sin4q sin 2q ) = 2a .2 cos 3q sinq = 4a cos 3q sin q . So, dy 4a cos3q sin q = = tanq . dx 4 a cos3q cosq d 2y d 1 = (tanq ) = d (tanq ). dq = sec2q . dq dx 4 a cos 3q cos q dx2 dx
2 L d y F dyI O 3 2 2 = sec q = esec q j = e1 + tan q j = M1 + dx2 MN H dxK PPQ . 2
3 2 3 2 3 2
Thus,
or, 4 a cos 3q
So, from i and ii we obtain that u = 5 sin t + 7 cos t ...... (a) v = 5 cos t 7 sin t ....... (b) Differentiating both the sides of (a) and (b) with respect to t we get u = 5 cos t 7 sin t = v(from (b)) v = 5 sin t 7 cos t = (5 sin t + 7 cos t) = u (from (a)). So, u = v and v = u . Thus, u v u v = v v + u . u (Q u = v, v = u ) = (v)2 + (u )2 = ( u )2 + v2 = u 2 + v2 = (5 sin t + 7 cos t)2 + (5 cos t 7 sin t)2
13
= 25 (sin2 t + cos2 t) + 49 (sin2 t + cos2 t) = 25 + 49 = 74. 27. y3 3 ax2 + x3 = 0, or, 3 y2 dy 6 ax + 3x2 = 0 dx 2 ax x2 or, y2 dy 2 ax + x2 = 0 ..... (1) or, y2 dy = 2ax x2 or, dy = . dx dx dx y2 Differentiatins both the sides of (1) with respect to x, 2 y dy dx
F I H K
d y + y 2 2 2 a + 2x = 0 dx
F 2ax x2 I 2 OP F I OP GH y2 JK P H K PQ Q x2 )2 O = 2. (a x ) y3 (2 ax x2 )2 = 2[a x (2 ax PQ y3 y3
or, y2
2 d 2y dy = 2[ a x y = 2[a x y. dx dx2
So,
d 2y 2a2x2 = dx2 y5
i.e.,
and
So,
14
RUDIMENTS OF MATHEMATICS
F d2y I 2. GH dx2 JK
dy or, (1 x2) dx
F I H K
= 4(sin1 x cos1x)2