ROSCADO: TCNICA, ROSCAS

Introduccin Co termo rosca designase unha configuracin de traxectoria helicoidal, elaborada nun corpo de revolucin, xeralmente cilndrico. Se a rosca est elaborada no exterior da superficie, denominase rosca exterior ou tornillo, mentres que se a rosca est elaborada no interior da superficie, denominase rosca interior ou tuerca.

O conxunto de tornillo e tuerca forman un medio de unin rosado e non se concibe un tornillo sen unha tuerca, nin unha tuerca sen o seu tornillo. Clasificacin das roscas Existen distintos tipos de roscas, debidamente normalizadas que se clasifican atendendo a diferentes criterios: - Segundo sa finalidade: roscas para elementos de suxeicin, xuntas hermticas, para producir elementos de avance etc. - Por o numero de fos ou filetes consecutivos: 1

- De unha entrada, - De varias entradas.

- Pola sa posicin: exteriores (tornillo) ou interiores (tuerca). - Polo sentido da sa rosca: rosca a dereitas ou rosca a esquerdas.

- Pola forma do filete ou perfil da rosca: - Rosca triangular: a mis utilizada na industria - Rosca cadrada - Rosca trapezoidal - Rosca redonda - Rosca en dente de serra.

Caractersticas das roscas En toda rosca hai que distinguir unha serie de elementos que a caracterizan:

- Dimetro nominal (D): o dimetro maior do elemento roscado - Dimetro interior (d): corresponde ao dimetro do cilindro sobre o que se atopa o filete de rosa. - Tornillo: mdese entre fondos de valles e denominase dimetro de ncleo. - Tuerca: mdese entre as crestas e denomnase dimetro do furado ou tuerca. - Paso (p): a distancia existente entre dous fos consecutivos da rosca. - ngulo (de rosca ou de flancos): o determinado polos flancos do filete. - Profundidade de rosca (h): a distancia entre a cresta o valle do filete.

As roscas admiten poden ter tres grados de calidade, as letras que designan estas calidades colcanse a continuacin da denominacin habitual da rosca (xeralmente a calidade m omtese). 4

- Fina (f): a rosca fina aquela que para o mesmo dimetro exterior ten mis pequeno o paso que a rosca media ou normal e por elo ten menor profundidade. - Media (m) - Basta (g) Rosca triangular: tipos - Rosca mtrica: - aquela rosca cuyo triangulo base, un triangulo equiltero e as sas medidas exprsanse en mm. - Neste tipo de rosca o filete ten as crestas cortadas e o fondo lixeiramente redondeado. - O valor do ngulo entre flancos de 60 - As roscas mtricas desgnanse por unha M seguida de das cifras a primeira corresponde ao dimetro exterior (dimetro nominal) en mm, e a segunda ao paso da rosca expresada tamn en mm. As un tornillo de 10 mm de dimetro nominal e paso 1.50 mm expresarse M 10 x 150. Na prctica, cando unha rosca normal, omtese o dato do paso, indicando s no caso de roscas finas ou bastas.

Na seguinte figura detllanse as caractersticas de algunhas das medidas mis frecuentes:

- Rosca Whitworth - A principal diferencia con respecto rosca mtrica encontrase no ngulo que forman os flancos, que neste caso de 55. - Nunha rosca Whitworth tanto as crestas como os fondos estn lixeiramente redondeados. - Denomnase en primeiro lugar, por unha cifra que pode ser unha fraccin e que indica o dimetro exterior expresado en pulgadas (1 pulgada = 25.4 mm), a cifra seguinte define o numero de fios que hai nunha pulgada de lonxitude de rosca, ao final colocase a letra W, simbolo de Whitworth.

A seguinte figura detalla as caracteristicas de algunhas das medidas mis frecuentes:

Identificacin medicin das roscas Identificar unha rosca averiguar as suas caractersticas principales, decir, tipo de perfil, dimetro, pasos, etc. Para lograr esta identificacin dbese comezar por medir o dimetro exterior do tornillo ou tuerca con un calibre pe de rei. Se a medida obtida resulta en mm exactos, ou faltasen unhas dcimas para a exactitude, enton casi se pode asegurar que o tornillo ou tuerca de rosca mtrica. Se polo contrario, a medida resultante resulta exacta ou case exacta en pulgadas, a rosca ser Whitworth. Para determinar o dimetro exterior ou nominal necesario ter en conta as seguintes consideracins: 7

- Nos tornillos o dimetro mdese dende as crestas dos filetes - Nas tuercas mdese dende o fondo da rosca

Para obter a plena seguridade do tipo de rosca do que se trata, necesario determinar o paso de rosca, e despois comprobar nas taboas se coincide o dimetro nominal e o paso medidos. O paso dunha rosca pdese determinar de dous xeitos: - Utilizando un calibre pe de rei para determinar o paso dunha rosca mtrica, mdese a lonxitude de dez fios coas puntas do calibre, sendo o paso a dcima parte da medida obtida. Nunha rosca Whithworth hai que determinar os fios que entran nunha pulgada de rosca. - Outro xeito mis prctico de determinar o paso dunha rosca mediante plantillas chamadas peines. Os peines corresponden ao perfil da rosca cuyo paso se indica na mesma. No caso das roscas mtricas os peines levan grabado o paso en mm, e no caso das roscas Whithworth, indican o dimetro exterior en pulgadas e o paso en numero de fios por pulgada

Tcnica do roscado Os principais procedementos para a fabricacin de roscas son: - Mediante machos ou tarraxas (manuais ou de mquina) (A,B) - Mediante tiles de roscar en torno (C) - Fresado (D) - Roscado por esmeril (E) - Laminado (F)

Machos de roscar Os machos de roscar en esencia son tornillos de aceiro ao carbono templados (para darlle maior dureza), aos que se lle practicaron lonxitudinalmente tres ou catro ranuras que conforman as aristas de corte. Existe un xogo para cada dimetro nominal e para cada paso.Normalmente presentanse en xogos de tres para facilitar o tallado progresivo da rosca denominandose polos numeros 1, 2, 3.

- Macho numero 1 ou de iniciacin: cnico en case toda a sa lonxitude e sirve para iniciar a rosca e abrir paso so macho numero 2. - Macho numero 2 ou intermedio: cnico ata a metade do corpo. - Macho numero 3: cilindrico, excepto unha pequena entrada. Utilizase para o acabado da rosca. - Partes dun macho de roscar:

1. Corpo 2. Entrada 3. Cuello: No cuello van grabadas as

principais caracteristicas da rosca que se realiza. Soe levar tamn marcas ou seales cuyo numero equivale ao numero de macho. 4. Mango 5. Cabeza: de forma cadrada e serve para acoplarllle o volverdor e poder xirar o macho

- Tipos de machos 10

Existe unha gran variedade de machos de roscar en funcin do tipo de material a roscar, tipo de roscado, obxecto do roscado (rosca nova, reparacin de roscas etc). Bsicamente os machos poden ser de dous tipos: - Machos para roscado manual - Machos para roscado a maquina: dentro deste grupo hai machos especiales para roscar latn, broce, funcicin etc. - Execucin do roscado de tuercas 1. Determinar o dimetro do taladro a realizar. - Rosca Mtrica: d= D - P - Rosca Whithworth: d= D - (1.28xP) Sendo: d= dimetro da broca, D: dimetro exterior ou nominal, P: paso.

Rosca Metrica Diametro rosca (mm) M3 M4 M5 M6 M8 M 10 M 12 Diametro taladro (mm) 2.50 3.30 4.20 5.00 6.80 8.50 10.20

Rosca Whithworth Diametro Diametro rosca taladro (mm) (pulgadas) W 1/8 2.50 W 3/16 3.60 W 1/4 5.10 W 5/16 6.50 W 3/8 7.80 W 1/2 10.50 W 3/4 16.50

2. Taladrar o dimetro correspondiente, cando o furado cego darselle mis produndidade da que se desexe roscar.

11

3. Realizar un avellanado a 120 para evitar as rebabas que se producen no roscado e facilitar o centrado e inicio da rosca. 4. Introducir o macho n 1 utilizando un giramachos, comprobando en todo momento que a sa posicin sexa completamente perpendicular peza a roscar (cunha escuadra). Dbese xirar o macho no sentido das agullas do reloxio unha volta e retrocer de volta cada pouco, para cortar a viruta arrancada (evitando a rotura do macho e o seu desafilado prematuro). Pasar o macho n 2. Introducir o macho n3 de acabado.

5. Durante o proceso de roscado lubricarase a rosca a realizar co aceite mis axeitado para cada caso (fundicin en seco), para obter un bo acabado de rosca. 6. No roscado manual de furados cegos conveniente sacar o macho de vez en cando para eliminar a viruta que se deposita no fondo. Coxinetes ou tarraxas Os coxinetes ou tarraxas son ferramentas de corte utilizadas para a obtencin de roscas exteriores ou tornillos. Son de aceiro ao carbono ou aceiro rpido templado para darlle maior dureza. 12

As tarraxas ai igual que os machos levan tres ou catro ranuras lonxitudinales que forman as aristas de corte e determinan as caras de desprendemento. - Caracteristicas das tarraxas: Dimetro nominal Paso Clase de material Forma e dimensins exteriores

- Tipos de tarraxas: - Tarraxas cerradas: En fucin da sa forma exterior poden ser cilindricas (A) ou prismticas (B). No primeiro caso son accionadas mediante portatarraxas, e no segundo caso poden utilizarse chaves fixas ou carracas. - Tarraxas regulables (C): Levan unha ranura que as fai mis ou menos extensibles, regulandose a apertura ou cierre, por medio dun tornillo. - Tarraxa en das metades (D): Este tipo de tarraxa realiza a rosca en varias pasadas, co que se mellora a calidade en detrimento do tempo empregado. - Tarraxas axustables para roscar tubos (E): A sa utilizacin est practicamente limitada ao roscado exterior de tubos (roscas finas de grandes dimetros).

13

- Execucin do roscado de tornilllos 1. Determinar o dimetro da varilla a roscar: - Aceiro: d= D - 0.1 x P - Material blando (fundicin): d=D - 0.2 x P Sendo: d= dimetro da barilla a roscar, D: dimetro exterior ou nominal da rosca, P: paso. 2. Para facilitar a entrada da tarraxa, convn practicar un pequeno chafln no extremo da varilla.

14

3. Inmobilizar a varilla sobre un tornillo de banco ou calquera outra ferramenta de suxeicin. 4. Introducir a tarraxa no porta-tarraxas, (co lado de inicio da rosca hacia fora). 5. Iniciar o roscado situando a tarraxa perpendicularmente varilla e xirando o porta-terraxas en ciclo de media volta no sentido das agullas do reloxio e de volta hacia atrs, para cortar e eliminar a viruta desprendida. 6. necesario lubricar a zona con aceite ou taladrina.

15