defensiekrant

Mariniers in Moskou
Small Unit Immersive Trainer (SUIT)

nummer 19 5 september 2013

3 5

Marineceremonies trekken veel bekijks

Lasergame 2.0
Rugzak Verbindt als een soort internetrouter de echte wereld met de virtuele trainingswereld. Headset Via de bril ziet de militair de driedimensionale trainingswereld.

Hasj, wapens en verstekelingen

Je staat in de echte wereld... Het systeem is is in elke lege ruimte te gebruiken, tot een oppervlak van 30 bij 30 meter. Sensoren registreren de SUIT-dragers en projecteren aan hen de virtuele trainingswereld.

2 4 3
Smartvest Sensoren op het hoofd, torso en ledematen vertalen elke echte beweging naar virtuele acties. Wapen Militairen beschikken over een lang en kort wapen. Richten en herladen gaat net zoals in het echt.

... maar je ervaart de virtuele Je stapt in een driedimensionale, interactieve wereld. Vrijwel elk denkbare locatie of scenario is in SUIT te programmeren.

6 7

Trainen in een andere wereld

F-16's benutten buitenkans optimaal

moskou Binnen de muren van het Kremlin op het Rode Plein nemen de Marinierskapel en de Tamboers en Pijpers van

het Korps Mariniers dezer dagen deel aan het internationale muziekfestival Spasskaya Tower. Afgelopen zaterdag vond de taptoe plaats, het hoogtepunt van het festival.
Daarnaast verzorgde het Nederlandse gezelschap op 3 september een openluchtoptreden op het Rode Plein. Aan de editie van dit jaar werken vijftienhonderd militaire muzikanten mee, afkomstig uit dertien verschillende landen. Het enorme, niet-overdekte, complex in het Kremlin biedt bij elke voorstelling plaats aan zevenduizend mensen; in totaal worden zon 56.000 bezoekers verwacht bij het muzikale spektakel in de Russische hoofdstad. Daarnaast worden de shows ook op de Russische nationale televisie voor miljoenen kijkers uitgezonden.
|| tekst bart

Dappere militair onderscheiden

texel Zonder sergeant van de
mariniers Erik Mus en zijn Desir Krijthe hadden vier mannen een hachelijk avontuur op Texel niet meer kunnen navertellen. Ze belandden begin maart dit jaar met hun auto ondersteboven in het ijskoude water van een sloot, maar werden gered. Voor de Maatschappij tot Redding van Drenkelingen reden de marineman en zijn partner te eren met een gouden medaille. Die is onlangs uitgereikt door de burgemeester van Texel.

De muzikanten pakten uit met de eigen taptoeshow Sea of Songs, waarin bekende themas van (inter)nationale zeemansliederen waren verwerkt. Ook trad de Marinierskapel gezamenlijk op met de Russische Rimsky-Korsakov Central Navy Band.

|| foto cees baardman

van tienen

Grillig terrein test pantserinfanteristen

CV90 aan de bak in Tsjechi

Hradit (Tsjechi) Achter elkaar denderen de CV90s van de Bravo-compagnie het voorterrein in. Die manoeuvre is
niet heel tactisch, maar compagniescommandant kapitein Erik Derks heeft geen keuze. De dichte bebossing maakt een opmars over een breed front onmogelijk. De Zweedse krachtpatsers hebben het zwaar in de Tsjechische klei. Rupsbanden zoeken naar houvast op de natte ondergrond. Derks houdt het tempo erin, maar toch wordt zijn gevechtstrein onderschept. Killed, knipperen de sensoren.
ons optreden. Met weinig open vlaktes is ontplooien niet gemakkelijk, stelt kapitein Erik Derks. Dit is uitdagend voor de commandant, maar vertragend voor het gevecht omdat je het doel op een minder ideale manier moet aangrijpen. Het peloton van de luitenants Verwijs en Van Dijk moet nu als enige richting aanvalsdoel Arizona zien door te stoten. Als deze in handen is, is doorvoerroute Mystery veiliggesteld. En brokkelt de macht van de rebellen steeds verder af. Voor de infanteristen uit Havelte is het Tsjechische oefenterrein Hradit heel wat anders dan de relatief open Duitse vlaktes die ze gewend zijn. Die gebieden zijn uitermate geschikt voor gemechaniseerd optreden. Lees verder op pagina 4 Een deel van de voertuigen is uitgeschakeld, zo geeft het MCTC-systeem (Mobile Combat Training Center) aan, waarmee schotenwisselingen door middel van laserstralen worden gesimuleerd. De getroffen bemanningen moeten de actie van vandaag staken. Het terrein dicteert continu

Die bewuste dag in maart maakte Krijthe een rondje met haar hond. Het was al laat en donker. Wat er precies gebeurde zag ze niet, maar wel hoorde ze een klap en realiseerde zich dat er sprake was van een ongeluk. Ze rende naar huis en maakte de al slapende Mus wakker. Met zijn auto met verstralers op het dak spoedde hij zich naar de plek des onheils, terwijl Krijthe de hulpdiensten waarschuwde.

Ernstig onderkoeld

Eenmaal bij de sloot ging de marineman direct het ijskoude water in, haalde de 4 inzittenden een voor een uit de auto. Ernstig onderkoeld werden ze met de inmiddels gearriveerde ambulances naar ziekenhuizen gebracht.

nieuws

2 defensiekrant nr 19 5 september 2013

FC Groningen krijgt zeebenen op de Groningen

De Trots van het Noorden een dag te gast op de Groningen, de jongste van de vier patrouilleschepen die instromen bij de Koninklijke Marine. Het werd een dagje teambuilding waar zowel de bemanning van het schip als de voetballers veel profijt van hadden.
Coach Erwin van de Looi kwam met vrijwel de complete selectie aan boord van het schip. Met het bezoek van de voetbalclub wilde commandant kapitein-luitenant-ter-zee Walter Hansen nogmaals de band met zowel provincie als de gelijknamige hoofdstad verstevigen. Eerder dit jaar was het havenbezoek aan Delfzijl al een groot succes. Daar werden ook de eerste contacten met de FC gelegd. zonnig. Een warme ontvangst, de ronduit uitstekende begeleiding aan boord en het relaxte programma zorgden echter al snel voor enthousiasme. De heren werden getrakteerd op een demonstratie met de nieuwe NH90-helikopter, mochten zelf een tochtje maken met de snelle motorboot FRISC en waagden zich aan een potje brandspuitvoetbal op het helidek. In wezen lijken een schip en een voetbalteam ook veel op elkaar, sprak commandant Hansen. We proberen immers allebei het maximale uit onze ploegen te halen. Je probeert de individuele kwaliteiten te verbeteren, maar ook samenwerking is onontbeerlijk. De commandant hoopt op een blijvende band, waarvoor nu dus een stevig fundament is gelegd. De echte Groningers onder de spelers voelden zich natuurlijk meteen thuis in een verblijf aan boord dat de naam dOlle Grieze heeft gekregen: de bijnaam van de Martinitoren, het beeldmerk van Groningen. En de bemanning zal zich het bezoek altijd blijven herinneren door het met handtekeningen gesierde shirt dat inmiddels in een van de verblijven hangt.
|| tekst evert

den helder Ze hadden het maar wat naar hun zin, die spelers en trainers van FC Groningen. In plaats van een afmattende training was de selectie van

getrakteerd

De gezichten stonden echter in de vroege morgen de voetballers moesten al om 7 uur van de Euroborg vertrekken niet allemaal op

|| foto eva klijn, avdd

brouwer

Litouwen wint hondenbiatlon Marine omsingelt Afrika op vliegbasis Woensdrecht afrika De marine is momenteel volop actief in Afrikaanse wateren. Zowel Zr. Ms.
Litouwen vormden donderdag 29 augustus het winnende team tijdens de 22e editie van de internationale hondenbiatlon op Vliegbasis Woensdrecht. Ruim 120 teams uit Belgi, Duitsland, Litouwen, Nederland, Polen, en Zwitserland streden om een ereplek. Nederland behaalde de 8e positie met korporaal der eerste klasse Wesley Fikken en zijn hond Huub.
Elk team bestond uit een gecertificeerde bewakings- of speurhond en zijn vaste geleider met een militaire, politie- of douaneachtergrond. Het duo doorliep een parcours van twintig hindernissen, deed enkele dressuuroefeningen en schietproeven. Verspreid over tien kilometer werd het uithoudingsvermogen en de samenwerking tussen hond en begeleider tot het uiterste beproefd. Werksituaties werden in het parcours zo realistisch mogelijk nagebootst.

woensdrecht Seskis Aleksejs en zijn hond Bona uit

Rotterdam als Johan de Witt levert een bijdrage aan de veiligheid in de regio.
piraterijmissie Atalanta. Aan boord van het amfibisch transportschip hebben veertien deelnemers uit verschillende Oost-Afrikaanse kustlanden de Senior Maritime Security Course van de EU gevolgd. De training is onderdeel van de civiele EU-capability building missie EUCAP Nestor en bedoeld om de maritieme capaciteiten van landen rondom de Hoorn van Afrika te versterken. Met de samenwerking van de twee EU-missies wordt ook op zee invulling gegeven aan de 3D-benadering: gebruik maken van defensie, diplomatie en development voor de opbouw van civiele capaciteiten van landen in de Hoorn van Afrika. Dit

Luchtmacht

Zr. Ms. Rotterdam neemt de komende maanden voor de Afrikaanse westkust deel aan African Winds 2013. De oefening combineert het trainen van de eigen troepen met een bijdrage aan het African Partnership Station (APS). Nederlandse mariniersteams verzorgen in Marokko en Senegal trainingen op het gebied van kustwachtprocedures en materiaalonderhoud aan Afrikaanse partners. Dit initiatief moet helpen de veiligheid in West-Afrika te vergroten. Ook in Oost-Afrika is de marine actief. Zr. Ms. Johan de Witt opereert op dit moment voor de Somalische kust als vlaggenschip van de anti-

De Koninklijke Luchtmacht maakt in het dagelijks leven gebruik van hondenteams om diverse objecten in binnen- en buitenland te bewaken. Bovendien beschikt dit krijgsmachtdeel over speurhonden om verborgen explosieven op te sporen.

moet een einde maken aan piraterij en de maritieme veiligheid in het algemeen verbeteren. Ik vertrouw erop dat de deelnemers door het volgen van deze cursus beter toegerust zijn om een bijdrage te leveren aan maritieme veiligheid in Somali, aldus Etienne de Poncins, hoofd van EUCAP Nestor. Commandeur Peter Lenselink, commandant van de EU-missie: De Johan de Witt heeft alle voorzieningen en mogelijkheden om deze maritieme cursussen te faciliteren. Deze uitstekende samenwerking van Atalanta en Nestor maakt betere piraterijbestrijding mogelijk.
|| tekst

leo de rooij

Politietrainingsmissie Kunduz afgerond

gegeven en een goede kans om niet terug te vallen in chaos en onderdrukking", aldus Commandant der Strijdkrachten generaal Tom Middendorp. Ze willen niet terug naar het verleden, ze willen vooruit! Dat is hoopvol.
Met die overweging reikte de CDS onlangs in Assen en Leeuwarden de Herinnerings-medaille Vredesoperaties uit. De vierhonderd militairen en medewerkers van Buitenlandse Zaken namen begin dit jaar deel aan de politietrainingsmissie in Afghanistan. De 120 luchtmachtmilitairen maakten deel uit van de Air Task Force die de Nederlandse politietrainers in Kunduz beschermde. Inmiddels is ook het laatste contingent Nederlandse trainers terug in Nederland. De politietrainingsmissie eindigde 1 juli; alleen een logistieke eenheid van honderd man houdt zich ter plekke nog bezig met de terugkeeroperatie. Mede dankzij de Nederlandse inspanningen staat er in Afghanistan een leger en politieapparaat van meer dan 350.000 mannen n vrouwen. Ook telt Afghanistan 1.700 advocaten, waarvan 65 in Kunduz en is er een afdeling Orde van Advocaten voor iedereen die zijn recht zoekt. Mooie resultaten volgens Middendorp, die hem sterken in zijn optimisme. We

assen We hebben zeker niet alles opgelost, maar we hebben de Afghanen een kickstart

laten een ander land achter dan het was in de donkere dagen van de Taliban. Natuurlijk is er nog een lange weg te gaan, want veiligheid en ontwikkeling realiseer je niet in een paar jaar. We laten Afghanistan dan ook niet in de steek. (foto: Evert-Jan Danils)

defensiekrant nr 19 5 september 2013 3

binnenland

Indienststelling Zeeland, vredesmissiesmedailles Zr. Ms. Van Speijk

Marineceremonies trekken veel bekijks tijdens Sail De Ruyter

vlissingen De Koninklijke Marine greep het nautische evenement Sail De Ruyter in Vlissingen met beide handen aan om zichzelf te presenteren aan
de buitenwacht. Naast antipiraterijdemonstraties en de roadshow van het Korps Mariniers vormden twee ceremonies het hoogtepunt. De bemanning van Zr. Ms. Van Speijk kreeg de medaille voor vredesmissies opgespeld en het Oceangoing Patrol Vessel, Zr. Ms. Zeeland, werd in dienst gesteld.

Foto boven: Medailles Het opspelden van de medailles gebeurde op de eerste dag van Sail De Ruyter, tussen de regenbuien door. De bemanning van de Van Speijk was na deelname aan antipiraterijmissie Ocean Shield op terugreis naar Den Helder en bracht daarbij een bliksembezoek aan Vlissingen. Op de afbouwkade van scheepsbouwer Damen kreeg de bemanning het eremetaal opgespeld door plaatsvervangend Commandant der Strijdkrachten luitenant-generaal Hans Wehren. En hij had lovende woorden voor de militairen. Samen met onze internationale partners heeft u zich op vakkundige en volhardende wijze ingezet voor de NAVOoperatie Ocean Shield. U was altijd alert, altijd voorbereid en altijd klaar om in actie te komen. Na de ceremonie sprong de bemanning direct weer aan boord om naar eindpunt Den Helder te varen. Onderweg kregen de bemanningsleden de veteranenspeld uitgereikt. Foto rechtsboven: Zeeland Een dag later stond Oceangoing Patrol Vessel (OPV) Zeeland in de spotlights. In aanwezigheid van vele belangstellenden werd het schip in dienst gesteld en ontving het haar operationele status. Bezoekers aan Sail De Ruyter woonden de ceremonie van een afstandje bij. Zr. Ms. Zeeland is de derde OPV op rij. De vier schepen uit de Holland-klasse zijn volledig ontworpen voor taken in het lagere deel van het geweldspectrum. De patrouilleschepen zijn geschikt voor antipiraterij-, kustwacht- en counterdrugsoperaties. Ze beschikken over een mastconstructie met geavanceerde radar-, antenne- en camerasystemen. Elk schip telt een 55-koppige bemanning, een aantal dat valt uit te breiden tot negentig. Aan het eind van de ceremonie ging de bemanning van Zr. Ms. Zeeland als eerste aan boord en bracht het traditionele eerbewijs joelen. Foto rechtsmidden: Antipiraterijdemonstratie Op vrijdagochtend gaven mariniers een spectaculaire antipiraterijdemonstratie. Enkele honderden bezoekers keken toe hoe motorschip Castor uit Rotterdam werd gekaapt door piraten. Even later kwam de marine in actie. Eerst naderden twee landingsvoertuigen schietend het schip om de eerste tik uit te delen. Vervolgens gingen mariniers met behulp van een helikopter fast ropend aan boord en overmeesterden de kapers. Eind goed al goed. Foto rechtsonder: Roadshow Bij de roadshow van de mariniers kon jong en oud zich uitleven op de klimtoren of een stukje meevaren met een motorboot.
|| tekst

|| fotos maurits van hout

elnt joost ploegmakers

Volgende maritieme evenement: Wereldhavendagen Rotterdam

De haven van Rotterdam staat 6, 7 en 8 september op zijn kop voor de jaarlijkse Wereldhavendagen. Ook Defensie pakt uit met varend en vliegend materieel, spectaculaire demonstraties en doe-dingen op de wal. Doel is vooral laten zien wat de rol is van de Koninklijke Marine bij de bescherming van de Nederlandse handelsbelangen en de Rotterdamse haven. De Koninklijke Marine heeft tijdens de Wereldhavendagen (WHD) diverse schepen opengesteld voor het grote publiek. Dat zijn het Oceangoing Patrol Vessel Zr.Ms. Friesland, de onderzeeboot Zr.Ms. Dolfijn en de duikvaar-tuigen Hydra en Regge. Verder vaardigt de KM nog landingsvaartuigen, FRISCs en twee zeeslepers af naar de Maasstad. Ook doet het Britse mijnenjager HMS Brocklesby als buitenlandse eenheid Rotterdam aan. Het Korps Mariniers is op de WHD vertegenwoordigd met een mariniers activiteitenkamp, waar kinderen kunnen ervaren hoe het is om marinier te zijn. Verder vinden dagelijks spectaculaire demonstraties plaats. Zo laten maritieme Special Forces zien hoe piraten worden opgepakt en toont de marine samen met de kust wacht hoe reddingsoperaties op volle zee worden uitgevoerd, met behulp van de NH-90 helikopter. Meer info via: www.wereldhavendagen.nl

reportage
Vervolg van pagina 1

4 defensiekrant nr 19 5 september 2013

CV90 aan de bak in Tsjechi

Maar in Tsjechi worden de eenheden regelmatig gedwongen als het ware in een trechter te opereren, wat ze dus kwetsbaarder maakt. Ruim drie weken traint 44 Pantserinfanteriebataljon Regiment Infanterie Johan Willem Friso in Hradit het bereden en uitgestegen optreden met het infanteriegevechtsvoertuig CV90. en je hebt ultieme trainingsomstandigheden. Voor het bataljon een uitgelezen kans de randen eens flink op te zoeken.

Wat vond de bataljonscommandant ervan?

Overste Van der Touw: "Tsjechi is onbekend gebied en dat vraagt om een snelle terreinorintatie, wat weer goed is voor het leervermogen. Gaandeweg de oefening komt Van der Touw erachter dat de gewenste afvoertijden van de gewonden te lang zijn. Hij pleit er dan ook voor om infanteriecompagnien meer mogelijkheden te geven patinten ter plekke te behandelen en af te voeren. Als kanttekening bij Hradit noemt de overste het gemis aan objecten voor optreden in verstedelijkt gebied. Voor ons is Horse Ultimatum de generale repetitie voor de brigade-geleide oefening op GUZ Altmark, komende winter. Daarop willen we ons zo breed mogelijk voorbereiden. Ander ding zijn enkele kapotte CV90s, die organiek opereren bemoeilijken. Oftewel niet iedereen rijdt met zijn eigen voertuig. Dit is teleurstellend, vindt Van der Touw. Daar tegenover staat dat we met het nodige kunst- en vliegwerk toch een uitdagend scenario in elkaar hebben gedraaid.

Gevechtsduo

Bij de infanterie wil iedereen baasje zijn

Eind jaren negentig streek de landmacht voor het laatst in dit oefengebied neer. De ontplooiing van dertienhonderd Nederlandse militairen in deze omgeving is dus even geleden. Groot voordeel: de deelnemers aan de bataljonsgeleide oefening Horse Ultimatum kennen het terrein niet. Combineer dit met de steile heuvels, dichte bebossing, overwoekerde tanksporen en moeras

Voertuigcommandant, tevens pelotonscommandant tweede luitenant Ren Verwijs heeft inmiddels de CV90 op een steile heuvel geparkeerd, het 35 millimeter snelvuurkanon strak op het doel gericht. Hier vandaan heeft hij perfect zicht op Arizona en kan hij de uitgestegen troepen in het veld straks dekking geven. Tweede luitenant Gerben van Dijk neemt als uitgestegen pelotonscommandant het bevel over en gaat met zijn mannen de boel buiten het voertuig verkennen. Hij blijft daarbij voordurend in contact met Verwijs, die dankzij het Battlefield Management System (BMS) precies weet wat er om hem heen gebeurt. Een CV90-duo in optima forma.

Vanwege zijn hypermoderne informatiesystemen en grote terreinvaardigheid heeft de CV90 twee commandanten. De n blijft aan boord en neemt strategische beslissingen, de ander voert het uitgestegen gevecht aan. Het is niet zo dat er een blauwdruk bestaat over de invulling hiervan. Het is aan de PCen om de bevelvoering vorm te geven, vertelt Van Dijk. In het begin was het wennen. Binnen de infanterie wil iedereen graag baasje zijn, weet Verwijs. Wij hebben nu de perfecte modus gevonden, gaat hij verder. De truc is elkaar vrijheid te gunnen. Grootste voordeel is dat de commandovoering supersnel gaat.

Zinvol

Het operatieplannetje van de jonge officieren lijkt te werken, want ze zijn als eerste bij het aanvalsdoel. Bataljonscommandant luitenantkolonel Paul van der Touw is opge-

togen en roept zijn mannen terug. Missie voltooid. Terug naar CC Derks, die nog terugdenkt aan zijn verliezen in de ochtend. Toen werd zijn halve aanvalstrein zo goed als weggevaagd. Ik word nooit blij van knipperende lampjes, refereert hij aan het MCTC gevechtssysteem. Al met al levert Horse Ultimatum vele zinvolle leermomenten op, ook voor de geneeskundige- en materieel afvoerketen.

Het voordeel van een lange oefenperiode is dat je na iedere evaluatie een herkansing krijgt. Volgens Derks zegt het ook niets over de getraindheid van zijn club. Gezien de omstandigheden hier ben ik zeker tevreden.

|| tekst

|| fotos sm maartje roos, avdd

kap marlous de ridder

Certificering
Oogmerk van Horse Ultimatum is de certificering van twee van de vier compagnien. De drie weken durende oefening is daarmee een belangrijke bouwsteen richting de operationele gereedstelling van 44 Pantserinfanteriebataljon in 2014. Om te voldoen aan die certificeringseisen wordt het bataljon uitgebreid met genie, artillerie en verkenners. De eenheden werken volgens een wisselschema. Zo was er in het begin vooral eigen tijd waarbinnen de militairen op hun niveau het bereden en uitgestegen optreden beoefenden. Deze week draait het echter om gevechtsacties op bataljonsniveau.

Boven Weinig comfortabele omstandigheden achterin de CV90. De infanteristen bivakkeren hier zon 48 uur. Midden De gevechtstrein dendert richting het voorterrein. Linksonder Het Tsjechische terrein is op sommige plaatsen onbegaanbaar voor mens en materieel. Rechtsonder De bataljonsgeleide Horse Ultimatum draait om zowel het bereden als uitgestegen optreden van de pantserinfanteristen.

defensiekrant nr 19 5 september 2013 5

reportage

Rechtsboven Alle voertuigen en de inzittenden worden streng gecontroleerd voordat ze Spanje en daarmee het Schengengebied binnen mogen. Rechtsonder Een Nederlands uniform en Hollandse tongval aan de Spaanse grens wordt door veel reizigers als prettig ervaren. Foto's links De grenscontroles worden uitgevoerd door internationale European Boarderguard Teams.

KMar beveiligt buitengrenzen Europa met Frontex

Hasj, wapens en verstekelingen

Marokko. Grenswachten van diverse nationaliteiten, waaronder Nederlandse marechaussees, controleren de papieren van de inzittenden en steekproefsgewijs en op instinct de inhoud van voertuigen.
Ook vandaag is het weer raak. In een gedeukte blauwe Volvo wordt, verstopt onder de bagage, een jongetje aangetroffen. De inzittenden en het aangetroffen kind worden meegenomen voor ondervraging. De controle van de voertuigen gaat ondertussen gewoon door. Het aantal illegale grensoverschrijdingen is in vergelijking met de afgelopen jaren afgenomen. De afgelopen weken hebben we bijvoorbeeld een 21-jarige vrouw verstopt in een tas, een klein kind in een dashboard en een verstekeling in de spoiler van een vrachtwagen aangetroffen. Eerder zijn mensen vastgesnoerd onder autos of in geheime compartimenten van vrachtwagen gevonden. En het blijft niet bij mensen. Gabriel: We vinden ook vaak hasj en wapens en soms zelfs dieren zoals schildpadden en slangen. De Spaanse grenswachten hebben het druk. Algeciras, de derde haven van Spanje, ligt pal naast La Roca, zoals ze hier Gibraltar noemen. Net achter de horizon ligt de NoordAfrikaanse kust. Een oversteek met de veerboot kost anderhalf uur en nog geen 30 euro. Dit is voor veel Noord-Afrikanen n van de veiligste en goedkope routes naar Europa, legt Jose Luis uit, de landroute via Noord-Afrika of een illegale oversteek per boot zijn veel minder aantrekkelijk. Geen wonder dat de Spanjaarden handen te kort komen bij het controleren van de grens. Alle hulp is dan ook welkom. Hier komt Frontex (frontire extrieures, Frans voor buitengrens) om de hoek kijken. De door de EU opgezette organisatie, heeft de taak om gezamenlijke grensbewakende acties aan de buitengrenzen van het Schengengebied te cordineren. Grensbewaking blijft een nationale aangelegenheid, maar Frontex streeft ernaar overal een zelfde niveau van efficintie te realiseren. European Borderguard Teams (EBGT), samengesteld uit personeel uit alle EU-lidstaten, moeten hieraan bijdragen. twee maanden geruild voor een werkplek in Algeciras. Hoewel zijn taken voor Frontex, grensbewaking, niet anders zijn dan thuis, merkt hij wel degelijk verschillen. Rokven: Nederlanders zijn over het algemeen toch wat directer in de omgang met collegas, maar beleefd naar de te controleren burgers. Bij sommige andere landen merk je een iets andere houding. Ze zijn bijvoorbeeld sneller autoritair. Toch is hij zeer te spreken over Frontex. Iedereen heeft hier een gezamenlijk doel. Er is teamspirit. We gaan ook naast het werk veel met elkaar om. Opperwachtmeester Hugo de Roo, die werkt in Ceuta, een Spaanse enclave gelegen op een landtong in Marokko, is ook positief: Het samenwerken met zoveel internationale collegas heeft veel voordelen. Zo kunnen we reizigers vaak te woord staan in hun eigen taal. Ook sporen we als landgenoten van de reizigers makkelijker vervalsingen van paspoorten of andere documenten op en prikken we eerder door coverstories heen. Ook de reacties van de reizigers doen hem goed: Landgenoten reageren blij verrast als ik ze aanspreek.

algeciras (spanje) Volgestouwd en volledig bepakt stroomt een sliert personenautos en kleine busjes van de net aangemeerde veerboot uit

blij verrast

Een vrouw in een tas en een kind in het dashboard Ticket Europa 30 euro
Toch vinden we elke dag nog wat illegalen', weet hoofdinspecteur Jose Luis van cuerpo nacional de policia (CNP) te vertellen. Op drukke dagen, zoals nu net na de Ramadan, komen hier wel 45 veerboten per dag aan met in totaal 6000 passagiers aan boord. Zijn collega, inspecteur Gabriel, vult aan: Mensen zijn erg creatief als ze illegaal de grens over willen.

Marechaussee aan Spaanse grens

Zo kan het dan ook dat Nederlandse marechaussees of de Zeehavenpolitie Rotterdam aan de Spaanse grens staan. Wachtmeester-1 Kees van Rokven heeft zijn normale werkgebied in Terneuzen voor een kleine

Achter De Roo staan lange files autos en busjes te wachten om de oversteek naar Algeciras per veerboot te maken. Sommigen van hen zullen proberen zichzelf, anderen, of spullen te smokkelen. De meesten van hen zijn onschuldige reizigers. Zo ook Zad, een Marokkaanse Nederlander uit IJsselstein die met vrouw en kind twee weken op vakantie is geweest naar zijn geboorteland. Hij is verbaasd een Nederlandse grenswacht te treffen. Zad: Die Spanjaarden hebben toch een ander karakter. En ze spreken vaak alleen Spaans. Het is prettig dat ik hier met problemen of vragen gewoon in het Nederlands terecht kan.

|| tekst elnt wouter helders || foto's elnt wouter helders/ || aoo richard frigge, avdd

achtergrond
6 defensiekrant nr 19 5 september 2013

innovatie = onze toekomst

De Defensiekrant neemt enkele innovatieve projecten onder de loep. In deze aflevering SUIT, het virtual reality-pak waarmee grondtroepen in de nabije toekomst kunnen trainen.

The sky is the limit

Trainen in een andere wereld

den haag Het klinkt als Star Trek. En dat is het ook een beetje. Een instap maken in Kunduz-Stad? Gijzelaars redden
uit een schip? Het kan allemaal, vanuit je eigen kazerne: dankzij het virtual reality-pak SUIT. Science fiction anno nu.
gamen, maar dan heel geavanceerd: the sky is the limit. Virtueel trainen is allang niet meer nieuw binnen de krijgsmacht. Militairen trainen hun tactieken in het klaslokaal met serieuze computerspellen als Steal Beasts Pro en Virtual Battle Space. Rijvaardigheden scherpen ze aan in de simulator. Het echte werk? Daarvoor gaan ze naar de hei. Maar de vraag is: voor hoe lang nog? Want het trainingssysteem SUIT biedt een heel nieuwe dimensie in virtueel trainen.

Beleving

volgende stap

Muis, monitor en pc heb je niet nodig. Een pak, een bril en een paar sensoren vormen de basis van de re-lion Small Unit Immersive Trainer (SUIT). Deze volgende stap in het nieuwe trainen zet je namelijk niet vanuit je bureaustoel. Nee, je gaat daadwerkelijk zelf aan de slag. Met de virtual reality-uitrusting van SUIT stap je letterlijk in een andere wereld.

De sensoren in het pak registreren elke beweging en vertalen die naar handelingen in de virtuele, interactieve wereld. Een wereld die je via de speciale bril ook echt beleeft. Je loopt, zoekt dekking, schiet en herlaadt. Neem bijvoorbeeld het binnenvallen van een huis of een kamer, schetst Sharief Imambuks, projectleider bij de Defensie Materieel Organisatie. Met SUIT voer je de drills daadwerkelijk uit. Ook reageer je fysiek op wat in je virtuele omgeving gebeurt. En je kunt een actie keer op keer oefenen, net zo lang totdat je het in de vingers hebt. Oefenen in Oostdorp? Wat dacht je van een Afghaanse quala? Een dorp in Mali? Een gekaapt schip bij Somali? Het kan allemaal, vertelt Imambuks. Dit is echt de volgende stap in simulatie. Zie het als laser-

Codemo
Het Enschedese bedrijf re-lion ontwikkelde het trainingssysteem SUIT met steun van TNO en Defensie. Het fonds van de Commissie Defensie Materieel Ontwikkeling (CODEMO) ondersteunt bedrijven om kansrijke innovatieve, militaire producten tot een succes te maken. Defensie financiert de helft van de productontwikkeling. Zo wil de krijgsmacht bijdragen aan de ontwikkeling van een bruikbaar product dat Defensie daadwerkelijk gaat afnemen. In ruil voor de financile bijdrage spreken CODEMO en het bedrijf een royalty-regeling af. De opbrengsten hiervan vloeien terug naar het CODEMO budget. Zo kan Defensie in de toekomst nieuwe initiatieven blijven ondersteunen. Meer over CODEMO op www.rijksoverheid.nl/ministeries/def/contact/ zakendoen-met-defensie/codemo

Trigger

Kleine eenheden, tot twaalf militairen, kunnen tegelijkertijd virtueel trainen met SUIT. Het systeem heeft daarmee vooral potentie voor de training van het Korps Commandotroepen, de Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten of de special forces van het Korps Mariniers, verwacht de projectleider. Denk aan lastige stedelijke scenarios zoals een gijzelingssituatie, een beveiligingsopdracht of terreurbestrijding. Als instructeur kun je zelf scenarios bouwen. Zo lever je maatwerk om de benodigde speciale skills & drills aan te scherpen. En na afloop bekijk je samen hoe de eenheid het er vanaf heeft gebracht. Het doet science fiction-achtig aan, maar zo voelt het allerminst, vertelt

Imambuks. De sterkere beleving is juist een belangrijke meerwaarde van SUIT, stelt hij. Als je nu een kamer binnenvalt, raak je ook fysiek getriggerd: wat staat mij nu weer te wachten? Je bent dus veel alerter dan in een gewoon computerspel.

Door op deze manier virtueel situational awareness te trainen, kunnen we straks mogelijk in het echt levens besparen.
|| tekst ingmar

|| infographic paul koebrugge, avdd

kooman

Small Unit Immersive Trainer (SUIT)

Lasergame 2.0
Rugzak Verbindt als een soort internetrouter de echte wereld met de virtuele trainingswereld. Headset Via de bril ziet de militair de driedimensionale trainingswereld.

Je staat in de echte wereld... Het systeem is is in elke lege ruimte te gebruiken, tot een oppervlak van 30 bij 30 meter. Sensoren registreren de SUIT-dragers en projecteren aan hen de virtuele trainingswereld.

2 4 3
Smartvest Sensoren op het hoofd, torso en ledematen vertalen elke echte beweging naar virtuele acties. Wapen Militairen beschikken over een lang en kort wapen. Richten en herladen gaat net zoals in het echt.

... maar je ervaart de virtuele Je stapt in een driedimensionale, interactieve wereld. Vrijwel elk denkbare locatie of scenario is in SUIT te programmeren.

defensiekrant nr 19 5 september 2013 7

binnenland

Veel jonge piloten vliegen voor het eerst met meer dan 4 toestellen tegelijk.

Tijdelijke verhuizing Friezen vergroot trainingsmogelijkheden

F-16s benutten buitenkans optimaal

volkel De door de geallieerden ingestelde no-fly zone is geschonden. High tech vijandige toestellen delen plaagstoten uit en vormen een steeds
grotere bedreiging. Op Volkel gestationeerde piloten van Friese en Brabantse squadrons krijgen tijdens de ochtendbriefing te horen dat de tijd voor halfzachte maatregelen voorbij is. Er moet teruggevochten worden.
unieke kans, vertelt commandant 312 squadron, luitenant-kolonel Coen Deering. Met de extra toestellen kunnen we eindelijk weer op grote schaal oefenen. Van de 213 Fighting Falcons die Nederland door de jaren heen kocht, zijn er nog een kleine 70 over. De krimp in het aantal jachtvliegtuigen maakt het voor F-16 vliegers steeds lastiger de benodigde training te krijgen, terwijl ze jaarlijks wel een breed scala aan trainingsdoelen moeten afvinken. Deering: Voor veel jonge piloten is het de eerste keer dat ze met meer dan vier toestellen tegelijk vliegen. Deering kijkt dan ook vol interesse toe als de gevechtsvliegers die middag, gebrieft en gekleed, hun machines instappen. En voor n kiezen de drie four-ships (12 toestellen) het luchtruim. Voor de mission commander, kapitein Jol, is dit een soort examenvlucht, licht Deering toe. Bewijst hij effectief leiding te kunnen geven aan deze grote formatie, dan haalt hij het volgende flight lead-niveau. Ook kapitein Jol wordt tijdens zijn missie, het bombarderen van een vijandelijk command and control headquarters, met zijn neus op de feiten gedrukt. Jol: Ondanks een verrassingsaanval in ons vriendschappelijke luchtruim hebben we het gered. Wel zijn een paar van onze vliegers gesneuveld. Dat zijn de harde feiten van tegenwoordig. Voor zulke uitdagende missies waar de raketten je vanuit de lucht en vanaf de grond om de oren vliegen heb je een gevechtstoestel van de nieuwe generatie nodig. Nadat onder meer weer, uitwijkmogelijkheden, intelligence briefings en mission objectives besproken zijn, trekken de piloten zich terug. De rollen zijn verdeeld. Ze hebben een krappe drie uur de tijd om tot een aanvalsplan te komen. De aangewezen vliegers buigen zich over de tekentafels en beginnen met plannen. Het scenario wordt uiterst serieus genomen, de kans om op grote schaal te oefenen ten volle benut. ging het fout? Waar liggen verbeterpunten? Alles komt op tafel. Onderling kunnen we hard en eerlijk evalueren. Het onder de loep nemen van tactische besluiten en manoeuvres is goud waard vindt ook collega vluchtcommandant wapeninstructeur kapitein Niels: Door hier face-to-face te plannen, uit te voeren en evalueren, raken squadrons nog beter op elkaar ingespeeld. In de ruim vier weken dat ze hier samen trainen, komen alle conflictfases voorbij. We willen onze vliegers in de korte tijd dat we zoveel toestellen hebben zoveel mogelijk vlieguren en ervaring meegeven, vult Deering aan, een buitenkans als deze grijpen we met beide handen aan.
|| tekst elnt

Top gun is voorbij

Friezen in Brabant

Wegens onderhoud aan de start en landingsbanen zijn de Friese jachtvliegers voor anderhalve maand uitgeweken naar het zuiden van het land. Zodoende bivakkeren twaalf extra F-16s met 120 man personeel tijdelijk op Vliegbasis Volkel. Gelukkig is Leeuwarden maar even dicht, maar het biedt ons wel een

De tijd van de film Top Gun, toen F-16s het luchtruim letterlijk domineerden, is allang voorbij. De state-of-the-art luchtafweerartillerie en vijandelijke toestellen die het neusje van de zalm onder gevechtsvliegtuigen vormen, leggen de F-16's het vuur na aan de schenen. Bovendien worden ze bestookt met valse informatie die het identificeren van vijanden en het onderling communiceren bemoeilijkt. Deering: De F-16 is nog steeds een goed toestel, maar het loopt tegen zijn operationele limiet aan.

Hard en eerlijk

De missie mag dan geslaagd zijn, voor de piloten is de dag nog lang niet voorbij. Na de vluchten wordt individueel en gezamenlijk uitgebreid ge-debriefd. Majoor Michael, hoofd operatin 322 squadron: Wat ging goed? Waar

|| foto sm arnoud schoor, avdd

wouter helders

en verder

8 defensiekrant nr 19 5 september 2013

Nieuwe hoofddirecteur Financin en Control

den haag Petra Lugtenburg treedt op 15 oktober aan als
hoofddirecteur Financin en Control bij het ministerie van Defensie.

Zon, zee en beachvolleybal in Scheveningen

sportief bezig geweest. Kan toch niet beter? Mede dankzij de perfecte weersomstandigheden kijkt wedstrijdleider eerste luitenant Michel Hendrikse (sportcommissie marine) terug op een perfect verlopen Open Militair Kampioenschap Beachvolleybal.
Deze editie telde maar liefst 50 inschrijvingen van militaire teams, waaronder twee met alleen vrouwen. Deelnemers waren er in alle soorten en maten: jong en oud, sterk spelend of gewoon leuk sportend, van de marine tot het European Air Transport Command uit Eindhoven. Hier leveren we een fraai staaltje goed werkgeverschap, vindt Hendrikse. Iedereen beweegt en een evenement als dit is ook uitstekend voor de teambuilding. Net als voorgaande jaren wist ook nu weer vliegbasis Woensdrecht de eerste plek te behalen, met het Air Operations Centre als tweede en een samengesteld team van oud-CLAS sportinstructeurs als derde. Maar

scheveningen Schitterende dag. Iedereen moe, rood verbrand en ook nog lekker

Petra Lugtenburg (1968) was acht jaar directeur bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), waarvan sinds 2011 directeur Financieel Economische Zaken (FEZ). Eerder was zij programmadirecteur van het programma Werken naar Vermogen, directeur Re-integratie en Participatie en directeur Werk & Bijstand.

Petra Lugtenburg begon haar carrire op het ministerie van Financin. Voordat zij in 2005 overstapte naar SZW was zij sectiehoofd Sociale Zaken en Werkgelegenheid bij de Inspectie Rijks Financin (IRF). Zij studeerde bestuurskunde aan de Rijksuniversiteit Leiden/Erasmus Universiteit Rotterdam.

Nederlandse en Duitse vuursteun trainen samen

Teams hebben deze week voor het eerst samen een Live Fire Exercise (LFX) uitgevoerd. De schietoefening Griffin Strike in het Duitse Baumholder was het eerste praktische resultaat van afspraken tussen de twee landmachten over integratie van vuursteun.
In de gezamenlijke Joint Fire Support Training werden twee Nederlandse en twee Duitse FSTs een week lang getraind in het aanvragen en aansturen van vuursteun. In elk team zitten onder andere waarnemers en een Forward Air Controller, die luchtsteun aanvraagt en op het doel praat. Ook de vuursteun zelf en de aansturing van de teams vanaf een hoger niveau was binationaal. Zo leerden alle teams met collegas van het andere land communiceren en werken. Een absolute meerwaarde, vond majoor Martijn Hdicke de gezamenlijke training. De stafofficier van het Vuursteuncommando (Vustco, OOCL) was de Nederlandse trainingsleider van Griffin Strike. We leren veel van elkaar. Daarnaast zit de meer-. waarde m vooral ook in het feit dat een binationale training veel geld bespaart, weet Hdicke. We gebruiken dezelfde middelen, dus kunnen we de kosten delen. Na een dag in de simulator gingen de teams twee dagen de schietbaan

baumholder (dl) Nederlandse en Duitse Fire Support

eigenlijk voelde iedereen zich na afloop een beetje winnaar

|| tekst leo

|| foto buddy sport

de rooij

Opening Academisch Jaar bij Defensie in teken van leiderschap

breda Defensie heeft officieren nodig die zowel een leider, krijger als diplomaat kunnen
zijn. Dat zei Commandant der Strijdkrachten generaal Tom Middendorp donderdag 29 augustus in Breda. Daar opende hij in de Grote Kerk het Academisch Jaar van de Nederlandse Defensie Academie (NLDA). Zijn gehoor telde een ongeveer 500-koppig publiek, onder wie 300 genodigden en verder cadetten en adelborsten.

van de Baumholder Training Area op. Alle mogelijke vuursteunelementen waren beschikbaar. Nederland leverde een mortiereenheid van het nieuwe Vuursteuncommando (OOCL) en F-16s, de Duitsers een Pantserhouwitser, twee Blkow-helikopters en Tornado gevechtsvliegtuigen. De Nederlandse FSTs waren van 13 Gemechaniseerde Brigade en 11 Luchtmobiele Brigade. Op de laatste schietdag kwamen onder andere Commandant Landstrijdkrachten, luitenant-generaal Mart de Kruif, en zijn ranggenoot, de Duitse Inspekteur des Heeres Bruno Kasdorf kijken. De eerste binationale FTX smaakte volgens de toeschouwers zeker naar meer. Als je dit alles vergelijkt met een aantal jaren geleden, zitten we nu dichtbij een volledig gentegreerde binationale vuursteunketen, constateerde generaal De Kruif tevreden.
|| tekst kap

aspirant officieren opgekomen binnen Defensie. Aan het Koninklijk Instituut voor de marine in Den Helder begonnen 118 adelborsten aan hun opleiding. De Koninklijke Militaire Academie in Breda zag recentelijk 190 nieuwe cadetten voor land-, luchtmacht en marechaussee binnenstromen. Dat zijn er iets meer dan vorig jaar. Jaarlijks tijdens de Opening van het Academisch Jaar van het NLDA reikt de Faculteit van Militaire Wetenschappen de prijs uit voor beste bachelorscriptie. De prijs is vernoemd naar commandeur buiten dienst ir. Hein Sabelis. Dit jaar nam luitenant-ter-zee der derde klasse Stephan Krul de Hein Sabelis scriptieprijs in ontvangst voor zijn scriptie Intercepting a rocket-boosted anti-ship missile.

roel van de wiel

De NLDA verzorgt voor Defensie de militaire opleiding, persoonsvorming en academisch onderwijs. Daarmee levert de academie een belangrijke bijdrage aan professioneel leiderschap binnen de krijgsmacht.

De basis van goed leiderschap zit in een combinatie van fysieke, persoonlijke en wetenschappelijke vorming. Vorming die nergens anders in Nederland te vinden is, waar de NLDA uniek in is, aldus de generaal. In totaal zijn dit jaar 308

Oproep voor Roparun

De Divisie Facilitair & Logistiek van het Commando DienstenCentra zoekt geoefende lopers, fietsers, chauffeurs en sportmasseurs voor haar team dat volgend jaar Pinksteren meedoet aan de Roparun. Dat is een hardloopestafette van Parijs naar Rotterdam en sinds 2012 ook van Hamburg naar de Maasstad. De deelnemers brengen geld bijeen voor de behandeling van kankerpatinten. Dat gebeurt onder het motto leven toevoegen aan de dagen waar vaak geen dagen toegevoegd kunnen worden aan het leven. De ploeg van DF&L loopt in 2014 van Parijs naar Rotterdam. Meer informatie en aanmeldingen bij Fred Augenbroe, GJA. Augenbroe@mindef.nl. Zie ook www.Roparun.nl

COLOFON De Defensiekrant is een tweewekelijkse uitgave van de Directie Communicatie van het Ministerie van Defensie, bestemd voor het gehele Defensiepersoneel OPLAGE 30.000 HOOFDREDACTEUR Martin Zijlstra EINDREDACTEUR Kap Klaas Daane Bolier (070 - 318 69 87) BEZOEKADRES Kalvermarkt 32, Den Haag. Post kunt u sturen naar Dienstencentrum Defensiemedia POSTADRES Postbus 20701, 2500 ES Den Haag, MPC 58L E-MAIL defensiekrant@mindef.nl DEFENSIESITE www.defensie.nl REDACTIESECRETARIAAT EN ADMINISTRATIE Marianne Beck-Bergshoeff TELEFOON (070) - 318 83 26, via het militaire net: 501, tst. 88326. ABONNEMENTEN Per jaar 13,61. Voor het buitenland 15,88. Particuliere abonnees kunnenzich opgeven bij: Abonnementenland, Postbus 20, 1910 AA Uitgeest, telefoon 0900 - 226 52 63 of via www.aboland.nl. In het geval van een dienstabonnement, opgave schriftelijk bij administratie Defensiekrant. ADRESWIJZIGING Het verdient aan-beveling adreswijzigingen vroegtijdig en uitsluitend schriftelijk op te geven; het duurt enkele weken voor het nieuwe adres in het verzendbestand is opgenomen. LAYOUT Grafische Dienst, AVDD Den Haag DRUK OBT bv, Den Haag. De inhoud van de artikelen in de Defensiekrant hoeft niet noodzakelijkerwijs de mening van de minister van Defensie of de krijgsmachtleiding weer te geven. Ingezonden brieven dienen betrekking te hebben op eerder in de Defensiekrant geplaatste artikelen. Zij geven uitsluitend de mening van de inzender weer en kunnen door de redactie worden bekort. Overname van artikelen of delen daarvan is alleen toegestaan met toestemming van de redactie. Aan rechtspositionele informatie kan geen recht worden ontleend. Deze informatie wordt in algemene bewoordingen en met terzijde lating van details weergegeven. Voor volledige informatie wordt verwezen naar de officile stukken.