You are on page 1of 11

FRASES QUECHUA

Allin paqarin Allin sukha Allin chisi Allin tuta Allin Punchay Pachi Waqkuti kama Tinkuna kama

SALUDOS - NAPAYKU Buenos das Buenas tardes Buenas noches (de 18 a 22 horas) Buenas noches (de 22 adelante) Buen da Gracias Hasta luego Hasta otro encuentro

Allin paqarin tata Allin sukhayay mama Allin paqarin aa Allin chisi jatun tata Allin sukha yayumalliq Jatun mama allin chisi Allin chisi yachachiq Allin paqarin tukuyniykichikpaq Allin paqarin yachachiq Imaynalla kachkankichik? Walliq Qanri? May walliq Imatayachakichik! Mana imapis kanchu Jina kaqtinqa waqman rina Ari Allin paqarin Allinpunchay Allin sukha Allin chisi Imaynalla Walliqlla Waqkuti kama Tinkuna kama Napaykuripuwanki Maypi chinkanki Chayllapi Waq tinkuna kama

Buenos das pap Buenas tardes mam Buenas das hermana Buenas noches abuelo Buenas tardes director Buenos das abuela Buenas noches profesor Buenos das para todos Buenos das profesor Cmo estn? Bien y Usted? Muy bien Qu novedades! No hay nada Si es as vamos a otro Si Buenos das Buen da (maana) Buenas tardes Buenas noches Cmo ests Estoy bien Hasta luego Hasta otro encuentro Me lo saludas Dnde te pierdes Por ah Nos vemos luego

Allin paqarin kachun mama Aurora Allin punchay risuchun tata Juan Waqkuti kama kachun Imaynalla Magdalena! Ripunaytian, tinkunakama

Que sea buen da Doa Aurora Que tenga buen da Don Juan Que sea hasta otra oportunidad Cmo est Magdalena! Me tengo que ir, hasta luego

Yachachiq Yachaqaq uqaj sutiyqa

NOS CONOCEREMOS - RIQSINARIKUNA Profesor Estudiante Mi nombre es

Imaynalla kachkanki? Waliqlla, Qanri? uqapis waliqllataq Imataq sutiyki? uqa Patricia kani, Qanri? uqajta sutiy Lucas Waliq, tinkuna kama kachun tata Tinkuna kama mama Patricia

Cmo ests? Bien y T? Yo tambin estoy bien Cmo te llamas? Yo soy Patricia y vos? Yo soy Lucas Bien, que sea hasta otro encuentro Seor Hasta otro encuentro Seora Patricia PREGUNTAS Mi nombre es, me llamo Cmo se llama tu padre? Cmo se llama tu madre? Quin es l?/Quin es ella? Qu sabes hacer? Dnde vives? De dnde vienes? A dnde ests yendo? En qu parte vives? De dnde es usted? Soy de Bolivia (collasuyo) Soy de la Ciudad de Santa Cruz Yo vivo ..... Con quin vives? Cuntos son? El que pregunta El que responde Cmo ests? Bien no ms y vos? Bien no ms Dnde vives? Yo vivo en Santa Cruz Vos de dnde ests viniendo? Estoy viniendo del trabajo Vos dnde ests yendo? Yo tambin estoy yendo a trabajar En otra hablaremos ms Si. Hasta otro da Si

uqaqsutiyqa Imataq tatayki sutin? Imataq mamayki sutin? Pitaqpay? Imata ruwayta yachanki? Maypi tiyakunki? Maymanta jamunki? Mayman richkanki? Maychhiqampi tiyakunki? Qam maymanta kanki? Qullasuyumanta kani Santa Cruz llaqtamanta kani uqatiyakuni ..... Piwantaq tiyakunki? Machkhakankichik? Tapuq Kutichik Imayna kachkanki? Allillan Qamri? Allillan Maypi tiyanki? uqa tiyakuni Santa Cruz pi Qam maymanta jamuchkanki? Llamkasqaymanta jamuchkani Mayman richkanki? uqapis richkani llamkaq Waqkutipi astawan rimanarikusunchik Ari. Waqpunchawkama Ari

CONOZCAMOS LOS COLORES - LLIMPIKUNATA RIQSINACHIK Yuraq Qumir Yana Anqas Puka Qillu Chumpi Uqi Kulli Yuraqkulli Yuraqanqas Chikchi Blanco Verde Negro Azul Rojo Amarillo Caf, marrn Plomo Morado Lila Celeste Mezcla de colores

Paykunaqta yana panchanku De ellos su ropa es negra uqaykuqta yuraq saphiyku Nuestra hoja est en blanco (raices) Paypata chuanqas panqan? De l su libro es azul? uqanchikpata yuraq raphinchik De nosotros la hoja es blanca Qampata yana qillqanayki De ti tu lapicero es negro uqaqta Pukachu simiy? mi boca es roja? Ari, uqaqta puka simiy Si, mi boca es roja Mana, uqaqta Pikachu simiy No, mi boca no es roja uqaykuqta qumirchu awiyku? De nosotros nuestros ojos son verdes? Ari, uqaykuqta qumir awiyku Si, de nosotros nuestros ojos son verdes Mana, uqaykuqta qumirchu awiyku No, de nosotros nuestros ojos no son verdes HABLAREMOS DE LOS TIEMPOS - PACHAKUNAMANTA PARLARINACHIK awpaq punchaw Antes de ayer Qayna punchaw Ayer Kunan punchaw Hoy da Qaya punchaw Maana Minchha punchaw Pasado maana aayki maykaq punchaytaq ripurqa? Tu hermana qu da se ha ido? aayqa awpaq punchaw ripun Mi hermana se fue antes de ayer Ministro tata maykataq Chayamurqa? Cundo ha llegado el Seor Ministro? Qayna punchaw chayamurqa Lleg ayer Maykaqtaq takisunchik? Cundo vamos a cantar? Kunan punchaw takisunchik Hoy da cantaremos Qayataq tususunchik Maana bailaremos Minchhataq qhichwapi qillqasunchik. Allinchu? Pasado maana escribiremos en quechua. Es bueno? Ari, Allinkachkan Si, est bien no ms

LOS DAS DE LA SEMANA - QANCHISCHAWPA PUNCHAW NIN Killachaw Lunes Atichaw Martes Quyllurchaw Mircoles Illapachaw Jueves Chaskachaw Viernes Kuychichaw Sbado Intichaw Domingo LOS MESES DEL AO - WATAQ KILLANKUNA Enero Febrero Marzo Abril Mayo Junio Julio Agosto Septiembre Octubre Noviembre Diciembre ESTACIONES DEL AO - PACHAQ MITANKUNA Primavera Verano Otoo Invierno

Qhaqmiy Jatunpuquy Pachapuquy Ariwaki Aymuray Jawkaykuski Chakraqunakuy Chakrayapuy Tarpuy Pawqarwara Ayamarqay QhapaqIntiraymi

Pawqarmita Puquymita Jawkaymita Chirimita

Maykaqtikatikan? Cundo florecen las flores? Pawqarmitapitikan En primavera florecen Maykaqmikhunapuqun? Cundo producen los alimentos? Puquymitapimikhuykunapuqun En verano producen los alimentos Jawkaymitatikanchu? En otoo florece? Mana No Maykaqtaqchhirimun? Cundo hace fro? Chirimita En invierno

CUERPO HUMANO - RUNAQ UKHUN Uma Chukcha Mal Uya Pullurki Rukana Kunka Rukuchu Kiru Wiksa Wikar Rikra Maki Sinqa awi Pupu Rinri Tiklla Chaki Muqu Sillu Tusu Simi Cabeza Cabello Frente Cara Ceja Dedo Cuello Codo Diente Estmago Cadera Hombro Mano Mariz Ojo Ombligo Oreja Pestaa Pie Rodilla Ua Pantorrilla Boca

CONOZCAMOS LOS OBJETOS DE CASA - NAKUNATA WASIMANTA RIQNACHIK Waykunawasi Mikhunawasi Puunawasi Qillqanawasi Jispanawasi Jallch' anawasi Chukuna Jamp' ara Samanawasi Wislla Wasu Allquwasi Wisqana Tawakchu Pachajallchana Cocina Comedor Dormitorio Escritorio Bao Estante Taburete Mesa Lugar de aliento Cuchara Vaso Casa de perro Puerta Ventana Estante

CONOCIMIENTO (EDUCACIN) - YACHAY Yachakuq Yachaywasi muyuyninmanta Ambiente escolar Pukllana qutu Club deportivo Umalliq Director Yachachiypa qallariynin Educacin inicial Iskaysimipikawsaypurapiyachachiy Educacin intercultural bilinge Pachamama yupaychaymantayachachiy Educacin para el medio ambiente Llaqtakamachiypaqyachachiy Educacin para la democracia Qhariwarmi yupaychaypurakunapaqyachachiy Educacin para la equidad de gnero

Mama yachaywasi Sullka yachaywasi Yachachiyphani Yachakuypi apaykachana Yachanawasipi apaykachana Yachaywasiqhawaq Yachachiq Yachachinapaqwakichiy

Escuela central Escuela seccional Horario escolar Materiales educativos Objetos de la clase Profesor Proyecto educativo

HIMNO NACIONAL DE BOLIVIA - BOLIVIA SUYU TAKIYNIN

Boliva suyunchik sumaqchasqa Munasqanchikmanjina junt`akun Kacharisqaa kay llaqtanchisqa ak`ariy kamachiypi kaymanta Allinsinchi chaqway qayna karqa Tinkupi kupaypi qhapariynin Kunaqa t`inkisqa may kusiypi Miski takiyninchikwanjukchasqa Llaqtanchikpaq jatun sutinta Sumaq kusiy kanchaypi japinachiq Sutinrayku tatalitanachik Kamachiy kanatawauna.

Bolivianos: el hado propicio coron nuestros votos y anhelo; es ya libre, ya libre este suelo, ya ces su servil condicin. Al estruendo marcial que ayer fuera y al clamor de la guerra horroroso siguen hoy, en contraste armonioso, dulces himnos de paz y de unin. De la patria el alto nombre en glorioso esplendor conservemos y en sus aras de nuevo juremos Morir antes que esclavos vivir!

Acercar Actividad Adelante/delante Adivinanza Adivinar Agrupar Almohadilla Alumno Aprender imitando Aula Biblioteca Borrador Borrar Calendario Campo deportivo Candado Carpeta Clasificar Club deportivo Color Compaero Comps Completar Conclusin Contar (nmero)

VOCABULARIO - SIMIKUNA Kaskay Ruwana awpa Imasmari Imasmariy Qutuchay Qillqapichana Yachakuq Yachapakuy Yachanawasi awirinawasi Qillqakhituna Pichay/khituy Pachawatana

Chatana Karpita Aqllay Pukllanaqutu Llimpi Masi Muyuchina Juntachiy Tukuchana Yupay

Contar (narrar) Cuaderno Cuchara Cuchillo Diccionario Direccin Director Escenario Escuela Estante Exterior Grada Grupo Interior Lapicero/ lpiz Lpiz de color Letrero anuncio Letrina Libro Llave Mstil Mesa Objeto/cosa Patio Pegamento

Jawariy Qillqanapanqa Wislla Kuchuna Simipirwa/simiqullqa Pusachanawasi Umalliq Patillapata Yachaywasi Jallchana Jawa Patilla Qutu Ukhu Qillqana Llimpiqillqana Willana Jispanawasi Panqa Kichana Wiphalawarkhuna Jampara Ima Wasikancha Kaskachina

Pizarrn Puerta Regla Saln de actos Silla Taburete Tajador Tijera Tiza

Pirqaqillqana Wisqana Chiqachana Tantakunawasi Tiyana Chukuna awchina Kutuna Isku / Yuraqqillqana

Agua Animal Antiguo Basura Chicha Comprar Conversar Copiar Corregir Chistes Dibujar Dictar Discutir Egreso

Yaku Uywa awpa Qupa Aqha Rantiy Rimapayay Qillqapay Allinchay Asikunapaq Siqiy Qillqachiy Rimanakuy Lluqsiq

Ejemplo Ejercicio Ensear Escribir Escoger Escuchar Estudiar Evaluar Fiestas Girar Hablar Identificar Ingreso Imitar Lavar Marcar Mucho Nieblina Nombrar Norte Noticias Nube Observar Occidente Ordenar(mandar)

Kayjina Ruwana Yachachiy Qillqay Akllay Uyariy Yachakuy Yuyanchay Raymikuna Muyuy Rimay Riqsiriy Yaykuq Yachapay Taqsay Chimpuy Achkha Iphu Sutichay Chincha Willaykuna Phuyu Qhawariy Kunti Kamachiy

Oriente Otro Papel Pensar Perder (compet.) Perder(extraviar) Perro Pobre Puente Pues Raya Recordar Rerse Responder Respuesta S Sur Vencer Ventana

Anti Waq Raphi Yuyay Apaykachay Chinkachiy Allqu Wakcha Chaka Ari Siqi Yuyariy Asikuy Kutichiy Kutichi Ari Qulla Atipay Tuqu

You might also like