CADUCIDAD DEL CONTRATO - Oportunidad para declararla / CADUCIDAD DEL CONTRATO -
Declaratoria en la etapa de liquidacin
Sobre a oportundad que tene a admnstracn para decarar a caducdad de contrato, esta Seccn ha sostendo que de esta potestad concedda por a ey a a entdad de derecho pbco so puede hacerse uso mentras est vgente e contrato y no cuando e pazo haya vencdo, ya que una de a mtacones que afectan su e|ercco, es precsamente e eemento tempora para no confgurar una ncompetenca "ratone tempors". La CAR decar a caducdad de contrato medante a resoucn No. 1727 de 29 de |uno de 1984. E pazo para a e|ecucn de contrato segn a adcn suscrta e 29 de febrero de ese msmo ao, se extend hasta e 2 de abr de 1984. No se dscute que e pazo para entrega de os estudos por parte de consutor venca en esa fecha y que ste cump con a entrega oportunamente; sn embargo, e pazo para entender as observacones que formuara a CAR se extenda hasta e 2 de |uno (y es entendbe que sea e da hb sguente s ste no fue da de despacho), fecha en a cua e contratsta tambn cump contestando as observacones y correccones que se hceron a os traba|os e|ecutados. Pero como e contrato poda qudarse hasta e 2 de |uno y an no se haba qudado, a admnstracn estaba egamente autorzada para decarar a caducdad de contrato en a oportundad que o hzo ante os fatantes e nconsstencas que encontr posterormente a a entrega. Por o anteror, e cargo de extemporanedad aegado por a parte actora no es de recbo para deducr a egadad de dcho acto admnstratvo y es errnea su aprecacn de a qudacn de contrato es tarea so de a admnstracn y que no hace parte de pazo de msmo. NOTA DE RELATORIA: Reteracn |ursprudenca sentenca de 22 de novembre de 1485. CONTRATO ESTATAL - Plazo / PLAO EN EL CONTRATO ESTATAL - Alcance / POTESTAD SANCIONATORIA DE LA AD!INISTRACION " #i$encia / LI%UIDACION DEL CONTRATO - Pote&tad de autotutela de la ad'ini&tracin / LI%UIDACION DEL CONTRATO - T(r'ino Cuaquera sea e tpo de contrato que ceebre a admnstracn dspone de un pazo mtado en e tempo de acuerdo a su ob|eto, puesto que puede asumrse como un negoco |urdco a pazo f|o, dentro de cua e contratsta debe cumpr con su obgacn prncpa (construr a obra, entregar os sumnstros, etc) y a admnstracn podr e|ercer sus potestades sanconatoras (mutas, caducdad y cusua pena) frente a ncumpmento de contratante. Pero s ben es certo en a mayora de os casos e pazo de contrato concde con e de e|ecucn de a obra, con a entrega de sumnstro, con a prestacn de servco, tambn o es, que este pazo no consttuye propamente habando e perodo de e|ecucn de contrato porque a fnazar e pazo que se ha destnado para e cumpmento de a obgacn prncpa por parte de contratsta as partes no quedan beradas de peno derecho mentras no se extngan todas as obgacones adqurdas, o cua se cumpe necesaramente en a etapa de qudacn de contrato en a cua es donde a admnstracn puede vaorar e cumpmento tota de as obgacones a cargo de contratsta y es a que pone trmno a a vncuacn de as partes. E contrato que se ceebra con e Estado tene dos pazos: uno para a e|ecucn y otro para a qudacn y que no tene |urdcamente e msmo acance as expresones contrato vencdo y contrato extngudo, toda vez que frente a prmero a admnstracn tene a potestad para exgr as obgacones a cargo de contratsta y evauar su cumpmento, La extncn de contrato por e contraro, se confgura cuando ste ha sdo qudado, En este orden de deas, no puede estar ausente en a etapa de qudacn de contrato a potestad de autotutea de a admnstracn para decarar su ncumpmento. Sobre a afrmacn hecha tantas veces por esta Seccn acerca de que "termnado e contrato, ben por decreto de caducdad o ben por determnacn de pazo o por cumpmento de ob|eto de contrato, o que sgue es a qudacn de msmo", a Saa hace as sguentes precsones: Es verdad que vencdo e pazo de contrato ste se cooca en a etapa de qudacn, pero no resuta razonabe sostener que en esta fase a admnstracn no pueda hacer de sus potestades sanconatoras frente a contratsta, puesto que vencdo e pazo de contrato es cuando a admnstracn puede exgr y evauar su cumpmento y de manera especa defnr s ste es satsfactoro; es cuando puede aprecar a magntud de os atrasos en que ncurr e contratsta. Practcada a qudacn de contrato o vencdo e pazo para hacero por mutuo acuerdo o unateramente por a admnstracn a faa de aqu dentro de os dos meses (2) sguentes que hoy estabece a ey (art.136 numera 10 t. d) c c.a.), a admnstracn queda despo|ada de sus potestades sanconatoras y cuaquer ncumpmento que se e mpute a contratsta debe ser constatado por e |uez. NOTA DE RELATORIA: Sobre os mtes temporaes de a Potestad Sanconatora de a admnstracn en matera de contratacn mencona a consuta 1088 de novembre 8 de 1976. Reteracn |ursprudenca de a sentenca de 29 de enero de 1988 Expedente 3615 en cuanto rectfc a tess sobre e trmno para e e|ercco de as potestades excepconaes en a actvdad contractua. INCU!PLI!IENTO DEL CONTRATO - Declaratoria de caducidad / DICTA!EN PERICIAL - #alor pro)atorio Encuentra a Saa que con e matera probatoro que obra en e proceso se demostr que s exst ncumpmento de consorco demandante con respecto a acance fna que pretenda a entdad demandada con a ceebracn de contrato. Para a Saa e consutor entreg a mayora de os estudos y dseos contratados en forma oportuna y s agunas entregas fueron tardas, no fueron a causa determnante en a decsn de decarar a caducdad de contrato. fue e hecho de no haberse entregado por os demandantes agunos de os nformes y a prestacn defcente de agunos de stos o que ncd en que e estudo contratado no enara as expectatvas de a admnstracn. Exste concdenca entre os motvos de nconformdad que tanto durante a e|ecucn de contrato como uego de su vencmento a admnstracn manfest a consutor, con os que desencadenaron a caducdad de contrato. En os msmos motvos concderon os nterventores de contrato y en esta parte se acara que e funconaro que ncamente tuvo cargo a nterventora, s ben es certo reconoc que a nco de os traba|os os ncumpmentos de consutor fueron menores y de poca mportanca, tambn o es que como ntegrante de comt que evau os estudos fnaes que entreg e consutor, compart a exstenca de dcho ncumpmento, ta como se apreca en su decaracn. Posee vaor probatoro e prmer dctamen renddo en e proceso en e cua se concuy que e contratsta ncump parte de os compromsos contractuaes, toda vez que os traba|os presentados eran nsufcentes y no aptos para a adopcn de a potca sobre a que versaba en contrato, ya que no obstante ser adverso a as pretensones de demandante, fue debdamente sustentado uego de un anss exhaustvo de cada una de as actvdades y de os documentos entregados por e consutor, que a Saa encuentra convncente de acuerdo con os crteros de a sana crtca. AR*ITRA!ENTO TECNICO EN EL CONTRATO ESTATAL - +inalidad / DECLARATORIA DE CADUCIDAD - Incu'pli'iento del contrato A arbtramento tcnco se acude cuando a dsputa no tene contendo |urdco sno cuando e reparo es sobre un determnado aspecto que soo opnones de especastas en determnada matera pueden drmr, caso en e cua ser necesaro que os rbtros posean especaes conocmentos sobre asunto que versar a decsn. Con a utzacn de esta forma arbtra se souconan controversas orgnadas en dferencas puramente tcncas, que no es e caso que orgn a decaratora de a caducdad de contrato 278 de 1982, ya que as para e demandante a causa de sta haya sdo e hecho de no haberse acogdo por a CAR a soucn que propuso, no est caramente determnado en os documentos de proceso que sea esta a crcunstanca que ev a a entdad demandada a tomar ta decsn, pero s o fueron hechos caros y concretos como a no entrega de agunos estudos y a nsufcente nformacn en agunos de eos, que para a demandada no se a|ustaron a acance de os traba|os seaados en e contrato. De ta forma que os motvos aducdos por a entdad demandada para decarar a caducdad de contrato no correspondan a aspectos estrctamente tcncos que obgaran a a admnstracn a convocar e arbtramento que nvoca a parte actora, ya que de o que se trataba era de evauar e cumpmento de consutor, tarea neudbe que deba cumpr a entdad contratante y que por o tanto estaba sustrada de fuero arbtra. CLAUSULA PENAL EN EL CONTRATO - +inalidad / INCU!PLI!IENTO DEL CONTRATO - Inde'nizacin de per,uicio& Cuando as partes estpuan e monto de resarcmento para un caso futuro de ncumpmento o retardo, o que estn hacendo en a prctca y a eso enderezan su vountad, es a qudar preventvamente e dao resarcbe y en eo consste precsamente a funcn reparadora de a pena pecunara. La mportanca de ncorporara en e contrato, radca en que a parte benefcara queda exmda de tener que probar os per|ucos causados como consecuenca de ncumpmento de a otra parte, tenendo soo a carga de a prueba de dao efectvamente causado que no acance a cubrr a pena. Los per|ucos dervados de ncumpmento de demandante seran a suma de $1'559.313 que corresponde a mayor vaor que reamente tuvo que ntervenr a CAR para a ceebracn de nuevo contrato. Esta suma resuta ser nferor a vaor de a cusua pena pecunara ($2.546.026), que de acuerdo con os artcuos 61 y 72 de os decretos eyes 150 de 1976 y 222 de 1983 debe mputarse a vaor de os per|ucos causados a a entdad contratante. Consdera a Saa que no es procedente e reconocmento de os per|ucos pretenddos por a entdad pbca demandada, ya que en e supuesto de que e per|uco dervado de ncumpmento hubese sdo superor a vaor de a cusua pena, Esta no acredt dentro de proceso os conceptos y vaores que tuvo que sufragar por e ncumpmento de demandante. LI%UIDACION UNILATERAL DEL CONTRATO - I'procedencia de&cuento de &u'a& -a pa$ada& La entdad pbca en a qudacn de contrato de as cuentas de cobro correspondentes a os meses de septembre de 1983 a febrero de 1984 a ttuo de "VALORES NO RECONOCIDOS POR LA CAR E CUENTAS YA PAGADAS" un vaor de $1'125.110.98 y US$ 38,092,60 respectvamente, por concepto de "horas no reconocdas" de persona profesona tanto nacona como extran|ero y agunos costos drectos. S as cuentas de cobro que mensuamente presentaba e consutor con a aprobacn de nterventor, correspondan a horas efectvamente traba|adas por e persona profesona destnado a proyecto y a costos drectos efectvamente causados, resuta procedente e cargo que hacen os demandantes en e sentdo de que se trata de pagos que se consodaron a su favor y que no tenen causa ega no contractua para deducrse por a contratante, toda vez que no aparece demostrado que se trate de pagos que se hceron a contratsta como antcpos que tuvera que |ustfcar posterormente, o de vaores adeantados por horas o costos drectos que todava no se haban causado, o "abonos" por su traba|o como o quere hacer aparecer a entdad demandada. S e traba|o de consutor no fue recbdo "a satsfaccn" por a entdad demandada y no com as expectatvas para e proyecto que emprendera con os estudos y dseos que ste hzo, era sufcente que procedera a decarar a caducdad de contrato y a hacer efectva a cusua pena pecunara. Los vaores deducdos por ta concepto, debern devoverse a os demandantes debdamente actuazados, en e evento de que e acto de qudacn de contrato se haya e|ecutado por a admnstracn. CONDENA EN COSTAS - Aplicacin de nor'a proce&al / CONDENA EN COSTAS - I'procedencia por ine.i&tencia de conducta te'eraria S ben es certo que de conformdad con e artcuo 171 de C.C.A., en armona con e artcuo 392 de Cdgo de Procedmento Cv, haba ugar a a condena en costas para e tgante partcuar que resutara vencdo en e proceso sn mportar cua hubera sdo su conducta, sta fue a razn que tuvo e a - quo para ordenara, tambn o es que dcha qudacn a partr de a ey 80 de 1993 (artcuo 75, pargrafo 3), so puede darse en os procesos dervados de controversas de naturaeza contractua para cuaquera de as partes, s e |uez "encuentra a exstenca de temerdad" de aguna de eas. No obstante ser estas eyes posterores a a presentacn de a demanda, e son apcabes a proceso por tratarse de normas de carcter procesa que tenen vgenca en forma nmedata de acuerdo con e artcuo 40 de a ey 153 de 1887. En a nueva reguacn de as costas en e proceso admnstratvo no basta entonces que a parte sea vencda, toda vez que se requere una vaoracn de a conducta observada en e proceso y a tenor de a ey 80 de 1993 esta debe ser temerara. En e presente proceso no se encontr de parte de os demandantes que resutaron vencdos, una conducta que merezca cafcarse de temerara o datora, puesto que a msma se adecu a e|ercco de su derecho a cuestonar a egadad de os actos que se profreron en su contra, o cua mpde a condena por este concepto. CONSE/O DE ESTADO SALA DE LO CONTENCIOSO AD!INISTRATI#O SECCI0N TERCERA Con&e,ero ponente1 RICARDO 2O3OS DU%UE Santaf de Bogot, D.C., trece (13) de septembre de m novecentos noventa y nueve (1999). Radcacn nmero: 10264 Actor: Consorco Gabre Gavs - Hazen and Sawyer Demandado: Corporacn Autnoma Regona de as cuencas de os ros Bogot, Ubat y Surez - CAR - Procede a Saa a resover e recurso de apeacn nterpuesto por as partes contra a sentenca proferda por e Trbuna Admnstratvo de Cundnamarca e 4 de agosto de 1994 en a cua se dspuso: 4PRI!ERO1 Decl5ran&e no probadas as excepcones propuestas6 4SE7UNDO1 Deni($an&e as pretensones formuadas en os procesos acumuados No. 2277 y 2608. 4SE7UNDO1 (sc) Decl5ra&e que e consorco GABRIEL GALVIS HAZEN AND SAWYER, ncump e contrato 278 de 4 de octubre de 1.9826 4TERCERO1 Deni($an&e la& de'5& spcas de proceso 3076. 4CUARTO1 Cond(na&e a Consorco GABRIEL GALVIS - HAZEN & SAWYER a pago de a totadad de as costas que se qudarn en os expedentes Ns. 2277 y 2608. As msmo, a pago de 50% de as costas que se qudarn en e expedente No. 307668 ANTECEDENTES 96 La& de'anda& Como consecuenca de a e|ecucn de contrato No. 278 suscrto e 4 de octubre de 1982, e Consorco conformado por e seor Gabre Gavs y a Socedad Hazen and Sawyer P.C., nstaur as sguentes demandas ante e Trbuna Admnstratvo de Cundnamarca: De'anda del :; de enero de 9<=> ?E.p6 No6 ::@@A1 41a.- Oue es nua a Resoucn #1727 de 29 de |uno de 1.984 dctada por e Drector E|ecutvo de a Corporacn demandada, Dr. Dego Pardo Koppe, por medo de a cua se decar caducado e Contrato Admnstratvo de estudos No. 278 ceebrado entre a CAR y e Consorco que represento e da 4 de octubre de 1.982, as como sus prrrogas fechadas e 13 de mayo de 1.983 y 29 de febrero de 1.984, se orden hacer efectva a cusua pena pecunara estabecda en dcho contrato y se dspuso a qudacn de msmo. "2a.- Oue es guamente nua a Resoucn No. 2759 de 28 de septembre de 1.984 proferda por a msma autordad, pero esta vez por e Dr. Francsco A. Yepes, como encargado, por medo de a cua, a resover e recurso de reposcn nterpuesto contra a resoucn ndcada en e punto prmero, sta fue mantenda, con excepcn de o concernente a una reduccn parca de a cuanta de a cusua pena pecunara. "3a.- Oue en consecuenca y como restabecmento de Derecho, se decare que e Consorco Gabre Gavs Hazen And Sawyer, como entdad contratante, o sus ntegrantes Gabre Gavs Y a Socedad Hazen And Sawyer, como personas natura a una y |urdca a otra, no ncumperon e contrato No. 278 de 4 de octubre de 1.982 ceebrado entre e ctado consorco y a Car, y = (sc) sus adcones y prrrogas. "4a.- Oue en consecuenca y no habendo fundamento ega para hacer efectva a cusua pena pecunara que se haba pactado en e contrato y que se mand hacer efectva a a Compaa de Seguros "SEGUROS UNIVERSAL S.A." por a suma de Un mn qunentos noventa y cnco m ochocentos dos pesos con sesenta y tres centavos ($1.595.802.63), se ordene devovera, y se mande a pagar a ms representados os sados pendentes a su favor por concepto de preco de contrato con sus ntereses correspondentes. "5a.- Oue, y tambn como restabecmento de derecho, se condene a a Corporacn demandada a pagar a Consorco menconado, o separadamente a sus ntegrantes, o a quenes sus derechos representen, e monto de os per|ucos materaes y moraes que se es ha causado con a expedcn de os actos cuya nudad se ha peddo. "6a.- Oue a cuanta de os daos y per|ucos moraes y materaes a que debe ser condenada a Corporacn, se actuace en su vaor a a fecha de a sentenca, sguendo para eo e procedmento adoptado por e H. Conse|o de Estado y por a Corte Suprema de |ustca para casos smares y tenendo en cuenta que e per|uco mora sub|etvo se deber ndemnzar con una suma no nferor a vaor de m gramos oro de puro en a fecha de fao. "S no se pudere estabecer e monto de os per|ucos, eos debern mandarse qudar por e procedmento estabecdo en e artcuo 308 de Cdgo de Procedmento Cv, y as o socto. "Iguamente deber despacharse a condena por ntereses correntes y moratoros de as sumas en que se concreten os per|ucos soctados.8 De'anda del BC de Septie')re de 9<=> ?E.p6 No6 :DC=A1 41.Oue se decare a nudad, por ser voatoras de a Consttucn y a ey, de as sguentes resoucones expeddas por e Drector E|ecutvo de a Entdad demandada: a) No. 0326 de 28 de enero de 1.985, por a cua se dspuso qudar e contrato No. 278 de 4 de octubre de 1.982 y sus prrrogas de 13 de mayo de 1.983 y 29 de febrero de 1.984 suscrtos entre as partes demandante y demandada, en a cua adems se evo a cabo efectvamente a ndcada qudacn. b) No. 1539 de 27 de mayo de 1.985, en vrtud de a cua se neg a reposcn nterpuesta contra a resoucn dentfcada en e tera anteror. "2 Oue, con e carcter de restabecmento de derecho de a parte demandante y como consecuenca de a anuacn de os actos seaados se practque por e H. Trbuna una nueve (sc) qudacn de contrato en a cua se respeten os derechos econmcos de dcha parte. "3 Oue, con e msmo carcter de restabecmento de derecho, se decare que a entdad demandada es cv y admnstratvamente responsabe de os per|ucos materaes y moraes causados a a parte demandante por a egadad de os ctados actos admnstratvos y se e condene, consecuencamente, a as ndemnzacones pertnentes de acuerdo con a cuantfcacn que se estabezca en e proceso o que se produzca una condenacn en abstracto determnabe posterormente medante e trmte prevsto en e artcuo 308 de Cdgo de Procedmento Cv.8 Por su parte a Corporacn Autnoma Regona de as Cuencas de os ros Bogot, Ubat y Surez - CAR, present demanda de reconvencn e 19 de |uno de 1986 contra e consorco anterormente ctado, con e fn de que se hceran as sguentes decaracones: 4 Prmera.- Oue e doctor Gabre Gavs, mayor de edad y vecno de Bogot, dentfcado con a C. de C. no. 2.945.216 expedda en Bogot, y a persona |urdca "Hazen And Sawyer", socedad consttuda ba|o as eyes de os Estados Undos de Norteamrca, con domco en a cudad de New York (USA), certfcado de ncorporacn No. A408389 regstrado Busness Conporaton Law, representada en Coomba por e seor |os Ra Garca, mayor de edad y vecno de Bogot, o quen haga sus veces, ntegrantes de consorco "Gabre Gavs - Hazen And Sawyer" ad|udcataro y parte cocontratante de Contrato Admnstratvo de Consutora No. 278 de 4 de octubre de 1982 ceebrado entre y e estabecmento pbco demandante, son cvmente responsabes y en forma sodara, segn as dsposcones contendas en os artcuos contendas en os artcuos 5 y 291 de decreto ey 222 de 1983, por a e|ecucn ndebda y a fata n|ustfcada de e|ecucn de contrato Admnstratvo de Consutora No. 278 de octubre 4 de 1982 ceebrado con a Corporacn Autnoma Regona de os Ros Bogot, Ubat y Sarez - Car-, segn o determnado por a nterventora de Contrato menconado en Acta de Interventora de decnueve (19) de |uno de 1984. "Segunda. - Oue, como consecuenca, se condene a doctor Gabre Gavs, de as condcones cves anotadas, y a a frma "Hazen And Sawyer", socedad consttuda ba|o as eyes de os Estados Undos de Norteamrca, con domco en a cudad de New York (USA), (.) a reconocer y pagar en forma sodara a estabecmento pbco de orden nacona denomnado "Corporacn Autnoma Regona de a Cuencas de os Ros Bogot, Ubat y Surez- Car", con domco en Bogot, os per|ucos materaes resutantes de a nfraccn de contrato admnstratvo no. 278 de octubre 4 de 1982 ceebrado entre sta y e ctado consorco, y consttudos por e vaor de o canceado por e estabecmento pbco demandante a a frma ILAM Ltda. en desarroo de contrato no. 062 de 1985 ceebrado entre sta y aqu, para a termnacn de os estudos y dseos ob|eto de contrato que se ncump por e Consorco demandado, o por e vaor de o que determnen percamente os Auxares de a |ustca desgnados por esta H. Corporacn, dentro de trmno probatoro, o que se har con os a|ustes prevstos en e art. 178 de C.C.A. "Tercera.- A a sentenca se dar cumpmento dentro de trmno prevsto en e art. 176 de C.C.A. - (decreto Ley 01 de 1984), y en caso de no hacerse as, se reconocern por as personas determnadas os ntereses comercaes correntes y de mora prevstos en e art. 177 bdem. "Cuarta.- Oue se condene en costas a a parte demandada8. :6 Lo& EecEo& En as demandas se menconan en sntess os sguentes: a) Entre a Corporacn Autnoma Regona de as Cuencas de os Ros Bogot, Ubat y Surez (CAR) y e Consorco ntegrado por Gabre Gavs y a frma "Hazen & Sawyer" representada egamente en Coomba por e seor |os Ra Garca, se suscrb e contrato No.278 de octubre 4 de 1982 cuyo ob|eto conssta en a e|ecucn de os estudos e nvestgacones requerdos y os servcos de ngenera ndspensabes para a reazacn de os dseos necesaros de os sstemas para recoectar, tratar y dsponer as aguas resduaes domstcas e ndustraes de os muncpos: Tocancp, Vapnzn, Chocont, Gachancp, Suesca y Ten|o. b) E pazo de contrato se f| en 12 meses y se dspuso que a os dez meses de ncados os traba|os e consorco deba presentar e nforme que consgnara as actvdades adeantadas en a etapa de dseo; os meses restantes se utzaran por a CAR para evauar os traba|os presentados y formuar os reparos correspondentes. c) Por acta de 29 de febrero de 1984 as partes convneron en prorrogar e pazo de contrato hasta e 2 de |uo de 1984 y o dstrbuyeron as: Hasta e 2 de abr de 1984 para a entrega por parte de consutor de os tmos traba|os sobre e dseo defntvo para e sstema de tratamento de a soucn para e muncpo de Vapnzn y as Curtembres; entre e 2 de abr y e 2 de mayo para a evauacn por parte de a CAR de os traba|os presentados y formuar a consutor os reparos correspondentes; entre e 2 de mayo y e 2 de |uno para efectuar as acaracones o correccones soctadas por a CAR y e apso comprenddo entre e 2 de |uno y e 2 de |uo de 1984 para efectuar a qudacn de contrato. d) E consorco entreg os estudos en as fechas convendas, de ta forma que e tmo de eos se entreg oportunamente e 2 de abr de 1984, con o cua concuyeron egamente as obgacones de contratsta. e) Una vez a Corporacn proced a evauar os traba|os presentados y a hacer as observacones de caso, e consorco as respond e 5 de |uno de 1984, ya que e 2 que era e da tmo para hacero no hubo despacho y e 3 y 4 fueron ferados, de manera que es ncuestonabe que e contrato venca en esa fecha y a partr de ah se abr a etapa de qudacn de contrato. f) E comt que conform a CAR para a evauacn de os documentos fnaes eaborados por e contratsta conceptu que exstan seros nconvenentes en a soucn dada por e consutor y que por tanto no se deba aceptar a msma. Tambn a nterventora haba manfestado que e contratsta ncump con os pazos estabecdos en a cusua prmera de contrato adcona de 29 de febrero de 1984, a no entregar e nforme competo de dagnstco y aternatvas. g) Con base en os anterores nformes, a CAR decar a caducdad admnstratva de contrato a travs de a resoucn No. 1727 de 29 de |uno de 1984, nvocando e ncumpmento de as obgacones contractuaes por parte de consutor y orden hacer efectva a cusua pena pecunara, a cua fue confrmada medante a resoucn No. 2759 de septembre 28 de msmo ao. h) Consdera e contratsta que como a caducdad de contrato fue decarada e 29 de |uno de 1984, 2 meses y 24 das despus de termnados y entregados todos os traba|os por e consutor y cuando ya se estaba en e proceso de qudacn de contrato, dcha caducdad es ega por extempornea, nt y abusva, ya que e ob|eto de contrato se haba cumpdo no so con a entrega de os estudos convendos, sno tambn porque tcncamente eran sufcentes para os fnes que a CAR persegua con e estudo. ) Medante a resoucn No. 0326 de 28 de enero de 1985 a CAR qud unateramente e contrato, a cua confrm a travs de a resoucn No.1539 de 27 de mayo de 1985 a resover negatvamente e recurso de reposcn nterpuesto por e contratsta. |) Dcha qudacn arro| un sado a cargo de consorco de $ 2810.799,27 y de US$ 36.383.02, toda vez que a CAR descont a consutor vaores de cuentas ya presentadas y tramtadas desde e comenzo de contrato, cuando o correcto era que arro|ara un sado de $1370.652,11 y US$ 8.220,46 a favor de contratsta adeudados por a CAR por concepto de sado de vaor de contrato facturado hasta a termnacn de traba|o. k) La CAR ceebr un nuevo contrato con a frma ILAM Ltda. para a reazacn de os traba|os que de| de e|ecutar e Consorco y os que quedaron ma dseados. Por e vaor que e mpc este nuevo contrato socta os per|ucos materaes y econmcos que e caus e ncumpmento de consutor, ndependentemente de a cusua pena pecunara que se orden hacer efectva en a resoucn de caducdad. B6 La &entencia del tri)unal E Trbuna consder que es ega a resoucn por a cua a CAR decar a caducdad de contrato, toda vez que tanto por e comt asesor que reaz e estudo a fondo sobre e desarroo de contrato como en e dctamen perca practcado dentro de proceso de caducdad de contrato, se haba demostrado e ncumpmento de contratsta. No encontr que fuese extemporneo e acto admnstratvo de a caducdad de contrato, ya que bastaba mrar os acuerdos a que egaron as partes en e contrato adcona de 29 de febrero de 1984 para deducr que s a caducdad se decar e 29 de |uno de 1984, despus de a entdad recbr e nforme de comt asesor en e que se determnaban os varos traba|os no cumpdos por e consorco, dcha decsn fue oportuna puesto que e pazo contractua venca e 2 de |uo sguente. Respecto a acto medante e cua se qud e contrato por parte de a CAR, consder que ste se a|ust a a readad desarroada durante todo e proceso contractua y que adems e contratsta no ogr desvrtuar a presuncn de egadad que pesaba sobre e msmo. En cuanto a os per|ucos recamados por a CAR, estm que pese a estar acredtado e ncumpmento de contratsta, a CAR no aport prueba aguna que acredtara a exstenca de per|uco que se e ocason a a admnstracn, puesto que s e per|uco equvaa a vaor de contrato No. 062 que ceebr con a frma ILAM para cumpr con as defcencas de|adas de e|ecutar por e consorco demandante, de testmono recbdo a represente ega de esa frma se desprende que e ob|eto de ese contrato era dferente a de contrato 278/82. De otra parte, no e otorg nngn vaor probatoro a dctamen perca que se practc en dcho proceso en e cua se conceptu que e consutor s haba cumpdo, ante a fata de fundamentacn que exge e art. 241 de C.P.C. Dos de os magstrados que ntegran a saa acararon su voto por consderar que a facutad unatera de qudacn de contrato que se otorga a a admnstracn, no a autorza para descontar os pagos ya efectuados porque se atentara contra a necesara segurdad |urdca y se e otorgara una facutad exorbtante a a admnstracn por va |ursprudenca que a ey expresamente no ha prevsto. ;6 El recur&o de apelacin ;69 La apoderada de a parte actora argumenta que en e caso que se examna no exst razn ega n tempora para que a admnstracn pudera decarar a caducdad de contrato, toda vez que "hay dscrepancas y fatas de coherenca en as causaes de ncumpmento, en as decaracones renddas, en a demanda y en a resoucn que decara a caducdad" y adems sta fue extempornea. Respecto a cumpmento de sus obgacones contractuaes, aduce que segn e testmono renddo por e nterventor que conoc de contrato desde e nco hasta fnaes de 1983 todos os traba|os se e|ecutaron, aprobaron y se vsaron as cuentas de cobro en sea de conformdad. De gua manera, as actas de entrega de os traba|os son prueba fehacente de cumpmento por parte de os consutores; por eo no se entende cua es e ncumpmento que se e atrbuye a contratsta en as resoucones que se demandan. E recurrente socta se tenga en cuenta e pertazgo tcnco que rnderon os ngeneros Guermo Gan y Vctor Kunh, por cuanto no fue ob|etado y adems "se consttuye en e nco dctamen enteramente tcnco precso y cafcado que obra en os expedentes" y en e cua se respond cara y concsamente sobre e cumpmento de contratsta. Aduce que s a CAR no compart as soucones panteadas por e consorco, desconocendo de paso a autonoma tcnca que para ste se dervaba de a cusua 27 de contrato y a donedad de os traba|os dada a experenca que a nve nternacona tena uno de os ntegrantes de consorco que presuponen a exceenca de os msmos, deb entonces haberse acogdo a arbtramento tcnco estabecdo en e contrato, antes que decarar a caducdad. En cuanto a a extemporanedad de os actos acusados, reter o dcho en a demanda en e sentdo de que a decaratora de caducdad es ega por cuanto dcha medda fue tomada por a CAR en |uno 29 de 1984 cuando as obgacones contractuaes de consorco haban concudo desde e 2 de |uno de 1984, fecha en a que ste hzo as acaracones y/o correccones que e soct a CAR de os traba|os fnaes que entreg desde e mes de abr ya que e pazo que se extend hasta e 2 de |uo de 1984 era para efectuar a qudacn de contrato tarea que, por razones obvias de carcter leal ! "ctico, no #ace parte de la e$ecuci%n del &is&o'( Consder guamente que en a qudacn de contrato a CAR e desconoc a contratsta derechos que ya haba adqurdo, toda vez que os pagos que ya haba efectuado fueron con a preva autorzacn de nterventor de contrato, qun de| constanca escrta de que as actvdades de contratsta se reazaron a pena satsfaccn. ;6: Por su parte e apoderado de a CAR sostene que s e trbuna acept e ncumpmento de contrato por parte de consorco contratsta, es gco concur que dcho ncumpmento e ocason per|ucos a a entdad. Acar que e contrato que sta ceebr posterormente con a frma ILAM Ltda tena como ob|eto e estudo de as aguas resduaes de sector de Vapnzn y as teneras ubcadas entre ste y Chocont, o cua corresponda precsamente a os estudos que no se e aceptaron a consutor o que ste no eabor, como se desprende de dctamen renddo por os ngeneros |aro Enrque Rubano y Hernn Aberto Gonzez. Con respecto a as deduccones que hzo a demandante en a qudacn de contrato, manfesta que descont os vaores de os traba|os ncompetos, no aceptados o de|ados de entregar cobrados en cuentas ya pagadas, porque so a a entrega de os estudos pudo estabecer e ncumpmento de consutor. En otras palabras puede decirse que los paos que la )AR e"ectuaba &ensual&ente eran abonos a los traba$os que el )onsorcio entrear*a posterior&ente ! que los &is&os se encontraban condicionados a su aceptaci%n, de acuerdo con lo prescrito por la clusula vi+si&a pri&era ,-. sobre los e"ectos de la caducidad, en la parte que indica que solo se reconocer lo que corresponda por la parte de la obra recibida'( >6 Ale$ato& ante e&ta in&tancia6 En os aegatos de concusn tanto e demandante como a entdad pbca demandada y demandante a a vez, reteraron os argumentos esbozados en as demandas y en e escrto de mpugnacn. E prmero para que se tenga en cuenta e cumpmento tota y absouto de as obgacones a su cargo durante todo e proceso contractua, quedando demostrada a carenca de fundamento de a decaratora de caducdad y a extemporanedad con que se d a msma y a segunda para nsstr en e reconocmento de os per|ucos dervados de ncumpmento de contratsta. E Mnstero Pbco guard senco CONSIDERACIONES DE LA SALA La sentenca apeada ser modfcada prevo e examen de os sguentes aspectos: 1) La extemporanedad en a decaratora de caducdad aegada por a parte actora. 2) Las razones de ncumpmento de consutor nvocadas por a admnstracn. 3) Los per|ucos dervados de ncumpmento de consutor que recama a admnstracn. 4) La qudacn de contrato y 5) La condena en costas para e demandante. 96 La e.te'poraneidad en la declaratoria de caducidad del contrato ale$ada por la parte actora 6 La Saa examnar en prmer ugar e cargo de ncompetenca tempora que aega e demandante por tratarse de vco ms grave de todas as formas de egadad en que puede ncurrr e acto admnstratvo, dado e carcter de orden pbco que revsten as regas sobre competenca (arts. 121 y 122 Consttucn Potca). E demandante aduce que es ega a resoucn No. 1727 de 29 de |uno de 1984, por medo de a cua e drector e|ecutvo de a CAR decar a caducdad de contrato 278/82, por cuanto se expd cuando ya e contrato estaba vencdo y os traba|os haban sdo entregados en su totadad. Sustenta esta afrmacn en e hecho de s ben es certo as partes haban prorrogado e pazo de contrato hasta e 2 de |uo de 1984, a dcho pazo hay que restare e apso comprenddo entre e 2 de |uno y e 2 de |uo, e cua se destnara a a qudacn de contrato, de donde, el plazo para el cu&pli&iento de las obliaciones por parte del consorcio venci% el / de $unio de 0123' y ste entreg e 5 de |uno (da hb sguente) a respuesta a as observacones que a CAR formu a os tmos traba|os entregados, razn por a cua en esa fecha termnaron contractua y egamente sus obgacones como contratsta y se produ|o e vencmento de pazo. Con base en estos antecedentes a Saa observa o sguente: De acuerdo con a cusua tercera de contrato 278/82, e pazo de msmo ncamente se sea en 12 meses, de os cuaes os prmeros 10 meses estaban destnados a a eaboracn y entrega de os nformes por parte de consutor, correspondndoe por tmo entregar e que consgnara los criterios de dise4o, las caracter*sticas de las obras ! en eneral las actividades adelantadas en la etapa de dise4o'( Los dos meses restantes, segn a cusua dcma tercera, se utzaran por a CAR para evauar os traba|os presentados por e consutor y formuar os reparos correspondentes (f. 21 C.3). Como se afrma en os hechos de a demanda y de acuerdo con os documentos que reposan en e expedente, e pazo de contrato posterormente se modfc por medo de contrato adcona de 13 de mayo de 1983, en e cua se estabec otro cronograma para a entrega de os nformes por parte de consutor y se concederon 6 meses para que presentara un in"or&e de dise4o de la soluci%n adoptada ! otro de nor&as de operaci%n ! control' (cusuas tercera y sexta. f. 39 C.3). Pero os pazos defntvos para a entrega de os estudos contratados fueron reprogramados en e contrato de adcn suscrto e 29 de febrero de 1984 (f. 45 C.3), en os sguentes trmnos: PRIMERA - PLAZO.- Las partes convenen en prorrogar hasta e da 2 de |uo de 1.984 e trmno pactado en a Cusua Tercera de contrato de adcn suscrto e 13 de mayo de 1.983, pazo dentro de cua se presentarn os nformes fnaes, se evauarn y revsarn os msmos, se harn as correccones y/o acaracones necesaras s as hubere y en fn se proceder a a qudacn de contrato, todo dentro de os sguentes trmnos: a) LOS CONSULTORES entregarn e 15 de marzo de 1984, fecha mte y defntva e nforme competo de Dagnstco y e Informe Competo de Aternatvas para e Muncpo de Vapnzn y as Curtembres. b) LOS CONSULTORES entregarn e da 23 de marzo de 1984, fecha mte, os Dseos Defntvos de os Sstemas Recoectores y de Tratamento, Pegos de Obras y Equpos, Presupuestos, Pan de Inversones y Manuaes de Operacn y Mantenmento, correspondentes a os muncpos de Chocont, Suesca, Gachancp, Tocancp y Ten|o. c) LOS CONSULTORES entregarn e da 2 de Abr de 1984 fecha mte, e Dseo Defntvo para e Sstema de Tratamento de a Soucn para e Muncpo de Vapnzn y as Curtembres, e cua deber consutar e desarroo de as sguentes actvdades: (.) . PARAGRAFO PRIMERO.- E perodo comprenddo entre e 2 de abr de 1984 y e 2 de mayo de msmo ao ser utzado por LA CORPORACION para evauar os traba|os presentados y formuar os reparos correspondentes. LOS CONSULTORES dspondrn de apso comprenddo entre e 2 de mayo de 1982 y e 2 de |uno de msmo ao para efectuar acaracones y/o correccones soctadas por a CORPORACION, s as hubere y para proceder a a Edcn fna de os traba|os, sendo entenddo que durante os dos (2) meses a que se refere este pargrafo, LA CORPORACION no reconocer gasto aguno a os CONSULTORES por nngn concepto, excepto a edcn fna que se har en todo caso con cargo a vaor adconado en esta prrroga. PARAGRAFO SEGUNDO.- En e perodo restante, es decr, e comprenddo entre e 2 de |uno de 1984 y e 2 de |uo de msmo ao, se proceder a a qudacn de contrato." En estas condcones, afrma e demandante que e traba|o ob|eto de contrato conclu!% por entrea total el / de abril de 0123, ! e5tendi+ndose a6n &s, el / % el 7 de $unio del &is&o a4o por entrea de la respuesta a las 6lti&as observaciones de la )AR'( Por tanto, s a decaratora de caducdad se produ|o e 29 de |uno de 1984, a soa comparacn de fechas hace concur forzosamente que a sancn admnstratva se mpuso rebasando todas as oportundades egaes y convenconaes. Para despachar este cargo a Saa antcpa que e contrato No. 278/82 no estaba vencdo a momento en que a admnstracn decar a caducdad, no soamente porque todava estaba vgente e pazo de contrato, as estuvera en a etapa de qudacn, sno tambn por a crcunstanca de que no se haban extngudo todas as obgacones de contratsta, contraramente a o que ste afrma, n mucho menos as obgacones de a admnstracn por as razones que a contnuacn se precsan. 969 La& pote&tade& de la ad'ini&tracin en el contrato e&tatal6 Sobre a oportundad que tene a admnstracn para decarar a caducdad de contrato, esta Seccn ha sostendo que de esta potestad concedda por a ey a a entdad de derecho pbco so puede hacerse uso mentras est vgente e contrato y no cuando e pazo haya vencdo, ya que una de as mtacones que afectan su e|ercco, es precsamente e eemento tempora para no confgurar una ncompetenca "ratone tempors". Esta poscn se ha reterado en dstntas oportundades pero sempre con a msma orentacn en varas de sus sentencas1. En sentenca de 22 de novembre de 1979 (Exp. 1485), como en otras de as que se ctaron, sostuvo: "En forma reterada ha dcho e Conse|o de Estado que a caducdad de contrato soo es procedente cuando ste est vgente y no cuando e contrato ha termnado por vencmento de pazo contractua o ante a termnacn de a obra contratada. La fnadad de a cusua de caducdad es precsamente dar por termnado e contrato. Pero s ya fenec por vencmento de pazo o e|ecucn de as obras, o nco que egamente procede es su qudacn, para saber quen debe a quen y cunto o para que se haga uso de as accones egaes que cada parte consdere convenente a sus ntereses. (.)" En sentenca de 29 de enero de 1988 (Exp. 3615) se precs a doctrna segn a cua a admnstracn no poda decarar unateramente e ncumpmento de un contrato admnstratvo de tracto sucesvo despus de su vencmento, de|ando a savo e evento en e que ta decaratora se hcera despus de ese vencmento como medda obgada para hacer efectva a cusua pena pecunara. Para referrse a a competenca tempora de a admnstracn con respecto a e|ercco de os poderes exorbtantes, a Saa ha utzado dstntas expresones taes como que os actos deben proferrse durante el plazo del contrato, o mentras el contrato no se #a!a vencido, o en vida del contrato, o antes de su venci&iento o "eneci&iento, etc. pero no se ha precsado por a |ursprudenca 1 Sentencas de: 21 de febrero de 1986, Exp. 4550; 29 de enero de 1988, Exp. 3615; 9 de abr de 1992, Exp. 6491; 15 de febrero de 1991, Exp. 5973; 6 de |uno de 1996 Exp. 2240; 18 de |uo de 1997, Exp. 10.703; 4 de |uno de 1998, Exp. 13988. cu es a vgenca de contrato admnstratvo, hoy contrato estata, o cua consttuye una buena razn para que ahora a Saa se ocupe de tema. 96: La& o)li$acione& a plazo6 Es pertnente recordar que en e rgmen genera de as obgacones e estabecmento de pazo de contrato seaa a exgbdad de as obgacones que de se dervan para cada uno de os contratantes. De acuerdo a art. 1551 de Cdgo Cv el plazo es la +poca que se "i$a para el cu&pli&iento de la obliaci%n', o cua sgnfca que en as obgacones a pazo - aqueas en as que se ha f|ado una fecha determnada para su cumpmento-, que son as que para e caso nteresan, e cumpmento est supedtado a a egada de esa fecha, momento en e cua son exgbes as obgacones que se contra|eron, pero en estrcto sentdo, no se extnguen todos os derechos que surgeron de contrato. Obsrvese que en e art. 1625 de Cdgo Cv entre os dferentes modos que seaa para extngur as obgacones, no reacona a egada de pazo; de o cua se deduce que ste no extngue as obgacones, porque ocurrda o egada a fecha para su cumpmento o que devene es a exgbdad de as msmas, pero no a extncn ipso "acto de todos os derechos y obgacones, ya que s entre as partes exsten obgacones pendentes, stas so se extngurn una vez se haya cumpdo con as msmas. En otras paabras, con e cumpmento de a obgacn prncpa no se da por termnada a reacn contractua s de contrato se dervan otras obgacones para cuaquera de as partes, caso en e cua e vncuo que se ha creado con e contrato todava estar vgente y an no se ha extngudo. 96B El plazo en lo& contrato& que cele)ran la& entidade& pF)lica&6 Las regas de derecho comn acabadas de ctar no son a|enas a a contratacn con e Estado, pese a que en prncpo sta se rge por as normas de derecho pbco y as especaes sobre a matera. En os contratos que ceebra a admnstracn para a consecucn de os fnes estataes, e pazo no es ncamente e que se f|a para a construccn, reparacn o conservacn de a obra, s ste es de obra pbca, o para a entrega de os eementos s es de sumnstro, o para a prestacn de servco s es de esta naturaeza, etc., pues e pazo de contrato no se convene soamente para e cocontratante sno tambn para a admnstracn, toda vez que de su parte tene a obgacn de cumpr con os compromsos que asum para con e contratsta en os trmnos que se hayan prevsto, vae decr, para a entrega de os terrenos, os dseos o panos para a e|ecucn de a obra, para ordenar a ncacn de os traba|os, para reazar os pagos, para que e contratsta cumpa as rdenes que e mparta, etc. y habr otros pazos que son comunes a as partes como e prevsto para a qudacn de contrato por mutuo acuerdo. De ta forma que e ncumpmento de cuaquera de estos pazos depara para e causante consecuencas sanconatoras y pecunaras que se hacen ms exgentes en e trfco admnstratvo a estar de por medo a contnua y efcente prestacn de os servcos pbcos. Sn duda, cuaquera sea e tpo de contrato que ceebre a admnstracn dspone de un pazo mtado en e tempo de acuerdo a su ob|eto, puesto que puede asumrse como un negoco |urdco a pazo f|o, dentro de cua e contratsta debe cumpr con su obgacn prncpa (construr a obra, entregar os sumnstros, etc.) y a admnstracn podr e|ercer sus potestades sanconatoras (mutas, caducdad y cusua pena) frente a ncumpmento de cocontratante. Pero s ben es certo en a mayora de os casos e pazo de contrato concde con e de e|ecucn de a obra, con a entrega de sumnstro, con a prestacn de servco, tambn o es, que este pazo no consttuye propamente habando e perodo de e|ecucn de contrato porque a fnazar e pazo que se ha destnado para e cumpmento de a obgacn prncpa por parte de contratsta as partes no quedan beradas de peno derecho mentras no se extngan todas as obgacones adqurdas, o cua se cumpe necesaramente en a etapa de qudacn de contrato en a cua es donde a admnstracn puede vaorar e cumpmento tota de as obgacones a cargo de contratsta y es a que e pone trmno a a vncuacn de as partes. Para que a admnstracn pueda asumr a dreccn y contro de a e|ecucn de contrato y e|ercer a correspondente potestad sanconatora, se estabece un programa o cronograma de traba|o que contene una sere de pazos parcaes, dentro de os cuaes e contratsta debe e|ecutar e contrato de tracto sucesvo. De manera que e vencmento de pazo estpuado en e contrato sn que e contratsta haya satsfecho sus prestacones o as haya atenddo tarda o defectuosamente, confgura ipso iure o de peno derecho e fenmeno de ncumpmento contractua. En estos casos, opera automtcamente a mora sn necesdad de reconvencn o ntmacn para que e contratsta cumpa a prestacn, conforme a aforsmo romano dies interpellat pro #o&ine prevsto en e artcuo 1608, ordna 1 de Cdgo Cv. En este orden de deas, debe precsarse que dentro de os pazos para a e|ecucn de contrato exste uno y con segurdad e de mayor mportanca y es aqu que corresponde a a termnacn defntva de a obra, o a a entrega de tmo sumnstro o de estudo o dseo que se ha confado, momento en e cua a admnstracn podr guamente, como o vena hacendo durante a e|ecucn de contrato, evauar e cumpmento de contratsta para podere recbr a satsfaccn, puesto que es una exgenca de nters pbco que e coaborador prvado cumpa sus prestacones conforme a rtmo prevsto en e programa y con su|ecn a as especfcacones tcncas estabecdas en e contrato. En e evento de que e contratsta no haya cumpdo cabamente, vae decr, porque entrega a obra nconcusa o se presentan fatantes o se requere de reparacones, a admnstracn podr hacer vaer sus poderes sanconatoros de acuerdo con a magntud de ncumpmento. 96; La etapa de liquidacin del contrato6 Durante a vgenca de decreto ey 150 de 1976, dspona e art. 191 que os contratos de obras pbcas y de sumnstro deban qudarse una vez se #a!an cu&plido o e$ecutado las obliaciones suridos de los &is&os', a gua que todos os contratos como consecuenca de a decaratora de caducdad, termnacn por mutuo acuerdo, decaratora de nudad o termnacn unatera. E art. 193 seaaba que en e acta de qudacn de contrato adems de as sumas recbdas por e contratsta por a e|ecucn de a prestacn a su cargo, deban determnarse las obliaciones a caro de las partes, teniendo en cuenta el valor de las sanciones por aplicar, si a ello #ubiere luar, todo de con"or&idad con lo acordado en el respectivo contrato' (resatado de a saa). E decreto ey 222 de 1983 recog este msmo texto en sus artcuos 287 a 289, pero agreg que se podan determnar en a qudacn de contrato las inde&nizaciones a "avor del contratista'( La ey 80 de 1993 por su parte, dspuso en e art. 60 que seran ob|eto de qudacn todos os contratos de tracto sucesvo, entendendo por aqueos os de e|ecucn y cumpmento proongados en e tempo, etapa en a cua as partes deban acordar os a|ustes, revsones y reconocmentos a que hubere ugar. En cuanto a contendo de acta de qudacn sea que en ea deban constar los acuerdos, conciliaciones ! transacciones a que llearen las partes para poner "in a las diverencias presentadas ! poder declararse a paz ! salvo'( Con estos antecedentes busca a Saa resatar y recordar a mportanca que tene a etapa de qudacn de contrato y os acances de a msma, ya sea porque se haya reazado de mutuo acuerdo o porque a fata de ste a admnstracn a reace unateramente. S a ey permte que en esta etapa os contratantes a|usten todas as cuentas que se susctaron con ocasn de a e|ecucn de contrato, que puedan hacerse reconocmentos o determnarse ndemnzacones a favor de contratsta, que daba ugar hasta para a apcacn de sancones a contratsta (porque eso es o que se deduce de os derogados artcuos 193 y 289 ctados), que a admnstracn puede retener as sumas que estme se e deben, todo con ocasn de a e|ecucn de contrato, no puede |urdcamente tenerse su qudacn como una etapa extraa a pazo contractua. No en vano a Saa ha consderado que a qudacn de contrato, es un aut+ntico corte de cuentas entre los contratantes, en la cual se de"ine quien debe ! cunto/, y que cuando se suscrbe sn reparos cerra para as partes a posbdad de e|ercer todas as accones que se orgnan de contrato. De otro ado, a qudacn de contrato marca e punto de partda para determnar e pazo de a caducdad de as accones que se derven de msmo (art. 136 numera 10, t. c y d C.C.A ). De acuerdo con o anteror, a saa precsa que e contrato que se ceebra con e Estado tene dos pazos: uno para a e|ecucn y otro para a qudacn y que no tenen |urdcamente e msmo acance as expresones contrato vencdo y contrato extngudo, toda vez que frente a prmero a admnstracn tene a potestad para exgr as obgacones a cargo de contratsta y evauar su cumpmento. La extncn de contrato por e contraro, se confgura cuando ste ha sdo qudado. En este orden de deas, no puede estar ausente en a etapa de qudacn de contrato a potestad de autotutea de a admnstracn para decarar su ncumpmento. 2 En este sentdo pueden verse as sentencas de abr 4 de 1992. Exp. 6661; dcembre 2 de 1993, exp. 8310; |uo 29 de 1996, exp. 9477. Sobre a afrmacn hecha tantas veces por esta Seccn acerca de que ter&inado el contrato, bien por decreto de caducidad o bien por ter&inaci%n del plazo o por cu&pli&iento del ob$eto del contrato, lo que siue es la liquidaci%n del &is&o' 8, a Saa hace as sguentes precsones: Es verdad que vencdo e pazo de contrato ste se cooca en a etapa de qudacn, pero no resuta razonabe sostener que en esta fase a admnstracn no pueda hacer uso de sus potestades sanconatoras frente a contratsta, puesto que vencdo e pazo de contrato es cuando a admnstracn puede exgr y evauar su cumpmento y de manera especa defnr s ste es satsfactoro; es cuando puede aprecar a magntud de os atrasos en que ncurr e contratsta. Este pensamento no es nuevo para a Corporacn. Ya a Saa de Consuta y Servco Cv4 en reacn con os mtes temporaes para e e|ercco por a admnstracn de a prerrogatva de decarar a caducdad de un contrato consder que "(.) S a caducdad es facutad que tene a entdad pbca para dar por termnado un contrato por e ncumpmento de contratsta, es obvo que s transcurre e trmno estabecdo para a e|ecucn de a obra sn que ea se hubere termnado, puede a entdad pbca decretar nmedatamente a caducdad, ya que e no termnar a obra dentro de pazo prevsto, ben puede consderarse como e ncumpmento por exceenca por parte de contratsta. La caducdad tene por s msma sus consecuencas muy mportantes, a as cuaes no puede renuncar a entdad que en os contratos admnstratvos goza de ese prvego. Lo contraro, a no decaracn de caducdad, podra evar a un tgo proongado y de consecuencas mprevsbes para a admnstracn. Es una obgacn decarara en os casos de ncumpmento de contratsta. 3 Sentenca de 2 de octubre de 1980, Exp. 2419. 4 Concepto de 8 de novembre de 1976. Radcacn No. 1088. Vae a pena aadr en este punto que una de as causaes de caducdad, como es e ncumpmento de contratsta respecto a trmno de que dspona para a reazacn de a obra, no puede estabecerse sno en e momento msmo en que ese trmno expr. Por consguente, s ben e contrato no ha termnado por e hecho msmo de ncumpmento de contratsta en cuanto a trmno, a entdad pbca o da por termnado en e|ercco de a facutad que e confere a cusua de caducdad". Sostener o contraro podra tener agn fundamento s as potestades sanconatoras y de decsn unatera de a admnstracn dervaran de as cusuas de contrato (e5 contractus. y no de a ey (e5 lee), como han sdo concebdas en os estatutos contractuaes en os que se es ha dado e acance de potestades ope leis, esto es, dervadas de so mnstero de a ey y por consguente rrenuncabes, frente a as cuaes no se ha seaado un pazo perentoro para su e|ercco. Partcuarmente, en reacn con a caducdad a ey ha seaado que se trata de una cusua (sc) presunta (art. 65 decreto ey 222 de 1983) o o que es o msmo, que se entende pactada (sc) an cuando no se consgne expresamente (art. 14 ey 80 de 1993). En concusn, cuando e contratsta de a admnstracn no cumpe dentro de pazo estabecdo en e contrato, es precsamente e vencmento de pazo e que pone en evdenca su ncumpmento y es este e momento en e que a admnstracn debe cafcar a responsabdad que e ncumbe a contratsta, de manera que s o fue por motvos ncamente mputabes a que no encuentran |ustfcacn, debe sanconar su ncumpmento. En este sentdo a saa retoma y retera a doctrna sentada en a sentenca de enero 29 de 1988, Exp. 3615, en cuanto rectfc a tess anteror sobre e trmno para e e|ercco de as potestades excepconaes en a actvdad contractua y sostuvo que la ad&inistraci%n podr declarar el incu&pli&iento ,o la caducidad.7 despu+s del venci&iento del plazo contractual de e$ecuci%n ! antes de la liquidaci%n o dentro del acto liquidatorio &is&o, pero no despu+s de la e5pedici%n de +ste' ( La Saa precsa que a evauacn sobre e cumpmento de contratsta, a apcacn de os correctvos que a admnstracn consdere necesaros y as sancones mpuestas, son vdas s se efectan durante e pazo para e cumpmento de ob|eto de contrato y a qudacn de msmo. Practcada a qudacn de contrato o vencdo e pazo para hacero por mutuo acuerdo o unateramente por a admnstracn a fata de aqu dentro de os dos (2) meses sguentes que hoy estabece a ey (art. 136 numera 10 t.d.) c.c.a.), a admnstracn queda despo|ada de sus potestades sanconatoras y cuaquer ncumpmento que se e mpute a contratsta debe ser constatado por e |uez. 96> El ca&o concreto6 5 Hoy a a uz de art. 18 de a Ley 80 de 1993, a dferenca de o que suceda en os estatutos contractuaes anterores, es caro que os conceptos de caducdad e ncumpmento son equvaentes. La CAR decar a caducdad de contrato medante a resoucn No. 1727 de 29 de |uno de 1984. E pazo para a e|ecucn de contrato segn a adcn suscrta e 29 de febrero de ese msmo ao, se extend hasta e 2 de abr de 1984. No se dscute que e pazo para a entrega de os estudos por parte de consutor venca en esa fecha y que ste cump con a entrega oportunamente; sn embargo, e pazo para atender as observacones que formuara a CAR se extenda hasta e 2 de |uno (y es entendbe que sea e da hb sguente s ste no fue da de despacho), fecha en a cua e contratsta tambn cump contestando as observacones y correccones que se hceron a os traba|os e|ecutados. Pero como e contrato poda qudarse hasta e 2 de |uo y an no se haba qudado, a admnstracn estaba egamente autorzada para decarar a caducdad de contrato en a oportundad que o hzo ante os fatantes e nconsstencas que encontr posterormente a a entrega. Por o anteror, e cargo de extemporanedad aegado por a parte actora no es de recbo para deducr a egadad de dcho acto admnstratvo y es errnea su aprecacn de que la liquidaci%n del contrato es tarea s%lo de la ad&inistraci%n ! que no #ace parte del plazo del &is&o. :6 La& razone& de incu'pli'iento del con&ultor inGocada& por la ad'ini&tracin6 E segundo cargo que formua e demandante a acto acusado consste en que ste se motv en un hecho que no exst, toda vez que e consutor entreg os estudos y os dseos que se e encargaron en a oportundad que se e haba seaado y eran sufcentes para os fnes de a entdad demandada. Sobre e ncumpmento de contratsta a saa encuentra o sguente: :69 La 'otiGacin del acto que decret la caducidad del contrato6 La entdad demandada motv a resoucn No. 1727 de 29 de |uno de 1984 (f. 32 c.29) en os sguentes ncumpmentos de parte de consutor: "No se present e dagnstco competo de os sstemas de acueducto desatendndose a obgacn consgnada en e numera 2) de a cusua segunda (.) No se entreg e nforme competo de dagnstco y aternatvas en os trmnos que haban sdo estabecdos en a cusua 2 (.) E dseo de agunas como sstema de tratamento de as aguas negras de os muncpos de CHOCONTA, TOCANCIPA, SUESCA, GACHANCIPA y TEN|O presenta defcencas en os estudos de ventos, estructuras de entrada y sada y agunas de odo, o que mpca ncumpmento de tera b) de a adcn frmada e 29 de febrero de 1984. En reacn con a panta de tratamento de aguas resduaes para e muncpo de Vapnzn, sea: "no exste un estudo tcnco - econmco de aternatvas de tratamento que permta a a Corporacn tener eementos de |uco para adoptar e sstema de tratamento escogdo por os consutores. -La soucn dseada por os consutores carece de soporte de nvestgacn de aboratoro, necesaro para a adopcn de os parmetros de dseo. En este sentdo no se cumperon os teraes a) y c) de a adcn de 29 de febrero de 1984. No exste un estudo tcnco - econmco de aternatvas de ocazacn para a dsposcn de os resduos sdos de as curtembres de VILLAPINZON, de|ando as de observarse a obgacn contenda en e tera c) de a adcn de 29 de febrero de 1984, segn a cua e consorco deba presentar un dseo competo." La Saa constata que a entdad pbca demandada para tomar esta decsn se apoy en e nforme de Interventora de 19 de |uno de 1984 (fs. 291 a 297 anexo No. 30), en e que se puntuazaron os anterores aspectos reaconados con e ncumpmento de contrato No. 278 de 1982 y sus respectvas adcones y fundament a caducdad en a cusua vgsma prmera de msmo, segn a cua a corporacn poda decarar a caducdad admnstratva de contrato en caso de incu&pli&iento de cualquiera de las obliaciones contractuales por parte del contratista o cuando los traba$os no "ueran satis"actorios a $uicio de la )orporaci%n' (subrayas de a saa). De acuerdo con a cusua segunda numera 2 de contrato, era parte de os traba|os "e dagnstco de a stuacn actua de os sstemas de acueducto y acantarado en cada uno de os muncpos" y segn a adcn que se suscrb e 29 de febrero de 1984, e consutor deba entregar: a) e nforme competo de dagnstco y e nforme competo de aternatvas para e muncpo de Vapnzn y curtembres, b) os dseos defntvos de os sstemas recoectores y de tratamento, pegos de obras y equpos, presupuestos, pan de nversones y manuaes de operacn y mantenmento correspondentes a os muncpos de Chocont, Suesca, Gachancp, Tocancp y Ten|o y c) e dseo defntvo para e sstema de tratamento de a soucn para e muncpo de Vapnzn y as curtembres. A prmera vsta os cargos de ncumpmento que se e atrbuyeron a contratsta en e acto demandado, concden con os acuerdos contractuaes que se acaban de ctar, de ah que sea necesaro confrontar s os documentos que entreg e consutor estaban competos y eran sufcentes para os programas que emprendera a entdad demandada, como o afrma e demandante. Lo anteror so podr verfcarse con e matera probatoro que reposa en e expedente. :6: La prue)a docu'ental que o)ra en el proce&o &o)re el incu'pli'iento del con&ultor6 Durante a e|ecucn de contrato a Interventora requr en varas ocasones a consutor para que cumpera estrctamente os acuerdos, pazos y programas estabecdos, como consta en e ofco No.10607 de 2 de dcembre de 1983 (f. 344 anexo No. 30) y para que ncuyera en os documentos toda a nformacn requerda de acuerdo con a cusua segunda de contrato ( ofco No.1033 de 7 de febrero de 1984, f. 333 anexo No. 30). Con ofco No. 5381 de 25 de abr de 1984 (fecha para a cua supuestamente e consutor ya haba entregado os documentos de dseo defntvo) a CAR e soct cumpr con o pertnente a "dagnstco de a stuacn actua de os sstemas de acueducto", ya que desde e mes de enero de ese ao haba soctado ampacones en agunos aspectos y record os requermentos hechos desde ese msmo mes, toda vez que no encontr e referdo dagnstco en os documentos entregados por e consutor (fs. 162 a 164 C. 26). Medante ofco No. 5706 de 2 de mayo de 1984 (f. 58 a 72 C.26), e nterventor de contrato remt a consutor as observacones que hzo a nterventora y un asesor extran|ero a os documentos de dseo de os sstemas de tratamento de aguas negras de os muncpos ob|eto de contrato y a os panteamentos soco- econmcos con respecto a as curtembres de sector Chocont -Vapnzn, con e fn de que consderara y revsara una sere de aspectos de estudo. E nforme daba cuenta de ncoherencas encontradas en agunas evauacones y a fata de nformacn sobre a carga ndustra y contamnante que ev a que a CAR tuvera que hacer recomendacones para a obtencn de otras aternatvas y estudos adconaes, como puede aprecarse en e nforme que obra a foos 59 -72. Por ofco No. 5747 de 7 de mayo de 1984 a entdad pbca una vez ms e soct a consutor a respuesta a todas as observacones que hasta entonces haba hecho, so pena de no acreditar #aber recibido los in"or&es de alternativas ! dian%stico co&pletos (f. 103 C.26). Exsten otras comuncacones que se e envaron a consutor para que en e trmno destnado a as observacones y correccones atendera os requermentos y aegara os documentos que quedaban pendentes (f 104 C.16), hasta egar a nforme fna de observacones contendo en e acta de nterventora de 19 de |uno de 1984 (fs. 294-297 anexo 30) en a que se fundament a caducdad de contrato, en razn a que para e comt que evau os traba|os presentados por e contratsta, estos no cumperon con o prevsto en e contrato orgna y sus adcones. Luego de a decaratora de caducdad de contrato e contratsta mostr vountad y dsposcn para reazar os traba|os que fueran necesaros para satsfacer as ob|econes que hceron os tcncos de a entdad pbca, agunas de eas no atenddas porque no as haba consderado necesaras y otras ba|o e entenddo de que consttuan obgacones ms a de as estrctamente contradas en e contrato y atrbuy as ob|econes hechas por a nterventora a dferencas con ea (fs. 205, 234, 236, 238, 243, 246, 262 C.30). :6B El te&ti'onio de lo& interGentore&6 A foos 120-125 C.3 reposa a decaracn rendda por os ngeneros que e|erceron a nterventora de contrato, funconaros que deron cuenta de as sguentes crcunstancas con respecto a cumpmento de contratsta. E ngenero Edgar de |ess Cacedo Pea quen fuera e nterventor de contrato cuando ste se nc y hasta fnazar e ao 1983, a hacer e reato sobre a e|ecucn de msmo d|o: "E contrato o suscrb a CAR con este consorco para adeantar un estudo y dseo de 6 pantas de tratamento de aguas negras, a CAR me asgn como nterventor nca de contrato. Adems yo era |efe de a Dvsn de Ingenera Ambenta de a CAR, dependenca que tena a su cargo este tpo de actvdades. En desarroo de contrato, mentras yo fu nterventor, se presentaron agunos retrazos (sc) en as actvdades de estudo. Recuerdo tambn que este contrato tuvo una adcn que consst en e estudo y dseo de a soucn a tratamento de aguas negras de as curtembres. A fnaes de 1983, a CAR desgn como nterventor a ngenero Caros Vargas, tambn funconaro de a dvsn de ngenera ambenta. A partr de esa fecha yo segua e desarroo de estudo como |efe de a Dvsn, mas no en e detae de nterventor. Sn embargo yo partcp en agunas reunones donde se dscut e estado de contrato y frm varos documentos en ta sentdo; entre esas reunones se anaz e ncumpmento de contrato y e concepto tcnco de a dvsn de ngenera ambenta fue unnme en e sentdo de reconocer ncumpmento de contrato. Sn embargo acaro que mentras yo fu nterventor os retrazos (sc) eran de menor ndoe (.) que o que se encontraron posterormente en 1984 y que evaron a a descn (sc) de qudar e contrato o apcar sancones (.)". Preguntado sobre "en qu consst e ncumpmento de contrato ." respond: ". se haban convendo con os contratstas unas entregas especfcas de nformes tcncos, en fechas escaonadas, tenendo en cuenta e desarroo de os estudos y e carcter de cada nforme tcnco. Esas entregas no se cumperon a cabadad y tambn recuerdo, que a |uco de a nterventora, pues, agunas de eas no satsfacan o acordado". Por otra parte e ngenero Caros Hernando Vargas Be|arano funconaro de a CAR que contnu con a nterventora de contrato hasta su termnacn, decar sobre a caducdad de msmo: " . en reacn con as causaes de caducdad admnstratva, se pueden estabecer entre as prncpaes as sguentes: En prmer ugar, a no entrega en os trmnos contados de os estudos de dagnstco de os sstemas de acueducto de os muncpos, ncudos en e ob|eto de contrato; segundo: agunas defcencas en os dseos de os sstemas de agunas de estabzacn, dseadas para os muncpos, ob|eto de contrato, a escepcn (sc) de Vapnzn; tercero: a no reazacn de os estudos de aternatvas en os trmnos contractuaes para e caso de a panta de tratamento de Vapnzn y sus curtembres, a no e|ecucn de os estudos de tratabdad a nve de pantas poto, necesaros para sustentar tcncamente a aternatva de tratamento evada a dseo; a no presentacn de estudo de aternatvas de ocazacn de reeno santaro para a dsposcn de productos sdos, de acuerdo con os trmnos contractuaes; en concusn a no e|ecucn de os estudos e nvestgacones requerdos para sustentar tcncamente e dseo de a panta de tratamento de os muncpos de Vapnzn." Sobre a forma en que a CAR estabec os motvos que a evaron a decarar a caducdad de contrato respond: ". a evauacn presentada por os consutores, y entndase por documentacn tcnca, os estudos, nformes, dseos, panos; fueron evauados por grupos de profesonaes de dferente especadad, os cuaes se turnaron, no fueron sempre os msmos, su traba|o de evauacn a o argo de contrato. Bscamente se cont con a partcpacn de naconaes y extran|eros y con e persona de ngenera ambenta, en a parte tcnca, os cuaes evauaron e proyecto de acuerdo con su especadad, quere decr que os ngeneros cves a parte cv, os ambentaes, a parte ambenta, etc. Se compar e traba|o presentado por os consutores con os acances contractuaes prevstos tanto en e contrato nca como en as adcones que se e hceron. De esta manera se estabeceron os pro ncumpmentos que conevaron a a caducdad admnstratva. En e archvo reposan cada una de as personas que partcparon." :6; La prue)a pericial6 En e caso sub|dce obran dos dctmenes percaes que se contradcen respecto a cumpmento de contratsta, renddo e prmero dentro de proceso No. 2277 promovdo por e consorco consutor para obtener a nudad de a resoucn que decret a caducdad de contrato y e segundo con ocasn de proceso nstaurado por a CAR en contra de contratsta por su ncumpmento para e resarcmento de os per|ucos. E prmer dctamen renddo por os pertos |aro Enrque Rubano Rodero y Hernn Aberto Gonzez (fs. 447 a 481 C. 29) d cuenta de os sguentes aspectos: A a pregunta sobre a oportundad en a entrega de os documentos por parte de consutor, os pertos encontraron que de acuerdo con e acance de os traba|os convendo en a cusua segunda de contrato orgna, una vez revsaron os nformes de actvdades de consutor, todos os documentos fueron entregados oportunamente, a excepcn de a "eaboracn de estudos econmcos y fnanceros, programas de obra e nversn y preparacn de pegos de condcones" que no fue entregado. En cuanto a os traba|os ob|eto de contrato de adcn, en e acpte "formuacn y anss de aternatvas" encontraron que a "evauacn socoeconmca de aternatvas" deba consderarse parcamente cumpda, toda vez que "se efectu ms con carcter socogco que como estudo econmco de factbdad". Igua consderacn es merec e "dmensonamento de aternatvas", por cuanto soo fue efectuado parcamente, ya que se de|aron de anazar otros posbes esquemas. Y no se efectuaron por e consutor a formuacn de aternatvas para a organzacn futura, e costo de construccn y operacn de cada aternatva, a comparacn econmca de aternatvas y a factbdad fnancera (f. 453 C.29). En cuanto a documento nor&as de operaci%n ! control, encontraron que "se efecto como manua de mane|o y no como potca de mane|o que era o soctado". A a pregunta de s desde e punto de vsta de a ngenera cv y de a ngenera santara os traba|os eaborados eran sufcentes y aptos para que a CAR adoptara a potca o programa para e con|unto zona o para cada muncpo segn e contrato, os pertos concuyeron que 4 (.) 8. Desde e punto de vsta de Ingenera Cv y santara os traba|os eaborados son nsufcentes y, por ende, no resutan aptos para a adopcn de a potca de que tratan os consderandos de os contratos, no soamente por manfesto ncumpmento de os msmos en o que hace reacn con e estudo adcona que hemos denomnado "Curtembres", sno tambn por dos graves omsones en e cumpmento de contrato prncpa, a saber dagnstco de acueductos y anss fnanceros-pegos de ctacn." Por e contraro e segundo dctamen renddo por os seores |os Guermo Gan Gmez y Vctor Kuhn Naran|o (f. 148 y 149 C.3), sea que "(.) a). Segn memorando nterno No. DIA 229 drgdo a a doctora OLGA LUCIA TORO P. |efe ofcna |urdca por parte de Caros H. Vargas Be|arano -|efe Seccn Contro Contamnacn con fecha 19 de |uno de 1984 se deduce que e Consorco present oportunamente e da 5 de |uno de 1984 as respuestas a as observacones reazadas por a CAR a documento fna. Por otra parte en nota 7738 de 7 de |uno de 1984 a CAR manfest que e nforme fna estaba en proceso de evauacn por parte de a Subdreccn Tcnca, o que mpca aceptacn de os trmnos de documento fna y e cumpmento de traba|o presentado por os consutores. En consecuenca e dctamen es que os estudos ob|eto de contrato se evaron a cabo en su totadad y fueron presentados oportunamente a a Corporacn. b). Desde e punto de vsta tcnco de Ingenera Cv y Santara os traba|os reazados por e consorco s son sufcentes y aptos para que a Corporacn pueda adoptar a potca o programa prevsto en as consderacones prmera y segunda de contrato No. 278 de 1982 y en as consderacones consgnadas en a adcn de msmo contrato de mayo 13 de 1983, pues a pesar de que en un comenzo presentaban defcencas en estudos de ventos, estructuras de entrada y sada y agunas de odos estos fueron corregdos posterormente. c). En nuestro concepto e Consorco s entreg os estudos y dseos a que estaba obgado de acuerdo a os numeraes 2 y 6 de a cusua segunda de contrato 278 de 1982 y en os numeraes 2 y 3 de contrato adcona de 13 de mayo de 1983, obgacones resumdas por as partes en e tera C de a cusua prmera de contrato adcona de 29 de febrero de 1984, pues como afrmamos en e punto anteror as defcencas fueron corregdas oportunamente. d). En nuestro concepto no era necesaro a contratacn con a frma ILAM LTDA., pues e estudo hecho por e consorco daba expcacones de aternatvas fuera de a recomendada, que dan mrto a a vabdad de os estudos reazados, desde e punto de vsta de a ngenera cv y santara." :6 > La Galoracin de la prue)a6 Encuentra a Saa que con e matera probatoro que obra en e proceso se demostr que s exst ncumpmento de consorco demandante con respecto a acance fna que pretenda a entdad demandada con a ceebracn de contrato. Para a Saa e consutor entreg a mayora de os estudos y dseos contratados en forma oportuna y s agunas entregas fueron tardas, no fueron a causa determnante en a decsn de decarar a caducdad de contrato. Fue e hecho de no haberse entregado por os demandantes agunos de os nformes y a presentacn defcente de agunos de stos o que ncd en que e estudo contratado no enara as expectatvas de a admnstracn. Exste concdenca entre os motvos de nconformdad que tanto durante a e|ecucn de contrato como uego de su vencmento a admnstracn manfest a consutor, con os que desencadenaron a caducdad de contrato. En os msmos motvos concderon os nterventores de contrato y en esta parte se acara que e funconaro que ncamente tuvo a cargo a nterventora, s ben es certo reconoc que a nco de os traba|os os ncumpmentos de consutor fueron menores y de poca mportanca, tambn o es que como ntegrante de comt que evau os estudos fnaes que entreg e consutor, compart a exstenca de dcho ncumpmento, ta como se apreca en su decaracn. Se observa que e demandante adu|o que con reacn a a persona que e|erc a nterventora de contrato en a poca de su termnacn, se present desvacn de poder para a expedcn de a caducdad de msmo, cargo sobre e cua no se aport nngn eemento de |uco que permta nferr una fnadad torcda de a admnstracn o dstnta a buen servco, esenca para que prospere este cargo. Tambn posee vaor probatoro e prmer dctamen renddo en e proceso en e cua se concuy que e contratsta ncump parte de os compromsos contractuaes, toda vez que os traba|os presentados eran nsufcentes y no aptos para a adopcn de a potca sobre a que versaba e contrato, ya que no obstante ser adverso a as pretensones de demandante, fue debdamente sustentado uego de un anss exhaustvo de cada una de as actvdades y de os documentos entregados por e consutor, que a Saa encuentra convncente de acuerdo con os crteros de a sana crtca, adems de que os pertos tuveron en cuenta as razones que nvoc a CAR a momento de ceebrar e contrato prncpa y sus adcones, cua era a de adelantar prora&as tendientes a evitar los verti&ientos de auas industriales sin trata&iento ! auas residuales do&+sticas crudas a los cuerpos receptores, para recuperar ! &antener la calidad de +stos, adecuada a los usos que #an sido destinados' y para eo requera adoptar un siste&a para el trata&iento ! disposici%n adecuada de las auas residuales, $usti"icando, &ediante co¶ci%n de alternativas, la soluci%n adoptada' . Y otra ms era a de obtener 'una soluci%n a nivel de dise4o de"initivo para los e"luentes del rupo de curtie&bres que se encuentra localizado en los &unicipios de )#ocont ! 9illapinz%n sobre las riberas del R*o :oot' ! de"inir una pol*tica socioecon%&ica ! t+cnica para el "uturo, en cuanto al &ane$o de las curtie&bres (('( De otra parte, dcha prueba se a|ust a as cuestones soctadas en a demanda y que orden e trbuna a os pertos, quenes atenderon cada una de as preguntas drgdas a resover as dscrepancas acerca de ncumpmento de contratsta. Por e contraro en e segundo dctamen puede repararse que os pertos hacen un |uco de vaor sn fundamentacn aguna, toda vez que presumeron que s e nforme fna de os consutores fue entregado oportunamente y sometdo a un proceso de evauacn por parte de a CAR, eo mpcaba aceptaci%n de los t+r&inos del docu&ento "inal ! el cu&pli&iento del traba$o'( ;e repte, este punto no era e reevante, ya que e ncumpmento de contratsta fundamentamente se atrbuy a a fata de agunos documentos que no entreg y a a nsufcenca de nformacn que no cump con as exgencas pactadas en e contrato y sus respectvas adcones. La Saa estma que e poder probatoro que e trbuna rest a segundo dctamen fue acertado, porque en efecto ste no cont con "a frmeza, precsn y cadad de sus fundamentos" que exge e art. 241 de Cdgo de Procedmento Cv, condcones con as que s cont e prmero. De ta modo que s en os documentos fnaes entregados por e consutor a admnstracn encontr nconsstencas y fatantes de acuerdo con a evauacn que reazaron personas dneas, ta como aparece en os nformes de comt que a reaz y que en su concepto eran ndspensabes para os programas de a admnstracn, estaba egamente facutada para tomar a decsn de decarar a caducdad de contrato, decsn que guamente fue debdamente sustentada en una de as causaes de caducdad estpuada contractuamente en os sguentes trmnos: 4CLAUSULA VIGESIMA PRIMERA.- CADUCIDAD.- La CORPORACION podr decarar a caducdad admnstratva de contrato en ca&o de incu'pli'iento de cualquiera de la& o)li$acione& contractuale& por parte de lo& CONSULTORES, cuando haya ocurrenca de cuaquera de as causaes estabecdas en e artcuo 49 de Decreto 150 de 1976 y en especa por as sguentes: Cuando lo& tra)a,o& no Hueren &ati&Hactorio& a ,uicio de LA CORPORACION...8 (resatado de a saa). De ta forma que no se ogr desvrtuar que a CAR no contaba con seras razones para adoptar esta medda, caso en e cua a presuncn de egadad que cob|a a acto que decret a caducdad permanecer ncume, pues exsten una sere de crcunstancas que acredtan que e cumpmento de contratsta fue parca y no satsfzo os ntereses de a admnstracn, concusn a a que tambn se ega a aprecar e prmer dctamen perca y os testmonos renddos por os nterventores (fs. 120 a 129 de cuad. C.3), as como a anazar os dems eementos probatoros obrantes en e proceso. Por o anteror, e cargo de a fasa motvacn de a resoucn No. 1727 de |uno 29 de 1984, no prospera. :6@ El ar)itra'ento t(cnico pactado en el contrato6 Tambn aduce e demandante que a CAR no deb decarar a caducdad de contrato, ya que s no comparta as soucones panteadas por e consutor deb acogerse a arbtramento tcnco que se haba pactado en e contrato. Adverte a Saa que este cargo no fue ob|eto de as pretensones de a demanda y esta consderacn so a hace a parte actora en e recurso de apeacn que ahora se desata. En e contrato 278 de 1982 e arbtramento tcnco se pact en a cusua vgsma sexta en os sguentes trmnos: ARBITRAMENTO TECNICO-. Las dferencas de carcter tcnco que se suscten con reacn a presente contrato y que no puderen ser superadas drectamente por as partes contratantes, sern sometdas a a decsn de un trbuna de Arbtramento Tcnco, compuesto en a forma prevsta en e artcuo 76 de decreto 150 de 1976 y a cuya desgnacn se proceder as: E trbuna se convocar a petcn de cuaquera de as partes, medante avso que deber dar a a otra, por carta certfcada y en a cua, desgnar smutneamente e rbtro que e corresponda. La parte contrara dspondr de un trmno de dez (10) das, contados a partr de a fecha de avso de convocatora para desgnar e rbtro respectvo. Los dos (2) rbtros nombrados procedern a soctar e nombramento de tercero (3) a a socedad Coombana de Ingeneros." E artcuo 76 de decreto ey 150 de 1976 seaaba que e arbtramento tcnco poda pactarse en os contratos de obra, caso en e cua os rbtros deban ser ngeneros o arqutectos, segn e caso, que cumperan con todas as normas egaes vgentes para e e|ercco de a profesn. Vaga acarar que en vgenca de este decreto, as actvdades reaconadas con a e|ecucn de estudos, panos, anteproyectos, proyectos, ocazacn de obras, asesora, coordnacn o dreccn tcnca y programacn, hacan parte de ob|eto de os contratos de obras pbcas (art. 68), actvdades que e decreto ey 222 de 1983 y posterormente a ey 80 de 1993 recogeron como ob|eto de os contratos de consutora (arts. 115 y 32 ord. 2, respectvamente). A pesar de que as normas de contratacn estata ya se ocupaban de a posbdad de pactar en os contratos con e Estado a cusua compromsora y partcuarmente e arbtramento tcnco, nada decan sobre as normas de proceso arbtra que traa e Cdgo de Procedmento Cv y e Cdgo de Comerco que fueron derogadas por e decreto ey 2279 de 1989, pero vgentes para e momento en que se ceebr e contrato. Este decreto seaa que e arbtramento puede ser en derecho, en concenca o tcnco y en este tmo caso os rbtros deben ser "profesonaes especazados en a respectva matera" (arts. 1 y 7o) y se podr acudr a "cuando as partes convengan someter a a decsn de expertos en una cenca o arte as controversas susceptbes de transaccn que entre eas se suscten." (art. 46), defncn que permanece en e art. 111 de a ey 446 de 1998 en os sguentes trmnos: ".Cuando os rbtros pronuncan su fao en razn de sus especfcos conocmentos en una determnada cenca, arte u ofco, e arbtramento es tcnco" (art. 170 decreto 1818 de 1998). A esta modadad de arbtramento se acude cuando a dsputa no tene contendo |urdco sno cuando e reparo es sobre un determnado aspecto que soo opnones de especastas en determnada matera pueden drmr, caso en e cua ser necesaro que os rbtros posean especaes conocmentos sobre e asunto que versar a decsn.6 6 A referrse a esta case de arbtramento e profesor HERNANDO DEVIS ECHANDA seaa que "cuando e dctamen es e resutado de prevo acuerdo de as partes, que se obgan a aceptaro, tene e carcter de compromso arbtra y e perto a cadad de rbtro extra|udca sui +neris, es decr, sn que e|erza |ursdccn n su dctamen sea una sentenca". Teor*a <eneral de la =rueba, Meden, Edt. Dke , 1987. Tomo II, p.366. Con estas precsones se pone de presente que con a utzacn de esta forma arbtra se souconan controversas orgnadas en dferencas puramente tcncas, que no es e caso que orgn a decaratora de a caducdad de contrato 278 de 1982, ya que as para e demandante a causa de sta haya sdo e hecho de no haberse acogdo por a CAR a soucn que propuso, no est caramente determnado en os documentos de proceso que sea esta a crcunstanca que ev a a entdad demandada a tomar ta decsn, pero s o fueron hechos caros y concretos como a no entrega de agunos estudos y a nsufcente nformacn en agunos de eos, que para a demandada no se a|ustaron a acance de os traba|os seaado en e contrato. De ta forma que os motvos aducdos por a entdad demandada para decarar a caducdad de contrato no correspondan a aspectos estrctamente tcncos que obgaran a a admnstracn a convocar e arbtramento que nvoca a parte actora, ya que de o que se trataba era de evauar e cumpmento de consutor, tarea neudbe que deba cumpr a entdad contratante y que por o tanto estaba sustrada de fuero arbtra. B6 Lo& per,uicio& deriGado& del incu'pli'iento del contrati&ta6 Con reacn a a condena a pago de per|ucos que a CAR pretende para e demandante por e ncumpmento de contrato, que e fue negada por e a-quo ante a fata de prueba de os msmos, a Saa precsa o sguente: La entdad pbca tas os per|ucos que e caus e ncumpmento de demandante en una suma gua a a que e represent ceebrar con a frma ILAM Ltda. e contrato No. 062 de 1985 para a termnacn de os estudos y dseos que no reaz e Consorco, os cuaes para e trbuna de nstanca no fueron demostrados y con mayor razn ante e testmono de seor Francsco Antono Prez Sva gerente de a frma contratsta, quen manfest en a decaracn rendda ante e trbuna que dcho contrato no tena como ob|eto contnuar e contrato ceebrado con e consorco demandante, "ya que ste ncua 6 sstemas de tratamento para gua nmero de muncpos de a sabana y e ceebrado con ILAM LTDA. soamente se refera con e muncpo de Vapnzn y as teneras ubcadas entre ste y Chocont" (Cfr. fs. 126 a 129 C.1). La Saa encuentra que e trbuna no se detuvo a anazar s e nuevo contrato ceebrado por a demandada corresponda a as actvdades que de| de e|ecutar e consorco demandante. Se tene que de acuerdo con a cusua prmera de contrato No. 062 de 1985 a socedad ILAM Ltda. se compromet con a CAR a a e|ecucn de as actvdades e nvestgacones ndspensabes para "e estudo de dseo de a panta de tratamento de as aguas resduaes de muncpo de Vapnzn y as curtembres artesanaes de sector Chocont - Vapnzn" (fs. 268 a 285 C. 29). Era parte de ob|eto de contrato No.278 de 1982 e tratamento de as aguas resduaes de ses muncpos entre eos e de Vapnzn y en cuanto a dseo de as curtembres de sector Chocont -Vapnzn, dcha actvdad correspond a ob|eto de a adcn de contrato que ceebraron as partes con fecha de 13 de mayo de 1984. En estas condcones, a decaracn rendda por e gerente de a socedad con a cua se suscrb e nuevo contrato hay que tomara en e sentdo de que en verdad e ob|eto de msmo no era gua a que se haba ceebrado con e consorco y no poda sero, toda vez que e ncumpmento de ste no fue tota sno parca . De manera que e ob|eto de contrato No. 062 era gco que soo comprendera as actvdades que fataron con respecto a dos de os ses muncpos ncudos en e proyecto (Vapnzn y Chocont), stuacn que armonza con o nformes de a entdad demandada y a motvacn de acto admnstratvo acusado. Lo anteror no so evdenca que e ob|eto de contrato No. 062 de 1985 resuta concdente con o que era parte de ob|eto de contrato No. 278 y sus respectvas adcones, sno tambn que os traba|os que reaz e consorco demandante no fueron competos y que a demandada se vo abocada a termnaros a travs de otro consutor. Para determnar s hay ugar a os per|ucos recamados por a admnstracn y por e monto que os tas, debe ponerse de presente que a entdad demandada hzo efectva en a resoucn 1727 de 29 de |uno de 1984 a cusua pena pecunara que se haba pactado en e contrato No. 278 de 1982. En a cusua vgsma de menconado contrato se sea: 4 (.) LOS CONSULTORES se obgan para con a CORPORACION a pagar a suma de DOS MILLONES OUINIENTOS CUARENTA Y SEIS MIL SESENTA Y DOS ($2546.062.oo) PESOS cantdad en a cua se haa ncudo e vaor en dares a a tasa de cambo de $65.98, equvaente a dez (10%) por cento de vaor de contrato a ttuo de ndemnzacn por os posbes per|ucos que pueda causar en caso de decaratora de caducdad o ncumpmento tota o parca de as obgacones que por medo de este documento se adqueren...8(subrayado por fuera de texto). Cuando as partes estpuan e monto de resarcmento para un caso futuro de ncumpmento o retardo, o que estn hacendo en a prctca y a eso enderezan su vountad, es a qudar preventvamente e dao resarcbe y en eo consste precsamente a funcn reparadora de a pena pecunara. La mportanca de ncorporara en e contrato, radca en que a parte benefcara queda exmda de tener que probar os per|ucos causados como consecuenca de ncumpmento de a otra parte, tenendo soo a carga de a prueba de dao efectvamente causado que no acance a cubrr a pena. Con base en o anteror a Saa tendr en cuenta a sguente nformacn que extrae de expedente: - E vaor de contrato No. 062 de 1985 ceebrado con ILAM Ltda. fue a suma de $4955.955.oo, que segn a pretensn de a entdad pbca es ese vaor e de os per|ucos sufrdos. - E vaor de a cusua pena pecunara pactada en e contrato No. 278 de 1982 y que se orden hacer efectva en a resoucn de caducdad de msmo es de $ 2546.062.oo En prncpo podra decrse que hubo una mayor nversn de a admnstracn para termnar os traba|os, representada en a dferenca entre e vaor de contrato y e vaor de a cusua pena, esto es por a suma de $2.409.893. Pero estma a Saa que s e contrato No. 278 de 1982 ceebrado con e consorco demandante no se e|ecut en su totadad en a medda en que hubo ncumpmento parca de msmo, e vaor de dcho contrato y sus adcones no se agot en su totadad y qued un sado a favor de a demandada, como en efecto suced: - E vaor de contrato 278 de 1982 y sus adconaes era a suma de $24494.230.oo y US$ 248.013,77. - De acuerdo con a qudacn de contrato, a os demandantes se es facturaron as sguentes sumas: $21979.890,94 y US$240.745,82 respectvamente. - La dferenca entre e vaor de contrato y as sumas fnamente pagadas a consorco es de $ 2514.339,06 y US$ 7.267,95 - E excedente a favor de a CAR, o sea e equvaente a o de|ado de e|ecutar por e consorco es de $3396.642, que resutan de sumar a excedente en pesos coombanos ($2.514.339,06) e vaor en dares, convertdo a pesos coombanos a a tasa representatva de mercado de marzo 7 de 1985 que corresponde a a fecha en que a entdad ceebr e nuevo contrato (US$ 7.267,95 x$121,48 = $882.303) - La dferenca entre e vaor de contrato No. 062 y e excedente a favor de a CAR por e vaor de contrato no nvertdo: $4955.955 - $3396.642 = $1559.313. En este orden de deas, os per|ucos dervados de ncumpmento de demandante seran a suma de $1559.313 que corresponde a mayor vaor que reamente tuvo que nvertr a CAR para a ceebracn de nuevo contrato. Esta suma resuta ser nferor a vaor de a cusua pena pecunara ($2.546.026), que de acuerdo con os arts. 61 y 72 de os decretos eyes 150 de 1976 y 222 de 1983 debe mputarse a vaor de os per|ucos causados a a entdad contratante. Consdera a Saa que no es procedente e reconocmento de os per|ucos pretenddos por a entdad pbca demandada, ya que en e supuesto de que e per|uco dervado de ncumpmento hubese sdo superor a vaor de a cusua pena, sta no acredt dentro de proceso os conceptos y vaores que tuvo que sufragar por e ncumpmento de demandante. ;6 La liquidacin del contrato Por tmo a Saa anazar a qudacn unatera de contrato No.278 de 1982 reazada por a entdad demandada a travs de a resoucn No. 0326 de 28 de enero de 1985, a cua fue confrmada por a resoucn No.1539 de 27 de mayo de 1985 (fs. 56 a 70 C.8), y que en esenca resoveron que e consorco demandante deba rentegrar a favor de a entdad demandada os sguentes vaores: $2.810.799,27 y US$36.383,02, ncudo e vaor de a cusua pena pecunara . Las pretensones de a demanda se drgen a obtener a nudad de os anterores actos y a que se practque por e |uez una nueva qudacn. En esenca, concreta su nconformdad con dchos actos en que a entdad pbca proced a descontar sumas ya pagadas por a e|ecucn de contrato, vaores que egtmamente ngresaron a su patrmono; a retencn de as sumas correspondentes a a facturacn de mes de marzo de 1984 y a deduccn de vaor de a cusua pena, aspectos que a Saa resover en e msmo orden. ;69 El de&cuento de &u'a& -a pa$ada&6 En e acto de qudacn se deta e vaor tota de as cuentas que e fueron pagadas a contratsta durante a e|ecucn de contrato, as cuaes ascenderon a a suma de $21.979.890,94 y US$240.745.82, respectvamente, montos con os que estn de acuerdo os demandantes como os que reamente facturaron y es fueron pagados entre a cuenta No 1 de mes de novembre de 1982 y a cuenta No.16 de mes de febrero de 1984 (hecho No.10-2 de a demanda). La entdad pbca en a qudacn de contrato descont de as cuentas de cobro correspondentes a os meses de septembre de 1983 a febrero de 1984 a ttuo de "VALORES NO RECONOCIDOS POR LA CAR EN CUENTAS YA PAGADAS" un vaor de $1.125.110.98 y US$ 38.092,60 respectvamente, por concepto de "horas no reconocdas" de persona profesona tanto nacona como extran|ero y agunos costos drectos, e hzo a sguente savedad: "Los vaores no reconocdos tenen en cuenta as actvdades que e consorco consutor no present a satsfaccn de a corporacn o de| de cumpr, segn consta en a parte motva de a resoucn No. 1727 de 1984". Aqu, en contra de o afrmado por e Trbuna en e sentdo de que dchos descuentos se a|ustaban a a readad de contrato, a Saa estma que s ben es certo a admnstracn pbca goza por mnstero de a ey de a facutad de qudar unateramente e msmo, cuando e contratsta no se presente a a qudacn o ante e desacuerdo de as partes, dcha prerrogatva ha de e|ercera de ta manera que todos os conceptos que representen dsmnucn y cargas econmcas para e contratsta se encuentren debdamente |ustfcados. De conformdad con a cusua sexta de contrato se prev con reacn a os pagos a consutor: "FORMA DE PAGO: Los consutores presentarn a a Corporacn mensuamente y por separado sus respectvas cuentas de cobro, en dares, en e caso de Hazen and Sawyer y en pesos coombanos Gabre Gavs ngenera, en as cuaes se ncuyan detaadamente: tarfas, gastos generaes, gastos drectos y honoraros de persona, en cada caso acompaadas de os respectvos comprobantes, as cuaes se pagarn en a moneda que se causen, una vez recbda a aprobacn de a Corporacn" (subrayas de a saa). Era gco por consguente, que a admnstracn pagara mensuamente os costos que se causaran en e desarroo de contrato, fundamentamente por costos de persona (horas traba|adas) y por os costos drectos que efectvamente se huberen causado en ese respectvo mes y no otra |ustfcacn tena a presentacn de os respectvos comprobantes y a aprobacn de as cuentas por e nterventor. La entdad demandada |ustfca os descuentos que hzo en e hecho de que s%lo al t+r&ino del contrato ! una vez le "ue presentado por el consultor el in"or&e "inal tuvo capacidad de conocer la bondad de los traba$os, panteamento que de tener aceptacn por e |uez evara a que os pagos parcaes por e sstema de actas de obra o cuentas de cobro, usuaes en os contratos de tracto sucesvo, se consttuyan en "pagos condconados" susceptbes de revsn y de rentegro s a a cumnacn de contrato os traba|os no resutaren satsfactoros para a contratante. La cusua vgsma prmera de contrato en a que tambn |ustfc esa decsn a entdad demandada, seaaba que una vez e|ecutorada a decaratora de caducdad se procedera a a qudacn de contrato y a reconocere a os consutores soo "o que es corresponda por parte de a obra recbda por a CORPORACION, de acuerdo con as dsposcones contractuaes y cuyo vaor no huberen cuberto." Esta cusua ms que servre de fundamento a a admnstracn para a deduccn efectuada a as cuentas de contratsta, o que permte es afrmar a obgacn de reconocmento y pago de o ya e|ecutado por ste. Sgnfca o anteror que s as cuentas de cobro que mensuamente presentaba e consutor con a aprobacn de nterventor, correspondan a horas efectvamente traba|adas por e persona profesona destnado a proyecto y a costos drectos efectvamente causados, resuta procedente e cargo que hacen os demandantes en e sentdo de que se trata de pagos que se consodaron a su favor y que no tenen causa ega n contractua para deducrse por a contratante, toda vez que no aparece demostrado que se trate de pagos que se hceron a contratsta como antcpos que tuvera que |ustfcar posterormente, o de vaores adeantados por horas o costos drectos que todava no se haban causado, o "abonos" por su traba|o como o quere hacer aparecer a entdad demandada. S e traba|o de consutor no fue recbdo "a satsfaccn" por a entdad demandada y no com as expectatvas para e proyecto que emprendera con os estudos y dseos que ste hzo, era sufcente que procedera a decarar a caducdad de contrato y a hacer efectva a cusua pena pecunara. Los vaores deducdos por ta concepto, debern devoverse a os demandantes debdamente actuazados, en e evento de que e acto de qudacn de contrato se haya e|ecutado por a admnstracn, de acuerdo con as regas de actuazacn que se defnen en e numera sguente. ;6: Cuenta del 'e& de 'arzo de 9<=;6 Los demandantes aducen que a demandada debe cancear as sguentes cuentas: Factura mes de marzo de 1984 $890.091.34 US$8.220.46 Costos de estudos de sueos $480.560.77 Sado a favor de consorco $1.370.652,11 US$8.220.46 Dcho sado concde con e detae de as cuentas que eabor a demandada en a qudacn de os anterores conceptos pero que reconoc deber por un vaor menor: $598.507,51 por concepto de cuenta de marzo de 1984 y $ 262.790 por estudo de sueos. La dferenca con a cuenta de os demandantes corresponde a a deduccn que efectu como vaores no reconocdos en depuracn smar a a efectuada con respecto a a cuentas de septembre de 1983 a febrero de 1984, pero que en este caso no haba canceado y por eo retuvo. En cuanto a as sumas en moneda extran|era a qudacn de a demandada arro| un sado de US$1.709, 58, ya que reconoc que os traba|os de consutor ascendan $8.265,93 pero descont US$6.556,.36 por "as actvdades que e consorco consutor no present a satsfaccn de a Corporacn o de| de cumpr." Por consguente, tambn en este caso a Saa encuentra que no son procedentes as deduccones o retencones que a demandada practc de a cuenta de os demandantes de mes de marzo de 1984 y e vaor de a msma deber cancearse por a admnstracn, con base en a sguente qudacn: Capital 'oneda colo')iana Capital en dolare& ConGer&in TR!I enero :> de 9<=> ?HecEa liquidacinA total capital pe&o& colo')iano& $1.370.652,11 8.220,46 US$8.220,46 x$ 115,99=$953.491.15 2.324.143 *Tasa representatva de mercado. Dcho vaor ser actuazado con a sguente frmua: #p J Vh . Indce fna Indce Inca #p J $ 2324.143,26 . 106,54 |un/99 5,53 ene/85 Su'a total de)ida al Contrati&ta ?AA1 K ;;L@@D6>B:M9@ Intere&e& 'oratorio& &o)re la &u'a de)ida Periodo #alor Ei&trico Indice de precio& aplica)le #alor Ei&trico actualizado #alor aplicando ta&a del 9:N anual febrero - dcembre 1985 $ 2324.143,26 no se apcan a perodo $ 2324.143,26 $ 255.655,75 enero - dcembre 1986 $ 2324.143,26 6,61 dc/85 5,69 feb/85 $ 2699.927,40 $ 323.991,28 enero - dcembre 1987 $ 2699.927,40 8,03 dc/86 6,61 dc/85 $ 3282.816,25 $ 393.937,95 enero - dcembre 1988 $ 3282.816,25 9,85 dc/87 8,03 dc/86 $ 4025.939,22 $ 483.112,70 enero - dcembre 1989 $ 4025.939,22 12,58 dc/88 9,85 dc/87 $ 5141.757,90 $ 617.010,94 enero - dcembre 1990 $ 5141.757,90 15,86 dc/89 12,58 dc/88 $ 6482.375,22 $ 777.885,02 enero - dcembre 1991 $ 6482.375,22 21,00 dc/90 15,86 dc/89 $ 8583.220,65 $ 1029.986,47 enero - dcembre 1992 $ 8583.220,65 26,63 dc/91 21,00 dc/90 $ 10884.341,23 $ 1306.120,94 enero - dcembre 1993 $ 10884.341,23 33,33 dc/92 26,63 dc/91 $ 13622.797,34 $ 1634.735,68 enero - dcembre 1994 $ 13622.797,34 40,86 dc/93 33,33 dc/92 $ 16700.495,02 $ 2004.059,40 enero - dcembre 1995 $ 16700.495,02 50,10 dc/94 40,86 dc/93 $ 20477.112,10 $ 2457.253,45 enero - dcembre 1996 $ 20477.112,10 59,85 dc/95 50,10 dc/94 $ 24462.178,82 $ 2935.461,45 enero - dcembre 1997 $ 24462.178,82 72,81dc/96 59,85 dc/95 $ 29759.252,12 $ 3571.110,25 enero - dcembre 1998 $ 29759.252,12 85,68 dc/97 72,81 dc/96 $ 35019.540,19 $ 4202.344,82 enero - dcembre 1999 $ 35019.540,19 100,0 dc/98 85,68 dc/97 $ 40872.479,21 $ 4904.697,50 TOTAL ?*A JO K :DL=<@6BDBMD TOTAL A RECONOCER AL CONTRATISTA ?AA P ?*A J K @9LD@B6=<>M@@6 ;6B La cl5u&ula penal pecuniaria6 A no proceder a nudad de a resoucn No.1727 de 29 de |uno de 1984, por medo de a cua a entdad demandada decar a caducdad de contrato y orden hacer efectva a cusua pena pecunara por a suma de $2.546.062, se mantene dcha determnacn y es procedente a deduccn que hzo a entdad pbca demandada en e acto de qudacn de contrato. En e evento de que a entdad pbca demandada no haya e|ecutado este acto admnstratvo o a resoucn 0326 de 1985 contentva de a qudacn de contrato, en os trmnos de art. 64 de C.C.A., podr efectuar a compensacn con as sumas que se e condena a pagar a favor de os demandantes de acuerdo con e art. 1714 de Cdgo Cv, a cua operar para os sados nsoutos a cargo de stos, tenendo en cuenta s hzo o no efectva a garanta de cumpmento por vaor de $1.595.802.63 como se dspuso en a resoucn No. 2759 de 29 de septembre de 1984, que confrm a caducdad y redu|o e monto de vaor que deba asumr a compaa de seguros garante de contratsta en e pago de a pena pecunara. Para a operacn de a compensacn, a demandada segur a msmas regas de actuazacn apcadas por a Saa para a suma que debe pagar a os demandantes. >6 La& co&ta& del proce&o6 Frente a a condena a pago de as costas para e consorco demandante dspuesta en e numera cuarto de a sentenca apeada, a saa revocar e msmo por as sguentes razones: A pesar de que dcha condena no fue mpugnada por os demandantes, a nconformdad con a msma aparece mpcta en e recurso toda vez que a apeacn se drge a que se revoque a sentenca de trbuna en su ntegrdad. S ben es certo que de conformdad con e art. 171 de C.C.A. en armona con e art. 392 de Cdgo de Procedmento Cv, haba ugar a a condena en costas para e tgante partcuar que resutara vencdo en e proceso sn mportar cua hubera sdo su conducta, sta fue a razn que tuvo e a-quo para ordenara, tambn o es que dcha qudacn a partr de a ey 80 de 1993 (art.75, pargrafo 3), so puede darse en os procesos dervados de controversas de naturaeza contractua para cuaquera de as partes, s e |uez "encuentra a exstenca de temerdad" de aguna de eas. En gua sentdo se dspuso en a Ley 446 de 1998: 4Art6 >>6 En todos os procesos, con excepcn de as accones pbcas, e |uez tenendo en cuenta a conducta asumda por as partes, podr condenar en costas a a vencda en e proceso, ncdente o recurso en os trmnos de Cdgo de procedmento Cv.8 No obstante ser estas eyes posterores a a presentacn de a demanda, e son apcabes a proceso por tratarse de normas de carcter procesa que tenen vgenca en forma nmedata de acuerdo con e art. 40 de a ey 153 de 1887. En a nueva reguacn de as costas en e proceso admnstratvo no basta entonces que a parte sea vencda, toda vez que se requere una vaoracn de a conducta observada en e proceso y a tenor de a ey 80 de 1993 esta debe ser temerara. Por temerdad se ha entenddo en e mbto procesa "a acttud de tgante que demanda o excepcona a sabendas de su fata de razn"7 o en otras paabras, a maca que utce para entorpecer e proceso. En e presente proceso no se encontr de parte de os demandantes que resutaron vencdos, una conducta que merezca cafcarse de temerara o datora, puesto que a msma se adecu a e|ercco de su derecho a cuestonar a egadad de os actos que se profreron en su contra, o cua mpde a condena por este concepto. En mrto de o expuesto, e Conse|o de Estado, Saa de o Contencoso Admnstratvo, Seccn Tercera, admnstrando |ustca en nombre de a Repbca y por autordad de a ey, + A L L A !ODI+ICASE a sentenca proferda por e Trbuna Admnstratvo de Cundnamarca e 4 de agosto de 1994, a cua quedar as: 96 Nganse as spcas de as demandas presentadas por e CONSORCIO GABRIEL GALVIS - HAZEN AND SAWYER en contra de a resoucn No. 1727 de 29 de |uno de 1984, por medo de a cua a Corporacn Autnoma Regona de as cuencas de os ros Bogot, Ubat Y Surez - CAR, decar a caducdad de contrato No. 278 de 1982. :6 No se condena a pago de per|ucos materaes en favor de a CORPORACION AUTONOMA REGIONAL DE LAS CUENCAS DE LOS RIOS BOGOTA, UBATE Y SUAREZ - CAR., por as razones expuestas en a parte motva de esta sentenca. B6 Decrase a nudad parca de as resoucones No. 0326 y 1539 de 28 de enero y 27 de mayo de 1985, por medo de as cuaes a CORPORACION AUTONOMA REGIONAL DE LAS CUENCAS DE LOS RIOS BOGOTA, UBATE Y SUAREZ - CAR qud unateramente e contrato No. 278 de 1982. ;6 Condnase a LA CORPORACION AUTONOMA REGIONAL DE LAS CUENCAS DE LOS RIOS BOGOTA, UBATE Y SUAREZ - CAR a pago de a suma de SETENTA Y UN MILLONES SEISCIENTOS SETENTA Y TRES MIL OCHOCIENTOS NOVENTA Y CINCO PESOS CON SETENTA Y SIETE CENTAVOS (K @9LD@B6=<>M@@A a consorco GABRIEL GALVIS HAZEN AND SAWYER, sobre a cua podr efectuar as compensacones a que hubere ugar en os trmnos de os numeraes 4.1 y 4.3 de a parte motva de esta sentenca. 7 MANUEL OSSORIO. Diccionario de )iencias >ur*dicas =ol*ticas ! ;ociales, Pgna 737. >6 En frme este provedo, devuvase e expedente a trbuna de orgen. C0PIESEM NOTI+Q%UESE 3 DE#URL#ASE PU*LQ%UESE EN LOS ANALES DEL CONSE/O DE ESTADO 7ER!AN RODRI7UE #ILLA!IAR /ESUS !ARIA CARRILLO *6 Pre&idente de Sala ALIER 2ERNANDE ENRI%UE RICARDO 2O3OS DU%UE CARLOS AL*ERTO CORRALES Secretario Seccin