Evolucin poltica durante o Sexenio democrtico

Basendote nos documentos que se presentan, debes realizar unha composicin que tea por tema central a evolucin poltica durante o Sexenio democrtico (1868-1874). Debes comezar por comentar as circunstancias que conducirn expulsin do trono de Isabel II e as aspiracins dos revolucionarios triunfantes ( Doc.1). A Constitucin de 1869 supn a instauracin dun novo rxime poltico, que debes caracterizar nos seus trazos esenciais ( Doc.2). As razns do fracaso da frmula monrquica ( Doc.3), a implantacin do rxime republicano que a sucede e do proxecto federal ( Doc.4) que se intenta instaurar deben integrarse tamn na ta redaccin. Para concluir, podes aludir ao fracaso final da Repblica e sa sustitucin por un novo rxime.

Doc. 1.- O 27 de sembro de 1868, a Xunta de Goberno de Mlaga smase con esta proclama revolucin coecida como Gloriosa: Aspitramos liberdade de conciencia (). Imos, pois, establecer a liberdade de cultos. Aspiramos liberdade de sufraxio (), proclamamos o sufraxio universal. Aspiramos liberdade da razn, e queremos o ensino libre, e que o pensamento escrito circule sen traba. Aspiramos, en fin, liberdade econmica e de asociacin(). Queremos Cortes Constituntes, expresin fiel da soberana da Nacin, para que promulguen unha Constitucin(). Cidadns: Viva a soberana nacional! Abaixo os Borbns!. Doc.2.- Constitucin de 1869: A Nacin Espaola, e no seu nome as Cortes Constituntes, elixidas por sufraxio universal, desexando afianzar a xustiza, a liberdade e a seguridade, e prover ao ben de cantos vivan en Espaa, decretan e sancionan a seguinte Constitucin(): Art 17. Tampouco pode ser privado ningn espaol: do dereito de emitir libremente as sas ideas e opinins, xa de palabra, xa por escrito () Do dereito de reunirse pacficamente. Do dereito de asociarse para tdolos fins da vida humana que non sexan contrarios moral pblica(). Art.32. A soberania reside esencialmente na nacin, da cal emanan tdolos poderes. Art.33. A forma de goberno da Nacin Espaola a Monarqua. Art.34. A potestade de facer as leis reside nas Cortes. O Rei sanciona e promulga as leis Art.35. O poder executivo reside no Rei, que o exerce por medio dos ministros. Art.36. Os tribunais exercen o poder xudicial. Doc.3.- Abdicacin de Amadeo I ( 11 de febreiro de 1873): Dous anos longos hai que cingo a coroa de Espaa, e a Espaa vive en constante loita, vendo cada da mis distante a era de paz que tanto desexo (). Todos invocan o doce nome da patria, todos pelexan e axtanse polo seu ben; e entre o fragor do combate, entre o confuso, atronador e contraditorio clamor dos partidos, entre tantas e tan opostas manifestacins da opinin pblica, imposible afirmar cal a verdadeira, e mis imposible anda atopar o remedio para tamaos males. Busqueino dentro da lei ansiosamente e non o atopei. Fra da lei non ha buscalo quen prometeu observala () Estas son, seores deputados, as razns que me moven a devolver nacin, e no seu nome a vosoutros, a Coroa que me ofreceu o voto nacional(). Doc.4.- Proxecto de Constitucin federal de 1873: Art.1. Compoen a Nacin Espaola os Estados de Andaluca Alta, Andaluca Baixa, Aragn, Asturias, Baleares, Canarias (). Art.39. A forma de goberno da Nacin Espaola a Repblica federal () Art 42. A soberana reside en tdolos cidadns, e exrcese en representacin sa polos organismos polticos da Repblica constituida por medio do sufraxio universal. Art.43. Estes organismos son: o Municipio, o Estado rexional, o Estado federal ou Nacin () Art.45. O poder da Federacin divdese en poder lexislativo, poder executivo, poder xudicial e poder de relacin entre estes poderes.

Os presentes textos ofrecennos unha visin , ordeada cronoloxicamente, do acaecido no chamado Sexenio democrtico, perodo da historia de Espaa no que culminou a loita desenvolvida polas libertades pblicas durante todo o s. XIX. O Sexenio foi o intento, fallido, de establecer un rxime democrtico que, final, resultou inviable pola debilidade da burguesa espaola e o seu temor a unha revolucin social que puxera en perigo os seus intereses econmicos e polticos. O Doc.1 un fragmento do Manifesto da revolucin chamada A Gloriosa que tivo lugar en setembro de 1868, e que supn o inicio do Sexenio. A Xunta de goberno de Malaga di aspirar liberdade de cultos, sufraxio universal, liberdade de prensa e anuncia Cortes Constituintes e unha nova Constitucin. Remata berrando Abaixo os Borbns!. Nos anos anteriores a 1868 o malestar social e o desprestixio do reinado de Isabel II era crecente. O Xeneral Prim ( progresista) pactou en Ostende unha alianza co partido demcrata,(escindido do progresista) para promover un cambio de rxime e convocar Cortes Constituintes. Finalmente Unionistas e republicanos tamn estarn de acordo con este pacto. Hai que considerar como factor importante e influnte a crise econmica que se manifestou a partir de 1866. Foi unha crise de subsistencia que trouxo escaseza de cereais, alza de prezos, fame e enfermidades, e que afectara tamn burguesa de negocios. A revolucin produciuse pois, como xa dixemos, en setembro, sen apenas derramamento de sangue; frmanse xuntas revolucionarios en moitos puntos do pas como xa era habitual en tales circunstancias. Xefes militares como Prim, Serrano ( unionista) Topete, puxronse fronte deste movemento. O exrcito leal Raia foi derrotado en Alcolea e IsabelI, sen apoios, marchou a Francia. O principal obxectivo dos revolucionarios era pois elaborar unha nova Constitucin que establecera o recoecemento da democracia como sistema. O Doc. 2. transcribe algns dos artigos de dita Constitucin, a de 1869, a mis democrtica de todo o sculo XIX. A nova burguesa pretenda unha efectiva divisin de poderes co fortalecemento das Cortes e a independencia do poder xudicial. As, o poder executivo o Rei- quedara concentrado nunha funcin de equilibrio e moderacin entre as forzas polticas, pero deba sustentarse no sufraxio universal. Soberana aldese no prembulo, cando sinala que as Cortes, decretar e sancionar a Constitucin, actan por delegacin da vontade nacional expresada mediante sufraxio universal. Nalgn outro artigo cita expresamente a soberana nacional como fonte de poder. Hai un amplo recoecemento de libertades polticas: garantas xurdicas dos cidadns, inviolabilidade da propiedade, e os dereitos de expresin, reunin, asociacin etc. Por primeira vez nunha constitucin espaola recoecese a liberdade relixiosa e a liberdade de culto tanto pblico como privado. En canto a organizacin e competencia dos poderes, establcese como forma de goberno a Monarqua democrtica. O poder lexislativo queda en exclusiva nas Cortes, que se estructuran en das cmaras: Congreso e Senado. O executivo reside no Rei, quen o exerce por medio dos seus ministros. O poder xeudicial reside nos Tribunais correspondentes. En canto poder local, recocese a autonoma provincial e municipal, polo que os Concellos e Deputacins asumen as competencias de xestin dos seus intereses.

Como dixemos antes hai que destacar o carcter democrtico desta Constitucin, a primeira na historia do constitucionalismo espaol na que se da un recoecemento pleno das libertades e os dereitos cidadns sen discriminacin algunha. Haba nova Constitucin, pero Espaa era unha Monarqua sen Rei, por elo, instaurouse unha rexencia presidida polo Xeneral Serrano, mentras Prim foi nomeado Xefe de Goberno. Estaba descartada a volta da familia borbnica; a pesares desto, Canovas del Castillo comezou a formar un partido alfonsino para asegurar a defensa dos dereitos do fillo de Isabel II, Alfonso. Durante o ano 1869 producronse diversos problemas que ameazaban a estabilidade do novo rxime: comezou a guerra de Cuba en demanda de autonoma poltica, reorganizronse os carlistas que promovan de novo seu pretendente ( agora Carlos VII, neto de Carlos M Isidro) e, finalmente, sucedanse levantamentos e axitacins republicanas en grande parte do pas. A fins de Outono de 1870 lgrase solucionar a cuestin do rei na persoa de Amadeo I, que aceptou o trono espaol tras ter o consentemento das potencias europeas. O reinado de Amadeo foi efmero debido a diversos factores: o seu valedor Prim, foi asesinado das antes da sa chegada a Espaa; o acrecentamento do conflicto en Cuba, o carlismo, a hostilidade da Nobreza e a Burguesa que o consideraban un advenedizo, membro ademais dunha familia real enemiga da Igrexa catlica ( Os Savoia italianos); por outra parte, as mobilizacions obreiras e populares reclamaban o establecemento dun rxime republicano. No D..3 Amadeo abdica da coroa espaola e vaise do pas. Nas sas palabras acusa s mesmos espaoles de ser os causantes dos males patrios e que contra esto el nada pode facer, a non ser pola forza, que se nega a empregar pois prometeu ser un Rei constitucional. Coa marcha de Amadeo, Congreso e Senado, constituidos nunha soa Asamblea Xeral, de xeito pacfico, proclaman a Repblica. A Asamblea designa a Estanislao Figueras como Presidente. Inmediatamente xurdir un enfrontamento entre partidarios dunha Repblica unitaria e os que defendan unha Repblica Federal. O primeiro obxectivo de Figueras era convocar de novo Cortes Constituintes para promulgar unha nova Constitucin. Os problemas mis graves eran a crise de Facenda, a guerra carlista, Cuba e a escasa colaboracin do exrcito, mis inclinado moderantismo e simpatizante dos alfonsinos. Nos seus primeiros meses de goberno puido poer en marcha certas medidas democrticas, como a promulgacin dunha ampla amnista, a abolicin da esclavitude en P. Rico e a supresin das quintas. A Repblica unitaria careca de apoios sociais, de xeito que as primeiras eleccins deron o triunfo s republicanos federais sendo proposto como Presidente Pi Y Margall. Co triunfo dos federais xurdiron entre eles discrepancias sobre os pasos que deban seguirse na organizacin do territoio. O proxecto constitucional, del que temos un fragmento no Doc.4. fala dunha Espaa dividida en 17 estados, entre eles Cuba e P. Rico; os organismos polticos representativos da Repblica seran pois o Municipio, os Estados rexionais e a Nacin ou Estado federal. Uns, os transixentes, que eran maiora, encabezados por Pi y Margall, consideraban primordial conseguir a orde social para logo proceder construccin dunha repblica federal desde arriba; outros, os intransixentes, defendan que se deba comezar pola construccin da federacin desde abaixo. Unha sublevacin popular esixindo o establecemento de cantns libres comezou en Cartaxena e logo espallouse polo Levante e Sur peninsular. Nesta revolucin

cantonal, na que cada poboacin se autoproclamaba cantn independente do poder central, confluiron tres revolucins distintas: a rexionalista, a poltica e a social. As clases populares, crendo atopar no federalismo a panacea seus males ( igualdade plena e un maior reparto da riqueza) deixronse levar polos federais intransixentes que queran dar poder de decisin s rexins e acabar co centralismo. Pi y Margall vndose desbordado polas tendencias cantonalistas dimitiu, sustituiuno Salmern. Este, durante o escaso mes e medio de mandato, limitouse a restablecer militarmente a orde e a reprimir de modo especial movemento obreiro internacionalista ( A.I.T.), como sucedeu en Alcoi; era a reaccin dos republicanos unitarios defensores da orde social. Salmern dimite por problemas de conciencia ( non quixo firmar penas de morte contra os revolucionarios). O seguinte Presidente, Castelar, tamn tivo que limitarse a manter a orde. A primeira Repblica finalizou co golpe de estado do Xeneral Pava, que con forzas da Garda Civil disolveu as Cortes. Durante todo o ano 1874, o Goberno volveu estar dirixido polo Xeneral Serrano, que adicou tdolos seus esforzos a reprimir os movementos de oposicin, aplastando s cantonalistas de Cartaxena e s axitacins campesias do Sur e tomando a iniciativa fronte s carlistas. Tras un novo pronunciamento, esta vez por parte do Xeneral Martnez Campos en 1874 en Sagunto, polo que se repoa no trono fillo de Isabel II, Alfonso XII, comezou en Espaa unha nova etapa histrica coecida como Restauracin.