Professional Documents
Culture Documents
Η παρούσα Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων αναφέρεται στο έργο της εκμετάλλευσης των
Ορυχείων Πτολεμαΐδας, με βάση τα νεότερα κοιτασματολογικά δεδομένα, σύμφωνα με τα οποία
αναθεωρούνται τα τελικά όρια, καθώς και ο σχεδιασμός της ανάπτυξης των επιμέρους ορυχείων τα
οποία λειτουργούν σήμερα.
Η σκοπιμότητα υλοποίησης του προτεινόμενου Έργου τεκμηριώνεται και από το σκεπτικό που
αναπτύσσεται στην Α.Ε.Π.Ο. Ορυχείου Μαυροπηγής (Β-Δυτικό Πεδίο) (ΚΥΑ
142453/753/23.02.2006) σύμφωνα με το οποίο: «Το γεγονός ότι η ύπαρξη πλούσιων κοιτασμάτων
λιγνίτη στην περιοχή του έργου καθιστά την εκμετάλλευσή τους, αφ’ ενός μεν, μοχλό της οικονομικής
ανάπτυξης της χώρας και ειδικότερα της περιοχής, και, αφ’ ετέρου, λόγω του ότι το εξεταζόμενο
λιγνιτωρυχείο αποτελεί συνέχεια / αντικατάσταση άλλων που βρίσκονται υπό εξόφληση ή ήδη έχει
ολοκληρωθεί η εκμετάλλευσή τους, η εκμετάλλευση του εν θέματι ορυχείου καθίσταται αναγκαία και
επιτακτική για τη συνέχεια τροφοδοσίας του ΑΗΣ Πτολεμαΐδας, τη συνολική ηλεκτροπαραγωγή της
χώρας και ως εκ τούτου συντρέχουν επιτακτικοί λόγοι δημοσίου συμφέροντος».
Η λιγνιτοφόρος λεκάνη της Πτολεμαΐδας αποτελεί τμήμα της επιμήκους νεογενούς λεκάνης, η
οποία ξεκινάει από το Μοναστήρι της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας
(Π.Γ.Δ.Μ. – FYROM) και διαμέσου της Φλώρινας, του Αμυνταίου και της Πτολεμαΐδας φτάνει
μέχρι την Κοζάνη (βλ. Σχήμα 5.1-1). Η Δ/νση Λιγνιτικού Κέντρου Δυτικής Μακεδονίας
(Δ.Λ.Κ.Δ.Μ) που αποτελεί Υπηρεσιακή Μονάδα (Βασικό Οργανικό Κλιμάκιο, ΒΟΚ) της ΔΕΗ
Α.Ε. έχει την ευθύνη για την εκμετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασμάτων στους νομούς Κοζάνης
και Φλώρινας. Συγκεκριμένα πρόκειται για το Κύριο Πεδίο (που περιλαμβάνει τα Ορυχεία
Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου, και Μαυροπηγής), το Πεδίο Καρδιάς, (που περιλαμβάνει τα
Ορυχεία Νοτιοδυτικού Πεδίου – Υψηλάντη, και Οικισμού Κομάνου), το Νότιο Πεδίο (που
περιλαμβάνει το Ορυχείο Νότιου Πεδίου), το Πεδίο Αμυνταίου και το μικρό ορυχείο Κλειδιού.
Τα προαναφερόμενα Ορυχεία Πτολεμαΐδας έχουν αδειοδοτηθεί με διάφορες Κοινές Υπουργικές
Αποφάσεις με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, όπως αυτές αναλύονται στην Ενότητα 2.3 της
παρούσης μελέτης.
Η έναρξη των εκσκαφών στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας έγινε το 1957 στο Ορυχείο Κύριου Πεδίου.
Στους Πίνακες 5.1-1 έως 5.1-3 παρουσιάζονται τα απολογιστικά στοιχεία λειτουργίας των
Ορυχείων Πτολεμαΐδας από το 1957 μέχρι το 2008, όσον αφορά τον όγκο των συνολικών
εκσκαφών, την παραγωγή λιγνίτη και τη σχέση εκμετάλλευσης (όγκος εξορυσσόμενων αγόνων σε
m3 ανά t παραγόμενου λιγνίτη), αντίστοιχα.
ΜΕΛΙΤΗΣ
Ορυχείο
Κυρίου Πεδίου Ορυχεία
Πτολεμαΐδας
Πίνακας 5.1-1: Απολογιστικά στοιχεία Ορυχείων Πτολεμαΐδας (1957-2008) ως προς τον όγκο
των συνολικών εκσκαφών (106 Fm3)
ΟΡΥΧΕΙΟ ΚΥΡΙΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΟΡΥΧΕΙΟ ΠΕΔΙΟΥ ΟΡΥΧΕΙΟ
ΈΤΟΣ ΒΟΡΕΙΟ ΜΑΥΡΟ- ΚΥΡΙΟ ΝΟΤΙΟΥ ΣΥΝΟΛΟ
ΚΟΜΑΝΟΣ ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΜΕΑΣ 6
ΠΕΔΙΟΥ
ΠΕΔΙΟ ΠΗΓΗ ΠΕΔΙΟ
1957 0,21 0,21
1958 0,40 0,40
1959 1,80 1,80
1960 3,46 3,46
1961 3,44 3,44
1962 4,34 4,34
1963 4,48 4,48
1964 6,58 6,58
1965 7,36 7,36
1966 9,80 9,80
1967 8,46 8,46
1968 15,19 15,19
1969 22,61 22,61
1970 24,06 1,19 25,24
1971 24,87 3,37 28,24
1972 22,36 8,97 31,34
1973 21,98 15,71 37,69
1974 23,55 14,63 38,18
1975 24,99 18,55 43,54
1976 24,35 19,21 43,56
1977 21,73 23,61 45,34
1978 18,68 25,65 44,33
1979 21,91 24,26 0,78 46,95
1980 2,43 4,26 24,71 31,40 6,33 69,14
1981 3,05 7,24 21,18 32,81 11,44 75,72
1982 11,31 9,62 7,53 35,97 15,95 80,37
1983 13,78 16,89 2,11 35,50 21,01 89,28
1984 17,76 16,91 3,21 37,17 20,14 95,18
1985 17,33 22,59 0,10 42,45 23,14 105,60
1986 16,98 13,93 0,57 41,45 24,91 97,83
1987 17,17 15,10 39,88 0,56 27,24 99,95
1988 18,86 11,76 32,41 3,69 34,38 101,09
1989 17,02 14,61 30,39 11,85 37,17 111,03
1990 15,69 12,49 21,43 17,36 45,52 112,49
1991 15,26 16,87 19,50 16,55 48,23 116,42
1992 22,11 18,72 20,27 21,94 67,29 150,33
1993 16,60 14,32 15,02 26,17 69,80 141,90
1994 17,09 14,37 12,32 29,03 69,19 142,00
1995 15,31 17,76 2,66 35,08 73,98 144,79
1996 17,41 20,71 43,40 68,81 150,33
1997 23,61 20,52 44,04 80,15 168,32
1998 19,78 20,54 53,22 85,48 169,02
1999 20,07 15,60 42,39 87,01 165,07
2000 14,73 18,02 49,23 87,62 169,60
2001 12,52 21,13 0,75 50,78 85,36 170,54
2002 12,69 21,91 4,57 53,04 78,34 170,56
2003 9,12 16,60 5,39 58,09 78,37 167,57
2004 7,63 21,40 16,17 71,01 91,96 208,17
2005 6,04 20,62 22,05 85,11 112,13 245,94
2006 4,08 13,07 26,89 83,14 111,26 238,43
2007 6,32 33,12 80,73 118,84 239,00
2008 6,32 34,77 69,57 114,97 225,63
Σύνολο 385,41 450,17 143,71 376,03 605,77 935,97 1796,80 4693,86
Στο διάγραμμα του Σχήματος 5.1-2 παρουσιάζεται η εξέλιξη των συνολικών εκσκαφών, της
παραγωγής λιγνίτη και της σχέσης εκμετάλλευσης κατά τα ίδια έτη (1957-2008). Συνολικά, από
την έναρξη της εκμετάλλευσης στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας έως το τέλος του 2008, οι συνολικές
εκσκαφές ανήλθαν σε 4.693,86x106 m3 και η παραγωγή λιγνίτη σε 1.146,59x106 t.
Στο πλαίσιο του προτεινόμενου Έργου η εκμετάλλευση των Ορυχείων Πτολεμαΐδας θα επεκταθεί
με στόχο την αξιοποίηση των συνολικών κοιτασμάτων λιγνίτη που βρίσκονται στην ευρύτερη
περιοχή των οικισμών Μαυροπηγής και Ποντοκώμης (Νοτιοδυτικό Πεδίο) και τα οποία
ανήκουν στην ίδια λιγνιτοφόρο λεκάνη με τα υφιστάμενα υπό εκμετάλλευση λιγνιτικά κοιτάσματα.
Τα συνολικά αποθέματα στην περιοχή των Ορυχείων Πτολεμαΐδας προβλέπεται να καλύψουν
μέρος των αναγκών του προγραμματισμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από τη ΔΕΗ Α.Ε. έως
το 2050 περίπου.
Σχήμα 5.1-2: Διάγραμμα εξέλιξης εκσκαφών, παραγωγής λιγνίτη και σχέσης εκμετάλλευσης των Ορυχείων Πτολεμαΐδας,
κατά τα έτη 1957-2008
Πιο συγκεκριμένα, στον Πίνακα 5.1-4 παρουσιάζονται ανά λιγνιτικό πεδίο των Ορυχείων
Πτολεμαΐδας συγκεντρωτικά η παραγωγή λιγνίτη, καθώς και οι απομένουσες εκσκαφές και
αποθέματα λιγνίτη από 1.1.2009. Ο πίνακας περιλαμβάνει, επίσης, τις αντίστοιχες σχέσεις
εκμετάλλευσης και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των απομένοντων αποθεμάτων λιγνίτη.
Αναλυτικότερα, για την αξιοποίηση των εκμεταλλεύσιμων αποθεμάτων λιγνίτη του Πίνακα 5.1-4,
τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας θα αναπτυχθούν ως εξής (βλ. Σχήμα 5.1-3):
Πίνακας 5.1-4: Ανάπτυξη Ορυχείων Πτολεμαΐδας και αντίστοιχα εκμεταλλεύσιμα αποθέματα λιγνίτη από 1.1.2009 με αντίστοιχες σχέσεις
εκμετάλλευσης και ποιοτικά χαρακτηριστικά λιγνίτη, ανά λιγνιτικό πεδίο
ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΙΜΑ ΣΧΕΣΗ ΜΕΣΗ ΤΕΦΡΑ ΜΕΣΗ ΜΕΣΗ ΚΑΤΩΤ.
ΕΚΣΚΑΦΕΣ
ΟΡΥΧΕΙΟ ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ ΛΙΓΝΙΤΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΕΠΙ ΞΗΡΟΥ ΥΓΡΑΣΙΑ ΘΕΡΜΟΓ. ΔΥΝΑΜΗ
(106 m3)
(106 t) (m3/t) (%) (%) (kcal/kg)
Πεδίο Μαυροπηγής 181,7 874,0 4,0 29,2 56,6 1280
ΚΥΡΙΟ ΠΕΔΙΟ Ανατολική Επέκταση Κομάνου 5,9 34,0 4,9 31,5 53,1 1215
ΠΕΔΙΟ ΚΑΡΔΙΑΣ Οικισμός Κομάνου 23,5 77,0 2,4 27,8 56,8 1373
ΝΟΤΙΟ ΠΕΔΙΟ Ορυχείου Νότιου Πεδίου 432,7 3019,0 6,1 28,4 55,7 1299
Σχήμα 5.1-3: Απομένοντα αποθέματα λιγνίτη στα κοιτάσματα της λιγνιτοφόρου λεκάνης
Πτολεμαΐδας (01.01.2009)
Συνεπώς, στην παρούσα μελέτη αναπτύσσεται η εκμετάλλευση των Πεδίων: Κύριου Πεδίου
(Ορυχεία Μαυροπηγής & Ανατολικής Επέκτασης Ορυχείου Κομάνου), Πεδίου Καρδιάς
(Ορυχείων Νοτιοδυτικού Πεδίου - Υψηλάντη & Οικισμού Κομάνου) και Νότιου
Πεδίου.(Ορυχείου Νοτίου Πεδίου) Η εκμετάλλευση του ορυχείων αυτών αναμένεται να
διαρκέσει περίπου έως τα έτη 2039, 2050 και 2044, αντίστοιχα.
Τα στοιχεία που παρουσιάζονται στην παρούσα ενότητα προήλθαν από την Τεχνική Μελέτη1
εκμετάλλευσης των Ορυχείων Πτολεμαΐδας, και αναφέρονται στην εξέλιξη της εκμετάλλευσης
των ήδη λειτουργούντων Ορυχείων (Κύριου Πεδίου, Πεδίου Καρδιάς και Νότιου Πεδίου), με
συνολικά αποθέματα λιγνίτη 1.032x106 t και διάρκεια ζωής έως το έτος 2050. Τα ορυχεία αυτά
τροφοδοτούν και τους υφιστάμενους Ατμοηλεκτρικούς Σταθμούς Παραγωγής Ηλεκτρικής
ενέργειας (Α.Η.Σ.) Πτολεμαΐδας, Καρδιάς, Αγ. Δημητρίου και Λ.Κ.Δ.Μ., συνολικής ισχύος 3.509
MW, και πρόκειται να τροφοδοτήσουν και τον υπό ανέγερση ΑΗΣ Πτολεμαΐδας V, ισχύος 550 -
660 MW, ο οποίος προβλέπεται να τεθεί σε λειτουργία το 2015. Σημειώνεται ότι οι τέσσερις
πρώτοι προβλέπεται να ολοκληρώσουν την λειτουργία τους το 2016, 2026, 2044, και 2010
αντίστοιχα.
Είναι προφανές ότι ο πραγματικός χρόνος έναρξης λειτουργίας της νέας Μονάδας ΑΗΣ
Πτολεμαΐδας V θα είναι δυνατόν να οριστικοποιηθεί επακριβώς, μόνον όταν θα έχει υπογραφεί
από τον Ανάδοχο η σχετική Σύμβαση και θα έχουν προχωρήσει και οι διαδικασίες αδειοδότησης.
Σημειώνεται ότι, για την εκπόνηση της παρούσας Μ.Π.Ε. ελήφθη ως ημερομηνία έναρξης της
Εμπορικής Λειτουργίας της νέας Μονάδας η 01/01/2015 και με βάση αυτήν καταρτίστηκαν, τόσο
οι πίνακες παραγωγής των Ορυχείων, όσο και εκείνοι της τροφοδοσίας όλων των Ατμοηλεκτρικών
Σταθμών της περιοχής (ΑΗΣ Πτολεμαΐδας, Καρδιάς και Αγ. Δημητρίου).
1
Ρούμπος Χρ. (2009). Τεχνική Περιγραφή Εκμετάλλευσης Λιγνιτωρυχείων Πτολεμαΐδας, ΔΕΗ Α.Ε
Η απόθεση των αγόνων διενεργείται μέσω των αποθετών, με κατάλληλο σχεδιασμό, έτσι ώστε να
εναρμονίζεται με το γενικότερο τοπογραφικό ανάγλυφο της περιοχής. Αρχικά, κατά την απόθεση
αγόνων εκτός του ορυχείου, επιλέγονται κενοί χώροι (κοιλότητες) άλλων εξοφλημένων ορυχείων ή
2
Τερεζόπουλος Ν. (2001). Μέθοδοι Υπαιθρίων Εκμεταλλεύσεων, ΕΜΠ.
3
Golosinski T, Boehm F. (1987). Continuous Surface Mining, proceedings of an International symposium,
Edmonton, Trans Tech Publications.
4
Leontidis M., Roumpos Ch. (2000). Lignite production - utilisation and technologies in Greece. Seminar V,
Coal Utilisation and Technology, Turkey, 14-15 April.
5
Hustrulid W., Kuchta, M. (1998). Open Pit Mine Planning and Design, Balkema, Rotterdam.
6
Leontidis M., Roumpos Ch., Dadswell J. (2001). Planning problems posed by unusual geological
sequences [A question of geology], World Coal,10(8):49-50.
άλλες κατάλληλες περιοχές, ενώ στη συνέχεια, όταν δημιουργείται κενός χώρος εντός του
ορυχείου, η απόθεση διενεργείται εσωτερικά, έτσι ώστε η απόσταση μεταξύ εκσκαφής και
απόθεσης να είναι η ελάχιστη δυνατή. Η εσωτερική απόθεση αγόνων ακολουθεί τις εκσκαφές του
ορυχείου για λόγους ευστάθειας των πρανών, αλλά και για λόγους κατάλληλης περιβαλλοντικής
αποκατάστασης παράλληλα με την εξέλιξη της εκμετάλλευσης.
Στο ακόλουθο Σχήμα 5.2-1 εμφανίζονται τα διαδοχικά στάδια της εκμετάλλευσης ενός ορυχείου
με τη μέθοδο της επιφανειακής εκμετάλλευσης συνεχούς εξόρυξης. Στα Σχήματα 5.2-2 και 5.2-3
παρουσιάζεται σχηματικά ο τρόπος εφαρμογής της μεθόδου σε κάτοψη και σε τομή, αντίστοιχα.
ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ
3) ΕΝΑΡΞΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ
ΑΠΟΘΕΣΗΣ
4) ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ
ΑΠΟΘΕΣΗΣ
5) ΠΕΡΑΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ
(ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ
ΛΙΜΝΗΣ Ή ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
ΑΛΛΟΥ ΕΙΔΟΥΣ)
ΥΠΟΜΝΗΜΑ
Φυσικό έδαφος
Υπερκείμενα
Λιγνίτης
Ενδιάμεσα
Υποκείμενα
Υπόμνημα
Ε1: Εκσκαφέας προτομής
Ε2: Εκσκαφέας κύριας τομής υπερκειμένων
Υψηλή Ε3…Ε6: Εκσκαφείς λιγνιτικών τομών
Α1: Αποθέτης 1ης φάσης εσωτερικής απόθεσης (χαμηλή απόθεση)
Α2: Αποθέτης 2ης φάσης εσωτερικής απόθεσης (υψηλή απόθεση)
2η Φάση
Χαμηλή
Απόθεση
1η Φάση
Υποκείμενα
Σχήμα 5.2-3: Ενδεικτική διάταξη εξοπλισμού για την εκμετάλλευση κοιτασμάτων μεγάλης οριζόντιας εξάπλωσης με τη μέθοδο επιφανειακής
εκμετάλλευσης συνεχούς εξόρυξης και απόθεσης με σύστημα πολλαπλών βαθμίδων – Τομή
Για την εξόρυξη των σκληρών υπερκείμενων σχηματισμών που απαντώνται στο Ορυχείο Νοτίου
Πεδίου και καθιστούν την εκμετάλλευση του λιγνίτη με τη μέθοδο της συνεχούς λειτουργίας
δυσχερή ή/και αδύνατη, εφαρμόζονται μέθοδοι ασυνεχούς λειτουργίας, με τη χρήση συμβατικού
εξοπλισμού (φορτωτών, μηχανικών ή υδραυλικών πτύων (shovels), φορτηγών αυτοκινήτων,
ανατρεπόμενων οχημάτων (dumpers) κλπ.) με την χρήση ή μη εκρηκτικών υλών.
Οι βασικές παράμετροι που επηρεάζουν αποφασιστικά τον επιτυχή προγραμματισμό και εκτέλεση
του συνολικού έργου της εκμετάλλευσης ενός ορυχείου είναι:
¾ Ο επιτυχής σχεδιασμός του ορυχείου.
¾ Η πιστή εφαρμογή του ως άνω σχεδιασμού.
¾ Η βελτίωση και ο εκσυγχρονισμός του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού.
¾ Η άρτια συντήρηση του μηχανικού εξοπλισμού.
¾ Η κατάλληλη εκπαίδευση του προσωπικού.
Τελικός δείκτης της επιτυχούς υλοποίησης των παραπάνω αποτελεί ο βαθμός αξιοποίησης του
εξοπλισμού που εντάσσεται στο ορυχείο. Έτσι, η επιλογή των καδοφόρων εκσκαφέων γίνεται με
κριτήρια που σχετίζονται με τα τεχνικά χαρακτηριστικά και τις δυνατότητες των εκσκαφέων,
καθώς και με τα γεωλογικά χαρακτηριστικά του κοιτάσματος. Επισημαίνεται ότι διεθνώς, κατά τον
σχεδιασμό των ορυχείων, θεωρείται ικανοποιητικός, από οικονομικής άποψης, ένας βαθμός
απόδοσης (για εξοπλισμό παρόμοιου τύπου) μεγαλύτερος του 70% της μέγιστης εκσκαπτικής
δυναμικότητας, κατά τη φάση της πλήρους ένταξης του εξοπλισμού.
Οι εκτάσεις γης που δεσμεύονται για την ανάπτυξη του ορυχείου ελευθερώνονται σταδιακά με την
πρόοδο της εκμετάλλευσης. Η διαδικασία αποκατάστασης και αναδιαμόρφωσης του αναγλύφου με
την πλήρωση των κοιλοτήτων που δημιουργούνται από την εξόρυξη με άγονα, και την
αναδιαμόρφωση των εσωτερικών και των εξωτερικών αποθέσεων, καθώς και των κενών που
7
BREF-LCP: Best Available Technique Reference Documents – Large Combustion Plants
Τέλος, στον Πίνακα 5.2-1 συνοψίζονται τα βασικά χαρακτηριστικά της επιφανειακής μεθόδου
εκμετάλλευσης συνεχούς εξόρυξης, μεταφοράς και απόθεσης με σύστημα πολλαπλών βαθμίδων,
που εφαρμόζεται και στα κοιτάσματα λιγνίτη του προτεινόμενου Έργου.
Γενικά, σε κάθε λιγνιτικό κοίτασμα προηγείται ο χρονικός προγραμματισμός έρευνας και μελέτης
του κοιτάσματος, ο οποίος παρουσιάζεται με τη μορφή διαγράμματος Gantt στον Πίνακα 5.2-2.
Στη συνέχεια, ακολουθεί η φάση κατασκευής του ορυχείου για την εκμετάλλευση του
κοιτάσματος.
8
Azapagic A. (2004). Developing a framework for sustainable development indicators for the mining and
minerals industry, Journal of Cleaner Production, 12, 639-662.
9
Mining, Minerals and Sustainable Development (MMSD) Project (2002). Published by Earthscan for IIED
and WBCSD.
Ως φάση κατασκευής ενός λιγνιτωρυχείου στην περιοχή των Ορυχείων Πτολεμαΐδας μπορεί να
θεωρηθεί η κατασκευή του κόμβου ταινιοδρόμων (Τ/Δ), η κατασκευή των απαραίτητων κτιριακών
υποδομών και συνοδών έργων, (πύργος ελέγχου ταινιοδρόμων (ΠΕΤ), γραφεία, μηχανουργεία,
συνεργεία συντήρησης κλπ.), τα έργα προσπέλασης για την αρχική διάνοιξη των ορυχείων, όπως
επίσης και οι χωματουργικές εργασίες αρχικής διάνοιξης κάθε ορυχείου.
Δεδομένου ότι στα ορυχεία που αποτελούν το αντικείμενο της παρούσας μελέτης η εκμετάλλευση
έχει ήδη ξεκινήσει σε προηγούμενες φάσεις αδειοδότησης, έχουν προχωρήσει αντίστοιχα και τα
έργα που περιλαμβάνονται στη φάση κατασκευής κάθε ορυχείου.
Στο Σχήμα 5.2-4 δίνεται το τοπογραφικό διάγραμμα των Ορυχείων Πτολεμαΐδας που αποτελούν
το αντικείμενο του παρόντος Έργου και η στάθμη εργασιών σε αυτά κατά τον Μάρτιο 2009.
Σχήμα 5.2-4: Τοπογραφικό διάγραμμα Ορυχείων Πτολεμαΐδας και στάθμη εργασιών σε αυτά τον Μάρτιο 2009
Σύμφωνα με τον Πίνακα 5.1-5, στο προτεινόμενο Έργο που αφορά στην ανάπτυξη των Ορυχείων
Πτολεμαΐδας κατά την επόμενη 40ετία, θα λειτουργούν 3 (τρία) πεδία:
¾ Το Κύριο Πεδίο, το οποίο περιλαμβάνει εκτός από το Ορυχείο Μαυροπηγής και το
Ορυχείο Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου.
¾ Το Πεδίο Καρδιάς, το οποίο περιλαμβάνει το Ορυχείο Νοτιοδυτικού Πεδίου - Υψηλάντη
και το Ορυχείο Οικισμού Κομάνου.
¾ Το υφιστάμενο Νότιο Πεδίο το οποίο περιλαμβάνει το Ορυχείο Νότιου Πεδίου, που θα
συνεχίσει κανονικά τη λειτουργία του.
Οι λόγοι που επιβάλουν στην παρούσα φάση την αναθεώρηση του σχεδιασμού της ανάπτυξης των
Ορυχείων Πτολεμαΐδας είναι οι ακόλουθοι:
¾ Τα νεότερα κοιτασματολογικά δεδομένα από την υλοποίηση του νέου ερευνητικού
προγράμματος. Από τα δεδομένα αυτά συμπεραίνεται ότι οι οικισμοί Ποντοκώμης και
Μαυροπηγής δεσμεύουν σημαντική ποσότητα λιγνιτικού αποθέματος και συνεπώς,
κρίνεται απαραίτητη η επέκταση των αντίστοιχων ορυχείων στις περιοχές των οικισμών
αυτών, μετά την μετεγκατάστασή τους.
¾ Ένταξη σύγχρονης Νέας Λιγνιτικής Μονάδας Πτολεμαΐδα V, ισχύος 550-660 MW, στην
περιοχή των Ορυχείων Πτολεμαΐδας. Η τροφοδοσία της νέας αυτής μονάδας, σε
συνδυασμό με τη λειτουργία και την σταδιακή απόσυρση των υφιστάμενων μονάδων,
επιβάλλει τον κατάλληλο διαχρονικό, ποσοτικό και ποιοτικό, προγραμματισμό της
εκμετάλλευσης των αντίστοιχων ορυχείων.
Ο σχεδιασμός των ως άνω Ορυχείων παρουσιάζεται στις ενότητες που ακολουθούν. Τονίζεται ότι
σχεδιασμός αυτός δεν συνεπάγεται τη διάνοιξη και λειτουργία νέων ορυχείων αλλά τη φυσική
μετεξέλιξη των ήδη υφιστάμενων εν λειτουργία ορυχείων, για τα οποία έχουν εκδοθεί οι
απαραίτητες Αποφάσεις Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων, (Α.Ε.Π.Ο.).
Στο Σχήμα 5.2-5 δίνεται η σχεδιαζόμενη συνέργεια των Ορυχείων Πτολεμαΐδας και των
αντίστοιχων Α.Η.Σ.
21,6x106 t
2009-2014
Α.Η.Σ.
ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ
(620 MW) 6,7x106 t
1959-2014 2012-2014
ΚΥΡΙΟ ΠΕΔΙΟ
57,0x106 t 2009-2038
2011-2026 (187,6x106 t)
Α.Η.Σ. KΑΡΔΙΑΣ
(1260 MW)
1975-2026 106,3x106 t
2009-2026
85,3x106 t
2009-2025
28,9x106 t ΠΕΔΙΟ ΚΑΡΔΙΑΣ
2009-2050
2011-2020
(411,7x106 t)
Α.Η.Σ.
ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
(1586 MW) 148,2x106 t
1984-2044 2009-2035
347,4x106 t
2009-2044
80,1x106 t ΝΟΤΙΟ ΠΕΔΙΟ
2015-2039 2009-2044
(432,7x106 t)
ΝΕΑ ΜΟΝΑΔΑ
(550-660 MW)
2015-2050 150,5x106 t
2015-2050
Σχήμα 5.2-5: Σχεδιαζόμενη συνέργεια Ορυχείων Πτολεμαΐδας και των αντίστοιχων Α.Η.Σ.
Οι κλίσεις των πρανών αποθέσεων αγόνων σε κάθε βαθμίδα είναι 1:1,5, οι γενικές τελικές κλίσεις
κυμαίνονται από 1:3 έως 1:8, ενώ οι γενικές κλίσεις λειτουργίας κυμαίνονται από 1:4 έως 1:10
εξαρτώμενες από το ύψος, τη φύση των υλικών καθώς και από το υλικό του υποβάθρου.
Περιλαμβάνει τις εκμεταλλεύσεις του Ορυχείου Μαυροπηγής και του Ορυχείου Ανατολικής
Επέκτασης Κομάνου.
Το Ορυχείο Μαυροπηγής αποτελεί την προς τα δυτικά και βορειοδυτικά συνέχεια των
κοιτασμάτων του Κύριου Πεδίου. Η λειτουργία του ξεκίνησε το 2001, προκειμένου να
εξασφαλισθεί η τροφοδοσία του Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας, λόγω εξάντλησης των αποθεμάτων των
κοιτασμάτων Βόρειου Πεδίου (2005/2006) και του Πεδίου Κομάνου (2012/2013). Εντός των
ορίων της περιοχής των εκσκαφών του Ορυχείου Μαυροπηγής βρίσκονται:
¾ ο οικισμός Κομάνου, η απαλλοτρίωση του οποίου συντελέστηκε το 1999 με την
παρακατάθεση του επιδικασθέντος ποσού, και
¾ ο οικισμός Μαυροπηγής, η απαλλοτρίωση του οποίου κρίνεται αναγκαία στα πλαίσια της
παρούσης μελέτης καθώς προβλέπεται να προσβληθεί από την ανάπτυξη του ορυχείου το
2018.
Ο πλησιέστερος οικισμός, εκτός των οικισμών Κομάνου και Μαυροπηγής, που επηρεάζεται από τη
λειτουργία του ορυχείου είναι του Προαστίου.
Η συνολική συμπληρωματική έκταση προς τα Δ. που κρίνεται αναγκαία για την ανάπτυξη του
Ορυχείου Μαυροπηγής, ως προς την αρχική αδειοδότηση10, ανέρχεται σε 4.186 στρ. περίπου.
Σημειώνεται ότι για την πλήρη εκμετάλλευση του Ορυχείου Μαυροπηγής θα απαιτηθεί, επίσης,
και η καθαίρεση των Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας και Λ.Κ.Δ.Μ., που δεσμεύουν τμήματα του προς
εκμετάλλευση κοιτάσματος.
10
ΚΥΑ ΥΠΕΧΩΔΕ – ΥΠΑΝ – Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων – ΥΠΠΟ: Έγκριση
περιβαλλοντικών όρων για το έργο της εκμετάλλευσης κοιτασμάτων λιγνίτη του λιγνιτωρυχείου
«ΜΑΥΡΟΠΗΓΗΣ (Β.-Δυτικό Πεδίο)» συνολικής έκτασης 11.998.815,85 τ.μ., που βρίσκεται στην περιοχή
Δήμου Πτολεμαΐδας, Νομού Κοζάνης, από την εταιρεία ΔΕΗ Α.Ε. και των συνοδών αυτού έργων, Αρ. Πρωτ.
οικ. 142453/753/23-02-2006.
Σημειώνεται ότι στα παραπάνω λιγνιτικά αποθέματα δεν περιλαμβάνεται το κοίτασμα του
Ορυχείου Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου, στο οποίο ο εκμεταλλεύσιμος λιγνίτης έχει
υπολογιστεί σε 5,9x106 t, με συνολικές εκσκαφές 34,4 x106 m3 και σχέση εκμετάλλευσης 4,9:1
m3/t.
Η ετήσια παραγωγή του Ορυχείου Μαυροπηγής θα κυμανθεί, κατά την πλήρη ανάπτυξή του, από
7x106 έως 11x106 t λιγνίτη. Με τη ποσότητα αυτή παράγεται ηλεκτρική ενέργεια που καλύπτει
περίπου το 7,3% έως 11,5% των συνολικών τρεχουσών αναγκών της χώρας, με βάση τα σημερινά
δεδομένα.
Οι σχετικοί υπολογισμοί έγιναν θεωρώντας ότι η ετήσια παραγωγή λιγνίτη των Ορυχείων
Πτολεμαΐδας ανέρχεται σε 43,2 εκατ. τον. και η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τους
τροφοδοτούμενους ΑΗΣ καλύπτει το 45% των ενεργειακών αναγκών της χώρας.
Συνεπώς, το Ορυχείο Μαυροπηγής αποτελεί βασικό πεδίο εκμετάλλευσης λιγνίτη για την
τροφοδοσία των λιγνιτικών μονάδων των Ορυχείων Πτολεμαΐδας για τα επόμενα 30 χρόνια και η
συμμετοχή του στη συνολική ηλεκτροπαραγωγή της χώρας κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική.
Σημειώνεται ότι όσον αφορά τις αποθέσεις, αρχικά τα άγονα του ορυχείου θα καλύψουν κενά
(κοιλότητες) των εξοφλημένων εκμεταλλεύσεων του Βόρειου Πεδίου και του Πεδίου Κομάνου,
και στη συνέχεια, περί το 2014 που θα έχει αποκαλυφθεί το τεχνικό πέρας του κοιτάσματος, η
απόθεση αγόνων θα διενεργείται εσωτερικά, εντός του Ορυχείου Μαυροπηγής. Παράλληλα, με
συμβατικό εξοπλισμό, θα διενεργείται εσωτερική απόθεση στην περιοχή καθώς και εξωτερική
απόθεση, δυτικά του αρχικού, στην περιοχή του Προαστίου.
Η συνολική συμπληρωματική έκταση που απαιτείται προς τα Δ. για την ανάπτυξη του Ορυχείου
Νοτιοδυτικού Πεδίου-Υψηλάντη, ως προς την αρχική αδειοδότηση του Νοτιοδυτικού Πεδίου11,
ανέρχεται σε 4.890 στρ. περίπου.
Στο Πεδίο Καρδιάς εντάσσεται και η εκμετάλλευση του κοιτάσματος Ορυχείου Οικισμού
Κομάνου. Συνεπώς, στα παραπάνω λιγνιτικά αποθέματα θα πρέπει να περιληφθεί και το κοίτασμα
του Ορυχείου Οικισμού Κομάνου στο οποίο ο εναπομένων εκμεταλλεύσιμος λιγνίτης έχει
υπολογιστεί σε 23,5x106 t, με συνολικές εκσκαφές 77x106 m3 και μέση σχέση εκμετάλλευσης 2,4
m3/t.
Το Πεδίο Καρδιάς έχει σχεδιαστεί να λειτουργήσει κατά τη χρονική περίοδο 2009-2050 με ετήσια
παραγωγή που θα κυμαίνεται από 5x106 έως 17x106 t λιγνίτη. Με την ποσότητα αυτή παράγεται
ηλεκτρική ενέργεια που καλύπτει περίπου το 5,2% έως 17,7% των συνολικών τρεχουσών αναγκών
της χώρας.
Συνεπώς, το Πεδίο Καρδιάς συνιστά βασικό πεδίο εκμετάλλευσης λιγνίτη για την τροφοδοσία των
λιγνιτικών μονάδων των Ορυχείων Πτολεμαΐδας για τα επόμενα περίπου 40 χρόνια και η
συμμετοχή του στη συνολική ηλεκτροπαραγωγή της χώρας κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική.
Τέλος σημειώνεται ότι η απόθεση των εξορυσσόμενων αγόνων από το Πεδίο Καρδιάς μέχρι το
τέλος της λειτουργίας του θα είναι εσωτερική.
Το Νότιο Πεδίο αποτελεί την προς Ν. συνέχεια των κοιτασμάτων του Κύριου Πεδίου. Το Ορυχείο
Νότιου Πεδίου ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1980 και μέχρι σήμερα έχει αναπτυχθεί σε μια
έκταση 7.647 στρ. περίπου (περιοχή εκσκαφών), ενώ στην τελική του μορφή (2044) θα καλύπτει
συνολική έκταση περίπου 19.304,5 στρ. Αποτελεί το μεγαλύτερο εν ενεργεία ορυχείο της ΔΕΗ.
11
ΚΥΑ ΥΠΕΧΩΔΕ – ΥΠΑΝ – Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων-ΥΠ.ΠΟ., με Αρ. Πρωτ.
οικ.189708/3440/23-9-2008 με θέμα: «Τροποποίηση της υπ. αρ. πρωτ. οικ 114084/3671/23-10-2003 ΚΥΑ
ΥΠΕΧΩΔΕ – ΥΠΑΝ – Υπ. Γεωργίας για την Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων για την εμετάλλευση του
λιγνιτορυχείου Πτολεμαΐδας έκτασης 110.889.837 τ.μ. της ΔΕΗ Α.Ε. που βρίσκεται σε περιοχή του Νομού
Κοζάνης».
Για την ολοκληρωμένη ανάπτυξη του Ορυχείου Νότιου Πεδίου προς ΒΑ., στην περιοχή του
οικισμού Πτελαιώνα, απαιτείται συνολική έκταση 3.125 στρ. περίπου, για τις εξωτερικές
αποθέσεις αγόνων.
Όσον αφορά τις αποθέσεις αγόνων κατά την παρούσα χρονική στιγμή τα άγονα αποτίθενται και
εσωτερικά του ορυχείου, και εξωτερικά στο εξαντλημένο ορυχείο της Ανατολικής Επέκτασης
Κομάνου και σε περιοχή κοντά στην Ακρινή. Από το έτος 2018 περίπου η απόθεση των αγόνων
του ορυχείου θα συνεχιστεί αποκλειστικά στο εσωτερικό του ορυχείου (εσωτερική απόθεση).
Η ετήσια παραγωγή του Νότιου Πεδίου θα κυμανθεί από 10x106 έως 20x106 t λιγνίτη. Με τη
ποσότητα αυτή παράγεται ηλεκτρική ενέργεια που καλύπτει περίπου το 10,4 έως 20,8% των
συνολικών τρεχουσών αναγκών της χώρας.
Συνεπώς, το Νότιο Πεδίο αποτελεί το πιο σημαντικό από τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας για τα επόμενα
40 χρόνια και η λειτουργία του κρίνεται ιδιαιτέρως σημαντική στη συνολική ηλεκτροπαραγωγή
της χώρας.
Οι πλησιέστεροι οικισμοί που επηρεάζονται από την λειτουργία του Νοτίου Πεδίου είναι της
Ακρινής και του Αγ. Δημητρίου στα ΝΑ. και της Σπηλιάς στα ΒΑ.
H διαχρονική εξέλιξη της ανάπτυξης ενός ορυχείου προκύπτει από τα διαχρονικά προγράμματα
διακίνησης υλικών του ορυχείου και τα αντίστοιχα ισοζύγια εκσκαφών-αποθέσεων που
περιλαμβάνονται στην Τεχνική Μελέτη Εκμετάλλευσης. Στα Σχήματα 5.2-6, 5.2-7, και 5.2-8, που
αποτελούν αποσπάσματα των Χαρτών 12, 13, και 14, του Παραρτήματος Ι, παρουσιάζονται οι
στάθμες εργασιών των Ορυχείων Πτολεμαΐδας στο τέλος των ετών 2015, 2020, και 2053 τελική
κατάσταση μετά την αποκατάσταση, αντίστοιχα.
Όπως προαναφέρθηκε, το Κύριο Πεδίο περιλαμβάνει τις εκμεταλλεύσεις του Ορυχείου Πεδίου
Μαυροπηγής και του Ορυχείου Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου.
Η έναρξη εργασιών στο ορυχείο αυτό πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του έτους 2001. Στο
Σχήμα 5.2-9 παρουσιάζεται η υφιστάμενη κατάσταση (03/2009) και το γενικό σχέδιο ανάπτυξης
του Ορυχείου Μαυροπηγής κατά τα επόμενα χρόνια.
Σχήμα 5.2-6: Στάθμη εργασιών των Ορυχείων Πτολεμαΐδας στο τέλος του έτους 2015
Σχήμα 5.2-7: Στάθμη εργασιών των Ορυχείων Πτολεμαΐδας στο τέλος του έτους 2020
Σχήμα 5.2-8: Στάθμη εργασιών των Ορυχείων Πτολεμαΐδας στο τέλος του έτους 2053 (τελική διαμόρφωση)
Σχήμα 5.2-9: Υφιστάμενη κατάσταση και γενικό σχέδιο ανάπτυξης Ορυχείου Μαυροπηγής
Όπως φαίνεται στο Σχήμα 5.2-9, στις αρχές του έτους 2009 η ανάπτυξη του ορυχείου
περιλαμβάνει:
• Δύο (2) τομές υπερκειμένων (1η και 2η Τομή Υ/Κ), στις οποίες βρίσκονται σε λειτουργία
δύο (2) καδοφόροι εκσκαφείς (Ε1 & Ε1Α).
• Τέσσερις (4) τομές λιγνίτη (1η, 2η, 3η & 4η Λιγνιτική Τομή), στις οποίες βρίσκονται σε
λειτουργία, αντίστοιχα, τέσσερις (4) καδοφόροι εκσκαφείς (Ε2, Ε3, Ε4 & Ε5), ενώ κατά
την πλήρη ανάπτυξη του ορυχείου προβλέπεται η εγκατάσταση δυο (2) επιπλέον
εκσκαφέων.
Σημειώνεται ότι εκτός των αποθετών, διενεργείται με συμβατικό εξοπλισμό αφενός εξωτερική
απόθεση στην περιοχή Προαστίου, και αφετέρου εσωτερική απόθεση στο ορυχείο Μαυροπηγής,
εκεί όπου έχει αποκαλυφθεί το πέρας του κοιτάσματος.
Για την εκμετάλλευση του ορυχείου Ανατολική Επέκταση Κομάνου χρησιμοποιείται συμβατικός
εξοπλισμός και τα άγονα αποτίθενται στο εξαντλημένο ορυχείο Κομάνου.
Επίσης, κατά την περίοδο 2014-2017, οι τρεις αποθέτες θα ενταχθούν σταδιακά στην εσωτερική
απόθεση.
Το Ορυχείο Μαυροπηγής εκτιμάται ότι θα προσβάλλει τον οικισμό Μαυροπηγής περί το έτος 2018
και η λειτουργία του θα διαρκέσει έως το έτος 2039.
Όπως προαναφέρθηκε, το Πεδίο Καρδιάς περιλαμβάνει εκτός από την εκμετάλλευση του Ορυχείου
Νοτιοδυτικού Πεδίου-Υψηλάντη και την εκμετάλλευση του κοιτάσματος Ορυχείου Οικισμού
Κομάνου.
Πιο συγκεκριμένα, το κυρίως ορυχείο έχει χωριστεί σε 5 Τομείς: Β & ΒΔ Πρανή, 6Α1, 7, 8 & 9.
Σήμερα η εκμετάλλευση διενεργείται στους Τομείς 6Α1 και στα Βόρεια Πρανή του ορυχείου και
όπως φαίνεται στο Σχήμα 5.2-10, η ανάπτυξη του πεδίου περιλαμβάνει:
Σχήμα 5.2-10: Υφιστάμενη κατάσταση και γενικό σχέδιο ανάπτυξης Πεδίου Καρδιάς
• Δύο (2) τομές υπερκειμένων, στις οποίες βρίσκονται σε λειτουργία δύο (2) καδοφόροι
εκσκαφείς Ε1 και Ε8.
• Έξι (6) τομές λιγνίτη (2, 3, 4, 5, 6 & 7), στις οποίες βρίσκονται σε λειτουργία πέντε (5)
καδοφόροι εκσκαφείς (Ε3, Ε4, Ε5, Ε6 & Ε7) του συστήματος.
Με την ολοκλήρωση της εκμετάλλευσης του Τομέα 6Α1 και των Β.-ΒΔ. πρανών του ορυχείου, η
εκμετάλλευση θα προχωρήσει στους υπόλοιπους Τομείς 7, 8 και 9, με αριστερόστροφη στροφική
λειτουργία.
Σημειώνεται ότι η προσωρινή παραλλαγή της γραμμής του ΟΣΕ γίνεται μέχρι το 2012, διότι η
κατασκευή της τελικής θέσης της γραμμής που διέρχεται πάνω από αποθέσεις αγόνων δεν μπορεί
να γίνει άμεσα, δεδομένου ότι οι εν λόγω αποθέσεις ολοκληρώνονται μέσα στο 2010 και
απαιτείται παρέλευση 6-7 ετών προκειμένου αυτές οι αποθέσεις να “ωριμάσουν” και να
εξασφαλισθεί η σταθερότητά τους.
Τα όρια του πεδίου έχουν σχεδιαστεί σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, έτσι ώστε να
εξασφαλίζεται απόσταση ασφαλείας από τη νέα εθνική οδό Κοζάνης – Πτολεμαΐδας (τουλάχιστον
50 m, όπως προβλέπει ο Κ.Μ.Λ.Ε.).
Στο Ορυχείο Οικισμού Κομάνου η εκμετάλλευση διενεργείται με συμβατικό εξοπλισμό. Εκτός από
μία μικρή ποσότητα αγόνων (της τάξης του 1,0 εκ. m3), η οποία θα οδηγηθεί στο χώρο του
εξοφλημένου Ορυχείου Κομάνου, η υπόλοιπη ποσότητα αγόνων θα οδηγηθεί στην εσωτερική
απόθεση του ορυχείου.
Όπως προαναφέρθηκε, το Νότιο Πεδίο αποτελεί το μεγαλύτερο εν ενεργεία ορυχείο της ΔΕΗ. Στο
Σχήμα 5.2-11 παρουσιάζεται η υφιστάμενη κατάσταση (03/2009) και το γενικό σχέδιο ανάπτυξης
του Νότιου Πεδίου κατά τα επόμενα χρόνια. Περιλαμβάνει το Ορυχείο Νοτίου Πεδίου.
Το Ορυχείο έχει χωριστεί σε έντεκα (11) Τομείς λειτουργίας (με αρίθμηση 1 έως 11) και σήμερα η
ανάπτυξή του βρίσκεται στον Τομέα 5, ενώ η εξόφλησή του μέχρι και τον Τομέα 6 έχει
προγραμματιστεί με τους σημερινούς κόμβους Τ/Δ (υπάρχουν χωριστοί κόμβοι Τ/Δ για τη
διακίνηση των υπερκειμένων αγόνων και του λιγνιτικού κοιτάσματος) με δεξιόστροφη στροφική
λειτουργία.
Όπως φαίνεται στο Σχήμα 5.2-11, η υφιστάμενη ανάπτυξη του ορυχείου περιλαμβάνει:
• Πέντε (5) τομές υπερκειμένων (1Α, 1Β, 2Α, 2Β & 3), στις οποίες βρίσκονται σε λειτουργία
πέντε (5) καδοφόροι εκσκαφείς (Ε1, Ε1Β, Ε2, Ε2Β & Ε3) του συστήματος.
• Πέντε (5) τομές λιγνίτη (4, 5, 6Α, 6Β & 7), στις οποίες βρίσκονται σε λειτουργία,
αντίστοιχα, πέντε (5) καδοφόροι εκσκαφείς (Ε4, Ε5, Ε6, Ε6Β & Ε7) του συστήματος.
Στο Ορυχείο Νοτίου Πεδίου, οι καδοφόροι εκσκαφείς είναι διασυνδεδεμένοι με έξι (6) αποθέτες
(Α1, Α2, Α3, Α5, Α6 & Α7). Συγκεκριμένα, οι καδοφόροι εκσκαφείς είναι διασυνδεδεμένοι με
τρεις (3) αποθέτες (Α1, Α2 & Α3) στην εσωτερική απόθεση αγόνων του ορυχείου και με τρεις
επίσης αποθέτες (Α5, Α6 & Α7) στην εξωτερική απόθεση. Οι αποθέτες Α6 και Α7 λειτουργούν
στην περιοχή της Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου και όταν ολοκληρώσουν τη λειτουργία τους θα
ενταχθούν στην εσωτερική απόθεση αγόνων του ορυχείου τα έτη 2016 και 2017, αντίστοιχα. Ο
αποθέτης Α5, μετά την ολοκλήρωση της λειτουργίας του στην περιοχή της σημερινής του θέσης,
κοντά στην Ακρινή, θα μεταφερθεί στην περιοχή του οικισμού Πτελαιώνα, το 2012, και περί το
έτος 2019 θα ενταχθεί στην εσωτερική απόθεση του ορυχείου.
Η ανάπτυξη του Ορυχείου στους Τομείς 7 έως 11 θα γίνει με νέο κόμβο ταινιοδρόμων. Οι
χωματουργικές εργασίες για τη διάνοιξη του νέου κόμβου προβλέπεται να ολοκληρωθούν μέχρι τις
αρχές του 2010, οπότε και θα ξεκινήσουν τα δομικά και στη συνέχεια τα ηλεκτρομηχανολογικά
έργα. Ο στόχος είναι ο κόμβος να τεθεί σε λειτουργία το 2012, οπότε σύμφωνα με τις μελέτες
προβλέπεται να ξεκινήσει η ένταξη των εκσκαφέων στον Τομέα 7 μέσω του κόμβου. Σημειώνεται
ότι ο εκσκαφέας Ε7, που θα ενταχθεί στον Τομέα 7 άμεσα, θα συνδεθεί απ’ ευθείας με την
εξωτερική απόθεση αγόνων.
Επειδή στο ορυχείο Νότιου Πεδίου παρατηρούνται αυξημένες ανάγκες διακίνησης σκληρών
υπερκειμένων αγόνων υλικών, που εξορύσσονται με χρήση εκρηκτικών, οι εργασίες μεταφοράς
αγόνων εκτελούνται με φορτηγά οχήματα σε ποσοστό 37% και οι υπόλοιπες ποσότητες
μεταφέρονται με σύστημα ταινιοδρόμου. Σημειώνεται, ότι ένα μικρό ποσοστό των εξορυσσόμενων
αγόνων αποτίθεται στις εξωτερικές αποθέσεις στις περιοχές Πτελαιώνα και Ακρινής με συμβατικό
εξοπλισμό.
Σχήμα 5.2-11: Υφιστάμενη κατάσταση και γενικό σχέδιο ανάπτυξης Νοτίου Πεδίου
Η παραγωγική διαδικασία της εκμετάλλευσης των ορυχείων συνίσταται από τις εξής
δραστηριότητες:
1. Αποκάλυψη του κοιτάσματος. Η αποκάλυψη του κοιτάσματος γίνεται με την εκσκαφή
υπερκειμένων αγόνων κυρίως με πάγιο εξοπλισμό (καδοφόροι εκσκαφείς) και
υποβοηθητικά με συμβατικό εξοπλισμό.
2. Διακίνηση των αγόνων προς τους χώρους απόθεσης. Η διακίνηση αυτή από τους
καδοφόρους εκσκαφείς προς τους αποθέτες γίνεται με μεταφορικές ταινίες. Όταν η
Στο Σχήμα 5.2-12 παρουσιάζεται το σύστημα της παραγωγικής διαδικασίας κατά την
εκμετάλλευση ενός λιγνιτικού κοιτάσματος με τη μορφή διαγράμματος ροής.
Σχήμα 5.2-12: Διάγραμμα ροής της παραγωγικής διαδικασίας κατά την εκμετάλλευση ενός
λιγνιτικού κοιτάσματος
Πέραν του εξοπλισμού αυτού, χρησιμοποιείται και ένας μεγάλος αριθμός ντιζελοκίνητων
οχημάτων και μηχανημάτων, ως βοηθητικός εξοπλισμός. Ειδικότερα, χρησιμοποιούνται διάφοροι
τύποι οχημάτων για τη μεταφορά του προσωπικού λειτουργίας και συντήρησης, την υποστήριξη
της λειτουργίας του πάγιου εξοπλισμού, την πραγματοποίηση των μεταθέσεων – επιμηκύνσεων –
μετασκευών των ταινιοδρόμων και τη λειτουργία των εργοταξίων σε επιλεγμένες περιοχές, όπως
επιβατικά επίβλεψης και λεωφορεία, ελκυστήρες, μεταθέτες ταινιοδρόμων, γερανοί και
ηλεκτροπαραγωγά ζεύγη, εκσκαφείς, υδραυλικά πτύα, φορτωτές, φορτηγά, προωθητές, γαιών
ισοπεδωτές γαιών κλπ.
Στις Εικόνες 5.2-1 και 5.2-2 παρουσιάζονται η χρήση καδοφόρου εκσκαφέα και ταινιοδρόμου για
την εξόρυξη λιγνίτη και μεταφορά του και η χρήση συμβατικού εξοπλισμού για απομάκρυνση
αγόνων, αντίστοιχα.
Εικόνα 5.2-1: Χρήση καδοφόρου εκσκαφέα και ταινιοδρόμου για την εξόρυξη και
μεταφορά του λιγνίτη
Ο πάγιος εξοπλισμός του Κύριου Πεδίου παρουσιάζεται στον ακόλουθο Πίνακα 5.2-3. Στον ίδιο
πίνακα παρουσιάζεται η ετήσια δυναμικότητα των εκσκαφέων και των αποθετών, καθώς και το
ορυχείο προέλευσής τους και η χωρητικότητα κάδου.
ΑΠΟΘΕΤΕΣ
Επίσης, σε μικρή κλίμακα και για λόγους εκλεκτικής απόληψης του λιγνίτη, στο ορυχείο
λειτουργούν δύο καδοφόροι εκσκαφείς (C700), μη διασυνδεδεμένοι με αποθέτες, το προϊόν
εξόρυξης των οποίων φορτώνεται, μεταφέρεται και αποτίθεται με συμβατικό εξοπλισμό (μικτή
εκμετάλλευση).
Στη περιοχή του Ορυχείου Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου οι διακινήσεις των υλικών
διενεργούνται με συμβατικό εξοπλισμό και με μικτή εκμετάλλευση. Η εκσκαφή, κατά τη μικτή
εκμετάλλευση, γίνεται με καδοφόρο εκσκαφέα (C700), ενώ η φόρτωση, η μεταφορά και η
απόθεση αγόνων με συμβατικό εξοπλισμό.
Εκτός από τον πάγιο εξοπλισμό που περιγράφηκε παραπάνω, το ορυχείο διαθέτει και
ντιζελοκίνητο βοηθητικό εξοπλισμό, ο οποίος αναλύεται στον ακόλουθο Πίνακα 5.2-4 (για το έτος
2009). Παράλληλα, στο ορυχείο αυτό διακινούνται υλικά και με τη χρήση συμβατικού εξοπλισμού.
D-8 2
D-9 11
Προωθητές Τροχοφόροι 2
Γερανοφόροι 5
Μεταφοράς καλωδίων 2
Ελαστιχοφόροι 4
Φορτωτές Καθαρισμού 4
Καθαρισμού βοηθητικοί 9
Με Σφύρα 1
Λοιποί εκσκαφείς 11
Εκσκαφείς Καθαρισμού Τ/Δ –
5
Ερπυστριοφόροι
Καθαρισμού Τ/Δ – Ελαστιχοφόροι 4
Ισοπεδωτές 4
Ο πάγιος εξοπλισμός του Πεδίου Καρδιάς παρουσιάζεται στον ακόλουθο Πίνακα 5.2-5.
ΑΠΟΘΕΤΕΣ
ΤΑΙΝΙΟΔΡΟΜΟΙ (Τ/Δ)
Εκτός από τον πάγιο εξοπλισμό που περιγράφηκε παραπάνω, το πεδίο διαθέτει και ντιζελοκίνητο
βοηθητικό εξοπλισμό, ο οποίος αναλύεται στον ακόλουθο Πίνακα 5.2-6 (για το έτος 2009).
Ο πάγιος εξοπλισμός του Νότιου Πεδίου παρουσιάζεται στον ακόλουθο Πίνακα 5.2-7. Στο Νότιο
Πεδίο εκτός από τον πάγιο εξοπλισμό του Πίνακα 5.2-7 περιλαμβάνονται επίσης 2 ηλεκτροκίνητα
Shovel P&H, BLE 2100.
ΑΠΟΘΕΤΕΣ
ΤΑΙΝΙΟΔΡΟΜΟΙ (Τ/Δ)
Εκτός από τον πάγιο εξοπλισμό που περιγράφηκε παραπάνω, το πεδίο διαθέτει και ντιζελοκίνητο
βοηθητικό εξοπλισμό, ο οποίος αναλύεται στον ακόλουθο Πίνακα 5.2-8 (για το έτος 2009).
Η χρήση εκρηκτικών υλών γίνεται στις περιπτώσεις σκληρών και συνεκτικών σχηματισμών υπό
την ευθύνη του Τομέα Διακίνησης Σκληρών Σχηματισμών (Τ.Δ.Σ.Σ.) του Νότιου Πεδίου. Ο
Τ.Δ.Σ.Σ. διενεργεί ανατινάξεις στο Νότιο Πεδίο, και ειδικότερα στην εξόρυξη των σκληρών
πετρωμάτων που συναντώνται στα υπερκείμενα στρώματα, αλλά και σε ορισμένες θέσεις στο
Πεδίο Καρδιάς και στο Κύριο Πεδίο. Τα τεχνικά χαρακτηριστικά των ανατινάξεων για τα έτη
1999-2003 συνοψίζονται στον ακόλουθο Πίνακα 5.2-9.
Πίνακας 5.2-9: Τεχνικά χαρακτηριστικά ανατινάξεων στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας (έτη 1999-
2003)
ΕΤΟΣ
Δεδομένου ότι ο τύπος εκρηκτικής ύλης που χρησιμοποιείται είναι το ANFO, για τη μεταφορά των
πρώτων υλών για την επιτόπου παρασκευή του χρησιμοποιούνται τρία (3) οχήματα γόμωσης
διατρημάτων. Συγκεκριμένα τα οχήματα διακινούνται από την Αποθήκη Νιτρικού Αμμωνίου στα
μέτωπα ανατινάξεων που βρίσκονται σε συγκεκριμένες θέσεις κυρίως εντός του Νότιου Πεδίου.
Στον χάρτη του Σχήματος 5.2-13 αποτυπώνεται ενδεικτικά η διαδρομή που ακολουθείται από τα
ως άνω οχήματα.
Τα οχήματα γόμωσης διατρημάτων είναι σύγχρονης τεχνολογίας και βασίζονται στην πρακτική της
μεταφοράς μόνο αδρανών ασφαλών υλικών. Δεν παρασκευάζουν γαλακτώματα (slurries) που
περιέχουν TNT, αλλά μόνο ANFO και H.ANFO (Heavy ANFO, δηλ. βαρύ ANFO). Η λογική της
λειτουργίας τους βασίζεται στην παρασκευή του ANFO επιτόπου στο υπό γόμωση διάτρημα και με
τη γόμωσή του την τελευταία στιγμή, χωρίς να χρειάζεται μεταφορά από απόσταση. Η γόμωση
γίνεται από έναν αδειούχο χειριστή ο οποίος βρίσκεται πάνω από το διάτρημα και οδηγεί την
εκρηκτική ύλη σε αυτό μέσω κοχλία. Μ’ αυτό τον τρόπο το μηχάνημα που οδηγείται δίπλα στα
υπό γόμωση διατρήματα δεν μεταφέρει εκρηκτικές ύλες παρά μόνον αδρανείς ύλες.
Οι πρώτες ύλες παρασκευής του ANFO (νιτρικό αμμώνιο και γαλακτώματα) αποθηκεύονται σε
δύο διακριτούς χώρους του Νοτίου Πεδίου, στην περιοχή του εγκαταλελειμμένου οικισμού
Χαραυγής. Τα υλικά που αποθηκεύονται σε αυτές δεν αποτελούν εκρηκτικές ύλες και ως εκ
τούτου η πιθανότητα πρόκλησης ατυχήματος που να συνοδεύεται με ανατίναξη είναι μηδενική. Τα
υλικά που φυλάσσονται στα δύο κτίρια είναι τα εξής:
• νιτρικό αμμώνιο υψηλών προδιαγραφών για παραγωγή ANFO, και
• γαλάκτωμα νιτρικού αμμωνίου (μη εκρηγνυόμενο μητρικό διάλυμα) για παραγωγή Ηeavy
ANFO.
Ο εξοπλισμός διαχείρισης των εκρηκτικών υλών και των πρώτων υλών που χρησιμοποιούνται για
την επιτόπου παρασκευή εκρηκτικών και ειδικότερα τα οχήματα γόμωσης διατρημάτων πληρούν
όλες τις προβλεπόμενες προδιαγραφές και διαθέτουν τα απαραίτητα πιστοποιητικά για την
εκτέλεση των σχετικών εργασιών σε επιφανειακά ορυχεία.
E Αποθήκη εκρηκτικών
K Αποθήκη καψυλίων
NA Αποθήκη Ν. Αμμωνίας
1 2 Μέτωπα ανατινάξεων
Σχήμα 5.2-13: Κίνηση οχημάτων γόμωσης διατρημάτων στο Ορυχείου Νότιου Πεδίου
Από τις εκπονηθείσες μελέτες εκμετάλλευσης των Ορυχείων Πτολεμαΐδας, έχουν καταρτιστεί τα
διαχρονικά προγράμματα διακίνησης αγόνων και παραγωγής λιγνίτη. Στους Πίνακες 5.2-10 και
5.2-11 που ακολουθούν παρουσιάζεται η εξέλιξη των συνολικών εκσκαφών και της παραγωγής
λιγνίτη για το σύνολο των Ορυχείων Πτολεμαΐδας, με ένταξη και της Νέας Μονάδας Α.Η.Σ.
Πτολεμαΐδας V, ισχύος 550-660 MW.
Πίνακας 5.2-10: Πρόβλεψη συνολικής διακίνησης υλικών Ορυχείων Πτολεμαΐδας (σε 106
Fm3), με τη Νέα Μονάδα Πτολεμαΐδα V (550-660 MW) (2009-2050)
ΚΥΡΙΟ ΠΕΔΙΟ ΠΕΔΙΟ ΚΑΡΔΙΑΣ
ΟΙΚΙΣ ΝΟΤΙΟ
ΕΤΟΣ ΑΝΑΤ. ΝΟΤΙΟΔΥΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ
ΟΡΥΧΕΙΟ ΜΟΣ ΠΕΔΙΟ
ΕΠΕΚΤ. ΣΥΝΟΛΟ ΠΕΔΙΟ ΣΥΝΟΛΟ
ΜΑΥΡΟΠΗΓΗΣ ΚΟΜΑ
ΚΟΜΑΝΟΥ (ΥΨΗΛΑΝΤΗ)
ΝΟΥ
2026 31 31 55 55 95 181
2032 12 12 46 46 99 157
2033 12 12 28 28 71 111
2034 12 12 26 26 43 81
2035 10 10 25 25 26 61
2036 10 10 17 17 9 36
2037 10 10 17 17 9 36
2038 6 6 29 29 10 45
2039 4 4 25 25 9 38
2040 34 34 9 43
2041 34 34 9 43
2042 34 34 8 42
2043 29 29 7 36
2044 32 32 4 36
2045 32 32 32
2046 32 32 32
2047 28 28 28
2048 28 28 28
2049 27 27 27
2050 25 25 25
Πίνακας 5.2-11: Πρόβλεψη συνολικής παραγωγής λιγνίτη Ορυχείων Πτολεμαΐδας (σε 106 t),
με τη Νέα Μονάδα Πτολεμαΐδα V (550-660MW) (2009-2050)
Αναφορικά με την εξέλιξη των αποθέσεων αγόνων των Ορυχείων Πτολεμαΐδας σημειώνονται
τα εξής:
• Στο Ορυχείο Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου (Κύριο Πεδίο) και στο Ορυχείο Οικισμού
Κομάνου (Πεδίο Καρδιάς) οι αποθέσεις διενεργούνται εσωτερικά, στα εξοφλημένα τμήματα
των ορυχείων με χρήση συμβατικού εξοπλισμού.
• Στο Ορυχείο Μαυροπηγής (Κύριο Πεδίο) λειτουργούν τρεις (3) αποθέτες, για την απόθεση
σε κοιλότητες, στην περιοχή των εξοφλημένων Ορυχείων Βόρειου Τομέα (2 αποθέτες) και
Πεδίου Κομάνου (1 αποθέτης) (βλ. Σχήμα 5.2-9). Οι αποθέτες του ορυχείου θα ενταχθούν
στην εσωτερική απόθεση του ορυχείου την περίοδο 2014-2017. Με συμβατικό εξοπλισμό
διενεργείται εσωτερική απόθεση καθώς και εξωτερική απόθεση αγόνων στην περιοχή
Προαστίου, δυτικά του Ορυχείου. Επίσης, με συμβατικό εξοπλισμό μεταφέρονται μικρές
ποσότητες, (της τάξης 1 εκ. m3), στην περιοχή του εξοφλημένου Ορυχείου Κομάνου.
• Στο Πεδίο Καρδιάς που αποτελεί συνέχεια του Ορυχείου Τομέα 6 (Πεδίο Καρδιάς) οι
αποθέσεις διενεργούνται εσωτερικά με τρεις (3) αποθέτες (βλ. Σχήμα 5.2-10), ενώ στις
εσωτερικές αποθέσεις προβλέπεται να ενταχθεί κι ένας τέταρτος αποθέτης.
• Στο Νότιο Πεδίο έξι (6) αποθέτες λειτουργούν ήδη ή θα ενταχθούν σταδιακά στις εσωτερικές
αποθέσεις (βλ. Σχήμα 5.2-11). Παράλληλα, με συμβατικό εξοπλισμό διενεργείται εξωτερική
απόθεση αγόνων στην περιοχή της Ακρινής καθώς και εσωτερική απόθεση εντός του
Ορυχείου.
Στα Σχήματα 5.2-6 έως 5.2-8, (βλ. Χάρτη 16, Παραρτήματος Ι), παρουσιάζονται οι χάρτες για τις
προβλεπόμενες στάθμες εργασιών κατά τα έτη 2015, 2020 και της προβλεπόμενης τελικής
κατάστασης των Ορυχείων Πτολεμαΐδας για το έτος 2053, αντίστοιχα.
Σχήμα 5.2-14: Περιοχές συναπόθεσης αγόνων και τέφρας έως το 2020 και ταινιόδρομοι μεταφοράς της τέφρας
5.2.4. Προσωπικό
Στον Πίνακα 5.2-12 παρουσιάζεται η ανάλυση απασχόλησης του τακτικού προσωπικού της ΔΕΗ
στο Λ.Κ.Δ.Μ. ανά ορυχείο, τομέα απασχόλησης και βάρδια. Από τον Πίνακα αυτό προκύπτει ότι
το προσωπικό που απασχολείται στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας ανέρχεται σε 3.750 άτομα.
Σημειώνεται ότι η λειτουργία των ορυχείων είναι συνεχής.
Εκτός από το ως άνω τακτικό προσωπικό, στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας απασχολείται και μεγάλος
αριθμός εργαζομένων στα συνεργεία των εργολάβων των ορυχείων. Εκτιμάται ότι αυτό το
προσωπικό των εργολάβων ανέρχεται σε περίπου 2.000 άτομα.
Τέλος, στον Πίνακα 5.2-13 παρουσιάζεται το προσωπικό, (ως τακτικό, έκτακτο και προσωπικό
εργολάβων) της ΔΕΗ που απασχολείται στους Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας, Καρδιάς και Αγ. Δημητρίου
που βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή. Με βάση τον πίνακα αυτό το προσωπικό των ΑΗΣ της
ΔΕΗ ανέρχεται σε 2.066 άτομα και των εργολάβων σε 255 άτομα.
Συνεπώς η συνολική άμεση απασχόληση που στηρίζεται από την λειτουργία των Ορυχείων
Πτολεμαΐδας ανέρχεται σε 5.816 άτομα ως προσωπικό ΔΕΗ και 2.255 ως προσωπικό εργολάβων,
δηλαδή συνολικά 8.071 άτομα.
Πίνακας 5.2-12: Ανάλυση απασχόλησης τακτικού προσωπικού ΔΕΗ στο Λιγνιτικό Κέντρο
Δυτικής Μακεδονίας (Λ.Κ.Δ.Μ.) (στοιχεία Δεκεμβρίου 2008)
22 22
Απόδοσης
Διακίνησης Σκληρών Σχηματισμών. 185 14 199
Συντήρησης Ντιζελοκίνητου Εξοπλισμού 19 57 76
Διοικητικοοικονομικού & Πληροφορικής 25 25
Σύνολο 767 379 1.146
ΣΥΝΟΛΟ ΟΡΥΧΕΙΩΝ 1.918 1.051 2.969
Διοίκησης 6 6
Συνεργείων Πάγιου Εξοπλισμού 125 125
ΤΟΜΕΑΣ
Ηλεκτρομηχανολογικών Μελετών 8 8
Συντήρησης Ντιζελοκίνητου Εξοπλισμού 59 59
Ιμάντων 31 13 44
Σύνολο 31 211 242
Μ.Ο Υ.
Προμηθειών 5 64 69
ΤΟΜΕΑΣ
Συμβάσεων 14 14
Οικονομικού 20 20
Σύνολο 5 98 103
Μ.Π.Π. & ΑΠ.
Τοπογραφικού & Απαλλοτριώσεων 8 8
Φ-Χ. Εργαστηρίου 11 11
ΤΟΜΕΑΣ
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΔΕΗ
ΜΟΝΑΔΑ Α.Η.Σ. ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΕΡΓΟΛΑΒΩΝ ΣΥΝΟΛΟ
ΤΑΚΤΙΚΟ ΈΚΤΑΚΤΟ
Λόγω της φύσης της εξορυκτικής δραστηριότητας δε γίνεται χρήση πρώτων υλών για την
παραγωγική λειτουργία του ορυχείων, πέραν της περιορισμένης χρήσης εκρηκτικών υλών.
Από τα τηρούμενα στοιχεία η ειδική κατανάλωση εκρηκτικών υλών επί των σκληρών
υπερκειμένων κυμαίνεται μεταξύ 0,243 kg/Fm3 και 0,291 kg/Fm3. Αντίστοιχα, η ετήσια
κατανάλωση εκρηκτικών υλών κυμαίνεται μεταξύ 1.293,5 t και 2.453,1 t.
Για την λειτουργία των Ορυχείων Πτολεμαΐδας, τα υλικά που είναι απαραίτητα αφορούν στα
καύσιμα, τα έλαια και λιπαντικά που χρησιμοποιούνται από τον ντιζελοκίνητο εξοπλισμό, ενώ στα
κύρια ανταλλακτικά περιλαμβάνονται τα ράουλα και οι ιμάντες των μεταφορικών ταινιών, τα
ελαστικά επίσωτρα και οι μπαταρίες του ντιζελοκίνητου εξοπλισμού μεταφοράς λιγνίτη και
αγόνων.
Στον Πίνακα 5.2-14 δίνεται για το 2008 η μέση ετήσια κατανάλωση σε υλικά λειτουργίας και
ανταλλακτικά των Ορυχείων Πτολεμαΐδας.
Πίνακας 5.2-14: Ετήσιες καταναλώσεις υλικών λειτουργίας και ανταλλακτικών στα Ορυχεία
Πτολεμαΐδας κατά το έτος 2008
ΥΛΙΚΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ
Βενζίνη 299 kL
ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΑ
ΜΠΑΤΑΡΙΕΣ
Δεδομένου ότι την περίοδο 2009-2020 η εξορυκτική δραστηριότητα θα κυμανθεί πρακτικά στα
ίδια επίπεδα με αυτή του 2008, οι ως άνω ετήσιες καταναλώσεις αντιπροσωπεύουν και την περίοδο
2009-2020.
Στους Πίνακες 5.2-10 και 5.2-11 παρουσιάζεται αντίστοιχα το ετήσιο πρόγραμμα συνολικής
διακίνησης υλικών και παραγωγής λιγνίτη για κάθε ένα από τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας, σύμφωνα με
τον προγραμματισμό της ΔΕΗ Α.Ε. για το διάστημα 2009-2050. Στον Πίνακα 5.1-5
παρουσιάζονται τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του λιγνίτη για τα εναπομείναντα εκμεταλλεύσιμα
αποθέματα λιγνίτη (από 1.1.2009) σε καθένα από τα ορυχεία. Σημειώνεται ότι ο λιγνίτης στα
κοιτάσματα της Λεκάνης Πτολεμαΐδας ανήκει στην κατηγορία των φτωχών στερεών καυσίμων.
Στους Πίνακες 5.2-15 και 5.2-16 παρουσιάζεται αντίστοιχα το συνοπτικό πρόγραμμα συνολικής
διακίνησης υλικών και παραγωγής λιγνίτη για κάθε ένα από τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας, σύμφωνα με
τον προγραμματισμό της ΔΕΗ Α.Ε. για το διάστημα 2009-2050.
Σημειώνεται ότι στους χώρους εξόρυξης των λιγνιτών δεν γίνεται καμιά επεξεργασία ή
εμπλουτισμός τους και δεν παράγονται ουσίες δυνητικά επικίνδυνες για το περιβάλλον. Ο
εξορυγμένος λιγνίτης μεταφέρεται με χρήση κυρίως πάγιου και δευτερευόντως συμβατικού
εξοπλισμού (δηλ. ταινιοδρόμων και φορτηγών αυτοκινήτων, αντίστοιχα) στις Αυλές Λιγνίτη των
Ατμοηλεκτρικών Σταθμών.
Το πρόγραμμα παραγωγής λιγνίτη των Ορυχείων Πτολεμαΐδας κατά την 40ετία (βλ. Πίνακα 5.2-
10) και κατ’ επέκταση και το αντίστοιχο πρόγραμμα εξόρυξης αγόνων υλικών (βλ. Πίνακα 5.2-11)
καταρτίστηκε βάσει των εκμεταλλεύσιμων αποθεμάτων των ορυχείων, του προγραμματισμού
λειτουργίας των υφιστάμενων και της νέας μονάδας Α.Η.Σ. της περιοχής και των αντίστοιχων
αναγκών των Α.Η.Σ. σε κατανάλωση λιγνίτη.
Στον Πίνακα 5.2-17 παρουσιάζεται ενδεικτικό πρόγραμμα απόσυρσης των μονάδων Α.Η.Σ. στα
Ορυχεία Πτολεμαΐδας, με βάση τα αποθέματα και τον προγραμματισμό παραγωγής των ορυχείων.
Σύμφωνα με τον πίνακα αυτό, η μέση διάρκεια ζωής των μονάδων Α.Η.Σ. της περιοχής της
Πτολεμαΐδας ανέρχεται σε 48 έτη περίπου.
Το πρόγραμμα τροφοδοσίας των Μονάδων Α.Η.Σ. από τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας δίνεται στον
Πίνακα 5.2-18.
Πίνακας 5.2-18: Πρόγραμμα τροφοδοσίας με λιγνίτη των Α.Η.Σ. στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας (σε 106 t λιγνίτη)
ΚΥΡΙΟ ΠΕΔΙΟ* ΝΔ. ΠΕΔΙΟ (ΥΨΗΛΑΝΤΗ) ΝΟΤΙΟ ΠΕΔΙΟ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΛΙΓΝΙΤΗ
EΤΟΣ ΣΥΝΟΛ ΣΥΝΟΛ
ΠΤΟΛ. ΚΑΡΔΙΑΣ ΑΓ.ΔΗΜ. ΝΕΑ ΜΟΝ. ΠΤΟΛ. ΚΑΡΔΙΑΣ ΑΓ. ΔΗΜ. ΝΕΑ ΜΟΝ. ΣΥΝΟΛΟ ΚΑΡΔΙΑΣ ΑΓ. ΔΗΜ. ΣΥΝΟΛΟ ΠΤΟΛ. ΚΑΡΔΙΑΣ ΑΓ. ΔΗΜ. ΠΤΟΛ V
Ο Ο
2009 7,4 7,4 0,7 8,1 6,0 14,8 6,3 14,7 21,0 8,1 14,4 20,7 43,2
2010 7,4 7,4 9,2 6,0 15,2 6,0 14,2 20,2 7,4 15,2 20,2 42,8
2011 3,2 1,5 1,2 5,9 8,7 6,5 15,2 5,0 12,5 17,5 3,2 15,2 20,2 38,6
2012 1,2 2,0 2,9 6,1 2,0 5,8 6,0 13,8 6,0 11,5 17,5 3,2 13,8 20,4 37,4
2013 1,2 2,7 1,7 5,6 2,0 6,8 5,6 14,4 6,0 12,0 18,0 3,2 15,5 19,3 38,0
2014 1,2 4,7 3,6 9,5 2,0 4,9 4,0 10,9 5,0 10,5 15,5 3,2 14,6 18,1 35,9
2015 4,7 4,3 2,0 11,0 5,9 5,3 5,0 16,2 5,2 10,1 15,3 15,8 19,7 7,0 42,5
2016 6,5 3,1 1,0 10,6 4,6 7,0 6,0 17,6 4,5 9,6 14,1 15,6 19,7 7,0 42,3
2017 6,0 3,9 1,1 11,0 4,0 7,3 5,9 17,2 5,7 8,5 14,2 15,7 19,7 7,0 42,4
2018 6,3 3,4 1,0 10,7 3,8 7,9 6,0 17,7 5,5 8,5 14,0 15,6 19,8 7,0 42,4
2019 6,2 3,4 1,2 10,8 4,0 7,9 5,8 17,7 5,5 8,5 14,0 15,7 19,8 7,0 42,5
2020 6,2 1,4 1,2 8,8 4,0 7,9 5,8 17,7 5,5 10,5 16,0 15,7 19,8 7,0 42,5
2021 4,2 3,4 7,6 2,9 8,9 3,4 15,2 8,0 10,4 18,4 15,1 19,3 6,8 41,2
2022 4,2 3,4 7,6 2,9 8,9 3,4 15,2 8,0 10,4 18,4 15,1 19,3 6,8 41,2
2023 0,7 6,7 7,4 12,1 2,7 14,8 1,4 15,6 17,0 14,2 18,3 6,7 39,2
2024 0,6 6,7 7,3 9,0 2,4 11,4 1,1 15,9 17,0 10,7 18,3 6,7 35,7
2025 0,3 6,7 7,0 6,2 5,2 11,4 0,6 13,1 13,7 7,1 18,3 6,7 32,1
2026 0,2 6,7 6,9 3,4 5,6 9,0 12,6 12,6 3,6 18,2 6,7 28,5
2027 3,1 3,1 5,1 3,2 8,3 13,2 13,2 18,3 6,3 24,6
2028 3,1 3,1 5,1 3,2 8,3 13,2 13,2 18,3 6,3 24,6
2029 3,1 3,1 5,1 3,2 8,3 13,2 13,2 18,3 6,3 24,6
2030 3,1 3,1 5,1 3,2 8,3 13,2 13,2 18,3 6,3 24,6
2031 3,1 3,1 5,2 3,2 8,4 13,0 13,0 18,2 6,3 24,5
2032 3,2 3,2 5,1 3,1 8,2 13,2 13,2 18,3 6,3 24,6
2033 3,2 3,2 1,9 3,1 5,0 12,8 12,8 14,7 6,3 21,0
2034 3,2 3,2 1,6 3,1 4,7 9,4 9,4 11,0 6,3 17,3
2035 3,2 3,2 1,5 3,1 4,6 5,8 5,8 7,3 6,3 13,6
2036 3,2 3,2 3,1 3,1 3,7 3,7 3,7 6,3 10,0
2037 3,2 3,2 3,1 3,1 3,7 3,7 3,7 6,3 10,0
2038 2,7 2,7 3,4 3,4 3,7 3,7 3,7 6,1 9,8
2039 1,6 1,6 4,5 4,5 3,7 3,7 3,7 6,1 9,8
2040 6,1 6,1 3,7 3,7 3,7 6,1 9,8
2041 6,1 6,1 3,7 3,7 3,7 6,1 9,8
2042 6,1 6,1 3,7 3,7 3,7 6,1 9,8
2043 6,1 6,1 3,7 3,7 3,7 6,1 9,8
2044 1,4 6,1 7,5 1,7 1,7 3,1 6,1 9,2
2045 6,1 6,1 6,1 6,1
2046 6,1 6,1 6,1 6,1
2047 6,1 6,1 6,1 6,1
2048 6,1 6,1 6,1 6,1
2049 6,1 6,1 6,1 6,1
2050 5,7 5,7 5,7 5,7
ΣΥΝ. 21,6 57,0 28,9 80,1 187,6 6,7 106,3 148,2 150,5 411,7 85,3 347,4 432,7 28,3 248,6 524,5 230,6 1032,0
* Το Κύριο Πεδίο περιλαμβάνει το κυρίως το Πεδίο Μαυροπηγής (χωρίς τον οικισμό Κομάνου, ο οποίος περιλαμβάνεται στο ορυχείο Υψηλάντη) και την Ανατολική Επέκταση Κομάνου
Όπως αναλυτικά περιγράφεται στην Ενότητα 4.2.1.5.3, στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας για την ασφαλή
διεξαγωγή των εξορυκτικών εργασιών, εκτελούνται συστηματικά αντλήσεις υπόγειων και
επιφανειακών νερών. Πιο συγκεκριμένα, για την προστασία των εκσκαφών από την είσοδο
υπόγειων νερών στα δάπεδα των βαθμίδων, για τη βελτίωση της ευστάθειας των πρανών των
ορυχείων και την αποφυγή φαινομένων κατολισθήσεων, ορύσσονται περιμετρικά των ορυχείων
υδρογεωτρήσεις αποστράγγισης, στις οποίες εκτελείται συστηματική και συνεχής άντληση των
υπόγειων νερών, πριν αυτά εισέλθουν στο χώρο της εκσκαφής, με στόχο τον έλεγχο της στάθμης
του υδροφόρου ορίζοντα (υποβιβασμός της στάθμης). Στην περιοχή των ορυχείων λειτουργούν,
επίσης, υδρογεωτρήσεις ύδρευσης (πόσιμου νερού) και νερού βιομηχανικής χρήσης, για την
κάλυψη των αναγκών των Ορυχείων και του Βιομηχανικού Συγκροτήματος της ΔΕΗ.
Το νερό που αντλείται από τις υδρογεωτρήσεις αποστράγγισης των Ορυχείων Πτολεμαΐδας
διατίθεται κατά σειρά σπουδαιότητας: σε αρδεύσεις αγρών, στην υδροδότηση της πόλης της
Κοζάνης, των κτιριακών εγκαταστάσεων των ορυχείων και των όμορων οικισμών. Η εκάστοτε
πλεονάζουσα ποσότητα διατίθεται στον φυσικό αποδέκτη (ρέμα Σουλού).
Στον Πίνακα 5.3-1 παρουσιάζεται η διαχείριση του νερού των υδρογεωτρήσεων αποστράγγισης
των Ορυχείων Πτολεμαΐδας για τα έτη 2006-2008.
Από τα στοιχεία του πίνακα φαίνεται ότι η αντλούμενη ποσότητα νερού από τις υδρογεωτρήσεις
αποστράγγισης την τριετία 2006-2008 κινήθηκε ποσοτικά από 19,07 σε 15,33 Χ 106m3 και κατά
μέσο όρο ανήλθε σε 17,58 Χ 106m3 ετησίως.
Τέλος, επισημαίνεται ότι η ανάγκη ανάπτυξης προς τα νοτιοδυτικά του ορυχείου Νοτιοδυτικού
Πεδίου – Υψηλάντη, επιβάλλει την εκτροπή της κοίτης του ρέματος Σουλού, για την οποία γίνεται
αναφορά στην Ενότητα 5.10.7.
Πίνακας 5.3-1: Διαχείριση νερού υδρογεωτρήσεων αποστράγγισης (υπόγειων νερών) Ορυχείων Πτολεμαΐδας (2006-2008),
Ποσότητες σε 103 m3
Τα επιφανειακά νερά, τα οποία είναι κατά βάση όμβρια νερά που συγκεντρώνονται στα δάπεδα
των ορυχείων, μεταβάλλονται, ανάλογα με το ύψος των βροχοπτώσεων. Τα αντλούμενα υπόγεια
νερά, τα οποία προέρχονται από την αποστράγγιση του υδροφορέα υπερκειμένων, μεταβάλλονται
ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του υδροφορέα και το ύψος των βροχοπτώσεων. Σημειώνεται ότι η
αποστράγγιση είναι μια δυναμική διαδικασία η οποία μεταβάλλεται από έτος σε έτος με την
εξέλιξη της εκμετάλλευσης και κατά συνέπεια δεν είναι δεδομένη η προεξόφληση μιας σταθερής
παροχής αντλούμενου νερού σε βάθος χρόνου.
Στον Πίνακα 5.3-2 παρουσιάζεται η διαχείριση του νερού των αντλιοστασίων των Ορυχείων
Πτολεμαΐδας για τα έτη 2006-2008.
Από τα στοιχεία του εν λόγω πίνακα προκύπτει ότι οι αντλούμενες ποσότητες επιφανειακών νερών
από τα αντλιοστάσια των Ορυχείων την τριετία 2006-2008 κυμάνθηκαν από 7,38 έως 8,35 Χ
106m3 και κατά μέσο όρο σε 7,68 Χ 106m3 ετησίως.
Πίνακας 5.3-2: Διαχείριση νερού αντλιοστασίων (επιφανειακών νερών) Ορυχείων Πτολεμαΐδας (2006-2008)
Ποσότητες σε 103 m3
ΈΤΟΣ 2006 2007 2008 2006 2007 2008 2006 2007 2008 2006 2007 2008
ΑΝΤΛΗΣΕΙΣ
1.735 1.818 1.962 575 1.660 2.065 5.069 3.829 4.326 7.380 7.307 8.353
ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ
Διαβροχή δρόμων,
άρδευση αγρών & λοιπών 1.045 1.244 1.182 470 498 585 1.500 1.500 1.500 3.015 3.241 3.268
χώρων
Άρδευση αγρών 0 0 0
ΔΙΑΘΕΣΗ
Ρέμα Σουλού 690 575 780 105 1.162 1.480 3.569 2.329 2.826 4.365 4.066 5.086
ΣΥΝΟΛΑ 1.735 1.818 1.962 575 1.660 2.065 5.069 3.829 4.326 7.380 7.307 8.353
• Ορυχείο Βόρειου Τομέα, Ορυχείο Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου και Ορυχείο Μαυροπηγής
Η χρήση νερού για την κάλυψη των λειτουργικών απαιτήσεων των ορυχείων περιλαμβάνει τις
ακόλουθες εργασίες:
• Ανάγκες προσωπικού σε πόσιμο νερό (ύδρευση εγκαταστάσεων ορυχείων). Οι σχετικές
ανάγκες σε νερό καλύπτονται από αντλούμενα υπόγεια νερά υδρογεωτρήσεων
αποστράγγισης.
• Άρδευση στον περιβάλλοντα χώρο
• Άρδευση φυτωρίων, οπωρώνα, καθώς και για τη συντήρηση των φυτεύσεων στις περιοχές
όπου έχει γίνει αποκατάσταση, κυρίως κατά τη διάρκεια της ξηροθερμικής περιόδου. Οι
σχετικές ανάγκες σε νερό καλύπτονται από τα αντλούμενα επιφανειακά νερά των
αντλιοστασίων των ορυχείων.
• Ανάγκες σε νερό για πυρόσβεση και λοιπές χρήσεις. Στις τελευταίες περιλαμβάνονται η
συντήρηση και ο καθαρισμός του Η/Μ εξοπλισμού, καθώς και η λειτουργία του
διατρητικού εξοπλισμού. Οι σχετικές ανάγκες σε νερό καλύπτονται, επίσης, από
αντλούμενα υπόγεια νερά αποστραγγιστικών υδρογεωτρήσεων.
• Διαβροχή των χωμάτινων εργοταξιακών δρόμων για την καταστολή της σκόνης, με χρήση
κατάλληλων βυτιοφόρων οχημάτων. Οι σχετικές ανάγκες σε νερό καλύπτονται κυρίως από
αντλούμενα υπόγεια νερά αποστραγγιστικών γεωτρήσεων και δευτερεόντως από τα
επιφανειακά νερά των αντλιοστασίων των ορυχείων.
Λαμβάνοντας υπόψη τις χρήσεις νερού για τις ανάγκες των Ορυχείων Πτολεμαΐδας, όπως αυτές
διαμορφώθηκαν κατά τα έτη 2006-2008, και την κατανομή της κατανάλωσης στις διάφορες
χρήσεις των ορυχείων κατά το ίδιο διάστημα (βλ. Πίνακες 5.3-1 και 5.3-2), η εκτιμώμενη μέση
ημερήσια κατανάλωση νερού για την περίοδο 2009-2020 που απαιτείται για τις ανωτέρω εργασίες
και για το σύνολο των ορυχείων, ανέρχεται σε 16.055 m3 και αναλύεται στον Πίνακα 5.3-3.
Πίνακας 5.3-3: Προβλεπόμενη εκτιμώμενη μέση και μέγιστη ημερήσια κατανάλωση νερού για τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας κατά τα έτη 2009-2020
(Κ.Υ.Α. 69269/5387/90, Πίνακας α)
ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ
ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ
ΥΠΟΓ. ΥΔΑΤΑ
ΥΠΟΓ. ΥΔΑΤΑ
ΕΠΙΦ. ΥΔΑΤΑ
ΕΠΙΦ. ΥΔΑΤΑ
ΘΑΛΑΣΣΑ
ΘΑΛΑΣΣΑ
Σ:1+2+3-4
Σ:1+2+3-4
ΔΙΚΤΥΟ
ΔΙΚΤΥΟ
Προελεύσεις
Προορισμός 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6
Ανάγκες προσωπικού 535 535 535 535
(ύδρευση ορυχείων)
Περιβάλλων Χώρος 1.680 1.680 700 700
Άρδευση φυτών 4.176 4.176 1.740 1.740
αποκατάστασης(1)
Πυρόσβεση & Άλλες
Χρήσεις (συντήρηση – 7.070 7.070 7.070 7.070
καθαριότητα)
Διαβροχή εργοταξιακών 20.088 20.088 8.370 8.370
δρόμων(1)
ΣΥΝΟΛΟ 20.088 13.461 33.549 8.370 10.045 16.055
Σημειώσεις:
*Η εκτιμώμενη μέση ημερήσια κατανάλωση προκύπτει από την εκτιμώμενη μέση ετήσια κατανάλωση (σταθμισμένη ως προς το ύψος της συνολικής
ετήσιας παραγωγής αγόνων και λιγνίτη), λαμβάνοντας υπόψη ότι τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας λειτουργούν 365 ημέρες/έτος.
(1)
Η διαβροχή των εργοταξιακών δρόμων και η άρδευση των φυτών αποκατάστασης αφορά στη θερινή περίοδο (5 μήνες)
Στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας λειτουργούν δίκτυα υψηλής (150 kV), μέσης (15 & 20 kV) και χαμηλής
τάσης (400 V), τα οποία εξυπηρετούν τις ανάγκες λειτουργίας των ορυχείων και των βοηθητικών
εγκαταστάσεων. Πιο συγκεκριμένα, ο πάγιος εξοπλισμός των ορυχείων τροφοδοτείται από τον
ΑΗΣ Λ.Κ.Δ.Μ. (ΛΙΠΤΟΛ), μέσω του δικτύου μέσης τάσης, ως εξής:
• Κύριο Πεδίο: 15 kV
• Πεδίο Καρδιάς: 15 kV
• Νότιο Πεδίο: 15 & 20 kV
Συνεπώς, η συνολική μέγιστη εγκατεστημένη ισχύς των Ορυχείων Πτολεμαΐδας, κατά την πλήρη
λειτουργία των ορυχείων, ανέρχεται σε 362.767 kW (12/2008).
Στον Πίνακα 5.3-4 παρουσιάζεται αναλυτικά η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας (σε kWh) στα
Ορυχεία Πτολεμαΐδας για το έτος 2008.
Πίνακας 5.3-4: Κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας κατά το έτος
2008, (σε kWh)
ΠΕΔΙΟΥ ΚΑΡΔΙΑΣ –
ΣΥΝΟΛΟ
ΟΡΥΧΕΙΑ ΚΥΡΙΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΝΟΤΙΟΔΥΤΙΚΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΝΟΤΙΟΥ ΠΕΔΙΟΥ
ΟΡΥΧΕΙΩΝ
(ΥΨΗΛΑΝΤΗ)
Εκσκαφή 11.200.598 17.941.992 39.930.761 69.073.351
Μεταφορά 62.763.501 74.017.157 251.436.420 388.217.078
Απόθεση αγόνων 7.323.250 6.020.206 49.009.605 62.353.061
Βοηθητικές
Εγκαταστάσεις 9.061.387 1.341.537 60.444.987 70.847.911
Σύνολο 90.348.736 99.320.892 400.821.773 590.491.401
* Η μέση ημερήσια κατανάλωση προκύπτει από τη μέση ετήσια κατανάλωση, λαμβάνοντας υπόψη ότι τα
Ορυχεία Πτολεμαΐδας λειτουργούν 365 ημέρες/έτος.
Η ως άνω εκτιμώμενη ετήσια κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας για την περίοδο 2009-2020
βασίζεται στα διαθέσιμα στοιχεία κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας για το έτος 2008, με την
παραδοχή ότι την περίοδο 2009-2020 η κατανάλωση θα κυμανθεί πρακτικά στα ίδια επίπεδα με
αυτή του 2008. Σημειώνεται ότι τα στοιχεία του Πίνακα 5.3-5 δύναται να τροποποιηθούν,
ανάλογα με την εξέλιξη του προγράμματος παραγωγής των ορυχείων και τη μεταβολή της
απόδοσης, της λειτουργικότητας και της διαθεσιμότητας του πάγιου εξοπλισμού.
Τέλος θα πρέπει να σημειωθεί ότι την περίοδο 1999-2009 στα Ορυχεία της ΔΕΗ Α.Ε.
πραγματοποιήθηκαν από την Δ/νση Μελετών και Ανάπτυξης Ορυχείων (ΔΜΑΟΡ) έργα με
σχεδιασμό του Τομέα Ηλεκτρολογικών Μελετών που είχαν ως στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας.
Το συνολικό κόστος των επενδύσεων για τα Ορυχεία του Λ.Κ.Δ.Μ ανήλθε σε 43,9 εκατ. ΕΥΡΩ.
Στον Πίνακα 5.3-6 που ακολουθεί δίνεται η ετήσια εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας που
επιτυγχάνεται από την υλοποίηση των έργων αυτών. Η εξοικονόμηση ενέργειας οδηγεί σε μείωση
της κατανάλωσης φυσικών πόρων και των εκπομπών των αέριων ρύπων, δεδομένου ότι οι αέριοι
ρύποι που προκύπτουν από τη λειτουργία του συστήματος παραγωγής – μεταφοράς ηλεκτρικής
ενέργειας, είναι ανάλογοι προς την παραγόμενη ενέργεια. Συνεπώς μείωση της κατανάλωσης
ενέργειας, οδηγεί σε μείωση της παραγωγής και επομένως μείωση των αερίων αυτών ρύπων.
Πίνακας 5.3-6: Ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας και ετήσια μείωση εκπομπών αέριων ρύπων
από επενδύσεις Δ.Μ.Α.ΟΡ. στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας την περίοδο 1999-2009
5.3.2.2. Καύσιμα
Εκτός από τον πάγιο εξοπλισμό, στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας χρησιμοποιείται και ντιζελοκίνητος
ιδιόκτητος εξοπλισμός (προωθητές, φορτωτές, εκσκαπτικά, χωματουργικά, ισοπεδωτές, γερανοί,
φορτηγά, οχήματα μεταφοράς προσωπικού κ.λπ.) (βλ. Ενότητα 5.2.3.4 της παρούσας μελέτης).
Για τη λειτουργία του εν λόγω εξοπλισμού χρησιμοποιούνται πετρέλαιο κίνησης και βενζίνη.
H εκτίμηση της μέσης μηνιαίας κατανάλωσης πετρελαίου κίνησης (ντίζελ) για την εξεταζόμενη
περίοδο λειτουργίας των ορυχείων παρουσιάζει δυσκολίες, για τους ακόλουθους λόγους:
• Ο συμβατικός (ντιζελοκίνητος) εξοπλισμός διαφέρει τόσο ως προς τον τύπο, όσο και ως
προς τον αριθμό μεταξύ των επιμέρους ορυχείων (βλ. Πίνακες 5.2-3 έως 5.2-8).
• Το ποσοστό των εξορυσσόμενων υλικών που διακινούνται με ίδιο ή εργολαβικό
συμβατικό εξοπλισμό διαφέρει σημαντικά μεταξύ των επιμέρους ορυχείων, αλλά και κατά
τη χρονική εξέλιξη της εκμετάλλευσης.
• Η διαθεσιμότητα και η λειτουργικότητα του εξοπλισμού (ποσοστό του εξοπλισμού που
είναι κάθε φορά διαθέσιμο προς χρήση) μεταβάλλεται στη διάρκεια του έτους, αλλά και
κατά τη χρονική εξέλιξη της εκμετάλλευσης.
• Οι αποστάσεις μεταφοράς των διακινούμενων υλικών διαφέρουν μεταξύ των επιμέρους
ορυχείων (εσωτερική ή εξωτερική απόθεση), αλλά και κατά τη χρονική εξέλιξη της
εκμετάλλευσης.
Για τους παραπάνω λόγους η εκτίμηση της μέσης μηνιαίας κατανάλωσης ντίζελ βασίζεται σε
στοιχεία των τεχνικών εκθέσεων των Ορυχείων Πτολεμαΐδας, για το σύνολο του έτους 2008.
Στον ακόλουθο Πίνακα 5.3-7 παρουσιάζεται μία εκτίμηση για τα έτη 2009-2020 όσον αφορά τη
μέση μηνιαία κατανάλωση καυσίμων στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας βασισμένη σε στοιχεία του 2008.
Πίνακας 5.3-7: Εκτιμώμενη μέση μηνιαία κατανάλωση καυσίμων στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας
κατά τα έτη 2009-2020 (στοιχεία του 2008)
ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΆΛΛΕΣ
ΣΥΝΟΛΟ
ΕΙΔΟΣ ΚΑΥΣΙΜΟΥ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΧΡΗΣΕΙΣ
(Lt/μήνα)
(Lt/μήνα) (Lt/μήνα)
Βενζίνη 30.000 - 30.000
Πετρέλαιο κίνησης
2.183.000 16.831* 2.199.831
(ντίζελ)
Μαζούτ 1.500΄΄ - - -
Μαζούτ 3.500΄΄ - - -
Υγραέριο - - -
Φωταέριο - - -
Φυσικό Αέριο - - -
Στερεά καύσιμα - - -
*
Diesel κίνησης οχημάτων εντός οδικών αξόνων
5.4.1. Γενικά
Οι πιθανές πηγές επιβάρυνσης της ποιότητας του ατμοσφαιρικού περιβάλλοντος στην ευρύτερη
περιοχή από τη λειτουργία του Έργου παρουσιάζονται αναλυτικά στις επόμενες παραγράφους.
Λόγω της φύσης της προτεινόμενης δραστηριότητας, κύριο αέριο ρύπο συνιστούν η σκόνη και τα
αιωρούμενα σωματίδια (PM10).
Στα εξεταζόμενα ορυχεία πηγές αιωρούμενων σωματιδίων αποτελούν, όπως και στην υφιστάμενη
κατάσταση, οι εργασίες εκσκαφών και αποθέσεων, η μεταφορά των υλικών, η χρήση εκρηκτικών,
αλλά και η αιολική διάβρωση στις μη αποκατεστημένες περιοχές και τις ανοιχτές εκσκαφές.
Επίσης, αιωρούμενα σωματίδια παράγονται από τη λειτουργία του ντιζελοκίνητου εργοταξιακού
εξοπλισμού των ορυχείων.
Αν και το είδος των δραστηριοτήτων (και επομένως των πηγών αέριας ρύπανσης) παραμένουν ως
έχουν στην υφιστάμενη κατάσταση, με τον προγραμματιζόμενο σχεδιασμό ανάπτυξης των
ορυχείων αναμένεται διαχρονικά περιορισμός των σχετικών εκπομπών αιωρούμενων σωματιδίων,
αφού σύμφωνα με την περιγραφή του Έργου η μελλοντική δραστηριότητα σε σχέση με την
υφιστάμενη παρουσιάζει τα ακόλουθα πλεονεκτήματα:
• Η έκταση των περιοχών επέμβασης περιορίζεται σταδιακά και σε σημαντικό βαθμό μετά το
2023.
• Η εξορυκτική δραστηριότητα καταλαμβάνει πολύ μικρότερη έκταση ενεργών επιφανειών.
• Τα Ορυχεία διαθέτουν σημαντικά μικρότερο μήκος ταινιοδρόμων για τη μεταφορά των
προϊόντων εκσκαφής.
• Απαιτούνται κατά πολύ μικρότερες διακινήσεις με συμβατικό εξοπλισμό (φορτηγά
αυτοκίνητα, φορτωτές κ.λπ.), ενώ μειώνεται δραστικά και το συνολικό μήκος των
απαιτούμενων διαδρομών των φορτηγών μεταφοράς.
• Προγραμματίζονται εκτεταμένα έργα αποκατάστασης με γεωργικές καλλιέργειες και
δενδροφυτεύσεις που στο στάδιο της τελικής διαμόρφωσης, 2053.
• Για τη μεταφορά της ιπτάμενης τέφρας του ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου διερευνάται η εγκατάσταση
σωληνωτού ταινιοδρόμου εντός της επόμενης πενταετίας, ενώ η νέα μονάδα του ΑΗΣ
Πτολεμαΐδας V θα λειτουργήσει επίσης με σωληνωτό ταινιόδρομο. Σημειώνεται πως για τη
μεταφορά της ιπτάμενης τέφρας του ΑΗΣ Καρδιάς λόγω του περιορισμένου μήκους διαδρομής
Τ/Δ (περίπου 1,5 km), της αποτελεσματικής διαβροχής που έχει ως συνέπεια τον περιορισμό
των εκπομπών σκόνης και την προγραμματισμένη καθαίρεση του ΑΗΣ το 2026, εφαρμόζεται
συμβατικός ταινιόδρομος
Ως εκ τούτου, όλα τα παραπάνω συντελούν σε μειωμένα επίπεδα εκπομπών και κατ’ επέκταση
συγκεντρώσεων σκόνης και αιωρούμενων σωματιδίων κατά την προγραμματιζόμενη
ανάπτυξη των ορυχείων Πτολεμαΐδας σε σύγκριση με την υφιστάμενη κατάσταση. Το ίδιο
ισχύει εκτός των PM10 και για τους υπόλοιπους αέριους ρύπους (SO2, NOX κτλ).
12
Τα φορτηγά που μεταφέρουν λιγνίτη μένουν ακάλυπτα στην περίπτωση μόνο που μεταφέρουν λιγνίτη από το μέτωπο
εξόρυξης, διότι ο λιγνίτης έχει αρκετή υγρασία από τη φύση του (περίπου 40% - 50%) και συγκρατεί η υγρασία τη
σκόνη
Οι εκπομπές αέριων ρύπων που δυνητικά διαχέονται στον περιβάλλοντα χώρο των ορυχείων
περιλαμβάνουν, εκτός των PM10, κυρίως τα καυσαέρια από τη λειτουργία των μεταλλευτικών
ντιζελοκίνητων μηχανημάτων. Τα αέρια από τη χρήση εκρηκτικών είναι περιορισμένα, και
αφορούν στην εξόρυξη των σκληρών πετρωμάτων που συναντώνται στα υπερκείμενα στρώματα
κυρίως στο ορυχείο Ν. Πεδίου, και σε πολύ περιορισμένο βαθμό στα Ορυχεία Καρδιάς και Κύριου
Πεδίου. Στα υπόλοιπα μέτωπα εκμετάλλευσης των ορυχείων Πτολεμαΐδας δεν απαιτείται η χρήση
εκρηκτικών, καθώς η απόληψή του λιγνίτη και των λιγνιτικών ενδιαμέσων μπορεί να
πραγματοποιηθεί με τη χρήση μηχανικών μέσων.
Όσον αφορά τη λειτουργία των ντιζελοκίνητων μηχανημάτων, σύγχρονης τεχνολογίας, με
προδιαγραφές εκπομπής καυσαερίων εντός των θεσμοθετημένων ορίων που προβλέπει η σχετική
ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία, σε συνδυασμό με τις μικρές αποστάσεις διακίνησης των υλικών
εξόρυξης, λόγω κατάλληλης διάταξης των επιμέρους εγκαταστάσεων του Έργου, περιορίζουν στο
ελάχιστο δυνατό την κατανάλωση καυσίμων, και ως εκ τούτου, τις εκπομπές των σχετικών αέριων
ρύπων. Σημειώνεται ότι, μικρό μέρος της μεταφοράς των εξορυσσόμενων υλικών
πραγματοποιείται με φορτηγά οχήματα. Έτσι, από την εξορυσσόμενη ποσότητα λιγνίτη στα
Ορυχεία Πτολεμαΐδας μόλις το 18% περίπου μεταφέρεται με φορτηγά, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό
μεταφοράς αγόνων με φορτηγά οχήματα ανέρχεται στο 37% επί της συνολικής ποσότητας των
αγόνων.
Όπως άλλωστε αναφέρεται και στο Κεφάλαιο 9, όπου συνοψίζονται τα σχετικά μέτρα προστασίας
του περιβάλλοντος, οι εκπομπές καυσαερίων από τον Η/Μ εξοπλισμό των ορυχείων, καθώς και ο
βαθμός αποδοτικής λειτουργίας τους, θα ελέγχονται σε κατάλληλα χρονικά διαστήματα, ενώ θα
διενεργείται προληπτική συντήρηση του βασικού χωματουργικού εξοπλισμού. Παράλληλα, για τα
βενζινοκίνητα οχήματα και τα μικρά οχήματα επίβλεψης και μεταφοράς προσωπικού με κινητήρες
diesel θα γίνεται εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας για τις κάρτες ελέγχου καυσαερίων (ΚΕΚ).
Έτσι, εξασφαλίζεται η ελάχιστη δυνατή κατανάλωση καύσιμου, και, κατά συνέπεια, εκπομπών
καυσαερίων στην ατμόσφαιρα.
Σε ποσοτική προσέγγιση, η μέση μηνιαία κατανάλωση πετρελαίου diesel και βενζίνης για το
σύνολο του μηχανολογικού εξοπλισμού όλων των προτεινόμενων εργοταξίων ανέρχεται σε
2.200.000 lt/month και 30.000 lt/month αντίστοιχα (βλ. Κεφάλαιο 5.3.2.2). Η εν λόγω
κατανάλωση, σύμφωνα με τους συντελεστές εκπομπών13 για σχετικό εργοταξιακό εξοπλισμό,
αντιστοιχεί στις ακόλουθες εκπομπές (t/month):
13
Εκπομπές:
CO: 18,6 gr/kg fuel
H/C: 8,1 gr/kg fuel
Oι ως άνω εκπομπές, καθώς αντιστοιχούν σε μια μεγάλη έκταση, αλλά και δεδομένου ότι λόγω της
φύσης του Έργου δεν αποτελούν κύρια πηγή αέριας ρύπανσης αφού προέρχονται μόνο από τον
ντιζελοκίνητο εξοπλισμό και όχι από τις υπόλοιπες δραστηριότητες του Έργου (εκσκαφή,
μεταφορά, απόθεση αγόνων), αντιστοιχούν σε ιδιαίτερα χαμηλές μέσες συγκεντρώσεις, αρκετά
χαμηλότερες των θεσμοθετημένων ορίων. Χαρακτηριστικά αναφέρονται το διοξείδιο και οξείδια
του αζώτου (ΝΟ2, NOx), τα επίπεδα των οποίων σύμφωνα με τις υφιστάμενες μετρήσεις (βλ.
Ενότητα 4.2.7.3), είναι σημαντικά χαμηλότερα των ορίων έως και μηδενικά.
Στις ακόλουθες Ενότητες 5.5.1 έως 5.5.4 παρουσιάζεται συνοπτικά οι διαδικασίες διαχείρισης των
ως άνω αναφερθέντων τύπων υδατικών αποβλήτων, καθώς και ο τρόπος διαχείρισης των
επιφανειακών και υπόγειων νερών στην περιοχή των ορυχείων.
Τα υδατικά αστικά απόβλητα περιλαμβάνουν τα αστικά λύματα των εγκαταστάσεων υγιεινής των
συγκροτημάτων κτηρίων και συνεργείων και τα υδατικά απόβλητα από τη λειτουργία των
συνεργείων που δεν περιέχουν ελαιώδεις ή/και χημικές ουσίες και έχουν χαμηλές συγκεντρώσεις
σε αιωρούμενα στερεά. Αυτά τα υδατικά αστικά απόβλητα υφίστανται επεξεργασία στις
ακόλουθες Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων – Ε.Ε.Λ. (βιολογικοί καθαρισμοί) που
βρίσκονται εντός των χώρων των ορυχείων (βλ. Χάρτη 11, Συνοδών Έργων, Παράρτημα Ι):
• Στο Κύριο Πεδίο λειτουργούν δύο (2) Ε.Ε.Λ. στην περιοχή του Ορυχείου Βόρειου Τομέα
και στην περιοχή του Ορυχείου Κομάνου.
• Στο Πεδίο Καρδιάς, Ορυχείο Νοτιοδυτικού Πεδίου (Υψηλάντη) λειτουργεί μια (1) Ε.Ε.Λ.
• Στο Νότιο Πεδίο λειτουργεί μια (1) Ε.Ε.Λ.
Οι ως άνω Ε.Ε.Λ. κατασκευάστηκαν και λειτουργούν σε εφαρμογή της κείμενης νομοθεσίας, ώστε
να διασφαλίζεται η προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας. Στοιχεία για τις ως άνω
μονάδες δίνονται στην Ενότητα 5.9 της παρούσης μελέτης.
Τα υγρά επεξεργασμένα απόβλητα από τις Ε.Ε.Λ. των Ορυχείων Πτολεμαΐδας διατίθενται μέσω
δικτύου σωληνώσεων σε κανάλια και μέσω αυτών οδηγούνται στο ρέμα Σουλού. Για τις ως άνω
εγκαταστάσεις έχουν εκδοθεί Άδειες Διάθεσης Λυμάτων σύμφωνα με τις με αρ. Πρωτ. 11395/21-
10-1988, 6510/1-12-2005, 13574/31-9-1987, ΔΥΠ 5622 /07.06.2009 Αποφάσεις του Νομάρχη
Κοζάνης. (βλ. Πίνακα 5.9-1). Οι εν λόγω Άδειες καθορίζουν, επίσης τα ανώτατα όρια
συγκεντρώσεων ρύπων στα επεξεργασμένα λύματα που εξέρχονται των εγκαταστάσεων των
βιολογικών καθαρισμών. Ως τελικός αποδέκτης των επεξεργασμένων λυμάτων έχει ορισθεί το
ρέμα Σουλού και τηρούνται τα όρια διάθεσης που αναφέρονται στις οικείες διατάξεις14.
Η επεξεργασία της ιλύος γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε η επεξεργασμένη ιλύς να είναι πλήρως
σταθεροποιημένη, όπως προκύπτει από τις σχετικές χημικές αναλύσεις, προκειμένου να διατίθεται
σε κατάλληλους χώρους υποδοχής, που η χωροθέτηση, μελέτη κατασκευή και λειτουργία τους
συνιστά αρμοδιότητα Ν.Α. Κοζάνης. Τα στραγγίδια από την ξήρανση της ιλύος επιστρέφουν από
το φρεάτιο συλλογής τους στη δεξαμενή εξισορόπησης.
14
[ΚΥΑ 15782/1849/01, ΦΕΚ797/Β/01, Ειδικό Πρόγραμμα μείωσης της ρύπανσης των νερών των Λιμνών Βεγορίτιδας,
και Πετρών, και του ποταμού Σουλού από απορρίψεις ορισμένων επικίνδυνων ουσιών που υπάγονται στο Παράρτημα Ι
παραγ. Β του άρθρου 6 της υπ' αριθ. 2/1.2.2001 Πράξης Υπουργικού Συμβουλίου "Καθορισμός των κατευθυντήριων και
οριακών τιμών ποιότητας των νερών από απορρίψεις ορισμένων επικίνδυνων ουσιών που υπάγονται στον Κατάλογο ΙΙ
της οδηγίας 76/464/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 4ης Μαΐου 1976" (Α΄ 15)]. Η εν λόγω Π.Υ.Σ. έχει τροποποιηθεί με την
Απόφαση 50388/2704/Ε 103.
Στις Ε.Ε.Λ γίνεται έγκαιρη και τακτική αποκομιδή των εσχαρισμάτων, της άμμου και των λιπών
έτσι ώστε να μη δημιουργούνται εστίες συγκέντρωσης εντόμων ιδιαίτερα κατά τους θερινούς
μήνες.
Εκτενέστερη περιγραφή των Ε.Ε.Λ. δίνεται στην Ενότητα 5.9 της παρούσας μελέτης.
Σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται τα πάσης φύσης υγρά απόβλητα που παράγονται από την
παραγωγική διαδικασία και περιέχουν ελαιώδεις ή/και χημικές ουσίες. Αυτά τα υγρά απόβλητα
υφίστανται επεξεργασία στην Ειδική Μονάδα Επεξεργασίας Υγρών Αποβλήτων (Ε.Μ.Ε.Υ.Α.),
σύμφωνα με μελέτη εγκεκριμένη από το Τμήμα Υγιεινής της Νομαρχίας Κοζάνης, για την οποία οι
περιβαλλοντικοί όροι λειτουργίας της έχουν εγκριθεί με την ΚΥΑ ΕΠΟ, Αρ. Πρωτ. οικ.
189708/3440/23-9-2008.
Εκτενέστερη περιγραφή της Ε.Μ.Ε.Υ.Α δίνεται στην Ενότητα 5.9.2.2 της παρούσας μελέτης.
Η διαχείριση των αποβλήτων αυτού του τύπου που αποτελούν εν δυνάμει επικίνδυνα απόβλητα
(πετρελαιοειδή κατάλοιπα, υδραυλικά υγρά κ.λπ.) είναι η ακόλουθη:
- Όλες οι θέσεις διαχείρισης των ως άνω αποβλήτων είναι εφοδιασμένες με στεγανά δάπεδα
δίκτυο συλλογής των απορροών σε ειδική δεξαμενή συλλογής.
- Τα ως άνω απόβλητα συλλέγονται σε κατάλληλες δεξαμενές και σύμφωνα με την
ισχύουσα νομοθεσία.
- Οι δεξαμενές περιβάλλονται από προστατευτικό τοιχίο/ανάχωμα κατάλληλου ύψους, ώστε
να μπορεί να συγκρατήσει το σύνολο των αποβλήτων σε περίπτωση που σημειωθεί κάποια
διαρροή.
- Οι απορροές από τις θέσεις των ως άνω δεξαμενών, καθώς και τυχόν διαρροές
συλλέγονται και υφίστανται επεξεργασία μέσω ελαιοδιαχωριστή υψηλής απόδοσης πριν
την τελική τους διάθεση.
Κατά τις αλλαγές ή συμπληρώσεις λιπαντικών που γίνονται επιτοπίως στο δάπεδο των κατά
τόπους ορυχείων λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα για την πρόληψη και περιορισμό των
διαρροών και την συλλογή των χρησιμοποιημένων λιπαντικών. Για το σκοπό αυτό έχουν
κατασκευασθεί εξειδικευμένα συνεργεία λιπαντικών και μετασκευάστηκαν ειδικά οχήματα που
διαθέτουν τα απαραίτητα αντλητικά συγκροτήματα για την ταυτόχρονη διαχείριση καθαρών και
χρησιμοποιημένων λιπαντικών. Σε περιπτώσεις που σημειώνονται διαρροές λιπαντικών στο
έδαφος του ορυχείου, γίνεται συλλογή του ρυπασμένου εδάφους χειρωνακτικά ή με μηχανικά
μέσα.
Σημειώνεται ότι σε ουδεμία περίπτωση, επιτρέπεται η κάθε μορφής καύση τέτοιων υλικών στην
περιοχή των ορυχείων ή η απόρριψή τους επί του εδάφους.
Όπως έχει ήδη αναφερθεί στην ενότητα 5.3 της παρούσης, κατά την εκμετάλλευση των ορυχείων
και για την προστασία των εκσκαφών από τις επιφανειακές απορροές λαμβάνονται τα ακόλουθα
μέτρα:
• Κατασκευή περιμετρικής τάφρου για την αποφυγή εισροής όμβριων νερών στον χώρο της
κάθε εκσκαφής από την άμεση γειτονική περιοχή που την περιβάλλει.
• Λειτουργία αντλιοστασίων στο βαθύτερο σημείο του ορυχείου ή πιθανώς και σε άλλα
σημεία στα δάπεδα της εκσκαφής.
Σκοπός των ως άνω έργων είναι η συγκέντρωση στο βαθύτερο σημείο του ορυχείου των νερών
φυσικής αποστράγγισης των πρανών των ορυχείων, των μετεωρολογικών κατακρημνισμάτων
(βροχοπτώσεις, χιονοπτώσεις), αλλά και των υπογείων νερών που εκρέουν στο χώρο της εκσκαφής
από μικρούς υδροφορείς που δεν επιτεύχθηκε η αποστράγγισή τους από τις αποστραγγιστικές
υδρογεωτρήσεις, και στη συνέχεια η άντληση και απομάκρυνσή τους. Τα νερά αυτά περιέχουν
αιωρούμενα σωματίδια τα οποία είναι γαιώδεις ύλες και σκόνη λιγνίτη. Για την απομάκρυνση των
αιωρούμενων σωματιδίων επιδιώκεται η παραμονή τους για εύλογο χρονικό διάστημα εντός του
χώρου συλλογής του αντλιοστασίου, με τη βοήθεια κατάλληλων διαστάσεων διαδοχικών
δεξαμενών καθίζησης και διαύγασης για την απομάκρυνση των αιωρούμενων στερεών.
Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες μέρος των αντλούμενων επιφανειακών νερών διατίθεται για τη
διαβροχή των εργοταξιακών δρόμων των ορυχείων, την άρδευση των φυτεύσεων στις
αποκατεστημένες επιφάνειες των ορυχείων και των λοιπών νησίδων πρασίνου στον περιβάλλοντα
χώρο, αλλά και την άρδευση όμορων προς τα ορυχεία αγροτεμαχίων των Δημοτικών
Διαμερισμάτων της λεκάνης της Πτολεμαΐδας.
Οι πλεονάζουσες ποσότητες των αντλούμενων από τα ορυχεία νερών διατίθενται δια μέσου
επιφανειακών μεταλλικών και ελαστικών αγωγών στον φυσικό αποδέκτη (ρέμα Σουλού),
τηρουμένων των ορίων διάθεσης που αναφέρονται στις οικείες διατάξεις.
Στον Πίνακα 5.3-2 παρουσιάζεται η διαχείριση του νερού των αντλιοστασίων των Ορυχείων
Πτολεμαΐδας κατά τα έτη 2006-2007. Από τα στοιχεία αυτά συνάγεται ότι ετησίως διατίθενται στο
ρέμα Σουλού 12.1888 - 13.403 x 103 m3 αντλούμενων επιφανειακών νερών, τα ποιοτικά
χαρακτηριστικά των οποίων ικανοποιούν τα όρια του αποδέκτη.
Για τον έλεγχο της ποιότητας και ποσότητας των επιφανειακών νερών των αντλιοστασίων έχει
εγκατασταθεί τηλεμετρικό σύστημα συνεχούς παρακολούθησης και τα σχετικά στοιχεία που έχουν
προκύψει παρατίθενται στο κεφάλαιο των επιπτώσεων
Κατά την εξόρυξη του λιγνίτη υλοποιείται ταυτόχρονα και εξόρυξη αγόνων υλικών (υπερκείμενα
και ενδιάμεσα). Τα υλικά αυτά μεταφέρονται στις κοιλότητες εξοφλημένων ορυχείων και σε
κοιλότητες που δημιουργούνται σταδιακά κατά την εξόρυξη του λιγνίτη (εσωτερικές αποθέσεις)
για την αποκατάσταση των κοιλοτήτων αυτών. Με αυτόν τον τρόπο, πληρούνται τα κενά που
δημιουργεί η εξόρυξη, πρακτική που εξυπηρετεί με τον βέλτιστο δυνατό τρόπο τις ανάγκες της
Περιβαλλοντικής Αποκατάστασης. Σύμφωνα με το σχεδιασμό του έργου, για την περίοδο 2009-
2020, το ποσοστό των αγόνων που επαναφέρεται στις κοιλότητες εκσκαφής ανέρχεται σε 95% επί
της συνολικά παραγόμενης ποσότητας. Κατά το εξεταζόμενο διάστημα, μικρό ποσοστό (5%) του
συνόλου των αγόνων αποτίθεται σε εξωτερικούς των λιγνιτωρυχείων χώρους (εξωτερικές
αποθέσεις).
μεταξύ της ανώτερης και της κατώτερης λιγνιτοφόρας στοιβάδας παρεμβάλλεται ενδιάμεση
στοιβάδα στείρων ιζημάτων, όπου επικρατούν μάργες με φακοειδείς ενστρώσεις λιμναίας
κρητίδος.
Η διαχείριση των αγόνων στα εξεταζόμενα Ορυχεία Πτολεμαΐδας, Κυρίου Πεδίου, Καρδιάς και
Νοτίου Πεδίου, συνοψίζεται στη συνέχεια.
Όπως έχει ήδη αναπτυχθεί στην Ενότητα 5.2.3.2 τα άγονα που εξορύσσονται στα Ορυχεία
Πτολεμαΐδας μεταφέρονται με ταινιοδρόμους και αποθέτες στις κοιλότητες των εξοφλημένων
εκμεταλλεύσεων. Στους Πίνακες 5.6-1 έως 5.6-4 παρουσιάζονται τα στοιχεία της ΔΕΗ σχετικά με
την πρόβλεψη διακίνησης αγόνων από τα Ορυχεία Κυρίου Πεδίου, Πεδίου Καρδιάς και Νοτίου
Πεδίου τη χρονική περίοδο 2009-2020.
Πίνακας 5.6-1: Προβλέψεις παραγωγής και διακίνησης αγόνων Ορυχείων Κυρίου Πεδίου την
χρονική περίοδο 2009-2020, σε εκατ. m3
ΚΥΡΙΟ ΠΕΔΙΟ
ΑΝΑΤ. ΕΞΩΤΕ-
ΕΤΟΣ ΟΡΥΧ. ΑΠΟΘΕΣΕΙΣ ΘΕΣΗ ΘΕΣΗ
ΕΠΕΚΤ. ΡΙΚΕΣ
ΜΑΥΡΟ- ΣΥΝΟΛΟ ΣΕ ΚΟΙΛΟ- ΑΠΟΘΕ-
ΚΟΜΑΝΟΥ ΑΠΟΘΕ-
ΠΗΓΗΣ ΚΟΙΛΟΤΗΤΕΣ ΤΗΤΩΝ ΣΕΩΝ
(α) ΣΕΙΣ
2009 24,8 6,0 30,8 28,8 4,5 2,0 1
ΥΠΟΜΝΗΜΑ
1:Περιοχή Προαστίου
2:Περιοχή Ακρινής
3:Περιοχή Πτελαιώνα
4:Περιοχή Βορείου Τομέα
5:Περιοχή Ορυχ. Κομάνου
6:Περιοχή Ορυχ. Καρδιάς
7:Περιοχή Ορυχ. Ρηχού Κομάνου
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
(α) Όλα τα άγονα αποτίθενται στη θέση 5
Πίνακας 5.6-2: Προβλέψεις παραγωγής και διακίνησης αγόνων Ορυχείων Πεδίου Καρδιάς
την χρονική περίοδο 2009-2020, σε εκατ. m3
ΠΕΔΙΟ ΚΑΡΔΙΑΣ
ΕΞΩΤΕ-
ΕΤΟΣ ΝΔ ΠΕΔΙΟ- ΟΙΚΙΣΜΟΣ. ΑΠΟΘΕΣΕΙΣ ΘΕΣΗ ΘΕΣΗ
ΡΙΚΕΣ
ΥΨΗΛΑΝΤΗ ΚΟΜΑΝΟΥ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕ ΚΟΙΛΟ- ΑΠΟΘΕ-
ΑΠΟΘΕ-
(β) (γ) ΚΟΙΛΟΤΗΤΕΣ ΤΗΤΩΝ ΣΕΩΝ
ΣΕΙΣ
2009 50,0 12,7 62,7 62,7 5,6,7 - -
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
(β) Όλα τα άγονα στη θέση 6
(γ) Τα άγονα στη θέση 7 εκτός από μικρή ποσότητα στη θέση 5 το έτος 2009
Πίνακας 5.6-3: Προβλέψεις παραγωγής και διακίνησης αγόνων Ορυχείων Νοτίου Πεδίου την
χρονική περίοδο 2009-2020, σε εκατ. m3
ΝΟΤΙΟ ΠΕΔΙΟ
ΕΤΟΣ ΑΠΟΘΕΣΕΙΣ
ΝΟΤΙΟ ΘΕΣΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΘΕΣΗ
ΣΕ
ΠΕΔΙΟ ΚΟΙΛΟΤΗΤΩΝ ΑΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΘΕΣΕΩΝ
ΚΟΙΛΟΤΗΤΕΣ
2009 107,0 98,0 5,8 9,0 2
Με βάση τα παραπάνω στοιχεία, στον Πίνακα 5.6-4 συνοψίζονται οι εκτιμώμενες ποσότητες των
αγόνων το διάστημα 2009-2020. Τα στοιχεία τεκμηριώνουν ότι από τα παραγόμενα άγονα
ποσότητα 95% αξιοποιείται για την πλήρωση κοιλοτήτων, και τη συνακόλουθη αποκατάσταση των
περιοχών εξόρυξης.
ΣΥΝΟΛΟ 416,4 839,9 1.222,7 2.479,0 52,0 0,0 90,0 142,0 2.621,0
Οι χώροι απόθεσης αγόνων στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας στην παρούσα κατάσταση και κατά τα έτη
2015 και 2020 φαίνονται στους Χάρτες 2, 12 και 13 του σχετικού Παραρτήματος.
Η ιπτάμενη τέφρα, μαζί με το μικρό ποσοστό της υγρής τέφρας, και τη γύψο που θα παράγεται από
το συγκρότημα αποθείωσης των καυσαερίων στην προγραμματιζόμενη νέα μονάδα ΑΗΣ
Πτολεμαΐδας V, αποτελούν τα στερεά υποπροϊόντα της καύσης του λιγνίτη στις μονάδες των ΑΗΣ.
Στον Πίνακα 5.6-5, παρουσιάζονται τα στοιχεία της ΔΕΗ σχετικά με την πρόβλεψη συνολικής
παραγωγής λιγνίτη και αγόνων από τα εξεταζόμενα ορυχεία, την χρονική περίοδο 2009-2020,
όπως επίσης και των αντίστοιχων παραγόμενων ποσοτήτων τέφρας από τους ΑΗΣ των Ορυχείων
Πτολεμαΐδας.
Πίνακας 5.6-5: Προβλέψεις παραγωγής λιγνίτη και αγόνων Ορυχείων Πτολεμαΐδας και
ιπτάμενης τέφρας ΑΗΣ (2009-2020).
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΙΓΝΙΤΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΕΦΡΑΣ
ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
10 6 (t) 6
ΑΓΟΝΩΝ* 10 (t) 10 6 (t)
2009-2015 282,3 2.527,02 35.3
Σημειώνεται ότι, η ποσότητα της γύψου που θα παράγεται από τη νέα μονάδα του ΑΗΣ
Πτολεμαΐδας V μετά την έναρξη λειτουργίας του ανέρχεται σε 0.2 x 10 6 (t) ετησίως.
Από τα ως άνω στοιχεία συνάγεται ότι οι παραγόμενες ποσότητες αγόνων προς απόθεση είναι
πολλαπλάσιες των ποσοτήτων ιπτάμενης τέφρας και της περιορισμένης ποσότητας γύψου που
παράγονται από τους ΑΗΣ Πτολεμαΐδας. Η τέφρα στην παρούσα κατάσταση αξιοποιείται ως
ποζολανικό υλικό, υψηλής αλκαλικότητας σε ποσοστό 90% στους χώρους των ορυχείων, ενώ το
υπόλοιπο 10% διατίθεται στην Ελληνική Τσιμεντοβιομηχανία ως ασθενές ποζολανικό υλικό.
Σύμφωνα με την ισχύουσα σήμερα και εφαρμοζόμενη επί δεκαετίες πρακτική, η τέφρα των ΑΗΣ,
αναμιγνύεται με τα άγονα υλικά της εκσκαφής και από κοινού αποτίθενται στις κοιλότητες των
ορυχείων ενισχύοντας την γεωτεχνική ευστάθεια και την σταθερότητα των αποκατεστημένων
κοιλοτήτων.
Στο πλαίσιο αυτό, η τέφρα που παράγεται από τους λιγνιτικούς ΑΗΣ που τροφοδοτούνται από τα
Ορυχεία Πτολεμαΐδας προγραμματίζεται να αποτίθεται ως εξής:
2017 έως τέλος: Στην εσωτερική απόθεση του ορυχείου Νοτίου Πεδίου.
Η τέφρα της Νέας Μονάδας ΑΗΣ Πτολεμαΐδας V θα μεταφέρεται με σωληνωτό ταινιόδρομο μέχρι
το σύμπλεγμα ταινιοδρόμων του ορυχείου Μαυροπηγής όπου θα αναμιγνύεται με τα άγονα του
ορυχείου. Στη συνέχεια το μίγμα (τέφρας – αγόνων) θα οδηγείται στην εσωτερική απόθεση του
Ορυχείου Μαυροπηγής, αφού τότε (2015) θα έχουν ήδη ενταχθεί δύο αποθέτες στην εσωτερική
απόθεση.
Τονίζεται ότι λαμβάνεται μέριμνα ώστε το μίγμα τέφρας με άγονα να οδηγείται από τη δεύτερη
φάση απόθεσης και άνω, έτσι ώστε η τέφρα να είναι σε επίπεδα με υψόμετρο πάνω από το
υψόμετρο της στάθμης του νερού των τελικών λιμνών που θα δημιουργηθούν στην περιοχή των
ορυχείων μετά το τέλος της εκμετάλλευσής τους. Στην ως άνω εσωτερική απόθεση θα
μεταφέρεται, με κατάλληλη διαχείριση, και η γύψος από τη μονάδα αποθείωσης καυσαερίων του
ως άνω ΑΗΣ.
Παράλληλα σημειώνεται ότι στους ΑΗΣ που τροφοδοτούνται από τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας
λειτουργεί Συγκρότημα Κατεργασίας Υγρών Βιομηχανικών Αποβλήτων (ΣΚΥΒΑ), όπου
συγκεντρώνονται και κατεργάζονται με κροκίδωση και καθίζηση τα υδατικά απόβλητα από τον
καθαρισμό των μηχανημάτων και φορτηγών. Η ιλύς που παράγεται από το ΣΚΥΒΑ συνίσταται
κυρίως από λιγνίτη και σε μικρότερο ποσοστό από τεφρά, περιέχει δε και σε μικροποσότητες το
αδρανές κροκιδωτικό, θειικό αργίλιο, και ανθρακικό ασβέστιο από τις ρητίνες αποσκλήρυνση
νερού. Η ιλύς μεταφέρεται σε δεξαμενές, όπου και παραμένει για την απομάκρυνση της υγρασίας.
Με συχνότητα 1 ή δύο φορές το χρόνο, η ιλύς μεταφέρεται στους χώρους των εξοφλημένων
ορυχείων όπου γίνεται η συνδιαχείριση των στερεών υποπροίόντων των ΑΗΣ με τα άγονα.
Σημειώνεται ότι η συνολική ποσότητα της ιλύος ανέρχεται σε 0.02 x 10 6 (t) ετησίως, συνιστά δηλ.
ιδιαίτερα περιορισμένη ποσότητα συγκρινόμενη με τα συναποτιθέμενα άγονα, τέφρα και γύψο, η
δε σύσταση της είναι ανάλογη του λιγνίτη και της τέφρας.
Στο Σχήμα 5.2-14 φαίνονται οι θέσεις συναπόθεσης αγόνων - τέφρας για τα επόμενα δέκα (10)
χρόνια, στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας.
Η μέθοδος της συνδιαχείρισης της τέφρας με τα άγονα υλικά των ορυχείων παρουσιάζει σημαντικά
πλεονεκτήματα. Συγκεκριμένα:
• Ενισχύει τις μηχανικές ιδιότητες των αγόνων υλικών και καθιστά την απόθεση
περισσότερο ασφαλή όσον αφορά την γεωτεχνική της ευστάθεια.
• Συμβάλει στη σταθεροποίηση των πρανών και ως εκ τούτου στην αποφυγή
κατολισθήσεων και ενισχύει την αποτελεσματικότητα των έργων αποκατάστασης.
• Συμβάλλει στην μείωση της διαπερατότητας των αποθέσεων εντός των κοιλοτήτων
συμβάλλοντας στην προστασία των ποιοτικών χαρακτηριστικών των υδάτινων πόρων.
• Αποφεύγεται και προλαμβάνεται η δημιουργία διάχυτων εκπομπών σκόνης, που
αναπόφευκτα θα δημιουργούνταν σε περίπτωση χωριστής απόθεσης της τέφρας.
• Αποφεύγεται η δέσμευση μεγάλων εκτάσεων των ορυχείων για τη διαχείριση της τέφρας
χωριστά από αυτή των αγόνων όπως επίσης και των περιορισμένων ποσοτήτων γύψου.
• Οι τελικές επιφάνειες μπορούν εύκολα να αποκατασταθούν
• Η εφαρμοζόμενη μέθοδος συνδιαχείρισης συνιστά τη βέλτιστη περιβαλλοντικά τεχνική
εξασφαλίζοντας την προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, όπως
τεκμηριώνεται από τις εκτεταμένες περιβαλλοντικές μετρήσεις που εκπονούνται στο
πλαίσιο του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, πιστοποιημένο κατά το διεθνές
πρότυπο ISO 14001 που εφαρμόζεται στα Ορυχεία του Λ.Κ.Δ.Μ. Ανάλογα είναι τα
συμπεράσματα που προκύπτουν από ερευνητικά προγράμματα που έχουν ολοκληρωθεί και
εκπονούνται στην περιοχή από έγκριτους επιστημονικούς φορείς, ΑΕΙ, ΤΕΙ, Ερευνητικοί
Φορείς (ΙΓΜΕ, ΕΘΙΑΓΕ κ.α), και αναπτύσσονται στη σχετική ενότητα του Κεφαλαίου 8
της παρούσας Μελέτης.
Υπογραμμίζεται ότι η χρήση της ιπτάμενης Τέφρας ως συνδετικού υλικού για τη σταθεροποίηση
των αποθέσεων αγόνων προβλέπεται από το Εγχειρίδιο Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών σχετικά
με τη Διαχείριση των στείρων και των Τελμάτων κατεργασίας που προκύπτουν από τις
εξορυκτικές δραστηριότητες, (Reference Document on Best Available Techniques for
«Management of Tailings and Waste-Rock in Mining Activities», Ιανουάριος 2009), Παρ. 4.5.1.8.
Αντίστοιχη αναφορά για τις θετικές επιπτώσεις της συνδιαχείρισης της τέφρας στη ευστάθεια των
αποθέσεων αγόνων γίνεται και Εγχειρίδιο Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών, για Μεγάλες
Εγκαταστάσεις Καύσης (Large Combustion Plants), BREF LCP, όπου σημειώνεται «Η ιπτάμενη
τέφρα χρησιμοποιείται πολύ συχνά για την ενίσχυση των πρανών των αποθέσεων των
υπερκειμένων κατά την εξόρυξη λιγνίτη», σελ 191, Πίνακας 4.2.
Επιπροσθέτως, το γεωλογικό υπόβαθρο των ορυχείων (μεγάλο πάχος αργιλικών υλικών χαμηλής
διαπερατότητας) καθιστά περιβαλλοντικά ασφαλή τον τρόπο αυτό συνδιαχείρισης. Τα παραπάνω
τεκμηριώνονται και από τα αποτελέσματα των αναλύσεων των υπόγειων νερών, που συστηματικά
εκτελεί η ΔΕΗ.
Οι δυνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, και η ανάλυση κινδύνου από την συναπόθεση τέφρας
και αγόνων εξετάστηκαν επίσης σε Ερευνητικό Πρόγραμμα που ανέθεσε η Δ/νση Περιβάλλοντος
Παραγωγής της ΔΕΗ στο Εργαστήριο Μεταλλευτικής Τεχνολογίας και Περιβαλλοντικής
Μεταλλευτικής του ΕΜΠ, 2007. Αντικείμενο του Ερευνητικού Έργου αποτέλεσε η διερεύνηση
των επιπτώσεων του χώρου εξωτερικής απόθεσης του Νότιου Πεδίου στο υπόγειο υδατικό
δυναμικό της εγγύς περιοχής. Τα αποτελέσματα του ως άνω ερευνητικού Προγράμματος
αναπτύσσονται στην σχετική ενότητα του Κεφαλαίου 8, που αναφέρονται στην Αξιολόγηση των
Δυνητικών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του εξεταζόμενου έργου στο φυσικό και ανθρωπογενές
περιβάλλον.
Τα πάσης φύσης στερεά απορρίμματα που παράγονται κατά τη λειτουργία των Ορυχείων
Πτολεμαΐδας περιλαμβάνουν:
• Ιλύες από τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων (Ε.Ε.Λ.).
• Βιομηχανικά απόβλητα που χρήζουν ειδικής διαχείρισης.
• Αστικά απορρίμματα.
5.7.1. Ιλύες
Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κατάλογο Αποβλήτων (ΕΚΑ) (Απόφαση 2000/532/ΕΚ), οι ιλύες που
παράγονται ταξινομούνται ως μη επικίνδυνα απόβλητα, όπως φαίνεται στον Πίνακα 5.7-1.
Η επεξεργασία της ιλύος που παράγεται στις Ε.Ε.Λ. γίνεται κατά τέτοιο τρόπο ώστε η
επεξεργασμένη ιλύς να είναι πλήρως σταθεροποιημένη, όπως προκύπτει από τις σχετικές χημικές
αναλύσεις, προκειμένου να διατίθεται σε κατάλληλους χώρους υποδοχής.
Κατά τη λειτουργία των ορυχείων παράγονται οι ακόλουθοι τύποι στερεών αποβλήτων που
χρήζουν ειδικής διαχείρισης:
• Πυκνωτές: Σε ό,τι αφορά τους πυκνωτές, δεδομένου ότι αυτοί είναι κλειστού τύπου και η
δειγματοληψία λιπαντικού είναι αδύνατη, όταν τίθενται εκτός λειτουργίας αποσύρονται με τις
διαδικασίες που προβλέπονται για συσκευές «πιθανά περιέχουσες PCBs». Το σύνολο των
συσκευών αυτών με ευθύνη του Τομέα Ασφάλειας Εργασίας & Εκπαίδευσης (Τ.Α.Ε.&Ε.) της
ΔΕΗ διατίθενται σε εταιρεία κατάλληλα αδειοδοτημένη σύμφωνα με τις διατάξεις των ΚΥΑ
72751/3054/85 και 19396/1546/97.
• Οχήματα μετά το τέλος του κύκλου ζωής τους: Τα οχήματα που κριθεί ότι δεν επιδέχονται
περαιτέρω επισκευής, οδηγούνται σε ειδικό χώρο συγκέντρωσης που χωροθετείται στα όρια
των Ορυχείων Πτολεμαΐδας και από εκεί εκποιούνται, σε συνεργασία με κατάλληλα
αδειοδοτημένους εργολάβους.
Τέλος, σημειώνεται ότι πέρα από την καλή λειτουργία των υποδομών και του κατάλληλου
εξοπλισμού για την υποστήριξη όλων των δράσεων που αφορούν στη διαχείριση ειδικών
αποβλήτων, διεξάγονται από τον αρμόδιο για την εκπαίδευση του προσωπικού Τομέα του
Λ.Κ.Δ.Μ. σε τακτική βάση προγράμματα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του προσωπικού, για
την ενεργό συμμετοχή του στο σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης στερεών αποβλήτων.
Η διαχείριση και τελική διάθεση των απορριμμάτων αστικής σύστασης που παράγονται στις
κτιριακές εγκαταστάσεις των ορυχείων (γραφεία, αποδυτήρια, κυλικεία κ.λπ.) γίνεται σύμφωνα με
τα προβλέποντα στη σχετική Νομοθεσία και ειδικότερα την ΚΥΑ 114218/1997 που αφορά στην
κατάρτιση πλαισίου προδιαγραφών και γενικών προγραμμάτων διαχείρισης στερεών αποβλήτων.
Για το σκοπό αυτό στους χώρους όπου παράγονται αστικά απορρίμματα τοποθετούνται κάδοι
διαφόρων τύπων, από τους οποίους τα απορρίμματα μεταφέρονται από το προσωπικό
Στον Πίνακα 5.7-2 παρατίθενται ενδεικτικά ποσότητες στερεών αποβλήτων και αποβλήτων
λιπαντικών και ελαίων (ΑΛΕ) που εκποιήθηκαν ή διατέθηκαν κατά τα έτη 2006-2008 στα Ορυχεία
Πτολεμαΐδας.
5.8.1. Θόρυβος
Κατά την εξορυκτική δραστηριότητα κυριότερες πηγές εκπομπής θορύβου αποτελούν η λειτουργία
του μηχανολογικού εξοπλισμού, οι εργασίες φόρτωσης και μεταφοράς λιγνίτη και αγόνων και οι
ανατινάξεις των εκρηκτικών υλών (αφορούν κυρίως το Νότιο Πεδίο). Με το προτεινόμενο Έργο, η
στάθμη θορύβου από τις εργασίες εξόρυξης αναμένεται να διατηρείται στα υφιστάμενα επίπεδα,
μετατοπισμένη προφανώς στις περιοχές προς τις οποίες επεκτείνεται η εξορυκτική δραστηριότητα.
Έτσι, τα αναμενόμενα επίπεδα θορύβου θα κυμαίνονται περίπου στα ίδια επίπεδα, σε σχέση με το
θόρυβο, όπως αυτός καταγράφεται στα πλαίσια των Ετήσιων Εκθέσεων Ποιότητας Περιβάλλοντος
Περιοχής Ν. Κοζάνης και Φλώρινας, από τις οποίες αντλήθηκαν στοιχεία για τις περιόδους 2005-
2006 και 2006-2007. Όπως αναφέρεται στην Ενότητα 4.2.9.1 της παρούσας μελέτης, τα επίπεδα
θορύβου στους προσκείμενους στα ορυχεία οικισμούς (Μαυροπηγή, Ποντοκώμη, Αγ.
Χριστόφορος, Καρυοχώρι, Σπηλιά, Πτελαιώνας, Ακρινή) δεν ξεπερνούν το σχετικό όριο των 55
dΒ(Α) για περιοχές που επικρατεί εξίσου το βιομηχανικό και το αστικό στοιχείο (Π.Δ. 1180/1981).
Επίσης, σε ορισμένες περιπτώσεις (Αγ. Χριστόφορος, Σπηλιά), ο θόρυβος δεν υπερβαίνει τα 45
dΒ(Α) ενώ αρκετές μετρήσεις βρίσκονται κάτω από τα 35 dΒ(Α) (βλ. Κεφάλαιο 4, Σχήματα 4.2-
30 έως 4.2-37).
Πιο συγκεκριμένα, και όσον αφορά τις περιοχές που επεκτείνεται η εξορυκτική δραστηριότητα
σημειώνονται τα εξής:
• Λόγω της επέκτασης των Ορυχείων Μαυροπηγής και Νοτιοδυτικού Πεδίου, προβλέπεται η
απαλλοτρίωση των οικισμών της Ποντοκώμης και της Μαυροπηγής την περίοδο 2018
και 2022 αντίστοιχα, και ως εκ τούτου δεν τίθεται θέμα ακουστικής όχλησης των ως άνω
οικισμών.
• Με τις προτεινόμενες επεκτάσεις, ο Οικισμός της ΔΕΗ που βρίσκεται δυτικά του Κύριου
Πεδίου, πλέον θα εφάπτεται με τα νέα όρια της περιοχής επέμβασης. Επίσης με την
υλοποίηση του Έργου, τα όρια της περιοχής επέμβασης θα πλησιάσουν το Προάστιο από
τα 1.000m στα 720m. Ως εκ τούτου, η μετατόπιση της περιοχής επέμβασης προς τους
συγκεκριμένους οικισμούς, θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των επιπέδων θορύβου.
Γενικά, ισχύει αύξηση των επιπέδων θορύβου σε λιγότερο από 6 dΒ με τον
υποδιπλασιασμό της απόστασης του δέκτη από την ηχητική πηγή15. Πάρα ταύτα, δεν είναι
δυνατή η σύγκριση των επιπέδων θορύβου, καθώς στους συγκεκριμένους οικισμούς δεν
υπάρχουν διαθέσιμες μετρήσεις.
15
Lp=Lw-20logR-8, όπου:
Lp: η στάθμη θορύβου σε απόσταση R από την πηγή και
Lw: η ηχητική στάθμη στην πηγή
• Με τις προτεινόμενες επεκτάσεις, η απόσταση της άμεσης περιοχής επέμβασης από τον
οικισμό του Δρεπάνου, νοτιοδυτικά του ορυχείου Νότιου Πεδίου, θα είναι 3,7km, που
συνιστά αρκετά μεγάλη απόσταση και ως εκ τούτου το ακουστικό περιβάλλον του
οικισμού δεν επηρεάζεται από το Έργο. Όπως και παραπάνω, δεν υπάρχουν μετρήσεις
θορύβου στον εν λόγω οικισμό.
• Όσον αφορά τους οικισμούς Αγ. Χριστόφορος, Καρυοχώρι και Σπηλιά, προς τα Βόρεια,
σημειώνεται ότι τα όρια της περιοχής επέμβασης των ορυχείων προς τους συγκεκριμένους
οικισμούς παραμένουν ως έχουν, με εξαίρεση την επέκταση προς τον οικισμό του
Πτελαιώνα και αφορά τη δημιουργία νέου χώρου εξωτερικών αποθέσεων. Η εν λόγω
επέκταση, ενδέχεται δυνητικά να επιβαρύνει το ακουστικό περιβάλλον μόνο για τον
οικισμό της Σπηλιάς, για τον οποίο όμως τα υφιστάμενα επίπεδα θορύβου είναι χαμηλά
και δεν υπερβαίνουν τα 45 dB (βλ. Σχήμα 4.2-35). Αντίθετα, όσον αφορά τον Αγ.
Χριστόφορο και το Καρυοχώρι, λόγω της σχετικής τους θέσης και του τοπογραφικού
αναγλύφου που μεσολαβεί με την νέα περιοχή των αποθέσεων αγόνων (ηχοφράγμα
Καρυοχωρίου και αποθέσεις εξοφλημένου Ορυχείου Β. Τομέα), δεν αναμένεται καμία
περαιτέρω επιβάρυνση του ακουστικού περιβάλλοντος των οικισμών από την
προτεινόμενη επέκταση. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στον Πτελαιώνα, λόγω των μέτρων
προστασίας του ακουστικού περιβάλλοντος που εφαρμόζονται, παρά τις εργασίες
απόθεσης αγόνων στο γειτονικό Ορυχείο του Κομάνου, οι μετρήσεις θορύβου στο δυτικό
όριο του οικισμού (πλησίον των αποθέσεων) δεν έχoυν υπερβεί ποτέ τα 50 dB. Επομένως,
τα επίπεδα θορύβου στον Αγ. Χριστόφορο και το Καρυοχώρι παραμένουν ως έχουν (<45
dΒ(Α)).
Συνολικά, όσον αφορά στις προτεινόμενες εκμεταλλεύσεις, σημειώνεται πως η διάδοση του
θορύβου από την εξόρυξη και μεταφορά του λιγνίτη και των αγόνων, περιορίζεται στο ελάχιστο
δυνατό, λόγω των ακόλουθων χαρακτηριστικών της εξορυκτικής δραστηριότητας:
• Χρήση εξοπλισμού σύγχρονης τεχνολογίας, με ειδικές προδιαγραφές για τον περιορισμό
του θορύβου.
Παράλληλα, η υφιστάμενη και σχεδιαζόμενη βλάστηση της περιοχής που δρουν ως πετάσματα στη
διάδοση των ηχητικών κυμάτων από τα ορυχεία στους γειτονικούς οικισμούς, συμβάλλουν στην
προστασία του ακουστικού περιβάλλοντος και προλαμβάνουν δυσμενείς επιπτώσεις για τους
κατοίκους της άμεσης περιοχής του Έργου, όπως επίσης αποκλείουν τη διατάραξη της πανίδας της
γύρω περιοχής.
5.8.2. Δονήσεις
Όπως έχει ήδη αναφερθεί, σχεδόν στο σύνολο των μετώπων εκμετάλλευσης των ορυχείων
Πτολεμαΐδας δεν απαιτείται η χρήση εκρηκτικών, καθώς η απόληψή του λιγνίτη μπορεί να
πραγματοποιηθεί με τη χρήση μηχανικών μέσων. Ως εκ τούτου, τα σημεία μέτρησης δονήσεων
περιορίζονται στον εγκαταλειμμένο οικισμό του Κλείτου ο οποίος αποτελεί και τον πλησιέστερο
οικισμό προς την πλευρά του Νότιου Πεδίου, στο οποίο πραγματοποιούνται ανατινάξεις σχεδόν σε
καθημερινή βάση, για την εξόρυξη των «σκληρών» σχηματισμών που συναντώνται στα
υπερκείμενα στρώματα.
Στο πλαίσιο των ανατινάξεων γίνεται επιτόπου παρασκευή εκρηκτικών υλών, οι οποίες και
μεταφέρονται από τις Αποθήκες Νιτρικού Αμμωνίου και γαλακτωμάτων (υγρού νιτρικού
αμμωνίου), στα μέτωπα ανατινάξεων που βρίσκονται εντός του Νοτίου Πεδίου. Οι εν λόγω
αποθήκες βρίσκονται στην περιοχή του εγκαταλελειμμένου χωριού της Χαραυγής, σε απόσταση
1,2 km από τα κτίρια του Νοτίου Πεδίου (βλ. Εικόνα 5.8-1). Τα υλικά που αποθηκεύονται σε
αυτές δεν αποτελούν εκρηκτικές ύλες και ως εκ τούτου η πιθανότητα πρόκλησης ατυχήματος που
να συνοδεύεται από ανατίναξη είναι αμελητέα. Τα υλικά που φυλάσσονται στα δύο κτίρια είναι:
1. Νιτρικό αμμώνιο υψηλών προδιαγραφών για παραγωγή ANFO, και
2. Γαλάκτωμα νιτρικού αμμωνίου (μη εκρηγνυόμενο μητρικό διάλυμα) για παραγωγή ΗEAVY
ANFO.
Όπως αναλύεται στην Ενότητα 5.9.13, στις αποθέσεις του παλιού κλάδου Ορυχείου Καρδιάς,
υπάρχει αποθήκη εκρηκτικών, στην οποία αποθηκεύονται φυσίγγια γαλακτώματος, αμμωνίτιδας
και ζελατινοδυναμίτιδας και ακαριαία θρυαλλίδα, όλα συσκευασμένα σε κιβώτια και παλέτες.
Τα οχήματα γόμωσης διατρημάτων είναι σύγχρονης τεχνολογίας και βασίζονται στην πρακτική
της μεταφοράς μόνο αδρανών ασφαλών υλικών. Δεν παρασκευάζουν γαλακτώματα (slurries) που
περιέχουν TNT, αλλά μόνο AN/FO και H.AN/FO (Heavy AN/FO δηλ. βαρύ AN/FO). Η λογική
της λειτουργίας τους βασίζεται στην παρασκευή του AN/FO επιτόπου στο διάτρημα και της
γόμωσής του την τελευταία στιγμή, χωρίς να χρειάζεται μεταφορά από απόσταση.
Σύμφωνα με τις διαθέσιμες μετρήσεις στο παρουσιάστηκαν στο Κεφάλαιο 4, στην Ενότητα
4.2.9.2, για τις περιόδους 2005-2006 και 2006-2007 δεν έχει σημειωθεί ουδέποτε υπέρβαση στη
μέγιστη ταχύτητα δόνησης του ορίου των 50mm/s κατά Κ.Μ.Λ.Ε., καθώς και των 5mm/s για
κατοικημένες περιοχές (DIN4150, Environmental Protection Agency-Αυστραλία). Παράλληλα,
υπέρβαση του ορίου των 3mm/s που ισχύει για ευαίσθητες κατασκευές (DIN4150) σημειώθηκε
μόνο σε μία μέτρηση.
Είναι προφανές πως εφόσον οι δονήσεις στον Κλείτο είναι εντός των επιτρεπτών ορίων, δεν τίθεται
θέμα όχλησης στους οικισμούς της Ακρινής και του Αγ. Δημητρίου, αφού ακόμα και μετά την
προτεινόμενη επέκταση του Ορυχείου Νοτίου Πεδίου προς νότο (δηλ. προς την κατεύθυνση των
οικισμών), οι εν λόγω οικισμοί θα απέχουν αντίστοιχα 520m και 1000m από τα όρια του ορυχείου,
που συνιστά απόσταση ικανοποιητική για την εκμηδένιση των όποιων δονήσεων.
Όσον αφορά τους οικισμούς που βρίσκονται περιμετρικά των υπόλοιπων ορυχείων της περιοχής
και των προτεινόμενων επεκτάσεων αυτών, δεν τίθεται θέμα δονήσεων, αφού η απόληψη του
λιγνίτη θα συνεχίσει να γίνεται όπως και σήμερα, με τη χρήση μηχανικών μέσων, χωρίς να
απαιτείται η χρήση εκρηκτικών. Σημειώνεται άλλωστε πως στα πλαίσια της επέκτασης του
Ορυχείου του νοτιοδυτικού πεδίου νοτιοδυτικά, θα γίνει μετεγκατάσταση των οικισμών της
Ποντοκώμης και της Μαυροπηγής, ενώ ο οικισμός του Μαυροδενδρίου θα απέχει περί τα 5km από
τα όρια της εκμετάλλευσης. Ως εκ τούτου δεν υφίσταται ζήτημα όχλησης από τις δονήσεις από την
εν λόγω επέκταση.
5.9.1. Εισαγωγή
Στην παρούσα Ενότητα της Μ.Π.Ε. περιγράφονται αναλυτικά οι βοηθητικές εγκαταστάσεις και τα
συνοδά έργα, που είναι απαραίτητα για την Περιβαλλοντικά συμβατή και ασφαλή λειτουργία και
εκμετάλλευση των ορυχείων Πτολεμαΐδας της ΔΕΗ Α.Ε.
Σημειώνεται ότι για την πλειονότητα των βοηθητικών εγκαταστάσεων και συνοδών έργων έχουν
εγκριθεί οι αντίστοιχοι Περιβαλλοντικοί Όροι κατασκευής και λειτουργίας και οι σχετικές ΑΕΠΟ
παρατίθενται στις Ενότητες που περιγράφεται κάθε επιμέρους εγκατάσταση. Στο Χάρτη 11,
Συνοδών Έργων, Παράρτημα Ι, (κλίμακα 1:50.000) δίνονται οι θέσεις εγκατάστασης όλων των
ως άνω έργων.
5.9.2.1.1 Εισαγωγή
Τα υδατικά αστικά απόβλητα (αστικά λύματα καθώς και λύματα από τη λειτουργία των
συνεργείων που δεν περιέχουν ελαιώδεις και χημικές ουσίες και έχουν χαμηλές συγκεντρώσεις
αιωρούμενων στερεών) των κτιριακών εγκαταστάσεων των ορυχείων Πτολεμαΐδας της ΔΕΗ
επεξεργάζονται σε εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων (βιολογικοί καθαρισμοί) που βρίσκονται
εντός των χώρων των ορυχείων και περιλαμβάνουν:
1. Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων Κ. Πεδίου: Βρίσκεται 1km ανατολικά από το 24km της
παλαιάς οδού Κοζάνης-Πτολεμαΐδας και πλησίον των κτιριακών εγκαταστάσεων του
ορυχείου. Διοικητικά υπάγεται στον Κλάδο Κύριου Πεδίου/ΛΚΔΜ/ΔΕΗ (βλ. Χάρτη 11,
σημείο 3).
2. Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων Ορυχείου Κομάνου: Βρίσκεται 5km ανατολικά από το
22km της παλαιάς οδού Κοζάνης-Πτολεμαΐδας και πλησίον, 150m ΝΑ, των κτιριακών
εγκαταστάσεων του ορυχείου. Διοικητικά υπάγεται στον Κλάδο Κύριου Πεδίου/ΛΚΔΜ/ΔΕΗ
(βλ. Χάρτη 11, σημείο 9).
3. Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων Πεδίου Καρδιάς: Βρίσκεται 10km βόρεια των
κτιριακών εγκαταστάσεων του ορυχείου. Διοικητικά υπάγεται στον Κλάδο Πεδίου
Καρδιάς/ΛΚΔΜ/ΔΕΗ (βλ. Χάρτη 11, σημείο 15).
4. Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων Νότιου Πεδίου: Βρίσκεται 650m ΝΔ των κτιριακών
εγκαταστάσεων του ορυχείου. Διοικητικά υπάγεται στον Κλάδο Νοτίου Πεδίου/ΛΚΔΜ/ΔΕΗ
(βλ. Χάρτη 11, σημείο 29).
Για τις ως άνω Εγκαταστάσεις έχουν εγκριθεί οι περιβαλλοντικοί όροι κατασκευής και λειτουργίας
(ΚΥΑ ΕΠΟ, Αρ. Πρωτ. οικ. 189708/3440/23-9-2008).
περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας. Τα υδατικά απόβλητα των μονάδων Ορυχείου Βόρειου
Τομέα, Ορυχείου Κομάνου και Πεδίου Καρδιάς μετά την επεξεργασία τους διατίθενται μέσω
δικτύου σωληνώσεων στα κανάλια και μέσω αυτών οδηγούνται στο ρέμα Σουλού σύμφωνα με τις
αποφάσεις της ΝΑ Κοζάνης με τις οποίες χορηγήθηκαν Άδειες Διάθεσης Λυμάτων για τις μονάδες
αυτές (βλ. Πίνακα 5.9-1).
Ως τελικός αποδέκτης των επεξεργασμένων λυμάτων έχει ορισθεί το ρέμα Σουλού και τηρούνται
εκτός περιορισμένων μετρήσεων για τις παραμέτρους P2O5, ολικό άζωτο και ολικά
κολοβακτηριοειδή τα όρια διάθεσης που αναφέρονται στις οικείες διατάξεις.16
Υπεύθυνος για την τεχνικο-οικονομικά ορθή, ασφαλή και περιβαλλοντικά συμβατή λειτουργία των
εγκαταστάσεων είναι ο εκάστοτε Προϊστάμενος του Τομέα Προστασίας Περιβάλλοντος της
Δ/νσης Λ.Κ.Δ.Μ. συνεπικουρούμενος από το προσωπικό των αντίστοιχων μονάδων. Επίσης ο
αρμόδιος φορέας λειτουργίας των εγκαταστάσεων είναι υπεύθυνος για την εκπαίδευση του
προσωπικού, την τήρηση των μέτρων ασφάλειας και υγιεινής, τον τακτικό έλεγχο και τη
συντήρηση του Η/Μ εξοπλισμού, την εκτέλεση τακτικών εργαστηριακών ελέγχων, την τήρηση
έντυπου και ηλεκτρονικού αρχείου με εργαστηριακές αναλύσεις για όλα τα στάδια λειτουργίας των
μονάδων και του προγράμματος παρακολούθησης της ποιότητας των επεξεργασμένων λυμάτων
καθώς και την εξασφάλιση εξοπλισμού προστασίας έναντι συγκεκριμένων κινδύνων (π.χ. πτώση
16
ΚΥΑ 15782/1849/01, ΦΕΚ797/Β/01, Ειδικό Πρόγραμμα μείωσης της ρύπανσης των νερών των Λιμνών Βεγορίτιδας, και
Πετρών, και του ποταμού Σουλού από απορρίψεις ορισμένων επικίνδυνων ουσιών που υπάγονται στο Παράρτημα Ι παραγ.
Β του άρθρου 6 της υπ' αριθ. 2/1.2.2001 Πράξης Υπουργικού Συμβουλίου (ΠΥΣ) "Καθορισμός των κατευθυντήριων και
οριακών τιμών ποιότητας των νερών από απορρίψεις ορισμένων επικίνδυνων ουσιών που υπάγονται στον Κατάλογο ΙΙ της
οδηγίας 76/464/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 4ης Μαΐου 1976" (Α΄ 15). Η εν λόγω ΠΥΣ έχει τροποποιηθεί και συμπληρωθεί
με την Απόφαση 50388/2704/E 103.
κεραυνών, κ.λπ.). Δεδομένου ότι η σωστή λειτουργία των Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας Υγρών
Αποβλήτων έχει στόχο την προστασία του περιβάλλοντος, η τεχνική επίβλεψη λειτουργίας και
συντήρησης των μονάδων γίνεται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο Π.Δ. 274/1997
Σε μηνιαία βάση εκτελούνται μετρήσεις των κύριων παραμέτρων των λυμάτων που έχουν σχέση
με τη βιολογική κατεργασία (pH, θερμοκρασία, COD, ΒΟD5, διαλυμένο οξυγόνο, αιωρούμενα
στερεά, ολικό άζωτο, αμμωνιακό άζωτο, ολικός φωσφόρος, ολικός οργανικός άνθρακας, κλπ.). Τα
αποτελέσματα των μετρήσεων περιλαμβάνονται στην Ετήσια Έκθεση Ποιότητας Περιβάλλοντος
Ορυχείων η οποία υποβάλλεται στο ΥΠΕΧΩΔΕ και στη Ν.Α. Κοζάνης. Από τις μέχρι τώρα
μετρήσεις τεκμηριώνεται ότι η ποιότητα των επεξεργασμένων αποβλήτων ικανοποιεί απαρέγκλιτα
τα όρια που προβλέπονται από τις ισχύουσες Άδειες Διάθεσης και γενικώς καταγράφονται πολύ
χαμηλά ρυπαντικά φορτία.
Η επεξεργασία της παραγόμενης ιλύος γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι πλήρως
σταθεροποιημένη, όπως προκύπτει από τις σχετικές χημικές αναλύσεις. Τα στραγγίδια από την
ξήρανση της ιλύος επιστρέφουν από το φρεάτιο συλλογής στη δεξαμενή εξισορρόπησης.
Στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων γίνεται έγκαιρη και τακτική αποκομιδή των
εσχαρισμάτων, της άμμου και των λιπών έτσι ώστε να μη δημιουργούνται εστίες συγκέντρωσης
εντόμων ιδιαίτερα κατά τους θερινούς μήνες.
Τα υδατικά απόβλητα που παράγονται από τις διαδικασίες συντήρησης και καθαρισμού του
εξοπλισμού, π.χ. πλύση των ραούλων, και περιέχουν αυξημένες συγκεντρώσεις αιωρούμενων
στερεών και ελαιοειδών ουσιών, τα υγρά που αφαιρούνται από τους συσσωρευτές μετά την
εξουδετέρωσή τους με χημικά προϊόντα καθώς και πάσης φύσεως υγρά απόβλητα που παράγονται
από την παραγωγική διαδικασία και περιέχουν ελαιώδεις και χημικές ουσίες υφίστανται
επεξεργασία στην ειδική μονάδα επεξεργασίας υδατικών αποβλήτων (βλ. Χάρτη 11, σημείο 26).
Οι Περιβαλλοντικοί Όροι λειτουργίας της μονάδας αυτής έχουν εγκριθεί με την ΚΥΑ ΕΠΟ, Αρ.
Πρωτ. οικ. 189708/3440/23-9-2008.
Αντίστοιχα, τα στερεά σωματίδια που απομακρύνονται μετά την επεξεργασία με την καθίζηση,
συγκεντρώνονται σε ειδικούς κάδους και διατίθενται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.
Το Λ.Κ.Δ.Μ. φιλοξενεί τις εγκαταστάσεις του τον Χώρο Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων
(ΧΥΤΑ) για τα στερεά δημοτικά απόβλητα των Δήμων της Δυτικής Μακεδονίας (ΔΙΑΔΥΜΑ). Ο
ΧΥΤΑ βρίσκεται στη θέση Νότιο Πεδίο των λιγνιτωρυχείων Πτολεμαΐδας της ΔΕΗ Α.Ε. και
καταλαμβάνει επιφάνεια 327 στρέμματα. Οι περιβαλλοντικοί όροι κατασκευής, λειτουργίας και
επανένταξης του εν λόγω ΧΥΤΑ έχουν εγκριθεί με την ΚΥΑ ΕΠΟ με αρ. πρωτ. οικ. 61136/26-1-
1999. Η προβλεπόμενη διάρκεια λειτουργίας του ΧΥΤΑ είναι τουλάχιστον 12,5 χρόνια και στο
ΧΥΤΑ γίνονται δεκτά μόνο οικιακά και προσομοιάζοντα προς τα οικιακά απόβλητα (Ευρωπαϊκός
Κατάλογος Αποβλήτων ΕΚΑ, κεφ. 20.00, Απόφαση 94/3/ΕΚ) του άξονα Κοζάνης – Πτολεμαΐδας.
Στον ΧΥΤΑ δε γίνονται αποδεκτά όσα απόβλητα εμπίπτουν στην ΚΥΑ 72751/3054/31-12-1985
«Τοξικά και επικίνδυνα απόβλητα και εξάλειψη πολυχλωροδιαφαινυλίων και
πολυχλωροτριφαινυλίων και 6-4-1976" (Β΄ 665)». Επίσης ο ΧΥΤΑ δε δέχεται δοχεία περιέχονται
υγρά ή αέρια υπό πίεση και απόβλητα με υψηλό ποσοστό υγρασίας ή υγρών.
Η συνολική εγκατάσταση του ΧΥΤΑ διαθέτει περίφραξη έτσι ώστε να οριοθετείται ο χώρος και να
παρεμποδίζεται η είσοδος εντός του ΧΥΤΑ ζώων και αναρμόδιων με το έργο προσώπων. Επίσης
17
Αντικατάσταση της Κ.Υ.Α 98012/2001/96 «καθορισμός μέτρων και όρων για τη διαχείριση των χρησιμοποιημένων
ορυκτελαίων» (40/Β) «μέτρα, όροι και πρόγραμμα για την εναλλακτική διαχείριση των Αποβλήτων Λιπαντικών Ελαίων»
εσωτερικά της περίφραξης υφίσταται περιμετρική δενδροφύτευση με κατάλληλα φυτά για την
απομόνωση του ΧΥΤΑ από τη γύρω περιοχή. Εσωτερικά στο χώρο του έχει κατασκευαστεί δίκτυο
δρόμων, με την ελάχιστη δυνατή παρέμβαση στο ανάγλυφο του εδάφους, και σηματοδότηση
δικτύου σύμφωνα τις ισχύουσες οδηγίες κυκλοφορίας.
Ο τρόπος οργάνωσης και λειτουργίας του ΧΥΤΑ είναι σε συμφωνία με τους εγκεκριμένους
περιβαλλοντικούς όρους και υφίστανται επίσης διαδικασίες ελέγχου, παρακολούθησης και
επιτήρησης της εγκατάστασης. Τυχόν αστοχίες και τυχόν σημαντικές δυσμενείς επιπτώσεις στο
περιβάλλον που ενδεχομένως διαπιστωθούν κατά τις διαδικασίες ελέγχου και παρακολούθησης,
γνωστοποιούνται άμεσα στις αρμόδιες αρχές της Ν.Α. Κοζάνης και του ΥΠΕΧΩΔΕ προκειμένου
να ληφθούν κατάλληλα επανορθωτικά μέτρα.
Τα βιομηχανικά απόβλητα που διατίθενται στον χώρο είναι κυρίως προϊόντα αμιαντοτσιμέντου τα
οποία προκύπτουν από εργασίες κατεδάφισης/αποξήλωσης και αποκομιδής/διαχείρισης υλικών
από αμιαντοτσιμέντο των Α.Η.Σ.
Η λειτουργία του Χ∆ΒΑ Καρδιάς είναι ασυνεχής και ακολουθεί το πρόγραµµα αποξήλωσης
αµιαντοτσιµέντου από τους ΑΗΣ της περιοχής. Ο χώρος διαχείρισης είναι χωρισµένος σε δύο
επαρκώς αυτόνοµες περιοχές κυψελών (Κ1-Κ5 και Κ6-Κ8). Στην πρώτη περιοχή
κατασκευάστηκαν (σταδιακά και ανάλογα µε τις ανάγκες απόθεσης) κυψέλες για τα απόβλητα
αµιάντου (Κ1-Κ5). Στη δεύτερη περιοχή ενδεχοµένως να διαµορφωθούν µελλοντικά κυψέλες
για απόθεση µη ανακυκλώσιµων βιοµηχανικών αποβλήτων, τα οποία ενδεχοµένως να προκύψουν,
οπότε θα απαιτηθεί σχετική έγκριση από την Αρμόδια Υπηρεσία του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε, ΕΥΠΕ,
κατόπιν υποβολής Ειδικής Τεχνικής Μελέτης Εφαρµογής.
Μετά το πέρας των εργασιών σε µία κυψέλη και πριν την τελική πλήρωσή της γίνεται προσωρινή
σφράγισή της µε άργιλο, η οποία αφαιρείται πριν την νέα απόθεση. Μετά το πέρας των εργασιών
στο τέλος της ηµέρας, οι αποθέσεις καλύπτονται µε χώµα. Το έδαφος του χώρου διαµορφώνεται
και συµπιέζεται κατάλληλα και γίνεται εκσκαφή της κυψέλης µε πρανή κατάλληλης κλίσης.
Ο Χ∆ΒΑ διαθέτει σύστηµα επεξεργασίας των απορροών των κυψελών. Έχει την ικανότητα να
επεξεργάζεται 30 m3/h νερών (οµβρίων απορροών). Αποτελείται από τις αντλίες και τις
σωληνώσεις τροφοδοσίας, τη δεξαµενή καθίζησης, το φίλτρο διατοµικής γης, τις αντλίες και τις
σωληνώσεις αποµάκρυνσης των νερών αποστράγγισης.
Το δίκτυο µεταφοράς στραγγισµάτων, που ενδεχοµένως προκύψουν κατά την περίοδο απόθεσης
αποβλήτων στις κυψέλες, συνδέει τα φρεάτια συλλογής στον πυθµένα των κυψελών Κ2, Κ4 και
Κ5 µε τη δεξαµενή συλλογής και καθίζησης. Το σύστηµα λειτουργεί κατά την περίοδο πλήρωσης
των κυψελών.
Στο πρώτο διαµέρισµα (περίπου 180 m3) γίνεται η κατακράτηση των αιωρούµενων στερεών
(πρωτογενής καθίζηση). Το νερό οδηγείται µε υπερχείλιση στο δεύτερο διαµέρισµα (περίπου 60
m3) και τελικά µέσω αντλιών οδηγείται για κατακράτηση των ινών αµιάντου στο φίλτρο
διατοµικής γης (σκόνη από απολιθώµατα πυριτικών σκελετών διατόµων), µε αυτοκαθαριζόµενο
στοιχείο φίλτρανσης, τοποθετημένο εντός οικίσκου. Η δεξαµενή καθίζησης φέρει αυτοµατισµό
ελέγχου στάθµης. Στην είσοδο και έξοδο του φίλτρου υπάρχουν σηµεία δειγµατοληψίας νερού για
την ανάλυσή του.
Το νερό διέρχεται εντός του φίλτρου, οπότε κατακρατούνται οι ίνες αµιάντου και τα λοιπά
αιωρούµενα σωµατίδια. Το στρώµα της διατοµικής γης µαζί µε τα σωματίδια που συγκράτησε,
εκτινάσσονται σε σάκο µεγέθους πόρων max 1 µm και αποτίθενται στην εκάστοτε εν λειτουργία
κυψέλη. Τυχόν ποσότητα νερού που διαφεύγει, επιστρέφει πίσω στη δεξαµενή καθίζησης.
Η ιλύς που συλλέγεται στο πρώτο διαµέρισµα της δεξαµενής καθίζησης, µεταφέρεται και
αποτίθεται µέσω αντλίας και σωληνώσεων στην εκάστοτε εν λειτουργία κυψέλη. Τα κατερ-
γασµένα πλέον νερά αποστράγγισης οδηγούνται για διαβροχή στο Χ.Δ.Β.Α.
Για την αντιµετώπιση εκτάκτων περιστατικών κατά τη διάρκεια της µεταφοράς και απόθεσης
στερεών αποβλήτων αµιαντοτσιµέντου, υπάρχει ειδική οµάδα ασφαλείας σε επιφυλακή,
επανδρωµένη µε το κατάλληλο προσωπικό ασφαλείας και εξοπλισµένη µε τα κατάλληλα µηχανικά
µέσα.
Για όλες τις περιπτώσεις έκτακτων περιστατικών (βλάβης οχηµάτων εν κινήσει, τροχαία
ατυχήµατα µε ή χωρίς τραυµατισµούς, έκτακτες ασθένειες ή ατυχήµατα εργαζοµένων εν ώρα
εργασίας, έκτακτη ανάγκη καθαρισµού και αποκοµιδής απορριµµάτων), αναφέρεται άµεσα το
περιστατικό στον Προϊστάµενο του Εργοταξίου και ανάλογα µε τη φύση του περιστατικού
γίνονται αµέσως οι κατάλληλες ενέργειες. Στις άµεσες αυτές ενέργειες περιλαµβάνονται
ενδεικτικά η άµεση µετάβαση της οµάδας ασφαλείας στο σηµείο του περιστατικού µε το ανάλογο
συνεργείο (σε περίπτωση βλάβης) ή τον ανάλογο µηχανικό εξοπλισµό, η κλήση αστυνοµικής
αρχής ή ασθενοφόρου (σε περίπτωση ατυχήµατος), η κλήση πυροσβεστικής υπηρεσίας κλπ.
Σημειώνεται ότι οι κυψέλες Κ1 και Κ3 είναι ήδη κατασκευασμένες και σφραγισμένες από το 2004,
ενώ η κυψέλη Κ2 σφραγίστηκε το 2006. Οι κυψέλες Κ4 και Κ5 σφραγίστηκαν εντός του 2008.
Σύμφωνα με την ΚΥΑ ΕΠΟ, Αρ. Πρωτ. οικ. 189708/3440/23-9-2008, στα ορυχεία Πτολεμαΐδας
λειτουργούν τέσσερα (4) πρατήρια υγρών καυσίμων που βρίσκονται στο Πεδίο Καρδιάς (βλ.
Χάρτη 11, σημείο 16), στο Κύριο Πεδίο (βλ. Χάρτη 11, σημείο 2), στο Νότιο Πεδίο (βλ. Χάρτη
11, σημείο 24) και στον Τομέα Διακίνησης Σκληρών Σχηματισμών Νοτίου Πεδίου (βλ. Χάρτη 11,
σημείο 40). Μέσω των πρατηρίων γίνεται η τροφοδοσία με καύσιμα του συνόλου του
ντιζελοκίνητου εξοπλισμού (χωματουργικά μηχανήματα, μηχανήματα εκσκαφής, φόρτωσης,
επιβατηγά, μικρά φορτηγά, κ.λπ.) των ορυχείων. Το είδος των καυσίμων καθώς και ο αριθμός και
ο όγκος των δεξαμενών (υπόγειων ή υπέργειων) παρουσιάζονται στους Πίνακες 5.9-2 έως 5.9-4.
Υπογραμμίζεται ότι όπως προκύπτει από τους ως άνω Πίνακες, η αποθηκευτική ικανότητα για
κάθε καύσιμο (βενζίνη, πετρέλαιο ντίζελ) στα πρατήρια καυσίμων, δεν εμπίπτει στις απαιτήσεις
της Οδηγίας SEVESO II (ΚΥΑ 12044/613/2007)18. Η λειτουργία των πρατηρίων αφορά την
παραλαβή, προσωρινή αποθήκευση σε υπόγειες ή υπέργειες δεξαμενές και τροφοδοσία υγρών
καυσίμων στα παντός τύπου οχήματα και χωματουργικά μηχανήματα των ορυχείων.
Πίνακας 5.9-2: Αριθμός και όγκος δεξαμενών πρατηρίων υγρών καυσίμων σε πετρέλαιο
κίνησης στα ορυχεία Πτολεμαΐδας
ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΔΕΞΑΜΕΝΩΝ ΠΡΑΤΗΡΙΩΝ ΥΓΡΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ
ΣΕ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΚΙΝΗΣΗΣ
18
ιδέτε και διορθώσεις σφαλμάτων του ΦΕΚ 2259/Β/22.11.2007
Πίνακας 5.9-3: Αριθμός και όγκος δεξαμενών πρατηρίων υγρών καυσίμων σε βενζίνη στα
ορυχεία Πτολεμαΐδας
ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΔΕΞΑΜΕΝΩΝ ΠΡΑΤΗΡΙΩΝ ΥΓΡΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ
ΣΕ ΒΕΝΖΙΝΗ
ΒΕΝΖΙΝΗ SUPER ΑΜΟΛΥΒΔΗ ΒΕΝΖΙΝΗ
(ΥΠΟΓΕΙΕΣ ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ) (ΥΠΟΓΕΙΕΣ ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ)
ΘΕΣΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ
ΧΩΡ/ΚΟΤΗΤΑ ΧΩΡ/ΚΟΤΗΤΑ
ΑΡΙΘΜΟΣ ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ
(L) (L)
(L) (L)
Ορυχείο
Πεδίου 2 10.000 20.000 - - -
Καρδιάς
Ορυχείο
Κύριου 2 10.000 20.000 2 10.000 20.000
Πεδίου
Ορυχείο
Νότιου 3 10.000 30.000 1 10.000 10.000
Πεδίου
ΣΥΝΟΛΟ 7 70.000 3 30.000
Πίνακας 5.9-4: Αριθμός και όγκος δεξαμενών πρατηρίων υγρών καυσίμων σε πετρέλαιο
θέρμανσης στα ορυχεία Πτολεμαΐδας
ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΔΕΞΑΜΕΝΩΝ ΠΡΑΤΗΡΙΩΝ ΥΓΡΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ
ΣΕ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ
Το πρατήριο υγρών καυσίμων που εξυπηρετεί τις ανάγκες του Τομέα Διακίνησης Σκληρών
Σχηματισμών του Ορυχείου Νότιου Πεδίου λειτουργεί σε 24ωρη βάση και τροφοδοτεί τα
χωματουργικά οχήματα. Τα υπόλοιπα πρατήρια λειτουργούν σε ημερήσια βάση (08.00-16.00) όλες
τις ημέρες της εβδομάδας εκτός του πρατηρίου του ορυχείου Νότιου Πεδίου που λειτουργεί από
Δευτέρα έως Παρασκευή.
Στα ορυχεία Πτολεμαΐδας λειτουργούν τέσσερα (4) συνεργεία ντιζελοκίνητου εξοπλισμού: Ένα
Κεντρικό Συγκρότημα Συνεργείων (βλ. Χάρτη 11, σημείο 14), δύο (2) συνεργεία στο Νότιο Πεδίο
(βλ. Χάρτη 11, σημεία 38, 39) και ένα (1) συνεργείο στο Πεδίο Καρδιάς (βλ. Χάρτη 11, σημείο
17) στα οποία συντηρείται και επισκευάζεται το σύνολο του ιδιόκτητου εξοπλισμού της ΔΕΗ,
δηλαδή 350 μηχανήματα, 844 οχήματα, 235 Η/Ζ και Α/Σ. Οι Περιβαλλοντικοί Όροι λειτουργίας
των συνεργείων έχουν εγκριθεί με την ΚΥΑ ΕΠΟ, Αρ. Πρωτ. οικ. 189708/3440/23-9-2008.
Η λειτουργία των συνεργείων είναι απαραίτητη για την εύρυθμη λειτουργία του εξοπλισμού και
των οχημάτων των ορυχείων Πτολεμαΐδας. Αυτό επιτυγχάνεται με τις περιοδικές και
προγραμματισμένες συντηρήσεις καθώς και με την αποκατάσταση των βλαβών που λαμβάνουν
χώρα κατά την παραγωγική διαδικασία. Η σωστή λειτουργία του εξοπλισμού και των οχημάτων
έχει ως αποτέλεσμα την αξιόπιστη και ανεμπόδιστη λειτουργία των ορυχείων και τη μείωση των
εκπεμπόμενων ρύπων. Στις εγκαταστάσεις συνεργείων συντήρησης οχημάτων και ντιζελοκίνητου
εξοπλισμού λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος και ιδιαίτερα
μέτρα για την αποφυγή διαρροής λιπαντικών στο υπέδαφος, την ανεξέλεγκτη απόρριψη
χρησιμοποιημένων και φθαρμένων υλικών/ανταλλακτικών καθώς και μέτρα συντήρησης των
συσσωρευτών και των υποδοχών συγκράτησής τους ώστε να αποτρέπεται η πρόκληση θραύσης
των στοιχείων τους που μπορεί να επιφέρει διαρροή ηλεκτρολύτη και φύλλων μολύβδου στο
έδαφος. Επίσης τα συνεργεία είναι εξοπλισμένα με υποδομές υποστήριξής (π.χ. στεγανά δάπεδα,
αποθηκευτικοί χώροι χρησιμοποιηθέντων ανταλλακτικών και ελαιολιπαντικών και
αχρησιμοποίητων υλικών, χώροι συγκέντρωσης κατεστραμμένων εξαρτημάτων) για την πρόληψη
της ρύπανσης.
Στα ορυχεία Πτολεμαΐδας για την απρόσκοπτη λειτουργία καίριων τμημάτων του εξοπλισμού
λειτουργούν συνολικά τέσσερα (4) μηχανουργεία ως εξής: ένα (1) κεντρικό μηχανουργείο στις
εγκαταστάσεις του βιομηχανικού συγκροτήματος (βλ. Χάρτη 11, σημείο 5), ένα (1) μηχανουργείο
στο Κύριο Πεδίο (βλ. Χάρτη 11, σημείο 1), ένα (1) μηχανουργείο στο Νότιο Πεδίο (βλ. Χάρτη 11,
σημείο 28) και ένα (1) μηχανουργείο στο Πεδίο Καρδιάς (βλ. Χάρτη 11, σημείο 13). Οι
περιβαλλοντικοί όροι λειτουργίας των ως άνω μηχανουργείων έχουν εγκριθεί με την ΚΥΑ ΕΠΟ,
Αρ. Πρωτ. οικ. 189708/3440/23-9-2008.
Στα μηχανουργεία γίνονται εργασίες συντήρησης του πάγιου εξοπλισμού των ορυχείων
(εκσκαφέων, αποθετών, ταινιοδρόμων) όπως μεταλλικά μέρη και υδραυλικά κυκλώματα και
κατασκευάζονται ή/και επισκευάζονται ανταλλακτικά και υλικά που απαιτούνται για τη λειτουργία
του εξοπλισμού των ορυχείων. Οι κυριότερες δραστηριότητες στα μηχανουργεία είναι οι
ακόλουθες:
• Επισκευή και συντήρηση όλων των υλικών / ανταλλακτικών που χρησιμοποιούνται για την
αποκατάσταση των βλαβών του εξοπλισμού των ορυχείων
• Ιδιοκατασκευή περιορισμένων εφεδρικών ανταλλακτικών όπου απαιτείται
• Κατασκευή και επισκευή σιδηροκατασκευών
• Κατασκευή και συντήρηση στοιχείων υδραυλικών κυκλωμάτων
Στα ορυχεία Πτολεμαΐδας για την τεχνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά εύρυθμη λειτουργία
των ορυχείων λειτουργούν τέσσερα (4) ηλεκτροτεχνεία – ηλεκτρολογεία ως εξής: ένα (1) κεντρικό
ηλεκτροτεχνείο που βρίσκεται στις εγκαταστάσεις του βιομηχανικού συγκροτήματος (βλ. Χάρτη
11, σημείο 6), ένα (1) ηλεκτροτεχνείο στο Κύριο Πεδίο (βλ. Χάρτη 11, σημείο 1), ένα (1)
ηλεκτροτεχνείο στο Νότιο Πεδίο (βλ. Χάρτη 11, σημείο 28) και ένα (1) ηλεκτροτεχνείο στο Πεδίο
Καρδιάς (βλ. Χάρτη 11, σημείο 13). Οι περιβαλλοντικοί όροι λειτουργίας των ηλεκτροτεχνειών –
ηλεκτρολογειών των ορυχείων Πτολεμαΐδας έχουν εγκριθεί με την ΚΥΑ ΕΠΟ, Αρ. Πρωτ. οικ.
189708/3440/23-9-2008.
Πριν από την εκτέλεση οποιασδήποτε εργασίας ο ηλεκτρολογικός εξοπλισμός που αποστέλλεται
από τους Κλάδους και τις Μονάδες της ΛΚΔΜ για επισκευή ή συντήρηση στα Ηλεκτροτεχνεία -
Ηλεκτρολογεία καθαρίζεται από στερεά σώματα, έλαια και γράσα.
Το Συνεργείο Επισκευής Ιμάντων εντάσσεται στα Κεντρικά Συνεργεία του ΛΚΔΜ (βλ. Χάρτη 11,
σημείο 8) και οι περιβαλλοντικοί όροι λειτουργίας του έχουν εγκριθεί με την ΚΥΑ ΕΠΟ, Αρ.
Πρωτ. οικ. 189708/3440/23-9-2008. Στις εγκαταστάσεις του επισκευάζονται ιμάντες, οι οποίοι
κρίνονται επισκευάσιμοι. Οι επισκευάσιμοι ιμάντες μπορούν, ανάλογα με την έκταση και το είδος
της φθοράς να επισκευαστούν είτε επί τόπου στο ορυχείο ή στο Κεντρικό Συνεργείο του Τομέα
Ιμάντων. Συνεργεία για την επισκευή ιμάντων επί τόπου στο ορυχείο διαθέτουν ο Τομέας Ιμάντων
και ο Κλάδος του Νοτίου Πεδίου. Η λειτουργία Συνεργείου Ιμάντων είναι απαραίτητη για την
εύρυθμη λειτουργία των ορυχείων Πτολεμαΐδας δεδομένου ότι:
• Δε διακόπτεται η λειτουργία των ταινιόδρομων, που αποτελεί καίριο τμήμα του εξοπλισμού
των ορυχείων.
• Εξασφαλίζεται Περιβαλλοντικά η ορθολογική χρήση των υλικών, δεδομένου ότι
ελαχιστοποιούνται τα προς διάθεση φθαρμένα τμήματα ιμάντων.
• Εξασφαλίζονται οικονομικά οφέλη από τη μείωση προμήθειας νέων ιμάντων.
Στις εγκαταστάσεις του συνεργείου ιμάντων λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας
του περιβάλλοντος και ειδικά μέτρα για την αντιμετώπιση πυρκαγιάς ή άλλων έκτακτων
καταστάσεων. Ειδικότερα, τα υδατικά απόβλητα που παράγονται από τη διαδικασία πλύσης των
προς επισκευή ιμάντων διοχετεύονται μέσω του αποχετευτικού συστήματος των εγκαταστάσεων
στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας υδατικών αποβλήτων.
Το Συνεργείο Επισκευής Ραούλων (βλ. Χάρτη 11, σημείο 7) εντάσσεται στα Κεντρικά Συνεργεία
του λιγνιτικού κέντρου και συνεργάζεται με τους Τομείς Μηχανολογικής Συντήρησης των
ορυχείων προκειμένου να γίνει προγραμματισμός της συντήρησης και επισκευής των ραούλων. Οι
περιβαλλοντικοί όροι λειτουργίας του συνεργείου έχουν εγκριθεί με την ΚΥΑ ΕΠΟ, Αρ. Πρωτ.
οικ. 189708/3440/23-9-2008. Τα προς επισκευή υλικά παραμένουν καταρχήν σε ειδικά
διαμορφωμένο και ασφαλτοστρωμένο χώρο εκτός του συνεργείου. Πριν την εκτέλεση
οποιασδήποτε εργασίας επισκευής εντός του συνεργείου, τα ράουλα που αποστέλλονται από τα
ορυχεία τοποθετούνται σε πλυντήριο και καθαρίζονται από στερεά σώματα, έλαια και γράσα. Η
λειτουργία του Συνεργείου Ραούλων είναι απαραίτητη για την εύρυθμη λειτουργία των ορυχείων
Πτολεμαΐδας συμβάλλοντας (α) στην αντιμετώπιση των φθορών, (β) την ελαχιστοποίηση των
επιπτώσεων στο περιβάλλον μέσω της ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης υλικών, (γ) σε
οικονομικά οφέλη από την αύξηση του χρόνου ζωής των υλικών.
Το Συνεργείο Επισκευής Κάδων (βλ. Χάρτη 11, σημείο 12) εντάσσεται στα Κεντρικά Συνεργεία
του ΛΚΔΜ και συνεργάζεται με τους Τομείς Μηχανολογικής Συντήρησης των ορυχείων
προκειμένου να γίνει προγραμματισμός της συντήρησης και επισκευής των κάδων και των
πέδιλων. Οι Περιβαλλοντικοί Όροι Λειτουργίας του συνεργείου εγκρίθηκαν με την ΚΥΑ ΕΠΟ,
Αρ. Πρωτ. οικ. 189708/3440/23-9-2008. Οι κάδοι και τα πέδιλα που παραλαμβάνονται από τα
ορυχεία παραμένουν σε ειδικά διαμορφωμένο και ασφαλτοστρωμένο χώρο εκτός του Συνεργείου
Κάδων και Πέδιλων και πριν την εκτέλεση οποιασδήποτε εργασίας προηγείται πλύσιμο για την
απομάκρυνση ξένων σωμάτων. Μετά την εκτέλεση των εργασιών επισκευής / συντήρησης οι
κάδοι και τα πέδιλα παραλαμβάνονται από τα Ορυχεία.
Στο Συνεργείο Κάδων αποκαθίστανται οι επισκευάσιμες φθορές κατά την παραγωγική διαδικασία
των ορυχείων. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται, (α) αντιμετώπιση των φθορών των κάδων, (β)
ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον μέσω της ανακύκλωσης και
επαναχρησιμοποίησης υλικών, (γ) οικονομικά οφέλη από την αύξηση του χρόνου ζωής των
υλικών.
Η ΔΕΗ Α.Ε. στο πλαίσιο της προστασίας του περιβάλλοντος στο λεκανοπέδιο Πτολεμαΐδας από
τις εξορυκτικές δραστηριότητες των ορυχείων και έχοντας υπόψη τα αιτήματα της τοπικής
κοινωνίας, προέβη στην εγκατάσταση και λειτουργία πιλοτικού σταθμού πλύσεως βαρέων
οχημάτων (βλ. Χάρτη 11, σημείο 4), αγγλικής κατασκευής, τύπου Power Wish 12m Bespoke,
προκειμένου για την απομάκρυνση της λάσπης από τους τροχούς και το πλαίσιο των φορτηγών
οχημάτων που εξέρχονται των ορυχείων. Ο πιλοτικός αυτός σταθμός εγκαταστάθηκε σε χώρο στην
έξοδο του Κύριου Πεδίου και λειτουργεί από το Μάιο του 2007 έως σήμερα και θα συνεχίζει να
λειτουργεί έως Φεβρουάριο του 2010, ανταποκρινόμενος πλήρως στις ανάγκες των ορυχείων,
έχοντας τη δυνατότητα πλύσης ενός (1) οχήματος/λεπτό. Επίσης λειτουργεί πλυντήριο βαρέων
οχημάτων – μηχανημάτων φορτηγών στο Νότιο Πεδίο (βλ. Χάρτη 11, σημείο 44)
Μετά από την πιλοτική εφαρμογή λειτουργίας και τα θετικά αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν, η
Δ/νση Λ.Κ.Δ.Μ. προέβη, στην προκήρυξη δημόσιου μειοδοτικού διαγωνισμού για την μίσθωση
(3) ειδικών σταθμών πλύσεως βαρέων οχημάτων στις εξόδους των ορυχείων ΟΠΑ, ΟΚΠ και ΟΠΚ
ή ΟΝΠ, με τριετή διάρκεια. Η σχετική διαδικασία είναι σε εξέλιξη.
Η γεωλογική δομή του υπεδάφους στο Νότιο Πεδίο περιλαμβάνει σκληρές ενστρώσεις. Τα
υπερκείμενα του λιγνίτη στρώματα κατά θέσεις, παρουσιάζουν σκληρότητα που δεν επιτρέπει την
εξόρυξη με μηχανικά μέσα. Για τις ανάγκες της εκμετάλλευσης του ορυχείου και της εξόρυξης
αυτών των στρωμάτων είναι απαραίτητη η χρήση εκρηκτικών και συγκεκριμένα αμμωνίτιδας,
ζελατινοδυναμίτιδας, ακαριαίας θρυαλλίδας, AN/FO και Η.ΑΝ/FO.
Το κτίριο της αποθήκης εκρηκτικών (βλ. Χάρτη 11, σημείο 33) βρίσκεται στις αποθέσεις αγόνων
του Ορυχείου Καρδιάς σε απόσταση μεγαλύτερη του 1,5 km από το ορυχείο Νοτίου Πεδίου. Τα
υλικά που αποθηκεύονται εκεί είναι (α) φυσίγγια γαλακτώματος, αμμωνίτιδας και
ζελατινοδυναμίτιδας, (β) ακαριαία θρυαλλίδα
Όλες οι συσκευασίες είναι σε κιβώτια και παλέτες. Στις αποθήκες εκρηκτικών λαμβάνονται όλα τα
απαραίτητα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος και ειδικά μέτρα για την αποφυγή εκδήλωσης
πυρκαγιάς. Οι περιβαλλοντικοί όροι λειτουργίας της αποθήκης εκρηκτικών εγκρίθηκαν με την
ΚΥΑ ΕΠΟ, Αρ. Πρωτ. οικ. 189708/3440/23-9-2008.
Το κτίριο της αποθήκης πυροκροτητών (βλ. Χάρτη 11, σημείο 33) βρίσκεται στις αποθέσεις
αγόνων του Ορυχείου Καρδιάς σε απόσταση μεγαλύτερη του 1 km από το Νότιο Πεδίο. Τα υλικά
που αποθηκεύονται είναι, (α) μη ηλεκτρικοί πυροκροτητές (κοινά καψύλια), (β) μη ηλεκτρικοί
πυροκροτητές (επιβραδυντές ακαριαίας θρυαλλίδας), (γ) μη ηλεκτρικοί πυροκροτητές (καψύλια
NONEL) και (δ) βραδύκαυστη θρυαλλίδα
Στις αποθήκες καψυλίων λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος
και ειδικά μέτρα για την αποφυγή εκδήλωσης πυρκαγιάς, σύμφωνα με τους προαναφερθέντες
εγκεκριμένους Περιβαλλοντικούς όρους.
5.9.13.3. Αποθήκες Αδρανών Πρώτων Υλών (για παραγωγή AN/FO & H.AN/FO)
5.10.1. Εισαγωγή
Για την ανάπτυξη των Ορυχείων Πτολεμαΐδας της ΔΕΗ Α.Ε., έτσι όπως έχει περιγραφεί στην
παρούσα Μ.Π.Ε. και την βιώσιμη αξιοποίηση των λιγνιτικών κοιτασμάτων που απαντούν στο
υπέδαφος της ευρύτερης περιοχής των οικισμών Ποντοκώμης και Μαυροπηγής, απαιτείται μια
σειρά παρεμβάσεων όπως τεχνικά έργα και καταργήσεις/απαλλοτριώσεις οικισμών προκειμένου η
παραγωγή λιγνίτη για την τροφοδοσία των Α.Η.Σ της περιοχής να συνεχιστεί ομαλά βάσει του
προγραμματισμού της ΔΕΗ Α.Ε. για την κάλυψη των ηλεκτροπαραγωγικών αναγκών της χώρας
κατά τις επόμενες δεκαετίες. Στην παρούσα Ενότητα της Μ.Π.Ε. περιγράφονται αναλυτικά οι εν
λόγω παρεμβάσεις (βλ. Χάρτη 10, Απαιτούμενων Παρεμβάσεων, Παράρτημα Ι) που είναι
απαραίτητες για την εύρυθμη λειτουργία και εκμετάλλευση του συνόλου των ορυχείων
Πτολεμαΐδας της ΔΕΗ Α.Ε. που περιλαμβάνουν:
ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ
• Προσβολή επαρχιακού δρόμου οικισμού Μαυροπηγής της 1ης οδικής διασύνδεσης με Παλαιά
Εθνική Οδό (Π.Ε.Ο.) Κοζάνης - Πτολεμαΐδας
• Προσβολή επαρχιακού δρόμου οικισμού Μαυροπηγής της 2ης οδικής διασύνδεσης με Π.Ε.Ο.
Κοζάνης - Πτολεμαΐδας
• Κατασκευή νέας Επαρχιακής Οδού Κοζάνης – Πτολεμαΐδας μέσω των Ορυχείων
Πτολεμαΐδας
• Κατάργηση της Υφιστάμενης Π.Ε.Ο λόγω της προσβολής της από το Ορυχείο Νοτιοδυτικού
Πεδίου.
• Προσβολή επαρχιακού δρόμου διασύνδεσης οικισμού Ποντοκώμης με Π.Ε.Ο Κοζάνης
Πτολεμαΐδας.
ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ
• Κατάργηση της υφιστάμενης Σιδηροδρομικής Γραμμής (Σ.Γ.) ΟΣΕ Κοζάνης – Πτολεμαΐδας -
Αμυνταίου στην περιοχή της Ποντοκώμης
• Κατασκευή προσωρινής παραλλαγής της Σιδηροδρομικής Γραμμής (Σ.Γ.) ΟΣΕ Κοζάνης –
Πτολεμαΐδας - Αμυνταίου στην περιοχή της Ποντοκώμης
• Κατασκευή τελικής παραλλαγής της Σ.Γ. μέσω των Ορυχείων Πτολεμαΐδας
• Κατάργηση της προσωρινής παραλλαγής της Σ.Γ. στην περιοχή της Ποντοκώμης λόγω της
προσβολής της από το Ορυχείο Νοτιοδυτικού Πεδίου (Υψηλάντη)
ΚΑΤΑΡΓΗΣΕΙΣ/ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΙΣ ΟΙΚΙΣΜΩΝ
• Ολοκλήρωση της μετεγκατάστασης των εκκλησιών Αγ. Νικολάου και Ιωάννη Χρυσοστόμου
του οικισμού Κομάνου στο νέο οικισμό
• Καθαίρεση του οικισμού Πτελαιώνα λόγω προσβολής του από την εξωτερική απόθεση
αγόνων του Ορυχείου Νότιου Πεδίου
• Απαλλοτρίωση του οικισμού Μαυροπηγής λόγω προσβολής του από το Ορυχείο Πεδίου
Μαυροπηγής
• Απαλλοτρίωση του οικισμού Ποντοκώμης λόγω προσβολής του από το Ορυχείο
Νοτιοδυτικού Πεδίου
ΔΑΣΗ
• Προσβολή τμήματος του δάσους Μαυροπηγής λόγω της ανάπτυξης του Ορυχείου Πεδίου
Μαυροπηγής
• Προσβολή του δάσους της Ποντοκώμης λόγω της ανάπτυξης του Ορυχείου Νοτιοδυτικού
Πεδίου
• Προσβολή του δάσους Κομάνου
• Μετατόπιση γραμμών μέσης και υψηλής τάσης στην περιοχή Ποντοκώμης και Μαυροπηγής
• Καθαίρεση Α.Η.Σ. και Κ.Υ.Τ. Καρδιάς, Α.Η.Σ. και Υ/Σ Πτολεμαΐδας, Α.Η.Σ. Λ.Κ.Δ.Μ.,
κτιριακών και άλλων εγκαταστάσεων Λ.Κ.Δ.Μ.
• Παραλλαγή αγωγού τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας από ΑΗΣ Καρδιάς.
• Κατασκευή νέας μονάδας Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας V ισχύος 550-660 MW
• Κατασκευή Φωτοβολταϊκών σταθμών
• Κατασκευή Ηλιοθερμικού σταθμού
Πίνακας 5.10-1: Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης απαιτούμενων παρεμβάσεων σε υποδομές, εκτάσεις και οικισμούς για το έργο εκμετάλλευσης των
ορυχείων Πτολεμαΐδας της ΔΕΗ Α.Ε.
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2025
2026
2027
2028
2029
2030
ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ
Προσβολή επαρχιακού
δρόμου 1ης οδικής
διασύνδεσης οικισμού
Μαυροπηγής με Π.Ε.Ο.
Προσβολή επαρχιακού
δρόμου 2ης οδικής
διασύνδεσης οικισμού
Μαυροπηγής με Π.Ε.Ο.
Κατασκευή νέας Ε.Ο.
Κατάργηση υφιστάμενης
Π.Ε.Ο
Προσβολή επαρχιακού
δρόμου οδικής διασύνδεσης
οικισμού Ποντοκώμης με
Π.Ε.Ο.
ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ
Κατασκευή προσωρινής
παραλλαγής της
Σιδηροδρομικής
Γραμμής(Σ.Γ.) του Ο.Σ.Ε.
Κοζάνης - Πτολεμαΐδας -
Αμυνταίου στην περιοχή της
Ποντοκώμης
Κατασκευή τελικής
παραλλαγή της Σ.Γ μέσω
των ορυχείων Πτολεμαΐδας
Κατάργηση προσωρινής
παραλλαγής της Σ.Γ
ΟΙΚΙΣΜΟΙ
Προσβολή οικισμού
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2025
2026
2027
2028
2029
2030
Πτελαιώνα
Προσβολή οικισμού
Μαυροπηγής
Προσβολή οικισμού
Ποντοκώμης
ΔΑΣΗ
Προσβολή δάσους
Μαυροπηγής
Προσβολή δάσους
Ποντοκώμης
Προσβολή δάσους Κομάνου
ΑΛΛΑ ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ
ΕΚΤΡΟΠΗ ΡΕΜΑΤΟΣ
ΣΟΥΛΟΥ
Τοπική εκτροπή (Κατασκευή
- Λειτουργία)
1η προσωρινή εκτροπή
(Κατασκευή-Λειτουργία)
2η προσωρινή εκτροπή
(Κατασκευή-Λειτουργία)
Τελική εκτροπή (Κατασκευή
– Λειτουργία)
ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΗ
ΓΡΑΜΜΩΝ ΜΕΣΗΣ ΚΑΙ
ΥΨΗΛΗΣ ΤΑΣΗΣ
Περιοχή Μαυροπηγής
Περιοχή Ποντοκώμης
ΠΡΟΣΒΟΛΗ Α.Η.Σ. και
Κ.Υ.Τ.
Προσβολή Α.Η.Σ. και Κ.Υ.Τ.
Καρδιάς
Προσβολή Α.Η.Σ. και Κ.Υ.Τ.
Πτολεμαΐδας
Προσβολή Α.Η.Σ. Λ.Κ.Δ.Μ.
και Κ.Υ.Τ.
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2025
2026
2027
2028
2029
2030
ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΑΓΩΓΟΥ
ΤΗΛΕΘΕΡΜΑΝΣΗΣ
ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ ΑΠΟ
ΑΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΝΕΑΣ
ΜΟΝΑΔΑΣ Α.Η.Σ.
ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑ V
Κατασκευή
Λειτουργία
Στο πλαίσιο της επέκτασης των ορυχείων Πτολεμαΐδας της ΔΕΗ Α.Ε. προς δυσμάς, κρίνεται
απαραίτητη η κατάργηση υφιστάμενου τμήματος της Παλαιάς Εθνικής Οδού Κοζάνης –
Πτολεμαΐδας, το οποίο και θα θιγεί από την εν λόγω επέκταση το έτος 2015. Σημειώνεται ότι ο ως
άνω προγραμματισμός είναι δυνατό να τροποποιηθεί σε συντομότερο χρόνο σε περίπτωση που
απαιτηθεί από τις ανάγκες εξόρυξης. Το συγκεκριμένο οδικό τμήμα, που οριοθετείται από τον
Κόμβο Ποντοκώμης έως τον Κόμβο Μαυροπηγής θα αντικατασταθεί από τη νέα επαρχιακή οδό
Κοζάνης – Πτολεμαΐδας, που θα διέρχεται από τις αποκατεστημένες περιοχές των λιγνιτωρυχείων
Πτολεμαΐδας, με παράλληλη όδευση με την τελική παραλλαγή της σιδηροδρομικής γραμμής του
ΟΣΕ. Σημειώνεται ότι η νέα προτεινόμενη όδευση του εν λόγω οδικού τμήματος που φαίνεται στο
Σχήμα 5.10-1 έχει εγκριθεί σύμφωνα με το με Α.Π. 135684/6328/16.01.09 έγγραφο της
Περιφέρειας Δυτ. Μακεδονίας (Γεν. Δ/νση Περιφέρειας, Δ/νση Δημ. Έργων). Στην παρούσα φάση
εκκρεμεί η υποβολή από πλευράς ΔΕΗ των σχετικών Περιβαλλοντικών Μελετών (Π.Π.Ε και
Μ.Π.Ε) στις αρμόδιες υπηρεσίες. Συγκεκριμένα, και λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις του ως
άνω εγγράφου της Περιφέρειας Δυτ. Μακεδονίας, το νέο οδικό τμήμα που θα κατασκευασθεί με
δαπάνες της ΔΕΗ Α.Ε., θα έχει αφετηρία τον κόμβο Μαυροδενδρίου και θα καταλήγει σε τμήμα του
υφιστάμενου Εθνικού οδικού δικτύου πλησίον του κόμβου της ΑΕΒΑΛ.
Πάρα ταύτα, προσωρινά έως και την αποξήλωση της υφιστάμενης γραμμής του ΟΣΕ, ο δρόμος
αυτός θα ξεκινά από την ισόπεδη διάβαση του κόμβου του Α.Η.Σ. Καρδιάς, απ’ όπου και θα
διαχωρίζεται από την υφιστάμενη παλαιά Εθνική οδό Κοζάνης – Πτολεμαΐδας ακολουθώντας τον
υφιστάμενο δρόμο προς Α.Η.Σ. Καρδιάς (βλ. Σχήμα 5.10-1). Ο δρόμος αυτός έχει κατεύθυνση προς
ανατολάς, διασχίζει καλλιεργούμενες εκτάσεις, έως ότου διέλθει πάνω από την υφιστάμενη
σιδηροδρομική γραμμή μέσω τεχνητής γεφύρωσης (Χ.Θ. δρόμου 540m). Στη συνέχεια, η
κατεύθυνση του δρόμου γίνεται νότια και αμέσως μετά πάλι ανατολική, έχοντας στα βόρεια τον
Α.Η.Σ. Καρδιάς, για να καταλήξει στην αρχική κοίτη του ρέματος Σουλού, την οποία και θα
διασχίζει μέσω γέφυρας (Χ.Θ. 2.250m, Χ.Θ. γραμμής ΟΣΕ 2.500m). Στο σημείο εκείνο συναντά την
προτεινόμενη τελική παραλλαγή της γραμμής του ΟΣΕ (βλ. Ενότητα 5.10.3), με την οποία και
παραλληλίζεται για τα επόμενα περίπου 9km, ακολουθώντας την πορεία της. Η όδευση της
επαρχιακής οδού φθάνει στη Χ.Θ.12.150m (Χ.Θ. γραμμής ΟΣΕ 12.442m), όπου με ανισόπεδη
διάβαση διέρχεται πάνω από υφιστάμενο εργοταξιακό δρόμο. Προσωρινά, και πριν την
εκμετάλλευση των κοιτασμάτων στην συγκεκριμένη περιοχή νότια του Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας, ο
δρόμος δε θα ακολουθεί μέχρι τέλους τη σιδηροδρομική γραμμή, αλλά θα διαχωριστεί από την
τελευταία στη Χ.Θ. 12.750m (Χ.Θ. γραμμής ΟΣΕ 13.050m), ακολουθώντας βορειοδυτική πορεία.
Στη συνέχεια, θα περνά με ανισόπεδη διάβαση πάνω από την υφιστάμενη γραμμή του ΟΣΕ (Χ.Θ.
13.300m) και θα καταλήγει στον ισόπεδο κόμβο του Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας με την Παλαιά Εθνική
Οδό Κοζάνης – Πτολεμαΐδας. Όπως προαναφέρθηκε, το τελευταίο τμήμα του δρόμου από τη Χ.Θ.
12.750m που περιγράφηκε παραπάνω και φαίνεται στο Σχήμα 5.10-1, αποτελεί προσωρινή λύση,
αφού για την εκμετάλλευση των υφιστάμενων λιγντικών κοιτασμάτων στην συγκεκριμένη περιοχή ο
δρόμος αυτός θα καταργηθεί για να ακολουθήσει την υφιστάμενη σιδηροδρομική γραμμή, μέχρι το
Σημειώνεται ότι μέχρι το 2011 που προγραμματίζεται η προσβολή της 1ης οδικής διασύνδεσης του
οικισμού Μαυροπηγής με την παλαιά Εθνική Οδό Κοζάνη – Πτολεμαΐδας, λόγω προσβολής της από
την ανάπτυξη του Ορυχείου Μαυροπηγής, θα πρέπει να έχει αναβαθμισθεί ο αντίστοιχος δρόμος
οδικής διασύνδεσης του οικισμού Μαυροπηγής με την Παλαιά Εθνική Οδό Κοζάνη – Πτολεμαΐδας,
που βρίσκεται νοτιότερα. Ο δρόμος αυτός με τη σειρά του για τον ίδιο λόγο προγραμματίζεται να
προσβληθεί το 2018, δηλαδή το ίδιο χρόνο που θα ξεκινήσει η προσβολή του ίδιου του οικισμού από
τις εργασίες ανάπτυξης του Ορυχείου Μαυροπηγής. Σε περίπτωση που κριθεί αναγκαία η προσβολή
του νωρίτερα, θα εξετασθεί μεταξύ των άλλων εναλλακτικών λύσεων η δυνατότητα απ’ ευθείας
διασύνδεσης του οικισμού Μαυροπηγής με τον κάθετο άξονα της Εγνατίας οδού Κοζάνη –
Πτολεμαΐδα – Αμύνταιο – Φλώρινα. Αξίζει να επισημανθεί ότι ο υφιστάμενος επαρχιακός δρόμος
διασύνδεσης του οικισμού της Ποντοκώμης με την Παλαιά Εθνική Οδό Κοζάνης – Πτολεμαΐδας
προσβάλλεται από την ανάπτυξη του Ορυχείου Νοτιοδυτικού Πεδίου το 2024, δηλαδή αφού θα έχει
ήδη προηγηθεί και ολοκληρωθεί η απαλλοτρίωση/μετεγκατάσταση του οικισμού Ποντοκώμης και
συνεπώς δεν απαιτούνται να ληφθούν μέτρα.
Σχήμα 5.10-2: Παραλλαγές όδευσης, προσωρινή και τελική, της υφιστάμενης σιδηροδρομικής
γραμμής του ΟΣΕ Κοζάνης – Πτολεμαΐδας - Αμυνταίου
Σημειώνεται ότι στο στάδιο αυτό η ΔΕΗ έχει υποβάλλει αρμοδίως προς έγκριση την Προμελέτη
Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΥΠΕΧΩΔΕ-ΕΥΠΕ Αρ. Πρωτ. 138103/30.03.09 και 138688/
15.04.09) για το ως άνω έργο.
Ο υφιστάμενος επαρχιακός δρόμος που συνδέει τον οικισμό με την παλαιά εθνική οδό,
προσβάλλεται το 2011. Για τον λόγο αυτόν, είναι αναγκαία η σύνδεση του οικισμού με τον
υφιστάμενο αγροτικό δρόμο που βρίσκεται νοτιότερα, αφού προηγηθεί κατάλληλη διαμόρφωση.
Εκ νέου, ο δρόμος αυτός, θα προσβληθεί το 2018 από το ορυχείο. Δεν θα υπάρχει πλέον ανάγκη
ύπαρξης οδικού δικτύου, καθώς θα έχει ήδη ολοκληρωθεί η απαλλοτρίωση του οικισμού.
Ο υφιστάμενος επαρχιακός δρόμος διασύνδεσης του οικισμού με την παλαιά εθνική οδό,
προσβάλλεται από το ορυχείο το 2024, αφού έχει ήδη προηγηθεί και ολοκληρωθεί η απαλλοτρίωση
του οικισμού και δεν υπάρχει λόγος διατήρησής του.
5.10.5.1. Εισαγωγή
Η ΔΕΗ Α.Ε., σύμφωνα με τον ιδρυτικό νόμο της (Ν.1468/1950, ΦΕΚ 169Α/09.07.1950) και τα Π.Δ.
360/1991 (Έξοδος ΔΕΗ από τον Δημόσιο Τομέα) και 333Α/2000 (ΦΕΚ 278/20.12.2000, μετατροπή
ΔΕΗ σε Ανώνυμη Εταιρεία) καθώς και το άρθρο 128 του Μεταλλευτικού Κώδικα δύναται μετά από
σχετική τεκμηριωμένη απόφαση του Διοικητικού Συμβούλιου της να ζητήσει για λόγους δημόσιας
ωφέλειας και ειδικότερα για τις ανάγκες εκμετάλλευσης λιγνιτικών κοιτασμάτων την αναγκαστική
απαλλοτρίωση αστικών ή αγροτικών ακινήτων κειμένων εντός ή εκτός του χώρου των ορυχείων της.
Στην προκειμένη περίπτωση και μετά από νεότερη εμπεριστατωμένη κοιτασματολογική έρευνα του
Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ) στην περιοχή των οικισμών
Ποντοκώμης και Μαυροπηγής εντοπίσθηκαν σημαντικά υπόγεια κοιτάσματα (της τάξεως των
180Mt) στο υπέδαφος της περιοχής των οικισμών Ποντοκώμης και Μαυροπηγής. Στο πλαίσιο αυτό
για την τεχνοοικονομικά και Περιβαλλοντικά ορθή αξιοποίηση των εν λόγω κοιτασμάτων, που
τεκμηριώνουν με τεχνικοοικονομικά κριτήρια Βιώσιμης Ανάπτυξης, την κατασκευή και λειτουργία
νέου λιγνιτικού Α.Η.Σ. (Μονάδα Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας V), το Διοικητικό Συμβούλιο της ΔΕΗ Α.Ε.
αποφάσισε να ζητήσει την αναγκαστική απαλλοτρίωσή των ομώνυμων περιοχών των ως άνω
οικισμών, που για το σκοπό αυτό θα πρέπει να μετεγκατασταθούν το αργότερο στην μεν περίπτωση
της Μαυροπηγής μέχρι το 2018 στη δε περίπτωση της Ποντοκώμης μέχρι το 2022.
Για την έκδοση της σχετικής Κ.Υ.Α. των υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Ανάπτυξης
περί κήρυξης αναγκαστικής απαλλοτρίωσης λαμβάνονται υπόψη:
Μετά τη δημοσίευση στο ΦΕΚ της σχετικής ΚΥΑ για την αναγκαστική απαλλοτρίωση της
αιτούμενης εκτάσεως και την ολοκλήρωση της σχετικής διαδικασίας ενώπιον του Πρωτοδικείου για
την αναγνώριση των τίτλων κυριότητας των δικαιούχων και αργότερα ενώπιον του Εφετείου για τον
καθορισμό των οριστικών τιμών μονάδος, η ΔΕΗ Α.Ε. δύναται να επέμβει στην περιοχή
ενδιαφέροντος μετά την κατάθεση στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων του απαιτούμενου
τιμήματος.
Ο οικισμός της Ποντοκώμης, Δήμου Δημητρίου Υψηλάντη έχει έκταση 887.230,56 τμ., και η
αναγκαστική απαλλοτρίωσή του αποφασίστηκε από τη ΔΕΗ Α.Ε. (Απόφαση 154/22.07.2008 του
Δ.Σ.) για την εκμετάλλευση του υποκείμενου λιγνιτικού κοιτάσματος από το ορυχείο Νοτιοδυτικού
Πεδίου - Υψηλάντη. Η αναγκαστική απαλλοτρίωση της περιοχής εξυπηρετεί λόγους δημόσιας
ωφέλειας και η σχετική δημοσίευση της πρότασης αναγκαστικής απαλλοτρίωσης έγινε από το
Υ.Π.Α.Ν., Γεν. Διεύθυνση Ενέργειας, στις 20-8-2008 με το υπ’ αριθμ. Δ5/ΗΛ/Β/Φ.41.102/οικ.
20206 έγγραφο.
Οι πιθανές τοποθεσίες μετεγκατάστασης του οικισμού της Ποντοκώμης όπως αυτές προέκυψαν από
την εκδήλωση ενδιαφέροντος Δήμων που επιθυμούν να φιλοξενήσουν τον οικισμό αξιολογήθηκαν
από την ΑΝΚΟ Α.Ε. Ο Δήμος Κοζάνης είναι ένας από τους Δήμους της περιοχής που απηύθυνε
πρόσκληση και διέθεσε γη για τη μετεγκατάσταση του οικισμού. Η φιλοσοφία της πρόσκλησης του
Δήμου Κοζάνης εστιάζεται στην προσπάθεια να μη χαθεί η πολιτισμική και κοινωνική συνέχεια του
οικισμού, να αποτελέσει η μετεγκατάσταση μια δυνατότητα ποιοτικότερης διαβίωσης των κατοίκων
της και τέλος, να αποτελέσει η μετεγκατάσταση αυτή μια νέα ευκαιρία δυναμικής οικονομικής
ανάπτυξης των κατοίκων της Ποντοκώμης.
Το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Δημητρίου Υψηλάντη συνεδρίασε για την επιλογή θέσης
μετεγκατάστασης της Ποντοκώμης στις 23/9/2008 και αποφάσισε (αρ. απόφασης 118/2008) ως
καταλληλότερη θέση την περιοχή νότια της ΖΕΠ Κοζάνης. Αντίστοιχα, το Δημοτικό Συμβούλιο
Κοζάνης (αρ. απόφασης 698/2008) αποδέχθηκε την μετεγκατάσταση του Τοπικού Διαμερίσματος
Ποντοκώμης σε περιοχή νότια και νοτιοδυτικά της ΖΕΠ, σε έκταση 1.300 στρεμμάτων, εντός των
διοικητικών ορίων του Δήμου Κοζάνης.
Στο παραπάνω πλαίσιο, ο Δήμος Κοζάνης εντάσσει και την ολοκληρωμένη πρότασή του για την
υποχρεωτική εφαρμογή αρχών σχεδιασμού στην κατασκευή της αναδομής του οικισμού με στόχο ο
νέος οικισμός της Ποντοκώμης να σχεδιασθεί και να υλοποιηθεί στη βάση ενός παραδοσιακού
ποντιακού οικισμού που θα ενσωματώνει τις μνήμες που μεταφέρονται μέχρι σήμερα από γενιά σε
γενιά. Το παραδοσιακό ποντιακό χωριό θα αποτελεί διακριτή πολεοδομική ενότητα που θα
ακολουθεί την αρχιτεκτονική παράδοση των οικισμών του Πόντου και θα δομηθεί με παραδοσιακά
δομικά υλικά όπου απαιτείται τόσο στην κατασκευή της δημόσιας υποδομής (δρόμοι, κοινόχρηστοι
χώροι) όσο και στα λοιπά δημόσια κτίρια. Τα Τοπικά Συμβούλια των Τ.Δ. Αργίλου και
Λευκόβρυσης με τις αριθμ. 10/2008 και 6/2008, ομόφωνες αποφάσεις τους αντίστοιχα έχουν
γνωμοδοτήσει θετικά για την αποδοχή της μετεγκατάστασης του οικισμού της Ποντοκώμης στην
προτεινόμενη περιοχή Νότια και Νοτιοδυτικά της Ζ.Ε.Π.
Επί του παρόντος είναι σε εξέλιξη η διαδικασία κατάρτισης κτηματολογικών πινάκων και
διαγραμμάτων, προκειμένου να προχωρήσει η διαδικασία της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης και να
καταβάλλει η ΔΕΗ Α.Ε. τα ποσά των σχετικών αποζημιώσεων, όπως παρουσιάσθηκε παραπάνω.
Ο οικισμός της Μαυροπηγής του Δήμου Πτολεμαΐδας του Νομού Κοζάνης καταλαμβάνει έκταση
415.000 τμ., και η αναγκαστική απαλλοτρίωσή του αποφασίστηκε από τη ΔΕΗ Α.Ε. (Απόφαση
154/22.07.2008 του Δ.Σ.) για την εκμετάλλευση του υποκείμενου λιγνιτικού κοιτάσματος. Η
αναγκαστική απαλλοτρίωση της περιοχής εξυπηρετεί λόγους δημόσιας ωφέλειας και η σχετική
δημοσίευση της πρότασης αναγκαστικής απαλλοτρίωσης έγινε από το Υ.Π.Α.Ν., Γεν. Διεύθυνση
Ενέργειας, στις 20-8-2008 με το υπ’ αριθμ. Δ5/ΗΛ/Β/Φ.41.102/οικ. 20207 έγγραφο.
Την εξεύρεση του τόπου μετεγκατάστασης του οικισμού Μαυροπηγής ανέλαβε η Περιφέρεια
Δυτικής Μακεδονίας, η Ν.Α. Κοζάνης και ο Δήμος Πτολεμαΐδας. Αρχικά σε κοινή σύσκεψη των
φορέων της περιοχής αποφασίστηκε η επιλογή του τόπου μετεγκατάστασης να γίνει από την
Περιφέρεια ή την Ν.Α. Κοζάνης μέσω ερωτηματολογίων που θα συμπλήρωναν οι κάτοικοι του Δ.Δ.
Μαυροπηγής και θα συνέτασσε η ΑΝΚΟ. Τη διαδικασία αυτή δεν απεδέχθησαν οι κάτοικοι και
ζήτησαν τη διενέργεια τοπικού δημοψηφίσματος το οποίο έγινε αποδεκτό από τις προαναφερθείσες
αρχές. Το δημοψήφισμα διεξήχθη την Κυριακή 7.12.2008 και οι κάτοικοι με πλειοψηφία 51,5%
αποφάσισαν να εγκατασταθούν στην περιοχή Κουρί του Δήμου Πτολεμαΐδας. Με βάση την
απόφαση αυτή ο οικείος Δήμος και η ΔΕΗ Α.Ε. έχουν δρομολογήσει όλες τις απαραίτητες
διαδικασίες για την υλοποίηση της μετεγκατάστασης στον επιλεγέντα χώρο.
5.10.5.4. Μετεγκατάσταση των εκκλησιών Αγ. Νικολάου και Ιωάννη Χρυσοστόμου του οικισμού
Κομάνου
Η διαδικασία απαλλοτρίωσης του οικισμού Κομάνου στο Δ.Δ. Πτολεμαΐδας τελικής έκτασης 403
στρεμμάτων ολοκληρώθηκε το έτος 2008 και η ΔΕΗ έχει καταβάλλει ήδη από το 1999 για
απαλλοτρίωση το ποσό των 32,9 εκατομμυρίων ευρώ. Επί του παρόντος εκκρεμεί η
μετεγκατάσταση των εκκλησιών Αγ. Νικολάου, έτους 1958, και Ιωάννη Χρυσοστόμου του οικισμού
Κομάνου στη νέα θέση του οικισμού.
Λόγω της προσβολής του οικισμού Πτελαιώνα από την εξωτερική απόθεση αγόνων του Ορυχείου
Νότιου Πεδίου έχει προγραμματιστεί η κατάργηση του οικισμού, η μετεγκατάσταση του οποίου
είναι σε εξέλιξη. Η καθαίρεση του οικισμού αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το έτος 2012.
5.10.6. Δάση
Κατά την ανάπτυξη του Ορυχείου Μαυροπηγής και σταδιακά κατά την περίοδο 2009 – 2013
προσβάλλεται το Δάσος Μαυροπηγής, που καταλαμβάνει έκταση 435 στρ. περίπου
Στην περιοχή της Ποντοκώμης εντοπίζεται περιοχή 290 στρ. περίπου με δάσος βελανιδιάς (δάσος
Ποντοκώμης) το οποίο αναμένεται να προσβληθεί το 2017, λόγω της ανάπτυξης του Ορυχείου
Νοτιοδυτικού Πεδίου - Υψηλάντη.
Στην περιοχή πλησίον του οικισμού Κομάνου βρίσκεται το δάσος Κομάνου έκτασης περίπου 95
στρεμ., το οποίο έχει ήδη προσβληθεί, λόγω της ανάπτυξης του Ορυχείου Νοτιοδυτικού Πεδίου -
Υψηλάντη.
H εκτροπή του ρέματος Σουλού αποσκοπεί στην ασφαλή ανάπτυξη της εξορυκτικής δραστηριότητας
της Δ.Ε.Η. Α.Ε. και ειδικότερα στη συνέχιση της εκμετάλλευσης των λιγνιτικών κοιτασμάτων προς
τα Νοτιοδυτικά. Συγκεκριμένα, το έτος 2006 πραγματοποιήθηκε τοπική εκτροπή του ρέματος,
μήκους 400m στην περιοχή του Α.Η.Σ. Καρδιάς, με σκοπό τη συνέχιση των εργασιών στον Τομέα 6,
ο οποίος επεκτεινόμενος προς τα Νοτιοδυτικά συναντούσε την κοίτη του Σουλού. Περαιτέρω, η
εκτροπή του ρέματος Σουλού προγραμματίζεται να υλοποιηθεί μέχρι το 2011 σε τρεις φάσεις, δύο
προσωρινές εκτροπές και την τελική εκτροπή σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα και τις οδεύσεις που
απεικονίζονται στο Σχήμα 5.10-3.
Όσον αφορά στη διαμόρφωση της κοίτης του ρέματος, σημειώνεται ότι αυτή διαμορφώνεται είτε σε
θέσεις παλαιών αποθέσεων της ΔΕΗ Α.Ε. ή σε θέσεις εκσκαφών και οι σχετικές εγκάρσιες διατομές
παρουσιάζονται στα Σχήματα 5.10-4 και 5.10-5 αντίστοιχα.
Σχήμα 5.10-3: Σχηματική απεικόνιση όπου εμφαίνεται η υφιστάμενη κατάσταση της κοίτης του ρέματος Σουλού
(γαλάζια γραμμή), οι δύο προσωρινές παραλλαγές της κοίτης και η τελική εκτροπή του ρέματος (σκούρα μπλε γραμμή)
Σχήμα 5.10-4: Τυπική εγκάρσια διατομή παραλλαγής σιδηροδρομικής γραμμής ΟΣΕ και διαμόρφωσης κοίτης ρέματος Σουλού σε περιοχή
αποθέσεων
Σχήμα 5.10-5: Τυπική εγκάρσια διατομή παραλλαγής σιδηροδρομικής γραμμής ΟΣΕ και διαμόρφωσης κοίτης ρέματος Σουλού σε περιοχή
εκσκαφών
Στην παρούσα φάση ο στρατηγικός σχεδιασμός της ΔΕΗ Α.Ε. προβλέπει την καθαίρεση του
Α.Η.Σ. Λ.Κ.Δ.Μ., Πτολεμαΐδας και Καρδιάς με ταυτόχρονη μεταφορά των αντίστοιχων Κέντρων
Υπερυψηλής Τάσης (Κ.Υ.Τ.) που προγραμματίζονται να προσβληθούν από την ανάπτυξη των
Ορυχείων Πτολεμαΐδας έως τα έτη 2016, 2017 και 2026 αντιστοίχως και την κατασκευή της νέας
μονάδας Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας V, που σχεδιάζεται να λειτουργήσει το 2015.Διευκρινίζεται ότι η
διακοπή λειτουργίας του Α.Η.Σ. Λ.Κ.Δ.Μ. (43MW) θα γίνει το 2010, των μονάδων Ι, ΙΙ, ΙΙΙ του
Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας (70, 125, 125 MW) το 2011 και της Μονάδας IV του Α.Η.Σ. Πτολ/δας
(300ΜW) το 2016. Από τις εν λόγω καθαιρέσεις θα προκύψουν υλικά, οι ποσότητες των οποίων
αναλύονται στις επόμενες παραγράφους. Με εξαίρεση τα οικοδομικά υλικά καθαίρεσης τα οποία
θα αποτεθούν στους χώρους απόθεσης αγόνων, τα υπόλοιπα υλικά, δηλαδή μηχανολογικός
εξοπλισμός, μεταλλικές κατασκευές και σωληνώσεις (από χάλυβες, λαμαρίνες, χαλκό),
κουφώματα, και πλαστικά θα απομακρυνθούν εκποιούμενα κατά περίπτωση ως μεταχειρισμένος
εξοπλισμός ή ως scrap ή θα διατεθούν ως υλικά προς ανακύκλωση.
Ο όγκος των κτιριακών εγκαταστάσεων του Α.Η.Σ. Λ.Κ.Δ.Μ. ανέρχεται σύμφωνα με τα επίσημα
στοιχεία του Δ.Λ.Κ.Δ.Μ./ΤΒΣ/Α.Η.Σ., Τομέας Βιομηχανικού Συγκροτήματος, σε 90.000.000 m3,
συμπεριλαμβανομένου του κυρίως κτιρίου, του σιλό τέφρας, του πύργου ψύξης και των δεξαμενών
αυτού αλλά χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι θεμελιώσεις των εγκαταστάσεων.
Ο όγκος των κτιρίων και των εγκαταστάσεων του Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας ανέρχεται σύμφωνα με τα
επίσημα στοιχεία του ΔΜΚΘ/ΚΜΕΕΕ Μελίτης-Αχλάδας, σε 2.551.680 m3. Αντίστοιχα, ο όγκος
των σκυροδεμάτων και των τοιχοποιιών είναι κατά προσέγγιση της τάξης των 250.000 m3,
συνεπώς ανάλογα με τον τρόπο καθαίρεσης μπορεί να προκύψουν οικοδομικά υλικά καθαίρεσης
από 400.000 έως 700.000 m3. Το εκτιμώμενο βάρος του μηχανολογικού εξοπλισμού και των
μεταλλικών κατασκευών είναι της τάξης των 70.000 t. Όλα τα εν λόγω υλικά (χάλυβες, λαμαρίνες,
χαλκός από καλώδια), υαλοστάσιο, κουφώματα, κ.λπ., αλλά και ο εξοπλισμός των Μονάδων θα
αποξηλωθούν και θα απομακρυνθούν εκποιούμενα ως μεταχειρισμένος εξοπλισμός ή ως scrap.
Τέλος, ο εκτιμώμενος όγκος των πλαστικών του ψυκτικού συστήματος των πύργων ψύξης,
σωληνώσεων, κ.λπ. είναι της τάξης των 25.000 m3.
Ο όγκος των υλικών που θα προκύψουν από την καθαίρεση των εγκαταστάσεων και των κτιρίων
του Α.Η.Σ. Καρδιάς (εκτός των πύργων ψύξης) ανέρχεται σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του
ΔΜΚΘ/ΚΜΕΕΕ Δυτικής Μακεδονίας σε 2.100.000 m3. Αντίστοιχα, ο όγκος των πύργων ψύξης
ανέρχεται περίπου σε 1.200.000 m3. Από τον όγκο αυτό και ανάλογα με τη μέθοδο καθαίρεσης που
θα επιλεγεί θα προκύψουν οικοδομικά υλικά καθαίρεσης όγκου περίπου 900.000 m3. Ωστόσο,
εκτός των οικοδομικών υλικών υπάρχουν μεταλλικές κατασκευές και ηλεκτρομηχανολογικός
εξοπλισμός, οι ποσότητες των οποίων δεν είναι άμεσα εκτιμήσιμες εφόσον πρέπει να προηγηθεί η
κατηγοριοποίησή τους ανάλογα με τη μέθοδο διαχείρισής τους και στη συνέχεια η καταγραφή της
ποσότητάς τους.
Η ΔΕΗ Α.Ε. αποφάσισε την ανάπτυξη του νέου λιγνιτικού Σταθμού Πτολεμαΐδας-Κοζάνης (νέας
μονάδας Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας V), με κατασκευαστική περίοδο το 2011-2014 και έναρξη
λειτουργίας το 2015. Ο νέος λιγνιτικός σταθμός θα εφαρμόζει τη μέθοδο κονιορτοποιημένου
λιγνίτη, με πρόβλεψη για κατασκευή συστήματος δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα (RFCCS),
εντός κατάλληλου χώρου των απαλλοτριωμένων εκτάσεων της Επιχείρησης, σε υγιές έδαφος και
σε κεντροβαρή θέση ως προς τα λιγνιτικά πεδία τροφοδοσίας. Τα βασικά τεχνικά χαρακτηριστικά
του νέου λιγνιτικού σταθμού Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας V συνοψίζονται στον Πίνακα 5.10-2.
Όπως προαναφέρθηκε, ο πραγματικός χρόνος έναρξης λειτουργίας της νέας Μονάδας θα είναι
δυνατόν να οριστικοποιηθεί επακριβώς, μόνον όταν θα έχει υπογραφεί από τον Ανάδοχο η σχετική
Σύμβαση και θα έχουν προχωρήσει και οι διαδικασίες αδειοδότησης. Σημειώνεται ότι, για την
εκπόνηση της παρούσας Μ.Π.Ε. ελήφθη ως ημερομηνία έναρξης της Εμπορικής Λειτουργίας της
νέας Μονάδας η 01/01/2015 και με βάση αυτήν καταρτίστηκαν, τόσο οι πίνακες παραγωγής των
Ορυχείων, όσο και εκείνοι της τροφοδοσίας όλων των Ατμοηλεκτρικών Σταθμών της περιοχής
(ΑΗΣ Πτολεμαΐδας, Καρδιάς και Αγ. Δημητρίου).
Τα βασικά δεδομένα τα οποία ελήφθησαν υπόψη για τη χωροθέτηση της Νέας Λιγνιτικής
Μονάδας ήταν τα ακόλουθα:
• Η διακοπή λειτουργίας του Α.Η.Σ. Λ.Κ.Δ.Μ. (43MW) το 2010, των μονάδων Ι, ΙΙ, ΙΙΙ του
Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας (320MW) το 2011 και της μονάδας ΙV του Α.Η.Σ. Πτολ/δας (300MW)
το 2016.
• Τα διαθέσιμα-απολήψιμα λιγνιτικά αποθέματα στα ευρισκόμενα ήδη σε λειτουργία
επιφανειακά ορυχεία της Επιχείρησης και ειδικότερα του Κύριου Πεδίου (Ορ. Μαυροπηγής)
και Ν.Δ Πεδίου.
• Η εκπόνηση αναθεωρημένων Μεταλλευτικών Μελετών για τη μελλοντική λειτουργία του
Ορυχείου Μαυροπηγής και Ν.Δ Πεδίου.
• Η ύπαρξη χώρων για την εγκατάσταση και λειτουργία της νέας Μονάδας σε απαλλοτριωμένες
εκτάσεις των Ορυχείων της Δ.Λ.Κ.Δ.Μ.
Πίνακας 5.10-2: Βασικά τεχνικά χαρακτηριστικά του νέου λιγνιτικού σταθμού Α.Η.Σ.
Πτολεμαΐδας V
ΕΓΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΗ ΙΣΧΥΣ 550-660 MW (με δυνατότητα θερμικής ισχύος 140 MWth προς το
δίκτυο τηλεθέρμανσης της Πτολεμαΐδας και θερμοκρασία ύδατος
τηλεθέρμανσης 120 οC)
ΒΑΘΜΟΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ≥ 41,5%
(ΚΑΘΑΡΟΣ)
ΌΡΙΑ ΕΚΠΟΜΠΩΝ Απόδοση εγκατάστασης αποθείωσης
− SOx ≤150mg/Nm3 (6% O2, κατ' όγκον επί ξηρού αερίου)
− NOx ≤200mg/Nm3 (6% O2, κατ' όγκον επί ξηρού αερίου)
Σωματίδια
- Στην έξοδο του φίλτρου (ESP):
≤50mg/Nm3 or less (6% O2, κατ' όγκον επί ξηρού αερίου).
- Στην έξοδο της εγκατάστασης αποθείωσης:
≤10mg/Nm3 or less (6% O2, κατ' όγκον επί ξηρού αερίου)
ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗΣ Προβλέπεται χώρος για μελλοντική εγκατάσταση CCS (Carbon Capture
ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ CCS and Storage) με προβλεπόμενη τεχνολογία Post combustion based on
(CARBON CAPTURE AND flue gas scrubbing with amines
STORAGE)
Για την κατασκευή και λειτουργία της νέας μονάδας ΑΗΣ Πτολεμαΐδας V βρίσκεται υπό εκπόνηση
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων τύπου Α1 η οποία θα υποβληθεί το συντομότερο δυνατόν
στην αρμόδια υπηρεσία του ΥΠΕΧΩΔΕ (ΔΕΑΡΘ).
Σήμερα κατασκευάζεται, και αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στο 2009, ο νέος αγωγός
τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας από τον ΑΗΣ Καρδιάς. Ο νέος αυτός αγωγός θα αντικαταστήσει τον
υφιστάμενο αγωγό τηλεθέρμανσης που συνδέει τον ΑΗΣ Πτολεμαΐδας με την πόλη της
Πτολεμαΐδας, όταν ο τελευταίος θα διακόψει τη λειτουργία του το 2016. Από τις εργασίες
ανάπτυξης του Νοτιοδυτικού Πεδίου – Υψηλάντη, αναμένεται προσβολή το 2020 του νέου αγωγού
τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας από τον ΑΗΣ Καρδιάς. Για το λόγο αυτό, θα πρέπει, μέχρι τότε, να
έχουν ολοκληρωθεί οι εργασίες παραλλαγής του προσβαλλόμενου τμήματος.
Η ΔΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ Α.Ε. έχει γνωστοποιήσει την πρόθεσή της να αναπτύξει δύο (2) Φ/Β
σταθμούς, ισχύος 15MW έκαστος, σε εκτάσεις ιδιοκτησίας της ΔΕΗ Α.Ε. που βρίσκονται εντός
της ευρύτερης περιοχής του Λ.Κ.Δ.Μ. και εντός αποκατεστημένων περιοχών των ήδη
εξαντλημένων ορυχείων Καρδιάς και Βόρειου Πεδίου. Οι δύο περιοχές που προτείνεται να
φιλοξενήσουν τους Φ/Β σταθμούς καταλαμβάνουν έκταση περίπου 300 στρέμματα η καθεμία. Οι
Φ/Β σταθμοί με διακριτικούς τίτλους «Φ/Β Λ.Κ.Δ.Μ. Ι» και «Φ/Β Λ.Κ.Δ.Μ. ΙΙ» πρόκειται να
κατασκευαστούν στη θέση Παλιάμπελα του Δήμου Αγ. Παρασκευής στο Νομό Κοζάνης και στη
θέση Ξηροπόταμος του Δήμου Πτολεμαΐδας. Προς τούτο έχει απαντήσει θετικά το Δ.Σ. της ΔΕΗ
Α.Ε. και η «ΗΛΙΑΚΑ ΠΑΡΚΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Ι Α.Ε.» έχει αποστείλει αίτηση στη
Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) για χορήγηση άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας για τους
δύο Φ/Σ με βάση την απόφαση Δ6/Φ1/οικ.5707, ΦΕΚ 448Β/3-4-2007 συνοδευόμενη από
Προμελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΠΠΕ) τον Αύγουστο του 2007. Η σχετική διαδικασία
είναι επί του παρόντος σε εξέλιξη.
Η ΔΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ Α.Ε. μελετά την εγκατάσταση του πρώτου στην Ελλάδα ηλιοθερμικού
σταθμού, με το διακριτικό τίτλο «Λ.Κ.Δ.Μ. Ι», ισχύος 50MW, σε περιοχή του Λ.Κ.Δ.Μ., έκτασης
περίπου 3.200 στρεμμάτων στη βορειοδυτική περιοχή της εξωτερικής απόθεσης αγόνων ορυχείου
Νότιου Πεδίου, εφόσον η περιοχή έχει την απαιτούμενη ηλιοφάνεια και ένταση ηλιακής
ακτινοβολίας ώστε να εξασφαλίζεται οικονομικά βιώσιμη επένδυση. Η ΔΕΗ Α.Ε. συμφωνεί με την
εν λόγω εγκατάσταση και προς τούτο, η «ΗΛΙΑΚΟ ΒΕΛΟΣ Ι Α.Ε.» έχει αποστείλει αίτηση στη
Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) για χορήγηση άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας για τον
ηλιοθερμικό σταθμό με βάση την απόφαση Δ6/Φ1/οικ.5707, ΦΕΚ 448Β/3-4-2007 συνοδευόμενη
από Προμελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΠΠΕ) τον Αύγουστο του 2008. Η σχετική
διαδικασία είναι επί του παρόντος σε εξέλιξη.