You are on page 1of 44

Biasanya dipergunakan pada konstruksi

jembatan, dengan kondisi sungai dengan


lebar yang cukup berarti dan dasar sungai
yang dalam, sehingga sulit untuk membuat
pilar di tengah jembatan.
Tiang penyangga
Pelengkung
Gelagar jembatan
Konstruksi utama dibuat pelengkung sehingga tidak
memerlukan pilar. Gelagar memanjang, tempat dimana
kendaraan kendaraan lewat, bisa tertumpu pada tiang-
tiang penyangga yang terletak pada pelengkung itu.
RAH A
RAV
RBH
B
RBV
RAH A
RAV
RBH
B
RBV
TUMPUAN A SENDI 2 REAKSI
TUMPUAN B SENDI 2 REAKSI
4 REAKSI
Terdapat 3 persamaan keseimbangan

= = = 0 M ; 0 V ; 0 H
Perlu tambahan satu persamaan lagi agar struktur bisa diselesaikan secara statis tertentu. S adalah
sendi yang terletak di busur / portal antara kedua perletakan. Sehingga total sendi = 3 buah.
Struktur Pelengkung atau Portal 3 Sendi

= 0 Ms
s
s
Bagaimana cara
mencari RAH, RAV,
RBH dan RBV ??
Pendekatan 1 : R
AV
dan R
AH
atau R
BV
dan R
BH
dicari bersamaan
S
A
B
a
P1
S1
a1
b1
RAV
RBV
RAH
RBH
b
L
hA
hB
R
AV
dan R
AH
dicari dengan persamaan
M
B
= 0 dan M
S
= 0 (bagian kiri)
(1) ...... 0 b . P - ) h - (h . R - L . R
0 M
1 1 B A AH AV
B
=
= E
(2) ....... 0 S . P - h . R - a . R
0 M
1 1 A AH AV
S
=
= E
......(4) .......... .......... 0 h . R - L . R 0 M
(3) ..... 0 a . P - ) h - (h . R - L . R 0 M
B
BH BV
S
1 1
B A BH BV
A
= = E
= = E
R
BV
dan R
BH
dicari dengan persamaan M
A
= 0 dan M
S
= 0 (bagian kanan)
Pendekatan 2 : R
AV
dan R
BV
dicari dulu, baru R
AH
dan R
BH
kemudian
S
A
B
a
P1
S1
a
1
b
1
RBV
RAB
RBA
b
L
RAV
f
R
AH
dan R
BH
ditiadakan kemudian diganti
menjadi R
AB
dan R
BA
, yang arahnya menuju
ke arah perletakan yang lainnya.
......(2)
L
a . P
R
0 a . P - L . R 0 M
(1) ......
L
b . P
R
0 b . P - L . R 0 M
1 1
BV
1 1
BV
A
1 1
AV
1 1
AV
B
=
= = E
=
= =
( )
) 3 ......(
L
S . P - a . A
R
0 f . R - S . P - a . R
0 kiri M
1 1 V
AB
AB
1 1
AV
S
=
=
= E
( )
) 4 ......(
f
b . R
R
0 f . R - b . R
0 kanan M
BV
BA
BA BV
S
=
=
= E
Posisi R
BA
dan R
AB
merupakan reaksi yang arahnya miring R
BA
() dan R
AB
().
Kedua reaksi ini harus diuraikan menjadi gaya-gaya yang vertikal dan horizontal.
RAB
RAB Sin
RAB Cos
RBA
RBA Sin

RBA Cos
Dari uraian di atas, dapat diketahui bahwa :
# R
AH
= R
AB
cos o ()
# R
BH
= R
BA
cos o ()
# R
AV
= R
AV
+ R
AB
sin o ()
# R
BV
= R
BV
+ R
BA
sin o ()
( ) ( ) ( )
| | | | 2 Pendekatan 1 Pendekatan
sin R R R AB AV AV | + | = | o
( ) ( ) ( )
| | | | 2 Pendekatan 1 Pendekatan
sin R R R BA BV BV + + | = | o
Lihat contoh soalnya
yaaa.
1). Struktur pelengkung seperti tergambar.
Ditanyakan :
1. Reaksi perletakan
2. Besar M, D, dan N di titik T
T
A
B
q = 1 t/m
10
10
10
2 5 2 5
Mencari Reaksi Perletakan di titik B
( )
( )
( )
( ) ton 1 2 20 R
2 5 10
2 100
R
0 .10 2 1.10 2 5 10 R
0 .10 2 q.10 2 5 10 R 0 M
B
B
B
B A
=
+
=
= +
= + =

( )
( ) ( )
( )
( ) ( ) =
= =
| =
= =
ton.... 2 2 10 R
2
2
1
. 1 2 20 R
R
R
45 Sin
ton.... 2 2 10 R
2
2
1
. 1 2 20 R
R
R
45 Cos
BH
BH
B
BH 0
BV
BV
B
BV 0
T
A
B
q = 1 t/m
10
10
10
2 5 2 5
2 5
0
45
RB
RBV
RBH
RAV
RAH
Penyelesaian
( ) ( )
( )
( ) ( ) | =
=
= + =
=
= =

......... ton 1 2 20
2 2 10 2 1.10 R
0 R 2 q.10 R 0 V
......... ton 2 2 10 R
0 R R 0 H
AV
BV AV
AH
BH AH
( ) ( )
( ) tm 17 2 12 25 M
25 2 100 200 200 2 200
2
1
1.50. .10 2 2 10 .10 1 2 20
2 .5
2
1
. 2 q.5 .10 R .10 R M
T
AH AV T
=
+ =
=
=
Mencari Reaksi Perletakan di titik A
Mencari M di titik T
T
A
B
q = 1 t/m
10
10
10
2 5 2 5
2 5
0
45
RB
RB
V
RB
H
RAV
RA
H
( )
( )
( ) kan/-) .......(te ton 2 2 10
R R N
ton 4 2 3 5 D
20 2 5 1
2 5 . 1 1 2 20
2 q.5 R D
BH AH T
T
AV T
=
= =
=
=
=
=
Mencari D dan N di titik T
T
A
B
q = 1 t/m
10
10
10
2 5 2 5
2 5
0
45
RB
RB
V
RB
H
RAV
RA
H
2). Soal seperti tergambar. A, B dan C adalah sendi.
Ditanyakan : berapakah besarnya reaksi-reaksi perletakan dan M maximum.??
q = 1 t/m
C
A B
x
6 m
y
K
6 m 6 m 6 m 6 m
Mencari Reaksi Perletakan
( )
( ) | =
=
=
=
| =
=
=
=

.... ton 3
24
6 . 12 . 1
R
0 q.12.6 24 . R
0 M
.... ton 9 R
24
18 . 12 . 1
R
0 q.12.18 .24 R
0 M
BV
BV
A
AV
AV
AV
B
RAH
q = 1 t/m
C
A B
6
y
K
x
6 m 6 m 6 m 6 m
RAV
RBH
RBV
( )
( ) =
= +
= + =
=
= =

.... ton 6 R
0 1.12.6 12 . 9 R . 6
0 q.12.6 12 . R 6 . R 0 M
.... ton 6 R
0 .6 R .12 R 0 M
AH
AH
AV AH C
BH
BH BV C
PENYELESAIAN:
Mencari Momen Maksimum (Mmax)
2
2
AH AV
.1.x
2
1
6y 9x
q.x
2
1
.y R .x R Mx
=
=
y dicari dengan menggunakan
persamaan parabola
( ) ( )
( )
2
2
2 2
x
24
1
x
24
x 24 24x
y
l
x 24 4.6x
l
x l 4fx
y
=

=
RAH
q = 1 t/m
C
A B
6
y
K
x
6 m 6 m 6 m 6 m
RAV
RBH
RBV
#dari sebelah kiri bentang
x 3 x
4
1
Mx
x
4
1
6 x
2
1
9x
24
1
6 1.x
2
1
.x 9 Mx
2
2 2
2 2
+ =
+ =
|
.
|

\
|
=
x
x x
A) kiri (dari m 6 x
0 x
2
1
3
0
dx
dMx
Mmax
=
=
=
tm 9 6 .
4
1
6 . 3
4
1
3 Mmax
2
2
= =
= x x
#dari sebelah kanan bentang
..untuk potongan di sebelah kanan C dicari dari titik B.
y = x m dari B, dengan tinggi = y
x x
x x x
.y .x
x x y y
'
'
3
4
1
24
1
6 3
R R Mx
24
1
: diket
2
2
BH BV
2
=
|
.
|

\
|
=
=
= =
B) (dari m 6
0 3
2
1
0
dx
dMx
Mmax
=
=
=
x
x
tm 9 6 . 3 6
4
1
3
4
1
Mmax
2
2
= =
= x x
#Gambar bidang M
Ternyata bentuk diagram M pada
bagian AC dan BC sama, tetapi M
AC
positif (+) dan M
BC
negatif (-).
q = 1 t/m
C
A B
x
6
y
K
6 m
+
-
-9 tm
9 tm
6 m 6 m 6 m
M
#Reaksi di C
t 6 R R 0 H
t 3 R R 0 V
kanan bagian setimbang 0 Mc
BH CH
BV CV
= = =
= = =
=

t 6 R R 0 H
t 3 6 . 1 9
6 . R R 0 V
kiri bagian setimbang 0 Mc
AH CH
AV CV
= = =
= =
= =
=

q
RAH
q = 1 t/m
C
A B
6
y
K
x
6 m 6 m 6 m 6 m
RAV
RBH
RBV
3). Diketahui pelengkung 3 sendi
Ditanyakan : berapakah besarnya reaksi-reaksi di A (R
AV
, R
AH
) dan B (R
BV
, R
BH
)
dan gaya-gaya dalam di C (Mc, Dc, dan Nc)??
3 t/m
S
A B
f = 3m
yc
C
x
c
= 2.5 m
5 m 5 m

c
( )
2
4
y
l
x l fx
=
y = jarak pelengkung dari garis
horizontal dasar
x = aksis yang bergerak secara
horizontal dari A ke B
l = bentang pelengkung
f = tinggi pelengkung
Persamaan parabola:
Mencari Reaksi Perletakan
( )
( )
( )
( )
( ) =
= =
=

=
=
=
| = =
= =
| = =
= =

t
t
t
t
5 , 12 R
R R 0 H
5 , 12
3
.3.5 15.5
R
0 .q.5 3 . R 5 . R
S bagian kiri 0 M
15
10
3.10.5
R
0 q.10.5 10 . R 0 M
15
10
3.10.5
R
0 q.10.5 .10 R 0 M
BH
AH BH
2
2
1
AH
2
2
1
AH AV
S
BV
BV A
AV
AV B
RAH
3 t/m
S
A B
f = 3m
yc
C
xc = 2.5 m
5 m
RAV
RBH
RBV
5 m

c
PENYELESAIAN:
Mencari Mc, Dc, Nc
0
.3.2,5 25 , 2 . 5 , 12 5 , 2 . 15
q.x .y R .x R M
2
2
1
2
C 2
1
C AH C AV C
=
=
=
( ) ( )
cm 25 , 2
0 1
2,5 10 4.3.2,5
l
x l 4fx
y
2 2
C
=

=
#Mencari Mc (dihitung dari kiri C)
#Mencari ordinat titik C
RAH
3 t/m
S
A B
f = 3m
yc
C
x
c
= 2.5 m
5 m
RAV
RBH
RBV
5 m

c
Menentukan nilai
c
( )
0
C C
2
C
30,96 0,6 tg arc
0,6
l0
5 l0 4.3
dx
dy
2,5m x untuk
= =
=

=
=
( ) = = =
= =
=

t 12,5 R R 0 H
ton 7,5 3.2,5 - 15
q.x - R R
AH CH
AV CV
RAH
S
A B
f = 3m
C
x
c
= 2.5 m
RAV
RBH
RBV

c
RCH
RCV
( )
( )
c
2
c
2
C
tg
l
2x l 4f
dx
dy
l
x l 4fx
=

= y
( ) ( )
0
30,96 12,5.Sin 30,96 7,5.Cos
.Sin R - .Cos R D
0 0
C CH C CV C
=
=
=
( )
( )
t 14,5774
,96 12,5.Cos30 96 7,5.Sin30,
.Cos R .Sin R N
0 0
C CH C CV C
=
+ =
+ =
#Mencari gaya lintang dan gaya normal di C
RAH A
C
RAV
a
c
RCV Sin ac
RCV
RCV Cos ac
RAH A
C
RAV
a
c
RCH Cos ac
RCH
RCH Sin ac
2 4
6
P=2t
q=2t/m
A
B
C
4
D E
1). Tentukan rekasi-reaksi perletakan dan gambarlah bidang M, D, dan N.
MA = 0
- 6 RBV + 2RBH - P.4 + q.L.2 = 0
- 6 RBV + 2RBH - 2.4 + 2.4.2 = 0
- 6 RBV +2RBH - 8 + 16 = 0 ............ (1)
MC = 0 (dari kanan)
- RBV . 4+ RBH . 6 = 0
4RBV = 6RBH
2RBV = 3RBH ............ (2)
ton
7
8
R
8 - 7R -
8 - 2R ) (3R 3 -
8 - 2R ) (2R 3 -
0 8 R 2 R 6 -
(1) pers ke (2) pers Substitusi
BH
BH
BH BH
BH BV
BH BV
=
=
= +
= +
= + +
2 4
6
P=2t
q=2t/m
A
B
C
4
D E
R
AH
R
AV
R
BH
R
BV
ton
7
12
R

7
72
6R
0
7
56 16
6R -
0 8
7
8
2 6R -
0 8 R 2 R 6 -
(1) pers ke R Substitusi
BV
BV
BV
BV
BH BV
BV
=
=
=
|
.
|

\
|
+
+
= +
|
.
|

\
|
+
= + +
Cara 1
MB = 0
- 2 RAH - 6 RAV + q . L . 4 P . 6 = 0
- 2 RAH - 6 RAV + 2 . 4 . 4 2 . 6 = 0
- 2 RAH - 6 RAV + 32 12 = 0
- 2 RAH - 6 RAV =- 20
............(3)
Mc = 0 (dari kiri)
4 RAH - 2 RAV q . L . 2 = 0
4 RAH - 2 RAV 2 . 4 . 2 = 0
4 RAH - 2 RAV = 16
2 RAH - RAV = 8
RAV = 2RAH - 8 ............(4)
ton
7
34
R
68 14R
20 - 48 12R - 2R -
20 - 8) - 6(2R - R 2 -
(3) pers ke (4) pers Substitusi
AH
AH
AH AH
AH AH
=
=
= +
=

ton
7
12
8 -
7
34
2
8 - R 2 R AH AV
=
|
.
|

\
|
=
=
2 4
6
P=2t
q=2t/m
A
B
C
4
D E
R
AH
R
AV
R
BH
R
BV
) ( ton
3
4
R
8 - R 6 -
0 2 . 4 . 2 2 . 4 - R 6 -
0 2 . L . q 4 . P - R 6 -
0 M
BV1
BV1
BV1
BV1
A
| =
=
= +
= +
= E
3
2
4
3
2
4
x 4 y
6
2

2
x
x Panjang
x 4 y
= + =
+ =
=
+ =
Cara 2
q
=
2
t
/
m

C P=2t
Y
X
R
AH1
R
AH
R
AV2
R
AV1
R
BH
R
BV2
R
BH1
R
BV1
A
B
D E
C
4
2 4
6

) ( ton
7
8
R
0
3
2
4 . R
3
4
. 4 -
0 y . R R 4 -
C) kanan sebelah bentang (untuk 0 M
BH
BH
BH BV1
C
=
= +
|
.
|

\
|
= +
= E
) ( ton
3
20
- R
20 - R 6
0 12 - 32 R 6
0 4 . 4 . 2 6 . 2 - R 6
0 4 . L . q 6 . P - R 6
0 M
AV1
AV1
AV1
AV1
AV1
B
+ =
=
= +
= +
= +
= E
) ( ton
7
34
- R
3
10
2 16 R
3
14
-
16 R 2 - R
3
14
-
0 2 . 4 . 2 - 2 . R -
3
14
. R -
0 2 . L . q 6 . R - y . R -
C) kiri sebelah bentang (untuk 0 M
AH
AH
AV AH
AV AH
AV AH
C
=
|
.
|

\
|
+ =
|
.
|

\
|
=
|
.
|

\
|
=
|
.
|

\
|
=
= E

q
=
2
t
/
m

C P=2t
Y
X
R
AH1
R
AH
R
AV2
R
AV1
R
BH
R
BV2
R
BH1
R
BV1
A
B
D E
C
4
2 4
6
) ( ton
21
34
-
7
34
2 4
2

tan R R - AH AV2
| =
|
.
|

\
|

+
=
= o
ton
7
12
-
21
34

3
10
-
R R R AV2 AV1 AV
= + =
+ =
R
AV2
R
AH

C
ton
21
8

7
8
2 4
2

tan R R BH BV2
=
|
.
|

\
|
+
=
= o
ton
7
12

21
8

3
4

R R R BV2 BV1 BV
= + =
+ =
R
BV2
R
BH

Bidang D
ton
7
34
R D AH AD = =
ton
7
22
- 4 . 2 -
7
34

L . q - R D

AH DA
= =
=
ton
7
12
R D D AV ED DE = = =
ton
7
8
R D D BH EB BE = = =
-
+
-
+
7
11
7
17
7
34
7
22
7
12
7
8
6
6
2 4
6
P=2t
q=2t/m
A
B
C
4
D E
R
AH
R
AV
R
BH
R
BV
y - y
7
34
y . 2 .
2
1
- y
7
34

y . q .
2
1
- y R My
2 2
2
. AH
= =
=
14
34
y 2y
7
34
0
dy
dMy
Mmax
= =
=
49
289

14
34
-
14
34
7
34
Mmax
2
=
|
.
|

\
|
|
.
|

\
|
=
( ) tm
7
24
4 - 4
14
34
) 4 (y M
2
DA = = =
tm
7
24
M M DA DE = =
tm
7
48
6 .
7
8
L . R M BH EB = = =
tm
7
48
M M EB ED = =
-
7
11
7
17
49
289
7
24
6
+
7
48
7
24
+
2 4
7
48
-
2 4
6
P=2t
q=2t/m
A
B
C
4
D E
R
AH
R
AV
R
BH
R
BV
Bidang M
ton
7
12
R N AV AD = =
ton
7
22
2
7
8
P R N BH DE = + = + =
ton
7
12
R N BV BE = =
7
12
7
22
6
6
-
+
7
12
-
4
2 4
6
P=2t
q=2t/m
A
B
C
4
D E
R
AH
R
AV
R
BH
R
BV
Bidang N
2). Tentukan rekasi-reaksi perletakan dan gambarlah bidang M, D, dan N.
q=2t/m
A B
C
4
D
E
S1 S2
4 2 4 4
PENYELESAIAN:
ton 2 R
8 R 4 -
0 2 . 4 . 1 R 4 -
0 2 . L . q R 4 -
S2) kanan sebelah (daerah 0 M
C
C
C
C
S2
=
=
= +
= +
= E
ton 2 R
1 . 4 2 R
L . q R R
S2) kanan sebelah (daerah 0 V
S2
S2
C S2
=
= +
= +
= E
ton
4
13
R
26 R 8
0 4 2 32 - R 8
0 2 . 2 1 . 2 . 1 4 . 8 . 1 R 8
0 2 . R 1 . L . q 4 . L . q R 8
S2) kiri sebelah (daerah 0 M
AV
AV
AV
AV
S2 AV
B
=
=
= + +
= + +
= + +
= E

q=2t/m
A B
C
4
D
E
S1 S2
4 2 4 4
( ) =
=
=
|
.
|

\
|
=
= E

ton
4
5
R
8 -
4
29
R 4
0 4 . R - 2 . 4 . 1
4
13
4
0 4 . R - 2 . L . q R 4
S1) kiri sebelah (daerah 0 M
AH
AH
AH
AH AV
S1

ton
4
35
R
20 18 32 8R
0 .10 R q.2.9 q.8.4 R 8 -
0 M
BV
BV
S2V BV
A
=
+ + =
= + + +
= E
( ) =
= + + +
= + + +
|
.
|

\
|
+
= + + +
= E
ton
4
5
R
0 12 10 8 R 4
0 6 . 2 5 . 2 . 1 2 . 4 . 1
4
35
4 R 4
0 6 . R 5 . L . q 2 . L . q R 4 - R 4
S1) kanan sebelah (daerah 0 M
BH
BH
BH
S2 BV BH
S1
q=2t/m
A B
C
4
D
E
S1 S2
4 2 4 4
tm 5 - 4
4
5

4 . R M AH DA
=
|
.
|

\
|
=
=
x .
2
1
- 4
4
5
- x
4
13

x . q .
2
1
- 4 R - x R Mx
DE bentang pada Momen
2
2
. AH . AV
|
.
|

\
|
=
=
( ) tm 11 - 8
2
1
-
4
20
- 8
4
13
) 8 (x M
2
ED =
|
.
|

\
|
= =
3,25 x 0 x -
4
13
0
dx
dMx
Mmax
= =
=
( ) ( ) tm
32
9
25 , 3
2
1
-
4
20
- 25 , 3
4
13
Mmax
2
=
|
.
|

\
|
=
tm 5 - 0) (x M DE = =
q=2t/m
A
B
C
4
D
E
S1 S2
4 2 4 4
R
AH
R
AV
R
BV
R
BH
Rc
Bidang M
tm 5 4
4
5
4 . R M BH EB =
|
.
|

\
|
= =
x .
2
1
- 2x
x . q .
2
1
- x R Mx
EC bentang pada Momen
2
2
. C
=
=
2 x 0 x - 2
0
dx
dMx
Mmax
= =
=
( ) ( ) tm 2 2
2
1
-
4
20
- 2 2 Mmax
2
=
|
.
|

\
|
=
tm 6 2 . 2 1 . 2 . 1 -
2 . R 1 . L . q M

S2 EC
= =
+ =
q=2t/m
A
B
C
4
D
E
S1 S2
4 2 4 4
R
AH
R
AV
R
BV
R
BH
Rc
+
+
-
-
-
-
4
8
3,25 2 4
6
4
2.5
q=2t/m
A
B
C
4
D
E S1 S2
4 2 4 4
R
AH
R
AV
R
BV
R
BH
Rc
5
5
32
9
11
6
2
5
+
+
-
-
-
-
4
8
3,25 2 4
6
4
2.5
q=2t/m
A
B
C
4
D
E S1 S2
4 2 4 4
R
AH
R
AV
R
BV
R
BH
Rc
5
5
32
9
11
6
2
5
ton 4,75 2 - 2 . 1 -
4
35

R - L . q - R D

S2 BV ED
= =
=
ton
4
5
R D BH BE = =
ton
4
5
R D AH AD = =
ton
4
13
R D AV DB = =
ton 4 2 . 1 2
L . q R D

S2 EC
= + =
+ =
ton 2 R D CE CE = =
q=2t/m
A
B
C
4
D
E
S1 S2
4 2 4 4
R
AH
R
AV
R
BV
R
BH
Rc
Bidang D
4
3,25
1,25 1,25
4,75
4
2
8
3,25 4.75 2 4
6
-
+
+
-
+
-
q=2t/m
A
B
C
4
D
E S1 S2
4 2 4 4
R
AH
R
AV
R
BV
R
BH
Rc
4
3,25
1,25 1,25
4,75
4
2
8
3,25 4.75 2 4
6
-
+
+
-
+
-
q=2t/m
A
B
C
4
D
E
S1 S2
4 2 4 4
R
AH
R
AV
R
BV
R
BH
Rc
ton
4
13
R N N AV DA AD = = =
ton
4
13
R N N AH ED DE = = =
ton
4
35
R N N BV EB BE = = =
q=2t/m
A
B
C
4
D
E
S1 S2
4 2 4 4
R
AH
R
AV
R
BV
R
BH
Rc
Bidang N
8 6
4
- -
-
8,75
1,25
3,25
q=2t/m
A
B
C
4
D
E S1 S2
4 2 4 4
RAH
RAV
RBV
RBH
Rc
8 6
4
- -
-
8,75
1,25
3,25
q=2t/m
A
B
C
4
D
E
S1 S2
4 2 4 4
R
AH
R
AV
R
BV
R
BH
Rc

You might also like