‫ا  ا ا‬

Petroleum Environmental
Directory

‫ا اد‬

‫ا ا‬
‫وم  ا‬
Wisam Al-Shalchi

٢٠٠٧ – ‫ﺏـ اد‬

 ‫ا!‬
‫‪"# $#‬‬
‫ا' ا&ول‬
‫ﻥ*م ادارة ا"‬
‫‪٧‬‬ ‫‪.!#‬م ا"‬ ‫‪-١‬‬
‫‪٨‬‬ ‫اه اف وواﺝت ‪01‬ی" ا"‬ ‫‪-٢‬‬
‫‪١٢‬‬ ‫‪#.$#‬ت ‪01‬ی" ا"‬ ‫‪-٣‬‬
‫‪١٤‬‬ ‫ﺹ ﻥ*م ‪01‬ی" ا"‬ ‫‪-٤‬‬
‫ا' ا‪:‬ﻥ‬
‫ا=<‪.‬ث ا‬
‫‪١٨‬‬ ‫ﺕ<‪.‬ث ا!‪.‬اء‬ ‫‪-١‬‬
‫‪٢٠‬‬ ‫ﺕ<‪.‬ث ا‪0‬ء‬ ‫‪-٢‬‬
‫‪٢٣‬‬ ‫ﺕ<‪.‬ث ا=ﺏ"‬ ‫‪-٣‬‬
‫‪٢٤‬‬ ‫ا=<‪.‬ﺙت ا@یوی"‬ ‫‪-٤‬‬
‫‪٢٨‬‬ ‫ﺕ<‪.‬ث ا‪C‬اء‬ ‫‪-٥‬‬
‫ا' ا‪D:‬‬
‫ا=<‪.‬ث اﺝ ‪ E‬ا'" ا
"‬
‫‪٣٠‬‬ ‫‪"# $#‬‬ ‫‪-١‬‬
‫‪٣١‬‬ ‫ا‪.<0‬ﺙت ا
" ازی"‬ ‫‪-٢‬‬
‫‪٣٧‬‬ ‫ا‪.<0‬ﺙت ا
" ا‪H‬ﺉ<"‬ ‫‪-٣‬‬
‫‪٣٨‬‬ ‫ا‪.<0‬ﺙت ا
" ا'<"‬ ‫‪-٤‬‬
‫‪٣٨‬‬ ‫ا=<‪.‬ث اﺕ‪ E I‬ا'" ا&=اﺝ"‬ ‫‪-٥‬‬
‫‪٤٣‬‬ ‫ا=<‪.‬ث اﺕ‪ E I‬ﺥ@ن وﻥ‪ $‬وﺕ' ی ا‪ K‬ام‬ ‫‪-٦‬‬
‫‪٤٥‬‬ ‫ا=<‪.‬ث اﺕ‪ E I‬ﺹ" ﺕ‪N‬ی ا‪ K‬ام‬ ‫‪-٧‬‬
‫‪٤٧‬‬ ‫ا=<‪.‬ث اﺕ‪ E I‬ﺹ" از‬ ‫‪-٨‬‬
‫‪٤٩‬‬ ‫ا=<‪.‬ث اﺕ‪ E I‬ا=!‪Q‬ك ا‪=0‬ت ا
"‬ ‫‪-٩‬‬
‫ا' ااﺏ‪R‬‬
‫ا=‪T‬ﺙات ا" وا'‪.<0< "S‬ﺙت ا
"‬
‫‪٥٢‬‬ ‫ا=‪T‬ﺙات ا'‪.<0 "S‬ﺙت ا!‪.‬اء ا
"‬ ‫‪-١‬‬
‫‪٥٦‬‬ ‫ا=‪T‬ﺙات ا'‪.<0 "S‬ﺙت ا‪0‬ء ا
"‬ ‫‪-٢‬‬

‫‬
 ‫‪٥٧‬‬ ‫ا=‪T‬ﺙات ا'‪.<0 "S‬ﺙت ا=ﺏ" ا
"‬ ‫‪-٣‬‬
‫‪٥٧‬‬ ‫ا=‪T‬ﺙات ا" <‪.<0‬ﺙت ا
"‬ ‫‪-٤‬‬
‫ا' ا‪U#‬‬
‫‪Z‬ق ‪ WSX‬وس ا‪.<0‬ﺙت ا
"‬
‫‪٦٤‬‬ ‫‪Z‬ق ‪ WSX‬وس ‪.<#‬ﺙت ا!‪.‬اء ا
"‬ ‫‪-١‬‬
‫‪٧٤‬‬ ‫‪Z‬ق ‪ WSX‬وس ‪.<#‬ﺙت ا‪0‬ء ا
"‬ ‫‪-٢‬‬
‫‪٧٦‬‬ ‫‪Z‬ق ‪ WSX‬وس ‪.<#‬ﺙت ا=ﺏ" ا
"‬ ‫‪-٣‬‬
‫‪٧٦‬‬ ‫ا‪ =0‬ا ا‪$=0‬‬ ‫‪-٤‬‬
‫‪٧٧‬‬ ‫ا‪ =0‬ا ا
 ا‪0‬آ@ي‬ ‫‪-٥‬‬
‫ا' ا‪H‬دس‬
‫ا‪.0‬اد ا‪0N‬وی" ا
ة‬
‫‪٨٢‬‬ ‫‪"# $#‬‬ ‫‪-١‬‬
‫‪٨٣‬‬ ‫‪Z‬ق ﺕ'] ا‪.0‬اد ا‪0N‬وی" ا
ة‬ ‫‪-٢‬‬
‫‪٨٨‬‬ ‫ا‪.0‬اد ا‪0N‬وی" ا
ة ا‪ =0‬او" ‪ X‬ا'" ا
"‬ ‫‪-٣‬‬
‫ا' ا‪H‬ﺏ‪R‬‬
‫‪Z‬ق ا‪
H‬ة وا‪ E# S‬ا‪.<0‬ﺙت ا
"‬
‫‪٩٥‬‬ ‫‪ R#‬ا=<‪.‬ث‬ ‫‪-١‬‬
‫‪٩٧‬‬ ‫ا‪
H‬ة <^ ا=<‪.‬ث‬ ‫‪-٢‬‬
‫‪٩٩‬‬ ‫‪Z‬ق ا‪
H‬ة <^ ‪.<#‬ﺙت ا!‪.‬اء ا
"‬ ‫‪-٣‬‬
‫‪١٠٦‬‬ ‫‪Z‬ق ا‪
H‬ة <^ ‪.<#‬ﺙت ا‪0‬ء ا
"‬ ‫‪-٤‬‬
‫‪١٠٩‬‬ ‫‪Z‬ق ا‪
H‬ة <^ ‪.<#‬ﺙت ا=ﺏ" ا
"‬ ‫‪-٥‬‬
‫‪١١١‬‬ ‫ا اﺉ ا‪ E# S< "1=0‬ا=<‪.‬ث اﺕ‪ E I‬ا'" ا
"‬ ‫‪-٦‬‬
‫ا' ا‪E#:‬‬
‫ا‪ S0‬دات ا"‬
‫‪١١٩‬‬ ‫ا‪ S0‬دات ا" =<‪.‬ث ا!‪.‬اء‬ ‫‪-١‬‬
‫‪١٢١‬‬ ‫ا‪ S0‬دات ا" =<‪.‬ث ا‪0‬ء‬ ‫‪-٢‬‬
‫‪١٢٣‬‬ ‫ا‪ S0‬دات ا" =<‪.‬ث ا=ﺏ"‬ ‫‪-٣‬‬
‫‪١٢٦‬‬ ‫ا‪ S0‬دات ا" <=<‪.‬ﺙت ا@یوی"‬ ‫‪-٤‬‬
‫ا' ا=‪R‬‬
‫ا&ﺕت ا" ا و"‬

‫‬
 ‫‪١٢٧‬‬ ‫‪"# $#‬‬ ‫‪-١‬‬
‫‪١٢٨‬‬ ‫اﺕ" ا&‪ #‬ا‪ S=0‬ة ا&‪Z‬ری" =ات ا‪0‬خ‬ ‫‪-٢‬‬
‫‪١٣١‬‬ ‫اﺕ" ﺏزل ﺏ‪T‬ن ا=‪ X NS‬ﻥ‪ $‬ایت ا
ة وا=<‪  !# W‬ا‪ S‬ود‬ ‫‪-٣‬‬
‫‪١٣٣‬‬ ‫اﺕ" ‪0S X‬ی" ‪ "$Z‬ا&وزون‬ ‫‪-٤‬‬
‫‪١٣٥‬‬ ‫اﺕ" =‪.‬آ!‪ .‬ﺏ‪T‬ن ا‪.0‬اد ا‪.`a‬ی" ا‪:‬ﺏ="‬ ‫‪-٥‬‬
‫‪١٣٧‬‬ ‫اﺕ" روﺕدام ﺏ‪T‬ن ا‪.0‬اد ا‪0N‬وی" ا
ة وا‪ 0‬ات‬ ‫‪-٦‬‬
‫‪١٤١‬‬ ‫اﺕ" ﺕ‪ $‬ی ا&ﺙ ا  ا‪ S‬ود‬ ‫‪-٧‬‬
‫‪١٤٢‬‬ ‫اﺕ" ا‪.N‬ی ا&<‪0S "0‬ی" ا" ا‪S‬ی"‬ ‫‪-٨‬‬
‫ا' ا‪a‬ﺵ‬
‫ا" ‪ X‬ا‪ XS0‬ا و"‬
‫‪١٤٦‬‬ ‫ا‪0*0‬ت ا" ا و"‬ ‫‪-١‬‬
‫‪١٥١‬‬ ‫ا‪0*0‬ت ا" ا&<‪"0‬‬ ‫‪-٢‬‬
‫‪١٥٢‬‬ ‫ا‪0*0‬ت ا" ا‪"Z.‬‬ ‫‪-٣‬‬
‫ا' ا‪S‬دي ‬
‫ا=‪QN‬ت ا" ا
"‬
‫‪١٥٦‬‬ ‫‪.!#‬م ا!‪ N‬ا=*‪0‬‬ ‫‪-١‬‬
‫‪١٥٦‬‬ ‫اه اف وواﺝت ‪ H‬ا"‬ ‫‪-٢‬‬
‫‪١٦٠‬‬ ‫ا!آ ا=*‪H& "0‬م ا" ‪ X‬اآت ا
"‬ ‫‪-٣‬‬
‫‪١٦٤‬‬ ‫ﺕ‪ N‬وزارة ا"‬ ‫‪-٤‬‬
‫‪١٦٤‬‬ ‫ا!‪ N‬ا=*‪. 0‬زارة ا"‬ ‫‪-٥‬‬
‫ا' ا‪ D:‬‬
‫‪ a#‬ا‪S<
'0‬ت ا‪"0<a‬‬
‫ا‪c1Q0‬‬
‫‪١٨٤‬‬ ‫)أ ( ا=‪0‬ر ﺕ‪ $‬ی ا&ﺙ ا <‪0‬ری‪ R‬ا
" ا‪ R#@0‬اﻥءه‬
‫‪١٩٢‬‬ ‫)ب( ﻥ*م ا&دارة ا" )‪(ISO 14001‬‬

‫‬
 ‫‪$#‬ـ ‪#‬ــ"‬

‫" ! ا اق رة   آ آ

ة و
ة ث ا
 وا  
 رة ﺹ‬
‫اث ا ﺕ‪  %‬ا  ا ‪ . 
$‬و)‪ ,‬آ!‪1 2‬وف ا‪,",‬ة ا‪./‬ة ا ت ‪+ ,‬ل ا )د‬
‫ا>‪ <+‬ا‪ 
=6‬ا<ه ا‪ : $‬ﺕ‪ 8
9‬آ ا)ا‪ ,‬ا‪ 6
7‬ا آن "‪4‬ي ا    " 
‬
‫‪ .‬و ﺕ‪   <,9‬ا  ا ‪@ A
64 
$‬ﺕ ﺝ‪ !,‬ان ا<ره ا‪,6‬ة ‪ B‬ا
 ا ا@
 @‪,‬‬
‫‪ 2@:‬آ ارات ا‪,‬اء  @ع ا  ا‪E‬ﺱ‪H‬اﺝ
 وا!ء ‪6‬ﺡ ا‪E‬ﺱ‪+‬ك ‪@ $: .‬ع‬
‫ا‪E‬ﺱ‪H‬اج "‪4‬ي ﺡ
 ﺡق آ‪
6‬ت هﺉ  ا‪K‬ز ا
 ‪,‬م @‪,‬رة   ا‪K‬ز ا‪6‬ﺝدة ‪B‬‬
‫ا  ‪ A‬ا‪
6O‬ت ا‪  4 6‬ا‪K‬ز ا
 ا‪6‬ﺡ‪ P$  Q‬ا‪H‬م ‪ ،‬و ‪,‬م وﺝد ر"‪ A‬ﺝ‪,",‬ة‬
‫‪E‬ﺱ>‪6‬ر ا‪K‬ز‪ S
 TU 
< ،‬ا
 ا  ا@
 ‪  Q79:‬ا
 ا ‪ .  
6‬آ‪ 6‬ان ‪ :‬‬
‫ا ‪ P$‬ا‪H‬م ه @‪ 6",‬و ا ع ا‪ P
7‬و‪ E‬ﺕ ‪. 6‬آ>  <‪ @/ V‬ا‪!E‬ﺝ
 ‪ Q7‬ا‪ 
,‬ا‪U‬ي‬
‫ﺡ ‪ :‬ا‪ . ):‬وان ه‪U‬ا ا‪E‬أدى ا‪ B‬ﺕدي ﺝدة ا‪4 6‬ت ا ‪ 
$‬ا‪ ،   4 6‬ا=‪ Y‬ا‪B‬‬
‫ذ‪ T‬ان !‪  % ٥٠ 7‬ا!ﺝ ه  ا‪$H6‬ت ا>)
 اد" ا‪6‬اﺹ‪$‬ت ‪ .‬و ‪,‬ا ذ‪: T‬ن‬
‫ا اق ه اﺡ‪ ,‬ا‪,‬ول ا)‪+‬ﺉ ‪ :‬ا ‪ 8‬ا‪U‬ي ‪E‬زال "‪,H7‬م را‪ A‬ا<
‪+‬ت اﺹص )‪ (TEL‬آ‪6‬دة‬
‫‪ A:  79‬ا ‪,‬د ا‪E‬وآ!  ‪ "a‬ا‪
7‬رات `‪  8‬ا‪ /H6‬ا‪,",‬ة ‪ _U‬ا‪6‬دة ‪ B‬ا
‬
‫وا‪ 9‬ا  ‪ .‬ا ‪4 :‬ل ا  ‪ A‬ا ‪"$‬ت ‪.:‬ن ا‪ E‬ﺵ‪ ,",‬ا‪H‬رة ا"‪E b‬ن  "‪ 9‬‬
‫‪/‬ح ‪ _
6‬ا 
 ا ﺕ‪  4‬ا‪ :6‬ا‪ B‬ا
 ‪ ،‬او ‪ :‬ﺡ) ا‪4 6‬ت ا ‪ 
$‬ا>)
 ا‪$‬ﺉ‪b‬‬
‫ ا‪9‬ﺝ ‪ :‬ا‪E‬ر ا = @‪ 2) ,‬ه ا‪E‬ى آ ﺕ‪,‬د ‪O‬ر< 

 ‪ B‬ا‪76‬ى ا‪ /‬‬
‫"‪ O6‬ان ﺕ‪  ,‬ﺝاﺉ ﺝ‪ A
6‬در ا‪ : _
6‬ا اق ‪ .‬ان آ ه‪ _U‬ا‪E‬ر ا=‪ :‬ا‪ B‬ا‪6‬آ‬
‫ا

 ا‪E‬ى ا ﺕ‪
 :  4‬ت )
 ‪e‬ﺱ‪7‬ت ا‪,‬و @‪ ,‬ﺝ   ا اق ان ‪ O" 8‬ا‪ ,‬ا‪E‬ول‬
‫ا‪,6‬د 

 ‪ :‬ا ‪ : : 8‬ا‪E‬آ
‪ > ,) : ,‬ه‪ _U‬ا‪,‬ول ‪ .‬ان ه‪ _U‬ا‪E‬و=ع ﺕ‪,‬ا ا‪ B‬ان "‪O‬ن‬
‫ا‪ A
64‬ﺱاء ‪ B‬ا‪76‬ى ا‪ O9‬او ‪ B‬ا‪76‬ى ا  ا=‪ :‬ا‪61  B‬ت ا‪ A646‬ا‪ !,6‬‬
‫‪76‬ى ا‪e76‬و
 ‪ ،‬وان ‪$)"E‬ا ‪ :O‬ا‪,"E‬ي ازاء  "‪ 
 9‬ا ا@
 ‪ .‬و=‪ 6‬ا‪4‬د‬
‫ا‪ H6‬ا ﺕ‪,‬ف ا‪ B‬ﺕ‪ f
H‬ا
 ا ا@
  ا‪E‬ر ا‪   @,96‬ﺝاء ‪ YH‬ا!اع‬
‫اث ا ﺕ‪ 7‬ا‪
 $‬ت ا 
 و 
 ‪
 :‬ت ا)ع ا ‪ $‬ﺕ‪ 8‬ا‪,‬اد ه‪U‬ا ا‪O
 
,‬ن ‪ :‬‬
‫ن ا 
 ‪ :‬ه‪U‬ا ا)ع ‪.‬‬

‫ا‪* a0‬‬

‫* ا‪ / a0‬وم  ا – ﺥ ﻥ

 ‪wisamalshalchi@yahoo.com‬‬

‫‬
 ‫ا' ا&ول‬
"‫ﻥ*م ادارة ا‬
Environment Management
System


 ‫‪.!# -١‬م ا" ‪:‬‬
‫)‪ j ,‬ا‪ i‬ﺕ ‪ B‬ا‪7!E‬ن ‪ B‬ا‪h‬رض 
‪ 
: 
9‬و" ‪6‬ه ‪ ،‬وه
‪  k .‬اﺝ ذ‪$
1! 
 T‬‬
‫
  اث ‪ .‬ا‪ E‬ان ا‪7!E‬ن و‪  B‬ا ر ث ا
 ا‪ ,@  k 
96‬أو  `
‬
‫@‪ U 6: . ,‬أن ف ا‪7!E‬ن ا ر واﺱ‪ k /  ,H‬و‪!l‬رة وا‪ :,‬و ا‪ 6‬دن ‪,‬أت‬
‫ا
 ا‪ k 
96‬ﺕث وﺕ‪)! ,)$‬وﺕ ‪ Q7‬ا‪K‬زات ا‪  >  6‬ه‪ _U‬ا
ان ‪ ،‬و ا‪9‬اﺉ‪ j‬ا @‪,‬‬
‫ﺕ‪,9‬ث ‪ . 7‬ا‪ E‬ان ه‪U‬ا اث آن ‪,9‬ودًا ‪, " E‬ى ا‪ P
96‬ا‪U‬ي "
‪ k
: m‬ا‪7!E‬ن ‪ ،‬وا<ر_ آ!‪2‬‬
‫@
 اذ ﺱن  آ!‪ 2‬ا
 ﺕ ) ذاﺕ  ‪ j"/‬ا اازن ا
 ا‪6‬ﺝد ‪ .1! :‬و‪A‬‬
‫‪,‬أ ار ا  ا‪U‬ي ﺡ  ‪ ,‬ا>رة ا 
 ا ﺡ‪ 2‬اواﺱ‪ P‬ا)ن اﺱ‪،  A‬‬
‫وﺵ
ع ار ا‪ : !,6‬ارﺝء ا‪6 6‬رة ‪,‬أ اث ا
 "‪ O‬ا ‪ B‬ﺹ‪ 9‬ا‪7!o‬ن وﺡ
ﺕ‪.k‬‬
‫و ‪ U‬اواﺉ ا ‪ Y‬ا>!  ا)ن ا " ‪,‬أ ا‪1 _!E‬هة ﺕث ا
 ‪ ،‬وا‪ U‬ا‪E‬ه‪6‬م  "‪U.‬‬
‫‪ +‬ﺡﺝً "‪,‬د ﺝ‪ A
6‬ا‪O‬ﺉ ت‬‫‪ ً)"/‬ﺝ‪ ً",‬وذ‪ T‬ﺝد أد ﺕ
 ا‪ B‬أن ﺕث ا
 اﺹ‪ U." p‬ﺵ‪ً O‬‬
‫ا ﺕ
‪ B m‬ﺱ‪ p‬ا‪ _O‬ا‪h‬ر=
 ‪.‬‬

‫أ‪ -‬ﺕ‪a‬ی] ا" ‪:‬‬

‫ﺕ ف ا
 ‪ !.‬إﺝ‪ 6‬ا‪!O6‬ت وا‪h‬ﺵ
ء ا ﺕ‪7!E P
9‬ن وﺕ‪ B <e‬وﺝد_ ووﺝد )
‬
‫ا‪O‬ﺉ ت ا‪ B 
9‬ﺱ‪ p‬ا‪h‬رض ‪ .‬آ‪ O6" 6‬وﺹ‪ $‬ا"‪  64 !. b‬ا‪ 61!h‬ا‪A O6‬‬
‫ ‪ b‬ا ‪, r‬رﺝ  ا )
‪ ,‬وا‪ O    ! B‬ﺵ او `
 ﺵ وا ﺕ‪,9‬د‬
‫وﺕ‪) B<e‬ﺉ  ‪ :‬ه‪U‬ا ا‪O‬آ‪ . Q‬وﺕ‪  Y.‬ﺹ ا
 ا‪E‬ﺱﺱ
  ‪) 64‬ت "‪ O6‬ﺕ)‪6
7‬‬
‫ﺡ‪ 
/ Q7‬ا‪ <+< B‬ا!اع ه ‪:‬‬
‫)‪#.$# (١‬ت ‪#‬دی" ‪ > :‬ااء ‪ ،‬ا‪6‬ء ‪ ،‬وا ‪.‬‬
‫)‪#.$# (٢‬ت ﺏی‪..‬ﺝ" )آﺉت ‪ : ("j1‬ﺕ‪7!E >6‬ن ‪ ،‬ا‪
9‬ان ‪ ،‬وا ت ‪ .‬وه‪ _U‬ا‪!O6‬ت‬
‫"‪ O6‬ان ﺕ)‪ 87‬ا"‪ b‬ا‪ B‬ﺝ‪a‬ﺉ
 ه‪: 6‬‬
‫• ﺹ ا‪S‬ة ا‪ : "=0‬وه ﺕ‪  >6‬ﺕت ‪UK 4  !O‬اء ‪.‬‬
‫• ﺹ ا‪S‬ة ا‪ : "N<!=H0‬وه ا‪7!E‬ن وا‪
9‬ا!ت ‪.‬‬
‫)‪=# ".0# (٣‬ات آ‪0‬ﺉ" و‪@X‬یﺉ" ‪.‬‬

‫ب‪ -‬اﺝ@اء ا" ‪:‬‬

‫‪= B‬ء ا)‪,‬م وا‪ 
!,6‬ا ا!‪.‬ه ا‪7!E‬ن ‪ B‬ا‪E‬رض وا "‪  6‬ا ‪ 8‬و"
‪" t : m‬م‬
‫ ‪" ,‬م ‪  O6" ،‬ﺕ)‪ 8
7‬اﺝ‪a‬اء ا
 ا !‪ t : 
9‬وا !    إ‪ <+< B‬أ!اع ه ‪:‬‬
‫)‪ (١‬ا" ا
‪ : "a‬وا ه ا‪ P
96‬ا‪6‬دي ا‪U‬ي "
‪ k
: m‬ا‪7!E‬ن )ااء وا‪6‬ء وا(‪.‬‬
‫)‪ (٢‬ا" ا&ﺝ=‪ : "0‬وه ‪ 64‬ا)ا!
 وا ‪ 81‬ا ﺕ‪ 8O9‬ا ‪@+‬ت ا‪,‬ا
 ‪:w‬اد إ‪B‬‬
‫ﺝ!‪ Q‬ا‪e6‬ﺱ‪7‬ت وا
ت ا‪
7‬ﺱ
 وا‪E‬ﺝ‪. 
6‬‬
‫)‪ (٣‬ا" ا‪ 0‬ﻥ" ‪ :‬وه ا‪ "O‬ت ا اوﺝ‪,‬ه ا‪7!o‬ن 

‪ m‬و" ‪ 
: 6‬وا ﺕ‪O‬ن ‬
‫ا‪,6‬ن ‪ ،‬ا)ى ‪ ،‬ا‪a6‬ارع ‪ ،‬ا‪ ، A!6‬و`
ه ‪.‬‬

‫‬
‫ان ا
 ‪E‬ﺕ‪ fH‬دو 
 او ﺵ ‪E 
 Q‬ن "
  =ر ‪ O6"  )  :‬ان ﺕ‪ ,6‬ا<ر_‬
‫‪,
 j/  6‬ة  ‪,‬ر ا‪ ، 
<.‬اذا ‪ )! 8‬ان ا<ر_ ﺱ‪ 6‬آ ا‪ B j/ 6‬ا‪O‬ة ا‪E‬ر=
‬
‫آ‪ 6‬ه ا‪9‬ل ‪t :‬هة ﺕ‪
K‬ات ا‪ 6‬خ ‪ B‬ﺱ
 ا‪>6‬ل ‪ .‬و‪= B‬ء ه‪U‬ا ‪ ,):‬ﺕ‪ 2O‬ا ‪ ,",‬‬
‫ا‪61 6‬ت ا‪,‬و
 ا ﺕ 
 ‪ ،‬وا‪U‬ت ا‪e6‬ﺕ‪6‬ات ا‪,‬و
 ﺕ )‪ @ 6 ,‬و‪ V9‬وﺱﺉ ا‪ ,9‬‬
‫اث ا
 ‪ YH6‬ا!ا‪ . k‬و@‪  %! ,‬ه‪ _U‬ا‪e6‬ﺕ‪6‬ات اﺕ‪
@$‬ت ووﺕآ‪E‬ت دو
 ﺕ‪a‬م ا‪,‬ول‬
‫ا‪ j
 
  @6‬اﺝاءات ﺹر ﺕ ‪ "69‬ا
  ﺵ‪ B‬ا!اع اث ‪ ،‬و‪ S$! :‬ا@‪2‬‬
‫ﺕ‪9‬م ا‪,‬ول ا ﺕ‪ .‬ا@
‪  
 A‬ا‪
E‬زات وا‪,76‬ات ا‪ O‬ﺝ
 ا @‪ ,‬ﺕ‪9‬ج ا
 ‪.‬‬
‫وآ
‪ _U j‬ا‪aE‬ات ا‪U‬ت  ‪ 81‬دول ا ‪ 8‬ﺹ ا‪   ,)6‬ﺕع ا)ا!
 وﺕ‪7‬‬
‫ا‪ "69 61!E‬ا
 ‪ ،‬او ‪ B‬ا‪ @E‬ا")ف ا‪,‬هر ا‪9‬ﺹ ‪)! :‬وة ‪!O‬ﺕ ‪ .‬و‪ O‬ﺕ‪ A
7‬اي‬
‫دو ﺕ‪ j
)9‬ذ‪.: T‬ن  ا‪b‬وري ان "‪O‬ن ‪1! ",‬م ‪ :‬ل ‪E‬دارة ا
 ‪Environmental‬‬
‫)‪ . Management System (EMS‬ان !‪1‬م ادارة ا
 ه ﺱ‪  7‬ا‪E‬ﺝاءات ا ﺕ‪,‬ف ا‪B‬‬
‫ﺕ‪ 
79‬ا‪E‬داء ا
 ‪e6‬ﺱ‪7‬ت ا‪,‬و ا‪ 6b" 6 $H6‬ﺕ‪ j
)9‬اه‪,‬اف ﺡ‪ "6‬ا
 ‪.‬‬

‫‪ -٢‬أه اف وواﺝت ‪01‬ی" ا" ‪:‬‬

‫ان ﺕ‪
 : 
<.‬ت ا‪7!E‬ن ‪ B‬ا
 ‪ : 9 " 8‬ﺕ"‪ k‬ﺝ‪  ، P): 
6‬ا‪ ,‬ذ‪6
 T‬‬
‫ا‪  
>O‬ا!اع ا‪E‬ذى وا‪b‬ر ا‪U‬ي اﺹ ‪.: TU .‬ن ‪$‬م ﺡ‪ "6‬ا
 ‪, B )"E‬أ‬
‫اﺱ دة ا‪/E‬ر ا‪  ، 
 64‬ان ا‪ E‬اوﺱ‪  A‬ذ‪ " : 
>O T‬ي ‪ B‬ا د ﺕ‪ 
<.‬ﺝ‪A
6‬‬
‫ا ا ا‪ ،   <6‬و"‪ 6‬ه‪U‬ا آ  "‪ O6‬ان "‪  j9‬ا‪h‬ذى أو ا‪b‬ر ‪.‬‬

‫أ‪ -‬اه اف ‪01‬ی" ا" ‪:‬‬

‫ﺕ‪,‬ف اﺝاءات ﺡ‪ "6‬ا
 ا‪ B‬ا‪$9‬ظ ‪ B‬ا
  آ =ر "‪ O6‬ان "
 و‪E‬ي ﺱ‪ Q‬‬
‫ا‪E‬ﺱب ﺱاء ان آن ‪  $‬ا ‪ 

/‬او ‪
 : Q7‬ت ه  ﺹ ‪ A‬ا‪7!E‬ن ‪ .‬وﺕ‪Y.‬‬
‫اﺝاءات ﺡ‪ "6‬ا
  !
  ا‪E‬ﺝاءات وﺉ" ﺕ‪ A  : >6‬و@ع ا‪b‬ر  ا‪E‬ﺱس ‪،‬‬
‫وأﺝاءات ‪Q‬ﺝ" ﺕ‪ : >6‬ا‪
7‬ة 
‪ k‬وازا ا<ر_  ‪ ,‬ﺡ‪,‬و<‪ . k‬و‪ 6‬ان ا‪b‬ر ا‪U‬ي "‪ O6‬ان‬
‫"
‪ Q‬ا
 ه `  "‪O‬ن ﺝ ‪ k‬ا‪ B‬ﺕث ا
 ‪.‬ﺡ‪ ,‬ا ا ا‪.: TU ، <6‬ن اﺝاءات‬
‫ﺡ‪ "6‬ا
 ا@ﺉ
 ﺕ ‪. 9‬ﺕ‪H‬ذ ا‪h‬ﺝاءات ا‪ 6‬ﺱ ‪ A 6‬ﺡ‪,‬وث اث ﺱاء ان آن ‪ 

/‬او‬
‫‪  $‬ا‪7!E‬ن‪ .‬ا ا‪E‬ﺝاءات ا ‪+‬ﺝ
 ‪ :‬ﺕ‪,‬ف ا‪ B‬ا‪  ,9‬ا‪<E‬ر ا‪  
7‬ا ا‪ <6‬ا ‬
‫ﺕ
‪ Q‬ا
  ‪ j"/‬اﺝاء ﺕ ‪+‬ت ﺕ‪ 
/  
K‬ه‪ _U‬ا ا وﺕ‪ "9‬ا‪ B‬ا `
‬
‫< ‪ ،‬او اﺕ‪H‬ذ ﺕ‪,‬ا
 "‪ O6‬ان ﺕ‪! "a‬ﺉ
 او ﺕ‪  Y$H‬ﺕ‪
<.‬اﺕ ا‪b‬رة ا‪ B‬ا@ ﺡ‪,‬د ‪. O6‬‬

‫ب‪ -‬واﺝت ‪01‬ی" ا" ‪:‬‬

‫ان اﺝاءات ﺡ‪ "6‬ا
 ﺕ‪ 6‬آ‪ 6‬اﺱ‪  $‬ﺵ)
 ه‪ A  6‬ﺡ‪,‬وث اث ‪ ،‬وا‪
7‬ة 
‪ k‬وازا ا<ر_‬
‫ ‪ ,‬ﺡ‪,‬و<‪ . k‬ان ‪ O‬ﺵ‪  j‬ه‪ "U‬ا)
 واﺝت واﺝاءات ﺹ ‪ 
" k‬ا)
م  ﺹل ا‪B‬‬
‫ا‪,‬ف ‪ .‬وﺱ ‪9‬ول اد!_ ﺕ‪ ,",9‬واﺝت آ  ه‪ "U‬ا)
 ‪. @,‬‬
‫)‪ (١‬ا‪.‬اﺝت اﺹ" ﺏ‪ 1 R0‬وث ا=<‪.‬ث ‪ :‬ان ا‪,‬ف   ‪ A‬ﺡ‪,‬وث اث ه و@" ا
 ‬
‫اي  ث "‪ O6‬ان "
 ﺱاء آن ه‪U‬ا ا  !
‪ Q7 4‬او ‪t‬هة ‪ ، 

/‬او ‪Q7‬‬
‫‪  :‬ه  ﺹ ‪ A‬ا‪7!E‬ن ‪ .‬ان اث ا‪U‬ي "‪,9‬ث ‪E‬ﺱب ‪ 

/‬آ>رة ااآ
 وو@ع ا‪9‬اﺉ‪j‬‬
‫ا

 ‪K‬ت و`
ه `  "‪O‬ن ‪4:‬ﺉ
 و`
 @  ‪.: TU ،‬ن ا‪E‬ﺝاءات ا "‪O6‬‬

‫‬
‫اﺕ‪H‬ذه دة  ﺕ)‪ 6= A‬اﺝاءات ا‪
7‬ة ‪ B‬اث ‪ .‬ا اث ا‪U‬ي "‪ k7‬ا‪7!E‬ن ﺱاء‬
‫آن !
‪
9 4‬ﺕ‪ k‬ا‪ 
!,6‬او ‪
 : Q7‬ت ﺹ 
 ‪.:‬ن ا<ر_ "‪ O6‬دراﺱ وﺕ)‪ ",‬ا<ره او‬
‫ا=اره ‪   4" 6‬ا‪ 7‬اﺕ‪H‬ذ ا‪,‬ا
 ‪ A 6‬ﺡ‪,‬وث اث @ و@‪ . k‬ان ا‪ 
>O‬‬
‫اﺝاءات  ‪ A‬اث `  "‪4‬ي ا‪ ,   P
H‬أ‪,E‬اد  ء وع  ‪ ،‬وان ﺕ ‪U
$‬ه "‪8‬‬
‫‪ A‬ا‪,E‬اء  ‪ U
$‬ا‪6‬وع و"‪ 67‬ا ‪ t 6/  6‬ا‪6‬وع ‪ . +‬وﺕ‪,9‬د ه‪ _U‬ا‪E‬ﺝاءات‬
‫ @ ا‪E‬ﺹ

 ا


 وﺕ=‪") A‬ص "‪ B67‬ﺕ)" " ﺕ‪ jjj$‬ی ا&ﺙ‪ jjj‬ا‪jjj‬‬
‫)‪ . " Environmental Impacts Assessment (EIA‬ان ‪,‬م ا"‪+‬ء =ع ﺕ)‪ ",‬ا‪<E‬‬
‫ا
 ‪  k)97" 6‬ا‪E‬ه‪6‬م و‪,‬م ﺕ ‪ _U
$‬آ‪ K " 6‬ﺱ
‪e‬دي ‪ :‬ا " ا‪ B‬ا=ار ﺝ‪ 6‬و‪7‬ﺉ‬
‫‪:‬دﺡ ‪ TU .‬و‪ O‬ﺕ‪ p‬ه‪ _U‬ا‪E‬ﺝاءات !ﺝ‪ 9‬و‪.:  :‬ن  ا‪b‬وري ا‪  P
H‬وﺕ ‪U
$‬ه‬
‫‪ ) O‬و‪,‬روس وﺕ ‪U
$‬ه ا‪ j:‬واا‪ 
) A j:‬ﺡ)ت ا‪6‬وع ‪ .‬ان اﺝاءات  ‪A‬‬
‫ﺡ‪,‬وث اث ﺕ‪e‬دي ‪ 
9‬ا ﺉ
 ا‪ B‬ادر آ‪ 
6‬آ
ة  ا‪6‬ر"‪E ، Y‬ن آ‪ A  $‬اث‬
‫وه‪U‬ا ا‪  E‬وف آت ا‪ H6‬ه ا@ ‪  
>O‬آ‪ $‬ازا ا<ر اث وا‪b‬ر  ‪,‬‬
‫ﺡ‪,‬و<‪.k‬‬
‫)‪ (٢‬ا‪.‬اﺝت اﺹ" ﺏ‪
H‬ة <^ ا=<‪.j‬ث ‪ :‬ان اﺝاءات ا‪
7‬ة ‪ B‬اث ه اﺝاءات‬
‫‪+‬ﺝ
 دة  ﺕ‪ : UH‬ا@‪ A‬ﺹ 
 ا!‪.‬ت وﺕ ‪, U  6‬ة 
 ا‪ E‬ان ‪ Q7" 6‬ا! ث‬
‫ ‪ r‬ا ا ا‪ <6‬ا‪ B‬اﺡ‪) ,‬ت ا
‪ .‬وﺕ‪ YH‬م ا‪
7‬ة ‪ B‬اث ‪+.‬ف ا‪
O‬ن‬
‫ا
 ا‪U‬ي ")‪ k
 A‬ا‪b‬ر ‪ ،‬و!ع ا‪<6‬ت ا "‪ O6‬ان ﺕ
‪ . k‬و"‪! YH‬ع ا‪E‬ﺝاءات‬
‫وا‪
 $‬ت ا "‪ O6‬ان ﺕ‪
7 UH‬ة ‪ B‬اث ﺡ‪! Q7‬ع آ آ
ن  آ
!ت ا
 ا‪U‬ي‬
‫"
‪ k‬اث ‪ ،‬وه ‪ B‬ا ‪6‬م ﺕ)‪ 87‬ا‪: B‬‬
‫• اﺝاءات ا‪
7‬ة ‪ B‬ﺕث ااء ‪.‬‬
‫• اﺝاءات ا‪
7‬ة ‪ B‬ﺕث ا‪6‬ء ‪.‬‬
‫• اﺝاءات ا‪
7‬ة ‪ B‬ﺕث ا ‪.‬‬
‫ان ه ك ا‪  
>O‬ا‪6‬ر"‪ ,@ A‬ا!‪.‬ت  ‪: U‬ة ‪ "/‬ﺡ
 آ!‪ 2‬ا‪e‬ون ا

 ه ار‬
‫<!" ‪  8" E‬اﺡ‪ ، ,‬و‪ ,  O‬ﺕ‪ ,‬ا‪E‬ه‪6‬م 
 ا< ﺕ‪,‬هره ‪ Q7‬ا اث ا ‬
‫اﺹ ا
‪ ,‬ا ‪ T 1‬ا‪6‬ر"‪ A‬وﺝى ار د@
‪! O j‬ﺝﺕ و@‪ ,‬وﺝ‪ ,‬ان ا‪ 
>O‬‬
‫‪
6‬ﺕ ‪ 7‬ث وان ذ‪ : Ue" 8 T‬ا‪79‬ن ﺱ) و‪ 8‬ﺕ=‪ : A‬ﺡ
 اي اﺝاءات ‪A 6‬‬
‫ﺡ‪,‬وث ه‪U‬ا اث ‪ .‬و‪ > :‬ه‪ _U‬ا‪ ، 9‬اي  ‪ ,‬اآف وﺝد ا@‪ A‬ﺹ 
  ‪7‬‬
‫ث ﺕ‪,‬أ  ‪,‬ه ‪ 6‬ﺝ‪
7 ",‬ة ‪ B‬ه‪U‬ا اث  ‪+‬ل ا")ف در ا! <‪ k‬ان ا‪ O‬او‬
‫‪ B‬ا‪ @E‬ﺕ")‪ k‬و ‪ A‬ﺕ‪a‬ا"‪ ، _,‬و <‪ 8‬ازا ا<ر_ وا= ار_ وﺕ
 ا
 ا ﺕ<‪k 2‬‬
‫وادﺕ ا‪ B‬آ!‪. k
 2‬‬

‫)‪ (٣‬ﺥ
‪.jj‬ات وﺽ‪ Rjj‬ﺕ‪$‬ی‪ jj‬ﺕ‪ jj$‬یا&ﺙ ا‪jj0< jj‬ری‪ R‬ا ی‪ jj‬ة * ‪ O6" :‬ا"‪4‬ز ات و=‪A‬‬
‫ﺕ)" ا‪ <E‬ا
 ‪E‬ي وع ‪ ،‬او ‪ B 6‬ا ﺱ‪ 7‬ا‪h‬ﺝاءات ا‪H‬ﺹ ا "‪B Q4‬‬
‫ا‪E‬ﺹ

 ا

 اﺕ‪H‬ذه  ‪ ,‬ا‪,E‬اد وا‪  P
H‬ء اي وع ﺝ‪K ,",‬ض  ‪ A‬ﺡ‪,‬وث اي‬
‫ﺕث "‪ O6‬ان "‪ B <e‬ا
 ‪: " 6‬‬
‫______________________________________________________________‬
‫* "ﺝ‪6! ,‬ذج ‪E‬ﺱ‪6‬رة ﺕ)" ﺕ)‪ ",‬ا‪ <E‬ا
 ‪6‬ر"‪ : A‬ا‪) cS<0‬أ( ا‪U j:6‬ا ا‪. 
,‬‬

‫ ‬
 ‫او&‪ -‬ا‪ 8$‬ا‪6 O‬وع ا‪ 6‬ي ا@‪ k‬واﺱ
ب ﺕ‪$‬ﺹ
‪ ، k‬و"‪ 6‬ذ‪: T‬‬
‫• ﺕ

 @‪ A‬و‪7‬ﺡ ارض ا‪6‬وع ‪.‬‬

‫• ﺕ‪ ,",9‬ا‪6‬اﺹ‪$‬ت ا

 ‪ ) 6‬ا‪6‬وع ‪ ،‬وﺕ‪: 6‬‬
‫‪ o‬ا‪ 6‬خ ودرﺝت ا‪9‬ارة ‪.‬‬
‫‪ o‬ا و!ع و‪)/‬ت ا‪E‬رض ‪.‬‬
‫‪ o‬ا‪ _
6‬ا‪ 
97‬وا‪. 
:4‬‬
‫‪ o‬ا
 ا" )!ﺕ
 ‪ ،‬ﺡ
ا!
(‬
‫‪ o‬ا
 ا‪!) "9‬ﺕ
 ‪ ،‬ﺡ
ا!
(‬
‫‪ o‬اﺱ‪,H‬ات ارض ا‪ A@6‬ا‪H6‬ر و ﺡ‪  k‬ارا= ‪.‬‬
‫‪ 
O o‬ا‪E‬رض ) ا‪ T6‬ا‪E‬ﺹ ‪ ،‬ا‪ T6‬ا‪. ( ",‬‬
‫ﺕ‪ ,",9‬ا‪ j/ 6‬ا‪ 
O7‬ودر ا‪ _
6‬وا‪E‬را= ا‪a‬را
 ا)"  ا‪6‬وع ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺕ‪! ,",9‬ع وا@‪ A‬ا‪6‬ر"‪ A‬ا‪46‬ورة ‪6‬وع ‪.‬‬ ‫•‬
‫ ‪! :‬ع اﺡ‪,‬ات ا‪!E‬ﺝ
 وا‪ 
,H‬ا "‪  6b‬ا‪6‬وع وﺱ ﺕ ا‪!E‬ﺝ
‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺕ‪ ,",9‬ا‪6‬اد ا‪,‬ا ‪ Inputs‬وا‪6‬اد ا‪H‬رﺝ ‪  Outputs‬ا‪6‬وع وآ‪
6‬ﺕ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺕ‪/ ,",9‬ق ووﺱﺉ ا"ل و!) ا‪6‬اد ا‪,‬ا وا‪H‬رﺝ ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺕ‪! ,",9‬ع وا@‪ A‬وﺱ ت وﺱﺉ ا‪aH‬ن ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺕ‪! ,",9‬ع وآ‪$H 
6‬ت آ وﺡ‪,‬ة  وﺡ‪,‬ات ا‪6‬وع ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺙﻥ‪ -‬ا)"‪ 8‬ا
 ‪6‬وع  ‪+‬ل ﺕ "‪ Y‬وﺕ‪  ,",9‬اث ا‪U‬ي "‪ O6‬ان "
‪ Q‬اي ‬
‫ا‪!
O‬ت ا

 !
‪ @E 4‬ا‪6‬وع ‪ ، @,‬و"‪ 6‬ه‪U‬ا ‪:‬‬
‫ﺕ‪ ,",9‬ا<
ات ا  ا‪6 696‬وع ‪ A‬و=‪ A‬ا‪,‬اﺉ ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺕ‪ ,",9‬ا<
ات ا‪4‬ه" ا "‪ O6‬ان ﺕ ‪  84‬ا‪6‬وع ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺕ‪ ,",9‬ا‪,6‬ر ا‪ V‬ث ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺕ‪! ,",9‬ع ا  ا‪6‬ث ا‪U‬ي ﺱ
)‪ k‬ا‪,6‬ر ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺕ‪ ,",9‬ا‪
6O‬ت ا‪  >  6‬ا  ا‪6‬ث ا )‪ ",‬ا
 ‪ Daily‬او )‪",‬ا‪ 7‬ي‬ ‫•‬
‫‪.Annual‬‬
‫ﺕ‪! ,",9‬ع ا‪O6‬ن ا
 ا‪U‬ي ﺱ

‪ k‬اث ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺕ‪ )  ,",9‬و‪7‬ﺡ ا‪ 
<.‬ا ﺱ

 ا  ا‪6‬ث ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺕ‪ ,",9‬ا‪)9‬ت ا

 ا‪ Vulnerable $
b‬ا ه اآ> = ‪
`  H‬ه‪.‬‬ ‫•‬
‫و=‪ A‬ﺕ‪ 
9‬م <
ات ا

 ‪: B‬‬ ‫•‬
‫‪)! o‬وة وﺝدة ااء ‪.‬‬
‫‪ o‬ا
 ا

 ‪ 9‬وا‪7‬ﺡ ‪.‬‬
‫‪ o‬ا‪ _
6‬ا‪ 
97‬وا‪. 
:4‬‬
‫‪ o‬ا
 ا‪
9‬ا!
 وا ﺕ
 ‪.‬‬
‫‪ o‬اﺱ‪,H‬ات ا‪E‬را= وا ‪6‬ان ‪.‬‬
‫‪ o‬ا‪ 646‬ت ا‪. 
O7‬‬
‫‪ o‬ا‪ 1 6‬ا‪E‬ﺝ‪ 6‬ا م ‪.‬‬

‫

‬
‫ﺙ‪ -:‬ﺕ

 ا‪E‬ﺝاءات ا "‪ Q4‬اد =‪ 6‬ﺡ)ت ا‪6‬وع ‪ A 6‬ﺡ‪,‬وث اث او ‪Y

$H‬‬
‫ ‪ k‬ا‪ B‬ا@‪ B‬درﺝ ‪ ،  O6‬وﺕ‪: 6‬‬
‫ﺕ‪ ,",9‬ا‪$H6‬ت ا "‪ O6‬ﺕ‪,‬و"ه =‪
6 6‬ت ا‪6‬وع ‪.‬‬ ‫•‬
‫ادل ا‪6
6‬ت وا‪"9‬ات ا‪+‬ز ‪H B‬ت ا‪6‬وع ‪6b" 6‬‬ ‫•‬
‫ﺕ‪,‬و"ا‪$H6‬ت ا) ‪,‬و"  ‪. 4  ,‬‬
‫ﺕ

 !ع وآ‪ 
6‬ا‪$H6‬ت ا‪ <6‬ا ")‪/ b‬ﺡ ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺕ‪ 8
6‬وﺡ‪,‬ات ‪ 4 6‬ا‪$H6‬ت ا‪h <6‬زا اره @ ‪/‬ﺡ وادل ه‪_U‬‬ ‫•‬
‫ا
‪ 
 6= 8‬ا‪6‬وع ‪.‬‬
‫ﺕ‪ ,",9‬ا‪E‬ﺝ‪a‬ة وا‪, 6‬ات ا‪+‬ز ‪6‬ا@ و@
س درﺝت اث ‪.‬‬ ‫•‬
‫راﺏ‪ -jja‬و=‪ A‬ا‪ 
O PH‬اﺡ‪,‬ات ا‪E‬دار" وا‪ 
$‬ا ﺱ ط  ‪e7‬و
  ‪ A‬اث‬
‫وا@ ا=‪ A‬ا
 ‪6‬وع ‪ ،‬وﺕ‪: 6‬‬
‫• ﺕ‪ 
O‬آ
ن ص " ‪e‬ون ا

 ‪6‬وع ‪.‬‬
‫• ﺕ‪ ,",9‬ااﺝت وا‪+‬ﺡ
ت ا‪+‬ز ا ﺱ‪U p 6‬ا ا‪ 6b" 6 
O‬ﺕ ‪ _U
$‬اﺝﺕ‪k‬‬
‫وا  ا‪b‬وري ان ﺕ‪: 6‬‬
‫‪ o‬ﺕ ‪ U
$‬وﺕ‪ 
K‬وﺡ‪,‬ات ا‪ 4 6‬ا ﺱ ‪  ,9 .‬اث ‪.‬‬
‫‪ f9: o‬ا‪$H6‬ت ا‪/ @ 4 6‬ﺡ ‪.‬آ‪ !. ,‬ﺕ)‪ 6= A‬ا‪,96‬دات ا

 ‪.‬‬
‫‪ o‬اﺕ‪H‬ذ ا‪,‬ا
 ا‪E‬ﺝاﺉ
 ‪)"E‬ف اﺡ‪,‬ات ا‪ 76‬ث  ‪ ,‬وﺝد  "‪ ,7‬ذ‪. T‬‬
‫ﺥ‪ -H#‬و=‪ A‬ا)"ا ﺉ وا‪ <+ $6‬ا
 ‪6‬وع )‪ ، (EIA‬وا‪U‬ي "‪ Q4‬ان "‪: 6b‬‬
‫ا‪
<.‬ات ا

 ‪6‬وع وه ‪:‬‬
‫‪,‬ى ﺕ‪ 69‬ا ‪1‬م ا
 ‪E‬ﺡ‪6‬ل ا‪<6‬ت ا‪6‬وﺡ  ا‪6‬وع ‪.‬‬ ‫•‬
‫ا‪<E‬ر ا‪ 
9‬ا)" وا
‪,‬ة ا‪,6‬ى ‪6‬وع ﺱاء  
 ‪ k
:‬او ‪7‬آ
 )ب  ‪.k‬‬ ‫•‬
‫ﺕ‪ 
<.‬ا‪6‬وع ‪ B‬ا‪ 646‬ت ا‪ 
O7‬وا‪E‬را= ا‪a‬را
 ا)" ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺕ‪ 
<.‬ا‪6‬وع ‪ B‬در ا‪ _
6‬ا)" ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺕ‪ 
<.‬ا‪6‬وع ‪ B‬ا‪6‬ر"‪ A‬ا‪46‬ورة ‪.‬‬ ‫•‬
‫اﺡ‪E6‬ت ﺡ‪,‬وث ا‪O‬ارث وﺕ‪
<.‬اﺕ ‪.‬‬ ‫•‬
‫ا‪E‬ﺝاءات ا ﺱ‪ A 6 UH‬اث وا)
  ا‪
<.‬ات ا‪b‬رة ‪6‬وع ‪.‬‬ ‫•‬
‫د‪ ,  - jj‬ر‪ A:‬ﺕ)" ﺕ)‪ ",‬ا‪ <E‬ا
 ‪6‬وع ا‪ B‬ا‪4‬ت ا‪ H6‬وا‪6‬د@ ‪B‬‬
‫ﺕﺹ
ﺕ‪ k‬واء ا‪b‬ء ا‪, bE‬أ  ‪ U
$‬ا‪6‬وع "‪4‬ي ا‪,‬أ ا"‪ U
$  b‬ﺕﺹ
ت‬
‫ﺕ)"ا‪ <E‬ا
 ‪ .‬وﺕ‪ 6b‬ات ا ‪: "  U
$‬‬
‫ﺕ ‪ U
$‬و ء وﺡ‪,‬ات ا‪ 4 6‬ا اوﺹ‪  B‬ﺕ)" ا‪ <E‬ا
 ‪.‬‬ ‫•‬
‫ا‪ 
K‬ا‪ _U "4‬اﺡ‪,‬ات وا‪.‬آ‪  ,‬ﺹ‪+‬ﺡ
 وآ‪$‬ﺉ ‪ A  :‬ﺡ‪,‬وث اث ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺕ‪ a
4‬ا‪6‬وع ‪E‬ﺝ‪a‬ة وا‪, 6‬ات ا‪+‬ز )
س درﺝت اث وا@‪. k‬‬ ‫•‬
‫ﺕ‪.‬ﺱ
‪ S‬وﺕ‪ 
K‬وﺡ‪,‬ة ﺕ‪ "H 
9‬ﺹ ‪ f9$‬ا ‪6‬ذج ا‪ <6‬اذا آن ا ‪ : 6‬‬ ‫•‬
‫ا‪6‬وع "‪ ,7‬ذ‪. T‬‬

‫

‬
‫ﺏ‪ - a‬و ‪, ,‬أ ا‪6‬وع  ‪ Q4" 6‬ا)
م ‪6E‬ل أ‪
E‬د" )اوﺕ

( وا‪E‬ﺝاءات ا ‬
‫ﺕ‪. 6b‬ﺱ‪6‬ار  ‪ A‬ﺡ‪,‬وث اث ا‪U‬ي ﺝى ا‪,E‬اد وا‪, A  P
H‬ا" ا‪P
H‬‬
‫‪6‬وع ‪ ،‬وا ﺕ‪: 6‬‬
‫ا‪ 
K‬ا‪,‬اﺉ‪ 6‬ﺡ‪,‬ات ا‪ 4 6‬وا)
م ‪6‬ل ﺹ
! وادا ﺱ‪6‬ار‪.‬‬ ‫•‬
‫ا‪ U‬و‪6! f9:‬ذج  ا‪6‬اد ا‪ <6‬ا‪ 4 6‬وا‪6‬وﺡ ‪.‬ﺱ‪6‬ار ‪.‬آ‪  ,‬ا! ﺕ)‪A‬‬ ‫•‬
‫=‪ 6‬ا‪,96‬دات ا

 ‪.‬‬
‫ﺕ‪ 8
6‬وو=‪ A‬ا‪)6‬ت ا

 ‪ :‬ا‪6‬ا@‪ A‬ا‪ 6‬ﺱ وا ﺕ‪ 6‬ا‪"U9‬ات‬ ‫•‬
‫واﺝ
ت ‪ ،‬آ‪ Q4" 6‬ﺕ‪ ,",9‬ا‪ j/ 6‬ا‪H‬ة  ‪+‬ت وا=‪. 9‬‬
‫ا" ا‪O 676‬در ا
  ‪+‬ل اﺵاآ‪, 8‬ورات ا"" ا‪E‬ﺹ
 ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺕ‪,‬ر"‪ Q‬وﺕ>)
‪ Y‬ا 
 ‪ :‬ا‪6‬وع ‪ :‬ا=
‪ A‬ﺡ‪ "6‬ا
  اث  ‪+‬ل‬ ‫•‬
‫ا@ ا‪,‬ورات ا"" وا‪,‬ر"
 ‪.‬‬

‫‪#.$# -٣‬ت ‪01‬ی" ا" ‪:‬‬

‫ان ﺡ‪ "6‬ا
  اي =ر "‪ O6‬ان "
 "‪ Q‬وﺝد )ت 
 وﺕ‪ :‬ت‬
‫وﺕ‪ :1‬ﺝد ‪ j
)9‬ه‪ _U‬ا‪ . "K‬ان  اول واه‪  8‬ﺹ !‪4‬ح ‪ 6‬ﺡ‪ "6‬ا
 ه ﺕ‪ :‬ا‪E‬رادة‬
‫‪ j
)9‬ذ‪ O6"  Q7 T‬ان ﺕاﺝ‪  k‬ﺕ‪",9‬ت وﺹ ت ‪ .‬ان ‪
6‬ت ﺡ‪ "6‬ا
 ا ﺉ‪,‬ة ‪E‬ي‬
‫وع ه ‪
6‬ت  )‪,‬ة ﺕ‪ YO‬اال ور"‪ Y‬آ>
ة وﺕ‪ Q‬ﺝد آ
ة ﺕ‪ O <e‬او ‪.‬‬
‫‪ B‬ا‪ 
9‬ا‪@E‬د" ‪6‬وع ‪ .‬و‪.: )6‬ن ا‪ K‬ا` ‪E‬ﺹ‪9‬ب و‪ 6‬ا‪6‬ر"‪ A‬داﺉ‪6‬‬
‫ه ﺕ‪ j
)9‬ا‪ B‬ا‪E‬رح ا‪+   O66‬ل ز"دة وﺕ
ة ا‪!E‬ج وﺕ‪ r
$H‬ا ‪)$‬ت ا‪ B‬ا@‪ B‬ﺡ‪. ,‬‬
‫و‪ Q7‬ه‪U‬ا ‪
6" 8!:‬ن داﺉ‪ 6‬ا‪ B‬ﺕ‪4‬وز آ>
  ا‪,96‬دات ا

 ‪ !E‬ﺕ رض ‪, A‬أ ز"دة‬
‫ا‪ 
9‬ا‪U‬ي اﺵ! ا
‪ . k‬و@‪O" ,‬ن ه‪Ee‬ء ا‪E‬ﺵ‪H‬ص ذوي !‪$‬ذ @ي "‪
7‬ن  ‪ k+‬او ‬
‫‪+‬ل اي  ا‪E‬ﺱ
‪ 
` Q‬ا‪ 6
7‬ان "‪!O‬ا ‪ :‬ﺡ  اي ا‪a‬ام "‪ B <e‬ارﺡ‪ 8‬ﺡ‪ B‬وان آن‬
‫<‪ 6‬ذ‪ T‬ﺕ‪ 
,‬ا
 ا "
‪ 
: m‬ا‪7!E‬ن ‪.: TU .‬ن ﺕ ‪ P U
$‬ﺡ‪ "6‬ا
 "‪ Q‬ﺝ!
 وﺝد‬
‫ارادة @" وﺱ @!!
 ﺕ‪ A
7‬ا‪@ B QK‬ة واﺱ
‪ Q‬اﺹ‪9‬ب ا‪6‬ر"‪ ، A‬وﺕ‪4‬ه‪ B 8‬ﺕ ‪U
$‬‬
‫آ اﺝاءات وت ﺡ‪ "6‬ا
 ‪.‬‬

‫أ‪ -‬وﺝ‪.‬د ﺕ‪QN‬ت ﺏ" رﺉ‪ 0=a# "H‬ة ‪:‬‬

‫ان  ا>‪ 2‬ا)ل ‪ O6" E k!.‬اﺹل ا‪ B‬ه‪,‬ف  او ﺕ‪, j
)9‬أ  
 دون وﺝد آ
ن @ي‬
‫"‪ T6‬ا‪+‬ﺡ
ت وا‪
!OE‬ت ا‪6‬د" وا‪ U
$  " 6‬ذ‪ . T‬و@‪ ,‬ا<‪ 2‬ا‪, k!. 4‬ون وﺝد آ
ن‬
‫او ﺕ‪76 
 
O‬ى  "ﺕ‪ P‬ﺉ
‪ S‬ا‪ 7‬ا ‪ : "U
$‬ا‪,‬و ‪ O6"E‬ا‪,‬ا ﺕ‪ j
)9‬اه‪,‬اف‬
‫ﺡ‪ "6‬ا
 ‪76‬ى ا‪6‬ب ‪ ،‬وأن `
ب > ه‪U‬ا ا‪
O‬ن او ا‪7" 
O‬ه‪, 8‬رﺝ رﺉ
‪ : 
7‬‬
‫ﺕ‪,‬هر وا!
ر ا ‪1‬م ا
 ‪ .‬و"‪ O6‬ان "‪O‬ن ه‪U‬ا ا‪
O‬ن وزارة او ه
 او ‪ S4‬أ‪ ، B‬و"‪O‬ن‬
‫‪e7‬و‪  E‬ﺕ
‪ j‬آ‪ :‬ا‪h‬ﺝاءات ا ﺕ ااﺝت ا‪H‬ﺹ ‪ "69‬ا
  ‪ j"/‬ﺕ
‪j‬‬
‫!‪1‬م ‪ :‬ل ‪E‬دارة ا
 ‪ .‬ان وﺝد > ه‪U‬ا ا‪ 
O‬ا
 ا  ا‪76‬ى ﺱ
‪ 6b‬وﺝد ﺝ‬
‫رﺱ‪ H 
6‬ﺕ‪ B‬ﺵ‪e‬ون ا
 وﺕ‪a‬م ‪ "69‬وﺕ)‪ Y‬ﺝ‪ k‬آ  "‪9‬ول ا‪E‬ﺱءة ا
 او‬
‫ا‪=E‬ار  ‪ .‬و‪,‬ا  ه‪U‬ا ا‪ 
O‬اﺉ
‪.: 7‬ن  ا‪b‬وري ا"‪ b‬وﺝد ﺕ‪+
O‬ت 

 اﺹ‪K‬‬
‫‪ :‬آ‪e :‬ﺱ‪7‬ت ا‪,‬و وﺵآﺕ و ‪.‬ﺕ ﺕ‪ j
 $O‬ا‪
7‬ﺱ ا
 ا  ‪,‬و وﺕ‪ Ab‬ا‪PH‬‬
‫ا‪ 9:O6 
$O‬اث ا‪U‬ي "‪ O6‬ان ﺕ‪ k7‬ﺕ‪ T‬ا‪. 6‬ت ‪.‬‬

‫
‬
 ‫ب‪ -‬وﺝ‪.‬د ا'‪1Q‬ت ا‪$‬ﻥ‪.‬ﻥ" ‪:‬‬
‫ان  `
 ا‪ :O‬وﺝد ﺕ‪+
O‬ت ﺕ‪ B‬ﺵ‪e‬ون ا
 اذا ‪ 8‬ﺕ ‪a‬ود ‪ 6‬ﺕ‪9‬ﺝ‪  k‬ا‪+‬ﺡ
ت‬
‫ا)!!
 ا ﺕ‪ 6b‬ﺕ‪E )
)9‬ه‪,‬اف ﺡ‪ "6‬ا
 ‪ .‬و")‪ b‬ه‪U‬ا ا‪ E‬وﺝد @ا!
 وﺕ" ت !‪U:‬ة‬
‫و@" ﺕ‪ 4‬ا‪ B "E‬ا‪aE‬ام  
‪6‬ت وا‪ 61!E‬ا

 ا ﺕ‪  b‬وﺕ ‪,6‬ه ه‪ _U‬ا‪+
O‬ت‬
‫ا

 ‪ .‬ان  واﺝ‪ Q‬ا‪ 
O‬ا
 اﺉ
‪ 7‬ا‪ : ,6 6‬ا‪,‬و )وزارة ا
( ه ﺡ‪ "6‬ا
 ‪TU‬‬
‫"‪ Q4‬ان "‪+ A6‬ﺡ
 ﺕ"‪ A‬واﺹ‪,‬ار ا‪,96‬دات ا‪,9 
/‬ود اث ا‪676‬ح ‪) A
64 k‬ت‬
‫ا
 ‪ O‬ﺕ 
‪6‬ت واﺉ‪ p‬وﺵوط رﺱ‪ 
6‬دق 
 ﺕ‪ A j‬ا‪,96‬دات وا‪ 
" 6‬ا‪
96‬‬
‫وا‪,‬و
 ‪ :‬آ ﺵ‪.‬ن  ﺵ‪e‬ون ا‪
9‬ة "‪ O6‬ان ﺕ‪ Q7‬اﺡ‪
 : ,‬ﺕ‪ k‬ا‪b‬ر 
 ‪ .‬و"‪ Q4‬ان ﺕ‪O‬ن‬
‫> ه‪ _U‬ا" ت ‪ a‬و")‪, b‬م ﺕ‪4‬وزه  ﺝ‪e A
6‬ﺱ‪7‬ت ا‪,‬و ﺱاء ان آ!‪ 2‬رﺱ‪
6‬‬
‫او ﺹ ‪ .‬آ‪ B 6‬ه‪U‬ا ا‪ 
O‬ا"‪ b‬و ون ‪ 
) A‬ا‪+
O‬ت ا

 ‪ :‬ا‪,‬و ان ")م ‪ 6‬‬
‫ﺕ ‪ U
$‬ه‪ _U‬ا‪,96‬دات وا@ ‪,‬ى ا‪aE‬ام   @ ا‪4‬ت ا‪ . 
6‬آ‪ 6‬ان  ااﺝ‪ Q‬ﺕ‪
:‬‬
‫ا‪+‬ﺡ
ت ا‪+‬ز ‪ k‬و‪ A
64‬ا‪+
O‬ت ا

 ا‪E‬ى ا‪,6 6‬ة ‪   O6" 6‬اﺕ‪H‬ذ ا‪E‬ﺝاءات‬
‫ا‪+‬ز وﺕﺝ
‪) k‬ت راد وﺹر ‪ 
 H"  O‬ﺡ‪ B‬وإن آن ذ‪ @  T‬ا‪B‬‬
‫‪e‬ﺱ‪7‬ت ا‪,‬و ‪ .‬وا
ا ‪.:‬ن آ ه‪U‬ا ‪ O6"E‬ان "‪ 8‬دون ﺵ
ع ‪,‬أ ﺱ
دة ا)!ن ‪E‬ن  دو!‪k‬‬
‫‪ O6"E‬ا‪,‬ا ﺡ‪ "6‬ا
 و‪ E‬ﺡ‪
` "6‬ه ‪.‬‬

‫ج‪ -‬ﺕ‪ X.‬ا=''ت ا‪ "0‬ا‪Q‬ز‪: "#‬‬

‫آ‪ 
 6‬ﺱ) ‪.:‬ن ﺝد ﺡ‪ "6‬ا
 ﺕ‪ Q‬ر"‪ Y‬وﺝد آ
ة ‪ .‬ﺹ‪ p
9‬ان > ه‪ _U‬ا‪Y
O‬‬
‫ه 
 وه) ‪ ،‬ا‪ E‬ان ‪ .7‬ﺡ‪ "6‬ا
 واه‪ 
6‬ذ‪ 9 T‬ا‪7!E‬ن و‪ k)7‬ﺕ‪   4‬ﺕ‪T‬‬
‫ا‪6‬ر"‪ .7 Y‬رة ‪ ،‬آ‪ 6‬ان ا‪ 6‬ا ﺕف ‪ "69‬ا
 ه داﺉ‪ 6‬ا@  ا‪ 6‬ا ‬
‫ﺕف ‪ 4 6‬اث ‪: TU .‬ن  ا‪+‬زم ان ﺕ)م ا‪,‬ول =‪a
 A‬ا!
ت ﺹ ﺕ‪ O6‬ا‪+
O‬ت‬
‫ا

 وا‪E‬ﺵ‪H‬ص ا 
 ‪ :‬ﺡ) ﺡ‪ "6‬ا
  ﺕ ‪ U
$‬واﺝﺕ‪ . 8‬آ‪ 6‬ان  ا‪ ,
$6‬ان "‪fH‬‬
‫ﺝ!‪  Q‬ر"‪ A‬ا‪K‬ات وا )ت ا‪ 
6‬ا ﺕ‪  97‬اي ﺝ ‪ Q7‬ا‪4‬وزات ا

 ‪p‬‬
‫ا‪+
O‬ت ا

 ا‪,6 6‬ة ‪ :‬ا‪,‬و  ‪ a"a‬ا‪
!O‬ﺕ  ﺝ و‪,76‬ﺕ ‪ B‬ﺕ ‪ U
$‬أ" ‪P‬‬
‫ﺕ ‪46 j‬ل ا
  ﺝ اى ‪ .‬آ‪ 6‬ان > ه‪U‬ا ا‪+
O  " E‬ت ا

 ﺝ!‪  Q‬ا‪6‬‬
‫‪,‬ى )
 ‪e‬ﺱ‪7‬ت ا‪,‬و ‪ 6b" 6‬ﺕ ‪ U
$‬ﺕ 
‪6‬ﺕ وأواه ‪.‬‬

‫د ‪ -‬ﺕ!" ا‪.N‬ادر ای" ا‪: "''=0‬‬

‫ان  ا‪b‬وري ان ﺕ‪ .4‬ا‪,‬ول ا‪ B‬ﺕ‪ 
:‬آادر " ‪4 : H‬ل ﺡ‪ "6‬ا
 ‪ .‬و"‪ 8‬ه‪U‬ا‬
‫ ‪ p: j"/‬ﺕ‪H‬ت دراﺱ
 و‪ YH6‬ا‪"76‬ت ﺕ  ‪4 :‬ل ا‪$9‬ظ  ا
 ‬
‫ا‪E‬ر ا ﺕ‪,9‬ق  ‪ .‬آ‪ Q4" 6‬ا"‪ b‬ا‪6‬د ‪,‬أ ا‪,‬ر"‪ Q‬وا" ا‪ _U 676‬ا‪O‬ادر ‬
‫‪+‬ل اﺵاآ‪ : 8‬ا‪,‬ورات ا‪,‬ر"
 ‪6b‬ن ا‪ B 8+/‬آ  "‪4 : ,47‬ل اﺹ‪8‬‬
‫و‪. 86‬‬

‫هـ‪ -‬ا=‪ cH‬ا‪ R# 0=H0‬ا!ت ا&ﺥى ‪ X‬ا و" ‪:‬‬

‫"‪ Q4‬ان "‪O‬ن ه ك ﺕ ‪ j
7‬داﺉ‪ 
 6‬ا‪ 
O‬ا
 اﺉ
‪ 7‬ا‪ : ,6 6‬ا‪,‬و و)
 ‪e‬ﺱ‪7‬ﺕ وان‬
‫"‪O‬ن ه ك ﺕ ون ﺡ)
) ﺹل ا‪! B‬ﺉ‪,
$ %‬ة ‪ . A
64‬آ‪ 6‬ان  ا‪ ,
$6‬وا‪,46‬ي ﺕ‪ A
4‬ا@‬
‫ﺕ‪+
O‬ت وادارات 

 ‪ :‬ﺝ‪@ A
6‬ت ا‪,‬و ‪ ،‬ود‪ 8‬ه‪ _U‬ا‪E‬دارات وﺕ ‪. 
6‬ﺱ‪6‬ار‪.‬‬

‫
‬
 ‫و‪ -‬وﺝ‪.‬د ا‪ .‬ا  ى ا‪.0‬ا‪: EZ‬‬
‫‪ O6"E‬ا‪,‬ا اﺹل ا‪ B‬اه‪,‬اف ﺡ‪ "6‬ا
  ا‪ /H6‬ا ﺕ‪,9‬ق  دون ا ون ام  @‬
‫ا‪6‬ا‪7 B 
/‬ى ا‪:E‬اد ‪ j
)9‬ذ‪ . T‬وان ه‪ _U‬ا ون ‪ O6"E‬اﺹل ا
‪O" 8 k‬ن‬
‫ا‪6‬ا‪ $)> /‬ووا
 ‪6‬ت ﺡ‪ "6‬ا
 ‪ B : TU .‬ا‪+
O‬ت ا

 ‪ :‬ا‪,‬و اﺕع ﺱ
ﺱ‬
‫اﺹ و
‪,‬ة ا‪,6‬ى  
‪ P‬ا 
 ا‪6‬ا‪  
/‬ا@‪ Q‬و‪ /H‬ا‪=o‬ار 
 وا< ذ‪B T‬‬
‫ﺡ
ﺕ‪ ، 8‬ﺹ ﺕ‪ T‬ا‪=E‬ار ا ‪E‬ﺕ‪ 1‬ا<ره ا‪  E‬ا‪,6‬ى ا
‪ . ,‬و"‪ 8‬ذ‪+  T‬ل‬
‫اﺵ ا ا
  ‪ j"/‬ا@ اا‪ %‬ا>)
‪ 
$‬و‪ A/‬ا ات وو=‪ A‬ا‪)6‬ت واﺱ‪,H‬ام‬
‫وﺱﺉ ا‪+E‬ن وآ  ه ‪ O6‬وح ‪.‬‬

‫‪ -٤‬ﺹ ﻥ*م ادارة ا" ‪:‬‬

‫!‪1‬ا ‪E‬ه‪ 
6‬ا
 و=ورة ا‪ 
 1:96‬وﺡ‪  "6‬ا‪ ,): /H6‬ﺕ ‪ 8t‬ا ر ‪ :‬ا ‪8‬‬
‫‪+‬ل ا‪ 
7‬ا‪
E‬ة ‪b‬ورة ﺕ‪ j
)9‬ﺱ‪ 
 +‬آآ‪ Q‬ا‪E‬رض ‪6b‬ن اﺱ‪6‬ار ا‪
9‬ة 
‪ . k‬ان‬
‫ا‪ b:‬وﺱ
 ‪ j
)9‬ه‪ _U‬ا‪ "K‬ه  ‪+‬ل و=‪1! A‬م ‪ :‬ل ‪E‬دارة ا
 "‪ O6‬ان "‪ j‬و" ‪ U$‬‬
‫@ ‪e‬ﺱ‪7‬ت ا‪,‬و ا‪ . $H6‬ودة  "‪O‬ن > ه‪U‬ا ا ‪1‬م ا‪U‬ي "‪,‬ف ا‪ B‬ﺕ ‪ U
$‬وا!‪4‬ز اه‪,‬اف‬
‫ا‪
7‬ﺱ ا

 ﺝ‪a‬ء  ا‪E‬دارة ا‪e6 O6‬ﺱ‪ 7‬ا @‪ ,‬ﺕ‪O‬ن ﺵآ ‪  ،‬ة ‪... A  ،‬ا€ ‪.‬‬
‫و‪O‬ن ا
 ‪E‬ﺕ‪ fH‬دو 
 او ﺵ ‪  
 Q‬ه ﺕ ا‪ 8E‬آ‪ ,): :‬ا‪U‬ت ا‪ 61 6‬ا‪,‬و
‬
‫)

‪ International Organization for Standarization (ISO) S‬دوره ا‪ : $‬ه‪U‬ا‬

‫ا‪46‬ل ‪ $‬ا‪ 61 6‬ا‪,‬و
 ا‪e76‬و  ا)

‪ S‬ا ‪ . 6‬و@‪ 2@ ,‬ا‪  4‬ا)

 ‪ :‬ه‪_U‬‬
‫ا‪, 61 6‬اد اﺹ‪$‬ت ‪ 646‬أ!‪E  : 61‬دارة ا
 وا ﺝءت ‪+‬ﺉ‪ 8‬ت ا‪e6‬ﺱ‪7‬ت‬
‫ا‪!E‬ﺝ
 وا‪ YH : 
,H‬ا‪,‬ول ‪+" 6‬ﺉ‪ 8‬و=  ا‪K4‬ا@ وا>)‪ :‬وا‪E‬ﺝ‪ ، 6‬و‪  O6‬‬
‫و=‪ A‬ا‪
7‬ﺱ وا‪E‬ه‪,‬اف ا " ‪ K‬ان ﺕ‪ 1  Ue‬ا‪E‬ر  ‪ ,‬ا!ء !‪1‬م ‪E‬دارة ا
 ‪ .‬و@‪,‬‬
‫ا
‪ 2‬ﺱ‪ 7‬ه‪ _U‬ا‪6‬اﺹ‪$‬ت ا‪ 
67‬ا‪H6‬ة )ای@و ‪ *(ISO‬وا ﺕ ا‪7‬وي ‪ .‬وﺕ‪6b‬‬
‫اﺹ‪$‬ت ه‪ _U‬ا‪  64 61!E‬ا ﺹ ا‪E‬ﺱﺱ
 ا ")‪ b‬ﺕ‪:‬ه ‪ ،‬وا "‪ Q4‬ان ﺕ ‪U$‬‬
‫ @‪ Q‬ﺹل ا‪ B‬ﺕ‪ j
)9‬اه‪,‬اف ﺡ‪ "6‬ا
 ‪ .‬ان ه‪ _U‬ا ﺹ ﺕ‪ >6‬ا ‪6‬د ا‪)$‬ي ‪E‬ي !‪1‬م‬
‫!ﺝ‪E p‬دارة ا
 "‪,‬ف ا‪ B‬ﺕ‪ 
79‬ا‪E‬داء ا
 ‪e6‬ﺱ‪ ، 7‬وه دة ﺕ‪ 6‬ا ﺹ ا
 ‪:‬‬

‫أ‪ -‬وﺽ‪ R‬ور ا‪ "H‬ا" ‪: Environmental Policy‬‬

‫ان ا‪ )9‬ا‪E‬و‪  B‬ﺡ)ت !‪1‬م ادارة ا
 ه و=‪ A‬ا‪
7‬ﺱ ا

 ‪E‬ي ‪e‬ﺱ‪ 7‬او ﺵآ او  ‪.‬ة‬
‫‪ A  6b" 6‬ﺡ‪,‬وث اث وا‪E‬ﺱ‪6‬ار ‪ :‬ﺕ‪) 
79‬ت ا
 ‪ .‬و"‪ Q4‬ان ﺕ‪ 6b‬ه‪ _U‬ا‪
7‬ﺱ‬
‫=ح ا‪E‬ه‪,‬اف ا‪6‬ة وا‪aE‬ات ا‪6‬ﺕ ‪ B‬ا‪/E‬اف ا‪= B 
6‬ﺉ ‪ .‬و"‪ Q4‬ان ﺕ‪O‬ن‬
‫ه‪ _U‬ا‪
7‬ﺱ 
‪7‬ة ‪ ، A
64‬وان ﺕ‪ 6‬ﺕ‪ ,",9‬ا‪e76‬و
ت وو=‪ A‬ا‪,4‬اول ا‪ j
)9 
a‬ا‪E‬ه‪,‬اف‪.‬‬
‫ان  ﺵوط !‪4‬ح اي ﺱ
ﺱ ه @
  ‪.: TU ، U
$‬ن ا‪
7‬ﺱ ا

 ا‪ Q4" =6‬ان ﺕ‪O‬ن‬
‫@ ‪,!+‬ج ‪ A‬اي ﺝ‪ ,‬او ت ﺕ ‪,6‬ه ا‪e6‬ﺱ‪7‬ت ا‪!E‬ﺝ
 او ا‪. 
,H‬‬

‫ب‪ -‬وﺽ‪ R‬ا

‪ K‬ا" ‪: Planning‬‬
‫ان ﺕ‪ j
)9‬اه‪,‬اف ا‪
7‬ﺱ ا

 ‪ :‬ﺡ‪ "6‬ا

 "‪+  8‬ل ‪  64‬ا‪ PH‬وا ‪
6‬ت ا ‬
‫"‪ Q4‬ان ﺕ ‪ B U$‬ا‪76‬ى ا‪6‬ﺡ او ‪ B‬ا‪76‬ى ا
‪ . ,‬ان =‪6‬ن !‪4‬ح ﺕ ‪ U
$‬ا‪
7‬ﺱ ا

‬
‫______________________________________________________________‬
‫* "ﺝ‪ f! ,‬ا‪6‬اﺹ‪  (ISO 14001) $‬م ‪ 6= ١٩٩٦‬ا‪) cS<0‬ب( ا‪U j:6‬ا ا‪. 
,‬‬

‫
‬
‫"‪ O6‬ان "‪+  j)9‬ل ا‪ P
H‬ا‪ 8
7‬واﺝ  ه‪ _U‬ا‪. PH‬ﺱ‪6‬ار وﺕ"ه وﺕ‪ >",9‬ﺡ‪Q7‬‬
‫ت ا‪ Y@6‬و "‪  ,47‬ار ‪.‬‬

‫ج‪ -‬ﺕ‪ C‬وﺕ

‪ c‬ا
‪ K‬ا" ‪: Implementation & Operation‬‬
‫‪K‬ض اﺹل ا‪ B‬ا‪E‬ه‪,‬اف ا ﺉ
 ا رﺱ‪ 6‬ا‪
7‬ﺱ ا

 "‪ Q4‬ﺕ‪ "9‬ا‪ B‬ات ‪
6‬‬
‫‪ B‬ارض اا@‪ . A‬ان ﺕ ‪ U
$‬ا‪ PH‬ا‪ "69 =6‬ا
 ‪ :‬اي @‪ B A)" A‬ﺕ‪ j‬ا‪6 A
64‬‬
‫‪ 
:‬ا ‪ U
$‬ا‪6‬ﺵ  @ ا‪+
O‬ت ا

 ‪ ،‬وا ‪ 
` U
$‬ا‪6‬ﺵ  @ ا‪+
O‬ت `
 ا

 ‪.‬‬

‫د‪ -‬ا= ‪ c‬وأﺝاءات ا=‪.$‬ی ‪: Checking & Corrective Action‬‬

‫ان   ﺵ‪e‬ون ﺡ‪ "6‬ا
 ")‪ b‬ا‪6‬ا@ ا‪676‬ة وا‪  6‬ا‪6‬ﺵة  ‪ U
$‬ا‪ PH‬ا‪.=6‬‬
‫آ‪ 6‬ان ا)ر" ا ﺕ‪4  :‬ن ا‪  6‬ا‪ ,@ H6‬ﺕ)‪ r  : b‬ا‪E‬ﺡ
ن أﺕ‪H‬ذ أﺝاءات‬
‫ا=‪
7 
:‬ة ‪ B‬اث ‪ ،‬او ادل ﺕ ‪+",‬ت ‪ B‬ا‪ H‬ا‪E‬ﺹ
 ‪ Q4
: TU .‬ﺕ‪: 
O‬ق 

‬
‫‪ H‬ﺕ)م ‪6‬ا@ ﺕ ‪ U
$‬ا‪ PH‬ا

 وﺕ
‪ j‬ااﺉ‪ p‬وا‪ 61!E‬ا‪,6 6‬ة  @ ا‪4‬ت‬
‫ا‪ $H6‬ذات ا ‪ . @+‬آ‪ Q4" 6‬ا"‪ b‬ﺕ‪: 
O‬ق ‪ f9:‬ﺕ)م ‪ U.‬ا ‪6‬ذج ‪.‬ﺱ‪6‬ار  ﺝ‪A
6‬‬
‫ا)ت ا

 وﺕ‪ 9$‬ا 
‪,‬ا!
 او آ‪ "a‬وﺕ‪ A:‬ا)ر"وا ﺉ‪ %‬ا‪ B‬ا‪ 
O‬ا
 ا‪,6 6‬‬
‫‪.‬ن اي ﺕ‪4‬وز ‪ Q7! :‬او ﺕاآ
‪ a‬ا‪<6‬ت ‪K‬ض اﺕ‪H‬ذ "‪a‬م ‪.‬ن ذ‪.T‬‬

‫هـ‪ -‬ا=‪ $‬و‪#‬اﺝ‪ "a‬ﻥ*م ا&دارة ‪:Evaluation & Management Reviw‬‬

‫ ‪ ,‬ﺕ ‪ U
$‬ا‪
7‬ﺱ ا

 ا‪, 6‬ة ﺹل ا‪ B‬اه‪,‬اف ﺡ‪ "6‬ا
 ‪.: ،‬ن  ا‪b‬وري اﺝاء ﺕ)

‪8‬‬
‫ﺵ ‪ :O‬اﺡ ا ‪, 
6‬أ  و=‪ A‬ه‪ _U‬ا‪
7‬ﺱ وا!ء ‪6‬اﺡ ا ﺉ
  ‪ ، U
$‬اي ‪ B 6‬ا‬
‫اﺝاء ﺕ)

‪ 8‬آ  ‪1‬م ادارة ا

 ا‪ . A6‬ان !ﺉ‪ 
6 %‬ا)

‪ O6" 8‬ان ﺕ‪ ,
$‬ا‪ 

H6‬ا


 ‪ :‬‬
‫ﺕ‪4‬وز ا‪E‬ء وﺕ" ا‪E‬داء  ‪ ,‬ا‪,E‬اد ‪E‬ي  ﺝ‪,",‬ة ‪ .‬آ‪ 6‬ان ا‪,‬روس ا‪  976‬ﺕ ‪U
$‬‬
‫ا‪
7‬ﺱ ا‪6‬ﺱ "‪ O6‬ان ﺕ‪ ,
$‬ﺹ ت اى او ا@‪ A‬ﺹ 
  ‪.: TU ،‬ن  ا‪b‬وري‬
‫ﺕ ‪ 8
6‬ا ﺉ‪ %‬ا‪ 
6  H76‬ا)

‪ B 8‬آ‪ :‬ا‪+

O‬ت ا

 ‪ :‬ا‪,‬و ‪.‬‬

‫و"
 ا‪ (١-١) N‬اد!_ اﺡ‪ ,‬ا‪H6‬ت ا ‪6‬ذﺝ
 ‪+‬دارة ا‪  $‬وا ﺝ‪. 
 9‬‬

‫
‬
 ‫ﺵ‪ K
# : (١-١) N‬ﻥ‪.0‬ذﺝ ‪Q‬دارة ا‪ "a‬واﺝ‪. "< "S‬‬

‫
‬
 ‫ﻥ‬:‫ا' ا‬
‫ث ا‬.<=‫ا‬
Environmental Pollution


 ‫‪ -١‬ﺕ<‪.‬ث ا!‪.‬اء ‪: Air Pollution‬‬
‫ااء ه اﺡ‪ ,‬ا ﺹ ا‪b‬ور" وا‪E‬ﺱﺱ
 ‪ 6",‬ا‪
9‬ة ‪ A
64‬ا‪O‬ﺉ ت ا‪ 
9‬ا ﺕ 
‪m‬‬
‫‪ B‬ﺱ‪ p‬ا‪E‬رض ‪ .‬و"  ااء < اذا اﺡى ‪ B‬اي اد `" `
 ﺝدة اﺹ‪6= +‬‬
‫ا‪!O6‬ت ا‪E‬ﺱﺱ
 اء وا "‪ O6‬ان "‪ <e‬وﺝده ‪ O‬او ‪ B .‬ا‪@H6‬ت ا‪A
64 
9‬‬
‫ا!ا ‪ .‬و@‪ ,‬ﺕ‪ Q7‬ا‪7!E‬ن ‪ :‬ﺕ"‪ V‬ااء  ‪.! U‬ﺕ‪ k‬ا‪E‬و‪ ,): ، B‬آ!‪ 2‬اول !ر اﺵ  ا‪7!E‬ن‬
‫‪U` 
b9‬اؤ_ ﺡ
 آن " 
‪ : m‬ا‪O‬ف رﺕ‪ k‬ا‪,‬اﺉ
 ه اول ا اث ا ﺱ‬
‫ا‪7!E‬ن 
‪ k‬رة  واء رة ﺹ ‪ .‬ﺡ‪, B‬ا" ا>رة ا 
 اواﺱ‪ P‬ا)ن اﺱ‪A‬‬
‫ آن !‪1‬م اازن ا
 ا‪6‬ﺝد ‪ :‬آآ‪ Q‬ا‪E‬رض @در ‪ B‬اﺱ
ب ﺝ‪ A
6‬ا‪<6‬ت ا ‬
‫") ا‪7!E‬ن ‪ .‬ا‪ E‬ان ار ا  اﺉ ا‪U‬ي ﺡ‪,‬ث  ‪ ,‬ذ‪ T‬وﺹ ‪ :‬ا)ن ا "‬
‫وﺕ‪a‬ا"‪, ,‬د وﺱﺉ‪ P‬ا ) و` ار@م آ
ة ‪ k"! A‬ﺝ   آ‪ 
6‬ا‪6‬اد ا‪ <6‬ا‪ )6‬ا‪B‬‬
‫ا
 ﺕ آ‪
6‬ت هﺉ ﺡ‪ B‬اﺹ‪) 29‬د"ه وﺕاآ
‪a‬ه ﺕ‪4‬وز @‪,‬رة !‪1‬م اازن ا
 ‪B‬‬
‫اﺡاﺉ‪ .‬آ‪ 6‬أن ‪
6‬ت ازا ا‪K‬ت ‪ Q7‬ا‪a‬ﺡ‪ Y‬ا‪ ، !O7‬وآ‪
6 TU‬ت @‪A‬‬
‫ا‪E‬ﺵ‪4‬ر‪E‬ﺱ ‪6‬ل ا ا= ‪ 2$‬ه ا‪E‬ى  @‪,‬رة اازن ا
 ‪ B‬ازا ا‪<6‬ت ‬
‫ا
 ‪E‬ن ا‪E‬ﺵ‪4‬ر وا ﺕت ه  اﺱﺉ ا

 ا ﺕ‪ 6b‬ا‪!O Q7! B 1:96‬ت‬
‫ااء =‪ 6‬ا‪)6‬د" ا

 ‪ .‬ان ه‪ _U‬ا ا ادت ا‪ B‬ﺕ‪ 8@$‬آ اث ‪@ YH :‬ت‬
‫ا
 ﺹ ااء ﺡ‪ B‬اﺹ‪ 29‬ﺕ‪,‬د ﺡ
ة ووﺝد ا‪7!E‬ن وا‪O‬ﺉ ت ا‪ 
9‬ا‪E‬ى ‪B‬‬
‫ا‪E‬رض‪ .‬واذا اﺱ‪ 6‬ا‪9‬ل ‪  B‬ه 
‪.: k‬ن آآ‪ Q‬ا‪E‬رض ﺱ
‪, ,  p‬ة ت او ر‪, 6‬ة‬
‫ات  ا‪O 
7‬ن `
 ‪+‬ﺉ‪
9 8‬ة ‪ .‬و"‪O‬ن ا‪+K‬ف ا‪4‬ي ‪ :‬و@  ا‪,  =9‬د ‬
‫ا‪K‬زات ا‪ 
6‬ا!ا و!‪ : 7‬ا‪,4‬ول ا ‪.‬‬

‫ا‪Percentage "H‬‬ ‫ا‪Symbol @#‬‬ ‫ا‪.N0‬ن ‪Component‬‬

‫‪78.083%‬‬ ‫‪N2‬‬ ‫ا وﺝ
 ‪Nitrogen‬‬
‫‪20.946%‬‬ ‫‪O2‬‬ ‫ا‪E‬وآ‪Oxygen 
47‬‬
‫‪99.998%‬‬
‫‪0.934%‬‬ ‫‪Ar‬‬ ‫ا‪E‬رآن ‪Argon‬‬
‫‪0.035%‬‬ ‫‪CO2‬‬ ‫<! اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن ‪Carbon Dioxide‬‬
‫‪18.2 ppm‬‬ ‫‪Ne‬‬ ‫ا
ن ‪Neon‬‬
‫‪5.2 ppm‬‬ ‫‪He‬‬ ‫ا

م ‪Helium‬‬
‫‪1.1 ppm‬‬ ‫‪Kr‬‬ ‫ا‪"O‬ن ‪Krypton‬‬
‫‪1.0 ppm‬‬ ‫‪SO2‬‬ ‫<! اوآ‪ ,
7‬ا‪Sulfur dioxide 2"O‬‬
‫‪2.0 ppm‬‬ ‫‪CH4‬‬ ‫ا‪>
6‬ن ‪Methane‬‬
‫‪0.5 ppm‬‬ ‫‪H2‬‬ ‫ا
‪,‬روﺝ
 ‪Hydrogen‬‬
‫‪0.5 ppm‬‬ ‫‪N2O‬‬ ‫اوآ‪ ,
7‬ا وز ‪Nitrous Oxide‬‬
‫‪0.09 ppm‬‬ ‫‪Xe‬‬ ‫ا‪ "a‬ن ‪Xenon‬‬
‫‪0.07 ppm‬‬ ‫‪O3‬‬ ‫ا‪E‬وزون ‪Ozone‬‬
‫‪0.02 ppm‬‬ ‫‪NO2‬‬ ‫<! اوآ‪ ,
7‬ا وﺝ
 ‪Nitrogen dioxide‬‬
‫‪0.01 ppm‬‬ ‫‪I2‬‬ ‫ا
د ‪Iodine‬‬
‫‪Trace‬‬ ‫‪CO‬‬ ‫اول اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن ‪Carbon monoxide‬‬
‫ﺝ ول )‪.N# : (١-٢‬ﻥت ا!‪.‬اء ا‪.‬ي ‪.‬‬

‫
‬
 ‫أ‪ -‬اﻥ‪.‬اع ا‪.<0‬ﺙت ا‪ "#H‬ا= ﺕ
<‪ c‬ا^ ا!‪.‬اء ‪:‬‬
‫ﺕ‪
 : j‬ت ا‪7!E‬ن وا‪
 $‬ت ا 
 ‪@ B‬ﺕ )‪ 
: 6‬ا  ا ‪ ، ( 
$‬وآ‪,  TU‬‬
‫اﺱ‪+‬ك ا!اع ا@د ا‪ $H6‬ا‪6‬ت  ا‪<6‬ت ا‪ B‬ااء ﺹ ا‪<6‬ت ا‪K‬ز" ‪ .‬و@‪,‬‬
‫ﺕ ‪ j‬ه‪ _U‬ا‪<6‬ت ‪ O‬ﺵ آ‪ : 6‬ﺡ `ز اول اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن ‪ ،‬او ‪ 
` O‬ﺵ !
‪4‬‬
‫‪ $‬ا‪6‬دة ا‪ A >  6‬اد اى ‪ "O‬اد ﺱ < اء آ‪ 6‬ه ا‪9‬ل  ‪+ 7‬وزون‬
‫ا‪E‬ر= ‪ .‬وﺕ ف <ت ااء ا‪ !. 7‬ﺕ‪ T‬ا‪6‬اد ا اذا  د‪ 2‬ا‪ B‬ﺝ‪ 87‬ا‪7!E‬ن ‪!.:‬‬
‫ﺕ‪ k Q7‬ااض وآ 
ة @‪ ,‬ﺕ‪,‬د ﺡ
ﺕ‪ . k‬و@‪ ,‬ﺹ ‪ 2$‬وآ ﺡ‪ "6‬ا
 ا‪< 
O"E‬ت‬
‫ااء ا‪ 7‬اﺉ
‪ 
7‬ا‪ B‬ا‪E‬ﺹ ف اﺉ
‪: 
7‬‬
‫)‪ (١‬اآ ا‪N‬ﺏ‪.‬ن ‪ : COx‬وﺕ‪ 6‬ه‪ _U‬ا‪  
! $‬ا‪K‬زات ه‪` 6‬ز اول اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن‬
‫‪ CO‬و`ز <! اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن ‪. CO2‬‬
‫)‪ (٢‬اآ ا‪N‬ی )‪ (SOx‬وﺏ‪ ra‬ا‪0‬آت ا‪N‬ی=" ا" ‪ :‬وه ﺕ‪! 6‬ن  اآﺱ
‪,‬‬
‫ا‪ 2"O‬ه‪ !< 6‬اوآ‪ ,
7‬ا‪ SO2 2"O‬و<‪ V‬اوآ‪ ,
7‬ا‪ ، SO3 2"O‬ا=‪ :‬ا‪r  B‬‬
‫ا‪
6‬آ!ت ا‪
 > $
$H‬آن ا‪ ، 
<E‬وا‪,
"O‬ات ا‪` > $
$H‬ز آ"
‪ ,‬ا
‪,‬روﺝ
‬
‫‪. H2S‬‬
‫)‪ (٣‬اآ ا=وﺝ‪ : NOx E‬وه ﺕ‪ <+< 6‬اآﺱ
‪` ,‬ز" ه ‪ ، NO2 , NO , N2O‬ا‬
‫ا‪E‬آﺱ
‪ ,‬ا‪ BE‬ا‪E‬ى ‪ :‬ا@ <ﺕ وﺕ‪ 7 9‬ا‪ S$! B‬ه‪ _U‬ا‪E‬آﺱ
‪. ,‬‬
‫)‪ (٤‬ا! روآﺏ‪.‬ﻥت ا‪ : HC "<=0‬ﺕ‪ 6‬ه‪ _U‬ا‪ $‬آ‪ 
6‬آ
ة  ا‪K‬زات وا‪HE‬ة اا‪

:‬‬
‫وا‪E‬و
‪ 

$‬وا‪E‬ﺱ


 وا‪E‬روﺕ
 وا‪6‬آت ا ‪ "b‬ا‪"6‬ة ‪.‬‬
‫)‪ (٥‬ا‪.0‬اد ا ﺉ‪ : PM "$‬وه ﺝ‪6
7‬ت ﺹ او @ات ‪6‬اد ﺱﺉ ﺕ  ‪ :‬ااء ‪7‬‬
‫اث ‪ ، k‬وآ‪ 6‬آن ﺡ‪ 84‬ه‪ _U‬ا‪@,‬ﺉ‪ j‬اﺹ‪ K‬آ‪ 6‬آن ه اآ ‪.‬‬
‫)‪ (٦‬ا&وزون ا&رﺽ‪ : O3 jj‬وه `ز ﺕ‪O‬ن ﺝ‪+<  k"a‬ث ذرات  ا‪E‬وآ‪ " ، 
47‬‬
‫وﺝد_ @ب ﺱ‪ p‬ا‪E‬رض  ا ا ا‪. 
 <6‬‬
‫)‪# (٧‬آت اﺹص ‪ :‬اﺹص ه  ‪,‬ن "اﺝ‪ ,‬رة ‪ 

/‬آ‪, 6‬ن م ‪ :‬ا
 ‪ ،‬ا‪E‬‬
‫ا!‪ V  " k‬ا‪ B‬ااء  ‪ ,‬اﺱ‪,H‬ام ا‪O‬زو
 ا‪ 796‬ا‪ A‬ا<
‪+‬ت اﺹص )‪.(TEL‬‬

‫ان ا‪E‬ﺵ‪H‬ص ا‪= " "U‬ن ‪<6‬ت ااء ا‪ Air Toxic Pollutants 7‬اآ
‪
 a‬‬
‫و‪,6‬د ‪,9‬دة "‪!O‬ن = ‪+‬ﺹ اض 
ة "‪ O6‬ان ﺕ‪,‬د ا‪
9‬ة ‪ O‬ﺵ ‪ .‬وﺕ
‪Q‬‬
‫> ه‪ _U‬ا‪E‬اض ﺝز ا‪ ،  6‬ا‪4‬ز ا  ‪ ،‬ا‪4‬ز ا ﺱ ‪ ،‬ا‪4‬ز ا ‪ 7$‬و`
ه ‬
‫اﺝ‪a‬ة ا‪ .874‬و‪+‬وة ‪ B‬ا‪ 
!O‬دل ه‪ _U‬ا‪<6‬ت ا‪ B‬ا‪ O 874‬ﺵ  ‪ j"/‬ااء ‪،‬‬
‫‪.:‬ن @‪<  87‬ت ااء ا‪ 7‬ا>)
 "‪ O6‬ان ﺕﺱ‪ : Q‬ا ﺡ
‪ V‬ﺕ )   ا‪ B‬ا`ن‬
‫واوراق و<‪6‬ر ا ﺕت ‪ ,  .‬ذ‪ T‬ﺕ ) ه‪ _U‬ا‪<6‬ت ا‪ B‬اﺝ‪7‬م ا‪
9‬ا!ت ا ﺕ ش ‪ B‬ه‪_U‬‬
‫ا ﺕت ‪ ،‬وا
ا ﺕ‪ : )7‬ﺝ‪ 87‬ا‪7!E‬ن !
‪  4‬ول ‪9‬م ه‪ _U‬ا‪
9‬ا!ت‪ .‬وﺕ‪< <e‬ت ااء‬
‫ا‪ 7‬ا"‪ B b‬ا‪
9‬ا!ت وا ﺕت  ‪ S$‬ا") ا ﺕ‪ B  <e‬ا‪7!E‬ن ‪ ،‬و‪ !.: TU‬ﺕ‪<e‬‬
‫‪1! B‬م اازن ا
 ‪.‬آ‪. k6‬‬

‫
‬
 ‫ب‪'# -‬در ا&ﻥ‪a‬ﺙت ا‪.<0‬ﺙ" ا= ﺕ
<‪ c‬ا^ ا!‪.‬اء ‪:‬‬
‫)‪ (١‬ا‪'0‬در ا
‪ : "a‬وه ا‪< !E‬ت ا‪ <6‬ا ﺕ ‪1 4
! j‬اه ‪ 

/‬وﺕ‪: 6‬‬
‫ا‪E‬ﺕ ا‪"6‬ة وا‪K‬ر ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺡ
ت ا)ح ‪.‬‬ ‫•‬
‫ا‪K‬زات ا ﺕ ‪  j‬ااآ
 ‪.‬‬ ‫•‬
‫ا‪K‬زات ا ﺕ ‪,9 4
! j‬وث ﺡاﺉ‪ j‬ا‪K‬ت ‪E‬ﺱب ‪. 

/‬‬ ‫•‬
‫)‪ (٢‬ا‪'jj0‬در ا‪ : "'jj‬وه ا‪< !E‬ت ا ﺕ) ا‪  6‬وا‪ A!6‬ا‪ B‬ااء و‪9‬ت‬
‫ﺕ
‪ ,‬ا@ ووﺱﺉ‪ P‬ا )‪.‬‬
‫)‪ (٣‬ا&ﻥ‪a‬ﺙ‪jj‬ت ا@را‪ : "jjj‬وه ا‪< !E‬ت ا "‪ 7‬ا ط ا‪a‬را آ‪.‬ﺱ ‪6‬ل ا‪,
6‬ات‬
‫وا‪E‬ﺱ‪,6‬ة ا‪
6
O‬و" ‪.‬‬
‫)‪ (٤‬ا‪'0‬در ا‪S‬ﺏ" ‪ :‬وﺕ ‪ j‬ه‪ _U‬ا‪< !E‬ت ا‪ B‬ااء !
‪9 4‬وب وا ‪
6‬ت ا ‪."O7‬‬
‫)‪ (٥‬ا&ﻥ‪a‬ﺙت ا
" ‪ :‬وه ا‪< !E‬ت ا اﺹ  ا ‪ P$‬ا‪H‬م او ا‪K‬ز ا
‪.‬‬

‫ج‪ -‬ا=<‪.‬ث ا
 <!‪.‬اء ‪:‬‬
‫ﺕ  ا‪<6‬ت ا ‪  
$‬اه‪ 8‬ا اث ا ﺕ
‪ Q‬ااء ‪ :‬ا‪O‬ة ا‪E‬ر=
 ‪ ،‬آ‪ 6‬ان‬
‫ا‪6‬در ا ‪ 
$‬ه ا"‪ b‬اه‪ 8‬در اث اء ‪ .‬وﺕ‪ Q7‬ا  ا ‪ 
$‬اث اء ‪ :‬‬
‫ﺝ‪ A
6‬اﺡ ا‪,‬اء  ﺡ ا‪E‬ﺱ‪O‬ف وا‪E‬ﺱ‪H‬اج وا!ء ‪6‬ﺡ ا‪E‬ﺱ‪+‬ك ‪ .‬وﺕ  ‪V‬‬
‫ا‪<6‬ت ا ‪ 
$‬اء  ا‪6‬در ا
 ‪:‬‬
‫<ت ا ﺕ ‪
6  j‬ت ﺡ‪ $‬واﺱ‪H‬اج وا!ج ا ‪ P$‬ا‪H‬م وا‪K‬ز ا
‪.‬‬ ‫ا‪!E‬‬ ‫‪(١‬‬
‫<ت ا ﺕ ‪ )  4
! j‬وﺕز"‪ A‬و‪a‬ن ا ‪ P$‬ا‪H‬م وا‪K‬ز ا
و)ﺕ‪.6‬‬ ‫ا‪!E‬‬ ‫‪(٢‬‬
‫<ت ا ﺕ ‪ :  j‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م ووﺡ‪,‬ات  ‪ 4‬ا‪K‬ز ا
‪.‬‬ ‫ا‪!E‬‬ ‫‪(٣‬‬
‫<ت ا ﺕ ‪E 4
! j‬ﺱ‪+‬ك )ت ا ‪ P$‬ا‪H‬م وا‪K‬ز ا
‪.‬‬ ‫ا‪!E‬‬ ‫‪(٤‬‬
‫<ت ا ﺕ‪  4‬ا‪9‬ادث وا‪O‬ارث ا ‪. 
$‬‬ ‫ا‪!E‬‬ ‫‪(٥‬‬
‫<ت ا ﺕ‪  4‬ا ‪
6‬ت ا ‪ "O7‬و‪
6‬ت ا‪. Q"H‬‬ ‫ا‪!E‬‬ ‫‪(٦‬‬
‫ان ا ا‪6‬اﺡ ا‪ 76‬ث ااء ه ﺡ اﺱ‪+‬ك ا‪4 6‬ت ا ‪ Q7 
$‬ا‪
6O‬ت‬
‫اﺉ ا "‪ O7‬ا‪7!E‬ن آ@د ﺱ " ‪ .‬وﺕ ‪ j‬ا‪ B‬ااء !
‪9 4‬ق ا!اع ا@د ا ‪ $‬‬
‫ﺝ‪ A
6‬ا‪<6‬ت ا‪ 
6‬ا‪ _+‬و ‪$ Q7‬وﺕ ﺕ ‪! B ,6‬ع ا‪ % 6‬ا ‪ $‬ا‪,H76‬م ‪ ،‬ا‪K‬ض ‬
‫اﺱ‪,H‬ا‪ ، k‬و!ع ا‪ E‬ا ﺕ‪ . k,H7‬و@‪ ,‬ا‪U‬ت ا‪< !E‬ت ا‪b‬رة ا ﺕ‪  4‬ﺡق ا‪4 6‬ت‬
‫ا ‪ 
$‬ﺕ‪  
K‬ا
 ا‪E 
 6‬ﺝاء ا‪E‬رض ‪ Q7‬ﺕ‪ 8@$‬ه‪ _U‬ا‪< !E‬ت ووﺹ ا‪) B‬د"‬
‫‪E‬ﺕ‪ 81! A
7‬اازن ا

  اﺡاﺉ‪.‬‬

‫‪ -٢‬ﺕ<‪.‬ث ا‪0‬ء ‪: Water Pollution‬‬

‫"‪.‬ﺕ ا‪6‬ء ‪ :‬ا‪,‬رﺝ ا>!
  ‪ ,‬ااء  !ﺡ
 اه‪ k
6‬آ‪.‬ﺡ‪ ,‬ا ﺹ ا‪E‬ﺱﺱ
 ا‪+‬ز ‪6",‬‬
‫ا‪
9‬ة ‪ B‬ا‪O‬ة ا‪E‬ر=
 ‪ .‬و`‪  8‬ان اث اﺹب ه‪ _U‬ا‪6‬دة  ‪, U‬أ ا‪
9‬ة ‪t B‬‬
‫ا‪O‬آ‪ ، Q‬ا‪ E‬ان ا‪ O " 8 H‬ﺝ‪ 8
7‬ا‪ A E‬ا‪,‬اء ا>رة ا 
 اواﺱ‪ P‬ا)ن اﺱ‪A‬‬

‫
‬
‫ !
‪U) 4‬ف ‪+b:‬ت ا‪ A!6‬و
_ ‪4‬ري ا‪,6‬ن ‪ :‬ا‪!E‬ر وا‪
9‬ات ‪ .‬و@‪ ,‬اﺱ‪ 6‬ه‪U‬ا‬
‫ا‪ A 8@$ H‬ازد"د ار ا ‪ 6‬وا)  وا‪b9‬ري ﺡ‪ B‬اﺹ‪ 29‬ا‪!E‬ر وا‪
9‬ات‬
‫‪7‬دت =‪ _
6 6H‬ا‪E‬ﺱ  ا)‪U‬رة ذات اواﺉ‪ p‬ا‪ V
9 "O‬ا! ‪ 8‬ﺕ‪ 
` p‬ﺹ‪ 9‬ب‬
‫‪  Q79:‬اﺹ‪ 29‬ﺡ‪ 
` B‬ﺹ‪
9 9‬ة ا‪@H6‬ت ا‪6‬ﺉ
 ‪. 
:‬‬

‫ان اآ
‪ Q‬ا‪
6
O‬وي ‪6‬ء وه ‪ k9‬ا )
 ه ‪ ، H2O‬ا‪ E‬ا!‪"E k‬اﺝ‪U 
)! 9 ,‬ا ا‪O‬‬
‫‪ :‬ا
 ) ‪ .‬وﺡ‪  B‬ا! ن 
_ ا‪E‬ر ه ء ‪ 
)! 9‬ا‪ E‬ان ا‪ : E‬اا@‪S
 A‬‬
‫آ‪E TU‬ن @ات ا‪E‬ر ﺕ‪   69‬ا< ء ﺱ)‪ /‬آ‪
6‬ت ﺹ‪
K‬ة  ا‪K‬زات ا ﺕ‪U‬وب ‪، 
:‬‬
‫ا‪K‬ر ‪ ،‬ود@ﺉ‪ j‬ا‪6‬اد ‪ .‬و ‪ ,‬ا!‪
7‬ب 
_ ا‪E‬ر ‪ B‬ا‪E‬رض ‪ !.:‬ا"‪ b‬ﺕ‪ 69‬وﺕ‪4‬ف   ‬
‫ا آ ﺵ ء @ ‪U‬ون ‪ :‬ا‪6‬ء ﺱاء  ا‪6‬اد ا ه ﺝدة اﺹ‪ : +‬ا او  ا‪6‬اد‬
‫ا "‪ $H‬ا‪7!E‬ن ‪ ،‬ا=‪ :‬ا‪ B‬ا‪ "
O‬وا‪4‬اﺉ
‪ 8‬وا)" ا ‪ . "b‬و@‪ ,‬ﺕ‪O‬ن ه‪ _U‬ااﺉ‪< Q‬‬
‫ﺕ  ‪6‬ء ! `" وراﺉ‪ 9‬آ" وﺵ‪O  +O‬ا ‪ ،‬او @‪ ,‬ﺕ‪ k 4‬ﺱ ‪ 
` p" V
9‬ﺹ‪p‬‬
‫‪+‬ﺱ‪,H‬ام اي و‪b‬او ﺡ‪@ B‬ﺕ ‪h‬ﺵ‪O‬ل ا‪
9‬ة ا‪E‬ى ‪ K" .‬ا‪6‬ء ﺡا ‪7  71%‬ﺡ‬
‫ا‪O‬ة ا‪h‬ر=
 ‪ : ،‬ﺡ
 ‪E‬ﺕ‪ O‬ا‪6‬در ا‪:6‬ة ‪ _
6‬ا‪+ 9‬ﺱ ‪6‬ل اآ>  ‪ 1%‬‬
‫‪64‬ع ا‪6‬ء ا‪6‬ﺝد ‪ :‬ا
 ‪ .‬وا‪6‬ء ه   أﺱﺱ ‪ :‬ﺕآ
‪ Q‬اﺝ‪7‬م ﺝ‪ A
6‬ا‪O‬ﺉ ت ا‪
9‬‬
‫اذ "‪ O‬ﺡا ‪  65%‬ﺝ‪ 87‬ا‪7!o‬ن ‪ ،‬و ‪  70%‬ا ﺕت ‪ ،‬وﺡا ‪  90%‬ا‪$‬اآ‪ k‬و‪O6"E‬‬
‫ا
‪, m‬و!‪ . ) k‬آ‪ 6‬ان ا‪6‬ء ‪ Q"U‬ﺝ
‪  
>O ,‬ا‪6‬اد ‪ ،‬وﺡ‪ r  B‬ا‪6‬اد ا ‪ E‬ﺕ‪U‬وب ‪k
:‬‬
‫‪ :‬ﺕ‪)  k  O‬ت `و" ﺕ‪ k‬ا‪ . 
96‬و" ‪a‬ل ا‪6‬ء  ه
 أر أو <‪ Snow %‬رة‬
‫!)
 
 ﺕ)"  ا‪4‬ا<
‪ 8‬أو ا‪<6‬ت ا‪h‬ى ‪ +O‬ا‪!E‬ر وا‪
9‬ات ‪ ،‬آ‪ 6‬ا!‪7" k‬ب ا‪B‬‬
‫دا ا‪E‬رض ‪ +O‬ا‪ _
6‬ا‪ . 
:4‬ان ار ا  ا‪ 
O‬ادى ا‪ B‬ﺕ ض ا‪6‬ء ‪ 
>O‬‬
‫ا‪<6‬ت ‪ 6‬ﺝ ‪ 
` k‬ﺹ‪+ p‬ﺱ‪+‬ك ا
 )اب( ‪ ،‬و أ> ه‪U‬ا اث ا‪h‬ر‬
‫ا‪ 
b9‬وآ‪/ TU‬ح ‪$H‬ت اف ا‪ 9‬وا  وا‪a‬را ‪ :‬در ا‪ . _
6‬آن‬
‫ا س ‪ :‬ا‪)" =6‬ن ا‪$H6‬ت وا‪+b$‬ت ‪ _
 :‬ا‪!h‬ر وا‪
96‬ت ‪ !† 8   t‬ﺕ ) !‪7$‬‬
‫ ‪ ، 7$‬و@‪ ,‬آن ه‪U‬ا ا‪ E‬ﺹ‪ 9
9‬ا‪ B‬ﺡ‪  ,‬ﺡ
 آن  ")‪  B‬ا‪$H6‬ت ﺹ‪
K‬ا‪ .‬ا‪ E‬ا!‪ k‬و ‪,‬‬
‫ﺕ‪a‬ا"‪ ,‬آ‪ 
6‬ا‪$H6‬ت ا‪6‬وﺡ ‪ Q7‬ا‪ 8Hb‬ا‪ 8 !O7‬ﺕ ‪ ,‬ا
 @درة ‪ B‬اﺱ
ب ه‪_U‬‬
‫ا‪<6‬ت ‪ 6‬ﺝ  ا‪  
>O‬ا‪!E‬ر < ‪6‬اد 
ة و‪b‬ة ‪– ١٨٤٩  
6: . 9‬‬
‫‪ ١٨٥٣‬ا! وء ا‪
O‬ا ‪,   ", :‬ن ‪ Q7‬ﺕث 
_ ! ا"‪ a6‬و@‪ ,‬أدى إ‪ B‬و‪:‬ة ‪,‬د آ
‬
‫ ﺱ‪O‬ن  ‪,‬ن و ﺝوره‪ .‬وﺕ‪O‬رت !‪ S$‬ا‪.6‬ﺱة ‪, :‬ن أور
 أى ‪ ،‬آ‪ 6‬ا! وء ا
‪$‬ﺉ
‪,‬‬
‫‪ r  :‬ا‪,6‬ن ا‪ : 
O"h‬ا‪$‬ة !‪ S$  7$‬ا‪. Q7‬‬

‫أ‪ -‬اﻥ‪.‬اع ا‪.<0‬ﺙت ا= ﺕ

<‪ c‬ا^ ا‪: u0‬‬
‫وﺕث ا‪,  _
6‬ة در > ا‪6‬در ا‪a‬را
 آ‪E‬ﺱ‪,6‬ة ا‪
6
O‬و" وا‪,
6‬ات ‪ ،‬و ‪/‬ح‬
‫
_ اف ا‪ 9‬و‪+b:‬ت ا‪,6‬ن و!‪"$‬ﺕ ‪ ،‬و ا‪ _
6‬ا 
 ‪ .‬ا‪ E‬ان اه‪ 8‬وا ا‪<6‬ت‬
‫ا اﺹ‪ 2‬در ا‪ : _
6‬ا)ن ا " آ!‪ 2‬ه ا‪<6‬ت ا ‪ . 
$‬و‪,‬ا  ا ‬
‫ا ‪ 
$‬ا ﺕ  واﺡ‪,‬ة  اآ> وا  ﺵ ء ودر اث ا ﺕ
‪ Q‬ا‪ _
6‬ﺱاء ا‪_
6‬‬
‫ا‪ 9‬ب > 
_ ا‪!E‬ر وا‪
9‬ات وا‪ _
6‬ا‪ 
:4‬او 
_ ا‪9‬ر ‪ ،‬ﺕث ا‪ _
6‬ا"‪ b‬‬
‫ا‪<6‬ت ا ﺕ‪   4‬ﺵ ء اى ‪ .‬و‪ " 6
:‬اه‪ 8‬ا!اع ا‪<6‬ت ا ﺕ‪7‬ب ا‪ B‬در ا‪_
6‬‬
‫‪ YH6‬ا‪E‬ﺱب ‪ 
: 6 ،‬ا‪<6‬ت ا ه  اﺹ !‪. $‬‬
‫)‪ _
 (١‬ا‪46‬ري ‪ :‬ا‪,6‬ن ‪.‬‬

‫
‬
 ‫‪+b:‬ت و!‪"$‬ت ا‪ A!6‬وا‪ :6‬ووﺡ‪,‬ات ا‪ 4 6‬و
_ اف ا 
 ‪.‬‬ ‫)‪(٢‬‬
‫ا‪6‬اد وا‪+b$‬ت ا ‪ "b‬ا ﺕ‪ T7‬ا‪E‬وآ‪ 
47‬وا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ا‪.$H6‬‬ ‫)‪(٣‬‬
‫ا‪ _
6‬ا‪9‬رة )
_ ا"‪ (,‬ا ﺕ‪  4‬ا‪ A!6‬ا‪ $H6‬وا‪ :6‬و!‪ A‬ﺕ
‪ ,‬ا@‪.‬‬ ‫)‪(٤‬‬
‫
_ اي وا‪6‬زل ا‪E <6‬ﺱ‪,6‬ة ا‪
6
O‬و" وا‪,
6‬ات وا‪+E‬ح ‪.‬‬ ‫)‪(٥‬‬
‫
_ ا‪ !E‬ا‪a‬را
 وا
" وا‪!E‬ج ا‪
9‬ا! ‪.‬‬ ‫)‪(٦‬‬
‫ا‪
9‬ا!ت ا‪ 
6‬وا‪6‬اد ا‪. H7$6‬‬ ‫)‪(٧‬‬
‫ا‪7‬اﺉ وا‪6‬اد ا ‪ 
$‬وا‪"a‬ت ا‪. O76‬‬ ‫)‪(٨‬‬

‫ب‪'# -‬در ا‪.<0‬ﺙت ا= ﺕ=‪H‬ب ا^ ا‪: u0‬‬

‫ﺕ)‪ B‬ا‪ _
6‬ا‪ 
97‬وا‪ _
6‬ا‪ 
:4‬آ‪
6‬ت هﺉ  ا‪<6‬ت "‪ O6‬ﺡ  ﺵ  ‪:‬‬
‫ﺵ‪O‬ت ا‪46‬ري ‪ :‬ا‪,6‬ن ‪.‬‬ ‫)‪(١‬‬
‫ا‪ A!6‬ا‪ 
: 6 $H6‬ا‪ j:‬ا  ا ‪ 
$‬وارش ا‪. 
:9‬‬ ‫)‪(٢‬‬
‫ا‪ 6‬ﺝ‪ 8‬واآ‪ a‬ا ‪. ",‬‬ ‫)‪(٣‬‬
‫ا‪E‬را= ا‪a‬را
 ا ﺕ‪,H7‬م ا‪E‬ﺱ‪,6‬ة ا‪
6
O‬و" وا‪,
6‬ات ا‪. "9‬‬ ‫)‪(٤‬‬
‫ا‪6‬زل وﺵ‪O‬ت اي ‪.‬‬ ‫)‪(٥‬‬
‫ﺕ‪7‬ت ا‪6‬اد ا ‪. 
$‬‬ ‫)‪(٦‬‬

‫ج‪ -‬ا=<‪.‬ث ا
 <‪0‬ء ‪:‬‬
‫ﺕ‪.‬ﺕ ا`‪ Q‬در اث ا ‪, _
6 $‬رﺝ ا‪E‬ﺱس  ﺡادث ا‪7‬ب ‪ YH6‬ا!ا‬
‫واﺱ ﺕ
 ‪
6‬ت ‪/‬ح 
_ ا‪ :6‬ا 
 ‪ .‬و" ‪ ,‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م ه و)ﺕ‪ k‬واﺡ‪ً,‬ا  أه‪8‬‬
‫ا‪<6‬ت ا‪6‬ﺉ
 ا‪a
66‬ة !ره ا‪ ,): ، A"7‬ﺕ ا<ر ه‪ _U‬ا‪<6‬ت إ‪ :7 B‬ﺕ ‪ ٧٠٠ ,‬آ‪ 8‬‬
‫ ) ﺕ‪ . 7‬و"‪,‬ر ا`‪ Q‬ه‪U‬ا اث  ﺡادث !@‪+‬ت ا ‪ P$‬ا‪H‬م أو ا‪)6‬ت ا ‪ ، 
$‬آ‪6‬‬
‫ﺕ ‪ ,‬ا‪ :6‬ا ‪ 
$‬واﺡ‪,‬ة  ا‪6‬در ا ث ا‪6‬ء  ‪h ، P$‬ن ا‪ :6‬ﺕ‪ T7‬آ‪
6‬‬
‫آ
ة  ا‪6‬ء <‪ 8‬ﺕ)
‪ k‬ا ‪ :‬ا‪!h‬ر أو ‪ :‬ا‪9‬ر  ‪ ,‬ﺕ<‪,)6 k‬ار  ا ‪ . P$‬و@‪,@ ,‬رت آ‪ 
6‬ا ‪P$‬‬
‫ا‪)6‬ة ‪ _
 :‬ا‪ 9‬ا‪ r
E‬ا‪6‬ﺱ‪  P‬ﺡا ‪$ 
76‬ة  ‪ P$‬ا‪H‬م ﺕ)‪ B A‬ﺵا‪9  k/‬‬
‫‪ ٢٠‬أ‪ / Y‬ﺱ  ‪ ١٩٧٨‬وﺡ‪,‬ه ‪ .‬آ‪ 6‬أن ا‪E‬ﺱ>‪6‬ر ‪ :‬ض ا‪ 9‬ﺱاء ‪ :‬ﺡ ا )
‪ Q‬أو ‪ :‬‬
‫ﺡ ا‪!o‬ج "‪, O‬رًا إ=‪ ً
:‬ث  ‪ j"/  P$‬ا‪7‬ب ‪ ،‬وﺕ)‪,‬ر آ‪ 
6‬ا‪7‬ب  ا‬
‫ا ‪  0.5% 9  Y
1‬آ‪ 
6‬ا‪!o‬ج ‪ .‬آ‪7" 6‬ب ا ‪ P$‬ا‪H‬م أ"‪ ًb‬أ< ء ﺕ‪ 
69‬وﺕ‪ "$‬ا @‪+‬ت ‪،‬‬
‫وﺕ)‪,‬ر آ‪ 
6‬ا ‪ P$‬ا‪ 76‬ﺱ "ً إ‪ B‬ا‪9‬ر وا‪
96‬ت  در اث  ‪
"+ ١٠ 9  P$‬‬
‫‪ . /‬ورة  "‪ O6‬ﺕ‪.‬ﺵ
 در اث ا ‪  _
6 $‬ا‪6‬در ا
 ‪:‬‬
‫)‪ (١‬ﺱاﺉ وا‪
/‬ن ‪
6‬ت ا‪ $9‬ا‪6 <6‬اد ا‪
6
O‬و" وا ‪ P$‬ا‪H‬م ‪ ،‬ﺹ  ‪ ,‬ا‪ : $9‬‬
‫ا‪)9‬ل ا‪. "9‬‬
‫)‪ (٢‬ﺕ‪7‬ب ا ‪ P$‬ا‪H‬م  ﺝ‪,‬ران ا‪E‬ر ا‪ B‬ا‪ _
6‬ا‪. 
:4‬‬
‫)‪ (٣‬ﺕ"‪ Y‬ا‪ _
6‬ا‪6‬ﺡ  ‪ P$‬ا‪H‬م ا‪  H76‬وﺡ‪,‬ات ‪a‬ل ا‪6‬ء ‪ ،‬وا‪ _
6‬ا ﺕ‪ 4‬‬
‫`‪ 7‬ا ‪. P$‬‬
‫)‪ (٤‬ر ا‪"a‬ت ا‪ : O76‬ﺵ‪O‬ت ا‪46‬ري وا‪!E‬ر ‪.‬‬
‫)‪ (٥‬ﺕ‪7‬ت ا ‪ P$‬ا‪H‬م )او ا‪)6‬ت ا ‪ (
$‬ا< ء ‪
6‬ت ا ) وا‪ ",‬وا‪aH‬ن ‪.‬‬
‫)‪ (٦‬ا‪7‬ت ا ﺕ‪,9‬ث !
‪9 4‬ادث ا‪ ، $H6‬وﺕ‪: 6‬‬

‫‬
‫ا‪9‬ادث ا ﺕ‪ B 9‬ا
‪ > 7‬ﺡادث ا!‪4$‬ر ا‪E‬ر وﺡادث ﺕ‪ 89‬ا‪ Q
!E‬ا @‬ ‫•‬
‫وﺡادث اﺡاق ا‪aH‬ا!ت ‪.‬‬
‫ا‪9‬ادث ا‪ > "9‬ﺡادث اﺹ‪,‬ام و`ق !@‪+‬ت ا ‪ P$‬ا‪H‬م‬ ‫•‬
‫ﺡادث ا!‪4‬اف و`ق ا‪ 6‬ت ا‪. "9‬‬ ‫•‬
‫ﺡادث ا‪7‬ب ا ﺝ‪  6‬ا‪9‬وب وا ‪
6‬ت ا ‪ "O7‬و‪
6‬ت ا‪ Q"H‬آ‪ 6‬ﺡ‪,‬ث ‪ :‬‬ ‫•‬
‫ﺡوب ا‪ %
H‬ا>‪+‬ث ‪.‬‬

‫‪ -٣‬ﺕ<‪.‬ث ا=ﺏ" ‪: Soil Pollution‬‬

‫ﺕث ا آ‪
K‬ه  )ت ا
 ا‪E‬ﺱﺱ
 ‪ A
64‬ا‪<6‬ت ا  ذآه ﺹ ا>)
‬
‫  ‪ .‬و اول ا اث ا اﺹ‪ 2‬ا  ‪, U‬أ ا‪ )
H‬ه ﺕ< ‪4‬ا<
‪ 8‬وا‪"
O‬‬
‫وا‪"$‬وﺱت !
‪ 4‬ح ‪+b:‬ت ا‪7!E‬ن وا‪
9‬ا!ت ‪ B‬ا‪E‬رض ‪ .‬و ‪, ,‬أ ا ‪ b‬ا 
‬
‫وا)
 ا ﺡ‪ 2<,‬اواﺱ‪ P‬ا)ن اﺱ‪  A‬ا‪U‬ت ا ‪"$‬ت ا 
 ﺕح ‪ :‬ا اء و‪O‬‬
‫‪a‬ا"‪ 6 ,‬ا‪ Q7" U‬ﺕ< آ
ا ‪+‬رض وا ‪ .‬ان اﺹ ا وا‪E‬رض ‪<6‬ت ه ا 
‪S‬‬
‫ ا‪ 7‬ﺕ‪,‬ارآ‪ k‬او ازا ا<ر_ ‪ ،‬آ‪ 6‬ان ا‪=E‬ار ا ﺝ‪  6‬ﺕث ا ‪E‬ﺕ) ا ‬
‫ا‪=E‬ار ا ﺕ‪  4‬ﺕث ااء وا‪6‬ء ‪ P
7 Q7‬ه ان ا‪E‬رض وا ه ا)‪,‬ة ا‪E‬ﺱﺱ
‬
‫‪6‬در ا‪UK‬اء ‪7!+‬ن و)
 ا‪O‬ﺉ ت ا‪ 
9‬ا‪E‬ى ا ﺕ
‪ t B m‬آآ‪ Q‬ا‪E‬رض‪ .‬و‪,‬ا ‬
‫اﺹ ا ‪<6‬ت ق ا)
‪ ",‬اﺱة @  ﺹ ا
 ‪ !.:‬ﺕاﺝ‪  k‬ﺝ‪ 8
7‬ا ا‪E‬‬
‫وه د‪ :‬ا‪<6‬ت وا ‪"$‬ت ‪ 
K ,6  O 
:‬ا‪   fH‬ﺹ ا ‪"$‬ت ا‪  6‬ا ه ‬
‫ ‪$H‬ت ا‪ A!6‬وا‪+$6‬ت ا و" ‪ .‬ان د‪ :‬ا‪6‬اد ا‪  6‬دا ا‪E‬رض ﺱ
) ا ط‬
‫ا‪E‬ﺵ  ا‪ B‬ارا= ا‪ O6"E O ) 6‬ازا‪ k‬ا‪,‬ا ‪ .‬وﺕ‪  4‬ا‪<6‬ت ا‪   6‬ا‪E‬را= ‬
‫ا‪ 
` j/  6‬ﺹ‪a 9‬را و‪ TU‬ﺕ‪ B <e‬ﺡ
ة ا‪7!E‬ن وا‪O‬ﺉ ت ا‪ 
9‬ا‪E‬ى ‪O‬‬
‫`
 ﺵ ‪.: TU .‬ن  ا‪b‬وري اﺕ‪H‬ذ ا‪,‬ا
 ا‪+‬ز ‪  ,9‬ﺕث ا ‪ ،‬وﺕ)‪ A‬ه‪ _U‬ا‪66‬‬
‫‪,‬رﺝ ا‪E‬ﺱس ‪ B‬ﺕ‪ j‬ا‪O9‬ت وا‪61 6‬ت ا‪,‬و
  ‪ j"/‬ﺱ ا)ا!
 و)‪ ,‬ا‪E‬ﺕ‪
@$‬ت‬
‫ا‪,‬و
 ا ﺕ‪9‬م  ا‪E‬ﺝاءات ا‪,6‬ة 
 ا‪E‬ر=
‪ .‬ان اﺹ ا ‪.‬ي !ع  ا‪<6‬ت‬
‫ﺱ
) رة ﺕ)ﺉ
 ا‪ B‬ا ﺕت وا‪6<E‬ر وا‪96‬ﺹ
 ا‪a‬را
 و  ﺱ ) ا‪ B‬ا‪7!E‬ن‬
‫وا‪
9‬ا!ت ا ﺕ ش ‪ B‬ه‪ _U‬ا‪96‬ﺹ
 ‪ .‬و@‪t ,‬ت ‪ :‬ا )د ا‪
E‬ة ااض ‪ 8‬ﺕ‪ O‬ﺝدة‬
‫‪ :‬ا‪E‬زن ا‪ )7‬او ‪ B‬ا‪ 8 @E‬ﺕ‪ O‬ﺝدة  ‪ 
 Q7‬ﺱ) ‪ ،‬و" د ﺱ‪ Q‬ذ‪ T‬ا‪ B‬اﺱ‪,H‬ام‬
‫ا‪E‬ﺱ‪,6‬ة ا‪
6
O‬و" وا‪,
6‬ات ‪+‬وة ‪ B‬ﺕ‪ 
<.‬ا‪<6‬ت ا‪ 7‬ا‪E‬ى ا‪6‬ﺝدة ‪ :‬ا‪E‬رض‬
‫ا‪a6‬رو او ا‪6‬ﺝدة ‪ A‬ا‪ _
6‬ا‪ ,H76‬ي‪.‬‬

‫أ‪ -‬اﻥ‪.‬اع ا‪.<0‬ﺙت ا= ﺕ'‪ v‬ا=ﺏ" ‪:‬‬

‫ﺕ‪/! Q7‬ت ا‪7!E‬ن ا‪
9‬ﺕ
 ‪ ،‬وا‪
 $‬ت ا‪a‬را
 وا 
 ‪ 
: 6‬ا  ا ‪ 
$‬ا!‪+‬ق‬
‫‪ YH‬ا‪<6‬ت ا‪ B‬ا ‪ .‬ان ا‪<6‬ت ا ﺕ ‪  j‬ا‪
 $‬ت ا ‪ YH : 
$‬اﺡ ا‪,‬اء‬
‫ ﺡ ا‪E‬ﺱ‪H‬اج وا!ء ‪6‬ﺡ از"‪ A‬وا‪E‬ﺱ‪+‬ك ه  اآ> ا اث ا ﺕ
‪Q‬‬
‫ا ‪ .‬و‪ " 6
:‬اه‪ 8‬ا‪<6‬ت ا "‪ O6‬ان ﺕ‪7‬ب ا‪ B‬ا ‪:‬‬
‫)‪ (١‬ا‪E‬ﺱ‪,6‬ة ا‪
6
O‬و" وا‪,
6‬ات ا‪ "9‬وا‪a‬را
 ‪.‬‬
‫)‪+b: (٢‬ت و!‪"$‬ت ا‪ A!6‬ا‪ $H6‬وا‪ _
6‬ا 
 ‪.‬‬
‫)‪ (٣‬ا)‪ 6‬و!‪"$‬ت و‪$H‬ت ا‪,6‬ن وا‪ 646‬ت ا‪ 
O7‬ﺹ ا‪6‬اد ا‪+‬ﺱ
‪. 
O‬‬

‫‬
 ‫ا‪ 6‬دن ا>)
 ا‪ 7‬ا‪  ) 6‬اﺱ‪,H‬ام ا!اع ا@د ا‪ : $H6‬ا ‪.‬‬ ‫)‪(٤‬‬
‫ا‪E‬ر ا‪. 
b9‬‬ ‫)‪(٥‬‬
‫‪$H‬ت ا‪4‬رب ا و" ‪ YH6‬ا!ا وا‪6‬اد ا‪  6‬ا ﺕ‪ :,‬دا ا‪E‬رض‪.‬‬ ‫)‪(٦‬‬
‫ا‪6‬اد وا‪7‬اﺉ ا ‪. 
$‬‬ ‫)‪(٧‬‬

‫ب‪'# -‬در ا=<‪.‬ث ا= ﺕ'‪ v‬ا=ﺏ" ‪:‬‬

‫ا‪E‬را= ا‪a‬را
 ا ﺕ‪,H7‬م ا‪E‬ﺱ‪,6‬ة ا‪
6
O‬و" وا‪,
6‬ات ‪.‬‬ ‫) ‪(١‬‬
‫ا‪ A!6‬ا‪. $H6‬‬ ‫)‪(٢‬‬
‫!‪"$‬ت ا‪7!E‬ن وا‪,6‬ن وآ‪+b: TU‬ت و‪$H‬ت ا‪
9‬ا!ت ‪.‬‬ ‫)‪(٣‬‬
‫ا‪96‬ت ا و" و‪$H‬ت ا‪4‬رب ا و" ‪.‬‬ ‫)‪(٤‬‬
‫ا‪7‬ت   ت وا‪ j:‬ا  ا ‪@ YH6 
$‬ﺕ ‪.‬‬ ‫)‪(٥‬‬
‫‪/‬ح ا‪)6‬ت ا ‪ 
$‬ا‪. O76‬‬ ‫)‪(٦‬‬

‫ج‪ -‬ا=<‪.‬ث ا
 <=ﺏ" ‪:‬‬
‫ان ﺕث ا‪E‬را= ‪6‬اد ا ‪   4" 
$‬ه‪ _U‬ا‪E‬را=  ‪ 
` j/‬ﺹ‪a 9‬را ‪ )" 6‬‬
‫ا‪76‬ﺡت ا‪a6‬رو ‪,‬دا ‪ TU‬ا‪ E‬ا‪UK‬اﺉ ‪7!+‬ن ‪ .‬و" ‪a‬ى ﺕث ا‪E‬رض وا ‪6‬اد‬
‫ا ‪ 
$‬ا‪ B‬ا‪6‬در ا
 ‪:‬‬
‫ﺕ‪7‬ب ا ‪ P$‬ا‪H‬م  ‪+‬ل ﺝ‪,‬ران ا ا‪ B‬دا ا ‪.‬‬ ‫)‪(١‬‬
‫ا!‪O7‬ب ا ‪ P$‬ا‪H‬م ‪ B‬ا‪E‬رض  ‪ ,‬ا‪!E‬ء  ‪
6‬ت ﺡ‪ $‬ا‪E‬ر ا ‪. 
$‬‬ ‫)‪(٢‬‬
‫ا‪7‬ب  ا‪ Q
!E‬ا @  ‪ P$‬ا‪H‬م ا‪ B‬ا‪E‬رض وا ‪ YH6‬ا‪E‬ﺱب ‪.‬‬ ‫)‪(٣‬‬
‫ا‪7‬ب  ا‪aH‬ا!ت ﺹ ‪a‬ا!ت ا‪)6‬ت ا ‪ 
$‬ا‪ !:,6‬ا ﺕ‪9 : 6 7‬ت‬ ‫)‪(٤‬‬
‫ا ‪.‬‬
‫ر ا‪"a‬ت وا‪9‬م ا‪ O76‬وآ‪ TU‬ا‪)6‬ت ا>)
 ا‪$‬ﺉ‪  b‬ا‪9‬ﺝ ‪ B‬ا‪E‬رض‬ ‫)‪(٥‬‬
‫‪ :‬ا اء ‪.‬‬
‫ادة ﺡ) ا‪6‬اد ا ‪ 
$‬ا‪$‬ﺉ‪ b‬ا‪ B‬دا ا‪E‬رض ‪.‬‬ ‫)‪(٦‬‬
‫ﺕ"‪ Y‬ا‪ _
6‬ا 
  ‪ :‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م ووﺡ‪,‬ات ا‪ 4 6‬ا‪ B‬ﺡ‪ $‬و ‪b$H‬ت‬ ‫)‪(٧‬‬
‫ار=
 ‪ :‬ا اء ‪
9 O" 6‬ات ﺉ
 !‪+ < 
$‬رض وا ‪.‬‬

‫‪ -٤‬ا=<‪.‬ﺙت ا@یوی" ‪: Physical Pollution‬‬

‫ا=‪ :‬ا‪
6 B‬ت اث ا)
‪)6 ",‬ت ا
 ا‪E‬ﺱﺱ
 ‪ ،‬ا‪:‬ز ار ا‪b9‬ري وا)  ‬
‫ا!اع ﺝ‪,",‬ة  اث ‪ 8‬ﺕ‪ O‬ﺝدة ‪ :‬ا‪ . j7‬ان ه‪ _U‬ا‪!E‬اع  ا<ت ﺕ‪"a
: O <e‬ﺉ ‬
‫‪ B‬ﺡ
ة و!‪/‬ت ا‪7!E‬ن و
‪ O S‬آ
‪
6‬ﺉ آ‪ 6‬ه ا‪9‬ل  ‪<6 7‬ت ا‪ 7‬ا ‬
‫ذآه ‪ .‬و"‪ O6‬ﺡ ه‪ _U‬ا‪!E‬اع  اث ‪: " 6‬‬

‫أ‪ -‬ا=<‪.‬ث ا&ﺵ‪: Radioactive Pollution a‬‬

‫)‪ ,‬ف ا‪7!E‬ن ‪ /H‬ا‪E‬ﺵ ت ﺕ‪,‬ر"‪ ,  
4‬ازد"د ا ‪U 6‬ا ا‪46‬ل و‪+‬ﺡ‪  1‬ا‪1" U‬‬
‫‪ B‬ا 
 ‪  k@! :‬ا<ر =
 ‪ .‬و@‪ ,‬ﺕ=‪ 29‬ا<ره‪ _U‬ا‪ O /H6‬ﺵ  ‪ ,‬ا‪
4$‬ات‬
‫ا‪U‬ر" ا ﺡ‪ : 2‬ا‪9‬ب ا ‪ 
6‬ا>!
 ا< =ب ‪  ",‬ه
وﺵ
‪ 6‬و!آزاآ )  ا‪U‬ر"‬

‫‬
‫‪ ،‬و ﺕ   ﺕ‪4‬رب !و" آ!‪ 2‬ﺕ‪4‬ى ‪`+‬اض ا ‪ . "O7‬وﺡ‪ >",‬ا‪U‬ت ا)  وا)‪U‬اﺉ‪Y‬‬
‫ﺕ ‪,   A‬ن ا
را!
م ا‪ Qb 6‬ا‪U 6 A6‬ا ا‪, 6‬ن  @
 ‪ B‬ااق ا‪,‬روع وا‪6‬ا@‪A‬‬
‫ا‪ .
9‬ان اﺱ‪,H‬ام > ه‪ _U‬ا‪E‬ﺱ‪ : 9‬ا‪9‬وب ض  ‪ j/‬واﺱ   ا‪E‬را= وا‪_
6‬‬
‫ث ‪6‬اد ا‪ ،  6‬و@‪ ,‬ا‪U‬ت ا‪  
>O‬ا‪E9‬ت ا‪ 
=6‬ا ‪ 8‬ﺕ‪  O‬و‪ : @  :‬‬
‫ا‪1‬ر ‪ :‬ا‪ j/ 6‬ا اﺱ‪ > 
: 2,H‬ه‪ _U‬ا‪E‬ﺱ‪. 9‬‬

‫و‪ :‬ا اق و!

‪E 4‬ﺱ‪,H‬ام ا‪
U‬ة ا‪   6‬ا
را!
م ا‪ Qb 6‬ا< ء ﺡ ا‪%
H‬‬
‫ا>!
 وا>>  ‪ ١٩٩١‬و‪@ @  ٢٠٠٣‬ات ا‪ Y@ : Y9‬ا‪,‬ت وا‪,‬روع ا ا@
 ‪،‬‬
‫‪ ,):‬اﺹ‪ /H 29‬اث ا‪E‬ﺵ  ﺕ‪ Q7‬ارا ﺡ)
)
 
 و‪:+‬اد ‪ Q7‬آ>ة ا‪, 6‬ات‬
‫ا ‪ "O7‬ا‪  6‬ا ﺕ‪ ,  2$H‬ه‪ _U‬ا‪9‬وب وا ه )" ﺡم ا)‪U‬اﺉ‪ Y‬ذات رؤوس ا
را!
م‬
‫ا‪ Qb 6‬ا‪ 6 76‬ا=‪ :‬ا‪ B‬ﺡم ا‪,‬روع وا‪,‬ت ا‪ . 696‬و)‪ ,‬ﺕك ﺡم ه‪ _U‬ا‪, 6‬ات‬
‫وا‪$H6‬ت ‪ :‬اآ  ‪ :‬ا اء 
ث إﺵ  ا‪U‬ري آ  ااء وا‪6‬ء وا ‪ .‬ان @‪ 87‬‬
‫ا‪6‬اد ا‪  6‬ا ا!ت !
‪E 4‬ﺱ‪,H‬ام ه‪ _U‬ا)  ﺹ ‪ :‬ا‪ j/ 6‬ا‪ 
 4‬ا!) ا‪B‬‬
‫ا وا‪ _
6‬و  ا‪ B‬ا‪96‬ﺹ
 ا‪a6‬رو ‪ :‬ﺕ‪ T‬ا‪ j/ 6‬ود ا‪ B‬ﺱ‪ 7‬ا‪UK‬اء ا‪H‬ﺹ‬
‫‪7!o‬ن ‪ :‬آ  دو ا‪ 2"O‬وﺵ‪6‬ل ا‪ O66‬ا 
 ا‪ 7‬د" ا=‪ :‬ا‪ B‬ا اق ‪ .‬ان ﺕ ول‬
‫ا‪6‬اد ا‪UK‬اﺉ
 ا ﺕ‪  4‬ه‪ _U‬ا‪a6‬روت اﺹ‪ 29‬ﺕ‪,‬د ﺡ
ة ا‪7!E‬ن وا‪O‬ﺉ ت ا‪ 
9‬ا‪E‬ى ‪.‬‬

‫ب‪ -‬ا=<‪.‬ث ﺏ`‪.‬ﺽء ‪: Noise Pollution‬‬

‫‪ 8‬ﺕ‪ O‬ا‪=b‬ء @ )د @
 ذات ﺕ‪ 
<.‬آ
 ‪ B‬ﺡ
ة ا‪7!E‬ن و‪ E‬ﺕ‪ k Q7‬اي ‪ ، O‬ا‪ E‬ان‬
‫ار ا‪b9‬ري وا  ﺝ  ا‪=b‬ء ﺕ)‪ 89‬ﺡ
ة ا‪7!E‬ن وﺕ‪ k Q7‬ا‪E‬زج 
‪ : S‬‬
‫ا‪ A!6‬وا@‪ A‬ا ‪ :  Q79: 6‬ﺝ‪ A
6‬ا‪ j:‬ا‪
9‬ة ا‪,‬اء  ارع وا!ء ‪a 6‬ل ‪ .‬و=‪6‬‬
‫‪ 
 P
9‬ا‪7!E‬ن "‪.‬ﺕ ‪,‬ر ا‪=b‬ء  اﺹات وﺱﺉ‪ P‬ا ) ا‪ ، $H6‬واﺹات ا‪E‬ﺝ‪a‬ة‬
‫ا‪O‬ﺉ
 وا‪ 
O
!O
6‬ا د‪ 2‬ا‪ 6‬زل !
‪ 4‬ر ا‪b9‬ري ‪ 2 4:‬ا‪7!E‬ن "‪ 7H‬ا‪,‬وء‬
‫و"‪ 8 / ,)$‬ااﺡ ‪ :‬ﺡ
ﺕ‪ k‬ا

 ‪
` .‬ان ‪,‬ر ا‪ H‬ا‪  )
)9‬ا‪=b‬ء "‪.‬ﺕ  ا‪ 6‬‬
‫وا‪ A!6‬وارش ‪E ،‬ن اﺹات ا‪O6‬ﺉ وا‪, 6‬ات ‪ :‬ه‪ _U‬ا‪6‬ا@‪ A‬ﺕ‪$‬ق ‪ _)"  
>O‬ا‪7!E‬ن ‪ :‬‬
‫‪ P
9‬ﺡ
ﺕ‪ k‬ا
  اﺹات ‪ .‬وﺕ)س درﺝ ا‪=b‬ء ﺡ‪,‬ة ا‪ (dB) 7",‬ا ه وﺡ‪,‬ة @
س‬
‫ﺵ‪,‬ة ات ‪ .‬وﺕ ﺵ‪,‬ة ﺹت ا‪96‬د< ا‪ 
!7!E‬ا‪
E‬د" 
 ‪ ، 50 - 60 dB‬وﺕ‪ A
7‬ا‪E‬ذن‬
‫ا" ﺕ‪ 69‬ﺹت ﺕ ﺵ‪,‬ﺕ‪ k‬ا‪ 120 dB B‬و‪$ O‬ة ‪,9‬ودة ‪ .‬و"‪7!+ O6‬ن ان "  ‪A‬‬
‫‪ P
9‬ﺕ ‪ k
:‬درﺝ ا‪=b‬ء ا‪ 80–85 dB B‬و‪,6‬ة <‪6‬ن ﺱت ‪ 6‬اﺹ ‪ .‬و ‪ ,‬ازد"د‬
‫ﺡ‪,‬ود ا‪=b‬ء ‪:‬ق ه‪U‬ا ا‪,)6‬ار ﺕ) @
 ا‪7!E‬ن ‪ B‬ا ‪ 6‬آ>
ا ‪ ،‬و@‪e" ,‬دي ا‪E‬ﺱ‪6‬ار ‪ :‬ﺕ) ‬
‫ا‪E‬ﺹات ‪ > :‬ه‪ _U‬ا‪ 9‬ا‪ B‬ا‪,)$‬ان ا‪a4‬ﺉ او ا‪9 O‬ﺱ ا‪ A67‬ا‪6‬دا ‪, B‬ة ا ض ‪.‬‬

‫ج– ا=<‪.‬ث ﺏ&ه=@ازات ‪: Vibration Pollution‬‬

‫آ>
ا  " ! ا‪E‬ﺵ‪H‬ص ا‪
" "U‬ن ‪  :‬زل ﺕ)‪) A‬ب  ط ا‪ O7‬ا‪  ",",9‬ا‪<E‬ر‬
‫ا‪ 
7‬ا ﺕ‪ 7‬ا‪E‬ه‪a‬ازات ا ﺕ‪  4‬ﺡآ ا)رات ‪ B‬ه‪ _U‬ا‪H‬ط ‪ .‬ان ﺝ‪ 87‬ا‪7!E‬ن‬
‫‪H a4‬ط و!"ت 
 ﺕ‪ A
7‬ﺕ‪ S79‬ا‪UU‬ت ا‪E‬ه‪a‬از" وﺕ )  ا‪e 874‬د" ا‪B‬‬
‫ﺡل ردود ا‪ :‬ل ﺝ‪ B 
!67‬ه‪ _U‬ا‪E‬ه‪a‬ازات ‪ .‬وﺕ)س ﺵ‪,‬ة ا‪E‬ه‪a‬ازات ﺡ‪,‬ات ادد ا ‬
‫> ا
ﺕ‪ Hz a‬وا‪ . dB 7",‬وﺕ ‪ ,6‬ردود ا‪ :‬ل ا‪ 874‬ا‪
7$‬ﺝ
 وا 
 ﺕ‪ _4‬ا‪E‬ه‪a‬ازات‬
‫ﺡ‪ Q7‬ﺵ‪,‬ﺕ و‪:‬ة ا ض  ‪+ 7 : ،‬ه‪a‬ازات ا‪ 
7‬ا ه ‪,9‬ود ‪: 1Hz‬ن رد ا‪ $‬‬
‫ه ا‪a!E‬ج ا‪ P
7‬وا ر  ‪,‬م ااﺡ وﺡ‪,‬وث  ‪ r‬ا‪EE‬م ا ‪ . 
b‬ا اذا زادت ﺵ‪,‬ة‬

‫‬
‫ا‪E‬ه‪a‬ازات ا‪," 2Hz B‬أ  ‪,‬ه ا ر س وا ر ‪,‬وار و‪,):‬ان ا‪
7‬ة ‪ .‬و ‪ ,‬ازد"د‬
‫ﺵ‪,‬ة ا‪E‬ه‪a‬ازات ا‪,) B‬ار ‪ 9" 5Hz‬ﺹ   ‪ :‬ا ‪ S$‬وا ‪ j‬و"‪ p‬ا‪9‬ل `
 @‬
‫‪+‬ﺡ‪6‬ل ‪ .‬ا اذا وﺹ‪ 2‬ا‪,‬ة ا‪ B‬ﺡ‪.: 8Hz ,‬ن ا=‪ A‬ﺱ
‪ p‬ﺱ
 ‪ "K‬و@‪" ,‬ك ا<ر ﺵ‪,",‬ة‬
‫‪ B‬ا‪7!E‬ن !
‪ Y 4‬ا‪. 47!E‬‬

‫د‪ -‬ا=<‪.‬ث ا'ي ‪: Visual Pollution‬‬

‫رة  " ‪ %‬اث اي  وﺝد  ﺹ ﺕ‪   4‬ا‪ t 6‬ا

 و ه‪ ,‬ا‪,6‬ن‬
‫ذات  ‪ 
` t‬ﺝ‪U‬ا و`
 ‪U9‬ة ‪:E‬اد ا‪ . A646‬وﺕ‪ 6‬ه‪ _U‬ا ﺹ ا‪ ، 
E‬ﺡت وا="‬
‫ا‪ ",‬وا‪+E‬ن ‪ ،‬ا‪E‬ﺵرات ا‪b‬ﺉ
 ‪ ،‬اﺵرات اق وا‪6‬ور ‪ ،‬ا‪,6‬ة ا‪,H‬ت > ا‪,6‬ة‬
‫ا‪$‬ن وا‪O‬ء ‪ ،‬ا‪E‬ب ‪ ،‬وﺕ‪,O‬س ا ‪"$‬ت ‪ .‬و`‪  8‬ان @‪  87‬ه‪ _U‬ا ﺹ ﺕ  ‬
‫=ورات ار وان وﺝده =وري ‪
7‬ة ‪ B‬ا‪9‬آ دا ا‪,6‬ن > ا‪E‬ﺵرات ا‪b‬ﺉ
‬
‫واﺵرات ا‪6‬ور‪ ،‬ا‪ E‬ا! ‪ A‬ذ‪ O6" T‬ان ﺕ‪ Q7‬ا"‪  
>O k‬ا‪6‬ا‪ j:‬ا‪,6 
64‬ن‬
‫ﺹ ا‪ 8 6‬ار"‪. 
: 
H‬‬

‫و ‪ ,‬ﺡ ا‪ %

H‬ا>!
 وا>>  ‪ ١٩٩١‬و‪ ٢٠٠٣‬و ﺕ‪+‬ه‪  6‬اﺡ‪,‬اث ‪ B! ،‬ا اق‬
‫ ﺕث ي ‪ : 
> k j7" 8‬ا  ا‪ : V",9‬اي  دول ا ‪ ,): . 8‬ا! ا‪H‬اب‬
‫وا‪,‬ر و‪/‬ل  ‪ 81‬ا‪ 
E‬واق وا‪6‬ا‪ j:‬ا  ﺡ‪ B‬اﺹ‪ 29‬ا`‪ Q‬ا‪,6‬ن وا‪E‬ﺡ
ء ا‪
O7‬‬
‫ذات  ‪ . :) t‬و" د ﺱ‪ Q‬ذ‪ T‬ا‪ B‬ا‪,‬ر ا‪U‬ي ﺱ‪ k‬ا ‪
6‬ت ا ‪ ، "O7‬وﺕ@‪
6 Y‬ت‬
‫ا‪6E‬ر وا‪E‬ﺹ‪+‬ح ‪ .‬آ‪ 6‬ان = ‪ Y‬ا‪,H‬ت وا  
 ﺕ‪ 89‬ﺵ‪O‬ت ا‪46‬ري او ا!‪,7‬اده ‪6‬‬
‫ادى ا‪ p$/ B‬ا‪ _
6‬ا)‪U‬رة !‪ k  %‬ﺡ‪,‬وث ا‪7O‬ات وا‪$7H‬ت ‪ :‬ا`‪ Q‬ﺵارع ا‪,6‬ن ‪ .‬وا=‪:‬‬
‫ا‪ B‬ذ‪ ,): T‬ﺕ@‪ 2$‬ا`‪
6 Q‬ت ﺝ‪ A6‬ا ‪"$‬ت ا‪ 6 
a 6‬ادى ا‪ B‬ﺕاآ‪ 8‬ت ا‪ /E‬ن  ا)‪6‬‬
‫‪ :‬اارع ﺡ‪ B‬اﺹ‪ 29‬ﺕ‪ O‬ﺕ‪+‬ل > واﺉ‪ p‬ا‪ "O‬ﺕاآ‪ 
 8‬ا‪9‬ات وﺕﺕ‪
 A‬‬
‫ا‪
9‬ا!ت ا‪7‬ﺉ ‪ .‬آ‪ 6‬ان ‪,‬م @‪,‬رة ا‪,‬و ‪ B‬ﺕ‪ a
4‬ا@ ا‪O‬ﺉ
 ادى ا‪ B‬ا‪4‬وز ا اﺉ ‬
‫‪ B‬ا‪O‬ت ا‪ 
O9‬وا!ر ‪t‬هة اﺱ‪,H‬ام ا‪,6‬ات ا‪O‬ﺉ
 ا‪E‬ه
 وا ﺕ‪ 8‬ر ‪,‬ور‬
‫ا‪. 
O7‬ﺱ‪+‬ك وﺵ‪O‬ت ا ‪  ,‬ﺕ‪O‬ن  ا ‪ 
1‬ا‪E‬ا‪U‬ي ‪ B=: j‬آ
ة ‪ :‬ه‪U‬ا ا‪46‬ل ‪.‬‬
‫آ‪ 6‬ان = ‪ Y‬اا@‪ A‬ا‪ E‬ا= ا‪,‬و ا‪ B‬ﺱ‪ ,‬ا‪  
>O‬اق واارع ا=‪ :‬ا‪ B‬و=‪A‬‬
‫ا‪9‬اﺝ‪ a‬ا‪E‬ﺱ‪ 
 6‬وا‪ 
O7‬ﺡل ا‪,‬واﺉ ا‪ 
O9‬وه‪U‬ا اﺱء ا"‪ b‬ا‪ t  B‬ﺕ‪ T‬ا‪ .
E‬ان وا@‪A‬‬
‫ا اق ‪ :‬ا@‪ 2‬ا‪  " =9‬ﺡ ﺡ
 ث اي ‪.‬‬

‫هـ – ا=<‪.‬ث ا`‪.‬ﺉ ‪: Light Pollution‬‬

‫" ف اث ا‪b‬ﺉ ‪ 
6 k!.‬ﺕ‪ 1 6 Q

K‬ا‪67 )
)9‬ء ‪ :‬ا
 ‪
K/ Q7‬ن ا‪ "=E‬ا ‬
‫"‪ 6 7‬ا‪7!E‬ن رج ا‪ 6‬زل ‪ B‬ا=اء ا‪67‬ء ‪ .‬و"‪ 6 7‬ا‪7!E‬ن ا‪ "=E‬ا‪H‬رﺝ
 ‪E‬ﺱب‬
‫‪ $H‬وا  اه‪ 6‬اﺵ ا‪ +7‬وﺕ‪ 
.‬ا‪O66‬ت ‪ .‬و@‪ ,‬ازداد اﺱ‪,H‬ام ا‪7!E‬ن ‪"=+‬‬
‫ا‪H‬رﺝ
 ا‪ B‬ﺡ‪ ,‬ا‪ K6‬ﺡ‪ B‬ت ﺝ‪a‬ء آ
  ا‪b‬ء ا‪,H76‬م "‪,‬د ‪ :‬ا‪67‬ء ‪>  O‬‬
‫ودون اي ‪:‬ﺉ‪,‬ة  ‪ 
6  k
 j"  7 k‬ﺕه‪ %‬ﺱ‪6‬ء ا‪,6‬ن ‪ .‬و@‪ ,‬ادى ه‪U‬ا اه‪ %‬ا‪ B‬ا‪$‬ء‬
‫ا‪ 1 6‬ا‪67 
64‬ء  ‪ 
  4‬ا ‪ . t‬ان اآ>  ‪" 84! 2500‬ه‪ 
 ,‬ا‪46‬دة ‪ :‬‬
‫ا‪67‬ء ا‪ : 
:‬ا‪ 
` j/ 6‬ا‪= <6‬ﺉ
 ‪ .‬و" ‪ r$H‬ه‪U‬ا ا ‪,‬د ا‪ 200 
  B‬ا‪84! 300 B‬‬
‫‪= :‬اﺡ ا‪,6‬ن ﺡ
‪ 7! V‬اث ا‪b‬ﺉ  ‪ . 
7! ,‬ا ‪ :‬ا‪,6‬ن ا ﺕه‪ %‬ﺱ‪6‬ﺉ ‪Q7‬‬
‫اث اي ‪O
:‬د ‪"E‬ه‪ ,‬اآ>  ‪,‬ة ات  ا ‪4‬م ﺕ) آ‪ 6‬آ!‪ 2‬ا‪,6‬ن اآ> اآ‪t1‬‬
‫‪O7‬ن ووﺱﺉ ا ) ‪.‬‬

‫‬
 ‫و‪ -‬ا=<‪.‬ث ا‪S‬اري ‪: Thermal Pollution‬‬
‫اث ا‪9‬اري ه ‪ 
6‬ﺕ‪ O 
H7‬ا‪ _
6‬ا

 )ا‪!E‬ر ‪ ،‬ا‪
9‬ات ‪ ،‬ا‪9‬ر( !
‪ 4‬ـ‪
<.‬ات‬
‫ ‪  :‬ا‪7!E‬ن ‪ .‬وا‪ Q7‬اﺉ
‪ 7‬ث ا‪9‬اري ه اﺱ‪,H‬ام ا‪6‬ء آﺱ
 ﺕ"‪9 : ,‬ت‬
‫ا@ ‪9 ،‬ت ا@ ا و" ‪ ،‬ا‪ A!6‬ا‪ ، $H6‬و‪ :‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م و <‪ 8‬ادة ه‪ _U‬ا‪_
6‬‬
‫وه ‪,‬رﺝ ﺡارة 
 )ﺱ ( ا‪ j/  B‬وﺝده ا

 ‪ .‬وﺕ‪<e‬ه‪ _U‬ا‪ _
6‬ا‪B  7‬‬
‫ا‪O‬ﺉ ت ا‪ 
9‬ا‪6‬ﺉ
 ا ﺕ
‪ : m‬ا‪6‬ء ق  ‪,‬دة ‪.‬‬

‫ز‪ -‬ا=<‪.‬ث ا‪=Nw‬وﻥ ‪: Electronic Pollution‬‬

‫وه أﺡ‪,‬ث ﺹ
‪4 : 9‬ل اث ‪ ،‬وه " ‪  %‬ا‪E46‬ت ا‪ 
7
/ K6‬وا‪O‬ﺉ
 ا ﺕ‪O‬ن‬
‫ﺡل ا‪h‬ﺝ‪a‬ة ا‪OE‬و!
 إ‪,‬اء  ا‪"U6‬ع وا
‪"a$‬ن ‪ ،‬وا!ء ‪.‬ﺝ‪a‬ة اﺕ‪ Y‬ا )ل )ا‪("6‬‬
‫وا‪6@h‬ر ا 
 ‪ .‬و"‪ $9‬ا‪b$‬ء ا‪ YH6   P
96‬ا!اع ا‪6‬ﺝت ااد"" وا‪6‬ﺝت‬
‫ا‪O‬و‪ 
7
/ K‬و`
ه ‪ .‬وﺕ‪ <e‬ه‪ _U‬ا‪E46‬ت ‪ B‬ا‪ "+H‬ا 
 ‪ €6‬اي ‪ ،‬ور‪ 6‬آ!‪2‬‬
‫ﺱً  ‪ r‬ا‪E9‬ت ا‪ 
=6‬ا ﺕ‪ $‬اﺱﺉ ا
 ا‪ : ""7‬ﺕ‪ > 
H‬ض ‪,‬م‬
‫ا‪E‬ﺕ‪a‬ان وﺡ‪E‬ت ا‪,‬اع ا‪. a6‬‬

‫)‪ ,‬ا!ت ‪ :‬ا اق ‪e‬ا ‪t‬هة !‪ Q‬ا‪,6‬ة ا‪E‬ﺱ)ل وادة ا‪O V‬ت اﺕ‪ Y‬ا )ل‬
‫‪:‬ق اﺱ‪ p‬ا‪ 6‬زل وﺱ‪ P‬ا‪E‬ﺡ
ء ا‪ . 
O7‬و" د ه‪U‬ا ا‪!E‬ر ا‪ Y = B‬ا وا‪ 6‬ا 
 ا ‬
‫ﺕ = ﺵآت اﺕ‪ Y‬ا )ل ‪ B‬ا‪6‬ا‪) 
/‬ء ا‪ Q! B 8):‬ه‪ _U‬ا‪,6E‬ة ‪:‬ق  ز‪. 8‬‬
‫آ‪ 6‬ا!ت ا"‪O b‬ﺕ‪ Q‬ا‪ 2!!E‬ا ﺕ ‪ Q‬ا"‪ b‬ا‪,6‬ة ‪+ <6‬ﺱ)ل وا‪ . V‬ان > ه‪_U‬‬
‫ا‪,6E‬ة ﺕ  ﺡ ا‪6‬ﺝت ا‪O‬و‪ 
7
/ K‬ذات اددات ا)
ة ‪,‬ة ‪E4‬ت ﺡ‪ V‬و!ط‬
‫ا‪O‬و! ‪E‬ﺕ ف ‪/H‬ه ‪ B‬ا‪,6‬ى ا
‪ B ,‬ا
 وا‪:E‬اد ‪ .‬آ‪ 6‬ان ا!ر ‪t‬هة اﺱ‪,H‬ام‬
‫اﺕ‪ Y‬ا )ل  @ ا‪:E‬اد ‪: O‬ق  ‪ 81‬ا‪,‬ول ا‪46‬ورة وﺡ‪ B‬ا‪,‬ول ا‪U " ,)6‬ر ه ا‪E‬‬
‫ ا@‪ Q‬ة ‪ B‬ا‪ 9‬ا  ‪ :‬ا‪,6‬ى ا"‪.‬‬

‫ح ‪ -‬ا=<‪.‬ث ﺏ‪.a‬ا‪ #‬ا‪y0‬ﺙة <^ ا‪N‬ءة ‪: Efficiency Pollution‬‬

‫" ض ا 
 ‪ :‬ا‪. 6‬ت ا 
 ا‪ r  B‬ا ا ا‪"a
$‬ﺉ
 ا "‪ O6‬ان ﺕ‪ B <e‬آ‪$‬ﺉ‪8‬‬
‫ا ‪ 
6‬و@‪,‬راﺕ‪ 8‬ا‪!E‬ﺝ
 ‪ ،‬وا "‪ O6‬ﺕ‪: " 6 
H‬‬
‫)‪ (١‬درﺝ" ‪j1‬ارة ‪ Rj.#‬ا‪ r  6 " : j0a‬ا‪E‬ﺵ‪H‬ص ا 
 ‪ :‬ا@‪ A‬ﺕﺕ‪ A$‬درﺝ ﺡارﺕ‬
‫‪ Q7‬و@ @ب ا‪6‬اﺝ وا‪:E‬ان وا‪ Q
!E‬ا @ ‪7‬اﺉ ا‪ 7‬و`
ه  ا‪, 6‬ات‬
‫ا> ‪9‬ارة ‪ .‬و"‪ O6‬ان "‪O‬ن ا ‪ : 6‬ا@‪ A‬ﺕﺕ‪ A$‬درﺝ ﺡارﺕ ‪ 
/ O‬‬
‫آ‪9‬ري ا دة  ﺕ‪4‬ي ‪ 
:‬ا‪6‬ل ا‪ $9‬وا )
‪ Q‬وا‪ p76‬ا‪
4‬ﺝ ‪ .‬ان ا ‪6‬‬
‫و‪$‬ات ‪ : "/‬اﺝاء ﺱ  ﺕ‪ ,"a‬درﺝ ﺡارﺕ  ا‪E, 6‬ت ا

 "‪ Q7‬ا=ات‬
‫‪1! <. 4
! 
47:‬م اازن ا‪9‬اري ‪ " ,@ 6 874‬ض  ‪ r‬اﺝ‪a‬ة ا‪. H 874‬‬
‫آ‪ 6‬ان !‪ S$‬ه‪ _U‬ا‪1‬وف "‪ O6‬ان ﺕ‪ ,‬ا"‪ b‬ا=ات !‪ 
7$‬ﺕ‪ B <e‬ا)‪,‬رة ا‪B 9
9‬‬
‫ا ‪e" ,@ O 6‬دي ا‪ B‬و@ع ا‪9‬ادث ‪ .‬و‪E 6‬ﺵ‪ k
: T‬ان ا اق ه  اﺡ ا‪,‬ان ‪ :‬‬
‫ا ‪  ,"a" 6 ، 8‬آ ه‪U‬ا ا ع  اث ‪ 
@ TU $ b‬ا‪E‬ﺵ‪H‬ص ا 
 و")‬
‫ ا!ﺝ
‪ 8‬ا‪ E‬ا‪U‬ي "‪ ,7‬ا‪E‬ه‪6‬م آ>
ا ‪U‬ا ا‪. Q!4‬‬
‫)‪ (٢‬ﺽ‪ ]a‬او ﺵ ة ا&ﻥ‪j‬رة ‪ :‬ان ا ‪ : 6‬ا@‪ A‬ﺕ) ‪ 
:‬ﺵ‪,‬ة ا‪!E‬رة او ﺕ‪a‬داد ‪ 
/ 
` O‬‬
‫"‪ Q7‬ا‪E‬ﺝد  
 ‪ jH" 6‬ا‪ Y b‬وا‪6 
: H‬ور ا‪ . a‬ان ‪! O‬ع  ا‪6E‬ل‬

‫‬
‫درﺝ ا!رة ﺹ ‪ k‬ﺕ ‪! B ,6‬ع ا‪, 6‬ات ا "    ا  ‪6E: .‬ل ا‪ )
@,‬ﺕ‪9‬ج‬
‫ا‪ B‬ا!رة 
 ‪E 6
 ،‬ﺕ‪9‬ج ا‪ B‬ذ‪ T‬ا‪6E‬ل ا "‪4‬ي ا  ‪ A 
:‬ا‪, 6‬ات ا‪
O‬ة‬
‫وا>)
 ‪ .‬ان ‪,‬م ا‪E‬ه‪6‬م ‪U‬ا ا‪ Q!4‬ﺱ
‪ Y = Q7‬ا ‪+ 1‬ﺵ‪H‬ص ا 
 ‪ ،‬وه‪U‬ا @‪e" ,‬دي‬
‫ا‪ B‬و@ع ا‪E‬ء وﺡل ا‪9‬ادث‪.‬‬

‫‪ -٥‬ﺕ<‪.‬ث ا‪C‬اء ‪: Food Pollution‬‬

‫"ث ا‪UK‬اء ا‪U‬ي " و‪ k‬ا‪7!E‬ن  ‪,‬ة ‪/‬ق ه ‪:‬‬

‫أ‪ -‬ا=<‪.‬ث ا‪0N‬وي ‪:‬‬

‫"ﺝ‪ A‬ﺱ‪ Q‬اث ا‪
6
O‬ﺉ ‪UK‬اء ا‪ B‬ا!)ل ا‪<E‬ر ا‪<6 
67‬ت ا ﺕ
‪ Q‬ااء وا‪6‬ء‬
‫وا ا‪ B‬ا‪UK‬اء !
‪ , 4‬ا‪ B‬ا ﺕت وا!) ا‪ B‬ا‪96‬ﺹ
 ا‪a‬را
 وا‪6<E‬ر ‪ 8< ،‬ا!)‬
‫ا‪ B‬ا‪7!E‬ن ‪ Q7‬ﺕ و‪96 k‬ﺹ
 ا ﺕ
 ا‪ ، <6‬او ‪ Q7‬ﺕ و‪9 k‬م ا‪
9‬ا!ت ا ﺕ ش‬
‫‪ B‬ه‪ _U‬ا‪96‬ﺹ
 ‪ .‬ان در ا‪<6‬ت ا‪ 7‬ا ﺕ
‪ Q‬ا ﺕت ه  ا‪E‬ﺱ‪,6‬ة ا‪
6
O‬و" ‪،‬‬
‫ا‪,
6‬ات ‪ ،‬ااء ا‪6‬ث ‪ ،‬ا‪6‬ء ا‪6‬ث ‪ ،‬و ا ا‪ . <6‬و"‪<6 O6‬ت ا‪ 7‬ان ﺕ‪ ,‬ا‪B‬‬
‫اﺝ‪7‬م ا ﺕت  ‪ j"/‬ا‪6‬ء وا وﺡ‪ j"/  B‬ااء !
‪ "+ S$  4‬ا ﺕت او ‪Q7‬‬
‫ﺕﺱ‪ Q‬ا‪6‬اد ا‪ 7‬ا>)
 ود@ﺉ) ‪ B‬ا`ن واوراق ه‪ _U‬ا ﺕت ‪.‬‬

‫ب‪ -‬ا=<‪.‬ث ای‪..‬ﺝ ‪:‬‬

‫"‪,9‬ث ه‪U‬ا ا ع  اث ا‪U‬ي "
‪ Q‬ا‪UK‬اء !
‪O
6 k< 4‬وت وا‪4‬ا<
‪ 8‬وا‪"$‬وﺱت ‪.‬‬
‫و"
‪ Q‬ه‪U‬ا اث ا‪UK‬اء ‪ Q7‬ﺡ‪ : k1$‬اآ @‪U‬رة `
 ﺹ‪ ، 
9‬وﺕ و‪ k‬دون ﺕ
 او ﺕ )
‪. 8‬‬
‫و"‪ O6‬ا‪  ,9‬ه‪U‬ا ا ع  اث ‪ j"/  7‬ا )
‪ ، 8‬ا‪ ، K‬وا‪ _
6 7K‬ا ‪، $
1‬‬
‫ا=‪ :‬ا‪ B‬ﺕ>)
‪ Y‬ا‪:E‬اد وﺕ
‪ 8‬ا‪ B‬ا‪ /H6‬ا‪ 
9‬ا ﺕ ‪  %‬اث ا"ﺝ ‪UK‬اء ‪.‬‬

‫ج‪ -‬ا=<‪.‬ث ای‪.‬ﺕ‪: $‬‬

‫وه اث ا ﺕ‪  %‬ﺕ‪ ,‬ا‪7!E‬ن ‪ 
/ 

K‬ا
 ا"ﺝ
  ﺕت ا‪UK 4 6‬اء ‪ .‬و"‪9‬‬
‫اث ا"ﺕ) ‪UK‬اء  اﺱ‪,H‬ام اﺱ
‪ Q‬ا ‪,‬ﺱ ارا<
  ‪ ",‬ﺝ
ت ا ﺕت ‪K‬ض ا‪9‬ل‬
‫‪
! B‬ت ﺝ
‪,‬ة  ا‪6<E‬ر وا‪96‬ﺹ
 وا‪bH‬وات ا‪a‬را
 و‪!.‬ﺝ
ت ﺕ‪$‬ق ‪ 
>O‬ا‪E, 6‬ت‬
‫ا

 ‪ .‬و@‪ ,‬ادت ه‪ _U‬ارات ا‪ j B‬اﺝ
ل ﺝ‪,",‬ة  ا ﺕت ﺕ   ﺝت 
 ا‪4‬دة‬
‫‪ 6‬زاد  ا@ل ا س ‪ B‬ﺵاﺉ وﺕ و ‪ .‬ا‪ E‬ان اﺱ‪,H‬ام ه‪ _U‬ا‪!E‬اع  ا‪ "U`E‬ا‪:‬ز  ‪: ,‬ة‬
‫ اﺱ‪,H‬ا ‪t‬ر ا!اع ﺝ‪,",‬ة  ا‪E‬اض ا ‪ 8‬ﺕ‪  O‬و‪ :‬او ﺵﺉ   @ ﺹ‬
‫ا‪E‬اض ا‪. >
H‬‬

‫ان ﺝ‪ A
6‬ا!اع اث ا‪UK‬اﺉ ااردة ا‪ _+‬ﺝدة ‪ :‬ا اق و‪ . 1  2$ O‬و"‪ 1‬ه‪U‬ا‬
‫رة ﺝ
  ا‪E9‬ت ا‪ 
=6‬ا ﺕد ‪
$76‬ت وا‪6‬اآ‪ a‬ا‪ ، 
9‬ﺡ
‪ V‬ﺕ‪ O‬ﺡ‪E‬ت‬
‫ا‪ 867‬ا‪UK‬اﺉ وا!ر ا‪,",‬ان ا‪ " 6‬وااض ا‪4‬ز ا‪7"E 7! 6b‬ن  
 ﺕ‪T‬‬
‫ا‪E9‬ت‪ .‬آ‪ 6‬زاد ‪ :‬ا‪ 7‬ات ا‪
E‬ة ‪ :‬ا اق زرا ا‪96‬ﺹ
 ا‪ , 6‬ﺝ

 ‪ YH6‬ا!ا‬
‫دون اي ا@ او   ‪ 6‬ﺕ‪ Q7!  k A6‬ا!ج 
 ‪ .‬آ‪ 6‬زاد ا@ل ا س ‪ B‬ﺵاؤه ‪6‬‬
‫ﺕ‪,‬و 
‪6 
!  k‬زة `  @ ا‪ T76‬دون ا‪E‬دراك ‪/H6‬ه ‪ B‬ا‪,6‬ى ا" ‪.‬‬

‫‬
 D:‫ا' ا‬
E ‫ث اﺝ‬.<=‫ا‬
"
‫ا'" ا‬
Petroleum Pollution


 ‫‪: "# $# -١‬‬
‫!‪ 26‬ا  ا ‪ً6! 
$‬ا ‪+ ًt9‬ل ا ‪ Y‬ا>!  ا)ن ا‪ =6‬و‪ :‬ﺝ‪ A
6‬ا‪E46‬ت‬
‫‪,‬ءًا  ا‪E‬ﺱ‪H‬اج وا‪ "O‬وا ) وا!ءًا  ) واز"‪ . A‬و`‪  8‬آ ا‪a6‬ا" ا‪ 
4"E‬ا ‬
‫ﺡ)) ا  ا ‪ A646 
$‬ا‪ E‬ا! ‪ S$! :‬ا@‪ 2‬اﺡ‪,‬ى ا‪76‬ت ا‪b 66‬ر ‪ 6‬ﺕ‪ k7‬‬
‫ﺕث ‪)6‬ت ا
 اﺉ
‪ 
7‬ا>‪+‬ث ااء ‪ ،‬ا‪6‬ء ‪ ،‬وا ‪ ,): .‬ادى ﺕاآ‪ 8‬ا‪$H6‬ت ا‪b‬رة‬
‫ا ﺕ‪  4‬ه‪ _U‬ا  ا‪ B‬ﺕ‪
<.‬ات ﺱ
 وا=ار ﺝ‪ 
 6
7‬ا! ‪ 27O‬ا<ره ‪ B‬اوﺝ‪ k‬ا‪_
9‬‬
‫ا‪ 
96‬رة  ‪ .‬وﺕ ‪ %‬ا‪<6‬ت ا ‪  
$‬ﺝ‪ A
6‬اﺡ ا  ا ‪ 
$‬ا‪,‬اء  ﺡ‬
‫ا‪E‬ﺱ‪O‬ف وا‪ $9‬ورا ‪6‬اﺡ ا‪!E‬ج وا‪ "O‬وا
‪ A‬وا!ء ‪6‬اﺡ ا‪E‬ﺱ‪,H‬ام ا ﺉ
 ‪.‬‬
‫ان اآ> ا‪<6‬ت ا ‪ 
$‬ﺵ
 ه <ت ااء ا @‪ ,‬ﺕ‪ 6‬اد `ز" او ﺱﺉ او ﺹ ‪ ،‬ا‪E‬‬
‫ان ه ك <ت !‪ 
$‬اى "‪ O6‬ان ﺕث ا‪6‬ء وا ا"‪ . b‬وﺕ‪ YH‬درﺝ ﺕ‪ 
<.‬اي ‬
‫ا‪<6‬ت ا ﺕ‪  4‬ا  ا ‪ 
$‬و=ر_ ‪ B‬ا
 ﺡ‪! Q7‬ع ا‪ <e6‬و‪,‬ر و!ع ا)ع‬
‫ا  ا‪U‬ي "‪ ، k7‬ا‪ E‬ان ه‪ _U‬ا‪
<.‬ات ه ‪ :‬ازد"د ‪ ,‬و‪ Q7 67‬اﺱ‪6‬ار ا‪6E‬د‬
‫‪ B‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م آ‪,6‬ر رﺉ
‪ .@ 7‬و‪ 6‬ا!‪ O6"E k‬ا")ف ‪ 4‬ا  ا ‪@+  
$‬‬
‫ا‪6‬ﺵة ‪@.‬د"ت ا‪,‬ول وﺡ
_ ا‪ 646‬ت ‪U ،‬ا ‪.:‬ن ﺡ ‪ O‬اث "‪ Q4‬ان ﺕ ‪@ ,6‬اﺱ‪8‬‬
‫‪ 6O"   +‬ا‪ E‬و‪ S$! :‬ا@‪ )" 2‬ا‪
<.‬ات ا‪ 
7‬ا‪ B‬ا@ "‪. O6‬‬ ‫آ ‪ V
9‬ان آ ً‬
‫"‪O‬ن ا ‪ P$‬ا‪H‬م رة   ا ﺹ ا‪
6
O‬ﺉ
 ا
 ‪:‬‬

‫ا‪"H‬‬ ‫ا‪'a‬‬

‫‪83 - 87%‬‬ ‫ا‪O‬ن ‪C‬‬
‫‪10 - 14%‬‬ ‫ا
‪,‬روﺝ
 ‪H‬‬
‫‪0.1 - 4%‬‬ ‫ا‪S 2"O‬‬
‫‪0.14%‬‬ ‫ا وﺝ
 ‪N‬‬
‫‪1.5%‬‬ ‫ا‪E‬وآ‪O 
47‬‬
‫‪Traces‬‬ ‫ا‪ 6‬دن ا>)
 )‪(V, Hg, Cd, Ni…etc‬‬

‫ﺝ ول )‪ : (١-٣‬ا‪a‬ﺹ ا‪.0‬ﺝ‪.‬دة ‪ X‬ا‪ K‬ام ‪.‬‬

‫ان ا)ء !‪1‬ة ﺱ"  ‪ 

/ B‬ا ﺹ ا‪ _+‬ا‪ P$  !O6‬ا‪H‬م "‪   4‬ا‪ 7‬اﺱ ج !
‬
‫ا‪6‬اد ا‪ 7‬وا‪ <6‬ا "‪ O6‬ﺕ‪ 
6 !O‬ﺡق ا ‪ P$‬ا‪H‬م او )ﺕ‪ . k‬و"‪ O6‬ﺕ)‪ 8
7‬ا‪<6‬ت‬
‫ا ﺕ‪  4‬ا  ا ‪,  
$‬ة ‪/‬ق ‪ : ،‬ﺕ)‪ O 87‬م  ﺡ
‪ V‬ﺱ‪, 
6‬ى ا!‪ @+‬‬
‫ا‪,6‬ر ا‪ 
! B‬ه‪: 6‬‬

‫أ‪.<# -‬ﺙت ا" ‪: Primary Pollutants‬‬

‫وه ا‪6‬اد ا ﺕ‪O‬ن ذات ‪ < 
/‬وﺱ  ‪ ,‬ا!‪  @+‬ا‪,6‬ر ا‪ B‬ا
 ﺵة ‪ .‬و"‪O6‬‬
‫ان ﺕ‪O‬ن ه‪ _U‬ا‪6‬اد `ز" )‪` O‬زات ‪ ،‬أد  ‪،‬أ‪H‬ة ‪ ،‬أو رواﺉ‪ (p‬أو ﺱﺉ أو ﺹ ‪.‬‬

‫
‬
 ‫ب‪.<# -‬ﺙت ﺙﻥ‪.‬ی" ‪: Secondary Pollutants‬‬
‫وه ا < ﺱ ‪/ 8" 8‬ﺡ رﺕ ا‪  <6‬ا‪,6‬ر ا‪6‬ث ‪ O‬ﺵ ا‪ B‬ا
‪،‬‬
‫وا!‪ 6‬ﺕ ‪  %‬اﺕ‪9‬د اد < @‪ ,‬ﺕ‪O‬ن `
 ﺱ ﺕ ‪  j‬ا‪,6‬ر ا‪6‬ث ‪ A‬ا <‬
‫اى او ‪ A‬اد آ
‪
6‬و" ﺝدة  ا‪E‬ﺹ ‪ :‬ا
 ‪< "O‬ت ﺱ ﺝ‪,",‬ة ‪ .‬و>ل ‪B‬‬
‫ذ‪ T‬ا‪E‬وزون ا‪E‬ر= ا‪U‬ي "  ث <!ي ‪  % " k!E‬ﺕ‪ $‬اآﺱ
‪ ,‬ا وﺝ
 ‪A‬‬
‫ا
‪,‬روآر!ت ا ﺕ‪  4‬ادم ‪O‬ﺉ ا‪E‬ﺡاق ا‪,‬ا ‪ .‬ا  ﺡ
‪ V‬ا
 ا‪"a
$‬ﺉ
 ‪O6
:‬‬
‫ﺕ)‪ 8
7‬ا‪<6‬ت ا ‪ 
$‬إ‪+< B‬ث أ!اع وآ‪E‬ﺕ ‪:‬‬

‫‪ -٢‬ا‪.<0‬ﺙت ا
" ازی" ‪:‬‬
‫وه اد ﺕ ‪  j‬ا‪,6‬ر ا ‪ $‬ا‪6‬ث ‪` O‬زات او ا‪H‬ة او رواﺉ‪ p‬او رذاذ او د@ﺉ‪j‬‬
‫ ه
 ‪ :‬ا‪ K‬ﺕ)‪ : )  B‬ااء ‪ .‬وﺕ  ا‪<6‬ت ا‪K‬ز"  أآ> أ!اع ا‪<6‬ت ﺵ
ً‬
‫‪ :‬ا  ا ‪
6  4
! 
$‬ت ﺡق ا‪K‬ز ا ﺕ‪
6  %‬ت اﺱ‪H‬اج ا ‪ P$‬و‪
6‬ت ﺕ‪ _"O‬او‬
‫!
‪
6  4‬ت ﺡق ا@د ا‪,H76‬م دا ا‪6‬ا@‪ A‬ا ‪ 
$‬أو اﺡاق ا@د دا ‪9‬آت‬
‫ا‪6‬آت و‪9‬آت ا!ج ا@ ‪ .‬وﺕ )‪ 87‬ه‪ _U‬ا‪<6‬ت ا‪:B‬‬

‫أ‪ -‬اآ ا‪N‬ﺏ‪.‬ن ‪: COx‬‬

‫وﺕ‪ 6‬ه‪ _U‬ا‪! $‬ن  ا‪K‬زات ه‪: 6‬‬
‫)‪jjz (١‬ز اول اوآ‪ Hjj‬ا‪N‬ﺏ‪.jj‬ن ‪ : CO‬وه `ز ‪ 8",‬ان وا ‪ 8‬وااﺉ‪B ,7"E ، 9‬‬
‫ا‪E‬ﺵ ل ا‪ E‬ا!‪9" k‬ق ‪ :‬ااء ‪ Q‬ازرق ‪ .‬و"  `ز اول اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن  ا‪K‬زات‬
‫ا‪ 7‬وا‪E 
66‬ن ‪ k‬ا)
 ‪ B‬ا‪E‬ﺕ‪9‬د 
‪ 
`6‬ا‪,‬م اآ>  ا‪E‬وآ‪ ٢١٠ 9  
47‬ات‬
‫‪ ،‬ﺡ
‪  % " V‬ذ‪ T‬آ  < `
 @ ‪ 9‬ه ا‪O‬رآ‪ 7‬ه
‪Carboxy 
`6‬‬
‫‪,
 (COHB) Hemoglobin‬م ‪,@  TU‬رة ا‪,‬م ‪ )! B‬ا‪E‬وآ‪ 
47‬ا‪ "+ B‬ا‪ 47!E‬ا‪
9‬‬
‫‪,9
:‬ث ا‪ E‬ق ‪ .‬و" ‪ %‬ه‪U‬ا ا‪K‬ز  ‪ 
6‬ا‪E‬ﺡاق `
 ام @د ا‪ ، !O‬آ‪ 6‬ا!‪ k‬اﺡ‪,‬‬
‫ا اﺕ‪ %‬اﺉ
‪ 
6  
7‬ﺡق ا@د او ‪9 :‬آت ا‪E‬ﺡاق ا‪,‬ا ‪Internal‬‬
‫‪ Combustion Engines‬ا ﺕ‪ : 6 7‬وﺱﺉ‪ P‬ا ) > ا‪
7‬رات واﺡ ت واﺉات‬
‫`
 ا ‪ Q7 <$‬ا‪E‬ﺡاق `
 ا‪O O‬ن ‪ .‬و")‪,‬ر  ﺕ)‪ k:U‬ا‪
7‬رة  ه‪U‬ا ا‪K‬ز ‪9‬ا ‪73‬‬
‫‪ 
 O mg‬ﺕ) ‪ : 
 25 7 k‬ا‪ ، 7‬وﺕ‪a‬داد ه‪ _U‬ا‪. 
6O‬زد"د ﺱ ا‪
7‬رة ‪TU .‬‬
‫‪.:‬ن !‪ 7‬ه‪U‬ا ا‪K‬ز ﺕ‪a‬داد ‪ :‬أﺝاء ا‪,6‬ن ا‪O7 1O6‬ن وا ﺕ‪a‬دﺡ‪ 
: 8‬وﺱﺉ‪ P‬ا ) ﺡ‪B‬‬
‫ﺕ اﺡ
! ا‪ B‬ﺡا ‪ 6 ، 50 ppm‬ان ا ض ا‪ B‬ﺕآ
‪,9 a‬ود ‪$ 100 ppm‬ة 
‬
‫"‪e‬دي ا‪ B‬ا‪:‬ة ‪ .‬و ﺡ‪ 7‬ا‪ Ž9‬ان ه ك ا ‪ 

/‬ﺕ ‪, B 6‬م ارﺕ‪$‬ع !‪` 7‬ز اول‬
‫اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن ‪ :‬ا‪ 4‬ا‪ B‬ا‪,9‬ود ا‪H‬ة ‪ ،‬و ه‪ _U‬ا ا ا"ح وﺕ‪ 
<.‬ا‪6H‬ﺉ ا

‬
‫ا‪6‬ﺝدة ‪ :‬ا وا ﺕ‪ ,7‬ﺝد =ء ا‪ B S6‬اآ‪,7‬ﺕ‪ k‬ا‪` B‬ز <! اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن ‪.‬‬
‫ﺥ‪0‬ﺉ‬
‫‪2CO + O2‬‬ ‫‪2CO2‬‬
‫ﺽ‪.‬ء ا‪U0‬‬

‫و"
 ا‪ (١-٣) N‬اد!_ در ا! ث `ز اول اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن ‪.‬‬

‫
‬
 ‫ﺵ‪'# : (١-٣) N‬در اﻥ‪a‬ث ‪z‬ز اول اوآ‪ H‬ا‪N‬ﺏ‪.‬ن ‪.‬‬
‫)‪z (٢‬ز ﺙﻥ اوآ‪ H‬ا‪N‬ﺏ‪.‬ن ‪ : CO2‬وه `ز ‪ 8",‬ان وااﺉ‪ 9‬وذو ‪ 8 /‬ﺡ‪ ، b‬وه‬
‫ا<)  ااء ‪ : A64" TU‬ا‪E‬آ ا‪ . b$H 6‬و‪`  "E‬ز <! اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن و‪,7"E‬‬
‫‪ B‬ا‪E‬ﺵ ل ‪ ،‬آ‪ 6‬ا!‪ 
` k‬ﺹ ‪O‬ﺉ
 ‪ .‬و"اﺝ‪` ,‬ز ‪ : CO2‬ا‪ 7  4‬ﺕاوح 
‬
‫‪ ، 0.03 – 0.04 %‬و"‪a‬داد وﺝد_ ‪ :‬ا‪ j/ 6‬اآ!
 وا)ق ا‪ b$H 6‬و‪ :‬ا‪j/ 6‬‬
‫ا‪a6‬دﺡ‪ 6‬ﺱ‪ . 
!O‬و"‪9‬ر آ ‪  /‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م  ‪ ,‬اﺡا@‪ k‬ﺝد آ‪ 
6‬آ‪  
:‬ا‪E‬وآ‪
47‬‬
‫ﺡا <‪ <+‬ا‪ /‬ن  ه‪U‬ا ا‪K‬ز‪.‬‬

‫ان `ز <! اوآ‪ ,

7‬ا‪O‬ن ه `ز `
 ﺱم ا‪ E‬ا!‪` k‬ز !‪ ، j‬ﺡ
‪ V‬ا!‪ : Q7" k‬ﺡ‪,‬وث ﺡ‬
‫ا‪ E‬ق  ‪ ,‬ارﺕ‪$‬ع !‪ : k7‬ا‪ 4‬ا‪7!E P
96‬ن !
‪ A k$ 4‬ه
‪ 
`6‬ا‪,‬م ‪!O‬‬
‫آ‪ Q‬ا‪O‬را
ه
‪ . (CAHB) Carbaminohemoglobin 
`6‬و‪, B‬ى ‪ 6‬ا‪O‬ة‬
‫ا‪E‬ر=
 آن ه ك دورة ‪U 

/‬ا ا‪K‬ز وﺕازن 
 ‪
6‬ت اﺱ‪+‬آ‪ k‬و‪
6‬ت ارﺝ‪4 k‬‬
‫‪,‬ون ز"دة او !)ن ‪ .‬ﺡ
‪` % " V‬ز ‪
6  CO2‬ت ﺕ ‪ S$‬ا‪O‬ﺉ ت ا‪ 
9‬و‪
6‬ت ا‪E‬ﺡاق‬
‫وا‪ €7$‬ا
‪ 
6 : T7" 6
 ،‬اآ
‪ Q‬ا‪b‬ﺉ ‪ @  Photosynthesis‬ا ﺕت‬
‫ا ﺕ‪` )6 j‬ز ا‪E‬وآ‪ 
47‬ا‪ B‬ااء ‪ .‬آ‪ 6‬أن ‪ 
6‬اازن ا
 ﺕ‪ Q"U‬ا"‪` b‬ز <! ‬
‫أآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن ا‪a‬اﺉ‪ _
 : ,‬ا‪9‬ر وا‪
96‬ت ‪ ً !O‬ﺡ‪ " ً$
 = ًb‬ف ﺱ‪ 8‬ﺡ‪r‬‬
‫ا‪ H2CO3 T
!O‬ا‪U‬ي "‪ r  A $‬اواﺱ‪ Q‬ا‪!O
 ً!O 
7O‬ت وآ!ت ا‪
7O‬م‪.‬‬

‫ان ار ا‪ 676‬وا‪E‬زد"د ا‪, : 

O‬د وﺱﺉ‪ P‬ا ) ا‪U‬ي !‪ k  %‬ﺡل ارﺕ‪$‬ع هﺉ ‪ :‬‬
‫اﺱ‪+‬ك ا‪4 6‬ت ا ‪ 
$‬ﺹ ﺕ‪ T‬ا‪ 6 76‬آ@د ‪6‬آت )ا‪O‬زو
 وا‪a",‬ل( ‪ ،‬وآ‪TU‬‬
‫ا )ن ا‪7 : 
O‬ﺡ ا‪K‬ت ‪ Q7‬ا)‪ A‬ا‪+ 676‬ﺵ‪4‬ر دون ﺕ "‪ ,@ ، r‬ادت ﺝ‪
6‬‬
‫ا‪ B‬ﺡ‪,‬وث  ‪ :‬ا‪,‬ورة ا

 ‪K‬ز <! اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن ‪ :‬ا‪, Q7 4‬م @‪,‬رة !‪1‬م‬
‫اازن ا
 ‪ B‬اﺱ
ب ا‪
6O‬ت اﺉ ا‪ . k  >  6‬و@‪ ,‬ادى ه‪U‬ا ا‪ B‬ارﺕ‪$‬ع !‪ 7‬ﺕآ
‪ : _a‬‬
‫ا‪, 6 4‬ل <‪ <+‬ا= ف !‪ k7‬ا

 ‪ .‬و"  `ز <! اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن اﺡ‪ ,‬ا‪K‬زات ا‪
:,‬‬
‫اﺉ
‪  k!O Greenhouse Gases 
7‬ا ا ا‪1 76‬هة ا‪E‬ﺡس ا‪9‬اري ‪,): TU ،‬‬
‫ادت ز"دة ﺕآ
‪ : _a‬ا‪ 4‬ا‪ B‬ارﺕ‪$‬ع درﺝ ﺡارة ا‪O‬ة ا‪E‬ر=
 ﺹ ‪+‬ل ا )‪",‬‬
‫ا‪. 
 6‬‬

‫‬
 ‫ب‪ -‬ا‪0‬آت ا‪N‬ی=" ‪:‬‬
‫"‪ O6‬ﺕ)‪ 8
7‬ه‪ _U‬ا‪  $‬ا‪6‬اد ا‪ 
: B‬ه‪: 6‬‬
‫)‪ (١‬اآ ا‪N‬ی ‪, 2"O : SOx‬ة اآﺱ
‪` ,‬ز" ه ‪ S2O7, SO3, S2O3, SO2, SO‬ا‪E‬‬
‫ان اه‪ 8‬ا‪K‬زات ا‪ 
"O‬ا‪ 4 <6‬ه ‪:‬‬
‫• ‪z‬ز ﺙﻥ اوآ‪ H‬ا‪N‬ی ‪ : SO2‬وه `ز ‪ 8",‬ان ‪  " E ،‬و‪ B ,7"E‬ا‪E‬ﺵ ل‬
‫وذو راﺉ‪$! 9‬ذة و‪,H‬ﺵ ﺹ  ‪O" ,‬ن "‪ ,"a‬ﺕآ
‪ : _a‬ااء  اآ>  ‪. 3 ppm‬‬
‫ان `ز <! اوآ‪ ,
7‬ا‪ 2"O‬ه `ز ﺡ‪   " b‬ا‪<6‬ت ا‪H‬ة اء ا‪,6‬ن وا‪ 6‬ت‬
‫ا 
 ‪ ،‬وه " ‪ V$‬رة ‪ 

/‬ا‪ B‬ا‪  4‬ااآ
 و ﺕ‪.‬آ‪` ,7‬ز آ"
‪,‬‬
‫ا
‪,‬روﺝ
‪ .‬و"‪O‬ن ه‪U‬ا ا‪K‬ز اﺡاق أ!اع ا@د ا‪ 
` $H6‬ا ‪ $
1‬ا‪9‬و" ‪B‬‬
‫ا‪ 2"O‬آ‪ 7!) 89$‬ا‪ : 2"O‬ا‪ 89$‬ا‪49‬ي ه ‪ 1 – 5%‬أو أآ>( ‪ ،‬وا‪)6‬ت ا ‪. 
$‬‬
‫و"ﺝ‪ ,‬ا‪ : 2"O‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م  ‪ ,@  " Q7‬ﺕ ‪ r  :‬ا‪E‬ﺡ
ن ا‪ ، 3% B‬و!
‪4‬‬
‫ ‪
6‬ت ا‪ 
$‬وﺕ‪a4‬ﺉ ا ‪ P$‬ا‪H‬م ا‪) B‬ﺕ‪.: k‬ن ا‪)6‬ت ا‪ $
$H‬ﺕ‪O‬ن ﺵ‪ 
 k‬‬
‫ا‪ : ، 2"O‬ﺡ
 "آ‪ a‬وﺝد_ ‪ :‬ا‪)6‬ت ا>)
 ا‪h‬آ> آ>‪ > :‬ا ‪ P$‬ا‪h‬ﺱد وا "‪e‬دي‬
‫ﺡ@  ا‪ B‬ا! ث آ‪
6‬ت آ
ة  `ز <! اوآ‪ ,
7‬ا‪ ,): TU . 2"O‬أ‪ 2)9‬وﺡ‪,‬ات‬
‫اﺱ‪+H‬ص ا‪ 81  : 2"O‬ا‪ :6‬ا ‪ 
6‬وﺹ ﺕ‪ T‬ا ﺕ  ‪ A‬ا ‪ P$‬ا‪h‬ﺱد وا‪U‬ي‬
‫ﺕ‪ 7! ,"a‬ا‪  k
: 2"O‬ﺡا ‪.: TU . 3%‬ن ه‪U‬ا ا‪K‬ز "  ‪, V‬رﺝ ا‪E‬ﺱس  ‪9‬ت‬
‫ﺕ
‪ ,‬ا@ ا‪O‬ﺉ
 ‪O‬ن ا`‪ Q‬ه‪ _U‬ا‪96‬ت ﺕ‪,H7‬م ه‪ _U‬ا‪!E‬اع ا>)
  ا@د ‪ .‬و")‪,‬ر ‬
‫ﺕ)‪9 k‬ت ﺕ
‪ ,‬ا@ ا‪O‬ﺉ
  ه‪U‬ا ا‪K‬ز ﺱ " ‪9‬ا ‪
 13‬ن ‪ 67% 7!) /‬‬
‫‪64‬ع  "‪ ، (k  j‬ا ا‪6‬در ا‪E‬ى ‪ :‬ﺕزع 
 ا‪6‬ا‪ j:‬ا 
 وا‪ :6‬و‬
‫وﺱﺉ‪ P‬ا ) وا‪O6‬ﺉ ا ﺕ‪,H7‬م ا‪a",‬ل ا>)
 > ا)‪/‬ات وا‪ $7‬و`
ه‪ .‬و"
 ا‪O‬‬
‫ا در ا! ث `ز <! اوآ‪ ,
7‬ا‪. 2"O‬‬

‫ﺵ‪'# : (٢-٣) N‬در اﻥ‪a‬ث ‪z‬ز ﺙﻥ اوآ‪ H‬ا‪N‬ی ‪ X‬ا‪. a‬‬

‫‬
‫و")‪,‬ر ا‪!E‬ج اي ا‪`  O‬ز <! اوآ‪ ,
7‬ا‪,9 2"O‬ود )‪
 ١٠٠‬ن ‪ (/‬ﺱ "‬
‫"‪97‬ذ !‪ Y‬ا‪O‬ة ا‪  90% B 6‬ا!ﺝ‪ . k‬و"‪K O6‬ز ‪ SO2‬ا‪ A $‬آت‬
‫اى ‪ :‬ا‪ ً!O 4‬د@ﺉ‪ k) j‬ﺕ ‪ Q‬دورًا ‪ SO : ً6‬ا‪E‬ﺵ  ‪:‬ق ا ‪ 
47$‬ا)د ‬
‫ا‪ S6‬و‪ TU‬ﺕ ‪ Q‬دورًا ‪ : ً 6‬ﺕ"‪ ,‬ا‪. 4‬و"‪U‬وب `ز <! أآ‪ ,
7‬ا‪ _
 : 2"O‬ا‪E‬ر‬
‫‪ !O‬ﺡ‪ r‬ا‪"O‬ز ‪  " : TU H2SO3‬أﺡ‪7 ,‬ت ا‪h‬ر ا‪ 
b9‬ا ﺕ‪B P)7‬‬
‫ﺱ‪ p‬ا‪h‬رض ﺡ
‪ V‬ﺕث ا وا ﺕت وا‪!h‬ر وا‪
9‬ات وا‪46‬ري ا‪6‬ﺉ
 ‪ 7‬إ‪E+‬‬
‫ازن ا
 ‪ ،‬آ‪ 6‬ا!‪b PH" k‬ب ا‪: Smog !,‬ق ا‪,6‬ن ‪ ً<,9‬أ=ار ‪ . K‬آ‪6‬‬
‫"‪U O6‬ا ا‪K‬ز ان "‪ A $‬ا‪  
>O‬ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ا @‪ ,‬ﺕاﺝ‪ : ,‬ا‪ 4  4‬آ"ت‬
‫‪ T‬ا‪6‬اد وا `  ﺕ‪O‬ن اد ﺹ ﺕ  ‪ :‬ااء ‪ B‬ﺵ‪ O‬د@ﺉ‪Particulates j‬‬
‫ ه
 ‪ :‬ا‪ K‬ﺕ‪ A
7‬ان ﺕ ) ‪ A‬ا"ح ‪:76‬ت ﺵﺱ  ﺝ‪,‬ا !@ ا‪<E‬ر ا‪b‬رة ‪U‬ا ا‪K‬ز‬
‫ا‪,
 j/  B‬ة  در ا! <‪. k‬‬
‫• ‪z‬ز ﺙ‪ D‬اوآ‪ H‬ا‪N‬ی ‪ % " : SO3‬ه‪U‬ا ا‪K‬ز  ﺕ‪` $‬ز <! اوآ‪ ,
7‬ا‪A 2"O‬‬
‫اوآ‪ 
47‬ااء ‪.‬‬
‫‪2SO2 + O2‬‬ ‫‪2SO3‬‬
‫وه `ز ‪ 8",‬ان ذو راﺉ‪,H 9‬ﺵ ‪ : ،‬ل ﺝ‪,‬ا و‪ k‬ا)‪,‬رة ‪ B‬ا‪E‬ﺕ‪9‬د ‪ A‬ا‪6‬ء ﺵة ‪!O‬‬
‫ﺡ‪ r‬ا‪   " : TU ، H2SO4 T
"O‬ا‪K‬زات ا‪ k!O <6‬اﺡ‪7 ,‬ت ا‪E‬ر‬
‫ا‪ . 
b9‬و‪` % " E‬ز <‪ V‬اوآ‪ ,
7‬ا‪  2"O‬ﺡق ا!اع ا@د اد" ا‪9‬و" ‪B‬‬
‫ا‪ 2"O‬ا‪ 
@ 7  E‬ﺕاوح 
 ‪64  1- 10 %‬ع ا‪E‬آﺱ
‪ ,‬ا‪ 
"O‬ا‪ . >  6‬و`ز‬
‫<‪ V‬اوآ‪ ,
7‬ا‪ 2"O‬ه `ز `
 <‪ 2‬ﺱن  "‪9 9‬ارة 
‪,‬ا ﺕ‪` "O‬ز <! ‬
‫اوآ‪ ,
7‬ا‪ ، 2"O‬وه‪U‬ا ه ﺱ‪, Q‬م ﺕ‪ k!O‬وﺕاﺝ‪ Q7  _,‬آ
ة 
 ا‪K‬زات ا ﺕ‪  4‬ﺡق‬
‫ا@د ا‪9‬وي ‪ B‬ا‪.2"O‬‬
‫)‪ (٢‬ا‪N‬ی=‪ jj‬ات وا‪0‬آ=ﻥ‪jj‬ت ‪
6  % " :‬ت اﺱ‪H‬اج ا ‪ P$‬ا‪H‬م وا‪K‬ز ا
 و‬
‫‪ :‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م و ‪ r‬ا ‪
6‬ت ا 
 ا ‪ 
$‬آت آ"
 ‪ < $H‬اء‬
‫و‪) A
64‬ت ا
 ا‪E‬ى ‪ .‬و"‪ O6‬ان ﺕ‪O‬ن @‪  87‬ه‪ _U‬ا‪6‬اد آت `ز" > آ"
‪,‬‬
‫ا
‪,‬روﺝ
 ‪ ، H2S‬وا‪,
"O‬ات ا ‪ "b‬ا‪E‬ﺡد" وا> ﺉ
 > آ"
‪ ,‬ا‪,‬اي >
 ‪CH3SCH3‬‬
‫و< ﺉ آ"
‪ ,‬ا‪,‬ا"‪ CH3SSCH3 
>6‬و ‪ r‬ا‪
6‬آ!ت )ا>"‪E‬ت( ا‪ $
$H‬آ‪
6‬آن‬
‫ا‪ CH3SH 
>6‬و`
ه ‪ .‬ا‪ E‬ان  ‪ 81‬ه‪ _U‬ا‪6‬اد ه آت <)
 ﺕآ‪ : a‬ا‪4 6‬ت ا ‪
$‬‬
‫ا>)
 و‪$H :‬ت ‪
6‬ت ا‪ ."O‬ودة  ﺕ‪O‬ن ه‪ _U‬ا‪6‬آت ذات راﺉ‪ 9‬آ" و@" ‪ ،‬وه ‬
‫ذات ﺱ‪ 
6‬ﺕ‪+. YH‬ف ا!ا وا‪+‬ف ﺕاآ
‪a‬ه ‪ .‬ان ا‪  
>O‬ا‪6‬اد ا‪ 
"O‬ا‪6‬ﺝدة‬
‫‪ :‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م و)ﺕ‪ 8" k‬ازا ‪ :‬وﺡ‪,‬ات ا‪,‬رﺝ وا "‪9‬ر   `ز آ"
‪ ,‬ا
‪,‬روﺝ
‬
‫وا‪U‬ي "   اه‪< 8‬ت ااء ا ‪. 
$‬‬
‫• ‪z‬ز آی= ا! روﺝ‪ : H2S E‬ه `ز‪ 8",‬ان ذو راﺉ‪ 9‬آ" ﺕ‪ k‬راﺉ‪ 9‬ا
‪r‬‬
‫ا‪$‬ﺱ‪ ،,‬وه @ ‪+‬ﺵ ل وا<)  ااء ‪ : A64" TU‬اﺱ‪ $‬ا‪ j/ 6‬ا‪ . )K6‬و"‪O‬ن `ز‬
‫‪ H2S‬رة ‪  

/‬ﺕ‪ 9‬ا‪6‬اد ا ‪ _
 > "b‬اف ا‪
<. Sewage 9‬‬
‫ا‪ "
O‬ا‪+‬هاﺉ
 و‪a 6‬ل  ا‪E‬وآ‪ ، 
47‬آ‪ V  " 6‬ا"‪ 6= b‬ا‪K‬زات ا‪ >  6‬‬
‫ااآ
 ا

‪ .‬و" ‪` %‬ز ‪>O H2S‬ة ‪ A‬ا‪K‬ز ا
ﺡ
‪ V‬ﺕ !‪ r  : k7‬ا‪E‬ﺡ
ن‬
‫ا‪ B‬ﺡا ‪ ، 28%‬و"اﺝ‪ ,‬ا"‪
6O b‬ت ﺹ‪
K‬ة ‪U O‬اب ‪ :‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م ‪O" : TU‬ن‬

‫‬
‫اﺡ‪ ,‬ا اﺕ‪ %‬ا =
  ‪
6‬ت ﺕ‪ "O‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م آ‪ 6‬ا!‪! k‬ﺕ‪ %‬اﺱﺱ  وﺡ‪,‬ات ا‪,‬رﺝ ‪.‬‬
‫و"اوح ﺕآ
‪` a‬ز آ"
‪ ,‬ا
‪,‬روﺝ
 ا

 ‪ :‬ا‪، 0.0001- 0.0002 ppm 
 4‬‬
‫و" ‪, ,6‬ى ا‪E‬ﺱ ر ‪,@ B k‬رة ا‪E‬ﺵ‪H‬ص ‪ B‬ا‪ S79‬اﺉ‪ 9‬ا
‪ r‬ا‪$‬ﺱ‪. ,‬‬

‫ج‪ -‬اآ ا=وﺝ‪: NOx E‬‬

‫وه ‪  64‬ا‪K‬زات ا 
 ا‪ 
 $‬ا ﺕ‪9‬ي ‪ :‬ﺕآ
 ‪ B‬ا وﺝ
 وا‪E‬وآ‪.P): 
47‬‬
‫و وﺝ
 <‪ 
!6‬اآﺱ
‪ ,‬ه ‪، N2O6 ، NO3 ، N2O5 ، N2O4 ، NO2 ، N2O3 ، NO ، N2O‬‬
‫ا‪ E‬ان <‪ P):   <+‬ﺕاﺝ‪ : ,‬ااء ‪
6O‬ت "‪ O6‬ا‪   YO‬ه اوآ‪ ,
7‬ا وز ‪، N2O‬‬
‫واوآ‪ ,
7‬ا "‪) NO T‬اول اوآ‪ ,
7‬ا وﺝ
( ‪ ،‬و<! اوآ‪ ,
7‬ا وﺝ
 ‪ . NO2‬وﺕ ‪ %‬اآﺱ
‪,‬‬
‫ا وﺝ
 ‪
/ O‬ﺡ
‪  61  V  " V‬در ‪ Q7 

/‬ا‪
 $‬ت ا‪O‬وﺝ
 ‪ :‬‬
‫ا أو  ﺕ‪ $‬ا‪h‬وآ‪ A 
47‬ا وﺝ
 ‪ :‬ااء  ‪ ,‬ﺡل ا‪a‬وا‪ A‬واق ‪ .‬آ‪ 6‬ا!‬
‫ﺕ‪O‬ن آ اﺕ‪ ,  
= %‬ﺡق ا!اع ا@د ا‪h‬ﺡ‪$‬ر" ‪, fossile fuels‬رﺝ ﺡارة 
 وا ‬
‫ﺕ‪e‬دي ا‪ B‬ﺕ‪ $‬ا‪E‬وآ‪ A 
47‬ا وﺝ
 ا‪6‬ﺝد ‪ :‬ااء ‪` ً!O‬زي اوآ‪ ,
7‬ا "‪ T‬و<! ‬
‫أوآ‪ ,
7‬ا
وﺝ
 ‪ ،‬وﺕ ‪ 7! ,6‬آ `ز ‪ B‬درﺝ ﺡارة ا‪E‬ﺡاق ودة  ﺕ‪O‬ن !‪ !< 7‬‬
‫أوآ‪ ,
7‬ا
وﺝ
 @
 ‪ E‬ﺕ‪4‬وز ‪ . 10%‬و"‪,9‬ث > ه‪U‬ا ا‪ ,  E‬ﺡق ا‪O‬زو
 او ا‪a",‬ل‬
‫دا ‪9‬آت ا‪E‬ﺡاق ا‪,‬ا ‪ ،‬او  ‪ ,‬ﺡق ا!اع ا@د ا‪E‬ى ‪9 :‬ت ﺕ
‪ ,‬ا@‬
‫ا‪O‬ﺉ
 او ‪ :‬ا‪ ، A!6‬او ﺡ‪9 4
! B‬ق ا@د ‪`+‬اض ا‪ . 
a 6‬و 
 اآﺱ
‪,‬‬
‫ا وﺝ
 ا‪ $H6‬ﺕ ‪ 9‬ا‪. 
67‬وآ‪ P): ",
7‬ه‪` 6‬ز اوآ‪ ,
7‬ا "‪ ، NO T‬و`ز <! ‬
‫اوآ‪ ,
7‬ا وﺝ
 ‪ . NO2‬و"
 ا‪ O‬ا !‪ Q7‬ا! ث اآﺱ
‪ ,‬ا وﺝ
  ‪ YH‬در‬
‫ا! < ‪ :‬ا ‪  8‬م ‪. ٢٠٠٣‬‬

‫ﺵ‪ : (٣-٣) N‬ﻥ‪ vH‬اﻥ‪a‬ث اآ ا=وﺝ‪ ]<=# E# E‬ا‪'0‬در ‪ X‬ا‪ a‬م ‪.٢٠٠٣‬‬
‫)‪z (١‬ز اوآ‪ H‬ا=ی{ ‪ : NO‬وه `ز ‪ 8",‬ان وااﺉ‪ B ,7"E 9‬ا‪E‬ﺵ ل ‪ ،‬ا‪ Y‬‬
‫ااء وذو راﺉ‪ 9‬ﺡدة ‪ ،‬وه اﺡ‪! ,‬اﺕ‪ 
6 %‬ا‪ €7$‬ا‪
O‬ي ا
‪6‬آت ا وﺝ

 ‪.‬‬
‫و" ‪ %‬ه‪U‬ا ا‪K‬ز  اﺡاق ا@د ا‪9‬وي ‪ B‬ا وﺝ
 او ﺕ‪ $‬اوآ‪ 
47‬و!وﺝ
 ااء‬
‫‪  $‬ا‪9‬ارة ا ﺕ‪  4‬ﺡق ا@د ‪ .‬وﺕ)‪,‬ر ا‪ 
6O‬ا‪U)6‬و‪  :‬ه‪U‬ا ا‪K‬ز ا‪ B‬ا‪  4‬آ‪+‬‬
‫ا‪,6‬ر" ا
وا  ‪9‬ا ‪
 520‬ن ‪ /‬ﺱ " "‪.‬ﺕ ‪    80%‬ا‪6‬در‬
‫ا

 ‪.‬‬

‫‬
‫)‪z (٢‬ز ﺙﻥ أوآ‪ H‬ا=وﺝ‪ : NO2 E‬وه`ز @اﺉ "‪+ 
6‬ﺡ‪6‬ار ذو راﺉ‪,H 9‬ﺵ‪ ،‬ا‪Y‬‬
‫@
‪  +‬ااء و" ‪  %‬اﺡاق ا‪6‬آت ا ‪ "b‬وأ"‪  b‬ادم وﺱﺉ‪ P‬ا ) )ا‪
7‬رات‬
‫واﺡ ت( و ‪ r‬ا‪ 6‬ت ا 
 ‪ .‬آ‪ 6‬ا!‪  % " k‬ﺕ‪.‬آ‪ ,7‬اوآ‪ ,
7‬ا "‪  $ T‬اوآ‪
47‬‬
‫ااء ‪,‬رﺝت ا‪9‬ارة ا 
 ‪ .‬وﺕ‪.‬ﺕ ﺱ‪ 
6‬ه‪U‬ا ا‪K‬ز  ا‪ 
!O‬ﺕ‪ A k$‬ا
‪,‬روآ!ت‬
‫ا‪K‬ز" وا‪6‬آت ا ‪ "b‬ا
رة )‪ !O Volatile Organic Compounds (VOCs‬اد‬
‫< ﺱ ﺕ‪ B67‬ا‪e6‬آ‪,7‬ات ا‪
6
O‬و" ا‪b‬ﺉ
 > ا‪E‬وزون ا‪E‬ر= ‪ Ground Ozone‬وا ‬
‫ﺕ‪ Q7‬ار آ
ة ‪ B‬ا‪7!E‬ن ‪ .‬آ‪ 6‬ا!‪H A $" k‬ر ا‪6‬ء ا‪6‬ﺝد ‪ :‬ا‪ !O 4‬ﺡ‪ b‬‬
‫ا "‪ T‬وا وز ا‪ "U‬ه‪7  6‬ت ا‪E‬ر ا‪. 
b9‬‬
‫‪2NO2 + H2O‬‬ ‫‪HNO2 + HNO3‬‬

‫د‪ -‬ا! روآﺏ‪.‬ﻥت )‪: (HC‬‬

‫ﺕ‪ 6‬ه‪ _U‬ا‪ $‬ا
‪,‬روآ!ت ا‪ $
$H‬وا‪6‬آت ا ‪ "b‬ا
رة ‪ .VOCs‬وﺕ  ‪ V‬ه‪_U‬‬
‫ا‪6‬آت ا‪ B‬ا‪  4‬ا‪ H‬ا‪6‬ﺵ  اﺡاض ‪a‬ن ا‪4 6‬ت ا ‪ k
$‬ا‪ ، k$
$H‬او  ا‪ H‬‬
‫وﺱﺉ‪ P‬ا ) ﺹً ا< ء ا‪ ، 6‬او  ‪9‬رق ا ‪ k‬ا ‪ k
$‬ﺡ
‪ V‬اﺵرت ا‪,‬راﺱت ا ‬
‫اﺝ"‪, B 2‬د  ا ‪+‬ت ‪.‬ن آ‪$‬ءة ا‪9‬ق ‪ 
:‬ﺕاوح  
 ‪ 64 – 85%‬وان !اﺕ‪ %‬ه‪_U‬‬
‫ا‪96‬رق ﺡت ‪ B‬اآ>  ‪ 250‬آ‪ Q‬آ
‪
6‬ﺉ ‪b‬ي ‪ .‬آ‪ 6‬ﺕ ‪ ,‬ه‪ _U‬ا‪6‬آت ا"‪!  b‬اﺕ‪%‬‬
‫‪ 
6‬اﺡاق ا@د ‪ :‬ا‪6‬آت ‪ ،‬ﺡ
‪ V‬ﺕ  وﺱﺉ‪ P‬ا )  اه‪ 8‬در ا! ث ا‪6‬آت‬
‫ا ‪ "b‬ا
رة اذ ﺕ‪ 64  50% B ,"a" j‬ا! < ‪.: TU ،‬ن !‪ 7‬ﺕ‪a‬داد ‪ :‬اﺝاء‬
‫ا‪,6‬ن ا‪a6‬دﺡ‪ 6‬ا‪O‬ى ‪ B : ،‬ﺱ
 ا‪>6‬ل ﺕ‪ 8‬ا‪  YO‬وﺝد <‪ 
<+‬ه
‪,‬روآن ‪ : YH‬‬
‫اﺝاء ‪  ",‬س ا!‪4‬س ‪.‬‬

‫هـ‪ -‬ا‪.0‬اد ا ﺉ‪: (PM) "$‬‬

‫وه ﺝ‪6
7‬ت ﺹ او ﺱﺉ د@
) ﺕ  ‪ :‬ااء ‪ .‬و@‪O" ,‬ن @‪  87‬ه‪ _U‬ا‪@,‬ﺉ‪ j‬آ
ا ‪V
9‬‬
‫"‪ O6‬ان "ى 
 ا‪46‬دة ‪ B‬ﺵ‪ O‬دن ‪ Smoke‬او ﺱ‪H‬م ‪ Soot‬او `ر ‪ ، Dust‬او @‪O" ,‬ن‬
‫ﺹ‪
K‬ا ‪ O6"E‬ا‪E‬ﺱ ر ‪ .k‬و ء ‪ B‬ﺡ‪ 84‬ا‪6
74‬ت ه ك !
  ا‪6‬اد ا‪@,‬ﺉ)
 ه‪:6‬‬
‫)‪ (١‬ا‪0H‬ت ا" ‪ : Coarse Particles‬وه ا‪6
74‬ت ا "‪O‬ن @ه 
 ‪2.5-10‬‬
‫"‪O‬و
 وا ﺕ ‪  .‬در ‪,",‬ة > ا"ح ا‪!E 76‬ر ذرات ا‪K‬ر و‪
6‬ت‬
‫ا‪ 9‬ا 
 وا‪9‬اﺉ‪ j‬و`
ه ‪ ،‬وﺕ‪.(PM 10) B67‬‬
‫)‪ (٢‬ا‪0Hjj‬ت ا‪ : Fine Particles "jj0‬وه ا‪6
74‬ت ا ") @ه  ‪2.5‬‬
‫"‪O‬و
 )وﺕ‪ (PM 2.5 
6 B67‬وا "‪O‬ن  ‪.‬ه  اﺡاق و@د ا‪6‬آت ‪YH6‬‬
‫ا!ا و‪9‬ت ا@‪.‬‬

‫" د  ه‪ _U‬ا‪6

74‬ت وﺹ ا ‪   6‬ا‪,@ B‬رﺕ ‪ B‬ا‪,‬ل ا‪ B‬ا‪6‬ق‬
‫ا‪+"9‬ت ااﺉ
 ﺉ ‪ .‬و"  آ  اد ‪ VOCs, NOx, SOx‬در <!" ‪O‬ن‬
‫ا‪@,‬ﺉ‪ j‬ا ) ‪ .‬وﺕ)‪ B‬ه‪ _U‬ا‪6
74‬ت اﺉ  ) ‪ :‬ااء ﺹ )ب  ا‪ A!6‬ﺡ
‪V‬‬
‫"‪O‬ن اث وا=‪ ً9‬ﺡ ‪ ،‬و‪  O‬ا‪ O66‬ان ﺕ‪ 69‬ا"ح إ‪ B‬أآ 
‪,‬ة أى ‪.‬‬

‫‬
 ‫و‪ -‬ا&وزون ا&رﺽ ‪: O3‬‬
‫وه `ز ﺕ‪O‬ن ﺝ‪+<  k"a‬ث ذرات  ا‪E‬وآ‪ . 
47‬و"اﺝ‪ ,‬ا‪E‬وزون ‪)/ :‬ت ا‪ 4‬ا 
‬
‫‪ B‬ﺵ‪ )/ O‬ﺕ‪+K P
9‬ف ا‪4‬ي ﺕ‪ 69‬ا‪E‬رض  ا‪E‬ﺵ  ‪:‬ق ا ‪ 
47$‬ا ﺕ  ‪ V‬‬
‫ا‪ . S6‬و"‪ O6‬ان "اﺝ‪ ,‬ا‪E‬وزون @"  ا‪E‬رض ﺡ
‪O" V‬ن  "‪, B67‬ن ا ‪ b‬‬
‫‪ Smog‬و"‪,  B67‬ه ‪E‬وزون ا‪E‬ر= ‪ .‬و"  ا‪E‬وزون ا‪E‬ر=  ا‪<6‬ت ا>!" ﺡ
‪V‬‬
‫"‪O‬ن !
‪ $ 4‬ا
‪,‬روآ!ت ‪ A‬اآﺱ
‪ ,‬ا وﺝ
 ﺝد =ء ا‪. S6‬‬

‫ز‪# -‬آت اﺹص ‪:‬‬

‫"  اﺹص )او آﺕ‪<  (k‬ت ااء وا‪6‬ء وا ‪ ،‬وﺕ ا‪E, 6‬ت ا

 اﺝ‪,‬‬
‫اﺹص ‪ :‬ه‪ _U‬ا‪!
O‬ت آ‪E‬ﺕ ‪:‬‬
‫)‪ : (١‬ااء )‪. (0.0005 µg/m3‬‬
‫)‪ : (٢‬ا‪6‬ء )‪. (0.0005 ppm‬‬
‫)‪ : (٣‬ا م )‪. (0.01 ppm‬‬
‫ان ا‪,6‬ر ا‪E‬ﺱﺱ ‪< !E‬ت اﺹص ا‪ B‬ااء ه  وﺱﺉ‪ P‬ا ) )ا‪
7‬رات‬
‫واﺡ ت( !
‪E 4‬ﺱ‪,H‬ام ا‪O‬زو
 ا‪ 796‬ا‪ A‬ا<
‪+‬ت اﺹص ‪Tetra Ethyl Lead‬‬
‫)‪ ، (TEL‬وآ‪  TU‬ا‪6‬در ا 
 آ‪ A!6‬ار"ت اﺹﺹ
 ‪ .‬و"‪ ,‬اﺹص ا‪B‬‬
‫ا‪ j"/  874‬ا ‪ S$‬او ‪ A‬ا‪UK‬اء او ا‪6‬ء ‪ 7‬آ وااض آ>
ة ‪ .‬و"‪ A
7‬ا‪874‬‬
‫اي أن "د )‪  (5 – 10%‬آ‪ 
6‬اﺹص ا‪,‬ا إ
‪ : ، k‬ﺡ
 ان )‪  (30 – 50%‬‬
‫ﺕ)‪ : B‬ا‪. 874‬‬

‫‪ -٣‬ا‪.<0‬ﺙت ا
" ا‪H‬ﺉ<" ‪:‬‬
‫وﺕ‪ 6‬ه‪ _U‬ا‪ 646‬ﺝ‪!O A
6‬ت ا ‪ P$‬ا‪H‬م ا‪7‬ﺉ وآ‪ TU‬ﺱاﺉ ا‪ ، $9‬ا‪
96‬‬
‫ا‪ : ,H76‬اﺡاض ‪ :‬ا‪6‬ء وا‪+E‬ح  ا ‪ P$‬ا‪H‬م ‪ _
 ،‬ا‪ _
 ، 4 6‬ا‪6‬از! ‪_
 ،‬‬
‫`‪ 7‬ا‪
=9‬ت ا @  ‪ P$‬ا‪H‬م ‪...‬ا€ ‪ .‬ودة  "‪,9‬ث اث ‪<6‬ت ا ‪ 
$‬ا‪7‬ﺉ !
‪4‬‬
‫‪7‬ب ا‪4 6‬ت ا ‪  
$‬ا‪ Q
!E‬او !@‪+‬ت ا ‪ P$‬ا‪H‬م او اﺡ ت ا‪ Q7 
=9‬ا ‪b‬ﺡت‬
‫او ا‪9‬ادث او ا‪6‬ل ا‪ . Q"H‬آ‪,9" 6‬ث اث ‪6‬اد ا ‪ 
$‬ا‪7‬ﺉ ‪Overflow p$/ Q7‬‬
‫ا‪)6‬ت ا ‪ 
$‬ا‪7‬ﺉ ا ﺕ ‪7‬ب  ا‪aH‬ا!ت  ‪ €= ,‬ه‪ _U‬ا‪7‬اﺉ ا‪ B‬ا‪aH‬ا!ت ‪ .‬وا=‪:‬‬
‫ا‪ B‬ا‪)6‬ت ا ‪.: 
$‬ن ﺝ‪ A
6‬ا!اع ا‪ _
6‬ا ﺕ‪  j:,‬ا‪ > :6‬ا‪ _
6‬ا 
 ا‪,H76‬‬
‫‪ :‬وﺡ‪,‬ات ا‪ B$6‬ﺕ   ا‪<6‬ت ا ‪ 
$‬ا‪7‬ﺉ ‪ .‬وﺕ‪ 6‬ا‪ _
6‬ا 
 ا"‪ _
 b‬ا"‪,‬‬
‫‪
6 _
 ، Cooling Water‬ت ا‪ 
7K‬وا ‪
6 _
 ، Y
1‬ت ا‪. Process Water 
$‬‬
‫آ‪" 6‬ﺝ‪ : ,‬ا‪ :6‬ا"‪ b‬ﺵ‪O‬ت ‪ _
6‬ا‪46‬ري ا‪ Sanitary Sewage Water 
9‬و
_‬
‫ا‪E‬ر‪ ، Storm Water‬و`  ﺕث ا‪ _
6‬ا‪  ):,6‬ه‪ _U‬ا‪O‬ت ‪a4‬ء  ا‪6‬اد ا ‪. 
$‬‬
‫ان ﺝ‪ A
6‬ا‪ _
6‬ا ﺕ‪ :  4‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م ﺕح ‪ :‬ا‪!E‬ر او ا‪
9‬ات او ا‪9‬ر  ‪ ,‬وﺝ‬
‫ ا‪ ، B$6‬وه ﺕ‪9‬ي ‪ B‬ا‪6‬اد ا
‪,‬روآ!
 ا ‪ 
$‬واﺱت و!‪  
 7‬ا‪+E‬ح‬
‫‪ 7‬اث ‪6‬ا@‪ A‬ا ﺕح ‪ 
:‬اذا ‪ 8‬ﺕ‪/ @ 4  8‬ﺡ ‪.‬‬

‫‬
 ‫‪ -٤‬ا‪.<0‬ﺙت ا
" ا'<" ‪:‬‬
‫وﺕ)‪ 87‬اد ه‪ _U‬ا‪  646‬ا‪<6‬ت ا ‪ 
$‬ا‪: B‬‬

‫أ‪$H -‬ت ‪

6‬ت ﺕ‪ "O‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م ا ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ا‪6‬اد ا ‪ 
$‬ا>)
 ا ﺕ‪  4‬وﺡ‪,‬ات  ‪ 4‬ا‪)6‬ت ا ‪. 
$‬‬
‫ج‪ -‬ا‪E‬وﺡل وا‪
/E‬ن ا‪  $H6‬وﺡ‪,‬ات  ‪ 4‬ا‪ _
6‬ا 
 ‪.‬‬
‫د‪ -‬اﺱت ا‪ @ :  646‬ر ا‪aH‬ا!ت وا  ‪ 61‬ﺕ‪O‬ن  ا‪6‬اد ا ‪ 
$‬ا>)
‬
‫‪.Petroleum Sludge‬‬
‫‪ -u‬آ‪
6‬ت  ا ا ا‪,76‬ة ا‪ ,H76‬ا‪.O76‬‬
‫و‪ -‬ال ا‪
6 : ,H76‬ت اﺵ
‪.Clay Filtering p‬‬
‫ز‪ -‬ا‪
/‬ن ا‪.$9‬‬
‫ح‪ -‬اا
 ا‪$‬ر` وا‪ $‬وا‪H‬ﺹ  ‪ r‬ا!اع ا‪ 796‬ت > را‪ A‬ا<
‪+‬ت اﺹص ‪
` ،‬ه‪.‬‬

‫ان اﺱت ا ﺕ‪,9‬ث ‪ @ :‬ر ا‪aH‬ا!ت )ﺹ ‪a‬ا!ت ا ‪ P$‬ا‪H‬م( وا ﺕاآ‪ B 8‬‬
‫ا‪  
7‬أ=ار ‪,",‬ة > ‪:‬‬

‫أ‪ -‬ﺕ)
 ا‪  7‬ا‪aH 
!aH‬ان ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ه‪,‬ر ‪ :‬آ‪ 
6‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م ‪.‬‬
‫ج‪ -‬ا=ات ﺕ‪7 4
! 

K‬ب ه‪ _U‬اﺱت إ‪ B‬اﺡ‪,‬ات ا‪. 

K‬‬
‫د‪ -‬ارﺕ‪$‬ع آ‪ Y‬ا ‪. Y
1‬‬

‫وﺕ  ه‪ _U‬اﺱت واﺡ‪,‬ة  ا‪<6‬ت ا ا‪H‬ة ا ﺕ ‪  %‬ا  ا ‪ 
$‬ﺡ
‪V‬‬
‫ﺕ‪ 6O‬رﺕ ‪ :‬اﺡاﺉ ‪ B‬ا
‪,‬روآ!ت ا>)
 > ا "ت ا‪, 6‬دة ا‪)9‬ت وا ‬
‫ﺕ   ا‪6‬اد ا‪ ،  /76‬وآ‪ TU‬ا‪ 6‬دن ا>)
 ا‪6‬اﺝ‪,‬ة ‪ :‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م > ‪V, Hg, Cd, Ni‬‬
‫ا "‪.‬ﺕ @‪ 87‬آ
    ‪$H‬ت ا ا ا‪,76‬ة ا‪
6 : ,H76‬ت ا‪ "O‬وا‪. 4 6‬‬
‫و"‪e‬دي ‪/‬ح ه‪ _U‬ا‪6‬اد ا‪ B‬اي ‪O‬ن  ‪!O‬ت ا
 ا‪ B‬ا@‪ < Q‬آ
ة ‪Q" 6 ،‬‬
‫ا‪   fH‬اﺱ ﺕ‪ $
$4‬وﺡ@ ‪9 :‬رق ﺹ و <‪6/ 8‬ه ‪ :‬ا@‪ 6/ A‬ﺕ‪fH‬‬
‫ ‪"$‬ت ا 
 ‪.‬‬

‫‪ -٥‬ا=<‪.‬ث اﺕ‪ E I‬ا'" ا&=اﺝ" ‪:‬‬

‫ﺕ‪ Y.‬ا  ا ‪ 
$‬ا‪E‬ﺱ‪H‬اﺝ
 )ﺹ  اﺱ‪H‬اج ا ‪ P$‬ا‪H‬م وا‪K‬ز ا
(  اﺡ‬
‫‪,",‬ة ﺕ‪,‬أ  ‪
6‬ت ا‪E‬ﺱ‪O‬ف وا )
‪ ، Exploration Q‬وﺕ   ‪
6‬ت ا‪ $9‬وا‪!E‬ج‬
‫‪ ، Production‬و‪ O‬ﺡ  ه‪ _U‬ا‪6‬اﺡ ا=اره وﺕ‪
<.‬اﺕ ا‪ . <6‬وﺕ ‪
6  %‬ت‬
‫اﺱ‪H‬اج وا!ج ا ‪ P$‬وا‪K‬ز ‪ :‬ا‪)9‬ل ﺝ‪ A
6‬ا!اع وأﺵ‪O‬ل ا‪<6‬ت ا ﺕ  ‪ YH  V‬ا!اع‬
‫ا‪, 6‬ات ا‪ 
: 6 ,H76‬اﺝ‪a‬ة ا‪9‬ق وا‪ 6‬وا‪7O‬ت ‪...‬ا€ ‪ .‬وﺕ‪ 6‬ه‪ _U‬ا‪<6‬ت ‪:‬‬

‫‬
 ‫ا‪.<0‬ﺙت ازی" اﺕ" ‪ E‬ا'" ا&=اﺝ" ‪:‬‬ ‫
‬
‫ ‪
6  7‬ت اﺱ‪H‬اج ا ‪ P$‬ا‪H‬م وا‪K‬ز ا
ﺕ  ‪ V‬ا‪<6‬ت ا
 ‪:‬‬

‫ا‪ E# gm/m3) "0N‬ا‪ K‬ا‪( I=0‬‬ ‫ا‪"<0a‬‬ ‫ﻥ‪.‬ع ا‪.<0‬ث‬

‫‪3.7‬‬ ‫اﺱ‪H‬اج ا ‪ P$‬ا‪H‬م‬ ‫اآﺱ
‪ ,‬ا وﺝ
 ‪NOx‬‬
‫‪3.3 - 26‬‬ ‫ا‪6‬آت ا ‪ "b‬ا
رة ‪ VOCs‬اﺱ‪H‬اج ا ‪ P$‬ا‪H‬م‬
‫ا@  ‪0.1‬‬ ‫اﺱ‪H‬اج ا‪K‬ز ا
‬ ‫اآﺱ
‪ ,‬ا‪SOx 2"O‬‬
‫‪10 - 12‬‬ ‫اﺱ‪H‬اج ا‪K‬ز ا
‬ ‫اآﺱ
‪ ,‬ا وﺝ
 ‪NOx‬‬
‫‪0.1 - 14‬‬ ‫ا‪6‬آت ا ‪ "b‬ا
رة ‪ VOCs‬اﺱ‪H‬اج ا‪K‬ز ا
‬
‫‪0.2 - 10‬‬ ‫اﺱ‪H‬اج ا‪K‬ز ا
‬ ‫ا‪>
6‬ن ‪CH4‬‬

‫ﺝ ول )‪ : (٤-٣‬ا&ﻥ‪a‬ﺙت ا‪0‬ا‪<0a "$X‬ت ا=اج ا‪ K‬ام واز ا

‪. a‬‬

‫ا‪.<0‬ﺙت ا‪H‬ﺉ<" اﺕ" ‪ E‬ا'" ا&=اﺝ" ‪:‬‬ ‫
‬

‫ان اه‪ 8‬ا‪<6‬ت ا‪7‬ﺉ ا ﺕ ‪
6  %‬ت اﺱ‪H‬اج وا!ج ا ‪ P$‬ا‪H‬م ه ا‪ _
6‬ا‪ <6‬ا‪$H6‬‬
‫ ‪
6‬ت  ‪ 4‬ا ‪ P$‬ا‪  Q/‬ت ا!ج ا ‪ P$‬ا‪H‬م ‪`E‬اض ﺕ‪ 
)"7‬او ‪E‬رات ‪. 
:‬‬
‫وﺕ‪9‬ي ه‪ _U‬ا‪ B _
6‬آ‪
6‬ت  ا‪6‬اد ا ‪ 
$‬ﺕاوح 
 ‪ . 500- 2000 ppm‬ان اﺹ‪$‬ت‬
‫ا‪ _
6‬ا‪ <6‬ا ﺕ‪ 
6  4‬اﺱ‪H‬اج وا!ج ا ‪ P$‬ا‪H‬م ‪ A@ :‬ا‪)9‬ل ه آ‪E‬ﺕ ‪:‬‬

‫ا‪ $‬ا‪) gm/L ":0‬ا‪ a0‬ل(‬ ‫ا‪'a‬‬

‫‪(200) 7 – 1300‬‬ ‫ا ‪ P$‬وا‪,‬هن‬
‫‪(400) 30 – 1600‬‬ ‫ا‪O‬رن ا ‪b‬ي ا‪ O‬‬
‫‪(70) 20 – 400‬‬ ‫ا‪6‬اد ا ا ) ا‪TSS 
O‬‬
‫‪(100,000) 30,000 – 200,000‬‬ ‫ا‪6‬اد ا ا‪U‬اﺉ ا‪TDS 
O‬‬
‫‪120 – 340‬‬ ‫‪BOD‬‬
‫‪180 – 580‬‬ ‫‪COD‬‬
‫‪50‬‬ ‫ا‪
$‬ل‬
‫‪0.7‬‬ ‫ا‪O‬د
م‬
‫‪2.3‬‬ ‫ا‪O‬وم‬
‫‪0.4‬‬ ‫ا ‪9‬س‬
‫‪0.2‬‬ ‫اﺹص‬
‫‪0.1‬‬ ‫ا‪a‬ﺉ‪j‬‬
‫‪0.4‬‬ ‫ا
‪O‬‬

‫ﺝ ول )‪.# : (٥-٣‬اﺹت ا‪ u0‬ا‪.<0‬ﺙ" اﺕ" ‪ E‬ا'" ا&=اﺝ" ‪.‬‬

‫ ‬
‫وآ‪ TU‬ه ك ‪,‬ر ا ‪ _
6‬ا‪ : <6‬ا@‪ A‬ا!ج ا ‪ P$‬وا‪K‬ز ه 
_ ا‪E‬ر ا‪<6‬‬
‫‪6‬اد ا ‪ 
$‬وا ﺕ‪O‬ن !
‪ 4‬ﺱ)ط ا‪E‬ر ‪ j/  :‬ا ‪
6‬ت ‪ ،‬وﺕ‪O‬ن !‪ 7‬ا‪6‬اد‬
‫ا
‪,‬روآر!
 ‪,9 
:‬ود )‪ (200-500‬ﺝ‪a‬ء ‪
 O‬ن ﺝ‪a‬ء  
_ ا‪E‬ر ‪ .‬ودة "‪ 8‬ﺕ
‬
‫ﺡ‪$‬ة 
‪,‬ة !‪ )   
7‬ا‪$9‬ﺕ‪ 
: A64‬آ ا‪7‬اﺉ ا
‪,‬روآر!
 ا‪   :, 6‬ا‪E‬ر 
‪8‬‬
‫ﺡ@ ‪ k
 
7 O ,  6
:‬اذ ‪ O6"E‬ا‪E‬ﺱ‪$‬دة   ‪ ` !E‬ﺕ‪9‬ي ‪ B‬ا‪
/‬ن و
_‬
‫‪ 9‬وﺡا‪ Q7  r‬آ
ة ‪.‬‬

‫ا‪.<0‬ﺙت ا'<" اﺕ" ‪ E‬ا'" ا&=اﺝ" ‪:‬‬ ‫
‬

‫ان اه‪ 8‬ا‪<6‬ت ا ا ﺕ‪
6  4‬ت اﺱ‪H‬اج ا ‪ P$‬ﺕ‪
/ >6‬ن ا‪ $9‬ا‪676‬ة ـ‬
‫)ا !"‪ (2‬وا ﺕ)‪,‬ر ‪,9‬ود )‪ (0.3 – 0.5‬آ‪  %  //8K‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م ‪ .‬وﺕ ﺕاآ
‪ a‬ا‪6‬اد‬
‫ا‪ 
: 7‬آ ‪ "a‬واﺹص ا‪ B‬ﺡا ‪ . 0.05 mg/Kg‬ان ا") ا‪ 
) >E‬اث )"‬
‫ا‪  $9‬اوﺡل وا‪+‬ح واد آ
‪
6‬و" ه ‪ )"/‬ا > وا‪ ، Y
$H‬ﺡ
‪ V‬ﺕ‪ A64‬ا‪$H6‬ت ‪)  :‬‬
‫ ‪ b$H‬اوﺡ‪$‬ة )ب  ا آ‪,  ,‬م ا‪ 
!O‬ﺝ‪ :‬اﺱ 
_ ا‪E‬ر وﺕﺱ
‪ A‬ر@ ‬
‫اث ‪E‬ن ه‪ _U‬ا‪$H6‬ت ﺕ‪ Q7‬ﺕ‪96 Y‬ﺹ
 ا‪a‬را
 و‪ 7‬ات ‪,",‬ة ‪E‬رﺕ‪$‬ع !‪ 7‬ا‪6‬ﺡ ‪. 
:‬‬
‫و"‪ 8‬ا‪a6 Y
$H‬ﺝ  ‪ 8< (١:٣) 7‬ﺕ‪  j6 B 6‬واﺡ‪ ,‬ﺕ‪ 29‬ﺱ‪ p‬ا‪E‬رض ‪ ،‬واﺡ
!ً ﺕ >‬
‫‪ B‬ا‪E‬را=  <‪ 8" 8‬ﺡ< ‪a6‬ج ‪ A‬ااب ‪.‬‬

‫أ‪ -‬ا=<‪.‬ث اﺕ‪<0 E I‬ت ا&=‪N‬ف ‪:‬‬

‫ﺕ‪ Y.‬ﺡ ا‪E‬ﺱ‪O‬ف وا )
‪  Q‬ﺡ)ل ا ‪ P$‬ا‪H‬م او ا‪K‬ز ا
  ‪,‬ة ‪
6‬ت ﺕ‪,‬أ‬
‫‪ p76‬ا‪aa‬ا وﺕ  ‪ $9‬ا‪E‬را‪E‬ﺱ‪ . Exploration Wells 
:O‬و‪.‬ﺱ> ء ‪ 
6‬ﺡ‪$‬‬
‫ا‪E‬ر ا‪E‬ﺱ‪  % "E 
:O‬ا ط ا‪E‬ﺱ‪ :O‬ا‪ E‬ا)
  اث ‪ ،‬وا‪U‬ي "@‪B k! Y‬‬
‫ا‪ j/ 6‬ا ﺕ‪4‬ي ‪ 
:‬ﺕ‪4‬رب ا‪9‬ي  وﺝد ا ‪ P$‬ا‪H‬م او ا‪K‬ز ا
‪ $: .‬ا "‪ O6‬ان‬
‫ﺕ‪ Q7‬ا‪4$!E‬رات ا ﺕ‪  4‬ا‪76‬ﺡت ا‪E‬ﺱ‪ 
:O‬ﺕث ==ﺉ ‪ 7‬ا‪E‬زج  س ‪ ،‬او ان‬
‫ﺕ‪ B <e‬ا
ر وﺕ‪  ,9‬ﺕاﺝ‪,‬ه ‪ :‬ا‪ ) 6‬واﺡ
! ً ﺕ‪b‬ه ‪4‬ة ‪ .‬ا اذا آ!‪ 2‬ﺕ‪T‬‬
‫ا‪76‬ﺡت ‪ :‬ا‪
9‬ات او ا‪9‬ر ‪ O6
:‬ان ﺕ‪e‬دي ا‪ B‬ا د ا‪E‬ﺱ‪6‬ك   ‪ j/‬ﺕ‪ T‬ا‪
4$‬ات ‪.‬‬
‫ان ﺕر ا‪E‬ﺝ‪a‬ة ا‪ : ,H76‬ا‪E‬ﺱ‪O‬ف @ ا‪  
>O‬ا ‪
6‬ت ا‪ ، <6‬وا `ً "‪O‬ن‬
‫ﺕ‪
<.‬ه و@ ‪ .‬ا اث ا ﺕ‪ 
6  %‬ﺡ‪ $‬ا‪E‬ر ا‪E‬ﺱ‪ k" : 
:O‬اث ا ﺕ‪
6  %‬‬
‫ﺡ‪ $‬ا‪E‬ر ا ‪ 
$‬ا‪!E‬ﺝ
 ‪Production Wells‬‬

‫ب‪ -‬ا=<‪.‬ث اﺕ‪ 1 E I‬ا&ﺏر ا

" ‪:‬‬
‫ﺕ‪ 6 7‬ا< ء ﺡ‪ $‬ا‪E‬ر ا ‪ 
$‬ﺱاء ا‪E‬ﺱ‪   
:O‬او ا‪!E‬ﺝ
 ا‪ ، _
6‬ا‪
/E‬ن ‪ ،‬ا‪E‬ﺡ‪6‬ض‪،‬‬
‫وا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ا‪ . $H6‬ان ه‪ _U‬ا‪6‬اد ﺱاء ان آ!‪ 2‬دا او رﺝ  ا ا ‪ O6" $‬ان‬
‫ﺕ‪7‬ب او ﺕ‪  A PH‬ﺹ ا
 ‪  7‬اث ‪ .‬وﺕ‪b‬ف ا ‪  ,",‬ا‪6‬اد ا‪7‬ﺉ أو ا‪6‬اد‬
‫ا إ< ء ‪ 
6‬ا‪ . $9‬وﺕ‪e‬دي ه‪ _U‬ا‪:=o‬ت إ‪ B‬ﺕث ا‪ _
6‬ا‪ 
:4‬رة ﺹ وا‪_
6‬‬
‫ا‪ 
97‬وا‪h‬را= ا‪46‬ورة ‪ ) 6‬ا‪ $9‬رة  ‪ ،‬و"‪! YH‬ع ودرﺝ اث ﺡ‪ Q7‬آ‪
6‬‬
‫و!
 ا‪6‬اد ا‪) :b6‬ا‪6‬اد ا‪6
O‬و" رة ﺹ( وا ﺕ ‪, ,6‬وره ‪)/ 
/ B‬ت‬
‫ا‪h‬رض ا "‪ 8‬ﺡ‪$‬ه‪ ،‬و‪  O‬ﺕ‪O‬ن رة   ‪:‬‬
‫)‪ (١‬ا‪.Hjj‬اﺉ ‪ :‬و"‪ O6‬ﺕ)‪ 6
7‬إ‪ B‬ا‪6‬ء ا ‪U‬ب أو ا‪9‬وي ‪ B‬ا"!ت ا‪
7 K6‬م ‪، Mg2+‬‬
‫وا‪
7O‬م ‪ ، Ca 2+‬او ‪ p‬آر"‪ ,‬اد"م ‪ ، NaCl‬وا ‪ P$‬ا‪H‬م أو ا‪a",‬ل ‪.‬‬

‫
‬
‫)‪ (٢‬ا‪.0‬اد ا'<" )ا‪Zw‬ن( ‪ :‬وﺕ‪O‬ن ‪ 
! B‬اد ﺹ `
 ‪ > $‬اا"‪ ، 2‬ا‪$‬ت‬
‫ا‪H‬ي ‪ ،‬ﺡ‪ 4‬ا‪ ، SO‬ا ‪ ،‬اد ﺹ ‪ > $‬ا‪6‬اد ا

 ا‪"a :b 6‬دة‬
‫ا‪a‬وﺝ ‪ ،‬ﺹ‪H‬ر ا‪ ، 
47‬ا‪ ، 2"!O‬ا‪O‬را"‪ ، 2‬ا‪. 2"+‬‬
‫)‪ (٣‬ا‪.0‬اد ا‪0N‬وی" ا‪ : "X`0‬وﺕ ‪ ,6‬أ!ا وآ‪
6‬ﺕ ‪! B‬ع ا
 ا‪ ، 6 76‬و  اد‬
‫‪,"a‬ة ‪a‬وﺝ )
‪6‬ات(‪ ) ،‬اﺵ‪a b$H ، (Starch) p‬وﺝ)‪ ، (FCl‬ﺕ‪ A:‬ا)‪",‬‬
‫)‪ ، (NaOH‬اد ز"
 ‪  ! ،‬آ ‪,
 ،‬ة ‪)$ "a ، "O‬ت ‪ ،‬و`
ه‪.‬‬

‫ورة  ﺕ‪b‬ف ه‪ _U‬ا‪6‬اد ‪`w‬اض ا

 ‪:‬‬
‫)‪ (١‬ر‪ A:‬ا‪$‬ت ا‪H‬ي  @  ا إ‪ B‬ا‪ p7‬وﺕ ‪ B ,6‬ا ‪,",‬ة > ﺱ ا‪"4‬ن‬
‫‪ ،‬آ>‪ :‬ا
 ‪ ،‬وا‪a‬وﺝ‪.‬‬
‫)‪ (٢‬ﺕ"‪ ,‬وﺕ‪ 2
"a‬ا‪@,‬ﺉ‪ j‬ﺡ
‪ V‬إن إ=‪ :‬اد ‪ )" 
 "a‬ا‪E‬ﺡ‪O‬ك وا ‪a‬وم ا‪!O6‬‬
‫و"‪ PK= r$H‬ا‪.‬‬
‫)‪  (٣‬ء ﺝ‪,‬ران ا ﺡ
‪)" V‬م ا
 ﺱ
‪ Q‬آ ‪ O‬ا
 ‪ 6", Mud cake‬ا ‪$‬ذ" وا ‬
‫ﺕ‪ A 6‬دل ا‪6‬اﺉ‪ A‬إ‪ B‬ا) وﺕ‪O‬ن  إ=‪ :‬دة )ا !"‪ (2‬واد أى ) اﺵ‪p‬‬
‫> ا  ‪ Starch‬واد آ
‪6‬و" ‪a b$H‬وﺝ ‪,
$‬ة ‪ 
79‬اص آ ‪ O‬ا
 ‪6b‬ن‬
‫ﺕز"‪ A‬ا‪6‬اد ا وا!ره‪.‬‬
‫)‪: (٤‬اﺉ‪ ,‬أى > !) ا ‪6‬ذج ا‪
4‬ﺝ
 إ‪ B‬ا‪K p7‬ض ‪ ، 9:‬ا‪
7‬ة ‪ B‬ا‪Kb‬ط‬
‫ا)
 ‪ )! ،‬ا)‪,‬رة ا‪ 
!9‬ا‪:6‬ة ‪ :‬ا‪ p7‬إ‪ B‬ا‪. @@,‬‬

‫و ‪ ,‬ا‪!E‬ء  ﺡ‪ $‬ا ا ‪ $‬وا‪,‬أ ﺱ‪H‬اج ا ‪ P$‬ا‪H‬م ‪.:‬ن ا‪E‬را= ا‪ 
96‬‬
‫ﺕث ‪
6O‬ت آ
ة  ا ‪ P$‬ا‪H‬م ‪ Q7‬ا ‪:‬رة ا ‪ 
$‬ا‪,6‬ة  ﺕ‪ j:,‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م ا‪ B‬ا‪H‬رج‬
‫)ة ‪ PK=  $‬ا‪ 6O6‬ا ‪ . $‬آ‪ 6‬ان ا ‪ P$‬ا‪H‬م !‪ O6" k7$‬ان "‪7‬ب ا‪ B‬ا
 ا‪ 
96‬‬
‫‪+‬ل ﺝ‪,‬ران ا ا< ء ‪ 
6‬اﺱ‪H‬اج ا ‪ P$‬ا‪H‬م ‪ .‬ان ‪
6‬ت اﺱ‪H‬اج ا ‪ P$‬وا‪K‬ز  ا‪)9‬ل‬
‫ﺕ‪ 8‬و‪9 P7 O‬آ ا ‪ P$‬وا‪K‬ز ﺕ‪ _4‬ا‪+ p7‬ل ج ا‪9 $9‬آ ‪ 

/‬اذا آن =‪PK‬‬
‫ا آ‪ A:, :‬ا ‪ P$‬وا‪K‬ز !‪ 9‬ا‪ . BE‬ا اذا آن ا‪ 
` PKb‬آ‪ 8
: :‬ﺡ) ا‪6‬ء اوا‪K‬ز‬
‫‪ PK= 
79‬ا و
‪@ p‬در ‪ B‬د‪ A:‬ا ‪ P$‬وا‪K‬ز و ‪ 6‬ا‪6‬ء !‪ 9‬ا‪ . p7‬ان ه‪ _U‬ا‪E‬ر‬
‫‪ O6" 646‬ان ﺕ‪ Q7‬ا=ار آ>
ة ‪) A
64‬ت ا
 "‪ O6‬ﺕ‪: " 6 
H‬‬
‫)‪ (١‬ﺕث ااء !
‪ !h 4‬ث ا‪K‬زات ا‪6‬ﺡ )ا‪U6‬ا( وﺕ‪H‬ه  ‪ ,‬وﺹ ا‪ B‬ﺱ‪p‬‬
‫ا‪E‬رض !
‪$H!E 4‬ض ا‪ ، PKb‬وآ‪ TU‬ﺕ" وﺕ‪ H‬ا‪6‬اد ا‪7‬ﺉ ا‪, ,    $
$H‬أ‬
‫ا ‪ P$‬ا‪H‬م ‪.j:,‬‬
‫)‪ (٢‬ﺕث ا‪E‬رض ا‪ P$   
96‬ا‪H‬م ا‪ j:,6‬و‪7‬اﺉ ا‪ $9‬وا‪9‬ا‪ r‬ا‪ : ,H76‬‬
‫‪
6‬ت ا‪. $9‬‬
‫)‪ (٣‬ﺕث در ا‪ _
6‬ا)" ﺹ ا‪ _
6‬ا‪"7 4
! 
:4‬ت ا @‪ ,‬ﺕ‪ 9‬‬
‫ﺝ‪,‬ران ا ا ‪. $‬‬
‫)‪ (٤‬ﺕث 
_ ا‪ ,  9‬ا)
م  ‪
6‬ت ا‪ : $9‬ا‪ j/ 6‬ا‪ ,  "9‬اﺱ‪,H‬ام  ت ا‪$9‬‬
‫ا‪. "9‬‬

‫
‬
‫)‪ (٥‬ﺕث ا‪4 6‬ت وا‪96‬ﺹ
 ا‪a‬را
 ا ﺕ‪a‬رع ‪  "@ j/  :‬ا ا ‪Q7 $‬‬
‫ﺕث ا‪E‬رض ا‪ 
96‬او در ا‪ _
6‬ا)" ‪6‬اد ا ‪ 
$‬ا‪  76‬ا ‪.‬‬

‫و‪ E‬ﺕ‪ YH‬آ>

ا ‪
6‬ت ﺡ‪ $‬ا‪E‬ر ا‪K‬ز"  ‪
6‬ت ﺡ‪ $‬ا‪E‬ر ا ‪U ، 
$‬ا ‪.:‬ن ا‪
!O‬ت‬
‫اث )ر ‪ :‬آ‪ +‬ا‪. 
9‬‬

‫ج‪ -‬ا=<‪.‬ث اﺕ‪<0 E# I‬ت اﻥ=ج ا‪ K‬ام ‪:‬‬

‫ﺕ‪ 6‬ﺡ ا!ج ا ‪ P$‬ا‪H‬م ا)
م  ‪,‬ة ‪
6‬ت ﺕ ﺡ اﺱ‪H‬اج ا ‪ P$‬ا‪H‬م  ا > ‪a‬ل‬
‫ا‪K‬ز ا‪6‬ﺡ‪ : ، Q‬ا‪6‬ء ‪ ،‬و‪a‬ل ا‪+E‬ح وااﺉ‪ Q‬ا‪E‬ى 
‪,  p‬ها ‪ P$‬ا‪H‬م ﺝه‪a‬ا‬
‫‪ ",‬او ا ) او ا‪ . "O‬وﺕ‪4‬ي ه‪ _U‬ا ‪
6‬ت  ‪ ,‬ا‪ p7‬و‪  "@ j/  :‬ﺡ)ل ا‪!E‬ج‪.‬‬
‫و ‪ ,‬ﺕ ‪ U
$‬آ ‪  
6‬ه‪ _U‬ا ‪
6‬ت ه ك ا‪ !E 
!O‬ث ا ﺕث ‪ O6" $H‬ان ﺕ
‪Q‬‬
‫ا
 ‪.‬‬
‫)‪@jj (١‬ل ا‪jj‬ز ا‪a 8" : v1'jj0‬ل ا ‪ 7‬ا ‪  B61‬ا‪K‬ز ا‪6‬ﺡ‪ P$  Q‬ا‪H‬م اﺱ‬
‫‪9‬ت ‪a‬ل ا‪K‬ز ﺡ
‪4" V‬ي ‪ 
:‬ا‪ r
$H‬ا‪,‬ر"‪a 6b" 6 PKb 4‬ل ا‪!O6‬ت ا‪K‬ز"‬
‫ ﺱاﺉ ا ‪ P$‬ا‪H‬م ‪ .‬و ‪ ,‬ا‪!E‬ء  ه‪ _U‬ا ‪ 
6‬ﺕ‪ A64‬ا‪K‬زات ا‪ $6‬وﺕﺱ ا‪ B‬وﺡ‪,‬ات‬
‫ ‪ 4‬ا‪K‬ز ا
 ‪ Natural Gas Treatment Units‬ﺡ
‪ 8" V‬ﺕ‪a4‬ﺉ‪ k‬ا‪!O B‬ﺕ‪ .k‬و‪ :‬‬
‫آ>
  ا‪E‬ﺡ
ن و‪E‬ﺱب ‪ b" $H‬ا‪ B‬ﺡق آ‪
6‬ت @‪ ,‬ﺕ‪O‬ن ﺹ‪
K‬ة او آ
ة  ا‪K‬ز‬
‫ا
 ا‪6‬ﺡ‪ Q‬ا‪a 6‬ول ‪ .‬و"‪e‬دي ه‪U‬ا ا‪9‬ق ا‪ B‬ﺕ"‪ V‬اﺝاء ا‪ j/ 6‬ا‪K 
96‬زات‬
‫ا‪ 7‬ا ﺕ‪ : 6‬ه‪ _U‬ا‪6‬ﺡ اآﺱ
‪ ,‬ا‪O‬ن ‪ ،‬اآﺱ
‪ ,‬ا‪ ، 2"O‬اآﺱ
‪ ,‬ا وﺝ
‪ ،‬و`ز‬
‫آ"
‪ ,‬ا
‪,‬روﺝ
 ‪.‬‬
‫)‪@ (٢‬ل ا‪0‬ء ا‪ : v1'0‬ﺕ ‪ r  : %‬ا‪E‬ﺡ
ن ‪ A‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م آ‪
6‬ت  ا‪6‬ء ﺹ  ‪,‬‬
‫اﺱ ‪6‬ل اﺱب ﺡ) ا‪6‬ء آﺱ
 ‪E‬ﺱ‪H‬اج ا ‪ P$‬ا‪H‬م ‪ .‬آ‪ 6‬ﺕ‪ 6 7‬ا‪ _
6‬ا"‪ 7` : b‬ا ‪P$‬‬
‫ا‪H‬م ‪  k
H‬ا‪+E‬ح ‪ :‬ﺡ وﺝده ‪>O‬ة ‪ A‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م ا‪H76‬ج ﺡ
‪ 6 " V‬ا‪6‬ء‬
‫آ‪ _U Q"U6‬ا‪+E‬ح ‪ .‬و‪ :‬آ‪ +‬ا‪4" 
9‬ي ‪ :‬ا‪6‬ء  ا ‪ P$‬ا‪H‬م ا ‪9 :‬ت ‪a‬ل‬
‫ا‪K‬ز ‪.‬ﺱ‪,H‬ام ا ز‪E‬ت ا>‪ 
<+‬ار ‪ ،‬او ‪9 :‬ت ‪a‬ل ﺹ ﺡ
‪,H7" V‬م اﺱب اآ
‪,‬‬
‫وا)‪ 
6 : P‬ا‪ . $‬و ‪ 
6 ,‬ا‪ $‬ﺕ‪.‬ﺕ ‪ O‬ا‪  fH‬ه‪ _U‬ا‪ _
6‬ا دة ‬
‫ﺕ‪9‬ي ‪ Q7! B‬ﺹ‪
K‬ة  ا ‪ P$‬ا‪H‬م ‪$ Q7! A ،‬وﺕ  ا‪+E‬ح وا‪6‬اد ا ا ) ‪.‬‬
‫و"‪ O6‬ادة اﺱ‪,H‬ام ه‪ _U‬ا‪
6 :   ,  _
6‬ت ﺡ) ا‪6‬ء ‪E‬ﺱ‪H‬اج ا ‪ P$‬ا‪H‬م ‪ ،‬او‬
‫"‪4‬ي   ه‪ _U‬ا‪/ @ _
6‬ﺡ ‪ :‬در ا‪ ._
6‬و‪ :‬آ>
  ا‪E‬ﺡ
ن "‪/ 8‬ح ه‪ _U‬ا‪_
6‬‬
‫‪ :‬ا اء او ‪ :‬ﺡ‪ $‬ﺹ ‪.   fH‬ﺱب ا‪ 
H‬ا
اﺱ اﺵ  ا‪ . S6‬ان ه‪_U‬‬
‫ا") ﺕ‪e‬دي ا‪ B‬ﺕ"‪ V‬آ  ااء وا ‪ A‬وﺝد اﺡ‪7 
6‬ب ه‪ _U‬ا‪ _
6‬ا‪ <6‬ا‪B‬‬
‫ا‪ _
6‬ا‪ . 
:4‬ان اﺝاء ا‪ ) 6‬ﺱث 
‪,‬روآ!ت ا ‪ 
$‬ا‪ $
$H‬ا ﺱ‪ A H‬ا‪6‬ء‬
‫ا‪6‬ث ‪ : ،‬ﺡ
 أن ا ﺱث ‪6‬اد ا ‪ 
$‬ا>)
 وا‪+E‬ح ‪ .‬ا ا‪ _
6‬ا‪7: 
:4‬ث‬
‫!
‪6 /+E 4‬ء ا‪6‬ث ‪6‬اد ا ‪ 
$‬ا‪ 76‬ا‪ B‬دا ا‪E‬رض ‪.‬‬

‫‬
 ‫‪ -٦‬ا=<‪.‬ث اﺕ‪<0 E I‬ت ﻥ‪ $‬وﺥ@ن وﺕ' ی ا‪ K‬ام ‪:‬‬
‫ ‪a ,‬ل ا‪K‬ز وا‪6‬ء "‪,  p‬ه ا ‪ P$‬ا‪H‬م ﺝه‪a‬ا  ‪
6‬ت ا‪ ، "O‬ا‪ E‬ان ا‪)9‬ل ا ‪
$‬‬
‫`  ﺕ‪O‬ن 
‪,‬ة آ ا ‪ A!  ,‬ا‪ )! b)" 6 "O‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م  ا@‪ A‬ا!ﺝ‪ k‬ا‪B‬‬
‫ه‪ _U‬ا‪ . A!6‬وه ك وﺱﺉ واﺱ
‪ $H )! Q‬ﺕ ‪  64 B ,6‬ا ا ‪ ،‬و‪ )"/ O‬‬
‫ه‪ _U‬اق ا<ره ا‪ <6‬ا ﺱ ‪9‬ول اﺱ ا= اد!_ ‪.‬‬

‫أ‪ -‬ا=<‪.‬ث اﺕ‪ E I‬ا‪ $‬ﺏ‪.‬ا

" ا&ﻥﺏ‪: v‬‬
‫"  اﺱ ‪6‬ل ا‪ )! : Q
!E‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م او )ﺕ‪  k‬اﺝد اق ا‪ : 6 76‬ا ) ‪!O‬‬
‫ذات آ‪$‬ءة 
 وﺕ ‪$ 6‬ة ‪  "/‬ا‪ a‬آ‪ 6‬ان ا=اره ا

 ‪,9‬ودة ‪ .‬ان !ط ا )‬
‫اﺱ ا‪ Q
!E‬ه  ا‪ !E‬ا‪ 66‬وا‪E‬ﺱﺱ
 ا ﺕ‪6‬رس ‪ :‬ا‪,‬ان ا‪ ، P$  4 6‬وه ذو‬
‫ا"‪
4‬ت ‪,",‬ة "‪ O6‬ا"‪4‬زه ‪: " 6‬‬
‫!) ا ‪ P$‬ا‪H‬م  ا‪)9‬ل ا‪ B‬ا‪. :6‬‬ ‫‪(١‬‬
‫!) ا ‪ P$‬ا‪H‬م  ا‪)9‬ل ا‪9 B‬ت ﺕ
‪ ,‬ا@ ا‪O‬ﺉ
‪.‬‬ ‫‪(٢‬‬
‫!) واﺱ‪+‬م ا‪4 6‬ت ا ‪  
$‬در ا‪!E‬ج و‪7 : !a‬دﺕ ‪.‬‬ ‫‪(٣‬‬
‫!) ا‪4 6‬ت ا ‪7  
$‬ت ا‪aH‬ن ا‪7 B‬دت از"‪ A‬اﺉ
‪.
7‬‬ ‫‪(٤‬‬
‫!) ا‪K‬ز ا‪4‬ف وا‪7‬ﺉ  در ا‪!E‬ج ا‪9 B‬ت ا  او ا‪E‬ﺱ‪,H‬ات ا‪E‬ى‪.‬‬ ‫‪(٥‬‬
‫ﺱ ﺕ‪ 
K‬وﺹ
! ‪9‬ت ا‪ €b‬وط ا‪. Q
!E‬‬ ‫‪(٦‬‬
‫وﺕ ‪ 9‬ا‪<E‬ر ا‪E 
7‬ﺱ ‪6‬ل ا‪ B Q
!E‬ا
 ‪9‬ل ﺡادث ا‪7‬ب ‪ Q7‬ﺡ‪,‬وث‬
‫ا‪7O‬رات ‪ :‬ا‪ Q
!E‬ا ‪ ، 
$‬وا دة  ﺕ‪E 4
! 9‬ﺡ‪ ,‬ا‪E‬ﺱب ا
 ‪:‬‬
‫ﺕ‪.‬آ ا‪ Q7 Q
!E‬ﺕ)د و‪,‬م و=‪ A‬ا!‪ 61‬ﺡ‪  "6‬ا‪.‬آ ‪.‬‬ ‫‪(١‬‬
‫ا‪9‬ادث ‪ B‬ا!ا > اﺹ‪,‬ام وﺱﺉ‪ P‬ا )  و`
ه  ا‪E‬ﺱب ‪.‬‬ ‫‪(٢‬‬
‫أ‪6‬ل ا‪ @7‬ا ")م  ا‪7‬اق ‪,‬ف ‪9: 6‬ت ‪ :‬ا‪ @7 Q
!E‬ا‪7‬اﺉ ا ‪. 
$‬‬ ‫‪(٣‬‬
‫ا‪6E‬ل ا ‪ "O7‬ا ﺕ‪,9‬ث ‪ :‬او@ت ا‪9‬وب ‪.‬‬ ‫‪(٤‬‬
‫ا‪6‬ل ا‪. Q"H‬‬ ‫‪(٥‬‬
‫و"‪ O6‬ان ﺕﺡ‪ Q‬ه‪ _U‬ا‪7O‬رات ﺡ‪,‬وث ﺡاﺉ‪ j‬ﺕ ‪  84‬ا‪E‬ﺱب ا
 ‪:‬‬
‫ﺡ‪,‬وث ﺕ‪6‬س آﺉ ‪.‬‬ ‫‪(١‬‬
‫اﺡاق وﺱﺉ‪ P‬ا ) ا ﺕ‪,‬م ‪!E‬ب ‪.‬‬ ‫‪(٢‬‬
‫‪,‬م اﺕ‪H‬ذ ﺕ‪/9‬ت ا‪ +7‬وا‪E‬ن ‪ :‬ا‪ j/ 6‬ا "‪  6‬ا‪!E‬ب ‪.‬‬ ‫‪(٣‬‬
‫‪
6‬ت ا)‪ : Y‬او@ت ا‪9‬وب ‪.‬‬ ‫‪(٤‬‬
‫زرع ا)  وا ات ا ﺱ‪ Q7 $‬ا‪6‬ل ا‪. Q"H‬‬ ‫‪(٥‬‬
‫ان اﺱ ‪6‬ل  ‪1‬ت ا‪
7‬ة ا‪E‬وﺕﺕ
‪ 
O‬ا‪ >",9‬ﺝ   ا‪ 7‬ا‪
7‬ة ‪ B‬ه‪ _U‬ا‪9‬ادث‬
‫ﺡ
‪ V‬ﺕ)م ه‪ _U‬ا‪1 6‬ت ‪)"E‬ف ا‪E‬وﺕﺕ
‪ €b O‬ﺡل ا‪ S79‬ﺝد ﺕ‪7‬ب ‪ :‬اﺡ‪j/  ,‬‬
‫ا‪!E‬ب‪ .‬و ‪ ,‬ا")ف ا‪ €b‬ﺕ)م ا‪$‬ق ا‪E‬ﺹ
  ‪a‬ل ا‪ ) 6‬ا‪7O6‬ة  ا‪!E‬ب وﺕ "‪r‬‬
‫@‪ A‬ا‪ Q
!E‬ا‪b6‬رة و ودة ا‪  €b‬ﺝ‪ . ,",‬ا آ ا‪6‬اد ا ‪ 
$‬ا‪.: 76‬ن ﺱاﺉ‬
‫ﺱ‪7‬ب ا‪ B‬دا ا‪E‬رض ‪ 7‬اث ‪+‬رض وا‪ _
6‬ا‪ 
:4‬اذا ‪ 8‬ﺕ‪ UH‬ا‪E‬ﺝاءات ا‪b6‬دة‬

‫‬
‫‪ A 6‬اث ‪ > :‬ه‪ _U‬ا‪ . 9‬و"‪ > : Q4‬ه‪ _U‬ا‪ 9‬ﺱ‪ Q9‬ا‪7‬اﺉ ا ‪ 
$‬ا‪ 76‬اﺱت‬
‫ﺡ=
ت وا‪U‬ه ا‪ A! B‬ا‪ 4 6 "O‬ﺹ اذا آ!‪ 2‬آ‪
6‬ﺕ آ
ة ‪ .‬ا ا ا‪<6‬‬
‫‪.:‬ن ا‪ 4 6 )"/ b:‬اث ا‪9‬ﺹ ‪ 
:‬ه  ‪ j"/‬ر‪  :‬و!>ه ‪,
 j/  :‬ة ‬
‫ا‪ j/ 6‬ا‪ 
O7‬او ا‪a‬را
 او  ‪+‬ل ‪6/‬ه ‪ :‬ﺡ‪ $‬ﺹ ‪ ،‬او ﺡ@ ‪9 :‬رق ﺹ ‪.‬‬
‫آ‪ 6‬ان  ا‪a b:E‬ل ا‪ ) 6‬ا ﺕ<‪+  2‬ل و=‪ A‬ﺱﺕ ﺕا ﺡ ‪ ،‬وو=‪+ A‬ت‬
‫دا 
 ‪ .‬ا اذا ﺡ اث ‪ :‬ا‪!E‬ر وا‪976‬ت ا‪6‬ﺉ
 ‪ 8
:‬ا ‪: 6‬رًا ‪ B‬ﺕ"‪ j‬ا) ‬
‫ا ‪ 
$‬و <‪ 8‬ﺱ‪ 9‬اﺱ @ﺵت ‪U H‬ا ا‪K‬ض ‪.‬‬
‫و
‪,‬ا  ﺡادث آ‪7‬رات ا‪.: Q
!E‬ن ا!
‪ )! Q‬ا‪4 6‬ت ا ‪ 
$‬ﺕ ض ا‪! B‬ع ‪"K‬‬
‫ اث ه اث ا ﺕ‪  %‬ا‪+‬ط ا‪)6‬ت ا ‪ b  A 
$‬ا ‪ . r‬ان اآ ‪,‬ر ث‬
‫ ط ا ) ‪ Q
!E‬ه " ف ـ " ا‪@j0‬ی‪ I‬ا‪.jj<0‬ث " ‪ ،‬وه رة  ‪  %"a‬ا‪4 6‬ت‬
‫ا ‪ P$! ، "a ) 
$‬ا
‪ ، r‬ز"‪ 2‬ا‪K‬ز( "‪O‬ن  ﺝاء ا‪ €b‬ا @ ‪4 6‬ت ا ‪Q
!h 
$‬‬
‫‪ .‬و‪ O6" E‬ا‪E‬ﺱ‪$‬دة  ا‪ %"a6‬ا‪6‬ث ﺵة آ@د ‪ ،‬آ‪ O6" E 6‬إدة ﺕ‪O _"O‬ن ا ‪"a‬‬
‫ا‪6‬ﺝد ‪9" k
:‬ي ‪ B‬دة را‪ A‬أ<
‪+‬ت اﺹص "‪ "TEL‬وا ﺕ ‪e‬دي إ‪ B‬ﺕ‪ Y‬ا ‬
‫ا‪ ,76‬ا‪ : 6 76‬اﺡ‪,‬ات ا‪ . 
"9‬و@‪ ,‬ﺕ‪ 8‬ا‪  ,9‬آ‪
6‬ت ا‪ %"a6‬ا‪6‬ث ا‪O6‬ن ‪ :‬‬
‫ا‪76‬دت  ‪+‬ل ‪
6 4‬ت ا‪ P$! -"a ) p €b‬ا
‪ -r‬ز"‪ 2‬ا‪K‬ز‪ P$! -‬ا
‪-r‬‬
‫ ‪ ، ( "a‬ﺡ
‪a 8" V‬ج آ‪ 
6‬ا‪ %"a6‬ا‪6‬ث ا‪ 
 !O6‬ا‪ P$!) 
 )6‬ا
‪ -r‬ز"‪ 2‬ا‪K‬ز( ‪A‬‬
‫ ج ز"‪ 2‬ا‪K‬ز و‪,‬ون ﺕ‪U" 
K‬آ ‪ :‬اﺹ‪$‬ت ز"‪ 2‬ا‪K‬ز ‪ ،‬أ ا‪ 
6O‬ا‪ 
 !O6‬ا‪
 )6‬‬
‫)!‪ P$‬ا
‪a 8
: ("a  -r‬ﺝ‪  A k‬ج ز"‪ 2‬ا@د  ‪ 
79 1% 7‬اﺹ‪$‬ﺕ‪.k‬‬

‫ب‪ -‬ا=<‪.‬ث اﺕ‪ E I‬ا‪ $‬ﺏ‪.‬ا

" ا‪.S‬ﺽت ‪:‬‬
‫ﺕ‪ 6 7‬ا‪
=9‬ت ‪) )! :‬ت ا ‪ P$‬ا‪H‬م ‪ O‬واﺱ‪E 6
 ، A‬ﺕ‪ )! : 6 7‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م ا‪E‬‬
‫‪ :‬ﺡ‪E‬ت =
) ‪ .‬و`‪  8‬ان ه‪ _U‬اﺡ ت ‪, 66‬رﺝ 
  ا‪ !6‬وا‪E‬ن ا‪ E‬ا!‪,@ k‬‬
‫ﺕ‪,9‬ث ﺡادث ﺕ‪7‬ب ‪ r  :‬ا‪E‬ﺡ
ن ﺹ ﺕ‪ T‬ا ﺕ‪  4‬ا‪9‬ادث ‪ .‬و`  ﺕ‪O‬ن ه‪_U‬‬
‫ا‪9‬ادث ‪,9 9‬وث ﺡاﺉ‪ " 6 j‬ﺕث ااء ا=‪ :‬ا‪ B‬ﺕث ا‪E‬رض ‪ .‬آ‪ 6‬ان ه ك‬
‫‪ O‬اى ﺕا‪ j:‬اﺱ‪,H‬ام ه‪U‬ا ا ع  وﺱﺉ ا ) ه ‪ 7` O‬وﺕ ‪ Y
1‬اﺡاض ه‪_U‬‬
‫اﺡ ت ‪ .‬و`  ﺕ‪,H7‬م ا‪$1 6‬ت وا‪ 
96‬وا‪"U6‬ت ‪ :‬ﺕ ‪ Y
1‬ه‪ _U‬ا‪E‬ﺡاض ‪ ،‬وﺡ‪ B‬وان‬
‫اﺱ ‪ 6‬ا‪6‬ء ﺡ‪.: _,‬ن ‪$H‬ت ‪ 
6‬ا ‪ Y
1‬ه‪ _U‬ﺕح دة ‪ :‬ﺵ‪O‬ت ا‪46‬ري او ا‪ B‬ا‪E‬رض‬
‫‪ 7‬ﺕث آ
 ‪.‬‬

‫ج‪ -‬ا=<‪.‬ث اﺕ‪ E I‬ا‪ $‬ﺏ‪.‬ا

" ا‪Q‬ت ا‪S‬ی" )ا‪: (EH‬‬
‫"‪4‬ي ﺕ‪ ",‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م وا‪)6‬ت ا ‪ j"/  
$‬ا‪. 9‬ﺱ‪,H‬ام !@‪+‬ت ‪4" 6H= "9‬ي‬
‫ﺕ‪  
69‬ا‪ :‬ء ﺹ ‪U 66‬ا ا‪K‬ض ‪ .‬و"‪ O6‬ان ﺕ‪O‬ن ه‪ _U‬ا‪6‬ا‪ :‬ء ‪ B‬ا
‪ 7‬او ‪ :‬‬
‫ا‪  O 9‬ت   ‪ :‬ا‪6‬ء وﺕ 
‪ 7‬اﺱ ا!
‪,6 Q‬ة ﺕ‪ 29‬ﺱ‪ p‬ا‪6‬ء ‪.‬‬
‫وﺕ  ‪ 
6‬ا‪ ",‬اﺱ ا @‪+‬ت  اآ وا ا ‪
6‬ت ا‪6 <6‬ء ‪ Q7‬آ>ة ﺡادث‬
‫ا‪7‬ب  ه‪ _U‬ا @‪+‬ت ‪ .‬و"‪ O6‬ﺕ‪/ f
H‬ق اث ا ﺕ‪,9‬ث  ‪
6‬ت ﺕ‪ ",‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م‬
‫ ‪ j"/‬ا‪: " 6 9‬‬
‫)‪ (١‬ا=<‪.‬ث ﺏ‪ vH‬ا=‪H‬ب ‪ E#‬ا&ﻥﺏ‪ v‬ا<" ‪ O6" :‬ان ﺕ‪ 9‬ﺡادث ﺕ‪7‬ب  ا‪ Q
!E‬ا ‬
‫ﺕﺹ ا  ‪ P$‬ا‪H‬م ا‪ B‬ا! ء ا‪ YH6 ",‬ا‪E‬ﺱب > ﺡادث ا‪.‬آ ا ﺕ‪,9‬ث‬
‫ﺹ ‪ :‬ا‪ Q
!E‬ا‪,66‬ة ﺕ‪ 29‬ﺱ‪ p‬ا‪E‬رض ا‪  B‬ت ا‪.",‬‬

‫‬
‫)‪ (٢‬ا=<‪.‬ث ﻥ=" <=‪H‬ب ‪ E#‬ا‪.0‬اﻥء ‪ :‬وه ا‪7‬ت ا ﺕ‪.‬ﺕ  ا!
‪ Q‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م ا "‪8‬‬
‫ر  @‪+‬ت  ‪ ,‬ا)
م  ‪ 
6‬ا‪. 
69‬‬
‫)‪ (٣‬ا=<‪.‬ث ﻥ=" ‪.S‬ادث ا=‪H‬ب ‪ E#‬ا‪Qj‬ت ‪ :‬ﺕ‪,9‬ث ا‪  
>O‬ا‪9‬ادث  @‪+‬ت ا ‪ P$‬ا‪H‬م‬
‫> ﺡادث ا‪E‬ﺹ‪,‬ام ‪ 
 6
:‬ا @‪+‬ت او ‪ A‬ارﺹ‪ $‬ا‪6‬ا! ء ‪ ،‬او ﺡادث ا‪K‬ق‪ .‬و` ‬
‫ﺕ‪e‬دي ه‪ _U‬ا‪9‬ادث ا‪ B‬آارث ‪ Q7‬ﺕ‪7‬ب آ‪
6‬ت هﺉ  ا ‪ P$‬ا‪H‬م ا‪ B‬ا‪ . 9‬ان اﺡ‪,‬‬
‫اﺱب ه‪ _U‬ا‪9‬ادث ه ا!ج واﺱ‪,H‬ام !@‪+‬ت ‪ @+6‬ﺕ‪ 69‬آ‪ 
6‬هﺉ  ا ‪ P$‬ا‪H‬م ‪6‬‬
‫"‪,@ Y b‬رﺕ ‪ B‬ا‪ 6‬ورة ‪  4" O‬ﺡادث ا‪E‬ﺹ‪,‬ام ‪  O6‬ا‪,9‬وث ‪. 7‬‬
‫)‪ (٤‬ا=<‪.jj‬ث ا‪jj‬ﺕ‪ Ejj I‬ﺕ*‪ ]jj‬ا‪Qjj‬ت ‪ 7` 8" :‬وﺕ ‪+@! Y
1‬ت ا ‪ P$‬ا‪H‬م وﺱ‪ P‬ا‪9‬‬
‫‪.‬ﺱ‪,H‬ام ا‪6‬ء وا‪$1 6‬ت و ‪ r‬ا‪6‬اد وا‪ 
96‬ا‪ . "U6‬ودة  ﺕ‪$H B‬ت ‪
6‬‬
‫ا ‪ : Y
1‬ا‪ 7 9‬اث ‪
6‬ه‪ . k‬آ‪ 6‬ان اث "‪ O6‬ان "‪,9‬ث ا"‪  b‬ر 
_‬
‫ا‪6‬از! ا ﺕ‪ 6‬ء ‪a 
:‬ا!ت ا @‪+‬ت ‪6‬از! ﺡ
 ﺕ‪O‬ن `
 ‪. 69‬‬

‫د‪ -‬ا=<‪.‬ث اﺕ‪<0 E I‬ت ا@ن ‪:‬‬

‫"‪aH‬ن ا ‪ P$‬ا‪H‬م )او )ﺕ‪a : (k‬ا!ت آ
ة @ب ا! ء ا‪ ",‬او @ب !‪ A‬ا‪ 
$‬او‬
‫@ب ا‪)9‬ل ا ‪ P$‬ا‪H‬م ‪ .‬و"‪ O6‬ان ﺕ‪O‬ن ه‪ _U‬ا‪aH‬ا!ت ‪ !:,‬او   ‪ B‬ﺱ‪ p‬ا‪E‬رض ‪.‬‬
‫و‪ A‬ان ه‪ _U‬ا‪aH‬ا!ت ‪ 66‬و‪ j:‬اﺹ‪$‬ت ﺹ ودة  ﺕ‪O‬ن ذات ﺱ)ف ‪9‬آ ‪/9‬‬
‫‪.‬ﺡ‪ E 
/ a‬ان اﺡ‪6‬ل ﺕث )ت ا
 ‪ 7‬ا "  وارد ا‪,9‬وث ‪.‬ﺱ‪6‬ار ‪ .‬و"‪O6‬‬
‫ان "ث ااء !
‪9 4‬ل ا‪  H‬ه‪ _U‬ا‪aH‬ا!ت ‪ ،‬آ‪ O6" 6‬ان ﺕث ا وا‪ _
6‬ا‪
:4‬‬
‫!
‪9 4‬ادث ا‪7‬ب ا ﺕ‪ Q7 9‬ا‪.‬آ ﺹ ﺡ
 ﺕ‪O‬ن ه‪ _U‬ا‪aH‬ا!ت ‪.!:,‬‬

‫‪ -٧‬ا=<‪.‬ث اﺕ‪ E I‬ﺹ" ﺕ‪N‬ی ا‪ K‬ام ‪:‬‬

‫ﺕ  ﺹ  ﺕ‪) "O‬ﺕ‪ (
$‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م واﺡ‪,‬ة  اه‪ 8‬ا ت ‪ :‬ا ‪ 8‬واآ>ه ﺕ )
‪,‬ا وه ‬
‫‪.‬آ
‪  ,‬ا ت ا‪  A
64 <6‬ﺹ ا
 ‪ .‬ان ه‪ _U‬ا  ه ا‪e76‬و  ا!ج آ‪:‬‬
‫ا!اع ا@د ا‪,H76‬م ‪ :‬ا‪ !E‬ا‪
9‬ﺕ
 ا‪U ، $H6‬ا ‪ :‬ﺕ‪ 69‬ا ‪ .‬ا‪E‬آ  ﺡ
‪ V‬اآ‬
‫ار ‪!E‬ج  ‪4‬ت !‪+ 
$‬ﺉ‪,96 6‬دات و@ا!
 ا
 آ)
 ا‪96‬ى ا‪ "O‬وا وﺝ
 ‬
‫‪ 6‬ﺝ ا‪
O‬وﺱ
 وز"‪ 2‬ا‪K‬ز وﺕ)
 ‪9‬ى اﺹص ‪  :‬ج ا‪O‬زو
 ‪ .‬و@‪ ,‬ﺕرت‬
‫ﺹ  ﺕ‪ "O‬ا ‪ P$‬اآ>  `
ه ‪ !O‬ا ط ا‪E‬آ> ﺕ">ً 
 ‪," 6‬ر  ‪,‬ا  ‬
‫<ت `ز" ‪ ،‬و)  در ا‪9  4" 6 _
6‬ﺝ داﺉ‪ k6‬ر ‪  )" 6‬ا‪<6‬ت‬
‫ا‪6‬وﺡ   ‪ :=E ،‬ا‪ B‬ا‪E‬ﺱ‪6‬ار ‪ :‬ﺕ
 ﺡﺝ ا‪7‬ق  ا‪4 6‬ت ا ‪ . 
$‬وﺕ‪O‬ن‬
‫‪ :‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م  ‪,‬د آ
 و ع  اﺡ‪,‬ات ا 
 ا ﺕ‪ YH‬ﺡ‪ Q7‬واﺝﺕ‬
‫و‪t‬وف ‪ 6‬وا‪K‬ض   ‪ .‬وﺕ‪ YH‬ا!اع وآ‪
6‬ت ا‪6‬اد ا‪ <6‬ا‪  >  6‬ه‪ _U‬اﺡ‪,‬ات‬
‫‪+.‬ف ه‪ _U‬اﺡ‪,‬ات ا 
 وا‪+‬ف ‪ . 6 
/‬و`‪  8‬ان آ اﺡ‪,‬ات ا ﺕ‪4‬ي‬
‫‪ 
:‬ا ‪
6‬ت ا‪ 
"9‬ﺕ‪  86‬ا ﺡ
 ا‪, B 

K‬م ا‪67‬ح ‪+!E‬ق اي !ع  ا‪< !E‬ت‬
‫  ‪ ،‬آ‪" 6‬ﺝ‪ ,‬ﺡ
ً ا ‪  ,",‬ا‪1 6‬ت ا ﺕ‪  4‬ا‪ :6‬ﺕ ‪$O 6‬ءة 
 و‪,‬ون ا"‬
‫<ت ‪ ،‬اي ا! ﺕ ‪ B 6‬ز"دة ا@ ا‪!E‬ﺝ
 ‪ 7  :6‬ﺕ)رب اـ ‪ 100%‬و‪S$! :‬‬
‫ا@‪ 2‬ﺕ ‪ B 6‬اﺱ‪+K‬ل ﺝ‪ A
6‬ا‪$H6‬ت ا>)
 ا‪$‬ﺉ‪ > b‬وﺡ‪,‬ات ا‪E‬زة وا‪,‬رﺝ وﺡ‪,‬ة‬
‫ا‪   
7O‬ا‪ ,76‬ا‪ FCC 
76‬ووﺡ‪,‬ة ﺕ‪ 
7O‬ا‪$H6‬ت ‪ .‬و‪ A‬ذ‪: T‬ن ‪,‬م ا!‪+‬ق ا‪<6‬ت‬
‫ ا‪ :6‬ه ا ‪  k!6= O6"E‬ا ﺡ
 ا ‪ 
6‬ا‪,‬ا ‪ ،‬ورة  "‪ O6‬ﺕ)‪ 8
7‬در‬
‫ا! ث ا‪6‬اد ا‪ YH  <6‬وﺡ‪,‬ات ‪ :‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م ا‪ 
: B‬ه‪: 6‬‬

‫‬
 ‫
ا‪'0‬در ا‪.
$‬ی" ‪ : Point Sources‬وه ا‪6‬در ا "‪ O6‬ﺕ‪,",9‬ه ‪ @,‬و "‪O6‬‬
‫ا‪  ,9‬ا‪< !E‬ت ا ﺕ ‪   j‬او  ‪ 4‬أو ‪ B‬ا‪ @E‬ا@ ا<ره ‪ .‬ان ه‪ _U‬ا‪6‬در‬
‫‪ : 66‬ا‪E‬ﺱس ح او ‪  fH‬ا‪6‬اد ا‪ > <6‬ا‪< !E‬ت ا ﺕ ‪  j‬ا‪,6‬ا‬
‫‪ Stacks‬ا ﺉ‪,‬ة ‪:+‬ان وا‪6‬اﺝ ‪ ،‬او ا ‪+‬ت ‪. Flares‬‬
‫
ا‪'jj0‬در ا‪Q‬ﻥ‪.
$‬ی‪ : Nonpoint Sources "jj‬وه ا‪6‬در ا ﺕ ‪   j‬ا‪< !E‬ت‬
‫ا‪ 7‬ا‪ B‬ااء او ﺕ‪,9‬ث ‪ 
:‬ا ‪b‬ﺡت ا< ء ‪ 6‬او ا< ء ﺹ
! ‪ ،‬وا ‪ O6"E‬ﺕ

‬
‫او ﺕ‪ ,",9‬آ‪
6‬ﺕ ‪ . @,‬ان ه‪ _U‬ا‪6‬در ‪ 6O9‬ا‪+`E‬ق و`
 ‪+!E 66‬ق ا‪< !E‬ت  ‬
‫‪ ،‬ا‪ E‬ا!‪ k‬و‪ A‬ذ‪.: T‬ن ا‪< !E‬ت ار ‪ Fugitive Emissions‬ﺕ ‪ 6   j‬آ!‪6O9 2‬‬
‫ا ‪ . A‬وﺕ‪ 6‬ه‪ _U‬ا‪6‬در ا‪6‬ت وا‪Hb6‬ت وا‪`b‬ت وا‪aH‬ا!ت وا‪4 $‬ت‬
‫و`
ه ‪ .‬و"‪$‬ق ‪64‬ع ا‪< !E‬ت  ه‪ _U‬ا‪6‬در ا‪< !E‬ت ا )" ‪ O‬آ
‪ .‬وﺕ ‪ %‬‬
‫‪
 :‬ت ا‪"$! 
$‬ت آ>
ة واد =
 ‪` $H‬ز" او ﺱﺉ او ﺹ وا  ‪61‬‬
‫ث 
 ‪.‬‬

‫أ‪ -‬ا‪.<0‬ﺙت ازی" اﺕ" ‪ E‬ا‪: X'0‬‬

‫وه ﺝ‪ A
6‬ا‪< !E‬ت ا‪K‬ز" وا‪H‬ر" واذاذ ا ﺕ ‪  j‬ا‪6‬در ا )" او ا‪ ")!+‬ا‪B‬‬
‫ااء ‪ .‬ان `زات ا‪ 
$‬ا ﺕ‪  4‬اﺡ‪,‬ات ا‪ $H6‬ه `  ﺕ‪9‬ق  ‪+‬ل ا‪7 6‬‬
‫ا! ث <ت ‪ > $H‬اول اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن ‪ ،‬اآﺱ
‪ ,‬ا‪ ، 2"O‬اآﺱ
‪ ,‬ا وﺝ
 ‪ ،‬آ"
‪,‬‬
‫ا
‪,‬روﺝ
 ‪ ،‬ا‪ . 
!E‬آ‪ 6‬ﺕ ‪ S$! j‬ه‪ _U‬ا‪<6‬ت ا"‪  b‬ا‪,6‬ا ‪ Stacks‬ا ﺉ‪,‬ة ‪6‬اﺝ‬
‫وا‪:E‬ان !
‪9 4‬ق ا!اع ‪  $H‬ا@د ا‪,H76‬م ‪ . 
:‬ان ﺕث ا‪E‬ﺝاء ا‪ _U 
96‬ا‪,6‬ا‬
‫وا ‪+‬ت " ‪ B ,6‬آ‪$‬ءة ‪ ، 6‬و‪,‬ى ا‪aE‬ام وط وا‪b‬ا‪ P‬ا‪,96‬دة ") ‪. 6‬‬
‫وا=‪ :‬ا‪ B‬ذ‪ T‬ﺕ  ‪ V‬ا"‪  b‬ا‪ :6‬ا‪6‬اد ا‪@,‬ﺉ)
 ‪ ، PM‬وا‪6‬اد ا
‪,‬روآ!
 ا
رة‬
‫‪ VOCs‬ﺹ  ‪+‬ل ﺱ)ف ا‪aH‬ا!ت ا‪96‬آ  ‪ ,‬ارﺕ‪$‬ع درﺝ ا‪9‬ارة ‪.‬‬
‫ان آ ‪  /‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م "‪ ,‬ا‪
6 B‬ت ا‪ k  % " 
$‬ا‪<6‬ت ا‪K‬ز" ا‪ k
6‬اد!_ ‪:‬‬

‫ا‪0N‬ت ا‪Q "

.=0‬ﻥ‪a‬ث‬ ‫ا<^ آ‪Q "0‬ﻥ‪a‬ث‬ ‫ا‪.<0‬ث‬
‫‪0.1 - 3 kg‬‬ ‫‪0.8 kg‬‬ ‫ا‪@,‬ﺉ‪ j‬ا )‬
‫‪ ,  0.2 - 0.6 kg‬وﺝد وﺡ‪,‬ة اﺱ‪+H‬ص‬
‫‪1.3 kg‬‬ ‫اآﺱ
‪ ,‬ا‪SOX 2"O‬‬
‫ا‪ 2"O‬ﺕ‪0.1 kg p‬‬
‫‪0.5 - 0.6 kg‬‬ ‫‪0.3 kg‬‬ ‫اآﺱ
‪ ,‬ا وﺝ
 ‪NOx‬‬
‫‪ ,  0.75 - 6 g‬وﺝد وﺡ‪,‬ة اﺱ‪+H‬ص‬
‫ ‪ ، "a‬ﺕ"‬
‫ا‪ 1 g p" 2"O‬ﺡ
‪: % " V‬‬ ‫‪2.5 g‬‬
‫واآ‪(BTX) 
"a‬‬
‫)‪1.8 g (X) ، 0.55 g (T) ، 0.14 g ( B‬‬
‫ا‪6‬آت ا ‪"b‬‬
‫‪0.5 - 6 kg‬‬ ‫‪1 kg‬‬
‫ا
رة )‪(VOCs‬‬

‫ﺝ ول )‪ : (٦-٣‬ا‪.<0‬ﺙت ا= ﺕ=‪ E I‬ﺕ'" آ ‪ E# EZ‬ا‪ K‬ام ‪.‬‬

‫‬
 ‫ب‪ -‬ا‪.<0‬ﺙت ا‪H‬ﺉ<" اﺕ" ‪ E‬ا‪: X'0‬‬
‫وه ‪ B‬ا‪ Q`E‬ا‪ _
6‬ا ﺕك ‪ :‬دورة ا‪!o‬ج ‪ :‬اﺡ‪,‬ات ا‪!o‬ﺝ
 ‪ .‬ان ‪ 
6‬ا‪"O‬‬
‫ﺕ‪ T7‬آ‪
6‬ت آ
ة  ا‪ ، _
6‬اذ ان آ ‪  /‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م  ‪ ,‬ﺕ‪9" _"O‬ج ا‪ 10 m3 B‬ء ‪،‬‬
‫ا  ‪ _
6 7‬ا‪ <6‬ا ﺕ‪ 
6  %‬ﺕ‪ / 
$‬واﺡ‪  ,‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م ه ‪,9‬ود ‪3.5 – 5 m3‬‬
‫
_ ﺹ 
 ‪ :‬ﺡ ﺕ‪,‬و" 
_ ا"‪ . ,‬وﺕ‪9‬ي ه‪ _U‬ا‪ B _
6‬ا ‪  ,",‬ا‪<6‬ت ﺡ‪! Q7‬ع‬
‫ا‪E‬ﺱ‪,H‬ام ا‪U‬ي اﺱ ‪ _
) k
: 26‬ﺕ"‪H ، ,‬ر‪...‬ا€( ‪ ،‬او !ع اﺡ‪,‬ات ا ت  )وﺡ‪,‬ات‬
‫ﺕ‪ ،"O‬وﺡ‪,‬ات إ!ج ا‪,‬هن ‪...،‬ا€( ‪.‬‬

‫ا‪ S‬ا&<^ ‪.‬ﺝ‪.‬د ا‪ #a‬ا‪.<0‬ث‬ ‫ا‪#a‬‬

‫‪150 – 250 mg/l‬‬ ‫ا‪9‬ﺝ ا

ﺝ
 ‪w‬وآ‪BOD 
47‬‬
‫‪300 - 600 mg/l‬‬ ‫ا‪9‬ﺝ ا‪
6
O‬ﺉ
 ‪w‬وآ‪COD 
47‬‬
‫‪20 - 200 mg/l‬‬ ‫ا‪
$‬ل‬
‫‪100 - 300 mg/l‬‬ ‫ا‪6‬اد ا
‪,‬روآر!
 )ا ‪(P$‬‬
‫وﺕ ‪@ : 5000 mg/l‬ع ا‪aH‬ا!ت ا ‪
$‬‬
‫‪1 – 100 mg/l‬‬ ‫ ‪"a‬‬
‫ا@  ‪1 -100 mg/l‬‬ ‫ ‪a‬و""‬
‫‪0.1 - 100 mg/l‬‬ ‫ دن <)
 )ا‪O‬وم(‬
‫‪0.2 – 10 mg/l‬‬ ‫رﺹص‬

‫ﺝ ول )‪ : (٧-٣‬ا‪.a‬ا‪ #‬ا‪.<0‬ﺙ" ا‪.0‬ﺝ‪.‬دة ‪ X‬ا‪ u0‬ا'" ‪.‬‬

‫ج‪ -‬ا‪.<0‬ﺙت ا'<" اﺕ" ‪ E‬ا‪: X'0‬‬

‫وﺕ‪$H 6‬ت ‪
6‬ت ا‪ ، "O‬واواﺱ‪ Q‬ا ﺕ‪ : A64‬اﺡاض ا‪ ، (Sludge)4 6‬ا=‪:‬‬
‫ا‪ B‬ا ا‪ j‬ا‪6‬ﺱ ‪ :‬اﺡاض اآ
‪ ,‬وا‪aH‬ن ‪ .‬وﺕ)‪,‬ر ا‪$H6‬ت ا )‪ (Sludge‬ا ﺕ‪ 4‬‬
‫‪ 
6‬ا‪ "O‬ﺕ)‪,‬ر ‪9‬ا ‪ 3-5‬آ‪  / O 8K‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م "‪ ,‬ا‪ 
6 B‬ا‪ ، 
$‬وان ‪80%‬‬
‫ ﺕ‪ T‬ا‪$H6‬ت ﺕ  ﺱ وذ‪ T‬ﺝد ا‪6‬آت ا ‪ "b‬وا‪ 6‬دن ا>)
 ‪ . 
:‬و"‪ 8‬دة ﺝ‪A6‬‬
‫ه‪ _U‬ا‪$H6‬ت و <‪ 4  8‬و`ً  ﺕ‪9‬ق ‪9 :‬رق ﺹ ‪ .‬و‪ :‬ا اق )ﺵآ ‪ :‬‬
‫اﺱ‪ 8
: (P‬ﺝ‪ A6‬ه‪ _U‬ا‪$H6‬ت وﺕ‪ $
$4‬و <‪6  8‬دة ا رة )‪  Y
$H (CaO‬ﺱ‪ 
6‬ﺕ‪T‬‬
‫ا‪$H6‬ت و <‪6/ 8" 8‬ه =‪ 6‬ا‪
7‬ج ا‪,  B$6 E‬م وﺝد @‪ 6/ A‬آ‪a‬ي ‪ :‬ا‪,‬‬
‫‪ ,9‬ا‪E‬ن ‪.‬‬

‫‪ -٨‬ا=<‪.‬ث اﺕ‪ E I‬ﺹ" از ‪:‬‬

‫ﺕ  ﺹ  ا‪K‬ز  ا ‪
6‬ت ا‪   6‬ﺕ‪ "O‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م ا‪ E‬ا! ﺕ‪4‬ى ‪ B‬ا‪K‬ز‬
‫ا
 ﺱاء ا‪K‬ز ا‪ 9‬او ا‪K‬ز ا‪6‬ﺡ‪ Q‬ا‪ A % 6‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م ‪ .‬وﺕ‪,‬ف ﺹ  ا‪K‬ز ا‪B‬‬
‫ ‪ 4‬وﺕ‪a4‬ﺉ ا‪K‬ز ا
 @ !)‪ k‬وﺕز" ‪ k‬ا‪ B‬اآ‪ a‬ا‪E‬ﺱ‪+‬ك او اﺱ ‪E k6‬ي `ض ‪.‬‬

‫‬
‫و"‪O‬ن ا‪K‬ز ا
 رة رﺉ
‪  
7‬ا‪>
6‬ن ‪ CH4‬و@
‪  +‬ا‪>"E‬ن ‪r  A C2H6‬‬
‫ا‪6‬آت ا‪E‬ى وآ‪ : 
 6‬ا‪,4‬ول اد!_ ‪ .‬ان ا‪!O6‬ت ا‪E‬ر  ا‪E‬و‪ B‬ه  ا‪!O6‬ت‬
‫ا‪E‬ﺱﺱ
 ‪K‬ز ا
‪ ،‬ا ا‪!O6‬ت ا‪E‬ى ا=‪ :‬ا‪ B‬ا‪ : /‬ﺕ   ااﺉ‪ Q‬ا ‬
‫"‪ Q‬ازا @ اﺱ ‪. k6‬‬

‫ا‪"H‬‬ ‫ا'"‬ ‫ا‪.N0‬ن‬

‫‪70-90%‬‬ ‫‪CH4‬‬ ‫ا‪>
6‬ن ‪Methane‬‬
‫‪C2H6‬‬ ‫ا‪>"E‬ن ‪Ethane‬‬
‫‪0-20%‬‬ ‫اون ‪Propane‬‬
‫‪C3H8‬‬
‫‪C4H10‬‬ ‫ا
ﺕن ‪Butane‬‬
‫‪0-8%‬‬ ‫‪CO2‬‬ ‫<! اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن ‪Carbon Dioxide‬‬
‫‪0-0.2%‬‬ ‫‪O2‬‬ ‫ا‪E‬وآ‪Oxygen 
47‬‬
‫‪0-5%‬‬ ‫‪N2‬‬ ‫ا وﺝ
 ‪Nitrogen‬‬
‫‪0-5%‬‬ ‫‪H2S‬‬ ‫آ"
‪ ,‬ا
‪,‬روﺝ
 ‪Hydrogen Sulphide‬‬
‫‪Traces‬‬ ‫‪Ar, He, Ne, Xe‬‬ ‫ا‪K‬زات ا‪Rare gases H‬‬

‫ﺝ ول )‪.N# : (٨-٣‬ﻥت از ا

‪. a‬‬

‫ان )ء ه‪ _U‬ااﺉ‪ Q‬ﺹ `ز آ"‪ ,‬ا

‪,‬روﺝ
 ‪ H2S‬و`ز <! اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن ‪CO2‬‬
‫و ‪ r‬ااﺉ‪ Q‬ا‪E‬ى "‪ O6‬ان "‪ Q7‬اث 
  ‪ ,‬اﺱ ‪6‬ل ا‪K‬ز ا
‪ .‬و"‪ 8‬ﺕ‪ Y
$4‬ا‪K‬ز‬
‫ا
ﺱ‪,H‬ام ‪$$4‬ت ا‪O"+O‬ل ‪ ، Glycol dehydrator‬ﺡ
‪ V‬ﺕ‪ f6‬ا‪ A /‬ااﺉ‪Q‬‬
‫)ا اه‪ 6‬ا‪6‬آت ا‪ 
)9‬وا‪E‬روﺕ
( ‪ .‬ا `زات ‪ H2S‬و ‪ 8
: CO2‬ﺱ‪  9‬ا‪K‬ز ا
 ‬
‫‪ :‬وﺡ‪,‬ات ازا ا‪K‬زات ا‪ 
b9‬ﺱ‪,H‬ام ‪9‬ل ا‪ . 
E‬و"‪ 8‬ا‪E‬ﺱ‪$‬دة  آت ا‪2"O‬‬
‫ا‪6‬اﺝ‪,‬ة ‪ :‬ا‪K‬ز ا
 ا‪!E : ,  b9‬ج ا‪ : 2"O‬وﺡ‪,‬ات اﺱ‪+H‬ص وا!ج‬
‫ا‪. 2"O‬‬

‫ا ‪ :‬ﺡ ﺕ  ا‪K‬ز ‪.:‬ن ا‪6‬ث ا‪E‬ﺱﺱ ا‪6‬ﺡ‪U Q‬ا ا ط ه ﺕ‪7‬ب ا
‪,‬روآر!ت‬
‫ا‪ B‬ا‪ 4‬ا< ء ‪ 
6‬ا  ‪U ،‬ا ‪ 
7:‬اﺡ
‪  
) ,‬ه‪ _U‬ا‪<6‬ت ه اﺝاء ا
! ا‪,‬ور"‬
‫‪6‬ت ا) ! وا"‪ b‬ﺕ‪779 
:‬ت ا‪K‬زات ا
‪,‬روآر!
  
 ا>‪ 2‬وا‪96‬ك ‪ .‬أا‬
‫‪ fH" 6
:‬ا‪<6‬ت ا‪7‬ﺉ وا ا ﺕ‪  4‬ه‪ _U‬ا  ‪ :‬آ‪
6‬ت @
 ﺕ‪_
6 >6‬‬
‫ا‪ ! @ 7K ,H76‬ا‪K‬ز ا‪ @ . 6‬آ ‪ 
6‬ﺕ  ‪ f
H‬ا) !  اواﺱ‪ Q‬ا‪6‬اآ‪ : 6‬‬
‫ا) ‪ ،‬ﺡ
‪ 8" V‬دة ا!ء وﺡ‪,‬ة  ‪ 4‬ﺹ‪
K‬ة =‪ 6  6‬ا‪K‬ز او ﺕ"‪ Y‬ا‪ _
6‬ا‪ B‬ﺵ‪O‬‬
‫ا‪46‬ري  ‪,96 ) ,‬دات ا‪6 6‬ل   ‪46 Y" 7‬ري ‪ .‬ا اواﺱ‪ Q‬ا ‪8
:‬‬
‫ا‪   fH‬ا ‪ 6‬و‪ j:‬ا‪b‬ا‪ P‬ا

 او ﺕ‪9‬ق ‪9 :‬رق !‪. 
1‬‬

‫‬
 ‫‪ -٩‬ا=<‪.‬ث اﺕ‪ E I‬ا=!‪Q‬ك ا‪=0‬ت ا
" ‪:‬‬
‫ ‪ ,‬ﺕ‪ 
$‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م وﺕ‪ k"9‬ا‪4  B‬ت !‪ 
$‬ﺕ‪ 
! : YH‬ودرﺝت `
! و‪4‬ل‬
‫اﺱ‪,9‬ا ﺕ‪.‬ﺕ ﺡ اﺱ‪+‬ك ه‪ _U‬ا‪4 6‬ت ‪ .‬وﺕ‪,H7‬م ا‪)6‬ت ا ‪. 
$‬ﺕ‪4‬ه
 ا‪E‬ول ه‬
‫‪.‬ﺱ‪,H‬ا آ‪6‬اد او
  ت اى ‪ ،‬وا>! ه اﺱ‪,H‬ا آ@د ‪ YH :‬ا!اع ا‪O6‬ﺉ‬
‫و‪ YH6‬ا‪`E‬اض ‪ .‬و"  اﺱ‪+‬ك ا‪)6‬ت ا ‪ 
$‬آ@د  ا‪ B‬ا‪6‬اﺡ ا‪
@ 
 <6‬ﺱ‬
‫)
 ‪
 :‬ت ا  ا ‪  ، 
$‬ه اآ ا ‪
6‬ت ا‪ B <6‬ا‪+/E‬ق  
 ﺝ‪
 : A
6‬ت‬
‫ا‪7!E‬ن ا‪E‬ى ‪ .‬و"‪,H7‬م ا‪7!E‬ن ا‪)6‬ت ا ‪ 
$‬آ@د  ‪+‬ل اق ا
 ‪:‬‬

‫اﺱ‪,H‬ام ا‪)6‬ت ا ‪ > 

$‬ا‪O‬زو
 وا‪a",‬ل آ@د ﺱﺉ‪ P‬ا ) ‪.‬‬ ‫
‬
‫اﺱ‪,H‬ام ا‪)6‬ت ا ‪ 
$‬آ‪
O‬وﺱ
 وا‪K‬ز ا ‪ $‬ا‪ LPG 
76‬آ@د ‪`+‬اض ا‪.
a 6‬‬ ‫
‬
‫اﺱ‪,H‬ام ا‪)6‬ت ا ‪ > 
$‬ا‪K‬ز ا
وز"‪ 2‬ا‪K‬ز وا ‪ P$‬ا‪E‬ﺱد آ@د ‪96‬ت ﺕ
‪,‬‬ ‫
‬
‫ا@ ا‪O‬ﺉ
 ‪.‬‬
‫اﺱ‪,H‬ام ا‪)6‬ت ا ‪ > 
$‬ز"‪ 2‬ا‪K‬ز وا ‪ P$‬ا‪E‬ﺱد آ@د ‪6‬اﺝ وا‪:E‬ان ‪ :‬ا‪ :6‬‬ ‫
‬
‫وا‪ A!6‬ا‪. $H6‬‬
‫اﺱ‪,H‬ام ا‪)6‬ت ا ‪ 
$‬آ‪O‬زو
 وا‪a",‬ل ‪,6‬ات ا‪O‬ﺉ
 ا‪
K‬ة ا ﺕ‪,H7‬م ‪B‬‬ ‫
‬
‫ا‪76‬ى ا‪ : H‬ا‪,‬ول ا ﺕ !  ﺵ‪ : 9‬ا@ ا‪O‬ﺉ
 ‪.‬‬
‫و"‪.‬ﺕ ﺕث ا
 ا ﺝ‪  8‬اﺱ‪+‬ك ا‪)6‬ت ا ‪ @  
$‬ا‪7!E‬ن  ‪ j"/‬اي ‬
‫ا‪ T76‬ا‪ 
6‬ا‪ Q7 _+‬أ! ث <ت ااء ‪ YH6‬ا!ا وا ﺕ‪: 6‬‬

‫أ‪C -‬ف ‪#‬آت اﺹص ا^ ا!‪.‬اء ‪:‬‬

‫ﺕ‪,9‬ث ه‪ _U‬ا ‪E 4
! 
6‬ﺱ ‪6‬ل ا‪O‬زو
 )ا ‪ ("a‬ا‪6 796‬دة را‪ A‬ا<
‪+‬ت اﺹص ‪Tetra‬‬
‫)‪K Ethyl Lead (TEL‬ض ز"دة ‪,‬د_ ا‪E‬وآ! ‪ ،‬وا‪U‬ي "‪ B67‬ا"‪O b‬زو
 ا‪6‬ﺹ‪f‬‬
‫‪ . Leaded Gasoline‬و@‪e @ ,‬ا اﺱ‪,H‬ام ه‪ _U‬ا‪6‬دة آ‪O 796‬زو
 !
‪) 4‬ا!
 ا

‬
‫ار ا ﺵ ا‪,‬ول ‪.‬‬

‫ب‪C -‬ف ا‪0‬آت ا‪N‬ی=" وا=وﺝ" ‪:‬‬

‫ ‪ ,‬اﺱ‪,H‬ام )ت !‪ 
$‬ﺕ‪9‬ي ‪  7! B‬ا‪ 2"O‬آ@د ‪ !.:‬ﺕ)‪U‬ف ا‪ B‬ااء آ‪ 
6‬آ
ة‬
‫ اآﺱ
‪ ,‬ا‪ 2"O‬وا‪6‬اد ا‪ . 
"O‬آ‪ 6‬ان ﺡق ا!اع ا@د ا ‪ 
$‬ا‪ k  % " ,H76‬ا"‪b‬‬
‫اآﺱ
‪ ,‬ا وﺝ
 ‪.‬‬

‫ج‪ -‬ا‪S‬ق ‪ z‬ا‪& #N‬ﻥ‪.‬اع ا‪..‬د ا

" ‪:‬‬
‫ان اﺱ‪,H‬ام ‪O‬ﺉ او اﺝ‪a‬ة `
 آ‪$‬ءة او@‪e" 6",‬دي ا‪, B‬م ا‪9‬ق ا‪@ O‬د ا ‪ $‬‬
‫ا‪,H76‬م‪ .‬و" ‪,  %‬م ا‪9‬ق ا‪@ O‬د ا ‪ $‬ا‪ B‬ا! ث `ز اول اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن وا‪>
6‬ن‬
‫وا!اع اى  ا
‪,‬روآ!ت ا ‪. 
$‬‬

‫د‪ -‬ا&ﻥ‪a‬ﺙت ا= ﺕ‪  'S‬ا=‪ "a‬او ﺏ‪ vH‬ا= ‪ E#‬ﺥ@اﻥت ا‪..‬د ‪:‬‬

‫ ‪ ,‬ﺕ‪a‬و"‪ ,‬ا‪6‬آت @د  ‪9‬ت ا  ﺕ" وﺕ‪ H‬آ‪ 
6‬آ
ة  ا‪6‬اد ا
‪,‬روآ!
‬
‫ا‪"6‬ة ‪ VOCs‬وه‪  ` _U‬ﺕ‪ A $‬اآﺱ
‪ ,‬ا وﺝ
 ‪ !O‬ا‪E‬وزون ا‪E‬ر= ‪ .O3‬آ‪ 6‬ان‬

‫ ‬
‫‪a‬ن ا!اع ا@د ‪a :‬ا!ت ا‪6‬آت او ‪ :‬ا‪aH‬ا!ت ا‪e" 
a 6‬دي ا"‪ b‬ا‪ B‬ﺡ‪,‬وث ﺕ‪H‬‬
‫وﺕ" ‪6‬اد ا ‪ 
$‬وا!) ا‪ B‬ااء ‪.‬‬

‫هـ ‪Z -‬ح وﺕاآ زی‪.‬ت ا=@ی ا‪: "<0a=H0‬‬

‫ﺕ‪9‬ج ا`‪ Q‬ا‪O6‬ﺉ ﺹ ‪9‬آت ا‪E‬ﺡاق ا‪,‬ا ا‪ B‬ز"ت ا‪ . 6 : 2
"a‬ان ا‪9‬ﺝ‬
‫ا‪ B‬اﺱ‪,‬ال ه‪ _U‬ا‪"a‬ت ‪.‬ﺱ‪6‬ار !
‪,)$ 4‬ا! ‪H‬اﺹ ا‪: ,  

"a‬ة "‪e‬دي ‪.‬ﺱ‪6‬ارا‪B‬‬
‫ﺕاآ‪ 8‬آ‪
6‬ت هﺉ  ه‪ _U‬ا‪"a‬ت ا‪/ : O jH" 6 O76‬ق ا‪ .   fH‬وﺕ‪.‬ﺕ ‬
‫ا‪6‬آ ا

 ‪ Q7‬اح `
 ا‪e76‬ول ‪ _U‬ا‪"a‬ت ‪ :‬ﺵ‪O‬ت ا‪46‬ري او ‪ :‬ا‪!E‬ر او ‪ :‬‬
‫ا اء ‪ jH" 6‬آ ﺕ">
 
ة ‪.‬‬

‫و‪ -‬ا&ﻥ‪a‬ﺙت اﺕ" ‪ E#‬ﺕ‪ "a‬ﻥ از ‪:‬‬

‫ ‪  ,‬ء @ ! ا‪K‬ز ‪K‬ز ا ‪ $‬ا‪   : LPG 
76‬ﺕ  ا‪K‬ز ﺕث ا‪ ) 6‬ا‪
96‬‬
‫‪  6‬ا  ‪`  
6O‬ز ‪ LPG‬ا>)
 ا‪U‬ي "‪@ A64‬ب ﺱ‪ p‬ا‪E‬رض ‪.‬‬

‫
‬
 R‫ا' ااﺏ‬
"S'‫ﺙات ا" وا‬T=‫ا‬
"
‫ﺙت ا‬.<0<
Impacts of the
Petroluem Pollutants



 ‫‪ -١‬ا=‪T‬ﺙات ا'‪.<0 "S‬ﺙت ا!‪.‬اء ا
" ‪:‬‬
‫ان ا‪E‬ﺵ‪H‬ص ا‪= " "U‬ن ‪<6‬ت ااء ا‪ Air Toxic Pollutants 7‬اآ
‪
 a‬‬
‫و‪,6‬د ‪,9‬دة "‪!O‬ن = ‪+‬ﺹ اض 
ة "‪ O6‬ان ﺕ‪,‬د ا‪
9‬ة ‪ O‬ﺵ ‪ .‬وﺕ
‪Q‬‬
‫> ه‪ _U‬ا‪E‬اض ﺝز ا‪ ،  6‬ا‪4‬ز ا  ‪ ،‬ا‪4‬ز ا ﺱ ‪ ،‬ا‪4‬ز ا ‪ 7$‬و`
ه ‬
‫اﺝ‪a‬ة ا‪ . 874‬و‪+‬وة ‪ B‬ا‪ 
!O‬دل ه‪ _U‬ا‪<6‬ت ا‪ B‬ا‪ O 874‬ﺵ  ‪ j"/‬ااء ‪،‬‬
‫‪.:‬ن @‪<  87‬ت ااء ا‪ 7‬ا>)
 "‪ O6‬ان ﺕﺱ‪ : Q‬ا ﺡ
‪ V‬ﺕ )   ا‪ B‬ا`ن‬
‫واوراق ا ﺕت ‪ ,  .‬ذ‪ T‬ﺕ ) ه‪ _U‬ا‪<6‬ت ا‪ B‬اﺝ‪7‬م ا‪
9‬ا!ت ا ﺕ ش ‪ B‬ه‪ _U‬ا ﺕت ‪،‬‬
‫وا
ا ﺕ‪ : )7‬ﺝ‪ 87‬ا‪7!E‬ن !
‪  4‬ول ‪9‬م ه‪ _U‬ا‪
9‬ا!ت‪ .‬وﺕ‪< <e‬ت ااء ا‪ 7‬ا"‪b‬‬
‫‪ B‬ا‪
9‬ا!ت وا ﺕت  ‪ S$‬ا") ا ﺕ‪ B  <e‬ا‪7!E‬ن ‪ ،‬و‪ !.: TU‬ﺕ‪1! B <e‬م‬
‫اازن ا
 ‪.‬آ‪ . k6‬وآ‪
K 6‬ه  ا‪<6‬ت ‪.:‬ن ‪<6‬ت ا ‪ 
$‬ا ﺕ ‪ j‬ا‪ B‬ااء ا=ار‬
‫آ
ة ا"‪7!+ 7  b‬ن وا‪
9‬ان وا ت ‪E‬ﺕ) ا  )
 ا!اع ا‪<6‬ت ا‪E‬ى‪ .‬وﺕ  ‪V‬‬
‫ا‪<6‬ت ا ‪ 
$‬اء  ا‪6‬در ا
 ‪:‬‬

‫<ت ا ﺕ ‪

6  j‬ت ﺡ‪ $‬واﺱ‪H‬اج وا!ج ا ‪ P$‬ا‪H‬م وا‪K‬ز ا
‪.‬‬ ‫ا‪!E‬‬ ‫
‬
‫<ت ا ﺕ ‪ )  4
! j‬وﺕز"‪ A‬و‪a‬ن ا ‪ P$‬ا‪H‬م وا‪K‬ز ا
و)ﺕ‪.6‬‬ ‫ا‪!E‬‬ ‫
‬
‫<ت ا ﺕ ‪ :  j‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م ووﺡ‪,‬ات  ‪ 4‬ا‪K‬ز ا
‪.‬‬ ‫ا‪!E‬‬ ‫
‬
‫<ت ا ﺕ ‪E 4
! j‬ﺱ‪+‬ك )ت ا ‪ P$‬ا‪H‬م وا‪K‬ز ا
‪.‬‬ ‫ا‪!E‬‬ ‫
‬

‫ورة  "‪ O6‬ﺕ

‪ Y‬ﺕ‪
<.‬ات ا‪<6‬ت ا ‪ 
$‬اء ‪$‬ت ا
 ‪.‬‬

‫أ‪ -‬ﺕ‪T‬ﺙات اآ ا‪N‬ﺏ‪.‬ن ‪:‬‬

‫" ‪  %‬ا  ا ‪ 
$‬وﺹ  ﺡق ا!اع ا@د ا ‪! 
$‬ن  ا‪E‬آﺱ
‪ ,‬ه‪: 6‬‬
‫)‪z (١‬ز اول اوآ‪ H‬ا‪N‬ﺏ‪.‬ن ‪ <e" : CO‬ه‪U‬ا ا‪K‬ز ‪,‬ة ‪ B= B‬ا)‪ Q‬وا‪4‬ز ا ‪ 7$‬‬
‫ﺡ‪ B‬وان آن ﺝدا  ‪ ،
@ 7‬واذا  ﺡ ا ض ا‪ B‬ه‪U‬ا ا‪K‬ز ‪$‬ة ‪ "/‬واآ
‪a‬‬
‫
 ‪.:‬ن ذ‪ O6" T‬ان "‪e‬دي ا‪ B‬ا‪:‬ة ﺡ‪+ B‬ﺵ‪H‬ص ا‪E‬ﺹ‪9‬ء ‪ .‬وﺕ ‪ ,6‬ﺱ‪ 
6‬أول اوآ‪,
7‬‬
‫ا‪O‬ن  ﺕآ
‪ : _a‬ااء ا‪: ، j 76‬آ
‪  0.01% a‬أول أآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن "‪e‬دي ا‪B‬‬
‫ﺕ‪9‬ل ‪  20%‬ه
‪ 
`6‬ا‪,‬م ا‪ B‬آرآ‪ 7‬ه
‪ ، (COHB) 
`6‬وه‪U‬ا ﺱ
‪t Q7‬ر‬
‫ا‪E‬اض ا
 ‪:‬‬
‫• ﺵ ر  ‪.Tyring Q‬‬
‫• ﺹ  ا ‪. Dyspnoea S$‬‬
‫• ‪ : 
/‬ا‪h‬ذن ‪. Noises in the ears‬‬
‫وﺕ‪,‬أ أاض ا‪1 867‬ر  ‪ p" ,‬ﺕآ
‪` a‬ز أول أآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن ‪ :‬ا‪,‬م ‪ 30%‬ﺡ
‪V‬‬
‫"‪ p‬ن وﺝ‪ k‬ا‪6‬ب اﺡ‪ Q7 ً
!@ 6‬ارﺕ‪$‬ع !‪ (COHB) 7‬وا!‪$H‬ض !‪ 7‬ا
‪.
`6‬‬
‫ا اذا وﺹ ﺕآ
‪ a‬ا‪K‬ز ‪ :‬ااء ا‪ j 76‬ا‪e
7: 0.1% 7! B‬دي ذ‪ T‬ا‪ B‬ﺕ‪9‬ل ‪ 50%‬‬
‫ه
‪ 
`6‬ا‪,‬م ا‪ B‬آرآ‪ 7‬ه
‪t 7 
`6‬ر ا‪E‬اض ا
 ‪:‬‬

‫‬
‫= ‪ : Y‬ا)ة ‪ ،‬ارﺕ‪H‬ء ‪+b :‬ت ا‪ ، 874‬وا!
ر ا)‪,‬رة ا ‪E V
9 
b‬‬ ‫•‬
‫"‪ A
7‬ا‪6‬ب ا‪ B 6‬ا@‪,‬ا‪. k‬‬
‫= ‪ : Y‬ا‪Impaired hearing A67‬‬ ‫•‬
‫!)‪ : f‬او" ‪ Dimness of vision‬او ازدواﺝ
 اؤ" ‪.‬‬ ‫•‬
‫`>
ن و@ ء ‪.‬‬ ‫•‬
‫ا!‪$H‬ض =‪ PK‬ا‪,‬م ‪.‬‬ ‫•‬
‫ا!‪$H‬ض ‪ :‬درﺝ ﺡارة ا‪. 874‬‬ ‫•‬
‫ازد"د ﺱ ا ‪. Rapid and weak pulse r‬‬ ‫•‬
‫وأ
ًا ا‪6`o‬ء وا‪:‬ة ‪+‬ل ﺱ
 ‪.‬‬ ‫•‬
‫)‪z (٢‬ز ﺙﻥ اوآ‪ H‬ا‪N‬ﺏ‪.‬ن ‪ : CO2‬وه `ز`
 ﺱم ا‪ E‬ا!‪` k‬ز !‪ ، j‬ﺡ
‪ V‬ا!‪ : Q7" k‬‬
‫ﺡ‪,‬وث ﺡ ا‪ E‬ق  ‪ ,‬ارﺕ‪$‬ع !‪ : k7‬ا‪ 4‬ا‪7!E P
96‬ن ا‪)! Q7 5% B‬ن آ‪
6‬‬
‫ا‪E‬وآ‪ 
47‬ا‪6‬ﺝدة ‪ :‬ا‪,‬م !
‪ A k$ 4‬ه
‪ 
`6‬ا‪,‬م ‪ !O‬آ‪Q‬‬
‫ا‪O‬را
ه
‪ . (CAHB) Carbaminoohemoglobin 
`6‬ا اذا زادت ا ‪ 7‬ا‪B‬‬
‫ا‪,): Q7" k!.: 10%  B‬ان ا و ﺡ‪,‬وث ا‪:‬ة ‪ .‬ا ا ض ا" ا‪K ,E‬ز‬
‫و ‪ 7‬ﺕآ
‪ a‬ﺕاوح 
 ‪ Q7" k!.: 0.5-1.0 %‬ز"دة !‪ 7‬ا‪
7O‬م ‪ :‬ا!‪ 47‬ا‪ 874‬و‪ 6b‬‬
‫ا‪ .
O‬و"  `ز <! اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن اﺡ‪ ,‬ا‪K‬زات ا‪ 
:,‬اﺉ
‪Greenhouse Gases 
7‬‬
‫‪  k!O‬ا ا ا‪1 76‬هة ا‪E‬ﺡس ا‪9‬اري ‪ ,): TU ،‬ادت ز"دة ﺕآ
‪ : _a‬ا‪ 4‬ا‪B‬‬
‫ارﺕ‪$‬ع درﺝ ﺡارة ا‪O‬ة ا‪E‬ر=
 ﺹ ‪+‬ل ا )‪ ",‬ا‪,)6 
 6‬ار ‪ 0.6‬درﺝ "‬
‫)ﺡا درﺝ ‪ 
"!:‬واﺡ‪,‬ة( ‪ .‬و" )‪ ,‬ان )ء ا‪E‬ر ‪ B‬ه 
‪ O6" k‬ان "‪  ,"a‬درﺝ‬
‫ﺡارة ا‪E‬رض ‪,)6‬ار ‪ S6‬درﺝت " م ‪ ، ٢١٠٠‬و"‪ _U O6‬ا‪"a‬دة ان ﺕ‪ : Q7‬ا‪+‬ع‬
‫<‪ <+‬ارع ا
‪U 4
! 7‬ون ا>ج ‪ :‬ا)
 ‪ .‬و@‪ ,‬ا‪U‬ت ه‪ _U‬ا‪1‬هة ﺕ‪ K‬ﺡ
‪a‬ا واﺱ  ‬
‫ا‪E‬ه‪6‬م ‪ B‬ا‪76‬ى ا‪,‬و ‪K‬ض ﺕ)
 ه‪ _U‬ا‪"a‬دة وا‪  ,9‬ا<ره ا

 ﺕ‪ >6‬ا
ا ‪,) :‬‬
‫" ا&ﺕ" ا&‪Z‬ری" =ات ا‪0‬خ " ‪.‬‬

‫ب‪ -‬ﺕ‪T‬ﺙات ا‪.<0‬ﺙت ا‪N‬ی=" ‪:‬‬

‫" ‪  %‬اﺱ‪,H‬ام وﺡق ا‪)6‬ت ا ‪ 
$‬ا‪9‬و" ‪ B‬ا‪ 2"O‬اد آ"
 ‪ ، $H‬ا‪ E‬ان اه‪8‬‬
‫ا‪<6‬ت ا‪ 
"O‬اء ‪: :‬‬
‫)‪jz (١‬ز ﺙ‪j‬ﻥ اوآ‪ Hjj‬ا‪N‬ی‪ : SO2 j‬ان `ز <! اوآ‪ ,
7‬ا‪ 2"O‬ه `ز ﺱم "‪,H‬ش ا‪K‬ء‬
‫ا‪4 /H6‬ز ا ‪ 7$‬وا‪4 9‬ة ‪ 7‬ارا آ
ة ﺡ‪"76 B‬ﺕ‪ k‬ا‪) b$H 6‬ا@  ‪10‬‬
‫‪+ (ppm‬ﺵ‪H‬ص ا‪! " "U‬ن  ااض ‪ :‬ا)‪ Q‬و ااض ‪ :‬ا‪4‬ز ا ‪> 7$‬‬
‫ا‪6 
6‬ض ا ‪.: TU ، Asthma‬ن ﺕ‪O" _
<.‬ن ﺡدا ‪ B‬ا‪K‬ر وا‪ . 
76‬وﺕ‪e‬دي‬
‫ااآ
‪ a‬ا 
  ‪) k‬اآ>  ‪ (50 ppm‬ا‪ B‬ا‪6‬ت )
 ذو!‪ k‬ا‪
O‬ة ا ﺕ‪e‬دي ا‪ B‬ﺱ‬
‫ا!ر_ ‪ :‬ا‪ 874‬وﺕ‪ k "O‬ﺡا‪` r‬ز" ‪ A‬ا‪a‬ال @" ا‪,‬م و ﺕ‪ B _
<.‬ا‪,‬ورة‬
‫ا‪ . ",‬ورة  "‪ O6‬ﺡأ=ار `ز <! أآ‪ ,
7‬ا‪ 2"O‬ا‪ 
9‬ا‪: "  B‬‬
‫• "‪ B <e‬ا‪4‬ز ا ‪7!l 7$‬ن ‪ ً<,9‬ﺕ)ت وا’م ‪ :‬ا‪,‬رﺕ‪e‬دي ا‪ B‬ا‪ E‬ق ‪.‬‬
‫• اب ا)ت ااﺉ
 و=
‪ j‬ا ‪. S$‬‬
‫• ااآ
‪ a‬ا 
 ﺕ‪ Q7‬ﺕ ‪ %‬ا‪9‬ل اﺕ
 و@‪ ,‬ﺕ‪e‬دي إ‪ B‬ﺕ ‪$ %‬ﺝ وا ق ‪.‬‬

‫‬
 ‫• ا ض ا" ‪K‬ز "‪ B <e‬ﺡﺱ ا‪U‬وق وا‪ 8‬وإ‪ B‬ا‪ Q‬اﺉي ‪.‬‬
‫• "‪ Q7‬ﺕ
‪ %‬ا
ن وآ‪ TU‬ا‪. ,4‬‬
‫)‪z (٣‬ز ﺙ‪ D‬اوآ‪ H‬ا‪N‬ی ‪ : SO3‬وﺕ‪ k‬ﺕ‪
<.‬ات ه‪U‬ا ا‪K‬ز ا‪ 
9‬وا

 ﺕ‪ T‬ا "‪7‬‬
‫`ز <! اوآ‪ ,
7‬ا‪. 2"O‬‬
‫)‪ (٤‬ا‪0‬آ=ﻥ‪jjj‬ت وا‪N‬ی=‪ jjj‬ات ‪ :‬وه آت ذات ﺱ‪ 
6‬ﺕ‪+. YH‬ف ا!ا وا‪+‬ف‬
‫ﺕاآ
‪a‬ه ‪ .‬ان اه‪ 8‬آ‪ : Q‬ه‪ _U‬ا‪ 646‬ه `ز آ"
‪ ,‬ا
‪,‬روﺝ
 ‪ ، H2S‬ا‪Cj‬ي ه `ز‬
‫ﺱم و@ﺕ و‪  YH" E‬أول أوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن أو ﺱ
!
‪ ,‬ا
‪,‬روﺝ
 ﺡ
‪ A ,9" V‬ه
‪
`6‬‬
‫ا‪,‬م ‪ : ً)! ً<,9‬ا‪h‬وآ‪ 
47‬ا‪U‬ي " ا‪ B‬ا‪ 47!h‬وا‪bh‬ء ا‪h‬ى  ا‪. 874‬‬
‫ورة  ‪.:‬ن ‪U‬ا ا‪K‬ز ا‪
<.‬ات ا
 ‪:‬‬
‫"‪ Q7‬ا‪6H‬ل وا‪,‬وار وا‪,‬اع و‪,):‬ان ا)‪,‬رة ‪ B‬ا‪. 
O$‬‬ ‫•‬
‫"‪ B <e‬ا‪4‬ز ا  ا‪6‬آ‪a‬ي ‪.‬‬ ‫•‬
‫"‪,9‬ث ﺡ@ وﺕ‪ $‬ﺵا 
 ‪.‬‬ ‫•‬
‫">‪ 
6 P‬ا‪h‬آ‪,7‬ة ا‪6H‬ﺉ" ‪e" 6‬دي إ‪ B‬ﺡ‪,‬وث ا=اب وﺹ  ‪ :‬ا ‪. S$‬‬ ‫•‬
‫"
‪ %‬و"‪,H‬ش ا‪ 
`h‬ا‪4 
/H6‬ز ا ‪ 7 7$‬ا‪ 7‬ل ‪.‬‬ ‫•‬
‫ ‪ ,‬ا ض اآ
‪ a‬ا 
 )اآ>  ‪ Q7" k!.: (600 ppm‬ﺵ ا‪4‬ز ا ‪ 7$‬وا‪:‬ة‪.‬‬ ‫•‬

‫ج‪ -‬اآ ا=وﺝ‪: NOx E‬‬

‫" ‪  %‬ﺡق ا!اع ا@د ا ‪  
! 
$‬اآﺱ
‪ ,‬ا وﺝ
 ا‪ <6‬ه‪: 6‬‬
‫)‪z (١‬ز اوآ‪ H‬ا=ی{ ‪ 8 : NO‬ﺕ‪ 1‬ا‪,‬راﺱت اي ﺕ‪U 
<.‬ا ا‪K‬ز ‪ B‬ا‪7!E‬ن او ا ت ا‪E‬‬
‫ا!‪ )/ B <e" k‬ا‪E‬وزون ا ﺕ‪+K P
9‬ف ا‪4‬ي ‪O‬ة ا‪E‬ر=
 وا ﺕ‪ 99% f6‬‬
‫ا‪E‬ﺵ  ا‪$‬ق  ‪ 
47$‬ا)د  ا‪ S6‬ا‪ B‬ا‪E‬رض ‪ TU 69‬ﺝ‪ A
6‬اﺵ‪O‬ل ا‪
9‬ة ‪ B‬ا‪E‬رض‬
‫ ه‪ _U‬ا‪E‬ﺵ  ا‪H‬ة ‪ .‬و")م اوآ‪ ,
7‬ا "‪ a
$9 T‬ﺕ‪ 9‬ﺝ‪"a‬ت ا‪E‬وزون ‪ 9‬ا‪B‬‬
‫ا‪E‬وآ‪ 
47‬ا‪ "a4‬آ‪: " 6‬‬
‫‪NO + O3‬‬ ‫‪NO2 + O2‬‬
‫‪NO2 + O3‬‬ ‫‪NO + 2O2‬‬
‫"
  ه‪ _U‬ا‪ 6‬د‪E‬ت ‪.‬ن آ‪` 
6‬ز‪E NO‬ﺕ‪ 
K‬وا!‪ 6 " P): k‬آ  ‪ a
$9 ,7‬ﺕ‪9‬‬
‫ﺝ‪"a‬ت ا‪E‬وزون ‪.‬‬
‫)‪z (١‬ز ﺙﻥ أوآ‪ H‬ا=وﺝ‪ : NO2 E‬ﺕ‪.‬ﺕ ﺱ‪ 
6‬ه‪U‬ا ا‪K‬ز  ا‪ 
!O‬ﺕ‪A k$‬‬
‫ا
‪,‬روآ!ت ا‪K‬ز" ‪ !O‬اد < ﺱ ﺕ‪ B67‬ا‪e6‬آ‪,7‬ات ا‪
6
O‬و" ا‪b‬ﺉ
 ‪ .‬آ‪ 6‬ا!‪k‬‬
‫"‪H A $‬ر ا‪6‬ء ا‪6‬ﺝد ‪ :‬ا‪ !O 4‬ﺡ‪ b‬ا "‪ T‬وا وز ا‪ "U‬ه‪7  6‬ت‬
‫ا‪E‬ر ا‪. 
b9‬‬
‫‪2NO2 + H2O‬‬ ‫‪HNO2 + HNO3‬‬

‫‬
‫و ‪ ,‬وﺹل ه‪U‬ا ا‪K‬ز ‪ 
) A‬اآﺱ
‪ ,‬ا وﺝ
 ا‪E‬ى إ‪)/ B‬ت ا‪ 4‬ا 
 )‪)/‬‬
‫ا‪h‬وزون( "‪,9‬ث آ>
ًا  ا‪b‬ر ‪ _U‬ا) ‪ : ,7" k!E‬ﺕ‪` 9‬ز ا‪E‬وزون ‪ .‬ان اه‪ 8‬أ=ار‬
‫`ز <! أآ‪ ,
7‬ا وﺝ
 ا‪ 
9‬ه ‪:‬‬
‫• "‪e‬دي إ‪ B‬ﺕ
‪ %‬ا‪ 
`h‬ا‪46 
/H6‬ري ا ‪. 
7$‬‬
‫• "‪ Q7‬أ=ار ‪ :‬اﺉ ‪.‬‬
‫• "‪e‬دي إ‪ B‬ﺕ
‪ %‬ا‪ 
`h‬ا‪. 
 
/H6‬‬

‫د‪ -‬ﺕ‪T‬ﺙات ا! روآﺏ‪.‬ﻥت ‪: HC‬‬

‫‪ E‬ﺕ ‪ ,‬ا
‪,‬روآ!ت ‪ ,9‬ذاﺕ اد < ة ‪,‬ا ا)
   > ا
‪,‬روآ!ت ا‪E‬روﺕ
‪،‬‬
‫ا‪ E‬ان رﺕ ﺕ‪ : 6O‬ﺕ‪+$‬ﺕ ا‪+‬ﺡ) ‪ A‬ا‪<6‬ت ا‪E‬ى ﺝد =ء ا‪ S6‬وا‪E‬وآ‪
47‬‬
‫واد اى ‪ :‬ا‪ . 4‬واذا زادت !‪ 7‬ا
‪,‬روآ!ت ا‪
E‬د" ‪ :‬ا‪ O6" !: 4‬ان ﺕ‪Q7‬‬
‫ﺕ
‪ %‬ا
ن وا‪ Y!E‬وازﺕ
 ‪ ،‬و‪ :‬ا‪E9‬ت ا‪,",‬ة ‪  O6
:‬ان ﺕ‪ Q7‬ا‪,‬اع وا‪
>K‬ن و‪,):‬ان‬
‫اازن ‪ .‬ا اذا اﺱ‪ 6‬ا ض 
‪,‬روآ!ت ‪$‬ة ‪.: "/‬ن ذ‪ O6" T‬ان "‪e‬دي ا‪ B‬ﺕ‪ Y‬ا‪,O‬‬
‫و ‪ r‬اﺝ‪a‬ة ا‪ 874‬ا‪E‬ى ‪.‬‬
‫وﺕ‪ Q7‬ا
‪,‬روآ!ت ا‪E‬روﺕ
 ﺹ ا
‪,‬روآ!ت ا‪E‬روﺕ
 ا‪, 6‬دة ا‪)9‬ت‬
‫‪ > Polycyclic Aromatics‬آت ا ‪a‬و"" ‪ Benzopyrene‬وا ‪a‬وا!>اﺱ
‬
‫‪ Benzoanthracene‬ااض 
ة ‪7!+‬ن آ‪/7‬ن اﺉ وا‪ . ,4‬وا‪ H‬ا‪ E‬ا ﺝ‪ 8‬‬
‫ه‪ _U‬ا‪6‬آت ه ا‪ 
!O‬ﺕ ) ‪6
74‬ت ا‪6‬ﺝدة ‪ :‬ااء آ‪U‬رات ا‪K‬ر وا!)   ا‪B‬‬
‫‪:7‬ت 
‪,‬ة < ‪7‬ﺡت ﺵﺱ  ‪ .‬وﺕ‪ $‬ا
‪,‬روآ!ت ‪ A‬اآﺱ
‪ ,‬ا وﺝ
 ﺝد =ء‬
‫ا‪ !O S6‬اد ﺱ ﺕ ف ‪e6‬آ‪,7‬ات ا‪
6
O‬و" ا‪b‬ﺉ
 ‪Photochemical–Oxidants‬‬
‫آ‪6‬آ‪Peroxyacyl Nitrate Q‬‬

‫هـ ‪ -‬ﺕ‪T‬ﺙات ا‪.0‬اد ا ﺉ‪: PM "$‬‬

‫" د  ه‪ _U‬ا‪6
74‬ت وﺹ ا ‪   6‬ا‪,@ B‬رﺕ ‪ B‬ا‪,‬ل ا‪ B‬ا‪6‬ق ا‪+"9‬ت‬
‫ااﺉ
 ﺉ ‪ .‬آ‪ 6‬ان @‪  87‬ا‪E ,@ /H6‬ﺕ‪.‬ﺕ  دة ا‪ 7$! 6
74‬آ‪ 6‬ه ا‪9‬ل  ‪7‬‬
‫‪U‬رات ا‪K‬ر   ﺝ‪"a‬ت ا‪6‬اد ا‪ 7‬ا‪E‬ى ا ﺕ ‪ .  j‬وﺕ)‪ B‬ه‪ _U‬ا‪6
74‬ت اﺉ‬
‫ ) ‪ :‬ااء ﺹ )ب  ا‪ A!6‬ﺡ
‪O" V‬ن اث وا=‪ ً9‬ﺡ ‪ ،‬و‪  O‬ا‪O66‬‬
‫ان ﺕ‪ 69‬ا"ح إ‪ B‬أآ 
‪,‬ة أى ‪ .‬ان ا‪  
>O‬ا‪6
74‬ت ا‪@,‬ﺉ)
 ا ﺕ  ‪ :‬ا‪4‬‬
‫ﺕ‪9‬ي ‪ B‬آت ﺵ‪,",‬ة ا‪ > 
67‬آت ا‪a‬ر!
€ وا‪$‬ﺱ‪$‬ر وا‪ 2"O‬وا‪
7‬م ‪ .‬آ‪ 6‬ان‬
‫@‪ r  k  69"   87‬ا‪ 6‬دن ا>)
 آ‪a‬ﺉ‪ j‬واﺹص وا‪O‬د
م و`
ه ‪ .‬وﺕ‪ Q7‬ه‪_U‬‬
‫ا‪6‬آت وا‪ 6‬دن ااض 
ة ‪7!+‬ن ﺹ ا‪E‬اض ا‪ . 
!/7‬آ‪ 6‬ان ‪ 6‬دن ا>)
‬
‫ا)‪,‬رة ‪ B‬اﺱ‪ r  : Q‬ا!‪ 47‬ا‪ 874‬آ‪ €6‬وا ‪1‬م ‪ ،‬و‪ A
7" E‬ا‪ 874‬ان "‪   fH‬‬
‫‪/ j"/‬ح !‪"$‬ت ا‪ . 874‬و@‪ 2
 ,‬ا‪,‬راﺱت ا @‪  2‬وآ ﺡ‪ "6‬ا
 ا‪EPA 
O"E‬‬
‫ا ا‪,‬ت  ‪ ,‬دراﺱ ﺡ‪E‬ت ا‪,‬ل ‪
$76‬ت ا‪E‬اض ا‪,‬ر" وﺝد ‪ 
 @+‬ﺕ‪
<.‬ات ه‪_U‬‬
‫ا‪6
74‬ت و
 ﺱ‪  7‬ا‪6‬آ ا‪ 
9‬وا‪E‬اض ا "‪ O6‬ﺡه ‪: " 6‬‬
‫‪ -١‬ﺱ‪/‬ن اﺉ ‪.‬‬
‫‪ -٢‬ا ا‪. %
6‬‬
‫‪ -٣‬اب ا)ت ااﺉ
 ا‪. a6‬‬

‫‬
 ‫ا‪ 7‬ل وا‪a‬آم ‪.‬‬ ‫‪-٤‬‬
‫@ر ‪ 6‬اﺉ ‪.‬‬ ‫‪-٥‬‬
‫ا‪E‬اض ا ‪ 
7$‬ا‪9‬دة وﺹ  ا ‪. S$‬‬ ‫‪-٦‬‬
‫ا‪:‬ة ا‪O6‬ة ‪$/+‬ل ‪.‬‬ ‫‪-٧‬‬
‫و" !  ا‪6‬آ ا‪ 
9‬ا ﺱ ﺕ‪
<.‬ات ا‪6‬اد ا‪@,‬ﺉ)
 آ   ا‪$/E‬ل واب‬
‫وا‪ B 
76‬ﺡ‪ ,‬ﺱاء ا‪ E‬ان ﺕ‪
<.‬اﺕ ‪ B‬ا‪ 
76‬وا‪$/E‬ل ه ‪,‬رﺝ اآ‬

‫و‪ -‬ﺕ‪T‬ﺙات ا&وزون ا&رﺽ ‪: O3‬‬

‫"  ا‪E‬وزون  ا‪!O6‬ت ا‪
H‬ة ا "‪ O6‬ان ﺕ‪ Q7‬آ آ>
ة و  ‪ 9‬ا‪7!o‬ن ‪.‬‬
‫و"‪ Q7‬ا‪E‬وزون دة ا‪E9‬ت ا‪ 
=6‬ا
 ‪:‬‬
‫"‪,9‬ث ﺕ
‪ : %‬ا‪4‬ز ا ‪ 7$‬و"‪ 1‬ذ‪ B T‬ﺵ‪ O‬ﺱ ل ‪. 67‬‬ ‫‪-١‬‬
‫"‪ Q7‬اﺡ)ن ازﺕ
 ‪.‬‬ ‫‪-٢‬‬
‫"‪  Y b‬آ‪$‬ءة ‪ 6‬اﺉ
 ‪.‬‬ ‫‪-٣‬‬
‫"‪ O‬ا آ
ا ‪ B‬ا‪6 
6‬ض ا ‪.‬‬ ‫‪-٤‬‬
‫"‪t Q7‬ر  ه اﺵ‪9 k‬وق ا ﺕ‪ =  4‬ا‪ : S6‬ا)ت ااﺉ
 ‪.‬‬ ‫‪-٥‬‬
‫ان رة ا‪E‬وزون ا‪E‬ر= ﺕ
‪, Q‬رﺝ ا‪E‬ﺱس ا‪$/E‬ل وا‪O‬ر ا‪! " "U‬ن  ﺡ‪7‬ﺱ
‬
‫او آ ‪ :‬ا‪4‬ز ا ‪. 7$‬‬

‫ز‪ -‬ﺕ‪T‬ﺙات ‪#‬آت اﺹص ‪:‬‬

‫"‪ <e‬اﺹص او آﺕ‪ B k‬ا)‪ Q‬وا‪,‬م وآ‪ B TU‬ا‪,‬غ وا‪4‬ز ا  ‪ ،‬آ‪ 6‬ا!‪<e" k‬‬
‫ا"‪ B b‬ا‪ BO‬وا‪ ,O‬وا‪4‬ز" ا  وا ﺱ ‪ .‬ان اه‪ 8‬ا‪E‬اض ا ﺕ‪ ,  1‬ا ض‬
‫‪4‬ت آ
ة  آت اﺹص ه ‪:‬‬
‫"‪ Q7‬ا‪,‬اع وا‪ Y b‬ا م و@‪e" ,‬دي ‪ 
K‬وإ‪ B‬ﺡ‪,‬وث ﺕ ‪4‬ت @‪ ,‬ﺕ‪e‬دي ‪:‬ة ‪.‬‬ ‫‪-١‬‬
‫"‪e‬دي إ‪ B‬إ‪:‬از ﺡ‪ r6‬ا
‪ T‬وﺕاآ‪ : k6‬ا‪$6‬ﺹ وا‪. BO‬‬ ‫‪-٢‬‬
‫")  ﺕ‪ "O‬ا
‪ : 
`6‬ا‪. 874‬‬ ‫‪-٣‬‬
‫"‪ 9 9‬ا‪
7O‬م ‪ :‬أ!‪ 47‬ا ‪1‬م ‪.‬‬ ‫‪-٤‬‬
‫"‪e‬دي إ‪ B‬ا)‪ j‬ا ‪ 7$‬وا
 ‪.‬‬ ‫‪-٥‬‬
‫"‪ Q7‬ا‪ YH‬ا ) ‪,‬ى ا‪$/h‬ل ‪.‬‬ ‫‪-٦‬‬
‫"‪e‬دي ﺕاآ‪ : k6‬اﺝ‪7‬م ا‪h‬ﺝ  إ‪ B‬ﺕ_ ا‪ 
4‬وإ‪ B‬إﺝض ا‪9‬ا ‪.‬‬ ‫‪-٧‬‬

‫‪ -٢‬ا=‪T‬ﺙات ا'‪.<0 "S‬ﺙت ا‪0‬ء ا

" ‪:‬‬
‫ان ﺕث ا‪6‬ء ‪<6‬ت ا ه  اﺹ !‪ k $‬ا<ر ﺵ‪,",‬ة ا‪H‬رة ‪ B‬ا‪ 9‬ا ‬
‫و‪ B‬ا
 ‪6 7 : .‬در ا‪ _
6‬ا‪ 9‬ب ‪.:‬ن ﺕ< ‪6‬اد ا ‪ 
$‬ﺱ
‪ O <e‬ﺵ‬
‫‪ B‬ﺹ‪ 9‬ا‪7!E‬ن ‪E‬ن ا`‪ Q‬ه‪ _U‬ا‪6‬اد ه اد ﺱ 
 ﺕ‪ Q7‬ااض 
ة ‪. 874‬‬
‫و‪+‬وة ‪ B‬ا‪.: 
67‬ن ه‪ _U‬ا‪6‬اد ﺕ‪ Q7O‬ا‪6‬ء رواﺉ‪ p‬آ" ‪ O6"E‬ا‪ 6   fH‬اﺱ ‪26‬‬
‫ ‪/‬ق ‪ . k
$ 
 
:‬وﺕ‪,4‬ر ا‪o‬ﺵرة إ‪ B‬أن اق ا)
‪ 
)  ",‬ا‪ E _
6‬ﺕ‪ "a‬او ﺕ)‪ b‬‬
‫‪ B‬ا‪<6‬ت ا 
 > ا
‪,‬روآ!ت ا ‪ . 
$‬آ‪ 6‬ان اﺱ‪,H‬ام ا‪ _
6‬ا‪6 <6‬اد ا ‪
$‬‬

‫‬
‫‪ :‬ا‪a‬را ﺱ
‪ Y‬ا‪a6‬روت و"‪e‬دي ا‪ B‬ه‪+‬آ و ت ا‪
9‬ا!ت ا ﺕ ش 
 ‪ .‬‬
‫ﺝ!‪ Q‬ا ‪:‬ن ﺕ"‪ _
 Y‬ا‪ :6‬ووﺡ‪,‬ات ا‪ 4 6‬وا‪"a‬ت ا‪ 6 76‬ا‪ B‬ا‪!E‬ر ﺱ
‪e‬دي ا‪B‬‬
‫ﺕ‪ 
,‬ا>وة ا‪ : 
O67‬ﺕ‪ T‬ا‪!E‬ر ‪E‬ن اث ‪6‬اد ا ‪O" 
$‬ن ‪ )/‬ر@
) ‪:‬ق ﺱ‪ p‬ا‪6‬ء‬
‫ﺕ‪ A 6‬إاق ااء و<! اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن وا‪b‬ء إ‪ B‬ا‪6‬ء و‪ TU‬ﺕ‪ p‬ا‪
9‬ة ا‪6‬ﺉ
 ﺵ‪k‬‬
‫‪ . 
97‬وآ‪ TU‬ﺕ‪9‬ل ا‪6‬اد ا ‪ 
$‬إ‪ B‬آات ﺹ‪
K‬ة ﺕ)م ا‪h‬ﺱ‪6‬ك  ‪e" 6‬دي ا‪ B‬ت‬
‫ه‪ _U‬ا‪@H6‬ت او ا‪ B 
<.‬ا‪ 77‬ا‪UK‬اﺉ
 ‪ Food Chain‬ا ﺕ ا‪ B‬ا‪7!E‬ن ‪ .‬ا ‪ :‬ا‪9‬ر‬
‫‪.:‬ن ﺡ‪,‬وث ا‪7‬ت ا ‪ YH6 
$‬ا‪E‬ﺱب "‪e‬دي ا‪ B‬ه‪+‬ك ا‪E‬ﺱ‪6‬ك وا‪
9‬ا!ت وا ﺕت‬
‫ا‪ "9‬ا ﺕ 
‪+ ، 
: m‬وة ‪$! B‬ق ا
ر ا ﺕ ش ‪ B‬ا‪E‬ﺱ‪6‬ك وا ﺕت ا‪."9‬‬
‫وﺕ‪,‬وم ا
‪,‬روآ!ت ا ﺕ‪  4‬اث ا ‪ : +"/ $‬ا‪6‬ء و‪ E‬ﺕ‪ ، "O 9‬وه ﺕ ‪7‬ب‬
‫ﺕ‪,‬ر"‪ 
4‬ا‪ B‬ا‪E‬ﺱ‪ $‬وﺕاآ‪@ : 8‬ع ا‪ . 9‬آ‪9" 6‬ي ا ‪ P$‬ا‪H‬م ‪ B‬اد وآت ‪ /7‬‬
‫‪ > Carcinogenic‬ا ‪a‬و
" ‪ Benzopyrene‬ا‪U‬ي "ﺝ‪ )  P$! : 
 7  ,‬ا‪%
H‬‬
‫و

 و"‪ B <e‬ا ﺕت وا‪
9‬ا!ت ا ﺕ‪UK‬ي 
 ‪ .‬وا
ا ‪.:‬ن  ا‪ 86‬ا‪E‬ﺵرة ا‪ B‬ان ﺕث‬
‫
_ ا‪9‬ر ‪6‬اد ا ‪ b" 
$‬ا"‪ b‬و" )‪ ,‬ا ‪
6‬ت ا ﺕ‪4‬ي ‪ A! :‬ﺕ‪ _
 
9‬ا‪ 9‬ا ‬
‫ﺕ‪!E 6 7‬ج ا‪6‬ء ا‪ 9‬ا‪U‬ي "‪,H7‬م ب ‪ :‬ا‪,‬ول ا ﺕ !  ﺵ‪ : 9‬در ا‪> _
6‬‬
‫دول ا‪ %
H‬ا  ‪.‬‬

‫‪ -٣‬ا=‪T‬ﺙات ا'‪.<0 "S‬ﺙت ا=ﺏ" ا

" ‪:‬‬
‫ان ا‪=E‬ار ا ﺝ‪  6‬ﺕث ا ‪E‬ﺕ) ا  ا‪=E‬ار ا ﺕ‪  4‬ﺕث ااء وا‪6‬ء‬
‫‪ P
7 Q7‬ه ان ا‪E‬رض وا ه ا)‪,‬ة ا‪E‬ﺱﺱ
 ‪6‬در ا‪UK‬اء ‪7!+‬ن و)
 ا‪O‬ﺉ ت‬
‫ا‪ 
9‬ا‪E‬ى ا ﺕ
‪ t B m‬آآ‪ Q‬ا‪E‬رض ‪ .‬ان اﺹ ا وا‪E‬رض ‪<6‬ت ه ا‬
‫
‪  S‬ا‪ 7‬ﺕ‪,‬ارآ‪ k‬او ازا ا<ر_ ‪ ,  +>6: ،‬د‪ :‬ا‪6‬اد ا‪  6‬دا ا‪E‬رض ‪.:‬ن ا ط‬
‫ا‪E‬ﺵ  ﺱ
) ا‪ B‬ارا= ا‪ O6"E O ) 6‬ازا‪ k‬ا‪,‬ا ‪.: TU .‬ن  ا‪b‬وري اﺕ‪H‬ذ‬
‫ا‪,‬ا
 ا‪+‬ز ‪  ,9‬ﺕث ا ‪ ،‬وﺕ)‪ A‬ه‪ _U‬ا‪, 66‬رﺝ ا‪E‬ﺱس ‪ B‬ﺕ‪ j‬ا‪O9‬ت‬
‫وا‪61 6‬ت ا‪,‬و
  ‪ j"/‬ﺱ ا)ا!
 و)‪ ,‬ا‪E‬ﺕ‪
@$‬ت ا‪,‬و
 ا ﺕ‪9‬م  ا‪E‬ﺝاءات‬
‫ا‪,6‬ة 
 ا‪E‬ر=
 ‪ .‬ان اﺹ ا ‪.‬ي !ع  ا‪<6‬ت ﺱ
) رة ﺕ)ﺉ
 ا‪ B‬ا ﺕت‬
‫وا‪6<E‬ر وا‪96‬ﺹ
 ا‪a‬را
 و  ﺱ ) ا‪ B‬ا‪7!E‬ن وا‪
9‬ا!ت ا ﺕ ش ‪ B‬ه‪_U‬‬
‫ا‪96‬ﺹ
 ‪ .‬و@‪t ,‬ت ‪ :‬ا )د ا‪
E‬ة ااض ‪ 8‬ﺕ‪ O‬ﺝدة ‪ :‬ا‪E‬زن ا‪ )7‬او ‪B‬‬
‫ا‪ 8 @E‬ﺕ‪ O‬ﺝدة  ‪ 
 Q7‬ﺱ) ‪ ،‬و" د ﺱ‪ Q‬ذ‪ T‬ا‪ B‬اﺱ‪,H‬ام ا‪E‬ﺱ‪,6‬ة ا‪
6
O‬و" وا‪,
6‬ات‬
‫ا‪+ "9‬وة ‪ B‬ﺕ‪ 
<.‬ا‪<6‬ت ا‪ 7‬ا‪E‬ى ا‪6‬ﺝدة ‪ :‬ا‪E‬رض ا‪a6‬رو او ا‪6‬ﺝدة‬
‫‪ A‬ا‪ _
6‬ا‪ ,H76‬ي ‪ .‬آ‪ 6‬ان ﺕث ا‪E‬را= ‪6‬اد ا ‪   4" 
$‬ه‪ _U‬ا‪E‬را=  ‪j/‬‬
‫`
 ﺹ‪a 9‬را ‪  )" 6‬ا‪76‬ﺡت ا‪a6‬رو ‪,‬دا ‪ TU‬ا‪ E‬ا‪UK‬اﺉ ‪7!+‬ن ‪.‬‬

‫‪ -٤‬ا=‪T‬ﺙات ا" <‪.<0‬ﺙت ا

" ‪.‬‬
‫‪,‬ا  ﺱ‪< 
6‬ت ااء وا<ه ‪ B‬ا‪ 9‬ا  ‪.:‬ن ه ك <ت اى ‪E‬ﺕ  ﺱ او‬
‫ة ‪ ,9‬ذاﺕ ‪7!+‬ن ‪ O6"  O‬ان ﺕ‪ B <e‬ا
  ‪+‬ل ﺕ‪
<.‬ه ‪ B‬اازن ا‪"a
$‬ﺉ ‬
‫ا‪6‬ﺝد ‪  1! :‬ا‪E‬ر= ‪ .‬و‪ " 6
:‬اه‪ 8‬ا‪1‬اه ا ﺕ‪  Q7‬ه‪ _U‬ا‪<6‬ت ‪:‬‬

‫‬
 ‫أ‪| -‬هة ﺕات ا‪0‬خ ‪: Climate Change‬‬
‫اﺱ دا ا‪ B‬ا‪E‬آد"‪ 
6‬ا‪  
/‬م ‪ :‬ا‪"E‬ت ا‪,96‬ة ‪.: National Academy of Science‬ن‬
‫درﺝ ﺡارة آآ‪ Q‬ا‪E‬رض زادت ‪+‬ل ا‪ 6‬ﺱ  ا‪
E‬ة ‪,)6‬ار ‪ 0.6‬درﺝ " )‬
‫درﺝ ‪ 
"!:‬واﺡ‪,‬ة( ‪ A ،‬ازد"د  ‪,‬ل ه‪U‬ا ا‪7 O 
K‬رع ‪+‬ل ا )‪ ",‬ا‪ . "
E‬ان‬
‫ه ك ﺵ ر  ‪ 8t‬ان ه‪U‬ا ا‪ : 
K‬درﺝ ا‪9‬ارة و‪U‬ات ا‪ 
K‬ا‪U‬ي ﺡ ‪ :‬ا‪ 
76H‬ﺱ ‬
‫ا‪." 
=6‬ﺕ ‪ Q7‬ا ه  ‪  :‬ا‪7!E‬ن ‪ .‬ان ‪
 :‬ت ا‪7!E‬ن ادت ا‪ B‬ﺡ‪,‬وث ﺕ‪
K‬ات ‪ :‬‬
‫‪!O‬ت ا‪+K‬ف ا‪4‬ي ا‪U‬ي "‪O P
9‬ة ا‪E‬ر=
  ‪+‬ل ا‪a‬ا"‪ ,‬ا‪U‬ي ﺡ ‪ :‬ا‪K‬زات ا‪76‬‬
‫‪
<.‬ا
ت ا‪a‬ﺝﺝ
 ‪` > Greenhouse Effect‬زات <! اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن ‪ CO2‬وا‪>
6‬ن‬
‫‪ CH4‬واوآ‪ ,
7‬ا وز ‪ NO‬و`
ه )ا‪K‬زات ا‪.(
:,‬‬

‫ﺕ ‪ j‬ا@ ا‪ 

76‬ا  ‪ B 61‬ﺵ‪ O‬اﺵ  =ﺉ
  ا‪ S6‬ا‪ B‬ا‪E‬رض رة ‬
‫ا‪+K‬ف ا‪4‬ي ﺡ
‪ SO " V‬ﺝ‪a‬ء   ﺵة 
‪ f6" 6‬ا‪a4‬ء ا‪ @    81E‬ﺱ‪ p‬ا‪E‬رض‬
‫)ا
‪ 7‬وا‪9‬ر( ‪e‬د" ا‪ B‬ﺱ‪ !H‬ا‪E‬رض ‪ .‬و ‪: ,‬ة " د ﺱ‪ p‬ا‪E‬رض ا‪ B‬ادة ا‪+/‬ق ه‪_U‬‬
‫ا@ ا‪ 66‬ا‪ B‬ا‪b$‬ء ا‪H‬رﺝ و‪ O O‬اﺵ  ﺕ‪ 29‬ﺡ‪6‬اء ‪,@: Infrared Radiation‬ا‬
‫‪ TU‬ا‪ !H7‬ا اآ‪ . 7‬ان ه‪U‬ا اازن 
 ا@ ا‪ 66‬وا@ ا‪ >  6‬ه =وري‬
‫ ‪$9 7‬ظ ‪ B‬درﺝ ﺡارة آآ‪ Q‬ا‪E‬رض <  ‪7 ,‬ى  
 ‪E‬ن ‪ k:+H‬ﺱ
‪e‬دي ا‪B‬‬
‫ﺕاآ‪ 8‬ا@ ا‪ 66‬و ﺱ‪ !H‬ا‪E‬رض ‪ .‬و"
 ا‪ (١-٤) O‬اد!_ ‪ 
6‬ا!)ل ا@ ‬
‫ا‪ S6‬ا‪ B‬ا‪E‬رض ‪ ،‬وا@ ا‪)$6‬دة  ا‪E‬رض ‪ O‬اﺵ  ﺕ‪ 29‬ا‪69‬اء‬

‫ﺵ‪ : (١-٤) N‬اﻥ=‪$‬ل ا

" ‪ E#‬ا‪ U0‬ا^ ا&رض ‪ ،‬وا
" ا‪.$0‬دة ‪ E#‬ا&رض )ﺕ‪T‬ﺙ ا‪.‬ت‬
‫ا@ﺝﺝ" ( ‪. Greenhouse Effect‬‬
‫ان  
‪a‬ات ا‪K‬زات ا‪ 
<. 76‬ا
ت ا‪a‬ﺝﺝ
 ه ان ﺝ‪"a‬ﺕ ﺕ‪ f6‬ﺝ‪a‬ء  ا‪E‬ﺵ ‬
‫ﺕ‪ 29‬ا‪69‬اء ا‪  >  6‬ا‪E‬رض ‪ 8< ،‬ﺕ د  > ة اى ‪ :‬ﺝ‪ A
6‬ا‪E‬ﺕ‪4‬هت 
‪,‬ة @‪  87‬‬
‫ا‪ B‬ﺱ‪ p‬ا‪E‬رض ‪ .‬ان ه‪U‬ا ا‪ @   $‬ه‪ _U‬ا‪K‬زات ه ‪ 6 ,
$‬خ ا‪O‬ة ا‪E‬ر=
 ‪B ,7" k!E‬‬
‫ا‪E‬ﺡ‪$‬ظ  ‪ r‬ا‪9‬ارة ‪ B‬ا‪O‬آ‪E 4
! Q‬دة @‪  87‬ا@ ا‪ >  6‬ا
 ة اى ‪ 4" 6‬‬
‫اﺝاﺉ ‪+‬ﺉ‪E 6‬ﺱ‪6‬ار ا‪
9‬ة ‪ . 
:‬و دون ه‪U‬ا ا‪.:  $‬ن ﺱ‪ p‬ا‪E‬رض ﺱ
‪O‬ن ردا ﺝ‪,‬ا ‪،‬‬
‫وﺱ‪ p‬درﺝ ا‪9‬ارة ا@ ‪ 6‬ه 
‪9 k‬ا ‪ 30‬درﺝ " ‪  4" 6‬ا‪ O6 
` 
6‬‬
‫
 ‪ .‬ان ا‪K‬زات ا ﺕ‪ Q7‬ﺕ‪ 
<.‬ا
ت ا‪a‬ﺝﺝ
 ه ‪:‬‬

‫‬
 ‫`ز <! اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن ‪. CO2‬‬ ‫‪-١‬‬
‫‪H‬ر ا‪6‬ء ‪. H2O‬‬ ‫‪-٢‬‬
‫ا‪>
6‬ن ‪. CH4‬‬ ‫‪-٣‬‬
‫اوآ‪ ,
7‬ا وز ‪. N2O‬‬ ‫‪-٤‬‬
‫ا‪6‬آت ا‪ 
!O‬ا‪$‬ر" ا
‪,‬روﺝ

 ‪. HFCs‬‬ ‫‪-٥‬‬
‫ا‪6‬آت ا‪ 
!O‬ا‪$‬ر" ا‪, 6‬دة ‪. PFCs‬‬ ‫‪-٦‬‬
‫ا‪6‬آت ا‪ 
!O‬ا‪$‬ر" ا‪O‬ر" ‪. CFC‬‬ ‫‪-٧‬‬
‫ﺱدس ‪:‬ر"‪ ,‬ا‪. SF6 2"O‬‬ ‫‪-٨‬‬

‫وﺕاﺝ‪ ,‬ا‪K‬زات ا‪E‬ر  ا‪E‬و‪ : 

/ O B‬هاء ا‪+K‬ف ا‪4‬ي و ‪ . 
 Q7‬ان‬
‫ﺕ‪
<.‬ه‪ _U‬ا‪K‬زات ‪.‬دة ﺝ‪a‬ء  ا@ ا‪9‬ار" ا‪ >  6‬ا‪ B‬ﺱ‪ p‬ا‪E‬رض ازداد ‪ Q7‬ازد"د‬
‫!‪ 7‬وﺝده ‪ :‬ا‪  4
! 4‬ا اث ا‪ 6 $H6‬ﺱ‪ Q‬ا‪E‬رﺕ‪$‬ع ا‪,‬ر"‪, 4‬رﺝ ﺡارة‬
‫ا‪E‬رض‪ ,): .‬زادت !‪` 7‬ز <! اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن  ‪, U‬ا" ا>رة ا 
 ﺡ‪  " B‬ه‪U‬ا  ‪7‬‬
‫‪ . 30%‬ا !‪` 7‬ز ا‪>
6‬ن ‪ ,):‬ﺕ‪ 2$b‬ﺕ)" ‪ : ،‬ﺡ
 ان !‪` 7‬ز اوآ‪ ,
7‬ا وز ‪N2O‬‬
‫زادت  ‪ . 15% 7‬ان ﺱ‪ Q‬ازد"د !‪ Q7‬ه‪ _U‬ا‪K‬زات " د ا‪, B‬ة اﺱب اه‪ 6‬واآه ه‬
‫اﺱ‪,H‬ام ا!اع ا@د ا‪h‬ﺡ‪$‬ري ‪ Fossil Fuel‬آ@د ﺱﺉ‪ P‬ا ) و‪96‬ت ﺕ
‪ ,‬ا@ و‪.:,‬‬
‫ان ‪  98%‬ا‪"a‬دة ‪` 7! :‬ز <! اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن ﺕ د ا‪ B‬اﺱ‪,H‬ام ه‪ _U‬ا‪!E‬اع  ا@د ‪،‬‬
‫‪ :‬ﺡ
 ان ‪  24%‬ا‪"a‬دة ‪ 7! :‬ا‪>
6‬ن و ‪  18%‬ا‪"a‬دة ‪ 7! :‬اوآ‪ ,
7‬ا وز ﺕ د ا‪B‬‬
‫ه‪U‬ا ا‪ Q7‬ا"‪ .b‬ا ا‪K‬زات ا‪h‬ر  ا‪
E‬ة ‪  :‬ا‪K‬زات ا ﺹ  ا‪7!E‬ن ‪E‬ﺱ‪,H‬ا ‪ :‬‬
‫اﺝ‪a‬ة ا"‪ ,‬و@ ! ا‪U‬ر" ‪ . Spray‬وﺕ  ه‪ _U‬ا‪K‬زات  اﺵ‪` ,‬زات ا
ت ا‪a‬ﺝﺝ
‬
‫)ا‪K‬زات ا‪ (
:,‬ﺕ‪
<.‬ا وﺕ‪1 
7‬هة ا‪E‬ﺡس ا‪9‬اري ‪ ،‬و‪ "E‬ف ‪ 7! Pb‬وﺝده ‪ :‬‬
‫ا‪ . 4‬ان )ء ا‪E‬و=ع ‪ B‬ه‪U‬ا ا‪9‬ل دون ﺱ
ة ﺱ
‪e‬دي ا‪ B‬ﺕ‪t 8@$‬هة ا‪ : 
K‬ا‪ 6‬خ ‪ ،‬و@‪,‬‬
‫@‪,‬رت  ‪ r‬ا‪E‬وﺱط ا ‪ 
6‬ن درﺝ ﺡارة ا‪O‬ة ا‪E‬ر=
 ﺱ‪a‬داد ‪9‬ا ‪ S6‬درﺝت "‬
‫م ‪ . 2100‬ان > ه‪ _U‬ا‪"a‬دة ﺱ‪ Q7‬آر< ‪ B‬ﺱ‪ p‬ا‪O‬آ‪ !E Q‬ﺱ‪e‬دي ا‪` B‬ق ﺡا ‬
‫<> ا‪E‬رض ا
‪ 7‬ا‪6‬ﺝدة ﺡ
 !
‪U 4‬ون آ ا>ج ا‪6‬ﺝدة ‪ :‬ا)
 ‪U .‬ا ا‪Q7‬‬
‫ا‪U‬ت ا‪,‬ول وا‪O9‬ت ﺕ‪ U.‬ه‪U‬ا ا‪=6‬ع ‪ 696‬ا‪ ,4‬وﺕ‪E B 7‬ﺕ‪H‬ذ ا‪,‬ا
 ‪  ,9‬ه‪_U‬‬
‫ا‪1‬هة ‪ .‬و‪ :‬م ‪ ١٩٩٢‬ﺕ‪ 8‬ا‪6‬د ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬ا‪/E‬ر" ‪.‬ت ﺕ‪ 
K‬ا‪ 6‬خ ‪ ،‬ود‪ 2‬ﺡ
‪ a‬ا ‪U
$‬‬
‫ا‪  $‬م ‪ . ١٩٩٤‬وﺕ‪,‬ف ه‪ _U‬ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬ا‪ B‬ﺕ>
‪ 2‬ﺕاآ
‪ a‬ا‪K‬زات ا‪ 
<. 76‬ا
ت ا‪a‬ﺝﺝ
‬
‫ ‪7 ,‬ى "‪9‬ل دون ﺕ‪  
 ,‬ﺝ!‪ Q‬ا‪7!E‬ن ‪ :‬ا ‪1‬م ا‪.  6‬‬

‫ب – |هة اﻥ‪QS‬ل ‪ "$Z‬ا&وزون ‪: Ozone Layer Depletion‬‬

‫ه ك ‪`  )/‬ز ا‪E‬وزون ‪ O3‬ﺕ‪O P
9‬ة ا‪E‬ر=
 ﺕ)‪  )  : A‬ا‪+K‬ف ا‪4‬ي ﺕ‪B67‬‬
‫ا‪7‬اﺕﺱ‪ . Stratosphere 
$‬وﺕآ‪ a‬ﺝ‪"a‬ت ا‪E‬وزون ‪ :‬ارﺕ‪$‬ع "اوح 
 ‪ 15-35 km‬‬
‫ﺕ‪ T‬ا‪  ) 6‬ا‪+K‬ف ا‪4‬ي ‪ .‬وﺕ‪ f6‬ﺝ‪"a‬ت ا‪E‬وزون ا‪E‬ﺵ  ا‪$‬ق ا ‪ 
47$‬ا ﺕ  ‪ V‬‬
‫ا‪ S6‬ا‪ B‬ا‪E‬رض ‪):‬م ‪ "69 TU‬ا‪@H6‬ت وا‪O‬ﺉ ت ا‪ 
9‬ا ﺕ
‪ B m‬ﺱ‪ p‬ا‪E‬رض ‬
‫ ه‪ _U‬ا‪E‬ﺵ  ‪ .‬آ‪ 6‬ا! ﺕ‪7‬ه‪ 8‬ا"‪U b‬ا ا ‪ : 6‬ﺕ ‪ 8
1‬درﺝ ﺡارة ا‪+K‬ف ا‪4‬ي ا‪U‬ي "‪P
9‬‬
‫‪O‬آ‪ Q‬ا‪E‬رض ‪ .‬و"آ‪ ` a‬ز ا‪E‬وزون ‪ :‬ا‪ ) 6‬ا‪ PH 
96‬ا‪E‬ﺱاء ‪ ،‬و"‪,‬أ ﺕآ
‪_a‬‬
‫‪$H!E‬ض آ‪ 6‬اﺕ‪  4‬ﺵ‪ E6‬او ﺝ  ﺡ‪ ,  p" B‬اد!‪ B‬ﺕآ
‪ @ )  ,  k a‬ا‪E‬رض ‪.‬‬
‫و"ﺝ‪ A‬ه‪U‬ا ازع ‪ :‬ﺕآ
‪` a‬ز ا‪E‬وزون ا‪ B‬ﺵ‪ O‬ا‪E‬رض و‪ 
/‬ﺡآ وﺡآ ا"ح ا ‬
‫ﺕ‪ .  P
9‬و‪ 
"+6‬ا‪ 2
) 
7‬ه‪ _U‬ا) ‪ B‬ﺡ  ‪ j"/‬ﺕازن 
 ﺡ‪ B Ž:‬ﺕآ
‪a‬‬

‫ ‬
‫ا‪K‬ز <  ‪"7 ,‬ﺕ‪ .k‬ا‪ E‬ا!‪ k‬ﺡŽ ‪+‬ل !‪ Y‬ا)ن ا‪ =6‬ﺡ‪,‬وث ﺕ‪
K‬ات ‪ :‬ﺱ‪)/ T6‬‬
‫ا‪E‬وزون و!)ن ‪ :‬ﺕآ
‪ a‬ﺝ‪"a‬ت ا‪K‬ز و‪U‬ات  ‪ )  ,‬ا)
 ‪ ,) .‬آن  اا=‪ p‬‬
‫ا‪,‬ا" ان ه‪ _U‬ا‪
K‬ات ‪ ,E‬وان ﺕ‪O‬ن ‪ Q7‬ﺕ‪ 
<.‬ا ه  ‪  :‬ا‪7!E‬ن ‪ ،‬و‪ ,):  $‬ا<‪2‬‬
‫ا) وا‪ ,  6
: V9‬ن  ‪< r‬ت ااء و‪U‬ات `ز اوآ‪ ,
7‬ا "‪ NO T‬ه ا‪. Q7‬‬
‫"‪` $‬ز اوآ‪ ,
7‬ا "‪` A T‬ز ا‪E‬وزون ﺡ‪ Q7‬ا‪ 6‬د‪E‬ت ا
 ‪:‬‬
‫‪NO + O3‬‬ ‫‪NO2 + O2‬‬
‫‪NO2 + O3‬‬ ‫‪NO + 2O2‬‬
‫‪A64‬‬
‫‪2O3‬‬ ‫‪3O2‬‬

‫و"‪+‬ﺡŽ  ﺡ
 ه‪ _U‬ا‪+$‬ت ‪ !.‬ﺕ‪e‬دي ا‪ B‬ﺕ‪ 9‬ﺝ‪"a‬ت ا‪E‬وزون ا‪ B‬ا‪E‬وآ‪47‬‬
‫ا‪ "a4‬دون ﺡل ﺕ‪ 7! : 

K‬او ﺕآ
‪` a‬ز اوآ‪ ,
7‬ا "‪ ، T‬اي "‪ O6‬ار ‪ k :‬آ‪ $‬‬
‫ ‪ B ,7‬ا‪ . 9‬و@‪ ,‬وﺝ‪. ,  6
: ,‬ن ه ك آت اى  !‪ S$‬ا<
 ور‪ 6‬ا‪B‬‬
‫‪ :‬ﺕ‪ 
9‬ﺝ‪"a‬ت ا‪E‬وزون > آت ا‪O‬روا‪$‬روا‪O‬ن )‪Chlorofluorocarbon (CFC‬‬
‫ا ه  ا‪K‬زات ا‪+ 76‬ﺡس ا‪9‬اري ودة و
‪ ,‬ا‪ Methyl Bromide 
>6‬ا ‬
‫ﺕ‪,H7‬م آ‪ 6‬وآ‪@ 796‬د ‪ .‬ان ز"دة ﺕآ
‪` a‬ز اوآ‪ ,
7‬ا "‪ : T‬ا‪+ 4
! 4‬ﺱ‪,H‬ام‬
‫ااﺱ‪!E A‬اع ا@د ا‪h‬ﺡ‪$‬ر" و‪U‬ات آ@د ‪
7‬رات ‪ ،‬و‪ S$! :‬ا@‪ 2‬ازد"د اﺱ‪,H‬ام آت‬
‫ا‪O‬ن ا‪$‬ر" وا‪O‬ر" ‪ :‬اﺝ‪a‬ة ا"‪ ,‬و@ ! ا‪U‬ر" ‪ Spray Cans‬آن ‪ k‬ا‪  $‬ا‪6‬ﺵ ‪ :‬‬
‫ﺕ‪ )/ 
9‬ا‪E‬وزون ا‪+K 
96‬ف ا‪4‬ي ‪ .‬و!
‪ _U 4‬ا‪
<.‬ات ‪ ,):‬ﺡ <)‪ Q‬آ
 ‪)/ :‬‬
‫ا‪E‬وزون ‪ :‬ا)‪ Q‬ا‪ Q)< A  4‬ا@ اﺕ‪ )  : 7‬ا)‪ Q‬ا‪ . 6‬و" ‪  %‬ﺕ‪.‬آ ‪)/‬‬
‫ا‪h‬وزون أو وﺝد <)‪ 
: Q‬أ=ارًا ﺹ‪ 
9‬آ>
ة ‪ B‬ا‪7!E‬ن و‪ B‬ا
 "‪ O6‬ﺕ‪: " 6 
H‬‬
‫ا!ر ﺱ‪/‬ن ا‪. ,4‬‬ ‫‪-١‬‬
‫ا‪ 
<.‬ارا< ) ﺡ‪,‬وث ﺕ‪ D.N.A r9 Y‬ا‪e76‬ول  !) ا‪$‬ت ارا<
 ( ‪.‬‬ ‫‪-٢‬‬
‫ﺡ‪,‬وث ض !‪a‬ول ا‪ _
6‬ا
‪b‬ء ‪ :‬ا
 ‪.‬‬ ‫‪-٣‬‬
‫ﺡ‪,‬وث ا‪+‬ل ‪ :‬ﺝز ا‪ :  6‬ﺝ‪ 87‬ا‪7!o‬ن ‪:‬‬ ‫‪-٤‬‬
‫ﺡ‪,‬وث ا
‪ H‬ا‪O6‬ة ‪.‬‬ ‫‪-٥‬‬
‫ﺡ‪,‬وث أ=ار ‪96‬ﺹ
 ا‪a‬را
 > ا‪bH‬اوات و‪:‬ل ا" وا) و@‪ )" ,‬‬ ‫‪-٦‬‬
‫إ!ﺝ و‪," TU‬د ا‪6‬ارد ا‪a‬را
 ‪.‬‬
‫ا‪9‬ق ا‪b‬ر >وة ا‪
9‬ا!
 ﺹ ا>وة ا‪. 
O67‬‬ ‫‪-٧‬‬
‫ﺕ‪ : k7‬ﺕ‪ 

K‬ا‪ 6‬خ ‪E‬ن ز"دة ا‪h‬وزون ‪ :‬اﺱ‪ 4

! Troposphere 
$‬ث‬ ‫‪-٨‬‬
‫‪ : +‬ﺕازن ا‪+K‬ف‬
‫ااء ‪ ،‬و!)‪ )/ : k‬ا‪7‬اﺕﺱ‪ Stratosphere 
$‬ﺕ‪ً   Q7‬‬
‫ا‪4‬ي "‪e‬دي إ‪ B‬ارﺕ‪$‬ع درﺝ ا‪9‬ارة ‪ :‬ا‪h‬رض أو ا‪+K‬ف ا‪4‬ى ‪.‬‬

‫ان  ﺡ و"‪ ) 9‬ا‪E‬وزون ه ا ‪ fH" E‬دو 

 او ﺵ ‪  ، 
  Q‬ه ا‬
‫" آ ا‪,‬ول وآ ﺵ ب ا‪E‬رض ‪ ،‬وان ‪ _/H‬ﺕ‪,‬د آ ا ‪.: TU .‬ن "‪ Q4‬ا)
م ‪$9 k‬ظ‬
‫‪ )/ B‬ا‪E‬وزون "‪ Q4‬ان "‪ @  j‬ﺝ‪ A
6‬ا‪,‬ول ‪ +‬اﺱ> ء ‪ .‬وآد ‪@  :‬م !‪ %‬ا‪8E‬‬
‫ا‪,96‬ة ا
 )‪6 (UNEP‬درة )‪ ,‬اﺝ‪6‬ع ‪ 

: :‬ﺵرآ‪ k
: 2‬اآ>  <‪ 
<+‬دو ﺕ‪k  rH6‬‬
‫ا@اح )‪ ,‬وﺕآل ")‪ r
$H b‬ا! ث ا‪K‬زات ا‪ )/ 9 76‬ا‪E‬وزون وا‪U‬ي ﺕ‪ 8‬ﺕ
‪k‬‬

‫
‬
‫‪ + :‬م ‪"! : ١٩٨٧‬ل ‪ .‬و@‪ ,‬ﺕ‪ 6b‬اوﺕآل ‪@ B‬ﺉ‪6 6‬اد ا ﺕ‪ Q7‬ﺕ‪)/ 9‬‬
‫ا‪E‬وزون وا‪U‬ي ا‪a‬م ا‪,‬ول ا‪ ,)6‬وا 
 ‪ 7! r
$H‬ا! < ا‪ B‬ا ‪ : (50%) Y‬م‬
‫‪. ٢٠٠٠‬‬

‫ج – |هة ‪.$‬ط ا&‪

#‬ر ا‪: Acid Rains "`#S‬‬
‫ﺕ)س ﺡ‪ 
b‬او @‪ ",‬ا‪7‬اﺉ ‪ B67" 6‬ا‪E‬س ا
‪,‬روﺝ
)ا‪,‬ا ا
‪,‬روﺝ

( ‪ ، pH‬ﺡ
‪V‬‬
‫" ا‪E‬س ا
‪,‬روﺝ
‪6‬ء ا ) ا‪ 6‬دل ‪ ، 7‬وﺕ‪a‬داد ا‪ 
b9‬اذا آن دون ذ‪ 6
 T‬ﺕ‪a‬داد‬
‫ا)‪ ",‬اذا اﺹ‪ p‬ا‪  B‬ه‪U‬ا ا‪,)6‬ار ‪ .‬ان 
_ ا‪E‬ر ا

 ه ذات ﺡ‪4
! 
= 
b‬‬
‫‪E‬ﺡاﺉ ‪ B‬ﺡ‪ r‬ا‪ H2CO3 T
!O‬ا‪U‬ي " ‪  %‬ذون `ز <! اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن ‪ :‬ا‪6‬ء‪.‬‬
‫‪CO2 + H2O‬‬ ‫‪H2CO3‬‬
‫و@‪ ,‬وﺝ‪ ,‬ان )‪,‬ارا‪E‬س ا
‪,‬روﺝ
‪ _
6‬ا‪E‬ر ا

 ه ‪ ، 5.6‬وه ‪7‬ى ‪  4"E‬‬
‫ا‪ _
6‬ذات ‪7‬ى ﺡ‪6 b‬س ‪ ،‬ا‪ E‬ا! ‪ r  :‬ا‪E‬ﺡ
ن @‪ ,‬ﺕ ا‪ 4.5 B‬و ‪,‬ه ﺕ‪O‬ن‬
‫‪U6‬اق ﺡ‪ k" b‬ﺡ‪ _
 
b‬ادا ‪ .‬ا اذا @ )‪,‬ار ا‪E‬س ا
‪,‬روﺝ
 ه‪U‬ا ا‪, 6‬ل‬
‫ ‪,‬ه ﺱ ‪ Y‬ا‪E‬ر ا‪  !. @7‬ا‪E‬ر ا‪. 
b9‬‬

‫وﺕ ‪ %‬ا‪h‬ر ا‪  

b9‬ﺕث ااء ‪.‬آﺱ
‪ ,‬ا‪ 2"O‬وأآﺱ
‪ ,‬ا
وﺝ
 واآﺱ
‪ ,‬ا‪O‬ن‬
‫وآ"
‪ ,‬ا
‪,‬روﺝ
 ‪ ،‬ا ﺕ ‪  %‬ﺡق ا!اع ا@د ا‪h‬ﺡ‪$‬ر" ‪
6O‬ت =‪ @  6H‬ا‪A!6‬‬
‫ووﺱﺉ‪ P‬ا ) ‪ .‬وﺕ‪ 69‬ا"ح ه‪ _U‬ا‪<6‬ت إ‪:7 B‬ت 
‪,‬ة آ ا ‪  ,‬ا‪,6‬ر ا‪U‬ي ﺝ‪2‬‬
‫ ‪ . k‬و‪ E‬ﺕﺝ‪O: ,‬ة وا=‪  9‬ﺕ‪O‬ن ا‪h‬ر ا‪ 
b9‬ا‪ E‬ا!‪ !. ,) " k‬ﺕ‪O‬ن  ‪ S$‬ا")‬
‫ا  ذآه ‪ ،‬اي  ﺕ‪) $‬او ذون( اآﺱ
‪ r  ,‬ا ﺹ`
 ا‪ "a$‬ا ه ﺝ‪a‬ء ‬
‫ا‪< !E‬ت ا‪ > <6‬اآﺱ
‪ ,‬ا‪ 2"O‬وا وﺝ
 ‪H A‬ر ا‪6‬ء ا‪6‬ﺝد ‪ :‬ا‪ 4‬آ‪ p=" 6‬‬
‫ا‪ 6‬د‪E‬ت ا
 ‪:‬‬
‫‪SO2 + H2O‬‬ ‫‪H2SO3‬‬
‫‪SO3 + H2O‬‬ ‫‪H2SO4‬‬
‫‪2NO2 + H2O‬‬ ‫‪HNO2 + HNO3‬‬
‫وﺕ)‪ B‬ه‪ _U‬ا‪h‬ﺡ‪6‬ض  ) ‪ :‬ااء ‪ B‬ه
 رذاذ ﺡ‪ B‬ﺕ‪ P)7‬ا
ا ‪ A‬ا‪h‬ر‪ .‬و‪ :‬ا‪,‬ان‬
‫@
 ا‪h‬ر > دول ا‪ %
H‬ﺕ‪ j‬ﺝ‪"a‬ت ا‪6‬آت ا‪ B 
b9‬ﺱ‪ p‬ا‪h‬ﺕ ا ) ‪ :‬‬
‫ااء وﺕ‪ " ً6
:   P@7‬ف ﺱ
‪ Q‬ا‪ b9‬ا‪4‬ف ‪ . Acid Precipitation‬و‪w‬ر‬
‫ا‪ 
b9‬أو اﺱ
‪ Q‬ا‪<” b9‬ر ﺱ
 ‪ B‬ا
 ‪h: ،‬ر ا‪ 
b9‬ﺕ‪ : Q7‬ا‪ 
>O‬‬
‫ا‪=E‬ار ا ﺕ ‪ 
/ B ,6‬ا‪6‬اد ا ﺕ‪ : . 
 P)7‬ﺕ‪ Q7‬ﺕ‪.‬آ ا‪ 6‬دن وازا او ﺕ‪

K‬‬
‫اان ا‪E‬ﺹغ وآ‪ TU‬ﺕ‪ B <e‬اد ا ء ‪ .‬ا ﺕ‪
<.‬ه ‪!O 
) B‬ت واﺝ‪a‬اء ا
 ‪ :‬آ‪6‬‬
‫
 اد!_ ‪:‬‬
‫)‪ (١‬ا=ﺏ‪ "jj‬ا‪.<$‬ی‪ : "jj‬ﺕ‪ $‬ا‪E‬ر ا‪ A 
b9‬ه‪ _U‬ا وﺕ دل   ‪ B : .‬ا‪h‬رض‬
‫‪O" +‬ن ا‪
7O‬م ا‪U‬ي ﺕ‪ k:4‬ا‪E‬ر إ‪ B‬ا‪!h‬ر‪ .‬وآ‪ TU‬ﺕ‪ Q"U‬ه‪ _U‬ا‪E‬ر‬ ‫ا‪ً > "
4‬‬
‫ ‪ r‬ا‪ 6‬دن أو ا‪a$‬ات ا وا‪b‬ور"  ت وﺕ ‪,‬ه  ﺝ‪U‬وره ‪ ،‬و أ> ذ‪T‬‬
‫ا‪
7O‬م واﺕﺱ
م وا‪
7
K6‬م ا ﺕ‪ _
 69‬ا‪h‬ر ا‪ً,
 
b9‬ا  ﺝ‪U‬ور‬
‫ا ﺕت إ‪ B‬ا‪ _
6‬ا‪ 
:4‬و‪ TU‬ﺕ) ﺝدة ا‪96‬ﺹ
 ا‪a‬را
 ‪.‬‬

‫
‬
‫ا=ﺏ" ااﻥ=" ‪ :‬وﺕﺝ‪ > ,‬ه‪ _U‬ا ‪ :‬دول > ا‪ ,"7‬وا و"‪ ، %‬وﺕ‪e‬دي ا‪E‬ر‬ ‫)‪(٢‬‬
‫ا‪ 
b9‬إ‪ B‬ﺕ‪ 2
$‬ا‪H‬ر وﺕ‪  A:‬درﺝ ﺡ‪ =6‬ا‪
9‬ات ‪.‬‬
‫ا‪jjS‬ات ‪ :‬ﺕ‪e‬دي ا‪h‬ر ا‪ 
b9‬إ‪ B‬ز"دة ا‪ _
 : =69‬ا‪
9‬ات و @‪,‬‬ ‫)‪(٣‬‬
‫ﺕ‪, : Q7‬م ‪+‬ﺉ‪ 
6 6‬ا‪h‬ﺱ‪6‬ك وا‪O‬ﺉ ت ا‪. )
@,‬‬
‫ا‪S0‬ﺹ ا@را‪ "j‬واﺏ‪j‬ت ‪ :‬آ>
  ا ﺕت ‪ E‬ﺕ‪ A7‬ا 
‪ A m‬ا‪h‬ر ا‪
b9‬‬ ‫)‪(٤‬‬
‫‪ U:‬وﺕ‪6‬ت  ‪ ,‬ه 
 ‪ .‬و"‪e‬دي ذ‪ T‬إ‪7 B‬رة ا‪96‬ﺹ
 ا‪a‬را
 و‪,):‬ان‬
‫در ا‪h‬ب  ا‪K‬ت ‪.‬‬
‫ا‪1w‬ر ای" ‪ :‬ﺕ
‪ ,‬آ>
ا  ا‪  
E‬ا‪E‬ﺡ‪4‬ر ا‪ TUO ، "
4‬ﺕ‪ : 6 7‬ﺕ‪Y
K‬‬ ‫)‪(٥‬‬
‫واﺝت ا‪ : !6‬آ>
  ا‪,‬ول ‪ .‬و@‪ ,‬ﺡŽ ‪,  :‬ن ﺕ‪.‬آ أو ﺕ‪ r  2$‬أﺡ‪4‬ر ج‬
‫ ‪,‬ن وآ
‪ 7‬دوﺱ‪ .7 6‬و@‪ ,‬وﺹ ‪ j6‬اآ ‪ r  :‬ا‪E9‬ت ا‪ Ab B‬ﺱ ‪
6‬ات‬
‫!
‪` 
 $ 4‬ز <! أآ‪ ,
7‬ا‪ 2"O‬وا‪h‬ر ا ﺕ‪ B P)7‬ا‪,6‬ن  ﺡ
 ’ ‪.‬‬
‫آ‪ TU‬ﺵه‪ ,‬أ< ا‪h‬ر ا‪ 
b9‬أو اﺱ
‪ Q‬ا‪ B b9‬ﺵاه‪ ,‬اى >‬
‫ا‪h‬آود"
‪ : S‬ا
!ن وا‪O‬ﺱ
‪ : 8‬إ"
 وﺕج ‪ : 9‬ا ‪ ,‬وأ ال ‪.  :‬‬

‫و
‪ S‬ه ك  ‪+‬ج ‪ :‬ل ‪  fH‬ا‪<E‬ر ا‪+ 
7‬ر ا‪ 
` 
b9‬وﺱ
 ا)‪b‬ء ‪B‬‬
‫ا‪ ، Q76‬اي ا")ف ا! ث اآﺱ
‪ ,‬ا ﺹ ا‪+ 4 6‬ﺡ‪6‬ض ‪ .‬وﺡ
‪ V‬ان ه‪ _U‬ا‪E‬آﺱ
‪ ,‬ﺕ ‪ %‬‬
‫ﺡق ا!اع ا@د ا)
‪U ",‬ا ‪:‬ن ا‪ b:‬وﺱ
 ‪ 9‬ه‪ _U‬ا‪ O6‬ه اﺱ‪,H‬ام ا!اع ا@د ا‪",‬‬
‫)ا ‪) > ($
1‬ت ا‪K‬ز ا
وا@د ا‪  A 6‬ا‪K‬ز ا
 ") ﺕ‪ "9‬ا‪K‬ز ا‪B‬‬
‫ﺱاﺉ )‪ ، Gas to Liquids (GTL‬واي ا!اع و@د اى ‪E‬ﺕ ‪ V‬ه‪ _U‬ا‪E‬آﺱ
‪. ,‬‬

‫‬
 U#‫ا' ا‬
‫ﺙت‬.<0‫ وس ا‬WSX ‫ق‬Z
"
‫ا‬
Petroleum Pollution
Measurmets


 : "
‫اء ا‬.!‫ﺙت ا‬.<# vH‫ وس ﻥ‬WSX ‫ق‬Z -١
‫ز" ا ه ا‬K‫<ت ا‬6‫  ا‬6: ، )‫  ﺱ‬: 6‫ ا!اع آ‬B ‫
 اء ه‬$ ‫<ت ا‬6‫ان ا‬
، VOCs ‫" ا
رة‬b ‫آت ا‬6‫ ﺡ ا‬: 6‫ﺉ آذاذ آ‬7‫<ت ا‬6‫ و  ا‬، ‫ة‬H‫`زات او ا‬
 ‫ !ع‬O ‫ ان‬.K‫ ا‬: 
‫ ه‬6‫ ا‬PM 
)‫@ﺉ‬,‫ت ا‬6
74‫ ﺡ ا‬: 6‫<ت ا آ‬6‫و  ا‬
"H6‫
و" ا‬6
O‫ن اق ا‬.: "‫ز‬K‫<ت ا‬6 7 : . $H f9: ‫ق‬/ ‫<ت‬6‫_ ا‬U‫ه‬
)"/ ، Spectrophotometry $
‫
 ا‬9‫ق ا‬/ ‫
 رة  ه‬9‫ ا‬: ,H76‫ا‬
Y‫ام آﺵ‬,H‫ﺱ‬. :‫ آوﺕ`ا‬-‫ز‬K‫ ﺝز ا‬، Chemiluminescence "‫
و‬6
O‫ءة ا‬b‫ﺱ‬E‫ا‬
‫ ﺝز‬، Gas Chromatography-Flame Ionization Detector (GC-FID) Q ".‫ا‬
Gas Chromatography-mass ‫ك‬6‫ي ا‬O‫ ا‬Y
‫ – ا‬:‫ز آوﺕ`ا‬K‫ا‬
Infrared ‫اء‬69‫ ا‬29‫ ) ﺕ‬6‫ ا‬: $
‫
 ا‬9‫ة ا‬a‫ واﺝ‬، Spectrometry (GC-MS)
‫ز‬K‫ة ا‬a‫ ﺕ

 اﺱ اﺝ‬O6

: ‫"ة‬6‫ﺉ ا‬7‫<ت ا‬6 7  ‫ ا‬. Spectroscopy
 6‫ن اق ا‬.: 
)‫@ﺉ‬,‫اد ا‬6 7  ‫ وا
ا‬.‫ي‬O‫ ا‬$
‫
 ا‬9‫ة ا‬a‫ واﺝ‬:‫آوﺕ`ا‬
‫ص‬E 
9‫ق ا‬/‫ و‬، Gravimetric Analysis 
!‫
 از‬9‫ق ا‬/ ‫
 ه‬9‫ ﺕ‬:
_+‫
 ااردة ا‬9‫ق ا‬/ A
6‫ ﺝ‬:‫ و‬. Atomic Absorption Spectrometry (AAS) ‫ري‬U‫ا‬
‫ن‬O‫ ان ﺕ‬Q4" ,H76‫
 ا‬9‫") ا‬/ B‫ ا‬:=‫ ا‬، Sampling  6‫ﺝ ا‬U6 ‫") ا‬/ ‫ن‬.:
%‫_ ا ﺉ‬U‫ﺡ
 ه‬+‫ ان ﺹ‬6‫ آ‬. 
6 6
@ ‫ن ذات‬O‫ ﺕ‬O Quantitative 
6‫ آ‬$‫ ذات ﺹ‬4‫!ﺉ‬
: Precision ,H76‫ ود@ ا") ا‬، Accuracy 9‫ ﺹ‬B ‫ﺱس‬E‫رﺝ ا‬, ,6 ‫ﺕ‬
. %‫_ ا ﺉ‬U‫ ه‬B‫اﺹل ا‬

"‫ﺹ‬.S0‫ﺙ" ا‬.<0‫دة ا‬0‫ا‬ "$‫ا

ی‬
PM10 , PM2.5 Gravimetric !‫
 از‬9‫ا‬
٦٠  >‫ ﺕ

 اآ‬O6"
Atomic Absorption ‫ري‬U‫ص ا‬E 
9‫ا‬
Pb, Hg, ) > 
)< ‫ن‬, 
Spectrometry (AAS)
.‫( و`
ه‬Fe, Cu, Cr, Zn
SO2 , O3 Spectrophotometry $
‫
 ا‬9‫ا‬
"‫
و‬6
O‫ءة ا‬b‫ﺱ‬E 
9‫") ا‬/
NO2 , O3
Chemiluminescence
Y‫ام آﺵ‬,H‫ﺱ‬. :‫ز آوﺕ`ا‬K 
9‫") ا‬/
VOCs Gas Chromatography (GC) - Flame Q‫" ا‬.‫ا‬
Ionization Detector (FID)
Y
‫ – ا‬:‫ز آوﺕ`ا‬K‫ز ا‬4 
9‫") ا‬/
VOCs Gas Chromatography-mass ‫ك‬6‫ي ا‬O‫ا‬
Spectrometry (GC-MS)
Fourier ‫اء‬69‫ ا‬29‫ ) ﺕ‬6‫ ا‬: $
‫
 ا‬9‫ﺝز ا‬
CO , HC , VOCs
Transform Infrared Spectroscopy (FTIR)

. ‫اء‬.!< "
‫ﺙت ا‬.<0‫ ا‬WSX X "a=0‫=ی" ا‬0‫ ا
ق ا‬: (١-٥) ‫ﺝ ول‬


‫ان ﺹ‪ 9‬ا ﺉ‪ %‬ﺕ ا‪ B‬اي ‪,‬ى "‪ O6‬ان ﺕ‪ >6‬ا)اءة ا‪.6‬ذة ا)
‪ 6‬ا‪ .  
)
)9‬ا ا‪@,‬‬
‫‪ :‬ﺕ‪,) >6‬ار ا‪ 
K‬ا‪U‬ي "‪,9‬ث ‪ B‬ا)اءة  ‪ ,‬ﺕ‪O‬اره ‪ Pb‬ﺕ‪ S$! 29‬ا‪1‬وف ‪ .‬و"‪O6‬‬
‫ا‪.‬آ‪  ,‬ﺹ‪ 9‬ا ﺉ‪+  %‬ل )ر! ‪ A‬ﺝ‪,‬اول @
ﺱ
 ‪. <6‬ذة ﺱ)  ‪6‬ذج   ‪ .‬ا‬
‫د@ ا") ا‪ O6
:  6‬ا‪.‬آ‪+    ,‬ل ارﺱل !‪ S$‬ا ‪6‬ذج ‪E‬آ>  ‪ H‬واﺡ‪ ، ,‬و ‪,‬‬
‫اﺹل ا‪ S$! B‬ا ﺉ‪.: %‬ن ه‪U‬ا ﺱ
‪O‬ن ﺵدة ‪ B‬د@ ا") ا‪ . ,H76‬و"
 ا‪,4‬ول )‪(١-٥‬‬
‫أه‪ 8‬اق ا‪ f9: :  6‬ا‪<6‬ت ا ‪ 
$‬اء ‪.‬‬

‫ا‪. 
$‬‬ ‫و‪ " 6
:‬اﺱ اض ق ا‪ :  6‬ﺕ

 <ت ااء ا ‪  
$‬ء ‬

‫أ‪Z -‬ق ﺕ‪ Ea‬ﺕاآ@ اآ ا‪N‬ﺏ‪.‬ن ‪:‬‬

‫)‪ (١‬ﺕ‪ Ejja‬ﻥ‪jjz "Hjj‬ز اول اوآ‪ Hjj‬ا‪N‬ﺏ‪.jj‬ن ‪ 8" : CO‬ﺕ

 !‪` 7‬ز اول اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن‬
‫")
 واﺡ‪,‬ة 
‪,‬ا!
 وا‪E‬ى ‪ : . "H‬ا") ا‪,
6‬ا!
 "‪4‬ي اﺱ‪,H‬ام اﺝ‪a‬ة ‪69‬‬
‫‪ > Portable‬ﺝز ‪)! f9:‬وة ااء ا‪,‬ا ‪Indoor Air Quality Meter IAQ-CALC‬‬
‫‪ Model 8762‬ا‪ 
6‬ﺹرﺕ‪ k‬اد!_ )‪ ",‬ﺕآ
‪` a‬ز ‪ CO‬ا‪ V  6‬ﺡ‪,‬ات ا‪a4‬ء ‪
6‬ن‬
‫)‪ (ppm‬دا ا‪E‬آ ا‪ . )K6‬و"‪ A
7‬ه‪U‬ا ا‪4‬ز @
س ﺕآ
‪` a‬ز ‪0-500 ppm 
 CO‬‬
‫و ‪E . 7‬ﺕ‪4‬وز ‪. ± 0.3%‬‬

‫ﺵ‪ (١-٥) N‬ﺝ!ز ‪ WSX‬ﻥ‪$‬وة ا!‪.‬اء ا اﺥ< ا‪C‬ي ی‪ U$‬ﺕآ@ ‪z‬ز ‪. CO‬‬

‫ا ا") ا‪ )"/ : "H6‬آ‪ "a‬ﺕ‪4‬ي ‪ :‬ا‪H6‬ات ا


 
 ﺕ‪$‬ﺹ
 ‪ :‬‬
‫ا‪H6‬ارد ‪ :‬ا‪ (٢-٥) N‬اد!_ ‪4" .‬ي او‪ E‬ﺱ‪ Q9‬ااء ا
 ا‪6‬ث ‪Ambient Air‬‬
‫‪6! 
@ :‬ذج ‪ : Sample Chamber‬ا‪ ) 6‬ا‪6‬اد ‪: @  9:‬ق ‪" . H‬ﺱ‬
‫ ‪,‬ه ا ‪6‬ذج ا‪ B‬ا‪ H6‬ا
 ا‪6‬آ‪a‬ي ‪K‬ض ا‪ ، f9$‬ﺡ
‪4" V‬ي ﺕ

 `ز ‪ CO‬‬
‫‪+‬ل اﺝ‪a‬ة ﺕ‪ 
9‬ﺕ ‪ B 6‬اﺱس ا‪E‬ص ‪ :‬ا‪ ) 6‬ﺕ‪ 29‬ا‪69‬اء ‪Infrared‬‬
‫‪. Absorption Spectrometer‬‬

‫‬
 ‫ﺵ‪ : (٢-٥) N‬اﻥ‪H‬ﺏ" ا
‪.‬ات ا‪ X "a=0‬ا‪ WS‬ا‪=0‬ي ز ‪. CO‬‬

‫ﺕ‪ 
@ P‬ا ‪6‬ذج ‪ :‬ﺝز ا‪ 
9‬ا
‪6" 8< $‬ر ‪ +‬ﺡ‪  a‬ا‪E‬ﺵ  ﺕ‪ 29‬ا‪69‬اء ‪،‬‬
‫ﺡ
‪)" V‬م `ز ‪. CO‬ص ه‪ _U‬ا‪E‬ﺵ  ‪ .‬ان اي ا!‪$H‬ض ‪ :‬ﺵ‪,‬ة ا‪E‬ﺵ  ﺕ‪ 29‬ا‪69‬اء ا‪6‬رة‬
‫ﺱ
ﺝ‪ A‬ا‪ B‬اﺹ  @ ا‪K‬ز ‪ ،‬و" ﺱ‪ Q‬ا )ن ‪ :‬ﺵ‪,‬ة ا‪E‬ﺵ  ا‪6‬رة ‪ O‬ﺵ ‪A‬‬
‫ﺕآ
‪` a‬ز اول اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن ‪ :‬ا ‪6‬ذج ‪ .‬و)
س ﺕآ
‪ a‬ا‪K‬ز ‪ :‬ا ‪6‬ذج "=‪S79 A‬‬
‫ص ‪)" Special Detector‬م )
س ﺵ‪,‬ة ا‪E‬ﺵ  ﺕ‪ 29‬ا‪69‬اء ا‪6‬رة  ‪6‬ذﺝ
 ‪ ،‬اﺡ‪,‬ه‪6‬‬
‫ا ‪6‬ذج ا‪9$6‬ص وا‪6! E‬ذج   `ز اول اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن ‪ .‬و ‪) ,‬ر! ا‪E‬ﺵ  ‬
‫ا‪6‬رة ‪ :‬ا ‪6‬ذﺝ
 ‪.:‬ن اي ا‪+‬ف )!)ن( ‪ 6
 6
:‬ﺱ
‪9‬ل ا‪ B‬اﺵرة ا‪O‬و!
 ‪ B‬ﺵﺵ‬
‫‪@ O‬اءة ‪,‬رﺝت ا‪a4‬ء ‪
6‬ن )‪. parts per million (ppm‬‬
‫)‪ (٢‬ﺕ‪ Ea‬ﻥ‪z "H‬ز ﺙﻥ اوآ‪ H‬ا‪N‬ﺏ‪.‬ن ‪: CO2‬‬
‫آ‪` : 6‬ز اول اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن "‪ O6‬ﺕ

 ﺕآ
‪` a‬ز <! اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن ‪ :‬ا‪E‬ﺝاء ا‪,‬ا
‬
‫‪. Indoor Air‬ﺱ‪,H‬ام اﺝ‪a‬ة ‪ 69‬آ‪4‬ز ‪ IAQ-CALC Model 8732‬ا‪ 
6‬ﺹرﺕ‪ : k‬‬
‫ا‪ (٣-٥) O‬اد!_ ‪ .‬و"‪ A
7‬ه‪U‬ا ا‪4‬ز @
س ﺕآ
‪ ، 0 - 5000 ppm 
 CO2 a‬و ‪. 7‬‬
‫‪E‬ﺕ‪4‬وز ‪. ± 3.0%‬‬

‫ﺵ‪ : (٣-٥) N‬ﺝ!ز س ﺕآ@ ‪z‬ز ‪ CO2‬ا‪.0S0‬ل ‪.‬‬

‫‬
 ‫ب‪Z -‬ق ﺕ‪ Ea‬ﻥ‪ vH‬اآ ا‪N‬ی ‪:‬‬
‫ان ا‪6‬آ‪ Q‬اﺉ
‪  7‬اآﺱ
‪ ,‬ا‪ 2"O‬ا‪ <6‬ا‪U‬ي "‪4‬ي ﺕ

‪ k‬ه `ز <! اوآ‪ ,

7‬ا‪2"O‬‬
‫‪O ، SO2‬ن `ز <‪ V‬اوآ‪ ,
7‬ا‪ SO3 2"O‬ه `ز @‪ j‬ﺱن  "‪9‬ل ا‪` B‬ز ‪ ، SO2‬او‬
‫"‪U‬وب ‪ :‬ا‪6‬ء ‪ !O‬ﺡ‪ r‬ا‪ . T
"O‬و"‪ 8‬ﺕ

 <! اوآ‪ ,
7‬ا‪. 2"O‬ﺱ‪,H‬ام ‪ )"/‬ا‪
9‬‬
‫ا
‪ . Spectrophotometer $‬وﺕ‪ )"/ , 7‬ا‪ 
9‬ا
‪ $‬ه‪, B _U‬أ @
س اص‬
‫ا ‪6‬ذج ا‪9$6‬ص ‪+‬ﺵ  ا‪6‬ﺉ
 ا‪b‬ﺉ
 ‪ .‬و" ‪ 6‬ا‪4‬ز  ‪ j"/‬اار ﺵ ع =ﺉ ‪
 :‬‬
‫ﺕ‪9‬ي ا ‪6‬ذج ا‪6‬اد ‪ k9:‬و <‪
@ 8‬س ﺵ‪,‬ة ا‪b‬ء ا‪6‬ر ااﺹ ‪4‬ز ا‪O‬ﺵ‪. Detector Y‬‬

‫ﺵ‪ K
# : (٤-٥) N‬ی‪.‬ﺽ ‪Z‬ی‪ 0 "$‬ﺝ!ز ا=‪ <S‬ا
 ‪.‬‬

‫و"‪4‬ي ا‪. 

9‬ﺱ‪,H‬ام !‪6‬ذج ‪96‬ل `ز <! اوآ‪ ,
7‬ا‪ 2"O‬ا‪U6‬اب "‪b‬ف ا
‪ k‬اﺡ‪,‬‬
‫ا‪K‬ت )او ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ا‪,6‬ة ‪+‬ان( ‪ ,  ،‬ذ‪4" T‬ي ‪ f9:‬ه‪U‬ا ا‪96‬ل ‪ :‬ﺝز‬
‫ا‪ 
9‬ا
‪ $‬ﺡ
‪ V‬ﺕ‪@ U.‬اءة ﺵ‪,‬ة ا‪b‬ء ا‪6‬ر ‪ .‬و"‪ O6‬ﺕ

 ﺕآ
‪ !< a‬اوآ‪ ,
7‬ا‪ : 2"O‬‬
‫ا‪96‬ل  ‪+‬ل )ر! @اﺉ‪ A k‬ﺝ‪,‬ول )او رﺱ‪
@ 
9 646 ( !
 8‬ﺱ
 ‪  <6‬‬
‫اآ
‪ 
 a‬ﺵ‪,‬ة اﺹ ‪b‬ء ‪ . )7‬وآ
‪ _U j‬ا") "‪ O6‬اﺱ‪,H‬ام ﺝز ‪AF22M‬‬
‫ا‪ 
6‬ﺹرﺕ‪ k‬اد!_ )
س ﺕاآ
‪, SO2 a‬رﺝت وا‪ /‬ﺕ ا‪1 ppb to 10 ppm B‬‬

‫ﺵ‪ : (٥-٥) N‬ﺝ!ز ‪UV Fluorescent Sulfur Dioxide Analyzer Model AF 22M‬‬

‫وا=‪ :‬ا‪ B‬ا") ا‪ "H6‬ا‪ O6" _+‬اﺝاء ‪,

 )"/‬ا!
 ‪

 Field Analysis‬‬
‫ﺕآ
‪` a‬ز <! اوآ‪ ,
7‬ا‪ SO2 2"O‬ﺱ‪,H‬ام اﺝ‪a‬ة ‪ > ، Portable 69‬ﺝز ا‪
9‬‬
‫‪9‬ق ‪ PDS 106 - 500. A01 Model 500 NSX‬ا‪ 
6‬ﺹرﺕ‪ : k‬ا‪ (٦-٥) Nj‬اد!_‬
‫

 ا‪K‬ز اآ
‪ a‬ﺕاوح 
 ‪. 0 - 2000 ppm‬‬

‫‬
 Model 500 NSX Portable Combustion Analyzer ‫ ﺝ!ز‬: (٦-٥) N‫ﺵ‬

: H2S E‫ آی= ا! روﺝ‬vH‫ ﻥ‬Ea‫ق ﺕ‬Z -‫ج‬

Stack ‫ا‬,6‫ )  ا‬6‫زات ا‬K‫روﺝ
 ااء ا
 او ا‬,
‫ ا‬,
"‫ `ز آ‬Q7! ‫ @
س‬8"
‫ او ﺡ)
 اﺱ‬، ‫ذة‬. ‫ذج‬6! ‫ل‬+  ‫ات‬H6‫ ا‬: ‫دة‬,9 j/  : ‫ او ااء‬Monitoring

H7‫") ا‬/ ‫ام‬,H‫ﺱ‬. 
‫روﺝ‬,
‫ ا‬,
"‫ة `ز آ‬,7‫ اآ‬B f9$‫") ا‬/ ,6 ‫ وﺕ‬. 
!‫ا‬,
 ‫ة‬a‫اﺝ‬
‫ي‬U‫ وا‬SO2 2"O‫ ا‬,
7‫ <! اوآ‬B‫ز ا‬K‫ل ا‬9" V
‫ ﺡ‬، 340°C B‫رﺝت ﺡارة 
 ﺕ ا‬,
. _+‫
 ا‬6‫ ا‬j" _a
‫   @
س ﺕآ‬O6"
2H2S + 3O2 2SO2 + 2H2O
‫" `ز‬9 ‫ي ")م‬U‫ ا‬، _!‫( اد‬٧-٥) O‫ ا‬: k‫
 ﺹرﺕ‬6‫ ا‬CH2S ‫ام ﺝز‬,H‫ اﺱ‬O6"‫و‬
‫ص‬E‫ )
س ا‬6 " ‫ي‬U‫ ا‬$
‫
 ا‬9 AF21M‫ ﺝز‬A P" ‫ي‬U‫ وا‬، SO2 ‫ `ز‬B‫ ا‬H2S
‫ن‬O6‫ ا‬SO2 

 (UV Absorption Spectrophotometer) 
47$ ‫ق ا‬: ) 6‫ ا‬:
. (‫ل‬96‫ ا‬H2S a
‫ ﺕآ‬k7$! ‫ي ه‬U‫ )وا‬500 ppm.h B‫ " ا‬a
‫ل ﺕآ‬, 6

Hydrogen Sulfide Converter Model CH2S ‫ ﺝ!ز‬: (٧-٥) N‫ﺵ‬

: E‫ ﺕاآ@ اآ ا=وﺝ‬Ea‫ق ﺕ‬Z -‫د‬

",)  6‫
 ا‬9‫ق ا‬/ ‫ى‬,‫ﺡ‬.‫ آ‬Chemiluminescence "‫
و‬6
O‫ءة ا‬b‫ﺱ‬E‫") ا‬/ ‫م‬,H7‫ﺕ‬
‫ اﺱس‬B "‫
و‬6
O‫ءة ا‬b‫ﺱ‬E‫") ا‬/ ,6 ‫ وﺕ‬. 
‫ ا وﺝ‬,
‫ وا  
 اآﺱ‬4‫ ا‬: ‫<ت‬6‫ا‬


‫ل‬+ % ‫ ا ﺕ‬Excited Species ‫ة‬a$96‫اد ا‬6 Emission Spectrum ‫! ث‬E‫ ا‬Y
/ ‫دراﺱ‬
‫ ااء‬: 
‫ ا وﺝ‬,
‫
 اآﺱ‬6‫ ﺕ

 آ‬: 
‫ﺹ‬H‫_ ا‬U‫دة  ه‬$‫ﺱ‬E‫ ا‬O6"‫ و‬، "‫
و‬6
O‫ت ا‬+$‫ا‬
: 
‫ د ا‬6‫ ا‬Q7‫وزون ﺡ‬E‫ ا‬A T" ‫ ا‬,
7‫ اوآ‬$" . ‫ث‬6‫ا‬
NO + O3 NO2* + O2
NO2* NO2 + Light
‫ة‬,‫
 زاﺉ‬6‫ آ‬A PH"‫ ا وﺝ
 و‬,
‫آﺱ‬. ‫ث‬6‫ذج  ااء ا
 ا‬6! U." f9$‫ﺝاء ا‬E‫و‬
A $
‫ذج ﺱ‬6 ‫ ا‬: ‫ﺝد‬6‫ ا‬NO T" ‫ ا‬,
7‫ ان اوآ‬. ‫ذج ﺹ‬6! 
 : ‫وزون‬E‫ ا‬
‫ى‬7 B‫ه ا‬,  ‫ي ﺱ
د‬U‫ وا‬، NO2* a$96‫ ا وﺝ
 ا‬,
7‫ `ز <! اوآ‬B‫ ا‬E9 ‫وزون‬E‫ا‬
‫ة‬,‫ @
س ﺵ‬O6"‫ و‬. ‫ء‬b‫
  ا‬6‫ و) آ‬NO2 
‫ ا وﺝ‬,
7‫! `ز <! اوآ‬O B!‫@ اد‬/
‫ام ﺝز ا!ب‬,H‫ﺱ‬. ‫ذج‬6 ‫ ا‬: T" ‫ ا‬,
7‫
 `ز اوآ‬6‫ آ‬A Q‫ ا ﺱ ﺱ‬V  6‫ء ا‬b‫ا‬
: T" ‫ ا‬,
7‫
 `ز او آ‬6‫" آ‬,)‫ ﺕ‬O6"‫ و‬. Photomultiplier Tube 
‫ﺉ‬b‫ ا‬$b6‫ا‬

 )‫@ 
!
 @
ﺱ
 = ﺱ‬+ A V  6‫ء ا‬b‫ة ا‬, !‫ل اﺝاء )ر‬+  ‫ذج‬6 ‫ا‬
,
‫آﺱ‬E O‫ع ا‬646‫ @
س ا‬A
7" ‫ ا‬$‫ اﺝاء ﺕ‬, ‫ و‬. ‫)س‬6‫ء ا‬b‫ة ا‬,‫ وﺵ‬a
‫اآ‬
Sievers ‫ام ﺝز‬,H‫ اﺱ‬O6"‫ و‬. 
‫ ا وﺝ‬,
7‫
 `ز <! اوآ‬6‫ه @
س آ‬,  O6" 
‫ا وﺝ‬
. 
‫ ا وﺝ‬,
‫ اآﺱ‬f9$ _!‫ اد‬k‫
 ﺹرﺕ‬6‫ ا‬Nitrogen Chemiluminescence Detection.

@‫س ﺕاآ‬$ Sievers Nitrogen Chemiluminescence Detection ‫ ﺝ!ز‬: (٨-٥) N‫ﺵ‬

. E‫اآ ا=وﺝ‬

,
‫ي  ذآ_ ﺱ) 

 اآﺱ‬U‫ل ا‬696‫ ا‬Model 500 NSX ‫ام ﺝز‬,H‫ اﺱ‬O6" 6‫آ‬
‫ام ﺝز‬,H‫ اﺱ‬O6" ‫ وأ
ا‬. 0 to 2000 ppm 
 ‫ "اوح‬a
‫ آ‬b"‫ا وﺝ
 ا‬
NO, NO2, NOx > 
‫ ا وﺝ‬,
‫ اآﺱ‬f9$ _!‫( اد‬٩-٥) O‫ ا‬: k‫
 ﺹرﺕ‬6‫ا‬AC31M
‫ وااء‬، Ambient Air 
‫ ااء ا‬: 0.35 ppb to 10 ppm B‫ا ﺕ ا‬,‫ =
 ﺝ‬a
‫اآ‬
@‫ا‬6‫ و‬Chemiluminescence "‫
و‬6
O‫ﺉ ا‬b‫ﺱ‬E‫ ") ا‬، Indoor Air ‫ا‬,‫ا‬
.Continuous Emissions Monitoring (CEM) ‫اﺹ‬6‫ا‬


 Chemiluminescent Nitrogen Oxide Analyzer Model ‫ ﺝ!ز‬: (٩-٥) N‫ﺵ‬
. E‫ ﺕاآ@ اآ ا=وﺝ‬Ea= AC31M

: "$‫اد ا ﺉ‬.0‫ ا‬vH‫ ﻥ‬Ea‫ق ﺕ‬Z - ‫هـ‬

. Gravimetric analysis 
!‫
و" از‬6
O‫
 ا‬9‫@ﺉ)
 ق ا‬,‫ت ا‬6
74‫ ﺕ

 ا‬O6"

‫ ااء ا‬Q97 4
! (Filter :) p‫ ﺵ‬: ‫ت‬6
74‫ ا‬A6‫ ﺝ‬j"/  )"‫_ ا‬U‫ي ه‬4‫وﺕ‬
6" ‫  ااء‬4" 6 Vacuum- type Device HH‫ ﺕ‬PK= jH" ‫  ﺝز‬$ k+ ‫ث‬6‫ا‬
‫ت‬6
74‫ "  وزن ا‬4‫ ا‬, ‫ @ و‬$‫ وزن ا‬: ‫ق‬$‫ ان ا‬. j7 O ‫زون‬6‫ ا‬$‫ل ا‬+

)‫@ﺉ‬,‫اد ا‬6‫ 

 ا‬,H76‫ة ا‬a‫ﺝ‬E‫ و ا‬. 
‫ 
  ااء ا‬84‫ ﺡ‬: ‫ﺝدة‬6‫@ﺉ)
 ا‬,‫ا‬
. 2 - 4000 mg/Nm3 ‫ود‬,‫ ﺡ‬: ‫ت‬6
74‫ ﺕ

 ا‬A
7" ‫ي‬U‫ ا‬Beta 5M ‫ﺝز‬

. "$‫ت ا ﺉ‬0H‫ ا‬Ea= Beta 5M ‫ ﺝ!ز‬: (١٠-٥) N‫ﺵ‬

: (VOCs) ‫ی" ا
رة‬.`a‫آت ا‬0‫ ا‬Ea‫ق ﺕ‬Z -‫و‬
Gas :‫ز آوﺕ`ا‬K‫" ا
رة اﺱ ﺝز ا‬b ‫آت ا‬6‫روآ!ت وا‬,
‫ ﺕ

 ا‬8"
Flame Ionization Detector   ".‫ ا‬Y‫ل آﺵ‬6 ‫ﺱ‬. ، Chromatography (GC)

‫)‪ . (FID‬و"‪ Y.‬ﺝز ا‪K‬ز آوﺕ`ا‪6  :‬د ا‪: ، Column $‬ن ‪ ، Oven‬آﺵ‪Y‬‬
‫‪ ، Detector‬و‪. Recorder 47‬‬

‫ﺵ‪ K
# : (١١-٥) N‬ی‪.‬ﺽ ﺕﺹ ﺝ!ز از آو‪.#‬ﺕ‪z.‬ا‪. X‬‬

‫"‪ )9‬ا ‪6‬ذج ‪6 :‬د ا‪+  $‬ل ‪ 9:‬ﺹ ﺕ‪ Injection Port B67‬ﺡ
‪H" V‬‬
‫و"‪a4‬ء ا‪!O B‬ﺕ‪  $ k‬ﺡارة ا‪$‬ن ‪ .‬وﺕ ‪ $‬ا‪!O6‬ت ا
‪,‬روآ!
   ‪
<. 4
! b‬‬
‫`ز ﺡ  ‪6" Carrier Gas‬ر ‪+‬ل ا ‪6‬د  ‪+‬ل @
 `ز ﺕ‪4 P‬ز‪ .‬ان ﺝ‪"a‬ت‬
‫آ ‪O‬ن  ‪!O‬ت ا ‪6‬ذج ﺱ‪9‬ك ‪ $H 7‬ﺡ‪ Q7‬درﺝ ﺕ ) ‪"a4‬ت ا‪K‬ز ا‪. 9‬‬
‫و ‪ ,‬وﺹل ا
‪,‬روآن ا‪$6‬ل ا‪ B‬آﺵ‪ Y‬ا‪   ".‬ﺱ
)م ا‪O‬ﺵ‪9 Y‬ق ﺝ‪"a‬ت‬
‫ا
‪,‬روآن وﺕ‪e" 6 k
".‬دي ا‪ B‬ا!‪+‬ق ا‪OE‬و!ت  ‪ k‬ﺡ
‪ V‬ﺕ‪ B A64‬ح ‪!O Q)7‬‬
‫ﺕ
ر آﺉ ﺕ ﺱ‪ Q‬ﺵ‪,‬ﺕ‪ A k‬ﺕآ
‪ a‬ﺝ‪"a‬ت ا
‪,‬روآن ‪ :‬ا ‪6‬ذج ا‪9$6‬ص ‪ ,  .‬ذ‪ T‬ﺕ‪9‬ل‬
‫ا‪E‬ﺵرة  ا‪O‬ﺵ‪ Y‬ا‪ 8Hb B‬و <‪ 8‬ا‪ . 47 B‬و"‪+  O6‬ل ‪+‬ﺡ‪ 1‬و@
س ارﺕ‪$‬ع @‪86‬‬
‫اﺱم ا
!
 ‪ ، Peaks‬ا ﺕ‪ : 1‬ﺵ"‪ P‬ا‪ 476‬ﺕ

 !
 ا
‪,‬روآن ا‪$6‬ل وﺕ)‪",‬‬
‫ﺕآ
‪+  _a‬ل )ر!‪9: A k‬ﺹت !‪6‬ذج @
ﺱ
 ‪.‬ذة ‪U )7‬ا ا‪K‬ض ‪ .‬و"‪ O6‬اﺱ‪,H‬ام‬
‫ﺝز ‪ Reconditioned Perkin Elmer 8000 GC‬ا‪ 
6‬ﺹرﺕ‪ k‬ﺝ! ‪E‬ﺝاء > ه‪U‬ا‬
‫ا‪.f9$‬‬

‫ﺵ‪ : (١٢-٥) N‬ﺝ!ز از آو‪.#‬ﺕ‪z.‬ا‪. Reconditioned Perkin Elmer 8000 GC X‬‬

‫
‬
(Gas ‫ك‬6‫ي ا‬O‫ ا‬Y
‫ – ا‬:‫ز آوﺕ`ا‬K‫ام ﺝز ا‬,H‫ اﺱ‬O6" 6‫آ‬
، VOCs ‫" ا
رة‬b ‫آت ا‬6‫ ﺕ

 ا‬: Chromatography - Mass Spectrometry)

f9$‫ ا‬,6 "‫ و‬. Varian 4000 Gas Chromatography / Mass Spectrometry ‫> ﺝز‬
mass -to-charge ratio  9‫ ا‬B‫ ا‬O‫ ا‬7! : ‫ق‬$‫ )ر! ا‬B ‫ي‬O‫ ا‬Y
‫") ا‬
: ‫ي‬O‫ ا‬f9$‫") ا‬/ A$ ‫ وﺕ‬. r ‫ ا‬b   $  ".6‫"ت ا‬a4‫رات او ا‬U (m/z)
.‫"ت‬a4 

‫ اآ‬K
‫ ﺕ

 ا‬: ‫
 او‬6O‫
 ا‬9‫ا‬

Varian 4000 Gas Chromatography / Mass Spectrometry ‫ ﺝ!ز‬: (١٣-٥) N‫ﺵ‬

. HC ‫ﻥت‬.‫ ا! روآﺏ‬Ea‫ق ﺕ‬Z -‫ز‬

 )"/ > ، ‫اء ا  ذآه‬69‫ ا‬29‫ ) ﺕ‬6‫ ا‬: $
‫
 ا‬9‫ة ا‬a‫ل اﺝ‬6 ‫ اﺱ‬O6"

$ ‫روآ!ت ا‬,
‫ ﺕ

 ا‬: Fourier Transform Infrared Spectroscopy (FTIS)
. ‫ و`
ه‬Methanol ‫
>!ل‬6‫ ا‬، Benzene "a ‫ ا‬، Toluene "‫> ا‬

. ‫اء‬0S‫ ا‬S‫" ﺕ‬$

0‫ ا‬X <S=‫ ﺝ!ز ا‬: (١٤-٥) N‫ﺵ‬


6‫ ا‬Falme ionization Q ".‫ ") ا‬6 " ‫ي‬U‫ ا‬HC 51M ‫ام ﺝز‬,H‫ اﺱ‬O6" 6‫آ‬
.(ppb) ‫اء 
ن‬a‫ة اﺝ‬, "K VOCs ‫" ا
رة‬b ‫آت ا‬6‫روآ!ت وا‬,
‫اد!_ 

 ا‬


 ‫ﺵ‪ : (١٥-٥) N‬ﺝ!ز ‪HC 51M‬‬

‫ح‪Z -‬ق ﺕ‪ Ea‬ﻥ‪ "H‬ا&وزون ا&رﺽ ‪:‬‬

‫"‪ O6‬اﺱ‪,H‬ام ‪ )"/‬ا‪E‬ﺱ‪b‬ءة ا‪
6
O‬و" ‪ : Chemiluminescence‬ﺕ

 !‪ 7‬ا‪E‬وزون‬
‫ا‪E‬ر= ‪ :‬ا‪ . 4‬وﺕ ‪ ,6‬ه‪ _U‬ا") ‪
@ B‬س ﺵ‪,‬ة ا‪E‬ﺱ‪b‬ءة ا‪ ,  !O6‬ﺕ‪ $‬ا‪E‬وزون ‪A‬‬
‫ﺹ‪ Rhodamine-B Absorbed K‬ا‪ B =6‬ﺱ‪  a$9 p‬ا‪ O
7‬ﺝ
 ‪Activated‬‬
‫‪ Silica Gel Surface‬او ا‪ A /H6‬ا‪ . Ethylene 

<E‬و" ‪ >  %‬ه‪U‬ا ا‪b! $‬ت‬
‫=ﺉ
 ‪ Light Pulses‬ا "‪
@ O6‬ﺱ و‪,‬ه  ‪+‬ل اﺱ‪,H‬ام ا!ب ا‪ $b6‬ا‪b‬ﺉ
‬
‫‪ . Photomultiplier Tube‬و"‪ O6‬ﺕ)‪ ",‬ﺕآ
‪ a‬ا‪E‬وزون ‪6! :‬ذج  
  ‪+‬ل )ر! ‬
‫" >‪b!  k‬ت =ﺉ
 ‪6! A‬ذج   اآ
‪ S$  )7 
 a‬ه‪ _U‬ا") ‪.‬‬
‫و"‪ O6‬ﺕ

 ا‪E‬وزون ا"‪ b‬ﺱ‪,H‬ام ﺝز ا‪ 

9‬ا
‪ : Spectrophotometer $‬ا‪) 6‬‬
‫‪:‬ق ا ‪. 
47$‬ﺱ‪,H‬ام ﺵ ع " ‪ k/‬ا‪6‬ﺝ ‪ . 253.7 nm‬وﺕ‪4‬ي ه‪ _U‬ا") ‪.‬ار ا‪E‬ﺵ ‬
‫‪6! :‬ذﺝ
 اﺡ‪,‬ه‪9" 6‬ي ‪ B‬ا‪E‬وزون ا‪6‬اد ﺕ

‪ k‬وا‪6! E‬ذج   ا‪E‬وزون آ

 ‪.‬‬
‫و ‪) ,‬ر! ﺵ‪,‬ة ا‪E‬ﺵ  ا‪6‬رة ‪ :‬ا ‪6‬ذﺝ
 "‪ O6‬ﺕ

 ﺕآ
‪` a‬ز ا‪E‬وزون ‪.‬‬

‫ﺵ‪ : (١٦-٥) N‬ﺝ!ز ا=‪ <S‬ا

 ‪. Spectrophotometer‬‬

‫ط‪Z -‬ق ﺕ‪# Ea‬آت اﺹص ‪:‬‬

‫"‪ O6‬ﺕ

 اﺹص اوآﺕ‪. k‬ﺱ‪,H‬ام ‪ )"/‬ا‪E 
9‬ص ا‪U‬ري ‪Atomic‬‬
‫)‪ ، Absorption Spectrometry (AAS‬وا ﺕ‪ A
7‬ا"‪ b‬ﺕ

 اآ>  ‪,  ٦٠‬ن <)

 ا‬
‫"‪ O6‬ان "ث ااء ‪ .‬وﺕ ‪ ,6‬ه‪ _U‬ا") ‪
@ B‬س ا‪
K‬ات ‪ :‬ا@ ‪U‬رات ا‪6‬دة ا "‪4‬ي‬
‫ﺕ‪ 
9‬وا‪6‬اد ﺕ

 ﺕآ
 ‪ B : .‬ﺱ
 ا‪>6‬ل "‪ O6‬ﺕ

 اﺹص ‪ :‬ا‪6
74‬ت ا‪@,‬ﺉ)
 ا ‬
‫ﺱ‪ j‬وان ﺕ‪ 8‬ﺕ‪ 
64‬ق از!
 ا  ذآه ‪ : B‬ا‪$‬ن ‪ 8" .‬اﺱ‪+H‬ص اﺹص‬
‫اﺱ اﺡ‪ ,‬ا‪9‬ا‪6! "O r‬ذج ﺉ ‪ ، aqueous sample‬ا‪U‬ي "‪ O6‬ﺕ‪ ,  _
H‬ذ‪T‬‬
‫‪a4‬ﺉ‪ k‬ا‪  B‬ﺹ ‪!O‬ﺕ‪. k‬‬

‫‬
 ‫ﺵ‪
 K
# : (١٧-٥) N‬ی‪ 0 "$‬ﺝ!ز ا=‪ <S‬ا
 ‪.‬‬
‫"‪ 8‬ادل ا ‪6‬ذج ا‪ B‬ا‪4‬ز  ‪ ,‬ﺕ‪U‬ر"‪ k‬اﺱ ‪:‬ن ﺡ
‪" V‬اﺝ‪ k‬ح آ<دي ‪):‬م ا‪U‬رات‬
‫وه ‪ :‬ﺡ ا‪)76‬ة ‪.‬ص ا‪E‬ﺵ  ا‪b‬ﺉ
 ‪9‬ل ا‪ B‬ا‪ 9‬ا‪a$96‬ة ‪ . excited‬و"‪A
7‬‬
‫ا‪O‬ﺵ‪ Y‬ا‪6‬ﺝد ‪ :‬ا‪4‬ز ﺕ

 ا‪/E‬ال ا‪6‬ﺝ
 ا ﺝى اﺹ  @ ا ‪6‬ذج ‪ .‬و"‪O6‬‬
‫ ‪ ,‬ﺕ

 ‪ Y
/‬ا‪E‬ص ا‪U‬ري ‪6‬اد ا‪ 6‬و‪ :‬وا‪  6‬اآ
‪ a‬اﺱ‪,H‬ام ه‪ _U‬ا") ‪ :‬ﺕ

‬
‫ﺕآ
‪ a‬اي !‪6‬ذج ‪4‬ل ‪.‬‬

‫‪Z -٢‬ق ‪ WSX‬وس ﻥ‪.<# vH‬ﺙت ا‪0‬ء ا

" ‪:‬‬
‫ه ك !
  ا‪ _
6‬ا‪ <6‬ا ﺕ‪  4‬ا  ا ‪ 
$‬ه‪: 6‬‬

‫أ‪ -‬ا‪ u0‬ا'" ‪:‬‬

‫وه ا‪ _
6‬ا ﺕ‪  4‬اﺡ‪,‬ات ا‪ _
 > 

K‬ا‪6‬دات ا‪6‬ﺉ
 ‪ _
 ،‬ااج ا"‪_
 ، ,‬‬
‫ا‪6‬اﺝ و`
ه  ا‪ j:‬وﺡ‪,‬ات ا‪ :6‬ووﺡ‪,‬ات ا‪ . 4 6‬ورة  ه ك ا ات ‬
‫ا‪9$‬ص ا‪
6
O‬و" ا ﺕ‪4‬ي ‪ B‬ه‪ _U‬ا‪ _
6‬ا‪: > <6‬‬
‫)‪9: (١‬ﺹت آ‪ 
6‬ا‪ 6‬دن ا>)
 ا‪9: > . $H6‬ﺹت !‪ 7‬ا‪ ، ,",9‬ا ‪9‬س ‪ ،‬ا‪O‬وم ‪،‬‬
‫ا‪a‬ﺉ‪ ، j‬اﺹص و`
ه ‪.‬‬
‫)‪ f9: (٢‬آ‪ 
6‬ا‪O‬ر"‪,‬ات )‪.(% of Cl-‬‬
‫)‪ f9: (٣‬آ‪ 
6‬ا‪"O‬ت )=‪. (% of SO4‬‬
‫)‪ f9: (٤‬آ‪ 
6‬ا‪"O‬ز )=‪.(% of SO3‬‬
‫)‪ f9: (٥‬ا‪ 6
@ : 6 . pH 
b9‬ا دل ‪ 6
:‬اذا آن ا‪6‬ء ا‪6‬ث ﺡ‪ 
b‬او @‪. ",‬‬
‫)‪ f9: (٦‬ا‪7O‬ت ‪ : 6‬ﺱ ‪ 6
:‬اذا آ!‪ 2‬ﺡ‪ (Iron) ",",‬او  ا‪!O‬ت )=‪ (CO3‬او‬
‫ ا‪.O
7‬‬
‫)‪9: (٧‬ﺹت ا ‪7‬ة ا‪. Total Hardness 
O‬‬
‫)‪ f9: (٨‬آ‪ 
6‬ا‪. Silica Content O
7‬‬
‫)‪ f9: (٩‬آ‪ 
6‬ا‪6‬اد ا ا‪U‬اﺉ ‪.‬‬

‫ب‪ -‬ا‪ u0‬ا‪.<0‬ﺙ" ﺏ‪.0‬اد ا

" ‪:‬‬
‫وه ا‪ _
6‬ا ﺕ =‪ 2‬ا‪ B‬ﺕ‪7‬ت !‪ YH6 
$‬ا‪E‬ﺱب ‪ .‬و"‪ Q4‬ان ﺕ‪4‬ي ‪ B‬ه‪ _U‬ا‪_
6‬‬
‫ا=‪ :‬ا‪ B‬ا‪9$‬ص ا وردت ا‪ _+‬ا‪9$‬ص ا
 ‪ !O‬ﺵ‪,",‬ة ا‪E‬ه‪ > : 
6‬ه‪ _U‬ا‪: 9‬‬

‫‬
 
>O‫ن ا‬E ‫ =وري‬f9: ‫ وه‬: Oxygen Demand EH‫ﺝ" ا^ ا&وآ‬S‫ ا‬WSX (١)
_U‫ وه‬.
‫ﺉ‬6‫ﺡ
ء ا‬E‫ ا‬B <e‫ء و ﺕ‬6‫ ا‬: ‫اب‬U6‫
 ا‬47‫وآ‬E‫ ا‬T7‫" ﺕ‬b ‫<ت ا‬6‫ا‬
: 6‫ ا!اع اه‬B ‫ﺹت ه‬9$‫ا‬
. Immediate Oxygen Demand (IOD) 
47‫وآ‬+ !E‫ك ا‬+‫ﺱ‬E‫ ا‬f9: •
. Chemical Oxygen Demand (COD) 
47‫وآ‬+ ‫
وي‬6
O‫ك ا‬+‫ﺱ‬E‫ ا‬f9: •
Biochemical Oxygen Demand ‫
ي‬9‫
وي ا‬6
O‫
 ا‬47‫وآ‬E‫ك ا‬+‫ اﺱ‬f9: •
. (BOD)
‫!
م‬E‫"ت ا‬O ‫ل @
ﺱ‬9 ‫ام‬,H‫ ا ﺱ‬p
97‫" ") ا‬H ‫ص‬9$‫_ ا‬U‫ي ه‬4‫وﺕ‬
‫ ت‬O  ‫ل @
ﺱ‬9 ‫ام‬,H‫ او ﺱ‬، Ferrouse Ammonium Sulphate ",",9‫ا‬
. Potasium Permanganate ‫اﺕﺱ
م‬
9‫ راﺉ‬k
 " ‫ء‬6‫ ا‬: ‫روآ!ت‬,
‫ ان وﺝد ا‬: HC "jj‫ﻥ‬.‫اد ا! روآﺏ‬.jj0‫ ا‬WjjSX (٢)
 A 6" 6 ‫ء‬6‫ق ا‬: 
9‫ا ﺱ‬$‫ ﺕ‬T‫ ذ‬B‫ ا‬:=‫ وه ا‬. k! : ‫
ا‬K‫ `
 )
 وﺕ‬6 /‫و‬
‫!ر‬E‫ ا‬: 
‫ﺉ‬6‫@ت ا‬H6‫ار )ء ا‬6‫ اﺱ‬B <e‫ و ﺕ‬k
: ‫ي‬4‫
 ا‬47‫وآ‬E‫ذون ا‬
‫ن‬O‫ ا‬,"‫ آر‬A‫ام را‬,H‫<  ﺱ‬6‫
_ ا‬6‫روآ!ت  ا‬,
‫ص ا‬+H‫ اﺱ‬O6" . ‫ر‬9‫وا‬
‫ة‬a‫ﺝ‬E‫ ا‬S$ ‫ و‬Infrared Spectrophotometer ‫" اﺱ ﺝز‬H f9$‫ اﺝاء ا‬8< ‫و‬
. 10 ppm ‫روآ!ت ه‬,
  ‫ح‬67 7! B‫ ان ا‬. )‫ ﺵﺡ ﺱ‬8‫ا ﺕ‬

_!‫ أد‬k‫
 ﺹرﺕ‬6‫ ا‬Hydrocarbon Analyzer HC 9010 ‫ام ﺝز‬,H‫ اﺱ‬O6" 6‫آ‬
‫روآ!ت‬,
‫ ا‬Q7! 

 ‫اء‬69‫ ا‬29‫ ) ﺕ‬6‫ ا‬: 
9‫ ا‬B k6 : ,6 " ‫ي‬U‫وا‬
0 – 
 ‫ ﺕاوح‬a
‫ واآ‬، ‫
_ ا 
 و
_ اب‬6‫
 وا‬97‫
_ ا‬6‫ ا‬: 
)9‫

 وا‬:‫اا‬
. 10 / 20 / 30 mg/l

. Hydrocarbon Analyzer HC 9010 ‫ ﺝ!ز‬: (١٨-٥) N‫ﺵ‬


47‫وآ‬+ ‫ك‬+‫ اﺱ‬Q7" ‫ ء‬6‫ ا‬: 
"O‫اد ا‬6‫ ان وﺝد ا‬: "jj=‫ی‬N‫اد ا‬.jj0‫ ا‬WjjSX (٣)
,
7‫   ﺱم > `ز <! اوآ‬87@ ‫ ان‬6‫ آ‬، Reducing Agents aH ‫! اد‬E k
: ‫اب‬U6‫ا‬
 ‫ث‬6‫ء ا‬6‫ ا‬: 
"O‫اد ا‬6‫ ا‬f9: 8"‫ و‬. H2S 
‫روﺝ‬,
‫ ا‬,
"‫ و`ز آ‬SO2 2"O‫ا‬
. Potentiometric Titration ‫ﺉ‬O‫ ا‬,4 p
97‫") ا‬


‫)‪ WSX (٤‬ا‪.0‬اد ا‪e" : "$a‬دي وﺝد ا‪6‬اد ا ‪ "b‬ا ) ‪ :‬ا‪ _
6‬ا‪ <6‬ا‪ B‬ز"دة !‪7‬‬
‫اﺱ‪+‬ك ا‪E‬وآ‪ 
47‬ا‪U6‬اب ‪ .‬و"‪4‬ي ‪ > f9:‬ه‪ _U‬ا‪6‬اد ")
 ا ﺱ‪,H‬ام ا اد‬
‫ا‪6‬آ‪a‬ي ‪ Centerfugal‬ﺱ
‪ Q‬ه‪ _U‬ا‪6‬اد ‪ ،‬او ﺱ ‪6‬ل ﺝز @
س ا‪,O‬رة ‪.Turbidemeter‬‬

‫‪Z -٣‬ق ‪ WSX‬وس ﻥ‪.<# vH‬ﺙت ا=ﺏ" ا

" ‪:‬‬
‫ان ﺕث ا ‪6‬اد ا ‪  YH" 
$‬ﺕث ااء وا‪6‬ء  ‪ S$‬ه‪ _U‬ا‪6‬اد ‪ $: .‬ﺡ
 ان‬
‫ﺕث ااء وا‪6‬ء ‪6‬اد ا ‪9" 
$‬ج ا‪ B‬ﺕ

 اآ
‪ a‬او !‪ Q7‬ا‪6‬اد ا‪ ,",9 <6‬ا‪E‬ﺝاءات‬
‫ااﺝ‪ Q‬اﺕ‪H‬ذه ‪
7‬ة ‪ B‬ه‪U‬ا اث ‪.: ،‬ن ﺕث ا ‪6‬اد ا ‪O" 
$‬ن وا=‪
 9‬ن ‪،‬‬
‫وان ا‪E‬ﺝاءات وا‪,‬ا
 ا "‪ Q4‬اﺕ‪H‬ذه ‪
7‬ة 
‪ O6" k‬اﺕ ﺡ‪  B‬دون ‪9:‬ص‬
‫‪4 $O"  "H‬د ‪+‬ﺡ‪ 1‬وﺝده ‪ .‬و‪ A‬ذ‪.: T‬ن ه ك ‪,‬د  ا‪9$‬ص ا‪ "H6‬ا ‬
‫"‪ O6‬اﺝاؤه 

 ﺕآ
‪ r  a‬ا‪<6‬ت ا "‪ O6‬ان ﺕاﺝ‪ A ,‬ا‪6‬اد ا ‪ ، 
$‬و 
 ه‪_U‬‬
‫ا‪9$‬ص ‪:‬‬

‫ﺕ‪ Ea‬آ‪ "0‬ا! روآﺏ‪.‬ﻥت ا

" ‪.‬‬ ‫
‬
‫ﺕ‪ Ea‬ﻥ‪ vH‬ا‪a0‬دن ا‪. "<$:‬‬ ‫
‬
‫ﺕ‪ Ea‬ﻥ‪ vH‬ا‪.0‬اد ا‪  "a0‬وﺝ‪.‬ده ‪.‬‬ ‫
‬

‫و"‪ O6‬اﺱ‪,H‬ام اق ا‪"a

:
4‬و" ا‪O‬ﺉ
 ‪ Electrical Geophysical‬ا ﺕ‪,H7‬م ‪ :‬‬
‫‪
6‬ت اﺱ‪O‬ف ﺡ)ل ا ‪ P$‬وا‪K‬ز ‪4 :‬ل ‪9:‬ﺹت ﺕث ا )‪ ",‬ﺕث ا ‪6‬اد‬
‫ا ‪ . 
$‬وﺕ ‪ ,6‬ه‪ _U‬ا") ‪
@ B‬س ا‪)6‬و ا‪O‬ﺉ
 ‪6  Electrical Resistivity‬ذج‬
‫ا ا‪6‬ث ‪6‬اد ا ‪ . 
$‬ان ه ك ا‪+‬ف آ
 
 ا‪)6‬و ا‪O‬ﺉ
  وا‪)6‬و‬
‫ا‪O‬ﺉ
 ‪6‬اد ا ‪ $: ، 
$‬ﺡ
 ﺕاوح ا‪)6‬و ا‪O‬ﺉ
 ‪6‬اد ا ‪104 - 1019 
 
$‬‬
‫‪: ، µohm‬ن )و ا ا‪6 <6‬اد ا ‪ 
$‬ه ا@  ‪ ، 2200 µohm‬وه‪U‬ا ا‪,)6‬ار ه‬
‫ا"‪ b‬اآ> ‪  
>O‬ا‪)6‬و ا‪O‬ﺉ
  `
 ا‪U . <6‬ا ‪.:‬ن @
س ا‪)6‬و ا‪O‬ﺉ
 "‪O6‬‬
‫ان "‪E p‬ن "‪O‬ن ‪ 7! f9$ )"/‬ا
‪,‬روآ!ت ا ‪ : 
$‬ا ا‪ . <6‬ا  ‪7‬‬
‫‪ 6‬دن ا>)
 و‪9:‬ﺹت ا‪6‬اد ا‪ O6
:  6‬ﺕ

 ق ا‪ "H6‬ا‪

E‬د" وا  ذآ‬
‫@‪   67‬ﺱ) ‪.‬‬

‫‪ -٤‬ا‪ =0‬ا ا‪. $=0‬‬

‫"‪, :‬ى  ‪ r‬ﺵآت ا)ع ا ‪  )  
 H $‬ب ‪ 4 B‬اﺹ
 )‪:‬ن(‬
‫آ‪ : 6‬ا‪ O‬ا‪ 
6‬اد!_ ‪.‬‬

‫‬
 ‫ﺵ‪ : (١٩-٥) N‬ﺹ‪.‬رة ﺥرﺝ" وداﺥ<" <‪ =0‬ا ا‪. $=0‬‬
‫و"‪9‬ي ه‪U‬ا ا‪ B H6‬اﺝ‪a‬ة ﺕ‪ A
7‬ا@ ا‪< !E‬ت ا‪ > ، <6‬ﺝز ‪MIR 9000‬‬
‫ا‪ 
6‬ﺹرﺕ‪ k‬اد!_ وا‪U‬ي "‪ A
7‬ا@ ا! <ت `زات ‪HCl, SO2, NO, CO, CO2, N2O,‬‬
‫‪. NH3, HC, CH4, TOC, H2O, O2‬‬

‫‪ -٤‬ا‪ =0‬ا ا
 ا‪0‬آ@ي ‪.‬‬
‫" ‪a‬م @‪ 87‬ا
 ‪ :‬داﺉة ا‪,‬راﺱت وا‪ P
H‬وا‪ /  6‬وزارة ا ‪ ، P$‬و ون ‪ A‬آ‪a‬‬
‫ا‪ V9‬وا" ا!ء ‪ H‬آ‪a‬ي ‪
) fH‬ﺱت وا‪ 
9‬وا‪9$‬ص ا

 ‪ .‬و ‪,‬‬
‫دراﺱت  ‪4  2@ )6‬ن ﺹ ‪ ،‬ﺕ‪ 8‬ا@اح ﺕ‪ a
4‬ا‪E H6‬ﺝ‪a‬ة وا‪, 6‬ات ا‪ : 
6‬‬
‫ا‪,4‬ول اد!_ وا ﺱ‪ O6‬ا‪ 

H6‬ا


 ‪ :‬ا)ع ا ‪  $‬اﺝاء آ‪ :‬ﺕ‪ 
9‬و@
ﺱت‬
‫اث ا "‪ O6‬ان ﺕ ‪  84‬ﺵ‪
 : B‬ت ه‪U‬ا ا)ع ‪ .‬وﺱ
‪O‬ن ه‪U‬ا ا‪ ,  H6‬اآ‪ k6‬اآ‬
‫وا‪ : fH 
 H b:‬ا اق ‪ .‬و‪ Q7‬ﺕ ع ا‪E‬ﺝ‪a‬ة ا ﺱ‪ H6 a4‬ﺱ
‪O‬ن @درا‬
‫‪
@ B‬س !‪ Q7‬اث ا ‪ $‬ا "‪ O6‬ان ﺕ
‪ Q‬ﺵ‪) B‬ت ا
 ‪ :‬ا)  هاء وء‬
‫وﺕ ‪ .‬آ‪ 6‬ﺱ
‪ 8,‬ا‪. H6‬ﺝ‪a‬ة @درة ا"‪
@ B b‬س ‪"7‬ت ا‪E‬ﺵ ع !
‪ 6 4‬اﺹب ا‪
>O‬‬
‫ ا‪)9‬ل ا ‪  
$‬ﺕث ‪6‬اد ا‪9 4
!  6‬وب ا   ا‪ . ,‬وﺱ
‪9‬ي ا‪B H6‬‬
‫اﺝ‪a‬ة < ‪ f9$ H‬ا ‪6‬ذج دا ا‪ ، H6‬ا=‪ :‬ا‪ B‬اﺝ‪a‬ة  ) ‪O6" ، Portable‬‬
‫ان ﺕ‪ @  Q9‬ا‪$‬ق ا‪,
6‬ا!
 ا‪ B‬ا‪ j/ 6‬ا‪
) <6‬س !‪ Q7‬اث ‪ O‬ﺵ ‪ :‬ﺕ‪T‬‬
‫ا‪ . j/ 6‬و"‪U O6‬ا ا‪ H6‬ﺕ)‪ 8",‬ا‪,H‬ت ا"‪ b‬ا‪@ 
) B‬ت ا‪,‬و ‪ :‬ﺡ اﺡ
ﺝ ا‪B‬‬
‫‪,‬ﺕ‪. k‬‬

‫‬
 ‫ﺙت‬.<0‫اع ا‬.‫ أﻥ‬R0‫س ﺝ‬$ =# ‫ﺏ" €ﻥء‬.<
0‫ ات ا‬a0‫أﺝ!@ة وا‬

u0‫ث ا‬.<‫= ﺕ‬# ‫اﺝ!@ة‬

Requirement of Equipments and Apparatus

NO.

Quantit
y
Details
١ Gas Liquid Chromatography (GLC) 1
2 Digital pH-Meter (Portable) 3
3 Digital pH-Meter (Lab) 3
4 Digital Dissolved Oxygen Meter (Portable) 3
5 Digital Dissolved Oxygen Meter (Lab) 3
6 BOD-Meter (Portable) 3
7 BOD-Meter(Lab-type) New automated (BOD-Reader) 2
8 COD-Meter (Portable) 3
9 Electrical Conductivity Meter (Portable , Digital) 2
10 Electrical Conductivity Meter (Stationary, Digital) 3
11 Turbidity Meter (Portable, Digital) 2
12 Turbidity Meter (Lab-type , Digital) 2
13 Li , Na , K , Ca Flame Photometer 10
14 Ion Exchange (Lab. Scale System) Columns,Cationic , Anionic , and Mixed bed 2
15 Reverse Osmosis (Lab. , Scale System) 10
16 Hardness Meter (Portable) 2
17 Centrifugal Separator Device 2
18 Lab.Glass Wares& Lab.Chemical Materials related to Environmental Pollution
19 Incubators Temp.range (0 - 60) oC 2
20 Autoclave (lab) 2
21 Heavy Metals Detector(Portable) 2
22 New Nutrient Analyzer in Wastewater 2
23 Hevy Metals Detector(Lab-type) 10
24 Noise Level Detector (Portable) 2
Atomatic absorption with Microprocessor (Digital Type) with Lamps To all
25
Elements Encountered in Wastewater Such as Cr, Mo , Pb , Fe , Ni , etc )
1
26 SO4 , NO Detector 2
27 Microscope X 1000 (Olympus ) 3
28 Furnace Temp. 2500 oC 3
29 Distilled Water Production Equipment 2
30 Analyzer for Measuring Oil Conc.In Water ( Portable) 2
31 Cyanide Ion Analyzer (Portable) (TOC-Meter) 2
32 Anion Salt Detector (Lab-type) (SO4-2 , PO4-3 , NO3-1 , CO3-1 ... etc) 2
33 Bacteria Count Device(Lab- type , Digital) 2


34 BOD Incubator 2
Cataion Salt Detector In Water (Na+ , Ca+, Li+, K+, Mg+1 …etc) (Lab. type ,
35
Digital) (Selective Electrodes)
2
36 Chlorine Analyzer (Portable type) 2
37 Colorimeter (Lab- type , Digital) 2
38 Colorimeter (Portable type , Digital) 1
39 Digital River Flow Meter (Portable type) 1
40 Lum Sum of Glass Ware
41 Spectrophotometer(lab- type , Digital) Anions 2
42 TDS-Meter(Total Dissolved Solids) (Portable , Digital) 2
43 Electradialysis 2
44 Incubator (Bacteria) 2

‫ﺙت‬.<0‫اع ا‬.‫ أﻥ‬R0‫س ﺝ‬$ =# ‫ﺏ" €ﻥء‬.<

0‫ ات ا‬a0‫ﺝ!@ة وا‬w‫ا‬

‫اء‬.!‫ث ا‬.<‫= ﺕ‬# ‫اﺝ!@ة‬

Multigas Analyzer(Portable)for Measurement of SOx , NOx , HC , HCl , CO2 ,
1
N2O , Hg, NH3, HF, H2S Emissions
2
2 Sulfur Oxides Analyzer for Measuring SOx Emissions ( Portable) 2
3 Sulfur Oxides Analyzer for Measuring SOx in Ambient Air ( Portable) 2
4 Nitrogen Oxides Analyzer for Measuring NOx Emissions (Portable) 2
5 Nitrogen Oxides Analyzer for Measuring NOx in Ambient Air ( Portable) 2
6 Carbon Dioxide (CO2) Analyzer for Measuring CO2 Emissions (Portable) 2
7 Carbon Dioxide (CO2) Analyzer for Measuring CO2 in Ambient Air (Portable) 2
8 Carbon Monoxide (CO) Analyzer for Measuring CO Emissions (Portable) 2
9 Carbon Monoxide (CO) Analyzer for Measuring CO in Ambient Air (Portable) 2
Total Hydrocarbons Methane/Non-Methane Analyzer for Measuring THC/CH4/
10
no- CH4 Emissions (Portable)
2
Total Hydrocarbons Methane/Non-Methane Analyzer for Measuring THC/CH4/
11
no- CH4 in Ambient Air (Portable)
2
12 Hydrogen Sulfide Analyzer for Measuring H2S Emission ( Portable) 2
13 Hydrogen Sulfide Analyzer for Measuring H2S in Ambient Air ( Portable) 2
14 Particulate Analyzer for Measuring Particulate Emission (Portable) 3
15 Particulate Analyzer for Measuring Particulate Ambient Air (Portable) 2
16 Flue Gas Analyzer for Measuring Flue Gas Emission (Portable) 2
17 Ozone Analyzer for Measuring (O3) in Ambient Air (Portable) 1
18 Ammonia Analyzer for Measuring (NH3) Emission (Portable) 2
19 Ammonia Analyzer for Measuring (NH3) in Ambient Air (Portable) 1
20 GC with Mass sepc. 1
21 Hydrogen Fluoride Analyzer for Measuring (HF) Emission (Portable) 1
22 Hydrogen Fluoride Analyzer for Measuring (HF) in Ambient Air (Portable) 1
23 Metrological Sensors (Wind Speed , Direction , Relative Humidity Solar 1


 Radiation…etc)
24 Stereo Electron Microscope 1
25 Gas Sampling System 5
26 Dust Sampling System 5
27 Oxygen Analyzer for Measuring O2 in emissions of Combustion 1
Gas Flow Meter for Measuring Velocity Of Gas in Stack Dust ( Continuous
28
Monitoring)
1
29 Exhaust Pollutant Detector(Portable) 1

‫ﺙت‬.<0‫اع ا‬.‫ أﻥ‬R0‫س ﺝ‬$ =# ‫ﺏ" €ﻥء‬.<

0‫ ات ا‬a0‫ﺝ!@ة وا‬w‫ا‬

‫ع‬a‫= ا&ﺵ‬# ‫اﺝ!@ة‬

1 Multichannal Analyzer (Lab-type) 1

2 Nal Detector 2
3 Scintillation Detector 2
4 Α , β, γ Detector [(2) of each] 6
5 Badge Film 30
6 TLD-Detector 20
7 γ -Spectrum Analyzer 1
8 Mass-Spectrometer (Radiation Measures) 1
9 Geiger Muller Detector(Portable) 2

. #N=# ‫ذﺝ‬.0‫= ﺏ ﻥ‬# ‫" &ﻥء‬#‫ز‬Q‫ ات وا&ﺝ!@ة ا‬a0‫ ا‬: (٢-٥) ‫ﺝ ول‬

 ‫دس‬H‫ا' ا‬
‫وی" ا
ة‬0N‫اد ا‬.0‫ا‬
Hazardous Chemicals



 ‫‪: "# $# -١‬‬
‫ف ا‪7!E‬ن ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و"  ‪, U‬أ ا‪ ، )
H‬ا‪ E‬ان ‪,‬د ه‪ _U‬ا‪6‬اد و‪E4‬ت اﺱ‪,H‬ا ‪t‬‬
‫‪,9‬ودا ‪$‬ة ‪  "/‬ا‪ . a‬و ‪, U‬أ ا>رة ا 
 اواﺱ‪ P‬ا)ن اﺱ‪  A‬ﺡ‪,‬ث ازد"د‬
‫‪9‬ظ ‪, :‬د وا!اع ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ا‪ . ,H76‬و@‪ ,‬آن اﺱ‪,H‬ام ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ‪9‬را‬
‫‪ O‬رﺉ
‪ : 7‬ا‪,‬ا" ‪ :‬ا‪,
6‬ان ا  ‪ ،‬ﺡ
‪ V‬ادى اﺱ‪,H‬ا ا‪ B‬ز"دة ا‪!E‬ج ا  ‬
‫‪+‬ل ا"‪4‬د اد او
 اﺝد وا"‪ 7‬وار‪ f‬واآ> ﺕ‪:‬ا ‪ .‬ا‪ E‬ان ا‪ 8Hb‬ا‪ !O7‬ا‪U‬ي ر‪E,  A:‬ت‬
‫ا‪ B Q‬ا‪UK‬اء @‪ ,‬ادى ا‪ B‬اﺝ‪ 9! k‬اﺱ‪,H‬ام ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ‪ :‬ا‪,
6‬ان ا‪a‬را )ة ‪"a‬دة‬
‫ا‪!E‬ﺝ
 وﺕ‪ 
! 
79‬ا‪96‬ﺹ
 وا)‪b‬ء ‪ B‬ا‪:E‬ت ا‪a‬را
‪ .‬و@‪ ,‬ادى اﺱ‪,H‬ام ا‪6‬اد‬
‫ا‪
6
O‬و" ‪ :‬ه‪ _U‬ا‪E46‬ت ا‪ B‬ﺕر ‪U‬ه اﺱ‪. 8‬آ
‪ ,‬اﺱً آ
ًا ‪ :‬ﺕ‪ j
)9‬ا‪:‬ه
 ‪7!+‬ن ‪.‬‬
‫و"
‪ m‬ا‪7!E‬ن ‪ :‬ا@‪ 2‬ا‪ P
9 : =9‬هﺉ  ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" " د اآف واﺱ‪,H‬ام @‪87‬‬
‫  ا‪ B‬ازن ﺱ‪ 6
 ، )
9‬ه ك ا!اع ﺝ‪,",‬ة   ﺕ‪. 1‬ﺱ‪6‬ار وﺕ‪ ,‬ﺡ
‪ a‬ا‪E‬ﺱ‪,H‬ام !
‪4‬‬
‫‪b‬ورات ار ‪ .‬و@‪ ,‬ادى ه‪U‬ا ا‪ E‬ا‪ B‬ﺕاﺝ‪ ,‬ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ‪ :‬آ ‪O‬ن ‪ :‬ا‪ P
96‬ا‪U‬ي‬
‫!
‪ k
: m‬ﺡ‪ B‬ت ﺕاﺝ‪,‬ه ‪ :‬ا!‪ 47‬ا‪ 874‬اا ‪ Q7 

/‬ا‪ 
!O‬ا!) ا‪ B‬ا‪E‬ﺝ‪7‬م ا‪ 
9‬‬
‫‪ YH‬ا‪ ,) . 7 U: 6‬آن ه‪U‬ا ﺕرا ‪ ، $
H‬ﺡ
‪ V‬ان ا‪  
>O‬ه‪ _U‬ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و"‬
‫ﺹ ا‪ >",9‬ا‪E‬ﺱ‪,H‬ام   ‪ "E‬ف ‪ ,9‬ا‪E‬ن !
 ا‪<E‬ر ا "‪ O6‬ان ﺕ‪O 7‬ﺉ ت ا‪. 
9‬‬
‫و`‪  8‬ان ﺝ‪a‬ء آ
  ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ﺹ ا

   ه اد `
 ‪b‬ة ‪ ،‬ا‪ E‬ان‬
‫ه ك  ‪ r‬ا‪6‬اد و‪U‬ات ﺕ‪ T‬ا ه  ﺹ ‪ A‬ا‪7!E‬ن ﺵ‪,",‬ة ا‪H‬رة "‪ O6‬ان ﺕ‪) Q7‬او " )‪,‬‬
‫ا! ﺕ‪ (Q7‬ااض ‪ > O‬ا‪/7‬ن ‪ ،‬او  ا)‪,‬رة ‪ B‬ا‪9‬ق ا‪b‬را‪ r  8
74‬ا!‪47‬‬
‫ا‪ > 874‬ا‪E‬ﺝ‪a‬ة ا 
 واﺝ‪a‬ة ا‪ <O‬وا‪  6‬وا‪. ,O‬‬

‫ان ا‪+/‬ق  ‪ r‬ا‪6‬اد ا‪

6
O‬ﺉ
 ﺹ ا‪H‬ة   ا‪ B‬ا
 ا ﺕ
‪ 
: m‬ا‪O‬ﺉ ت ا‪k 
9‬‬
‫ا@‪ Q‬و
‪E 6‬ن ‪  
>O‬ه‪ _U‬ا‪6‬اد ﺕ‪
<.‬ات ﺱ "‪ O6‬ان ﺕ)‪+ B‬ز ﺱ‪ P‬ا‪U‬ي ﺕاﺝ‪k
: ,‬‬
‫‪$‬ت ‪ "/‬ﺝ‪,‬ا‪ .‬آ‪ 6‬ان  ‪ r‬ه‪ _U‬ا‪6‬اد ﺹ
 ا‪)!E‬ل ‪:76‬ت 
‪,‬ة ﺝ‪,‬ا  ‪ 9‬اﺱ‪,H‬ا‬
‫‪,‬دة ‪ TU‬ا‪ 9‬ا  ‪ j/  :‬واﺱ  ‪ .‬وا=‪ :‬ا‪ B‬ذ‪.: T‬ن )‪  87‬ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ‪/H‬‬
‫ﺕ‪,‬د اازن ا
 ا‪6‬ﺝد ‪ :‬آآ‪ Q‬ا‪E‬رض ‪ Q7‬آ!  ا‪76‬ت  ‪ r‬ا‪1‬اه ا

‬
‫ا ا‪U‬ت ﺕ‪ : 8@$‬ا@‪ 2‬ا‪ =9‬ﺹ ‪t‬هة ﺕ‪
K‬ات ا‪ 6‬خ ‪ .‬ان )ء اب ‪$‬ﺡ ام‬
‫ا‪ 
!O‬ز"دة ﺕاآ
‪ a‬ه‪ _U‬ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ا‪H‬ة ﺱ
‪,‬د ‪.‬آ
‪ )7 ,‬ﺡ
ة ا‪7!E‬ن و)
 ا‪O‬ﺉ ت‬
‫ا‪ t B 
9‬ه‪U‬ا ا‪O‬آ‪ .Q‬ان ا‪E‬ﺱب ا‪ 9 >E‬ه‪ _U‬ا‪6‬آ ه ‪ :‬ا"‪4‬د ﺕازن 
‬
‫ا‪E‬ﺡ
ﺝت ‪ _U‬ا‪6‬اد وا‪/H6‬ا "‪ O6‬ان ﺕ‪ ، 7‬و"‪ Q‬ه‪U‬ا ا‪ j E‬ﺕ ون ﺹدق وآ‬
‫
 آ‪ :‬ا‪4‬ت ذات ا ‪ ,) . @+‬ﺡ‪,‬دت ﺝ‪ 
6‬ﺡ‪ "6‬ا
 ا‪ EPA 
O"E‬ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و"‬
‫ا‪h‬آ> رة ا‪,6‬او ا‪E‬ن ‪ :‬ا ‪ 8‬ـ ‪ ٤٠٦‬اد وﺹ ‪ $‬ﺕ‪ 29‬ا‪. (SARA Title III)a‬‬
‫و`‪  8‬ان ا‪  
>O‬ه‪ _U‬ا‪6‬اد ‪,H7"E‬م ‪ :‬ا  ا ‪ ، 
$‬ا‪ E‬ان ه ك @‪,H7"   87‬م‬
‫‪>O‬ة ‪ YH :‬ا‪E46‬ت ‪ Q" 6‬ا‪ U‬ا‪ 
9‬وا‪U9‬ر   ‪ .‬ان اول اﺝاء "‪ Q4‬ان "ا‪ : B‬‬
‫ه‪U‬ا ا ق ه  ‪ :‬ﺕ‪ T‬ا‪6‬اد ودراﺱ ﺉ ‪ ،‬وا‪+/E‬ع ‪ B‬ﺱ‪ 
6‬و‪ )"/‬ﺕ‪
<.‬ه ‪B‬‬
‫ا‪ 874‬و!
 ا‪E‬اض ا "‪ O6‬ان ﺕ‪ 7‬وآ‪/ TU‬ق !‪$‬ذه ا‪ B‬دا ا‪E‬ﺝ‪7‬م ا‪ . 
9‬ان‬
‫ا‪ : 6‬ا‪ _U )
@,‬ا‪ 6‬ت ‪ ,E‬وان "‪ O6‬ا 
 ا‪," "U‬اون > ه‪ _U‬ا‪6‬اد ا‪H‬ة ‬
‫و@" ا!‪/H  87$‬ه وا<ره ا‪b6‬ة‪.‬‬

‫‬
 ‫‪Z -٢‬ق ﺕ'] ا‪.0‬اد ا‪0N‬وی" ا
ة ‪:‬‬
‫ﺕ ‪ Y‬ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ‪ B‬ا! اد ة ‪ Hazardous Chemicals‬اذا آ!‪: 2‬‬
‫
‪+ 7‬اض ا‪. 
!/7‬‬
‫
ﺕ‪
 Q7‬ب و‪E‬د" ‪.‬‬
‫
ﺕ‪ Y‬ا!‪ 47‬ا‪. 874‬‬
‫
ﺕ‪ : : Q7‬و‪t‬ﺉ‪ Y‬ا‪bE‬ء ‪.‬‬
‫
ﺕ@‪ A‬ﺕ‪
4 Y‬ت ارا<
 ‪.‬‬
‫
ﺕ‪ Y‬ا‪bE‬ء ا ﺱ
 ‪.‬‬
‫
ﺕ‪ Y‬او ﺕ‪ A 6‬ا‪:‬ازات ا‪. Cholinesterase ,O‬‬
‫وﺕاوح ا=ار ه‪ _U‬ا‪ 
 /H6‬ﺕ‪ Q
7‬ا‪6‬ض ا‪ B‬ا‪6‬ت ‪ .‬و@‪ ,‬ﺕ‪O‬ن آ‪
6‬ت ا‪6‬اد‬
‫ا‪
6
O‬و" ا‪H‬ة ا "‪ O6‬ان ﺕ‪ j9‬ا‪b‬ر ﺹ‪
K‬ة ﺝ‪,‬ا آ‪ : 6‬ﺡ ا‪,
!
7‬ات ‪ ،‬او @‪9" ,‬ج‬
‫ﺡ‪,‬وث ا‪b‬ر ا‪ B‬ا ض ‪
6O‬ت آ
ة او ا ض ‪$‬ات ‪ ."/‬ان ا‪  
>O‬ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و"‬
‫ا‪H‬ة ﺕ‪7‬ﺝ‪ Q‬ﺕ
‪ j‬إﺝاءات أن إ=‪ 
:‬و`
 د"‪ .‬و‪E‬ﺝ اﺕ‪H‬ذ ا‪E‬ﺝاءات ا‪b‬ور"‬
‫‪  "69‬ا=ار ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ا‪H‬ة ‪.:‬ن  ااﺝ‪ :  Q‬ه‪ _U‬ا‪6‬اد ﺡ‪ j‬ا‪ ،: 6‬وﺕ ‪8‬‬
‫‪/‬ق ا    ﺝ
‪,‬ا‪ .‬ان  اول ا‪E‬ر ااﺝ‪ :  Q‬ه  ‪ :‬أﺹ ف ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و"‬
‫ا ﺕ  ة ﺝ‪,‬ا ‪.‬‬

‫أ‪Z -‬ق دﺥ‪.‬ل ا‪.0‬اد ا‪0N‬وی" ا

ة ا^ ا‪: H‬‬
‫ﺕ‪ ,‬ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ا "‪,‬او ا‪7!E‬ن ا‪ B‬ا‪  874‬اﺡ‪ ,‬ا‪ U: 6‬ا
 ‪:‬‬
‫‪ -١‬ا ‪ ،‬و‪ †#‬ا^ ا!ز ا!`‪. 0‬‬
‫‪ -٢‬ا‪w‬ﻥ] ‪ ،‬و‪ †#‬ا^ ا!ز ا=‪. H‬‬
‫‪ -٣‬ا< ‪ ،‬و‪ †#‬ا^ ا م ‪Z E‬ی‪ c‬ا&‪'=#‬ص ‪.‬‬

‫‬
 ‫ب‪Z -‬ق ﺕ'] ا‪.0‬اد ا‪0N‬وی" ا
ة ‪:‬‬
‫"‪4‬ي ﺕ
‪ Y‬ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و"  @ ا‪,‬ول وا‪61 6‬ت اﺱ دا ا‪ B‬ا ‪  ,",‬اق واﺱﺉ ‪.‬‬
‫وﺕ‪/ YH‬ق ا
‪ Y‬ه‪ _U‬ﺡ‪ Q7‬ﺕ" ا‪K‬ض ا‪  ,H76‬أﺝ‪ B : ، k‬ﺱ
 ا‪>6‬ل ‪:‬ن ‪)"/‬‬
‫ﺕ
‪ Y‬ا‪6‬اد ا‪H‬ة ‪E‬ﺝ ا‪ U‬ا‪E‬ﺡ
‪/‬ت  ‪ ,‬ﺕ‪,‬او واﺱ ‪ O6" 6‬ان ﺕ‪)"/  YH‬‬
‫ﺕ
‪`E $‬اض !)  ‪O‬ن ا‪ B‬ا او ‪`E‬اض ا‪aH‬ن ‪ .‬آ‪ 6‬ان وﺱﺉ ا
‪ O6" Y‬ان‬
‫ﺕ‪ YH‬ا"‪  b‬دو ا‪ B‬اى ﺡ‪ Q7‬ﺕ" ﺕ "‪! Y‬ع وﺵ‪,‬ة ا‪ . H‬وه ك وﺱﺉ ﺕ
‪Y‬‬
‫‪/   $H‬ق دو
 آ‪ T‬ا و=  ا‪61 6‬ت ا  
 ا‪ 8E‬ا‪,96‬ة ‪ ، UN‬و  ‪/‬ق‬
‫ﺕ
‪ Y‬ا@
‪ > 
6‬ﺕ‪ T‬ا ﺕ ‪,6‬ه ا‪"E‬ت ا‪,96‬ة ا‪ 
O"E‬وا‪E‬ﺕ‪9‬د ا‪E‬ور ‪ ،‬وآ‪ TU‬ه ك‬
‫وﺱﺉ ﺕ
‪ 
9 Y‬ﺕ د ‪,‬ول ا‪ . $H6‬و ‪,  1‬د وﺱﺉ ﺕ
‪ Y‬وﺕ
‪ a‬ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و"‬
‫ا‪H‬ة 
 ‪ YH‬دول ا ‪t ,): 8‬ت ا‪9‬ﺝ ا‪ B‬و=‪ 
 
 j$ )"/ A‬ه‪ _U‬ا‪,‬ول ﺕ‪e‬‬
‫ﺱ  ‪ /H :‬ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ‪ ،‬وﺕ‪ e‬ا"‪ 8: b‬وﺱﺉ ا‪ .   "69‬ان وﺝد ه‪ _U‬ا‪9‬ﺝ‬
‫د‪ 61  2 :‬ا‪ 8E‬ا‪,96‬ة ا‪ B‬و=‪= A‬ع و=‪ A‬ﺹ
‪ 
 j$ K‬ﺡ
‪ ,‬وﺱﺉ ﺕ
‪ Y‬ا‪6‬اد‬
‫ا‪
6
O‬و" ا‪H‬ة ‪ B‬ﺝ‪,‬ول ا‪6‬ل ‪e‬ﺕ‪ 6‬ا‪E‬رض ا‪U‬ي ا! )‪ ,‬م ‪ . ١٩٩٢‬و@‪@ ,‬ر ا‪e6‬ﺕ‪ : 6‬‬
‫ﺡ
‪ k‬ا
ر ار  ا!‪ 61‬دو
 ‪ : 6 7‬ﺕ
‪ Y‬ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ا‪H‬ة 
‪4‬ي ﺕﺡ
‪,‬ه ‬
‫‪+‬ل !‪1‬م ﺡ‪+" ,‬ﺉ‪ A 8‬ﺝ‪ A
6‬ا‪6‬ت ا‪,‬و
 ا ﺕ)‪ 
b‬ا‪,‬ول وا‪61 6‬ت ا‪. 
6‬ﺱ‪,H‬ام‬
‫وﺕ‪,‬اول و!) و‪a‬ن ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ا‪H‬ة ‪ .‬وه‪ _U‬ا‪ 61!E‬ه ‪:‬‬
‫ﺕ‪.‬ﺹت ا&‪ #‬ا‪ S=0‬ة <‪. UN Transportation Recommendations $‬‬ ‫‪-١‬‬
‫‪<
=#‬ت ا‪&.‬یت ا‪ S=0‬ة ‪.0‬ا‪ R‬ا‪ 0a‬وا&=!‪Q‬ك وا‪ 0‬ات ‪US Requirements‬‬ ‫‪-٢‬‬
‫‪for Workplace, Consumer, and Pesticides‬‬
‫ﺕ‪0<a‬ت ا&ﺕ‪S‬د ا&ورﺏ <‪.0‬اد ا
ة ‪EU Dangerous substance and‬‬ ‫‪-٣‬‬
‫‪Preparation Directives‬‬
‫‪<
=#‬ت آ ا ‪.0‬ا‪ R‬ا‪ 0a‬وا&=!‪Q‬ك وا‪ 0‬ات ‪Canadian Requirements for‬‬ ‫‪-٤‬‬
‫‪Workplace, Consumer, and Pesticides‬‬
‫و‪= B‬ء ه‪U‬ا اﺡ
‪ ,‬ﺕ‪ 8‬اﺹ‪,‬ار  " ف ـ "ا*م ا‪ 0a‬ا‪ ]'= z=0‬وﺕ‪ @#‬ا‪.0‬اد‬
‫ا‪0N‬وی" ‪The Globally Harmonized System of Classification and Labeling‬‬
‫‪ ، "of Chemicals‬وا‪U‬ي "‪ . (GHS)a H‬و"‪ O6‬ار ه‪U‬ا ا ‪1‬م ‪ k!.‬ﺹ
‪6`  K‬‬
‫ﺵ‪ 26‬آ   ‪6‬ل ‪ : k‬ا‪ 61!E‬ا‪6‬ر ا
 ا‪ ، _+‬وه @ 
‪ : j‬ﺝ‪ A
6‬ا‪,‬ول ‪6‬‬
‫"‪ 6b‬ﺕ‪ j)9‬ا‪ %‬ا ‪ 
6‬وا" ا ﺕ)‪ b‬اﺱ‪,H‬ام وﺕ‪,‬اول ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ا‪H‬ة ‪A‬‬
‫اة ﺝ‪ A
6‬وﺱﺉ ا‪  "69‬اره ‪ .‬و" !‪1‬م ‪, GHS‬رﺝ ا‪E‬ﺱس ا‪ B‬ﺕﺡ
‪,‬‬
‫ا‪ 6‬ت ا
 ‪:‬‬
‫‪ -١‬ﻥ‪.‬ع وﺵ ة ا
 ‪.‬‬
‫‪ -٢‬ﻥ‪.‬ع ا‪0‬ض ا‪. vH0‬‬
‫‪ -٣‬ﻥ‪.‬ع ا&ﺙ اا@یوي ا‪C‬ي ﺕ‪ †H‬ا‪0‬دة <^ ا'‪ "S‬او ‪.N#‬ﻥت ا" ‪.‬‬
‫‪ -٤‬ﻥ‪.‬ع ا‪#Qa‬ت ا‪. "& < "# =H0‬‬
‫‪ -٥‬وﺉ واﺝاءات ا‪0S‬ی" ا‪C=0‬ة ‪.‬‬
‫‪ -٦‬ﺕ‪ !H‬ﺕ اول آ‪ "X‬ا‪#.<a0‬ت ﺏ!‪ uC‬ا‪.0‬اد ﺏ‪ E‬ا ول ‪.‬‬

‫‬
 : ‫وی" ا
ة‬0N‫اد ا‬.0‫`ر ا‬# ]'‫ ﺕ‬-‫ج‬
. "‫"و‬a
$‫ه ا‬/H‫
 و‬9‫ه ا‬/H B ‫ دة‬,6 " ‫ة‬H‫
و" ا‬6
O‫اد ا‬6‫ ا‬Y
‫أ ﺕ‬, ‫ان‬
: "  B‫ة ا‬H‫
و" ا‬6
O‫اد ا‬6‫ ا<ر ا‬Y
‫ ﺕ‬8‫ ﺕ‬6 ‫ ا‬GHS ‫م‬1! B‫واﺱ دا ا‬
7‫ ان ﺕ‬O6" ‫
 ا‬9‫<ر ا‬E‫ !ع ا‬6‫ وﺕ‬: Health Hazards "S'‫ ا‬Z0‫ ا‬-١
: ‫ وه‬، ‫ن‬7!E‫ ا‬87‫ ﺝ‬B ‫ة‬H‫
و" ا‬6
O‫اد ا‬6‫ا‬
. Toxicity 874‫ة ا‬a‫ء واﺝ‬b‫ ا‬867‫• ﺕ‬
. Skin Corrosion / Irritation ,4‫ ا‬%
‫آ او ﺕ‬.‫• ﺕ‬
. Serious Eye damage /Eye Irritation ,",‫ ا
 ا‬%
‫ او ﺕ‬Y‫• ﺕ‬
. Respiratory or Skin Sensitization 7$ ‫ز ا‬4‫ او ا‬,4‫ﺱ
 ا‬7‫• ﺡ‬
. Germ Cell Mutagenicity 
<4‫" ا‬+H‫ ا‬,"‫ا‬a‫• ﺕ‬
. Carcinogenicity ‫!ت‬/7‫وث ا‬,‫• ﺡ‬
‫ي‬U‫"وي ا‬a
$‫ ا‬H‫ !ع ا‬,",9‫
 ﺕ‬6 ‫ وه‬: Physical Hazards "‫ ا@یوی‬Z0‫ ا‬-٢
: ‫ن‬O" ‫ ان‬O6" ‫ي‬U‫ وا‬، ‫ة‬H‫
و" ا‬6
O‫اد ا‬6‫اول ا‬,‫  ﺕ‬84 " ‫ ان‬O6"
. Explosions ‫
ات‬4$‫ا‬ •
. Flammability 
E‫ا‬ •
.Oxidation ‫ة‬,7‫آ‬h‫ا‬ •
. Reactivity "‫
و‬6
O‫ 
 ا‬$‫ا‬ •
. Self-Reactive Substances 
 $‫اﺕ
 ا‬U‫اد ا‬6‫ا‬ •
. Combustibility 
 ‫ﺵ‬E‫ا‬ •
. Corrosivity ‫آ‬. Q7‫ا‬ •
: ‫وی" ا
ة‬0N‫اد ا‬.0‫ اﺹف ا‬-‫د‬
9 j
@‫ د‬Y" ‫ ﺕ‬A=‫ و‬8‫ ﺕ‬GHS ‫م‬1! B‫ اﺱ دا ا‬: "‫" ا@یوی‬S‫ ا‬vH1 ]'=‫ ا‬-١
87)‫ وﺕ‬. ‫او‬,6‫ة ا‬H‫
و" ا‬6
O‫اد ا‬6‫  ا‬,‫ ان ﺕاﺝ‬O6" ‫ ا‬Physical State "‫"و‬a
$‫ا‬
: "  B‫ ا‬Y"‫_ ا ر‬U‫ه‬
o
PK=‫ و‬20 C ‫ درﺝ ﺡارة‬: "‫ز‬K‫ ا‬9 ‫ن‬O‫اد ا ﺕ‬6‫ وه ا‬: Gases ‫• ازات‬
. 101.3 kPa
o
20 C ‫ درﺝ ﺡارة‬: "‫ز‬K‫ ا‬9 ‫ن‬O‫ﺕ‬E ‫اد ا‬6‫ وه ا‬: Liquids ‫اﺉ‬.H‫• ا‬
. 20 oC  )‫وي او ﺕ‬7‫ و درﺝ ا!ر ﺕ‬، 101.3 kPa PK=‫و‬
. _+‫ ااردة ا‬Y"‫ اي  ا ر‬k
 j " E ‫اد ا‬6‫ وه ا‬: Solids "<'‫اد ا‬.0‫• ا‬
"‫
و‬6
O‫اد ا‬6‫اول ا‬,‫  ﺕ‬8‫ ا ﺝ‬H‫ ا  !ﺡ
 !ع ا‬: 
‫ع ا‬.‫ ﻥ‬vH1 ]'=‫ ا‬-٢
: 
‫ﺹ ف ا‬E‫ ا‬B‫ ا‬GHS ‫م‬1! Q7‫ ﺡ‬$
‫ ﺕ‬8‫ ﺕ‬,): 6 ‫ة واﺱ‬H‫ا‬
. Explosives ‫=ات‬0‫• ا‬
. Flammable Gases "!=<# ‫زات‬z •
. Flammable Aerosols "!=<# ‫• أﺏة‬
. Oxidizing Gases ‫ ة‬H‫آ‬y# ‫زات‬z •


 . Gases under pressure K`‫ ا‬S‫زات ﺕ‬z •
. Flammable Liquids "!=<# ‫اﺉ‬. •
. Flammable Solids "!=<# "<‫اد ﺹ‬.# •
. Self-Reactive Substances ‫" ذاﺕ‬aX ‫اد‬.# •
. Pyrophoric Liquids ‫ل‬a=‫" ا&ﺵ‬a‫اﺉ ی‬. •
. Pyrophoric Solids ‫ل‬a=‫" ا&ﺵ‬a‫اد ﺹ<" ی‬.# •
. Self-Heating Substances ‫ ذاﺕ‬EH‫اد ﺕ‬.# •
Substances which in contact with water ‫ء‬0‫ ا‬R# "!=<# ‫زات‬z ‫ر‬S‫اد ﺕ‬.# •
. emit flammable gases
. Oxidizing Liquids ‫ ة‬H‫آ‬y# ‫اﺉ‬. •
. Oxidizing Solids ‫ ة‬H‫آ‬y# "<‫اد ﺹ‬.# •
. Organic Peroxides "‫ی‬.` ‫ ات‬H‫ﺏوآ‬ •
. Corrosive to Metals ‫دن‬a0‫آ ا‬T= "H# ‫اد‬.# •
:Labeling ‫وی" ا
ة‬0N‫اد ا‬.0‫@ ا‬#‫ق ﺕ‬Z -‫هـ‬
GHS ‫م‬1! A=‫ و‬,): ، ‫ة‬H‫
و" ا‬6
O‫اد ا‬6‫ ا‬B E, ,H76‫ از ا‬,
‫ﺝ ﺕﺡ‬E
‫م‬1 ‫ا ا‬U‫ ه‬Q7‫ ﺡ‬a
‫ وه ك !
  وﺱﺉ ا‬. ‫اد‬6‫_ ا‬U‫ ه‬a
 k
 j$‫ة و‬,‫وﺱﺉ ﺡ‬
: ‫ه‬

B E, ‫م‬,H7‫ ﺕ‬Pictograms ‫ت‬+ ‫ وه‬: 

‫" < &" <^ ا‬# =H0‫ت ا‬#Qa‫ ا‬-١
T k‫او‬,‫ اوﺕ‬6 ‫ اﺱ‬,  ‫ن‬7!+ ‫ة‬H‫
و" ا‬6
O‫دة ا‬6‫ ا‬k7‫ ان ﺕ‬O6" ‫ي‬U‫ ا‬H‫!ع ا‬
: 
‫ر ا ﺕ
 ا‬E‫ !ع ا‬A ‫ت‬+ ‫_ ا‬U >‫ " ا‬6
:‫ و‬. ‫اد‬6‫ا‬

GHS Pictograms and Hazard Classes

 Carcinogen ‫ ت‬/7  Flammables  ‫اد‬  Irritant %

 7
 Respiratory Sensitizer 779  Self Reactives 
‫  ذاﺕ‬: ‫اد‬  Dermal Sensitizer , ‫ﺱ‬7‫ﺡ‬
7$ ‫ز ا‬4  Pyrophorics ‫ﺵ ل‬E‫اد ﺱ"  ا‬  Acute toxicity (harmful) 667
 Reproductive Toxicity ‫ز‬4 667  Self-Heating 
‫ ذاﺕ‬H7‫اد ﺕ‬  Narcotic Effects
<O‫ا‬  Emits Flammable Gas V ‫ﺕ‬  Respiratory Tract
 Target Organ Toxicity 667  ‫`زات‬
874‫ ا‬: 
 ‫ء‬bE  Organic Peroxides ‫ات‬,
7‫
وآ‬
 Mutagenicity ‫
ت‬4 $‫ﺕ‬ "b
 Aspiration Toxicity Q7 667
(@‫ )ا‬A‫ا‬


  Acute toxicity (severe) ‫
 ﺡدة‬6‫ﺱ‬  Environmental Toxicity  Gases Under Pressure ‫`زات‬


 667 PK= 29‫ﺕ‬

 Oxidizers ‫ات‬,7‫آ‬e6‫ا‬  Corrosives ‫آ‬.‫ت ا‬7  Explosives ‫ات‬4$6‫ا‬

 Self Reactives 
‫  ذاﺕ‬: ‫اد‬
 Organic Peroxides ‫ات‬,
7‫
وآ‬
"b

. @#=< GHS ‫ ﻥ*م‬vH1 

‫" < &" <^ ا‬# =H0‫ت ا‬#Qa‫ ا‬: (١-٦) ‫ﺝ ول‬

A=‫ ﺕ‬Labels ‫ وه رز‬: "‫وی‬0N‫اد ا‬.0‫ ا‬Z# ^< "& < "# =H0‫ز ا‬.#‫ع ا‬.‫ ﻥ‬-٢
‫ق‬/‫ﺕ و‬$‫ وﺹ‬6 76‫دة ا‬6‫  ار ا‬O ‫
و" ﺕ   ت‬6
O‫اد ا‬6‫ ا‬Q B
: 
‫  ا ﺹ ا‬a‫ن ا‬O"‫ و‬. €‫ ا‬... ‫"  اره‬69‫ا‬

. "‫وی‬0N‫اد ا‬.0‫ات ا‬. ^< R‫ﺽ‬.‫ ا= ﺕ‬Z0‫" < &" <^ ا‬# =H0‫ز ا‬.#‫ت وا‬#Qa‫ ا‬: (١-٦) N‫ﺵ‬


 : ‫ة‬H‫
و" ا‬6
O‫اد ا‬6‫ ا‬B A=‫ از ا ﺕ‬,‫ اﺡ‬B ‫ " >ل‬6
:‫و‬

. Z0‫ع ا‬.‫وی" ا

ة < &" <^ ﻥ‬0N‫اد ا‬.0‫ات ا‬. ^< R‫ﺽ‬.‫ ی‬c'<0 ‫ذج‬.0‫ ﻥ‬: (٢-٦) N‫ﺵ‬

‫"وي‬a
$‫ ا‬H‫ ا‬B a‫ وه رز ﺕآ‬: ‫وی" ا
ة‬0N‫اد ا‬.0‫ ا‬$‫"  ﻥ‬# =H0‫ز ا‬.#‫ ا‬-٣
 ‫ا‬,
) ‫! ا@ ﺕ‬. ‫_ از‬U‫ ه‬a
6‫ وﺕ‬. ‫ة‬H‫
و" ا‬6
O‫اد ا‬6‫ن ا‬a‫ !) و‬,  ‫وث‬,9‫ ا‬O66‫ا‬
: GHS ‫م‬1! Q7‫_ از ﺡ‬U‫ ه‬8‫ه‬. ‫ول‬,‫ " ﺝ‬6
:‫ و‬. )7‫از ا‬

‫=ة‬# ‫دة‬# v!=<# ‫ز‬z v!=<# z ‫ز‬z z‫ و‬v!=<# z ‫ز‬z
Explosive Flammable Gas Non-Flammable ‫م‬
Gas Non -Flammable
Non -Toxic Gas

‫ز م‬z v!=<# ‫ﺉ‬ "!=<# "<‫دة ﺹ‬# ‫ ذاﺕ‬a=‫دة ﺕ‬#
Toxic Gas Flammable Liquid Flammable Solid Spontaneously
Combustible


 "‫ﺏ‬.Z‫ ا‬R# ‫ﺥ
ة‬ ‫ ة‬H‫آ‬y# ‫دة‬# ‫ي‬.` H‫ﺏوآ‬ "# ‫دة‬#
Dangerous when Oxidizer Organic Peroxide Toxic Substance
wet

‫م‬a
‫ ا‬E a‫ذی" اﺏ‬y# ‫دة‬# "‫ ی‬a# ‫دة‬# I "a# ‫دة‬# II "a# ‫دة‬#
Harmful Stow Away Infection Substance Radioactive I Radioactive II
from Foodstuffs

‫اد ﺥ
ة‬.#
III "a# ‫دة‬# ‫آ‬T=< "H# ‫دة‬# ‫" ا&ﺥ
ر‬.=# ‫دة‬#
Dangerous Goods
Radioactive III Corrosive Miscellaneous
Dangerous
Goods

. $‫= او"  ا‬0‫وی" ا

ة ا‬0N‫اد ا‬.0‫ز ا‬.#‫ ر‬: (٢-٦) ‫ﺝ ول‬

: ‫اق‬a‫ ا‬X "

‫ ا'" ا‬X "‫= او‬0‫وی" ا
ة ا‬0N‫اد ا‬.0‫ ا‬-٣

‫ أ‬b  ‫ وان‬، ‫ ا اق‬: $ ‫ت ا)ع ا‬.  : "‫
و‬6
O‫اد ا‬6‫ت  ا‬6‫اول ا‬,‫ ﺕ‬8"
‫
ت‬6 ‫ ا‬: ‫اد‬6‫_ ا‬U‫  ه‬87@ ,"‫ و‬. ‫رة‬H‫ ا‬,",‫   ﺵ‬E‫ ا‬r ‫ ﺡ
 ان ا‬: ‫اول‬,‫ ا‬, 
‫ﺝاء‬E "‫" =ور‬H ‫اد‬6‫ آ‬E‫ ا‬87)‫م ا‬,H7" 6
 ، ‫ ت‬79 ‫ة او‬,7 ‫!ﺝ
 آ ا‬E‫ا‬
‫اد‬6‫ ا‬8‫ه‬. ‫ول‬,‫ " ﺝ‬6
:‫ و‬. 
$ ‫ت ا‬4 6‫ ا‬B ‫
ة‬7 ‫ز‬+‫
و" ا‬6
O‫
 ا‬9‫ص وا‬9$‫ا‬
. $ ‫ ا)ع ا‬: ‫او‬,6‫ة ا‬H‫
و" ا‬6
O‫ا‬


 "'‫ا‬ ‫ع‬.‫ﻥ‬
‫ت‬ ‫دة‬0‫ا ا‬ ‫ﺙات‬T=‫ا‬
"‫وی‬0N‫ا‬ ‫ا&= ام‬
1 Acetonitrile CH3CN L* †‫ <<  ا=ق اﺏﺕ‬I!#
2 Ammonium Nitrate NH4NO3 L + T**  Ea‫" ا< وا‬H1 vH‫ی‬
†‫ﺏﺕ‬w ‫ض‬a=‫ا‬
3 Ammonium NH4SCN L+T  H=‫ <!ز ا‬I!#
Thiocyanite †‫ﺏﺕ‬w ‫ض‬a=‫ا‬
4 Ammonia Solution NH3 in Water L+T ‫اء‬.!‫ ا‬R# =#‫ و‬I!#
5 Arsenic (Metal) As L+T H=‫م ﺝ ًا <!ز ا‬
<‫ وا‬0`!‫وا‬
6 Arsenic Sulfate As2(SO4)3 L+T H=‫م ﺝ ًا <!ز ا‬
<‫ وا‬0`!‫وا‬
7 Arsenic Trioxide As2O3 L+T H=‫م ﺝ ًا <!ز ا‬
<‫ وا‬0`!‫وا‬
8 Arsenic Pentoxide As2O5 L+T H=‫م ﺝ ًا <!ز ا‬
<‫ وا‬0`!‫وا‬
9 Aniline C6H5NH2 L+T $a‫ ا‬vH‫ذي وی‬y#
10 Barium Acetate (CH3COO)2Ba L I!#‫م و‬
11 Barium Carbonate BaCO3 L I!#‫م و‬
12 Barium Chloride BaCl2 L I!#‫م و‬
13 Barium Chromate BaCrO4 L I!#‫م و‬
14 Barium Hydroxide Ba(OH)2 L I!#‫م و‬
15 Barium Nitrate Ba(NO3)2 L I!#‫م و‬
16 Barium Oxide (Pure) BaO L I!#‫م و‬
17 Barium Oxalate BaC2O4 L I!#‫م و‬
18 Barium Peroxide BaO2 L I!#‫م و‬
19 Barium Sulfate BaSO4 L <‫ح ا‬$‫ق وی‬S‫ی‬
20 Bromine Br2 L+T <‫ح ا‬$‫ق وی‬S‫ی‬
21 Benzene C6H6 L+T ‫ << وم <!ز‬I!#
0`!‫ وا‬H=‫ا‬
22 Benzidine C12H12N2 L EZH#‫م و‬
23 Benzaldehyde C6H5CHO L I!#‫م و‬
24 Cadmium Sulfate CdSO4 L H=‫ وا‬0`!‫م <!ز ا‬
25 Carbon Disulfide CS2 L ‫ ا‬c‫ی‬Z E C‫م وﺕ اذا اﺥ‬
26 Carbon Tetrachloride CCl4 L+T EZH#‫م و‬
27 Chlorine Cl2 L+T ‫ی‬Q‫ ﺕ<] ا‬vH‫ وی‬I!#‫م و‬
28 Chloroform CHCl3 L+T I!#‫م و‬
29 Cyclohexane C6H12 L+T <‫ وا‬Ea< I!#‫م و‬
H=‫وا!ز ا‬
30 Diamine Tetracetic N2(CH3COO)4 L+T <‫ وا‬Ea< I!#‫م و‬
Acid H=‫وا!ز ا‬
31 1,2 Dichlore Benzene C6H4Cl2 L <‫ وا‬Ea< I!#‫م و‬
1,3 Dichloro Benzene H=‫وا!ز ا‬

32 Dichloromethane CH2Cl2 L <‫ وا‬Ea< I!#‫م و‬

H=‫وا!ز ا‬
33 Diethanolamine NH11C4 L+T <‫ وا‬Ea< I!#‫م و‬
H=‫وا!ز ا‬
34 Dimethylphenylene C10H6(CH3)2 L <‫ وا‬Ea< I!#‫م و‬
H=‫وا!ز ا‬
35 Formaldehyde HCHO L+T <‫ وا‬Ea< I!#‫م و‬
0`!‫ وا‬H=‫وا!ز ا‬
36 Hydrazine Hydrate NH2NH2 . H2O L+T ‫م‬
37 Hydrofluoric Acid HF L+T ‫رق‬1‫م و‬
38 Hydroquinone C6H4(OH) 2 L+T  H=‫م <!ز ا‬
†=‫ا‬
39 Lead Acetate (CH3COO) 2Pb L ‫ذي‬y#‫ و‬H‫" ا‬H‫ﻥ‬w ]‫ﺕ‬
Ea‫ وا‬H=‫<!ز ا‬
40 Lead Bromide PbBr2 L ‫ذي‬y#‫ و‬H‫" ا‬H‫ﻥ‬w ]‫ﺕ‬
Ea‫ وا‬H=‫<!ز ا‬
41 Lead Carbonate PbCO3 L ‫ذي‬y#‫ و‬H‫" ا‬H‫ﻥ‬w ]‫ﺕ‬
Lead Chromate PbCrO4 Ea‫ وا‬H=‫<!ز ا‬
42 Lead Chloride PbCl2 L ‫ذي‬y#‫ و‬H‫" ا‬H‫ﻥ‬w ]‫ﺕ‬
Ea‫ وا‬H=‫<!ز ا‬
43 Lead Dioxide PbO2 L ‫ذي‬y#‫ و‬H‫" ا‬H‫ﻥ‬w ]‫ﺕ‬
Ea‫ وا‬H=‫<!ز ا‬
44 Lead Fluoride PbF2 L ‫ذي‬y#‫ و‬H‫" ا‬H‫ﻥ‬w ]‫ﺕ‬
Ea‫ وا‬H=‫<!ز ا‬
45 Lead Cyclohexane C6H11Pb L ‫ذي‬y#‫ و‬H‫" ا‬H‫ﻥ‬w ]‫ﺕ‬
Ea‫ وا‬H=‫<!ز ا‬
46 Lead Iodide PbI2 L ‫ذي‬y#‫ و‬H‫" ا‬H‫ﻥ‬w ]‫ﺕ‬
Ea‫ وا‬H=‫<!ز ا‬
47 Lead (Metal), Pb L+T ‫ذي‬y#‫ و‬H‫" ا‬H‫ﻥ‬w ]‫ﺕ‬
Lead (Granulated) Ea‫ وا‬H=‫<!ز ا‬
48 Lead Nitrate Pb(NO3) 2 L ‫ذي‬y#‫ و‬H‫" ا‬H‫ﻥ‬w ]‫ﺕ‬
Ea‫ وا‬H=‫<!ز ا‬
49 Lead Orthophosphate Pb3(PO4) 2 L ‫ذي‬y#‫ و‬H‫" ا‬H‫ﻥ‬w ]‫ﺕ‬
Ea‫ وا‬H=‫<!ز ا‬
50 Lead Monoxide PbO L ‫ذي‬y#‫ و‬H‫" ا‬H‫ﻥ‬w ]‫ﺕ‬
Ea‫ وا‬H=‫<!ز ا‬
51 Lead Dioxide PbO2 L ‫ذي‬y#‫ و‬H‫" ا‬H‫ﻥ‬w ]‫ﺕ‬
Ea‫ وا‬H=‫<!ز ا‬
52 Lead Sulfate PbSO4 L ‫ذي‬y#‫ و‬H‫" ا‬H‫ﻥ‬w ]‫ﺕ‬
Ea‫ وا‬H=‫<!ز ا‬
53 Lead Sulfide PbS L ‫ذي‬y#‫ و‬H‫" ا‬H‫ﻥ‬w ]‫ﺕ‬
Ea‫ وا‬H=‫<!ز ا‬
54 Lead Trioxide PbO3 L ‫ذي‬y#‫ و‬H‫" ا‬H‫ﻥ‬w ]‫ﺕ‬
Ea‫ وا‬H=‫<!ز ا‬

55 Tetra Ethyl Lead Pb(C2H5)4 L ‫ذي‬y#‫ و‬H‫" ا‬H‫ﻥ‬w ]‫ﺕ‬
(T.E.L) Ea‫ وا‬H=‫<!ز ا‬
56 Mercury (Reagent) Hg L+T ‫ﺥ
 ﺝ ًا وم وﺕ] <!ز‬
'a‫ا‬
57 Mercuric Acetate (CH3COO) 2Hg L ‫ﺥ
 ﺝ ًا وم وﺕ] <!ز‬
'a‫ا‬
58 Mercuric Bromide HgBr2 L ‫ﺥ
 ﺝ ًا وم وﺕ] <!ز‬
'a‫ا‬
59 Mercuric Chloride HgCl2 L ‫ﺥ
 ﺝ ًا وم وﺕ] <!ز‬
'a‫ا‬
60 Mercuric Cyclohexane L ‫ﺥ
 ﺝ ًا وم وﺕ] <!ز‬
Butyrate 'a‫ا‬
61 Mercuric Iodide Hgl2 L ‫ﺥ
 ﺝ ًا وم وﺕ] <!ز‬
'a‫ا‬
62 Mercuric Nitrate Hg(NO3) 2 L ‫ﺥ
 ﺝ ًا وم وﺕ] <!ز‬
'a‫ا‬
63 Mercuric Oxide HgO L ‫ﺥ
 ﺝ ًا وم وﺕ] <!ز‬
'a‫ا‬
64 Mercuric Oxycyanid 3Hg(CN)2 L+T ‫ﺥ
 ﺝ ًا وم وﺕ] <!ز‬
.HgO 'a‫ا‬
65 Mercuric Potassium L+T ‫ﺥ
 ﺝ ًا وم وﺕ] <!ز‬
Thiocyante 'a‫ا‬
66 Mercuric Sulfate HgSO4 L ‫ﺥ
 ﺝ ًا وم وﺕ] <!ز‬
'a‫ا‬
67 Mercuric Thiocyanite Hg(SCN) 2 L+T ‫ﺥ
 ﺝ ًا وم وﺕ] <!ز‬
'a‫ا‬
68 Mercurous Chloride Hg2Cl2 L ‫ﺥ
 ﺝ ًا وم وﺕ] <!ز‬
'a‫ا‬
69 Mercurous Iodide Hg2I2 L ‫ﺥ
 ﺝ ًا وم وﺕ] <!ز‬
'a‫ا‬
70 Mercurous Nitrate Hg2(NO3) 2 L ‫ﺥ
 ﺝ ًا وم وﺕ] <!ز‬
.2H2O 'a‫ا‬
71 Mercurous Oxide Hg2O L ‫ﺥ
 ﺝ ًا وم وﺕ] <!ز‬
'a‫ا‬
72 Mercurous Sulfate Hg2SO4 L ‫ﺥ
 ﺝ ًا وم وﺕ] <!ز‬
'a‫ا‬
73 Methanol CH3OH L+T ^0a‫ ا‬vH‫م وﺕ] <' وی‬
74 Methylaminophenol C14H18O2N2 L ^0a‫ ا‬vH‫م وﺕ] <' وی‬
75 Nitrophenol NO2C6H4OH L+T "H‫ﻥ‬Q ]‫م وﺕ‬
76 Nitric Acid HNO3 L+T "H‫ﻥ‬Q ]‫رق وم وﺕ‬1
77 Nitric Acid (Fuming) HNO3 L+T "H‫ﻥ‬Q ]‫رق وم وﺕ‬1
78 p-Nitrophenol C6H5NO4 L ‫م‬
79 Oxalic Acid H2C2O4 L+T ‫ ش‬#‫" و‬H‫ﻥ‬Q ]‫ﺕ‬
80 Perchloric Acid HClO4 L+T "H‫ﻥ‬Q ‫رق‬1
81 Phenol C6H5OH L+T ‫ی‬Q< ]‫م وﺕ‬


82 Phenyl Arsen Oxide C6H5AsO L+T ‫ی‬Q< ]‫م وﺕ‬
83 Phosphoric Acid H3PO4 L+T << $#‫رق و‬1‫م ﺝ ًا و‬
84 Picric Acid (NO2) 3C6H2OH L ‫رق‬1
85 Potassium Chlorate KClO3 L ]‫ي وﺕ‬. H‫آ‬y# #
"H‫ﻥ‬Q
86 Potassium Chromate K2CrO4 L ]‫ي وﺕ‬. H‫آ‬y# #
"H‫ﻥ‬Q
87 Potassium Dichromate K2Cr2O7 L ]‫ي وﺕ‬. H‫آ‬y# #
"H‫ﻥ‬Q
88 Potassium Cyanide KCN L+T 0#‫م ﺝ ًا و‬
89 Potassium Cyanate KOCN L+T 0#‫م ﺝ ًا و‬
90 Potassium K3Fe(CN)6 L+T 0#‫م ﺝ ًا و‬
Ferricyanide
91 Potassium K4Fe(CN)6 L+T 0#‫م ﺝ ًا و‬
Ferrocyanide ْ 2O
.3H
92 Potassium Nitrate KNO3 L 0#‫م ﺝ ًا و‬
93 Potassium Perchlorate KClO4 L ‫ي ﺝ ًا‬. H‫آ‬y# #
94 Potassium Thiocyanite KSCN L+T ‫م‬
95 Pyridine C5H5N L+T <‫ وا‬0`!‫م <!ز ا‬
96 Silver Nitrate AgNO3 L+T "H‫ﻥ‬Q ‫رق‬1
97 Sodium (Metal) Na L+T ‫رق‬1
98 Sodium Arsenate Na2HAsO4 L+T H=‫ وا‬0`!‫م <!ز ا‬
.7H2O
99 Sodium Arsenite NaAs2O3 L+T Ea‫" ا< وا‬H‫ﻥ‬w ]‫ﺕ‬
100 Sodium Azid NaN3 L+T Ea‫" ا< وا‬H‫ﻥ‬w ]‫ﺕ‬
101 Sodium Chlorate NaClO4 L Ea‫ذي << وا‬y#
102 Sodium Cyanide NaCN L+T "HS‫ي ﺵ ی ا‬. E‫ی‬T=# #
103 Sodium Nitrite NaNO2 L Ea< ‫ذي‬y#‫ ش و‬#
104 Sodium Nitroprusside Na2(Fe(CN)5) L "H‫ﻥ‬Q ]‫رق وﺕ‬1
.H2O
105 Sulfuric Acid H2SO4 L+T "H‫ﻥ‬Q ]‫رق وﺕ‬1
106 Sulfuric Acid H2SO4 L+T E‫ﺙ <^ ا!زی‬y‫م ﺝ وی‬
(Fuming) <=‫ وا‬0`!‫ا‬
107 Tetrachloroethylene C2H2Cl4 L+T E‫ﺙ <^ ا!زی‬y‫م ﺝ وی‬
<=‫ وا‬0`!‫ا‬
108 Thorine E‫ﺙ <^ ا!زی‬y‫م ﺝ وی‬
<=‫ وا‬0`!‫ا‬
109 Triethanolamine N(CH2CH2OH)3 L+T E‫ﺙ <^ ا!زی‬y‫م ﺝ وی‬
<=‫ وا‬0`!‫ا‬
110 Trihydroxymethyl L E‫ﺙ <^ ا!زی‬y‫م ﺝ وی‬
amine <=‫ وا‬0`!‫ا‬
111 Toluene C6H5CH3 L+T E‫ﺙ <^ ا!زی‬y‫م ﺝ وی‬
<=‫ وا‬0`!‫ا‬
* L : Laboratory use ‫ي‬H ‫ام‬,H‫اﺱ‬
** T : Technical use  ‫ام ﺹ‬,H‫أﺱ‬


 R‫ﺏ‬H‫ا' ا‬
^< ‫
ة‬H‫ وا‬S‫ق ا‬Z
"
‫ﺙت ا‬.<0‫ا‬
Prevention and Control of
Petroleum Pollution


 ‫‪ R# -١‬ا=<‪.‬ث ‪. Pollution Prevention‬‬
‫وه اﺝاءات و@ﺉ
 ﺕ‪)"E UH‬ف ا! ث اي  ا ا ا‪ <6‬ا "‪ O6‬ان ﺕ‪ Q7‬اث‬
‫
  اي ‪,‬ر ‪ _U V‬ا ا ‪ .‬و"‪ O6‬ان "‪ A  6‬اث ا"‪ b‬ا‪E‬ﺝاءات ا ﺕ‪UH‬‬
‫‪"7  ,9‬ت ا! ث ا  ا‪6‬ث وﺕ‪ kb$H‬ا‪ B‬اد!‪7 B‬ى ‪4"E V
9 O6‬وزا‪,96‬دات‬
‫ا

 ا‪,6 6‬ة اذا آن ا")‪ k:‬آ
 `
 ‪ . O6‬ان ا‪E‬ﺝاءات ا@ﺉ
 ا "‪ O6‬ان ﺕ  ا‪4‬ت‬
‫ا‪e76‬و ‪ A 6‬ﺡل اث ه ‪: :‬‬

‫أ‪ E -‬ا‪.$‬اﻥ‪ E‬وا=ی‪a‬ت ا" ‪:‬‬

‫ان اول وا!‪ A4‬اﺱﺉ ا‪  ,9  O66‬اث ا‪U‬ي "‪ O6‬ان "
‪ Q‬ا
 ه ‪ 7‬ا)ا!
 ار‬
‫ا ﺕ‪,9‬د آ‪
6‬ت ا‪< !E‬ت ا‪K‬ز" وا‪7‬اﺉ وا‪+b$‬ت ا‪ <6‬ا‪676‬ح ‪/‬ﺡ ا‪ B‬ا
  @‬
‫اي ﺝ او ‪e‬ﺱ‪ O6" 7‬ان "‪,‬ر   اﺡ‪ ,‬ا ا ا‪ . <6‬ان اﺝاءات ا"‪ A‬ه‪ O6" _U‬ان‬
‫ﺕ‪ 
"7 B UH‬ه‪: 6‬‬
‫)‪ (١‬اﺝاءات <‪ ^j‬ا‪.=Hj0‬ى ا‪ j‬و ‪O 1  :‬ن ا
 ‪E‬ﺕ  دو ‪,9‬دة دون اى ‬
‫ﺕ ا‪. 
!7!E‬ﺝ‪.: TU  6‬ن ا‪E‬ه‪6‬م 
 ه ا "‪ fH‬ﺝ‪ A
6‬ا‪,‬ول ‪ .‬و‪ "9‬ه‪U‬ا ا‪.‬ن‬
‫ا‪ B‬وا@‪ ,): A‬ﺕ‪ 8‬اﺕ‪H‬ذ ‪,‬ة اﺝاءات ‪ B‬ا‪76‬ى ا‪,‬و ‪: > ،‬‬
‫• )‪ ,‬ا‪E‬ﺕ‪
@$‬ت وا‪ 6‬ه‪,‬ات واوﺕآ‪E‬ت ا‪,‬و
  ‪ 8
1‬ا‪e‬ون ا

 ‪ B‬ا‪76‬ى‬
‫ا‪,‬و ‪ .‬ودة  ﺕف ‪ B‬ﺕ"‪ A‬وﺕ
‪ j‬ه‪ _U‬ا‪E‬ﺕ‪
@$‬ت  ‪61‬ت دو
 او ه
ت ه ا‬
‫ﺕ‪O‬ن ﺝدة ‪ :‬ا‪E‬ﺱس ‪ ،‬او ﺕ‪,97‬ث ‪ O‬ص ‪`E‬اض ﺕ ‪ U
$‬اﺕ‪ . 
 
@$‬آ‪ 6‬ان ‬
‫ا‪U ",4‬آ ه ان ‪ :‬ا‪6b!E‬م ا‪ B‬ا‪E‬ﺕ‪
@$‬ت ا

 ا‪,‬و
 وﺕ
) ﺡا‪ O6" a:‬ان‬
‫ﺕ‪   ,
$7‬ا‪,‬ول ‪ ،‬و‪ S$! :‬ا@‪.: 2‬ن ‪ :‬ﺕ‪4‬وزه و‪,‬م ا‪6b!E‬م ا
 )ت او ‪B‬‬
‫ا‪ @E‬ﺡن  اي ‪:‬اﺉ‪ ,‬او ﺡا‪.  O6 a:‬‬
‫• )‪ ,‬ا‪e6‬ﺕ‪6‬ات ا‪,‬و
 ا ﺕ‪ fH‬ا
 ‪ 81  O‬ﺡ
‪ V‬ﺕ ض ‪ 
:‬ا‪9‬ث وا‪,‬راﺱت‬
‫وﺕ)‪ 
: B‬ا‪=96‬ات ا ﺕ ‪ .‬ا‪O6‬ات وا‪E‬ﺱ
‪ Q‬ا‪  $‬ا "‪   O6‬ﺡ‪"6‬‬
‫وﺕ‪ 
79‬ا
 ا "‪ 
: 
9‬ا‪7!E‬ن ‪ .‬وﺕ‪ A:‬ه‪ _U‬ا‪e6‬ﺕ‪6‬ات ﺕﺹ
ﺕ ا‪ B‬ا‪61 6‬ت ا‪,‬و
‬
‫وا‪O9‬ت وا
ت ا ‪ ,  SO  "U
$‬ذ‪ T‬ا =‪ A‬ﺕ" ت 

 ﺝ‪,",‬ة او  ‪",‬‬
‫ا" ت ا ‪U:‬ة ‪.‬‬
‫)‪ (٢‬اﺝاءات <^ ا‪.=Hj0‬ى ا‪ : j<S0‬ﺕ)م ا`‪ Q‬ﺡ‪O‬ت ا‪,‬ول ‪.‬ﺕ‪H‬ذ ‪,‬د  ا‪E‬ﺝاءات‬
‫ا ﺕ‪e 8‬ون ا

 =‪ 6‬ﺡ‪,‬ود ا‪,‬و ‪ ،‬و"‪ O6‬ﺕ‪ f
H‬ه‪ _U‬ا‪E‬ﺝاءات ‪: " 6‬‬
‫• و=‪@ A‬ا!
 واﺉ‪ p‬ﺹ ﺕ ‪ 
: 81‬ا ‪
6‬ت وا‪
 $‬ت ا) 
‪ ,‬ا‪<6‬ت ‪YH6‬‬
‫ا!ا ‪ .‬وﺕ‪,‬ف ه‪ _U‬ا" ت ا‪ B‬ا‪  ,9‬ا<ر ه‪ _U‬ا‪<6‬ت وا")ف ا‪<E‬ر ا‪ 
7‬ا ‬
‫"‪ 
: O6‬ان ﺕ‪ 
 B <e‬ذ‪ T‬ا‪ ,‬او ﺕ‪ 9 b‬ا‪ . k
/‬وﺕ‪9‬ي ا)ا!
 وا‪61!E‬‬
‫ا

 ا‪ : )6‬ا`‪ Q‬ا‪,‬ول ‪ B‬اﺉ‪ p‬وﺝ‪,‬اول ﺕ‪ Q7! 6b‬ا‪< !E‬ت ا‪ <6‬ا‪676‬ح‬
‫‪/‬ﺡ ا‪ B‬ا
 ﺱاء ا‪<6‬ت ا‪K‬ز" او ا‪7‬ﺉ او ا ‪ .‬و"‪ B j‬ه‪ _U‬ا ‪Q7‬‬
‫‪,96‬دات ا

 ‪ ، Environmental Standards‬وه دة  ﺕ‪O‬ن ‪ A )$‬ا‪,96‬دات‬
‫ا

 ا‪6‬ﺝدة ‪ :‬ااﺉ‪ p‬ا ﺕ‪  b‬ا‪61 6‬ت ا‪,‬و
 اﺹ
 ‪.‬‬

‫ ‬
‫ا‪6‬ا@ وا‪ m
$‬ا‪. "676‬آ‪  ,‬ا‪a‬ام ا‪4‬ت ا‪ 
6‬وط و=ا‪ P‬ا‪,96‬دات‬ ‫•‬
‫ا

 ا‪. =6‬‬
‫ا‪,‬اد ﺕ)ر" ا‪ <E‬ا
  ‪ ,‬ا‪
) P
H‬م اي وع ‪6b‬ن آن ا‪6‬وع ا‪
` ,",4‬‬ ‫•‬
‫‪<6 V‬ت ‪ ،‬او ا!‪9" k‬ي =‪ 6‬ا‪ B k):‬وﺡ‪,‬ات  ‪ _U 4‬ا‪<6‬ت @ ‪/‬ﺡ‬
‫
 ‪.‬‬
‫ ‪ A@ A‬ا‪E‬ﺵ‪4‬ر او ازا ا‪K‬ت ا

 ‪,‬ف ا‪E‬ﺱ‪$‬دة  ا ‪ ،‬و‪ )6‬ﺕ‪A
4‬‬ ‫•‬
‫ا"‪4‬د ‪,‬اﺉ ﺹ 
 ‪+‬ب ‪.‬‬
‫‪ j‬ا‪K‬ت ا 
 و`س ا‪E‬ﺵ‪4‬ر ‪ :‬ﺵارع ا‪,6‬ن وو=‪ A‬ا‪E‬ﺡ‪ a‬ا‪bH‬اء ﺡ ‪.‬‬ ‫•‬
‫ا‪  ,9‬اﺱ ‪6‬ل ا!اع ا@د ا ‪ 
$‬ا)
‪ ",‬وﺕ‪ A
4‬اﺱ ‪6‬ل ‪,‬اﺉ ا@د ا ‪> $
1‬‬ ‫•‬
‫ا‪E9O‬ت ‪) ،‬ت ا‪K‬ز ا
آ‪K‬ز ا
ا‪ 
76‬وا‪K‬ز ا
ا‪Kb6‬ط ‪،‬‬
‫وا‪
7‬رات ا‪O‬ﺉ
 و`
ه ‪.‬‬

‫ب‪ -‬زیدة ا‪ .‬ا ‪:‬‬

‫ ا‪b‬وري ان ﺕ)م ا‪ 4‬ا‪e76‬و  ا
 ‪ :‬ا‪,‬و ‪.‬ﺱ‪,H‬ام وﺱﺉ ا‪+E‬م ا‪  $H6‬‬
‫ا ا
 
 ا‪6‬ا‪ 
/‬وﺕ>)
‪U 8$‬ا ا‪.‬ن ‪E‬ن ا‪E‬ه‪6‬م 
 "‪,‬أ  اﺵ ا‪b!E‬ط ‪ :‬‬
‫ا‪ P7‬ﺕ‪:‬ت ا‪$‬د @ ا‪
7‬ة ‪6 B‬رﺱت ا‪e6‬ﺱ‪7‬ت ا‪O‬ى ‪ .‬و‪"a‬دة ا ا
 ‪,‬ى‬
‫ا‪6‬ا‪ Q4" 
/‬ا‪E‬ه‪6‬م ‪4‬ا!‪ Q‬ا
 ‪:‬‬
‫)‪ (١‬ا‪ B A
4‬ﺕ‪9‬ﺵ اﺱ‪,H‬ام وﺱﺉ‪ P‬ا ) ا‪H‬ﺹ )ا‪
7‬رات ا‪ (
H‬ا‪`+ E‬اض‬
‫ا‪. 96‬‬
‫)‪ (٢‬ﺕ)
‪ f‬اﺱ‪,H‬ام ا‪,‬راﺝت ا ر"  @ ا‪:E‬اد و  ان ا‪ O‬ذ‪ ، T‬وا@ر اﺱ‪,H‬ا‬
‫‪ B‬ا‪E‬ﺝ‪a‬ة ا‪ 
O9‬ا ﺕ‪  Q‬ذ‪ . T‬و‪ B )6‬ا‪,‬و ﺕ‪ A
4‬اﺱ‪,H‬ام‬
‫ا‪,‬راﺝت ااﺉ
 ا‪ B‬ا@‪ B‬ﺡ‪. O6 ,‬‬
‫)‪ (٣‬اﺱ‪,H‬ام وﺱﺉ‪ P‬ا ) ا  @‪,‬ر ا‪OE‬ن ‪.‬‬
‫)‪ Q! (٤‬اﺝ‪a‬ة ‪ B Catalytic Converters‬اﺝ‪a‬ة ا دم ‪ :‬ا‪
7‬رات ا‪.
H‬‬
‫)‪ (٥‬اﺝاء ا
! ا‪,‬ور" ‪ B‬ا‪
7‬رات ‪6b‬ن ‪,‬م ا! ث ا‪<6‬ت   ‪.‬‬
‫)‪ (٦‬ﺕ‪9‬ﺵ اﺱ‪,H‬ام ا‪O‬زو
 ا‪ 796‬ا‪ A‬ا<
‪+‬ت اﺹص )‪,@ (TEL‬ر ا‪OE‬ن ‪.‬‬
‫)‪ (٧‬ﺕ‪9‬ﺵ اﺱ‪,H‬ام ‪H‬ت ا‪,
6‬ات ا‪ "9‬او ا‪ 6‬ات ‪ :‬ا‪ 6‬زل ا‪ B‬ا@‪ B‬درﺝ‬
‫‪.  O6‬‬
‫)‪ (٨‬ﺕ‪ A
4‬ا‪E‬ه‪6‬م ‪,9‬اﺉ‪ j‬ا‪ 
a 6‬وﺕ‪ 
4‬اي )  ‪ :  O6‬ا‪a 6‬ل ‪.‬‬
‫)‪ (٩‬ا‪$/‬ء آ‪ :‬اﺝ‪a‬ة ا‪!E‬رة او ا"‪ ,‬ا‪O‬ﺉ
  ‪, ,‬م ا‪9‬ﺝ ا
 ‪.‬‬
‫)‪ (١٠‬ﺕ‪9‬ﺵ ﺡق ا ‪"$‬ت ا‪,O6‬ﺱ ‪.‬‬
‫)‪ (١١‬اﺱ‪,H‬ام ا‪ b:‬ا‪ O‬ﺝ
ت ا‪7
6‬ة ‪9‬ﺵ ا‪E‬ﺱ‪,H‬ام ا‪a‬اﺉ‪6 ,‬در ا@د ا)
‪",‬‬
‫‪+‬ﺱ‪,H‬ات ا‪ 
a 6‬آ‪6‬ا@‪ ,‬وا‪,6‬ا‪ :‬ء ا ‪ 
$‬وا‪K‬ز" ‪.‬‬
‫)‪ A  (١٢‬ا‪ : 
,‬ﺝ‪ A
6‬ا‪E‬آ ا  و ‪ A‬ا‪+E‬ن  ا‪O7‬ﺉ ‪ :‬وﺱﺉ ا‪+E‬م ‪.‬‬

‫آ‪ B Q4" 6‬ا‪ 4‬ا‪e76‬و  ا

 ‪ :‬دو و‪6b‬ن ا‪aE‬ام وط وت ﺡ‪ "6‬ا
‬
‫و=‪ A‬ﺹ
 ‪+‬ﺉ‪ 6‬ﺕ‪ 6b‬ا‪a‬ام ا‪:E‬اد  آ‪,6‬أ ‪:‬ض ا‪K‬ات او@‪ A‬ا‪,H‬ت و`
ه  ‪,‬‬
‫ﺡل اي ق ‪ :‬ه‪U‬ا ا‪. Q!4‬‬

‫ ‬
 ‫‪ -٢‬ا‪
H‬ة <^ ا=<‪.‬ث ‪. Pollution Control‬‬
‫ان ه ك  ‪ r‬ا ت )و 
 ا  ا ‪   Q " (
$‬اﺕ‪H‬ذ ا‪E‬ﺝاءات ا‪
$O‬‬
‫‪ ,9‬او ﺕ)
 اث ا ﺕ‪ 4  Q" 6   %‬ه‪ _U‬ا‪<6‬ت  ‪ ,‬ا! < ‪ .‬وﺕ‪,‬ف ‪
6‬ت‬
‫ا‪
7‬ة ‪ B‬اث و‪/‬ق ا‪ 4 6‬وا‪ fH‬ا‪  E‬ا‪<6‬ت وا ‪"$‬ت ا‪H‬ة ا‪ B‬ا‪ ,9‬‬
‫ا‪<E‬ر ا‪  
7‬ا ا‪ <6‬ا "‪ O6‬ان ﺕ
‪ Q‬ا
  ‪ j"/‬ﺕ‪ 
/ 

K‬ه‪ _U‬ا‪<6‬ت‬
‫وﺕ‪ "9‬ا‪ B‬اد `
 < ‪ ،‬او  ‪ j"/‬ازا ﺕ‪
<.‬اﺕ ‪ ،‬وه ﺕ   اﺱﺉ ا‪E‬ﺱﺱ
‬
‫‪ B 1:96‬ا‪ 9‬ا  وﺡ‪ "6‬ا
 ‪ .‬ان ه‪ _U‬اﺱ
 ا=‪ :‬ا‪ B‬وﺱﺉ ا‪  ,9‬اث‬
‫وا‪
7‬ة 
‪ k‬ه ا ‪6‬د ا‪)$‬ي 
 ا‪E‬دارة ا‪<6 O6‬ت وا ‪"$‬ت وا‪$H6‬ت ا‪H‬ة ‪.‬‬
‫وﺕ)‪/ 87‬ق ا‪
7‬ة ‪ B‬اث و ‪ 4‬ا‪<6‬ت وا ‪"$‬ت ا‪H‬ة ا‪ B‬ا‪7@E‬م ا
 ‪:‬‬

‫أ‪ -‬ا‪ "a0‬ا@یﺉ" ‪: Physical Treatment‬‬

‫ان ‪ )"/‬ا‪ 4 6‬ا‪"a
$‬و" ﺕ ‪ )! B ,6‬ا‪O6‬ن ا‪  H‬وﺱ‪ P‬ا‪ B‬ا دون اﺡ‪,‬اث ﺕ‪ : 

K‬‬
‫اﺹ‪ k‬ا‪E‬ﺱﺱ
 ‪ .‬وﺕ  ه‪ _U‬ا")  ار‪ f‬وﺱﺉ ا‪ 4 6‬واﺱ وا@ آ‪ $‬وﺕ )
‪,‬ا ‪.‬‬
‫وﺕ‪ )"/ 6b‬ا‪ 4 6‬ه‪ : : _U‬ا‪6‬اد ا‪7‬ﺉ  ا‪6‬اد ا )وآ‪ : : TU‬ا‪7‬اﺉ‬
‫`
 ا‪ (H6‬اﺱ ‪,‬ة ‪/‬ق ‪"a
:‬ﺉ
 > ا‪ ، K‬اﺱ
‪ ، Q‬اآ
‪ ، ,‬اﺵ
‪ ، p‬ا‪E‬ص‬
‫‪ ،‬ا‪ ، 
H‬ا)
 ‪...‬ا€ ‪ .‬وﺕ ‪ ,6‬ا") ا‪H6‬رة اﺱﺱ ‪ 
! B‬واص ا‪6‬دة ا‬
‫ا )‪ .‬و‪ O6" 6‬ازا ا‪"a4‬ت ا‪
O‬ة ذات ا‪:>O‬ت ا 
 ‪ 7‬اآ>  ا‪"a4‬ت‬
‫ا‪
K‬ة ذات ا‪:>O‬ت ا‪ .b$H 6‬و ا> ه‪ _U‬ا") وﺡ‪,‬ات ‪ :‬ا)‪ A‬ا‪4 
"a‬ذ
‬
‫ا‪E‬ر=
 ‪ : ،‬ا‪"a‬ت  ا‪ _
6‬ا 
 ‪.‬ﺱ‪,H‬ام ‪ )"/‬ا "‪ 8‬اء ‪ .‬و ‪ : ,‬ا‪O6‬ن‬
‫ا‪4"H‬ي ا‪ : :, k  fH‬ﺡ‪ )
6 $‬او ‪9‬ق او ‪.‬ﺱ‪,H‬ام ‪/‬ق  ‪ 4‬اى ‪6‬‬
‫" ن ا") ا‪"a
$‬و" ‪E‬ﺕ‪ $O‬وﺡ‪,‬ه ‪
7‬ة ‪ B‬ا‪<6‬ت  ﺕ‪ Q‬وﺱﺉ  ‪ 4‬اى ‪.‬‬

‫ب‪ -‬ا‪ "a0‬ا‪0N‬ﺉ" ‪: Chemical Treatment‬‬

‫‪ :‬ه‪ _U‬ا") "‪ 8‬اﺱ‪,H‬ام ا‪+$‬ت ا‪
6
O‬ﺉ
 )
  ا‪<6‬ت وا ‪"$‬ت ا‪H‬ة ‪ .‬وﺕ ‬
‫ا‪ 4 6‬ا‪
6
O‬ﺉ
 ا‪ b:‬وا!‪  A4‬ا ﺡ
 ا

  )
 ‪/‬ق ا‪ . 4 6‬وه ك ا ‪  ,",‬اق‬
‫ا‪ :  6‬ا‪ 4 6‬ا‪
6
O‬ﺉ
 > ‪:‬‬
‫)‪ (١‬ا=‪a‬دل ا‪0N‬وي ‪ :‬و"‪4‬ي ‪ _U‬ا")  د ا‪$H6‬ت ا‪ 
b9‬وا)‪ 
) ",‬ا<ره‬
‫ا ﺕ‪ B Q7‬ا‪ Q`E‬ا‪.‬آ ا‪
6
O‬ﺉ ‪ .‬و"‪4‬ي ا دل ا‪
6
O‬ﺉ  ‪ j"/‬ا=‪ :‬دة‬
‫آ
‪
6‬ﺉ
 ‪ 

K‬ا‪E‬س ا
‪,‬روﺝ
‪ pH‬ا‪ B‬ا‪76‬ى ا‪ E‬ا)"‪ )!  Q‬ا دل )‪. (6–8‬‬
‫)‪ (٢‬ا=‪ : 8" : vjj‬ه‪ _U‬ا") ﺕ‪ "O‬ا‪+‬ح `
 ذاﺉ ‪!"w‬ت ا‪H‬ة ا‪6‬ﺝدة ‪ :‬‬
‫ا‪7‬اﺉ‪ .‬ودة  ﺕ‪ 6 7‬ه‪ _U‬ا") ‪E‬زا ا‪ 6‬دن ا>)
  ﺱاﺉ اف ا  ‬
‫`
 ا ‪. "b‬‬
‫)‪ (٣‬ا&آ‪ H‬ة وا&ﺥ=‪@j‬ال ‪ O6" :‬اﺱ‪,H‬ام ‪ 
6‬ا‪E‬آ‪,7‬ة وا‪aE‬ال ‪ "9‬ا‪<6‬ت ا‪ 7‬ا‪B‬‬
‫اد `
 =رة او ذات ﺱ‪ 
6‬ا@ ‪.‬‬
‫)‪ (٤‬ا=دل ا&ی‪.‬ﻥ ‪ :‬وه ‪ 
6‬ﺕدل 
 ا’"!ت ا‪6‬ﺝدة ‪ :‬ﺱﺉ )‪9‬ل( ‪ A‬ا"!ت دة‬
‫اى "‪ O6‬ان ﺕ‪O‬ن دة ﺹ ‪ 6",‬ا‪U‬ون ‪ ،‬دة ه‪ ، Gel 
+‬دة راﺕ ‪، Resin 
4‬‬

‫ ‬
‫ز"‪ ، Zeolite 2"E‬او ‪... Clay 
/‬ا€ ‪ .‬وﺕ‪O‬ن ا‪6‬دة ا‪6‬د ‪!"+‬ت ام ‪"E ,‬ن‬
‫ﺝ‪ ، Cat-ion exchanger Q‬او ‪"E ,‬ن ﺱ‪ . Anion exchanger Q‬و 
‪a‬ات‬
‫‪ 
6‬ادل ا‪ !"E‬ا! ‪O !+ @ 
6‬س ‪ ،‬اي "‪ O6‬أﺱ‪,H‬ام ‪t‬وف 
 > ا‪
7K‬‬
‫ ‪ 
6 SO‬ادل ‪E‬دة ا‪6‬اد ا‪E‬ﺹ
 ‪.‬‬
‫)‪ (٥‬ا&‪@=#‬از )ا&‪ #‬ﺹص( ‪ O6" :‬ا‪E‬ﺱ‪$‬دة  ‪t‬هة ا‪aE‬از‪ :‬ازا ا‪  
>O‬ا‪6‬اد ا‪<6‬‬
‫ اﺱ‪ P‬ا‪U‬ي ﺕ<‪ ، k‬آ‪ : 6‬ﺡ اﺱ‪,H‬ام ا‪O‬ن ا‪ : Activated Carbon P 6‬‬
‫ا‪a‬از ا‪  
>O‬ا‪K‬زات ا‪ . 7‬و"‪ O6‬اﺱ‪,H‬ام !‪ S$‬ا‪1‬هة ا"‪ : : b‬ا‪7‬اﺉ ‬
‫ ‪ b‬آ‪ 6‬ه ا‪9‬ل ‪ :‬ازا ا‪7‬اﺉ ا ‪. 
$‬‬

‫ج‪ -‬ا‪ "a0‬ای‪..‬ﺝ" )‪: Biological Treatment (Bioremediation‬‬

‫"‪ : 8‬ه‪ _U‬ا") اﺱ‪,H‬ام آﺉ ت ﺡ
 ‪ > Microorganisms‬ا‪6H‬ﺉ ‪،‬ا‪ ، "
O‬ا‪"$‬ت ‪،‬‬
‫وا‪O
6‬وت ‪E‬زا ا‪6‬اد ا ‪ "b‬ا‪  7‬ا‪ _
6‬وا ا‪6 <6‬اد ا ‪ 
$‬وﺕ‪ "9‬ا‪B‬‬
‫اد `
 ﺱ او ا@ ﺱ‪ ، 
6‬آ‪ : 6‬ﺡ ازا ا)‪ A‬ا‪ 
"a‬ا ‪ 
$‬ا‪ 76‬ا‪ B‬در ا‪_
6‬‬
‫و ‪ _
 4‬اف ا  وا ا‪ . <6‬وﺕ ‪ Y‬ا‪O‬ﺉ ت ا‪ 
9‬ا‪ : ,H76‬ه‪ _U‬ا")‬
‫ا‪ B‬آﺉ ت ‪ "b‬ا‪ "UK‬واى ذاﺕ
 ا‪ . "UK‬وﺕ‪,H7‬م ا‪E‬و‪ B‬ا‪O‬ن ا ‪b‬ي  ‪6‬ه‬
‫وﺕ‪<O‬ه ‪ ،‬ا ا>!
 ‪,H7:‬م اد `
 ‪ !< > "b‬اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن وا‪+E‬ح ا‪ . 
!, 6‬آ‪6‬‬
‫ﺕ)‪ 87‬ه‪ _U‬ا") ‪+ )/‬ﺱ‪$‬دة  ا‪E‬وآ‪ 
47‬ا‪U6‬اب ا‪ 4  
! B‬هاﺉ
 و ‪E 4‬هاﺉ
 ‪.‬‬
‫و‪ :‬ا‪ 4 6‬ااﺉ
 "‪ Q‬وﺝد ا‪E‬وآ‪ "9 
47‬ا‪6‬دة ا ‪ "b‬ا‪ B‬ا@ ا‪+‬ز  ‪6‬‬
‫ا‪ "
O‬وﺕ‪<O‬ه ‪ ،‬ا ‪ :‬ا‪ 4 6‬ا‪+‬هاﺉ
 ‪ 8
:‬اﺱ‪,H‬ام ا‪ "
O‬ا‪+‬هاﺉ
 ‪ 
9‬ا‪6‬دة‬
‫ا ‪ . "b‬وه ك ﺕ‪4‬رب ‪ :‬ه‪U‬ا ا‪46‬ل ﺕ‪ 
: 8‬اﺱ‪,H‬ام `ا
  ‪E b97‬ﺡ‪ ,‬ا!اع ا‪"
O‬‬
‫اﺱع  ‪7 4‬ﺡ ﺕ)رب ‪ ١٠٠٠‬آ‪  A 8‬ا ا‪6 <6‬اد ا ‪ . 
$‬و‪E‬ﺕ‪ <.‬ا‪"
O‬‬
‫ا‪1 4 6 ,H76‬وف ا‪ > "4‬درﺝ ا‪9‬ارة ‪ ،‬آ‪ 6‬ا! ‪E‬ﺕ‪ Q7‬اي ا<ر 

 =رة‬

‫د‪ -‬ا‪ "a0‬ا‪S‬اری" ‪: Thermal Treatment‬‬

‫وه رة  ‪ 
6‬اآ‪,7‬ة ‪,‬رﺝت ﺡارة 
 ‪ "9  8O9‬ا‪6‬آت ا ‪ "b‬ا‪ !< B‬‬
‫اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن و‪H‬ر ء ‪ ،‬او‪ 6O‬أى ه ‪ 
6‬اﺡاق ﺕ‪4‬ي ‪  fH‬ا‪6‬اد ا‪H‬ة `
‬
‫ا‪`6‬ب  ‪ .‬و"‪ O6‬ان ﺕ ‪  %‬ا‪ 4 6‬ا ‪ "b‬ا"‪ b‬اد `
 ‪ > "b‬ا‪9‬ا‪r‬‬
‫وا‪+E‬ح وا‪6‬آت ا‪ . 
!, 6‬و"‪,9‬د اآ
‪ Q‬ا‪6 "a4‬دة ا ‪ "b‬درﺝ رﺕ ‪B‬‬
‫ا‪7!E‬ن وا
 ‪.: ،‬ذا ا‪ O‬ﺕ‪ 2
$‬ا‪ "a4‬وﺕ‪ "9‬ا‪ !< B‬اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن وء واد `
‬
‫‪ "b‬ا
 ‪7:‬ف ﺕ‪ p‬ه‪ _U‬ا‪6‬دة ا ‪= 
` "b‬رة ‪ .‬وﺕ  وﺱ
 ا‪ 4 6‬ا‪9‬ار" ‬
‫اﺱﺉ ا‪ 
  b$6‬اﺱﺉ ا‪ :  6‬ادارة ا‪<6‬ت وا‪$H6‬ت ا‪H‬ة ‪ !E‬ﺕ‪ 6b‬درﺝ‬
‫ﺕ‪O6 
 
,‬ن ا ‪b‬ي ا‪ ،H‬و‪ S$! :‬ا@‪   % "E 2‬ﺱى آ‪ 
6‬ﺹ‪
K‬ة  ا‪< !E‬ت‬
‫ا‪b‬رة ا "‪ O6‬ا‪
7‬ة 
 ‪ .‬و‪ E‬ﺕ‪ H‬ه‪ _U‬ا")   ‪ r‬ا‪<E‬ر ا‪ 
7‬ﺹ اذا‬
‫اﺱ ‪, )" 26‬اﺉ
 و‪,‬ون  ‪,‬ات ‪ H‬ورة ‪ ،‬اذ ان ذ‪  Q7" ,@ T‬ا! ث رواﺉ‪p‬‬
‫آ" و`زات ة ا=‪ :‬ا‪ B‬ا‪6‬اد ا‪@,‬ﺉ)
 ‪.‬‬

‫هـ‪ -‬ا ‪ EX‬ا&‪: Secured Landfill Disposal E#‬‬

‫" ف ا‪ :,‬ا‪ 
6 k!. E‬و=‪ A‬ا‪$H6‬ت ا 
 ا‪H‬ة ‪ )" 66 ) :‬ه ‪,‬ﺱ
‬
‫ﺹ ‪ .‬و"‪4‬ي ا‪  fH‬ا ‪"$‬ت ‪ :‬ه‪ _U‬ا‪)6‬ة  ‪ j"/‬و=  ‪ B‬ا‪E‬ﺱ‪ p‬ا‪, 6‬ة ‪،TU‬‬

‫ ‬
‫او ‪$9 j/  :‬رة <‪4" 8‬ي ﺕ‪  ) 
K‬ااب ‪" T67‬اوح 
 ‪ ٣٠ – ٢٠‬ﺱ‪ . 8‬آ‪8" 6‬‬
‫ﺕ‪@ 
K‬ع ا‪ ) :,6‬وا@
 ‪ "69‬ا وا‪ _
6‬ا‪  
:4‬ا‪<E‬ر ا‪O6 
7‬ن ا‪ H‬ا‪:,6‬ن‪.‬‬
‫و" ‪ ,6‬ا
ر @‪ A‬ا‪ :,6‬وا‪6E‬ق ا‪ : ,H76‬ا‪ B :,‬درﺝ رة ا ‪"$‬ت ا‪66‬رة‬
‫واﺹ ا‪"a
$‬ﺉ
 وا‪
6
O‬ﺉ
 ‪ .‬و`‪  8‬آ ا‪E‬ﺡ
‪/‬ت ا‪UH6‬ة "‪ O6‬ان "‪ Q7‬ا‪ :,‬اث‬
‫ وا‪ _
6‬ا‪ 
97‬وا‪   "E : TU ، 
:4‬اﺱﺉ ا‪  fH  $‬ا‪<6‬ت‬
‫وا ‪"$‬ت ا‪H‬ة ‪.‬‬

‫د‪ -‬ﺕ وی ا‪<0‬ت ‪: Recycling of Wastes‬‬

‫وه ‪ 
6‬ادة اﺱ‪,H‬ام  ‪ r‬ا‪6‬اد ا ﺝى اﺱ‪,H‬ا ‪ :‬ا ‪
6‬ت ا 
 ا ﺕ‪4‬ي‬
‫ا< ء ا ‪
6‬ت ا‪!E‬ﺝ
 > ا ا ا‪,76‬ة ‪ ،‬ا‪"U6‬ت ‪ ،‬اد اﺵ
‪ ، p‬و`
ه  ا‪6‬اد‬
‫ا‪
6
O‬و" ‪ .‬وﺕ‪ 6 7‬ه‪ _U‬ا") ﺡ
 "‪O‬ن ح ا‪6‬دة ا‪ ,H76‬ا<ر 

 وﺹ‪ 
9‬ة‬
‫" ‪ Q‬ﺕ‪$‬د" ‪ ،‬او ﺡ
 "‪O‬ن  ا ‪ Q‬ا"‪4‬د وﺱ
 ‪  fH‬ه‪ _U‬ا‪6‬اد او  ا<ره ا‪H‬ة‬
‫‪ ،‬او ان ‪ 
6‬ا‪ O6"   fH‬ان ﺕ‪/  YO‬ﺉ ‪E‬ﺕ ﺱ‪ A Q‬ا‪$‬ﺉ‪,‬ة ا ﺕ‪:‬ه !
‪4‬‬
‫‪E‬ﺱ‪,H‬ا‪ .‬و"‪e‬دي ادة اﺱ‪,H‬ام ه‪ _U‬ا‪6‬اد ا‪: B‬اﺉ‪ ,‬ا@د" !
‪ 4‬ﺵ
‪ ,‬اﺱ‪+‬آ  ﺝ ‪،‬‬
‫و ‪,‬م ا‪9‬ﺝ ا‪ B‬ﺹف  ا=‪   fH 
:‬او ‪  ,9‬ا<ره  ﺝ اى ‪ .‬و‪E‬ﺕ ‬
‫ه‪ _U‬ا")  اﺱﺉ ا‪ O66‬اﺱ‪,H‬ا ‪ O‬ﺵﺉ‪ A‬و‪ ، j‬وا!‪ 6‬ه ‪  O6 )"/‬ا‪E‬ﺱ‪,H‬ام‬
‫‪, A‬د ‪,9‬د  ا‪6‬اد ا 
 ‪.‬‬

‫‪Z -٣‬ق ا‪

H‬ة <^ ‪.<#‬ﺙت ا!‪.‬اء ا
" ‪.‬‬
‫‪ :‬ﺡ ﺕث ااء ‪.:‬ن ا‪E‬ﺝاء ا‪E‬ه‪ 8‬ا‪U‬ي "‪ O6‬ان "‪ UH‬ه ا")ف ا! ث ا‪<6‬ت ا‪ 7‬‬
‫‪+‬ل  ‪ 4‬دره ‪ .‬ا ا@ ‪ ،‬اي ﺕ
 ااء وازا ا<ر ا‪<6‬ت  ‪@ 
: k‬درة ‪B‬‬
‫‪  :‬ذ‪+  T‬ل @ا!
 ا‪E‬ﺕ‪a‬ان ا‪6‬ﺝدة ‪ . 
:‬ورة  ﺕ‪ 6‬ا‪E‬ﺝاءات ا‪UH6‬ة ‪ :‬‬
‫ا‪
7‬ة ‪< B‬ت ااء ا ‪: "  
$‬‬

‫
ازا" ازات ا‪.<0‬ﺙ" ‪ :‬و"‪ 8‬ذ‪+  T‬ل ‪:‬‬

‫اﺱ‪,H‬ام ا‪6‬اد ا  ا)‪,‬رة ‪ B‬ا‪a‬از ‪ Adsorption‬ا‪K‬زات ا‪> <6‬‬ ‫•‬
‫ا‪O‬رن ا‪4‬ف ا‪ ، P 6‬ا‪ ، O
7‬ا‪ r  ، 
E‬ا!اع ا‪6‬اد ا

‬
‫و`
ه ‪.‬‬
‫اﺱ‪,H‬ام ‪  
9‬ا)‪,‬رة ‪ B‬اص ‪ Absorption‬ا‪K‬زات ا‪. <6‬‬ ‫•‬
‫اﺱ‪,H‬ام اق ا‪
6
O‬و" ا "‪ O6‬ان ﺕ‪9‬ل ا‪K‬زات ا‪ <6‬ا‪ B‬اد `
‬ ‫•‬
‫< او ‪e‬ذ" ‪.‬‬
‫ازا ا)ات ود@ﺉ‪ j‬ا‪6‬اد ا ا‪. <6‬‬ ‫•‬

‫
ادة ا* ‪ jX‬ﺕ‪ 0'j‬ا‪ "j<0a‬ا&ﻥ=ﺝ‪ r  : b)" : "j‬ا‪E‬ﺡ

ن اﺝاء ﺕ‪"9‬ات‬
‫‪ B‬ا") ا‪!E‬ﺝ
 ا‪  B  6‬آن ذ‪ 
)  O6 T‬ا! ث ا‪6‬اد ا‪: > <6‬‬

‫• ادل ‪
6‬ت ﺹ 
 ﺕ‪E 

K‬زا ا‪6‬اد ا‪ 76‬ث ‪.‬‬
‫• ﺕ‪ 
! 

K‬ا‪6‬اد ا‪E‬و
 ا‪. ,H76‬‬

‫ ‬
 ‫ﺕ‪ 

K‬ا") ا 
 ا‪.  6‬‬ ‫•‬
‫ادة ا‪ 6b" 6 8
6‬اﺱ‪,H‬ام وﺕ‪,‬و" ا‪$H6‬ت ا‪. <6‬‬ ‫•‬
‫ا‪ 8
6‬ا‪,6 >E‬ا ‪.‬‬ ‫•‬

‫وﺕ‪ YH‬اﺝاءات ا‪

7‬ة ‪< B‬ت ااء ا ‪+. 
$‬ف ا!اع ه‪ _U‬ا‪<6‬ت ‪ ،‬و"‪O6‬‬
‫ﺕ"‪ Q‬ه‪ _U‬ا‪E‬ﺝاءات ا‪ B‬ا‪7@E‬م ا
 ‪:‬‬

‫أ‪ -‬اﺝاءات ا‪

H‬ة <^ ا=<‪.‬ث ﺏز اول اوآ‪ H‬ا‪N‬ﺏ‪.‬ن ‪: CO‬‬
‫ان ا‪,6‬ر اﺉ
‪K 7‬ز اول اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن ه ﺡق ا!اع ا@د ا ‪O : 
$‬ﺉ وﺱﺉ‪ P‬ا )‬
‫)‪O‬ﺉ ا‪E‬ﺡاق ا‪,‬ا ( > و@د ا‪O‬زو
 وو@د ا‪a",‬ل ‪ .‬و‪ " 6
:‬اه‪ 8‬ا‪E‬ﺝاءات ا ﺕ‪,7‬‬
‫‪ B‬ﺕ‪ r
$H‬آ‪
6‬ت ا! ث ه‪U‬ا ا‪K‬ز  ه‪ _U‬ا‪O6‬ﺉ ‪:‬‬
‫)‪ (١‬ﺕ" ‪O‬ﺉ ا‪E‬ﺡاق ا‪,‬ا ‪ 6b" 6‬ﺡق ا@د ا‪. O 6 76‬‬
‫)‪ Q! (٢‬اﺝ‪a‬ة ا‪   "9‬ا‪ B Catalytic Converters ,76‬اﺝ‪a‬ة ا دم ‪6b‬ن‬
‫اآ‪,7‬ة ﺝ‪` A
6‬ز اول اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن ا‪` B‬ز <! اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن ‪.‬‬
‫)‪ (٣‬اﺱ ‪6‬ل ‪,‬اﺉ ا@د ا ‪ > $
1‬ا‪E9O‬ت و)ت ا‪K‬ز ا
 آ‪K‬ز ا
 ا‪
76‬‬
‫‪ LNG‬وا‪K‬ز ا
 ا‪Kb6‬ط ‪ CNG‬ا ﺕ) ‪ Q7! 
:‬ا! ث `ز اول اوآ‪,
7‬‬
‫ا‪O‬ن‪.‬‬
‫)‪ (٤‬اﺱ ‪6‬ل وﺱﺉ‪ P‬ا ) ا ﺕ ‪ @ 6‬ا‪O‬ﺉ
 ‪.‬‬
‫و‪E‬ﺝ ازا `ز اول اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن  ا‪K‬زات ا 
 ا‪ O6
: >  6‬اﺱ‪,H‬ام ‪)"/‬‬
‫ا‪E‬آ‪,7‬ة ‪` "9‬ز اول اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن ا‪ V  6‬ا‪` B‬ز <! اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن ‪.‬ﺡ‪ ,‬اق ا
‪:‬‬
‫)‪ (١‬اﺱ‪,H‬ام ‪H‬ر ا‪6‬ء ‪  ,7  A‬ﺱ‪ > Q‬اوآ‪ ,
7‬ا‪ ,",9‬او اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬وم ‪,‬رﺝ‬
‫ﺡارة ﺕاوح 
 ‪. 400 – 480 oC‬‬
‫‪CO + H2O‬‬ ‫‪CO2 + H2‬‬
‫`‪  8‬ان ز"دة درﺝ ا‪9‬ارة ﺕ‪  ,"a‬ﺱ ه‪U‬ا ا‪ $‬ا‪ E‬ان ا  ا‪ ,76‬ا‪,H76‬م‬
‫‪ _U‬ا") " ‪ "K 6‬درﺝ ﺡارة ‪ O6"E TU ، 600 oC‬ز"دة درﺝ ا‪9‬ارة ا‪ B‬اآ>‬
‫ ا‪,9‬ود ا‪ 
6‬أ‪E _+‬زا ‪  CO‬ااء ‪  P
 :‬ا‪K‬زات ا‪. >  6‬‬
‫)‪ )"/ (٢‬ا‪E‬آ‪,7‬ة ﺱ‪,H‬ام ا‪9‬ارة وا  ا‪ . ,76‬وا  ا‪ ,76‬ا‪,H76‬م ‪ :‬ه‪_U‬‬
‫ا") ه اﺡ‪ ,‬ا‪ 6‬دن ا @‪ ,‬ﺕ‪O‬ن اﺹص ‪ ،‬ا ‪9‬س ‪ ،‬ا‪ ،a
K 6‬وا‪+‬ﺕ
 ‪ .‬ا درﺝ‬
‫ا‪9‬ارة ا‪ 120 – 500 oC 
 : ,H76‬و=‪.1 atm PK‬‬
‫‪2CO + O2‬‬ ‫‪2CO2‬‬

‫ب‪ -‬اﺝاءات ا‪

H‬ة <^ ا=<‪.‬ث ﺏ‪T‬آ ا‪N‬ی ‪: SOx‬‬
‫ﺡ
‪ V‬ان ا‪,6‬ر اﺉ
‪E 7‬آﺱ
‪ ,‬ا‪ 2"O‬ا‪ >  6‬ا‪ B‬ااء ه اﺱ‪,H‬ام ا!اع ا@د ا ‪
$‬‬
‫اد" ا‪9‬و" ‪ B‬ا‪: TU 2"O‬ن ا‪E‬ﺝاءات ا‪
7  6‬ة ‪ B‬ه‪ _U‬ا‪6‬اد ﺕ‪: " 6 fH‬‬

‬
 ‫)‪ (١‬اﺱ‪,H‬ام !‪$‬ط ذات ‪9‬ى آ" وا‪ /‬ء ‪.‬‬
‫)‪ (٢‬أزا ا‪  2"O‬ا‪4 6‬ت ا ‪ @ 
$‬اﺱ‪,H‬ا ‪.‬ﺱ ‪6‬ل وﺡ‪,‬ات ازا ا‪ > 2"O‬وﺡ‪,‬ات‬
‫ا‪. 
9‬‬
‫)‪ (٣‬ﺕ)
 ا! ث `زات ‪ j"/  SOx‬ﺕ)
 اﺱ‪+‬ك ا@د وﺕﺵ
‪ ,‬اﺱ‪+‬ك ا@  ‪+‬ل ‪:‬‬
‫• اﺱ دة اآ آ‪   O6 
6‬ا@ ا‪9‬ار" ا‪H‬رﺝ ‪ A‬ا‪6‬اد  ا‪:E‬ان‬
‫• ﺕ‪ 
79‬آ‪$‬ءة ا‪6‬د‪E‬ت ا‪9‬ار"‬
‫• ﺕ‪ 
79‬ا ‪a‬ل )
 ا@ ا‪)$6‬دة ‪.‬‬
‫)‪ (٤‬اﺱ‪,H‬ام ا‪,6‬ا ا 
 ‪ 6b" 6‬ﺕ
‪ 2‬ا‪K‬زات ا‪ E 
"O‬د ا<ره ا‪. 
7‬‬
‫)‪ (٥‬اﺱ‪,H‬ام ا‪ 89$‬ا‪ : P 6‬ا‪,6‬ا ‪E‬ص `ز <! اوآ‪ ,
7‬ا‪ k:U@ @ SO2 2"O‬ا‪B‬‬
‫ااء‪.‬‬
‫)‪ (٦‬اﺱ‪,H‬ام ‪+$‬ت ﺹ ﺕ‪ 6 7‬دة ه
‪,‬روآ‪ ,
7‬ا‪
7
K6‬م ‪E‬ص <! اوآ‪ ,
7‬ا‪2"O‬‬
‫وﺕ‪ k"9‬ا‪ B‬آ"ت ا‪
7
K6‬م ‪.‬‬
‫‪2Mg(OH)2 + 2SO2 + O2‬‬ ‫‪2MgSO4 +2H2O‬‬
‫)‪ (٧‬اﺱ‪,H‬ام ‪+$‬ت ﺹ ﺕ‪9‬ي ‪ B‬دة آ!ت ا‪
7O‬م ‪ ،‬ﺡ
‪ V‬ﺕ‪` PH‬زات ا‪E‬ﺡاق‬
‫‪ A‬ه‪ _U‬ا‪6‬دة ا ﺕ‪9‬ل ﺝ‪` A
6‬ز <! اوآ‪ ,
7‬ا‪ 2"O‬ا‪ B‬آ"ت ا‪
7O‬م `
 ا‪.7‬‬
‫‪1‬ارة‬
‫‪CaCO3‬‬ ‫‪CaO + CO2‬‬
‫‪2CaO + 2SO2 + O2‬‬ ‫‪2CaSO4‬‬
‫)‪ (٨‬اﺱ‪,H‬ام ‪+$‬ت ﺕ‪9‬ي ‪ B‬دة آ"
‪ 2‬اد"م ا ﺕ‪ A
7‬اص `ز <! ‬
‫اوآ‪ ,
7‬ا‪`  2"O‬زات ا‪E‬ﺡاق ‪.‬‬
‫‪Na2SO2 + SO2 + H2O‬‬ ‫‪2NaHSO3‬‬
‫و <‪ 8‬ﺕ‪ A
7‬ادة ا‪ : k@+/‬ﺡ اد ا 
‪. P‬‬
‫‪2NaHSO3‬‬ ‫‪Na2SO2 + SO2 + H2O‬‬
‫)‪ (٨‬أ!ء وﺡ‪,‬ات ﺹ ﺕ‪` $ A
7‬ز <! اوآ‪ ,
7‬ا‪` A 2"O‬ز آ"
‪ ,‬ا
‪,‬روﺝ‬
‫‪!E‬ج ا‪ 2"O‬ا‪. 9‬‬
‫‪SO2 + 2H2S‬‬ ‫‪3S + 2H2O‬‬

‫ج‪ -‬اﺝاءات ا‪

H‬ة <^ ا=<‪.‬ث ﺏز آی= ا! روﺝ‪: H2S E‬‬
‫"اﺝ‪` ,‬ز آ"
‪ ,‬ا
‪,‬روﺝ
 ‪,‬رﺝ ا‪E‬ﺱس ‪ A‬ا‪K‬ز ا
ﺱاء ا‪6‬ﺡ‪ Q‬او ا‪ ، 9‬ا‪ E‬ا!‪k‬‬
‫" ‪ %‬ا"‪  b‬ﺝ‪ A
6‬اﺡ ﺕ‪ 
$‬ا ‪$‬ط ا‪H‬م ذات ا‪96‬ى ا‪ . "O‬و"‪ O6‬ازا ه‪U‬ا ا‪K‬ز‬
‫ﺱﺉ ا
 ‪:‬‬
‫)‪ O6" (١‬ازا `ز آ"
‪ ,‬ا
‪,‬روﺝ
 ‪ A k 6‬اﺡ‪ ,‬ا‪
E‬ت ا
 ‪:‬‬
‫• !ا">!ل ا
 ‪. Monoethanolamin‬‬

‫


‬
‫‪2RNH2 + H2S‬‬ ‫‪(RNH3) 2S‬‬
‫‪(RNH3) 2S + H2S‬‬ ‫‪2RNH3HS‬‬
‫• داي ا">!ل ا
 ‪. Diethanolamin‬‬
‫‪2R2NH + H2S‬‬ ‫‪(R2NH2) 2S‬‬
‫‪(R2NH2) 2S + H2S‬‬ ‫‪2R2NH2HS‬‬
‫• ﺕاي ا">!ل ا
 ‪. Triethanolamin‬‬
‫‪2R3N + H2S‬‬ ‫‪(R3NH) 2S‬‬
‫‪(R3NH) 2S + H2S‬‬ ‫‪2R3NHHS‬‬

‫ودة  ﺕ‪,H7‬م ‪ )"/‬ا‪ 4 6‬ه‪ : _U‬وﺡ‪,‬ة ا‪

E 
9‬ت ا ﺕ‪E 6 7‬زا `ز‬
‫آ"
‪ ,‬ا
‪,‬روﺝ
  ا‪K‬ز ا
‪ .‬وﺕ‪O‬ن اﺡ‪,‬ة  ﺝ
 واﺡ‪+ ,‬ص ‪،‬‬
‫وا‪EE‬دة ا 
‪) P‬ا‪E‬رﺝع( ‪ . Regeneration‬وﺕ‪4‬ي ه‪ _U‬ا‪+$‬ت  ‪ j"/‬ﺡ‪,‬وث‬
‫‪ 
6‬اص 
 ا‪K‬ز وا‪7‬ﺉ ‪ ،‬و"‪,H7‬م ا‪9O‬ل ‪ A‬ا‪ 
7 
E‬اذا‪E k‬ن ا‪ 
E‬وﺡ‪_,‬‬
‫‪U"E‬وب ‪ k!O 7‬دة ‪ . )7‬و"‪,H7‬م رة اﺱﺱ
 ا‪!6‬ا">!ل ا
 اآ>  ا‪,‬اي‬
‫ا">!ل ا
 وااي ا">!ل ا
 ‪ Q7‬اﺱ)ار"‪ k‬ا 
 وا‪ k
!O‬ا 
 ‪E‬زا ا‪6‬اد ا‪
b9‬‬
‫وﺱ ارﺝ ‪ .‬آ‪ O6" 6‬ا"‪ b‬اﺱ‪,H‬ام ا‪,‬اي ا">!ل ا
 ‪ :‬ازا `زات ﺡ‪ 
b‬اى >‬
‫‪ CO2, CS2, CS2‬وا‪6‬آ ن ا‪. RSH 
>6‬‬
‫)‪ O6" (٢‬اﺱ‪,H‬ام ‪9‬ل آ!ت اد"م ‪ Na2CO3‬آ
‪ : 3% a‬ازا آ"
‪,‬‬
‫ا
‪,‬روﺝ
 ‪.‬‬
‫‪Na2CO3 + H2S‬‬ ‫‪NaHCO3 + NaHS‬‬
‫‪2NaHS + O2‬‬ ‫↓‪2NaOH + 2S‬‬
‫)‪ (٣‬اﺱ‪,H‬ام ه
‪,‬روآ‪ ,
7‬ا‪ Fe (OH)3 T",",9‬وآ!ت اد"م ‪ : Na2CO3‬وﺱ‪,@ P‬ي‬
‫"اوح اﺱ‪ k‬ا
‪,‬روﺝ
)‪. 8.5- 9 
 (pH‬‬
‫‪H2S + Na2CO3‬‬ ‫‪NaHCO3 + NaHS‬‬
‫‪NaHS + Fe (OH)3‬‬ ‫↓‪NaOH + FeS + H2O + S‬‬
‫وﺕ‪ 
6 8‬ادة ا 
‪ P‬وآ‪: " 6‬‬
‫‪FeS + O2 + H2O‬‬ ‫↓‪Fe (OH)3 + S‬‬
‫ ‪7‬وئ ه‪ _U‬ا") ه ان ‪  30%‬ه
‪,‬روآ‪ ,
7‬ا‪ T",",9‬ﺕ‪9‬ل ا‪ B‬آ"ت ‪Q7" 6‬‬
‫ا!‪$H‬ض درﺝ ا)‪,‬رة ‪ B‬ا‪E‬زا ‪.‬‬
‫‪FeS + 2O2‬‬ ‫‪FeSO4‬‬
‫)‪ (٣‬ﺱ‪,H‬ام ا‪$‬ﺱ‪$‬ت )> ‪:‬ﺱ‪$‬ت اﺕﺱ
م( ‪E‬زا ا‪
6O‬ت ا‪
O‬ة ا‪6‬وﺡ  `ز‬
‫‪: H2S‬‬

‫

‬
‫‪K3PO4 + H2S‬‬ ‫‪KHS + K2HPO4‬‬
‫و ‪:‬اﺉ‪ ,‬ه‪ _U‬ا") ‪ 
 :‬ا 
 و@‪,‬رﺕ ‪ B‬ا ‪ : 6‬درﺝت ﺡارة 
 ‪.‬‬
‫)‪ )"/ (٤‬ا‪E‬زا ‪E‬آ‪,7‬ة )‪ )"/‬آ‪+‬وس( ‪ .‬وه ‪ 
6‬ﺕ‪E 6 7‬آ‪,7‬ة آ"
‪ ,‬ا
‪,‬روﺝ
‬
‫ﺕ‪e‬دي ا‪ B‬اﺱ‪+H‬ص ا‪ 2"O‬ا‪. 9‬‬
‫‪2H2S + O2‬‬ ‫‪2S + 2H2O‬‬
‫و"‪ O6‬اﺝاء ﺕ‪ $‬آ‪+‬وس ")
 ‪ ،‬ﺡار" ﺡ
‪4" V‬ي ﺡق `ز آ"
‪ ,‬ا
‪,‬روﺝ
 ‪ :‬‬
‫درﺝ ﺡارة ﺕ ا‪ . 850 °C B‬وا") ا‪E‬ى ه ‪.‬ﺱ‪,H‬ام ا‪    6‬ا‪ ,76‬ﺡ
‪V‬‬
‫ﺕ‪ 6 7‬اد > ا‪ ، Alumina 
E‬و<! اوآ‪ ,
7‬ا
!
م ‪.‬‬

‫د‪ -‬أﺝاءات ا‪

H‬ة <^ ا=<‪.‬ث ﺏ‪T‬آ ا=وﺝ‪: NOx E‬‬
‫ﺕ ‪ %‬اآﺱ
‪ ,‬ا وﺝ
  ﺝ‪
6 A
6‬ت اﺡاق ا@د ﺡ‪ B‬وان آن ‪9"E‬ي ‪ B‬ا وﺝ
 ‪.‬‬
‫و‪ A‬رة اآﺱ
‪ ,‬ا وﺝ
  ‪ ,‬ﺕ"> اء و‪U‬ات ه ‪ )/ B‬ا‪E‬وزون ‪ ،‬ا‪ E‬ان‬
‫اﺝاءات ا‪  ,9‬اث ‪.‬آﺱ
‪ ,‬ا وﺝ
 ‪E‬زا‪76 27
 2‬ى ا‪+‬زم ‪$‬دي ه ‪ .‬و‬
‫
 ا‪E‬ﺝاءات ا‪
7  6‬ة ‪ B‬اث ‪.‬آﺱ
‪ ,‬ا وﺝ
 ‪:‬‬
‫)‪ (١‬ﺕ)
 ا! ث `زات ‪ j"/  NOx‬ﺕ)
 اﺱ‪+‬ك ا@د وﺕﺵ
‪ ,‬اﺱ‪+‬ك ا@ ‬
‫‪+‬ل‪:‬‬
‫• اﺱ دة اآ آ‪   O6 
6‬ا@ ا‪9‬ار" ا‪H‬رﺝ ‪ A‬ا‪6‬اد  ا‪:E‬ان‬
‫• ﺕ‪ 
79‬آ‪$‬ءة ا‪6‬د‪E‬ت ا‪9‬ار"‬
‫• ﺕ‪ 
79‬ا ‪a‬ل )
 ا@ ا‪)$6‬دة ‪.‬‬
‫)‪ (٢‬ﺕ‪ 
79‬آ‪$‬ءة اﺡ‪,‬ات ا‪+  

K‬ل ﺕ)
 !‪ 7‬ا‪E‬وآ‪ 
47‬ا‪+‬زم ‪+‬ﺡاق ‪ :‬ا‪:E‬ان‬
‫وا‪9‬ر@ت وﺕ‪"9‬ه ‪ O‬ﺕ‪  O6‬اﺱ‪,H‬ام  ذات درﺝ ﺡارة وا‪ r$H /‬درﺝ‬
‫ﺡارة ا‪E‬ﺡاق ‪.‬‬
‫)‪ (٣‬اﺱ‪,H‬ام ه
‪,‬روآ‪ ,
7‬ا‪
7
K6‬م ‪ :‬ﺕ
 !اﺕ‪ %‬ا‪E‬ﺡاق  اآﺱ
‪ ,‬ا وﺝ
 ‪ ،‬وﺕ‪6 7‬‬
‫> ه‪ _U‬ا") ‪9 :‬ت ﺕ
‪ ,‬ا@ ا‪O‬ﺉ
 ‪.‬‬
‫‪2Mg(OH)2 + 4NO2‬‬ ‫‪2Mg(NO2) 2 + 2H2O + O2‬‬
‫و"‪ ,  O6‬ذ‪ T‬ﺕ‪ 2"! T
O$‬ا‪
7
K6‬م ‪E‬دة ا!ج `ز <! اوآ‪ ,
7‬ا وﺝ
 ‪ NO2‬ا‪U‬ي‬
‫"‪ O6‬اذا‪9 : k‬ل ه
‪,‬روآ‪ ,
7‬ا‪
!E‬م ‪!E‬ج !ات ا‪
!E‬م ا "‪ O6‬اﺱ ‪6‬‬
‫آ‪67‬د ‪.‬‬
‫‪1‬ارة‬
‫‪2Mg(NO2) 2 + O2‬‬ ‫‪2MgO + 4NO2‬‬
‫‪4NO2 + 2NH4OH‬‬ ‫‪2NH4NO3 + H2‬‬

‫

‬
‫)‪ (٤‬ﺡق ااء ا‪6‬ث ‪.‬آﺱ
‪ ,‬ا وﺝ
 ‪ A‬ا‪K‬ز ا
 ﺡ
‪ V‬ﺕ‪aH‬ل ا‪` B‬ز ا وﺝ
‬
‫و‪H‬ر ا‪6‬ء ‪ ،‬و"‪ O6‬اﺱ ‪6‬ل ا ‪,7‬ة > ا‪+‬ﺕ
 ‪ A"7‬وﺕ‪ > 
7‬ه‪U‬ا ا‪. $‬‬
‫‪CH4 + 4NO‬‬ ‫‪CO2 + 2H2O + 2H2 + 2N2‬‬
‫)‪ (٥‬ا‪E‬زا ‪.‬ﺱ‪,H‬ام ا‪ 8" : 
!E‬ا‪ _U $‬ا") 
 ا‪ 
!E‬و`زات ‪) NOx‬ا  ‪61‬‬
‫`ز <! اوآ‪ ,
7‬ا وﺝ
 ‪ (NO2‬ﺝد اوآ‪ 
47‬ااء 
‪`   %‬ز ا وﺝ
 ا‪9‬‬
‫وا‪6‬ء ‪.‬‬
‫‪4NH3 + 2NO2 + O2‬‬ ‫‪3N2 + 6H2O‬‬
‫وﺕ‪4‬ي ه‪ _U‬ا") ‪.‬ﺡ‪,‬ى اﺱﺉ ا
 ‪:‬‬
‫اﺱ‪,H‬ام ا‪ : P): 
!E‬ﺕ‪b‬ف ا‪ P): 
!E‬ا‪4 B‬ى ااء ا‪6‬ث ‪K‬زات ‪)" NOx‬‬ ‫•‬
‫ا‪ ، )9‬ﺡ
‪4" V‬ي ا‪ $‬ا‪U‬ي " ‪ N2 k  %‬و ‪ . H2O‬وﺕ‪ "a‬ه‪ _U‬ا") اآ> ‬
‫‪`  90%‬زات ‪ NOx‬ا‪. >  6‬‬
‫ا‪E‬زا ‪ 
!E‬ﺝد  ا‪ : ,76‬ﺕ‪,H7‬م ه‪ _U‬ا") ‪ O‬واﺱ‪
7 A‬ة ‪B‬‬ ‫•‬
‫`زات ‪ NOx‬ا‪6‬ﺝدة ‪4 :‬ى ا‪K‬زات ا‪  >  6‬ا‪O6‬ﺉ وا"ات وا‪ H76‬ت‬
‫وا‪:E‬ان ‪ ،‬وآ‪  TU‬ا ‪
6‬ت ا‪
6
O‬و" ا " ‪   %‬ا‪H‬ة ﺡ‪ r‬ا "‪ . T‬وﺕ‪)9‬‬
‫ا‪4 : 
!E‬ى ا‪K‬زات ا‪ <6‬وﺝد  ‪ V2O5 , TiO2 > ,7‬او ا‪2
"a‬‬
‫‪ . Zeolite - based‬و"‪ O6‬ازا !‪`  90% Q7‬زات ‪4  NOx‬ى ا‪K‬ز‪.‬‬
‫ا‪E‬زا ‪.‬ﺱ‪,H‬ام ا‪ 
!E‬وا  ا‪ : ,76‬درﺝ ﺡارة وا‪ : : /‬ه‪ _U‬ا") "‪8‬‬ ‫•‬
‫ا=‪ :‬ا‪ 
!E‬ا‪4 B‬ى  ء  ا‪K‬زات ا‪ <6‬ﺝد  ‪ > ,7‬ا
!"م او‬
‫ا‪ $‬د"م و‪ :‬درﺝ ﺡارة ﺕاوح 
 ‪ PK= A 160 – 360 oC‬وا‪ /‬ء ‪ .‬وﺕ‪ j)9‬ه‪_U‬‬
‫ا ‪ 
6‬ازا !‪`  95% 7‬زات ‪. NOx‬‬
‫ا‪E‬زا ﺱ‪,H‬ام ا‪ 
!E‬وا‪9‬ارة ا 
 ‪,H7"E :‬م ا  ا‪ : ,76‬ه‪ _U‬ا") ‪E‬زا‬ ‫•‬
‫‪4 : NOx‬ى ا‪K‬زا‪ ، >  6‬و‪ O‬ﺕ‪,H7‬م درﺝ ﺡارة 
 ‪ .‬وا ‪ 
6‬ﺕ‪4‬ي‬
‫ر`زي ‪ NOx 
 S!4‬وا‪ 
!E‬وا‪E‬وآ‪ 
 
47‬ا وﺝ
 وا‪6‬ء ‪.‬‬

‫هـ ‪ -‬اﺝاءات ا‪

H‬ة <^ ا=<‪.‬ث ﺏر وا‪.0‬اد ا ﺉ‪: PM "$‬‬
‫ان ا‪6‬در اﺉ
‪ !h 
7‬ث ا‪K‬ر وا‪6‬اد ا‪@,‬ﺉ)
 ‪ :‬ا  ا ‪ 
$‬ه ا‪:E‬ان ‪ ،‬ا‪6‬اﺝ‬
‫ا‪H‬ر" ‪ ،‬وﺡ‪,‬ات ا‪   
7O‬ا‪ . (FCC) ,76‬و‪h‬زا ا‪K‬ر او ا‪6
74‬ت ا‪@,‬ﺉ)
 ﺕ‪,H7‬م‬
‫‪,‬ة ‪/‬ق ﺕ ‪, B ,6‬ة ا   ‪:‬‬
‫)‪ 1 (١‬ا‪0H‬ت او ا ﺉ‪ c‬ا‪. ":a0‬‬
‫)‪ "aZ (٢‬ا‪$<
0‬ت ا‪. "#H‬‬
‫)‪ (٣‬ا‪.‬اص ا@یﺉ" وا‪0N‬ﺉ" <‪0H‬ت او ا ﺉ‪. c‬‬
‫و"‪ O6‬اﺱ‪,H‬ام اق ا
 ‪
7‬ة ‪ B‬ا! ث ا‪K‬ر ا‪6‬ث او ا‪6‬اد ا‪@,‬ﺉ)
 ‪:‬‬
‫)‪ (١‬اﺱ ‪6‬ل ا‪6‬ﺵ‪9‬ت )ا‪$‬ات( ‪ .‬وﺕ)‪ 87‬ه‪ _U‬ا") ا‪ 
67@ B‬ه‪: 6‬‬

‫

‬
‫• اﺱ‪,H‬ام ا‪ $‬ا‪O‬ﺉ ‪,H7 " :‬م ه‪U‬ا ا ع  ا‪$‬ات ‪ O‬واﺱ‪ : A‬ا ت‬
‫ا‪
6
O‬و" و‪9 :‬ت ﺕ
‪ ,‬ا@ ‪ ،‬ﺡ
‪ k O6" V‬ازا د@ﺉ‪ " j‬ﺡ‪ 64‬ا‪0.01 B‬‬
‫"‪O‬و‪ .‬وﺕ‪ a
6‬ه‪ _U‬ا") ‪$O‬ءة ازا 
 ﺕ ا‪ A 99% B‬ا ‪ : 6‬درﺝت‬
‫ﺡارة 
 ‪ ،‬آ‪  O6" 6‬ﺕ )
 آ‪
6‬ت آ
ة  ا‪K‬زا‪6‬ث ﺕ ا‪
 B‬ن  ‪. Q O‬‬
‫• اﺱ‪,H‬ام ا‪ $‬ا‪ A " : Q/‬ه‪U‬ا ا‪,  $‬ة ا!اع  ا‪6‬اد > ا‪
7‬ز او ا‪O‬ن ‪،‬‬
‫وه "‪,H7‬م ‪h‬زا ا‪@,‬ﺉ‪ j‬ا‪
K‬ة ﺝ‪ً,‬ا ‪ ،‬و ‪:‬اﺉ‪ _,‬ا‪$O‬ءة وا)‪,‬رة ا 
 ‪ B‬ا‪E‬زا ‪،‬‬
‫ا ‪7‬وء_ ‪ : 6O:‬ﺕ‪,O‬س آ‪
6‬ت آ
ة  ا‪@,‬ﺉ‪ B j‬ﺱ‪ p‬ا‪  )" 6 $‬آ‪$‬ﺉ‪k‬‬
‫‪ b" TU‬ا‪ €= B‬ﺕ
ر ء ‪h 7O‬زا ه‪ _U‬ا‪
6O‬ت  ا‪@,‬ﺉ‪ j‬ا‪,O6‬ﺱ ‪.‬‬
‫اﺱ‪,H‬ام اﺝ‪a‬ة اد ا‪6‬آ‪a‬ي )ا‪O"7‬ن ‪ ، (Cyclon‬ﺡ
‪6" V‬را‪K‬زا‪6‬ث ‪6‬اد‬ ‫)‪(٢‬‬
‫ا‪@,‬ﺉ)
 ا)دم  ‪ 
6‬ادة ﺕ 
‪ P‬ا  ا‪ B ,76‬ﺱ"‪!O‬ت ﺕ‪4‬ي ‪/ 
6 
:‬د‬
‫آ‪a‬ي ﺕ‪e‬دي ا‪ B‬اق ا‪@,‬ﺉ‪ B j‬ﺝ‪,‬ران ا‪O"7‬ن ‪a :‬ل ا‪ B‬ا‪E‬ﺱ‪ $‬وﺕآ‪O6" 6 ,‬‬
‫ ازا ‪ . 7‬وﺕ‪,H7‬م ه‪ _U‬ا") ‪h‬زا ا‪@,‬ﺉ‪ j‬ا‪
O‬ة !‪ ً
7‬ا " @ه ا‪B‬‬
‫‪O" 100‬و ‪ ،‬و ا‪ O66‬اﺱ‪,H‬ام اﺡ 
  ‪,‬ة ﺱ"‪!O‬ت أو
 و<!" ‪،‬‬
‫وﺡ‪ 
>< B‬ورا
 اذا ﺕ‪ Q‬ا‪ E‬ذ‪ T‬ﺕ ً 
 ا‪K‬ز ا‪6‬ث ا‪6‬اد ﺕ )
‪ . k‬و‪E‬ﺕ ‪,6‬‬
‫ه‪ _U‬ا") ‪ B‬ﺱ ا‪K‬ز ا‪6‬ث وا!‪ 6‬ﺕ ‪ B P): ,6‬ﺡ‪ 84‬ا‪@,‬ﺉ‪. j‬‬
‫اﺱ‪,H‬ام ‪a‬ا!ت ا‪ $ Y
>O‬ا ا‪ j‬ا‪7‬ﺉ ‪.‬‬ ‫)‪(٣‬‬
‫اﺱ‪,H‬ام ‪/‬ق اﺱ
‪ Q‬واآ
‪ ,‬ا‪
E‬د" ‪.‬‬ ‫)‪(٤‬‬
‫اﺱ‪,H‬ام ‪ )"/‬اﺱ
‪ Q‬ا‪O‬ﺉ )اﺱ
‪ 9 Q‬ت( ‪.‬‬ ‫)‪(٥‬‬
‫اﺱ‪,H‬ام ا‪ 
96‬ا‪,76‬ة ‪ :‬ﺕﺱ
‪ Q‬ا‪6‬اد ا ) )‪ )"/‬اﺱ
‪ Q‬ا‪. (/‬‬ ‫)‪(٦‬‬

‫و‪ -‬اﺝاءات ا‪

H‬ة <^ ا=<‪.‬ث ﺏ! روآﺏ‪.‬ﻥت )‪: (HC‬‬
‫ان ا‪6‬در اﺉ
‪ !E 
7‬ث ا
‪,‬روآ!ت ه ا‪aH‬ا!ت ‪ ،‬ا ‪b‬ﺡت  ا‪6‬ت ‪
6 ،‬‬
‫ ء ا‪
7‬رات ا‪  
6 ، 
=9‬ء ‪a‬ا!ت ا‪
7‬رات @د و`
ه ‪ .‬و"‪ O6‬اﺕع اق‬
‫ا
 ‪  ,9‬ا! ث ا
‪,‬روآ!ت ا‪ B‬ااء ‪:‬‬
‫)‪ (١‬ا)
  ا‪HE‬ة ا
‪,‬روآ!
 ا‪"6‬ة  ا‪aH‬ا!ت ‪.‬ﺱ‪,H‬ام ‪a‬ا!ت ذات ﺱ)ف‬
‫‪9‬آ‪.‬‬
‫)‪ (٢‬ﺕ‪ r
$H‬درﺝ ﺡارة ا@د ا‪aH6‬ون ا‪,‬ا ا‪ B‬ه‪ _U‬ا‪aH‬ا!ت  ‪+‬ل ا‪E‬ﺱ ‪6‬ل ا‪>h‬‬
‫وا‪$O‬ء ‪E‬ﺝ‪a‬ة ا"‪ ,‬وادل ا‪9‬اري ‪  fH‬ا‪9‬ارة ا‪a‬اﺉ‪,‬ة ‪.‬‬
‫)‪ (٣‬اﺱ‪,H‬ام ‪+/‬ء آ‪+ S‬ﺵ ع ‪ A 6‬ارﺕ‪$‬ع درﺝ ﺡارة ا@د ا‪aH6‬ون ‪ Q7‬اﺵ  ا‪.S6‬‬
‫)‪ Q! (٤‬اﺝ‪a‬ة ﺕ‪H+ S79‬ة ا
‪,‬روآ!
 ‪ :‬ا‪ j/ 6‬ا "‪ O6‬ان ﺕ‪O‬ن در‬
‫‪. < !E‬‬
‫)‪ (٥‬اﺱ‪,H‬ام وﺡ‪,‬ة اﺱﺝع ا‪HE‬ة ‪7 : Vapour Recovery Unit‬دت ﺕ‪ 
69‬ا@د‬
‫اﺱ اد ﺹ @درة ‪ B‬اص او ا‪a‬از ا‪HE‬ة ا
‪,‬روآ!
 ‪.‬‬
‫)‪ (٦‬ﺕ‪ "9‬ا ‪b‬ﺡت ا‪K‬ز" ا
‪,‬روآ!
 ا‪ B‬ا‪9‬ق ‪ :‬ا ‪+‬ت ‪.‬‬

‫

‬
 ‫‪Z -٤‬ق ا‪
H‬ة <^ ‪.<#‬ﺙت ا‪0‬ء ا
" ‪.‬‬
‫ﺕث در ا‪ _
6‬ا

 ‪<6‬ت ا ‪ 
7 
$‬ﺡ‪ 
  Q7‬ﺱ) ‪ ،‬و‪  O‬ه‪"U‬‬
‫ا‪ 
7‬اﺝاﺉﺕ‪ k‬و‪/‬ق ا‪
7‬ة 
‪: k‬‬

‫أ‪Z -‬ح ا‪<0‬ت وا‪ u0‬ا'" ا^ ‪'#‬در ا‪: u0‬‬
‫وه اث ا ﺕ‪  %‬ر ‪+b:‬ت ا‪ :6‬ووﺡ‪,‬ات  ‪ 4‬ا‪K‬ز ا
 ‪ :‬در ا‪_
6‬‬
‫ا

 دون  ‪ .)7 4‬ان ‪/‬ق ا‪
7‬ة ‪ B‬ه‪U‬ا ا ع  اث ه ﺱ ‪ 8" k!E‬ا‬
‫@‪/  Y‬ح ا‪ _
6‬ا‪ : <6‬در ا‪ _
6‬ا

 ‪ ،‬او ‪ 4 6‬ه‪ _U‬ا‪ _
6‬ا‪@ <6‬‬
‫‪/‬ﺡ ‪ .‬ان ﺕ
‪ j‬ا") ا‪E‬و‪+  8" B‬ل ﺱ ا)ا!
 ار وا‪6‬ا@ ا‪,6‬دة ‪.‬‬

‫ا ا‪E‬ﺱب ا>! اي  ‪ 4‬ا‪ _

6‬ا‪ : <6‬وﺡ‪,‬ات   ﺹ @ ‪/‬ﺡ ‪:‬ن ا‪,‬ف‬
‫ا‪E‬ﺱﺱ ‪ _U‬ا ‪
6‬ت ه ا‪  fH‬ا‪<6‬ت ا ‪ 
$‬ﺱاء ان آ!‪ 2‬اد !‪ 
$‬ﺱﺉ آ‪6‬اد‬
‫ا
‪,‬روآ!
 ‪ ،‬او اد !‪ 
$‬ﺹ ‪ ،‬و ا‪9‬ل ‪ B‬ء ذي اﺹ‪$‬ت 
 ﺕ‪p67‬‬
‫ﺡ‪ k‬ا‪ B‬ا‪!E‬ر وا‪9‬ر‪ .‬وﺕ‪ YH‬ا)
ت ا‪
7 6 76‬ة ‪ B‬ﺕث ا‪6‬ء ﺕ  ‪!E‬اع‬
‫اث ‪ ،‬وﺕ‪ > 4  8‬ه‪ _U‬ا‪ _
6‬ا‪. <6‬ﺡ‪ ,‬اق ا
 ‪:‬‬
‫)‪ (١‬ا‪ "a0‬ا@یﺉ" ‪a) : O6" :‬ل( ا‪6‬اد ا
‪,‬روآ!
 ا‪7‬ﺉ او ا ا‪ $
$H‬ا ‬
‫ﺕ‪ B $‬ا‪6‬ء اﺱ اﺡ‪/ ,‬ق ا‪ $‬ا
 ‪:‬‬
‫ﺕ‪ 
$‬ا‪ $ _
6‬ا‪6‬اد ا ) ‪.‬‬ ‫•‬
‫‪ :‬ا‪6‬اد ا>)
 ‪.‬ﺱ‪,H‬ام اﺱ
‪ j"/  Q‬اآ
‪ : ,‬اك وا‪E‬ﺡاض ‪.‬‬ ‫•‬
‫ا"‪ €= j"/  Y‬ااء ا‪Kb6‬ط ‪.‬‬ ‫•‬
‫ا"‪. Y‬ﺱ‪,H‬ام ا‪9‬ارة )آ‪ 6‬ه ا‪9‬ل  ‪, 7‬هن( ‪.‬‬ ‫•‬
‫@‪ P‬ا‪7‬اﺉ آ‪ 6‬ه ا‪9‬ل  ‪6 7‬اد ا ‪. 
$‬‬ ‫•‬
‫ا)
 ‪.‬‬ ‫•‬
‫ا‪. 
H‬‬ ‫•‬
‫)‪ (٢‬ا‪ "a0‬ا‪0N‬ﺉ" ‪ _U O6" :‬ا") اﺱ ‪6‬ل اد آ
‪
6‬و" 
 ﺕ‪ : B ,7‬ا‪6‬اد‬
‫ا ‪ 
$‬ا ) > ﺡ‪ r‬ا‪ ، T
"O‬ه
‪,‬روآ‪ ,
7‬اد"م ‪ ،‬آر"‪ ,‬ا‪
6E‬م ا‪, 6‬د و`
ه ‪.‬‬
‫)‪ (٣‬ا‪ "a0‬ای‪..‬ﺝ" ‪ : Biological Treatment‬وه ‪ 
6‬اآ‪,7‬ة وازا ا‪6‬اد ا ‪"b‬‬
‫وا
‪,‬روآ!ت ﺱ‪,H‬ام ا!اع 
  ا‪ . "
O‬وﺕ‪ 6‬ه‪ _U‬اﺱ
 ‪ 
)"/‬هاﺉ
‬
‫و‪E‬هاﺉ
 ﺡ
‪ V‬ﺕ‪4‬ي ا‪E‬و‪ : B‬اﺡاض ا" ‪ 
:‬ا‪E‬وآ‪ 
47‬ا‪+‬زم  ‪ 6‬ا‪,  "
O‬‬
‫ا=‪ :‬ا‪6‬اد ا‪ .(N, P, O) "
O "UK6‬ا ا") ا>!
 ‪4:‬ي ‪ :‬اﺡاض ا‪4 6‬‬
‫ا‪+‬هاﺉ
 ‪.‬ﺱ‪,H‬ام ‪a‬ا!ت او ك ‪Hb 
:‬ت ﺕ‪ "$‬اء ‪.‬‬
‫)‪ (٤‬ا=ﺵ ‪ _U O6" : Filteration‬اﺱ
 اﺱ‪,H‬ام ا‪6‬ﺱت ‪ $‬ا‪6‬اد ا ‪ 
$‬ا‬
‫و <‪ 8‬اﺝاء ‪ 
6‬اﺵ
‪ p‬اﺱ ا‪$‬ات ‪E‬زا ه‪ _U‬ا‪6‬اد ‪.‬‬

‫

‬
‫)‪ (٥‬ا&‪@=#‬از )ا&‪ #‬ﺹص( ‪ : Adsorption‬ﺕ‪4‬ي ه‪ _U‬ا ‪ : 
6‬وﺡ‪,‬ات ﺹ ﺕ‪ B67‬وﺡ‪,‬ات‬
‫ا‪O 4 6‬ن ا‪ ، Activated Carbon Unit P 6‬ﺡ
‪ 8" V‬ازا ا‪6‬اد ا ‪ "b‬‬
‫‪ j"/‬ا‪aE‬از ‪.‬‬

‫وا‪6‬اد ا‪a 6‬و ﺱاء ان آ!‪ 2‬ﺱﺉ او ﺹ ﺕ‪6‬ر ‪6‬اﺡ و‪
6‬ت 
  ‪, : ,‬ف‬
‫ازا ا<ره ا‪   
7‬ث ا
 ‪: .‬واﺱ‪ Q‬وا‪6‬اد ا ‪ 
$‬ا ﺕ‪  4‬اي  اﺡ ﺕ )
‬
‫ا‪ _
6‬ا‪ <6‬ا‪ _+‬ﺕ‪ : A64‬اﺡاض ﺹ ‪ 8" 8< ،‬ﺡ@ ‪9 :‬رق ﺹ ‪ .‬وا‪K‬زات ا ﺕ‪4‬‬
‫ > ه‪ _U‬ا‪96‬رق "‪ O6‬ان ﺕح ا‪ B‬ا‪ 4‬اذا آ!‪ 7! 2‬ا‪<6‬ت ‪ 6= 
:‬ا‪,9‬ود ا‪676‬ﺡ‬
‫‪ ،‬او "‪ 4  O6‬ﺡ‪   Q7‬ذآ_  ‪/‬ق ‪ .‬ا اد ا‪ 
6  YH6‬ا‪E‬ﺡاق ‪a
:‬ال  ‪k‬‬
‫ا‪6‬ء آ
 اﺱ ﺵ‪9‬ت ﺹ ﺕ ‪ 6‬ﺕ‪: PK= 29‬ا` ‪,  O6" ،‬ه ‪/‬ﺡ‪ k‬ا‪ B‬ا دون‬
‫وﺝد ف  ﺕ< ‪.‬‬

‫ب‪ -‬و‪.‬ع ‪.1‬ادث ا=‪H‬ب ﺏ‪ ]<=0‬اﻥ‪.‬ا! ‪:‬‬

‫"‪,9‬ث ه‪U‬ا ا ع  اث ا‪U‬ي "
‪ Q‬ا‪ _
6‬ا‪ Q7 
97‬ﺕ‪7‬ب ا ‪ P$‬ا‪H‬م وا‪U‬ي "‪ O6‬ان ")‪A‬‬
‫‪ Q7‬اﺡ‪ ,‬ا‪E‬ﺱب ا
 ‪:‬‬
‫)‪ (١‬ا‪7‬ب ا< ء ‪ 
6‬ا‪+‬ء ا‪ $7‬ا @  ‪ P$‬ا‪H‬م ‪ :‬ا! ء ا‪. ",‬‬
‫)‪ (٢‬ا‪7‬ب  ا‪ $7‬ا @ ا< ء ا‪9E‬ر  ) ا ‪ P$‬ا‪H‬م ‪.‬‬
‫)‪ (٣‬ﺕ ‪a Y
1‬ا!ت ا‪ $7‬ا @ ‪ :‬ا‪ ، 9‬ور 
_ ا‪6‬از! ‪.‬‬
‫)‪ (٤‬ا‪7‬ب  ا‪ $7‬ا @ ‪ Q7‬ا‪9‬ادث آ‪E‬ﺹ‪,‬ام وا‪K‬ق و`
ه ‪.‬‬
‫)‪ (٥‬ا‪7‬ب ا ﺕ‪  %‬ﺡادث ا‪ 6‬ت ا‪. "9‬‬
‫)‪ (٦‬ا‪7‬ب  ا‪ Q
!E‬ا‪,66‬ة ﺕ‪ 29‬ﺱ‪ p‬ا‪6‬ء ‪ ،‬او  ﺕ‪ T‬ا ﺕ)‪ A A/‬ا‪!E‬ر وا) ات‬
‫ا‪E‬رواﺉ
 او ا‪E‬هار‪ .‬وﺕ‪,9‬ث ا‪7‬ت  ا‪+ Q
!E‬ﺱب ا
 ‪:‬‬
‫ 
‪. O
!O‬‬ ‫•‬
‫ ‪ :‬ا‪. 
K‬‬ ‫•‬
‫!
‪O 4‬ارث ا

 )آ‪Ea‬زل او ا‪
!E‬رات ا‪E‬ر=
 او ا‪!b
$‬ت‪...‬ا€( ‪.‬‬ ‫•‬
‫اآ ‪6‬ور ا‪. a‬‬ ‫•‬
‫)
م وﺕ‪,‬ا ا‪6‬ل اى ‪ S$! :‬ا‪. j/ 6‬‬ ‫•‬
‫ا‪7‬ب ا ﺕ‪  %‬ا‪9‬وب وا ‪
6‬ت ا ‪ "O7‬و‪
6‬ت ا‪. Q"H‬‬ ‫•‬

‫ج‪Z -‬ق ا‪

H‬ة <^ ا‪ R$‬ا
" )ا@ی="(* ‪:‬‬
‫)‪ (١‬ا‪
H‬ة <^ ‪.1‬ادث ا=‪H‬ب ‪ E#‬ا‪ EH‬ا<" ‪,)" :‬ر ا‪H‬اء ‪64‬ع  "‪7‬ب  ا ‪P$‬‬
‫ا‪H‬م  ا‪ $7‬ا @ ا‪ B‬ا‪9‬ر !
‪+ 4‬ﺱب ا‪" 6 _+‬اوح  
 ‪
 ٩ - ٥‬ن ‪ /‬‬
‫ا ‪ P$‬ا‪H‬م ﺱ " ‪ .‬ودة  "‪ jH‬ﺕ‪7‬ب ا ‪ P$‬ا‪H‬م ا‪ B‬ا‪ _
6‬ا‪ 
$!  ) 
97‬ﺕ‪ K‬او‬
‫ﺕ‪ O‬ﺡ‪ Q7‬ﺡ‪ 84‬ا‪ 
6O‬ا‪  76‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م ‪.‬‬
‫____________________________________________________________‬
‫* "ﺝ‪ ,‬ا ‪ f‬ا‪ H O‬ااريء ا‪ A) 9:O6  6‬ا‪ : 2"a‬ا‪ !E‬وا‪976‬ت ا‪6‬ﺉ
‬
‫‪ :‬ا اق ‪ :‬ا‪) cS<0‬ج( ا‪U j:6‬ا ا‪. 
,‬‬

‫

‬
‫و ‪ ,‬ﺡ‪,‬وث ‪ 
6‬ﺕ‪7‬ب ا ‪ P$‬ا‪H‬م ا‪ B‬ا‪E _
6‬ي ﺱ‪  Q‬ا‪E‬ﺱب ‪.:‬ن ‪  20 - 50%‬ا‪6‬اد‬
‫ا‪ $
$H‬ﺕ‪7‬ب ا‪ B‬ا‪ : H 4
! 4‬ا
م ا‪E‬ول ‪9‬ل ‪ 
6‬ا‪7‬ب ‪ 
` .‬ان @‪ 87‬آ
‬
‫ ه‪ _U‬ا‪ 
6O‬ا‪H6‬ة ﺕ د ة اى ا‪ B‬ا‪6‬ء ‪ Q7‬ا اﺱ
‪ Q‬ا‪ "4‬ا ﺕ‪9‬‬
‫‪ Q7‬ا‪E‬ر او هل ا‪@,‬ﺉ‪ j‬ا‪ 9‬ذاذ ا ‪ $‬ا‪ 6‬ة ‪ :‬ااء ‪ 
6 7‬ﺕث‬
‫<!" ‪. _
6‬‬

‫آ‪ 6‬ان @‪  87‬ا‪6‬اد ا ‪ 

$‬ا>)
 ا‪  ) !O6‬ا ‪ 
$‬ﺕﺱ‪ Q‬ﺕ‪,‬ر"‪ 
4‬ا‪ B‬ا)ع وﺕ‪PH‬‬
‫‪
/E‬ن وا ا‪) !O6‬ع ا‪ . 9‬ا ا)‪ 87‬ا‪E‬آ  ا
‪,‬روآ!ت ا ‪ 
$‬ا ﺕ)‪B‬‬
‫‪ B 
:/‬ﺱ‪ p‬ا‪E‬رض ‪ !:‬ﺕ‪O‬ن آات !‪ ، Petroleum Lumps or Balls 
$‬وه ا ‬
‫ﺕ‪ >6‬ا‪ H‬ا‪E‬آ ‪ B‬ا‪O‬ﺉ ت ا‪6‬ﺉ
 ‪ O6" !E‬ان ﺕ‪ @  8‬ا‪E‬ﺱ‪6‬ك ‪ 7‬ﺕ ‪ ،‬او‬
‫ﺕ‪O‬ن ﺡ=   ‪ 6‬ا‪ "
O‬ا‪U$ 76‬ة ‪+‬وآ‪ 
47‬ا‪U6‬اب ‪ .‬آ‪ 6‬ان ا‪ O6" H‬ان "‪6
 ,6‬‬
‫ا
ر ا‪ "9‬ا ﺕ ش ‪ B‬ا‪E‬ﺱ‪6‬ك وا‪E‬ﺡ
ء ا‪6‬ﺉ
 ا‪E‬ى ‪.‬‬

‫ان اه‪ 8‬وأول ا‪H‬ات ا  ا‪b‬وري ا‪ 

O$‬وا ‪ :  6‬ﺡادث ا‪7‬ب  ا‪$7‬‬
‫ا @ ه  ‪ A‬ا!ر واﺕ‪7‬ع ا)  ا ‪ . 
$‬ور`‪ 8‬ان ه‪U‬ا ا‪  " E‬اآ> ﺱ ‪ :‬ا!‬
‫ا‪ ",‬و‪ :‬ا‪
9‬ات ‪O‬ن ا‪ _
6‬ذات ﺡآ ‪,9‬ودة ‪ ،‬ا‪ E‬ا!‪  k‬ا  ا‪_
 : TU 8O9‬‬
‫ا‪!E‬ر وا‪4H‬ن وا‪9‬ر ‪9‬آ ا‪ _
6‬ا‪4‬ر" ا‪ . ً
7!  "7‬و"@‪ Y‬ا!ر ا)  ا ‪ 
$‬‬
‫‪+‬ل ﺕ‪,",9‬ه او  ‪+‬ل و=‪,9 A‬دات ﺕ‪ : YH‬ا!ا واﺵ‪ O‬ﺡ‪ Q7‬ا‪K‬ض وا
 ا ‬
‫ﺕ‪,H7‬م ‪ . 
:‬و"ﺝ‪  
! ,‬ا‪,96‬دات ا‪7‬ﺉ‪,‬ة ا‪,4‬اري وا‪7‬ﺉي ‪ ،‬وه‪ 6‬رة  ﺡاﺝـ‪a‬‬
‫‪ 
:/‬ﺕ)م ‪ %

7‬ا)  ا ‪ 
9 
$‬دون ا!ر ا ‪ P$‬ا‪6‬ﺝد ‪ . 
:‬ا ‪ 
6‬ا  ‪A‬‬
‫ا)‪ B A‬ﺱ‪ p‬ا‪ ,  _
6‬ذ‪O
: T‬ن 
‪ : ً
O
!O‬ا`‪ Q‬ا‪E‬ﺡ
ن ‪ ،‬و@‪O" ,‬ن ا"‪ b‬آ
‪
6‬و" او‬
‫"ﺝ
 ‪ .‬وه ك ‪,‬ة ‪/‬ق 
‪ 
O
!O‬ﺕ‪+ 6 7‬زا ‪:   ،‬‬
‫اﺱ‪,H‬ام ‪/‬ق ا)‪E P‬زا ‪ )/‬ا‪6‬ء ا‪ 
97‬ا‪6 <6‬اد ا ‪ 
$‬و"‪ 8‬ﺕ‪ A
64‬ا ‪P$‬‬ ‫•‬
‫ا‪)6‬ط وﺱ‪ k9‬ﺱ‪,H‬ام ا‪Hb6‬ت ‪.‬‬
‫اﺱ ‪6‬ل ا‪6‬اد ا‪6‬ﺹ اـ ﺕ @ ﺡآ ا)  ا ‪ 
$‬ﺝ‪a‬ﺉ
ً > اف ا‪a‬ﺝﺝ ‪ .‬وﺕش‬ ‫•‬
‫ه‪ _U‬ا‪6‬اد  @ارب ﺹ‪
K‬ة ‪ 8" 8< ،‬ﺝ‪  6‬اﺱ ﺵ‪O‬ت د@
) وﺕ ) إ‪ B‬ﺡ
‪O6" V‬‬
‫ا‪   fH‬إ ﺡ@ً ‪ :‬أ‪:‬ان ﺹ ‪ ،‬أو "‪ 8‬اﺱ‪+H‬ص ا ‪ P$‬ا‪6‬ﺝد ‪
 
:‬د اﺱ ‪6‬‬
‫ ﺝ‪. ,",‬‬
‫اﺱ ‪6‬ل ‪ )"/‬ا‪ f6‬اﺱ أﺝ‪a‬ة ﺹ ﺕ‪ f6‬ا)‪ A‬ا ‪ > 
$‬ا‪ S!O6‬ا‪O‬ﺉ
 ‪،‬‬ ‫•‬
‫و‪ : O6" TU‬ا ‪  P$‬ا‪6‬ء ‪.‬‬
‫اﺱ‪,H‬ام أﺝ‪a‬ة ا‪a9‬ام ا @ ا ﺕ‪6‬ر ﺡ‪a‬اً  ‪ )/  ً
!,‬ا ‪ P$‬ا‪a‬ﺝ ﺡ
‪j" V‬‬ ‫•‬
‫ا ‪a9 P$‬ام و"‪ O6‬ا‪E k  fH‬ﺡ)ً ‪.‬‬
‫"‪ r  : 6 7‬ا‪E‬ﺡ
ن ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ‪ :‬ﺕ‪ A
64‬ا ‪ P$‬ا‪76‬ب ‪ ،‬او ﺕ ‪ B 6‬ﺕﺱ
‪Q‬‬ ‫•‬
‫ا ‪$‬ط  ‪ ,‬ا‪ .   $‬و@‪O" ,‬ن ا‪K‬ض  اﺱ‪,H‬ام ه‪ _U‬ا‪6‬اد ه 
‪ 2‬ا)‪ A‬ا‪
"a‬‬
‫وازا ا‪K‬ء ا ‪ $‬ا‪U‬ي "‪  A 6‬ﺡ‪,‬وث ا‪ 
 $‬هاء ا‪ 4‬وا‪6‬ء ‪ S9" 6‬ا‪E‬ﺡ
ء‬
‫ا‪6‬ﺉ
 ‪ ,@ )K  
 :‬ﺕ‪ B <e‬ﺡ
ﺕ ‪6‬ور ا‪ . a‬إ‪ E‬إن اﺱ‪,H‬ام > ه‪ _U‬ا‪6‬اد ‪:‬ـ ‬
‫ﺕ‪
64‬ـ‪ A‬ا ‪ ,"a" ,@ P$‬ا‪ O6‬ﺱءًا ‪ k!h‬ﺱ
‪7‬ه‪ : 8‬ﺕ‪ 8
67‬ا‪ Q4" TU . _
6‬ا‪1  UE‬‬
‫ا‪E‬ر و‪U9‬ر ﺱ‪ 
6‬ه‪ _U‬ا‪6‬اد وﺕ‪
<.‬اﺕ ا‪ B 
!4‬ا
 ‪ .‬وﺕ‪ 8b‬ﺱ‪ 7‬ا‪6‬اد ا‪6
O‬و"‬
‫ا ﺕ‪U 6 7‬ا ا‪K‬ض اآ>  " !ـً  ا‪6‬اد ا‪ . 7‬و‪ :‬ا‪ QK‬ﺕ‪O‬ن ”<ر ه‪_U‬‬

‫

‬
 ‫ا‪6‬اد ‪ B‬ا
 ا " او ا‪ "9‬أﺱء ‪ 
>O‬ـ ”<ـر ا ‪
 P$‬ـ‪b:h: TU ،‬ـ اﺱ ‪6‬ل‬
‫اق ا‪  E, 
O
!O
6‬ه‪ _U‬ا") ‪.‬‬
‫• و"‪ O6‬ازا ا)  ا ‪ 4 6 
$‬ا"ﺝ
 اﺱ ا‪E‬ﺡ
ء ا‪ > "46‬ا‪. "
O‬‬
‫و@ـ‪ ,‬اﺱ‪H‬ـ‪ r  2,‬ﺵآـت اول وا‪H6‬ـات ا‪6
O‬و" ا‪ r  : H6‬ا‪+‬د‬
‫ا‪ 
K‬ه‪ _U‬ا‪h‬ﺡ
ء ا‪ "46‬ـ‪! B‬ق واﺱ‪ 4  : A‬ا)‪ A‬ا ‪: 
$‬ـ ا‪9‬ر وا‪
96‬ت‬
‫ا ﺕَ‪ِ7‬ب ا ‪ P$‬إ
 ‪ .‬و‪)" O‬ـ‪ _U B‬ا") ‪7‬وﺉ أ"‪ ، ًb‬وا   ‪P‬ء ‪ : 
 :‬‬
‫ﺡ ا‪O‬ارث ا ‪ 
$‬ا‪
O‬ة ا ﺕ‪K‬ـ ‪7‬ﺡت ﺉ
 واﺱ  ‪ .‬آ‪ 6‬أن ‪ _U‬ا‪h‬ﺡ
ء ”<رًا‬
‫ﺝ!
 =رة ﺕ‪: ّ>6‬ـ اﺱ‪+‬آـ ‪
6O‬ت آ
ة  ا‪h‬وآ‪ : 
47‬أ< ء @
  ‪ 
6‬ا‪
9‬‬
‫وه  "‪e‬دي إ‪ B‬ا ق ا‪h‬ﺡ
ء ا‪6‬ﺉ
 ا‪h‬ى ا‪6‬ﺝدة ﺕ‪ 29‬ا)‪ A‬ا ‪. 
$‬‬
‫)‪ (٢‬ا‪
H‬ة <^ ‪.1‬ادث ا=‪H‬ب ‪ E#‬ا&ﻥﺏ‪ v‬ا
" ا^ ا‪ : u0‬ا  ‪7 7‬ت ا ‪
$‬‬
‫ا ﺕ‪ 9‬ا‪ B‬ا‪  _
6‬ا‪ Q
!E‬ا @ ‪.:‬ن او‪ B‬ا‪H‬ات ا "‪ Q4‬ا)
م  ه ا‪ YO‬‬
‫ه‪U‬ا ا‪7‬ب وا")ف ‪,‬ر_ ‪ .‬وﺕﺝ‪ ,‬ا ‪  ,",‬اق ا "‪ O6‬اﺱ ‪  YO 6‬ا‪7‬ب‬
‫ ا‪ Q
!E‬ا @ ‪ ،‬و" )‪ ,‬ان ا‪ b:‬ه ‪ )"/‬ا‪6E‬د ‪e B‬ﺵ ﺱ ا‪"4‬ن ا‪6‬ط‬
‫رة ذاﺕ
 ‪9‬ﺱ ا‪O‬و!
 ﺕ‪,H7‬م ‪
7‬ة ‪ .‬و ‪ ,‬وﺝد ﺡ ﺝ"ن `
 ‪ : 

/‬‬
‫ا‪!E‬ب ا @ ﺕ)م ا‪9‬ﺱ ا‪OE‬و!
 ‪+/‬ق ا!‪U‬ار ﺹﺕ او اﺵرة "‪,7‬ل   ‪ B‬ﺡ‪,‬وث‬
‫ا‪7‬ب ا ‪  $‬اﺡ‪ j/  ,‬ا‪!E‬ب ‪ .‬و ‪ ,‬ﺕ‪O ,",9‬ن ﺡ‪,‬وث ا‪7‬ب ا ‪ Q4" $‬ا)
م‬
‫‪ B‬ا‪$‬ر ‪.‬ﺹ‪+‬ح ا‪b‬ر ‪ A 6‬ﺕث ‪7‬ﺡت آ
ة  ا‪ . _
6‬أن ﺡ‪,‬وث ا‪7‬ب ا‪ B‬ا‪_
6‬‬
‫ ا‪ Q
!E‬ا @ ا‪4 A  /)6‬ري ا‪!E‬ر وا) ات "‪   4‬اث ‪7 B‬س ﺵ‬
‫‪ 9‬ا‪7!E‬ن ﺹ  ‪O" ,‬ن ذ‪  ) B T‬ا‪ 64‬ت ا‪ 
!O7‬ا "‪ O6‬ان ﺕ‪<.‬‬
‫‪ O‬او ‪< .‬ر ه‪U‬ا اث ‪.: TU .‬ن ا ء ا‪ 86‬ااﺝ‪ @ k6 Q‬ا  ‪ A‬ازا ا)‪A‬‬
‫ا‪ > : 
"a‬ه‪ _U‬ا‪ 9‬ه ﺡ‪ U "6‬ا‪ j"/  _
6‬ﺕ‪,96 
K‬دات ‪U H‬ا‬
‫ا‪K‬ض ذات اﺵ‪O‬ل ‪ $H‬ﺡ‪! Q7‬ع ا‪ . U6‬آ‪ 6‬ان ﺕاﺝ‪ ,‬ا ‪  ,",‬ا‪ A!6‬و‪9‬ت ﺕ
‪,‬‬
‫ا@ ‪4 O‬ور ‪!+‬ر ‪6h‬ده ‪
 B‬ه ‪
6 :‬ت ا"‪< <. =  4" ,‬ر‬
‫ا‪7‬ب ا ‪ $‬ا‪9‬ﺹ ‪ .‬ان ‪ 
6‬ا  ‪ A‬ا)‪ A‬ا‪ 
"a‬ا ﺕ‪  4‬ا‪7‬ب  ا‪Q
!E‬‬
‫ا @ ‪ 
6  YH"E‬ا  ‪ A‬ا‪7‬ب ا ﺕ‪  %‬ا‪ $7‬ا @ ‪ ،‬ا‪ E‬ان ا)‪ A‬ا ‪
$‬‬
‫ا‪ !O6‬ه  ه `  ﺕ‪O‬ن ا@ ﺡ‪ 64‬وا@ رة واﺱ ‪ :‬ا‪E 4 6‬ن ا‪ _
6‬ا ﺕ‪,9‬ث‬
‫‪) 
:‬ﺱاﺡ ا‪!E‬ر وا‪9‬ر( ﺕ‪O‬ن `
 ‪  :‬و@
 ا‪9‬آ ‪ 
6 7" 6‬ا‪E‬زا ‪.‬‬

‫‪Z -٥‬ق ا‪

H‬ة <^ ‪.<#‬ﺙت ا=ﺏ" ا
" ‪.‬‬
‫`‪  8‬ان ا ه ا@ )ت ا
 ﺕ< ‪ :‬ا@‪ 2‬ا‪ ، =9‬ا‪ E‬ان ااﺝ‪ b)" Q‬‬
‫‪b‬ورة ا‪ 
 1:96‬وا‪
7‬ة ‪ B‬ا ﺕ< ا‪ 1  "U‬ا‪E‬ر ا! ا‪O6‬ن ا
 ‬
‫‪ 
6‬ا‪7!E‬ن ‪ ،‬وان اﺱ‪a‬را "‪    4‬ا‪,6‬ر اﺉ
‪UK 7‬اﺉ‪: TU . k‬ن ﺕث ا ‪6‬اد‬
‫ا ‪ 
$‬ه ا ﺵ‪ ,",‬ا‪H‬رة  ‪7!+ 7‬ن ‪ 
7‬ا‪E‬ول ه اﺡ‪6‬ل ا!)ل ه‪U‬ا اث ا‪ B‬ا‪_
6‬‬
‫ا‪ ، 
:4‬وا>! ه ان ﺕث ا ‪6‬اد ا ‪e" 
$‬دي ا‪ B‬ا!‪79‬ر ا‪E‬را= ا‪a 9‬را ‪.‬‬
‫و"  ا ‪ P$‬اﺡ‪ ,‬در اث اﺉ
‪,  
7‬أ  ‪ 
6‬ﺡ‪ $‬ا ا ‪) $‬او ا‪K‬زي( وا!ء‬
‫‪6‬ﺡ ا‪E‬ﺱ‪+‬ك ‪ .‬ور`‪ 8‬آ ا‪E‬ﺝاءات ا‪ A  :  6‬ﺡ‪,‬وث ه‪U‬ا اث ا‪ E‬ا!‪,9" k‬ث ‪ :‬ا‪QK‬‬
‫و‪ YH6‬ا‪E‬ﺱب ‪ .‬و" ‪ ,6‬ﺡ‪ 84‬اث ا ‪ B  $‬ﺡ‪ 84‬ا‪
6O‬ت ا ‪ 
$‬ا "‪ O6‬ان‬

‫

‬
‫ﺕ‪7‬ب ا‪ B‬ا ‪ ،‬و‪ A@ B‬ﺡ‪,‬وث ا‪7‬ب ‪ .‬وآ‪  6‬ذآ_ ﺱ) ه ك !
  ا‪E‬ﺝاءات‬
‫ا "‪ +  O6‬ا‪
7‬ة ‪ B‬ﺕث ا ‪6‬اد ا ‪ 
$‬ه‪: 6‬‬

‫أ‪ -‬أﺝاءات وی" ا=ﺏ" ‪ E#‬ا=<‪.‬ث ‪:‬‬

‫وه ‪/‬ق ﺕ‪ "69 A‬ا  اث ا ‪ ، $‬وا "‪ O6‬ﺕ‪ f
H‬اﺝاءاﺕ ‪: " 6‬‬
‫)‪ (١‬ا‪
7‬ة ‪
6 B‬ت ﺡ‪ $‬وا!ج ا ‪ P$‬ا‪H‬م وﺕ"ه ‪, 6b" 6‬م ﺕ‪ k7‬او ﺕ‪7‬ب‬
‫ﺱاﺉ ا‪ $9‬ا‪ B‬ا‪E‬را= ا‪. 
96‬‬
‫)‪ A  (٢‬ﺡ‪,‬وث ا‪7‬ب  ‪a‬ا!ت ا‪ :6‬او  ا‪aH‬ا!ت ا‪. !:,6‬‬
‫)‪ A  (٣‬ﺡ‪,‬وث ا‪7‬ب  ا‪ Q
!E‬ا ‪+  
$‬ل اﺕ‪H‬ذ ا‪E‬ﺝاءات ا‪)". 
$O‬ف ا‪7‬ب ‬
‫‪ j` j"/‬ا‪6‬در ﺡل ا‪,9 S79‬و<‪ k‬او ا‪+E‬غ  ‪ ، k‬واﺹ‪+‬ح ا‪ A@6‬ا =‪. p‬ﺱع ‬
‫"‪. O6‬‬
‫)‪, (٤‬م ر ا‪+b$‬ت ا ‪ B 
$‬ا‪E‬رض ‪ ،‬و ء ﺡ‪ $‬ﺹ ‪9‬ق > ه‪ _U‬ا‪+b$‬ت ‪,‬ل ‬
‫ر
 ‪.‬‬

‫ب‪ -‬اﺝاءات ا‪

H‬ة <^ ﺕ<‪.‬ث ا=ﺏ" ‪:‬‬
‫وه اﺝاءات ﺕ‪h A‬زا اث ‪6‬اد ا ‪  
$‬ا  ‪ ,‬اﺹ ‪ . k‬و‪ j
)9‬ه‪U‬ا ا‪K‬ض‬
‫‪.:‬ن  ا‪b‬وري  ‪: " :‬‬
‫!ع ا‪6‬دة ا‪.  <6‬‬ ‫)‪(١‬‬
‫آ‪ 8‬ه آ‪ 
6‬ا‪6‬اد ا ‪ 
$‬ا‪ <6‬ا ﺕ‪ 27‬ا‪ B‬ا ‪.‬‬ ‫)‪(٢‬‬
‫!ع ا ‪ 6
:‬اذا آ!‪ 2‬ﺱ‪6 O‬دة ا‪ <6‬او ‪.  7‬‬ ‫)‪(٣‬‬
‫ا‪1‬وف ا‪  
96‬ا‪  <6‬درﺝ ﺡارة ور‪ /‬و`
ه ‪.‬‬ ‫)‪(٤‬‬
‫ا‪,6‬ة ا اﺱ‪ 
: 6‬وﺝد اث  ‪.‬‬ ‫)‪(٥‬‬
‫ ه ا‪)6‬ت ا

 وا‪O‬ﺉ ت ا‪ 
9‬ا‪,6‬دة ‪ O H‬ﺵ  ه‪U‬ا اث ‪.‬‬ ‫)‪(٦‬‬
‫ا ‪E‬ﺝ ازا اث ‪6‬اد ا ‪  
$‬ا ‪ O6
:‬اﺕع  " ‪:‬‬
‫)‪ P@ (١‬ا ا‪ <6‬و ‪ 4‬ﺡ‪ ,‬اق ا
 ‪:‬‬
‫‪/‬ق ا‪ 4 6‬ا‪
6
O‬ﺉ
 ‪.‬‬ ‫•‬
‫‪/‬ق ا‪ 4 6‬ا"ﺝ
 ‪.‬‬ ‫•‬
‫اﺱ‪+H‬ص ا‪<6‬ت وادة ﺕ
 آ‪ 6‬ه ا‪9‬ل  ‪O7 7‬اب وا‪ 6‬دن ‪.‬‬ ‫•‬
‫ا‪9‬ق ‪9 :‬رق ﺹ و‪ :‬اآ ‪. TU H‬‬ ‫•‬
‫)‪ (٢‬ﺕ‪ A
64‬ا‪6‬اد ا ‪ 
$‬ا‪ : 76‬ﺡ‪ $‬ﺹ وﺡ@ ان آ!‪ 2‬آ‪ ، 
@ 
6‬ا اذا آ!‪2‬‬
‫آ‪
6‬ﺕ آ
ة ‪ Q4
:‬ﺱ‪ 9‬اﺱ ا‪
=9‬ت وادﺕ ا‪ A! B‬ا‪. 4 6 "O‬‬
‫)‪ (٣‬اﺱ‪,H‬ام ‪"U‬ت آ
‪
6‬و" او ‪ $1  
9‬ﺹ ‪E‬ذا ا‪6‬اد ا ‪ 
$‬ا‪+‬ﺹ)  ‪ ،‬و‬
‫<‪ 8‬ا‪ U‬ا‪6‬اد ا‪a 6‬و ا‪ B‬وﺡ‪,‬ات ﺹ ‪.  6‬‬
‫)‪ (٤‬ﺝ‪ A6‬ا‪6‬اد ا‪ <6‬ا‪H‬ة ود‪ :  :‬اﺡ‪ ,‬ا‪E‬آ ا
 ‪:‬‬
‫• ‪ :‬ارا= 
‪,‬ة  در ا‪ _
6‬ا‪ 
:4‬و‪6.‬ق آ
ة ‪.‬‬

‫


‬
 ‫• ‪ :‬آف ‪. )K‬‬
‫• ‪ :‬ا‪6‬ق ا‪
96‬ت ‪.‬‬
‫)‪ (٥‬ردم ا‪E‬را= ا‪. <6‬‬
‫)‪ (٦‬اﺱ‪,H‬ام ‪ )"/‬ا‪  6‬ا"ﺝ
 ا  ذآه ‪ 9:O :‬اث ا ‪w $‬را= ‬
‫ا‪6 <6‬اد ا ‪ 
$‬آ‪ 6‬ه ا‪9‬ل  ‪ 7‬ا‪ B‬ﺕث ا‪. _
6‬‬
‫)‪ (٧‬ا‪ 
4‬ا‪ 676‬و`س ا ﺕت وﺕ ‪ 
6‬ا‪K‬ت ا 
 ‪.‬‬
‫)‪ (٨‬ا@‪ A@  Y‬ا‪E‬ﺵ‪4‬ر وازا ا‪K‬ت واره  ا‪
696‬ت ا

 ‪.‬‬

‫‪ -٦‬ا اﺉ ا‪ E# S< "1=0‬ا=<‪.‬ث ا اﺕ‪ E I‬ا'" ا

" ‪:‬‬
‫
‪ 61  2‬ا‪ 9‬ا ‪ WHO 
6‬ن اث ا‪U‬ي اﺡ‪ k<,‬ا‪7!E‬ن ‪+‬ل ا)ن ا " وﺡ‪_,‬‬
‫
 آآ‪ Q‬ا‪E‬رض ‪:‬ق آ اث ا‪U‬ي ﺡ 
  ‪, U‬أ ا‪ ,9 )
H‬ا‪E‬ن ‪ ،‬وان اﺱ‪6‬ار‬
‫ا‪E‬ﺡال ‪  B‬ه 
‪ k‬ا‪E‬ن ﺱ
‪   4‬ا‪O‬آ‪, ,  Q‬ة ت او ر‪, 6‬ة ات  ا‪
7‬‬
‫‪O‬ن `
 ﺹ‪E p‬ﺱ‪6‬ار ا‪
9‬ة ‪ . k
:‬ان ا‪ Q7‬ا‪E‬آ ا‪U‬ي آن وراء ه‪U‬ا ا‪H‬اب ا‪U‬ي ﺡ‪,‬ث 
‬
‫ه اث ا‪U‬ي اﺡ‪ k<,‬ا>رة ا 
 ‪ ،‬و‪U‬ات اث ا ﺕ‪  %‬اﺱ‪+‬ك ا!اع ا@د ا ‪. 
$‬‬
‫)‪ ,‬آن ‪h‬ﺱ‪,H‬ام ا!اع ا@د ا)
‪ ",‬آ‪O‬زو
 وا‪a",‬ل آ@د ‪
7‬رات ا<_ ا‪b‬ر ا ‪B‬‬
‫ا
 وا‪ 9‬ا  ‪ 6‬ﺕ‪ k7‬ه‪ _U‬ا‪!E‬اع  ا@د  ﺕث 
 ‪ .‬و‪ A‬ان اﺱب اث‬
‫‪E‬ﺕﺝ‪ A‬ا‪ B‬اﺱ‪,H‬ام و@د ا‪6‬آت وﺡ‪,‬ه ا‪ E‬ا! ﺕ‪  7! Q7‬اث ‪7"E‬ن  ‪O6"  ،‬‬
‫ا)ل ! ا‪ Q76‬اﺉ
‪ 7‬ا‪ Bh‬ث ‪ :‬ا@‪ 2‬ا‪ . =9‬و)‪ ,‬ازدادت =اوة ه‪ _U‬ا‪
<.‬ات‬
‫‪ :‬ا )‪ ",‬ا‪ Q7 "
E‬ا‪E‬رﺕ‪$‬ع اﺉ ‪ :‬اﺱ‪,H‬ام  ‪4‬ت ا ‪ P$‬ا‪H‬م ﺹ ا‪  $
$H‬‬
‫‪ 6‬د‪ A:‬ا‪61 6‬ت `
 ا‪ 
O9‬ا ﺕ 
 وا‪ 9‬ا‪  B‬ا‪O9‬ت ‪@ 7‬ا!
‬
‫ﺹر ﺕ‪  ,9‬ﺕث ا
 ‪ ,) .‬آ!‪ 2‬ه‪ _U‬ا‪E‬ﺹات ا ﺕ دي ‪ "69‬ا
 ﺕ‪4". Q‬د ا!اع‬
‫و@د ‪= 
` $
1! ",‬رة 
 و`
 ة ‪ B‬ا‪ 9‬ا  ‪ .‬آ‪ 6‬ا! آ!‪ 2‬ﺕ‪. Q‬ﺱ‪6‬ار‬
‫)
 ا‪< !E‬ت ا ﺕ  ‪
 $ 4
! V‬ت ا 
 وا  
 ‪
 :‬ت ا  ا ‪. 
$‬‬
‫ان ‪7‬ﺡ ا‪6‬و! ا‪9  O66‬ك  اﺝ ﺕ)
 ‪"7‬ت اث ا ﺕ‪  4‬ا  ا ‪
$‬‬
‫وﺡ‪ "6‬ا
  ا<ر ه‪ _U‬ا‪<6‬ت 
‪ 27‬واﺱ  ‪ ،‬آ‪ 6‬ان ا‪
H‬رات ا‪6‬وﺡ ‪4"E‬د ‪,‬اﺉ ‪!E‬اع‬
‫ا@د ا)
‪ ",‬وا‪  V9‬در ﺝ‪,",‬ة ه 
‪ 27‬آ>
ة ا"‪ . b‬و‪ A‬ذ‪ ,): T‬ا‪U‬ت ا‪E‬ال ﺕ ‪j$‬‬
‫وا‪4‬د ﺕ‪  :1‬اﺝ ا"‪4‬د اي 
ر ‪  )" O6‬ﺕث ا
 ا‪U‬ي ﺕ‪ k7‬ا  ا ‪ 
$‬و‪ :‬‬
‫ذات ا@‪@ 2‬در ‪ B‬ان "‪ j)9‬ﺕاﺝ‪,‬ا ﺡ)
)
 ووا@
 آ‪,6‬ر  در ا@د ‪ .‬ان  ا‪ 6‬وف‬
‫‪.‬ن ا  ا ‪@ B 
$‬ﺕ ه اﺡ‪ ,‬اآ ‪7‬ت اث 
 ‪ ،‬وان ‪@ O‬ع  ه‪_U‬‬
‫ا)ت ا<ر_ ا">
 ا‪ $H6‬آ‪E 6‬ﺡ‪  1‬ﺱ) ‪ .‬و ا ﺡ
 ا ‪ O6"E 
6‬ا"‪4‬د ‪,‬اﺉ ) ‬
‫اﺱ‪H‬اج و!) ا ‪ P$‬ا‪H‬م و)ﺕ‪ ، k‬ا‪ E‬ان ا ‪ "U 6‬ا)
 "‪ O6‬ان "ر ‪ 6b" 6‬ﺕ)
‬
‫ا‪<E‬ر ا‪b‬رة 
 ا‪6‬ﺕ  ‪ 6‬ا‪ B‬ا@‪ B‬درﺝ ‪.  O6‬‬

‫أ‪ -‬ارات ا‪.

= "N00‬ی 
ع ﺕ'" ا‪ K‬ام ‪.‬‬
‫)‪ 2@ ,‬ﺡ‪O‬ت ا‪  
>O‬ا‪,‬ول ﺹ ﺡ‪O‬ت ا‪,‬ول ا 
 ا‪O‬ى ‪$‬ض @
د ﺵ‪,",‬ة‬
‫‪ B‬اﺹ‪$‬ت ا‪)6‬ت ا ‪ 
$‬ا ﺕ‪ :  4‬ﺕ‪ "O‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م ‪  ,9‬ا! ث ا‪<6‬ت ‬
‫ه‪ _U‬ا‪)6‬ت ا ‪ ، 
$‬و‪. /‬ﺕ‪H‬ذ ا‪E‬ﺝاءات ا‪!. 
$O‬ج ا!اع و@د `
 =رة 
 او‬

‫


‬
‫‪ 9‬ا ‪ .‬و"‪ O6‬ﺕ‪ f
H‬ا‪E‬ﺝاءات ا ﺕ‪ Q‬ا‪O9‬ت  ‪ :‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م اﺕ‪H‬ذه ‪6‬‬
‫" ‪:‬‬
‫أ!ج آزو
  ا 
   اﺹص وا‪ 2"O‬وا‪6‬اد ا‪  /76‬وذو ‪,‬د‬ ‫‪(١‬‬
‫اوآ! ﺕ‪. A$‬‬
‫ا!ج د"‪a‬ل  ا 
   ا‪ 2"O‬وا‪6‬اد ا " وذو ‪,‬د ﺱ
!  ‪.‬‬ ‫‪(٢‬‬
‫ا!ج ز"ت 
 ا‪4‬دة و`
 < 
 ‪.‬‬ ‫‪(٣‬‬
‫ﺕ‪ r
$H‬آ‪ 
6‬ا‪$H6‬ت ا>)
 ا ﺕ‪ 
6  4‬ا‪. 
$‬‬ ‫‪(٤‬‬
‫)‪ ,‬ا‪ 2a‬ه‪ _U‬ا)
د اﺕ‪H‬ذ اﺝاءات آ>
ة  @ ا‪ 
 :6‬اوط ار ا ﺕ‪Q‬‬
‫ ا‪O9‬ت و ‪61‬ت ا
 ‪ .‬و ا ﺡ
 ا‪,6‬ﺉ
 ‪:‬ن ا‪E‬ﺝاءات ا آن  ا
‪B‬‬
‫ا‪ :6‬اﺕ‪H‬ذه ه  ء ا‪  ,"a6‬وﺡ‪,‬ات ا‪ . 4 6‬و‪ ,):  $‬آن ا‪E‬ﺝاء اﺉ
‪ 7‬ا‪E‬ول ا‪U‬ي‬
‫‪.4‬ت ا
‪ k‬ا‪ :6‬ه ا! @‪ 2‬ﺱ
‪@/ A‬ت وﺡ‪,‬ات ا‪ Reforming 
79‬وا‪
7O‬‬
‫‪ Cracking‬وا‪,‬رﺝ ‪ Hydrogenation‬وا‪E‬زة ‪ Isomerization‬ا  ‪ ، ",‬وﺕ"‬
‫اداءه 
 ت اوط ا‪ B =6‬اﺹ‪$‬ت ا‪)6‬ت ا ‪ . 
$‬ا‪ E‬ا!‪ k‬ﺡŽ ‪,  6
:‬‬
‫‪.‬ن ه‪ _U‬ا‪E‬ﺝاءات وﺡ‪,‬ه ‪E‬ﺕ‪ $O‬وان ا‪  Q" E‬ء ا‪,‬اد اى  ه‪ _U‬اﺡ‪,‬ات ‪ ،‬و‪S$! :‬‬
‫ا@‪  2‬ء اﺝ
ل ﺝ‪,",‬ة  وﺡ‪,‬ات ا‪ . 4 6‬و‪  $‬ا‪U‬ت ا‪ :6‬ﺕع  ء وﺡ‪,‬ات ﺝ‪,",‬ة‬
‫آﺡ‪,‬ات ا‪   
7O‬ا‪ ,76‬ا‪7‬ﺉ )‪ Fluidized Catalytic Cracking (FCC‬ووﺡ‪,‬ات‬
‫ا‪ Alkylation OE‬و`
ه ‪.‬‬
‫ا=‪ :‬ا‪  B‬ﺕ)‪,‬م ‪ ,):‬ا‪U‬ت ‪ :‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م ﺕر وﺡ‪,‬ات  ‪ 4‬ا‪< !E‬ت وا ‪"$‬ت ا ‬
‫ﺕ ‪ ،   j‬ﺡ‪ B‬ان ا‪E‬ﺝ
ل ا‪,",4‬ة  وﺡ‪,‬ات  ‪ 4‬ا‪ _
6‬ا‪  ):,6‬ا‪ B :6‬ﺱ
‬
‫ا‪>6‬ل @‪ ,‬ارﺕ)‪ 2‬ا‪7 B‬ى ﺝ   ا‪ _
6‬ا‪ @   ) 6‬ﺡ‪+ B‬ﺱ‪,H‬ام اي آ‪6‬ء ﺹ‪p‬‬
‫ب ‪ .‬آ‪ 6‬ا‪U‬ت ‪ :‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م ﺹ ‪ :‬ا‪,‬ول ا‪ ,)6‬ﺕ‪ 1! A‬ﺕ‪ "
4‬ﺹ ‪V
9‬‬
‫ا‪U‬ت ا‪ 
: :6‬ﺕ‪,‬و وآ! ﺡ‪,‬اﺉ‪ ` j‬ء و
‪ ، A! 27‬و@‪ ,‬اﺹ‪ 29‬ه‪ _U‬ا‪ :6‬ﺕ‪B67‬‬
‫‪ :6‬ا‪bH‬اء ‪ Green Refinaries‬آ "  ‪,‬م ﺕ"> 
 ‪.‬‬

‫ب‪ -‬ا= ام ﺏ اﺉ ا‪..‬د ‪.‬‬

‫)‪ ,‬ا‪ U‬ا‪7!E‬ن  ‪ ,‬ﺕ‪ 8@$‬آ اث "‪,  V9‬اﺉ او در ﺝ‪,",‬ة و!‪ O6" @ $
1‬ان‬
‫ﺕ‪ 9 9‬ا‪!E‬اع ا)
‪  ",‬ا@د ‪ .‬وه ك ‪,‬ة ا!اع  ‪,‬اﺉ ا@د ا ‪ $
1‬ا "‪ O6‬ان‬
‫ﺕ ض  ا!اع ا@د ا)
‪ ",‬وا ﺕ‪$H! a
6‬ض !‪ Q7‬ا! ث ا‪<6‬ت   ‪ .‬ان @‪  87‬ه‪_U‬‬
‫ا‪!E‬اع ا<‪ 2‬ﺝ‪,‬وا_ وا‪,H7" U‬م ‪! B‬ق واﺱ‪ : ، A‬ﺡ
 ان ا)‪ 87‬ا‪E E‬زال ‪ :‬ﺡ ا‪V9‬‬
‫وا" ‪ .‬و‪ " 6
:‬اﺱ اض ‪E‬ه‪ 8‬ه‪ _U‬ا‪,‬اﺉ ‪.‬‬
‫)‪ (١‬ا‪:0‬ﻥ‪.‬ل ‪ : Methanol‬ا‪!>
6‬ل ه و@د آ‪ 9‬ﺕآ
‪ k‬ا‪
6
O‬وي ‪ . CH3OH‬وآ@د‬
‫‪
7 ",‬رات "‪  
! 6 7‬ه‪U‬ا ا@د ‪ ،‬ا‪E‬ول "‪ M-85 k a‬وه 
‪O" P‬ن  ‪85%‬‬
‫آ‪9‬ل >
 و‪ 15%‬آزو
 ‪ ،‬وا>! ‪ M-100‬وه آ‪9‬ل !)  ‪ 100% 7‬وا‪k!. ,) 6‬‬
‫ﺱ
‪O‬ن و@د ا‪ . )76‬و‪ B‬ا ق ا‪4‬ري " ‪ %‬ا‪!>
6‬ل  `ز ا‪Synthesis Gas "O‬‬
‫)ا‪U‬ي ه 
‪`  P‬زي ا
‪,‬روﺝ
 واول اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن( ﺝد  ‪ . ,7‬و" ‪` %‬ز‬
‫ا‪ -: )" Synthesis Gas "O‬ﺕو‪  (Fischer – Tropsch) m‬اد و
 >‬
‫ا‪K‬ز ا
او ‪$H‬ت ‪ 
6‬ا)
 ‪ ،‬او  اد `
 و
 > ا‪ . 89$‬ان ا! ث ا‪6‬اد‬

‫

‬
‫ا‪b‬رة  و@د ا‪!>
6‬ل ه رة  ا@  ا‪O‬زو
 ‪ , : .‬اﺱ‪,H‬ام و@د ‪ M-85‬ﺕ‪O‬ن‬
‫ا‪6‬اد ا‪ >  6‬ا@  ‪ 7‬ﺕاوح 
 ‪  30 -50 %‬ا‪6‬اد ا‪, !O6‬ن ‪ ،‬و‪7‬و" ﺕ)"‬
‫‪O‬زو
  ‪+ 7‬آﺱ
‪ ,‬ا وﺝ

 وا
‪,‬روآ!ت ‪ .‬ا  ‪@, 7‬ﺉ‪ j‬ا‪6‬اد )‪(PM‬‬
‫ا‪/7 76‬ن ‪ :‬ﺕ  ‪ 7  V‬ا@ ‪, 6‬ل ‪ ,  50 %‬اﺱ‪,H‬ام و@د ‪ M-85‬وﺕ ‪,‬م ﺕ‪,  6‬‬
‫اﺱ‪,H‬ام و@د ‪ . M-100‬ا  ‪ !E 7‬ث `ز اول اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن ‪7 :‬وي او اآ> @
‪+‬‬
‫ و@د ا‪O‬زو
 ‪ .‬وا‪!>
6‬ل دة ﺱ ﺕ‪ B <e‬ا‪ ,4‬وا
ن وا‪4‬ز ا‪ . 6b‬وا@‬
‫ا‪9‬ار" ‪!>
6‬ل ﺕ دل ﺕ)" !‪ Y‬ا@ ا‪9‬ار" ‪O‬زو
 ‪ ،‬ا‪ E‬ان ﺝدة اﺡا@‪ k‬ا‪ b:‬‬
‫ا‪O‬زو
 )ا ‪,‬د ا‪E‬وآ! @د ‪ M-85‬ه‪ . (102‬و‪E‬ﺕ‪9‬ج ا‪
7‬رة ا د" ا‪ B‬ﺕ‪ "9‬رﺉ
‪ 7‬‬
‫‪E‬ﺝ ان ﺕ ‪@ 6‬د ا‪!>
6‬ل ‪ ،‬ا‪ E‬ا!‪ Q4" k‬ا‪ B QK‬آ ا‪.‬آ ا "‪ 7‬ه‪U‬ا ا@د‬
‫ ‪ r‬ا‪ 6‬دن > ا ‪9‬س وا‪
6E‬م و`
ه ‪.‬‬
‫)‪ (٢‬ا&ی‪jj:‬ﻥ‪.‬ل ‪ : Ethanol‬ه‪U‬ا ا ع  ا@د ه ا"‪ b‬و@د آ‪ 9‬ﺕآ
‪ k‬ا‪
6
O‬وي‬
‫‪ ، C2H5OH‬وه  وف و‪ 6 7‬آ@د  ‪ U‬اوا ا)ن اﺱ‪ .  A‬وه "‪>O 6 7‬ة‬
‫‪ :‬ا@‪ 2‬ا‪ =9‬آ@د ‪
7‬رات ‪ :‬ا ‪  ,",‬ا‪,‬ان > ااز" ا "ﺝ‪ 
: ,‬ﺡ‪,‬ه‬
‫ﺡا ار  ‪ 
"+‬ﺱ
رة ﺕ‪U 
7‬ا ا@د ‪ .‬و" ‪ %‬ا‪!>"E‬ل ‪ :‬ا`‪ Q‬ا‪,‬ان اﺱ ﺕ‪
6H‬‬
‫ا‪6‬اد ا‪ "O7‬وا‪
7‬ز" )> ا‪U‬رة( و" )‪ k!. ,‬ﺱ
‪ : %‬ا‪  )76‬ا‪ QH‬وا‪$H6‬ت‬
‫ا‪a‬را
 رة رﺉ
‪ . 
7‬وآ‪ 6‬ه ا‪9‬ل  ‪!>
6 7‬ل ‪.:‬ن ه ك !
  و@د ا‪!>"E‬ل ‪،‬‬
‫‪ 85%) E-85‬ا">!ل و ‪ 15%‬آزو
( وه ا ع اﺉ‪ A‬ا‪ k  6 76‬آ@د ‪6‬آت ‪ ،‬و‬
‫‪ E-100‬ا‪U‬ي ه آ‪9‬ل !) ‪ . 100%‬و !ﺡ
 ا‪ !E‬ث ‪.:‬ن ا‪!>"E‬ل اذا  @رن ‪O‬زو
‬
‫‪ 30 – 50 % V " :‬آ‪ 
6‬ا@  ا‪6‬اد ا‪, 76‬ن ‪ ،‬و ‪ 50%‬آ‪ 
6‬ا@  ‪6‬م ا‪6‬اد‬
‫ا‪ . Toxics 7‬آ‪ 6‬ه " ‪ V‬آ‪  
@ 
6‬ا‪,"",E‬ات ا‪U‬ي "‪ O6‬ا‪
7‬ة 
‪+  k‬ل‬
‫!‪ Q‬اﺝ‪a‬ة ﺕ‪ "9‬ﺕ ‪   6‬ا‪ : Advanced Catalytic Converters ,76‬ا‪6‬آ ‪.‬‬
‫و"‪9‬ي ا‪!>"E‬ل ‪ @/ B‬ﺡار" ﺕ دل <> ‪ @/‬ا‪O‬زو
 ‪ " 6‬ان ا‪
7‬رة ا ﺕ‪6 7‬‬
‫ا‪!>"E‬ل آ@د ﺕ)‪ >< A‬ا‪ :76‬ا ﺕ)  ‪ S$! A‬ا‪ 
6O‬ا‪  :O6‬ا‪O‬زو
 ‪ ،‬ا‪ E‬ان‬
‫اﺡا@‪ : k‬ا‪96‬ك اآ>!  ‪ .‬و‪E‬ﺝ ﺕ‪ 
79‬اداﺉ‪.: k‬ن ا@د اﺉ‪ A‬ا‪E‬ﺱ ‪6‬ل  ‪ k‬ه و@د‬
‫‪ E-85‬ا‪U‬ي "‪ S$! 69‬ا@ ا‪9‬ار" ‪O‬زو
 ﺕ)" ‪ .‬وآ‪ 6‬ه ا‪9‬ل ‪ A‬ا‪!>
6‬ل ‪Q7" :‬‬
‫ا"‪ b‬ﺕ‪.‬آ  ‪ r‬ا‪ 6‬دن > ا ‪9‬س وا‪
6E‬م وا‪ T!a‬واﺹص وا‪
7
K6‬م ‪Q" 6‬‬
‫ا‪ B Q K‬ه‪ _U‬ا‪ ,  O6‬ﺹ ‪ A‬ا‪
7‬رات ا ﺕ ‪ k 6‬آ@د ‪ .‬وا‪!>
6‬ل  ا ﺡ
‬
‫ا‪@E‬د" و@د ر
‪ f‬ﺹ اذا ﺹ ‪  A‬ا‪6‬اد ا‪
7‬ز" آ‪U‬رة او  ا‪$H6‬ت‬
‫ا‪a‬را
 ا‪6 
K‬اد ا‪
7‬ز" ‪ .‬و" ﺱ  ا‪K‬ن  ا‪!>"E‬ل ا ) آ@د )‪ : (E-100‬‬
‫ا‪"E‬ت ا‪,96‬ة ‪ ، 1.15 – 1.25 $/gal‬وه دة  " ‪,‬م ‪ A 6 Denatured‬اﺱ ‪
K k6‬‬
‫ا`اض اﺱ‪,H‬ا‪ k‬آ@د ‪.‬‬
‫)‪ (٣‬ا
ری‪ "jj‬ا‪!N‬ﺏﺉ‪  : Batteries "jj‬ا‪ 6‬وف ان ا@ ا‪Mechanical 
O
!O
6‬‬
‫‪ Power‬ا‪+‬ز ‪ T"9‬ا‪
7‬رة "‪  
 9‬ا@ ا‪
6
O‬و" ا‪aH6‬و! ‪ :‬ﺝ‪"a‬ت ا@د‬
‫ ‪ ,‬ﺡ@‪ k‬دا ا‪96‬ك ‪ .‬و"‪ 9‬ه‪U‬ا ا‪ A E‬ﺝ‪ A
6‬ا!اع ا@د ا  ذآه ‪ .‬ا‪ E‬ان ه ك‬
‫‪,‬ر ا "‪ k+  O6‬ا‪9‬ل ‪ B‬ا@ ا‪ 
O
!O
6‬ه ا@ ا‪O‬ﺉ
 ‪ .‬وﺕ ‪ %‬ا@‬
‫ا‪O‬ﺉ
  ‪9‬ت =‪ 6H‬ﺕ‪,H7‬م ا!اع ‪  $H‬ا@د آ‪ 89$‬او ا‪K‬ز ا
 او‬
‫ا‪)6‬ت او
 ‪ ،‬آ‪ 6‬ان ه ك ا‪96‬ت ا و" ا ﺕ ‪ %‬ا@ ا‪O‬ﺉ
  ا@ ا و"‬
‫‪ .‬ا ‪ :‬ا‪
7‬رات ‪ 8
:‬ا‪9‬ل ‪ B‬ا@ ا‪O‬ﺉ
  ‪+‬ل ر"ت @ ‪E‬دة ا‪9‬‬
‫‪ Rechargeable Batteries‬وا ﺕ ‪ 6‬آ‪aH‬ان @ ا‪O‬ﺉ
 ‪ .‬و`‪  8‬ان اﺱ‪,H‬ام‬

‫

‬
‫ار" ا‪O‬ﺉ
 آ‪,6‬ر @ ‪ :‬ا‪
7‬رات ‪"E‬ﺡ‪ k‬اي ا! ث ‪6‬اد ا‪b‬رة 
 او‬
‫‪ 9‬ا  ‪ ،‬ا‪ E‬ان ا‪< !E‬ت ا ﺕ ‪9  j‬ت ﺕ
‪ ,‬ا@ ا‪O‬ﺉ
 "‪ O6‬ان ﺕ‪Q79‬‬
‫‪ 
` O‬ﺵ ‪ B‬ه‪U‬ا ا ع  ا‪E‬ﺱ‪,H‬ات ‪O ،‬ن ه‪ _U‬ا@ ا‪O‬ﺉ
 ه ا ﺱ‪aH‬ن‬
‫‪ :‬ا " ‪ :‬ر" ا‪
7‬رة ‪ .‬ا  ا ﺡ
 ا‪@E‬د" ‪.:‬ن آ‪ A@ $‬ا‪ 
6‬ااﺡ‪@ ,‬‬
‫ا‪O‬ﺉ
 " ‪, B ,6‬ة ا   آ‪$‬ءة ا‪
7‬رة وﺱ  اﺡ‪,‬ة ا‪O‬ﺉ
 ا ﺕ‪aH‬ن ‪ :‬‬
‫ار" ‪ .‬آ‪ 6‬ان ‪ 6‬ار" وآ‪ $‬اﺱ‪,‬ا "‪ Q4‬ان "‪ Ue‬ا"‪ 1  b‬ا‪E‬ر  ‪ ,‬دراﺱ‬
‫ا‪,4‬وى ا‪@E‬د" ‪U‬ا ا ع  ا‪E‬ﺱ‪,H‬ام ‪E ،‬ن ﺱ  ار"ت ا ﺕ‪K 6 7‬ض ‪a‬ن‬
‫ا@ ا‪O‬ﺉ
 "اوح 
 ‪ $ 2000 -$ 3000‬ر"ت اﺹص ا‪ 
b9‬و" ا‪B‬‬
‫ﺡا ‪ $ 15,000‬ر"ت ا
‪ . O‬وه ك ا ا "‪ Q4‬ان ‪ B7 "E‬ا"‪ b‬ه ا!‪79‬ر آ‪$‬‬
‫ا
! اوﺕ

 ‪ ،‬اذ ‪E‬ﺕ‪9‬ج ا‪
7‬رة ا‪O‬ﺉ
 ا‪ B‬ز"‪ 2‬ا‪96‬ك و‪ E‬ا‪ B‬ز"‪9 @! 2‬آ و‪E‬‬
‫ا‪: B‬ات و`
ه ‪E ،‬ن ﺕ
‪ ,‬ا‪9‬آ "‪ j"/  8‬ﺕرآﺉ ‪ .‬وﺕ ‪ ,6‬ا‪ :76‬ا "‪O6‬‬
‫‪
7‬رة ان ﺕ)  ‪.‬ﺱ‪,H‬ام ار" ‪ B‬وزن ا‪
7‬رة و‪,‬د ار"ت ا ﺕ‪ B : . 69‬ﺱ
‬
‫ا‪>6‬ل اﺱ ‪ 26‬ر" واﺡ‪,‬ة  !ع ر" اﺹص ا‪ 
b9‬ا!‪ 24‬م ‪

7 1999‬‬
‫ﺱ
رة 
 ‪ 8:‬ﺕ‪ 
47‬ا@‪ ) :7 B‬وآ!‪,9 2‬ود ‪ . 
 72‬ا ر" ا
‪,): O‬‬
‫ﺕ ا‪ :76‬ا‪ )6‬ا‪  ,"a"  B‬ا‪. 
 6‬‬
‫)‪ (٤‬ﺥ<" ا‪..‬د ‪ : Fuel Cell‬ﺕ ‪ 
 6‬ا@د ‪ Fuel Cell‬ا ه ﺕ‪ 29‬ا" ﺡ
 ‪,6‬أ‬
‫ﺕ‪ "9‬ا@ ا‪
6
O‬و" ا‪ @/ B‬آﺉ
 ا ﺕ‪ 9‬ا‪
7‬رة  ‪ ,‬ذ‪ T‬ا‪، 
O
!O
 @/ B‬‬
‫و" )‪ ,‬ان ه‪U‬ا ا ع  ا‪ "+H‬ﺱ
‪ ,‬ا ق ا‪4‬ري   ‪ ,‬م ‪ . 2005‬و"‪ 
 : 8‬ا@د‬
‫‪ $‬ا
‪,‬روﺝ
 ‪ A‬ا‪E‬وآ‪!E 
47‬ج ا‪6‬ء ‪ A‬ﺕ‪9‬ر آ‪ 
6‬آ
ة  ا‪O‬ﺉ
 وا‪9‬ارة ‪.‬‬
‫و"‪O‬ن ‪,‬ر ا
‪,‬روﺝ
  ا‪K‬ز ا
 او ا‪O‬زو
 او اﺡ‪ ,‬ا‪E9O‬ت ‪ ،‬ا ‪,‬ر‬
‫ا‪E‬وآ‪ : 
47‬ااء ‪ .‬و‪ E‬ﺕ‪,‬ر ا! <ت  
 ا@د ا ﺕ‪,H7‬م ا
‪,‬روﺝ
 ﺱى ‪H‬ر‬
‫ا‪6‬ء وا‪9‬ارة ‪ ، P):‬ا‪ E‬ان ا‪< !E‬ت `
 ا‪6‬ﺵة ا ﺕ‪,‬ر  ‪ 
6‬ا!ج ا
‪,‬روﺝ
‬
‫"‪ O6‬ان ﺕ‪ B Q79‬ه‪U‬ا ا ع  ا‪E‬ﺱ‪,H‬ام ‪ .‬ا ‪ fH" 6
:‬ا‪ $O‬ا‪@E‬د" ‪ ,6
:‬ه‪U‬ا ا‪E‬‬
‫‪ B‬آ‪ $‬ا!ج ا
‪,‬روﺝ
 وا‪E‬وآ‪ 
47‬ا‪+‬زم ‪ : $‬ا‪. 
H‬‬
‫)‪ (٥‬ا!‪ jj‬روﺝ‪ : Hydrogen E‬ان اﺱ‪,H‬ام ا
‪,‬روﺝ
 ‪ O‬ﺵ آ@د ‪E‬زال ‪/ :‬ر‬
‫ا‪ V9‬ا"ي و‪ ," 8‬آ@د  ‪ 
) S:‬ا!اع ا@د  ‪ . ,‬وا
‪,‬روﺝ
 `ز ‪ :‬ا‪1‬وف‬
‫ا‪ "4‬ا‪
E‬د"  =‪ PK‬وﺡارة ‪ ،‬وه `
 ﺱم ‪ ، Non-Toxic‬ا‪  Y‬ااء "‪,‬د ﺱ" ‬
‫ا‪ B‬ا ا‪ ,  4‬ﺡ‪,‬وث اي ﺕ‪7‬ب ‪ . k‬آ‪ 6‬ان ‪ k‬ا)
 ‪ B‬ازاﺡ ااء ‪ :‬ا‪ a
9‬ا‪U‬ي‬
‫"‪e" 6 kK‬دي ا‪ B‬ا‪ h‬ق ‪ ,  Asphyxiation‬ا ض ا‪6‬ﺵ ‪ . k‬وا
‪,‬روﺝ
 دة‬
‫ﺵ‪,",‬ة ا)
 ‪+‬ﺵ ل و‪ k‬ا)
 ‪ B‬ا‪E‬ﺡاق ا‪4$!E‬ري آ‪ 6‬ه ا‪O 7  E‬زو
 ‪،‬‬
‫و"‪ O6‬ان ﺕ‪ K7‬ه‪ _U‬ا‪H‬ﺹ
  ‪ j"/‬ﺡ@‪) k‬اآ‪,7‬ﺕ‪ (k‬دا ‪9‬آت ا‪E‬ﺡاق ا‪,‬ا 
‪,‬‬
‫ا@ ا‪ 
O
!O
6‬ﺡ
‪  % "E V‬ه‪ _U‬ا ‪ 
6‬ﺱى ‪H‬ر ا‪6‬ء !
‪ 
6  4‬ا‪E‬آ‪,7‬ة ‪ .‬و"  ‪V‬‬
‫ا"‪  b‬ه‪ _U‬ا ‪ 
6‬ا)
  اآﺱ
‪ ,‬ا وﺝ
 واول اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن و ‪ r‬ا
‪,‬روآ!ت‬
‫`
 ا‪ Q7 @96‬اﺡاق آ‪  
6‬ز"ت ا‪ 2
"a‬ا‪ : 6 76‬ا‪96‬ك ‪ A‬ا@د ‪ .‬و"‪O6‬‬
‫ا!ج ا
‪,‬روﺝ
  ‪,‬د  ا‪6‬در > ا‪K‬ز ا
 ‪ ،‬ا‪6‬ء ‪ ،‬ا‪!>"E‬ل ‪ .‬وه ك ‪)"/‬ن‬
‫رﺉ
‪
7‬ن ‪6 7‬ن ‪U‬ا ا‪K‬ض ه‪ (١) : 6‬ا‪ 
9‬ا‪O‬ﺉ ‪6‬ء ‪ (٢) Electrolysis‬‬
‫`ز ا‪ Synthesis Gas "O‬ا‪U‬ي ه 
‪`  P‬زي )‪ (H2 + CO‬وا‪U‬ي " ‪, %‬ور_ ‬
‫ا‪K‬ز ا
‪ .‬و‪ Q7‬ا‪ 
E‬ا 
 وا‪,",‬ة 
‪,‬روﺝ
 ه ك ﺹ ت آ>
ة ‪ :‬اﺱ ‪k6‬‬
‫آ@د ‪
7‬رات ‪ ،‬وآ‪ : k!a 
6  TU‬ا‪
7‬رة اذا  @رن )
 ا!اع ا@د ا‪7‬ﺉ ‪ .‬و@‪,‬‬

‫

‬
‫ﺝب ‪a‬ن ا
‪,‬روﺝ
 ﺕ‪ 29‬ا‪ ، Compressed Hydrogen PKb‬وآ‪ TU‬آ
‪,‬روﺝ
 ﺱﺉ‬
‫‪ . Liquid Hydrogen‬آ‪ 6‬ﺝب ا"‪a b‬ن ا
‪,‬روﺝ
  ‪ j"/‬ﺕ‪ "O‬اﺹة 
‪ k‬و
‬
‫ ‪ r‬ا‪ 6‬دن ‪,
 B67"  :‬ر"‪,‬ات ‪ .‬آ‪ 6‬ﺝب ا"‪ b‬اﺱ ‪6‬ل ا">
 ‪ Hythane‬ا‪U‬ي ه‬
‫و@د "‪O‬ن  ‪ 15%‬ه
‪,‬روﺝ
 و ‪` 85%‬ز ‪
/‬آ@د ‪
7‬رات ‪ k!O‬ا‪ B b:‬ا‪@E‬‬
‫‪4 :‬ل ا‪aH‬ن دا ا‪
7‬رة )ر! ‪K‬ز ا
‪,‬روﺝ
 ﺡ‪ . _,‬وا
‪,‬روﺝ
 آ@د ‪
7‬رات‬
‫‪E‬زال ‪/ :‬ر ا‪ V9‬ا‪ "4‬و‪E‬ﺕﺝ‪ : ,‬ا@‪ 2‬ا‪ =9‬ار@م د@
) ‪)6‬ر!‪ k‬اﺹ‪$‬ت‬
‫اﺱ‪,H‬ا‪ 
) A k‬ا‪!E‬اع ا‪E‬ى  ا@د ‪.‬‬
‫)‪ (٦‬ا‪jj‬ز ا
‪ jja‬ا‪ : Liquefied Natural Gas (LNG) Hjj0‬وه `ز "‪ : k‬‬
‫ﺕآ
‪ k‬ا‪K‬ز ا
 ا‪4‬ف ‪ Dry Natural Gas‬ﺡ
‪O" V‬ن  ‪  k61‬ا‪>
6‬ن ‪Methane‬‬
‫و@
‪  +‬ا‪>"E‬ن ‪ ، Ethane‬ا‪ E‬ا!‪ 9 k‬ا‪7‬ﺉ و‪ B‬درﺝ 
  ا )وة ول ‬
‫ااﺉ‪ . Q‬و"‪9‬ل ا‪K‬ز ا
ا‪4‬ف ا‪ B‬ﺱﺉ  ‪ j"/‬ﺕ"‪ _,‬ا‪ B‬درﺝ وا‪ /‬ﺝ‪,‬ا ﺕ)رب )‬
‫‪ ( -161oC‬وﺕ‪) PK= 29‬رب ‪ PKb‬ا‪4‬ي ا‪
E‬دي ‪ .‬و" ) ا‪K‬ز   ‪ j/‬ﺕ
‪ k‬ا‪B‬‬
‫ ‪ j/‬اﺱ‪,H‬ا‪ k‬وه ‪ 9‬ا‪7‬ﺉ اﺱ ﺡو"ت ‪ Cylinders‬ﺹ‪
K‬ة او آ
ة  ‪a‬و‬
‫ﺡار" ‪ $9‬ظ ‪ B‬درﺝ ا‪9‬ارة ا‪ b$H 6‬و‪ B 69‬وﺱﺉ‪ P‬ا ) ا" ا‪
E‬د"‬
‫آﺡ ت وت ا‪ TO7‬ا‪ ",",9‬او اﺱ ا ﺹ ‪ )  
 66‬ا‪K‬ز‬
‫ا
ا‪. 
76‬‬
‫)‪ (٧‬ا‪jj‬ز ا
‪ jja‬ا‪.`jj0‬ط )‪ : Compressed Natural Gas (CNG‬ا‪K‬ز ا
 ‬
‫ا‪Kb6‬ط ه ‪ :‬اا@‪` A‬ز ‪
/‬ﺝف ‪ Dry Natural Gas‬ا"‪aH b‬ون ﺕ‪  PK= 29‬‬
‫ﺝ‪,‬ا ‪,9‬ود ‪) 3000 – 3600 Psi‬او  "‪7‬وي ‪  (200 Bar‬اﺝ ز"دة آ>‪ k@/ :‬ا‪9‬ار" ‪،‬‬
‫‪ A‬ا‪$9‬ظ ‪ B‬ﺹ‪$‬ﺕ‪ k‬ا‪K‬ز" ‪ S$! :‬ا@‪ . 2‬وه `ز ‪ 8",‬ان وا ‪ 8‬وااﺉ‪ ، 9‬و@‪,‬‬
‫ﺕ‪b‬ف ا
‪ r  k‬اواﺉ‪h p‬ﺝ ا‪E‬ﺱ ر ‪, k‬وا ا‪ . +7‬وا‪K‬ز ا
ا‪Kb6‬ط آ‪K‬ز‬
‫ا
ا‪ 
76‬ﺡ
‪O" V‬ن  ‪  k61‬ا‪>
6‬ن ‪  
@ 7! A‬ا‪>"E‬ن ‪ .‬و"‪ 6 7‬ا‪K‬ز ا
‬
‫ا‪Kb6‬ط آ‪,6‬ر ‪  ",‬در ا@ وذ‪ _: T‬ور‪ ، k 6< f‬و!‪ ,  k:1‬ا‪E‬ﺡاق ‪.‬‬
‫و"‪ O6‬اﺱ ‪6‬ل اـ ‪ CNG‬آ@د ‪
7‬رات ‪,‬ل  ‪ "a‬ا‪
7‬رات  ‪ ,‬اﺝاء ﺕ‪B P
7 "9‬‬
‫‪9‬آت ﺕ‪ T‬ا‪6‬آت ‪@  4‬درة ‪ B‬ا ‪E ، k 6‬ن اﺹ‪$‬ﺕ‪ k‬ا  ا‪ 
>O b:‬‬
‫اﺹ‪$‬ت  ‪ "a‬ا‪
7‬رات ‪.‬‬
‫)‪ (٨‬ا‪j‬ز ا
‪ j‬ا‪ : Liquefied Petroleum Gas (LPG) Hj0‬وه 
‪`  P‬زي‬
‫اون ‪ Propane‬وا
ﺕن ‪Kb ، Butane‬ط ‪ :‬درﺝ ا‪9‬ارة ا‪
E‬د" ‪ k"9‬ا‪ B‬ﺱﺉ‬
‫‪ ،‬و@‪9" ,‬ي ‪ r  B‬ااﺉ‪ Q‬ا ﺕ‪O‬ن ‪ B‬ا‪ Q`E‬ه
‪,‬روآ!ت ذات وزن ﺝ‪ "a‬ا‪B‬‬
‫‪ .‬وه‪U‬ا ا‪ 6‬ج ه !‪ k7$‬ا‪U‬ي "ع ) ! ‪ Cylinders‬و"‪ : T7‬ا‪ 6‬زل ‪ .‬و" ‪ %‬ا‪K‬ز ا ‪ $‬‬
‫ا‪    
76‬ﺕ‪a4‬ﺉ ا‪K‬ز ا
ا "‪ 
: $‬اون وا
ﺕن ‪ SO" 8< ،‬ا‪ : P
H‬‬
‫درﺝت ا‪9‬ارة ا‪
E‬د" ‪ k"9‬ا‪ B‬ﺱﺉ ‪ .‬وه ك <‪ <+‬در "‪ O6‬ا!ج ا‪K‬ز ا ‪ $‬‬
‫ا‪   
76‬ه ‪:‬‬
‫• ا‪K‬زا
ا‪6‬ﺡ‪. Associated Natural Gas Q‬‬
‫• ا‪K‬ز ا
ا‪. Non-Associated Natural Gas 9‬‬
‫• `زات ا‪. Refining Gases 
$‬‬

‫

‬
‫و"‪ )! 8‬و‪a‬ن ا‪K‬ز ا ‪ $‬ا‪ ! ) LPG 
76‬ا‪ PKb‬ا‪
K‬ة آ‪ T‬ا ﺕ‪ 6 6 7‬زل ‪،‬‬
‫او اﺱ ﺡو"ت ا‪ PKb‬ا‪
O‬ة ا‪ B 696‬اﺡ ت ‪.‬‬
‫ج‪ -‬اﻥ=ج اﻥ‪.‬اع و‪.‬د ﻥ*" <‪0‬آت ‪'# E#‬در ‪ z‬ﺕ‪ <$‬ی" ‪.‬‬
‫آ‪ 6‬ان ا‪7!E‬ن @‪ ,‬ا‪ : U‬ﺕ" ‪
 :‬ت ﺕ‪ 
$‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م ‪!E‬ج ا!اع ‪6‬زة  ا@د @
‬
‫ا‪  
<.‬ا
 ‪ ،‬وآ‪ TU‬ا"‪4‬د ا!اع و@د !‪ $
1‬آ‪,‬اﺉ ‪!E‬اع ا@د ا)
‪ k!.: ، ",‬ا‪ : O$" U‬‬
‫ا!ج ا!اع و@د  ‪!+‬اع ا)
‪ ",‬و‪  O‬در `
 ﺕ)
‪ . (
$! 
`) ",‬وﺕ‪ a
6‬ه‪_U‬‬
‫ا‪!E‬اع ا‪  <,976‬ا‪!E‬اع ا‪E‬ﺹ
 ‪$O‬ﺉ ا 
 و@ ا‪< !E‬ت ا‪b‬رة   ‪ ،‬و‪ " 6
:‬‬
‫اﺱ اض ‪E‬ه‪ 8‬ه‪ _U‬اق ‪.‬‬

‫)‪Z (١‬ی‪ "$‬ﺕ‪.S‬ی از ا

‪ a‬ا^ ‪.‬اﺉ )‪,H7" : Gas to Liquids (GTL‬م ‪p‬‬
‫ﺕ‪ "9‬ا‪K‬ز ا‪ B‬ﺱاﺉ رة  ﺹ‪ Y‬ا‪ "9‬ا‪
6
O‬وي ‪K‬ز ا
‪Natural Gas‬‬
‫ا‪4  B‬ت ه
‪,‬روآ!
 ﺱﺉ ‪ YH6‬ا!ا > ا‪)6‬ت ا@د" ا‪7‬ﺉ ‪Liquid Fuels‬‬
‫‪ ،‬ا‪9O‬ل ا‪ ، Methanol 
>6‬ا‪6‬اد اوآ
‪
6‬و" ‪ Petrochemicals‬و`
ه ‪ .‬و"‪O6‬‬
‫") اـ ‪ GTL‬ﺕ‪  7! "9‬ة و‪  6‬ا‪E‬ﺡ
‪
/‬ت ا‪K‬ز" وا!ج ت ا‪ 
"+‬‬
‫ا
 ا‪7‬اﺉ  ا‪)6‬ت ا ‪ > 
$‬ا‪O‬زو
 ) ‪ "a‬ا‪
7‬رات( وو@د ا‪a",‬ل و ‪r‬‬
‫ا‪)6‬ت ا‪E‬ى ‪ .‬وﺕ‪ 
6 ,9‬اـ ‪  GTL‬ا‪
<.‬ات ا‪b‬رة 
 ا ﺕ‪ 
6  4‬ﺡق‬
‫ا‪K‬ز ا
‪ ،‬آ‪ 6‬ا! ﺕ‪ "a‬ا‪ YO‬ا ﺕ > ه‪ _U‬ا‪E‬ﺝاءات وﺕ‪. $t‬ﺕ‪ _4‬ا!ج ﺱاﺉ‬
‫<‪+ @ 
6‬ﺱ‪,H‬ام آ@د او آ‪.‬ﺱس  ت 
 ‪ B : .‬ﺱ
 ا‪>6‬ل "‪O‬ن ا‪a",‬ل ا ﺕ‪ %‬‬
‫‪ 
6‬اـ ‪ $
1! GTL‬وذو ﺝدة اﺡا@
 
 و‪ S$! :‬ا@‪ 2‬ل ﺕ)"  ا‪ 2"O‬او  اي‬
‫ ا‪ 6‬دن ا‪E‬ى ا‪ 7! : . 
 6676‬ا‪ : 2"O‬ا‪a",‬ل ا  ‪ B‬ﺱ
 ا‪>6‬ل ا@‬
‫ )‪ 1 ppm (wt.‬زن )ر! ‪,)6‬ار )‪ : 50 ppm (wt.‬ا‪a",‬ل ا)
‪,‬ي ‪ 6‬ان وآ‬
‫ﺡ‪ "6‬ا
 ا‪ (EPA) 
O"E‬ﺕ ‪ Y‬ا‪a",‬ل ‪ k!.‬و@د !‪ Y
1‬اذا آ!‪ 7! 2‬ا‪E k
: 2"O‬ﺕ‪,"a‬‬
‫ )‪ . 15 ppm (wt.‬آ‪ 6‬ﺕ !‪ 7‬ا
‪,‬روآ!ت ا‪E‬روﺕ
 )ا "ت( ‪ :‬ا‪a",‬ل‬
‫ا  ا@  )‪) 1% (vol.‬ر! ـ )‪ : 35% (vol.‬ا‪a",‬ل ا)
‪,‬ي ‪ ،‬وأن ا ‪,‬د ا‪ !
7‬‬
‫‪a",‬ل ا  "‪4"E 6
 70  ,"a‬وز ‪a", 45‬ل ا)
‪,‬ي ‪ .‬وا
ا ‪.:‬ن  ‪4‬ت ‪
6‬‬
‫ﺕ‪ "9‬ا‪K‬ز ا‪ B‬ﺱاﺉ ‪+ @ GTL‬ﺱ‪,H‬ام  ‪ O 4  ,‬ﺵآ@د ‪ ،‬او "‪ O6‬‬
‫‪) A‬ت !ﺕ‪  4‬ﺕ‪$! 
$‬ط م ذات ﺝدة وا‪ A: /‬اﺹ‪$‬ﺕ وآ‪$‬ﺉ ا‪E‬ﺡا@
 ‪.‬‬
‫و" > ه‪U‬ا ا‪E‬ﺝاء ﺵوط وت @ا!
 ا‪$9‬ظ ‪ B‬ا
 ار ا ﺕ‪ =$‬ا‪
>O‬‬
‫ ا‪,‬ول ‪.‬‬
‫)‪ (٢‬اﻥ=ج ا ی@ل ا‪.S‬ي ‪ : Biodiesel‬ا‪a",‬ل ا‪
9‬ي ه و@د ﺱ
رات  ‪  %‬ا‪"a‬ت‬
‫وا‪,‬هن ا‪  4 6‬اﺹ !ﺕ ‪ ،‬اﺱ‪,H‬م ‪E‬ول ة ‪ :‬ﺝ ب ا‪ @ 
)":‬ا‪9‬ب ا ‪ 
6‬ا>!
‬
‫آ@د ‪6‬آت ا>)
 ‪ .‬و‪ A‬ا!‪+ @ k‬ﺱ ‪6‬ل ا‪6‬ﺵ آ@د ‪
7‬رات آ‪ 6‬ه ا‪9‬ل @د‬
‫ا‪a",‬ل ا‪U‬ي ه اﺡ‪ ,‬ا‪)6‬ت ا ‪ ، 
$‬ا‪ E‬ان ا‪ P
H‬ا‪+ k  b$6‬ﺱ‪,H‬ام ‪U‬ا ا‪K‬ض ه‬
‫‪20%‬د"‪a‬ل ﺡ
ي و ‪ 80%‬د"‪a‬ل !‪ . $‬وا‪a",‬ل ا‪
9‬ي دة `
 ﺱ ‪ k ،‬درﺝ و
‪
 r‬‬
‫و‪O"E‬ن ‪H‬ر_ 
  ‪ A‬ااء‪ ،‬وه‪ _U‬ا‪$‬ت ﺝ ‪+ b$ k‬ﺱ‪,H‬ام آ@د ‪U‬ات‬
‫‪ $7‬وا @‪+‬ت ا‪ ."9‬و"‪6‬ز ا‪a",‬ل ا‪
9‬ي ا"‪. b‬ن ا! ث ا‪6‬اد ا‪b‬رة  ‪ k‬ه ا@ ‪
>O‬‬
‫اذا  @رن ‪a",‬ل ا‪
E‬دي ‪ V "E : ،‬ا‪ E‬آ‪  
@ 
6‬اول اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن‬
‫وا
‪,‬روآ!ت ا‪E‬روﺕ
 آ‪ 6‬ا!‪ V "E k‬ا‪ E‬آ‪  Traces 
= 
6‬ا‪6‬اد ا‪ . 
"O‬ا‬

‫

‬
‫‪ fH" 6
:‬ا‪E‬آﺱ
‪ ,‬ا وﺝ

 ‪ !E:‬ث  ‪ k‬اآ> ا‪ E‬ا!‪ O6" k‬ا‪ B QK‬ه‪ _U‬ا ﺡ
 ‬
‫‪ , P= j"/‬اﺡاق ا@د  ‪+‬ل ﺕ‪9 8
6‬ك ه‪U‬ا ا ع  ا@د ‪ .‬و" ‪ ,6‬ﺱ ‬
‫ا‪a",‬ل ا‪
9‬ي ‪ B‬اﺹ ا‪"a‬ت ا " ‪ ،   %‬و‪" 6 O‬اوح ﺱ  ا‪K‬ن ااﺡ‪,‬‬
‫ ‪ : k‬ا@‪ 2‬ا‪,9 =9‬ود ‪ ، $ 3.50‬و" )‪ ,‬ان ه‪U‬ا ا‪  7‬ﺱ
‪ r$H‬آ>
ا ‪ :‬ا‪)76‬‬
‫ﺹ اذا اﺱ ‪ 26‬ا‪"a‬ت ا ﺕ
 ا‪ O76‬آ‪,6‬ر ‪ .k‬وا‪$‬ت ا‪9‬آ
 @د ا‪a",‬ل‬
‫ا‪
9‬ي آ@ ا‪9‬ار" وا‪ :76‬ا‪ ) )6‬آ   ‪ k‬ﺕ‪ k‬ا‪ B‬ﺡ‪ ,
 ,‬و@د ا‪a",‬ل‬
‫ا ‪ ، $‬آ‪ 6‬ان ا‪6‬آ ا ﺕ‪ k,H7‬ﺕ‪ k‬آ ا‪a",‬ل ا‪
E‬د" و‪ E‬ﺕ‪9‬ج ا‪ B‬اي‬
‫ﺕ‪"9‬ﺝهي ‪U‬ا ا‪K‬ض ‪.‬‬
‫)‪Z (٣‬ی‪ "$‬ﺕ‪ .‬از )ا=@ی"( ‪ : Gasification‬ﺕ ف ‪ 
6‬ﺕ
‪ ,‬ا‪K‬ز )ا‪("aK‬‬
‫‪ 
6 !. Gasification‬اآ‪,7‬ة ﺝ‪a‬ﺉ
 ‪ Partial Oxidation‬ﺕ‪ "9 6 7‬ا@د اﺱ€‬
‫‪ > Dirty Fuel‬ا‪ ، Coal 89$‬ا‪ 89$‬ا ‪$H ، Petroleum Coke $‬ت ‪ 
6‬ا)
‬
‫‪ ، Petroleum Residues‬وا‪$H6‬ت ا‪ ، Biomass "
9‬و`
ه  ا‪6‬اد ا‪ 
!O‬ا ‬
‫‪ O6"E‬اﺱ‪,H‬ا ‪ O‬ﺵ آ@د ‪O6‬ﺉ ا‪ B‬و@د `زي !‪ Y
1‬ذو اﺹ‪$‬ت ﺕ‪j)9‬‬
‫ت ‪O 6‬ﺉ ا‪E‬ﺡاق ا‪,‬ا ا=‪ :‬ا‪ B‬ﺕ
 ﺵوط وت ا‪
7‬ة ‪ B‬ا‪< !E‬ت‬
‫ا‪b‬رة 
 ‪U . Environmental Emissions Standards‬ا ‪.:‬ن ‪ 
6‬ﺕ
‪ ,‬ا‪K‬ز ﺕ  ‬
‫@
‪ 6‬ا‪ B‬ا@د ا ‪ 8",‬او ا)
 ا)
‪+  6‬ل ﺕ‪ k"9‬ا‪ B‬و@د @ ‪ . j"7‬ان ا‪E‬ﺡ
‪/‬ت‬
‫ا‪  6Hb‬ا‪ 89$‬ا‪6‬ﺝدة ‪ :‬ا‪E‬رض ﺕ‪ )"/   4‬ﺕ
‪ ,‬ا‪K‬ز و <‪ 8‬ﺕ‪ k"9‬ا‪ B‬ﺱاﺉ‬
‫و@د" ") ﺕ‪ "9‬ا‪K‬ز ا‪ B‬ﺱاﺉ ‪ GTL‬آﺡ‪ ,‬اه‪ 8‬ا‪,‬اﺉ ا‪6‬ﺡ ‪!E‬ج و@د وﺱﺉ‬
‫ا‪6‬اﺹ‪+‬ت  ‪ ,‬ارﺕ‪$‬ع اﺱ ر ا ‪ : P$‬ا‪ )76‬او  ‪ . kb! ,‬ان ‪9‬ى ا‪O‬ة ا‪E‬ر=
 ‬
‫ا‪ 89$‬آ
 ﺝ‪,‬ا اذ ")‪,‬ر ‪9‬ا ‪
 984,453‬ن ‪.: TU /‬ن  "‪ O6‬ا!ﺝ‪  k‬ا@د ا ‪Y
1‬‬
‫") ا‪ Gasification "aK‬ه هﺉ ا"‪ . b‬آ‪ O6" 6‬اﺱ‪,H‬ام ا ‪"$‬ت ا‪ 
!O‬آ‪+‬ﺱ‪T‬‬
‫و)" ا‪/E‬رات وز"ت ا‪ 2
"a‬ا‪ 6 76‬و`
ه  ا‪$H6‬ت ‪!E‬ج ا!اع !‪  $
1‬ا@د‬
‫") ا‪ "aK‬ا"‪ . b‬و@‪ ,‬اﺹ‪ p‬ه‪U‬ا ا‪ K" E‬ﺡ
‪a‬ا ‪.E‬س ‪  k‬ا‪E‬ه‪6‬م  ‪ ,‬ﺕ‪,O‬س آ‪
6‬ت‬
‫هﺉ  ه‪ _U‬ا ‪"$‬ت ‪ :‬ا
 ‪ .‬ان اﺱ‪,H‬ام ه‪ _U‬ا‪6‬در ‪ 
6 A  64‬ا‪)" "O‬‬
‫‪ – :‬ﺕو‪ m‬ﺱ‪O‬ن  ا ‪
6‬ت اا‪,‬ة ‪ :‬ا‪!E )76‬ج ا@د ا ‪ Y
1‬ا‪+‬زم ﺱﺉ‪ P‬ا )‬
‫و‪$‬ة ‪ "/‬ﺹ  ‪b! ,‬ب ا ‪. P$‬‬

‫

‬
 E#:‫ا' ا‬
"‫ دات ا‬S0‫ا‬
Environemtal Standards


 : ‫اء‬.!‫ث ا‬.<= "‫ دات ا‬S0‫ ا‬-١

‫و‬,‫=  @ ا
ت ا‬9‫ ا‬2@‫ ا‬: ‫ آ
ا‬6‫ اه‬B)" ‫ي‬U‫ ا‬Q!4‫ان ﺕث ااء ه ا‬
p‫ة اﺉ‬, A=‫ و‬8‫ ﺕ‬,@‫ و‬. 
9‫ﺉ ت ا‬O‫ن وا‬7!E‫ ا‬9‫ ﺹ‬B‫ ا
 و‬B ‫آ> رة‬E‫ء ا‬a4‫ ا‬k!O
 ‫ 
ت ا‬:  4‫ ا ﺕ‬T‫ ﺹ ﺕ‬، ‫<ت ااء‬6  ‫ح‬676‫ود ا 
 ا‬,9 
6
. p‫_ ااﺉ‬U‫  ه‬87@ " 6
:‫ و‬. 
$ ‫ا‬

: ‫اء‬.!‫ث ا‬.<= "‫ دات ا" ا و‬S0‫ ا‬-‫أ‬

،
‫و‬,‫ت ا
 ا‬61   ‫د‬, @  ‫<ت ااء‬6 

‫دات ا‬,96 
‫ دو‬p‫ة اﺉ‬, 2 =‫ و‬,)
. p‫_ ااﺉ‬U‫ ه‬8‫ه‬E ‫ " اﺱ اض‬6
:‫و‬
Health World 
6 ‫ ا‬9‫ ا‬61  @  =6‫ث ا‬6‫دات ا

 اء ا‬,96‫( ا‬١)
: Organization (WHO)

Maximum Limit ^'&‫ ا‬S‫ا‬ ‫ض‬a=‫=ة ا‬X

‫ث‬.<0‫ع ا‬.‫ﻥ‬
Time of
Pollutants µg/m3 ppm Exposure
O3 120 0.06 8 hour
200 0.11 1 hour
NO2
40 0.021 annual
100 0.087 15 minutes
60 0.052 30 minutes
CO
30 0.026 1 hour
10 0.011 8 hour
500 0.2 10 minutes

SO2 125 0.05 24 hour

50 0.02 annual

"0a‫" ا‬S'‫" ا‬0*# †‫ اﺕ‬# vH1 !‫ح ﺏ‬.0H0‫اء ا‬.!‫ﺙت ا‬.<0 ^'&‫ ا‬S‫ ا‬: (١-٨) ‫ﺝ ول‬
. WHO


O"E‫" ا
 ا‬6‫=  @ وآ ﺡ‬6‫ث ا‬6‫دات ا

 اء ا‬,96‫( ا‬٢)
. Environmental Protection Agency (EPA)

"H‫ دات اﺉ‬S0‫ا‬

‫ض‬a=‫=ة ا‬X "‫ی‬.‫ﻥ‬:‫ دات ا‬S0‫ا‬
‫ث‬.<0‫ع ا‬.‫ﻥ‬
Primary Time of Secondary
Pollutants
Standards* Exposure Standard **
9 ppm (10 mg/m3)8 hour Same as primary
CO
35 ppm (40 mg/m3)
1 hour Same as primary
Quarterely
Lead 1.5 ug/m3 Same as primary
average
3
NO2 0.053 ppm(100µg/m ) Annual Same as primary
150 µg/m3 24 hour
3
Particulate 15 µg/m Annual
3 Same as primary
Matter (PM25) 35 µg/m 24 hour
3
0.08 ppm (160 µg/m ) 8 hour
1 hour
Ozone (only in Same as primary
0.12 ppm (240µg/m3)
limited
areas)
3
0.14 ppm (365 µg/m ) 24 hour Same as primary
SOx
0.03µg/m3 Annual Same as primary

Primary Specification : allocated to the protection of public health for

human .
Secondary specification : allocated to protection of environment in general
and greenery ( plants) in particular.

. ‫ن‬7!+  ‫ ا‬9‫" ا‬69 H6‫ت ا‬$‫اﺹ‬6 B@E‫ ا‬,9‫ ا‬: *

. ‫اء‬bH‫ات ا ﺕت ا‬U‫" ا
 و‬69 H6‫ت ا‬$‫اﺹ‬6 @E‫ ا‬,9‫ ا‬: **

# vH1 "$‫ ا‬Ambient Air ‫اء ا‬.!‫اﺹت ا‬.0 "‫ دات ا‬S0‫ ا‬: (٢-٨) ‫ﺝ ول‬
. EPA "N‫ی‬#&‫ی" ا" ا‬01 "a0‫اﺕ† ﺝ‬

: ‫اء‬.!‫ث ا‬.<= "‫ا‬a‫ دات ا" ا‬S0‫ ا‬-‫ب‬

8‫ وان ﺕ‬j‫ ﺱ‬9‫ﺉ‬E ‫ ان ه ك‬E‫ ا‬، ‫ن‬E‫ ا‬,9 ‫دات 

 ث ااء‬,9 ‫ ا اق ا@ار‬: 8" 8
‫
 ا ﺝء‬6 ‫دات ا‬,96‫   ا‬7 ‫ ا اق‬: 
‫
 ا‬79‫" وﺕ‬6‫ ﺡ‬S4 @  ‫ا@اﺡ‬
: ‫ﺕ‬E‫ وه آ‬، ‫ ا اق‬: )
‫ي ﺕ‬4" O _+‫   ا‬87@



 ‫ث‬.<0‫ع ا‬.‫ﻥ‬ ^'&‫ ا‬S‫ا‬ ‫ض‬a=‫=ة ا‬X

Pollutants Maximum Limit Time of Exposure
TSP 350 µg/m3 24 hour
0.01 ppm 24 hour
SO2
0.03 ppm Annual
35 ppm 1 hour
CO
9 ppm 8 hour
Pb 1.5 µg/m3 24 hour

. ‫اق‬a‫ ا‬X !#‫=ح ا= ا‬$0‫اء ا‬.!‫ث ا‬.<= "Z.‫ دات ا‬S0‫ ا‬: (٣-٨) ‫ﺝ ول‬

: ‫ء‬0‫ث ا‬.<= "‫ دات ا‬S0‫ ا‬-٢

: u0‫ث ا‬.<= "‫ دات ا و‬S0‫ ا‬-‫أ‬
: 
 ‫
_ اف ا‬6 WB ‫و‬,‫ ا‬T ‫دات ا‬,9 (١)
‫ث‬.<0‫ع ا‬.‫ﻥ‬ ‫ دات‬S0‫ا‬
Pollutants mg/l
COD 150
BOD 30
Oil & Grease 10
Total SS 30
Phenols 0.5
Sulfides 1
Benzene 0.05
Total Nitrogen 10
Pb 0.1
Cr 0.5
pH 6–9

. WB ‫  ا{ ا و‬E# ‫ ة‬0=a0‫ ا'ف ا'" ا‬u# ‫ دات‬S# : (٤-٨) ‫ﺝ ول‬



 : u0‫ث ا‬.<= "‫ا‬a‫ دات ا‬S0‫ ا‬-‫ب‬
. _
6‫ ﺕث ا‬fH" 6
: ‫ة‬,6 6‫
 ا ا@
 ا‬/‫دات ا‬,96‫ول ا ا‬,4‫"
 ا‬

u0‫'در ا‬# ^‫ا='ی] ا‬ "#a‫ري ا‬0‫ا='ی] ا^ ا‬

‫ث‬.<0‫ع ا‬.‫ﻥ‬
Discharge to Water Discharge to Public
Pollutants Sources Sewers
Color - -
Temperature Less than 35oC 45oC
Suspended solid 60 750
pH 6 - 9.5 6 – 9.5
Dissolved Oxygen - -
BOD Less than 40 1000
COD(Cr2O7 method) Less than 100 -
Cyanid (CN-) 0.05 0.5
Flouride (F-) 5.0 10
Free Chlorine (Cl2) Trace 100
Chloride (Cl-) 600 -
Phenol 0.01 – 0.05 5 - 10
Sulphate (SO4=) 400 -
Nitrate (NO3-) 50 -
Phosphate (PO4 3-) 3 -
Ammonium (NH4+) - -
DDT Nil -
Lead (Pb) 0.1 0.1
Arsenic (As) 0.05 0.05
Copper (Cu) 0.2 -
Nickel (Ni) 0.2 0.1
Selenium (Se) 0.05 -
Mercury (Hg) 0.005 0.001
Cadmium (Cd) 0.01 0.1
Zinc (Zn) 2.0 0.1
Chromium (Cr) 0.1 0.1
Aluminum (Al) 5.0 20
Barium (Ba) 4.0 0.1
Boron (B) 1.0 1.0
Cobalt (Co) 0.5 0.5
Iron (Fe) 2.0 15
Manganese (Mn) 0.5 -
Silver (Ag) 0.05 0.1


 Total Hydeocarbons & 10 -
Derivatives
Sulphide (S=) Nil 3.0
Ammonia (NH3) Nil 10
Ammonia Gas Nil 6.0
Sulphur dioxide SO2 Nil 7.0
Calcium carbide CaC Nil Not allowed
Organic solvents Nil Not allowed
Benzene Nil 0.5
Chlorobenzene Nil 0.1
TNT Nil 0.5
Bromine (Br2) Nil 1-3

. ‫ء‬0‫ث ا‬.<= "‫ا‬a‫ ات ا‬SS0‫ ا‬: (٥-٨) ‫ﺝ ول‬

: "‫ث ا=ﺏ‬.<= "‫ دات ا‬S0‫ ا‬-٣

: "‫ﺙت ا=ﺏ‬.<0 "‫ دات ا&=ا‬S0‫ ا‬-‫أ‬
Soil Investigation Levels (mg/Kg)

A B C D
Metals

Arsenic (total) 100 400 200 500

Beryllium 20 80 40 100

Cadmium 20 80 40 100

Chromium (III) 12% 48% 24% 60%

Chromium (VI) 100 400 200 500

Cobalt 100 400 200 500

Copper 1000 4000 2000 5000

Lead 300 1200 600 1500

Manganese 1500 6000 3000 7500


Methyl mercury 10 40 20 50

Mercury (inorganic) 15 60 30 75

Nickel 600 2400 600 3000

Zinc 7000 28000 14000 35000

ORGANICS

Aldrin + Dieldrin 10 40 20 50

Chlordane 50 200 100 250

DDT + DDD + DDE 200 800 400 1000

Heptachlor 10 40 20 50

Polycyclic aromatic
20 80 40 100
Hydrocarbons (PAHs)

Benzo(a)pyrene 1 4 2 5

Phenol 8500 34000 17000 42500

PCBs (Total) 10 40 20 50

Petroleum Hydrocarbon
Components (constituents):
>C16 – C35 Aromatics 90 360 180 450
>C16 – C35 Aliphatics 5600 22400 11200 28000

>C35 Aliphatics 56000 224000 112000 280000

OTHER

Boron 3000 12000 6000 15000

Cyanides (Complexed) 500 2000 1000 2500

Cyanides (free) 250 1000 500 1250


A. 'Standard' residential with garden/ accessible soil (home-grown produce
contributing less than 10% of vegetable and fruit intake; no poultry): this
category includes children's day-care centers, kindergartens, preschools
and primary schools.
B. Residential with minimal opportunities for soil access: includes dwellings
with fully and permanently paved yard space such as high-rise apartments
and flats.
C. Parks, recreational open space and playing fields: includes secondary
schools.
D. Commercial/ Industrial: includes premises such as shops and offices as
well as factories and industrial sites.

. "‫ دات ا&=ا" <=ﺏ‬S0‫ ا‬: (٦-٨) ‫ﺝ ول‬

: "‫ﺙت ا@یوی‬.<=< "‫ دات ا‬S0‫ ا‬-٤

: WB ‫  ا{ ا و‬E# ‫ ة‬0=a0‫ﺽء ا‬.`‫ دات ا‬S# -‫أ‬

Zone ‫ع اط‬.‫ﻥ‬ (dB) ‫ت‬.'‫ﺵ ة ا‬

Industrial 70
Commertial 70
Residental 55

. ‫ ا{ ا و‬u‫ ا‬# vH1 !‫ح ﺏ‬.0H0‫ﺽء ا‬.`< ^'&‫ ا‬S‫ ا‬: (٧-٨) ‫ﺝ ول‬


 R=‫ا' ا‬
"‫أ&ﺕت ا" ا و‬
International Environment
Conventions


 ‫‪: "# $# -١‬‬
‫ ‪ U‬ا م ‪, ١٩٦٠‬أ ا‪1 _!E‬هة ﺕث ا
 ‪ ،‬وا‪ U‬ا‪E‬ه‪6‬م  "‪ ً)"/ U.‬ﺝ‪ ً",‬وذ‪ T‬ﺝد‬
‫‪ +‬ﺡﺝً "‪,‬د ﺝ‪ A
6‬ا‪O‬ﺉ ت ‪ B‬ﺱ‪ p‬ا‪ _O‬ا‪h‬ر=
‪.‬‬ ‫أد ﺕ
 ا‪ B‬أن ﺕث ا
 اﺹ‪ U." p‬ﺵ‪ً O‬‬
‫ان ا
 ‪E‬ﺕ‪ fH‬دو 
 او ﺵ ‪E 
 Q‬ن "
  =ر ‪ O6"  )  :‬ان ﺕ‪ ,6‬ا<ر_‬
‫‪,
 j/  6‬ة  ‪,‬ر ا‪ ، 
<.‬اذا ‪ )! 8‬ان ا<ر_ ﺱ‪ 6‬آ ا‪ B j/ 6‬ا‪O‬ة ا‪E‬ر=
‬
‫آ‪ 6‬ه ا‪9‬ل ‪t :‬هة ﺕ‪
K‬ات ا‪ 6‬خ ‪ B‬ﺱ
 ا‪>6‬ل ‪ .‬و!
‪ TU 4‬ا‪ U‬ا‪E‬ه‪6‬م 
 "‪,‬‬
‫‪ :‬ا‪ :96‬ا‪,‬و
 ‪ ،‬ﺡ
‪ V‬ﺕ‪ 2O‬ا ‪  ,",‬ا‪61 6‬ت ا‪,‬و
 ا ﺕ 
 ‪ ،‬وا‪U‬ت ا‪e6‬ﺕ‪6‬ات‬
‫ا‪,‬و
 ﺕ )‪ @ 6 ,‬و‪ V9‬وﺱﺉ ا‪  ,9‬اث ا
 ‪ YH6‬ا!ا‪ .k‬و@‪  %! ,‬ه‪_U‬‬
‫ا‪e6‬ﺕ‪6‬ات اﺕ‪
@$‬ت ووﺕآ‪E‬ت دو
 ﺕ‪a‬م ا‪,‬ول ا‪ j
 
  @6‬اﺝاءات ﺹر ﺕ ‬
‫‪ "69‬ا
  ﺵ‪ B‬ا!اع اث ‪ ،‬و‪ S$! :‬ا@‪ 2‬ﺕ‪9‬م ا‪,‬ول ا ﺕ‪ .‬ذ‪  T‬ا‪
E‬زات‬
‫وا‪,76‬ات ا‪ O‬ﺝ
 ا @‪ ,‬ﺕ‪9‬ج ا
 ‪ .‬و‪ B‬ا‪76‬ى ا‪ 96‬وآ‪a4‬ء  ا
‪_U j‬‬
‫ا‪aE‬ات ‪ ،‬ا‪U‬ت  ‪ 81‬دول ا ‪ 8‬ﺹ ا‪   ,)6‬ﺕع ا)ا!
 وﺕ‪ 7‬ا‪"69 61!E‬‬
‫ا
 ‪ ،‬او ‪ B‬ا‪ @E‬ا")ف ا‪,‬هر ا‪9‬ﺹ ‪)! :‬وة ‪!O‬ﺕ ‪.‬‬
‫وﺕ)‪ 87‬ا‪E‬ﺕ‪
@$‬ت ا ﺕ 
 ا‪+< B‬ث ‪:‬ت دو
 ‪ ،‬ا@
‪ ، 
6‬و‪ . 
9‬و !ﺡ
 اى‬
‫ه "‪ O6‬ا"‪ b‬ان ﺕ)‪ 87‬ا"‪ b‬ا‪ 
! B‬ﺡ‪ 
O‬و`
 ﺡ‪ . 
O‬و`  ﺕ‪O‬ن ا‪E‬ﺕ‪
@$‬ت ا

‬
‫ا‪,‬و
 @‪,) ,‬ت ﺕ‪ 29‬ر"  ‪ 61‬ا‪ 8E‬ا‪,96‬ة او ‪.‬ﺵا‪ . :‬و)‪ ,‬ﺕ‪ 8‬ﺕ"‪ A‬ا ‪  ,",‬ا‪E‬ﺕ‪
@$‬ت‬
‫ا‪,‬و
 ا ﺕ ‪e‬ون ا
 ‪ ،‬ا‪ E‬ان ا‪E‬ﺕ‪
@$‬ت اﺉ
‪E   
7‬ﺕ‪4‬وز اآ>  ‪ 12‬اﺕ‪ 
@$‬ه ‪:‬‬

‫أ‪ -‬ا&ﺕ" ا&‪Z‬ری" =ات ا‪0‬خ وﺏوﺕ‪.‬آ‪.‬ل آ‪.‬ﺕ‪ .‬ا‪. ! c:0‬‬
‫ب‪ -‬اﺕ" ﺏزل ﺏ‪T‬ن ا=‪ X NS‬ﻥ‪ $‬ایت ا
ة وا=<‪  !# W‬ا‪ S‬ود‪.‬‬
‫ج‪ -‬اﺕ" ‪0S X‬ی" ‪ "$Z‬ا&وزون وﺏوﺕ‪.‬آ‪.‬ل ‪.#‬ﻥ=یل ﺏ‪T‬ن ا‪.0‬اد ا‪C=H0‬ة‬
‫‪Q‬وزون ‪.‬‬
‫د‪ -‬اﺕ" =‪.‬آ!‪ .‬ﺏ‪T‬ن ا‪.0‬اد ا‪.`a‬ی" ا‪:‬ﺏ=" )‪. (POPs‬‬
‫‪ -u‬اﺕ" روﺕدام ﺏ‪T‬ن اﺕذ ا&ﺝاءات ا‪.0< < E "$H0‬اد ا‪0N‬وی" ا
ة‬
‫وا‪ 0‬ات ا‪ =0‬او" ‪ X‬ا=رة ا و" )‪. (PIC‬‬
‫و‪ -‬اﺕ" ﺕ‪ $‬ی ا&ﺙ ا  ا‪ S‬ود ‪.‬‬
‫ز‪ -‬اﺕ" ا‪.N‬ی ا&<‪0S "0‬ی" ا" ا‪S‬ی" ‪.‬‬
‫ح‪ -‬اﺕ" ‪ "SXN#‬ا='‪. S‬‬
‫ط‪ -‬اﺕ" ا=‪.‬ع ای‪..‬ﺝ وﺏوﺕ‪.‬آ‪.‬ل ‪Z‬ﺝ" <‪ "#QH‬ا&‪1‬ﺉ" ‪.‬‬
‫ي‪ -‬اﺕ" را‪H#‬ر ‪Q‬راﺽ ا‪ "Z‬وا‪.00‬رة ﺏ‪ u0‬وا= ﺕ‪.# =a‬اﺉ <
‪.‬ر ‪.‬‬
‫ك‪ -‬ا&ﺕ" ا و" ‪y‬ون ﺕرة ا‪.S‬اﻥت ای" ا‪a0‬ﺽ" ‪Q‬ﻥ‪$‬اض ‪. CITES‬‬
‫ل‪ -‬ا&ﺕ" ا و" <‪S‬ظ <^ اﻥ‪.‬اع ا‪.S‬اﻥت ا‪!0‬ﺝة ‪. CMS‬‬
‫ان ا‪E‬ﺕ‪
@$‬ت ا‪,‬و
 ا‪ 7‬ا‪E‬و‪ ، B‬ا=‪ :‬ا‪ B‬اﺕ‪ 
@$‬ا‪ 2"O‬ا‪ 
6
@E‬ه ‪ P):‬ا‪E‬ﺕ‪
@$‬ت ا ‬
‫ ‪!. @+‬ج ا ‪ P$‬ا‪H‬م وا‪K‬ز ا
او اﺱ‪+‬ك ا!اع ا@د وا‪4 6‬ت ا‪TU ، 6  )6‬‬
‫ﺱ
‪ P): 8‬ﺕ ول ه‪ _U‬ا‪E‬ﺕ‪
@$‬ت  ء  ا‪ 6 ، 
$‬ان !ص ه‪ _U‬ا‪E‬ﺕ‪
@$‬ت ﺝدة ‪ :‬‬
‫ا)ص )‪ (CD‬ا‪U j96‬ا ا‪. 
,‬‬

‫
‬
 ‫)‪. (UNFCCC‬‬ ‫‪ -٢‬اﺕ" ا‪ #w‬ا‪ S=0‬ة ا€‪Z‬ری" =ات ا‪0‬خ‬
‫‪,‬أت درﺝ ﺡارة ا‪O‬ة ا‪E‬ر=
 ‪E.‬زد"د  ‪ A U‬ا ‪ Y‬ا>!  ا)ن ا " ‪ ،‬و@‪,‬‬
‫@‪,‬ر )‪,‬ار ا‪E‬رﺕ‪$‬ع ‪ :‬درﺝت ا‪9‬ارة   ‪E,‬ﺕ ا

 ‪9‬ا ‪ 0.6‬درﺝ " ‪ ,) .‬ادى ه‪U‬ا‬
‫ا‪E‬زد"د ا‪ B‬ﺡ‪,‬وث ﺕ‪
K‬ات  
 ‪ ، $H‬وازد"د ا‪$4‬ف وا‪ 9‬ﺹ ‪ j/  :‬اق‬
‫ا‪E‬وﺱ‪ . P‬و ‪ ,‬اﺝاء ا‪,‬راﺱت ا ‪ : 6 
6‬اﺱب ه‪ _U‬ا‪ !H7‬ﺕ‪ 8‬اﺹ ا‪! B‬ﺉ‪ %‬ﺕ
 ان ه‪U‬ا‬
‫ا‪ " <E‬د ا‪ B‬ا ه  ‪  :‬ا‪7!E‬ن وا  اه‪ 6‬ازد"د !‪` 7‬ز <! اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن‬
‫‪ :‬ا‪ ,) . 4‬ازدادت !‪ 7‬ه‪U‬ا ا‪K‬ز ‪ :‬ا‪+ 30% 7  4‬ل ا)ن ا " وﺡ‪ ، _,‬وﺕ ‪a‬ى ه‪_U‬‬
‫ا‪"a‬دة و‪,‬رﺝ ا‪E‬ﺱس ا‪ B‬ا‪E‬رﺕ‪$‬ع اﺉ ‪ :‬اﺱ‪,H‬ام و@د وﺱﺉ‪ P‬ا ) ‪ .‬و‪,‬ا  ه‪U‬ا ا‪K‬ز‬
‫وﺝ‪ ,‬ان ه ك `زات اى ﺕ‪ Q7‬ا"‪ b‬ا‪"a‬دة ‪ :‬درﺝ ﺡارة ا‪E‬رض > ا‪>
6‬ن واوآ‪,
7‬‬
‫ا وز و`
ه ‪ .‬و!
‪ kO" 6 4‬ه‪U‬ا ا‪ )7 B   E‬ا‪
9‬ة ‪ B‬ا‪O‬ة ا‪E‬ر=
 ‪,):‬‬
‫)‪,‬ت ا‪e6‬ﺕ‪6‬ات ‪ @ 6‬ه‪ _U‬ا)‪K 
b‬ض اﺹ ا‪ B‬ﺡل ‪ !.‬ﺡ‪ B‬ﺕ‪ : 2bH6‬ا " ا‪B‬‬
‫و=‪ A‬ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬ا‪/E‬ر" ‪
K‬ات ا‪ 6‬خ  @ ا‪ 8E‬ا‪,96‬ة ‪.‬‬

‫ﺕ‪ 8‬ا@اره‪ _U‬ا‪E‬ﺕ‪ 

@$‬ر"€ ‪ ١٩٩٢/٥/٩‬و‪ p:‬ب ا@
‪ : 
 A‬ﺡ‪"a‬ان  !‪ S$‬ا م ‪،‬‬
‫ود‪ 2‬ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬ﺡ
‪ a‬ا ‪ ,  ١٩٩٤/٣/٢١ : U
$‬ان ﺹد@‪ ٥٥ 
 2‬دو ‪ .‬واﺱ دا ا‪ B‬ورد‬
‫‪6‬دة )‪  (٢‬ا‪E‬ﺕ‪: 
@$‬ن ا‪,‬ف ا ﺉ ‪ _U‬ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬ه ‪9‬ر ا‪
K‬ات ‪ :‬ا‪ 6‬خ وارﺕ‪$‬ع‬
‫درﺝ ﺡارة ا‪O‬ة ا‪E‬ر=
  ‪ j"/‬ﺕ>
‪ 2‬ﺕاآ
‪ a‬ا‪K‬زات ا‪) 
:,‬ا‪K‬زات ا‪1 76‬هة‬
‫ا‪E‬ﺡس ا‪9‬اري( ‪ :‬ا‪+K‬ف ا‪4‬ي  ‪7 ,‬ى "‪9‬ل دون ﺕ‪  
 ,‬ﺝ!‪ Q‬ا‪7!o‬ن ‪ :‬‬
‫ا ‪1‬م ا‪ .  6‬و" ‪ K‬غ ه‪U‬ا ا‪76‬ى ‪ :‬إ‪/‬ر ‪:‬ة ز
 آ‪ 
:‬ﺕ
‪ 81  p‬ا

 )ا‪O"E‬ﺝ
‬
‫‪ (Ecological‬أن ﺕ‪ Y
O‬رة ‪ A 

/‬ﺕ‪ 
K‬ا‪ 6‬خ ‪ ،‬وﺕ‪, 6b‬م ﺕ ض إ!ج ا‪H "U`h‬‬
‫‪ ،‬وﺕ‪ : ,@ b6 p67‬ا ‪ 
6‬ا‪@E‬د" ‪,7 9! B‬ام ‪ .‬وﺡ‪ B‬م ‪,  ٢٠٠٦‬د ا‪,‬ول‬
‫ا‪+ 61 6‬ﺕ‪ O 
@$‬آ ‪ ١٨٩‬دو ‪ ،‬ا=‪ :‬ا‪ B‬ار  دول ) 
 ا اق(  ‪$ 61‬‬
‫ا@‪. Q‬‬

‫أ‪# -‬ديء واه اف ا&ﺕ" ‪:‬‬

‫)‪ ,‬ﺕ‪ 2 6b‬ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬ا‪/E‬ر" ‪
K‬ات ا‪ 6‬خ ‪,‬دا  ا‪6‬دىء ‪+‬ﺱﺵد  غ اه‪,‬اف ا‪E‬ﺕ‪
@$‬‬
‫ه ‪:‬‬
‫)‪ (١‬وﺝب ﺕ)‪ 8",‬ا‪+‬غ ا‪ /‬ا‪U‬ي "‪@ 6b‬اﺉ‪  8‬ا! ث ا‪K‬زات ا‪  
:,‬آ‪ :‬دول ا ‪8‬‬
‫ورة دور" ‪ ،‬و"‪ 6b‬ا‪+‬غ ا‪ /‬ا‪96‬ور ا
 ‪:‬‬
‫‪ fH‬ﺕ ‪U
$‬ي ‪. ,) A‬‬ ‫•‬
‫ا‪1‬وف ا‪. 
/‬‬ ‫•‬
‫@اﺉ‪ 8‬ﺝد ! <ت ا‪K‬زات ا‪  
:,‬دره و‪
6‬ت ازا ‪.‬‬ ‫•‬
‫ا‪
7‬ﺱت وا‪
,‬ا‪UH6‬ة ‪  ,9‬ا<ر ا‪K‬زات ا‪. 
:,‬‬ ‫•‬
‫ا‪<E‬ر ا ﺝ‪ 6‬ا‪   @6‬ﺕ‪
K‬ات ا‪ 6‬خ ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺕ‪,‬ا
 ا‪ A Y
O‬ﺕ‪
K‬ات ا‪ 6‬خ ‪.‬‬ ‫•‬
‫ا‪E‬ﺡ
ﺝت وا)
د ا‪ 
6‬وا)
 ‪.‬‬ ‫•‬
‫ا 
‪ 8‬وا‪,‬ر"‪ Q‬وا
 ‪.‬‬ ‫•‬

‫
‬
 ‫ا‪,‬اد ا‪ %‬و‪ 
/‬ﺕ‪ 6b‬ﺕ‪,‬ا
 ‪  Y
$H‬ﺕ‪
K‬ات ا‪ 6‬خ ‪.‬‬ ‫)‪(٢‬‬
‫ا ‪ B 6‬ﺕ" و!) ا‪ O‬ﺝ
 ‪.‬‬ ‫)‪(٣‬‬
‫ا‪ B 1:96‬رف و‪a‬ا!ت ﺝ‪ A
6‬ا‪K‬زات ا‪. 
:,‬‬ ‫)‪(٤‬‬
‫@
م ا‪,‬ول ا‪/E‬اف ‪ :‬ا‪E‬ﺕ‪ ,)  
@$‬اﺝ‪6‬ت ﺱ " ﺕ‪ B,‬ـ "‪yj#‬ﺕ‪0‬ات ا&‪jZ‬اف" "‪8‬‬ ‫)‪(٥‬‬
‫‪   
:‬ﺕ ‪ U
$‬ا‪,‬ول ‪aE‬اﺕ ‪6‬ﺝ‪ Q‬ا‪E‬ﺕ‪. 
@$‬‬

‫واﺱ دا ا‪ B‬ا‪,6‬أ ا‪ ,): 

E‬ﺕ‪e ,) 8‬ﺕ‪6‬ات ا‪/E‬اف ا‪ " 7‬ا‪,‬اء  ا م ‪ . ١٩٩٥‬وﺡ‪B‬‬
‫م ‪ ٢٠٠٦‬ﺕ‪ ,) 8‬ا<  ‪e‬ﺕ‪ 6‬آن اه ا‪U‬ي )‪"! : ,‬و ‪ -‬آ

 ‪. ٢٠٠٦/١١/١٧-٦ :‬‬

‫ب‪ -‬ﺏوﺕ‪.‬آ‪.‬ل آ‪.‬ﺕ‪: .‬‬

‫‪ 8‬ﺕ‪ Ab‬ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬ا‪/E‬ر" ‪
K‬ات ا‪ 6‬خ ﺡ‪! Q7‬ﺹ ا‪E‬ﺹ
 اي !‪,9 Q7‬دة ‪,‬ول ‪
7‬ة‬
‫‪ B‬ا‪< !E‬ت ‪ ،‬و‪ E‬اﺝاءات ‪ a‬ﺹل ا‪ B‬ذ‪ . T‬و ‪ ,) ,‬ا‪,‬ورة ا>> ‪e6‬ﺕ‪ 6‬ا‪/h‬اف‬
‫‪  ", :‬آ
ﺕ 
ن ‪+‬ل ا‪$‬ة  ‪ ١١ -١‬آ!ن ا>! ‪ ١٩٩٧‬ﺕ‪ V9 8‬ه‪U‬ا ا‪=6‬ع  @‬
‫اآ>  ‪ ٦٠٠٠‬رك  ‪ ١٦٠‬دو ‪ .‬و‪ :‬وﺱ‪ P‬ا!)‪7‬م ﺡد 
 دول ا ‪ 8‬ﺡل ار ‪r$‬‬
‫ا! <ت ا‪K‬زات ا‪ 
:,‬ﺹ 
 ا‪,‬ول ا‪6‬رة وا‪,‬ول ا 
 ‪ ،‬ﺕ‪ "! : 8‬ا‪e6‬ﺕ‪ 6‬ﺕ ‪B‬‬
‫!‪1‬م ص " ‪ 81‬ذ‪ T‬ﺱ‪ 6‬ـ " ﺏوﺕ‪.‬آ‪.‬ل آ‪.‬ﺕ‪ . ".‬و" ‪ f‬اوﺕآل ‪ B‬أن ﺕ)م دول ا‪j:6‬‬
‫ا‪h‬ول )ا‪,‬ول ا 
 و‪,‬ده ‪ ٣٥‬دو( ‪ r
$H‬ا! <ﺕ  `زات ا‪E‬ﺡس ا‪9‬اري ‪6‬‬
‫!‪"7  5.2% k7‬ت ا! ث ه‪ _U‬ا‪K‬زات م ‪ ١٩٩٠‬وذ‪+ T‬ل ‪,‬ة ﺱ‪ 2
6‬ـ )‪j=X‬ة ا&=‪@j‬ام‬
‫‪ (Commitment Period‬ﺕ)‪ 
  A‬م ‪ ٢٠٠٨‬وم ‪ . ٢٠١٢‬آ‪ 6‬ﺡ‪,‬د ﺕآل آ
ﺕ ‪6‬‬
‫`زات رﺉ
‪ 
7‬ﺕ‪+ AbH‬ﺕ‪ 
@$‬ه ‪:‬‬
‫<! اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن ‪.‬‬ ‫•‬
‫ا‪>
6‬ن ‪.‬‬ ‫•‬
‫اوآ‪ ,
7‬ا وز ‪.‬‬ ‫•‬
‫ا‪6‬آت ا‪ 
!O‬ا‪$‬ر" ا
‪,‬روﺝ

 )‪. (HFCS‬‬ ‫•‬
‫ا‪6‬آت ا‪ 
!O‬ا‪$‬ر" ا‪. (PFCS)  6‬‬ ‫•‬
‫ﺱدس ‪:‬ر"‪ ,‬ا‪. 2"O‬‬ ‫•‬
‫و@‪ ,‬ﺕ‪ 8‬ﺕ‪ ,",9‬ﺱ  ‪ ١٩٩٠‬آ‪  7‬أﺱس ‪E‬ول <‪+‬ث `زات ‪ ” ،‬ا‪K‬زات ا>‪ <+‬ا‪h‬ى ‪ ,):‬أﺕح‬
‫اﺕآل ‪,‬ول ا 
 ا
ر ﺱ  ‪ ١٩٩٥‬آ‪  7‬أﺱس ‪ .‬وا@ اوﺕآل ا"‪
” b‬ت !‬
‫ﺹ ا‪ B‬ا‪,9‬ود ا‪676‬ﺡ  ا‪< !E‬ت ‪ , O‬وه ‪:‬‬
‫)‪(١‬اﻥء ا" ا=‪ "0‬ا*" )‪ : (CDM‬ﺕ)م ا‪,‬ول ا 
 ‪6‬ﺝ ‪ "6‬ر"‪ : A‬ا‪,‬ول‬
‫ا 
 ‪ B ،‬ان "‪ Q79‬ا‪ p r
$H‬ا‪,‬ول ا 
 ا‪ 66‬آ‪a4‬ء  ﺕ ‪ U
$‬ا‪a‬اﺕ‪.‬‬
‫)‪ (٢‬ا‪jjj=0‬ﺝة ﺏ‪=jjj‬اﺥ‪ : (Emissions Trading) W‬وه ا‪6‬ﺝة ‪$‬ﺉ‪  r‬ﺡ‪f‬‬
‫ا‪, r
$H‬و ‪ A‬دو اى  دول ا‪ j:6‬ا‪E‬ول‪.‬‬
‫)‪ (٣‬ا=‪ C‬ا‪=0‬ك ‪Q‬ﻥ
" )‪ : (Activities Joint Implementation‬وه ا ‪/‬ت ا ‬
‫ﺕ)م ا‪,‬ول ا 
  ‪U
$‬ه ‪ O‬ك آﺱب  ‪ U
$‬ه‪U‬ة ا‪,‬ول ‪aE‬اﺕ ‪.‬‬

‫ 
‬
 ‫و@‪ p: ,‬ا‪46‬ل @
‪ B A‬اوﺕآل ‪ :‬ا‪$‬ة 
 ‪ ١٩٩٨/٣/١٦‬ا‪ .١٩٩٩/٣/١٥ B‬و"‬
‫ﺡ
 )م ‪, (٢٠٠٦‬د ا‪,‬ول ا‪ B  @6‬اوﺕآل ‪ ١٦٨‬دو ‪64 " ،‬ع ﺡ ‬
‫اﺝ‪ 6‬ا‪ < !E‬ت )‪,‬ار ‪ . 61.6%‬و@‪ ,‬د اوﺕآل ﺡ
‪ a‬ا
‪ ,  ٢٠٠٥/٢/١٦ : j‬ان‬
‫ﺹد@‪ k
 2‬روﺱ
 ‪ ٢٠٠٤/١١/١٨ :‬وا ﺕ ﺡ  اﺝ‪ 6‬ا‪< !E‬ت ‪,) . 17.4%‬‬
‫اﺹ‪ p‬وﺕآل آ
ﺕ ه ا‪/E‬ر ا‪=6 )
)9‬ع ا‪
7‬ة ‪ B‬ا! <ت ا‪K‬زات ا‪ 
:,‬ا‪76‬‬
‫‪
K‬ات ا‪ 6‬خ ‪ ،‬ﺡ‪ B‬ان ﺕ‪ k
67‬ه ا ا‪U‬ت ﺕ‪ : QK‬ه‪U‬ا ا‪=6‬ع ‪ B‬ﺕ‪ 
67‬ا‪E‬ﺕ‪
@$‬‬
‫ا‪E‬ﺹ
 ‪ V
9 ،‬ان ا‪E‬ﺵرة ا‪ B‬وﺕآل آ
ﺕ ‪ :‬اي ‪  $9‬ا‪ :96‬ا‪,‬و
 اﺹ‪ 29‬ﺕ  ‬
‫ﺵة ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬ا‪/E‬ر" ‪
K‬ات ا‪ 6‬خ واوﺕآل ا‪.   j> 6‬‬

‫ج‪ -‬ا‪0*0‬ت ا" ا‪ E "$:0‬ا&ﺕ" ا&‪Z‬ری" =ات ا‪0‬خ ‪:‬‬
‫ﺕ‪ Y.‬ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬ا‪/E‬ر" ‪
K‬ات ا‪ 6‬خ  ا
ت ا
 ‪:‬‬
‫)‪ (١‬ا!" ا" <‪.0‬رة ا‪ "0<a‬وا=‪..N‬ﺝ ‪SCIENTIFIC SUBSIDIARY BODY FOR‬‬
‫)‪: & TECHNOLOGICAL ADVICE (SBSTA‬‬
‫وه ه
 ‪ 
:‬ﺕ‪ 6 B‬ﺕ‪a‬و"‪e ,‬ﺕ‪ 6‬ا‪/E‬اف ‪ 6‬ت وا‪6‬رة ا ‪ 
6‬وا‪ O‬ﺝ
‬
‫وا‪,‬اد ﺕ)

‪  6 8‬ا<ر ا‪,‬ا

 ا‪UH6‬ة ﺕ ‪U
$‬ا ‪+‬ﺕ‪ ، 
@$‬وا‪,‬اء ا‪6‬رة ‪H‬ص ﺕ" و!)‬
‫ا‪ O‬ﺝ
ت‪ .‬و@‪ ,) ,‬ا‪E‬ﺝ‪6‬ع ا‪ _U 
E‬ا
 )ا‪E‬ﺝ‪6‬ع ا‪7‬دس وا "( ‪+‬ل ا‪$‬ة  ‪-٧‬‬
‫‪ ،٢٠٠٧/٥/١٨‬ﺡ
‪ V‬ﺕ‪, @  k
: 8‬دا  ا‪6‬ا=
‪ 
  A‬ا)" ا)

‪ 6‬اا‪ 
 A‬ا‪
O9‬‬
‫‪ 
K‬ا‪ 6‬خ ‪ . IPCC‬آ‪ 6‬ﺕ‪/ V9 8‬ق ا ‪ : 6‬ا‪/‬ر وﺕآل آ
ﺕ ‪ ،‬وارات ‪)! :‬‬
‫ا‪ O‬ﺝ
 ‪ ،‬وا‪H‬ة ا ‪ 
6‬ا‪,
4‬ة ‪ :‬ا‪
7‬ﺱت وا‪E‬ﺝاءات 
 دول ا‪  (١) j:6‬ا‪E‬ﺕ‪ .
@$‬و@‪,‬‬
‫ﺕ‪ 8‬ا"‪ b‬ﺕ‪,‬ارس اوﺡت ا‪ U
$  ) 6‬ا‪)$‬ة ا>!
  ا‪6‬دة ا>>  اوﺕآل ‪ ،‬ا=‪ :‬ا‪B‬‬
‫=ع ا=‪ :‬ا‪K‬ت وادة ا‪ 
4‬ا‪ B‬ا
 ا ‪ 
6‬ا ‪ : $
1‬اﺕآل ‪.‬‬
‫)‪ (٢‬ا!" ا" <=‪: SUBSIDIARY BODY FOR IMPLEMENTATION (SBI) C‬‬
‫وه ا"‪ b‬ه
 ‪ 
:‬ﺕ‪ B‬ا ‪ : 1‬ا‪ 6‬ت ا‪6‬ﺱ  @ ا‪,‬ول ا‪/E‬اف )

‪ 8‬ا‪ <E‬ا م‬

‫ا‪E‬ﺝ‪H 6‬ات ا اﺕ‪UH‬ﺕ ا‪,‬ول ا‪/E‬اف ‪= :‬ء ا ا)

‪6‬ت ا ‪. 
6‬ن ﺕ‪ 
K‬ا‪ 6‬خ ‪،‬‬
‫و‪,7‬ة ‪e‬ﺕ‪ 6‬ا‪/E‬اف ‪ :‬ا‪,‬اد @اراﺕ‪ k‬وﺕ ‪U
$‬ه ‪ .‬ان ا‪E‬ﺝ‪6‬ع ا‪ _U 
E‬ا
 ه ا‪E‬ﺝ‪6‬ع‬
‫ا‪7‬دس وا " ا‪U‬ي )‪ : ,‬ن ‪+‬ل ا‪$‬ة 
 ‪.٢٠٠٧/٥/١٨ -٧‬‬

‫د‪@# -‬ای ا&ﻥ`‪0‬م ا^ ا&ﺕ" ا&‪Z‬ری" =ات ا‪0‬خ وﺏوﺕ‪.‬آ‪.‬ل آ‪.‬ﺕ‪: .‬‬
‫ ‪ ,‬ا‪6b!E‬م ا‪ B‬ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬ا‪/E‬ر" ‪
K‬ات ا‪ 6‬خ ووﺕآل آ
ﺕ ﺱ
‪ 8‬ا‪9‬ل ‪: "  B‬‬
‫)‪ (١‬ﺕ‪ 
:‬ارد 
 ‪ 
K‬ا‪ Y
O‬ا‪ 
 j$6‬ا "‪ O6‬ان ﺕ‪,O‬ه ا‪,‬ان ا 
  ‪,‬‬
‫ا‪>E‬ل ‪aE‬اﺕ ‪6‬ﺝ‪ Q‬ه‪ _U‬ا‪E‬ﺕ‪. 
@$‬‬
‫)‪ (٢‬ﺕ‪ 
:‬ارد و‪,7‬ات 
  @ دول ا‪ j:6‬ا>!  ا‪E‬ﺕ‪ )  
@$‬ا‪ O‬ﺝ
‬
‫ا‪+6‬ﺉ‪ 

 6‬ا‪ B‬ا‪,‬ول ا‪+ 6b 6‬ﺕ‪ ، 
@$‬ﺹ ا‪,‬ول ا ﺕ ‪ ,6‬ا@د"ﺕ ‪B‬‬
‫ا@د ا‪E‬ﺡ‪$‬ري )> ا اق( ‪.‬‬
‫)‪ (٣‬ا‪9‬ل ‪ B‬ا‪ 8,‬وا‪ "6‬ا‪+‬زم )‪ 8",‬ا‪+‬غ ا‪ /‬ا‪H‬ص ‪ 9‬ا‪< !h‬ت ا"‬
‫ا ‪  A‬در ﺝ‪` A
6‬زات ا‪ 
:,‬ا ‪ 6O9" E‬وﺕآل !"ل ‪.‬‬
‫)‪ (٤‬ا‪E‬ﺱ‪$‬دة  ا
 ا‪ O‬ﺝ
 ا ‪ $
1‬ا ا@ه وﺕآل آ
ﺕ ‪.‬‬

‫

‬
‫ا ﺱ
ت ا‪6b!E‬م ا‪ B‬ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬ا‪/E‬ر" ‪
K‬ات ا‪ 6‬خ ووﺕآ آ
ﺕ ‪ :‬ﺕ ‪ : 9‬‬
‫آن ذ‪ T‬ﺱ
‪e‬دي ا‪ B‬ﺕ)
 ا!ج ا ‪ P$‬ا‪H‬م  ا‪,‬ول ا‪   " k!E 4 6‬اآ ا‪<6‬ت ا

‬
‫ا> ‪K‬زات ا‪1 76‬هة ﺕ‪ 
K‬ا‪ 6‬خ )ا‪K‬زات ا‪ . (
:,‬و ا‪ A@6‬ان ﺕ ‪7‬ﺉ دول‬
‫ا‪E‬و‪ T‬وا  
 ا اق !
‪U 4‬ا ا‪" 6 r
$H‬اوح  
 ‪
 ٩ -٦‬ر دو‪E‬ر م ‪٢٠١٠‬‬
‫!
‪ 4‬اﺝ‪ A‬ا‪ B Q‬اﺱ
ادات ا ‪ P$‬ا‪H‬م ‪ Q7‬ﺕ ‪ U
$‬ا‪,‬ول ا 
 ‪aE‬اﺕ ‪6‬ﺝ‪Q‬‬
‫ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬واوﺕآل ‪.‬‬

‫‪ -٣‬اﺕ" ﺏـزل ﺏن ا=‪NS‬ـ ‪ X‬ﻥ‪ j$‬ای‪j‬ت ا

‪j‬ة وا‪j j!# W<=j‬‬
‫ا‪ S‬ود ‪.‬‬
‫!
‪ 4‬ر ا  اﺹ‪ p‬ا ‪," 8‬رك ‪ A‬ا‪  a‬ا‪=E‬ار ا ﺕ‪ 
 j9‬وا‪9‬‬
‫ا"  ﺝاء وﺝد ا ‪"$‬ت ا‪H‬ة ‪ :‬اﺱ‪ P‬ا‪U‬ي " 
‪ : 6 k
: m‬ذ‪  T‬ﺕ‪
9 ,",‬ة‬
‫ا‪7!E‬ن وا
 ‪ .‬و!
‪a 4‬ا"‪ ,‬وﺕاآ‪ 8‬ه‪ _U‬ا ‪"$‬ت ا‪H‬ة ‪.‬ﺱ‪6‬ار ‪ ,):‬ﺕﺹ ا‪7!E‬ن ا‪ B‬ان اآ>‬
‫اق ‪ "69 
 :‬ا‪ 9‬ا" وا
  ا‪ /H6‬ا ﺕ‪ O‬ه‪ _U‬ا ‪"$‬ت ه ‪ :‬ﺕ)
‬
‫ﺕ
‪,‬ه ا‪ B‬اد!‪ B‬ﺡ‪  O6 ,‬ﺝ ‪ ،‬و=ورة ا‪   fH‬رة ﺕ‪ A 6‬ا<ره ا‪b‬رة ‬
‫اﺹل ا
‪  k‬ﺝ اى ‪ .‬و
‪ k‬أﺹ‪  p‬ا‪b‬وري ان ﺕ)م ا‪,‬ول ﺹ ا 
  ‬
‫‪ !O‬ا‪ % 6‬اﺉ
‪ _U 7‬ا ‪"$‬ت ‪.‬ﺕ‪H‬ذ ا‪,‬ا
 ا ﺕ‪ $O‬ا‪E‬دارة ا‪"$  9
9‬ت ا‪H‬ة ‪.‬‬
‫وآ‪a4‬ء  ه‪ _U‬ا‪,‬ا
 @‪ 81  2‬ا‪,‬ول ا 
 "‪@ A‬ا!
 ﺹر ﺕ‪,9‬د ‪/‬ق ا ‬
‫وا‪  fH‬ه‪ _U‬ا ‪"$‬ت ا‪H‬ة ‪ ،‬وﺕ‪,‬د ‪= B‬ورة ا ده  ‪ 64‬ﺕ ‪E‬ﺝ ﺡ‪ "6‬ا‪9‬‬
‫ا" وا

 ‪ ،‬ﺡ‪ B‬وان آن ذ‪ )! Q" T‬وا‪    fH‬ا‪,9‬ود ‪ .‬و@‪ ,‬آن ﺝ‪a‬ء ‬
‫ا‪E‬ﺝاءات ا اﺕ‪UH‬ﺕ ه‪ _U‬ا‪,‬ول ه ‪  fH‬ه‪ _U‬ا ‪"$‬ت ا‪H‬ة  ‪6/ j"/‬ه ‪ :‬‬
‫ارا= ا‪,‬ول ا 
 ﺱاء ق ﺵ
 او `
 ﺵ
 ‪ .‬ان > ه‪ _U‬ا‪E‬ﺝاءات ا ﺕ ‪  8‬ﺕ‪
O$‬‬
‫ا!! ‪ p6‬ا‪U‬اﺕ
 ‪,‬ول ا 
 دون ا‪ p6 
O$‬ا‪,‬ول ا 
 @‪ ,‬و‪,‬ت ا=ار وﺕ‪,",‬ات‬
‫آ
ة  ب ه‪ _U‬ا‪,‬ول ‪ /H Q7‬ه‪ _U‬ا ‪"$‬ت وا‪6‬اد ا ﺕ‪ : 6‬ارا=
 ‪ .‬و!
‪TU 4‬‬
‫وا< ﺕ‪ 8@$‬ه‪ _U‬ا‪6‬آ ‪ ,):‬أﺝ‪  ", : A6‬ا)هة م ‪  Y
$ ١٩٨٥‬اء ا
‬
‫وا‪E‬ﺹ

 ‪ :‬ا‪  fH‬ا ‪"$‬ت ا‪H‬ة ‪ ،‬ﺡ

‪ V‬اﺕ‪)$‬ا ‪ B‬و=‪ A‬ﺝت ودئ ‪2:‬‬
‫‪ ,  6
:‬ـ "‪#‬دى ا‪$‬هة &دارة ایت ا
ة ادارة ﺏ" <‪ . ""0‬و‪= B‬ء !‪ %‬ا)هة‬
‫@‪ 64 2‬اى  ا)!!

 وا‪E‬ﺉ

 =‪ A‬وع ‪E‬ﺕ‪ 

6 
@$‬ﺕ‪)! : 8O9‬‬
‫ا ‪"$‬ت ا‪H‬ة  ا‪,9‬ود ‪ ،‬د‪,  B‬ه ا‪ S46‬ا‪9‬آ‪ %! 8‬ا‪ 8E‬ا‪,96‬ة 
 )‪ (UNEP‬ا‪B‬‬
‫)‪e ,‬ﺕ‪ 6‬دو ‪ V9‬ه‪U‬ا ا‪=6‬ع ‪ .‬و‪ ,):  $‬ﺕ‪e ,) 8‬ﺕ‪ " 6‬ا‪ 8E‬ا‪,96‬ة ‪ ", :‬‬
‫زل ‪ :‬اذار م ‪١٩٨٩‬ﺕ‪ k  rH6‬ﺕ@
‪ A‬اﺕ‪ 
@$‬دو
 ﺱ‪. 2
6‬ﺕ‪ 
@$‬زل  ‪ 8
1‬وا@ !)‬
‫ا ‪"$‬ت ا‪H‬ة  ا‪,9‬ود ‪ ،‬و@‪ ,‬د‪ 2‬ه‪ _U‬ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬ﺡ
‪ a‬ا
‪ . ١٩٩٢/٥/٥ : j‬و‪"K‬‬
‫‪,  ٢٠٠٦/١٠/٢٥‬د ا‪,‬ول ا‪+ 6b 6‬ﺕ‪ ١٦٧ 
@$‬دو 
 <‪ B  @ <+‬ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬ا‪ E‬ا! ‪8‬‬
‫ﺕدق 
 ‪ ,9‬ا‪E‬ن ه ا‪7!K:‬ن ‪ ،‬ه"
 ‪ ،‬وا‪"E‬ت ا‪,96‬ة ‪ ،‬ا ا اق ‪8b  
` :‬‬
‫‪+‬ﺕ‪ ,9 
@$‬ا‪E‬ن ‪ .‬وﺕ‪ YH‬اﺕ‪ 
@$‬زل ‪ )! : 8O9‬ا ‪"$‬ت ا‪H‬ة وا‪    fH‬ا‪,9‬ود‬
‫ ا‪ 6‬ه‪,‬ات ا‪,‬و
 ا‪E‬ى ‪ : ،‬آ! 
‪ 27‬اﺕ‪ @$‬ا‪/‬ر"  "‪ 69‬ﺕﺝت او دىء  ‪،‬‬
‫ ه اﺕ‪$‬ق @!! ﺹرم 
 دول @  
‪ k‬ﺕ@‪ Q‬ﺕ ‪ _U
$‬وﺕر_  ‪e‬ﺕ‪6‬ه ا‪,‬وري وا!‬
‫ا  وﺕ‪,9‬د ‪ @/‬آ‪ "7 
$‬ا ‪a‬ت ا ﺕ‪.k  4‬‬

‫

‬
 ‫أ‪# -‬دىء وأه اف ا&ﺕ" ‪:‬‬
‫اﺵ‪ 26‬اﺕ‪ 
@$‬زل ‪ B‬ﺕ‪  7‬و" دة وﺱ ‪+‬ﺡ‪ j‬ﺕ   ‪ O6" ،‬ﺕ‪
b f
H‬‬
‫واه‪,‬ا‪)  :‬ط ا
 ‪:‬‬
‫)‪
@ (١‬م ا‪/E‬اف ا‪ B  @6‬ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬و‪+‬ل ﺱ اﺵ  ﺕر"€ ا!‪+ 6b‬ﺕ‪+. 
@$‬غ‬
‫ا‪"$  !E‬ت ا "‪4‬ي ا ‪ 1‬ا
 او ﺕ "‪ $‬ﺹ‪ $‬ة ﺡ‪@ Q7‬ا!
 وﺕ" ﺕ‪.‬‬
‫)‪ (٢‬أﺕ‪H‬ذ ا‪,‬ا
 ا‪+‬ز ‪6b‬ن ‪ r$‬ﺕ
‪ ,‬ا ‪"$‬ت ا‪H‬ة ا‪ B‬ا‪ ,9‬ا‪E‬د!‪ B‬و=‪6‬ن اﺕﺡ‬
‫ا‪ j:‬آ‪   fH 
:‬ق ﺱ
‪. 

 6‬‬
‫)‪, (٣‬م ا‪67‬ح ‪ ",‬ا ‪"$‬ت ا‪H‬ة ا‪ B‬دو ‪/‬ف ‪ :‬ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬اذا ‪ 8‬ﺕا‪ j:‬دو ا‪E‬ﺱ
اد‬
‫آ ‪ 
6 B‬ا‪E‬ﺱ
اد ا‪,96‬دة ‪.‬‬
‫)‪ A  (٤‬ا‪E‬ﺕ‪4‬ر `
 ا‪6‬وع  ‪"$‬ت ا‪H‬ة  ‪ j"/‬ا‪ 8O9‬ارم ‪
6 :‬ت !) ‬
‫ا‪,9‬ود ‪ .‬آ‪ 6‬ات ان ا‪E‬ﺕ‪4‬ر `
 ا‪6‬وع ‪ _U‬ا ‪"$‬ت ‪  :‬اﺝا " @‪k
 Q‬‬
‫ا)!ن‪.‬‬
‫)‪ (٥‬ﺕ‪ )! A
4‬ا‪ O‬ﺝ
  اﺝ ا‪E‬دارة ا‪"$  6
7‬ت ا‪H‬ة ا‪ ً
9 4 6‬و‪ E‬ﺱ
‪ 6‬ا‪B‬‬
‫ا‪,‬ان ا 
‪.‬‬
‫)‪ (٦‬ﺕ" وﺕ
‪ j‬ﺕ)
ت ﺱ
‪ r$H 

 6‬ا=ار ا ‪"$‬ت ا‪H‬ة ‪.‬‬
‫)‪ (٧‬ا=‪$‬ء ﺡ‪ B "6‬ا‪ ) 6‬اا@  ﺝ  ‪ P‬ا ض )‪ (٦٠‬درﺝ ﺝ   ا‪=E‬ار ا ‬
‫ﺕ‪ <,9‬ا ‪"$‬ت ا‪H‬ة ‪$9‬ظ ‪ B‬ا‪ _
6‬ا ‪ U‬ا‪,646‬ة ‪ :‬ﺕ‪ T‬ا‪. ) 6‬‬
‫)‪ (٨‬ا!‪.‬ت ا‪E‬ﺕ‪e 
@$‬ﺕ‪6‬ا ‪/+‬اف ‪: : ,) " ،‬ات  ‪,9" 61‬ده ا‪e6‬ﺕ‪ ، 6‬ﺡ
‪ 6 " V‬ه‪U‬ا‬
‫ا‪e6‬ﺕ‪ B 6‬ا@
 ﺕ ‪ U
$‬ه‪ _U‬ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬وا ‪ : 1‬ادل ﺕ ‪+",‬ت 
 او ا‪6‬د‬
‫اوﺕآ‪E‬ت ا‪+‬ز  ‪U
$‬ه ‪.‬‬

‫ب‪ -‬ﺏوﺕ‪.‬آ‪.‬ل ﺏزل ‪:‬‬

‫ ‪ ,) U‬ا‪e6‬ﺕ‪ 6‬ا‪E‬ول ‪,‬ول ا‪/E‬اف م ‪ ،١٩٩٣‬ﺕ)‪ 2,‬ا‪,‬ول ا 
 ‪O‬وي  وﺝد !)‪ : f‬‬
‫ا‪E‬ال و‪ :‬ا‪ O‬ﺝ
 ا‪:6‬ة ‪ A   ",‬ا‪6‬اد ا‪H‬ة ا‪6‬ﺝدة ‪ :‬ارا=
 وا ‬
‫‪6/‬ت رة `
 ﺵ
  @ ا‪,‬ول ا 
 ‪ .‬آ‪ 2/ 6‬ا‪,‬ول ا‪ _U 4 6‬ا ‪"$‬ت )‪8",‬‬
‫ﺕ "‪b‬ت   ا‪=E‬ار ا !‪ )!  264‬وا‪  fH‬ه‪ _U‬ا ‪"$‬ت ‪ :‬ارا=
 ‪ .‬و@‪, ,‬أ‬
‫ا‪$‬وض ‪4"E‬د ﺡل ‪ _U‬ا)‪ "b‬ﺕ‪ rH6‬ا
ا ا‪ B‬ا!>ق وﺕآل زل ‪+‬ل ا‪e6‬ﺕ‪ 6‬ا‪SH‬‬
‫‪,‬ول ا‪/E‬اف م ‪ ١٩٩٩‬ﺱ‪ 6‬رﺱ‪ 
6‬ـ " ﺏوﺕ‪.‬آ‪.jj‬ل ﺏ‪jj‬زل ﺏ‪jj‬ن ا‪yHjj0‬و" وا=‪.jja‬ی‪Ejj r‬‬
‫ا`راﺝ ‪ E‬ﻥ‪ $‬ایت ا
ة وا=<‪ j !# W‬ا‪ jS‬ود" ‪ .‬و"‪,‬ف ه‪U‬ا اوﺕآل ا‪B‬‬
‫ﺕ
 !‪1‬م ﺵ ‪e76‬و
 و "‪ r‬ا‪ :O‬وا‪$‬ري  ا‪b‬ر ا ﺝ‪ )!  8‬ا ‪"$‬ت ا‪H‬ة‬
‫وا ‪"$‬ت ا‪E‬ى وا‪    fH‬ا‪,9‬ود ‪ : 6‬ذ‪ T‬ا‪E‬ﺕ‪4‬ر `
 ا‪6‬وع ‪ T‬ا ‪"$‬ت ‪ ،‬و@‪,‬‬
‫ﺕ‪ 8‬ا‪:‬ح ا‪ B j",‬اوﺕآل ‪ :‬م ‪ .٢٠٠٠‬و@‪ ,‬ﺕ‪ 8‬ﺕ "‪ Y‬ا‪b‬ر ا ﺝ‪ )!  8‬ا ‪"$‬ت‬
‫ا‪H‬ة ‪: " 6‬‬
‫)‪,): (١‬ان ا‪
9‬ة او ا‪E‬ﺹ ا‪. 
H‬‬
‫)‪,): (٢‬ان او =ر ا‪O66‬ت ‪. ،‬ﺱ> ء ا‪O66‬ت ا ﺉ‪,‬ة ‪ fH‬ا‪e76‬ول  ا‪b‬ر و‪ً):‬‬
‫‪U‬ا اوﺕآل ‪.‬‬
‫)‪,): (٣‬ان ا‪ ,‬ا‪ ,676‬ﺵة   ‪ A:‬ا@د" !ﺝ‪  6‬اي اﺱ‪,H‬ام 
 ‪ ،‬وا‪U‬ي "‪,9‬ث‬
‫!
‪9E 4‬ق ا‪=E‬ار ‪ _U‬ا
 ‪ A‬اة ا‪:‬رات وا‪.Y
O‬‬

‫
‬
‫)‪ (٤‬ﺕ‪ Y
O‬ا‪,‬ا
 ا‪+‬ز ‪E‬ﺱﺝع ﺡ ا
 ا‪b6‬رة ‪ ،‬وﺕ ‪ : 9‬ﺕ‪ Y
O‬ا‪,‬ا
‬
‫ا‪UH6‬ة ‪ ً
 :‬او ا‪)6‬ر اﺕ‪H‬ذه‪.‬‬
‫)‪ (٥‬ﺕ‪ Y
O‬ا‪,‬ا
 ا@ﺉ
 ‪ : 6‬ذ‪ T‬اي ‪7‬ﺉ او ا=ار !ﺝ‪  6‬ه‪ _U‬ا‪,‬ا
  دام‬
‫ا‪b‬ر !ﺝ‪ ً6‬او !ﺕ‪  ً4‬ا‪H‬اص ا‪H‬ة ‪ ،‬او ا ‪"$‬ت ا‪ )! 
6 : 66‬ا ‪"$‬ت‬
‫ا‪H‬ة وا ‪"$‬ت ا‪E‬ى وا‪    fH‬ا‪,9‬ود وا‪+  =H‬ﺕ‪.
@$‬‬
‫ج‪@# -‬ای ا&ﻥ`‪0‬م ا^ اﺕ" ﺏزل ‪:‬‬
‫ﺕ‪ 4‬ا‪,‬و ا‪ 6b 6‬ا‪ B‬اﺕ‪ 
@$‬زل واوﺕآل ا‪   j> 6‬ا‪$‬اﺉ‪ ,‬ا
 ‪:‬‬
‫)‪ (١‬ﺕ‪ ",‬ا ‪"$‬ت ا‪H‬ة ا‪ @ B‬دول ا‪/E‬اف ا‪+ 6b 6‬ﺕ‪+  
@$‬ل ا‪
E‬ت ا‪>6‬‬
‫‪ :‬ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬و‪1! :‬م ا‪6‬ا@ ا‪  A‬دون ا‪9‬ﺝ ا‪ ,) B‬اﺕ‪
@$‬ت ﺝ!
  اﺝ ذ‪. T‬‬
‫)‪ )! (٢‬ا‪ O‬ﺝ
  اﺝ ا‪E‬دارة ا‪"$  6
7‬ت ا‪H‬ة ا‪ ً
9 4 6‬و‪ E‬ﺱ
‪ 6‬ا‪ B‬ا‪,‬ان‬
‫ا 
‪.‬‬
‫)‪ (٣‬ا‪E‬ﺱ‪$‬دة  ا‪,76‬ات ا)
 و ء ا)‪,‬رات " وﺕ
‪ j‬ا)
ت ا‪r$H 

 6
7‬‬
‫ا=ار ا ‪"$‬ت ا‪H‬ة ا ﺕ)‪ ,‬ﺱ‪O‬ﺕر" ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬او  ‪+‬ل ا‪6‬آ‪ a‬ا‪, 6
@E‬ر"‪Q‬‬
‫و!) ا‪ O‬ﺝ
 ا‪+ A‬ﺕ‪ 
@$‬ا‪U‬ي )_ ‪ :‬ا)هة ‪.‬‬
‫)‪ (٤‬ا‪E‬ﺱ‪$‬دة  ا‪,76‬ات ا‪ 
6‬ا ")‪ ,‬ا ‪,‬وق ا‪  fH6‬ون ا)  ا ﺉ‪,‬‬
‫ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬وا‪U‬ي ﺕ‪7‬ه‪ k
: 8‬ا‪,‬ول ا‪/E‬اف ‪
 : 8,‬ت  ء ا)‪,‬رات ‪.‬‬
‫)‪ (٥‬و=‪ A‬ا‪,96‬دات ا‪, 
/‬و اف وا ﺕ‪ 1  Ue‬ا‪E‬ر @ @ ا‪,‬ول‬
‫ا‪/E‬اف ‪.‬‬

‫‪ -٣‬اﺕ" ‪0S X‬ی" ‪ "$Z‬ا&وزون ‪.‬‬

‫ﺕ‪,‬ف ه‪ _U‬ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬ا ﺹ‪,‬رت ‪ 
: :‬م ‪ ١٩٨٥‬واﺹ‪ 29‬ﺱر" ا‪ $6‬ل ‪ :‬م ‪١٩٨٨‬‬
‫ا‪ B‬ﺡ‪ "6‬ا
 وا‪ 9‬ا"  ا‪<E‬ر ا‪b‬رة ا ﺕ ‪  84‬ا‪ !E‬ا" ا "‪ O6‬ان‬
‫ﺕ‪,9‬ث ﺕ ‪ )/ : +",‬ا‪E‬وزون ‪ .‬وﺕ‪ 6‬ا‪E‬ﺕ‪ B 
@$‬واﺡ‪ ,‬و" دة و‪ 
):‬ﺕ
  ‪ .‬و@‪,‬‬
‫ا‪ 2a‬اد ه‪ _U‬ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬ا‪,‬ول ا‪  
  @6‬ون  ‪ j"/‬اﺹ‪ ,‬ا‪ 81 6‬وا‪ V9‬ا ‪ 6‬‬
‫وﺕدل ا‪ 6‬ت  اﺝ ز"دة ﺕ‪ 8$‬وﺕ)

‪ 8‬ا‪ !E‬ا" ا ﺕ‪,9‬ث او @‪ ,‬ﺕ‪,9‬ث ﺕ ‪)/ : +",‬‬

‫ا‪E‬وزون ‪ 8< ،‬اﺕ‪H‬ذ ا‪,‬ا
 ا"
 وا‪E‬دار" ا‪ 6‬ﺱ ‪6‬ا@ او ﺕ‪ ,",9‬او ‪ r$‬او  ‪ A‬ﺕ‪T‬‬
‫ا‪ . !E‬آ‪! 6‬ﺵ‪,‬ت ا‪,‬ول ا‪  @6‬ن ﺕ ون  اﺝ و=‪ A‬ﺕ‪,‬ا
 او اﺝاءات او  "
 ‪j$‬‬
‫
 ‪ ،‬وآ‪ TU‬ا ون ‪ A‬ا
ت ا ‪ 
6‬ا‪ U
$  H6‬ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬او اوﺕآ‪E‬ت ا‪.  )> 6‬‬
‫وا=‪ :‬ا‪  B‬ﺝء ا‪.: _+‬ن ا‪  )6‬اد ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬ﺕ ‪ %‬اﺝاءات ا@
‪ ، A‬وا‪j",‬‬
‫وا‪6b!E‬م ‪ 8< ،‬ﺡ‪ j‬ا"‪ 2‬و‪,‬ء !‪$‬ذ ا‪E‬ﺕ‪ ، 
@$‬وا‪1$9‬ت وا‪97!E‬ب وا‪,"E‬اع ‪ .‬ا ا‪):6‬ن ‪،‬‬
‫‪ p=
:‬ا‪E‬ول @‪ "b‬ه ‪ V9‬ا ‪ 6‬وا‪  6‬ا‪ ) 61 6‬ا‪E‬وزون و @‪4" ,‬ي ‪ 
:‬‬
‫ﺕ ‪ ، ",‬آ‪" 6‬ﺹ‪ Y‬ا‪ j:6‬ا>! !ع ا‪ 6‬ت ا " 
 ﺝ‪  6‬وﺕ)ﺱ‪ 
 6‬ا‪,‬ول ا‪/E‬اف‬
‫‪ :‬ا‪E‬ﺕ‪. 
@$‬‬

‫
‬
 ‫أ‪# -‬ديء واه اف ا&ﺕ" ‪:‬‬
‫"‪ O6‬ﺕ‪ f
H‬اه‪,‬اف وديء ا‪E‬ﺕ‪: " 6 
@$‬‬
‫)‪ (١‬ا ون 
 ا‪,‬ول  ‪+‬ل اﺝاء ا‪9‬ث وﺕدل ا‪ 6‬ت و‪
6‬ت اﺹ‪ : 6 ,‬و‪8:‬‬
‫ا‪<E‬ر ا "‪ O6‬ان ﺕ‪,9‬ث ‪ 9‬ا" وا
 و`
ه  ا‪<E‬ر ا
ﺝ
 وا‪
 6‬‬
‫!
‪
6  4‬ت ا‪"a
$‬ﺉ
 وا‪
6
O‬ﺉ
 ا @‪ ,‬ﺕ‪ )/ : <e‬ا‪E‬وزون ‪.‬‬
‫)‪ (٢‬ﺕ ا" ت وا‪ 61!E‬وﺕ ‪ j
7‬ا‪
7‬ﺱت ا "‪ O6‬ان ﺕ‪7‬ه‪ : 8‬ا‪
7‬ة ‪ ، B‬او ا‪,9‬‬
‫ ‪ ،‬او ﺕ)
 ا‪
 $‬ت ا" ا "‪ O6‬ان ﺕ‪ )/ B <e‬ا‪E‬وزون ‪.‬‬
‫)‪ (٣‬ا ون ‪ :‬ﺹ
` ا‪o‬ﺝاءات ا‪ A )$6‬اه‪,‬اف ه‪ _U‬ا‪E‬ﺕ‪ ، 
@$‬وو=‪ A‬ا‪ 
" 6‬ا‪+‬ز‬
‫
)  ‪+‬ل ﺕ ا‪o‬ﺕ‪
@$‬ت وا‪+6‬ﺡ‪ j‬واوﺕآ‪E‬ت ا ﺕ >‪.   j‬‬
‫)‪ (٤‬ا ون ‪ A‬ا
ت ا‪,‬و
 ا‪e6‬ه ‪ j
 
6‬ه‪ _U‬ا‪o‬ﺕ‪ 
@$‬وا‪o‬ﺕ‪
@$‬ت ا ﺕ >‪.  j‬‬
‫)‪ (٥‬ﺕ‪ A
4‬ﺕدل ا‪ 6‬ت ا ‪ 
6‬وا)
 وا‪E‬ﺝ‪ 
6‬وا‪@E‬د" وا‪4‬ر" وا)!!
 ذات‬
‫ا ‪E‬ﺕ‪. 
@$‬‬
‫)‪ (٦‬ﺡ‪,‬دت ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬ا‪6‬اد ا ﺕ‪ U$ 7‬او " )‪ ,‬ا! "‪ O6‬ان ﺕ‪ )/ U$ 7‬ا‪E‬وزون ‪: " 6‬‬
‫ا‪6‬اد ا‪ > 
!O‬اول اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن ‪ !< ، CO‬اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن ‪ ، CO2‬ا‪>
6‬ن‬ ‫•‬
‫‪ r  ، CH4‬ا!اع ا
‪,‬روآ!ت ‪.‬‬
‫اوآ‪ ,
7‬ا وز ‪ N2O‬و ‪ r‬اآﺱ
‪ ,‬ا وﺝ
 ‪ NOx‬ا‪E‬ى ‪.‬‬ ‫•‬
‫اا‪
:‬ت )ا‪!OE‬ت ‪ ( Alkanes‬وآت ا‪O‬ن ا‪  46‬آ
 او ﺝ‪a‬ﺉ
 ‪.‬‬ ‫•‬
‫ا
‪,‬روﺝ
 ‪ H2‬و‪H‬ر ا‪6‬ء ‪. H2O‬‬ ‫•‬
‫)‪ (٧‬ﺕ ‪B‬ء ا‪E‬ﺕ‪e 
@$‬ﺕ‪6‬ا ‪/+‬ـــاف ا‪,@ 6‬ة )‪ : ,) " ، Conference of Parties (COP‬‬
‫‪:‬ات دور" ‪K‬ض ﺕ ‪ U
$‬اه‪,‬اف ا‪E‬ﺕ‪. 
@$‬‬

‫ب‪y# -‬ﺕ‪0‬ات ا&‪Z‬اف ‪:‬‬

‫"‪,‬ف ‪e‬ﺕ‪ 6‬ا‪/E‬اف ‪E‬ﺕ‪ 

: 
@$‬ا‪ B‬ﺝ‪ A6‬ا‪ 6‬ت ‪ ،‬وا‪6‬د ا‪ %‬ا‪9‬ث واﺹ‪ ، ,‬وا)
م‬
‫‪,‬راﺱ ا ‪+",‬ت ا‪)6‬ﺡ ‪+‬ﺕ‪ 
@$‬او وﺕآ‪E‬ت ا‪ .   )> 6‬آ‪ B 7" 6‬ا‪e6‬ﺕ‪9 6‬ل‬
‫‪, B‬ت ا
ت ا‪,‬و
 وا‪4‬ن ا‪ > H6‬ا‪ 61 6‬ا ‪+ 
6‬رﺹد ا‪4‬ي ‪ ،‬ه
 ا‪9‬‬
‫ا ‪ ، 
6‬و‪  4‬ا ‪ j
7‬ا‪ ) 
6‬ا‪E‬وزون و`
ه ‪ .‬آ‪" 6‬ك ‪e‬ﺕ‪ 6‬ا‪/E‬اف ‪ :‬ﺕ‪"7‬‬
‫ا ‪a‬ات ا‪ 
7$ 6‬او ﺕ
‪ j‬ا‪E‬ﺕ‪ j"/  
@$‬ا‪$‬وض او اﺱ‪ /‬او ا‪ 8
O9‬و‪):‬‬
‫‪+‬ﺝاءات ا " ‪,6‬ه ا‪e6‬ﺕ‪ . 6‬و‪9" E‬م ه‪U‬ا ا‪E‬ﺝاء ا‪ 
E‬ا" دو  ا‪ : j9‬ض ا ‪a‬اع‬
‫ام ‪ 6O9‬ا ‪,‬ل ا‪,‬و
 ‪.‬‬

‫ج‪ -‬ﺏوﺕ‪.‬آ‪.‬ل ‪.#‬ﻥ=یل ‪:‬‬

‫‪ ١٩٨٧ /٩/١٦ :‬ﺹ‪,‬ر وﺕآل !"ل ‪.‬ن ا‪6‬اد ا‪U$ 76‬ة ) ا‪E‬وزون ‪ ،‬ود ﺡ
‪a‬‬
‫ا ‪ .١٩٨٩/١/١ : U
$‬وه وﺕآل ذو اه‪@ 
6‬ى ‪ k!E‬ﺡ‪,‬د ‪ 6 O‬و‪ 6‬ا‪6‬آت‬
‫وا‪6‬اد ا‪U$ 76‬ة ) ا‪E‬وزون و@‪,‬ر !‪ 7‬رﺕ و‪ Q/‬ا‪,‬ول ا‪bE‬ء ‪ :‬ا‪E‬ﺕ‪b. 
@$‬‬
‫@ وﺕ‪ ,
64‬ا!ﺝ وﺕ‪"7 ,",9‬ﺕ ‪ :‬ا‪"7 ,  4‬ت 
 ‪ ،‬آ‪ 6‬و=‪ A‬ا
‪! ,‬ﺉ
‬
‫@‪  Y‬ا!ج واﺱ‪+‬ك ه‪ _U‬ا‪6‬اد ‪ O‬آ ‪ .‬وه‪ _U‬ا‪6‬اد ه ‪ fE‬ا‪6‬آت اﺝ

‬
‫‪ ،‬وا ﺕ‪: 6‬‬

‫
‬
 ‫آت ا‪O‬رو‪:‬رآرن )‪. ChloroFlorocarbons (CFC‬‬ ‫)‪(١‬‬
‫آت ا
‪,‬رو‪:‬روآرن )‪. Hydroflorocarbons (HFC‬‬ ‫)‪(٢‬‬
‫آت ا
‪,‬رو ‪:‬روآروآرن )‪. Hydroflorochlorocarbons (HCFC‬‬ ‫)‪(٣‬‬
‫آت ا
‪,‬روو‪:‬روآرن )‪. Hydrobromoflorocarbons (HBFC‬‬ ‫)‪(٤‬‬
‫آت ا‪O‬رن اﺝ

 ‪. Halons‬‬ ‫)‪(٥‬‬

‫و@‪ Ab ,‬اوﺕآل ا‪ B‬ﺕ ‪+",‬ت  ‪,‬دة ‪K‬ض ا‪E‬ﺱاع ‪ :‬ا‪  fH‬ا!ج واﺱ‪+‬ك ه‪_U‬‬
‫ا‪6‬اد ا‪U$ 76‬ة ) ا‪E‬وزون ‪ ،‬وا آ!‪ B 2‬اا ‪,  :‬ن م ‪ ، ١٩٩٠‬آ آ م‬
‫‪ 

: ،١٩٩٢‬م ‪"! ، ١٩٩٥‬ل م ‪ ، ١٩٩٧‬وا

ا ‪ % 4
 :‬م ‪ . ١٩٩٩‬وﺡ‪ Q7‬ا ﺕ ‪",‬‬
‫اﺵط اﺕآل ‪ r$‬ا!ج واﺱ‪+‬ك آت ا‪O‬رو‪:‬رو آن )‪ (CFC‬ﺕ‪,‬ر"‪ 
4‬ﺡ‪" B‬‬
‫ا‪ B‬ا‪4"E , : $‬وز م ‪ .١٩٩٦‬ا  ‪ 
) 7‬ا‪6‬آت ا‪ 
6‬ا‪: _+‬ن ا‪,96‬دات‬
‫وا‪6‬ا
‪ ,‬ا و=  اوﺕآل وﺕ ‪+",‬ﺕ‪ k‬ا@ ﺵ‪,‬ة ‪ ,): ،‬ﺝ  ا‪ ,6‬ا ﺉ ‪"E‬ل !‪Q7‬‬
‫ا!ﺝ واﺱ‪+‬آ ا‪ B‬ا‪ : $‬م ‪. ، ٢٠١٠‬ﺱ> ء آت ا
‪,‬روآرو‪:‬روآن‬
‫)‪ (HCFC‬ا ه ا@ رة ‪ ,):‬ﺝ  ا‪ ,6‬ا ﺉ  ‪.٢٠٣٠ :‬‬

‫و@‪ ,‬وﺹ ‪,‬د ا‪,‬ول ا ا!‪ 26b‬ا‪ B‬اوﺕآل ﺡ‪ B‬م ‪ ٢٠٠٥‬ا‪. ١٨٩ B‬ﺱ> ء ‪ ٦‬دول‬
‫اﺡ‪,‬ه ا اق ‪ .‬و@‪ ,‬ﺡ‪,‬ث ا!‪4‬ز آ
 ‪ :‬ا ون ا‪,‬و ‪ "69‬ا
 ‪!.‬ء ﺹ ‪,‬وق ‪
 6‬ـــــ‬
‫‪ )6 Global Environment Facillity‬ا‪aE‬ات ا‪  
6‬ون 
 ا ‪ T‬ا‪,‬و و!‪%‬‬
‫ا‪ 8E‬ا‪,96‬ة ا‪6!E‬ﺉ و!‪ %‬ا‪ 8E‬ا‪,96‬ة 
 وذ‪K T‬ض ‪,7‬ة ا‪,‬ول ا 
 ‪r  46‬‬
‫ا‪",9‬ت ا ﺕاﺝ‪ k‬ﺡ‪ "6‬ا
 ‪ : 6‬ذ‪ T‬اﺱ ‪$‬ذ ‪ )/‬ا‪E‬وزون ‪.‬‬

‫‪ -٤‬اﺕ" =‪.‬آ!‪.<0< .‬ﺙت ا‪.`a‬ی" ا‪:‬ﺏ=" ‪.‬‬

‫ا‪<6‬ت ا ‪ "b‬ا> )‪ (POPs‬ه اد آ
‪
6‬و"  ﺹ
 ا>ت ‪ :‬ا
 و)و‬
‫ا‪ 9‬وااآ‪ 8‬ا‪E‬ﺡ
ﺉ ‪ 7‬ا<ر ﺱ‪b 
6‬ة 
 و‪ 9‬ا" ‪ .‬وﺕ ) ه‪ _U‬ا‪6‬اد ‬
‫‪ j"/‬ااء وا‪6‬ء وا‪E‬ﺡ
ء ا‪6‬ﺝة  ا‪,9‬ود ا‪,‬و
 وﺕ‪ً,
 )7‬ا  ‪O‬ن ا‪ @+/‬ﺡ
‪V‬‬
‫ﺕ‪ : A64‬ا ‪ 81‬ا‪O"E‬ﺝ
 ا‪E‬ر=
 وا‪6‬ﺉ
 ‪ .‬و@‪ ,‬ادرك ا‪ A646‬ا‪,‬و ‪ /H6‬ه‪ _U‬ا‪6‬اد ود‬
‫ا‪= B‬ورة )‪ ,‬اﺕ‪ 
@$‬دو
 ‪)"E‬ف او ﺕ)
 ا!ج > ه‪ _U‬ا‪6‬اد ا‪b‬رة‪ .‬و‪+‬ل ‪e‬ﺕ‪ 6‬دو ‬
‫)‪ : ,‬ﺱآ‪ : 8‬ا‪$ ,"7‬ة  ‪ ٢٠٠١/٥/٢٣-٢٢‬ﺡ‪  
>6 _b‬اآ>  ‪ ١٥٠‬دو ‪،‬‬
‫ﺕ‪ 8‬ﺕ ‪  B‬ا‪ " U‬ف ـ "أﺕ" =‪.‬آ!‪.<0< .‬ﺙت ا‪.`a‬ی" ا‪:‬ﺏ="" ‪ .‬و@‪ ,‬د‪ 2‬ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬ﺡ
‪a‬‬
‫ا
‪
@ ,  ٢٠٠٤/٥/١٧ : j‬م ا‪,‬و ا‪) 
76H‬اﺱا
( ‪، 
: "b B j",‬‬
‫واﺹ‪ a 29‬دو
 ‪ ,  ٢٠٠٤/٨/١٨ :‬ور ‪" ٩٠‬م ‪ B‬ذ‪. T‬‬

‫أ‪# -‬ديء واه اف ا&ﺕ" ‪:‬‬

‫ﺕ‪,‬ف اﺕ‪ 
@$‬ﺱآ‪<6 8‬ت ا ‪ "b‬ا> ا‪ B‬و=‪ A‬ا ‪ %‬ا‪ "69 /9‬ا‪ 9‬ا"‬
‫وا
  ا‪<6‬ت ا ‪ "b‬ا> ‪ .‬و‪6‬ﺝ‪ Q‬ا‪E‬ﺕ‪ ,): 
@$‬ﺕ‪ 8‬ﺕ‪ ,",9‬ه‪ _U‬ا‪<6‬ت رة او
‬
‫‪ <.‬ة دة ‪ ،‬او ‪ 6‬ف ‪ ,  6
:‬ـ " ا&ﺙ ة ‪#‬دة ا‪C$‬رة ‪ ، " Dirty Dozen‬وا ‬
‫"‪ A  Q4‬ا!ﺝ او اﺱ‪,H‬ا او ﺕ)
‪ k‬ا‪ B‬ا@‪ B‬درﺝ ‪ . O6‬آ‪ 6‬و= ‪ 2‬ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬ا"‪1! b‬‬
‫‪ 4 6‬ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ا‪ 
:=o‬ا ﺕ ف ا"‪ !. b‬ة ﺝ‪,‬ا‪ .‬وﺕ ف ا‪E‬ﺕ‪. 
@$‬ن ه ك‬

‫
‬
‫ﺡﺝ ‪ r  :‬ا‪E‬ﺡ
ن ‪!E‬ج  ‪ r‬ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ا‪H‬ة  ‪ r‬ا‪o‬ﺱ ‪E6‬ت ‪ ،‬و@‪ ,‬و= ‪2‬‬
‫ﺝ‪,‬ا ﺹ "‪ 6b‬ﺕ
 > ه‪ _U‬ا‪9‬ﺝ ‪ .‬وﺕ‪O‬ن ا‪E‬ﺕ‪ 30  
@$‬دة ‪, A‬د  ا‪+6‬ﺡ‪ j‬ﺕ‪,‬‬
‫‪ 646‬ا‪ B‬ﺕ
 ا‪aH6‬و!ت  ه‪ _U‬ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ا‪H‬ة ‪ ،‬وا‪6‬د اﺱ‪ S‬ا@د" ﺕ‪6b‬‬
‫‪,‬م ا‪6E‬د ‪ > B‬ه‪ _U‬ا‪6‬اد ا‪ . 7‬و"‪ O6‬ﺕ‪ f
H‬ديء ا‪E‬ﺕ‪: " 6 
@$‬‬
‫ازا وا")ف اﺱ‪,H‬ام ا‪6‬اد ا ‪ "b‬ا> ا‪,‬اء ‪6‬اد ا‪ <h‬ة ا)‪U‬رة ‪.‬‬ ‫)‪(١‬‬
‫د‪ 8‬وﺱﺉ ا‪)!E‬ل ا‪ B‬اﺱ‪,H‬ام اد اآ> ا! ‪.‬‬ ‫)‪(٢‬‬
‫ﺕ‪ ,",9‬ا!اع اى  ا‪6‬اد ا ‪ "b‬ا> ا ‪ 8" 8‬ﺕ‪. 
H‬‬ ‫)‪(٣‬‬
‫ﺕ ‪ Y
1‬ا‪E‬ﺡ
‪
/‬ت ا‪aH6‬و! او ا‪E‬ﺝ‪a‬ة  ا‪6‬اد ا ‪ "b‬ا> ‪.‬‬ ‫)‪(٤‬‬
‫ا ‪ 6‬ﺱ"  اﺝ ‪   8‬ا‪6‬اد ا ‪ "b‬ا> ‪.‬‬ ‫)‪(٥‬‬

‫و@‪ ,‬ا!‪.‬ت ا‪E‬ﺕ‪e 

@$‬ﺕ‪6‬ا ‪/+‬اف )‪E ,‬ول ة )‪ 2! : (COP 1‬د"
‪ : 27‬ا‪E‬ور`اي‬
‫‪$‬ة  ‪ ، ٢٠٠٥/٥/٦ -٢‬ﺡ
‪@ V‬م ‪.‬ﺱ
‪, S‬ة ‪4‬ن <!" اه‪ 64 6‬ا‪H‬اء ‪Expert‬‬
‫‪ Group‬ا  واﺝ اﺝ  ﺝ‪ A
6‬ا‪E‬ر ا‪ 
$‬ا‪6 ) 6‬اد ا‪E 66‬ﺕ‪ . 
@$‬آ‪,) 6‬‬
‫ا‪e6‬ﺕ‪ 6‬ا>! ‪/+‬اف ‪ :‬ﺝ
‪ : Y‬ﺱ"‪7‬ا ‪$‬ة  ‪. ٢٠٠٦/٥/٥ -١‬‬

‫ب‪ -‬اﻥ‪.‬اع ا‪.0‬اد ا‪.`a‬ی" ا‪:‬ﺏ=" ‪:‬‬

‫ﺕ‪6 8‬ﺝ‪ Q‬اﺕ‪ 
@$‬ﺱآ‪ 8‬ا‪E‬ﺹ
 ﺕ‪ ,",9‬ا< ة دة آ
‪
6‬و" ة ﺝى ﺕ
‪ $‬ﺕ‪29‬‬
‫<‪+‬ث ‪:‬ت ه ‪:‬‬
‫)‪ (١‬ا‪ 0‬ات ‪ : Pesticides‬وه اد ﺕ‪E 6 7‬دة ا‪9‬ات ‪ ،‬و‪
7‬ة ‪ B‬ا ‪ 6‬ا‪r
h‬‬
‫‪ :‬ا‪ 
E‬وا‪E‬ﺵ‪4‬ر و‪a :‬ا!ت ا‪9‬ب ‪ .‬و"‪,H7‬م @‪  87‬ه‪ _U‬ا‪6‬اد )‪b‬ء ‪ B‬ﺡات‬
‫ا ‪ :‬ﺡ)ل ا‪U‬رة واز و‪9‬ﺹ
 @‪ Q‬ا‪ O7‬وا) وﺡ‪ Q‬ﺹ" وا‪bH‬ر‪ ،‬و‪B‬‬
‫ا‪6‬ﺵ
 ‪ ،‬و‪
7‬ة ‪ B‬ا‪U‬ب وذب ا م و)‪b‬ء ‪ B‬ا‪

$‬ت ‪ .‬آ‪ 6‬ان @‪ 87‬ا  ‬
‫"‪ 6 7‬ا"‪ : b‬ا)‪b‬ء ‪ B‬ا ض ا‪+6 9‬ر" و‪ B‬ا‪$‬ان وا‪,",‬ان وا‪ S: H‬و`
ه ‪.‬‬
‫وه اد ﺱ " )‪ ,‬ان آ>
   "‪ O6‬ان ﺕ‪ Q7‬ا‪E‬اض ا‪ . 
!/7‬وﺕ‪ 6‬ه‪ _U‬ا‪ $‬ا‪6‬اد‬
‫ا
 ‪:‬‬
‫ا‪,‬ر" ‪. Aldrin‬‬ ‫•‬
‫ا‪,‬اي ا‪,‬ر" ‪. Dieldrin‬‬ ‫•‬
‫ا‪O‬رد" ‪. Chlordane‬‬ ‫•‬
‫ا‪,!E‬ر" ‪. Endrin‬‬ ‫•‬
‫ﺱ ا‪O‬ر‪. Heptachlor‬‬ ‫•‬
‫ا‪,‬ي‪ .‬دي‪ .‬ﺕ )‪. ( DDT‬‬ ‫•‬
‫ا‪"6‬آ‪. Mirex S‬‬ ‫•‬
‫اآ‪. Toxaphene 
:7‬‬ ‫•‬
‫)‪ (٢‬ا‪.0‬اد ا= ﺕ ﺥ ﺽ‪ E0‬ا‪<0a‬ت ا'" ‪ :‬وه اد آ
‪
6‬و" ﺕ‪ : 6 7‬ا‪A!6‬‬
‫آ ازل او آ‪7‬اﺉ ﺕدل ﺡاري ‪ :‬ا‪E96‬ت وا‪$>O6‬ت ا‪O‬ﺉ
 ‪ ،‬او آ‪6‬اد ‪+ :b‬ءات‬
‫‪ ،‬او آ‪ !6‬ت ‪7‬ب ‪ ،‬او آ‪"U6‬ت و`
ه ‪ .‬وﺕ‪ 6‬ه‪ _U‬ا‪: $‬‬

‫
‬
 ‫• آت < ﺉ
 ا‪,  

$‬د ا‪O‬ر )‪. Polychlorinated biphenyls (PCBs‬‬
‫• ﺱ‪,‬اﺱ آروا ‪. Hexachlorobenzene "a‬‬
‫)‪ (٣‬ا‪.0‬اد ا= ﺕ=‪ I‬ﺏ‪ N‬ﺽ ‪ :‬وه اد ﺕ  ‪) 
` O V‬د  ا ‪
6‬ت ا‪9‬ار"‬
‫ا ﺕ‪ 6‬اد ‪ "b‬وآر آ 
‪+ 4‬ﺡاق `
 ام ‪ ،‬او ‪+$‬ت ا‪
6
O‬ﺉ
 ‪ ،‬او ‬
‫ا‪6‬در ا 
 > )ﺡق ا ‪"$‬ت ا‪H‬ة ‪ ،‬ا
 ‪ ،‬ﺡ‪.6‬ة ا‪46‬ري ‪ ،‬ا‪:‬ان ا‪E‬ﺱ‪ 2 6‬ا ‬
‫ﺕ‪9‬ق !‪"$‬ت ة ‪ ،‬ا!ج ‪ Q‬ارق ﺱ‪,H‬ام   ا‪O‬ر‪ ،‬ا‪!h‬ج ا>!ي  ‪9‬س ‪ ،‬و‬
‫!‪ A‬ا‪,6‬ات ‪ :‬ﺹ  ا‪ ,",9‬وا‪ ، Q‬ا‪!E‬ج ا>!ي ‪
6+‬م وا‪..T!a‬ا€( ‪ ،‬وه ﺕ‪:6‬‬
‫• < ﺉ  ‪a‬ورادا"آ‪,  
7‬د ا‪O‬ر)‪. Dioxin (PCDD‬‬
‫• < ﺉ  ‪
:a‬ران  ‪,‬د ا‪O‬ر)‪. Furan (PCDF‬‬

‫ج‪ -‬ﺕ‪T‬ﺙات ا‪.0‬اد ا‪.`a‬ی" ا‪:‬ﺏ=" ‪:‬‬

‫ﺕ" ﺱ‪ 
6‬ا‪6‬اد ا ‪ "b‬ا> )ا‪ 
6‬ا‪ 
 (_+‬اد ﺵ‪,",‬ة ا‪ ,  B‬ا‪ . 
67‬و@‪ ,‬و= ‪2‬‬
‫اآ ا‪,‬و
 ‪9E‬ث ا‪/7‬ن ‪The International Agency for Research on Cancer‬‬
‫)‪ (IARC‬ه‪ _U‬ا‪6‬اد ا =‪ 6‬ا‪ 646‬ا>!
 )‪ (B‬او =‪ 6‬ا‪ 646‬ا>>  @ﺉ‪ 6‬ا‪6‬اد ا ‬
‫"‪ O6‬ان ﺕ‪ Q7‬ا‪E‬اض ا‪ . 
!/7‬وﺕ‪ a
6‬ا‪6‬اد ا ‪ "b‬ا> )‪,‬رﺕ ‪ B‬ا‪6= A64‬‬
‫ا‪+7‬ﺱ ا‪UK‬اﺉ
  ‪+‬ل ا!) ا‪ B‬ا‪ 47!E‬ا‪
9‬ا!
 وا ﺕ
 ‪ .‬آ‪ 6‬ﺕ ) ه‪ _U‬ا‪6‬اد  ا‪E‬ﺝ
ل‬
‫ ا‪E‬ت ا‪ B‬ا‪ E‬ء ‪ Q7‬ا‪ 
!O‬ﺕ‪ :  64‬ﺡ
‪ Q‬ا>‪",‬ت وا  
 ا‪7!E‬ن ‪ .‬واﺱ دا ا‪B‬‬
‫ا‪E‬ﺕ‪ ,): 
@$‬ﺡ‪,‬د ا!ج واﺱ‪,H‬ام ه‪ _U‬ا‪6‬اد ‪ :‬ا
‪4"E $H ,‬وز اه م ‪ ٢٠٢٥‬ﺡ‪Q7‬‬
‫درﺝ ﺱ‪ 
6‬آ دة و‪,‬ى ﺕ‪
<.‬ه ‪ .‬ا ‪H‬ص ﺕ‪
<.‬ات ه‪ _U‬ا‪6‬اد ‪b !.:‬ة ‪ O‬م‪ ،‬وﺡ‪B‬‬
‫ا‪
6O‬ت )ااآ
‪ (a‬ا‪
K‬ة ﺝ‪,‬ا   "‪ O6‬أن ﺕ@‪ A‬ا‪H‬اب ‪ :‬ا‪ 47!h‬ا" وا‪
9‬ا!
 ‪7‬‬
‫ا=ار ‪: > $H‬‬
‫)‪ (١‬ااض ‪ :‬ا‪4‬ز ا  ‪.‬‬
‫)‪ (٢‬أاض ‪1! :‬م ا‪.  6‬‬
‫)‪ (٣‬ا=ات ‪ :‬اﺝ‪a‬ة ا ‪ ، 6‬واﺝ‪a‬ة ا‪. <O‬‬
‫)‪ (٤‬أاض ﺱ‪. $H 
!/‬‬
‫)‪ (٥‬ﺕاآ‪ : 6‬ا‪,‬هن ا‪ :  646‬ا‪ 47!E‬ا" وا‪
9‬ا!
 و‪ :‬ﺡ
‪ Q‬ا>‪",‬ت ‪e" 6‬دي‬
‫ا‪ B‬ا!)  ﺝ
 ا‪ B‬ﺝ
 ا‪.‬‬

‫‪ -٥‬اﺕ" روﺕدام ﺏ‪T‬ن اﺕذ اﺝاءات ا‪.0‬ا‪ "$X‬ا‪ra < E "$H0‬‬
‫ا‪.0‬اد ا‪0N‬وی" ا
ة و‪ #‬ات ا‪S‬ات ‪ X‬ا=رة ا و" ‪.‬‬
‫ه ك اآ>  ‪ 70,000‬دة آ
‪
6‬و" "‪4‬ي ا    وا‪E‬ﺕ‪4‬ر  دو
 ‪ :‬ا@‪ 2‬ا‪=9‬‬
‫‪ ،‬و"‪a‬داد ‪,‬د ه‪ _U‬ا‪6‬اد ﺱ‪6‬ار ‪, 6‬ل اآ>  ‪ 1500‬دة ﺱ " ‪ .‬ان ا‪  
>O‬ه‪ _U‬ا‪6‬اد ه ‬
‫ة وذات ﺕ‪
<.‬ات ﺵ‪,",‬ة ﺱاء ‪ B‬ا
 او ‪ B‬ا‪ 9‬ا  ‪ .‬وه ك ‪ : O‬ان ا‪ 
>O‬‬
‫ا‪,‬ان ﺹ ا 
   ﺕ‪9‬ج ا‪ B‬اﺱ
اد واﺱ‪,H‬ام ه‪ _U‬ا‪6‬اد ا‪H‬ة !
‪P U
$  4‬‬
‫ا ‪ ، ", 
6‬او  ‪,@ 
6‬راﺕ ا‪a‬را
 دون ان ﺕ  ‪ /H‬ه‪ _U‬ا‪6‬اد او آ
‪ 
$‬ا    ‪.‬‬
‫و
 >ل ‪ B‬ذ‪  T‬ﺡ ‪ :‬ا اق ‪: :‬ة ﺱ
ت ا)ن ا‪ ,  =6‬اﺱرد ‪U‬ور‬
‫ا‪  9‬ا‪$ 6‬ة ‪a‬ﺉ‪a j‬را ‪ :‬ا اق ‪ .‬وﺕ‪U a
6‬ور ا‪  9‬ا‪$ 6‬ة ‪a‬ﺉ‪ !. j‬ذات‬

‫
‬
‫ ‪E,‬ت ا!ﺝ
 
 ‪+ ،‬وة ‪ B‬ان ا‪96‬ﺹ
 ا ﺕ‪  4‬زرا ذات !
 ‪6‬زة ‪ .‬و@‪ ,‬ادى‬
‫ﺱء اﺱ‪,H‬ام ه‪ _U‬ا‪U‬ور  @ ا‪+$‬ﺡ
 ا‪! B‬ﺉ‪
 %‬ة ا<ت ‪ B‬ا
 و‪ B‬ا‪ 9‬ا ‬
‫و‪ B‬ا>وة ا‪
9‬ا!
 ‪ 2t‬ا<ره @
 ‪$‬ة ‪  "/‬ا‪ . a‬و‪K‬ض ا‪6‬رآ ‪ :‬ا‪e76‬و
‬
‫و‪ :‬ا‪4‬د ا و!
 
 ا‪,‬ول ﺡل ا‪E‬ﺕ‪4‬ر ا‪,‬و ‪6‬اد آ
‪
6‬و" ة 
 ‪ 
K‬ﺡ‪ "6‬ا‬
‫وا
  ا‪=E‬ار ا‪ 696‬ﺕ‪ ,) 8‬اﺕ‪. 
@$‬ن اﺕ‪H‬ذ اﺝاءات ا‪6‬ا‪ ):‬ا‪r  8  )76‬‬
‫ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ا‪H‬ة و
‪,‬ات ا‪9‬ات ‪ :‬ا‪4‬رة ا‪,‬و
  ‪+‬ل ‪e‬ﺕ‪ 6‬دو )‪ : ,‬‬
‫روﺕدام ‪ :‬ه ‪,‬ا ‪ :‬ا"ل م ‪ ،١٩٩٨‬ود‪ 2‬ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬ﺡ
‪ a‬ا ‪ U
$‬ا‪  $‬ر"€ ‪٢٠٠٤/٨/١٨‬‬
‫ ‪ ,‬ان ﺹد@‪ 
 2‬اﺱا
 ‪ .‬و‪, 6b" E‬أ ا‪6‬ا‪ ):‬ا‪Prior Informed 8  )76‬‬
‫)‪
6 Consent (PIC‬ت  ‪ A‬دو
 ‪4‬رة ه‪ _U‬ا‪6‬اد ا‪H‬ة ‪ ،‬ا‪ E‬ا! "‪ O6‬ان ﺕ  " ‪:‬‬

‫@
م ا‪,‬ان ﺹ ا 
   ‪ :‬ﺕ ‪ 8‬ﺉ‪ f‬و
‪a‬ات وﺕ‪
<.‬ات ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و"‬ ‫
‬
‫ا‪H‬ة ا @‪ ,‬ﺕ‪ 9‬إ
‪. + : 8‬‬
‫‪ j‬ا‪6‬درة ا‪U‬اﺕ
 ‪,‬ى ه‪ _U‬ا‪,‬ان ‪ 
6 :‬إﺕ‪H‬ذ ا)ارات ‪.‬ن ا‪o‬ﺱ
اد ا‪_U )76‬‬ ‫
‬
‫ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ‪.‬‬
‫ا ‪!  8‬ﺉ‪ %‬ﺕ‪4‬رب ا‪,‬ول ا‪ : 
K‬اﺱ‪,H‬ا ‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ا‪H‬ة وا‪,
6‬ات ‪.‬‬ ‫
‬

‫أ‪# -‬ديء واه اف ا&ﺕ" ‪:‬‬

‫ﺕ‪O‬ن اﺕ‪ 
@$‬روﺕدام  ‪ 30‬دة ‪, A‬د  ا‪+6‬ﺡ‪ . j‬وﺕ‪,‬ف ه‪ _U‬ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬ا‪ B‬اﺕ‪H‬ذ اﺝاءات‬
‫ا‪6‬ا‪ ):‬ا‪ r  8  )76‬ا‪
6
O‬و"ت ا‪H‬ة وا‪,
6‬ات وا ﺕ‪ B <e‬ﺹ‪ 9‬ا‪7!E‬ن وا
‬
‫ا‪,6‬او ‪4‬رة ا‪,‬و
 ‪ ،‬وذ‪+  T‬ل " ‪:‬‬
‫ا‪
7‬ة ‪ B‬ه‪ _U‬ا‪6‬اد  ‪ j"/‬ﺕ ‪ U
$‬ﺕ‪,‬ا
 ﺕ"
 او ادار"  ﺱ ‪6b‬ن اﺹ‪,‬ار‬ ‫)‪(١‬‬
‫ا)ارات ‪ :‬ا@‪ 2‬ا‪ 6‬ﺱ‪ j " 6
: Q‬ﺱ
اد ه‪ _U‬ا‪6‬اد او ‪,‬م اﺱ
اده ‪ ،‬او ا‪6‬ا‪):‬‬
‫‪ B‬اﺱ
اده وط ‪,9‬دة ‪.‬‬
‫ﺕ‪a‬و"‪ ,‬ا‪,‬ول ‪ 6‬رف وا‪6‬رات ا ﺕ‪ : ,7‬ا  ‪ A‬ا‪
6
O‬و"ت ا‪H‬ة وا‪,
6‬ات‬ ‫)‪(٢‬‬
‫ا‪ "9‬وا "‪a‬داد ا‪. 
 Q‬ﺱ‪6‬ار ‪ Q7‬ﺕ‪a‬ا"‪ ,‬ا‪ B Q‬ا‪UK‬اء !
‪8Hb 4‬‬
‫ا‪. !O7‬‬
‫‪,7‬ة ا‪,‬ول ‪ :‬ﺕ‪ Q 4‬اﺱ
اد ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ا‪H‬ة وا‪,
6‬ات ا ‪E‬ﺕ‪ A
7‬ا ‬ ‫)‪(٣‬‬
‫   ‪,‬م ﺕ‪ :‬ا‪
!OE‬ت ‪  $ ",‬ذ‪. T‬‬
‫ﺕ‪ 
O6‬ا‪,‬ول ا 
  ﺕ‪$‬دي ا ‪  ,",‬ا‪h‬ء ا ﺡ‪ : 2‬ا‪,‬ول ا‪ ، 
K‬ﺡ
‪” V‬دى‬ ‫)‪(٤‬‬
‫ﺱء إﺱ ‪6‬ل ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ا‪H‬ة و
‪,‬ات ا‪9‬ات أ"‪ : b‬أ`‪ Q‬ا‪h‬ﺡ
ن ا‪@ B‬‬
‫ا س وأﺕ‪+‬ف ا
 ‪.‬‬
‫=‪6‬ن ان ﺕ‪O‬ن ﺝ‪ A
6‬ا‪,‬ان @درة ‪ B‬ﺝ " ا‪$‬اﺉ‪  ,‬اﺱ‪,H‬ام ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ا‪H‬ة‬ ‫)‪(٥‬‬
‫و
‪,‬ات ا‪9‬ات ‪ e" O‬ﺕ ‪,7 
6‬ا 

 ‪.‬‬
‫ﺕ‪.‬ﺱ
‪e S‬ﺕ‪/+ 6‬اف " )‪: : ,‬ات ‪,9‬دة ‪l‬ﺵاف ‪ B‬ﺕ
‪ j‬ا‪o‬ﺕ‪ . 
@$‬و")م‬ ‫)‪(٦‬‬
‫ا‪e6‬ﺕ‪+  6‬ل ‪,‬د  ا‪4‬ن > " " ا‪0‬اﺝ‪ "a‬ا‪0N‬ﺉ‪Chemical Review "j‬‬
‫)‪6 " Committee (CRC‬اﺝ  ﺵ‪e‬ون ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬وﺕ‪ 
7‬ار ﺕ
) وﺕ‪ ,",9‬ا‪6‬اد‬
‫ا‪
6
O‬و" ا‪H‬ة ا‪ .  66‬و@‪ ,) ,‬اول ‪e‬ﺕ‪/+ 6‬اف )‪ : (COP 1‬ﺝ
‪ : Y‬‬
‫ا‪$‬ة ‪ ,) 6
 ، ٢٠٠٤/٩/٢٤-٢٠‬ا‪e6‬ﺕ‪ 6‬ا>! ‪ :‬رو ‪ :‬ا"
 ‪$‬ة  ‪-٢٦‬‬
‫‪. ٢٠٠٥/٩/٣٠‬‬

‫
‬
 : "‫" ﺏ&ﺕ‬.00‫ ات ا‬0‫وی" ا
ة وا‬0N‫اد ا‬.0‫ ا‬-‫ب‬
، ‫ دة‬27 ‫ ا@اره‬,  
@$‫ﺕ‬E‫_ ا‬U 66‫" ا‬9‫ات ا‬,
6‫ة وا‬H‫
و" ا‬6
O‫اد ا‬6‫د ا‬, ‫آن‬
‫رﺝ‬,6‫اد ا‬6‫ول ا‬,‫ ﺝ‬B‫ ا‬:=‫ دة اى ﺕ)ر ا‬15 j",‫ة ا‬: ‫ل‬+ f
H‫ ﺕ‬8‫ ﺕ‬k!‫ ا‬E‫ا‬
  $
/ ‫ول‬,4‫ ا‬6"‫ و‬. ‫ دة‬42 TU p ‫اف‬/+ ‫ول‬E‫ ا‬6‫ﺕ‬e6‫ل ا‬+  
@$‫ﺕ‬E‫ ا‬6=
 ‫
و" وا‬6
O‫اد ا‬6‫  ا‬$H ‫ ا!اع‬B‫ ا‬:=‫ ا‬، "9‫ات ا‬,
6‫اد  
 ا‬6‫ ا‬
TU‫ وآ‬، "a  !‫وآ‬E‫د ا‬, ‫ ا‬A: ‫م‬,H7‫( ا ﺕ‬TEL) ‫ت اﺹص‬+
<‫ ا‬A‫  دة را‬6=
>‫د اآ‬, ,",9‫ ﺕ‬: ,7" U‫ة ا‬H‫ ا‬8‫ ان ﺕاآ‬. ‫ و`
ه‬، ‫رة‬H‫ة ا‬,",‫
 ا‬7‫ﺱ‬E‫اد ا‬6‫ ا‬r 
‫ة‬H‫ات ا‬,
6‫
و" وا‬6
O‫اد ا‬6‫ وا‬، )76‫ ا‬: 
@$‫ﺕ‬E‫_ ا‬U‫  د ه‬6‫ ان ﺕ‬Q4" ‫اد ا‬6‫ ا‬
: ‫@
 ﺡ
 ه‬$‫ﺕ‬E 66‫ا‬

Chemical "‫وی‬0N‫دة ا‬0‫ا‬ Category "‫ا‬

2,4,5-T and its salts and esters Pesticide #
Aldrin Pesticide #
Binapacryl Pesticide #
Captafol Pesticide #
Chlordane Pesticide #
Chlordimeform Pesticide #
Chlorobenzilate Pesticide #
DDT Pesticide #
Dieldrin Pesticide #
Dinitro-ortho-cresol (DNOC) and its salts (such as Pesticide #
ammonium salt, potassium salt and sodium salt)
Dinoseb and its salts and esters Pesticide #
1,2-dibromoethane (EDB) Pesticide #
Ethylene dichloride Pesticide #
Ethylene oxide Pesticide #
Fluoroacetamide Pesticide #
HCH (mixed isomers) Pesticide #
Heptachlor Pesticide #
Hexachlorobenzene Pesticide #
Lindane Pesticide #
Mercury compounds, including inorganic mercury Pesticide #
compounds, alkyl mercury compounds and
alkyloxylalkyl and aryl mercury compounds
Monocrotophos † Pesticide #
Parathion Pesticide #
Pentachlorophenol and its salts and esters Pesticide #
Toxaphene Pesticide #
Dustable powder formulations containing a combination Severely Hazardous ‫ ﺥ
 ﺝ ا‬#
of : Pesticide Formulation
 Benomyl at or above 7%,
 Carbofuran at or above 10%
 Thiram at or above 15%


 Monocrotophos (Soluble liquid formulations of the Severely Hazardous ‫ ﺥ
 ﺝ ا‬#
substance that exceed 600 g active ingredient/l) Pesticide Formulation
Methamidophos (Soluble liquid formulations of the Severely Hazardous ‫ ﺥ
 ﺝ ا‬#
substance that exceed 600 g active ingredient/l) Pesticide Formulation
Phosphamidon (Soluble liquid formulations of the Severely Hazardous Pesticide
substance that exceed 1000 g active ingredient/l) Formulation
Methyl-parathion (emulsifiable concentrates (EC) at or Severely Hazardous ‫ ﺥ
 ﺝ ا‬#
above 19.5% active ingredient and dusts at or above Pesticide Formulation
1.5% active ingredient)
Parathion (all formulations – aero-sols, dustable powder Severely Hazardous ‫ ﺥ
 ﺝ ا‬#
(DP), emulsifiable concentrate (EC), granules (GR) and Pesticide Formulation
wettable powders (WP) – of this substance are included,
except capsule suspensions (CS)
Asbestos : Actinolite Industrial ‫ﺹ‬
Anthophyllite
Amosite
Crocidolite
Tremolite
Polybrominated Biphenyls (PBBs) Industrial ‫ﺹ‬
Polychlorinated Biphenyls (PCBs) Industrial ‫ﺹ‬
Polychlorinated Terphenyls (PCTs) Industrial ‫ﺹ‬
Tetraethyl lead (TEL) Industrial ‫ﺹ‬
Tetramethyl lead Industrial ‫ﺹ‬
Tris (2,3 dibromopropyl) phosphate Industrial ‫ﺹ‬

: "‫م ا^ ا&ﺕ‬0`‫@ای ا&ﻥ‬# -‫ج‬

6 
H‫ ﺕ‬O6" ، ‫@
 روﺕدام‬$‫ اﺕ‬B‫ ا‬6b!‫ ا‬,  ‫ول‬,‫
 ا‬4‫ ان ﺕ‬O6" ‫ آ>
ة‬,‫اﺉ‬: ‫ان ه ك‬
: "
‫@ﺕ‬/ a"a ‫ ﺕ‬B‫ﺝ ا‬9 ‫ان ا 
 ا‬,‫ى ا‬,  ‫ﺹ‬H‫ت ا‬6‫وف وا‬1‫ ا‬j (١)
. ‫ض‬K‫ا ا‬U 
 6
: ‫ ا ون‬A
4‫ة وﺕ‬H‫
و" ا‬6
O‫اد ا‬6‫دارة ا‬h 
/‫راﺕ ا‬,@‫و‬
‫اد‬6‫ام ا‬,H‫ ا!ج واﺱ‬B =‫و‬$6‫و او ا)
د ا‬,‫ ا‬A 6‫
ت ا‬6  ‫ء‬bE‫ ا‬k
 ‫ﺕ‬ (٢)
. ‫ة‬H‫
و" ا‬6
O‫ا‬
. ‫
و" ا ﺕ ي اﺱ
اده‬6
O‫اد ا‬6‫ ا‬/H  ‫ء‬bE‫ ا‬k
 ‫ﺕ‬ (٣)
B ‫ء‬bE‫ ا‬,7‫ ان ﺕ‬O6" ‫ز ا‬+‫
 ا‬$‫
 وا‬6‫ة ا‬,76‫
 ا‬:‫ ﺝ
 وﺕ‬O‫!) ا‬ (٤)
. ‫رده‬7‫ة ا ﺕ‬H‫
و" ا‬6
O‫اد ا‬6 9
9‫دارة ا‬E‫ا‬
‫ة ا ﺕ ي‬H‫
و" ا‬6
O‫اد ا‬6‫ور"  ا‬b‫ ت ا‬6 ‫ء‬bE‫ول ا‬,‫ ا‬,"‫و‬a‫ﺕ‬ (٥)
‫ اي‬Q 4 ""U9‫ت و)ت ﺕ‬+  b)" 6 8‫ه‬,"‫و‬a‫ ﺕ‬B‫ ا‬:=‫ ا‬، ‫اﺱ
اده‬
. ‫ا‬,H‫ﺱ‬h 4
! 
‫ ا 
 او ا‬Q
‫ ان ﺕ‬O6" /H


  S
 ، ‫ دو‬١١٢ ‫@
 روﺕدام‬$‫ اﺕ‬B 2@‫ وﺹد‬26b!‫ول ا ا‬,‫د ا‬, 
‫و" ﺡ‬
k‫ا‬,H‫ار اﺱ
اد_ واﺱ‬6‫ اﺱ‬B‫ ا‬6‫ن ر‬E‫ ا‬,9 
@$‫ﺕ‬E‫ ا‬B‫م ا اق ا‬6b!‫م ا‬, Q‫ و" د ﺱ‬.‫ا اق‬
. k4 " ‫ي‬U‫" ا‬a  !‫وآ‬E‫د ا‬, ‫
 ا‬79 (TEL) ‫ت اﺹص‬+
<‫ ا‬A‫دة را‬6 A‫ واﺱ‬O



 ‫‪ -٦‬اﺕ" ﺕ‪ $‬ی ا&ﺙ ا  ا‪ S‬ود ‪.‬‬

‫ﺕ‪96‬ر ه‪ _U‬ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬ﺡل =ورة ا‪E‬ه‪6‬م  ‪ 
6‬ﺕ)

‪ 8‬ا‪ <E‬ا
 )‪. (EIA‬ﺱ‪,7 S‬ا‬
‫‪6‬ر"‪ A‬ا‪)6‬ﺡ ‪ :‬ا‪,‬ول ‪ ،‬ﺹ ﺕ‪ T‬ا ﺕ‪ ,6‬ا<ره ا‪E4 B‬ت  ﺡ‪,‬ود" ‪ .‬و@‪ ,‬ﺕ‪8‬‬
‫و=‪  A‬د ا‪E‬ﺕ‪ : 
@$‬ا"‪, : : 7‬ا ‪ :‬ﺵط م ‪ ،١٩٩١‬ﺡ
‪ V‬أ‪U‬ت ه‪ _U‬ا د  ‪ 1‬ا‪E‬ر‬
‫ﺝد ا‪61 6‬ت ا‪,‬و
  ض  ‪ 
6‬اﺱ‪,H‬ام ﺕ)

‪ 8‬ا‪ <h‬ا
 ‪ B‬ا‪ 
"76‬ا‪ /‬وا‪,‬و ‪.‬‬
‫آ‪ 6‬ا‪U‬ت ا‪E‬ﺕ‪ : 
@$‬ا‪79‬ن ا ‪4 : 6‬ل ﺕ)

‪ 8‬ا‪ <h‬ا
 ا‪U‬ي ﺕ‪ 8‬ﺕ‪ 29‬ر" ا‪ 4‬‬
‫ا‪@E‬د" ‪h‬ور ا  ‪ 8w‬ا‪,96‬ة ‪ ،‬وﺹ ا ﺉ‪ %‬ا ﺕ‪ : 2))9‬ا‪ )9‬ا‪,‬راﺱ
 ا‪
6‬‬
‫)

‪ 8‬ا‪ <h‬ا
 ا )‪,‬ت ‪ :‬وارﺵ –  ‪,‬ا ‪ :‬أ"ل ‪ .١٩٨٧ /‬وآ‪+ TU‬ﺡ‪ 1‬ا‪h‬ه‪,‬اف‬
‫وا‪6‬دئ ا ا‪,6‬ه ‪ S4‬أدار_ !‪ %‬ا‪ 8h‬ا‪,96‬ة 
 ‪. UNEP‬ن ﺕ)

‪ 8‬ا‪ <h‬ا
 ‪،‬‬
‫وا‪+o‬ن ازاري ‪.‬ن ا ‪ 
6‬ا‪,76‬ا‪ k‬ا‪U‬ي )‪ – ` : ,‬ا و"‪ : %‬أ"ر ‪ . ١٩٩٠ /‬وﺕ‪O‬ن‬
‫ا‪E‬ﺕ‪ 20  
@$‬دة ‪, A‬د  ا‪+6‬ﺡ‪ j‬وا‪+
"U‬ت ا  
 @اﺉ‪ 8‬ا‪ !h‬ا‪E 66‬ﺕ‪.
@$‬‬
‫و@‪ ,‬ﺕ‪ 2 6b‬ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬أ"‪, b‬د  ا‪6‬اد ا‪H‬ﺹ ‪6‬ورات وإ‪,‬اد و<ﺉ‪ j‬ا)

‪ 8‬ا ﺉ ‬
‫وا)ار ا ﺉ وا‪ . j",‬و" ﺡ
 ‪,‬د ا‪,‬ول ا‪+ 6b 6‬ﺕ‪ 
@$‬وا‪6‬د@ 
 ‪ ٤٥ + :‬دو‪.‬‬

‫أ‪ -‬اه اف و‪#‬ديء ا&ﺕ" ‪:‬‬

‫)‪ (١‬ا‪.‬آ
‪ B ,‬ﺕ‪ 
.‬ﺕ ‪,7 k
6‬ا وﺱ
‪ ، ً

 6‬وذ‪+  T‬ل ‪:‬‬
‫• ‪+‬ﺡ‪ 1‬وﺕ)

‪ 8‬ا ‪ @+‬ا‪6‬د 
 ا‪ !h‬ا‪@E‬د" و”<ره ا

 ‪.‬‬
‫• و=‪ A‬ﺱ
ﺱت اﺱ@
 ‪ A 6‬وﺕ‪ Y
$H‬ورﺹ‪ ,‬أي ا< 
  آ‪ 6 S‬او ﺹ ‪،‬‬
‫و‪E‬ﺱ
‪ : 6‬ا‪/o‬ر ا  ﺡ‪,‬ودي ‪.‬‬
‫• @
م ا‪/E‬اف ا‪+ 6b 6‬ﺕ‪. 
@$‬ﺕ‪H‬ذ ا‪E‬ﺝاءات ا‪+‬ز وا‪,‬ا
 ا‪+6‬ﺉ‪ 6‬وا‪ $‬‬
‫‪ ,9‬وا‪
7‬ة ‪ B‬اي ا< 
  آ‪  84 " S‬ا‪
 $‬ت ا‪)6‬ﺡ ‪ ،‬ﺹ ‪ :‬‬
‫ا‪/E‬ر ا  ﺡ‪,‬ودي ‪.‬‬
‫)‪ (٢‬إ"‪+‬ء ا " اا=‪  9‬ا ا

 ‪ :‬ﺡ‪O k‬ة  ‪ k
6‬ﺹ ‪ A‬ا)ار و‪ B‬ﺝ‪A
6‬‬
‫ا‪"76‬ت ا‪o‬دار" وا‪ ، 
$‬وذ‪+  T‬ل ﺕ‪ k
! 
79‬ا‪ 6‬ت ا‪ ,)6‬إ‪ B‬ﺹ! ‬
‫ا)ار ‪  O6" 6‬اﺕ‪H‬ذ @ارات ﺱ
‪ ً

 6‬ﺕ‪7‬ه‪ : 8‬ا)
 إ‪ B‬أد!‪ B‬ﺡ‪h O6 ,‬ي ا<‬
‫
  آ‪ O6" S‬ان ﺕ‪ k7‬ا‪6‬ر"‪ A‬ا‪)6‬ﺡ ‪E ،‬ﺱ
‪ : 6‬ا‪/o‬ر ا  ﺡ‪,‬ودي ‪.‬‬
‫)‪/ 6b" (٣‬ف ا‪ . 6‬و‪E )/‬ﺡ‪O‬م ه‪ _U‬ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬ا)
م )

‪ 8‬ا‪ <h‬ا
 و‪ j:‬اﺱ‪ S‬ﺹ‪9
9‬‬
‫@ ﺹ‪,‬ور أي @ار "‪
) p‬م  ط ا‪)6‬ح ا‪U‬ي @‪ 69" ,‬ان "‪ : Q7‬ﺕ‪
<.‬‬
‫
  آ‪ S‬ﺹ ‪ :‬ا‪/E‬را  ﺡ‪,‬ودي ‪.‬‬
‫)‪= (٤‬ورة @
م ‪/‬ف ا‪6 . 6‬ﺝ‪ Q‬أﺡ‪O‬م ه‪ _U‬ا‪E‬ﺕ‪+. 
@$‬غ ا‪/h‬اف ا‪E‬ى ا‪_<.6‬‬
‫ ط ا‪)6‬ح وا‪U‬ي "‪ 69‬أن "‪ : Q7‬ﺕ‪  
 
<.‬آ‪ : S‬ا‪/‬ر  ﺡ‪,‬ودي ‪.‬‬
‫)‪/ :" (٥‬ف ا‪ . 6‬و‪h )/‬ﺡ‪O‬م ه‪ _U‬ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬ا‪$‬ﺹ ‪64‬ر ‪ :‬ا‪h‬آ ا  ا‪6‬ﺝ‪p‬‬
‫أن ﺕ‪" O <.‬رك ‪ :‬اﺝاءات ﺕ)

‪ 8‬ا‪ <h‬ا
 ذي ا‪ !h j " 6
: k‬ا‪)6‬ﺡ‪.‬‬
‫آ‪ Q4" 6‬ان "‪ 6b‬ا"‪. b‬ن ﺕ‪O‬ن ا‪$‬ﺹ ﺡ ‪64‬ر ‪ :‬اف ا‪,E <.6‬اء اأي‬
‫‪7 O‬وي ‪$‬ﺹ‪ k‬ا‪6‬ﺡ ‪64‬ر ‪/ :‬ف ا‪.. 6‬‬

‫

‬
‫)‪ (٦‬ا‪ <h‬ء ‪ B‬ا‪ !h‬وا‪
 $‬ت ا ﺕ‪4‬ي ‪ :‬ا‪,‬ول ا ﺕ‪ 6b‬ا)
م )

‪ 8‬ا‪ <h‬ا
 ‬
‫ ‪ j"/‬أﺡ‪ O‬وا!‪ 61‬ا)!!
 وا‪o‬دار" وﺱ
ﺱﺕ ا‪ 
/‬وﺕ‪. 
4‬‬

‫ب‪ -‬ا=@ا‪#‬ت ا ول ا‪Q "0`0‬ﺕ" ‪:‬‬

‫ه ك ‪,‬د  ا‪aE‬ات وا‪)9‬ق ا ﺕﺕ‪ B Q‬ا‪,‬ول ا‪+ 6b 6‬ﺕ‪ 
@$‬ﺕ‪: " 6 fH‬‬
‫)‪E (١‬ﺕ‪ S6‬أﺡ‪O‬م ه‪ _U‬ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬ﺡ‪ j‬ا‪/h‬اف ‪ :‬ﺕ ‪ U
$‬ا)ا!
 وا 
‪6‬ت ا‪ 
/‬وا‪h‬ﺡ‪O‬م‬
‫ا‪o‬دار" او ا‪66‬رﺱت ا)!!
 ا‪ 6‬ف  ‪ "69‬ا‪ 6‬ت ا @‪ ,‬ﺕ‪ "7 b‬ا 
‬
‫وا‪4‬ر" او ‪ h‬ا) ‪.‬‬
‫)‪  (٢‬ﺕ‪ <e‬أﺡ‪O‬م ه‪ _U‬ا‪E‬ﺕ‪ B 
@$‬ﺡ‪ j‬أ‪/‬اف 
‪ : k‬ﺕ ‪ U
$‬اي اﺕ‪$‬ق < ﺉ او  ‪,‬د ا‪/h‬اف‬
‫ﺡ‪ Q7‬ا‪b@E‬ء ا‪  ,"a6‬ا‪,‬ا
 ا‪h‬آ> ﺹا ‪ :‬ﺕ‪ T‬ااردة ‪ :‬ه‪ _U‬ا‪E‬ﺕ‪.
@$‬‬
‫)‪  (٣‬ﺕ‪ S6‬أي  أﺡ‪O‬م ه‪ _U‬ا‪E‬ﺕ‪. 
@$‬ي ا‪a‬ات ‪/l‬اف ‪6‬ﺝ‪ Q‬ا)!ن ا‪,‬و ‪j " 6
:‬‬
‫‪  k!.‬ا و  ا‪6‬ﺝ‪ p‬أن "‪O‬ن  ا<  ﺡ‪,‬ودي ‪.‬‬
‫)‪ : (٤‬ﺡ‪ k‬وﺝد !‪a‬ات 
 ‪ 
:/‬أو اآ> ن ﺕ‪ 
7$‬أو ﺕ
‪ j‬ه‪ _U‬ا‪E‬ﺕ‪ O6" ، 
@$‬ا)
م‬
‫‪/+‬اف ا‪ 6‬ز ا ا‪$‬وض ‪.‬ي وﺱ
‪ "7  O6 k‬ا ‪a‬اع ‪" O‬ﺕ‪ k
b‬ﺝ‪A
6‬‬
‫ا‪/h‬اف ‪ ،‬او ﺝاء ‪ 
6‬ا‪ ، 8
O9‬او ا‪4‬ء ا‪ 6O9 B‬ا ‪,‬ل ا‪,‬و
 آ‪ 9‬ا
 ‪.‬‬
‫)‪4" (٥‬ز ‪E‬ي ‪/‬ف ا‪97!E‬ب  ا‪E‬ﺕ‪ : 
@$‬اي و@‪ ,  2‬ار‪ A‬ﺱ ات  ﺕر"€ ‪,‬أ !‪$‬ذ‬
‫ا‪E‬ﺕ‪ TU 7  
@$‬اف ‪.‬‬

‫‪ -٧‬اﺕ" ا‪.N‬ی ا€<‪0S "0‬ی" ا" ا‪S‬ی" ‪ E#‬ا=<‪.‬ث ‪.‬‬

‫اﺕ‪ 2)$‬ا‪,‬ول ا‪ B /6‬ﺱاﺡ ا‪ %
H‬ا  وه ا اق ‪ ،‬ا‪ O66‬ا 
 ا‪ 7‬د" ‪،‬‬
‫@‪ ،‬ﺱ  ‪6‬ن ‪ ،‬ا‪ ، 2"O‬إ"ان ‪ ،‬ا‪ ، "9‬ا‪o‬رات ا 
 ا‪,96‬ة ‪ B‬أن ﺕ‪O‬ن ه ك‬
‫اﺕ‪ "69 
 
@$‬ا‪  %
H‬اث ا ﺕ‪ : %‬ا‪ ) 6‬ﺱاء ا ‪ P$‬أو ا‪6‬اد ا‪ 7‬أو ا‪b‬رة‬
‫ا‪h‬ى وا "‪ O6‬ان ﺕ‪ B <e‬ا‪
9‬ة ا‪ "9‬وا>وة ا‪ 
O67‬وا‪ 9‬ا" و‪E‬ﺱ‪,H‬ام‬
‫اا‪ /‬وا‪6‬ا‪ j:‬ا‪ . 

:‬و@‪ ,‬ﺕ‪ ,) 8‬ه‪ _U‬ا‪E‬ﺕ‪ : 
@$‬ا‪ 2"O‬ر"€ ‪ ١٩٧٨/٤/٢٣‬ود‪ 2‬ﺡ
‪a‬‬
‫ا ‪ U
$‬ر"€ ‪ ,  ١٩٧٩/٧/١‬ان ﺹد@‪  S6 
 2‬ا‪,‬ول ا‪ ، 
  @6‬وآ!‪ 2‬ا دو @‪,‬‬
‫ﺹد@‪ 
 : 
 2‬ه ا‪ O66‬ا 
 ا‪ 7‬د" وذ‪. ١٩٨٢/٣/٢٦ : T‬‬

‫أ‪# -‬ديء وأه اف ا&ﺕ" ‪:‬‬

‫ﺕ‪ 2 6b‬اﺕ‪ 
@$‬ا‪ 2"O‬ا‪ "69 
6
@E‬ا
 ا‪ "9‬ا‪E‬ﺹ
 ا ا!>)‪ 2‬م ‪ ٣٠ B ١٩٧٨‬دة‬
‫"‪ O6‬ﺕ‪: " 6 
b f
H‬‬
‫)‪ (١‬ﺕ‪ j‬ه‪ _U‬ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬ا‪ B 
6
@o‬ا‪ ) 6‬ا‪ "9‬ا ﺕ‪,9‬ه ا‪,‬ول ا‪ B  @6‬ا‪E‬ﺕ‪ ، 
@$‬و‪E‬‬
‫ﺕ‪ 6‬ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬ا‪ ) 6‬ا‪ _
6 "9‬ا‪,‬ا
 ‪,‬ول ا‪,@ 6‬ة  ‪ 
` B f " 8‬ذ‪ : T‬‬
‫ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬ا‪ 
9‬أو أي  وﺕآ‪E‬ﺕ‪.‬‬
‫)‪ (٢‬ﺕ‪a‬م ا‪,‬ول ا‪ B  @6‬ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬ﺱاء رة  ‪$‬دة أو آ ﺕ‪H‬ذ ﺝ‪ A
6‬ا‪,‬ا
‬
‫ا‪ 6‬ﺱ ‪ A 6‬وﺕ)
 و‪ 9:O‬ﺕث ا
 ا‪ . %
H "9‬وﺕ‪ 6‬ه‪ _U‬ا‪,‬ا
 " ‪:‬‬

‫
‬
‫اﺕ‪H‬ذ ا‪,‬ا
 ا‪ 6‬ﺱ و‪+ ً):‬ﺕ‪ 
@$‬ا‪ 
9‬و)ا!
 ا‪ :  6‬ا)!ن ا‪,‬و ‪ A 6‬وﺕ)
‬ ‫•‬
‫و‪ 9:O‬اث ‪ :‬ا‪ ) 6‬ا‪ "9‬ا ﺝ‪
6  8‬ت ا"‪ Y‬ا‪)6‬دة أو ا ر=‬
‫ ا‪ ، $7‬وآ‪ TU‬اة ا)ا‪ ,‬ا‪,‬و
 ا‪ 9:O6 ) 6‬اث ا ﺕ‪/  %‬ق ﺕ‪
69‬‬
‫ا ‪: P$‬ق 
_ اازن و‪a‬ا!ت 
_ اازن ا‪ :=o $ 6‬إ‪
6 B‬ت ا‪7K‬‬
‫‪ 2"a‬ا‪H‬م ‪.‬‬
‫اﺕ‪H‬ذ ﺝ‪ A
6‬ا‪,‬ا
 ا‪+‬ز ‪ A 6‬ا‪7‬ب أو ﺕ)
 اث ا ﺕ‪
6  %‬ت ا"‪ Y‬‬ ‫•‬
‫ا ﺱاء  ‪ j"/‬ا‪6‬ء أو ااء أو  ا‪7‬ﺡ ﺵة ‪ : 6‬ذ‪ T‬ا‪6‬ت وط‬
‫ا‪.Q
!h‬‬
‫اﺕ‪H‬ذ ﺝ‪ A
6‬ا‪,‬ا
 ا‪ 6‬ﺱ ‪ A 6‬وﺕ)
 و‪ 9:O‬اث ‪ :‬ا‪ ) 6‬ا‪ "9‬ا ﺝ‪ 8‬‬ ‫•‬
‫إ)ء ا‪+b$‬ت  ا‪ $7‬واﺉات و‪) ً):‬ا‪ ,‬ا‪ "9‬ا‪,‬و
‪.‬‬
‫اﺕ‪H‬ذ ﺝ‪ A
6‬ا‪,‬ا
 ا‪ 6‬ﺱ ‪ A 6‬وﺕ)
 و‪ 9:O‬ﺕث ا‪ ) 6‬ا‪ "9‬ا ﺝ‪ 8‬‬ ‫•‬
‫اﺱ‪+K‬ل واﺱ‪O‬ف ا‪4‬ف ا)ري ‪ : 6 ،‬ذ‪ A  T‬ا‪9‬ادث واﺝ ﺡ‪E‬ت اث‬
‫ارﺉ ‪" 6‬ﺕ‪ 
 Q‬ا‪=o‬ار 
 ا‪. "9‬‬
‫اﺕ‪H‬ذ آ‪ :‬ا‪,‬ا
 ‪ A 6‬اث ا ﺕ‪  %‬اﺱ‪+‬ح ا‪h‬را= و "‪
6  k9‬ت‬ ‫•‬
‫ا‪ P$ Y"4‬أو ا‪ Y"4‬ا‪7‬ﺡ ‪.‬‬
‫اﺕ‪H‬ذ آ‪ :‬ا‪,‬ا
 ‪6b‬ن ﺕ‪ :‬ا‪, 6‬ات ا‪ 6‬ﺱ وا‪h‬ﺵ‪H‬ص ا‪e6‬ه
 ‪:‬ر ا‪9‬ﺝ‬ ‫•‬
‫‪6‬اﺝ ﺡ‪E‬ت اث ارﺉ ‪ :‬ا‪ ) 6‬ا‪ "9‬وا‪  ,9‬اث أو إزا‪ k‬وآ‪B TU‬‬
‫ا‪,‬ول ا‪,@ 6‬ة إ‪+‬م ا‪ !h‬ا  ‪ 61 6‬ا‪ "69 
6
@o‬ا
 ا‪  "9‬ﺡ‪E‬ت‬
‫اث ارﺉ وآ‪ TU‬ا‪61 6‬ت ا‪,‬و
 إذا د‪ 2‬ا‪9‬ﺝ ا‪ B‬ذ‪.T‬‬
‫ﺕ‪U‬ل ا‪,‬ول ا‪,@ 6‬ة @رى ﺝ‪,‬ه ‪.‬آ‪  ,‬أن ﺕ ‪ U
$‬ا‪E‬ﺕ‪ k  84 "  
@$‬ﺕ‪9‬ل اﺡ‪,‬‬ ‫•‬
‫أ!اع اث إ‪! B‬ع ” @‪O" ,‬ن أآ> إ=ارًا 
‪.‬‬
‫=‪6‬ن ‪,‬م ﺕ‪
6 
<.‬ت ا ‪ : 
6‬ه‪ _U‬ا‪,‬ول ‪ B‬ا
 ا‪. %
H "9‬‬ ‫•‬
‫)‪ (٣‬ﺕ" أﺱب ‪l O‬دارة واﺱ‪,H‬ام ا
 ا‪ "9‬وا‪ j/ 6‬ا‪7‬ﺡ
 ‪.‬‬
‫)‪ (٤‬و=‪ V9 81  %! A‬واﺹ‪ ,‬وا)

‪,  1  8‬رة ا‪ 6‬ت ا ‪  
6‬اث‬
‫ا‪9‬ي ‪ :‬ا‪ ) 6‬ا‪."9‬‬
‫)‪ (٥‬ا‪.‬آ
‪ B ,‬أه‪ 
6‬ا ون وﺕ ‪ j
7‬ا ‪ B 6‬أﺱس إ@
‪, 6‬ف ﺡ‪ "6‬ا
 ا‪"9‬‬
‫‪ p ) 6‬ﺝ‪ A
6‬ا‪/h‬اف ا‪ 
6‬وا‪h‬ﺝ
ل ا)د ‪ B‬أن ﺕ‪ 1  U.‬ا‪E‬ر ا‪E‬ﺕ‪
@$‬ت‬
‫ا‪,‬و
 ا)ﺉ‪ 6‬ذات ا ‪ _U‬ا‪h‬ه‪,‬اف‪.‬‬
‫)‪ (٦‬ﺕ ون ا‪,‬ول ا‪,@ 6‬ة ‪ :‬ﺹ
` وإ@ار ﺕآ‪E‬ت أى ﺕ ‪ B f‬ا‪,‬ا
 وا‪o‬ﺝاءات‬
‫وا‪ 
" 6‬ا‪ U
$  
 j$6‬ا‪E‬ﺕ‪.
@$‬‬

‫ب‪ -‬ا‪0*0‬ت واوﺕ‪.‬آ‪&.‬ت ا‪ E "$:0‬ا&ﺕ" ‪:‬‬

‫ ء ‪ B‬ا‪6‬دة ‪  ١٦‬ه‪ _U‬ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬ﺕ‪ 8‬إ!ء  ‪ 61‬ﺕ 
 ا‪ "9‬ﺕ‪ B,‬ـ "ا‪ "0*0‬ا€<‪"0‬‬
‫‪0S‬ی‪ "j‬ا‪ "j‬ا‪S‬ی‪Regional Organization for the Protection of Marine "j‬‬
‫)‪) "(ROPME‬ه ‪ :‬ا‪ ، 2"O‬ﺕ‪ "b : 8b‬ا=‪ :‬ا‪ B‬ا‪ 2"O‬آ  ا‪ O66‬ا 
‬
‫ا‪ 7‬د" ‪ ،‬إ"ان ‪ ،‬ا اق ‪ ،‬دو ا‪o‬رات ا 
 ا‪,96‬ة ‪6 ،@ ،‬ن ‪ ،‬وا‪ . "9‬آ‪ 6‬ا!>‪ j‬‬
‫ا‪E‬ﺕ‪, 
@$‬د  اوﺕآ‪E‬ت ه ‪:‬‬

‫
‬
‫)‪ (١‬اوﺕآل ا‪  j 6‬ون ‪ 9:O6‬اث ا ﺕ‪  %‬ا‪6‬اد ا ‪ 
$‬وا‪6‬اد ا‪H‬ة‬
‫ا‪E‬ى ‪ :‬ﺡ ا‪9‬ادث )‪. (١٩٧٨‬‬
‫)‪ (٢‬اوﺕآل ا‪ j 6‬ث ا‪9‬ي ا ﺕ‪
6  %‬ت ا‪o‬ﺱ‪O‬ف وإﺱ‪+K‬ل ا‪4‬ف ا)ري‬
‫)‪. (١٩٨٩‬‬
‫)‪ (٣‬وﺕآل ﺡ‪ "6‬ا
 ا‪ ,= "9‬اث  ا‪6‬در ا‪h‬ر=
 )‪. (١٩٩٠‬‬
‫)‪ (٤‬وﺕآل ا‪
7‬ة ‪ B‬ا‪9‬آ ا‪  "9‬ا‪,9‬ود ور ا ‪"$‬ت ا‪H‬ة وا ‪"$‬ت‬
‫ا‪h‬ى )‪. (١٩٩٨‬‬
‫)‪ (٥‬وﺕآل ﺡ‪ "6‬ا ع ا‪
9‬ي )ا"ﺝ ( وﺕ‪.‬ﺱ
‪ S‬ا‪ j/ 6‬ا‪.
696‬‬

‫ج‪ ].# -‬ا‪a‬اق ‪ E#‬اﺕ" ا‪.N‬ی ا€<‪0S "0‬ی" ا" ا‪S‬ی" ‪ E#‬ا=<‪.‬ث ‪:‬‬
‫آن "ﺝ‪ B Q‬ا اق ‪E‬ﺝ ان " ‪ 8b‬ا‪ B‬اﺕ‪ 
@$‬ا‪ 2"O‬ا‪ "69 
6
@E‬ا
 ا‪ "9‬وا‪61  B‬‬
‫‪ ROPME‬ان "‪O‬ن ‪/  k",‬اريء ‪ 4 6‬ا‪ _
6‬ا‪,‬ا
 وآ‪ TU‬ا‪ _
6‬ا‪ ,  
6
@E‬ﺕ< ‪.‬‬
‫و‪ 2@  $‬وزارة ا ‪ P$‬م ‪,. ١٩٨٧‬اد  ‪/‬اريء ‪ 9:O6‬ا)‪ A‬ا‪ : 
"a‬ا‪!E‬ر‬
‫وا‪976‬ت ا‪6‬ﺉ
 ا‪,‬ا
 و =‪  6‬ﺵ‪ P‬ا ب* ‪e p" O‬ه‪6b!+ +‬م ‪+‬ﺕ‪ . 
@$‬و@‪ ,‬ﺕ‪8‬‬
‫ﺕ‪ V",9‬ه‪ _U‬ا‪ H‬م ‪ O ٢٠٠٥‬ﺕ ﺱ‪ A Q‬ا‪
K‬ات ا ﺡ‪  2‬اق وا!‪. k‬‬

‫ا  ‪ H 7‬ااريء ا‪.: 

6
@E‬ن ا‪,‬اده ه  ‪e7‬و
 وزارة ا ) ‪ /‬اآ ا ‬
‫‪6‬ا! ء ا ا@
 ‪ !O‬ه ا‪ 4‬ا‪e76‬و  ‪ 9:O‬اث ‪ :‬ا‪ _
6‬ا‪. 
6
@E‬‬

‫* "ﺝ‪ f! ,‬ه‪ _U‬ا‪ : H‬ا‪) cS<0‬ج( ا‪U" j:6‬ا ا‪. 

,‬‬

‫
‬
 ‫ﺵ‬a‫ا' ا‬
"‫ت ا‬0*0‫ا‬
The Environment
Organizations


 : "‫ت ا" ا و‬0*0‫ ا‬-١
United Nations Environment Program (UNEP) "< ‫ ة‬S=0‫ ا‬#&‫ ا‬I#‫ ﺏﻥ‬-‫أ‬

‫و‬,‫ ا‬61 6‫> ﺹت ا‬6‫ وه ﺕ‬، ١٩٧٢ ‫ م‬27‫ﺱ‬.‫ة ﺕ‬,96‫ ا‬8E‫ ا‬61   )>  61  ‫وه‬
8
O9‫ل ا‬6 ‫ﺱ‬l %"‫ و‬7‫ و‬A:‫ا‬,‫ و‬a$9  ‫ آ‬%!‫ ا‬6 "‫ و‬. 
‫ آ  " ا‬:
A %!‫ ا‬6 " ‫ف‬,‫ا ا‬U‫ز ه‬4!o‫ و‬. 
6 ‫ 
 ا‬676‫ ا‬6 ‫ ا‬6b" 6 @‫در ا‬6
‫ت‬O‫ ﺡ‬، 
‫ت دو‬61  ، $H6‫ة ا‬,96‫ ا‬8h‫ آ
!ت ا‬T‫ ذ‬6b ، ‫
 واﺱ   اآء‬O‫ﺕ‬
. !,6‫ ا‬A646‫ت ا‬61 ‫ص و‬H‫ ا)ع ا‬، 
O‫ت `
 ﺡ‬61  ، 
/‫و‬
: 
‫ور ا‬96‫ ا‬: 
 ‫ة‬,96‫ ا‬8E‫ ا‬%! 6 " : "0*0‫ ا‬0 ‫ور‬S#‫ اه اف و‬-١
. 
/‫
 وا‬6
@o‫
 وا‬6 ‫هت ا

 ا‬4‫ﺕ‬o‫ اوط وا‬8

)‫ﺕ‬ •
. 
/‫و
 وا‬,‫دوات ا

 ا‬E‫ﺕ" ا‬ •
. 
 6
O9‫دارة ا‬o‫ت ا‬7‫ﺱ‬e ")‫ﺕ‬ •
. 676‫ ا‬6  
)‫ وا‬: 6‫
 !) ا‬7‫ﺕ‬ •
!,6‫ ا‬A646‫ت ا‬61 ‫ص و‬H‫ ا)ع ا‬6=  4 ‫ة‬,",‫ )
ت ﺝ‬A=‫ا@ ﺵاآت وو‬ •
UNEP 
 ‫ة‬,96‫ ا‬8E‫ ا‬%! 1! ‫ت ووﺝت‬6‫ اه‬SO ‫ ﺕ‬: "0*0‫ ا‬0 "<N‫ ه‬-٢
. (_$t) k
: 
 ‫
 ا‬/‫ و‬k‫ﺕ‬/!‫ و‬6
1 ‫ ا‬kO
‫ ه‬: 6
@h‫ وا‬6 ‫ى ا‬76‫ ا‬B
8$‫م وﺕ‬6‫ى اه‬, B 9=‫ وا‬E‫ د‬E‫ آ

( ا‬- ‫")
 )!"و‬:‫ أ‬: 7
‫ )_ اﺉ‬A=‫و و‬
‫ل‬+  %!‫ ا‬6 "‫ و‬.   
 ‫ات ا‬U‫ و‬8 ‫ دول ا‬k‫" ا

 ا ﺕاﺝ‬b) %!‫ا‬
: : >6‫
 ه
 ﺕ‬O
‫ه‬
.Office of the Executive Director ‫ي‬U
$ ‫" ا‬,6‫ ا‬QO •
. Office of the Deputy Executive Director ‫ي‬U
$ ‫" ا‬,6‫ ا‬Q‫ !ﺉ‬QO •
. UNEP Senior Management Team %! 
 ‫دارة ا‬E‫ ا‬j": •
. Regional Directors & Representatives ‫
ن‬6
@o‫>ن ا‬66‫راء وا‬,6‫ا‬ •
UNEP Annual Reports " 7‫ا)ر" ا‬ •
. UNEP Milestones %!‫ ا‬8  •
. UNEP National Committees (NATCOM) %! 
/‫ن ا‬4‫ا‬ •
: 
‫م ا‬7@E‫  ا‬%!‫ن ا‬O"‫و‬
(DEWA) 8

)‫ وا‬O6‫ار ا‬U!o‫ ا‬87@ •

(DEPI) 

‫
ﺱت ا‬7‫ ا‬j
‫ ﺕ‬87@ •
(DTIE) "‫@د‬E‫ون ا‬e‫ ا)
 ا 
 وا‬87@ •
(DRC) 6
@o‫ ا ون ا‬87@ •
(DELC) 

‫@
ت ا‬$‫ﺕ‬o‫ون ا)!!
 وا‬e‫ ا‬87@ •
(DCPI)  ‫ ت ا‬6‫ت وا‬E‫ﺕ‬o‫ ا‬87@ •
(DGEF) 
6 ‫ ا
 ا‬j:‫ 
 ا‬j
7 ‫ ا‬87@ •


‫و‪6b‬ن ‪ 
 :‬ا ‪ ,): 6‬ا@م ا!‪ %‬ﺱ ‪O‬ﺕ‪ Q‬ا@
‪7 B Regional Offices 
6‬ى ا ‪8‬‬
‫‪ ،‬و"أس آ ‪ ", QO‬ا@
‪" Regional Director 6‬ف ‪/! B‬ت ا!‪6= %‬‬
‫ا‪ ) 6‬ا‪e76‬ول   ‪ .‬وه‪ _U‬ا‪O6‬ﺕ‪ Q‬ه ‪:‬‬
‫ا‪ QO6‬ا‪h 6
@o‬ورو‬ ‫•‬
‫ا‪ QO6‬ا‪
)":h 6
@o‬‬ ‫•‬
‫ا‪ QO6‬ا‪ O"h 6
@o‬ا‪
6‬‬ ‫•‬
‫ا‪ QO6‬ا‪’ 6
@o‬ﺱ
 وا‪ P
96‬ادي‬ ‫•‬
‫ا‪ QO6‬ا‪ O"h 6
@o‬ا‪+‬ﺕ

 وا‪O‬ر" ‬ ‫•‬
‫ا‪ QO6‬ا‪K 6
@o‬ب ”ﺱ
‬ ‫•‬
‫و‪ _U‬ا‪O6‬ﺕ‪ Q‬ا‪O 
6
@E‬ﺕ‪7 B 
: Q‬ى ا‪,‬ول ‪ ، Country Offices‬ﺹ ‪ :‬‬
‫ا‪,‬ول ا ﺕ !  آ 

 آ
ة ‪.‬‬
‫آ‪ 6‬اﺱ‪ S‬ا!‪O %‬ﺕ‪+ Q‬ﺕل ‪, :‬د  ا‪61 6‬ت ا ‪ 
6‬وا‪,‬ول ‪ ،‬ه ‪:‬‬
‫‪ QO‬اﺕل ‪,‬ى  ‪ 61‬ا‪o‬ﺕ‪9‬د ا‪h‬ور ‪ /‬وآ‪7‬‬ ‫•‬
‫‪ QO‬إﺕل ‪,‬ي  ‪ 61‬ا‪ 8h‬ا‪,96‬ة ‪"
! /‬رك‬ ‫•‬
‫‪ QO‬إﺕل ‪,‬ى ﺝ  ا‪,‬ول ا 
 ‪ /‬ا)هة‬ ‫•‬
‫‪ : UNEP QO‬ا
‬ ‫•‬
‫‪ : UNEP QO‬ااز"‬ ‫•‬
‫‪ : UNEP QO‬ﺱ‪O‬‬ ‫•‬
‫‪ : UNEP QO‬أد"‪ S‬أ‬ ‫•‬
‫و"‪ %! Y
b7‬اـ ‪, UNEP‬ة ﺱ‪O‬ﺕر"ت وأ!ت ‪l‬ﺕ‪
@$‬ت ا

  
 ‪:‬‬
‫ا! اﺕ‪ 
@$‬إﺱآ‪. 8‬‬ ‫•‬
‫ا! إﺕ‪ 
@$‬زل ‪.‬‬ ‫•‬
‫ا! وﺕآل !"ل ا‪, 6‬د ا‪/h‬اف ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺹ ‪,‬وق ﺕ‪ "6‬اﺕ‪"! 
@$‬ل ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺱ‪O‬ﺕر"  ‪ 61‬ا‪$9‬ظ ‪ )/ B‬ا‪h‬وزون ‪.‬‬ ‫•‬
‫ا! ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬ا‪,‬و
 ‪e‬ون ﺕ‪4‬رة ا‪
9‬ا!ت ا" ا‪)!+ = 6‬اض ‪. CITES‬‬ ‫•‬
‫ا! ا‪E‬ﺕ‪ 
@$‬ا‪,‬و
 ‪$9‬ظ ‪ B‬ا!اع ا‪
9‬ا!ت ا‪6‬ﺝة ‪. CMS‬‬ ‫•‬
‫ا! اﺕ‪ 
@$‬ا ع ا"ﺝ ‪.‬‬ ‫•‬
‫آ‪@ 6‬م ا!‪, Y
. %‬د  ‪4‬ن ا‪H‬اء ه ‪:‬‬
‫‪ 64‬ﺡ‪ "6‬ا ‪1‬م ا
 )‪(ECG‬‬ ‫•‬
‫‪ 
   4‬ا‪O9‬ت ‪ B‬ﺕ‪ 

K‬ا‪ 6‬خ )‪(IPCC‬‬ ‫•‬

‫ا‪ 646‬ا‪6‬آ ‪H‬اء ذات ا‪67‬ت ا ‪ "69 
6‬ا
 ا‪(Gesamp) "9‬‬ ‫•‬
‫ا‪  4‬ا‪o‬ﺱر" ا ‪ 
6‬وا)
 )‪(STAP‬‬ ‫•‬
‫‪  4‬ا‪ 8h‬ا‪,96‬ة ا ‪ B 
6‬ﺕ‪
<.‬ات ا‪o‬ﺵ ع ا‪U‬ري )‪(Unscear‬‬ ‫•‬

‫
‬
‫ا=‪ :‬ا‪  B‬ﺝء ا‪ ,): _+‬ا@م ا!‪ %‬ﺵ‪  
  O‬ا‪6‬اآ‪ a‬ا‪ > 66‬ﺵ‪ O‬اآ‪a‬‬
‫@‪,‬ة ا
!ت وا‪ 6‬ت ا ‪ ، 
6‬وآ‪ %! a‬ا‪ 8E‬ا‪,96‬ة 
 ‪6‬ا@ وا‪ "69‬ا ‪ 6‬‬
‫)‪ . (UNEP WCMC‬و!‪ %‬أ"‪O b‬ﺕ‪ Q‬رﺉ
‪ : 
7‬ﺝ
‪ Y‬ور"‪ ، S‬ﺡ
‪ V‬ﺕاﺝ‪) 
: ,‬ات‬
‫ا@‪ k7‬ا)
 وا 
 وا‪@o‬د" ‪.‬‬

‫ب‪ "0*# -‬ا'‪ "S‬ا‪: World Health Organization (WHO) "0a‬‬

‫وه اﺡ‪,‬ى وآ‪E‬ت ا‪ 8E‬ا‪,96‬ة ا‪4 : H6‬ل ا‪ . 9‬و@‪ ,‬ﺕ‪.‬ﺱ‪ 27‬ه‪ _U‬ا‪7
! : 61 6‬ن‬
‫‪ ،١٩٤٨ 8‬وه‪ :,‬ا‪ 6‬د ﺡ‪ : 
  Q7‬دﺱره ه ان ﺕ ﺝ‪ A
6‬ا‪ 8E‬ار‪7 A:‬ى ﺹ‪ 9‬‬
‫‪ . O6‬وﺕ ف ا‪1  : 9‬ر ه‪ _U‬ا‪ !. 61 6‬ﺡ  اآ‪6‬ل ا‪ +7‬ا‪ 
!,‬وا )
‬
‫وا‪E‬ﺝ‪4 E ، 
6‬د ا‪  H‬ا‪6‬ض وا ‪ . a4‬وﺕ‪O‬ن ا‪ ١٩٣ "b  61 6‬دو ‪.‬‬
‫و"ف ‪ 6 B‬ا‪ 61 6‬ﺝ‪ 
6‬ا‪ 9‬ا ‪ World Health Assembly 
6‬ا‪U‬ي "‪O‬ن ‬
‫‪  
>6‬ا‪,‬ول ا‪bE‬ء ‪ :‬ا‪ . 61 6‬وﺕ‪,9‬د ا‪ 
64‬ﺱ
ﺱت  ‪ 61‬ا‪ 9‬ا ‪ 
6‬وا‪4‬‬
‫آ‪ 6‬ﺕدق ‪a
 B‬ا!
 ‪ .‬وﺕ  ‪ 61‬ا‪ 9‬ا ‪/! 6= 
6‬ﺕ ‪e‬ون ا
 ‪ !O‬اﺡ‪,‬‬
‫ﺝا!‪ Q‬ا‪
9‬ة ا‪ 66‬وا‪<e6‬ة ‪ B‬ا‪ 9‬ا  ‪ .‬واﺱ دا ا‪ B‬دﺱر ا‪ 61 6‬ﺕ ف ا‪9‬‬
‫‪ !. Health‬ﺡ أآ‪6‬ل 
 ا‪o‬ﺝ‪ 
6‬وا )
 )ا‪U‬ه
( وا‪"a
$‬و" )ا‪
 $‬ت ا

(‬
‫‪$‬د و
‪4 27‬د `
ب ا‪6‬ض أو اه ‪ .‬واﺱ دا ا‪ B‬ه‪U‬ا ا "‪.: Y‬ن ﺝ‪a‬ء آ
  !‪/‬ت‬
‫ا‪
 : 6
 ,6" 61 6‬ت ﺡ‪ "6‬ا
 وﺕ‪U 6 
79‬ا ا‪  Q!4‬ا< آ
 ‪ B‬ﺹ‪ 9‬ا‪$‬د ‪.‬‬
‫و")‪ A‬ا‪ )6‬اﺉ
‪ : 61 6 7‬ﺝ
‪ : Y‬ﺱ"‪7‬ا ‪.‬‬
‫‪ -١‬اه اف و‪S#‬ور ‪ 0‬ا‪: "0*0‬‬
‫ﺡ‪ "6‬ا‪ 9‬ا   ﺝ‪ A
6‬ا‪ /H6‬ا‪. 696‬‬ ‫•‬
‫اﺝاء ا‪9‬ث ‪ B QK‬ا‪h‬اض ا‪. 
 76‬‬ ‫•‬
‫ﺕ)‪ 8",‬ا‪,76‬ة وا‪, 8,‬ول ‪4 :‬ل ر‪ A:‬ا‪76‬ى ا‪. 9‬‬ ‫•‬
‫ﺕ)‪ 8",‬ا ن ‪,‬ول ‪ :‬او@ت ا!ر ا‪E‬و ‪.‬‬ ‫•‬
‫ ء ا‪6‬ر"‪ A‬ا‪ : 
9‬ا‪,‬ول ا‪.6‬ة ‪.‬‬ ‫•‬
‫ا)
م ‪4!.‬ز ا‪,‬راﺱت وا‪E‬ﺡﺉ
ت  ا‪E‬و=ع ا‪ YH : 
9‬دول ا ‪. 8‬‬ ‫•‬
‫ﺕ)‪ 8",‬ا‪ ,76‬ة وﺕ‪.‬ه
 ا‪ 
@ 6‬وا‪ 
) 
$H6‬وو=‪ A‬اا‪ %‬ا‪ j
)9 
$O‬ذ‪. T‬‬ ‫•‬
‫ﺕ‪ A
4‬ﺕدل ا‪ 6‬ت ‪ :‬ا‪E46‬ت ا‪ 
 
9‬ا‪,‬ول ا‪bE‬ء ‪.‬‬ ‫•‬
‫‪ -٢‬ه‪ 0 "<N‬ا‪ : "0*0‬ﺕ‪O‬ن ا‪ )  61 6‬رﺉ
‪ : 7‬ﺝ
‪ Y‬و ‪,‬د  ا‪O6‬ﺕ‪Q‬‬
‫ا‪ 
6
@E‬ه ‪:‬‬
‫ا‪ QO6‬ا‪. 
)":E 6
@E‬‬ ‫•‬
‫ا‪ QO6‬ا‪. O"E 6
@E‬‬ ‫•‬
‫ا‪ QO6‬ا‪ 4 6
@E‬ب ﺵق اﺱ
 ‪.‬‬ ‫•‬
‫ا‪ QO6‬ا‪E 6
@E‬ور ‪.‬‬ ‫•‬
‫ا‪ QO6‬ا‪ ) 6 6
@E‬ا‪ 9‬ا‪ r
E‬ا‪6‬ﺱ‪. P‬‬ ‫•‬
‫ا‪ QO6‬ا‪ ) 6 6
@E‬ﺵق اﺱ‪. T
$‬‬ ‫•‬

‫
‬
 ‫د‪ -‬ا{ ا و )‪: World Bank (WB‬‬
‫إن ا ‪ T‬ا‪,‬و ه اﺡ‪ ,‬در ﺕ)‪ 8",‬ا‪ ! 6‬ا‪ 
6‬وا)
 إ‪ B‬ا‪,‬ول ا 
 ﺡل ا ‪ . 8‬وا ‪T‬‬
‫ا‪,‬و ه 
‪ S‬ف ‪$6‬م ا م ‪  ،‬ه ‪e‬ﺱ‪ 7‬ﺕ ‪ 
6‬دو
 ‪ ،‬وه "‪١٨٤ "b  Y.‬‬
‫دو ‪ .‬و"‪O‬ن ا ‪e  T‬ﺱ‪ 7‬ﺕ" ‪,":‬ﺕ
 ه‪ 6‬ا ‪ T‬ا‪,‬و ‪!l‬ء وا ‪ 
6‬وا‪o‬ﺕ‪9‬د ا‪,‬و ‬
‫ ‪ . 
6‬ان آ ‪e‬ﺱ‪  7‬هﺕ
 ا‪e6‬ﺱ‪ 
7‬ﺕ ‪ Q‬دور اﺱﺱ ‪ :‬ا!‪4‬ز ‪ 6‬ﺕ‪ r
$H‬ا‪)$‬ا ‪ 6‬‬
‫وﺕ‪"7 
79‬ت ا‪ . 
6‬و"آ‪ a‬ا ‪ T‬ا‪,‬و ‪!l‬ء وا ‪ B 
6‬ا‪,‬ان ذات ا‪ ,‬ا‪6‬ﺱ‪، P‬‬
‫
‪" 6‬آ‪ a‬ا‪o‬ﺕ‪9‬د ا‪,‬و  ‪ B 
6‬أ‪ ):‬ا‪,‬ان ‪ :‬ا ‪ . 8‬وآ ا‪e6‬ﺱ‪ 
7‬ﺕ‪a‬ودان ه‪ _U‬ا‪,‬ول‬
‫)وض  ‪ b$H‬ا‪$‬ﺉ‪,‬ة ‪ ،‬ا=‪ :‬ا‪ B‬ا‪6‬دات و ‪, p‬ون ‪:‬ﺉ‪,‬ة إ‪ B‬ا‪,‬ول ا 
 ‪`E‬اض ا 
‪، 8‬‬
‫ا‪ ، 9‬ا!ء ا
 ا‪ ، 
9‬ا@ ﺵ‪O‬ت ا‪E‬ﺕ‪E‬ت ‪ ،‬وا ‪  ,",‬ا‪`h‬اض ا‪h‬ى ‪ .‬و" ‬
‫ا ‪ T‬ا"‪e b‬ون ا
 ‪ $‬اﺡ‪ ,‬ﺝا!‪ Q‬ا‪
9‬ة اﺉ
‪ ، 
7‬ﺡ
‪,)" V‬م آ‪ :‬ا‪,76‬ات ا‪
6‬‬
‫وا)
 ‪,‬ول ا 
  اﺝ ﺕ" ا‪6‬در ا

 ا

 وا 
 ‪ .‬و"‪7‬ه‪ 8‬ا ‪+  T‬ل‬
‫‪,7‬اﺕ‪ k‬ا‪ 
6‬واﺕ‪ : k‬ﺕ‪ 
:‬در ا‪6‬ء ا ‪U‬ب ‪ ،‬اﺵ 
 ذات هاء !‪ ، Y
1‬ﺕ ‪
6‬‬
‫ا‪K‬ت ‪ ،‬ز"دة ‪7‬ﺡت ا‪h‬را= ا‪ ،  6‬ﺕ ‪ 
6‬ا‪6‬در ا‪ j ، "9‬أ!‪ 

 61‬زرا
 ‪6‬‬
‫"‪ 
:‬آ"‪O7 6‬ن ‪ .‬و!
‪ _U 4‬ا‪E‬ه‪6‬ت اﺹ‪ p‬ا ‪ T‬ا‪,‬و ا
م أﺡ‪ ,‬ا‪6‬وﺝ
 اﺉ
‪

7‬‬
‫وا‪H‬اء ا‪ : 

6‬ا@
 ا

 ‪ :‬ا ‪ 8‬ا  ‪.‬‬
‫‪ -١‬اه اف و‪S#‬ور ‪ 0‬ا{ ا و ‪ :‬إن !‪/‬ت ا ‪ T‬ا‪,‬و آ‪a‬ة ‪ B‬ا‪,‬ول ا 
 ‪ :‬‬
‫ل ا
 ‪:‬‬
‫ا‪ِ )9‬‬
‫ ‪> ،‬ل ‪ B‬ذ‪ T‬اﺵ ا 
‪ ، 8‬ا>)‪ ، :‬ا‪... 9‬ا€ ‪.‬‬ ‫ا" ا‪ِ !7!o‬‬ ‫•‬
‫ﺕ" ا)‪,‬رات ا‪a‬را
 وا ‪ 
6‬ا"‪ ، 
$‬و>ل ‪ B‬ذ‪ T‬ﺕ" وﺱﺉ اي ‪ ،‬اﺱ‪,H‬ام‬ ‫•‬
‫ا)
ت ا‪ : >",9‬ا‪a‬را ‪ ،‬ﺕ)‪ 8",‬ا‪,H‬ت ا"‪... 
$‬ا€ ‪.‬‬
‫ﺡ‪ "6‬ا
 ‪ > ،‬ﺕ‪ Q7! r
$H‬اث ‪ ،‬ﺕ
 ت ﺡ‪ "6‬ا
 ‪...‬ا€ ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺕ" ا ‪ B‬ا‪ ، 
9‬و>ل ‪ B‬ذ‪ , T‬و‪ p:‬اق ‪ ،‬ﺕ‪ 
b9‬ا‪ j/ 6‬ا‪، $H6‬‬ ‫•‬
‫ﺕ‪ a
4‬ا@ ا‪O‬ﺉ
 ‪ , .‬ﺵ‪O‬ت ا‪6‬ء ا‪ p‬ب ‪...‬ا€ ‪.‬‬
‫ت ا)!!
ِ ا ﺕ‪9‬رب ا‪7$‬د ‪.‬‬
‫ا ‪ 
6‬ا‪ > ، 
6‬ﺕ" ا‪e6‬ﺱ‪ِ 7‬‬ ‫•‬
‫ ‪ p‬ا)وض ‪`E‬اض ا ‪ 
6‬و" ا@د ا‪,‬ول ﺹ ﺕ‪ T‬ا ﺕ ‪ ,‬ا‪ : ):E‬‬ ‫•‬
‫ا ‪. 8‬‬
‫‪ -٢‬ه‪ 0 "<N‬ا{ ا و ‪ :‬ﺕ‪O‬ن ‪ 64‬ا ‪ T‬ا‪,‬و  ا‪e6‬ﺱ‪7‬ت ا
 ‪:‬‬
‫• ا{ ا و ‹ﻥء وا=‪International Bank for Reconstruction and 0a‬‬
‫)‪ : Development (IBRD‬ﺕ‪َ.‬ﺱ‪ : S‬م ‪ ،١٩٤٥‬وه ")م َ‪ B "6‬أﺱس‬
‫ا‪!6b‬ت  @ ا‪,‬ول ذات ا‪
7‬دة ‪.‬‬
‫• ا€ﺕ‪S‬د ا و <=‪: International Development Association (IDA) "0‬‬
‫أَﺱ‪ : S‬م ‪ ،١٩٦٠‬وه "  ا)وض ‪,‬ون ‪:‬ﺉ‪,‬ة او "‪ Q‬ا‪ p 6‬دة ‪!6b‬ت ‬
‫ا‪,‬ول ذات ا‪
7‬دة ‪.‬‬
‫• ا‪ "Hy0‬ا‪ "0‬ا و" )‪: International Finance Corporation (IFC‬‬
‫ﺕ‪َ.‬ﺱ‪ : 27‬م ‪ ،١٩٥٦‬وه ﺕ‪a‬ود أﺵ‪O‬ل ‪  َ$َH‬اَ‪, "6‬ون =‪!6‬ت  دول ذات‬
‫ع ا‪H‬ص ‪.‬‬‫ﺱ
دة ‪ ،‬أو ‪ B 6‬ا ‪,)" :‬م ا‪,76‬ات إ‪ B‬ا) ِ‬

‫ 
‬
‫ن ا€=‪0:‬ر ا‪ a=0‬دة ا‪Zw‬اف ‪Multilateral Investment Guarantee‬‬ ‫• وآ" ﺽ‪ِ 0‬‬
‫ع ا‪H‬‬
‫)‪ : Agency (MIGA‬أَﺱ‪ ،١٩٨٨ : S‬وه ﺕ  ﺕ‪ r  ,= ً
.‬أ!ا ِ‬
‫ع ا‪H‬ص ‪.‬‬
‫‪  6b‬ا‪h‬ر ا‪
7‬ﺱ
ِ ‪ ،‬و‪U‬ات ا‪ B‬ا) ِ‬
‫• ا‪0‬آ@ ا و ‪ "Z.=H0‬ﻥ@ات ا€=‪0:‬ر ‪International Centre for‬‬
‫)‪َ : Settlement of Investment Disputes (ICSID‬أﺱ‪ : S‬ﺱ  ‪ ،١٩٦٦‬وه‬
‫" ‪ A 6‬ا‪O9‬ت َ‪ r
$H‬ا‪E‬ر ا ﺝ‪  6‬ﺵ‪ B‬ا!اع ا‪o‬ﺱ>‪6‬ر ‪.‬‬

‫وﺕ
 ‪ 1$‬ا{ ا و )‪ World Bank (WB‬ا‪ B‬ا‪ (IBRD) 
61 6‬و )‪، (IDA‬‬
‫
‪ 6‬ﺕ
 ‪ ".0# 1$‬ا{ ا و ا‪ B‬ا‪61 6‬ت ا‪ 76H‬ا‪ .  64 _+‬و‪  O‬ا‪61 6‬ت‬
‫أ‪! _+‬ع  ا‪E‬ﺱ)‪ 
+‬و‪,‬د ‪  YH‬ا‪,‬ول ا‪bE‬ء ‪ ،‬و‪  O‬ﺕ‪,‬ار ﺝ‪ @  
6‬ه
 ﺡ‪O‬م‬
‫ﺡ‪,‬ة ﺕ‪O‬ن  ‪ ", ٢٤‬ﺕ ‪U
$‬ي ‪ >6" ،‬آ ‪) ",‬وا‪U‬ي دة  "‪O‬ن وز" ‪ (
6‬دو واﺡ‪,‬ة‬
‫او ‪ 64‬دول ‪ .‬وﺕ‪ A64‬ه
 ا‪O9‬م ‪  )"E 6‬ة واﺡ‪,‬ة ﺱ " =‪ A‬ﺱ
ﺱت ا‪646‬‬
‫وا ‪61   
 j
7‬ﺕ ‪ .‬آ‪ 6‬ان  ﺡ‪ j‬اي  ا‪,‬ول ا‪bE‬ء او ه
ت ا)ع ا‪H‬ص )‪,‬‬
‫ا‪E‬ﺕ‪
@$‬ت ‪ A‬اي  ا‪61 6‬ت ا‪$  O _+‬د و‪a 6‬ل  ا‪61 6‬ت ا‪E‬ى ‪.‬‬

‫‪International Organization for‬‬ ‫هـ ‪ -‬ا‪ "0*0‬ا و" <=‪U$‬‬

‫)‪: Standardization ISO‬‬
‫وه  ‪ 61‬دو
 ‪ 
` )7‬ﺡ‪ ، (NGO) 
O‬ﺕ  ‪ 8
1‬وﺕﺡ
‪ ,‬اﺝت وا‪6E‬ل ا‪,‬و
‬
‫‪4 :‬ل ا‪6‬اﺹ‪$‬ت و‪ : H‬اﺹ‪,‬ار ﺕ" ت دو
 ‪6‬اﺹ‪$‬ت ‪ .‬ﺕﺱ‪ 27‬ه‪ _U‬ا‪ : 61 6‬‬
‫‪ ٢٣‬ﺵط ‪ ،١٩٤٧‬وه ﺕ‪O‬ن ﺡ
 )م ‪ ١٥٨ "b  (٢٠٠٦‬دو ‪ .‬و@‪ ,‬ارت ا‪61 6‬‬
‫ ‪ 7$‬ا‪ (ISO) 
67‬ا‪  )6‬آ‪ (ISOS) 6‬ا
!!
 وا  ه ا‪7‬وي ‪ ،‬و@‪ ,‬آن اول‬
‫اﺹ‪,‬ار ‪6‬اﺹ‪
@ $‬ﺱ
 دو
  وه ا‪6‬اﺹ‪ (ISO 8402) $‬م ‪ . ١٩٨٧‬و"‪4‬ي ا ‪ : 6‬‬
‫ا‪+  61 6‬ل ه
ت ‪ $H 
:‬ﺕ‪ fH‬آ واﺡ‪,‬ة   ‪ :‬اﺡ‪E4 ,‬ت ا)

‪ . S‬و"رك ‪ :‬‬
‫ﺝ‪ ,‬اﺹ‪,‬ار اي اﺹ‪ $‬ا ‪  ,",‬ا‪61 6‬ت ا‪,‬و
 ﺱاء ا‪   
O9‬او `
 ا‪ . 
O9‬و‪ :‬‬
‫‪4‬ل ا
 اﺹ‪,‬رت ا‪  64 61 6‬ا‪6‬اﺹ‪$‬ت ا)
ﺱ
  ‪! 8
1‬ط ﺡ‪ "6‬ا
 ‪ :‬ا ‪8‬‬
‫وا‪,‬ول ا‪bE‬ء ‪ B‬ﺡ‪ ,‬ﺱاء =‪1! 6‬م ‪ "69 6‬ا
 ‪ .‬وﺝءت ه‪ _U‬ا‪6‬اﺹ‪$‬ت ‪+‬ﺉ‪8‬‬
‫ت ا‪,‬ول وا‪e6‬ﺱ‪7‬ت ا‪ 
,H‬وا‪!E‬ﺝ
 ‪+" 6‬ﺉ‪ 8‬و=  ا‪K4‬ا‪ :‬وا>)‪ :‬وا‪E‬ﺝ‪ . 6‬ان‬
‫ا‪ 66‬اﺉ
‪ _U 7‬ا‪6‬اﺹ‪$‬ت ه ‪,7‬ة ا‪,‬ول وا‪61 6‬ت وا‪e6‬ﺱ‪7‬ت ‪ :‬ا@ !‪1‬م ‪ :‬ل‬
‫‪ "69‬ا
 ‪ .‬و`‪  8‬ان ﺕ
‪ > j‬ه‪U‬ا ا‪ Q" 61!E‬ﺕ‪ 
` 
7! 
 Y
O‬ان ‪ .7‬ا
‬
‫واه‪
9 
6‬ة ا‪7!E‬ن وﺹ‪ k9‬و‪ k)7‬ﺕ‪   4‬ﺕ‪ T‬ا‪6‬ر"‪ .7 Y‬رة ‪ .‬و اوط‬
‫ا‪E‬ﺱﺱ
 ‪E‬ﺹ‪,‬ار ا‪6‬اﺹ‪$‬ت  @  ‪ 61‬اـ ‪ ISO‬ه ان "ا‪  75% 
 j:‬ا‪,‬ول ا‪bE‬ء ‪.‬‬
‫‪ -١‬اه اف و‪S#‬ور ‪ 0‬ا‪ : "0*0‬ﺕ‪,‬ف ا‪ : 61 6‬ا‪ 6‬ا‪ B‬ﺕ‪: " j
)9‬‬
‫• اﺹ ار اﻥ*‪ "0‬ا=‪ U$‬ا و" )‪ : International Standards (IS‬وه ا!‪S
") 61‬‬
‫ﺡ‪,‬ة دو
 ﺕ ‪ :‬ﺵ‪e‬ون ا‪
9‬ة ا‪. $H6‬‬
‫• اﺹ ار ا=‪$‬ری ا" )‪ : Technical Reports (TR‬وه ا)ر" ا ﺕ‪,‬ره ا‪4‬ن‬
‫ا‪ 
$‬ا  ‪ 61 6‬وا ﺕ‪O‬ن  ﺕ ذات ‪ 
/‬ﺕ‪  YH‬ا‪ 6‬ت ا ﺕد ‪ :‬‬
‫ا!‪ 61‬ا)

‪ S‬ا‪
h‬د" ‪.‬‬

‫

‬
 ‫• اﺹ‪ jj‬ار ﺝ‪ jj‬اول ا‪.0‬اﺹ‪jj‬ت ا‪ : Technical Specifications (TS) "jj‬وه ﺕ‪,‬ر‬
‫ﺡ
 "‪O‬ن ا‪=6‬ع ﺕ‪ 29‬ا‪E V9‬زال =  " او ا‪ : 

K‬ا‪ ، )76‬او ا!‬

‫@ ‪E‬ن ﺕ‪9‬ل ‪ :‬ا‪ )76‬ا‪1! B‬م )

‪ S‬ا‪,‬و )‪. (IS‬‬

‫• اﺹ‪ jj‬ار د‪ "jj0*# jj‬ا=‪ Ujj$‬ا‪ jj‬و ‪ : ISO Guides‬وه د
 وﺱ 
‪E9  " P‬ت‬
‫ا‪ ) 6‬ﺡ
‪ ,‬ا‪ S
")6‬ا‪,‬و
 ‪.‬‬

‫‪ -٢‬ا‪0*0‬ت ا" ا&<‪: "0‬‬

‫ﺕ‪O‬ن ا‪61 6‬ت ا‪ 
6
@E‬دة 
 ‪  64‬ا‪,‬ول ‪ )  :‬ﺝ‪K‬ا‪ 
 
:‬ﺕك ‪ :‬اﺡ‪,‬‬
‫ا‪!O6‬ت ا
 > ‪ ، ! ، 9‬ﺱ‪ 7‬ﺝل ‪ ،‬او ‪.‬ﺡ‪ ,‬ا>وات > ا‪)9‬ل ا ‪  ، 
$‬ﺝ‪ 8‬ا‪ 6‬دن ‪،‬‬
‫ا‪)9‬ل ا‪a‬را
 ‪...‬ا€ ‪ .‬و@‪ ,‬ﺕك > ه‪ _U‬ا‪,‬ول ﺡ‪,‬ة 
 > ا ق ‪ ،‬ا‪ ، ",‬ار"€ ‪...‬ا€ ‪.‬‬
‫و‪ " 6
:‬ا> ‪ B‬ه‪ _U‬ا‪61 6‬ت ‪.‬‬

‫أ‪ -‬وآ" ا" ا&ورﺏ" )‪. European Environment Agency (EEA‬‬

‫وه  ‪ 61‬ﺕ  ‪+‬ﺕ‪9‬د ا‪E‬ور ﺕ  ‪e‬ون ا
 ‪,‬ول ا‪bE‬ء ‪ :‬ه‪U‬ا ا‪E‬ﺕ‪9‬د ‪ .‬وﺕ‪O‬ن‬
‫‪ "b‬ه‪ _U‬ا‪ O 61 6‬ﺕ)ﺉ  ﺝ‪ A
6‬ا‪,‬ول ا‪bE‬ء ‪ :‬ا‪E‬ﺕ‪9‬د ا‪E‬ور ‪ ،‬وﺕ‪ : 8b‬‬
‫‪ "b‬ا"‪ r  b‬ا‪,‬ول `
 ا‪bE‬ء ‪ :‬ه‪U‬ا ا‪E‬ﺕ‪9‬د > ﺱ"‪7‬ا ‪ ،‬ا و"‪ ، %‬ا"‪, 7‬ا ‪،‬‬
‫‪ ، " "E‬وﺕآ
 ‪ .‬وﺕ‪ 8O9‬ه‪ _U‬ا‪ @  61 6‬ا‪6‬ن ا‪E‬ور ا‪U‬ي "‪O‬ن ه ا"‪
 "  b‬‬
‫ا‪ 
=$6‬ا‪e76‬و  ه‪ _U‬ا‪ . 61 6‬و@‪ ,‬ﺕ‪.‬ﺱ‪ 27‬ه‪ _U‬ا‪ 61 6‬م ‪١٩٩٠‬واﺹ‪@ 29‬ارﺕ !‪U:‬ة‬
‫و‪ a‬م ‪ ، ١٩٩٤‬آ‪) A)" 6‬ه ‪ :‬آ آ – ا‪6!,‬رك‪.‬‬
‫‪ -١‬اه‪ j‬اف و‪jjS#‬ور ‪ jj0‬ا‪ : "j0*0‬ﺕ  ه‪ _U‬ا‪, 61 6‬رﺝ ا‪E‬ﺱس ‪46‬ل ﺕث ااء ‪ :‬‬
‫ا)رة ا‪E‬ور
 ‪.: TU ،‬ن ‪9‬ور ‪ 6‬ﺕ‪: " 6 fH‬‬
‫رﺱ‪ 8‬ا‪
7‬ﺱت ا

 ‪4 :‬ل ﺕث ااء وﺕ‪
K‬ات ا‪ 6‬خ ‪.‬‬ ‫•‬
‫و=‪ A‬ا‪ %‬ا‪
7‬ة ‪ B‬ا‪<6‬ت ا‪ >  6‬ا‪ B‬ااء ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺕ<
‪ j‬ا‪ 6‬ت وا‪H‬اﺉ‪4 : P‬ل ﺕث ااء ‪.‬‬ ‫•‬
‫و=‪ A‬ا‪ 6‬ت  ا!ر اث ا
 اء 
 دول ا)رة ‪.‬‬ ‫•‬
‫و=‪ A‬ا‪a
6‬ا!
 ا‪H‬ﺹ ‪ 9:O6‬اث ‪.‬‬ ‫•‬
‫‪ -٢‬ه‪ j0 "j<N‬ا‪ : "j0*0‬ﺕ‪ 8b‬ا‪ 61 6‬آدر ‪ ١٥٠  ,"a" fH‬ﺵ‪ . fH‬وه ﺕ ون‬
‫‪ O‬آ
 وو<
‪ A 6 : j‬آ‪ a‬ا‪=6‬ع ا‪E‬ور ‪The European Topic Centre‬‬
‫)‪. (ETC‬‬

‫‪Commission‬‬ ‫‪for‬‬ ‫‪Environmental‬‬ ‫ب‪.# -‬ﺽ‪ "jjjjj‬ا=‪jjjjja‬ون ا‪jjjjj‬‬

‫)‪: Cooperation (CEC‬‬
‫وه  ‪ 

 61‬ﺹ ‪,‬ول ا"‪ O‬ا‪ 
6‬وه ا‪ ، T
7O6‬ا‪"E‬ت ا‪,96‬ة ‪ ،‬وآ ‪,‬ا ‪ ،‬ﺕ‪.‬ﺱ‪ : 27‬‬
‫‪ t‬أﺕ‪ 
@$‬ا"‪ O‬ا‪  
6‬ون ا
 ‪ .‬وﺕ  ه‪ _U‬ا‪e 61 6‬ون ا
 ‪ :‬ا)رة  ‪+‬ل‬
‫ﺕ‪ 
$‬ﺕ
‪ j‬آ‪ :‬ا)ا!
 وااﺉ‪ p‬ا

 
 دو ‪ .‬آ‪ 6‬ﺕ ه‪ _U‬ا‪ "69 61 6‬ا‪4‬رة ا‪9‬ة 
‬
‫ا‪,‬ول ا‪bE‬ء  اي ‪ /H‬ﺕ ‪  84‬ﺕ‪,‬اول ا‪6‬اد ا‪H‬ة او ‪/‬ح ا ‪"$‬ت ‪.‬‬

‫

‬
 ‫‪ -٣‬ا‪0*0‬ت ا" ا‪: "Z.‬‬
‫‪ :=E‬ا‪ B‬ا‪61 6‬ت ا‪,‬و
 وا‪ 
6
@E‬ه ك ‪ :‬ا`‪ Q‬دول ا ‪61  8‬ت 

 و‪O6" 
/‬‬
‫ان ﺕ‪O‬ن ﺡ‪ 
O‬او  ‪61‬ت ﺹ ‪ .‬وﺕ  > ه‪ _U‬ا‪61 6‬ت ‪e‬ون ا

 ‪ B‬ا‪76‬ى‬
‫ا‪ 96‬ﺡا ‪ .‬و‪ B 
> " 6
:‬ه‪ _U‬ا‪61 6‬ت ‪.‬‬

‫أ‪ -‬وآ" ‪01‬ی" ا" ا&‪#‬ی‪: Environment Protection Agency (EPA) "N‬‬
‫‪ :‬ﺕ‪6‬ز‪ 6 ،١٩٧٠‬ا
‪ 2‬ا‪ r
h‬وا‪4!O‬س ا‪ O"E‬ﺱ" ‪.‬ﺱ
‪ S‬وآ ﺡ‪ "6‬ا
‬
‫ا‪ EPA 
O"E‬آ‪.‬ﺱ‪ Q6 4‬ا  ا‪a6‬ا"‪,‬ة ‪6‬ء وااء وا‪h‬رض ا‪ . Y1!h‬و@ ﺕ‪.‬ﺱ
‪S‬‬
‫اآ ‪ O9 O" 8‬ا‪o‬ﺕ‪9‬د" اي ﺕ ‪)" 8
1‬م  ‪ j
7‬ا‪6E‬ل ‪ 9:O6‬اث وا‪$9‬ظ ‪ B‬ا
‬
‫وا‪ 9‬ا"  ا!اع ا‪ H‬ا‪U‬ي "‪,‬ده‪ .6‬و@‪ ,‬ا!
‪ 2‬ه‪ _U‬ا‪ 66‬ا‪
O‬ة  ‪ ,‬ذ‪ T‬آ‬
‫ا
‪,‬ة ‪ ،‬و‪ S$! :‬ا@‪ 2‬آ‪ 66 2$‬آ
ة اى ا‪ E‬وه اﺹ‪+‬ح ا‪b‬ر ا‪U‬ي ﺱ‪ j‬وان ﺡ‬
‫‪ P
96‬ا
ا‪U‬ي "
‪ k
: m‬ا‪7!E‬ن وا‪O‬ﺉ ت ا‪ 
9‬ا‪E‬ى ‪ .‬ان وآ ﺡ‪ "6‬ا
 ا‪
O"E‬‬
‫ه  ‪ 61‬ا"‪ 
O‬رﺱ‪ O A)" 
6‬اﺉ
‪ : 7‬ا ﺹ‪ 6‬واﺵ  ‪ ،‬وﺕ‪ 8b‬اآ اآ> ‬
‫‪ YH :  ١٨٠٠٠‬ارﺝء ا‪"E‬ت ا‪,96‬ة ا‪ 8$! 
O"E‬ﺕ)"  ا‪, 6‬ﺱ
 وذوي‬
‫ا‪E‬ﺹت ا ‪ ، 
6‬و‪ ",‬اآ>  ‪ H ١٢‬ﺕ‪ . 
 
9‬وﺕ ‪ 6‬ا‪ 61 6‬ﺕ‪ 29‬ﺵ ر " ‪Ej#‬‬
‫اﺝ ﺏ" اﻥ*] واآ‪ :‬ﺹ‪ va< "S‬ا&‪#‬ی‪ . " N‬و"أس اآ ‪ O 
 " ",‬ﺵ  @‬
‫رﺉ
‪ S‬ا‪"E‬ت ا‪,96‬ة ا‪ . 
O"E‬و‪.‬ﺱ
‪ S‬ا‪ 
" 6‬ا‪,",4‬ة ﺝ
‪ k‬ا‪O"h‬ن ‪ :‬ﺝ  ا
‬
‫ا‪ Y1!h‬ﺡ)
) وا@  ‪ ,): ،‬ﺵ‪ 2‬وآ ﺡ‪ "6‬ا
 ا‪ 
O"E‬ا ‪  ,",‬ا)ا!
 وااﺉ‪ p‬ا ﺕ‪,9‬د‬
‫‪"7‬ت اث ا‪676‬ح  ‪ :‬ﺵ‪@ B‬ت ا
 ‪ ،‬وان @‪ 87‬آ
  ه‪ _U‬ا)ا!
 وااﺉ‪,6  p‬‬
‫‪ :‬ا`‪ Q‬دول ا ‪. 8‬‬
‫‪ -١‬اه اف و‪S#‬ور ‪ 0‬ا‪ : "0*0‬ﺕ)د وآ ﺡ‪ "6‬ا
 ا‪ 
O"E‬ا‪6E‬ل ا ‪ 
6‬ا‪) 6‬‬
‫ ‪/‬ت ا

 ‪ :‬ا‪"E‬ت ا‪,96‬ة ا‪ . 
O"E‬و"‪ O6‬ﺡ ‪9‬ور ‪ 6‬اآ ‪: " 6‬‬
‫• ‪:‬ض وﺕ" ا" ت وا 
‪6‬ت ا

 ‪.‬‬
‫• اﺝاء ا‪9‬ث ا

 ‪.‬‬
‫• ﺕ)‪ 8",‬ا‪ "6‬ا‪7 6‬ت ا

 ا‪ : 
96‬ا‪"E‬ت ‪ ،‬وذ‪+  T‬ل ‪:‬‬
‫‪ o‬ﺕ‪ "6‬ا‪Ea‬ت ا‪,‬راﺱ
 ‪ :‬ا‪E46‬ت ا

 ‪.‬‬
‫‪ o‬د‪ 8‬ا‪ %‬ا‪,‬ر"‪ S‬ا‪. 
 ) 6‬‬
‫‪ o‬ﺕ‪ "6‬ر"‪ A‬ا‪,H‬ت ا

 ا‪. 
96‬‬
‫‪ o‬ﺕ‪ "6‬ر"‪ A‬ا‪6‬ء ا‪ p‬ب ‪.‬‬
‫‪ o‬ﺕ‪ "6‬ر"‪ A‬ﺕ ‪ 
6‬ا‪76‬ﺡت ا‪bH‬اء ‪.‬‬
‫ﺕ ااآت واا‪ %‬ا
 ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺕ ‪ 
6‬ا ا
 ‪.‬‬ ‫•‬
‫ا@ ا‪+69‬ت ا‪ 
+E‬و‪ A/‬و! ا‪)6‬ت وا‪ 6‬رات ا‪. 

 ) 6‬‬ ‫•‬
‫و=‪ A‬ا‪ PH‬ا

 ا‪7‬اﺕ
‪ B 
4‬ا‪76‬ى ا) ‪.‬‬ ‫•‬
‫‪ -٢‬ه‪ 0 "<N‬ا‪ : "0*0‬ﺕ‪O‬ن وآ ﺡ‪ "6‬ا
 ا‪  
O"E‬ا‪O6‬ﺕ‪ Q‬ا
 ‪:‬‬

‫
‬
 ‫ا‪E‬دارة ا 
 ا ﺕ‪ ", 8b‬اآ و!ﺉ‪. k‬‬ ‫•‬
‫‪ QO‬ا‪ ",6‬ا‪e ,76‬ون ا‪E‬دارة وا‪6‬ارد ‪.‬‬ ‫•‬
‫‪ QO‬ا‪ ",6‬ا‪e ,76‬ون ااء وا‪E‬ﺵ ع ‪.‬‬ ‫•‬
‫‪ QO‬ا‪ ",6‬ا‪e ,76‬ون ‪:‬ض ا" ت و  ا‪aE‬ام  ‪.‬‬ ‫•‬
‫‪ QO‬رﺉ
‪ S‬ا‪e‬ون ا‪. 
6‬‬ ‫•‬
‫‪ QO‬ا)  ا م ‪.‬‬ ‫•‬
‫‪ QO‬ا‪ m$6‬ا م ‪.‬‬ ‫•‬
‫‪ QO‬ا‪ ",6‬ا‪e ,76‬ون ا ‪@+‬ت ا  ‪.‬‬ ‫•‬
‫‪ QO‬ا‪ ",6‬ا‪e ,76‬ون ا‪ 6‬ت ا

 ‪.‬‬ ‫•‬
‫‪ QO‬ا‪ ",6‬ا‪e ,76‬ون ا‪,
6‬ات وا‪6‬اد ا‪ 7‬و‪/‬ق ا‪.   "69‬‬ ‫•‬
‫‪ QO‬ا‪ ",6‬ا‪e ,76‬ون ا‪9‬ث وا" ‪.‬‬ ‫•‬
‫‪ QO‬ا‪ ",6‬ا‪e ,76‬ون ا ‪"$‬ت ا و‪ P‬ااريء ‪.‬‬ ‫•‬
‫‪ QO‬ا‪ ",6‬ا‪e ,76‬ون ا‪6‬ء ‪.‬‬ ‫•‬
‫‪,‬راء ا‪O6‬ﺕ‪ Q‬ا‪ 
6
@E‬ا‪,) 
96‬د ‪. (١٠‬‬ ‫•‬

‫ب‪ "0*# -‬ا" ا‪ N‬ی" ‪: Environment Canada‬‬

‫وه   ‪ 61‬ﺡ‪ 
O‬آ ‪e7 ",‬و  ﺕ ‪ 8
1‬وﺕ ‪ j
7‬ا‪
7‬ﺱت واا‪ %‬ا

 ‪ :‬آ ‪,‬ا ‪
: 6‬‬
‫ا‪$9‬ظ ‪ B‬ا‪
9‬ة ا" ‪ .‬آ‪ 6‬ﺕ  ه‪ _U‬ا‪ 61 6‬ا"‪
7 b‬ة ‪ B‬ا‪<6‬ت ا‪ $H6‬وﺕ
‬
‫ا
   ‪ 
: 6‬ا‪$H6‬ت ا‪H‬ة وا)‪ A‬ا ‪ . 
$‬آ‪ 6‬ﺕ‪ U.‬ه‪ _U‬ا‪ 61 6‬دورا اﺱﺱ
 ‪6 :‬ت‬
‫ا ‪ ",‬واﺝاء ا‪9‬ث ا

 ﺹ ‪4 :‬ل ﺕ‪
K‬ات ا‪ 6‬خ ‪.‬‬
‫‪ -١‬اه اف و‪S#‬ور ‪ 0‬ا‪: "0*0‬‬
‫ا‪ U‬ا‪e76‬و
 ا‪6‬آ ‪ A‬ا‪E‬دارات ا‪= : 
96‬ع ﺡ‪ "6‬ا
 ‪.‬‬ ‫•‬
‫ا‪  fH‬ا ‪"$‬ت ا‪b‬رة ‪.‬‬ ‫•‬
‫ ‪ 4‬ا‪6‬اد ا‪ 7‬وا‪H‬ة ‪.‬‬ ‫•‬
‫اﺝاء ا‪9‬ث ا ‪4 : 
6‬ل ﺡ‪ "6‬ا
 ‪.‬‬ ‫•‬
‫ا)
م ‪6.‬ل ا‪6‬ا@ ا

 ‪.‬‬ ‫•‬
‫ا‪$9‬ظ ‪ B‬ا
 ا" ‪.‬‬ ‫•‬
‫ا‪$9‬ظ ‪ B‬ا‪ j/ 6‬ا‪,646‬ة  اث ‪.‬‬ ‫•‬
‫ا‪$9‬ظ ‪ B‬در ا‪  _
6‬اث ‪.‬‬ ‫•‬
‫‪ -٢‬ه‪ 0 "<N‬ا‪ : "0*0‬ﺕ‪O‬ن ا‪  61 6‬وﺡ‪,‬ات ‪ 
:‬ﺡ‪ Q7‬ا‪ j/ 6‬ا‪K4‬ا‪ 
:‬ه ‪:‬‬
‫ ) ا ﺹ‪ 6‬ا‪. 
/‬‬ ‫•‬
‫ ) او!ر" ‪.‬‬ ‫•‬
‫ ) آ"‪. T‬‬ ‫•‬
‫ ) "آان وا‪ P
96‬ادي ‪.‬‬ ‫•‬
‫ ) 
"ي وا‪ ) 6‬ا‪. 
6‬‬ ‫•‬

‫
‬
 ‫•  ) ا‪ P
96‬ا‪. 7/E‬‬
‫آ‪ 6‬ﺕ‪ 8b‬ا‪ : 61 6‬ه
‪ 
O‬ا@‪7‬م ‪,", H‬ة ه ‪:‬‬
‫@‪, 87‬ت ا ‪, O ",‬ا ‪.‬‬ ‫•‬
‫@‪, 87‬ت ا‪
9‬ة ا" ‪, O‬ا ‪.‬‬ ‫•‬
‫@‪ 87‬ا‪a 6‬هت ا

 ‪, O‬ا ‪.‬‬ ‫•‬
‫@‪ 87‬ا>ج ا‪. ", O‬‬ ‫•‬
‫@‪ 87‬ﺕ)‪ ",‬ا‪ <E‬ا
 ‪, O‬ا ‪.‬‬ ‫•‬
‫@‪7 87‬ﺡت ا‪, O _
6‬ا ‪.‬‬ ‫•‬
‫ ‪9 ,‬ث ا‪ _
6‬ا‪. /‬‬ ‫•‬

‫
‬
 ‫دي‬S‫ا' ا‬
"
‫ت ا" ا‬QN=‫ا‬
Petroleumn Environment
Intentities


 ‫‪.!# -١‬م ا!‪ N‬ا=*‪. 0‬‬
‫" ف ا
‪ O‬ا ‪ k! 6
1‬ا‪E‬دارات او ا)ت او ا‪E‬ﺝ‪a‬اء ا ﺕ‪O‬ن ‪ 646‬ا ‪8
1‬‬
‫ا‪6‬ب آ او ا)‪ 87‬او ا ط ‪ ،‬و" ف ا"‪ k! b‬ا
 و=‪1! A‬م  ‪ j7‬ادار" ‪ j
)9‬ه‪,‬ف‬
‫ك ‪ .‬و"‪,9‬د ا
‪ O‬ا ‪= B 6
1‬ء ا
!ت ا ﺕ‪  A64‬ا‪ !E‬ا ‪  ,E‬ا)
م ‬
‫‪ j)9‬ا‪K‬ض ا‪U‬ي ا!‪  .‬اﺝ‪ k‬ا
‪ . O‬ه ك ا!اع  ‪,‬دة  ا
آ ا ‪ 
6
1‬ا "‪O6‬‬
‫ﺕ‪ 6
6‬اﺱ دا ا‪: "  B‬‬

‫ ا ‪ 6‬او ا ط ‪.‬‬ ‫‪

/‬‬ ‫
‬
‫ ا‪. A@6‬‬ ‫‪
/‬‬ ‫
‬
‫ ا‪. % 6‬‬ ‫‪
/‬‬ ‫
‬
‫ اﺡ ا‪!E‬ج ‪.‬‬ ‫‪
/‬‬ ‫
‬

‫أ‪ -‬ا! ف ‪ E#‬ا!‪ N‬ا=*‪: 0‬‬

‫"=‪ A‬ا
‪ O‬ا ‪E 6
1‬ي ﺕ‪  
O‬اﺝ ‪:‬‬
‫ا‪E‬ﺱ‪$‬دة  ا‪. fH‬‬ ‫‪-١‬‬
‫ا‪9‬ل ‪ B‬ا ‪. j
7‬‬ ‫‪-٢‬‬
‫اء ا‪E‬ه‪6‬م ا‪+6‬ﺉ‪. 6  8‬‬ ‫‪-٣‬‬
‫ا‪76‬ه‪ : 6‬ا@ ‪.‬‬ ‫‪-٤‬‬
‫ﺕ‪ ,",9‬ا‪e76‬و
ت ‪.‬‬ ‫‪-٥‬‬
‫ﺕ‪ ,",9‬ا ‪@+‬ت ا‪ 
):E‬وا ‪6‬د" 
 ا ‪/‬ت ‪.‬‬ ‫‪-٦‬‬

‫ان ﺕ)‪ 8
7‬ا ‪ 6= 6‬ا
‪ O‬ا ‪6E 8" 6
1‬د ‪ B‬ا‪ ، fH‬و"‪ Q‬وﺝد ﺱ آ‪"a‬‬
‫واﺡ‪,‬ة ‪+‬ﺵاف ‪ B‬اﺝ‪a‬اء ا ‪ 6‬وا ‪ . 
 6
: j
7‬و ‪ ,‬ﺕ)‪ 8
7‬ا ‪ 6‬ﺡ‪ Q7‬ا
‪ O‬ا ‪ 6
1‬‬
‫"‪E Ue‬ر  " ‪:‬‬
‫‪ -١‬ز"دة رة ا‪ fH‬ا)ﺉ‪ 6  8‬و ﺱ اﺕ‪6‬م ا ‪ 6‬وارﺕ‪$‬ع ‪7‬ى ﺝدة ا‪E‬داء ‪.‬‬
‫‪ -٢‬ا‪K‬ء ا@‪ 2‬ا‪b‬ﺉ‪ 4
! A‬ا‪9‬ل  ‪ 6‬ا‪ B‬ا‪.‬‬
‫‪ -٣‬ﺱ ا‪9‬ل ‪ B‬ﺵ‪ fH fH‬وآ‪$‬ء ‪ 6 :‬واﺡ‪,‬‬

‫‪ -٢‬اه اف وواﺝت ‪ H‬ا" ‪.‬‬

‫أ‪ -‬أه اف ‪ H‬ا" ‪:‬‬
‫"  @‪ 87‬ا
 ﺝ ر@
 ‪ B‬ﺝ‪ A
6‬ا@‪7‬م اآ ا‪ ، 
6‬و واﺝ‪ k‬اﺕ‪H‬ذ ا‪E‬ﺝاءات ا‪ "7‬‬
‫وا‪ 
$O‬زا اث و ‪ ,  k4‬ﺡ‪,‬و<‪ . k‬آ‪ B 7" 6‬ا)‪ 87‬ا‪ B‬ﺕ‪ 
$‬ا‪6‬ر"‪ A‬ا

 ا‪6‬اآ‬
‫رات ا‪9‬ﺹ ‪ :‬ه‪U‬ا ا‪6b6‬ر ‪ ،‬و"‪ B 7‬ا‪ B‬ﺕ
‪ j‬ا!‪ 61‬ادارة ا
 ا‪,6 6‬ة ‪> 
6‬‬
‫ا!‪ (ISO 14000) 61‬و!‪1‬م ا‪ 9‬وا‪ +7‬وا
 )‪ . (HSE‬و"‪ Q4‬ان "‪ 87@ B19‬ا
 ‪8,‬‬
‫ا‪+‬زم  @ ا‪ B‬ﺝ ادار" ‪ :‬اآ ا‪. 
6‬‬

‫
‬
 ‫ب‪ -‬واﺝت ‪ H‬ا" ‪:‬‬
‫ﺕ‪ 6b‬واﺝت ا@‪7‬م ا
 ‪ :‬اآت ا ‪: "  
$‬‬
‫‪ -١‬ا@ ا

 ‪ B‬آ‪/! :‬ت اآت ا ‪ 
$‬وإﺝاء ا‪76‬ﺡت ا

 ‪ _U‬ا ‪/‬ت‬
‫و‪ 9:O‬اث ا ﺕ‪.  %‬‬
‫‪   -٢‬ﺕ ‪ U
$‬ا‪o‬ﺝاءات ا‪6‬ب اﺕ‪H‬ذه ‪  ,9‬اث ‪
 : :O‬ت اآت ا ‪.
$‬‬
‫‪   -٣‬ﺕ ‪  U
$‬اارئ ا‪H‬ﺹ ‪ 9:O6‬ا)‪ A‬ا‪ : 
"a‬ا‪!h‬ر وا‪976‬ت ا‪6‬ﺉ
 ‬
‫‪+‬ل ه
ت ‪ 9:O‬اث ا ‪ $‬ا>‪ <+‬و ‪ A j
7‬ه
 ا‪E‬ﺱ د ا‪6‬آ‪ : "a‬آ‪a‬‬
‫ازارة‪.‬‬
‫‪ -٤‬ﺕ<
‪ j‬و  ﺕ
‪ j‬ا)ا!
 وا" ت وا 
‪6‬ت ا)" وا ‪ 
6‬ا‪H‬ﺹ ‪$9‬ظ ‪B‬‬
‫ا
  اث‪.‬‬
‫‪ -٥‬ﺕ‪ 
>6‬وزارة ا ‪4 : P$‬ن وزارة ا
 وا‪61 6‬ت وا
ت ا)" وا 
 وا‪
6
@o‬‬
‫وا ‪ 
6‬ا‪e 
6‬ون ا

‪.‬‬
‫‪   -٦‬ا‪6‬ل ‪  4‬ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ا‪H‬ة وا‪.
 <6‬‬
‫‪ -٧‬ﺕ‪,@ %! k"UK‬ة ا‪ 6‬ت ا

 ا‪H‬ﺹ ‪<6‬ت ا

 ا ﺕ‪  4‬ا‪ !h‬ا ‪
$‬‬
‫‪ O‬دوري وﺕ‪ 
9‬ا ﺉ‪ %‬ا‪) " 7‬ر" ‪K‬ض و=‪ A‬ا‪ PH‬واا‪ " %‬ا‪o‬ﺝاءات‬
‫ا‪UH6‬ة ‪  ,9‬اث‪.‬‬
‫‪ -٨‬إ‪,‬اد ا‪9‬ث وا‪,‬راﺱت ا

 وإ@ ا‪,‬ورات ا"" ‪K‬ض ! ا ا
 
‬
‫ا 
 وﺕ‪ 
:‬ا‪ QO‬وا‪6‬در ا‪H‬ﺹ  ط ا
 ‪.‬‬
‫‪ -٩‬ا ‪ A j
7‬ا‪4‬ت ذات ا ‪ @+‬آ‪ 4‬ت وا‪6‬اآ‪ a‬ا‪ 
>9‬وا ‪ 
6‬ا‪ : H6‬ا)‬
‫‪K‬ض @
س وﺕ‪ 
9‬ا‪<6‬ت وإﺝاء ا‪76‬ﺡت ا

 وا‪,‬راﺱت وا‪9‬ث ا‪. 
 ) 6‬‬
‫‪ B +‬ﺕ
‪1! j‬م ا‪o‬دارة ا

  ‪+‬ل ‪ 64‬أ!‪ 61‬ا’"‪a‬و ) ‪ISO‬‬ ‫‪ -١٠‬ا ‪ً )7 6‬‬
‫‪ (14000‬و!‪1‬م ا‪ 9‬وا‪ +7‬وا
 )‪.(HSE‬‬
‫‪ -١١‬ا ‪ B 6‬ﺕ‪ 
:‬ا‪, 6‬ات وأﺝ‪a‬ة @
س ا‪<6‬ت ‪!.‬ا وا ‪ B 6‬ﺕ‪ 
$‬ا‪6‬ر"‪A‬‬
‫ا

‪.‬‬
‫‪   -١٢‬ا‪6‬در ا‪  6‬ا‪6‬اﺝ‪,‬ة ‪ :‬اآت ا ‪ 
$‬وﺕ<
‪ j‬ا‪ 6‬ت ا‪H‬ﺹ  ‪.‬‬
‫‪   -١٣‬ﺕ" وﺡ‪,‬ات  ‪ 4‬ا‪ _
6‬ا 
 وا@ !
 ا‪ _
6‬ا‪6‬وﺡ واﺱ‪,H‬ام‬
‫ا‪ O‬ﺝ
 ا‪ " >",9‬اﺡ‪,‬ات وادة اﺱ‪,H‬ام ا‪ _
6‬ا 
 ا‪.4 6‬‬
‫‪ -١٤‬ا‪,‬اد دراﺱت ﺕ)‪ ",‬ا‪<E‬ا
 ‪6‬ر"‪ A‬ا ‪. 
$‬‬

‫ج‪ -‬ا!‪ N‬ا=*‪ H$ 0‬ا" ‪:‬‬

‫"‪O‬ن @‪ 87‬ا
 دة  ‪ 64‬ﺵ ‪ Q‬ووﺡ‪,‬ات ﺕ‪e‬دي ‪ 646‬ا‪6E‬ل ا ﺕ‪ 6b‬ﺕ‪j)9‬‬
‫ا‪E‬ه‪,‬اف ا ا!‪  .‬اﺝ @‪ 87‬ا
 ‪ .‬و"
 ا‪ PH6‬اد!_ !‪6‬ذج ‪ 6b" 
 87) O‬آ‪:‬‬
‫!‪/‬ت ا@‪7‬م ا
 ا‪ :  @6‬اآت ا ‪ . 
$‬و"‪ O O6‬ﺵآ !‪ 
$‬ان ﺕ‪,9‬د ا
‪O‬‬
‫ا ‪ 6
1‬ا‪ 6‬ﺱ‪ 87) Q‬ا
 ا‪  A‬وذ‪
 T‬ر آ او اﺝ‪a‬اء  ه‪U‬ا ا
‪ O‬ا ‪ 6
1‬ﺡ‪Q7‬‬
‫ا ‪/‬ت ا

 ا ﺕ‪. Ab‬داﺉ ‪.‬‬

‫
‬
 ‫ﺵ‪ : (١-١١) N‬ا!‪ "<N‬ا‪.0‬ذﺝ" ‪ H$‬ا" ‪ X‬اآت ا
" ‪.‬‬

‫د‪ -‬ا‪.‬ﺹ] ا‪ H va |.‬ا" ‪:‬‬

‫‪ -١‬ﺵ‪ "a‬ا‪ =0‬ا ‪ :‬ﺕ‪ 8b‬ا  ‪
) 
 H‬س وﺕ‪ 
9‬ا‪<6‬ت ا‪6‬وﺡ ا‪ B‬ا
‬
‫وا ﺕ‪  4‬آ‪/! :‬ت اآ ‪ ،‬و"‪ 8b‬ا‪ H6‬آ‪ :‬ا‪E‬ﺝ‪a‬ة ا‪b‬ور" )
س <ت‬
‫)ااء‪ ،‬ا‪6‬ء ‪ ،‬ا ‪ ،‬ا‪E‬ﺵ ع ‪ ،‬وا‪=b‬ء( ا‪ "H6‬ا> وا‪ . ) 6‬و"
 ا ول‬
‫)‪ : (٢-٥‬ا‪ $‬ا‪  SH‬ه‪U‬ا ا‪ 
,‬ا‪E‬ﺝ‪a‬ة وا‪, 6‬ات ا‪!E 6‬ء ‪ 
 H‬‬
‫!‪6‬ذﺝ ‪
) O‬س ﺝ‪ A
6‬ا!اع ا‪<6‬ت ‪.‬‬
‫‪ -٢‬ﺵ‪ "a‬ﺕ<‪.‬ث ا!‪.‬اء وازات ا‪
0‬و‪ E# "1‬ا‪Qa‬ت ‪   :‬وا@ ا‪ !E‬ا‪<6‬‬
‫اء ‪ :‬ا‪6‬ا@‪ A‬ا ‪ 
$‬وﺕ‪ ,",9‬ا‪6‬ا@‪ A‬ا‪E‬آ> ﺕ<ً وا ‪ B 6‬ادل ا‪ O‬ﺝ
 ا‪>",9‬‬

‫
‬
‫‪  ,9‬ﺕث ااء > ﺕ‪ 
79‬ا‪E‬ﺡاق ‪ :‬ا ‪+‬ت ‪ Flares‬وا‪:E‬ان وا‪6‬اﺝ‬
‫وا‪9 7‬ل ا‪ B‬ا@د ا ‪.Y
1‬‬
‫‪ -٣‬ﺵ‪ "SXN# "a‬ا=<‪.‬ث ‪ X‬ا‪S
H0‬ت ا‪0‬ﺉ" ‪ :‬وﺕ‪O‬ن  ‪:‬‬
‫• و‪ 1‬ة ‪=#‬ﺏ‪ "a‬ﺥ
" ‪.Z‬ارئ ‪ "SXN#‬ا‪ R$‬ا@ی=" ‪ :‬ا!ء @‪,‬ة  ت  ا‪Q
!E‬‬
‫ا ة ‪976‬ت ا‪6‬ﺉ
 وا‪  6‬وا ‪: 
 j
7‬ق ‪ 9:O‬ا)‪ A‬ا‪ : 
"a‬ا‪!E‬‬
‫وا‪976‬ت ا‪6‬ﺉ
 ‪ :‬ا‪ j/ 6‬ا‪ 
6‬واﺱ‪ B‬وا‪ 
 4‬وه
 ا‪E‬ﺱ د ا‪6‬آ‪ : "a‬‬
‫آ‪ a‬ازارة ‪K‬ض اﺕ‪H‬ذ ا‪E‬ﺝاءات ا‪  "7‬وا‪$‬ر" ‪  ,9‬ﺕث ا‪9‬ﺹ !
‪4‬‬
‫‪6+‬ل ا‪ 
"H‬ا ﺕ ض  ا‪ Q
!E‬ا ‪ 
$‬ا ة ‪!+‬ر وا‪976‬ت ا‪6‬ﺉ
‪.‬‬
‫• و‪ 1‬ة ورﺵ" ا‪ a0‬ات وا&ت وا‪.0‬اد ا‪0N‬وی" ‪   :‬ا‪, 6‬ات وا‪
E‬ت وا‪6‬اد‬
‫ا‪
6
O‬و" ا ﺕ‪,H7‬م ‪ 9:O :‬ا)‪ A‬ا ‪ 
$‬وﺕ ‪a"a‬ه ‪, 6 67 O‬ات ا‪>",9‬‬
‫وا‪6‬رة وذات ا‪ O‬ﺝ
 ا‪ >",9‬وﺕ‪,‬ر"‪ Q‬ا‪O‬ادر ا‪K H6‬ض ‪ 9:O‬اث‬
‫ا ‪ : $‬ا‪976‬ت ا‪6‬ﺉ
 ‪.‬‬
‫• و‪ 1‬ة ‪ ^#‬ا@وارق ‪O" :‬ن ﺕ‪  A‬ﺱ‪ B‬ا‪a‬وارق ا‪U‬ي "‪ 8b‬ا‪a‬وارق ا‪ : ,H76‬‬
‫‪ 9:O‬ا)‪ A‬ا‪ 
"a‬و‪e7‬و
 اﺡ‪,‬ة ادا ا‪6‬ﺱ‪ B‬وﺕ‪ 
:‬ا‪a76‬ت ا‪b‬ور" ‪.k‬‬
‫‪ -٤‬ﺵ‪ "a‬ﺕ‪Q#a‬ت ا‪ u0‬ا'" ‪ :‬وﺕ‪O‬ن ﺕ   وﺡ‪,‬ات  ‪ 4‬ا‪ _
6‬ا 
 وه‪ _U‬ا ‬
‫‪e7‬و  ا@ !
 ا‪ _
6‬ا 
 ا‪ 4 6‬وﺕ" وﺡ‪,‬ة  ‪ 4‬ا‪ _
6‬ا 
‬
‫ ض ‪6‬اﺹ‪$‬ت ا‪ _
6‬ا‪ 4 6‬ا‪6‬وﺡ ‪ B‬ان ﺕ‪O‬ن =‪ 6‬ا‪,96‬دات ا

 ا‪,6 6‬ة‬
‫وآ‪ TU‬ا ‪ B 6‬اﺱ‪,H‬ام ا‪ O‬ﺝ
 ا‪E >",9‬دة اﺱ‪,H‬ام ا‪ _
6‬ا‪.4 6‬‬
‫‪ -٥‬ﺵ‪ "a‬ﺕ<‪.‬ث ا=ﺏ" وآ‪.H‬رات ا&ﻥﺏ‪   : v‬وا@ ا‪ !E‬ا‪  <6‬و  ﺡادث‬
‫ا‪7O‬رات ‪ :‬ا‪ Q
!E‬ا ‪ 
$‬و آ‪ 
6‬ا‪<6‬ت ا‪ 76‬و@‪ A‬ا‪7‬ب وا‪E‬ﺝاءات ا‪UH6‬ة‬
‫‪   ,9‬و   ‪ 4‬ا  اث واﺝاء ‪ p7‬ﺵ ‪ :O‬ط ا‪ Q
!E‬و ء‬
‫@‪,‬ة  ت ‪ . TU‬وآ‪ TU‬ﺝ‪ A6‬ا
!ت ا‪9 :O 6‬ت ﺕز"‪ A‬ا@د وآ‪:O TU‬‬
‫  ﺕ  ا‪K‬ز ‪K‬ض ا)

‪ 8‬ا
 وﺕ‪ ,",9‬ا‪E‬ﺝاءات ا‪  6‬ض  وا ‪B 6‬‬
‫ﺕ ‪U
$‬ه‪.‬‬
‫‪ -٦‬ﺵ‪ "a‬ا‪=0‬ﺏ‪ : "a‬و"ﺕ‪  P‬اﺡ‪,‬ات ا
 ‪:‬‬
‫• و‪ 1‬ة  ة ا‪#.<a0‬ت ا" ‪ :‬ﺕ‪,@ "UK‬ة ا‪ 6‬ت ا

 ا ﺕ‪B 4 8‬‬
‫ا‪9‬ﺱ ا‪OE‬و!
 ‪ K‬آ‪ :‬در اث ‪ :‬اآت ا ‪ 
$‬وﺕ‪7 ,",9‬ت‬
‫‪+‬‬
‫اث وا‪ "E‬ز ‪ 4‬ا‪ 76‬ث دا اآ ا‪K 
6‬ض  ‪ k4‬وا ‪ً )7 6‬‬
‫‪ B‬ر‪,@ P‬ة ا‪ 6‬ت ‪(Geographical Information System) GIS O‬‬
‫ا‪6‬اﺝ‪,‬ة ‪ 87@ :‬ا‪9‬ﺱ ‪K‬ض رﺱ‪ 8‬ا‪H‬ر‪ /‬ا
 ‪ A
64‬ﺵآت ا)ع ا ‪. $‬‬
‫• و‪ 1‬ة ا&ﺕت ا" )ا و" وا&<‪ : ("0‬ﺡ‪ Ž$‬ا ‪ €7‬ا‪E‬ﺹ
 ‪+‬ﺕ‪
@$‬ت ا

 ا‪,‬و
‬
‫وا‪ 
6
@E‬و  ﺕ‪ >",9‬و‪ j:‬ا‪,476‬ات ا ‪ 
6‬و  =ع ا!‪6b‬م ا اق ‬
‫ودور وزارة ا ‪ : P$‬ﺕ‪ T‬ا‪E‬ﺕ‪
@$‬ت وﺕ<
 )رات ﺕ‪ T‬ا‪E‬ﺕ‪
@$‬ت ‪ B‬ا  ا ‪
$‬‬
‫‪ :‬ا)‪.‬‬
‫• و‪ 1‬ة ‪#‬ا" و‪=#‬ﺏ‪ "a‬ا‪'0‬در ا‪   : "a0‬آ‪ :‬ا‪6‬در ا‪  6‬ا‪6‬اﺝ‪,‬ة ‪ :‬ا)ع‬
‫ا ‪ > $‬ا‪E‬ﺝ‪a‬ة ا‪
6 : ,H76‬ت ا‪ S4‬وا‪ f9$‬ا ‪,‬ﺱ ‪ ...‬ا€ وا!ء @‪,‬ة‬

‫ 
‬
‫ ت ‪ T‬ا‪6‬در ‪ :=E‬ا‪   B‬اﺱ
اد ا‪6‬در ا‪  6‬و‪ 6/‬ا =‪  Q‬‬
‫و ‪ A j
7‬ا‪4‬ت ا‪ 
6‬دا ا)‪.‬‬
‫• و‪ 1‬ة ﺕ‪ R0‬ا@ی‪.‬ت ا‪ : "<0a=H0‬ا ض  ‪ 
6‬ﺕ‪ A
64‬ا‪"a‬ت ا‪ 6 76‬وﺕ‪ 
:‬ا‪
E‬ت‬
‫وا‪6‬ا@‪ A‬ا‪ A
64 6‬ا‪"a‬ت ا‪ 6 76‬وا ‪K j
7‬ض ﺕ"‪ Y‬ا‪"a‬ت ا‪6 76‬‬
‫وا‪,‬اد ا)ر" ا" ‪
6O‬ت ا‪,  646‬ى ا@‪ A‬اآ ا‪.
6‬‬
‫‪ -٧‬ﺵ‪ "a‬اﺏ" ا" ‪ :‬ان ‪ 6‬ه‪ _U‬ا  ه ر@ وﺕ‪/!) A
64 m
$‬ت‪،‬ا@‪7‬م‪: ،‬وع(‬
‫اآت ا ‪ 
$‬و)ر!  "ح ا‪ B‬ا
 ‪ A‬ا‪,96‬دات ا

 ا‪,6 6‬ة‪ ،‬وﺕ)‪ ",‬اث‬
‫ا ﺕ‪ %‬وا ‪.k4  B 6‬‬
‫‪ -٨‬ﺵ‪ "a‬ا رات ا" ‪ :‬و"ﺕ‪:  P‬‬
‫و‪ 1‬ة ﺕ‪ $‬ی ا&ﺙ ا <‪0‬ری‪ R‬ا ی ة وا=‪'S‬ل ا‪.0‬ا‪$X‬ت ا" ‪ :‬اﺝاء ﺕ)‪ ",‬ا‪<E‬‬ ‫•‬
‫ا
 ‪6‬ر"‪ A‬ا‪,",4‬ة و  اﺱ‪9‬ل ا‪):‬ت وزارة ا
 ‪ B‬ﺕ‪ T‬ا‪6‬ر"‪A‬‬
‫وا@  وا ‪ B 6‬ﺕ‪ 
6b‬اﺡ‪,‬ات ا‪  ,9 6‬ﺕث ا
 ‪.‬‬
‫و‪ 1‬ة ا‪ H0‬ا <‪0‬ری‪ R‬ا‪$‬ﺉ‪ "0‬و‪ "a#‬ا=<‪.‬ث ‪ :‬اﺝاء ‪!+ 
 p7‬‬ ‫•‬
‫)ا‪6‬ر"‪ (A‬ا)ﺉ‪ 6‬ﺡ
ً !ا وﺕ) و ‪ :‬ا<ره ‪ B‬ا
 و ‪ 4‬اث وا ‪6‬‬
‫‪ B‬ادل ا‪ O‬ﺝ
 ا‪  ,9 >",9‬اث ا
 ا ﺕ‪  %‬ﺕ‪ T‬ا‪. !E‬‬
‫و‪ 1‬ة ا&‪Q‬م وا=‪ ".‬ا" ‪ :‬ﺕ ‪ 8
1‬ا‪ !E‬ا ‪ 
6‬وا

 > ا ‪,‬وات وا‪e6‬ﺕ‪6‬ات‬ ‫•‬
‫واﺹ‪,‬ار ا‪)6‬ت وﺕ ‪ 8
6‬ا" ت وا‪,96‬دات ا

 ‪ B‬آ‪ :‬ﺵآت ا)ع ا ‪. $‬‬
‫و‪ 1‬ة ا رات وا‪.S‬ث ‪ :‬اﺝاء ا‪9‬ث وا‪,‬راﺱت ا‪,
6‬ا!
 ا  ﺵ‪ !.‬ﺕﺱ
‪ A‬ا‪:‬ق‬ ‫•‬
‫ا‪6‬ا@ ا

 او ا"‪4‬د ا‪9‬ل ‪6‬آ ا

 وذ‪+  T‬ل آادر @‪ 87‬ا
 اوا‪H‬اء‬
‫ ط ا
 ‪ :‬ا)ع ا ‪ $‬او ا‪6‬اآ‪ a‬ا‪ 
>9‬او ‪ /‬ا‪,‬راﺱت ا 
 ‪ :‬ا‪ 4‬ت ‪.‬‬
‫‪ -٩‬ا‪ 1.‬ة ا&داری" ‪ 6 :‬اﺡ‪,‬ة " ‪ 8
1  j‬ا‪ 
=E‬ا‪H‬ﺹ )‪ 87‬وادل ا‪ 6‬ت‬
‫ا‪H‬ﺹ ‪) QO‬ادرة وااردة( ‪ B‬ا!‪ %‬ا‪E‬داري ا‪ 6‬ب ‪ :‬ا‪9‬ﺱ ا‪OE‬و!
‪.‬‬

‫هـ ـ ‪.#‬اﺹت ا‪N‬در ا‪ H X #a‬ا" ‪:‬‬

‫"‪ b$‬ان "‪O‬ن ا 
 ‪ 87@ :‬ا
  "‪ 4‬ا‪
O‬ت ا ‪,‬ﺱ
 وص ه ‪,‬ﺱ 
 وه ‪,‬ﺱ‬
‫آ
‪
6‬و" وآ‪ 4" TU‬آ
 ا م‪ 87@ /‬ا‪
6
O‬ء وم ا‪
9‬ة وان "‪O‬ن ‪,‬ى ا 
 ة ‪
6‬‬
‫‪ :‬ا@‪ A‬ا ‪ E 6‬ﺕ)  ‪ ٥‬ﺱ ات وذ‪a T‬ود ‪H‬ة ا ‪6b : 
6‬ر ا  ا ‪.
$‬‬

‫‪ -٣‬ا!آ ا=*‪H& "0‬م ا" ‪ X‬اآت ا

" ‪.‬‬

‫ﺕ
 ا‪H6‬ت اد!_ !‪6‬ذج ﺝدة ‪
 + :‬آ ﺕ ‪7@E 
6
1‬م 
 ‪ :‬اآت ا ‪: 
$‬‬

‫أ‪ -‬ا!‪ N‬ا=*‪ H$ 0‬ا" ‪ X‬ﺵآ" ﻥ‪ K‬ا‪0‬ل ‪ :‬وه آ‪ : 

 6‬ا‪PH6‬‬
‫ا ‪:‬‬

‫

‬
 ‫ﺵ‪ : (٢-١١) N‬ا!‪ N‬ا=*‪ H$ 0‬ا" ‪ X‬ﺵآ" ﻥ‪ K‬ا‪0‬ل ‪.‬‬

‫ب‪ -‬ا!‪ N‬ا=*‪ H$ 0‬ا" ‪ X‬ﺵآ" ‪ X'#‬ا‪ : K.‬آ‪ 

 6‬اد!_ ‪:‬‬

‫ﺵ‪ : (٣-١١) N‬ا!‪ N‬ا=*‪ H$ 0‬ا" ‪ X‬ﺵآ" ‪ X'#‬ا‪. K.‬‬

‫

‬
‫ج‪ -‬ا!‪ N‬ا=*‪ H$ 0‬ا" ‪ X‬ﺵآ" ﻥ‪ K‬ا‪.‬ب ‪ :‬آ‪ : 
 6‬ا‪ PH6‬ا ‪:‬‬

‫ﺵ‪ : (٤-١١) N‬ا!‪ N‬ا=*‪ H$ 0‬ا" ‪ X‬ﺵآ" ﻥ‪ K‬ا‪.‬ب ‪.‬‬
‫د‪ -‬ا!‪ N‬ا=*‪ H$ 0‬ا" ‪ X‬ﺵآ" ‪ X'#‬ا‪0‬ل ‪ :‬آ‪ 
 6‬اد!_ ‪:‬‬

‫ﺵ‪ : (٥-١١) N‬ا!‪ N‬ا=*‪ H$ 0‬ا" ‪ X‬ﺵآ" ‪ X'#‬ا‪0‬ل ‪.‬‬

‫
‬
 ‫هـ ‪ -‬ا!‪ N‬ا=*‪ H$ 0‬ا" ‪ X‬ﺵآ" ‪z‬ز ا‪0‬ل ‪ :‬آ‪ 
 6‬اد!_ ‪:‬‬

‫ﺵ‪ : (٦-١١) N‬ا!‪ N‬ا&داري ‪ H$‬ا" ‪ X‬ﺵآ" ‪z‬ز ا‪0‬ل ‪.‬‬

‫و‪ -‬ا!‪ N‬ا=*‪ H$ 0‬ا" ‪ X‬ﺵآ" ﺕ‪.‬زی‪ R‬ا‪=0‬ت ا
" ‪ :‬آ‪ 
 6‬اد!_ ‪:‬‬

‫ﺵ‪ : (٧-١١) N‬ا!‪ N‬ا&داري آ" ﺕ‪.‬زی‪ R‬ا‪.=0‬ﺝت ا

" ‪.‬‬

‫
‬
 ‫وزارة ا" ‪:‬‬ ‫‪-٣‬‬

‫ﺕ‪ 2O‬وزارة ا

 ‪ :‬ا اق م ‪, ٢٠٠٣‬ف ﺕ‪ 
79‬اا@‪ A‬ا
 ‪ :‬ا اق ‪ .‬و@‪ ,‬و= ‪2‬‬
‫ازارة ‪,‬د  ا‪E‬ﺱ)
ت ‪ ، 6 :‬اه‪: 6‬‬
‫أ‪9 Q! -‬ت @
س ﺕث ااء ‪ :‬آ‪ :‬ا‪1:96‬ت ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ا‪
7‬ة ‪ B‬ا‪<6‬ت ا‪K‬ز" ا ﺕ‪ YH  4‬ا‪. !E‬‬
‫ج‪ -‬ا!ء ا@‪ 6 
1! 6/ A‬ا ‪"$‬ت ا‪. ",‬‬
‫د‪ -‬اﺝ‪ 9! k‬اﺱ‪,H‬ام ا)
ت ا‪+6‬ﺉ‪. 
 6‬‬
‫‪ -u‬اﺱ‪,H‬ام وﺱﺉ ا@ ا‪,46‬دة ‪.‬‬
‫و‪ -‬ا!ء ا@‪"$  6/ A‬ت ا‪H‬ة ‪.‬‬
‫ز‪ -‬و=‪ %! A‬ﺱاﺕ
‪E 4‬دارة ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ا‪H‬ة ‪.‬‬
‫ح‪ -‬ا‪ 9 ,   S79‬ا‪ _
6‬ا‪. 
97‬‬
‫ط‪ -‬ﺡ‪ "6‬ا‪ _
6‬ا‪. 
:4‬‬
‫ي‪ -‬ا!ء ا‪
696‬ت ا

 ‪.‬‬
‫ك‪ -‬ﺕ‪ V",9‬ا)ا!
 وا" ت ا

 ‪.‬‬

‫‪ -٥‬ه‪ "<N‬وزارة ا" ‪:‬‬

‫"
 ا‪ PH6‬ا ا
‪ 
O‬ا  ‪,‬واﺉ وا@‪7‬م وزارة ا
 ا ا@
 ‪.‬‬

‫
‬
 ‫ﺵ‪ : (٨-١١) N‬ا!‪ N‬ا=*‪. 0‬زارة ا" ‪.‬‬

‫
‬
  ‫ﻥ‬:‫ا' ا‬
"0<a‫ت ا‬S<
'0‫ ا‬a#
Glossary of Terms


‫ا" ا‪ : Absorbed Dose "'=00‬آ‪ 
6‬ا  ا‪6‬ث ا ﺕ‪H‬ق اﺡ‪ ,‬ﺡاﺝ‪ a‬ا‪E‬ﺝ‪7‬م ا‪
9‬‬
‫)> ا‪ ، ,4‬اﺉ ‪ ،‬ا‪4‬ز ا‪ ... 6b‬ا€(  ‪+‬ل ‪"a
: 
 :‬و" او "ﺝ
 ‪.‬‬
‫ا&‪'=#‬ص ‪ : Absorption‬ه ‪ 
6‬دل ‪6‬ء ‪ ،‬او ‪7‬ﺉ ا‪6‬ﺉ‪ ، Fluid A‬او ‪6‬اد آ
‪
6‬و"‬
‫ذاﺉ ا‪ 
 B‬او اﺡ‪ ,‬ا‪bE‬ء ا‪. "
9‬‬
‫‪1‬ﺝ@ ا€‪'=#‬ص ‪ : Absorption Barrier‬اي @‪  A‬ا@‪ A‬ا‪ 874‬ا‪ 9‬ا‪U‬ي "‪9 p67‬ل‬
‫‪
6‬ت ادل ‪ A‬ا ا ا‪H‬رﺝ
 ) > ا‪ ، ,4‬اﺉ ‪ ،‬ا‪4‬ز ا‪ ... 6b‬ا€( ‪.‬‬
‫‪ R.#‬ا‪S‬دث ‪ : Accident Site‬ا‪O6‬ن ا‪U‬ي "‪ k
: 9‬ﺡدث `
 @‪$  ، A‬ﺝ ء ‪ ،‬او‬
‫‪ :‬و‪e" $
t‬دي ا‪ B‬ا!‪+‬ق )ا! ث( اد ة ‪ .‬وه‪U‬ا ا‪O6‬ن @‪O" ,‬ن  ‪7 ، A‬دع ‪،‬‬
‫‪a‬ان ‪ ... j"/ ،‬ا€ ‪.‬‬
‫اذاذ ا‪ : Acid Aerosol `#S‬د@ﺉ‪ j‬ﺡ‪ 
b‬ﺱﺉ او ﺹ  ه
 ‪ K‬ا‪ B‬ا‪ ,9‬ا‪U‬ي‬
‫"‪ k  O6‬ان ﺕ‪O‬ن ‪ : 69‬ااء ‪.‬‬
‫ا=‪ v‬ا‪
6 : Acid Deposition `#S‬ت اق ‪"a4‬ت ا‪9‬ا‪ r‬ا‪6‬ﺝدة ‪ :‬ا‪4‬‬
‫‪@,‬ﺉ‪ j‬ا‪6
74‬ت ا وﺕﺱ )ه( ‪ B‬ا‪E‬رض ‪ .‬وﺕ‪O‬ن ا‪9‬ا‪ : r‬ا‪  4‬اﺕ‪9‬د‬
‫اآﺱ
‪ ,‬ا‪ 2"O‬او ا وﺝ
 او ا‪O‬ن ‪H A‬ر ا‪6‬ء‪.‬‬
‫ا&‪
#‬ر ا‪ 
6 : Acid Rain "`#S‬ذون ‪"a4‬ت ا‪9‬ا‪ r‬ا‪6‬ﺝدة ‪ :‬ا‪@ : 4‬ات‬
‫ا‪6‬ا‪ /‬ﺝ   
_ ﺡ‪. 
b‬‬
‫ا‪N‬ﺏ‪.‬ن ا‪ : Activated Carbon K0‬اﺡ‪,‬ى ﺹر ا‪O‬ن ذات ا‪aE‬از" ا 
 ا ‬
‫ا)‪,‬رة ‪ B‬اص اواﺉ‪ p‬وا‪67‬م  ا‪E‬وﺱط ا "ﺝ‪  ,‬ا! <ت `ز" او ﺱﺉ ‪.‬‬
‫و"‪ 6 7‬ا‪O‬ن ا‪
6 : P 6‬ت ا‪ 4 6‬آ‪6 "a6‬اد ا ‪ "b‬ا‪U‬اﺉ ‪ _
 :‬ا"‪. Y‬‬
‫ا‪ : Activator K0‬دة آ
‪
6‬و" ﺕ‪b‬ف ا‪ B‬اﺡ‪ ,‬ا‪E‬وﺱط ‪"a‬دة ‪. 
 :‬‬
‫ا=‪a‬ض ا‪S‬د ‪ 
6 : Acute Exposure‬ﺕ ض ‪ :‬ة واﺡ‪,‬ة ‪ 
6O‬آ
ة  اﺡ‪,‬ى ا‪6‬اد‬
‫ا‪ 7‬ﺕ‪e‬دي ا‪ B‬ﺡ‪,‬وث =ر "ﺝ ﺵ‪ ,",‬او ا‪:‬ة ‪ ،‬و‪+‬ل ‪:‬ة ‪E‬ﺕ‪4‬وز "م آ ‪.‬‬
‫ا‪ "0H‬ا‪S‬دة ‪ : Acute Toxicity‬ه @
 اﺡ‪,‬ى ا‪6‬اد ‪ B‬اﺡ‪,‬اث =ر "ﺝ ﺵ‪ ,",‬او‬
‫ا‪:‬ة  ‪: ,‬ة @
  ا ض ا‪ B‬ﺝ   و‪6‬ة واﺡ‪,‬ة ‪. P):‬‬
‫ا=‪ : Adaptation ]N‬ا‪
K‬ات ا ﺕأ ‪ B‬اآ
‪ Q‬ا‪
7$‬ﺝ ‪ ،‬ا‪t‬ﺉ‪ ، Y‬ا دات ‪E‬ي‬
‫ ا‪O‬ﺉ ت ا‪ O 
9‬ﺕ‪@ p‬درة ‪ B‬ا
‪ : m‬اﺱ‪ P‬ا‪ ,",4‬ا‪U‬ي ﺕاﺝ‪. k
: ,‬‬
‫ا&‪@=#‬از )ا&‪ #‬ﺹص( ‪ 
6 : Adsorption‬ازا ‪E‬ﺡ‪ ,‬ا ا ا‪  <6‬ااء او ا‪6‬ء ‬
‫‪ j"/‬ﺝ‪ A6‬ﺝ‪"a‬ﺕ‪ B k‬ﺱ‪ p‬اﺡ‪,‬ى ا‪6‬اد ا ‪ ،‬آ‪ : 6‬ﺡ اﺱ ‪6‬ل ا‪ 89$‬ا‪4  : P 6‬‬
‫
_ ا"‪. Y‬‬
‫ه‪.‬اﺉ ‪ : Aerobic‬اي ﺵ‪  O‬اﺵ‪O‬ل ا‪
9‬ة ا ﺕ‪9‬ج ﺝده ا‪ B‬ا‪E‬وآ‪. 
47‬‬

‫
‬
‫اذاذ ‪ : Aerosol‬ﺝ‪6
7‬ت ﺹ او ﺱﺉ  ه
 ‪ :‬ا‪ K‬ﺕ ‪ : j‬ااء وﺕ )  ‪O  k‬ن‬
‫ا‪ B‬ا‪ .‬و@‪ ,‬ﺕ ‪ %‬ه‪ _U‬ا‪@,‬ﺉ‪,  j‬ر ‪
/‬آ‪ : 6‬ﺡ ااآ
 ‪ ،‬او  ‪,‬ر !ﺕ‪ %‬‬
‫اﺡ‪,‬ى ‪ 
 :‬ا‪7!E‬ن آ‪ : 6‬ﺡ ﺡق ا!اع ا@د ا‪h‬ﺡ‪$‬ر" ‪. fossile fuel‬‬
‫ا‪ R.0‬ا‪T=0‬ﺙ ‪ : Affected Landfill‬ه ا‪ A@6‬ا
ا‪U‬ي "‪ ,‬ا‪!O B‬ﺕ‪ k‬دة ة‬
‫!
‪ !E k=  4‬ث اﺡ‪ ,‬ا ا ا‪ <6‬او ‪!E‬ر اﺡ‪,‬ى ا‪6‬اد ا‪. k
: 7‬‬
‫ا=‪a0‬ت ا‪T=0‬ﺙة ‪  64 : Affected Publics‬ا س ا‪
" "U‬ن @ب اﺡ‪ ,‬ا‪6‬ا@‪A‬‬
‫ا> ‪6‬اد ا‪ <6‬او ا ‪"$‬ت ا‪H‬ة ‪ .‬و@‪ ) " ,‬ا‪ 
<.‬ا‪ B‬ه‪ _U‬ا‪ 64‬ت  ‪ j"/‬ااء ‪،‬‬
‫ا‪6‬ء ‪ ،‬ا‪UK‬اء ‪ ...‬ا€ ‪.‬‬
‫ا‪ : Agent #a‬اي آ
ن ‪"a
:‬وي او آ
‪
6‬وي او "ﺝ "‪ O6‬ان "‪ Q7‬ا‪b‬ر ‪O‬ﺉ ت ا‪.
9‬‬
‫ا=<‪.‬ث ا@را ‪ : Agricultural Pollution‬وه اث ا ﺕ‪  %‬اﺱ ‪6‬ل ا‪,
6‬ات ‪ ،‬ا‪E‬ﺱ‪,6‬ة‬
‫ا‪
6
O‬و" ‪ ،‬او  ﺕاآ‪ 8‬ا ‪"$‬ت ا‪a‬را
 ‪` ،‬ر ا‪9‬ا< ‪ ،‬ا‪
9‬ا!ت ا‪ ") ، 
6‬ا‪96‬ﺹ
 ‪،‬‬
‫ﺡم ا‪, 6‬ات ‪ ...‬ا€‪.‬‬
‫ﺕ*] ا!‪.‬اء ‪ : Air Cleaning‬اﺝاءات ﺕ‪ Y
1  UH‬هاء ا‪) Indoor air 
E‬ااء‬
‫ا‪,‬ا (  ا‪K‬زات ا‪ <6‬او ا‪6
74‬ت ا ) ‪ .‬و`  ﺕ‪O‬ن ه‪ _U‬اق اﺱ اﺵ
‪، p‬‬
‫اﺱ
‪ ، Q‬ا‪aE‬از ‪ ...‬ا€ ‪.‬‬
‫‪#‬ا" ا!‪.‬اء ‪ p7 
6 : Air Monitoring‬او ‪ f9:‬دور" ﺕ‪4‬ي ‪6‬ا@ ‪"7‬ت اث‬
‫ا‪ V  6‬ا‪ B‬ااء ‪ ،‬او ‪6‬ا@ ‪,‬ى ا‪a‬ام ﺝ  ‪ 7‬ث ‪,96‬دات ا

 ا‪,6 6‬ة ‪.‬‬
‫ﻥذی" ا!‪.‬اء ‪ : Air Permeability‬وه !‪$‬ذ" ا اء ‪ ،‬وﺕ)س ﺡ‪,‬ات ﺱ‪. < / 8‬‬
‫‪.<#‬ث ا!‪.‬اء )‪ : Air Pollutant (Contaminant‬اي دة ﺕاﺝ‪ A ,‬ااء  اﺹ ‪
/‬‬
‫اوﺹ  "‪ O6‬ان ﺕ‪ Q7‬آ
‪= 
 a‬را ‪O‬ﺉ ت ا‪ . 
9‬و@‪ ,‬ﺕ‪O‬ن ه‪ _U‬ا‪6‬دة رة  د@ﺉ‪j‬‬
‫ﺹ ‪ ،‬رذاذ ‪6‬اد ﺱﺉ ‪ ،‬او `زات او ا‪H‬ة ‪.‬‬
‫ﺕ<‪.‬ث ا!‪.‬اء )‪ : Air Pollution (Contamination‬ه ﺕاﺝ‪E ,‬ﺡ‪ ,‬ا ا ا‪ A <6‬ااء‬
‫"‪e‬دي ا‪ B‬ﺡ‪,‬وث =ر ‪ 9‬ا‪7!E‬ن او ا‪O‬ﺉ ت ا‪ 
9‬ا‪E‬ى ‪ ،‬او اﺡ‪,‬اث ا<ر 

 ‪b‬ة ‪.‬‬
‫ﺝ!ز ا‪
H‬ة <^ ﺕ<‪.‬ث ا!‪.‬اء ‪ : Air Pollution Control Device‬اي ﺝز او 
‪
O
!O‬‬
‫
 ﺕ‪   4‬ا‪ O66‬ازا ا  ا‪6‬ث  ا‪,6‬ر ا‪) V‬ا‪U‬ي @‪O" ,‬ن ‪ ، A   ,‬دم‬
‫ا‪
7‬رات ‪: ،‬ن ‪...‬ا€( @ ا‪ k@+/‬ا‪ B‬ااء ‪.‬‬
‫‪00H#‬ت ا!‪.‬اء ‪ : Air Toxics‬اي دة < اء )‪.‬ﺱ> ء ا‪E‬وزون ‪ ،‬اول اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن ‪،‬‬
‫<! اوآ‪ ,
7‬ا‪ ، 2"O‬اوآ‪ ,
7‬ا وﺝ
 ‪ ،‬ا‪6‬اد ا‪@,‬ﺉ)
 ‪ ,) " (PM10‬ا! "‪ O6‬ان ﺕ‪ Q7‬اي ‬
‫ا‪E‬اض ا‪
H‬ة آ‪/7‬ن ‪ ،‬ااض ا)‪ Q‬وا‪E‬و
 ا‪ ، ",‬ااض ا‪4‬ز ا‪، 6b‬‬
‫ااض ا‪4‬ز ا ‪... 7$‬ا€ ‪ ،‬و‪"E‬ﺝ‪,9  ,‬دات 

 و‪ 
/‬او دو
 ‪.‬‬
‫ا‪=w‬ﺏ" ا ی<" ‪ : Alternative Compliance‬ا‪
7‬ﺱ ا ﺕ‪E p67‬ي ‪6 V j:‬اد‬
‫ا‪
E <6‬ر 
 ‪  64‬ا‪,‬اﺉ ‪K‬ض ﺕ‪ Q7! r
$H‬ا‪ !E‬ث ‪" 6‬ا‪ A j:‬ا‪,96‬دات‬
‫ا

 ا‪676‬ح  ‪ T‬ا‪<6‬ت ‪.‬‬

‫
‬
‫ا‪..‬د ا ی ‪ : Alternative Fuels‬اد @ ‪+‬ﺱ ‪6‬ل آ‪,‬اﺉ ‪!E‬اع ا@د ا)
‪ ",‬ا‪7‬ﺉ‬
‫ذات ا‪E‬ﺹ ا ‪) $‬ا‪O‬زو
 وا‪a",‬ل( ‪ ،‬وا ﺕ‪O‬ن ا! <ت ا‪6‬اد ا‪ . 
7! 
@   <6‬و‬
‫ه‪ _U‬ا‪6‬اد ا‪E9O‬ت ‪) ،‬ت ا‪K‬ز ا
‪ ،‬ا
‪,‬روﺝ
 و`
ه ‪.‬‬
‫ا!‪.‬اء ا ‪ : Ambient Air‬اي ﺝ‪a‬ء `
 ‪9‬ر  ااء ا‪4‬ي ‪ atmosphere‬آاء‬
‫ا‪ P
96‬وهاء ا‪E‬ﺝاء ا‪$6‬ﺡ ‪.‬‬
‫ا&‪ : Asbestos H‬ا
ف  ‪ < 
!,‬اء وا‪6‬ء و@ ‪ Q7‬اض ﺱ‪,  
!/‬‬
‫د ‪ . 874‬و@‪ 2  ,‬وآ ﺡ‪ "6‬ا
 ا‪ EPA 
O"E‬اﺱ‪,H‬ا ‪ j O‬ﺱاء ‪ :‬‬
‫ا  او ا‪6‬ل ا ء او ‪ :‬اي ا‪6‬ل اى ‪.‬‬
‫ا‪#‬د ‪ : Ash‬اد ذات ‪9‬ى  ‪ !,‬ﺕ‪
6  YH‬ت ا‪9‬ق ‪.‬‬
‫ا&=‪a‬ب ‪ 
@ : Assimilation‬آ 
  ا‪6‬ء ‪ B‬ﺕ ‪  7$! Y
1‬ا‪6‬اد ا‪. <6‬‬
‫اـ‪jj‬ـ‪Q‬ف اـ‪jj‬ـ‪.‬ي ‪+` : Atmosphere‬ف  ا‪K‬زات وا‪HE‬ة ‪ A‬آ‪
6‬ت =
  ا‪@,‬ﺉ‪j‬‬
‫ا‪7‬ﺉ وا "‪O P
9‬ة ا‪E‬ر=
 ‪ .‬وﺕ‪ a
6‬ا‪E‬رض ‪ :+` :‬ا‪4‬ي ﺡ
‪9" V‬ي ‪B‬‬
‫ا‪E‬وآ‪ 
47‬وا وﺝ
 ا‪U‬ان ه‪  6‬ان اﺱﺱ
ن ‪ :‬د"‪ 6‬ا‪
9‬ة 
 ‪ .‬آ‪ Q " 6‬ا‪+K‬ف‬
‫ا‪4‬ي دورًا ‪ : ً 6‬ﺡ‪ "6‬ا‪E‬ﺡ
ء آ‪ :‬ﺡ
‪ Q49" V‬ا‪E‬ﺵ   ‪:‬ق ا ‪ 
47$‬و"‪ Q49‬وﺹل‬
‫ا‪6
74‬ت ا)د  ا‪ . S6‬ان آ>‪ :‬ا‪+K‬ف ا‪4‬ي ﺕ) ‪"a‬دة ا‪E‬رﺕ‪$‬ع ‪ ،‬و"‪ O6‬ﺡ‪ Q7‬ه‪U‬ا‬
‫ا‪$H!E‬ض ‪ :>O‬وآ‪ TU‬اﺱب ﺕ‪ 
K‬درﺝ ا‪9‬ارة ‪ A‬ا‪E‬رﺕ‪$‬ع ﺕ)‪ 8
7‬ا‪+K‬ف ا‪4‬ي ا‪ B‬ا)ت‬
‫ا
 ‪:‬‬
‫" ارﺕ‪ $‬ا‪ ٢٠ -١٥ B‬آ‪8‬‬ ‫‪ "$Z‬ا=وﺏ‪.‬ـ ‪: Troposphere‬‬ ‫‪.١‬‬
‫" ارﺕ‪ $‬ا‪ ٦٠ - ٥٠ B‬آ‪8‬‬ ‫‪ "$Z‬ا‪=H‬اﺕ‪: Stratosphere .‬‬ ‫‪.٢‬‬
‫" ارﺕ‪ $‬ا‪ ٨٥ - ٨٠ B‬آ‪8‬‬ ‫‪ "$Z‬ا‪@0‬وـ ‪: Mesosphere‬‬ ‫‪.٣‬‬
‫" ارﺕ‪ $‬ا‪ ٦٥٠ B‬آ‪8‬‬ ‫‪ "$Z‬ا‪: Thermosphere .#:‬‬ ‫‪.٤‬‬
‫" ا@‪ B‬ارﺕ‪ $‬ا‪ ١٠٠٠٠ B‬آ‪8‬‬ ‫‪: Exosphere‬‬ ‫‪ "$Z‬ا&آ‪.H‬ـ‬ ‫‪.٥‬‬
‫ﺽ‪ K‬ا&رﺝع ‪ : Back Pressure‬ا‪ PKb‬ا‪U‬ي "‪e‬دي ا‪ B‬دة ا‪ )   _
6‬ا"‪ Y‬ا‪B‬‬
‫ا‪,6‬ر ‪ Q7‬آن ا‪ )  : PKb‬ا"‪ Y‬ه ا‪  B‬ا‪ : PKb‬ا‪,6‬ر ‪.‬‬
‫ا&ﻥ‪H‬ب اﺝ‪ 
6 : Backflow/Back Siphonage a‬ا!‪
7‬ب  آ‪6 S‬ء ‪.‬ﺕ‪ _4‬ﺵ‪O‬‬
‫از"‪,9 4
! A‬وث ‪:‬ق ‪ :‬ا‪ 
 PKb‬ا‪ O‬و
 اي ‪,‬ر ا `
 )د ز"‪ A‬‬
‫ا‪.O‬‬
‫‪.=H#‬ى ا‪ $‬ة ‪ : Background Level‬اآ
‪ a‬ا
‪6‬دة 
 ‪ :‬اﺡ‪ ,‬ا‪E‬وﺱط ا

‬
‫)هاء ‪ ،‬ء ‪ ،‬ﺕ( `
 ‪. <.‬ي ‪
 :  
 :‬ت ا‪7!E‬ن ‪.‬‬
‫ا‪ H‬ا< ‪E SO 
6 : Backwashing‬ﺕ‪ _4‬ا‪ _
6‬ا‪6‬رة ‪  k$
1  
 $‬ا‪6‬اد‬
‫ا ا ) ‪. k‬‬
‫ا‪=N‬ی ‪ : Bacteria‬آﺉ ت ﺡ
  ه
 ‪ :‬ا‪O) K‬وﺱ‪ (
O‬ﺕ‪ B ,7‬ا‪
7‬ة ‪B‬‬
‫ا‪6‬اد ا‪,) <6‬رﺕ ‪ B‬ﺕ‪ 
9‬ا‪6‬اد ا ‪ "b‬ا‪6‬ﺝدة ‪ :‬ا‪ ، _
6‬آ‪
6 : 9" 6‬ت ازا‬

‫ 
‬
‫ا)‪ A‬ا ‪ 
$‬و  
_ ا‪46‬ري و`
ه ‪ .‬آ‪ "
O O6" 6‬ا‪6‬ﺝدة ‪ :‬ااء او ا‪6‬ء او‬
‫ا ان ﺕ‪ Q7‬آ ﺹ‪7!+ 
9‬ن وا‪O‬ﺉ ت ا‪ 
9‬ا‪E‬ى ‪.‬‬
‫ا‪$‬ﺏ<" <^ ا=‪ : Biodegradable ŽH‬ا)‪,‬رة ‪ B‬ا‪ 6= 9‬ا‪1‬وف ا

‪.‬‬
‫ا‪.<0‬ﺙت ا‪.S‬ی" ‪ : Biological Contaminants‬آﺉ ت ﺡ
 > ا‪
$‬وﺱت ‪ ،‬ا‪، "
O‬‬
‫ا‪"$‬ت ‪ ،‬او اي اد  اﺹ ﺡ "‪ O6‬ان ﺕ‪ Q7‬ااض او آ ﺹ‪7!+ 
9‬ن  ‪ ,‬د‬
‫ا‪ B‬اﺝ‪  87‬اﺡ‪ ,‬ﺡاﺝ‪ a‬ا‪E‬ص ‪.‬‬
‫ا‪
H‬ة ا‪.S‬ی" ‪ : Biological Control‬اﺱ‪,H‬ام اي !ع  ا‪O‬ﺉ ت ا‪ 
9‬آ‪b) ,
6‬ء ‪B‬‬
‫ا‪9‬ات وذ‪ j"/  T‬اآ او @ ‪.‬‬
‫ا‪S‬ﺝ" ا^ ا&وآ‪ EH‬ای‪..‬ﺝ )‪ : Biological Oxygen Demand (BOD‬آ‪
6‬‬
‫ا‪E‬وآ‪ 
47‬ا‪+‬ز ‪ 
9‬ا‪
6
O‬وي ا‪
9‬ي ‪6 biochemical‬اد ا ‪ "b‬ا‪ <6‬ا‪6‬ﺝدة ‪ :‬‬
‫ا‪6‬ء ‪ .‬وآ‪ 6‬آ!‪ 2‬ا‪ 
6O‬اآ آ‪ 6‬آن ‪7‬ى اث اآ ‪.‬‬
‫ا=‪.‬ع ای‪..‬ﺝ ‪ : Biological Varieties‬وه ‪,H7" Ž$‬م ‪ B E,‬أ!اع ا‪O‬ﺉ ت ا‪
9‬‬
‫وا‪O‬ﺉ ت ا‪ )
@,‬ا ﺕ‪ B 
9‬ﺱ‪ p‬ا‪O‬ة ا‪E‬ر=
 وا ﺕ‪ >6‬ا>وة ا‪
9‬ﺕ
 ا

 ‪ .‬و"‪6‬‬
‫ا ع ا"ﺝ ا ﺕت ‪ ،‬ا‪
9‬ا!ت ‪ ،‬ا
ر ‪ ،‬ا‪h‬ﺡ
ء ا‪. "9‬‬
‫ا‪ "a0‬ای‪..‬ﺝ" ‪,H7"   )"/ : Biological Treatment‬م ‪ 
:‬ا‪ "
O‬ااﺉ
‬
‫‪ Aerobic‬او ا‪+‬هاﺉ
 ‪ Anaerobic‬او آ‪+‬ه‪E 6‬ﺱ‪+‬ك ا‪6‬اد ا ‪ "b‬ا‪. <6‬‬
‫ا‪ "<=N‬ا‪ : Biomass "S‬آ ا‪6‬اد ا‪ 
9‬ا‪6‬ﺝدة ‪ ، 
 )  :‬وه ﺕ
 ‪ 81  :‬ا‪E‬ﺡ
ن‬
‫ا‪ B‬ا ﺕت ‪.‬‬
‫ا‪0‬ا" ا‪.S‬ی" ‪ : Biomonitoring‬اﺱ‪,H‬ام آﺉ ت ﺡ
 ‪ f9$‬ﺹ‪+‬ﺡ
 ا ‪"$‬ت ا‪6‬ﺉ
 @‬
‫ﺕ"‪ $‬ا‪ B‬اﺡ‪ ,‬در ا‪6‬ارد ا‪6‬ﺉ
 ‪ ،‬وآ‪ f9: TU‬ﺹ‪+‬ﺡ
 ﺕ‪ T‬ا‪6‬در  ‪ ,‬ﺕ"‪ Y‬ﺕ‪T‬‬
‫ا ‪"$‬ت ا
 ‪.‬‬
‫ا‪ "a0‬ا‪.S‬ی" ‪ : Bioremediation‬اﺱ‪,H‬ام آﺉ ت ﺡ
 ‪E‬زا ا)‪ A‬ا ‪ 
$‬او اي <ت‬
‫اى  ا‪6‬ء ‪ ،‬وا ‪.‬‬
‫ا‪ UHS=0‬ا‪.S‬ي ‪ : Biosensor‬ﺝز ﺕ‪ 6b" 
9‬اﺱ‪,H‬ام اﺡ‪ ,‬ا ﺹ ا‪ 
9‬او ا‪6‬اد ا ‬
‫ه  اﺹ ﺡ )ا!‪ ، 8"a‬اﺝ‪7‬م ‪b‬دة ‪ ،‬ﺡ‪ r‬ا
‪ ، DNA‬آﺉ ﺡ ‪4‬ي ‪ ...‬ا€(‬
‫‪ :=E‬ا‪ B‬اﺡ‪ ,‬اﺱﺉ ا‪) 
E‬ا" ‪ ،‬ا‪ ، 
67‬ا‪O‬ﺉ
‪ ،‬ا‪O‬وآ
‪
6‬و"‪...‬ا€( آﺱ
‬
‫ﺕ‪6 f
H‬ا@ ا

 ‪.‬‬
‫ا‪Qjj‬ف ا‪.jjS‬ي ‪ : Biosphere‬ﺝ‪a‬ء ا‪E‬رض ا‪U‬ي ﺕاﺝ‪ k
: ,‬ا‪O‬ﺉ ت ا‪ 
9‬وه "‪ 6‬ا‪a4‬ء‬
‫ا‪  $7‬ا‪+K‬ف ا‪4‬ي ‪ ،‬وا‪+K‬ف ا‪6‬ﺉ و@‪  8ً 7‬ا‪+K‬ف ا‪H‬ي ‪.‬‬
‫ا=‪ "$‬ا‪.S‬ی" ‪ : Biotechnology‬ﺕ)
 "‪,H7‬م ‪ 
:‬اﺡ‪ ,‬ا ﺹ ا‪!E 
9‬ج اد  ‪ ،‬آ‪6‬‬
‫‪ :‬ﺡ ا!ج  ‪ r‬ا!اع ا‪E‬دو" ا
 ‪.‬‬

‫

‬
‫ا=‪.S‬ل ا‪.S‬ي‪ : Biotransformation‬اﺱ‪,H‬ام اﺡ‪ ,‬ا ﺹ ا‪ "9 
9‬دة 
 ا‪ B‬دة‬
‫اى ‪ ،‬آ‪ : 6‬ﺡ ا‪ 4 6‬ا"ﺝ
 ‪.‬‬
‫ا‪0‬ء ا&‪.‬د ‪ : Black Water‬ا‪6‬ء ا‪U‬ي "‪9‬ي ‪  B‬ﺹ ﺡ
 @‪ ,‬ﺕ‪O‬ن " ‪ ،‬ﺡ
ا!
‪ ،‬او‬
‫اد `‪U‬اﺉ
 ‪.‬‬
‫‪ : BOD5‬آ‪ 
6‬ا‪E‬وآ‪ 
47‬ا ﺕ‪, B T7‬ى ‪ 76‬ا"م ‪" 
6 :‬ﺝ
 "‪ 
: 8‬ﺕ‪
9‬‬
‫ا‪6‬اد ا ‪ "b‬ا‪6‬ﺝدة ‪ :‬ا‪6‬ء‪.‬‬
‫‪ 01‬ا‪ :Body Burden H‬آ‪ 
6‬ا‪6‬دة ا‪
6
O‬و" ا‪aH6‬و! )ا‪6‬ﺝدة( ‪ :‬ا‪+ 874‬ل ‪:‬ة‬
‫
 ‪ ،‬ﺹ ا‪6‬اد ا‪ 7‬ا ﺕ‪ ,‬ا‪ B‬ا‪ k=  4
! 874‬ا
 ‪.‬‬
‫ایت ا‪N‬ة ‪ : Bulky Waste‬ا‪$6‬دات ا‪
O‬ة  ا ‪"$‬ت وا "‪ O6‬ان ﺕ‪ 6‬ا‪<E‬ث‬
‫ا‪ ، a 6‬ا‪E‬ﺝ‪a‬ة ا‪O‬ﺉ
 ‪ ،‬اﺝ‪a‬اء ا‪6‬آت ‪ ،‬ﺝ‪U‬وع ا‪E‬ﺵ‪4‬ر ‪...‬ا€‪.‬‬
‫ارض ا
‪$#) 0‬ة ا ‪ 6/ A@ : Burial Ground (Graveyard EX‬ا ‪"$‬ت ا‪  6‬ا ‬
‫"‪O‬ن ‪ 
:‬ا‪9‬ﺝ‪ a‬اا@  ا‪E‬ر ا او ا‪6‬ء ‪.‬‬
‫ا‪.‬اﺕ‪ I‬اﻥ" ‪ : By-products‬اد <!" ﺕ ‪ O %‬ﺝ! آ 
‪
 $ 4‬ت ا 
 ا ‬
‫ﺕ‪,‬ف ا‪ B‬ا!ج ا‪6‬اد اﺱﺱ
 
 ‪.‬‬
‫ا‪ W=00‬ا‪N‬ﺏ‪.‬ﻥ ‪ : Carbon Absorber‬ﺝز "‪ k
: 8‬اﺱ‪,H‬ام ا‪O‬ن ا‪E P 6‬ص‬
‫ا‪6‬اد ا ‪ "b‬ا‪"6‬ة )‪  (VOCs‬ااء او اي وﺱ‪` P‬زي ‪.‬‬
‫ا&‪@=#‬از ا‪N‬ﺏ‪.‬ﻥ ‪ 
: 6 7" 4  
6 : Carbon Adsorption‬ا‪O‬ن ا‪aE P 6‬از‬
‫)ازا( ا‪6‬اد ا‪  <6‬ا‪6‬ء ا‪ 97‬او ا‪. :4‬‬
‫ا‪ : Carcinogen EZH0‬دة "‪ O6‬ان ﺕ‪ Q7‬او ﺕ‪ B ,7‬ﺡ‪,‬وث ض ا‪/7‬ن ‪.‬‬
‫ا‪ : Carrier #S‬دة ﺱﺉ او ﺹ   ا)‪,‬رة ‪ B‬ﺡ‪ 6‬و!) ا‪6‬دة ا‪  $‬ا‪ : ,H76‬‬
‫ا‪,
6‬ات ‪.‬‬
‫ا‪ #a‬ا‪ : Catalyst H0‬دة ﺕ‪ B ,7‬ﺕ‪ A"7‬ا‪ $‬ا‪
6
O‬وي دون ان ﺕ‪.k+ T7‬‬
‫ا‪.S0‬ل ﺏ‪ #a‬ا‪ : Catalytic Converter H0‬ﺝز ﺕ
 ‪K‬ز ا دم ا‪ j 6‬‬
‫‪9‬آت ا‪
7‬رات  ا‪<6‬ت ا "‪ j"/  69‬اآ‪,7‬ﺕ ا‪` B‬ز ‪ CO2‬و‪H‬ر ء ‪ ،‬او ‬
‫‪ j"/‬ا‪a‬ا ا‪! B‬وﺝ
 ‪.‬‬
‫ا‪0S‬ی" ا‪N‬ﺙ‪.‬دی" ‪ "69 )"/ : Cathodic Protection‬ا‪ 6‬دن  ا‪.‬آ  ‪ j"/‬ﺝ ‬
‫ا‪, 6‬ن " ‪ 6‬آ)‪ Q‬آ<دي ‪ 
H‬آوآ
‪
6‬و" ﺕ ) ‪ 
:‬ا‪OE‬و!ت ا‪ B‬ا‪, 6‬ن ‪.‬‬
‫ا<" ‪ : Cell‬اﺹ‪ K‬ﺝ‪a‬ء  ا‪O‬ﺉ ت ا‪@ 
9‬در ‪ B‬ان "‪ 
9‬و"‪6‬رس ‪
 :‬ﺕ‪. )7 O k‬‬
‫ا‪S‬ﺝ" ا‪0N‬وی" ‪Q‬وآ‪ : Chemical Oxygen Demand EH‬آ‪ 
6‬ا‪E‬وآ‪ 
47‬ا‪+‬ز‬
‫‪h‬آ‪,7‬ة ﺝ‪ A
6‬ا‪6‬اد ا ‪ "b‬و`
 ا ‪ "b‬ا‪6‬ﺝدة ‪ :‬ا‪6‬ء ‪.‬‬

‫

‬
‫ا‪ "a0‬ا‪0N‬وی" ‪ : Chemical Treatment‬اﺡ‪,‬ى ﺕ)
ت ا‪ 4 6‬ا "‪,H7‬م ‪ 
:‬دة او‬
‫‪ )"/‬آ
‪
6‬و" او اآ> 
 ا ‪"$‬ت  ا‪6‬اد ا‪. <6‬‬
‫ا=‪T‬ﺙ ا‪ : Chronic Effect E#@0‬اﺡ‪ ,‬ا‪
<.‬ات ا‪b‬رة ‪7!E‬ن او ا‪
9‬ان ا‪U‬ي ‪E‬ﺕ‪1‬‬
‫اا=‪ k‬ا‪ ,  E‬ور ‪:‬ة ‪  "/‬ا‪. a‬‬
‫ا=‪a‬ض ا‪ : Chronic Exposure E#@0‬ا ض ا‪, 6‬د ‪ 
<.‬ﺱ‪+ A)" 6‬ل ‪:‬ة ‪ "/‬‬
‫ﺡ
ة ا‪7!E‬ن او ا‪
9‬ان ‪.‬‬
‫ا‪ "0H‬ا‪,@ : Chronic Toxicity "#@0‬رة اﺡ‪ ,‬ا‪6‬اد ‪ B‬ﺕ‪ Q
7‬ا<ر ﺱ ‪7!+‬ن او ا‪
9‬ان‬
‫‪E V
9‬ﺕ‪ 1‬اا= ا‪ ,  E‬ور ‪:‬ة ‪  "/‬ا‪. a‬‬
‫ا‪..‬د ا*] ‪ : Clean Fuels‬دة "‪ O6‬ان ﺕ‪ 6 7‬آ@د ‪O ",‬زو
 او ا‪a",‬ل ﺕ‪) a
6‬‬
‫ا! ث ا‪6‬اد ا‪ ,    <6‬اﺱ‪,H‬ا ‪.‬‬
‫ا=*] ‪ O6"  : : Cleanup‬ان "‪ A   UH‬ا! ث او اﺡ‪6‬ل ا! ث اﺡ‪ ,‬ا‪6‬اد ا‪7‬‬
‫ا‪<e6‬ة ‪ B‬ا‪7!E‬ن او ا‪
9‬ان او ا
 ‪.‬‬
‫ﺕات ا‪0‬خ ‪" : Climate Change‬ﺕ‪ P‬ه‪U‬ا ا‪
K p6‬ات ا‪ 
 6‬ا‪6‬ﺕ ‪"a‬دة‬
‫ﺕاآ
‪ a‬ا‪K‬ز ا‪ : 
:,‬ا‪+K‬ف ا‪4‬ي وا ﺕ‪e‬دي ا‪ B‬ارﺕ‪$‬ع درﺝ ﺡارة آآ‪ Q‬ا‪E‬رض ‪.‬‬
‫ا=‪ : Coagulation :‬ه ﺕ‪ A64‬ﺝ‪6
7‬ت ااﺉ‪ Q‬ا>)
 ا‪6‬ﺝدة ‪ _
 :‬ا"‪ Y‬ا‪<6‬‬
‫وﺕﺱ ‪ B‬ﺵ‪ O‬آ ‪ .‬و`  "‪ O6‬ﺡ‪ V‬ه‪ _U‬ا ‪ 
6‬اﺱ اﺡ‪ ,‬ا ا ا‪,76‬ة > ﺡ‪4‬‬
‫ا‪ ، SO‬ا‪ ، Q‬ا‪+‬ح ا‪ ,",9‬و`
ه ‪.‬‬
‫ا&‪=1‬اق ‪ 
6 : Combustion‬ا‪E‬آ‪,7‬ة ا‪6  "7‬اد ا ‪ "b‬ا "ﺡ ا! ث ا‪b‬ء‬
‫‪ A‬آ‪  
6‬ا@ ا‪9‬ار" ‪.‬‬
‫ا‪ "a0‬ا=‪ _
 4  
6 : Complete Treatment "#‬ا"‪ Y‬ا‪ O <6‬ﺕم ‬
‫‪ j"/‬اﺕع ﺱ‪  7‬ا ‪
6‬ت ﺕ‪ 6‬ا=‪ :‬ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ا‪>H6‬ة ‪ ،‬اﺱ
‪ Q‬واآ
‪،,‬‬
‫واﺵ
‪ p‬و`
ه‪.‬‬
‫‪#‬ا" ا&=@ام ‪ 
6 : Compliance Monitoring‬ﺝ‪ A6‬وﺕ)

‪ 8‬ا‪ 6‬ت ‪ 
: 6‬ﺕ)ر"‬
‫ا‪6‬ا@ ا‪U‬اﺕ
 ‪  j)9‬ان ﺕاآ
‪ a‬ا‪<6‬ت ا‪,  >  6‬ر ‪ V‬ه =‪ 6‬ا‪,96‬دات ا

‬
‫ا‪676‬ح  و‪,9‬ود ا)
‪ 8‬ا‪ : >6‬ا‪E‬ﺝزة ا‪ 66‬ﺡ ‪.‬‬
‫ا=آ@ ‪ : Concentration‬ا‪ 
6O‬ا ‪6 
7‬دة 
 ‪ A /H‬دة اى ‪.‬‬
‫ا‪.<0‬ث )‪ : Contaminant (Pollutant‬اي دة او ‪ O6"  :‬ان "‪ Q7‬ﺡ‪,‬وث ﺕ‪ 
<.‬آ
‪
6‬وي ‪،‬‬
‫‪"a
:‬وي ‪" ،‬ﺝ ‪ ،‬او اﺵ  @در ‪ B‬ا‪ B 
<.‬اﺡ‪ ,‬ا‪!O6‬ت ا

 ا ﺕ‪ 6‬ااء ‪،‬‬
‫ا‪6‬ء ‪ ،‬وا ‪.‬‬
‫ا=<‪.‬ث )‪ : Contamination (Pollution‬ه ‪ 
6‬دل  رﺝ ‪ k‬ا)‪,‬رة ‪ B‬اﺡ‪,‬اث‬
‫ﺕ‪ 
<.‬آ
‪
6‬وي ‪"a
: ،‬وي ‪" ،‬ﺝ ‪ ،‬او اﺵ  ‪ B‬اﺡ‪!O ,‬ت ا
 ‪ 
` k 4" O‬ﺹ‪p‬‬
‫‪ 
6‬ا‪O‬ﺉ ت ا‪. k 6= 
9‬‬

‫
‬
‫ﺥ
" ا
‪.‬اريء ‪ : Contingency Plan‬ﺹ‪ $
9‬ﺕ‪ 64 8b‬ات او ا‪ :‬ل "‪ O6‬ان ﺕ‪UH‬‬
‫ ‪ ,‬ﺡ‪,‬وث ﺡدث ‪/‬ريء )ﺡ"‪ ، j‬ا!‪4$‬ر‪...‬ا€( " ‪ k  84‬ﺕ‪7‬ب ‪E‬ﺡ‪ ,‬ا‪6‬اد ا‪ <6‬ا‪ 7‬او‬
‫ا‪
<.‬ات ا‪"a
$‬و" ا‪H‬ة ا "‪ O6‬ان ﺕ‪,‬د ﺡ
ة ا‪7!E‬ن او )
 ا‪O‬ﺉ ت ا‪ 
9‬ا‪E‬ى ‪V
9 ،‬‬
‫ﺕ‪ 6b‬ا‪  ,9‬ﺕ‪
<.‬اﺕ ا‪ B‬ا@‪ B‬درﺝ ‪.  O6‬‬
‫ا ي دي ﺕ‪ : DDT‬دة آ
‪
6‬و" اﺱ‪ < 6‬ﺉ ا‪O‬ر < ﺉ ا‪ 
$‬ا‪>"E‬ن ا>‪ <+‬ا‪O‬ر‬
‫‪ Dichloro-Diphenyl-Trichloroethane‬ﺕ‪,H7‬م آ‪ ، ,
6‬و"  ‪,‬ل !‪6 Y‬ه ‪١٥‬ﺱ  @‬
‫ان ﺕ‪ . 9‬و@‪ 2  ,‬ﺝ‪ 
6‬ﺡ‪ "6‬ا
 ا‪ EPA 
O"E‬اﺱ‪,H‬ا  ‪ U‬ا م ‪ ١٩٧٢‬ا‪ : E‬ﺡ‪E‬ت‬
‫ااريء ‪,@ Q7‬رﺕ ‪ B‬ا)ء ‪$‬ة ‪ 6= "/‬ا‪ 77‬ا‪UK‬اﺉ
 ‪.‬‬
‫ا=‪ 
6 : Decomposition <S‬ﺕ‪6 
7O‬اد اﺱ ا‪ "
O‬او ا‪"$‬ت ‪ V
9‬ﺕ‪9‬ل ا‪B‬‬
‫اد ‪E‬ﺕ‪ 69‬ﺵ‪ O‬او ‪ 
/‬او ا‪ 
<.‬ا‪U‬ي ﺕ‪ S$! k69‬ا‪6‬اد ا‪E‬ﺹ
 ‪.‬‬
‫ازا" ا=<‪.‬ث ‪ 
6 : Decontamination‬ازا ‪6‬اد ا‪ 7‬او ا‪O‬ﺉ ت ا‪ "46‬ا‪b‬رة او‬
‫اـ>
ات ا‪"a
$‬و" ا‪H‬ة و ‪ A‬ا<ره  اﺹل ا‪ B‬ا‪7!E‬ن او ا‪ B‬ا‪ P
96‬ا‪U‬ي "
‪.k
: m‬‬
‫ا‪0‬ت ‪ : Desiccant‬اد  ا)‪,‬رة ‪ B‬اص ا‪ /‬و‪H‬ر ا‪6‬ء ‪ .‬وه ك اد ‬
‫ا)‪,‬رة ‪ B‬اص ا‪  /‬ا ﺕت او ا‪
9‬ا!ت ‪e" O‬دي ا‪ @ B‬ه‪ _U‬ا‪O‬ﺉ ت ا‪. 
9‬‬
‫ا!ﺽ ‪   
6 : : Digester‬ا‪ _
6‬ا‪O" <6‬ن ا=‪ 8‬رة  ‪a‬ان ‪k
: A=" jK‬‬
‫ا‪6‬ء ا‪6‬ث ‪6‬اد ا ‪ "b‬و"‪b‬ف ا
‪ k‬ا‪ "
O‬ا ﺕ)م ‪ 
9‬ا‪6‬اد ا ‪ "b‬وﺕ‪ "9‬ا‪B‬‬
‫`زات آ!
 وه
‪,‬روﺝ

 ‪.‬‬
‫ا!` ‪ 
6 : Digestion‬ا‪ 
9‬ا‪
6
O‬وي ا‪
9‬ي ‪6‬اد ا ‪ "b‬وا "ﺡ ‪
6‬ت‬
‫ا‪ "aK‬ا‪a4‬ﺉ
 ‪ ،‬ا‪E‬ﺱ ‪ ،‬ﺕ‪ YH‬ا‪6‬اد ا‪. 
!, 6‬‬
‫ا‪0‬غ ا‪0‬ﺵ ‪ : Direct Discharger‬وﺱ
 ﺹ 
 )او ‪ (",‬ﺕ ‪ 
: V‬ا‪6‬دة ا‪ <6‬ا‪B‬‬
‫!‪1‬م او ﺵ‪ O‬ﺕ"‪ TU H Y‬آ‪ O‬ا‪46‬ري ‪.‬‬
‫ا‪0‬غ ‪ 
6 : Discharge‬ﺕﺝ
‪ k‬ا‪6‬دة ا‪) <6‬او 
_ ا"‪  (Y‬ا‪,6‬ر !‪)! 9‬‬
‫ﺕ"‪ O6" Y‬ان ﺕ‪O‬ن ﺵ‪ O‬ﺕ" او ﺵ‪4 O‬ري و`
ه  ‪+‬ل 
‪. 
 
O
!O‬‬
‫ا=
! ‪ 
6 : Disinfectant‬آ
‪
6‬و" او ‪"a
:‬و" "‪ 
: 8‬ا)‪b‬ء ‪ B‬ا‪O‬ﺉ ت ا‪O
6‬و
‬
‫ا‪+ 76‬اض ا‪6‬ﺝدة ‪ :‬ا‪6‬ء‪ ،‬ااء ‪ ،‬ا‪7‬ح آ‪ : 6‬ﺡ اﺱ‪,H‬ام ا‪O‬ر ‪ :‬ﺕ )
‪ 8‬ا‪._
6‬‬
‫ا‪ : Dispersant =0‬دة آ
‪
6‬و" ﺕ‪,H7‬م ‪ j"$‬ﺕ‪ 64‬ت ا‪6‬اد ا ‪ "b‬آ‪ : 6‬ﺡ ازا‬
‫اث ا ﺕ‪  %‬ا)‪ A‬ا ‪. 
$‬‬
‫ا‪ 
6 : Disposal #‬ا=‪ A‬ا ﺉ ‪6‬اد ا‪ <6‬ا "‪ O6‬ان ﺕ‪O‬ن اد آ
‪
6‬و" ﺱ‪،‬‬
‫اد   ‪ ،‬ا‪,
6‬ات ا‪$‬ﺉ‪ ، b‬اب ا‪ ، <6‬ا
 ا‪6‬اد ا‪...  66‬ا€ ‪ :‬ا@‪ A‬ا
 >‬
‫ا@‪ 6/ A‬ا ‪"$‬ت ‪ ،‬ا‪ : :,‬ا@‪ ، )
6 A‬ا‪ / : )9‬ا‪E‬رض ‪ ،‬ا‪E‬آ‪7‬ء ‪ ،‬ا‪`E‬اق ‪ :‬‬
‫ا‪
96‬ت ‪ ،‬ا‪9‬ق ‪ ...‬ا€ ‪.‬‬
‫ا&وآ‪ EH‬ا‪C‬اﺉ‪ : Dissolved Oxygen (DO) v‬ا‪E‬وآ‪ 
47‬ا‪U‬اﺉ‪ : Q‬ا‪6‬ء وا‪U‬ي "‪O‬ن ‪ :‬‬
‫ ول ا‪E‬ﺱ‪6‬ك او ا‪O‬ﺉ ت ا‪6‬ﺉ
 ا‪. 
9‬‬

‫
‬
‫ا=‪ : Distillation 
$‬اﺡ‪,‬ى ا ‪
6‬ت ا‪ :  6‬ﺕ )
 ا‪6‬ء او ا‪7‬اﺉ  ‪ j"/‬ﺕ‪ "9‬ا‪B‬‬
‫ا‪H‬ة ‪ ، 
H7‬و <‪ 8‬ادة ﺕ‪ Y
>O‬ه‪ _U‬ا‪HE‬ة وﺕ‪ "9‬ا‪ B‬ﺱاﺉ !)
 ‪.‬‬
‫ا&ﺽ
اب ‪ : Disturbance‬اي  او ‪ 64‬ا "‪ O6‬ان ﺕ‪ Q7‬ا‪=E‬اب ﺱ‪P‬‬
‫ا
 او ا‪ 646‬ت او ا‪ 61!E‬ا‪  
K" O ، 
!O7‬ا
 ا

  ‪.‬‬
‫ا" ‪ : Dosage/Dose‬ا‪ 
6O‬ا‪6 
)
)9‬دة آ
‪
6‬و" او دة ﺱ ا د‪ )" 2‬او اى‬
‫ا‪ B‬ا‪O‬ﺉ ا‪ . 9‬او ه آ‪ 
6‬ا‪6‬دة ااﺹ ا‪ B‬اﺡ‪ ,‬ا‪bE‬ء او ا‪ 47!E‬ا‪ >) 
9‬ا‪.(,O‬‬
‫ا@ل ‪,  
79 )"/ : Drainage‬ل ا!ﺝ
 ا‪E‬را= ا‪a‬را
  ‪ j"/‬ازا ا‪ _
6‬ا‪$‬ﺉ‪b‬‬
‫"‪+  $‬ل  دق او @ ات ‪.‬‬
‫ا" ا‪ =H0‬ی‪ 
6 : Ecological/Environmental Sustainability "0‬ا‪$9‬ظ ‪B‬‬
‫‪!O‬ت ا
 ﺱ
‪  6‬اي =ر ‪+‬ﺝ
ل ا)د ‪.‬‬
‫ا=‪a‬ض ا ‪ : Ecological (Environmental) Exposure‬ه ﺕ ض اﺡ‪!O ,‬ت ا
‬
‫`
 ا‪ 
9‬ا‪<e B‬رﺝ ‪.‬‬
‫ا&ﺙ ا ‪ : Ecological (Environmental) Impact‬وه أ< ا‪

K‬ات ا ﺕ‪,9‬ث ‪B‬‬

‫ا ‪1‬م ا
 ‪ .‬وه‪ _U‬ا‪

K‬ات @‪ ,‬ﺕ‪  Q7‬ا ﺡ

" ‪ ،‬اي ا! ﺕ ‪  $ .‬ا‪O‬ﺉ ت ا‪> 
9‬‬
‫ا‪7!E‬ن وا‪
9‬ا!ت وا ﺕت ‪ .‬او !
‪  4‬ا ‪E‬ﺡ
" ﺕ د ا‪ B‬ﺕ‪ 
<.‬ا ‪ E‬ﺡ
ﺕ
 ) اي ‪ $‬‬
‫ا ‪. ( 

/‬‬
‫< ا=‪ : Ecology y‬دراﺱ ‪ @+‬ا‪O‬ﺉ ت ا‪ b  
9‬ا ‪ r‬و‪ A‬اﺱ‪ P‬ا‪U‬ي ﺕ
‪. k
: m‬‬
‫ا&ی‪) .N‬ای‪ : Ecosphere (Biosphere .‬ﺡ
‪a‬ااء ‪ ،‬ا‪6‬ء ‪ ،‬ا ا‪U‬ي "‪9‬ي‬
‫=‪ B k 6‬ا‪O‬ﺉ ت ا‪. 
9‬‬
‫ا*م ا ‪1! : Ecosystem‬م ا‪ 
 $‬ا‪O‬ﺉ ت ا‪ 
9‬واﺱ‪ P‬ا
 ا‪U‬ي ﺕ
‪. k
: m‬‬
‫ﺕآ" ا*م ا ‪ : Ecosystem Structure‬وه ا‪ 9‬ا‪ 
!E‬ا "‪O‬ن 
 !‪1‬م 
 ‬
‫
 ‪ ،‬آ ع ا‪O‬ﺉ ت ا‪ 
9‬ا‪7‬ﺉ‪,‬ة ‪ k
:‬وﺡ‪ 84‬ﺕ‪ 64‬ﺕ ‪ ،‬ا

 ا ﺕ
 ‪ ، ) 6‬ا‪ K‬ا‪UK‬اﺉ
‬
‫ا‪:6‬ة ‪ ، k
:‬در ا‪... k
: _
6‬ا€‪.‬‬
‫ا‪H‬ﺉ ا‪ : Effluent cX =0‬وه ا‪6‬ث ا‪7‬ﺉ ا‪,  j:,6‬ر ث > وﺡ‪,‬ات ا‪4 6‬‬
‫او ا‪. 6‬ت ا 
 او ﺵ‪O‬ت ا‪46‬ري ا‪ B‬اﺡ‪ ,‬اوﺱط ا
 ا‪U‬ي `  "‪O‬ن اﺡ‪ ,‬در ا‪_
6‬‬
‫ا‪ ، 
97‬و@‪ 69" ,‬ا‪7‬ﺉ ا‪ k  j:,6‬اد `ز" < ذاﺉ او اد ﺹ ) ‪.‬‬
‫‪ "<#a#‬ا‪.H‬اﺉ ا‪ : Effluent Treatment "$X =0‬وه ‪ 
6‬ادل ا‪6‬ث ا‪7‬ﺉ ا ﺕ‪ %‬‬
‫‪$H‬ت ا‪7!E‬ن او  ا‪  6‬ا 
 ‪ :‬وﺡ‪,‬ات  ‪ 4‬ﺹ ‪E‬زا ا<ر اث   @‬
‫ﺕ"‪ $‬ا‪!O B‬ت ا
 ا

 ‪.‬‬
‫ا‪ : Ejector ES‬ﺝز "‪   6 7‬ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ا‪ 4  : 6 76‬ا‪ _
6‬ا‪. <6‬‬

‫
‬
‫ا&ﻥ‪a‬ث ‪ : Emission‬ه ا!‪+‬ق اﺡ‪ ,‬ا ا ا‪ <6‬ا‪ B‬ااء  اﺡ‪ ,‬ا‪6‬در ا @‪ ,‬ﺕ‪O‬ن‬
‫‪ O‬ﺵ  اﺡ‪,‬ات ا 
 ‪ U:  ، A   , ،‬ا" ا‪6‬ﺝدة ‪ :‬ا‪ 646‬ت ا‪،
O7‬‬
‫وﺱﺉ‪ P‬ا ) ا‪... $H6‬ا€‪.‬‬
‫‪ 1‬ود ا&ﻥ‪a‬ث ‪ : Emission Standard‬ا@‪ B‬آ‪  
6‬ا  ا‪6‬ث ‪67‬ح  @!!‬
‫‪+!+‬ق  اﺡ‪ ,‬ا‪6‬در ا> ‪<6‬ت ‪.‬‬
‫ﺕرة ا&ﻥ‪a‬ﺙت ‪ : Emissions Trading‬ه ‪ 
6‬ا‪67‬ح ‪,6‬ر 
 ‪6 V‬دة <‬
‫‪4‬وز ﺡ‪,‬ود ا‪ !E‬ث ا‪676‬ح  @!! ) وﺝد ‪,‬ر ا ‪ S$  V‬ا‪6‬ث "‪k
: 9‬‬
‫!)ن ‪ :‬ا‪ !E‬ث  ‪ S$‬ا ‪ B ، 7‬ان "‪O‬ن ‪64‬ع ا‪< !E‬ت  آ‪ +‬ا‪,6‬ر" < داﺉ‪. 6‬‬
‫و"‪4‬ز 
‪ A‬وﺵاء ه‪ _U‬ا‪67‬ﺡت 
 ا‪. 6‬ت ا 
 وا‪,‬ول ‪.‬‬
‫ا‪ : Emulsifier v<S=H0‬دة آ
‪
6‬و"  ا)‪,‬رة ‪ ! B‬اﺡ‪ ,‬ا‪6‬اد او ا‪7‬اﺉ ‪ :‬ﺱﺉ 
‪.‬‬
‫ا‪ : Enclosure E0`0‬و=‪$! 
` 8O9 A! A‬ذ ﺡل ا‪6‬اد ا‪E‬ﺱ‪ A 6 
7‬ا!)ل ‪
+‬ف‬
‫ا‪+‬ﺱ‪ 
7‬ا‪ B‬ااء ‪.‬‬
‫ا=‪ C‬ا&ﺝري ‪ : Enforcement‬ه اﺝر ﺝ 
 ‪ B‬ا)
‪) ,‬ا!
 ‪،‬ااﺉ‪ ، p‬ا)ا‪، ,‬‬
‫ا‪E‬ﺕ‪
@$‬ت ‪ ،‬واوط ا

 ﺕ‪/ 29‬ﺉ ا ض ا‪ B‬ا )ت ‪ :‬ﺡ ا!آ ‪.‬‬
‫ا&‪z‬ء ‪ : Enrichment‬ه ‪ 
6‬ا=‪ :‬اﺡ‪ ,‬ا‪6‬اد ا‪) "UK6‬اد !وﺝ

 ‪ ،‬اد ‪$7:‬ر" ‪،‬‬
‫اد آ!
 (  @ اﺡ‪ ,‬در 
_ ا"‪ Y‬ا‪ B‬ا‪ _
6‬ا‪e" 6 
97‬دي ا‪ 6! B‬ا‪Q9‬‬
‫وا ﺕت ا‪6‬ﺉ
 ‪. 
:‬‬
‫ا‪ : Environment "jj‬ﺝ‪ A
6‬ا‪!O6‬ت وا‪ 61!E‬وا ا ا‪"a
$‬ﺉ
 ) ا

 ( وا‪
6
O‬و"‬
‫وا‪ ) "
9‬ا"ﺝ
 ( ا ﺕ‪7!E P
9‬ن ‪ :=E ،‬ا‪ B‬ا ا ا‪E‬ﺝ‪ 
6‬ا)درة ‪ B‬ا‪
<.‬‬
‫او ا‪ <.‬ا‪6‬ﺵ او `
 ا‪6‬ﺵ ‪ :‬ا‪O‬ﺉ ت ا‪ 
9‬وا‪ !E‬ا" ‪ :‬ا‪/‬ر ز 
 ‪.‬‬
‫ا=‪ $‬ی ا ‪ 
6 : Environmental Assessment‬ﺕ‪ 
9‬د@
)  ا ا

 ‪+6‬ﺡ‪1‬‬
‫‪,‬ى ﺕا‪ A ):‬ا)ا!
 ا

 ا‪,6 6‬ة ‪.‬‬
‫ا=‪.‬ا‪ cX‬ا ‪ : Environmental Compatibility‬وه ‪e‬ﺵ "‪,‬ل ‪ B‬درﺝ ا‪) <E‬ا@‪(A‬‬
‫‪ 
,‬ﺝت ‪ k4‬او @‪ ,‬ﺕ‪ 8‬ﺕ ‪ . + : _U
$‬واا‪ A j:‬ا
 ه ه‪,‬ف ‪4 : 8‬ل ﺡ‪ "6‬ا
 ‪.‬‬
‫وا)

‪ 8‬ا‪U O6‬ا اا‪   4" j:‬ا‪ : O66‬ﺡ ا‪6 P

H‬وع  ‪ A‬ا‪O !E‬ﺱت ا‪ 
7‬او‬
‫ا‪b6‬ة 
 ا @‪ ,‬ﺕﺕ‪ k
 Q‬او ﺕ)
 ا‪ B‬ا‪ ,9‬ا‪ B@E‬او ﺡه =‪ 6‬ا‪,9‬ود ا‪. )6‬‬
‫ا
 ا ‪ : Environmental/Ecological Risk‬اي ا< "‪ O6‬ان "‪,‬د ﺡ
ة ا‪7!E‬ن او‬
‫ا‪O‬ﺉ ت ا‪ 
9‬ا‪E‬ى ا ﺕ
‪ : m‬وﺱ‪ >  P‬ا! ث اﺡ‪ ,‬ا ا ا‪ ، <6‬ﺕاآ‪ 8‬ا ‪"$‬ت‬
‫ا‪H‬ة ‪ ،‬ﺕ‪7‬ب ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ا‪ ، 7‬ا!‪+‬ق اﺡ‪ ,‬ا‪
<.‬ات ا‪"a
$‬و" ا‪H‬ة ‪b! ،‬ب‬
‫در ا‪... 
6‬ا€ ‪.‬‬
‫ﺕ‪ jj$‬یا‪w‬ﺙ ا‪jj‬ـ )‪ : Environment Impact Assessment (EIA‬ه ‪ 
6‬دراﺱ‬
‫ﺕ‪
<.‬ات ا‪6‬وع ا‪ Aa6‬ا!ؤ_ ‪ B‬ا
 ‪ ،‬و
ن ﺕ‪ 
<.‬ا‪<6‬ت ا "‪ O6‬ان "ﺡ ‪B‬‬

‫
‬
‫‪
K‬ات ا
 ا‪E‬ﺱﺱ
 > ا‪ 9‬ا" ‪ ،‬ا‪ ، +7‬ا‪!E‬اع ا‪ 
9‬ا‪E‬ى ‪ ،‬اﺹ‪$‬ت ا‪E‬وﺱط‬
‫ا

 ‪...،‬ا€ ‪ ،‬و">‪! 2‬ع ا‪4 6‬ت ا‪ A 6 6‬ﺡ‪,‬وث اث او ا‪
7‬ة 
‪. k‬‬
‫ادارة ا" ‪ : Environmental Management‬وه ‪ 64‬ﺕ‪,‬ا
 ﺕ‪ A 6 UH‬اث ا‪U‬ي‬
‫"‪ O6‬ان "
‪ Q‬ا
  ‪ j"/‬ا")ف در ه‪U‬ا اث ‪ ،‬او ﺕ‪ f
H‬ا
  ا‪<E‬ر ا‪ 
7‬ا ‬
‫ﺕ ‪  84‬ا!‪+‬ق ا‪<6‬ت ا
  ‪+‬ل  ‪/ @ 4‬ﺡ وازا ا<ره ‪.‬‬
‫ا‪ K.‬ا ‪ : Environmental Medium‬ه ا‪ a
9‬ا
 ا‪U‬ي "‪O‬ن ‪ B‬ﺕ‪6‬س ‪7!E‬ن او‬
‫ا‪
9‬ان او ا ت وا)در ‪ B‬ا<
 
‪. 8‬‬
‫ا=‪.‬ازن ‪ : Equilibrium‬ا‪ 9‬ا "‪O‬ن ‪ 
:‬ا  ا‪6‬ث =
 < ‪ ،‬اي ‪E‬ز"دة ‪k
:‬‬
‫و‪)!E‬ن ‪.‬‬
‫ا=‪a‬ی" ‪ 
6 : Erosion‬ازا )ت ا‪ 
97‬ا‪E‬ر=
 ‪  $‬ا
رات ااﺉ
 او ا‪6‬ﺉ
 ‪.‬‬
‫ا=‪a‬ض ‪ : Exposure‬آ‪ 
6‬ا  ا‪6‬ث )او ا‪ <E‬ا‪"a
$‬وي( ا‪6‬ﺝدة ‪ :‬اﺱ‪ P‬ا
 وا ‬
‫ﺕ‪ >6‬ﺕ‪,",‬ا ‪
9‬ة ا‪7!E‬ن او ا‪O‬ﺉ ت ا‪ 
9‬ا‪E‬ى ‪.‬‬
‫ا‪.0‬اد ا ی ة ا
‪.‬رة ‪@ : Extremely Hazardous Substances‬ﺉ‪ 6‬ﺕ‪ ٤٠٦ 8b‬دة‬
‫آ
‪
6‬و" و=  ﺝ‪ 
6‬ﺡ‪ "6‬ا
 ا‪ EPA 
O"E‬ﺕ‪ 29‬ا‪ ، (SARA Title III)a‬وﺹ ‪$‬‬
‫‪ !.‬اﺵ‪ ,‬ا‪6‬اد رة ‪ B‬ا‪7!E‬ن ‪.‬‬
‫درا" ا وى ‪ : Feasibility Study‬و=‪ A‬ﺝ‪  6‬ا‪:E‬ا=ت ا ‪ 
6‬وا
)
 ا)درة ‪B‬‬
‫اﺹل ا‪ B‬ه‪,‬ف 
 ‪ A ،‬و=‪, A‬د  ا‪
H‬رات ا ﺕ‪ B‬ﺕ‪ j
)9‬ا‪,‬ف ‪ @.‬ا ‪)$‬ت ‪.‬‬
‫ا=ﺵ ‪ 4  
6 : Filtration‬ﺕ‪ 6b‬اﺱ‪,H‬ام وﺱ‪$! P‬ذ ‪ $‬ا‪6
74‬ت ا اﺉ‬
‫ا ) ‪ :‬ا‪6‬ء او ااء ‪.‬‬
‫‪ : Flammable v!=<#‬اي دة  ا)
 ‪ B‬ا‪h‬ب وا‪E‬ﺡاق ‪ 7‬و‪. 7‬‬
‫ا‪ : Flare "<a‬ﺝز >‪ B 2‬ا!ب ‪6‬دي ﺕ‪ 6 " ، A$‬ﺕ‪ 29‬ا‪
7‬ة و@در ‪ B‬ﺡق‬
‫ا‪6‬اد ا‪H‬ة ‪ A 6‬ا! < ا‪ B‬ااء ‪.‬‬
‫ا=‪ 
6 : Flocculation R0‬آ
‪
6‬و" او ‪"a
:‬و" او "ﺝ
 "‪   O6‬ﺕ‪ A
64‬ا‪6‬اد ا‬
‫ا ) ‪ _
 :‬ا"‪ B Y‬ﺵ‪ O‬آ ‪"a‬دة وز! وﺕﺱ
 ﺕ‪,
6‬ا ‪. $‬‬
‫‪$#‬س این ‪ : Flowmeter‬ﺝز " ‪
) Q‬س آ‪ _
 
6‬ا"‪ Y‬ا‪6‬رة ﺡ‪,‬ة ا‪. 4 6‬‬
‫" این ‪ : Flow Rate‬آ‪ 
6‬ا‪7‬ﺉ ا‪6‬رة ‪+‬ل ‪ ، 
 9:‬و"    ‪ /‬ﺱ ‪.‬‬
‫ا‪jj‬ز ا‪ : Flue Gas Djja0‬ه  ث `زي   ‪  V‬اﺡ‪ ,‬ا‪6‬در ا‪ <6‬ا‪ B‬اﺡ‪,‬‬
‫ا ﺹ ا

 ‪.‬‬
‫ا
] ‪ : Flush‬اﺱ‪,H‬ام آ‪  
6‬ا‪6‬ء ارد ا ‪ Y
1‬ا‪E ,",4‬زا آ‪  
6‬ا‪6‬ء ااآ‪O : ,‬ن‬
‫ ‪$‬ة ‪. "/‬‬

‫
‬
‫ا‪ "<H<H‬ا‪C‬اﺉ" ‪ : Food Chain‬ﺱ‪    7‬ا‪O‬ﺉ ت ا‪ 
9‬ا "‪UK‬ى اﺡ‪,‬ه ‪ B‬ا‪،E‬‬
‫و"  ا  ا‪E‬د!‪  B‬ه‪ _U‬ا‪,6 77‬ر )‪O‬ن( ا‪UK‬اء ‪.‬‬
‫ا‪<0‬ت ا‪C‬اﺉ" ‪ : Food Waste‬ا‪UK‬اء ا‪U‬ي ‪+ AbH" 8‬آ ا‪  YH6‬ا‪ 86‬وا‪ 6‬زل‬
‫وا‪ A!6‬وا‪H6‬زن ا‪4‬ر" و`
ه ‪.‬‬
‫اﻥ‪.‬اع ا‪..‬د ا‪.1w‬ری" ‪ : Fossil Fuel‬ا!اع ا@د ا "ﺝ‪ A‬اﺹ ا‪ B‬اد ‪ > "b‬ا‪89$‬‬
‫‪ ،‬ا ‪ P$‬ا‪H‬م ‪ ،‬ا‪K‬ز ا
‪.‬‬
‫آءة ا‪..‬د ‪ : Fuel Efficiency‬آ‪ 
6‬ا@ ا‪,
$6‬ة وا) ‪+‬ﺱ‪,H‬ام ا‪  >  6‬ﺡق @‪,‬ر‬
‫
  ا@د ‪.‬‬
‫ا ﺥن ‪ : Fume‬ﺝ‪6
7‬ت ﺹ  ه
 ‪ :‬ا‪  K‬ة ‪ :‬ااء ‪.‬‬
‫ا
یت )‪ : Fungus (Fungi‬آﺉ ت ﺡ
 !ﺕ
  ‪,‬دة ا‪E )  
` "+H‬ﺕ‪ 69‬ﺹ‪K‬‬
‫ا‪O‬رو‪ > 
:‬ا‪6H‬ﺉ ‪ .‬وﺕ ‪  87@ 6‬ه‪ _U‬ا‪O‬ﺉ ت ‪ :‬ا > ا‪ 6
 ، $‬ﺕ‪O‬ن  ‪b‬‬
‫ﺵ"‪ 
9‬ﺕ‪6 j‬اد ا‪ H7$6‬او ا‪O‬ﺉ ت ا‪ 
9‬ا‪E‬ى ‪ O‬ﺕ ش 
‪.‬‬
‫ا! " ا" ‪ 
6 : Genetic Engineering‬ادل ‪ 6‬ت ﺝ

 ﺝ‪,",‬ة ‪"+ B‬‬
‫ا‪O‬ﺉ ت ا‪ 
9‬ا‪6‬ﺝدة ‪,‬ف ﺕ‪ 

K‬اﺡ‪ ,‬ﺉ او ﺹ‪$‬ﺕ ‪.‬‬

‫ا= ‪ yX‬ا‪ : Global Warming 0a‬ا‪E‬رﺕ‪$‬ع ا‪9‬ﺹ ‪ :‬درﺝ ﺡارة ﺱ‪ p‬ا‪O‬ة ا‪E‬ر=
‬
‫وا‪U‬ي ‪a "E‬ى ا‪ B‬ا ‪a "  

/‬ى ا‪ B‬ز"دة ا! ث ا‪K‬زات ا‪. 
:,‬‬

‫ا‪ "a0‬ﺏ‪S‬ت ا‪N‬ﺏ‪.‬ن ا‪

6 : Granular Activated Carbon Treatment K0‬‬
‫ﺕﺵ
‪  ` p‬ﺕ‪4‬ي ‪ :‬وﺡ‪,‬ات  ‪ 4‬ا‪ _
6‬ا‪
K‬ة > اﺡ‪,‬ات ا‪,H7" 
a 6‬م ‪ 
:‬ﺡ
ت‬
‫ا‪O‬ن ا‪E P 6‬زا ا‪6‬اد ا ‪. "b‬‬
‫ﺕ‪T‬ﺙ ا‪.‬ت ا@ﺝﺝ" ‪ : Greenhouse Effect‬ارﺕ‪$‬ع درﺝ ﺡارة ا‪+K‬ف ا‪4‬ي ‪O‬ة‬
‫ا‪E‬ر=
 ‪ Q7‬ز"دة ﺕآ
‪ r  a‬ا‪K‬زات ‪.. k
:‬‬
‫‪z‬زات ا‪.‬ت ا@ﺝﺝ" ‪` : Greenhouse Gas‬زات 
 ﺕ‪t Q7‬هة ﺕ‪ 
<.‬ا
ت‬
‫ا‪a‬ﺝﺝ
 > `زات <! اوآ‪ ,
7‬ا‪O‬ن وا‪>
6‬ن ‪ ،‬و`زات ا‪O‬ن ا‪O‬ر" وا‪$‬ر" ‪.‬‬
‫ا‪ u0‬ا‪ _
 : Ground Water "X.‬ﺕاﺝ‪ ,‬ﺕ‪ 29‬ﺱ‪ p‬ا‪E‬رض ﺕ‪H7‬ج  ‪+‬ل ﺡ‪ $‬ا‪E‬ر‪،‬‬
‫وه `  ﺕ‪O‬ن ‪ U‬وﺹ‪ 9‬ب ‪4" TU‬ي ا‪E‬ه‪6‬م ‪,‬ة ‪  "69‬در اث ‪.‬‬
‫ا" ا‪ : Habitat "NH‬ا‪O6‬ن ا‪U‬ي ﺕ
‪ k
: m‬ا‪O‬ﺉ ت ا‪) 
9‬ا!‪7‬ن ‪ ،‬ﺡ
ان ‪! ،‬ت( وآ ‬
‫"‪  k
: 
9‬اﺵ
ء ﺡ
 و`
 ﺡ
 ‪.‬‬
‫ﻥ'] ا‪ : Half-Life 0a‬ا@‪ 2‬ا‪+‬زم ‪ O‬ﺕ )‪ k
: f‬آ‪ 
6‬ا‪6‬دة )ا  ا‪6‬ث( ا‪Y! B‬‬
‫آ‪) 
6‬ﺕآ
‪a‬ه( ا‪E‬ﺹ
 ‪ B : ،‬ﺱ
 ا‪>6‬ل ان !‪ 6 Y‬دة اـ ‪ DDT‬ه ‪ 15‬ﺱ  ‪.‬‬
‫ا‪0‬ء ا‪ : Hard Water Ha‬ء "‪9‬ي ‪ r  B‬ا‪+E‬ح ا‪U‬ي ﺕ‪ ",@ k   4‬وا ﺕ‪A 6‬‬
‫ﺕ‪O‬ن ا`ة ‪ ,  k
:‬و=‪ A‬اا
 ‪. k
:‬‬

‫
‬
‫ا
‪.‬رة ‪,@ : Hazard‬رة اﺡ‪ ,‬ا‪6‬اد او ا‪
<.‬ات ا‪"a
$‬و" ‪ B‬ﺕ‪ Q
7‬ا‪h‬ذى ‪7!+‬ن او )
‬
‫ا‪E‬ﺡ
ء ‪ > ،‬اﺡ‪,‬اث ا‪6‬ض او ا‪:‬ل ‪ 6‬اﺝ‪a‬ة ا‪. 874‬‬
‫ﺕ‪ $‬ی ا
‪.‬رة ‪ : Hazard Assessment‬ه ‪ 
6‬ﺕ)

‪
<. 8‬ات ا "‪ O6‬ان ﺕ‪ 7‬ا‪6‬دة‬
‫ا‪H‬ة او ا‪ 
<.‬ا‪"a
$‬وي ا‪ H‬ا‪ @  876‬ا‪7!E‬ن ‪ .‬او ‪ 6O‬اى ه ﺕ)

‪ 
6O 8‬ا‪
<.‬‬
‫ا‪  676‬ا  ا‪H Q76‬رة )ر! ‪ 
6O‬ا‪+‬ز  ‪E k‬ﺡ‪,‬اث ا‪b‬ر ‪7!+‬ن ‪.‬‬
‫ا‪.<0‬ﺙت ا
ة <!‪.‬اء ‪ : Hazardous Air Pollutants‬ه <ت ااء `
 ا‪e6‬ﺵة ‪ :‬‬
‫اﺉ‪ p‬ا‪,96‬دات ا

 اء وا "‪ O6‬ان ﺕ  ﺕ‪,",‬ا ‪ 9‬ا‪7!E‬ن او 
 ‪ > ،‬ا‪E‬ﺱ‪، 27‬‬
‫ا‪a‬ﺉ‪ ، j‬ا"
م ‪ ،‬ا‪6
74‬ت ا‪ ،  6‬ا ‪ ، "a‬آر"‪ ,‬ا‪. 

$‬‬
‫ا‪.a‬ا‪ #‬ا‪.<0‬ﺙ" ا
ة ‪ : Hazardous Pollutant‬وه ا < ذات اص آ
‪
6‬و"‬
‫او ‪"a
:‬و" ة "‪ O6‬ان ﺕ‪ O‬ﺕ‪,",‬ا ﺵا ‪O‬ﺉ ت ا‪ > 
9‬ا‪6‬اد ا‪
6
O‬و" ا‪ ، 7‬ا‪6‬اد‬
‫ا‪ ،  6‬ا‪6‬اد ا‪ ، 
<4‬ا‪6‬اد ا) ‪4$!+‬ر ‪ ،‬أو ا‪6‬اد ا‪+ 76‬ﺵ ل‪.‬‬
‫ایت ا
ة ‪ : Hazardous Waste‬ه ا‪$H6‬ت ا ﺕ)‪H 1$9 B‬اﺹ ا‪
6
O‬و" او‬
‫ا‪"a
$‬و" ا‪H‬ة وا 
‪  S‬وﺱﺉ ﺕ )
 > ا ‪"$‬ت ا و" ‪ ،‬ا ‪"$‬ت ا
‪ ،‬وا ‪"$‬ت ا ﺕ‪4‬‬
‫ ﺕ
‪ A‬ا‪h‬دو" ‪ ،‬ا‪b976‬ات ا
‪ ، 
!E,‬ا‪"U6‬ت ا ‪ ، "b‬ا‪h‬ﺹغ وا‪,‬ه!ت ‪ ،‬ا‪E‬ﺱ‪,6‬ة‬
‫ا‪
6
O‬و" وا‪,
6‬ات ‪ ،‬أو `
ه  ا‪6‬اد ا‪H‬ة ‪.‬‬
‫ا! روآﺏ‪.‬ﻥت )‪ : Hydrocarbons (HC‬اد آ
‪
6‬و" ﺕ‪O‬ن  ا‪O‬ن وا
‪,‬روﺝ
 ‪.P):‬‬
‫ا‪Q‬ف ا‪0‬ﺉ ‪ : Hydrosphere‬ذ‪ T‬ا‪a4‬ء  ا‪E‬رض ا‪O6‬ن  ا‪6‬ء )ا‪
96‬ت ‪ ،‬ا‪
9‬ات‬
‫‪ ،‬ا‪!E‬ر( ا=‪ :‬ا‪ B‬ا‪ _
6‬ا‪.
:4‬‬
‫ایت ‪ z‬ا‪.=0‬ا‪ : Incompatible Waste "$X‬وه ‪"$! 64‬ت `
 ‪+‬ﺉ‪E 6‬ن ﺕ‪PH‬‬
‫‪ b  A‬ا ‪E r‬ن ذ‪e" T‬دي ا‪ B‬ﺕ‪ V
9 $‬ﺕ‪O‬ن ادة ة ‪.‬‬
‫ا&‪QZ‬ق ‪ z‬ا‪0‬ﺵ ‪ "6 : Indirect Discharge‬ا‪+/‬ق ‪E‬ﺡ‪ ,‬ا ا ا‪,  <6‬ر `
‬
‫‪O‬ن ‪. k‬‬
‫ا‪ '0‬ر ‪ z‬ا‪0‬ﺵ ‪ : Indirect Source‬اي ‪e" j:‬دي ا‪ B‬ﺡ‪,‬وث ﺕث 
 دون ان "‪O‬ن‬
‫ا‪ % 6‬ا‪6 )
)9‬اد ا‪. <6‬‬
‫ا!‪.‬اء ا اﺥ< ‪ : Indoor Air‬ااء ا‪U‬ي "‪ O6‬ﺕ ‪ k7$‬دا ا‪ j:‬ا‪ 646‬ت ا‪. 
O7‬‬
‫ﺕ<‪.‬ث ا!‪.‬اء ا اﺥ< ‪ : Indoor Air Pollution‬اث ا‪
6
O‬وي او ا"ﺝ او ا‪"a
$‬وي‬
‫اء ا‪,‬ا ‪.‬‬
‫ا‪ "a0‬ﺏ=دل ا&ی‪.‬ﻥ ‪ : Ion Exchange Treatment‬اﺡ‪,‬ى اق ا  ا‪ : 6 76‬‬
‫ ‪ 4‬ا‪6‬ء ا ‪ 7‬او ا‪6‬ء ا‪6‬ث ‪6‬اد ا ‪ ، "b‬وه ‪ 
6‬ﺕدل ا‪!"E‬ت  اﺱ‪ P‬ا‪7‬ﺉ‬
‫ا‪ B‬ا‪ 874‬ا‪ . resins > Q‬و"‪ 6 7‬ه  اوآ‪ ,
7‬او ه
‪,‬روآ‪ ,
7‬ا‪
7O‬م ‪"a‬دة @‪ ",‬ا‪6‬ء‬
‫‪ p
" 6‬ﺕﺱ‪ Q‬ا‪ 6‬دن وا‪6‬اد اﺉ ‪.‬‬

‫
‬
‫‪.#‬ا‪ R‬ا ‪ EX‬ایت ‪ : Landfills‬ا@‪ A‬ا  "‪ 
: 8‬د‪ :‬ا ‪"$‬ت ا‪ ، 
9‬ا ‪"$‬ت ا `
‬
‫ا‪H‬ة ‪ ،‬وا ‪"$‬ت ا‪
6
O‬ﺉ
 ‪! j"/  .‬ه ‪)/ O‬ت  ‪ K= ,‬إ‪ B‬اد!‪ B‬ﺡ‪ 6 84‬‬
‫‪ O6‬و <‪ 8‬ﺕ‪6 
K‬اد ز )
 ا" ‪:‬ﺹ  ا!‪+‬ق ا‪<6‬ت ا‪H‬ة   ا‪ B‬ا
 ‪.‬‬
‫ا‪ *0‬ا
‪ )  : Landscape a‬ﺝ‪K‬ا‪ 
 
:‬ذات 
 ‪a
  

/‬ات ‪ ،‬وﺕاآ
‪Q‬‬
‫ﺡ
" ‪ ،‬وأ!‪6‬ط اﺝ‪   
 6
: $ 
6‬ﺵ‪ a
6 O‬ص  ‪.‬‬
‫ااﺵ ‪ : Leachate‬ا‪6‬ء ااﺵ‪ p‬ا‪9‬وي ‪ B‬ا‪<6‬ت ‪ Q7‬ور_ ‪+‬ل ا ‪"$‬ت أو ا‪,
6‬ات‬
‫أو ا‪E‬ﺱ‪,6‬ة ا‪
6
O‬و" ا‪"a 6 76‬دة  ا‪ j/ 6‬ا‪a‬را
 ‪ ،‬او ا‪6‬ء ا‪6‬ر ‪6‬ا@‪ A‬د‪:‬‬
‫ا ‪"$‬ت ‪ ،‬وا‪U‬ي @‪e" ,‬دي إ‪ B‬ﺕ‪7‬ب اد ة ا‪ B‬ا ‪ ،‬ا‪ _
6‬ا‪ ، 
97‬وا‪ _
6‬ا‪. 
:4‬‬
‫ا=ﺵ ‪ : Leaching‬ا ‪ 
6‬ا ‪" 
:‬ﺵ‪ 
: p‬ا‪6‬اد ا‪U‬اﺉ ‪ :‬ا‪6‬ء ا‪6‬ث  ‪ ,‬ور_‬
‫ ‪.‬‬
‫ا=‪a‬ض ا‪0a‬ي ‪ : Lifetime Exposure‬ا‪ 
6O‬ا‪ 
O‬ا‪  676‬دة 
 ‪+‬ل ‪6‬‬
‫ا‪7!E‬ن !
‪ k=  4‬ا‪ B)  676‬إ‪:‬اض ان  ‪,‬ل ‪6‬ا‪7!E‬ن ه ‪ ٧٠‬ﺱ ( ‪.‬‬
‫ایت ا
" ‪ : Medical Waste‬أي !‪ "$‬ﺹ ﺕ ‪ Q7 %‬ا‪6‬ل ا‪ ، f
H‬ا‪ ، 4 6‬أو‬
‫ﺕ)
‪ p‬ا أو ا‪
9‬ا!ت ‪ ،‬ا‪9‬ث ا
 ‪ ،‬أو ‪
6‬ت ا‪!o‬ج أو ا‪o‬ر ا"ﺝ
 ‪biological‬‬
‫‪, ،‬ا ا ‪"$‬ت ا‪H‬ة ا‪,6‬رﺝ =‪ 6‬ا)ﺉ‪. CFR 261 6‬‬
‫ا=] ‪ : Mitigation‬ا‪o‬ﺝاءات أ‪UH6‬ة )
 ا‪
<.‬ات ا‪b6‬دة )ا‪.
 (<6‬‬
‫ا‪'0‬در ا‪S=0‬آ" ‪ : Mobile Source‬اي ‪,‬ر `
 <‪9) 2‬ك( ‪< !+‬ت ا‪ <6‬اء‬
‫> ا‪
7‬رات ‪ ،‬اﺡ ت ‪ ،‬ا‪,‬راﺝت ا ر" ‪ ،‬اﺉات ‪ ،‬ا)‪/‬ات ‪...‬ا€‪.‬‬
‫ا‪0‬ا" ‪ : Monitoring‬ا‪ f9$‬او ا‪E‬ر ا‪,‬وري ا‪U‬ي "‪,‬ف ا‪
@ B‬س ا ‪7‬ى اث ‪ :‬‬
‫ا‪E‬وﺱط ا‪ $H6‬ذات ا ‪7!E @+‬ن او ا‪O‬ﺉ ت ا‪ 
9‬ا‪E‬ى ‪ ،‬او ‪E‬ر ‪,‬ى اا‪A j:‬‬
‫ا‪6‬ت او ا‪,96‬دات ا

 ا‪,6 6‬ة ‪.‬‬
‫ا€‪QZ‬ق ا< ي ‪ : Municipal Discharge‬إ‪+/‬ق ا‪):,6‬ت )ا‪7‬اﺉ(  وﺡ‪,‬ات  ‪_
 4‬‬
‫ا‪+b$‬ت ا ﺕ‪ 87‬ا‪ _
6‬ا)‪U‬رة  ‪7‬آ ا اﺉ ‪ ،‬ا‪e6‬ﺱ‪7‬ت ا‪4‬ر" ‪ ،‬و`
ه ا‪ B‬ا@‪A‬‬
‫ا"‪ Y‬ا‪7‬ﺡ
 ‪.‬‬
‫‪ u#‬ا‪0‬ري ا< ی" ‪ : Municipal Sewage‬ا ‪"$‬ت )ا‪7‬ﺉ ‪ B‬ا‪ (Q`E‬ا ﺵ ‬
‫ا‪ 646‬ت ا‪ ، 
O7‬وا @‪O" ,‬ن =‪ _
  6‬ا"‪ Y‬ا‪ 
!,6‬او ا 
 ‪.‬‬
‫ا‪w‬و‪1‬ل ا< ی" ‪ : Municipal Sludge‬ا‪6‬اد ا ‪ Y‬ﺱﺉ ا ﺕ)‪ 4   B‬ا‪ _
6‬ا‪",‬‬
‫وا‪ _
6‬ا)‪U‬رة ‪.‬‬
‫ای" ا'<" ا< ی" ‪ : Municipal Solid Waste‬ا)‪ 6‬أو ا ‪"$‬ت ا ا‪6‬آ ا ﺕ‪4‬‬
‫ ا‪,‬ور ا‪ ، 
O7‬ا‪ ، 86‬ا‪e6‬ﺱ‪7‬ت ا‪4‬ر" ‪ ،‬ا‪... A!6‬ا€‪.‬‬

‫ 
‬
‫إﻥ‪a‬ﺙت ‪ z E#‬ا
ق ‪ : Non-Road Emissions‬وه ا‪<6‬ت ا ﺕ ‪9  j‬آت‬
‫ا‪E‬ﺡاق ا ﺕ‪9‬ك ‪O‬ﺉ ‪6  @+E‬آت ‪O > ،‬ﺉ ا ء ‪ ،‬ا‪O6‬ﺉ ا‪a‬را
 ‪ ،‬ا‪a‬وارق‬
‫ا‪H‬ر" و`
ه ‪.‬‬
‫ا‪C0‬یت ‪ : Nutrients‬أي دة "‪ O6‬ان ﺕ‪ @  Q7‬ا‪O‬ﺉ ت ا‪ 
9‬و ا)‪,‬رة ‪ B‬ﺕو"‪%‬‬
‫ا ‪ .6‬آ‪ 6‬إن ا 
 "‪,H7‬م ا"‪ B E, b‬ا‪6‬اد ا وﺝ

 وا‪$7$‬ر" او ا<ر  ‪ r‬ا ﺹ‬
‫‪ :‬ا‪ _
6‬ا)‪U‬رة ‪.‬‬
‫ا=<‪.‬ث ا‪C0‬ي ‪ : Nutrient Pollution‬ﺕث در ا‪76 _
6‬ه‪6‬ت ا‪  /$6‬ا‪6‬اد‬
‫ا‪."ّUK6‬‬
‫ﺏ‪ "a$‬ا‪) K‬ا@ی ( ‪ : Oil Spill‬إ‪+/‬ق  ‪ ,6‬أو = ‪ Q7‬ا‪9‬ادث  ‪  P$‬ا @‪+‬ت او‬
‫ا‪ Q
!E‬ا‪ B‬ا‪ O‬ا‪6‬ﺉ
 ‪ .‬و"‪ O6‬ا‪
7‬ة ‪ B‬ه‪ _U‬ا)‪ j"$ A‬ا‪
6
O‬ﺉ ‪ ،‬إ‪9‬ق ‪ ،‬إ‪E‬ﺡاء‬
‫ا‪ ، O
!O
6‬وا‪aE‬از ‪ .‬آ‪ O6" 6‬ان "‪,9‬ث ه‪U‬ا ا‪+/E‬ق ﺡ‪ B‬ا‪ 
` B‬ا‪ O‬ا‪6‬ﺉ
 > ا‬
‫وﺵ‪O‬ت ﺕ"‪ Y‬ا‪ _
6‬وا‪46‬ري ‪,‬د ‪ TU‬در ا‪ _
6‬ا‪. 
:4‬‬
‫إ=ذ )ا=@اف( ‪ "$Z‬ا‪w‬وزون ‪ : Ozone Depletion‬در ‪ )/‬أ‪E‬وزون اا@  ‪)/ :‬‬
‫ا‪7‬اﺕﺱ‪ stratosphere 
$‬ا ﺕ‪ 69‬ا‪h‬رض  ا‪o‬ﺵ  ا‪$‬ق  ‪ 
47$‬ا‪b‬رة ‪
9‬ة‪ .‬و"‪,9‬ث‬
‫ه‪U‬ا ا‪,‬ر ‪w‬وزون ‪ Q7‬وﺝد  ‪ r‬ا‪K‬زات ‪ :‬ا‪ > 4‬آت ا‪O‬ن ا‪O‬رو‪:‬ر"‬
‫و`
ه ‪.‬‬
‫ا ﺉ‪ : Particulates c‬ﺝ‪6
7‬ت ﺹ او ﺱﺉ  ه
 ‪ :‬ا‪ K‬ﺕ  ‪ :‬ااء ‪` O‬ر‬
‫او دن او =ب ‪.‬‬
‫ا‪ 0‬ات ا‪S‬ی" ‪ : Pesticide‬اد أو ‪+‬ﺉ‪ P‬ﺕ‪ A 6 6 7‬ا!ر‪ ،‬ﺕ‪ ، 8
9‬أو ﺹ‪ ,‬أي ا!ر‬
‫‪6‬ﺝت ا‪ "9‬ا‪b‬رة  ﺕت ‪.‬‬
‫ا‪ #a‬ا‪.<0‬ث ‪ : Pollutant‬ه أي دة `ز" )"‪ O6‬ان ﺕ‪O‬ن ‪ O‬أد  أو أ‪H‬ة أو رواﺉ‪(p‬‬
‫أو ﺱﺉ أو ﺹ أو إﺵ ع أو ﺡارة أو وه‪=l %‬ءة أو =‪ %
4‬أو اه‪a‬ازات "‪ 7‬ا‪7!E‬ن او‬
‫ا
 وا "‪ O6‬ان ﺕ‪e‬دي إ‪ B‬ﺕث ا
 أو ا‪=E‬ار  ‪.‬‬
‫‪ '#‬ر ا=<‪.‬ث ‪ : Polluter‬ه ا‪ Q76‬اﺉ
‪ !E 7‬ث ا  ا‪6‬ث ‪ ،‬و@‪O" ,‬ن ا‪,6‬ر ‬
‫‪ 
 :‬ا!‪ ، 
!7‬وﺡ‪,‬ة ﺹ 
 ‪ ،‬وﺱ
 !) ‪ ...‬ا€ ‪.‬‬
‫ا=<‪.‬ث ‪ : Pollution‬ه دل   `"‪!O B Q‬ت اي آ
ن او اﺡ‪,‬اث ز"دة او !)ن ‪ :‬‬
‫!‪O 7‬ن ه ﺝد  ا‪E‬ﺹ ‪ ،‬او دل  رﺝ "‪ :  Q7‬ا‪9‬آ اا‪E 
):‬ي‬
‫!‪1‬م او ﺕازن ‪ ،‬او دل ‪  
K" <e‬اص و‪ 
/‬اﺱ‪ P‬ا‪U‬ي "‪ . k
 ,‬و@‪O" ,‬ن ه‪U‬ا‬
‫ا‪
/  $‬او  ﺹ ‪ A‬ا‪7!E‬ن ‪.‬‬
‫ا‪
H‬ة <^ ا=<‪.‬ث ‪ : Pollution Control‬وه ا‪E‬ﺝاءات ا ﺕ‪  ,9 UH‬ا‪<E‬ر ا‪
7‬‬
‫ ا ا‪ <6‬ا "‪ O6‬ان ﺕ
‪ Q‬ا
  ‪ j"/‬ﺕ‪ 
/ 

K‬وﺕ‪ "9‬ا‪ B‬اد `

 < ‪،‬‬
‫او  ‪ j"/‬ازا ﺕ‪
<.‬اﺕ ‪.‬‬

‫

‬
‫‪ R#‬ا=<‪.‬ث ‪ : Pollution Prevention‬وه ا‪E‬ﺝاءات ا ﺕ‪)"E UH‬ف ا! ث اي  ا ا‬
‫ا‪ <6‬ا "‪ O6‬ان ﺕ‪ Q7‬اث 
  اي ‪,‬ر ‪ _U V‬ا ا ‪ .‬و"‪ O6‬ان "‪A  6‬‬
‫اث ا"‪ b‬ا‪E‬ﺝاءات ا ﺕ‪"7  ,9 UH‬ت ا! ث ا  ا‪6‬ث وﺕ‪ kb
$H‬ا‪ B‬اد!‪B‬‬
‫‪7‬ى ‪ O6‬اذا آن ا")‪ k:‬آ
 `
 ‪. O6‬‬
‫ا" ا‪ : Potential Dose "<0=S0‬آ‪ 
6‬آ‪ : 
 Q‬دة ﺝى ﺕ ‪ 
/‬ام  ‪j"/‬‬
‫ا‪+E‬ع ‪ ،‬ا ‪ ، S$‬ا‪E‬ص  @ ا‪. ,4‬‬
‫ا‪) $=H0‬ا‪ : Receptor (<=H0‬ا‪
O‬ن ا
 ا‪ 6‬ض ا‪ <e B‬رﺝ ‪. stressor‬‬
‫ادة ا= وی )ادة ا&=‪0a‬ل( ‪ : Recycling‬اﺱ‪,H‬ام ا ‪"$‬ت او ا‪6‬اد ا‪   H76‬آ‪6‬اد‬
‫م ‪
6 :‬ت ﺹ 
 او ا@د" ‪E‬ﺡ) ‪ .‬و@‪ ,‬ﺕ‪ 
6 6‬ادة ا‪,‬و" )ادة ا‪E‬ﺱ ‪6‬ل( اد‬
‫ﺕ ا ‪ A‬ﺕ  ‪ @e‬آ‪+b$‬ت ‪, Q7‬م ا‪9‬ﺝ ا
 ‪.‬‬
‫ا" ا <" )‪ : Reference Dose (RfD‬ﺕ‪, 
6H‬دي  ض ا
 ا‪6‬ﺵ ‪ 64‬ت‬
‫ا‪ 
: 6 ، 
!O7‬ا‪ A
46‬ا‪ 
$‬ا‪79‬ﺱ > ا‪$/h‬ل ‪ ،‬ا‪ B‬ا‪6‬اد ا 
‪  27‬ا‪ 696‬أن‬
‫ﺕ‪O‬ن  ا<ر =رة أ< ء ﺡ
ة ا‪7!E‬ن ‪.‬‬
‫ﺹﻥ" ا'‪ : Sanitation "S‬ا‪
7‬ة ‪ B‬ا ا ا

 ‪ :‬ا
 ا" ا "‪ O6‬أن ﺕ‪e‬ذي‬
‫ا‪ 9‬ا  ‪ ،‬ار‪ ،‬ا)ء ‪.‬‬
‫ا‪ #a‬ا‪.<0‬ث ا‪:‬ﻥ‪.‬ي ‪ : Secondary Pollutant‬وه  ث ‪/ 8" 8‬ﺡ‪ O k‬ﺵ‬
‫ ‪,‬ر اث ا‪ B‬ا
 ‪ .‬و" ‪ %‬ا  ا‪6‬ث ا>!ي  اﺕ‪9‬د  ث ‪ A‬ا <‬
‫اى او ‪ A‬اد آ
‪
6‬و" ﺝدة  ا‪E‬ﺹ ‪ :‬ا
 ‪< "O‬ت ﺱ ﺝ‪,",‬ة ‪ .‬و>ل ‪B‬‬
‫ذ‪ T‬ا‪E‬وزون ا‪E‬ر= ا‪U‬ي "  ث <!ي ‪  % " k!E‬ﺕ‪ $‬اآﺱ
‪ ,‬ا وﺝ
 ‪A‬‬
‫ا
‪,‬روآر!ت ا ﺕ‪  4‬ادم ‪O‬ﺉ ا‪E‬ﺡاق ا‪,‬ا ‪.‬‬
‫‪ u#‬ا‪0‬ري ‪ : Sewage‬ا ‪"$‬ت وا‪ _
6‬ا)‪U‬رة أ ﺕ‪  4‬ا‪6‬در ا‪ 
O7‬وا‪4‬ر" وأ‪`$6‬‬
‫إ‪ B‬ات ‪.‬‬
‫ا`ب ا ﺥﻥ ‪ : Smog‬دن ث ‪6‬اد < ‪e‬آ‪,7‬ة ‪.‬‬
‫ا ﺥن ‪ : Smoke‬ﺝ‪6
7‬ت ﺹ  ه
 ‪ :‬ا‪ : )  K‬ااء `  ﺕ ‪ Q7 %‬ا‪E‬ﺡاق‬
‫`
 ا‪. O‬‬
‫ا‪0‬ء ا‪ : Soft Water H‬ا‪6‬ء ا‪U‬ي ‪9"E‬ي ‪ B‬آ‪ 
6‬آ
ة  ا‪+‬ح  ‪ r‬ا‪ 6‬دن >‬
‫ا‪
7O‬م وا‪
7
K6‬م ‪.‬‬
‫ا‪0‬رة ا‪ 0‬ﺥ" ‪ : Stack‬ا!ب ‪6‬دي  ب ‪  O‬رة ‪+/h‬ق ا‪E‬د  وا‪K‬زات ا‪ B‬ا ‬
‫ا‪. 4‬‬
‫ا‪a0‬ی)ا‪ S0‬دات( ‪ : Standards‬وه ﺡ‪,‬ود ا‪
6O‬ت ا‪676‬ح ا‪  @+/‬ا‪6‬اد ا‪ <6‬او‬
‫ا ا ا‪"a
$‬و" ا‪b‬رة ة وا ‪ K‬ا‪676‬ح ﺕ‪4‬وزه ‪ .‬و"‪,96 O6‬دات ا‪676‬ﺡ ‪ :‬و@‪ 2‬‬
‫ان ﺕ ض  )ن ‪: Q7‬ض @ا!
 أآ> ﺹا‪.‬‬

‫

‬
‫ا‪ u0‬ا‪ : Surface Water "S
H‬وه در ا‪ _
6‬ا‪ O = 6‬ﺵ ‪ > 4‬ا‪!E‬ر‬
‫‪ ،‬ا‪
9‬ات ‪ ،‬ا‪,4‬اول ‪ ،‬ا‪aH‬ا!ت ‪ ،‬ا‪9‬ر ‪...‬ا€‪.‬‬
‫ا‪*0‬ت ا‪.z‬ی" ‪ : Surfactant‬وه آت ﺕ‪,H7‬م آ‪$1 6‬ت  ا)
 ‪ B‬ﺕ‪ "O‬ا`ة‪.‬‬
‫ا&ﺙر ا‪.<0< "0H‬ﺙت ‪ : Toxic Effects of Pollutants‬ﺕ ‪ Y‬ا‪<E‬ر ا‪<6 
67‬ت ا‪B‬‬
‫ار‪: A‬ت ﺡ‪ Q7‬ﺱ وﺵ‪,‬ة ﺕ‪
<.‬ه ه ‪:‬‬
‫‪ : Lethal "=0#‬وه ا ﺕ‪ Q7‬ا‪6‬ت  ‪ ,‬ا ض  ﺵة‪.‬‬ ‫‪.١‬‬
‫‪1‬دة ‪ : Acute‬ﺕ‪,9‬ث ﺕ<
ًا ‪, : 
6‬ى ‪:‬ة @
ة )‪$‬ة ا‪/‬ل  ﺕ‪ T‬ا‪.(
66‬‬ ‫‪.٢‬‬
‫دون ا‪E : Sublethal "=00‬ﺕ‪ Q7‬ا‪6‬ت و‪ ,@ O‬ﺕ‪ : <e‬ا ‪ 6‬او ا‪  " V
9 <O‬‬ ‫‪.٣‬‬
‫ا‪ E‬ا‪ B‬ﺕ‪ 
<.‬م ‪ B‬ا‪ 646‬ا‪.
!O7‬‬
‫‪ : Chronic "#@#‬ﺕ‪ T‬ا‪6‬اد ا "‪ 1‬ا<ه ‪ :‬ا‪,6‬ى ا
‪ ,‬و@‪ ,‬ﺕ‪e‬دي ا‪ B‬ا‪6‬ت ‪ :‬‬ ‫‪.٤‬‬
‫ا " ‪.‬‬
‫ا=‪T‬ﺙ ا‪H‬م ‪ :Toxicant‬دة =رة او  ‪"a
:‬وي "‪ O6‬ان "‪ Q7‬ا‪E‬ذى ‪O‬ﺉ ا‪ 9‬‬
‫ا‪ 6‬ض ‪.k‬‬
‫ا‪ :Toxicity "0H‬وه ا‪,‬رﺝ ا "‪6 O6‬دة أو 
‪ P‬اد أن ﺕ‪e‬ذي ‪ 
:‬ا أو ا‪h‬ﺡ
ء‬
‫ا‪E‬ى ‪ .‬و"‪ 6b‬ه‪U‬ا ا‪, p6‬ة ا!اع  ا‪ 
67‬ه ‪:‬‬
‫‪ .١‬ا‪ "0H‬ا‪S‬دة ‪ : Acute toxicity‬وه ا‪
<.‬ات ا‪9‬دة ا ﺕ‪O 9‬ﺉ ا‪+ 9‬ل‬
‫ﺕ ض واﺡ‪ ,‬أو ﺕ ض @
ا‪,h‬‬
‫‪ .٢‬ا‪ "0H‬ا‪ : Chronic toxicity "#@0‬وه ا‪
<.‬ات ا ﺕ‪  4‬ﺕ ض ‪ B "/‬ا‪,E‬‬
‫و‪$‬ة ‪67‬ة ﺕ‪,‬وم أﺡ
! ‪ O‬ﺡ
ة ا‪O‬ﺉ ا‪ 9‬ا‪O6‬ف ‪,6‬ر‪.‬‬
‫‪ .٣‬ا‪ "0H‬ا‪ "#@0‬ا" ‪ : Subchronic toxicity‬وه ا‪
<.‬ات ا ﺕ‪  4‬ﺕ ض‬
‫ا‪O‬ﺉ ا‪ 9‬ا‪O6‬ف ‪,6‬ر ‪$‬ة ‪ @e O "/‬ه ‪ :‬آ ا‪E‬ﺡال ا@  ‪ 6‬ا‪O‬ﺉ‬
‫ا‪ > 9‬ا ض ‪  7‬واﺡ‪,‬ة او اآ> ‪.‬‬
‫ادارة ایت ‪ : Waste Management‬وه ‪ 64‬ﺕ‪,‬ا
 ﺕ‪a ، A64 UH‬ن ‪،   ،‬‬
‫وﺕ"‪ Y‬ا ‪"$‬ت ا‪ 
: 6 $H6‬ا ‪"$‬ت ا ‪ ،‬ا ا‪ ، <6‬ا)" ا‪ ، 
"O!O‬ا ‪"$‬ت‬
‫ا
 وا‪ 
9‬و`
ه  ا ‪"$‬ت ا‪H‬ة ‪ .‬آ‪ 6‬ﺕ‪ 6‬ادارة ا ‪"$‬ت ﺕ‪ ,",9‬وﺕﺹ
‪ Y‬ا‪4‬ت‬
‫ا‪e6‬ه   ‪ A‬ه‪ _U‬ا ‪"$‬ت ‪.‬‬
‫‪ "a#‬ایت ‪ 
6 : Waste Treatment‬ا‪K‬ض   ﺕ‪ 

K‬ا‪$‬ت ا‪"a
$‬ﺉ
 او ا‪
6
O‬ﺉ
‬
‫او ا‪H‬ﺉ‪ f‬ا"ﺝ
 او اآ

 ‪E‬ي !ع  ا ‪"$‬ت ‪   4‬د او ا@ =را او أ !)‪+‬‬
‫او اﺱ اﺱ دة او ‪ !a‬او )
 ﺡ‪ . 64‬و@‪ ,‬ﺕ‪ r  AbH‬ا!اع ا ‪"$‬ت ا‪ B‬اآ>  ‪
6‬‬
‫ ‪. 4‬‬
‫ا=<‪ E# W‬ایت ‪ : Waste Disposal‬ا‪ fH‬ا ﺉ  ا ‪"$‬ت ا‪
6  $H6‬ت‬
‫ا
‪ A‬وا ‪ 1 " E‬ا‪E‬ﺱ‪$‬دة   ‪E‬ﺡ) ‪.‬‬

‫
‬
 c1Q0‫ا‬
Appendexes


 ‫ا‪) cS<0‬أ(‬
‫ا=‪0‬ر ﺕ‪ $‬ی ا&ﺙ ا <‪0‬ری‪ R‬ا‪ R#@0‬اﻥءه‬
‫)‪Environmental Impacts Assesment (EIA‬‬
‫او ً& ‪#.<a# :‬ت ‪ E "#‬ا‪0‬وع ا‪ R#@0‬اﻥء‪: u‬‬
‫‪ -١‬اﺱ‪ 8‬ا‪6‬وع ‪..............................................................................................:‬‬
‫‪ -٢‬ا‪,‬ف  ا‪6‬وع ‪......................................................................................:‬‬
‫‪ -٣‬ا@ ا‪!E‬ﺝ
 ‪6‬وع ‪................................................................................:‬‬
‫‪ -٤‬ا دا‪)A@6‬ا‪76‬ﺡ( ‪.....................................................................................:‬‬
‫‪ -٥‬ا‪ $O‬ا)‪ "",‬ا‪.....................................................................................: 
O‬‬
‫‪ -٦‬ار"€ ا‪, A@6‬أ ا ‪...............................................................................: 6‬‬
‫‪ -٧‬ا‪ 4‬ا ا@ح ا‪6‬وع ‪..............................................................................:‬‬
‫‪ -٨‬ا‪ 4‬ا ﺱ)م !ء ا‪6‬وع ‪......................................................................:‬‬
‫‪ -٩‬ا‪ 
O‬ا
 ا‪e76‬ول دا اآ ‪.................................................................:‬‬
‫‪ -١٠‬ا‪ 
O‬ا
 ا‪e76‬ول  ا‪ ) 6‬ا‪ Aa6‬ا!ء ا‪6‬وع ‪................................: 
:‬‬
‫‪....................................................................................................................‬‬
‫ﺙﻥ ً ‪#.<a# :‬ت ‪ E "#‬ا‪ R.0‬ا‪ R#@0‬اﻥء ا‪0‬وع <† ‪:‬‬
‫‪ -١‬ا‪......................................................................................................: A@6‬‬
‫‪ ,  -٢‬ا‪  A@6‬ا‪,9‬ود ا‪..................................................................: ) 6 ",‬‬
‫‪ ,  -٣‬ا‪  A@6‬ا@ب )وﺡ‪,‬ة ﺱ‪ ، 
O‬وﺡ‪,‬ة ﺹ‪, ، 
9‬رﺱ ‪..‬ا€ ( ‪...............................:‬‬
‫‪..............................................................................................................‬‬
‫‪ -٤‬ه ا‪ )  : A)" A@6‬ﺕ‪6 P
H‬ا! ‪........................ ..........................:  ",6‬‬
‫‪ -٥‬ه "ﺝ‪.....................................................................................: ", A@ ,‬‬
‫‪ -٦‬ه ا‪6‬وع ")‪ )  : A‬ﺕ‪ _
 8b‬ﺝ‪ 
:‬او ﺱ‪ 
9‬او‪a‬ل اوﺵ‪4 O‬ري )"‪U‬آ ‪,‬‬
‫ا‪6‬وع   ان وﺝ‪,‬ت و‪ j6‬ا‪ _
6‬ا‪.....................................................: (
:4‬‬
‫‪..............................................................................................................‬‬
‫‪! -٧‬ع ا‪ ) 6‬ا ")‪  A‬ا‪6‬وع )زرا
 ‪ ،‬ﺹ 
 ‪ ،‬ﺱ‪...
O‬ا€ ( ‪..........................:‬‬
‫‪ -٨‬ه ا‪6‬وع ")‪) A‬ب  @‪ 6 A‬ا‪...................................................: 9‬‬
‫‪ -٩‬ه ا‪6‬وع ")‪,
 A‬ا  ا"‪ j‬ا م )ﺕ‪U‬آ ا‪...........................................: (:76‬‬
‫‪ -١٠‬ه ا‪6‬وع ﺕ ا
‪ _
 k‬اب وا@ ا‪O‬ﺉ
 )ﺕ‪U‬آ ا‪........................: ( :76‬‬
‫‪..............................................................................................................‬‬
‫‪ -١١‬ه ا‪6‬وع ‪ k‬ﺕ‪ B
<.‬ا‪6‬ا@‪ A‬ار"‪ 
H‬وا‪ "<E‬وا‪...................................: 
",‬‬
‫‪ -١٢‬ه "‪ 6b‬ا‪6‬وع درة ارا= او ازا  ت ﺝدة ‪................................:‬‬
‫‪) +‬ﺕ‪U‬آ ان وﺝ‪,‬ت( ‪...............................:‬‬ ‫‪ -١٣‬ه ه ك اﺡ‪6‬ل ا@  ت ا=‪ً )7 
:‬‬
‫‪..............................................................................................................‬‬

‫
‬
 ‫ﺙ‪ : ً :‬ﺕ<‪.‬ث ا!‪.‬اء وا`‪.‬ﺽء ‪:‬‬
‫‪ -١‬ه ﺱ
‪e‬دي ا‪6‬وع ا‪ B‬ﺕث ااء ‪..............................................................:‬‬
‫‪ -٢‬ه "‪9‬ي ا‪6‬وع ‪, B‬ا ‪....................................................................:‬‬

‫آ‪ "0‬ازات ا‪"S0‬‬ ‫ﻥ‪.‬ع ازات ا‪S0‬و"‬ ‫ا‪

$‬‬ ‫ا&رﺕع‬ ‫ د ا‪ 0‬اﺥ‪E‬‬

‫‪ -٣‬ه "‪9‬ي ا‪6‬وع ‪ B‬ﺵ ‪+‬ت ‪...................................................................:‬‬

‫آ‪ "0‬ازات ا‪"S0‬‬ ‫ﻥ‪.‬ع ازات ا‪S0‬و"‬ ‫ا‪

$‬‬ ‫ا&رﺕع‬ ‫ د ا‪Qa‬ت‬

‫‪ -٤‬ه "‪9‬ي ا‪6‬وع ‪ B‬ا‪:‬ان او اﺝ ‪H‬ر" او ﺕر

ت ‪.....................................:‬‬
‫آ‪ "0‬ا‪..‬د ا‪ =H0‬م‬ ‫ﻥ‪.‬ع ا‪..‬د ا‪ =H0‬م‬ ‫ ده‬

‫‪ -٥‬آ‪ 
6‬و!
 ا‪K‬زات ا‪ <6‬ا‪ 
O‬ا‪6‬وﺡ ‪...................................................... :‬‬
‫ا‪ "0N‬ا‪X "a.=0‬‬ ‫ﻥ‪.‬ع ازات ا‪.<0‬ﺙ"‬
‫)ا‪.‬م ‪ ،‬ا! ‪ ،‬ا‪(†H‬‬ ‫ا‪
0‬و‪ "1‬ا‪"<N‬‬

‫‪ -٦‬ه ه ك  ‪ j/‬ﺱ‪ ، 
O‬ارا= زرا
 ‪ ،‬ر"‪ A‬ﺹ 
 ‪ j/  ،‬ﺱ
ﺡ
 ‪...،‬ا€ @"‬
‫ ا‪6‬وع ‪................................................................................................... :‬‬
‫ا‪ E a‬ا‪0‬وع ا‪ R#@0‬ا‪†=#‬‬ ‫ﻥ‪.‬ع ا‪R.0‬‬ ‫ا ا‪ R.0‬او ا‪"$
0‬‬

‫‪ -٧‬ه ه ك در ث ااء @"  ا‪6‬وع ‪...............................................:‬‬

‫
‬
 ‫ا‪ E a‬ا‪0‬وع ا‪ R#@0‬ا‪†=#‬‬ ‫ا ا‪R.0‬‬

‫‪ -٨‬ه ه ك اي  ‪4‬ت )اﺝ‪a‬ة او ‪/‬ق( )

  ا! ث ا‪K‬زات ا‪.......................: <6‬‬
‫‪.......................................................................................................................‬‬
‫‪ A@ -٩‬ا‪6‬وع  ‪E 7‬ﺕ‪ _4‬ا"‪ p‬ا‪7‬ﺉ‪,‬ة )ﺕ‪,9‬د ا‪E‬ﺕ‪4‬هت( ‪.......................................:‬‬
‫‪........................................................................................................................‬‬
‫‪ -١٠‬ه "‪ ,"a‬ا‪6‬وع  ‪7‬ى ا‪=b‬ء ‪ :‬ا‪ ) 6‬ا‪....................................: 
96‬‬
‫‪........................................................................................................................‬‬

‫راﺏ‪ : ً a‬ﺕ<‪.‬ث ا‪: u0‬‬

‫‪ -١‬ه ﺱ
‪e‬دي ا‪6‬وع ا‪/ B‬ح ‪$H‬ت ﺹ 
 ﺱﺉ )ﺕ‪U‬آ ا‪.............................: (
6O‬‬
‫‪.......................................................................................................................‬‬

‫ا‪"0$‬‬ ‫‪.#‬اﺹت ا‪<0‬ت ا'"‬

‫ا‪H‬ﺉ<"‬
‫ا‪6‬اد ا ا‪U‬اﺉ‬
‫ا‪,‬ا ا‪
b9‬‬
‫ا ‪O‬رة‬
‫درﺝ ا‪9‬ارة‬
‫ا‪"a‬ت‬
‫‪BOD‬‬
‫‪COD‬‬
‫‪T.S.S‬‬
‫آ"ت‬
‫آر"‪,‬ات‬
‫ا‪6‬اد ا‪7‬‬
‫اى‬
‫‪ -٢‬ﺕ‪,9‬د !) ﺕ"‪ Y‬ا‪)6‬ت ا 
 ا‪7‬ﺉ و"‪,9" PH j:‬د ‪7‬ر ا‪)6‬ت  ا‪A@6‬‬
‫وﺹ‪ E‬ا‪ )! B‬ا"‪............................................................................... : Y‬‬
‫‪....................................................................................................................‬‬
‫‪ -٣‬ه "‪9‬ي ا‪6‬وع ‪ B‬وﺡ‪,‬ة  ‪ _
6 4‬ا 
 )ﺕ‪U‬آ ا‪6‬اﺹ‪$‬ت آ ﺡ‪,‬ة‬
‫ا‪ A 4 6‬اﺱم ا‪ 

H‬ان وﺝ‪,‬ت( ‪.............................................................:‬‬
‫‪..................................................................................................................‬‬
‫‪....................................................................................................................‬‬
‫‪ -٤‬ه ا‪6‬وع "‪e‬دي ا‪ B‬ﺕث ا‪ _
6‬ا‪ 
:4‬وا‪U")
97‬آا‪ A@6‬ان وﺝ‪.....................: (,‬‬
‫‪.........................................................................................................................‬‬

‫
‬
‫‪ -٥‬ه "‪ Q‬ا‪6‬وع ا!ء ارﺹ‪ $‬ﺕ‪................................................................. 
69‬‬
‫‪ -٦‬ه "‪ Q7‬ا‪6‬وع ث ‪6‬درا‪6‬ﺉ
 ‪ ،‬اذا آن ا‪4‬اب ! ‪ : . 8‬ﺱ
‪ 8‬ﺕ‪,  
:‬ات‬
‫‪ 9:O6‬اث )‪ A‬ا‪ : 
"a‬ا‪!E‬ر وا‪976‬ت ا‪6‬ﺉ
 ‪....................................:‬‬
‫‪.......................................................................................................................‬‬
‫‪ -٧‬ه ﺱ
‪e‬دي ا‪6‬وع ا‪ B‬ااض ا‪46‬ري ا‪6‬ﺉ
 ﺕ‪ 29‬و‪:‬ق ا‪E‬رض ‪.......................:‬‬
‫‪.................................................................................................................‬‬
‫‪ -٨‬اذا آن ا‪6‬وع "‪9‬ي ‪ A64 B‬ﺡ‪,‬ات ا‪U" 
O7‬آ ‪,‬ر 
_ اب ا‪,H76‬‬
‫دا و‪,‬ر ‪/‬ح ا‪ _
6‬ا‪ <6‬ا ﺕ‪  4‬ا‪ B A646‬ان ﺕ‪ j:‬ا‪6‬اﺹ‪$‬ت ا‪ O‬ﺡ‪,‬ة‬
‫ ‪ _
 4‬اف ا‪ A 9‬اﺱم ا‪) 

H‬ان وﺝ‪,‬ت( ‪:‬‬
‫‪.........................................................................................................................‬‬
‫‪......................................................................................................................‬‬

‫ﺥ‪ : ً H#‬ﺕ<‪.‬ث ا=ﺏ" ‪:‬‬

‫‪ -١‬ه ا‪6‬وع "‪ Q7‬ﺕث  ‪......................................................................:‬‬
‫‪ -٢‬ه " ‪  %‬ا‪6‬وع ‪$H‬ت ﺹ > رواﺱ‪ Q‬وﺡ‪,‬ات  ‪ 4‬ا‪ _
6‬ا 
‪ ،‬رواﺱ‪Q‬‬
‫@ ر ا‪aH‬ا!ت‪$H ،‬ت  ‪) 
a‬اﺡ‪,‬ات ا‪ 
O7‬ا ‬
‫‪6‬وع(‪....................................................................................................:‬‬

‫‪ '#‬ره‬ ‫ا‪ "0N‬ا=‪ $‬یی"‬ ‫ﻥ‪.‬ع ا‪<0‬ت ا'<" اﺕ"‬

‫‪ -٣‬ه "‪ 6b‬ا‪6‬وع ﺕ‪ "aH‬او ﺕ‪,‬اول او !) اد ة ‪........................................... :‬‬
‫‪.........................................................................................................................‬‬
‫‪/ -٤‬ق !) ا@د او ا‪4 6‬ت ا ‪  
$‬وا‪ B‬ا‪6‬وع )ط ا!
‪ ،Q‬ا‪
7‬رات‬
‫ا‪ A (
=9‬ذآ !ع اق ا‪e6‬د" ا‪ B‬ا‪, ) A@6‬ة‪ ،‬ﺕا
‪ ...،‬ا€( ‪............................:‬‬
‫‪.................................................................................................................‬‬
‫‪ -٥‬ه ه ك @‪ 6 fH A‬ا ‪"$‬ت دا ا‪6‬وع او @"‪U" k  Q‬آ !ع ا‪"$!) A@6‬ت‬
‫ة‪"$! ،‬ت ﺹ 
‪"$! ،‬ت  ‪ A (
a‬ذآ ا ‪ 
 ,‬ا‪ A@6‬وا‪6‬وع و!ع ا"‪،, ) j‬‬
‫ﺕا ‪ ....،‬ا€( ‪................................................................................................:‬‬
‫‪....................................................................................................................‬‬
‫‪......................................................................................................................‬‬
‫‪ -٦‬ه ه ك در اى ث ا @"  ا‪6‬وع ‪........................................:‬‬

‫
‬
 ‫ا‪ E a‬ا‪0‬وع‬ ‫ﻥ‪.‬ع ا‪0‬دة ا‪.<0‬ﺙ" <=ﺏ"‬ ‫ا ا‪ R.0‬ا‪S‬وي <^ ا‪ '0‬ر‬

‫‪ -٧‬ﺕ‪/ ,",9‬ق ا‪  fH‬ا‪<6‬ت ا ‪................................................................:‬‬

‫‪.........................................................................................................................‬‬
‫‪ -٨‬ه "‪9‬ي ا‪6‬وع ‪$H6 @9 B‬ت ا ﺕ‪U‬آ ا@ ا‪ B @96 
6
6‬ان‬
‫ﺕ‪ j:‬ا‪6‬اﺹ‪$‬ت ا‪ A @96 O‬اﺱم ا‪) 

H‬ان وﺝ‪,‬ت( ‪..............................:‬‬
‫‪..................................................................................................................‬‬
‫‪ -٩‬ه ا‪6‬وع "‪ 6b‬ا‪6‬ل ﺡ‪ $‬ار )!‪` ، 
$‬ز"( اذا آن ا‪4‬اب ! ‪ . 8‬ﺕ‪U‬آ آ‪
6‬ت‬
‫و‪/‬ق ا‪:  O fH‬‬

‫‪Z‬ی" ا=<‪W‬‬
‫ا‪)"0N‬م‪(٣‬‬ ‫ا‪.0‬اد‬
‫‪!#‬‬
‫ﺱاﺉ ا‪$9‬‬
‫ا‪6‬ءا‪6‬ث ا ﺕ‪%‬‬
‫ا‪6‬ء ا‪ 96‬‬
‫)‪(potassium or sodium chloride‬‬
‫ا‪:b6‬ت‬
‫)‪(polymers,oxygenscavengers,biocides…ets‬‬
‫اى‬

‫ا‪ 0‬ی ا‪a‬م‬ ‫‪ #‬ی ا‪0‬وع‬ ‫ا‪yH0‬ول ‪ E‬اط‬

‫ا <آ"‬

‫ا@
‪: A‬‬ ‫ا@
‪: A‬‬ ‫ا@
‪: A‬‬
‫ا‪h‬ﺱ‪: 8‬‬ ‫ا‪h‬ﺱ‪: 8‬‬ ‫ا‪h‬ﺱ‪: 8‬‬
‫ار"€‪:‬‬ ‫ا‪: $
t‬‬ ‫ا‪: $
t‬‬
‫ار"€ ‪:‬‬ ‫ار"€ ‪:‬‬

‫
‬
 ‫ا‪) cS<0‬ب(‬
‫ﻥ*م ا&دارة ا" )‪(ISO 14001‬‬
‫‪.#‬اﺹﺕ† وارﺵدات ا= ا‪†#‬‬

‫‪#‬ه‪ .‬ا&ی@و ‪: ISO 14000‬‬

‫ﺱ‪ 7‬ا"‪a‬و ‪ 14000‬ه ﺕ‪ A
4‬ﺕ ادارة 

 وﺕ)

‪ 8‬اداء ا‪e6‬ﺱ‪7‬ت ‪ p‬اآ> ‪ 

 :‬وآ‪$‬ءة‬
‫وو! وﺝ‪,‬وى ‪ :‬ا‪ 61 6‬وﺕ  )اآ ‪ ،‬وع ‪e ،‬ﺱ‪ 7‬او اﺝ‪a‬اء   ‪ :‬ا)ع ا م‬
‫وا‪H‬ص  ﺱ وادارﺕ ‪ ،‬ا‪,6‬رﺱ( ‪ .‬وه ﺵدة او اﺹ‪ "69 $‬ا
 ور" وه ‬
‫ﺕ‪, B 6‬ة  "
 "‪7‬ﺝ‪ B Q‬اآت ﺕ
  اﺝ ﺡ‪ "6‬ا
 ‪ .‬ان آ‪ 6‬ا&ی‪@j‬و ‪ISO‬‬
‫ه ا‪9‬وف ا‪E‬و‪  B‬ا‪6O‬ت ‪ Iinternational Standirazition Organization‬ا ه اﺱ‪8‬‬
‫ا‪ 61 6‬ا ‪ ، S

) 
6‬وان اﺹ ا‪ 6O‬ﺝء ‪ :‬اا@‪  A‬ا‪ 6O‬ا‪+‬ﺕ

 )‪ (ISOS‬ا ﺕ  ‬
‫ا‪7‬وي ‪ .‬وا‪a"E‬و ه 
ر  ‪1‬م ادارة ا
 )د
 اﺱﺵدي( ‪ ،‬وﺕ  اآ
‪a7 B a‬ت‬
‫ا
 وﺕ
 ت ا‪  "69 A646‬ا
 وا‪6‬د ‪,‬ا ا@" 
  ا ‪+‬ج رة ﺵ‬
‫ ﺹ ا
 وا‪ ، +7‬وان ات و ﺹ اه
 ‪U‬ا ا ‪1‬م   ‪1‬م ادارة ا‪4‬دة‬
‫وا
‪ .‬و!رد ‪ " 6
:‬ا‪ S
")6‬ا‪E‬ﺱﺱ
 اﺝ

 ‪ :O‬اآت ﺡل اﺱ
‪ S‬وا
! وا‪j
@,‬‬
‫وا‪ 
79‬ا‪1  676‬م ا‪E‬دارة ا

 آ‪.‬‬

‫‪ -١‬اﻥ*‪ "0‬ا&دارة ا" ‪:‬‬

‫ا"‪a‬و ‪ -14000/1997‬ا‪ A S
")6‬ارﺵدات ا‪E‬ﺱ‪,H‬ام ‪.‬‬
‫ا"‪a‬و ‪ -14001/1996‬ا!‪ 61‬ا‪E‬دارة ا

‪ /‬ا‪6‬ت وﺵ‪ ,‬ا‪E‬ﺱ ‪6‬ل‪.‬‬
‫ا"‪a‬و ‪ -14004/1996‬ارﺵدات  ‪6‬دئ وا‪ 61!E‬وا)
ت ا‪7‬ﺉ‪,‬ة‪.‬‬

‫‪ -٢‬ﺥ
‪.‬ط ‪.#‬ﺝ!" <= ‪ c‬ا ‪:‬‬
‫ا"‪a‬و ‪ -14010/1996‬ارﺵدات ا‪ j
@,‬ا
 ‪ /‬ا‪6‬دئ ا ‬
‫ا"‪a‬و ‪ -14011/1996‬ﺕ‪ j
@,‬ا!‪ 61‬ا‪E‬دارة ا

‬
‫ا"‪a‬و ‪ 
"  -14012/1996‬ﺕه
 ا‪ j@,6‬ا
 ‬

‫‪ -٣‬ا‪$'<0‬ت ا" وا&‪Q‬ن ‪:‬‬

‫ا"‪a‬و ‪ -14020‬ا@ت ا

 وا‪!+E‬ت – ا‪6‬دئ ا‪E‬و
‬
‫ا"‪a‬و ‪ -14024‬ا‪ %‬ا‪66‬رﺱ
 وا‪6‬دئ اﺝ

 وا‪66‬رﺱت واﺝاءات اﺱ‪,‬ار‬
‫ادة‬

‫‪ -٤‬ﺕ‪ $‬دورة ا‪S‬ة ‪:‬‬

‫ا"‪a‬و ‪ -14040‬ﺕ)

‪ 8‬دورة ا‪
9‬ة – ا‪6‬دئ وا‪/E‬ر‬
‫ا"‪a‬و‬ ‫ا"‪a‬و ‪ -14041‬ﺕ)

‪ 8‬دورة ا‪
9‬ة – ا‪E‬ه‪,‬اف وا‪,6‬ى – ا ر"‪ Y‬وﺕ‪ 
9‬ا‪6‬ﺝدات‬
‫‪ – 14050‬ادارة ا
 ‪$ -‬دات‬

‫ 
‬
 ‫ا! ف ‪ E#‬ا&ی@و‪:‬‬
‫و=‪1! A‬م اداري و@ﺉ ‪,9‬د ‪ A 6‬ﺡ‪E‬ت ‪,‬م ا‪ B 6" )6‬ﺝ‪ A
6‬اوط وا‪b‬ا‪ P‬ا ‬
‫"‪ Q4‬ﺕا‪:‬ه ‪ :‬ا‪6b 61 6‬ن ﺝدة وآ‪$‬ءة ا‪E‬داء ‪ !+‬وا ‪
6‬ت ا‪<e6‬ة ‪ B‬ﺝدة ا‪% 6‬‬
‫او ا‪ : k  % " 6 ,H‬ا " ‪ %  / ,‬و‪ j:‬ا‪6‬ت ا‪,96‬دة‪.‬‬

‫اﻥ*‪ "0‬ا&دارة ا" )ا‪.‬اص وﺕ‪.‬ﺝ!ت ا&= ام ﺏ‪.0‬ﺝ‪: (ISO 14001 v‬‬

‫‪ -١‬ا‪0‬ل ‪: Scope‬‬
‫ﺕ‪,9‬د ا‪6‬اﺹ‪ $‬ا‪,‬و
 ه‪ _U‬ت !‪1‬م ا‪E‬دارة ا

 ‪61 6‬ت وﺕ‪   O6‬ﺕ‪ ,",9‬ا‪
7‬ﺱ‬
‫ا

 واه‪,‬ا‪ " ً)/ :‬ت ذات ا ‪ . @+‬وه‪ _U‬ا‪6‬اﺹ‪
 $‬ر ‪
7‬ة ‪7 B‬ت اث‬
‫وﺕ‪ 
79‬ا‪ %‬ا‪E‬داء ا
 و"‪ O6‬ﺕ
) ‪ :‬ا‪61 6‬ت اا` ‪ :‬ﺕ‪ j
)9‬ا‪4‬ا!‪ Q‬ا‪E‬ﺕ
‪:‬‬
‫• و=‪1! A‬م ا‪E‬دارة ا

 وﺕ
)‪ k‬وادا‪ k‬وﺕ‪.k
79‬‬
‫• ﺕ
‪ j‬ﺱ
ﺱ ا‪ 61 6‬ا

 واه‪,‬ا‪ :‬و@
س درﺝ ا‪ A )6‬ت ا‪6‬اﺹ‪.$‬‬
‫• اه  ‪7‬ت ا‪ 
O9‬وا‪ A 
 6‬ا‪ B 61 6‬ﺱ
ة ا‪ B 61 6‬ا‪<6‬ت و‪ً):‬‬
‫‪ 
" 6‬ا‪,96‬د   آ‪$‬ءة ا‪ 4‬ا

 وﺱ‪.+‬‬
‫• ﺕ‪ 
6 
7‬ا‪9‬ل ‪ B‬ﺵدة ا‪  )6‬ا‪4‬ت ا‪. 9!6‬‬
‫• ا‪+E‬ن  ﺱ
ة ا‪, B 61 6‬م ﺕ"‪ V‬ا
 ") ﺵة او `
 ﺵة !
‪4‬‬
‫ﺕ ‪.
 : U
$‬‬

‫‪ -٢‬ا‪.0‬اﺹت ا‪0‬ﺝ‪: Normative Reference "a‬‬

‫‪E‬ﺕﺝ‪ ,‬اﺹ‪$‬ت ﺝ
 ‪6‬اﺹ‪ $‬ه‪ : _U‬ا@‪ 2‬ا‪.=9‬‬

‫‪ -٣‬ا=‪a‬ری] ‪: Definitions‬‬
‫‪`E‬اض ﺕ
‪ j‬ا‪6‬اﺹ‪ $‬ا)
ﺱ
 ﺕ ‪ ,6‬ا ر"‪ Y‬ا‪E‬ﺕ
‪:‬‬

‫‪ ١-٣‬ا=‪ EHjjS‬ا‪ 

6 : Continous Improvement 0=Hjj0‬ا‪1  
79‬م ادارة ا
‬
‫ﺕ ﺕ‪ j
)9‬ا‪ : 
79‬ا‪E‬داء ا
 ا‪ O‬آ و‪ A j‬ا‪
7‬ﺱ ا

 آ‪.‬‬
‫‪ ٢-٣‬ا‪  ,)" : Environment "j‬ا‪ P
96‬ا‪U‬ي ﺕ ‪ k 6‬اآ )هاء ‪ ،‬ء ‪ ،‬ﺕ ‪،‬‬
‫ا‪O‬ﺉ اي ‪ ،‬ﺡ
ة !ﺕ
 ‪ ،‬ﺡ
ة ﺡ
ا!
 ‪ ،‬ا‪6‬ارد ا

( ‪.‬‬
‫‪ ٣-٣‬ا‪ !*0‬ا ‪ : Environmental Aspect‬ﺕ‪ B j‬أي   !ﺕ‪/!  %‬ت ‪،‬‬
‫‪,‬ت او  ‪4‬ت اآ او ا‪ 6‬ة وه‪U‬ا ا  ‪ k‬ا)
 ‪ B‬ا‪  A $‬ﺹ ا
‬
‫واﺡ‪,‬اث ﺕ‪. 
: 

K‬‬
‫‪ ٤-٣‬ا&ﺙ‪ jj‬ا‪ : Environmental Impact jj‬وه رة  أي ﺕ‪ : 

K‬ا
 "‪O‬ن‬
‫ﺕ<
ة ا"‪ 4‬او ﺱ 
 ‪ ،‬و‪ O6‬ان "‪O‬ن آ او ﺝ‪a‬ﺉ و!ﺕ‪/!  %‬ت ‪4  ،‬ت او‬
‫‪,‬ت اآ ‪.‬‬
‫‪ ٥-٣‬ﻥ*‪j‬م ادارة ا‪ : Environmental management system "j‬ه ﺝ‪a‬ء  ا ‪1‬م‬
‫ا‪E‬داري ا‪ O‬و"‪ 6b‬ه
‪ 
O‬ا‪ 6‬ة او اآ ‪ P ،‬ا‪
 $‬ت او ا ‪/‬ت‪ ،‬ا‪e76‬و
ت ‪،‬‬

‫

‬
‫ا‪6‬ر" ‪ ،‬ا‪E‬ﺝاءات ‪ ،‬ا ‪
6‬ت ا‪ ، 

K‬ارد ا ‪ ، 
6‬ا ‪ ، U
$‬ا‪4!E‬زات ‪ ،‬ا‪6‬اﺝ  ‪،‬‬
‫وﺹ
! ﺱ
ﺱ ا
 آ ‪.‬‬
‫‪ ٦-٣‬ﺕ ‪ c‬ﻥ*م ادارة ا" ‪ : Environmental auditing‬ه ‪ 
6‬ﺕ‪ 61  j)9‬و<)‬
‫‪E 
=6‬ﺱ‪9‬ل د
 او و<
) )" !‪1‬م ادارة 
 "=‪ @  A‬اآ "ا‪A j:‬‬
‫ "
 ا‪ j
@,‬ا‪,‬ا  ‪1‬م ادارة ا
 ‪.‬‬
‫‪ ٧-٣‬ا! ف ا ‪ : Environmental objective‬ﺕ‪ j
)9‬ا‪,‬ف ا
 ا‪ O‬آ وا‪U‬ي‬
‫"‪+  1‬ل ا‪
7‬ﺱ ا

 ا ﺕ)م اآ =  ‪.‬‬
‫‪ ٨-٣‬ا&داء ا ‪! : Environmental performance‬ﺉ‪
) @ %‬س  ‪1‬م ادارة ا
‬
‫ﺕ ‪
7‬ة اآ ‪ 4  B‬ا‪16‬ه ا

  ‪+‬ل ﺕ‪ j
)9‬ا‪E‬ه‪,‬اف وا‪:,76‬ت‬
‫‪
7‬ﺱ ا

 آ ‪.‬‬
‫‪ ٩-٣‬ا‪ "Hjj‬ا‪
 : Environmental policy "jj‬ن دئ و!ا" اآ ذات ا ‪@+‬‬
‫‪E‬داء ا
 ا‪  O‬وﺕ‪ :‬ه
‪+  6  
O‬ل و=‪ A‬ا‪E‬ه‪,‬اف وا‪:,76‬ت  ‪1‬م ا
 ‬
‫‪ :‬اآ ‪.‬‬
‫‪ ١٠-٣‬ا‪ !=Hjj0‬ف ا‪ : Environmental Target jj‬ت ا‪E‬داء ا‪,9 ، 
$‬د‬
‫‪+  
6‬ل ﺕ
)‪ : k‬اآ وا‪U‬ي "‪+  1‬ل ا‪E‬ه‪,‬اف ا

  ‪1‬م ‪.‬‬
‫‪ ١١-٣‬ا
ف ا‪  : Interested party =!0‬ا‪ O66‬ان "‪O‬ن ه‪U‬ا اف ‪$ O‬د او‬
‫‪ 64‬ﺕ ‪ B‬او ﺕ‪E <e‬داء ا
 آ‪.‬‬
‫‪ ١٢-٣‬اآ" او ا‪0‬ة ‪ : Company‬وﺕ‪ 6‬اآ ‪ ،‬ا‪ 6‬ة ‪ ،‬ا‪6‬وع ا)ي ‪ ،‬ا‪،, 6‬‬
‫او أي ﺱ او ﺝ‪a‬ء او ‪  64‬ذ‪ T‬ﺱاء آن @ع م او ص "‪ T6‬ا‪t‬ﺉ‪ Y‬وا‪E‬دارة‪.‬‬
‫‪ Rjj# ١٣-٣‬ا=<‪.jj‬ث )ا‪
Hjj‬ة <‪ : Prevention of pollution (†jj‬اﺱ‪,H‬ام ا ‪
6‬ت ‪،‬‬
‫ا‪6‬ر"‪ ،‬ا‪6‬اد او ا‪4 6‬ت ا ﺕ) او  اث وا ﺕ‪
6 6b‬ت ا‪,‬و"‪ ،‬ا‪، 4 6‬‬
‫ا‪
7‬ة ‪ 
O
!O
 B‬ا ‪ 6‬اﺱ‪,H‬ام آ‪$‬ء ‪6‬ارد واد ا‪E‬ﺱ‪,‬ال ‪ .‬ان ا‪$‬ﺉ‪,‬ة  ‪
6‬‬
‫ا‪
7‬ة ‪ B‬اث ه ﺕ)
 اﺉ
ات ا

 وﺕ‪ 
79‬ا‪$O‬ءة وﺕ)
 ا‪.$O‬‬

‫‪Environmental‬‬ ‫‪management‬‬ ‫‪system‬‬ ‫‪jjjj<

=# -٤‬ت ﻥ*‪jjjj‬م ا&دارة ا‪"jjjj‬‬
‫‪: Requirements‬‬
‫ﺕ‪,‬ف ا!‪ 61‬ا‪E‬دارة ا

 ا‪ B‬ان اآ ا‪ 
6‬ﺕ‪ j)9‬اداء 
 ‪+  O‬ل ﺕ‪.‬ﺵ
‬
‫ا! وﺕ‪
<.‬ه ‪ B‬ا
 وﺕ‪, j
@,‬ى ) ا ط ‪ A‬ا" ت وا)ا!
 ا‪,6 6‬ة ا ‬
‫ﺕ‪ fH‬ا
 وو=‪ A‬ﺱ
ﺱ واه‪,‬اف 

 وا!‪4‬ز ا‪.   )6‬وان !‪1‬م ادارة ا
 ه !‪1‬م‬
‫اداري ‪ :‬ل "‪O‬ن ‪ A O‬ا‪
 $‬ت ا‪E‬دار" ا‪E‬ى و"ك ‪ A‬اﺹ‪$‬ت ا‪a"E‬و ‪٩٠٠٠‬‬
‫‪6‬دىء !‪1‬م ا‪E‬دارة و‪ O6" TU‬ا‪6E‬د ‪1! B‬م ادارة ا‪4‬دة ا‪6‬ﺝد ‪ :‬اآ آ‪.‬ﺱس‬
‫ ‪1‬م ادارة ا
‪ .‬و"‪ O6‬ﺕ
‪ j‬ا ‪1‬م ‪ B‬اآ آ او ‪ B‬وﺡ‪,‬ة ﺕ‪ 
K‬واﺡ‪,‬ة ‪ .‬وﺕ‪6b‬‬
‫ﺕ " ‪:‬‬

‫

‬
‫‪j<
=# ١-٤‬ت ‪ B : General Requirements "jj#‬ا‪ 61 6‬ﺕ
 !‪1‬م ا‪E‬دارة ا

‬
‫وﺹ
!‪ k‬وﺕ‪ 
:‬ﺕ‪ k‬وﺕ  اداة ﺕ‪ O6‬ا‪  61 6‬ا‪
7‬ة ا ‪ B 
1‬ﺕ‪7 j
)9‬ى‬
‫ا‪E‬داء ا
 ا‪U‬ي ﺕ‪,9‬د_  ‪ 7$‬و
‪  S‬ا‪b‬وري ان " ‪  %‬و=‪1! A‬م ا‪E‬دارة ا

‬
‫وﺕ‪ k
K‬ﺕ)
 ‪:‬ري ا@‪ A‬ا
 ا‪E 7‬ن ‪ 61 6‬ا‪ "9‬وا‪6‬و! ‪ :‬و=‪ A‬ﺡ‪,‬وده ﺝد‬
‫ا‪ 
!O‬ا
ر ا‪6‬اﺹ‪ O $‬او ‪ B‬وﺡ‪,‬ات ﺕ‪ 

K‬او ا! 
 و ‪ ,‬ﺕ
‪ j‬ا‪6‬اﺹ‪$‬‬
‫ا‪,‬و
 ه‪ : _U‬وﺡ‪,‬ة ﺕ‪ 

K‬او !ط  
 ‪:‬ن ا‪
7‬ﺱت واق ا‪E‬ﺝاﺉ
 ا‪,6 6‬ة ‪ :‬‬
‫ا‪E‬ﺝ‪a‬اء ا‪E‬ى ‪ :‬ا‪ O6" 61 6‬اﺱ‪,H‬ا ا"‪ ًb‬ط ان ﺕ‪O‬ن @ 
‪ : j‬اﺡ‪,‬ة‬
‫ا‪ 

K‬ا‪ 
6‬او ا ط ا‪U‬ي ﺱ
‪ . AbH‬وﺕ ‪ ,6‬درﺝ ﺕ )
‪1! ,‬م ا‪E‬دارة ا

 ‪ B‬ﺡ‪84‬‬
‫ا‪ 61 6‬و‪ 
/‬ا! وﺕ ‪ j‬ا‪ 
$
O‬ه‪ O _U‬ص ‪ B‬ا‪61 6‬ت ا‪
K‬ة وا‪6‬ﺱ‬
‫ا‪ 849‬و"‪ ,7‬ه‪U‬ا ا ‪1‬م ا‪: " B 61 6‬‬
‫• و=‪ A‬ﺱ
ﺱ 

 ‪+‬ﺉ‪. 6‬‬
‫• ﺕ‪ ,",9‬ا‪6‬ا=
‪ A‬ا

 ا ﺕ‪  4‬ا! ا‪ )7‬وا‪ 
9‬وا‪ H6‬وآ‪ TU‬ا‪4 6‬ت‬
‫وا‪,H‬ت ووا@  ا
 ‪.‬‬
‫• ﺕ‪ ,",9‬ا‪6‬ت ا)!!
 وا ‪ 
6
1‬ذات ا ‪.@+‬‬
‫• ﺕ‪ ,",9‬ا‪E‬ﺱ)
ت وو=‪ A‬ا‪E‬ه‪,‬اف ا

 ا‪ 6‬ﺱ‪.‬‬
‫• و=‪ A‬ا
‪ O‬وا!‪ j
 %‬ا‪
7‬ﺱ ا

 وﺕ‪ j
)9‬ا‪E‬ه‪,‬اف‪.‬‬
‫• ﺕ
‪ 
7‬ا! ا‪ ،P
H‬ا‪ ،Pb‬ا‪6‬ا@‪ ،‬ا‪E‬ﺝاءات ا‪ 
9
9‬ا‪ j
@,‬واﺝ  ا‪!E‬‬
‫‪6b‬ن ا‪aE‬ام ‪
7‬ﺱ ا

 واﺱ‪6‬ار" ‪+‬ﺉ‪1! 6‬م ا‪E‬دارة ا

‪.‬‬
‫• ﺕ‪ 
7‬ا)‪,‬رة ‪ B‬ا‪E‬ﺱ‪
K 4‬ات ‪ A‬ا‪1‬وف‪.‬‬

‫‪ ٢-٤‬ا‪ "H‬ا" ‪ Q4" : Environmental policy‬ﺕ‪ ,",9‬ا‪

7‬ﺱ ا

 ‪ 61 6‬‬
‫@ ا‪E‬دارة ا 
 ا ﺕ‪:  Y‬د او ‪ 64‬ا‪:‬اد ‪e7 8‬و
 ﺕ ‪ "U
$‬و=‪6‬ن " ‪:‬‬
‫• ا‪ 
!O‬ﺕ
) و‪+‬ﺉ‪ S
")6 6‬ا‪,6 6‬ة ‪ :‬ا‪@ 61 6‬ف ‪ B‬ا<
ات ا

 ا ﺕ‪4‬‬
‫ !‪/‬ﺕ ا‪!E‬ﺝ
 وا‪.
,H‬‬
‫• ا ‪6 ,‬د ا‪ 
79‬ا‪ 676‬و ‪ A‬اث‪.‬‬
‫• ا‪aE‬ام " ت وا)ا!
 وا‪6‬ت ا‪E‬ى ا‪,96‬دة ‪<6‬ت ‪ :‬ا‪.61 6‬‬
‫• و=‪ A‬ﺝ‪,‬ول ز ‪ j
)9‬ا‪E‬ه‪,‬اف ا

 ا‪,96‬دة واﺝ ‪.‬‬
‫• ا‪ 
!O‬ﺕ<
‪ j‬ﺝ‪ A
6‬ا‪ !E‬ا‪<e6‬ة ‪ :‬ا
 ا‪UH6‬ة  @ ا‪.61 6‬‬
‫• و=ح ا‪
7‬ﺱ وﺱ ‪ @  6:‬ا 
 آ‪.:‬‬
‫‪ ٣-٤‬ا=
‪: Planning K‬‬
‫‪ ١-٣-٤‬ا‪.‬اﻥ‪) v‬ا‪*0‬ه ا"( ‪: Environmental Aspect‬‬
‫‪ B‬ا‪ 61 6‬ان ﺕ‪ Ab‬ا‪E‬ﺝاءات ا ﺕ‪,9‬د ا‪16‬ه ا

 ‪
 $‬ﺕ ا‪!E‬ﺝ
 وا‪
,H‬‬
‫وا‪
7‬ة 
  ‪+‬ل ازا <ﺕ و‪<e‬اﺕ ا

 ‪ 
K‬ﺕ‪ j
)9‬اه‪,‬ا‪ :‬ا

 وﺕ ‪a"a‬ه‬
‫وذ‪ ,7" T‬ﺕ‪ f
H‬ا‪16‬ه ا

 ا‪<e6‬ة ا‪6‬ﺕ ‪ : !E‬اﺡ‪,‬ات ا‪ 

K‬وآ‪6‬‬
‫" ‪:‬‬
‫• "  ‪ V‬ا‪ B‬ا‪6‬ء ‪.‬‬
‫• "  ‪ V‬ا‪ B‬ااء ‪.‬‬

‫
‬
 ‫• ﺕث ا ‪.‬‬
‫•  ‪ 4‬ا‪$H6‬ت ‪.‬‬
‫• اﺱ‪,H‬ات ا‪6‬اد ا‪H‬م وا‪6‬ارد ا

 ‪.‬‬
‫ا‪16‬ه ا

 وا‪ 
646‬ا‪E‬ى و" 
 ‪ B‬ا ‪ 
6‬دراﺱ ‪t‬وف ا‪ 
K‬ا‪
E‬دي‬
‫وا@‪ ، Y‬ﺡ‪E‬ت اارئ ‪E‬ن ا‪)6‬د  ‪ 
6‬ا‪ f
H‬ا‪4‬ا!‪ Q‬ا‪6‬ﺕ ‪!E‬‬
‫وا‪4 6‬ت وا‪,H‬ت و
‪ S‬ﺕ)

‪, : 8‬ورة ا‪

9‬ة ‪U‬ا ‪  Q"E‬ا‪ 61 6‬ﺕ)

‪ 8‬آ  ج او‬
‫‪!O‬ت ا‪ 6‬ج او ‪+,‬ت ا‪6‬اد ا‪H‬م وا!‪ 6‬ا
ر ‪  A
4‬ا‪ !E‬و ا‪4 6‬ت او‬
‫ا‪,H‬ت ‪ f
H‬ﺕ‪ T‬ا‪1‬اه ا‪<e6‬ة ‪ B‬ا
‪.‬‬
‫‪ ٢-٣-٤‬ا=ی‪a‬ت وا‪<
=0‬ت ا‪$‬ﻥ‪.‬ﻥ" ‪: Legal and other Requirements‬‬
‫"‪ B Q4‬ا‪ 6‬ة ا‪aE‬ام ‪6‬ت ا"
 وا)!!
  ‪ ,‬ﺕ  وﺕ‪1! j‬م ادارة ا
‬
‫وﺹ ‪ :‬ﺕ‪ ,",9‬ا‪16‬ه ا

 ا ﺕ‪  4‬اآ )!‪/‬ت ‪
 : ،‬ت ‪, ،‬ت( ‪.‬‬
‫‪ ٣-٣-٤‬ا&ه اف وایت )ا‪X !=H0‬ت( ‪: Objectives and Targets‬‬
‫"‪ B Q4‬اآ ان ﺕ‪a‬م <
‪ j‬ا‪E‬ه‪,‬اف وا‪:,76‬ت ا

 ‪ :‬آ ﺡ او و‪ $
t‬ذات‬
‫ا ‪ 6= @+‬اآ ‪ .‬و ‪ ,‬ا!ء او اﺝ  ا‪E‬ه‪,‬اف ‪:‬ن اآ "‪ Q4‬ان ﺕ‪ 
  U‬ا‪E‬ر‬
‫ا‪6‬ت ا)!!
 ‪ ،‬ا‪16‬ه ا

 ا‪,",‬ة ا<
‪ ،‬ا‪)$‬ات ا‪ ، 
$‬ا‪ ، "6‬وآ‪ TU‬ت‬
‫ا ‪ 6‬وا‪ 
K‬ووﺝ !‪ 1‬اف ا‪ . 86‬ان ا‪E‬ه‪,‬اف وا‪:,76‬ت ا

 "‪ O6‬ان ﺕ‪8b‬‬
‫ﺱ
ﺱ ا
 آ وآ‪ TU‬ا‪aE‬ام ‪ :‬ا‪ 
79‬ا‪ 676‬و ‪ A‬اث ‪.‬‬
‫‪ ٤-٣-٤‬ﺏا‪ I#‬اﻥ*‪ "0‬ادارة ا" ‪: Environmental Management Programs‬‬
‫"‪ B Q4‬ا‪ 6‬ة ا‪aE‬ام !ء وﺹ
! اا‪  %‬اﺝ ﺕ‪ j
)9‬ا‪E‬ه‪,‬اف وا‪:,76‬ت وا ‬
‫"‪ Q4‬ان ﺕ‪: "  8b‬‬
‫• ﺕ

 ا‪e76‬و
 ‪ j
)9‬ا‪E‬ه‪,‬اف وا‪:,76‬ت ‪ O‬ﺡ او و‪ $
t‬ذات ا ‪ : @+‬‬
‫اآ‪.‬‬
‫• اﺱﺉ وا‪/E‬ر ا‪ a‬ا‪U‬ي ﺱ ‪ k
:a4‬ا‪. 66‬‬
‫‪ ٤-٤‬ا=‪ C‬وا= ‪: Implementation and Operation‬‬
‫‪ ١-٤-٤‬ا!‪ "<N‬وا‪yH0‬و" ‪: Structure and Responsibility‬‬
‫ا‪E‬دوار وا‪e76‬و
ت وا‪+‬ﺡ
ت "‪ Q4‬ان ﺕ‪,9‬د وﺕ<‪ j‬وﺕ‪O‬ن ‪ B‬اﺕل داﺉ‪
6 
7 8‬‬
‫!‪1‬م ادارة ا
 ‪ B Q4" .‬ا‪E‬دارة ان ﺕ‪ :‬ا‪6‬ارد ا‪b‬ور"  ‪ 
6‬ا ‪ U
$‬وا‪
7‬ة ‪B‬‬
‫!‪1‬م ادارة ا
 ‪ .‬ا‪6‬ارد ﺕ‪ 6b‬ا‪6‬ارد ا" ‪ ،‬ا‪6‬رات ا‪ ، 
H‬ا‪ O‬ﺝ
 ‪ ،‬ا‪6‬ارد‬
‫ا‪ B Q4" . 
6‬ا‪E‬دارة ا 
 آ ان ﺕ
 ‪,9"  >6‬د ا‪76‬ؤ
ت وا‪+‬ﺡ
ت وذ‪: T‬‬
‫• آ‪  ,‬ان ت !‪1‬م ادارة ا
 @‪ ,‬ا! رة ﺹ‪9
9‬و" ‪ U$‬و"‪6 j‬ﺝ‪Q‬‬
‫ا" ت ا‪,‬و
 ‪.‬‬
‫• ا‪,‬اد ﺕ)"  اداء !‪1‬م ادارة ا
 ا‪ B‬ا‪E‬دارة ا 
 ‪6‬اﺝ  وو=‪ A‬ا‪
79‬ت ‪ B‬ه‪U‬ا‬
‫ا ‪1‬م ‪.‬‬
‫‪ ٢-٤-٤‬ا= ری‪ v‬وا=‪ ".‬وا‪:Training Awareness and competence "HX0‬‬

‫
‬
‫"‪ B Q4‬اآ ان ﺕ‪,9‬د اﺡ
ﺝت ا‪,‬ر"‪ B 
  Q‬ه‪U‬ا ا ‪1‬م  ‪ % " ,‬ا< ء ا ‪6‬‬
‫ﺕ<
ات 

 ﺵ‪,",‬ة ‪ .‬دذ‪ Q4" T‬ا‪aE‬ام !ء وﺹ
! ا‪E‬ﺝاءات ا‪b‬ور" ‪  4‬ا 
‬
‫ا‪6‬ﺝد" ‪ :‬آ ا‪"76‬ت ‪7 B‬ى  ا
 ‪: " 6‬‬
‫اه‪ 
6‬اا‪ 
 j:‬ا‪E‬ﺝاءات ا‪UH6‬ة وا‪
7‬ﺱ ا

 آ  ﺝ و
 ت !‪1‬م‬ ‫•‬
‫ادارة ا
  ﺝ اى‪.‬‬
‫ا<
ات ا

 ا‪,",‬ة اا@
 او ا‪ 696‬ا@ع ‪ ،‬و‪:‬اﺉ‪ ,‬ﺕ‪ 
79‬ا‪E‬داء ا‪ H‬‬ ‫•‬
‫ 
‪.‬‬
‫ا‪E‬دوار وا‪e76‬و
ت ا ﺕ‪ j)9‬اا‪ A j:‬ا‪
7‬ﺱ ا

 آ وا‪E‬ﺝاءات ا‪UH6‬ة ‬ ‫•‬
‫ﺝ وت !‪1‬م ادارة ا
  ﺝ اى وا ﺕ‪  6b‬اارئ و`
ه‪.‬‬
‫ا ﺉ‪ %‬ا‪H 696‬وج ﺝاءات ‪,9‬دة ‪.
K‬‬ ‫•‬
‫‪ ٣-٤-٤‬ا&ﺕ'&ت ‪: Communication‬‬
‫‪E‬ر ‪16‬ه ا

 و!‪1‬م ادارة ا
 "‪ B Q4‬اآ ان ﺕ  وﺕن ا‪E‬ﺝاءات وآ‪6‬‬
‫" ‪:‬‬
‫• "‪ 8‬و=‪ A‬اﺕ‪E‬ت دا
 
 ا 
 وا‪ 
$t6‬و‪ YH6‬ا‪"76‬ت‪.‬‬
‫• ا‪E‬ﺱ‪+‬م ‪ ،‬ا<
‪ j‬وا‪E‬ﺱ‪+ 4‬ﺕ‪E‬ت ذات ا ‪ A @+‬ا‪4‬ت ا‪H‬رﺝ
 ا‪.66‬‬
‫‪ ٤- ٤-٤‬ﺕ‪.‬ﺙ‪ c‬ﻥ*‪j‬م ادارة ا‪Environmental Management Documentation "j‬‬
‫‪: System‬‬
‫"‪ B Q4‬اآ ا‪aE‬ام !ء وﺹ
! ا‪ 6‬ت ا ‪ B‬ارق او ‪ B‬ﺵ‪ O‬ا‪O‬و! وذ‪T‬‬
‫ ‪+‬ل ‪:‬‬
‫• وﺹ‪ Y‬ا ﺹ اﺉ
‪1  
7‬م ادارة ا
 وﺕ‪+$‬ﺕ‪.k‬‬
‫• "‪ :‬ا‪E‬ﺕ‪ _4‬ا‪6‬ﺕ‪. j
< P‬‬
‫‪ ٥-٤-٤‬ﺽ‪ K‬ا‪.‬ﺙﺉ‪: Documentation Control c‬‬
‫"‪ B Q4‬اآ ا‪aE‬ام !ء وﺹ
! ا‪E‬ﺝاءات ا‪+‬ز ‪ Pb‬ا<ﺉ‪ j‬ا‪ 6‬وذ‪T‬‬
‫‪6b‬ن  " ‪:‬‬
‫• ه‪ O6 8‬ان "‪,9‬دوا ا‪: A@6‬‬
‫• ا ‪ €7‬ا‪< 
9‬ﺉ‪ j‬ذات ا ‪ @+‬ﺕ‪O‬ن ‪:‬ة ‪ :‬آ ا‪6‬ا@‪ A‬ﺡ
‪ V‬ا! ‪
6‬ت =ور"‬
‫ﺕ‪e‬دي ا‪ B‬ا‪E‬ﺵ‪K‬ل ا‪ $‬ل ‪E‬داء !‪1‬م ادارة ا
‪.‬‬
‫• ا<ﺉ‪ j‬ا‪ 
K6‬ﺕ‪a‬ال ‪:‬را  آ !)ط ا‪E‬ﺹ‪,‬ار و!)ط ا‪E‬ﺱ‪,H‬ام ‪.‬‬
‫• أي و<ﺉ‪`E  Ž$9" j‬اض @!!
 او ‪`E‬اض  ‪ Q4" :‬ان ﺕ‪,9‬د ‪  O‬ﺱ‪.Q‬‬
‫• ان ‪ 
6‬ا<
‪ Q4" j‬ان ﺕ‪O‬ن ‪ O‬وا=‪e ،p‬ر)ﺕر"€ ا )
‪ (p‬وان ﺕ‪,9‬د ‪7‬‬
‫وﺕ‪ Ž$9‬ﺡ‪ Q7‬ا‪$‬ة ا‪,96‬دة ا‪E‬ﺝاءات ا‪UH6‬ة وا‪e76‬و
ت "‪ Q4‬ان ﺕ=‪ A‬وﺕن وﺕ ‪B‬‬
‫ ‪ 
6‬ا‪ jH‬وا ‪!E ",‬اع ‪  $H‬ا<ﺉ‪.j‬‬
‫‪ ٦-٤-٤‬ﺽ‪ K‬ا= ‪: Operation Control‬‬
‫"‪ B Q4‬اآ ان ﺕ‪,9‬د ﺕ‪ T‬ا ‪
6‬ت وا ‪/‬ت ا‪ ,",9 ) 6‬ا‪16‬ه ا

 ا‪,",‬ة ا<
‬
‫‪" O‬ازي ا‪
7‬ﺱ ا

 آ وآ‪ TU‬ا‪E‬ه‪,‬اف وا‪:,76‬ت‪ B Q4" .‬اآ ا‪aE‬ام‬

‫
‬
‫=‪
 $ P A‬ت ا‪  6b6‬ا
! وذ‪6b T‬ن ﺕ ‪ U
$‬ا‪E‬ﺝاءات ﺕ‪ 29‬ا‪b‬وف ا‪,96‬دة‬
‫ اﺱ ‪:‬‬
‫• ا!ء وﺹ
! و<ﺉ‪ j‬ا‪E‬ﺝاءات ‪ K‬ا‪E9‬ت ا "‪ O6‬ان ﺕ)د ا‪ B‬أي ا!‪9‬ا‪:‬ت ‪ :‬‬
‫ﺱ
ﺱ ا
 وا‪E‬ه‪,‬اف وا‪:,76‬ت  ‪1‬م‪.‬‬
‫• اﺵاط  "
 ا‪ ,  
K‬و=‪ A‬ا‪E‬ﺝاءات‪.‬‬
‫• ا!ء وﺹ
! ا‪E‬ﺝاءات ا‪ ,",9 ) 6‬ا‪16‬ه ا

 ا‪,",‬ة ا<
 ‪b‬ﺉ‪ A‬وا‪,H‬ت‬
‫وا‪ @  ,H76‬اآ وآ‪ TU‬ا‪E‬ﺕ‪E‬ت ذات ا ‪E @+‬ﺝاءات وت ا‪a
4‬‬
‫وا‪)6‬و
‪.‬‬
‫‪ ٧-٤-٤‬ا&=‪ a‬اد وا&=ﺏ" <<
‪.‬ارئ )ﺥ
" ا
‪.j‬اريء( ‪Emergency Preparedness‬‬
‫‪: and Response‬‬
‫"‪ B Q4‬اآ ا‪aE‬ام !ء وﺹ
! ا‪E‬ﺝاءات ‪ ,",9‬ا‪ 
!O‬اًد ‪ B‬ا‪9‬ادث وﺡ‪E‬ت‬
‫اارئ وآ‪ A  TU‬وﺕ‪ Y
$H‬ا<
ات ا

 ا‪6‬ﺕ ‪ . 8‬آ‪ B Q4" TU‬اآ او ا‪ 6‬ة‬
‫ان ﺕاﺝ‪E A‬ﺝاءات ا‪UH6‬ة ‪ :‬ﺡ‪E‬ت اارئ وآ‪ TU‬ﺕ‪,‬ر"‪ Q‬ا 
 
 رة ‪67‬ة‪.‬‬
‫‪ ٥-٤‬ا= ‪ c‬وا‪&S‬ت ا='‪:Corrective Action Checking "SS‬‬
‫‪ ١-٥-٤‬ا‪0‬ا" وا‪$‬س ‪: Monitoring and Measurement‬‬
‫"‪ B Q4‬اآ او ا‪ 6‬ة ا‪aE‬ام <
‪ j‬اﺝاءات ا‪6‬ا@ وا)
س ‪ B‬اﺱس  ‪ 81‬ﺡ
‪V‬‬
‫ﺕ ه‪ _U‬ا‪E‬ﺝاءات د
 او ‪$‬ح ‪
 $‬ت ا‪ 
K‬وا ‪ O6‬ان " ‪   %‬ﺕ<
ات 

‬
‫ﺵ‪,",‬ة‪ .‬و"‪ Q4‬ان ﺕ‪ 6b‬ﺕ‪ 
47‬ا‪ 6‬ت ‪76‬ر ا‪E‬داء ا‪ Pb j 6‬ا‪ 
K‬واا‪A j:‬‬
‫ا‪E‬ه‪,‬اف وا‪:,76‬ت ا

 آ ‪ .‬ا@ ا‪, 6‬ات وا "‪ Q4‬ان ﺕ‪O‬ن  "ة و!‬
‫وﺕ‪ 
47‬ا ‪ 
6‬وﺡ‪6 1$‬ﺝ‪ Q‬اﺝاءات اآ ‪.‬‬
‫‪ jj ٢-٥-٤‬م ا‪
0‬ﺏ‪ "jj$‬وا&ﺝ‪jj‬اءات ا=‪ "SS'jj‬وا‪.‬ﺉ‪Non Conformance and "jj‬‬
‫‪Corrective and Preventive Action‬‬
‫‪K‬ض ازا ا‪E9‬ت ا‪+ 
K‬ﺉ‪ 6‬واﺕ‪H‬ذ ا‪E‬ﺝاءات ‪ p
9‬ا‪ Y@6‬ا
 و ‪ A‬ﺕ‪O‬ار_ "‪Q‬‬
‫اﺝاء ا‪9
9‬ت ‪ A 6‬ﺡ‪,‬وث ‪,‬م ا‪ 4  )6‬ا‪76‬ت اا@
 ا ادت ا‪ B‬اث و‪O‬‬
‫ﺡ ‪ " 6‬ﺱ وﺕ
 ﺱ‪+4‬ت <
‪ j‬ا ﺉ‪ %‬ا ﺝ‪  6‬ا‪9
9‬ت و‪
 :‬ت ا@"‪.‬‬
‫• ﺡ‪E‬ت ‪,‬م ا‪.)6‬‬
‫• ‪/‬ق ا‪.4 6‬‬
‫• ا‪E‬ﺱ
‪ Q‬ا ا‪,6‬ت ‪ Q 4‬ﺕ‪O‬ار ‪,‬م ا‪.)6‬‬
‫• ﺕ‪ 
47‬ا‪
K‬ات ا ﺕ‪  4‬ا‪E‬ﺝاءات ا‪.
9
9‬‬
‫‪ ٣-٥-٤‬ا‪QH‬ت ‪: Records‬‬
‫"‪ B Q4‬ا‪ 6‬ة ا‪aE‬ام !ء وﺹ
! اﺝاءات ا "‪ Y‬وا
! وآ‪ TU‬اﺕ
‪+47 Q‬ت‬
‫ا

 وادا ‪ V
9‬ﺕ‪O‬ن وا=‪ 9‬و‪a
6‬ة و@ )  ا‪
 $‬ت‪ .‬وﺕ‪ 6b‬ه‪ _U‬ا‪+47‬ت ‪:‬‬
‫• ﺱ‪+4‬ت ا‪,‬ر"‪.Training Q‬‬
‫• ﺱ‪+4‬ت !ﺉ‪ %‬ا‪)
@,‬ت وا‪6‬اﺝ ت ‪. Audits And Reviews‬‬
‫• ﺱ‪+4‬ت ا‪))9‬ت وﺕ‪ A‬ا< ‪
 :‬ت ا‪4 6‬ت وا‪,H‬ت‪.‬‬
‫• ﺱ‪+4‬ت  ا ‪
6‬ت‪.‬‬

‫
‬
 ‫• ﺱ‪+4‬ت ا‪ m
$‬وا)
س‪.‬‬
‫• ﺱ‪+4‬ت ا‪9‬ادث وﺡ‪E‬ت اارئ وا‪E‬ﺱ‪4‬ت‪.‬‬

‫‪ ٤-٥-٤‬ﺕ ‪ c‬ﻥ*م ادارة ا" ‪: Environmental Management System‬‬

‫"‪ B Q4‬اآ ا‪aE‬ام !ء وﺹ
! اا‪ %‬وا‪E‬ﺝاءات ا‪,‬ور"  ‪ 
6‬ﺕ‪1! j
@,‬م ادارة‬
‫ا
 وذ‪: O T‬‬
‫• ﺕ‪1! ,",9‬م ادارة ا
 ﺱاء او 
‪" 6 S‬ا‪ j:‬ا‪ B‬اﺕ
‪ Q‬ا‪E PH6‬دارة ا
 وا‪6b6‬‬
‫ت ا‪,96‬دات ا‪,‬و
 وان ﺕ ‪ O U$‬ﺹ‪p
9‬‬
‫• ﺕ‪a‬ود  ت  !ﺉ‪ %‬ا‪ j
@,‬ا‪ B‬ادارة اآ او ا‪ 6‬ة ‪ .‬ان !‪ %‬ا‪ j
@,‬ا‪H‬ص‬
‫آ "‪ 6b‬أي ﺝ‪,‬و‪ ،‬و"‪ Q4‬ان ﺕ‪O‬ن 
 ‪ B‬ا‪E‬ه‪ 
6‬ا

  ‪/‬ت ا‪  
6‬ﺉ‪%‬‬
‫ا‪ j
@,‬ا‪ O j7‬ﺕ‪O‬ن ﺵ ‪ ،‬ان اﺝاءات ا‪ Q4" j
@,‬ان ﺕ‪! K‬ق ا‪ ، j
@,‬ادد‪،‬‬
‫ا‪
4 6‬ت وآ‪ TU‬ا‪e76‬و
ت وا‪6‬ت ‪E‬ﺝاء ا‪ j
@,‬و!ﺉ‪ %‬ا)ر"‪.‬‬

‫‪# ٥-٥-٤‬اﺝ‪ "a‬ا&دارة ‪  : Management Review‬ا‪b‬وري اﺝ  !‪1‬م ا‪E‬دارة 

‬
‫‪:‬ة واى آ‪  ,‬اﺱ‪6‬ار" ‪+‬ﺉ‪ k6‬و‪ k
:‬و‪ B‬ا)ﺉ‪6 
6‬اﺝ  اآ‪  ,‬ان‬
‫ا‪ 6‬ت ا ﺕ‪ 8‬ﺕ‪ 
64‬ﺕ‪  8 O6‬اﺝاء ﺕ)

‪1  8‬م وﺕﺵ

 ا‪E‬ﺡ
ﺝت ا‪b‬ور" ‪
79‬‬
‫ا‪
7‬ﺱ ا

 و"
 ﺕ‪+, 
6b‬ت ا‪6‬اﺝ  وآ‪-: " 6‬‬
‫ا‪O‬وي وا)ر" وا‪+6‬ﺡ‪1‬ت  @ ا‪4‬ت ا‪H‬رﺝ
‪.‬‬
‫• ا‪,‬ا‪+‬ت ا‪ 
 66‬ا‪ !E‬ا‪<e6‬ة ‪ :‬ا
‪.‬‬
‫• ا‪  j)9‬ﺕد" ا‪6‬م وا‪
e76‬ت ا‪,96‬دة‪.‬‬
‫• !ﺉ‪ %‬ا‪6‬اﺝ  ا‪.)7‬‬

‫‪.X‬اﺉ ﺕ
‪ c‬اﻥ*‪ "0‬ا&ی@و ‪: 14000‬‬
‫ا‪E‬اف ا‪,‬و ‪ 61 6‬ا‪9‬ﺹ ‪ B‬ادة ‪: p
" 6‬ﺹ ا‪ : b:‬ا‪ @ 6‬ﺹ ‪ :‬‬ ‫‪-١‬‬
‫ا‪E‬ﺕ‪9‬د ا‪E‬ور ‪.‬‬
‫ا‪aE‬ام وا‪E‬ﺡام )ا!
 ا

 واﺝاءاﺕ )ا" ت ا

(‪.‬‬ ‫‪-٢‬‬
‫ﺕ)
 اﺡ‪6‬ل ا‪9‬ادث ا

 وآ‪ Y‬ا
 ‪E‬ن !‪1‬م ا‪E‬دارة "‪-: " Q‬‬ ‫‪-٣‬‬
‫ا‪76‬ت ث ا
 ا‪6‬ﺵة وا‪ 
K‬ﺵة‪.‬‬ ‫•‬
‫و=‪ A‬ﺝ‪,‬ول ز ‪ 
79‬ا‪E‬داء ا
 ‪.‬‬ ‫•‬
‫و=‪/ %! A‬ارئ ‪6‬اﺝ ا‪9‬ادث ا

 و‪ Y
$H‬ا=اره‪.‬‬ ‫•‬
‫ا‪ 8$‬ا‪6‬ك ‪6‬دئ ا

‪.‬‬ ‫•‬
‫@
س ا@ وﺕ‪ 
79‬ا‪E‬داء )و=‪e A‬ﺵات "‪
@ O6‬ﺱ( وﺕ<
‪ j‬ه‪ _U‬ا‪e6‬ﺵات وا@‬ ‫•‬
‫ﺱ‪6‬ار ‪ 
79‬ا‪E‬داء‪.‬‬
‫ﺕ
 ا 
 ‪ /H6‬اث ا
 وﺕ ‪7 a"a‬ه‪ : 86‬ا‪.k  ,9‬‬ ‫•‬

‫
‬
 ‫ﻥ‪C‬ة ‪ E‬ا‪]y0‬‬
‫ا& ‪ :‬وم  ا‬
‫ا=‪ ١٩٥٦ : .‬ﺏ اد ‪ -‬ا‪a‬اق‬
‫ا رﺝ" ‪ :‬ﺥ ﻥ
‬
‫ا‪y0‬ه‪Q‬ت ا‪: "0<a‬‬
‫)‪ (١‬ﺏ‪.<N‬ری‪.‬س ‪ X‬ا‪0N‬ء ا‪ E# "#a‬ﺝ‪ "a#‬ﺏ اد ‪.‬‬
‫)‪# (٢‬ﺝ‪ X =H‬آ‪0‬ء ا‪ K‬واز ‪ E#‬ﺝ‪ "a#‬ا‪ X Essex UN‬ا‪ "N<00‬ا‪ S=0‬ة ‪. UK‬‬
‫اة ا‪: "<0a‬‬
‫)‪ (١‬ﺕ رب ﺏ‪ a‬ﺕﺝ†  ى ﺵآ" ا‪ K‬ا‪H0‬وی" ‪&# X OMV‬ت ا=اج ا‪ K‬ام @ل‬
‫ا‪0‬ء ‪ ،‬ﺕ‪$‬ت ‪<0‬ت ﺕ'" ا‪ K‬ام ‪ ^'# X‬ا‪.‬ی‪N‬ت ا=ﺏ‪< R‬آ" ‪ ،‬ا‪.S‬ص‬
‫ا‪0N‬ﺉ" ا‪=0‬ی" ‪ .‬آ‪ 0‬ﺕ رب ای` ‪ X‬ﻥ‪ U‬ه‪ uC‬ا‪&0‬ت ‪ ^'# X‬ا ورة ‪ X‬ا‪a‬اق ‪.‬‬
‫)‪ 0 (٢‬آ‪=T‬ذ ‪S#‬ﺽ ‪ !a# X‬ا‪ K‬ا‪a‬ا ‪ X‬ﺕ ری‪.# U‬ﺽ‪.‬ع ﺕ‪ "$‬ا‪ K‬واز ‪.‬‬
‫)‪ Q0 (٣‬رﺉ‪ H$ H‬ﺕ'" ا‪ K‬وﺕ‪ "$‬از ‪ !a# X‬ا‪ K‬ا‪a‬ا ‪.‬‬
‫)‪ # 0 (٤‬یا ‪0‬وع اﻥء و‪ 1‬ة ='" ا‪ K‬ام وو‪ 1‬ة <'ت ا=وآ‪0‬وی"‬
‫وا‪ !a# X "N=Q‬ا‪ – K‬ا‪a‬اق ‪.‬‬
‫)‪ 0 (٥‬آ  ى ‪ "0*#‬ا&‪ #‬ا‪ S=0‬ة ‪ X‬ا‪a‬اق اﺙء ‪=X‬ة ﺕ
‪ c‬ﺏﻥ‪ I#‬ا‪$# K‬ﺏ ا‪C‬اء‬
‫وا واء ‪.‬‬
‫)‪ 0 (٦‬آ ‪ 0H X‬از وا" ‪ X‬داﺉة ا رات وا=
‪ K‬وا‪=0‬ﺏ‪ "a‬ا=ﺏ‪. "a‬زارة‬
‫ا‪ K‬ا‪a‬ا" ‪.‬‬
‫)‪ (٧‬ﺵرك ‪ X‬ا‪ a‬ی ‪ E#‬ا‪y0‬ﺕ‪0‬ات ا‪ "0<a‬وا ورات ا= ری" داﺥ وﺥرج ا‪a‬اق ‪.‬‬
‫ا‪y0‬ت ‪:‬‬
‫ا] ا‪ v=N‬ا=" ا= ﺕ رس ا&ن ‪ !a# X‬ا‪ – K‬ا‪a‬اق ‪:‬‬
‫)‪ (١‬آ=ب ﺕ‪ "$‬ا‪ K‬واز – ﺏ اد ‪. ١٩٩٢ /‬‬
‫)‪ (٢‬آ=ب ‪Z‬ق ا=‪ <S‬ا‪0N‬ﺉ ا&" – ﺏ اد ‪. ١٩٩٤ /‬‬
‫)‪01 (٣‬ی" ا" ‪.‬‬
‫)‪ (٤‬ا‪ "#QH‬ا'" ‪.‬‬
‫آ‪ 0‬ان  ی†  د ‪ E#‬ا‪.S‬ث وا رات ا‪.0‬رة ‪ X‬ا‪&0‬ت ا=" ‪:‬‬
‫)‪ (١‬ا=‪ <a‬وا= ری‪ v‬ا
 ا‪ X #N=0‬ا‪a‬اق ‪.‬‬
‫)‪ (٢‬ﺕ‪ Ea‬ا‪$0‬دی ا`<" ‪ X‬از ا
‪. a‬‬
‫)‪ (٣‬ا= ام ‪$=#‬ت از ا
‪ a‬آ‪..‬د <‪0‬آت – ﻥل ﺵ!دة ﺕ‪ $‬یی" ‪UNEP "0*# E#‬‬
‫)‪ (٤‬ﺕ‪ "$‬ﺕ‪.S‬ی از ا^ ‪.‬اﺉ ‪1 - GTL‬ز <^ اﺉ@ة ا&و^ ‪ "0*0‬ا&واﺏ{ ‪٢٠٠٦ -‬‬
‫)‪Z (٥‬ق اﺹ
د وﺕ@ی‪z E‬ز ﺙﻥ اوآ‪ H‬ا‪N‬ﺏ‪.‬ن ‪.‬‬

‫
‬