As das versins do levantamento militar.

/ Causas da guerra civil

A rebelin militar do 18 de xullo de 1936 foi o punto culminante dunha confrontacin que xa se via producindo desde a mesma proclamacin da Repblica en 1931. Mentres no Doc. 1 o Xeneral Franco expn as razns dos sublevados, no Doc.2 o presidente das Cortes defende a lexitimidade da Repblica. O teu comentario debe centrarse nos asuntos mis conflictivos que motivan a insurreccin e que foran unha constante nos cinco anos anteriores, prestando atencin s intereses defendidos pr cada parte e s forzas sociais e polticas que apoian a cada bando.

Doc.1.- Alocucin radiada do Xeneral Franco ( 18 de xullo de 1936), na que xustifica a rebelin contra a Repblica: A situacin de Espaa cada da mis crtica; a anarqua reina na maiora dos seus campos e pobos; autoridades de sona gubernativa presiden, cando non fomentan, as revoltas; a tiro de pistola e ametralladoras dirmense as diferencias entre os cidadns() sen que os poderes pblicos impoan a paz e a xustiza. Folgas revolucionarias de toda clase paralizan a vida da Nacin (.) Os monumentos e tesouros artsticos son obxecto do mis asaado ataque das hordas revolucionarias, obedecendo a consigna que reciben das directivas estranxeiras, con complicidade e neglixencia dos gobernadores(). O esprito revolucionario e inconsciente das masas, enganadas e explotadas polos axentes soviticos () nese neglixencia de autoridades de todas clases (). A Constitucin, por todos suspendida e vulnerada, sufre un eclipse total: nin igualdade ante a lei, nin liberdade(), nin unidade da patria, ameazada polo desgarramento territorial(). que podemos abandoar Espaa s inimigos da patria, con proceder covarde e traidor, entregndoa sen loita e sen resistencia? Iso non! Que o fagan os traidores, pero non quenes xuramos defendela.

Doc.2.- O da 2 de agosto de 1936, o presidente das Cortes republicanas, Diego Martnez Barrio, enxuza as a insurreccin militar: Os xenerais e oficiais que se lanzaron en armas fixrono contra o Estado espaol, representado por un Presidente da Repblica, nomeado legalmente, e coa asistencia e anda co voto de deputados de tdolos partidos; por unha Cmara lextima elidida sen tacha, durante o mando dun goberno adversario, duns partidos que resultaron triunfantes nas eleccins, e por un poder executivo constitucionalmente designado() Certo que o Estado e os seus poderes lextimos atpanse asistidos co mis desinteresado dos concursos das clases obreiras, representadas polos seus sindicatos e partidos. As, o Socialista como o Comunista, as a CNT como a UGT, as a Federacin de Grupos Libertarios como o Partido Sindicalista(). Pero detrs do Estado atpanse tamn en lia de combate os partidos republicanos que contribuiron instauracin do rxime en abril de 1931 (), as clases comerciais, industriais e agrcolas do pas (), o pobo espaol(..). Toda rebelin descansa sobre un suposto de falsidade: o de aparentar crer que a gobernacin do pas est secuestrada por poderes ilextimos e que o triunfo do Estado se traducira na implantacin dun rxime poltico comunista(). Por que o fixeron? Simplemente trtase de substituir a vontade xeral do pobo enteiro pola dunha clase social desexosa de perpetuar os seus privilexios. Nin amor a Espaa, nin desacougo polo corpo da Patria, nin temores polo seu desmembramento, nin desasosego polo desenvolvemento da sa economa ().

Os documentos que se presentan ofrecen duas opinins encontradas sobre a lexitimidade da sublevacin militar de xullo de 1936. Por unha banda, a vesin do Xeneral Franco, Capitn Xeneral de Canarias e un dos lideres do alzamento, que cegara a Xefe do novo Estado en Octubre do 36 e rexira o goberno de Espaa durante corenta anos. Por outra banda, a vesin do Presidente das Cortes Diego Martnez Barrio, unha persoa representativa da burguesia democrtica que formara parte da coalicin electoral da Frante Popular co seu partido Unin Republicana, de centro-esquerda. As duas fontes teen un grande interese para o estudio dos aspectos ideolgicos da guerra civil que tivo lugar en Espaa de 1936-39. A versin de Franco: O contido do discurso de Franco pon o nfase na perda de lexitimidade do goberno da Fronte Popular, pola sa incapacidade para manter a vixencia da orde constitucional ( a Constitucin por todos suspendida e vulnerada). A situacin de desorde e caos que denuncia e que obriga a intervir s militares concretaa nos seguintes aspectos: - A situacin de anarquia e desorde social no campo espaol - A violencia armada nos conflictos entre os cidadns - A incapacidade dos poderes pblicos para manter a orde social - A destruccin do patrimonio cultural polas hordas revolucionarias ( conventos, igrexas) Todos estes feotps spn debidos, segundo o Xeneral, engano que estan sendo somentidas as masas populares por parte de axentes estranxeiros, soviticos concretamente, que as empurran a cometer desmns co consentemento das autoridades, co fin de destruir Espaa. Resume no seu discurso a alrma dos sectores conservadores e reaccionarios da sociedade espaola, que ven ameazados os seus privilegios pola mobilizacin social e que, tras o triunfo da Fronte Popular en febreiro do 36, temen unha revolucin social que remate coa hexemonia das oligarquas terratenentes, financieiros, Igrexa e Exrcito-, grupos que nas ltimas dcadas constituiran as clases dominantes. O Exrcito segn a mentalidade tradicional e o predominio do sector africanista dentro do mesmo, ser a columna vertebral da patria estaba chamado a impoer a orde tradiconal ,e esto xustificaba a sublevacin. Trtase pois dun texto que resume tdalas xustificacins tpicas do alzamento e que perdurarn moito tempo na propaganda oficial do franquismo. A versin de Martnez Barrio. O Presidente das Cortes, un liberal republicano de centro-esquerda, que apoiara as principias reformas propostas e promulgadas durante o primeiro Bienio da Repblica e continuadas despois do triunfo da Fronte Popular, expn unha interpretacin totalmente distinta: - A rebelin militar foi contra o Estado espaol e as sas institucins legais e constitucionais. - A ameaza revolucionaria que esgrimen os sublevados unha simple coartada - Os apoios que ten o goberno da Repblica e que resistirn coas armas sublevacin, non son s as organizacins sindicais e polticas de esquerda ( socialistas, anarquistas e comunistas), senon tamn as clases medias ilustradas e democrticas formadas pola pequena burguesia,( comerciantes, industriais). Todos eles formaran o groso do pobo espaol

- As razns profundas dos sublevados son as de perpetuar os seus privilegios e impoerse vontade xeral expresada democrticamente nas eleccins. Todo o demais demagogia ( nin amor a Espaa, nin inquedanza polo corpo da patria) - O texto de Martnez Barrio intenta analizar de xeito mis obxectivo os feitos e presenta un concepto de patria e pobo de acordo co pensamento democrtico: o interese das grandes mayoras debe primar fronte s privilegios dunha minora oligrquica. Os militares e os seus aliados sublvanse para impedir os cambios sociais que demanda o pobo espaol. Anlise das causas da guerra e conclusins: A guerras civil espaola ten dado p a multitude de investigacins e obras histricas e. un tema tan complexo e tan sometido a debate entre os historiadores que resulta difcil establecer un esquema de causas e consecuencias admitidas por todos. Podemos sinalar as seguintes: A. Causas estructurais: Os problemas fundamentais da Espaa contempornea que a Repblica intentou resolver para acadar a modernizacin e a democratizacin real do pas foron a base dos principias conflcitos sociais que enfrontaron a amplias capas sociais. Entre estes problemas hai que sinalar o agrario e a resistencia da oligrqua terrateniente reforma agraria; o social e laboral, establecendo leis protectoras do traballo; o religioso que se centrou no intento de establecer un Estado laico e provocou a reaccin de sectores da Igrexa; o educativo e, o da organizacin do Estado: os estatutos de autonoma eran un motivo de oposicin na dereita espaolista e unitaria, sobre todo no exrcito. B. Causas prximas: Entre os elementos que explican o medre dos antagonismos sociais podemos sinalar: a recesin econmica ligada crise mundial que a partir de 1932 empeora as condicins de vida de gran parte da poblacin. A reaccin s medidas antisociais do Goberno da CEDA en 1934, coa sublevacin de Outubro e os enfrontamentos armados. A existencia en Europa de rexmenes fascistas ( Alemaa e Italia) interesados en impedir o desenvolvemento de movementos revolucionarios e o xurdemento de frontes populares para opoerse crecemento do fascismo. C. Causas e factores desencadeantes( inmediatos): O mis importante foi o desenvolvemento dunha vasta conspiracin a partir de 1933, con elem,entos militares, falangistas, carlistas e alfonsinos que se preparaba para un levantamento armado. Esta conspiracin acelerouse a partir do triunfo da Fronte Popular en febreiro do 36. Unha vez acontecido o levantamento, o seu propio fracaso nas princiapais cidades pola reaccin das milicias obreiras fixo que se trasformase nunha guerra civil. A inmediata axuda de Alemaa e Italia s sublevados foi un factor esencial na prolongacin da loita. Para moitos historiadores parece unha conclusin evidente que algns factores xerais impediron o desenvolvemento dos proxxectos reformistas: por unha banda, a imposibilidade de crear un consenso social suficiente que facilitara a sa consecucin en plazos razonables. En segundo lugar, o contexto internacional, de crise econmica e poltica mundial, cun enfrontamento xeral entre democracia e fascismo, explica a conspiracin apoiada dende moi pronto polas potencias fascisrts europeas. Nestes senso as aspiracins revolucionarias de grandes masas do proletariado espaol manifestronser tamn con grande urgencia e violencia..