Professional Documents
Culture Documents
t_
.
NOTACION QUMICA: Es el cnjunto e smbolos que representan sustancias o conceptos relacionados con la qumica, por ejemplo Ag , representa la r;ustancia llamada plata; el signo indica el sentido de una reaccin qumica, etc. NOIUENCLATURA OUMICA:
'
"
NOMBRE
ANTIGUO
NOMBRE ACTUAL
---------f,
---'-:-'-')
Con el incremento de la cantidad de srstancias conocidas, se hizo evidente la necesidad de establecer norms para nombrarlas y evitar de esta manera, la confusin y dificultad para su identificacin.
hmpm
NotutBRE pE
l*s
exclusivamente
la
nombre,
siempre con mayscula, aiE,unas veces del nombre en otro idiorna. Si existieran varios eternentos con la rnisma inrcial, al rns antiguo le queda la inicial y en su orden se usa
nrJevos
el nombre
se
formar hacindolo terminar en uio" y su smbolo deber estar formado por dos letras.
Por e.lemplo para:
Argn, Arsnico y Astatinio; los smbolos son: Boro, Berilio, Bromo y Berkelio los smbolos son: Garbono, Calcio, Cadmio, Ctoro y Californio:
A:', As,
At
Bk
B, Be, Br, y
y Cf
Algunos grupos de elementos pueden nombrar"se colectivamente: HALOGENOS: F, Cl, Br, I y At CALCOGENOS: O, S, Se, Te y Po METALES ALCALINOS: Li, Na, K, Rb, Cs, y Fr METALES ALCALINOTERREO: Ca, Sr, Ba, Ra GASES INERTES: He, Ne, Ar, Xe, y Rn
hrnpm
CLASIFIGACION GENERAL
r f
I
I Mcteles
No Metales
SIMPLES
,I
I
I
t
O+ metal
ff * vnetol
Con hidrgeno
H + no metal
E ()
z
metal + metal
Sin Oxgeno Sin Hidrgeno
F. a :)
Cl)
metal + no metal
no metal + no me-tal
v)(
Oxcidos
Hidrxidos
Et
9
t-l
()
Oxisales
()
I'o*i*rscidas
A tr
I
I
Oxisates dobles
'
'l
.,,
11
'
'
t'
Elemento Rubdio
Elemento
Smbolo
,
Nmero At6mico
38
37
"Lot.
Sr
Ytrio
Ytrium
Y
Nb
Tc
Rh
39
,.
Z
Mo
Ru Pd
40.
12
Ir
Niobio
Tecnecio
Rodio
Rhodiuni
4l
43
Molibdeno
Rutenio Polodio
u
46
15
Ploto
,Ag
17
Codmio
cd
48
49
Estoo
Sn
50
Lot. Stonnrr
Sb
5l
53
Telurio
Te
52
Gr.
Xenn
lodrs
Cs
Xe
54
55
57 59
Borio.
Bo
5
58
Lq
Pr
Pm
Cerio Neodimio
Somorio
Ce
Nd
Sm
0
62
l
3
Eu
Godolnio
Disprosio
Dysprosium
Gd
u
66
Terbio
T!
Ho
Tm
65
Dy
Holmio
67 69
Erbio
Er
Yterbio Hofnio
Yb Hf
70
72
Lutecio
Lu
7l
.a
., !
.t'
I
e"i"nto
Tontolio
Smbolo
Nmero Atmico
74
w
aOsi
Renio
Re
75 77 79
lridio
Oro Lof. Aurum Tolio
Bismuto
lr
Au
Plotino
it i.
I
ti
:,
'Pt:
Hs
TI
B
8l
83 85
Pb PoRn Ro
Polonio
Rod6n
Astotinio
At
..
8
88
Froncio Actiriio
Fr
87 89
Rodio
I
Ac
Pa
orto
Th
U
Pu
90
92
Protogtinio
9l
93
Uronio Plutonio
Neptunio
Np
Am
94
Americio - .
Berkelio
95
Curio
Curi,um
Cm
.9
BK
97
Cqlifornio
Univ. Berkeley
Einstenio
Es
cf
Fm
98
99.
Fermio
100
Mendelevio
Lqwrencio
Lw
l0t
r03
- Nobelio
No
t02
B. -
IIOMBRE DE
LIs
SUBSTAilEIAS GOMPUESTAS
e 1787 por Guyton de Morveou, .Antonio Lorenzo Lovoisier, Antonio de Fr_croy y Cloudio Luis, Cond de Berthollet. Siguiendo el porr6n deiod por lT"it:: (1753),
el nombre de uno substoncio compuesto se formo de dos portes'(nom1-
io,
t-. i,
ra
rt
ctoturo binorio): lo primero polobro seoto olguno corqcterlstico generol o u1 grVPo-.rel-qtivornente gronde de substoncios, es el nombre genrico. Por eiemplo, Acido; Hidrxido, Sulfoto, etc. Lo segundo pclobro, el nombre especfico, seolo lo corocterstico' especiol que permite distinguir lo especie qumico que no -intereso de todos los que Ie son ' s.e m e i ontes. Por.giemplo, Acido clorhdrico,- -fl idrxido de sod io, Su lfoto crmicoEn'lo octuolidod se reconocen como [osloc{e*j"i, trbs sistertrqrPoio nombrqr los subs-
'"t"t::t. . . 2. , .
3.
o funcionol, sigue fundornentqtmente los normos'dolos El llomodo sistemo "lar"o por'lo primero Comisin que estudioro el problemo, lo Morveou, lo usqremos en todos los comPuestos.
El sistemo estequiomtrico, que seolq los propotciones de los integrontes e I o s compuestos. Lo uroreros como mtodo olterno en los compuestos binorios. D icho' proporcin se indicq con et uso de prefiios griegos o lstinos: Mono (que generolmente se omite), Di (o Bi), tri, tetro, pento, hexo, hepto, octo, enneo (o nono), deco, precediendo, sin gui6n, los nombres de los elementos o los que se refiere.' En qlgunos cosgs, es necesorio usor prefiios froccionorios, los dos m6s frecuentes son ',Hemi" poro { y "Sesquit' poro3f2. Si fuero necesorio indicor proporciones moyores de doce, se usqn n(rmeros or6bigos (con o sin guin) poro evitor confusiones. lndirectcmente to propohcin de los constituyentes se puede indicor, tqmbin us<lndo el istemo Stock. En estd sistem< se seolo, con nmeros romonos qntre porntesis e innrediotqmente despus del nombre, el nmero de oxidqcin o volencio del' elemento. Cuondo .rt" irt"ro se uscr slo con'ls smbolos, los nr3meros .omonot s locqn srribq y o lo dereclro del smbolo
Poro focilidod del estudio, los compuestos se dividen en grupos de scuerdo o io cqntidqd de "ELEMEN]OS DIFERENTES" que lo formen. As, se llomon BINARIOS o los compuestos formqdos por dos elementos distintor, independlenie de lo cqntidod de tomos que de codo ur.o'intervengon; por eiemplo, son compuesios binorios: NoCl, H2O, Al2S3; Son compuestos t'rnorios los que est6n formodos por tres elementos diferentes y cuoternorios los que tengsn cuolro elementos diferentes.
Muchos veces un grupo de substoncios se identificon por octuor en cierfo fonno corocterstics; re hobio .niorr"u, cle FUNCION QUIMICA. Se'llomu os o lo copocidod que tiene uno substoncio, simple o compyesto, de reoccionor de un modo portii.ulor, en yirtud d e poseer determinado elemento, grupo de elementos o tipo de enloce'entre ellos. Lo represeniocin grfico y generol poro muchos substonciqs con lo mismo funcin se llomo RADICAL.
I.
I.I l.l.l
OXIGENADOS
Segn lq nomencloluro estequiomtrico, el nombre genrico lo formo lo polobro OXIDO; y el nombre especfico, el nornbre del otro elemento en genilivo. S i
'i_
,r'
7
es necesorio, se
so
NrO,
MnO,
Oxido de ozufre
Trixidq {e
ll..BA<oi.
cl20
ClzO
Oxido de dicloro
d.initrgeno rnrno"n.*
|
rtil
: : :
Tri6xido de dicloro
Pent6xido de dicloro Heptxido de dicloro
nro
Hgo
;.
i ctro,
clr.9
*i
BINARIOS
DE NOMENCLATURA
Metoles
No metoles
O+ metol : xido
Con oxlgeno
O+ no mefol: onldrido
l-l +
metol
(vr-vil)
Hidruros
v)
()
e \
<4
ts
\(
Sin oxgeno
Er w) co
U)
14
I
,r*rr*rr, {
CAATERNARIOS
Sin hidr6geno
Anhdrido
oguo
Oxido + oguo
Metol + Oxlgeno + No metol ..--.-.-.' Oxisoles 2 metqles + no metol Soles holoides ---t Aleociones y omolgomos dobles.
Oxisqles con ( H ) :--:-.t .Soles cidas Oxisoles con (OH) Soles b6sicos --+ +-+ 2 Oxisoles de metqles Soles dobles Aleociones y omolgomos.
-----+' ------t
Oxcidos
Hidrxidos
De ocuerdo con lo nomencloturo de Stock, el nombre genrco es OXIDO y el especfico el del otro elemento.en genitvo, o .contnuocin del cuol debe escribirse, entre porntesis, lo volencio del rnisho.
1.1.2
.
i"l
SOe :
Oxido de ozufre
(lV)
lzO : lzO :
I ito, i i
AtrQ : ArrQ :
BoO :
O : tzo ,
l,
o*o ae yodo
,ir)
''
'-
el
pro
genrico: OXIDO.
. Nombre especfico: el del metot en genitivo o odietivodo. Si el melol iiene dos volencios disfintos, o su nombre e le oqde el sufiio rg9" poro el co.puesto cle menor : vqtenciq y el suf iio " lcort roro et cornpuesto de moror vorencio.
nombre que dero origen
so cie ozufre
En generol, poro !os- nombres odietivodo, con o sin sufiios especioles, se usq lorqiz det ol smbolo del e!emento. Por eiemplo, uiico de oro (Au); sulfuro-
(Fe), etc.
o) b) c)
l-o ll-o
tipo: Mzo
Li2o :
MgO :
xido de
litio
No2o :
mognesio BoO :
'6xido
de borio
Con los elementos de lo fomilio lll-o formo compuestos del tipo: MzO. An cuondo por sus propiedodes qumicos el xido de boro o brico se esfudio if"rent"-seccn,, estudioremos.su estrucfuro iunto con los de s grupo. "n
B2o3
xido de boro o
xido
d)
que
olgnos
.a
+; Io proto (Ag)
xido dc ploto o org,entico
CurO AurO
e)
xido c&,prso
xido orrnorb
OrrO
lt-b
ffi*T;3tfr.,;;1ricbte
ZnO
6xido d cinc
6xidoe del tipo MO, o(rn c,ondo el mer*:y,ii, ai.i" rErcurioso 0tero) no 3 a_
forrr,r
CdO
xido de cdmio
HgO
xido rnerc&ico
con lo elemento de lo fiomilio lll-b fo,no compuestos dcl tipo M2o. En estos cqnpcstor resulto nrs pr6etico y evito confiiones.;;;l;istcno e*equiornrrico, ns o(n cr.ondo mrchos dc rc conrprests n6b ; ;;;b;; s poeibres, por no I F\rrc'r+::' ho ber Por rio sido prcporodo todovo.
ScrO,
xido dc
tri,xido de diescondio
s)
escondio y..O, -
Tidg de trixido de
iirio diitro
de eltos es de 4 2+ y 3+
!on-[os etementodc lo fomilio lv-b fo11 lorruestos estobles crondo lq volencio +; rcromenre er rra;io '----- 0) l-.rr- evl{lir esrobte con vurenci.s r' !/ i*;;;;;;.c
monxido de
To
h) Poro lo
tironio Ti2o3
-t e discutirdn lc compuesios con codo uno de los elernentos csrbono (c) co monxido de corbono coe dixido de coono o onhdrdo ; Silicio (Si) SiO dixdo de siticio o onhdrido ,,;iJfJO"
tomlio tv
(Ge) GeO nron6xido de germonio GeOz dixido de germonio Estoo (Sn) SnO 6xido estonnoso Sne Ox'do estdnnico Plomo (Pb) pbzo srxido de prorno pbo prorxido
Germonio
de pronn o ritorgirio
sesquixido de plorno
'Z,
HEe
dixido de hrfnio
't
4,
.f
IO
.)
Con los elementos ce lo fomilio V-o formo compuestos en los que monifieston volencios de 2 +, 3 +, 4 -- y 5 +, on cuondo el tontolio ([o) formo compuestos ms estobles s6lo con los volencios4 + y 5 +,
VO
To
monxido
de
roncdio VzO
205
pentxido le
tontolio
NbO
) .
Con los elementos,le lo fomilio Vl -o existen relotivomente pocos compuestos, on cuondo tericomenre son posibles los siguientes estodos de volencioz 21-, 3 +, 4+, 5 +, y 6 +. Los xidos m6s conocidos poro estos elementos son:
CrO
monxido
!u
"ro*o
CrzO
(el compuesfo m6s estoble poro ese elemento), llornodo frecuentemente s6lo 6xido crmico
Mo203 trixido
de
MoOr
dixido de
molibdeno WOz
MrO, k)
penixido de
MnO
RerO,
monxiCo de
mongoneso Mn2O3
trixido de dimongoneso
ssquixido de
renio MnO,
bixido de
mongoneso
ReO2 dixiclo de
renio
ReO3' trixido de
renio
Re2O,
heptxido de renio
l)
de lo fomilio Vlll. deben ser trotodos en grupos de tres: hierro, cobolto y nquel; rutenio, rodio y polodio; y osrnio, iridio y plotino. El primer grupo, el del hierro, mqrifiesto estodos de volencio de 2 + y 3 +; los otros grupos tienen, odem6s,
Los elementos
4+,6+y8+.
PdO
xido
coboltoso I.liO
monxido de
monxido de nquel
polodio
PtO
plotino
CO2O3 xido
colltico
O,
sesquixiCo
de iridio
,0'
',4
Pd2O3
sesquixido de polodio
OsC2 di6xido Ce osmio
PrC2
RuO,
dixido de rutenio
dxido
plotino
cie
.3.2
|gmbre binoci6n del oxgeno con los no=metoles y olgunos metqles de tronsicin (fomilios ssl cundcrios).
Nombre genrco: Anhdrido. Ncmbre especfico: el del oiro eternento con prefiios y sufiios que indique su volencio positivo; segn el cuodro siguiente:
En lo nomenclcturo clsico, funcionol, hoy un grupo de compuestos b i n,o rios oxigenodos que Por sus propiedodes qumicos especioles reciten tombin, un genrico que les es coroctersfico: ANHIDRIDO. S" llorno onhdrido o lc com
Sufiio
Volencio positivo l12
3,4 5r6
7
Per
Prefiio
hipo
Anhdridos cidos
oso
oso
Soles
ito ito
oto oto
rco
rcO
fomilio
lV-b
et sufiio "ico"
5e uso
poro lo volencio 4.
a)
Todose!los tendrn lo frrnulo generol: E2o; E203 E2o5i Ezot. siendo el e!eel ms electrongotivo de todos los lonocior'o lo f..f,o, ;s orpr"rto, binorios se llomorn siempre"flu-oruros" y.no xidos o onhdridos; ,in no se'"ono".n .o*puestos oxigencdos del flor en los que octe con volencio ,oyo. "rbo.go, o - I, OF2, difloruro de oxgeno.
mento flor
Cl20
Cl2O3 Cl2O5
CtrO,
12
fecha;
No todos los compuestos binorios oxigeno,Cos de los ficlogehos hon sidopreporodos o lo en cornbio, se conocen cqsi todos sus posibles compuestos ternarios, por lo que, on sobiendo que se troto de un cornpuesto hipottico, es necesorio conocer su non:bre y sobe escribir su frmulo.
b)
.ai
Estondo en estq fornilio el oxgeno, lgicomente hoblqremos ncdos de los otros elementos de su'fomilio.
Estos compuestos tendr6n por
ozufre (S), se uso lo roz lotino de su nombre (Sulfur) poro forrnor los nombres de, estos cornpuestos.
SO : 50 : c)
Anhdrido
hiposulfuroso SOz :
Anhdrido sulfuroso
Anhdrido sulfrico
Lo moyoro de ellos tendrn lo frmulo generol !rO; ErOr; EzOs. Los compuestos con volencio I se presenton slo en el nitrgeno Es+e elemento odems, presento otros compuestos oxigenodos, fuero de esto normq, yqr.re deben nombrorse como xidos: NO xido ntrico (monxido de nitrgeno); NO2 dixido de nitrgeno; que segCrn lo temperoturo puede presentorse tombin como N204: tetrxido de dinitrgeno. Los compuestos oxlgenociosciel bisrnuto, por sus coroctersticos, deben ser nombrodos eorno xidos, y no comoonhdridos.
aO : NzOs :
N
NzOs
B203
Bi?O5
"
: : :
Trixido de dibismuto
PentxCo de dibismuto
d)'
Hay algunos metales de transicin cuyos compuestos pueden reacc;onar con el agua produciendo ci' dos; sin embarp, dada la diveridad de propiedadesr es preferlble nombrai dichos compuestos
usando
la forma
estequmtrca.
t.2
a)
l-a y ll-a
3a t,
t3
Nombre especfico: el nombre del metol en genif ivo o odief ivodo.
Se considero qrre en toCos los hidruros e.l hidr6genc oct(ro con
vclencio negotivo l.
NoH RbH b)
Hiclruro de sodio
o sdico
CoH2
Hidruro de rubidio
BoH,
la familia lll-b
il-li,'ri" ti
h"i
o arAo
Del oluminio ol totio, los eternentos formon "hidruros", los qe se ombmn en lo forms
yo descrito.
AlH3
Hidruro de olurninio
TlH3
Hidruro de tolio
El boro, primer elementode lo fomilio, formc compuestos similores o losdel corbono y reciben nombres especioles. E! ms simple gue se ccnoce es el B2H5 y se le llqmo diborono; y os sucesivomente, seg(rn seo lo canlidoC de boro, se usor6 el prefiio cdecuqdo. Elmscompleio que se conoce es el decqborcno: BroHr..
c)
Annbos
familia lV-b
De estos elementos, los compuesios det corbono y det silicio son los ms conoc idos. tienen lo ccpocidod de formor codenas por uniones entre tomos de lo mismo noturq lezc, eso propiedod vc disminurendo o meCids que sumento el peso otmico, en esq fomilio. Los cornpuestos hidrogenodos del corbono reciben el nornbre genrico de HIDROCARBUROS; y el cornpuesto r:nssimple es el METANO, CH4i sB conocen codenos hosto con 80 6tonros
de corbono
Del silicio no se conocen codenqs ton grondes, olomenfe con 8 l0 tomos; reciben e! nornbre genrico de SILANOS, y se uson prefiios numricos poro indicor lo contidod de tomosde silicie presentes. El ms sencillo de ellos es el monosilono, Sil-ia.
Del germonio slo se conocen un poco, csdenas hasta con cinco tomos; y reciben el nombre genrico de germcnos, usondo siernpre prefiios numricos. El rns simple de ellos, es el monogermono, GeH a.
Tonto el estoo como et plomo formon hidruros, sin emborgo, estos son muy inestables, se llomon respectivomente: estonnono y plurnbono.
.d)CompuestosbinarioshidrogenadosdelafamiliaV.b
Lo ccpocidod de formqr compuestos hidrogenodos disminuye segGn se desciendc fomilio y reciben nombres especicles:
en lo
t4
NH :
NzHz :
Hidrocino; PH3
: Fosfino; r
AsH3
: Arsinc; 5bH3 :
Estiblno
BH3 : Bismutinq
Nombre especfico: el nombre del no rnefol, con olguno o olguncs de sus ltimcs tros omitidos, con ei sufiio "hdricc".
le-
2)
I..lombre
el
el
Hzo
Acido selenhCrico o selenuro de hidrgeno Acido telurhdrico o telururo de hidrgeno Acido fluorhidrico o fluoruro de hidr6geno Acido clorhdrico o cloruro de hidr6geno Acido yodhdrico o yoduro de hidrgeno Acido brornhdrico o bromuro de hidrgeno Acido cicnhdrico. s un compuesto ternorio, pero por ser un hidrcido estudiq dentro de este grupo).
se
Ccn
losfietalesde transicin, cuando forman compuestos, estos.son del tipode los hidruros. el metal (oclusifrr).
En
I
5
I.3
GENO
NI COTVTIENEN HIDRO.
1.3.1
!l
y un no rnefcl.
orr.rbre r.,i
Nonibreespecfico; et nombre.del metol, en genitivo o odietivodo terminodo combic votenc.io, .o*pui;; uso su menor vq tencio el nombre ll_1=Tt:, "n "t termino g ,,oso,,; )r;; bre tennino en,,icott.
i ''
i.i
:l:l:::
;;;;;;5;.';
;;;"
ffi;iJ:::lr::;:H:
se uso el sisfemo de stock, to votencio del metol se irdicor6 con un n(rmero romqno o continr.qci6n del nombre.
si
NoCl
CoS
Li2S :
AlrTe,
CuCl2
Au2S3
sulfuro de litio
telururo de oluminio cloruro cprico sulfuro urico
: : :
CuCl
cloruro cuproso
sutfuro ouroso
Aurs
.3.2 Compuestos
I.3.2.t
el mercurio
Nombre Nombre
AgHg
omatgomo de
ploto
AuHg
ornclgomo de oro
ffi:""1!":;
ni los omolgomos ni estos compuestos se consideron producto de reocci.n ,o.i, .,-oJ,'tr*,",1i ,i que son so: ;*::f:r',:.;posicn "",1"
il;;
Nombre Nombre
CrFe
NiFe
l
Hoy olgunos oteociones que tienen nombres especioles, no sistem6 icos:
Lot6n:
CuZn
Brcnce:
CuSn
Constqnton:
N iCu
Peltre: FbSn
Sb2SJ trisulfuro
lCl
cloruro de yodo
CIF
flroruro de cloro
2. 2.1
5e llqmo orol producto de reoccin de un 6xido bsico con el oguo. Puede decirse tombin que un hidrxido es el cornpuesto gue en solucin ocuoso produce iones h idroxito (OH)-. De qcuerdo con lo ieoro de Bronsted y Lwry, se def ine bose o'todo substonciq re ceptoro de protones.
Nombre genrco: Hidrxido.
Nomre especfico: el del metol en genitivo o odietivodo. Si el metot tiene dos co pocidodes diferentes de combinocin, el nombre del metol se hoce terminor en "oso" poro el compuesto del metol con rnenor vqlencio y en "icot' poro el compuesto det metol con moyor volencio.
LOH
Hidrxido de
litio
KOH
Hidrxido de
Mg(OH)2 Hidrxido
HgOH
Fe(OH),
Hidrxido
merc(rrico
urico
frrico
t7
2.2
ACIDO
Llqmomos cido ct producto de reoccin de qnhdrido (xido cido) y el oguo; en relocin o sus propiedodes qumico, ,"-d.fin" ;; ;;;;;sro que en solucin ocuoso produce iones hidronio (H3o)*..De qcuerdo con ""r"" lq t:orq i.'gro.rt" y Lowry se le llomo 6cido o todo substoncio donoiorq de protones. Los cico, J" o su composicin pueden closificorse en dos grondes gtrior, los q.ue^conti,.nen ".o oxigeno y los que no contienen oxgeno'- Al primer gruPo se les llomq oxAclD.os y,r a;r;;r";os HIDRACID9s; esros lrimos yo lueron estudiados entre tos compuestos binoics.
.Nombre
genrico: Acidos.
Nombre especfico: et nombre el atom centrol con.prefiios y sufiios que r indiquen su vqlencio. ver el cuodro correspond*t" pag;no No.'ir.
" ""r,ridor,
ol
perder uno
o todos
rodicol ser6 el usodo poro formor tos sole correspondientes.' A continu-ocin oporecen, por fomilios, los principotes 6cidos olgunos de ellos son hipotticos, pero se conocen "ono"iios, sus sotes; se indicor, tombin, su volencic y el nombre, tonto del cido como del mdco!.
sus hidrgenos, y
el
nombre del
l8
Frmulo del cido Nombre del 6cido Frmulc del rsdieol Nombre del rodicol
Fomilio
Vl+
perclrico
HCICl
HCIO3 HCIO2
(ctol )(ct03)(ct02)-
Perclorqto
clrico
cloroso
cloroto
clorito
hipoclorito
HclO
HBrOi
HBrOz HBrO
H 5106
hipocloroso brmico
brornoo hipobromoso
(BoE)(B.Oz)-
bromoto
O'o)(lo.)-5
peri6dico y6dico
hipoiodoso
Hto3
(lo)(!o)-
Hto
Fomilo Vll-a
HMnOa
hipoiodito
permong6nico
(MnOr)-r
(MnO)-2
treOa
permongonato
l'lrMnC.
HTcO
HReOa
)-t
iR"Or
)-l
Fcmilio Vl-b
H2SO
H2SO3
H
sulforico
sulfuroso peroxid isulf(rrico
(So )-2
(so3 )-2
sulfsto
sulfito
peroxidisulfoto
tiosu-lfoto
2S2Os
(s2o8)-2
(s2o3 )-2
H2S2O3
tiosulfrico
H2S2O.
ditionoso o
hiposulfuroso
(s2o1)-.
ditionito o
hiposulf ito
ai ^o
l9
Frmulo del cido Nombre del acido
Frmulo
del rodicol
Nombre
del rodicol
(so)+2
tionilo
sulfurilo
.selenoto
(so )+
H
rSeO.
selnico
selenoso
s.o.)-2
(SeO. )-2
HrSeO.
selenito
-
H.TeO.
H 2TeO3
telrico
teluroso
(teO. )-
telurofo
(f.O )-2
telurito
Fomilio Vl-o
H zCrO
crmico
(CrO )-2
H2Cr2O7
(Cr2O7)-2
HrMoQ
H2WO
(MoO.)-2
(Wo)-2
wolfromoto
Fomilio V-b
HN03
HNO2
(N03 )-r
niiroto
No2)-t
(NO)-; (N202)-2
(NO)+
nitrito
hiponitrito nitrosilo
metofosfoto
HNO (H2N202)
HPO
metofosfrico
d
(Po )-t
HPzQ
ifosfr!co
(Pzoz)-'
(Po )-3
rolroto
H8.
ttsPo
HrAsOa
HAsO2
ortofosfrico
ortofosforoso
'
ortofiosfqto
(Po)-3
-
ortofosfito
ortoorsenioto metcoisenito
ortoorsnico
metoorsenioso
(tuo1)-3
(AsOz)-I
Fomilio V-o
HVO3 metovsndico
(vo)-t
(NbO)-t
metovoqodgio
!
HNbO3
nibico
inobotJ
Fomilio lV-b
H2CO3 corbnico
(Co:)-2
(si03)-2
(GeO3
corbonoto
H25i03 HrGeO3
H2SrtO, HPbO
silcico
germnico estnnico plombico
estonnoso
silicoto g"raonato
estonnoio plumboto estcnnito
)r
(SnO3)-2
(rbOr)-a
(SnO2 )-2
HrSnO,
H3 BO3
ortobrico
nnetobrico
(Bo)-3
(BOz)-l
(Bnoz)-2
orteborcto
meteboro?o
HBO2
H2
3O7
tetrsbrico
tetraboroto
clumino?o
(Ato3)r
Fomiiio
l-b y ll-b
(AuO )-3
fZnOz)-2
ouroto
zincolo
En ctgunos ccsos los onhdridos pueden reoccioncr con diferente cantidqd de molculos de oguo, originondo os, uno serie de cidos en tos croles el tomo centrol tendr6 siempre lo mismo volencio. Poro diferencior codo uno de estcis 6cidos se_uson prefiios con el nom bre
especiTico:
orto, signiiico tres molculos de ogr.ro, y piro, cctuolrnente sustituido por el prefiic "di",
a.
2l
Presenton esto tendencio, principolmente los elementos de lc fomilio V
HPO2 :
H,P,O,
H3
: :
PO3
o ,oloin"l.,r"f"rrrir"
HSbO, :
HdSb2OT
H3SbOt :
solcmente qntirnnico
2.3
SALES
Lo sotes te.rnoros pueden tener dos orgenes: primero deriwdos de oxcidos y segundo de hidrcidos. En el prirner coso se les llomq oxisales neutros porque derivon de io substituci6n totcl de los hidrgenos en un 6cido o de los grups hidroxilo'en uno bose. En el segundo ccso ser6n soles dobles, derivodos de llo substltucin de los hidrgenos en un cido por dos metoles disfintos. 2.3.
Oxisoles
su
volencio.'er
Nomlre genrico: et nombre del 6tomo centrol, con prefiios y sufiios que indiquen
onhdridos).
volencio.
Nombre especfico: el nombre del meiol en genitivo o odietvodo. SLel metot tiene dos ccpocidodes distintos de combinociry se'uso el sufiio "oso' poro el compresto in que monifiesto su menor volencio y el sufiio "ico" pcro el compuesto en gue mqnifisto su mo)ror
de oxcidos
lo
listo
NorCr0.
CuCIO
cromsto de sodio
KMnOa Au2(SO )3
permqngqnoto de potosio
sulfqto eulico
peryodoto de colcio
H.g.SrOi
Co(lO)
22
2.3.2
Nornbre gen'co:
el
"irro".
Nornbre especfco: elnombre de los melsles o cotiones, los que deben menconorse y escribirse en orCen greaientte Ue rtr volecicjs.;Los cotiones de volencios iguclesdeben colocorse en orden 8e;reienteUe ju nmeio otmico, con los rodicoles polictmicos ol finol del grupo cpropiodo. El hirgeno, considerodo como cctin, debe colocorse y mencionorse despus de tocios los cotiones presentes.
KNoS
KMgF.
3.
Este grupo est formodo, principolmente, por cornpuestos Cerlvqdos de substituciones po:'cioles en ox6ciCos o hiCrxidos; pueden originorse, tombin, por substitucin totol por dos cstiones distintos.
].I
CXIALES ACIDAS
Estos cornpuestos resultcn de ls substitucin pcrciol de Ics hidrgencs en un oxcido. Poro que un hidrgeno en un oxcido ses substituible, necesito esior unido o un cxgeno; y
hoy oxcidos con hidrenos unidos directomente ol fomo centrol, es decir, no substituibles, en este csso, el hicirgeno no funciono ccnro cqtin y se le mencionc en formo irnplcito en el nombre del onin respectivo. Eiemplos clsicos cie este fenmeno son el 6cido orio fosforoso: H3PO.r que debiero ser escrito qsi H2PHO3, indicqndo con ello que slo das de sus hidrgerios sn iuL.,stitribles; y el cido hipofosoroso, H3PO2r { ue Cebierc eiribirse: HP12O2, lo que indico que este 6cido slo iiene un hidrgeno substituible. El nombre de estas substcncios lo estudioremos con spcrecer, y el sistemo odoptodo por lo IUPAC.
S
el
istemo trodicionol:
Nornbre genrico: el nornbre del redicol cido correspondienfe, seguido de lo polobro cido, con prefiios numrcos que indiquen !o csniidod de hidrgenos substiiuiibles todova existentes.
el nombre del metol en genitivo o odietivodo, terminodo en "ico" "oso" e "lcot' poro lo menoro rnoyorvolencio, respectivomente, cuondo seo neceso.rio. No debe ussrse el prefiio "1" en estos compuestos.
Nornbre especfico:
Sisterno IUP,AC:
Nombre genricc:
el
nombre
..a ??
23
Nombre esPecfico: el nornbre del rnetol y el de hidrgeno, este de ltimo y con prefilos numricos que indiquen lo coniidod de ellos todqvs ciisponibles. Cuondo el metq i es de los que combion volenco, se le indico por el sisterno Sfcck.
rPro escribir lc frrnulc de uno s<l 6cido es necesorio conoce!. to volenciu positivc agl mlti yilo votenci npgctivo del rodicol (incluyendo los i-liCrgenos) cido. Com eiemptos iiciols sd cosignon cidos con los rodicoles 6cidos qr. pr.4un formor y tc volencic, negctv<i que le corresponde. Debe recordorse gue lo volentio negotivo de un rodicol cidc depender de lo contidod de hidrfuenos que se le quiten. Los cidos de los elementos d e lc fomilis Vl l-b, no forrnon rodicotes cidos por tener esos substoncios un so to hidrgen., substitble; lo misrno sucede con el cido rtrico y con 6cido hipofosforoso )rct mencionod<,.
il
H25O1
; :
(HSO)-
; ;
H2SO3
(HSO3)-
; .H2SO2: fiSOr)-;
3-
H2S
(HSO}-
HlP2Os HoPrO,
(HPO
(H,P2O5)-
(H2
P2O5)2-
(HPeOs)
; ;
H3PO3
: :
(Hp!-lO3)-
: (H.P2O7)-; (H2P2O7)2-; ; :
(l-lPzOz)?-
H3PO
(H2pO)-
t)2-
los cidos del orsnico y del onf imonio producirn rodicoies semeiontes.
H2CO3
(HCO3)-
Eiemplos:
KHSO{
H9(HS)2
CuHPHO3 Fosfito cido iuproso (no es necesorio mencioncr que es monocido y no debe decirse d!6cido, porgue uno de los hidrgenos no octn corno cotirr;
fosfiro de cobre e hidr6geno (l).
24
.
se considera que estos soles derivoid" l: s,tstitucin pcr:iol de los rodicoles (oH)en un hidrxido, por consiguiente, formor6n.sal", ."rt" i;fo' ,.lcrnente los hidrxidos de rnefoles divqlentes o ,oyoirr. E[empros de hidrxido, y-r"r-rlai.:ores
producidos:
: Cu(OH) :
Co(OH)r
(CoOH)+ i (C,,OH)+
;
Bo(OH)z Fe(OH)z
(AtoH)2
+
(BqOH)+
(FeOH)+
, Au(oH), , Pb(oH). ,
At(oH)3
IUPAC.
[o'tol,,r]*,
[ar{on,J* [ru{on,r]*
,
,
(AuOH)z +
Futot'r{'*,
(PboH)'*
y 'e.l
sistemo
el
nombre det rodicql cido correspondiente, seguido !e I trmno -a" con prefiios numricos q*'i;;q;"n-lo nriloJ nombre
n.rpo,
el
del metql.
Nombre genrico: et nombre del rodiccl 6cido precedido del prefiio hidroxi, coniugodo ol nombre. si hoy ms de un grupo (oH)-; ." to"" noio' prefi ios numricos qdecuodos. "o" Nombre especlico:
el
*t"r.
el sistenno stock
csdrnio
Auol-lso :
(FeoH)(PO)z
Fosfoio monob6sico