Safi ar-Rahman al-Mubarakpuri

ZAPIECZTOWANY
NEKTAR

Biografia Proroka Muhammada,
niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo
O autorze

Imi i pene nazwisko
Safi ar-Rahman bin Abd Allah bin Muhammad Akbar bin Muhammad Ali bin Abd
al-Mumin bin Fakir Allah al-Mubarakpuri al-Azami.

Data i miejsce urodzenia
6 czerwca 1943 roku, wie na przedmieciach miasta Mubarakpur, znana dzi pod nazw
Husajnabad, leca w dystrykcie Azamgarh w prowincji Uttar Prade w Indiach.

Edukacja i ycie zawodowe
W dziecistwie pobiera nauki koraniczne od dziadka i stryjw. W 1948 roku wstpi do
szkoy podstawowej Dar at-Talim w Mubarakpurze, gdzie spdzi sze lat. Po ukoczeniu
szkoy redniej w 1956 roku wstpi do szkoy wyszej, gdzie zgbi jzyk arabski, egzegez
koraniczn, nauki o tradycjach Proroka, prawo muzumaskie i nauki pokrewne.
Skoczywszy szko z wyrnieniem w 1961 roku, otrzyma wiadectwo pozwalajce na
wykadanie nauk muzumaskich i wydawanie fatw (opinii religijnych). Uczestniczy ponadto
w dwch konkursach z dziedziny orientalistyki organizowanych przez komisj egzaminacyjn
z Allahabad pod patronatem rzdu prowincji Uttar Prade, uzyskujc wynik bardzo dobry.
Na pocztku swojego ycia zawodowego Al-Mubarakpuri zajmowa si nauczaniem na
rnych poziomach i w rnych orodkach owiatowych, a take wygaszaniem kaza w
meczetach w dystryktach Allahabad i Nagpur. Po porace pastw arabskich w wojnie z
Izraelem w czerwcu 1967 roku wraz z dwoma przyjacimi sformowa liczc dwa tysice
modych ludzi grup, ktra miaa odby szkolenie wojskowe i wzi udzia w wojnie o
Palestyn. Jednake ze wzgldu na liczne przeszkody i naciski zrezygnowa z tego planu i w
1969 roku przenis si do miejscowoci Seoni w prowincji Madhia Prade, gdzie rozpocz
prac jako wykadowca, kurator i kaznodzieja w miejscowym meczecie. Tam te prowadzi
dziaalno spoeczn, ktrej celem byo dbanie o wartoci moralne i zachcanie
muzumanw do trzymania si zasad religijnych. Pod koniec 1972 roku powrci do
rodzinnego miasta Mubarakpur, gdzie spdzi dwa lata jako nauczyciel, po czym otrzyma
propozycj pracy na Uniwersytecie Salafickim w Waranasi, gdzie spdzi kolejne dziesi lat.
W tym okresie jego ycia, podczas pierwszej konferencji powiconej yciorysowi Proroka,
ktra odbya si w 1976 roku w Pakistanie, wiatowa Liga Muzumaska z siedzib w Mekce
ogosia midzynarodowy konkurs na napisanie biografii Proroka. Al-Mubarakpuri zgosi si
do konkursu, a niniejsze dzieo zdobyo pierwsz nagrod.
W 1988 roku przenis si do Centrum Bada nad Sunn i Biografi Proroka w
Uniwersytecie Islamskim w Medynie, gdzie pracowa do koca 1997 roku. Nastpnie zdoby
posad kierownika dziau studiw i bada naukowych w bibliotece Dar as-Salam w Rijadzie,
gdzie pracowa a do mierci pierwszego grudnia 2006 roku.
Jest autorem kilku ksiek o tematyce muzumaskiej, a take przekadw kilku dzie z
jzyka arabskiego na urdu, w tym Al-Kalim at-Tajjib Ibn Tajmijji oraz zbioru czterdziestu
hadisw imama An-Nawawiego wraz z komentarzem.
Od autora

Chwaa niech bdzie Bogu, Ktry zesa Swego Posaca z drog prost i religi prawdy,
by ta przewaya nad wszelkimi innymi religiami, Ktry uczyni ze wiadka, przynoszcego
dobr nowin, ostrzegajcego, wzywajcego do Boga za Jego pozwoleniem i jasne
wiato. Uczyni go dobrym wzorem dla tego, kto pragnie spotkania z Bogiem i przyjcia
Dnia Sdu, oraz dla tego, kto czsto wspomina Boga. Boe, obdarz go pokojem, pobogosaw
go, jego rodzin, towarzyszy oraz wszystkich tych, ktrzy poszli jego ladami, a do Dnia
Sdu, i spraw, by wytrysny dla nich rda miosierdzia i szczliwoci.
Z wielk radoci i satysfakcj przyjem nowin o tym, e po konferencji powiconej
yciu Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), ktra odbya si w miesicu
rabi al-awwal 1396 roku hidry w Pakistanie, wiatowa Liga Muzumaska ogosia w
krajach wiata muzumaskiego konkurs na najlepsz prac dotyczc ycia Prorok. Uwaam,
e studia nad ywotem Proroka przynosz ogromne, wrcz nieopisane korzyci. Jeli bowiem
skrupulatnie przestudiujemy ycie Proroka Muhammada niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo i dawany przez niego przykad, a nastpnie wycigniemy wnioski,
uwiadomimy sobie, e jest to jedyne rdo szczcia dla wiata muzumaskiego.
Ku mojej wielkiej radoci udao mi si wzi udzia w tym wspaniaym konkursie.
Najpierw jednak zadaem sobie pytanie, czy jestem godzien tego, by rzuci wiato na wadc
pierwszych i ostatnich pokole (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Mimo moich
wtpliwoci doszedem do wniosku, e bd bardzo szczliwym czowiekiem, jeli uda mi
si uszczkn cho nieco z jego wiata, bym nie spad w ciemne otchanie, bym by godnym
czonkiem jego spoecznoci i w takim stanie umar, by Bg przebaczy mi moje grzechy i
pozwoli Prorokowi wstawi si za mn w Dniu Sdu.
Przy pisaniu niniejszej pracy staraem si zachowa odpowiedni jej rozmiar, unikajc
nadmiernego rozpisywania si, a z drugiej strony zbytniego skracania, ktre obniyoby jej
warto. Gdy napotykaem na due rozbienoci w rdach co do kolejnoci wydarze bd
szczegw ich przebiegu, dokonywaem dodatkowych bada, a w tekcie podawaem wersj
najbardziej prawdopodobn. Niemniej jednak powstrzymaem si od podawania wszystkich
dowodw, gdy uczynioby to prac zbyt dug. Przytaczaem je jedynie w wypadku, gdy ich
brak mgby wywoa zdziwienie czytelnika, bd gdy wikszo innych badaczy
opisujcych dane wydarzenie podao wersj nieprawdziw.
Boe, o Ty, Ktry posiadasz Wielki Tron, obdarz mnie ask w tym yciu i w yciu
ostatecznym, albowiem Ty jeste Przebaczajcy i Kochajcy.

Safi ar-Rahman al-Mubarakpuri
Uniwersytet Salaficki, Waranasi, Indie
pitek 24.07.1396 h. (23.07.1976)

1. Pwysep Arabski przed islamem

1.1 Pwysep Arabski
Pwysep Arabski od strony zachodniej ssiaduje z Morzem Czerwonym i pwyspem
Synaj, od wschodu z Zatok Persk, od poudnia z bdcym czci Oceanu Indyjskiego
Morzem Arabskim, a od strony pnocnej, od ktrej poczony jest z kontynentem
azjatyckim, z krajami yznego Pksiyca, czyli Syri i Mezopotami. Jego powierzchnia
wynosi okoo trzech milionw kilometrw kwadratowych. Ogromn wikszo powierzchni
pwyspu zajmuj tereny ppustynne i pustynne, co stanowio du przeszkod dla
wszystkich najedcw, ktrzy prbowali okupowa te ziemie. Std wikszo jego
mieszkacw nie bya poddana adnym obcym strukturom wadzy, mimo e przez dugi czas
ssiadowali z dwoma wielkimi imperiami Cesarstwem Rzymskim (pniej Bizancjum) i
Persj.
Dziki swojemu dogodnemu pooeniu geograficznemu pnoc i poudnie pwyspu byy
miejscem powstania wielu pastw, a take orodkiem handlowym, kulturalnym, religijnym i
artystycznym.

1.2 Pochodzenie Arabw
Historycy podzielili Arabw na trzy kategorie wedle pochodzenia:
Arabowie wymarli: te ludy, ktre wymary ju w staroytnoci, i o ktrych dzisiaj
niewiele wiadomo, takie jak Ad, Samud, Tasam, Dadis, Imlak itp.;
Arabowie pierwotni, zwani te Kahtanitami: ludy i plemiona wywodzce si od Jaruba
bin Jaszduba bin Kahtana;
Arabowie wywodzcy si od syna Proroka Abrahama, Izmaela (niech bdzie z nimi
pokj), zwani take Adnanitami bd Kajsytami.
Warto te wspomnie o cywilizacji Nabatejczykw, ktrzy utworzyli silne pastwo ze
stolic w Petrze. Przez dugi czas nikt nie by w stanie ich pokona, lecz ostatecznie udao si
to Rzymianom.
Kolebk Arabw pierwotnych jest Jemen, a najbardziej znane grupy plemion spord nich
to Himjar (najbardziej znane plemiona z tej grupy to Zajd al-Dumhur, Kudaa i As-Sakasik( i
Kahlan, w ktrej skad wchodz m.in.: Hamdan, Anmar, Taj, Mudhid, Kinda, Lachmidzi,
Duzam, Al-Azd, Al-Aus, Al-Chazrad oraz potomkowie syryjskich krlw z dynastii
Dafna.
Z kolei Adnanici pochodz od naszego Proroka Abrahama (niech bdzie z nim pokj).
Wedug jego dugiej i powszechnie znanej historii jego niewolnica Hagar ich maym synem
Izmaelem zostaa wygnana i udaa si do Hidazu, gdzie zatrzymaa si w wyschnitej
dolinie, w miejscu, gdzie obecnie znajduje si Mekka i wity Meczet. Abraham co jaki czas
odwiedza wygnanego syna i jego matk. Po pewnym czasie w dolinie zamieszkao jemeskie
plemi Durhum. To od nich Izmael nauczy si arabskiego, a gdy podrs, oeni si z
kobiet spord nich (byo to ju po mierci Hagar). Po lubie Izmaela Abraham i jego syn od
podstaw wybudowali Kab, po czym zgodnie z rozkazem Boga nakazali ludziom
pielgrzymowa do tego Domu Boga. Izmael pozostawi dwunastu mskich potomkw, z
ktrych powstao dwanacie plemion, lecz znane s losy jedynie dwch spord nich.
Jednym z mieszkajcych w Mekce potomkw Izmaela by Adnan, od ktrego wzio si
wyej wymienione okrelenie Adnanici, i ktry jest dwudziestym pierwszym z kolei
przodkiem Proroka Muhammada (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) w linii
mskiej. Gdy Prorok wymienia swoich przodkw, dochodzi do Adnana i mwi, e
genealodzy kami (w przedmiocie dawniejszych przodkw). Grupa uczonych uznaa w
hadis za mao wiarygodny (daif) i po gbokich badaniach stwierdzia, e Adnana i
Abrahama (niech bdzie z nim pokj) dzieli okoo czterdziestu pokole.
Czterech synw wnuka Adnana, Nizara, stao si protoplastami czterech wielkich plemion
arabskich: Ijad, Anmar, Rabia i Mudar. Z jednej z dwu odng tego ostatniego oddzielio si
plemi Kurajsz (Kurajszyci), i to wanie z kurajszyckiego rodu Banu Haszim Bg Najwyszy
wybra Muhammada, syna Abd Allaha, syna Abd al-Muttaliba, syna Haszima do poniesienia
misji proroczej. Potwierdzaj to sowa samego Proroka , z nim pokj i bogosawiestwo)
przekazane przez Muslima: Bg spord potomstwa Abrahama wybra Izmaela, spord
potomstwa Izmaela Kinan, spord potomstwa Kinany Kurajszytw, spord Kurajszytw
rd Haszima, a z rodu Haszima mnie.

1.3 Organizacja polityczna Arabw
Niniejszy rozdzia dotyczy sytuacji, jaka panowaa na Pwyspie Arabskim przed islamem,
a w szczeglnoci historii politycznej i religijnej regionu. Omwienie ich pomoe w
zrozumieniu przyczyn pewnych wydarze, ktre miay miejsce po pojawieniu si islamu na
tamtych ziemiach.
Wadcy Arabw dzielili si na dwie kategorie. Pierwsza z nich to wadcy pastw
podlegych ssiednim monarchiom. Naleeli do nich wadcy Jemenu (poddani Etiopii),
Ghassanidzi (wasale Bizancjum) oraz Lachmidzi ze stolic w Al-Hira (podlegli Persji).
Niektrzy z nich byli koronowani i nosili tytu krla, cho nie oznaczao to ich niezalenoci.
Druga kategoria to wadcy pastw niezalenych. Warto wspomnie, e byo wielu
wadcw plemiennych, ktrzy mimo e nie byli koronowani cieszyli si nie tylko nie
mniejsz wadz i wpywami ni krlowie, lecz take cakowit niezalenoci.

Jemen
Lecy na poudniu Pwyspu Jemen by kolebk wielu rozwinitych cywilizacji, takich
jak wspomniane w Biblii krlestwo Saby, a take Himjar, ktre trwao od ok. 115 r. przed
urodzeniem Jezusa (niech bdzie z nim pokj) do 300 r. po jego urodzeniu. Jednym z
gwnych powodw upadku krlestwa himjaryckiego byo przejcie ldowych szlakw
handlowych na pnocy Hidazu przez Nabatejczykw, a nastpnie morskich, prowadzcych
przez Morze Czerwone, przez Rzymian. W latach 340-378 kalendarza gregoriaskiego
osabiony przez walki plemienne Jemen by okupowany przez Etiopczykw. Okoo roku 450
doszo do wydarzenia przeomowego dla wczesnego Jemenu, a mianowicie przerwania tamy
w miejscowoci Marib stolicy krlestwa Saby co ostatecznie pooyo kres wielkim
cywilizacjom staroytnego Jemenu. W 523 roku ydowski wadca Jemenu Zu Nuwas
poprowadzi brutaln kampani przeciwko chrzecijanom z Nadranu, prbujc nawrci ich
si na judaizm. Gdy ci odmwili, wadca nakaza wykopa rowy i spali w nich
nieposusznych. To wydarzenie jest opisane w osiemdziesitej pitej surze Koranu. Dwa lata
pniej kraj ten po raz drugi zosta zajty przez Etiopczykw, ktrych okupacja trwaa p
wieku. To wanie w tamtym okresie etiopski wadca Abraha bezskutecznie prbowa zburzy
Kab, a jego wyprawa jest dobrze znana w wiecie muzumaskim jako historia towarzyszy
sonia (szczegowo bdzie ona omwiona nieco pniej). Tu przed przyjciem islamu
mieszkacy Jemenu na pomoc przeciwko Etiopczykom wezwali Persw, przez co kraj sta si
na kilka lat persk prowincj.

Irak
Arabowie pojawili si na terenie Iraku okoo III wieku n.e. wg rachuby chrzecijaskiej.
Ziemie te naleay do perskiego pastwa Sasanidw, ktrzy na jego zachodnich granicach
ustanowili pastwo buforowe ze stolic w miecie Al-Hira, rzdzone przez arabskie plemi
Lachmidw. Miao to suy ochronie granic pastwa perskiego przed najazdami
koczowniczych plemion arabskich oraz przed zagroeniem ze strony arabskiego pastwa
Ghassanidw, ktre z kolei byo podlege Bizancjum. Warto wspomnie, e tu po
narodzinach Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) pomidzy Lachmidami a
wadzami perskimi wybuch konflikt, w wyniku ktrego ta druga strona odniosa porak.
Byo to pierwsze w historii zwycistwo Arabw nad Persami. Po tym wydarzeniu krl perski
ustanowi w Al-Hirze swojego namiestnika, lecz w 632 roku namiestnictwo powrcio do
Lachmidw. Nie na dugo, bo tylko na osiem miesicy wkrtce na czele wojsk
muzumaskich przyby Chalid bin al-Walid.

Syria
W wyniku wdrwek ludw po Pwyspie Arabskim nalecy do grupy plemion Kudaa
klan Ad-Dadaima zamieszka na obrzeach Syrii. Ich obecno wkrtce wykorzystali
Rzymianie wybrali spord nich krla, ktry rzdzi pastwem buforowym, majcym
chroni Imperium Rzymskie przed arabskimi plemionami koczowniczymi i Persami. Okres
panowania Ad-Dadaima przypada na drugi wiek po narodzeniu Jezusa. Ich wadz
zakoczyo przybycie innego plemienia arabskiego, Al-Ghassan, z ktrego obecnoci
Rzymianie skorzystali w podobny sposb. Stolic Ghassanidw by Daumat al-Dandal, a ich
panowanie skoczyo si dopiero w trzynastym roku hidry wraz z bitw Jarmuk, po ktrej
przyjli zwierzchnictwo drugiego kalifa muzumaskiego, Umara bin al-Chattaba, (niech Bg
bdzie z niego zadowolony).

Hidaz
Izmael, pokj z nim, sprawowa nieprzerwane przywdztwo nad Mekk a do mierci. Po
nim rol t przejo po kolei jego dwch synw, a po nich wadza przesza w rce plemienia
Durhum. Rola polityczna potomkw Izmaela wzrosa dopiero za czasw Adnana. W
pniejszym czasie plemi Durhum zaczo le traktowa przybywajcych do Mekki i
marnotrawi majtki przywoone do Kaby przez pielgrzymw. Wzbudzio to gniew
potomkw Adnana, a gdy w okolicach Mekki zamieszkao plemi Chuzaa, wykorzystao
niesnaski pomidzy Adnanitami i mieszkacami Mekki, by w poowie drugiego wieku po
narodzeniu Jezusa wypdzi stamtd Durhum. Adnanici rozproszyli si po Pwyspie
Arabskim, a w okolicach Mekki pozostay klany Banu Kinana, w tym Kurajszyci, ktrzy po
stoczeniu bitwy z Chuzaa (historycy podaj rne jej przyczyny), wyparli ich i w ok. 440
roku kalendarza gregoriaskiego przejli wadz nad Mekk pod wodz emira Kusajja.
Warto wspomnie, e Kusajj zachowa przywileje i funkcje poszczeglnych klanw w
zakresie opieki nad pielgrzymami oraz Kab; ustanowi take pewnego rodzaju parlament
lokalny, gdzie Kurajszyci podejmowali decyzje drog narady. Owa siedziba (zwana po
arabsku Dar an-Nadwa) znajdowaa si naprzeciwko pnocnej ciany Kaby.
Emir Kusajj sprawowa pi funkcji przywdczych i honorowych:
przewodniczy wspomnianej wyej radzie, na ktrej dyskutowano nad sprawami duej
wagi i zawierano akty maeskie;
sprawowa piecz nad chorgwi, co znaczy, e wszelkie decyzje o prowadzeniu walk
podejmowa wycznie on;
by odpowiedzialny za opiek nad Kab (tylko on mg otworzy jej drzwi);
dba o pojenie pielgrzymw, przygotowujc dla nich naczynia z wod, do ktrej dla
osody wkadano nieco daktyli i rodzynek;
nadzorowa doroczne zbieranie podatku, ktry naoy na Kurajszytw, a dochody z
niego byy przeznaczane na poywienie dla ubogich pielgrzymw.
Po mierci Kusajja powysze funkcje przej jego syn Abd Manaf, lecz gdy i ten umar,
kwestia ich sprawowania zrodzia konflikt pomidzy wnukami Kusajja. Ju miao doj do
walki zbrojnej, gdy Kurajszyci postanowili pj na ugod i rozdzielili funkcje pomidzy
klany. I tak, od tamtej pory, synowie Abd Manafa byli odpowiedzialni za karmienie i pojenie
pielgrzymw, a synowie jego brata, Abd ad-Dara, przewodzili radzie, dzieryli chorgiew i
zajmowali si Kab. Synowie Abd Manafa postanowili wyoni jedn osob, ktra bdzie
wykonywa te zadania i wylosowali Haszima. Po jego mierci funkcje przej jego brat
Al-Muttalib, a nastpnie Abd al-Muttalib, syn Haszima i dziadek Wysannika Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Po nadejciu islamu zadania te wypenia Al-Abbas,
syn Abd al-Muttaliba.
W emiracie mekkaskim, w ktrym istniay ju pewne elementy organizacji pastwowej,
istniay take inne funkcje i urzdy, sprawowane przez oddzielne rody, odpowiedzialne za
sprawowanie pieczy nad kultem religijnym, arbitra, organizacj narad, sdownictwo, sprawy
wojskowe oraz wysyanie posw do ludw mieszkajcych poza Mekk.
Powiedzielimy ju o wdrwkach plemion kahtanickich i adnanickich, a take o arabskich
pastwach w Al-Hira i na Pustyni Syryjskiej, i o formalnie podporzdkowanych im
plemionach. W przeciwiestwie do tych ostatnich mieszkacy wntrza Pwyspu Arabskiego
cieszyli si cakowit niezalenoci.
Kade plemi miao swojego przywdc bd przywdcw, a take pewnego rodzaju may
rzd. Jedno polityczna plemienia opieraa si na wizach krwi oraz wymianie korzyci w
zakresie ochrony terytorium przed atakiem z zewntrz.
Wodzowie plemienni byli wadcami absolutnymi, a ich opinie i decyzje w sprawach wojny
i pokoju zawsze znajdoway posuch u poddanych. Czsto dochodzio do konfliktw o wadz
pomidzy brami stryjecznymi, ktrzy konkurowali ze sob, okazujc gocinno, hojno,
szlachetno i odwag, by zdoby uznanie w oczach ludzi, a zwaszcza poetw, ktrych sowa
w tamtych czasach miay bardzo due znaczenie. Przywdcy plemienni cieszyli si ponadto
specjalnymi przywilejami, takimi jak duy udzia w zdobyczach wojennych.

Oglna sytuacja polityczna na Pwyspie Arabskim
Trzy obce pastwa (Bizancjum, Etiopia i Persja) traktoway podporzdkowane sobie
terytoria Pwyspu Arabskiego jako rdo dochodw i innych korzyci materialnych.
Mieszkacy tych terenw cierpieli ucisk ze strony swych panw, ktrzy nie dbali o ochron
ich praw. Z kolei pomidzy niezalenymi plemionami zamieszkujcymi wntrze Pwyspu
Arabskiego wybuchay lokalne konflikty, a nie istniaa adna sia ani autorytet, ktre byyby
w stanie te ludy zjednoczy.
Arabowie patrzyli na emirat mekkaski z duym szacunkiem i powaaniem, uwaajc go
za wany orodek kultu religijnego. W rzeczywistoci przywdztwo Mekkaczykw opierao
si na wadzy zarwno wieckiej, jak i religijnej; Kurajszyci byli uznawani za opiekunw
witego Domu, przybywajcych do pielgrzymw oraz za wykonawcw prawa
abrahamowego. Pomimo stosunkowo dobrze rozwinitej struktury wadzy ich pastewko byo
sabe, co potwierdzi najazd Etiopczykw.

1.4 Wierzenia i zwyczaje Arabw przed islamem
Wikszo Arabw odpowiedziaa na wezwanie Izmaela do religii jego ojca, Abrahama
(niech bdzie z nimi pokj) i wyznawaa jego monoteistyczn religi, lecz po pewnym czasie
mieszkacy Pwyspu Arabskiego zaczli zapomina o jej podstawach. Pewnego razu Amr
bin Lahj wdz plemienia Chuzaa, cieszcy si wrd ludzi duym posuchem jako
szlachetny i religijny czowiek po podry do Syrii przywiz do Kaby posg Hubala
(pierwotnie by to boek asyryjski) i wezwa ludzi do oddawania mu czci. Mekkaczycy
usuchali go, a ich ladem poszli inni mieszkacy Hidazu, ktrzy w nastpnych latach zaczli
czci Manat, Allat i Al-Uzz, a jeszcze pniej kolejne boki. Wkrtce kade plemi miao
wasny posg, a w samej Kabie liczba figurek osigna trzysta szedziesit; warto
wspomnie, e wszystkie posgi bokw w Mekce zostay pniej zniszczone, kiedy Prorok
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) i jego zwolennicy powrcili do Mekki.
Bawochwalstwo stanowio podstawow rnic pomidzy wierzeniami dahilijji
1
a
islamem, ktrego istot jest tauhid (cakowite jedynobstwo), od ktrego przedislamscy
Arabowie odeszli. Mimo to uwaali, e cay czas podaj za religi Abrahama, poniewa
czcili take Boga Jedynego, jednak dodawali Mu wsptowarzyszy, ktrzy mieli zblia ich
do Niego i by porednikami midzy ludmi a Bogiem.
Kultowi bokw z czasem zacz towarzyszy cay system obrzdowy modlono si do
nich, zanoszono do nich proby, wybijano im pokony, skadano ofiary. Koran jasno
potwierdza, e arabscy politeici dzielili swoje plony i trzody przeznaczone na ofiary na to, co
byo powicone Bogu i na to, co byo przeznaczone dla bokw, ktrych dodano Mu jako
wsptowarzyszy:

Oni przeznaczaj Bogu pewn cz z tego, co on sprawi, i wyroso z plonw pola i z
trzd i mwi: To jest dla Boga! tak oni twierdz a to jest dla naszych wsptowarzyszy!
Lecz to, co jest dla ich wsptowarzyszy, nie dochodzi do Boga; a to, co jest przeznaczone dla
Boga, dochodzi do ich wsptowarzyszy. Jake ze jest ich rozumowanie!
2
.

Innym zwyczajem, take potpionym przez Koran, byo uwicanie zwierzt i powicanie
ich bokom. Zwierz stawao si uwicone w pewnych przypadkach; na przykad
wielbdzica, ktra urodzia dziesi samic jedn po drugiej, stawaa si uwicona nie
mona byo jej ujeda ani korzysta z jej weny, a jej mleko mogli pi tylko gocie.
Uwicona stawaa si take owca, ktra urodzia dziesi samic w piciu kolejnych ciach;
jedzenie misa jej kolejnego potomstwa byo dozwolone tylko dla mczyzn.
Kolejn tradycj dahilijji bya gra majsir (take kilkakrotnie wspominana w Koranie;
sowo majsir w prawie muzumaskim odnosi si do zakazanego przez islam hazardu
wszelkiego rodzaju), ktra polegaa na losowaniu strza. Pierwotnie ten, kto przegra, musia
zabi jednego wielbda i obdarowa jego misem biednych, jednak pniejsze wypaczenia
sprawiy, e majsir staa si gr hazardow, w ktrej niekiedy przegrywano cay majtek, a
nawet przegrany stawa si niewolnikiem zwycizcy. Midzy innymi z tego wzgldu majsir i
wszelki hazard s tak surowo potpione w Koranie i zakazane wszystkim muzumanom.
Rozpowszechnione byy wszelkiego rodzaju zabobony i przesdy, a Arabowie znani byli z
tego, e mieli bardzo wielu wrbitw, ktrzy zwykle specjalizowali si we wreniu z
gwiazd albo z lotu ptakw na przykad ptaki przelatujce z prawej strony karawany
uznawano za dobr wrb, a ptaki przelatujce z lewej strony karawany za zy znak. Pecha
miay przynosi take niektre dni, miesice, zwierzta, domy bd kobiety. Wierzono, e
duch zabitego, ktry nie zosta pomszczony, stawa si sow latajc po pustyni a do
momentu, gdy zabitego pomszczono. Wiar we wszelkiego rodzaju wrby i zabobony take
mia pniej zwalcza islam.
Wrd Arabw z okresu dahilijji pozostao jeszcze nieco z religii Abrahama (niech bdzie
z nim pokj). Cay czas odprawiano nakazane przez Abrahama pielgrzymki do Mekki. Warto
zauway, e wiele z rytuaw pielgrzymkowych tu przed nadejciem islamu byo
podobnych do tych, ktre obowizuj muzumanw do dzisiaj. Jednake niektre obrzdy
zostay dodane w okresie pogaskim, jak na przykad ustanowienie jednych rytuaw dla
mieszkacw Mekki i innych dla pozostaych pielgrzymw, zakaz wchodzenia do domw
zbudowanych z wosia zwierzcego podczas stanu uwicenia, zakaz jedzenia suszonego
jogurtu i gotowanego tuszczu oraz moliwo schronienia si w cieniu jedynie domu z cegy.

1
Sowo al-dahillija to okrelenie okresu poprzedzajcego misj Proroka Muhammada (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) i oznacza w jzyku arabskim niewiedz lub ignorancj.
2
Koran, 6:136.
Ludzie spoza Mekki podczas okrenia Kaby musieli by ubrani tak, jak Kurajszyci, a jeli
nie posiadali takiego ubrania, to mczyni robili okrenie nago, a kobiety jedynie w skpym
ubraniu. Do tej kwestii odnis si nastpujcy werset koraniczny:

O, dzieci Adama! Ubierajcie si czysto i piknie do kadego aktu modlitewnego!
3


Poza bawochwalcami cz Arabw (cho nie ci, ktrzy mieszkali w Mekce) wyznawaa
chrzecijastwo (byy to raczej monoteistyczne gazie chrzecijastwa, jak arianizm czy
nestorianizm), byli te ydzi i Arabowie wyznajcy judaizm. Obecno ydw na Pwyspie
Arabskim wynikaa przede wszystkim z osadnictwa ydowskiego, ktre rozwino si w
okresie niewoli babiloskiej, a w pniejszym czasie po zajciu Palestyny przez Rzymian.
ydzi zamieszkiwali przede wszystkim w Jasrib (pniejszej Medynie), Chajbar i Tajma,
gdzie zaoyli osady i forty. Pod wpywem przybyszw cz miejscowej ludnoci arabskiej
przyja judaizm. W momencie pojawienia si islamu najbardziej znanymi plemionami
ydowskimi na Pwyspie Arabskim (spord okoo dwudziestu) byy Chajbar, An-Nadir,
Al-Mustalik, Kurajza oraz Kajnuka. Z kolei w Jemenie judaizm pojawi si za spraw
pewnego czowieka imieniem Tubban Asad Abi Karb, ktry przyj judaizm w Jasrib, a
nastpnie wraz z dwoma rabinami spord Banu Kurajza pojecha do Jemenu, gdzie wyznanie
mojeszowe zaczo zdobywa rzesze wyznawcw. Po nim nad Jemenem przej wadz jego
syn Jusuf Zu Nuwas, ktry jak ju wspomniano najecha chrzecijan z Nadranu i nakaza
im przyj judaizm. Gdy tamci odmwili, kaza wykopa rowy, w ktrych spali ich
wszystkich wraz z kobietami, dziemi i starcami ywcem. Uwaa si, e w tej masakrze,
ktra miaa miejsce w padzierniku 523 roku, zgino od dwudziestu do czterdziestu tysicy
ludzi. Wspomina o tym osiemdziesita pita sura Koranu.
Chrzecijastwo z kolei pojawio si wrd Arabw za spraw okupacji etiopskich, z
ktrych pierwsza przypada na lata 340-378. Podczas kolejnej etiopskiej okupacji Jemenu
wadca Abraha prowadzi intensywn dziaalno misyjn, ponadto prbowa narzuci
Arabom Jemen (zamiast Mekki) jako cel pielgrzymek. W Nadranie pojawi si pustelnik
imieniem Fabimion, ktry przekona mieszkacw miejscowoci do przyjcia
chrzecijastwa. Chrzecijastwo przyjli take ssiadujcy z Rzymianami Ghassanidzi,
plemiona Taghlib i Taj, a take niektrzy z wadcw Al-Hiry.
Religia czcicieli ognia znalaza swoich zwolennikw wrd Arabw mieszkajcych w
pobliu Persji w Iraku, Bahrajnie (wspczesna prowincja Al-Ahsa), a take za czasw
panowania perskiego w Jemenie.
Na Pwyspie Arabskim mieszkali take sabejczycy, ktrych wyznanie w zamierzchych
czasach byo rozpowszechnione wrd mieszkacw Syrii i Jemenu, lecz w czasie pojawienia
si islamu niewielkie ich spoecznoci zamieszkiway jedynie Irak i wybrzea Zatoki Perskiej.

1.5 Obraz przedmuzumaskiego spoeczestwa arabskiego
W wczesnym spoeczestwie arabskim istniao wiele warstw i rodowisk, ktre rniy
si od siebie pod wzgldem pozycji i statusu. W najmoniejszych rodzinach pozycja kobiety
bya stosunkowo wysoka, a jej wola i sowo miay nieraz due znaczenie. Niejedna kobieta
swoim postanowieniem godzia zwanione plemiona bd rozpalaa pomidzy nimi ogie
wojny. Jednake to mczyzna by bezspornym przywdc rodziny, a lub odbywa si pod
nadzorem mskich opiekunw kobiety, ktra nie miaa prawa sprzeciwi si ich woli.
W innych rodowiskach z kolei panowaa rozpusta i brak niemal wszelkich norm
moralnych dotyczcych wspycia mczyzny i kobiety. Nie byo adnych ogranicze
dotyczcych wieloestwa. Rozpowszechniona bya prostytucja i domy publiczne (zwykle

3
Koran, 7:31.
oznaczane flagami). Czsto kilku (do dziesiciu) mczyzn szo razem do jednej kobiety, a
jeli ona po tym spotkaniu zasza w ci, wybieraa, ktry z nich ma by ojcem jej dziecka
i nie byo moliwoci odwoania si od jej wyboru. Czsto mowie wysyali swoje ony
(zwykle wtedy, kiedy skoczya si im miesiczka) do innego mczyzny (szanowanego lub
dzielnego), eby wspyy z nim tak dugo, a zajd z nim w ci a dziecko, ktre
urodzio si z takiego stosunku, byo dzieckiem ma tej kobiety, a nie mczyzny, z ktrym
je pocza.
Innym zwyczajem dahilliji byo uwaanie narodzin crki za co gorszego od narodzin
syna, co doprowadzio do zwyczaju grzebania narodzonych dziewczynek ywcem. O tej
praktyce (potpionej pniej przez islam) take wspomina Bg w Koranie, np. w Surze
Al-Anam, gdzie mwi:

W ten sposb ich wsptowarzysze faszywie upikszaj wielu bawochwalcom zabijanie
dzieci, aby ich zniszczy i zaciemni im ich religi
4
.

Wizi, czce mczyzn z jego bratem, kuzynami i klanem byy bardzo silne, a wielu
Arabw byo gotowych odda ycie w obronie plemienia. Hasem przedislamskich Arabw
byo Pom swojemu bratu wtedy, gdy dzieje mu si krzywda, i wtedy, gdy j wyrzdza,
jednake islam zmodyfikowa t zasad tak, e bratu wyrzdzajcemu krzywd naley pomc
w tym, by przesta j wyrzdza. Niemniej jednak take pomidzy plemionami, ktre czyo
pochodzenie od jednego przodka, jak na przykad pomidzy Al-Aus i Al-Chazrad czy Bakr i
Taghlib, wybuchay wojny o wadz czy z powodu spraw honorowych.
Relacje pomidzy plemionami byy bardzo rne czsto dochodzio do regularnych
wojen. Z drugiej strony podobiestwo wierze i zwyczajw zmniejszao nieco napicia
pomidzy nimi. Czasem plemiona czyy si w wiksze grupy dziki stosunkom poddastwa
bd sojuszom. Okresem wytchnienia i spokoju byy wite miesice, podczas ktrych
zakazane byo prowadzenie jakichkolwiek walk.

Sytuacja gospodarcza
Najbardziej rozpowszechnionym sposobem zdobywania rodkw do ycia wrd
mieszkacw Pwyspu Arabskiego by handel. Rzemiosem, takim jak tkactwo czy
wyprawianie skr, zajmowali si gwnie mieszkacy Jemenu, Al-Hiry oraz pogranicza Syrii.
Z kolei w centralnej czci Pwyspu Arabskiego ludzie hodowali zwierzta, czasem
uprawiali rol, a niemal wszystkie kobiety arabskie zajmoway si przdzeniem. Oglny
poziom ycia materialnego w przedislamskim spoeczestwie arabskim by bardzo niski, a
ndza i gd byy powszechne.

Szlachetne cechy Arabw
Z jednej strony wrd ludzi dahilijji byo wiele podych zwyczajw, lecz z drugiej
posiadali take cnoty i szlachetne cechy charakteru. Jednymi z nich byy hojno i
gocinno, czsto opiewane w staroarabskich poematach. Gdy go przychodzi do
cierpicego chd i gd Araba, ktry nie posiada niczego poza jedn wielbdzic, mg
liczy na to, e gospodarz powici dla swoje zwierz.
Powodem do dumy u pogaskich Arabw byo powszechne pijastwo, a poezja
muzumaska czsto opiewaa mocno zakrapiane winem posiedzenia.
Sposobem na okazanie szczodroci bya wspomniana wyej gra majsir, jako e
pocztkowo wygrana bya przeznaczana na karmienie biednych. Koran pocztkowo nie

4
Koran, 6:137
zaprzecza korzyciom pyncym z alkoholu i gry majsir, jednake zaznaczy, e ich zo jest
wiksze ni poytek z nich
5
.
Obietnica u Arabw przedmuzumaskich bya niemal religijn witoci. Jeli byo to
konieczne, dla jej dotrzymania powicali wasne dzieci i domostwa. Ich duma i
zapalczywo byy tak silne, e wystarczyo jedno sowo obelgi, by signli po swoje miecze
i prowadzili walk na mier i ycie. Gdy postanowili uczyni co, co mogo przynie im
saw i splendor, nic nie byo w stanie ich przed tym powstrzyma, byli gotowi ryzykowa
wasnym yciem.
Wrd nieskaonych zem ycia miejskiego Beduinw panowaa dobroduszno, szczero
i prawdomwno, a zdrada i oszustwo naleay do rzadkoci, podobnie jak u innych Arabw
okresu przedmuzumaskiego.
By moe te szlachetne cechy obok wanego pooenia geograficznego Pwyspu
Arabskiego zadecydoway o wybraniu Arabw do rozgoszenia przesania islamu caej
ludzkoci. Mimo e ich zachowania czsto miay bolesne i szkodliwe konsekwencje, to w
swojej istocie byy cenne i, tak jak islam, przyniosy ludzkoci wiele dobrego. Bodaje
najbardziej poytecznym przymiotem przedmuzumaskich Arabw, po dotrzymywaniu
obietnic, byo poczucie godnoci oraz upr, jako e nie mona zwyciy nad zem i
zepsuciem ani zaprowadzi sprawiedliwoci i dobra inaczej, jak tylko z wielk determinacj i
stanowczoci.



2. Pochodzenie Proroka Muhammada
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
i jego rodzina

Prorok Muhammad by dalekim potomkiem Prorokw Abrahama i Izmaela, od ktrego
wywodz si Adnanici. Genealodzy i historycy s zgodni co do linii jego mskich przodkw,
dochodzcej do Adnana, podczas gdy linia czca Adnana z Abrahamem i Abrahama z
ojcem ludzkoci, Adamem, jest przedmiotem sporw wrd uczonych. Muhammad pochodzi
z plemienia Kurajszytw ktre, jak wyej wspomniano, kilkaset lat przed narodzinami
Proroka przejo opiek nad pielgrzymami, zdajcymi do sanktuarium Kaby i z rodu
Haszymitw, ktrego nazwa wzia si od Haszima, pradziadka Proroka.
Haszim zajmowa si opiek nad pielgrzymami, a take zapocztkowa wyprawy handlowe
karawan z Mekki zim do Jemenu, latem do Syrii, o czym wspomina 106. sura Koranu.
Dziki tym karawanom wzroso znaczenie Mekki jako orodka handlowego, a niektrzy jej
mieszkacy znacznie si wzbogacili.
Kiedy w 497 roku Haszim pojecha z jedn z karawan do Syrii, jego pozostawiona w Jasrib
ona Salma urodzia syna. Niestety Haszim nie zobaczy swojego dziecka, zmar bowiem w
drodze powrotnej i zosta pochowany w palestyskiej prowincji Gaza. Synka nazwano Szajba
co po arabsku znaczy Siwy z racji tego, e od najmodszych lat cz jego wosw bya
koloru biaego.
Gdy Szajba ju nieco podrs, brat zmarego Haszima, Al-Muttalib, pojecha po chopca do
Jasrib, aby zapewni mu utrzymanie i opiek. Gdy wracali do Mekki, jechali na jednym
wielbdzie i ludzie, mylc, e Al-Muttalib przywiz niewolnika, powiedzieli: To
niewolnik Al-Muttaliba (ar. Abd al-Muttalib). Mimo e sytuacja si wyjania, to przezwisko
tak przylgno do Szajby, e zacz by powszechnie nazywany Abd al-Muttalib. Abd

5
Koran, 2:219.
al-Muttalib odziedziczy po ojcu za porednictwem stryja Al-Muttaliba wysok i
szanowan pozycj wrd mieszkacw Mekki.
Gdy Al-Muttalib zmar, jego brat Naufal zawaszczy cay dochd Abd al-Muttaliba. Gdy
ten poprosi Kurajszytw o pomoc w odzyskaniu majtku od stryja, tamci odmwili,
owiadczajc, e nie bd si miesza w sprawy rodzinne. Wwczas zwrci si o pomoc do
swych wujw z klanu Banu an-Naddar. Wkrtce jeden z nich Abu Sad bin Udajj
przyjecha na czele osiemdziesiciu jedcw i zatrzyma si w pobliu Mekki. Abd
al-Muttalib podszed do niego i zaprosi do swego domu, jednak ten odmwi przyjcia
zaproszenia, pki nie porozmawia z Naufalem. Abu Sad podszed do siedzcego przed Kab
(wrd przywdcw kurajszyckich) Naufala, wycign swj miecz i zagrozi:
Na Pana tego Domu! Jeli nie zwrcisz mojemu siostrzecowi tego, co mu zabrae,
bdziesz mia do czynienia z tym mieczem!
Naufal odpar pospiesznie:
Ju wszystko zwracam!
Wkrtce po tym wydarzeniu Naufal sprzymierzy si z klanem Banu Abd Szams bin Abd
Manaf przeciwko Banu Haszim. Natomiast plemi Chuzaa, gdy jego czonkowie zobaczyli
pomoc udzielon Abd al-Muttalibowi przez Banu an-Naddar, i stwierdzili, e Abd
al-Muttalib jest z nimi spokrewniony, zawaro przymierze z Banu Haszim przeciwko Banu
Abd Szams i Naufalowi. Ten wanie sojusz mia pniej doprowadzi do odzyskania Mekki
przez muzumanw.
Dwa wane wydarzenia z ycia Abd al-Muttaliba (ktry mia trzech braci i pi sistr) to
odkopanie rda Zamzam i wyprawa Abrahy na Mekk.
Odkopanie Zamzam zostao zlecone Abd al-Muttalibowi mia sen, w ktrym usysza
nakaz, e wanie on ma to zrobi. Podczas odkopywania rda znalaz bro i zoto,
pozostawione przez zmuszone do opuszczenia Mekki plemi Durhum. Zoto przetopiono i
zrobiono z niego drzwi do Kaby. Kurajszyci rwnie chcieli uczestniczy w tych pracach,
lecz Abd al-Muttalib przekonywa, e to wanie on jest do nich wyznaczony. Gdy Bg
ukaza im znaki potwierdzajce jego sowa, Abd al-Muttalib w ramach wdzicznoci
przysig sobie, e jeli bdzie mia dziesiciu synw i wszyscy osign wiek dojrzay,
jednego z nich zoy w ofierze przy Kabie.
Z kolei w roku nazwanym Rokiem Sonia Abd al-Muttalib pojecha do stanowisk
nacierajcej w kierunku Mekki armii Abrahy, ktry na jego widok zszed z tronu (to
pokazuje, e Abd al-Muttalib musia by czowiekiem szanowanym nie tylko w Mekce) i
zapyta, czego ten od niego chce. Wtedy Abd al-Muttalib poprosi krla, eby ten odda mu
jego dwiecie wielbdw, ktre zostay zabrane przez krlewskie wojsko. Abraha, ktry
chcia zburzy Kab, aby ludzie pielgrzymowali do wityni, ktr kaza zbudowa w
Jemenie, a nie do Mekki, zdziwi si, e Abd al-Muttalib prosi go o tak bah rzecz. Wtedy
Abd al-Muttalib odpowiedzia: Ja jestem panem tych wielbdw i o nie si troszcz, a Dom,
ktry ty chcesz zburzy, ma swojego Pana, i On zatroszczy si o ten Dom. Co byo dalej, o
tym mwi Koran:

W Imi Boga Miosiernego, Litociwego!
Czy nie widziae, jak postpi twj Pan z towarzyszami sonia?
Czy nie zniweczy ich podstpu?
Czy nie wysa przeciwko nim ptakw leccych stadami,
Ktre obrzuciy ich kamieniami z palonej gliny?
I uczyni ich jak objedzone pole zboa
6
.


6
Koran, Sura 105.
Wyprawa Abrahy miaa miejsce pidziesit bd jak podaj inne rda pidziesit
pi dni przed narodzinami Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), a jej
klska przypada na koniec lutego bd pocztek marca 571 roku wg rachuby
chrzecijaskiej.
Wyprawa Abrahy i zwizane z ni wydarzenia przycigny uwag czci wczesnego
cywilizowanego wiata. Pniejsze pojawienie si Ostatniego Proroka wanie w tamtym
miejscu wyjanio fakt, czemu Bg wspar bawochwalcw przeciwko wyznawcom
chrzecijastwa.
Wedug wikszoci rde Abd al-Muttalib rzeczywicie doczeka si dziesiciu synw
Al-Harisa, Az-Zubajra, Abu Taliba, Abd Allaha, Hamzy, Abu Lahaba, Al-Ghidaka,
Al-Mikwama, Safara i Al-Abbasa. Mia take sze crek: Umm al-Hakim, Barra, Atika,
Safijja, Arwa i Umajma. Gdy postanowi wypeni swoje przyrzeczenie, przygotowa strzay
z imionami synw do losowania i wycign t z imieniem Abd Allah czym Abd
al-Muttalib bardzo si zmartwi, bo by to jego ulubiony syn, ktrego matk bya Fatima bint
Amr. Wtedy doradzono mu, by zrobi losowanie midzy Abd Allahem a dziesicioma
wielbdami, a jeli los wskae Abd Allaha, niech doda jeszcze dziesi wielbdw i losuje
tak a do chwili, kiedy los padnie na wielbdy. Tak si stao, a gdy liczba wielbdw
osigna sto, los wskaza zwierzta. Wszystkie zostay zarnite, a ich misa nie jad aden
czowiek ani zwierz, lecz w caoci zostao powicone bokowi Hubalowi. Warto
wspomnie, e od tamtej pory odszkodowanie za zabjstwo, wynoszce u Kurajszytw
dziesi wielbdw, zostao zwikszone do stu i pozostao na tym poziomie, gdy przyszed
islam. Relacjonowano, e Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nazywa
siebie czasem synem dwch ofiarowanych, majc na myli swojego ojca i Izmaela, syna
Abrahama (niech bdzie z nimi pokj).
Kiedy Abd Allah dors, jego ojciec wybra mu za on Amin bint Wahb, ktra naleaa
wwczas do najmoniejszych kobiet spord Kurajszytw. Krtko po lubie Abd Allah
wybra si w podr, podczas ktrej zachorowa i zmar, a mia wtedy zaledwie dwadziecia
pi lat. Wedle wikszoci historykw jego mier nastpia, gdy Amina bya jeszcze w ciy,
cho niektrzy utrzymuj, e zdarzyo si to okoo dwch miesicy po narodzinach
Muhammada (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Wszystko, co Abd Allah
pozostawi w spadku, to pi wielbdw, owca i niewolnica etiopska o imieniu Baraka i
przydomku Umm Ajman, ktra bya opiekunk Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo).



3. Od narodzin Proroka
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
do Objawienia

Prorok Muhammad (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) urodzi si w
poniedziaek dziewitego dnia miesica rabi al-awwal w roku, ktry Arabowie nazwali
Rokiem Sonia, od nieudanej wyprawy Abrahy na Mekk, co wedle historykw odpowiada
dwudziestemu bd dwudziestemu pierwszemu dniu kwietnia 571 roku po narodzinach
Jezusa.
Relacjonowano, e narodzinom Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
towarzyszyy rne znaki na przykad jego matka zobaczya wiato, ktre owiecio zamki
Syrii, a w Persji zatrzs si paac krlewski i po raz pierwszy zgas wity wieczny ogie.
Kiedy matka Muhammada, Amina, zawiadomia Abd al-Muttaliba o narodzinach wnuka,
ten wzi go i poszed z nim do Kaby, eby podzikowa Bogu, po czym nada dziecku imi
Muhammad, co znaczy Wychwalony albo Wysawiony. Co ciekawe, chocia samo sowo jest
czysto arabskie, takie imi nie byo znane u Arabw. Zgodnie z tradycj sigajc czasw
Abrahama, pokj z nim, sidmego dnia po narodzinach Muhammad zosta obrzezany, a
obrzezania dokona Abd al-Muttalib.
Pierwsz jego karmicielk po matce bya Saubijja, niewolnica Abu Lahaba. Przed
Muhammadem karmia Hamz ibn Abd al-Muttaliba, a po nim Abu Salm ibn Abd al-Asada
al-Machzumiego.

3.1 U plemienia Banu Sad
W tamtych czasach pord Arabw osiadych panowa zwyczaj szukania dla maego
dziecka karmicielki spoza miasta, najczciej spord Beduinw, ktrym zwykle oddawano
dzieci na wychowanie. Na pustyni byo mniej chorb i nieczystoci, a powietrze byo
zdrowsze; dzieci lepiej si wychowyway i staway si bardziej zahartowane. Dlatego may
Muhammad rwnie zosta oddany do wykarmienia kobiecie beduiskiej Halimie bint Abi
Zuajb z plemienia Banu Sad, a oto w jaki sposb to si stao:
Pewnego razu kobiety z plemienia Banu Sad w towarzystwie swoich mw jechay do
Mekki, by znale dzieci, ktre mogyby wzi na wykarmienie za wynagrodzeniem. By to
bardzo suchy rok, a ludzie z plemienia cierpieli gd. Halima relacjonowaa, e ona i jej m
nie mogli spa w nocy przez ich maego synka, ktry paka z godu. Kiedy dotarli do Mekki,
okazao si, e wszystkie dzieci ju zostay zabrane do wykarmienia i pozosta tylko may
Muhammad, za ktrego wykarmienie nie mona byo spodziewa si duego wynagrodzenia,
poniewa jego ojciec ju nie y. Mimo to m Halimy powiedzia: Trudno, wemy tego
sierot, moe Bg przyniesie nam dziki temu jakie bogosawiestwo.
Kiedy Halima z dzieckiem i z mem wracaa do siebie, okazao si, e i ona, i
wielbdzica maj nagle bardzo duo pokarmu, tak e mleka starczyo i dla dorosych, i dla
dzieci. Spdzili bardzo spokojn noc, ktr pniej Halima nazwaa najlepsz noc w yciu, a
kiedy si obudzili, jej m powiedzia, e dziecko, ktre wzili na wykarmienie, musi by
bogosawione.
Pniej, kiedy ju wrcili do wioski, okazao si, e owce Halimy i jej ma miay
wymiona pene mleka, gdy owce ich wspplemiecw byy wychudzone i pozbawione
pokarmu. Ich ssiedzi postanowili wypasa swoje owce tam, gdzie robi to pasterz Halimy,
lecz mimo to wracay godne. Tak byo przez cay czas ich opieki nad Muhammadem, a
skoczy on dwa lata (wtedy najczciej Beduini oddawali dzieci, ktrymi si opiekowali, ich
rodzicom). Halima i jej m pojechali do Mekki i poprosili Amin, eby jej dziecko, ze
wzgldu na jego bogosawiestwo, mogo jeszcze troch pozosta z nimi, a ta chtnie si na
to zgodzia.

3.2 Powrt do matki i opieka dziadka
Relacjonowano, e dwa bd trzy lata pniej mleczny brat Muhammada zobaczy, jak do
przyszego proroka przyszed mczyzna (wedle relacji Archanio Gabriel), ktry otworzy
mu klatk piersiow, wyj z niej serce, a z serca kawaek tkanki, i powiedziawszy: Wanie
usunem z ciebie cz pochodzc od Szatana, woy je z powrotem. Wtedy Halima i jej
m przestraszyli si, e dziecko moe od tego ciko zachorowa albo umrze, pojechali z
nim do Mekki i oddali je matce, cho ta zapewniaa ich, e chopiec jest pod opiek Boga i
nie stanie mu si nic zego.
Kiedy Muhammad mia sze lat, wraz z matk i dziadkiem Abd al-Muttalibem pojechali
odwiedzi grb Abd Allaha, ojca Muhammada, w oddalonej od Mekki o okoo piset
kilometrw miejscowoci Jasrib pniejszej Medynie. Spdzili tam okoo miesica, a w
drodze powrotnej Amina zachorowaa i zmara.
Po mierci matki opiek nad osieroconym chopcem przej dziadek Abd al-Muttalib.
Bardzo kocha swojego dotknitego nieszczciami wnuka, a nawet traktowa go lepiej ni
wasnych synw. Relacjonowa Ibn Hiszam, e w cieniu Kaby znajdowaa si mata Abd
al-Muttaliba, na ktrej z szacunku dla ojca nie siada aden z jego synw. Jednak gdy na
mat wchodzi may Muhammad, a jego stryjowie nie pozwalali mu na ni wej, Abd
al-Muttalib mwi im:
Zostawcie go, bo na Boga, to nadzwyczajny chopak!
Gdy Muhammad (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) mia osiem lat, dwa
miesice i dziesi dni, jego dziadek Abd al-Muttalib zmar w Mekce. Tu przed swoj
mierci postanowi przekaza opiek nad wnukiem stryjowi Muhammada Abu Talibowi,
ktry pniej speni swoj powinno najlepiej, jak mg.

3.3. Pustelnik Bahira
Abu Talib, podobnie jak wikszo Kurajszytw, zarabia na ycie gwnie poprzez
handel. Kiedy Muhammad (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) mia dwanacie lat,
po raz pierwszy wzi udzia w podry karawany Abu Taliba do Syrii. Karawana dotara do
twierdzy Busra, ktra leaa na terytorium podporzdkowanych Bizancjum plemion
arabskich. Mieszka tam pustelnik chrzecijaski o imieniu Sergiusz, znany pod przydomkiem
Bahira. Nigdy nie wychodzi do pogaskich Arabw, eby si z nimi przywita czy
porozmawia, jednak wtedy opuci swoj pustelni, podszed do karawany Abu Taliba,
poczstowa jej uczestnikw jedzeniem, a nastpnie wzi modego Muhammada za rk i
powiedzia:
To wadca wiatw. To wanie jego zesa Bg jako Miosierdzie dla wiatw.
Abu Talib spyta go:
Skd to wiesz?
Mnich odpar:
Gdy przybywalicie ze strony Al-Akaby, widziaem, jak drzewa i kamienie odday mu
pokon, a one nie kaniaj si tak przed nikim, jak tylko przed prorokiem. Rozpoznaem go te
po widocznym na jego lewej opatce znamieniu proroctwa w ksztacie jabka. Zapowiedzi
jego przyjcia s w naszych ksigach.
Bahira nastpnie poprosi Abu Taliba, by ten odesa chopca do Mekki, ba si bowiem, e
jeli ydzi (wyznawcy judaizmu) rozpoznaj w nim proroka, mog zrobi mu krzywd. Abu
Talib przyczyni si do jego proby.
Gdy Muhammad mia pitnacie lat, wybucha wojna midzy plemionami Kurajsz i
Kinana z jednej strony, a plemieniem Kajs z drugiej, zwana te Wojn Profanacji, jako e w
jej trakcie naruszano wito Kaby i witych miesicy. Mody Muhammad wzi w tej
wojnie bierny udzia pomaga wyrabia strzay do ukw dla wojownikw.

3.4 Pakt Al-Fudul
Tu po zakoczeniu wojny zamieszkujce Mekk klany kurajszyckie zawary midzy sob
tzw. Pakt Al-Fudul. Na jego mocy rody zobowizay si do pilnowania, aby w Mekce nikt nie
dozna krzywdy ani niesprawiedliwoci, a kady pokrzywdzony mia prawo do wsparcia
niezalenie od tego, z jakiego plemienia pochodzi i kim by czynicy krzywd. Sygnatariusze
zobowizali si ponadto do powstania przeciwko wyrzdzajcemu niesprawiedliwo, pki
ten nie naprawi swojego czynu. Muhammad (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
by wiadkiem zawarcia tego paktu. Relacjonowano, e ju po otrzymaniu Objawienia
powiedzia: Byem wiadkiem, jak w domu Abd Allaha bin Dadaana zawarto pakt, ktry
by dla mnie cenniejszy ni najlepszy gatunek wielbdw. Gdybym po objawieniu mi islamu
zosta zaproszony do zawarcia podobnego paktu, zrobibym to.
Pakt Al-Fudul przeciwstawia si zwyczajom epoki dahilijji, kiedy to jedyn si, ktra
chronia czowieka przez niesprawiedliwoci, byo jego wasne plemi. Przykadem
wprowadzenia umowy w ycie by przypadek, gdy pewien czowiek z klanu Zubajd przyby
do Mekki w celach handlowych. Al-As ibn Wail as-Sahmi wzi od niego towar, lecz nie
zapaci za. Oszukany kupiec wezwa na pomoc swoich sprzymierzecw z rnych klanw
kurajszyckich, lecz tamci nie zwrcili na niego uwagi. Wwczas wspi si na gr i wygosi
z niej wiersz, w ktrym opisa swoj krzywd. Az-Zubajr bin Abd al-Muttalib zainteresowa
si spraw i zebra sygnatariuszy paktu, ktrzy nastpnie zmusili Al-Asa bin Waila do
oddania sprzedawcy nalenoci za towar.

3.5 Maestwo z Chadid
Gdy Muhammad (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) osign wiek dorosy, nie
posiada jeszcze okrelonego zajcia, cho relacje podaj, e wypasa owce na terenach
plemienia Banu Sad, a take dla mieszkacw Mekki. Kiedy osign dwudziesty pity rok
ycia, zatrudnia go bardzo bogata i szanowana wdowa Chadida. Prowadzia interes
polegajcy na tym, e powierzaa pewn sum pienidzy komu, kto wyjeda z nimi,
obraca tym majtkiem, a po jego powrocie dzielono zysk na okrelonych zasadach. Gdy
usyszaa o uczciwoci i prawdomwnoci Muhammada, przekazaa mu cz swoich
pienidzy i wysaa go do Syrii w towarzystwie jej niewolnika o imieniu Majsara, ktry po
powrocie opowiedzia swej pani o rzetelnoci, rozsdku, prawoci i uczciwoci Muhammada.
Wtedy Chadida, o ktrej rk bezskutecznie starali si liczni wodzowie plemienni,
postanowia zoy mu propozycj maestwa, ktr przekazaa przez swoj przyjacik
Nafis, a Muhammad (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) propozycj przyj.
Muhammad mia wtedy dwadziecia pi lat, a Chadida czterdzieci. Kandydat na ma
zapyta jeszcze o rad swoich stryjw, a oni zgodzili si i poszli do stryja Chadidy, eby
odby zarczyny. Darem lubnym (ar. mahr) od pana modego byo dwadziecia wielbdw.
Warto pamita, e dopki Chadida ya, Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) nie oeni si z adn inn kobiet, a niemal wszystkie jego dzieci: syna
Al-Kasima, crki Zajnab, Rukajj, Umm Kulsum oraz Fatim urodzia mu Chadida.
Jedynym wyjtkiem by syn Proroka i Marii Koptyjki imieniem Ibrahim. Obaj synowie
Muhammada umarli we wczesnym dziecistwie, a wszystkie jego crki doyy islamu i
wyemigroway do Medyny, lecz wszystkie zmary przed mierci ojca prcz Fatimy, ktra
przeya go o sze miesicy.

3.6 Odbudowa Kaby
Pi lat przed Objawieniem, kiedy Muhammad (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) mia trzydzieci pi lat, Kurajszyci postanowili odrestaurowa Kab.
Budynek by w bardzo zym stanie, nie mia dachu, skradziono take cz znajdujcych si
w jego wntrzu kosztownoci. W dodatku Mekk nawiedzia wielka powd, ktra o mao nie
spowodowaa cakowitego zawalenia si budowli. Wwczas uznano, e Kab trzeba
odbudowa i przywrci jej wietno religijn. Postanowiono, e w odbudowie mog bra
udzia jedynie ludzie prawi i godni zaufania. Pocztkowo Kurajszyci bali si burzy ciany
witego miejsca, jednak Walid bin al-Mughira jako pierwszy przystpi do prac, a gdy ludzie
zobaczyli, e nic mu si nie stao, rwnie zajli si rozbirk. Zburzono Kab do
fundamentw, zbudowanych przez Proroka Abrahama (niech bdzie z nim pokj).
Kademu plemieniu w Mekce powierzono budow okrelonej czci Kaby. Gdy nastpi
moment ponownego wmurowania Czarnego Kamienia, doszo do ktni midzy
poszczeglnymi plemionami, ktra omal nie przerodzia si w wojn, jako e ludzie z
kadego szczepu chcieli, eby ten zaszczyt przypad komu spord nich. Wreszcie
postanowiono, e ten, kto pierwszy przyjdzie od strony wityni, zostanie poproszony o
rozstrzygnicie tej kwestii. Wszyscy obiecali, e podporzdkuj si decyzji tej osoby. Bg
chcia, e tym czowiekiem okaza si Muhammad (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo). Zapytany o zdanie zdj swj paszcz i powiedzia, eby pooy na nim
Czarny Kamie, a wtedy niech wszyscy wodzowie plemion chwyc za brzegi paszcza i
zanios kamie na jego miejsce. Tak zrobiono, a wtedy Muhammad wmurowa Czarny
Kamie. Wszyscy byli zadowoleni z tej decyzji, a spr zosta zaegnany.
Datki na odbudow zaczy si koczy, Kurajszyci nie zabudowali wic szerokiego na
okoo sze okci fragmentu Kaby, zwanego Al-Hidr bd Al-Hatim. Drzwi umiecili na
duej wysokoci po to, by jej wntrze nie byo dostpne dla wszystkich. Gdy ciany osigny
wysoko pitnastu okci, zbudowano dach, ktry nastpnie oparto na szeciu kolumnach.
Ostatecznie Kaba nabraa formy prostopadocianu o wysokoci pitnastu metrw; dugo
ciany, w ktr wmurowany by czarny kamie (znajdujcy si na wysokoci ptora metra)
oraz przeciwlegej wyniosa dziesi metrw, a ta, w ktrej byo wejcie (ktrego prg by na
wysokoci dwch metrw) i przeciwlega miay dwanacie metrw.

3.7 Podsumowanie ycia Muhammada (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) przed otrzymaniem Objawienia
Muhammad (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) posiada wiele szlachetnych
cech osobistych. Wyrnia si rozsdkiem, bystroci i przemylnoci. By czowiekiem
maomwnym, ktry wnikliwie obserwowa ycie ludzi wok niego. Unika nikczemnych
czynw, a gdy widzia jak dobr spraw, bra w niej udzia. W przeciwnym razie powraca
do swojej samotnoci. Nie pi alkoholu, nie jad misa powiconego bawanom, nigdy te nie
uczestniczy w kulcie bokw. Nienawidzi praktyk bawochwalczych, nie cierpia take
przysigania na Allat i Al-Uzz.
Niewtpliwie przeznaczenie chronio go przed zem. Gdy jego dusza zachcaa go do
zabaw doczesnych, kiedy tylko mia ochot na wzicie udziau w niewaciwej rozrywce,
interweniowaa Opatrzno Boa i odsuwaa go od tego. Relacjonowa Ibn al-Asir, e
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia:
Jedynie dwa razy w yciu miaem ochot zrobi co, co czynili ludzie dahilijji, lecz Bg
uchroni mnie od tego. Pniej ta ch ju nie wracaa, zwaszcza po tym, jak otrzymaem
Objawienie. Pewnej nocy poprosiem chopaka, ktry pas ze mn owce na wyynie
nieopodal Mekki: Popilnuj moich owiec, a ja wejd w miasto i pobawi si, jak inni modzi
ludzie!, na co tamten odpar: Zgoda. Ju gdy byem przy pierwszych domostwach, usyszaem
muzyk. Spytaem ludzi: Co tam si dzieje?, na co odparli: To wesele. Usiadem, by
posucha, lecz Bg spowodowa, e usnem, i obudzi mnie dopiero ar soca. Wrciem
do kolegi i powiedziaem mu o tym, co zaszo. Nastpnego dnia poprosiem go o to samo,
lecz gdy tylko wszedem do Mekki, zdarzyo mi si to samo, co poprzednio. Od tamtej pory
nie miaem ochoty czyni niczego zego.
Muhammad wyrnia si wrd swego ludu czyst moralnoci, szlachetnymi cechami
etycznymi, hojnoci i mstwem. Bardzo dba o dobre stosunki ssiedzkie, by peen litoci,
jego sowa zawsze byy szczere, jego obietnica zawsze speniana, jego czyny zawsze
najszlachetniejsze. Jako e posiada tak wiele szlachetnych cech, jego lud nada mu
przydomek Al-Amin (Godny Zaufania). Relacjonowano, e Matka Wiernych Chadida (niech
Bg bdzie z niej zadowolony) powiedziaa o Proroku: Dba o dobre stosunki rodzinne,
pomaga biednym i potrzebujcym, przyjmuje goci i hojnie ich obdarza, cierpliwie kroczy
drog prawdy.

3.8 Tu przed Objawieniem
Gdy Muhammad (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zblia si do
czterdziestego roku ycia, nabra zwyczaju udawania si do groty Hira na modlitw i
rozmylania o otaczajcym go wiecie. Grota o wysokoci czterech i szerokoci jednego i
trzech czwartych okcia bya pooona na zboczu gry An-Nur (co po arabsku znaczy
wiato) okoo trzech kilometrw od Mekki. Tam Muhammad spdza zwykle cay miesic
ramadan, a jego rodzina pozostawaa w pobliu. Zabiera ze sob jedynie wod i placki
jczmienne, ktrymi dzieli si z odwiedzajcymi go biedakami. Bawochwalcze praktyki
jego ludu budziy w nim niech, jednake nie posiada okrelonego wyznania ani drogi
yciowej, ktr by stpa.
Postanowienie Muhammada, by na jaki czas izolowa si od ludzi, wynikao z wielkiego
planu Boga wobec niego. Dusza czowieka, ktry ma wpyn na losy ludzkoci i przemieni
jej oblicze, musi przez pewien czas przebywa w izolacji i samotnoci, z dala od ziemskich
spraw, pdu ycia i zaprztajcych umys drobnych zmartwie codziennych.
I tak oto trzy lata, przez ktre Muhammad (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
spdza pewien czas w odosobnieniu, przygotowyway go do poniesienia wielkiej misji,
zmiany oblicza Ziemi i biegu dziejw ludzkich. Trzy lata rozmyla o sprawach
metafizycznych, z ktrymi w kocu, za pozwoleniem Boga, przyszo mu si zetkn.
Gdy Muhammad skoczy czterdzieci lat i osign pen dojrzao duchow (niektrzy
utrzymuj, e zwykle w tym wieku Wysannicy dostaj misj od Boga), zaczy pojawia si
zwiastuny jego misji w postaci snw proroczych, ktre zalicza si do jednego z czterdziestu
szeciu elementw proroctwa. Sze miesicy pniej, trzy lata od rozpoczcia medytacji w
grocie Hira, w miesicu ramadan, Bg zechcia zesa obficie Sw ask mieszkacom Ziemi
i obdarzy Muhammada (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) misj prorocz, a
archanio Gabriel przynis mu pierwsze wersety Koranu
7
.



4. Objawienie

Po zbadaniu i analizie wszystkich dowodw i przesanek mona ustali, e pierwsze
objawienie miao miejsce w poniedziaek, dwudziestego pierwszego dnia ramadanu 610 roku,
co odpowiadao dziesitemu sierpnia kalendarza gregoriaskiego
8
. Muhammad (niech bdzie

7
Wedug Ibn Hadara i Al-Bajhakiego sny prorocze pojawiay si w przecigu szeciu miesicy, tak wic
pocztek misji proroczej przypad na miesic, w ktrym narodzi si Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), czyli rabi al-awwal.
8
Istniej rnice w opiniach uczonych na ten temat: dua cz utrzymuje, e pierwsze objawienie przyszo
w miesicu rabi al-awwal, inni powiedzieli, e byo to w ramadanie, a jeszcze inni, e w miesicu radab.
Uznalimy, e druga wersja mwica o ramadanie jest najbardziej wiarygodna, o czym wiadcz nastpujce
wersety koraniczne: Miesic ramadan [to miesic], w ktrym zesany zosta Koran jako przewodnictwo dla
ludzi [...] (2:185), a take Oto My zesalimy go [Koran] w Noc Przeznaczenia i Mocy (lajlat al-kadr) (97:1).
Grupa, ktra uwaa, e Objawienie zaczo si w ramadanie, pornia si co do dokadnej daty: jedni
wymienili dzie sidmy, inni siedemnasty, jeszcze inni osiemnasty. My uznalimy jednak, e najbardziej
prawdopodobn dat jest dwudziesty pierwszy, mimo e niewielu autorw biografii Proroka (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) podziela t opini. Jednake nieomal wszyscy zgadzaj si co do tego, e pocztek
misji proroczej przypad na poniedziaek, co potwierdzaj czoowi autorzy zbiorw hadisw powoujcy si na
Abu Katad (niech Bg bdzie z niego zadowolony), ktry relacjonowa, e Wysannik Boga, spytany o post w
poniedziaki, odpar: W tym dniu przyszedem na wiat i w tym dniu otrzymaem Objawienie. Tamtego roku
poniedziaek wypada sidmego, czternastego, dwudziestego pierwszego i dwudziestego smego dnia ramadanu.
Wiarygodne relacje wskazuj na to, e Noc Przeznaczenia wypada wycznie w jednej z nieparzystych spord
dziesiciu ostatnich nocy ramadanu. Jeli wic uwzgldnimy Sowo Boe Oto My zesalimy go [Koran] w Noc
Przeznaczenia i Mocy, relacj Abu Katady, wedle ktrej pocztek misji Muhammada mia miejsce w
z nim pokj i bogosawiestwo) mia wwczas dokadnie czterdzieci lat, sze miesicy i
dwanacie dni wedug rachuby kalendarza ksiycowego, a trzydzieci dziewi lat, trzy
miesice i dwanacie dni wedug rachuby kalendarza sonecznego.
Tak za o pierwszym Objawieniu mwi relacja Aiszy (niech Bg bdzie z niej
zadowolony):
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) na pocztku mia
prorocze sny, nastpnie polubi odosobnienie i zacz spdza czas w grocie Hira na
oddawaniu Bogu czci, po czym powraca do rodziny. Bra ze sob prowiant, a gdy ten mu si
koczy, szed do Chadidy po kolejny zapas. Tamtego dnia, gdy przysza do niego Prawda,
siedzia w grocie i nagle zjawi si przed nim anio, ktry pokaza mu jakie sowa i rozkaza:
Czytaj! Muhammad odpowiedzia: Nie umiem czyta. Anio obj go mocniej i powtrzy:
Czytaj!, na co Muhammad znowu odpowiedzia: Nie umiem czyta. Wtedy tamten cisn go
jeszcze mocniej i wyrecytowa mu pi pierwszych wersetw z sury Al-Alak:

Go! W Imi twego Pana, Ktry stworzy!
Stworzy czowieka z grudki krwi zakrzepej!
Go! Twj Pan jest najszlachetniejszy!
Ten, Ktry nauczy czowieka przez piro,
Nauczy czowieka tego, czego on nie wiedzia
9
.

Muhammad przeraony uciek do ony i zacz woa: Okryjcie mnie! Okryjcie mnie!, a
gdy uspokoi si troch, opowiedzia jej, co zaszo. Wtedy Chadida (niech Bg bdzie z niej
zadowolony), powiedziaa mu: Zaprawd, Bg nigdy ci nie poniy. Dbasz o dobre stosunki
rodzinne, pomagasz biednym i potrzebujcym, przyjmujesz goci i hojnie ich obdarzasz,
cierpliwie kroczysz drog prawdy.
Pniej Chadida i Muhammad poszli do jej brata stryjecznego o imieniu Waraka ibn
Naufal, ktry by chrzecijaninem i by niewidomy. Waraka wysucha wiadomoci o tym, co
si zdarzyo, i powiedzia do Muhammada: To, co ty dostae, jest tym, co dosta Mojesz od
Boga. O, gdybym mg doy czasw, kiedy twj lud ci wypdzi! Muhammad zapyta: Wic
wypdz mnie?, na co Waraka odpowiedzia: Kto, kto przychodzi z tym, z czym ty
przyszede, zawsze jest wypdzany.
Waraka obieca Muhammadowi, e jeli doyje tych czasw, bdzie razem z nim i bdzie
go broni, jednake niedugo po tym zmar.
Muhammad (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) przestraszy si tego, co zaszo.
Zacz si obawia, e jego plemi uzna go za poet (wwczas poeci czsto byli
wykorzystywani do walki politycznej, a ich utwory w wielu przypadkach opisyway rozpust,
przez co mieli z reputacj), nawiedzonego lub chorego psychicznie i odsunie si od niego.
Czu wstrt do poetw i ludzi optanych przez diny, dlatego ba si, e sam moe by
jednym z nich.
Przez duszy czas bliscy Muhammada szukali go w grocie Hira i okolicach, ale nie mogli
go znale. Gdy wreszcie wrci do domu, przytuli si do Chadidy, a ta spytaa go:
Gdzie bye, Abu al-Kasimie
10
?! Wysaam ludzi, by ci znaleli, lecz nie byli w stanie!
Muhammad opowiedzia jej o tym, co zaszo, na co ona odpara:

poniedziaek, oraz rachub czasu, na podstawie ktrej mona ustali, na ktre dni tamtego miesica przypada
poniedziaek, dojdziemy do wniosku, e pierwsze objawienie przyszo do Muhammada (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) dwudziestego pierwszego dnia ramadanu.
9
Koran, 96:1-5.
10
Abu al-Kasim (ar. Ojciec al-Kasima) przydomek Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).
Wrd Arabw do dzi panuje zwyczaj zwracania si do siebie przydomkami pochodzcymi od imion dzieci lub
cech waciciela (przyp. red. pol.).
Nie smu si, bd cierpliwy. Przysigam na Tego, w Ktrego rce jest dusza Chadidy,
mam nadziej, e bdziesz Prorokiem tego narodu!
Pniej jeszcze raz odwiedzia Warak, ktry powiedzia jej:
On jest wity, wity! Przysigam na Tego, w Ktrego rce jest dusza Waraki, oto
przyszo wielkie Prawo, podobne temu, otrzymanemu przez Mojesza. Zaprawd, to prorok
wysany do tego narodu!

4.1 Dugo pierwszego objawienia
Wedug najbardziej autentycznych relacji pierwsze objawienie trwao kilka dni. Istnieje
opinia, e trwao dwa i p roku bd trzy lata, jednake mona stwierdzi z ca pewnoci,
e mija si ona z prawd.
W pierwszych dniach Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
cierpia z powodu gbokiego smutku i szoku. Al-Buchari podaje, e Muhammad kilkakrotnie
wchodzi na wierzchoki gr, by skoczy z nich i zabi si, lecz za kadym razem ukazywa
si mu Gabriel i mwi: Muhammadzie, zaiste, jeste Wysannikiem Boym! wwczas
Prorok uspokaja si nieco i rezygnowa ze swojego zamiaru.

4.2 Gabriel przynosi objawienie po raz drugi
Wedug uczonego Ibn Hadara kilkudniowa przerwa w objawieniu suya temu, by
Muhammad (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) pokona strach i zapragn
kolejnych objawie. Gdy ju niepokj ustpi miejsca przekonaniu o prawdzie, i gdy
Muhammad upewni si co do tego, e sta si prorokiem Najwyszego Boga, a tym, ktry do
niego przychodzi, jest Jego herold, zacz cierpliwie oczekiwa kolejnego objawienia i
faktycznie Gabriel powrci. Przekaza Al-Buchari za Dabirem bin Abd Allahem, ktry
sysza t histori z ust Proroka i przekaza j innym:
Kiedy szedem drog, usyszaem gos z nieba. Spojrzaem w gr i ujrzaem tego samego
anioa, ktry przyszed do mnie w Hira, jak siedzia na tronie pomidzy niebem a ziemi.
Przeraziem si i upadem na ziemi, po czym pobiegem do domu i zawoaem: Okryjcie
mnie! Okryjcie mnie!, a wwczas Bg zesa nastpujce sowa:

O ty, ktry jest otulony paszczem!
Powsta i ostrzegaj!
I go wielko swego Pana.
I utrzymuj swe szaty w czystoci!
I unikaj wszelkiego zanieczyszczenia
11
.

Po tym czasie objawienie zaczo przychodzi regularnie.

4.3 Rodzaje objawienia
Uczeni muzumascy, w tym Ibn al-Kajjim, dziel objawienia na siedem kategorii:
1. Sny prorocze, ktre zawsze si sprawdzay. To wizje, ktre Prorok (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) mia na samym pocztku misji.
2. Wszystko, czym Prorok zosta natchniony przez Gabriela, ale nie towarzyszya temu
wizja; to znaczy Prorok nie widzia anioa ani w jego wasnej postaci, ani w postaci
czowieka. Na przykad Prorok powiedzia: Duch wity
12
natchn mnie, e adna dusza nie
umrze, pki nie otrzyma caego przeznaczonego dla niej zaopatrzenia. Bjcie si wic Boga i
procie Go pokornie o aski, i niech chwilowy brak zaopatrzenia nie popycha was do buntu

11
Koran, 74:15.
12
W islamie ten termin oznacza anioa Gabriela, pokj z nim (przyp. red. pol.).
przeciw Bogu, gdy Jego dary mog by otrzymane tylko dziki posuszestwu wobec
Niego.
3. Objawienia, przy ktrych anio przychodzi do Proroka pod postaci czowieka i
przekazywa mu je ustnie. W takiej sytuacji Proroka kilkakrotnie widzieli jego towarzysze.
4. Objawienia, zapowiadane przez dwik przypominajcy dwik dzwonkw,
towarzyszcy przyjciu anioa. Ten rodzaj objawienia by dla Proroka bardzo wyczerpujcy.
5. Objawienia, podczas ktrych Prorok widzia Gabriela w jego wasnej postaci. Wedug
interpretacji sury pidziesitej trzeciej wydarzyo si to dwukrotnie.
6. Objawienia, ktre Prorok mia podczas Isra i Mirad Podry Nocnej z Mekki do
Jerozolimy, a nastpnie z Jerozolimy do siedmiu niebios. Te objawienia pochodz
bezporednio od Boga; wtedy m.in. zostaa nakazana piciokrotna modlitwa.
7. Objawienie bezporednie czyli takie, podczas ktrego Bg mwi do Proroka bez
porednictwa anioa (jak kiedy do Proroka Mojesza), a wydarzyo si to podczas Podry
Nocnej.
Niektrzy dodaj jeszcze jedn kategori, a mianowicie tak rozmow Boga z
Muhammadem, przy ktrej Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) oglda
Boga twarz w twarz, jednake ta kwestia pozostaje kontrowersyjna i niepotwierdzona.

4.4 Nakaz jawnego wzywania do Boga i cele misji
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) otrzyma kilka rozkazw w
przytoczonym ju wczeniej fragmencie Koranu:

O ty, ktry jest otulony paszczem!
Powsta i ostrzegaj!
I go wielko swego Pana.
I utrzymuj swe szaty w czystoci!
I unikaj wszelkiego zanieczyszczenia.
Nie uwaaj wypeniania przez siebie tyche nakazw za ask [ktr czynisz wobec Boga i
ludzi].
A ze wzgldu na swego Pana bd cierpliwy [w wykonywaniu swoich obowizkw wobec
Niego i ludzkoci]
13
.

Pomimo e z pozoru owe nakazy wydaj si by proste i oczywiste, to nios one
nastpujcy sens:
ostrzeganie kadego, kto sprzeciwia si nakazom Boga, przed Jego kar;
wywyszanie Imienia Boga tak, by ostatecznie na Ziemi wszelka chwaa naleaa tylko
do Niego;
oczyszczanie ubioru i ciaa, a nastpnie wasnej duszy z pomoc Wielkiego Miosierdzia
Boego i takie jej udoskonalenie, by staa si najlepszym przykadem dla spoecznoci
ludzkiej i przycigaa zdrowe serca;
nieuwaanie wypeniania tych nakazw i dokadania stara na drodze Boga za ask
czynion innym; cige dziaanie i powicenie, a nastpnie zapomnienie o wszystkim, co si
uczynio, by nie poczu pychy i dumy z tego powodu;
zachowanie cierpliwoci w obliczu wielu prb, jakim bdzie poddany Prorok (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) oraz jego towarzysze, takich jak kpiny i szyderstwa,
czy denie do zgadzenia jego i jego towarzyszy wraz ze wszystkimi wiernymi.
Te same wersety zawieraj elementy apelu i ostrzeenia, mwi nam, e na tym wiecie
ludzie nie otrzymaj cakowitej odpaty za swoje czyny, lecz ostateczny rozrachunek nastpi

13
Koran, 74:17.
w Dniu Sdu Ostatecznego, zwanym take (m.in.) Dniem Zmartwychwstania bd Dniem
Rozliczenia.
Koran nakazuje sugom Boym cakowite jedynobstwo, powierzenie wszystkich spraw
Najwyszemu Bogu, denie do osignicia Jego zadowolenia zamiast zaspokajania wasnej
duszy.
Zatem zadaniami, jakie Objawienie stawia przed kadym muzumaninem, s:
goszenie Tauhid (Jednoci Boga);
goszenie wiary w ycie ostateczne;
oczyszczanie duszy ze za i doskonalenie jej poprzez kultywowanie szlachetnych cech i
wykonywanie dobrych uczynkw;
powierzenie wszystkich spraw Bogu Najwyszemu;
to wszystko po uwierzeniu w posannictwo Muhammada (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) pod jego kierownictwem i wskazwkami.
W dwch pierwszych wersetach Najwyszy powierza Prorokowi (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) wielk spraw, odsuwa go od snu i ciepa domowego, a wzywa do
zmagania si, walki i trudnoci. Sowa: O ty, ktry jest otulony paszczem! Powsta i
ostrzegaj! mona zrozumie w nastpujcy sposb:
Ten, kto yje dla samego siebie, yje w wygodzie, lecz o ty, ktry poniesiesz ten wielki
ciar, zapomnij o nie! Zapomnij o odpoczynku, ciepym ku, spokojnym i wygodnym
yciu! Powsta do wielkiej sprawy, ktra czeka na ciebie i ponie ten wielki ciar. Powsta
do wysiku, zmczenia i cikiej pracy! Powsta, bowiem czas snu i odpoczynku min, a
czekaj ci teraz bezsenne noce i wielkie zmaganie. Powsta i przygotuj si!
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powsta i wypenia swoj
misj przez ponad dwadziecia lat. Nie odpoczywa ani nie zaprzestawa stara, nie y dla
siebie ani dla rodziny. Powsta i nis na swych barkach wielki ciar, pod ktrym nie ugi
si, wielkie zadanie, ciar caej ludzkoci, ciar wiary, ciar walki i zmaga na rnych
polach. Ponad dwadziecia lat y w cigej bitwie, i przez cay ten czas, od momentu, gdy
usysza ten donony gos, nic nie odwrcio go od jego misji. Niech Bg obdarzy go
najlepsz nagrod ze wzgldu na ca ludzko.
Kolejne strony nie s niczym innym, jak krtkim tylko zobrazowaniem dugich i
mudnych stara, ktrych Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
dokada przez cay czas swojego posannictwa.

4.5 Okresy i etapy misji proroczej
Historia Objawienia dzieli si na dwa okresy: mekkaski (przed emigracj), trwajcy
trzynacie lat i medyski (po emigracji), trwajcy dziesi lat. Okres mekkaski dzieli si z
kolei na trzy etapy:
pierwszy to trzy lata tajnej misji, wrd rodziny i zaufanych przyjaci Proroka;
drugi to siedem lat jawnej misji w Mekce;
trzeci to trzy lata jawnej misji nie tylko w Mekce, ale take poza ni.
Okres medyski i jego przebieg zostan szczegowo przedstawione w innym miejscu.



5. Pierwszy etap okresu mekkaskiego
trudna droga misji

Jak wspomniano wczeniej, Mekka bya orodkiem religijnym Arabw. Tam znajdowaa
si Kaba, posgi i boki czczone przez wszystkich Arabw. Zmiana mentalnoci
politeistycznej bya niezwykle trudna, wymagaa wielkiego zdecydowania i konsekwentnych
dziaa, a take cierpliwoci w obliczu poraek i niepowodze. Dlatego wanie misja
goszenia islamu bya z pocztku tajna, by mieszkacy Mekki nie byli zaskoczeni now ide,
ktr od razu uznaliby za wrog.

5.1 Pierwsi muzumanie
Naturalnym byo to, e Wysannik (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) z
pocztku przekae przesanie islamu ludziom najbliszym, rodzinie i przyjacioom.
Opowiedzia o islamie take znajomym, ktrym ufa, w ktrych widzia szlachetno i dobro,
ktrzy ufali jemu i znali jego prawdomwno i uczciwo. Ci, ktrzy odpowiedzieli na to
wezwanie, znani s pod okreleniem Pierwszych Poprzednikw (ar. As-Sabikun al-Awwalun),
a naleeli do nich ona Proroka, Matka Wiernych Chadida bint Chuwajlid, jego suga Zajd
bin Sabit bin Szarhabil al-Kalbi
14
, brat stryjeczny Ali bin Abi Talib bdcy pod opiek
Wysannika oraz bliski przyjaciel Abu Bakr, pniej nazwany as-Siddik. Wedug wersji
wydarze, ktrej si trzymamy, wszyscy oni przyjli islam w pierwszym dniu misji.
Abu Bakr by szanowany w Mekce dziki swojej dobroci i wiedzy, a take jako solidny i
uczciwy kupiec. Zacz proponowa islam tym spord swego ludu, ktrym ufa, i z ktrymi
mia dobry kontakt. Za jego spraw islam przyjli Usman bin Affan (przyszy kalif
przywdca pastwa muzumaskiego), Az-Zubajr bin al-Awwam al-Asadi, Abd ar-Rahman
bin Auf, Sad bin Abi Wakkas i Talha bin Ubajd Allah at-Tajmi te osiem osb naleao do
grupy, ktra najwczeniej przyja islam, i ktra stanowia elit muzumanw.
W pierwszym okresie islam przyjli take Bilal bin Rabah al-Habaszi, Abu Ubajda Amir
bin al-Darrah, zwany Powiernikiem Tego Narodu, Said bin Zajd al-Adawi, jego ona
Fatima bint al-Chattab al-Adawijja (siostra Umara bin al-Chattaba) i wiele innych osb.
Naleeli do wszystkich klanw kurajszyckich, a wedug Ibn Hiszama byo ich ponad
czterdziestu. Wedug Ibn Ishaka coraz wicej mczyzn i kobiet zaczo przyjmowa islam,
a such o tej religii roznis si po caej Mekce i zaczo si o niej mwi.
Pocztkowo wszyscy przyjmowali islam w tajemnicy i nie wiedziaa o tym adna osoba
spoza spoecznoci muzumaskiej. Wysannik (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
naucza pierwszych muzumanw zasad ich religii potajemnie. Objawiane wwczas wersety i
fragmenty sur byy zazwyczaj krtkie, cechoway si pikn wymow, a take rymem i
rytmem. Ich tematyk byy przede wszystkim ycie wieczne, Sd Ostateczny, Raj, Pieko i
ochrona duszy przed grzechem. Sposb przedstawienia tych tematw uatwia ich
zrozumienie i wyobraenie, i dawa pierwszym muzumanom odczucia zupenie obce
wczesnym mieszkacom Mekki.

5.2 Modlitwa
Jedn z pierwszych objawionych zasad islamu by nakaz modlitwy. Wedug Mukatila bin
Sulajmana: W pocztkowym okresie islamu Bg nakaza odprawianie modlitwy skadajcej
si z dwch rakatw
15
rano i dwch po poudniu, o czym mwi werset koraniczny go
chwa swego Pana w porze popoudniowej i o poranku
16
.
Wedug Ibn Hadara pewne jest, e przed Podr Nocn Prorok (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) i jego towarzysze odprawiali modlitw, lecz nie wiadomo, czy
zanim nakazano pi modlitw dziennie, jakakolwiek modlitwa bya obowizkowa. Uwaa si,

14
Podczas ktrej z bitew dosta si do niewoli i sta si wasnoci Chadidy, ktra nastpnie podarowaa go
Wysannikowi Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Ojciec i stryj Zajda przyszli, by zabra go
do ich ludu, lecz Wysannik wola go zatrzyma i zgodnie z wczesnym zwyczajem Arabw adoptowa go. Na
pocztku Zajd by nazywany: Zajd bin Muhammad, lecz pniej przyszed islam i zlikwidowa adopcj.
15
Element modlitwy muzumaskiej (przyp. tum.).
16
Koran, 40:55.
e istniaa obowizkowa modlitwa przed wschodem soca i przed zachodem. Wedle pewnej
relacji w jednym z pierwszych objawie Gabriel nauczy Proroka robienia ablucji, co zdaniem
niektrych komentatorw byo wprowadzeniem tej praktyki jako obowizkowej.
Ibn Hiszam wspomina, e gdy przyszed czas modlitwy, Prorok (niech bdzie z nim pokj
i bogosawiestwo) i jego towarzysze udawali si w gry, by ich lud nie widzia, jak
praktykuj. Pewnego razu Abu Talib zobaczy, jak Prorok i Ali odprawiaj modlitw, spyta
ich o to, a gdy Prorok wyjani mu istot rzeczy, Abu Talib nakaza im trzyma si tej
praktyki.

5.3 Wiadomo o nowej religii dociera do Kurajszytw
Po pewnym czasie, pomimo e misja goszenia islamu bya tajna i ograniczona do
wybranych osb, do Kurajszytw dotary pewne pogoski o nowej religii. Wedug
Muhammada al-Ghazalego niewiele ich to zainteresowao prawdopodobnie uznali
Muhammada za kolejnego wdrownego kaznodziej.
Podczas trzech lat tajnej i ograniczonej do wskiego krgu osb misji goszenia islamu
powstaa wsplnota wiernych, opierajca si na braterstwie, wsppracy i przekazywaniu
przesania innym ludziom. Po tym czasie Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) otrzyma nakaz jawnego ostrzegania swojego ludu i otwartego zmierzenia
si z ich politeistycznymi zwyczajami i praktykami.



6. Drugi etap okresu mekkaskiego
misja jawna

Pierwszym objawieniem zwizanym ze zmian prowadzenia misji goszenia islamu jest
werset sury Asz-Szuara (Poeci):

[O, Wysanniku!] Ostrzegaj najbliszych krewnych spord swego rodu!
17
.

Owa sura mwi przede wszystkim o historii Mojesza, od pocztku jego misji proroczej,
do wyprowadzenia Synw Izraela z ziemi egipskiej i zatopienia Faraona wraz z jego
wojskiem. Uwaa si, e przytoczenie tej historii miao pokaza Prorokowi i jego
towarzyszom, e napotkaj liczne trudnoci, zostan uznani za kamcw i bd
przeladowani. Chodzio o to, by od pocztku jawnej misji byli wiadomi powagi sytuacji. Z
drugiej strony ta sura wspomina o losie ludzi, ktrzy uznali Boych Posacw za kamcw,
przytaczajc obok opowieci o Mojeszu histori ludu Noego, ludw Ad i Samud, ludu
Abrahama, ludu Lota oraz mieszkacw Gszczu, by ostrzec tych, ktrzy uznaj Proroka za
kamc, przed kar Bo, i by da do zrozumienia wiernym, e ostateczne zwycistwo jest w
ich rkach.

6.1 Goszenie islamu wrd krewnych
Od razu po objawieniu powyszego wersetu Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) zebra wszystkich czonkw rodu Banu Haszim. Na zebranie przyszo te
kilku ludzi spord klanu Banu al-Muttalib, i w sumie zebrao si czterdziestu piciu
mczyzn. Jednake jeden ze stryjw Wysannika, Abu Lahab (pniej znany jako jeden z
najwikszych wrogw islamu) nie da Prorokowi doj do sowa i powiedzia:

17
Koran, 26:214.
Oto twoi stryjowie i bracia stryjeczni, mw wic, co masz do powiedzenia. Wiedz, e
twj rd nie jest w stanie przeciwstawi si wszystkim Arabom. Powiniene trzyma si
tradycji swojego klanu, gdy nie moe on walczy przeciwko innym klanom kurajszyckim i
innym Arabom. Nie widziaem jeszcze, eby ktokolwiek tak zaszkodzi swojemu rodowi, jak
ty to uczynie!
Wysannik Boga zamilk i nie wspomnia wwczas o islamie. Pniej jednak zaprosi tych
samych ludzi po raz drugi i obwieci im:
Chwaa Bogu, Jego wychwalam, Jego prosz o pomoc, w Niego wierz i w Nim
pokadam m ufno. Wyznaj, e nie ma boga prcz Boga Jedynego, Ktry nie posiada
wsptowarzysza. Nigdy was nie okamaem. Na Boga, prcz Ktrego nie ma innego bstwa,
jestem Wysannikiem dla was w szczeglnoci, a dla ludzi w ogle. Na Boga, umrzecie tak,
jak kadziecie si spa, zmartwychwstaniecie tak, jak budzicie si rano, a nastpnie
zostaniecie rozliczeni za to, co czynicie i wtedy bdzie dla was albo wieczny Raj, albo
wieczne Pieko.
Wtedy Abu Talib odpowiedzia:
My wszyscy, bracia ojca twego, wspomoemy ci z radoci. Przyjmujemy twoj porad
i wierzymy w twoj mow, a ja jestem pierwszym, ktry ci wesprze. Rb to, co zostao ci
nakazane. Ja zawsze bd ci chroni, jednak moja dusza nie pozwala mi opuci religii Abd
al-Muttaliba.
Abu Lahab zawoa:
Zaprawd, to jakie zo! Musicie go powstrzyma, zanim zrobi to inni!
Abu Talib odpar:
Na Boga, bd go chroni, pkim yw!

6.2 Na grze As-Safa
Gdy Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) by pewien, e Abu Talib go
ochroni i wesprze w jego misji, pewnego dnia wszed na wzgrze As-Safa i zawoa:
Chodcie tu, chodcie tu!
Kiedy zebrali si czonkowie rnych rodw kurajszyckich, wezwa ich do wiary w
Jednego Boga, wiary w Jego przesanie i Dzie Sdu. Al-Buchari, powoujc si na
Al-Abbasa, przedstawia to wydarzenie nastpujco:
Po tym, jak zosta objawiony werset Ostrzegaj najbliszych krewnych spord swego
rodu!, Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wszed na wzgrze As-Safa i
zacz woa rne klany:
Banu Fahr! Banu Udajj! Banu! i tak dalej, a ludzie zebrali si przed nim. Jeli kto
nie mg przyby, wysa na miejsce kogo, kto przekae mu pniej wiadomo. Prorok
zawoa:
Co bycie powiedzieli, gdybym powiadomi was, e w pobliskiej dolinie jest armia, ktra
chce was zaatakowa?
Odpowiedzieli:
Uwierzylibymy tobie, bo nigdy nie syszelimy od ciebie kamstwa.
Wtedy Prorok powiedzia im:
Ostrzegam was przed wielk kar!
Abu Lahab zawoa:
Niech ci szlag trafi! Tylko po to nas zgromadzie?!
Odpowiedzi Boga na te sowa bya sura Al-Masad (Sznur)
18
.
Muslim poda troch inn wersj zdarzenia, powoujc si na Abu Hurajr:

18
Koran, Sura 111. Sura Al-Masad zaczyna si od sw Niech szlag trafi obie rce Abu Lahaba!, bdcych
parafraz tego, co powiedzia wwczas Abu Lahab (przyp. tum.)
Gdy zosta objawiony werset Ostrzegaj najbliszych krewnych spord swego rodu!,
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zawoa do wszystkich:
O Kurajszyci, ratujcie swoje dusze przed Ogniem! O, Banu Kab! Ratujcie swoje dusze
przed Ogniem! Fatimo, crko Muhammada! Ratuj swoj dusz przed Ogniem! Albowiem
zaprawd, wobec Wszechmogcego Boga nie jestem w stanie wam pomc. Mog jedynie
utrzymywa z wami dobre kontakty.
Apel wygoszony na grze As-Safa nis wiadomo, e wiara w przesanie Proroka bdzie
podstaw jego relacji z innymi ludmi, w tym najbliszymi.

6.3 Reakcja bawochwalcw
Wezwanie z As-Safa wci rozbrzmiewao w rnych czciach Mekki, gdy Najwyszy
objawi nastpujce sowa:

Wyznawaj otwarcie to, co tobie zostao nakazane, i odwr si od bawochwalcw!
19
.

Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zacz otwarcie
krytykowa politeizm i jego nieprawdziwo. Gosi, e bawany tak naprawd nie posiadaj
adnej wartoci, a ten, kto oddaje im cze, bd uznaje je za porednikw pomidzy sob a
Bogiem, jest w jawnym bdzie.
Mekk wstrzsna fala gniewu i niezadowolenia, a Kurajszyci zaczli przygotowywa si
do stumienia tej nagej rewolty przeciwko tradycjom i dziedzictwu religijnemu. Jak ju
wspomniaem, Mekka bya orodkiem pogaskiego kultu religijnego, a jej znaczenie
gospodarcze i bogactwo opieray si nie tylko na karawanach, ale take na pogaskich
pielgrzymkach do Kaby, dlatego Kurajszyci dostrzegli w takim postpowaniu Proroka
zagroenie dla swojej religii, ale take dla wadzy, bogactwa i pozycji.
Prorok krytykowa te upadek obyczajw i zepsucie panujce w okresie dahillijji, co
rwnie nie podobao si Mekkaczykom. Jednak wystpienie przeciwko Prorokowi nie byo
dla nich takie atwe, poniewa jeszcze przed Objawieniem by on znany w caej Mekce jako
czowiek uczciwy i prawdomwny na dugo przed islamem nadano mu przydomek
Al-Amin (Godny Zaufania), a takiego czowieka nie byo atwo krytykowa czy uzna za
szalonego.
Przedstawiciele Kurajszytw najpierw poszli ze skarg na Proroka do Abu Taliba, mwic,
e Muhammad atakuje ich religi i ich bogw. Powiedzieli: Abu Talibie, twj bratanek
obrazi naszych bogw, zbezczeci nasz religi, zszarga nasze uczucia i nazwa naszych
ojcw zbkanymi! Albo go powstrzymasz, albo pozwolisz nam rozprawi si z nim. W
kocu sprzeciwia si rwnie twojej religii! Abu Talib przemwi do nich w sposb agodny
i uspokoi ich, ci odeszli, a Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
kontynuowa swoj misj, gosi religi Boga i zaprasza do niej.

6.4 Pielgrzymi
Po pewnym czasie Kurajszyci zwrcili uwag na inn spraw niedugo mia rozpocz
si sezon pielgrzymkowy, kiedy to do Mekki zjeday karawany z caego Pwyspu
Arabskiego. Obawiali si, e wielu Arabw usyszy Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) i uwierzy w jego mow. W celu omwienia sprawy zwoano narad u
jednego z najwaniejszych wodzw kurajszyckich, Al-Walida bin al-Mughiry, ktry zwrci
si do wszystkich zebranych:
Podejmijmy jednogon decyzj, nie sprzeczajmy si i nie okamujmy jedni drugich.
Mw wic ty odparli zebrani.

19
Koran, 15:94.
Wy mwcie, sucham.
Powiedzmy wszystkim, e to wrbita.
Nie, to nie wrbita, przecie wiemy, jak wygldaj wrbici i co czyni on w ogle
ich nie przypomina.
Powiedzmy wszystkim, e to szaleniec.
Nie, to nie szaleniec, przecie wiemy, jak wyglda szalestwo i obd, a jemu daleko od
tego.
Powiedzmy wszystkim, e to poeta.
Nie, to nie poeta, przecie znamy poezj wraz z jej wszystkimi gatunkami i rymami, a to,
co on gosi, w adnym razie poezj nie jest.
Powiedzmy wszystkim, e to czarownik.
Nie, to nie czarownik, przecie znamy czarownikw i magi, on nie dmucha na wzy
jak oni!
Co wic mamy powiedzie?!
Jego sowa s pikne i atrakcyjne; czegokolwiek bymy o nim nie powiedzieli, to i tak
bdzie to faszywe. Najlepiej bdzie, jeli bdziemy mwi, e jest czarownikiem, ktrego
czary rni ojca z synem, brata z bratem, ma z on, czowieka z jego klanem
20
.
Wedug egzegetw Koran mwi o Al-Walidzie w nastpujcych wersetach:

Pozostaw Mnie samego z tym, ktrego stworzyem!
Ja daem mu rozlegy majtek
i synw tu obecnych.
I wyrwnaem dla niego wszystko
21
,
a on poda, abym mu da wicej.
Ot nie!
On okaza si dla Naszych znakw oporny!
Ja nao na niego nieustanne cierpienie.
Oto on pomyla i zdecydowa.
Przeto niech zginie, jak zdecydowa!
Jeszcze raz niech zginie, jak zdecydowa!
Potem on popatrzy!
Potem zmarszczy brwi i zaspi si!
Potem odwrci si, wbi si w pych
i powiedzia: To nic innego, jak tylko czary, ktre si przekazuje!
To nic innego, jak tylko sowo ludzi miertelnych!
Ja nara go na palenie si w ogniu Sakar
22
.

Kiedy rozpocz si okres pielgrzymek, Kurajszyci umiecili na wszystkich drogach
prowadzcych do Mekki ludzi, ktrzy mieli za zadanie ostrzega przybywajcych
pielgrzymw przed Muhammadem jako kamc i czarownikiem, ktrego niebezpiecznie jest
nawet sucha. Prorok odwiedza pielgrzymw w ich obozowiskach w Ukaz, Madanna i Zu
al-Madaz, by wzywa ich do drogi Boga, ale Abu Lahab szed za nim i mwi ludziom: Nie
suchajcie go, to odstpca i kamca! Mimo to po tej pielgrzymce such o Wysanniku Boga
roznis si po caej Arabii.


20
Wedug innej relacji Al-Walid podj decyzj po jednym dniu namysu.
21
Wedug egzegetw Koranu chodzi o uczynienie Al-Walida czowiekiem zamonym (przyp. red. pol.).
22
Koran, 74:1126.
6.5 Plany Kurajszytw
Gdy Kurajszyci zobaczyli, e Muhammada (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
nie powstrzymuj adne uyte przez nich dotychczas metody, postanowili uy nastpujcych
sposobw w celu zatrzymania misji goszenia islamu:
Omieszali Proroka, kpili z niego, rzucali pod jego adresem oszczerstwa i faszywe
oskarenia (np. rozpowszechniajc pogoski, e to kamca, czarownik, szaleniec, czowiek
chory lub kto, kto zosta optany przez dina). Mwi o tym nastpujce wersety:

Oni powiedzieli: O ty, ktremu zostao dane napomnienie! Zaprawd, jeste optany!
23


Oni uwaaj za dziwne to, e przyby do nich ostrzegajcy spomidzy nich samych, a
niewierzcy mwi: Ten czowiek jest tylko czarownikiem i oszustem
24
.

Ci, ktrzy nie wierz, [jeliby mogli, to] powaliliby ci swoimi spojrzeniami, ze wzgldu
na nienawi i wrogo, gdy sysz Napomnienie, i mwi: On jest z pewnoci szalony
25
.

Czy to s ci spomidzy nas, ktrych Bg obdarowa sw ask?!
26


Zaprawd ci, ktrzy nie uwierzyli i oddawali si gromadzeniu grzechw, wymiewali si
z tych, ktrzy uwierzyli;
A kiedy obok nich przechodzili, mrugali do siebie nawzajem [drwic].
A gdy wracali do swoich rodzin, to wracali strojc arty [jak to drwili z wierzcych].
A kiedy ich [tych, ktrzy uwierzyli] widzieli, mwili: Spjrzcie: oni w istocie zbdzili.
A przecie oni nie zostali wyznaczeni na ich strw [by omielali si wydawa o nich
osdy]
27
.

Politeici znieksztacali nauki islamu, podwaali ich prawdziwo, by odcign ludzi od
zastanowienia si nad t religi. Mwili o Koranie:

To tylko staroytne opowieci, ktre kaza sobie spisa. Recytuj mu je wczenie rano i
wieczorem
28
.

To nie jest niczym innym, jak tylko garstwem, ktre on [Muhammad] wymyli, a inni
mu przy tym dopomogli, i [wsplnie] wytworzyli rzecz bdn i kamliw
29
.

A o Proroku mwili:

Jego uczy tylko zwyky czowiek
30
.

C to za Wysannik?! On spoywa pokarmy i chodzi po targach [tak, jak kady inny
miertelnik]
31
.


23
Koran, 15:6.
24
Koran, 38:4.
25
Koran, 68:51.
26
Koran, 6:53.
27
Koran, 83:2933.
28
Koran, 25:5.
29
Koran, 25:4.
30
Koran, 16:103.
31
Koran, 25:7.
Starano si odcign ludzi od suchania Koranu, zestawiajc go z innymi opowieciami.
W Mekce mieszka czowiek o imieniu An-Nadr bin al-Haris, ktry pewnego razu
powiedzia Kurajszytom: O, Kurajszyci! Zaprawd, przyszo do was co, czego istoty
jeszcze nie jestecie w stanie poj. Muhammad jako mody chopak by powaany,
najbardziej prawdomwny i godny zaufania spord was, a gdy na jego skroniach pojawia
si siwizna i przynis wam swoj religi, powiedzielicie: Czarownik. Na Boga, to nie
czarownik, przecie znamy czarownikw i magi, on nie dmucha na wzy jak oni!
Powiedzielicie: Wrbita. Na Boga, to nie wrbita, przecie wiemy, jak wygldaj wrbici
i co czyni on nie przypomina ich w ogle. Powiedzielicie: Poeta. Na Boga, to nie poeta,
przecie znamy poezj wraz z jej wszystkimi gatunkami! Powiedzielicie: Szaleniec. Na
Boga, to nie szaleniec, przecie wiemy, jak wyglda szalestwo i obd! O, Kurajszyci,
zastanwcie si, przysza do was rzecz niezwyka!
Nastpnie An-Nadr uda si do Al-Hiry, gdzie nauczy si rozmaitych historii o dawnych
wadcach Persji, takich jak Rustam i Asfandiar. Po powrocie do Mekki, kiedy Prorok
zaczyna gosi to, co zostao mu objawione, An-Nadr siada nieopodal niego, woa ludzi i
opowiada im swoje historie, po czym mwi, e on te zna rozmaite opowiadania, wcale nie
gorsze od tego, co mwi Muhammad. An-Nadr zatrudni te piewaczki i tancerki, ktrym
paci za to, eby chodziy do domw ludzi, ktrzy przyjli islam, spdzay z nimi czas i
staray si odcign ich od nowej religii. Wedug komentatorw wanie jego dotyczy werset
koraniczny:

Pord ludzi jest i taki, ktry paci za prne opowieci i gorszce rozmowy, aby
sprowadzi ludzi z drogi Boga
32
.

Kiedy opisane wyej dziaania zawiody, Kurajszyci prbowali znale kompromis z
Prorokiem (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), o czym Bg mwi w Koranie:

Oni pragn, by zawar [z nimi] ugod [w sprawach wiary], to wtedy i oni zawr ugod [z
tob]
33
.

Wedle jednej z relacji najpierw zaproponowano mu, aby Mekkaczycy mogli najpierw
przez jeden rok czci wszystkie pogaskie bstwa, a przez nastpny bd czci jego Pana, ale
Prorok kategorycznie to odrzuci.
Inna opowie mwi, e pewnego razu, kiedy Prorok okra Kab, podeszo do niego
kilku monych spord Kurajszytw Al-Aswad bin al-Muttalib bin Asad, Al-Walid bin
al-Mughira, Umajja bin Chalaf oraz Al-As bin Wail as-Sahmi i zaproponowali:
Muhammadzie, moemy czci to, co ty czcisz, lecz ty czcij to, co my czcimy. Uczymy
nasz religi wspln, a jeli to, co czcisz, jest lepsze od tego, co my czcimy, skorzystamy na
tym. A jeli to, co my czcimy, jest lepsze od tego, co ty czcisz, ty na tym skorzystasz.
Odpowiedzi na t propozycj bya sura Al-Kafirun (Niewierni
34
):

Powiedz: O wy, niewierni!
Ja nie oddaj czci temu, co wy czcicie.
Ani wy nie jestecie czcicielami tego, co ja czcz.
Ja nie bd nigdy oddawa czci temu, co wy czcicie.
Ani wy nie bdziecie nigdy czci tego, co ja czcz.

32
Koran, 31:6.
33
Koran, 68:9.
34
Czyli ci, ktrzy nie uwierzyli w Boga Jedynego i Posannictwo Muhammada (przyp. red. pol.).
Wy macie swoj religi, a ja mam swoj religi
35
.

6.6 Przeladowania muzumanw
Po kilku miesicach prb zniweczenia misji goszenia islamu Kurajszyci zobaczyli, e
aden z powyszych sposobw nie odnis skutku. Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) nadal gosi now religi, a muzumanie nie odchodzili od islamu. Wtedy
politeici powoali rad pod przewodnictwem Abu Lahaba, skadajc si z dwudziestu piciu
czonkw spord przywdcw kurajszyckich. Po omwieniu i przeanalizowaniu sytuacji
podjto decyzj, e nie naley szczdzi wysikw w walce z islamem, Prorokiem i
wyznawcami nowej religii.
Muzumanie przyjli t decyzj ze spokojem i ufnoci w Boga. Ponadto Proroka cay czas
chroni Abu Talib, ktry by bardzo szanowany w Mekce i nikt nie omieliby si wystpi
przeciwko niemu czy uciec si do przemocy wobec niego. Mimo to Prorok zacz pada
ofiar atakw, gwnie ze strony wasnego stryja i ssiada Abu Lahaba, ktry pierwszego
dnia od podjcia decyzji o rozpoczciu zwalczania muzumanw zacz j realizowa.
Wczeniej ju wspomniano o jego nieprzyjaznym nastawieniu do Wysannika na posiedzeniu
Banu Haszim bd na zebraniu przy As-Safa, gdzie wedug niektrych relacji wzi
kamie, by rzuci nim w Proroka. Synowie Abu Lahaba Utba i Utajba byli mami crek
Proroka, Rukajji i Umm Kulsum, lecz po przyjciu Objawienia Abu Lahab zmusi ich do
rozwodu. Kiedy zmar Abd Allah, drugi syn Proroka, Abu Lahab by tym, ktry przekaza t
nowin Kurajszytom, mwic im, eby cieszyli si, bo Muhammad nie ma ju mskiego
potomka. Relacjonowano, e kiedy Prorok chodzi do namiotw pielgrzymw, Abu Lahab
chodzi tam za nim i krzycza, e wszystko, co ten czowiek mwi, to kamstwo, a nawet
rzuca w niego kamieniami, eby go stamtd przegoni. Z kolei ona Abu Lahaba o imieniu
Umm Damil ktra bya siostr Abu Sufjana rozpowszechniaa kamliwe plotki o
Proroku. Pewnego razu nazbieraa wiru, aby rzuci nim w twarz Proroka, kiedy ten siedzia z
Abu Bakrem obok Kaby, ale Bg sprawi, e nie moga go zobaczy.
Innymi przeciwnikami Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) spord
jego ssiadw byli Al-Hakam bin Abi al-As bin Umajja
36
, Ukba bin Abi Muajt, Udajj bin
Hamra as-Sakafi oraz Ibn al-Asda al-Huzali (pierwszy z nich pniej przyj islam).
Dokuczali Prorokowi w ten sposb, e gdy si modli, wrzucali przez okna jego domu
wntrznoci owcy.
Szczeglnie dokuczliwy by Ukba bin Abi Muajt. Al-Buchari podaje za Abd Allahem bin
Masudem (niech Bg bdzie z niego zadowolony):
Pewnego razu Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) modli si nieopodal
Kaby, a niedaleko siedzia Abu Dahl wraz z towarzyszami. W pewnym momencie wpadli na
pomys, by pj po wntrznoci wielbda i pooy je na plecach Muhammada, gdy ten
bdzie robi pokon. Najpodlejszy z nich, czyli Ukba bin Abi Muajt, przynis wntrznoci,
zaczeka na moment, gdy Prorok bdzie robi pokon, i pooy je na jego karku. Staem i
patrzyem na to, lecz nie mogem nic zrobi, jako e byo ich duo. Zaczli pokada si ze
miechu, a Prorok nie podnosi si, a przysza jego crka Fatima, i zrzucia z niego
wntrznoci. Wtedy podnis gow i poprosi Boga o przeklestwo dla Kurajszytw, Abu
Dahla, Utby bin Rabia, Szajby bin Rabia, Al-Walida bin Utby, Umajji bin Chalafa, Ukby
bin Abi Muajta oraz sidmego, ktrego imienia nie pamitam, i na Boga, ich wszystkich
zobaczyem pniej w Badr, w wykopanym w ziemi dole, wrd zabitych w bitwie.

35
Koran, sura 109.
36
Ojciec pniejszego kalifa umajjadzkiego Marwana bin al-Hakama (przyp. tum.).
Umajja bin Chalaf, gdy widzia Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), zniesawia go, a nastpnie obmawia. Wedug niektrych komentatorw
odnosi si do niego nastpujcy werset koraniczny:

Biada kademu, kto zniesawia i obmawia
37
.

Jego brat, Ubajj bin Chalaf, przyjani si z Ukb bin Abi Muajtem. Pewnego razu Ukba
przysiad si do Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) i sucha jego nauk.
Gdy Ubajj dowiedzia si o tym, zbeszta Ukb za to i kaza mu, by nastpnym razem, gdy
zobaczy Wysannika, splun mu w twarz, co tamten uczyni. Z kolei Ubajj pewnego razu
utar stare koci na proch i sypn nim w Proroka.
Innym czowiekiem dokuczajcym Wysannikowi Boga by Al-Achnas bin Szurajk
as-Sakafi, a mwi o nim wedug egzegetw nastpujce wersety koraniczne:

Nie zwaaj na adnego godnego pogardy czowieka, ktry [czsto] skada [faszywe]
przysigi,
Zniesawiajcego, krcego z potwarz,
Ktry przeszkadza w czynieniu dobra i przekracza wszelkie granice [przyzwoitoci],
uzalenionego od grzechw;
Okrutnego i podego, a do tego zepsutego moralnie
38
.

Do Wysannika Boga czsto przychodzi Abu Dahl. Sucha Koranu, a przy tym
zachowywa si nieprzyzwoicie i obraa Proroka, z czego by niezwykle dumny. Od
momentu, gdy po raz pierwszy zobaczy Proroka, jak ten modli si przy Kabie, zabroni mu
modlitwy. Kiedy pewnego razu Abu Dahl znw zobaczy Wysannika Boga, jak modli si w
tym samym miejscu, podszed do niego i zawoa z wyrzutem: Muhammadzie, czy nie
zabronilimy ci tego?! Prorok zagrozi mu konsekwencjami, a tamten odpar: Grozisz mi,
Muhammadzie? Zaprawd, ani ty, ani twj Pan nic nie moecie; ja jestem najmoniejszym
czowiekiem chodzcym pomidzy grami, ktre otaczaj Mekk.
Innym razem Abu Dahl powiedzia towarzyszom, e kiedy Prorok bdzie kad gow na
ziemi podczas modlitwy, on nastpi nog na jego kark i sprawi, e Prorok dotknie czoem
ziemi jeszcze mocniej. Kiedy chcia to zrobi, Bg wysa na pomoc Prorokowi swoich
aniow i Abu Dahlowi zdawao si, e widzi rw ognia, ktrego nie widzia nikt poza nim.
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) pochodzi z do wpywowej i
szanowanej rodziny, wic pocztkowo przeladowania wobec niego nie byy zbyt ostre. W
gorszej sytuacji znajdowali si biedniejsi lub sabsi muzumanie, ktrzy musieli stawia czoa
przeladowaniom ze strony ich wasnych plemion bd rodw. Abu Dahl, kiedy sysza, e
kto z dobrej rodziny jest muzumaninem, obraa go i grozi mu, a kiedy sysza to o jakim
biedaku, bi go. Stryj Usmana bin Affana zawija bratanka w mat z lici palmowych, ktr
nastpnie podpala. Matka Musaba bin Umajra godzia syna, po czym wyrzucia go z domu.
Musab by przyzwyczajony do wygodnego i dostatniego ycia, dlatego le znosi takie
traktowanie, a jego skra zacza si uszczy niczym u wa.
Jeszcze gorszy los spotka Bilala, niewolnika Umajji bin Chalafa al-Damhiego. Umajja
przywizywa do jego szyi sznur, a nastpnie oddawa modym chopakom, ktrzy cignli go
po grach otaczajcych Mekk. Bi go kijem, zmusza do siedzenia w arze sonecznym i
godzi. Najcisz tortur byo wyprowadzanie Bilala na rwnin nieopodal Mekki w czas
najwikszego upau. Umajja bra wtedy wielk ska, kad j na piersi niewolnika i mwi:
Zaprawd, bdziesz tak tu lea, pki nie umrzesz, albo wyrzekniesz si Muhammada i

37
Koran, 104:1.
38
Koran, 68:1013.
oddasz pokon Allat i Al-Uzzie, na co Bilal odpowiada: Ahad, ahad
39
. Pewnego dnia, gdy
Umajja w ten sposb mczy Bilala, nieopodal przechodzi Abu Bakr, ktry postanowi
odkupi go od Umajji. Cen by inny niewolnik, a wedug innych relacji od piciu do siedmiu
uncji srebra. Po odkupieniu Bilal uzyska wolno z rk Abu Bakra.
Do podobnych metod uciekali si inni bawochwalcy na czele z Abu Dahlem wobec
Jasira, Sumajji i ich syna Ammara. Gdy Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) ujrza ich w czasie tortur, zawoa: Rodzino Jasira! Bdcie cierpliwi,
bowiem Raj bdzie waszym udziaem. Jasir umar na wskutek tortur, z kolei Sumajja zgina
pchnita wczni przez Abu Dahla, przez co staa si pierwsz mczennic w islamie. Z
kolei Ammar by wystawiany na soce, przypalany kamieniem, bd podtapiany. Oprawcy
mwili do niego: Nie zostawimy ci, pki nie obrazisz Muhammada lub nie wychwalisz
Allat i Al-Uzzy! Po pewnym czasie Ammar nie wytrzyma i zrobi to, czego dali, po czym
zapakany uda si do Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), by go za to
przeprosi. Wwczas Bg objawi nastpujcy werset:

Ten, kto nie wierzy w Boga, cho przedtem w Niego wierzy z wyjtkiem tego, kto
zosta zmuszony [do sownego wyrzeknicia si wiary], lecz jego serce jest spokojne w
wierze () nad nimi wszystkimi bdzie gniew Boga i spotka ich kara ogromna!
40


Inny muzumanin, o imieniu Aflah, zwany take Abu Fakiha suga plemienia Abd
ad-Dar by cignity po ziemi sznurem, przywizanym do jego nogi. Z kolei Chabbab bin
al-Aratt, niewolnik kobiety imieniem Umm Anmar z plemienia Al-Chuzaa, by cignity za
wosy, przekrzywiano mu gow, kadziono go na rozarzonych wglach bd kadziono na
nim ciki kamie, przez co nie by w stanie podnie si z ziemi. W podobny sposb
mczono niewolnice o imionach Zanira, An-Nahdijja oraz Umm Ubajs, ktre przyjy islam,
a take crk tej drugiej. Gdy niewolnica z klanu Banu Muammal, wchodzcego w skad
plemienia Banu Udajj, przyja islam, Umar bin al-Chattab (wwczas bawochwalca) bi j,
a mu si znudzio. Mwi do niej wtedy: Zostawiem ci tylko dlatego, e si znudziem.
Abu Bakr wykupi te niewolnice, a nastpnie uwolni je. Podobnie uczyni z Amirem bin
Fuhajr.
Bawochwalcy czsto owijali niektrych spord towarzyszy Proroka w skry wielbdzie
bd cielce, a nastpnie rzucali ich na ziemi w najwikszy upa. Ubierali te ich w
metalow zbroj i kadli ich na rozarzonym kamieniu.
Lista przeladowanych muzumanw jest bardzo duga, a ich historie bolesne. Kady, kto
w tamtym czasie przyjmowa islam, stawa si obiektem atakw i opresji.

Dom Al-Arkama
W obliczu przeladowa Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
zabroni muzumanom jawnego mwienia o swoim wyznaniu i publicznego praktykowania.
Spotkania muzumanw rwnie odbyway si w tajemnicy, gdyby bowiem bawochwalcy
dowiedzieli si o zebraniach, z pewnoci uniemoliwiliby wiernym kontakt z Prorokiem,
nauk Ksigi i religii. Obawiano si take starcia pomidzy dwiema grupami, do czego w
kocu doszo w czwartym roku misji proroczej. Towarzysze Wysannika Boga zbierali si na
przeczach grskich i modlili si w grupie. Pewnego razu zobaczyli ich niewierzcy spord
Kurajszytw, zaczepili ich, a nastpnie rzucili si na nich. Podczas walki Sad bin Abi Wakkas
uderzy jednego z napastnikw, ranic go. Bya to pierwsza kropla krwi przelana w starciu w
obronie islamu.

39
Ar. (Bg jest tylko) Jeden (przyp. tum.).
40
Koran, 16:106.
Kolejne konfrontacje mogyby doprowadzi do rozgromienia, a by moe nawet
eksterminacji muzumanw. Wikszo z nich ukrywaa zatem swoj wiar, praktyki i
spotkania. Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) publicznie gosi
islam i praktykowa religi na oczach bawochwalcw, jednake jego spotkania z
muzumanami miay charakter tajny, co leao w interesie islamu i jego wyznawcw.
Odbyway si w domu stojcym u podna gry As-Safa, nalecym do czowieka o imieniu
Al-Arkam bin Abi al-Arkam al-Machzumi. W pitym roku misji proroczej w dom sta si
siedzib misji goszenia islamu, a zawzicie zwalczajcy islam bawochwalcy nic o tym nie
wiedzieli.

6.7 Emigracja do Etiopii
Jeli w czwartym roku misji proroczej przeladowania ze strony politeistw byy jeszcze
moliwe do zniesienia, to w pitym stay si bardzo dokuczliwe. Muzumanie szukali jakiego
ratunku lub sposobu na wyjcie z tej sytuacji wtedy Bg objawi sur Al-Kahf (Grota), a w
niej trzy opowieci, ktre zawieraj cenne wskazwki od Boga dla Jego wierzcych sug.
Jedna z historii mwi o przeladowaniach wiernych za panowania jednego z pogaskich
cesarzy rzymskich. Wyjciem z sytuacji w tamtym wypadku byo oddalenie si od orodkw
niewiary i ucieczka od przeladowa. Kolejn histori jest opowie o Chidrze i Mojeszu,
ktrej mora mwi, e czsto prawdziwy sens wydarze jest zupenie inny, ni mogoby si
wydawa, tak wic cika sytuacja muzumanw nie wykluczaa tego, e kiedy przewaga
bdzie po ich stronie. Z kolei z trzeciej opowieci z sury Grota historii o Zu al-Karnajnie
wynika, e Bg daje wadz nad ziemi, komu chce, spord Jego sug, lecz wielka nagroda w
yciu ostatecznym zawsze bdzie naleaa do wiernych. Nastpnie zostaa zesana sura
Az-Zumar (Grupy), ktra odniosa si do kwestii emigracji:

Ziemia Boga jest rozlega. Cierpliwi [w obliczu cierpie, oddajcy cze Bogu i
powstrzymujcy si od grzechw] zostan z pewnoci nagrodzeni nagrod bez miary
41
.

Wtedy Prorok podj decyzj, e cz wiernych powinna wyemigrowa do jakiego kraju,
w ktrym mogliby bezpiecznie praktykowa swoj religi. Takim krajem bya chrzecijaska
Etiopia, w ktrej panowa wtedy sprawiedliwy krl o imieniu Ashama. W pitym roku po
Objawieniu wyemigrowaa pierwsza grupa muzumanw, liczca dwunastu mczyzn i cztery
kobiety. Kierownikiem grupy by Usman bin Affan, ktremu towarzyszya jego ona, crka
Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), Rukajja. Prorok powiedzia
o nich, e to pierwsza rodzina, ktra wyemigrowaa na drodze Boga od czasw Abrahama i
Lota.
Muzumanie musieli opuci Mekk potajemnie, dlatego wyruszyli noc, a dostali si nad
Morze Czerwone, gdzie z dala od portu wsiedli na dwa statki handlowe, ktre zawiozy ich do
Etiopii. Gdy Kurajszyci spostrzegli ich ucieczk, rzucili si w pogo, ale muzumanom udao
si ju odpyn od brzegu.
W ramadanie tego samego roku
42
Prorok podszed do Kaby, przy ktrej zebraa si dua
grupa Kurajszytw, w tym najmoniejsi spord nich, i nagle zacz recytowa sur
An-Nadm (Gwiazda). Wczeniej aden z nich nie sysza recytacji Koranu, poniewa
nawzajem si do tego zniechcali, jednake gdy do ich uszu dotara pikna i elokwentna
mowa Boa, wsuchali si w ni i zadumali. Zwaszcza ostatnie wersety sury poruszyy ich
serca, a gdy Prorok doszed do wersetu: Padnijcie na twarz przed Bogiem i oddajcie Mu
cze
43
, a nastpnie zrobi pokon, Kurajszyci pokonili si razem z nim.

41
Koran, 39:10.
42
Ramadan nie by wtedy jeszcze miesicem obowizkowego postu (przyp. tum).
43
Koran, 53:62.
Chwil pniej, kiedy ze wszystkich stron posypay si na nich gosy krytyki, zorientowali
si, e wykonali praktyk, ktr tak zajadle zwalczali. Tumaczyli si tym, e jakoby Prorok
pochwali ich boki, czym zaskarbi sobie ich sympati.
Po tym wydarzeniu zaczy rozchodzi si rne plotki, w tym ta, e Kurajszyci przyjli
islam. Dosza ona a do Etiopii na wie o tym muzumanie, ktrzy wyemigrowali,
postanowili wrci do Arabii, ale gdy ju zbliali si do Mekki, poznali prawdziw wersj
wydarze. Wtedy cz z nich postanowia wraca do Etiopii, a cz potajemnie wesza do
Mekki.
Wwczas Mekkaczycy dowiedzieli si o emigracji do Etiopii byli li na jej wadc, e
przyj tych ludzi, ale nie mogli nic mu zrobi. Przeladowania wiernych jeszcze bardziej si
nasiliy i wkrtce Prorok poleci kolejnej grupie muzumanw uda si do Etiopii. Tym razem
Kurajszyci dowiedzieli si wczeniej o zamiarach muzumanw i postanowili uniemoliwi
im ucieczk, jednake muzumanie byli szybsi, a Bg uatwi im podr. Grupa emigrantw
liczya osiemdziesiciu trzech mczyzn (przy zaoeniu, e wrd nich by Ammar, co do
czego s wtpliwoci) i osiemnacie bd dziewitnacie kobiet.

Kurajszyci w Etiopii
Tym razem Mekkaczycy dowiedzieli si o tej fali emigracji do szybko i nie podobao
im si, e muzumanie znaleli dobre miejsce do ycia i praktykowania swojej religii. Wysali
wic do wadcy Etiopii dwch posw, ktrzy mieli przekona go, aby nakaza muzumanom
powrt do Mekki.
Posowie (Amr bin al-As i Abd Allah bin Abi Rabia) najpierw obdarowali
chrzecijaskich kapanw i doradcw krla, a nastpnie przekonali ich, eby ci poparli ich
spraw. Nastpnie stanli przed obliczem krla, przekazali mu podarki i powiedzieli:
Wasza Wysoko! Oto do krlestwa twego przybyli nierozsdni modziecy. Porzucili
religi swego ludu, a twojej nie przyjli, lecz wymylili swoj wasn, ktrej nie znamy ani
my, ani ty. Wysali nas najszlachetniejsi ludzie spord ich ludu, ojcowie, stryjowie,
czonkowie ich klanw, by wyda ich, a tamci odpac im za ich przewinienia.
Prawd mwi! rzekli kapani. Odelij ich wraz z tymi posacami do ich ludu i
kraju.
Krl jednake postanowi zbada spraw i wysucha wszystkich stron. Posa po
muzumanw, a gdy ci przybyli, zwrci si do nich:
C to za religia, jeli nie jest to religia waszego ludu ani moja, ani adna inna znana
dotychczas?
Wasza Wysoko! odpowiedzia Dafar bin Abi Talib, stryjeczny brat Proroka.
Bylimy ludmi niewiadomymi. Czcilimy posgi, jedlimy padlin, dopuszczalimy si
bezecestw, nie dbalimy o stosunki rodzinne, le traktowalimy ssiadw, silny krzywdzi
sabego, a Bg przysa nam Posaca spord nas samych. Znamy jego pochodzenie,
prawdomwno, uczciwo i prawo. Wezwa nas, bymy uznali Boga Jedynego, tylko
Jemu oddawali cze i porzucili kamienie i posgi, ktrym kaniali si nasi przodkowie.
Nakaza nam prawdomwno, oddawanie powierzonych rzeczy, dobre traktowanie
krewnych i ssiadw, powstrzymanie si od rozlewu krwi, czynw szpetnych,
krzywoprzysistwa, rozkradania majtkw sierot i oskarania cnotliwych kobiet. Nakaza
nam czci Boga Jedynego, nie dodawa Mu wsptowarzyszy, odprawia modlitwy, dzieli
si naszym majtkiem z biednymi oraz przestrzega postu. My z kolei uwierzylimy w to, co
gosi, i przyjlimy religi Boga. Oddajemy cze Jemu Jedynemu, nie dodajemy Mu
wsptowarzyszy, zakazalimy sobie tego, czego On zakaza, dozwolilimy sobie to, co On
dozwoli, a nasz lud zwrci si przeciwko nam, mczy nas i zmusza do porzucenia naszej
religii. Chce, bymy nie czcili ju Boga Jedynego, lecz bymy wrcili do bawochwalstwa,
bymy znw pozwolili sobie na czyny szpetne. I gdy nas umczyli, uciemiyli, ucisnli i
uniemoliwili praktykowanie naszej religii, postanowilimy uda si do twego kraju.
Wybralimy twoj gocin z nadziej, e u twego boku nie doznamy niesprawiedliwoci.
Moesz zacytowa co, co ten czowiek otrzyma od Boga? spyta krl.
Tak.
Mw wic.
Wtedy Dafar zacz recytowa sur Mariam (Maria), powicon Jezusowi i jego
rodzinie. Krl i kapani wzruszyli si, po czym krl rzek:
Te sowa i sowa Jezusa pochodz z jednego rda po czym zwrci si do posacw,
mwic: Wracajcie do siebie! Zaprawd, nie wydam wam ich!
Posacy wyszli, po czym Amr bin al-As powiedzia do Abd Allaha bin Abi Rabia:
Przyjd do nich jutro i doprowadz do rozprawienia si z muzumanami.
Nie rb tego odpar jego towarzysz przecie oni maj rodziny w Mekce. Nie rbmy
im krzywdy tylko dlatego, e s innego zdania ni my.
Jednake Amr upar si przy swoim zdaniu i nastpnego dnia powiedzia do krla:
Wasza Wysoko! Oni bluni przeciwko Jezusowi!
Wwczas krl posa po muzumanw, by wypyta ich o ich zdanie na temat Jezusa.
Muzumanie przestraszyli si, lecz zdecydowali, e niezalenie od sytuacji bd mwi
prawd. Gdy wic przyj ich i zapyta, Dafar bin Abi Talib odpowiedzia:
Mwimy o Jezusie to, co przekaza nam nasz Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo).: to suga, Wysannik, Duch i Sowo Boe, ktre Bg zesa Marii
Dziewicy.
Wtedy krl wzi z ziemi kij i powiedzia:
Zaprawd, Jezus, syn Marii, jest dokadnie tym, co powiedziae.
Na te sowa zgromadzeni patriarchowie wydali pomruk niezadowolenia. Krl zauway to
i powiedzia im:
Tak jest, czy wam si to podoba, czy nie! po czym zwrci si do muzumanw,
mwic: Idcie w pokoju! Pki jestecie na mojej ziemi, nic wam nie grozi. Zaprawd, ten,
kto was obrazi, zostanie ukarany. Jeli skrzywdz ktrego z was, to mam nadziej, e bd
mia gr zota, by mu za to odpaci.
Nastpnie powiedzia do swojego dworu:
Zwrcie posacom podarki, ktre przynieli, gdy nie potrzebuj ich. Zaprawd, Bg
nie wzi ode mnie adnej apwki, gdy przywrci mi tron, jake wic ja mgbym teraz bra
apwki?! Pki ludzie s mi poddani, bd im suy i sucha ich.
Umm Salama relacjonowaa, e posacy wyszli stamtd ponieni, ze wszystkimi
podarkami, ktre przywieli, a kolejne lata w Etiopii byy szczliwe u boku najlepszego
gospodarza.
Taki by przebieg wydarze wedug Ibn Ishaka, cho niektrzy uwaaj, e Amr bin al-As
uda si do krla Etiopii ju po bitwie pod Badr, a inni twierdz, e uda si tam dwukrotnie w
tym samym celu. Niemniej jednak wikszo relacji wskazuje na to, e powysza rozmowa
odbya si podczas pierwszej delegacji Kurajszytw do Etiopii.
Gdy kolejne dziaanie politeistw przeciwko muzumanom zakoczyo si porak, i gdy
Kurajszyci uwiadomili sobie, e nie s w stanie przeladowa wiernych poza granicami ich
terytorium, wpadli na straszny pomys. Uznali, e jedynym skutecznym sposobem na
rozwizanie ich problemu jest powstrzymanie Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) raz na zawsze od goszenia swoich idei, czyli zabicie go. Lecz jak mogli to
uczyni, skoro chroni go Abu Talib? Postanowili zatem wpyn na stryja Proroka.

6.8. Kurajszyci gro Abu Talibowi
Moni spord Kurajszytw poszli do Abu Taliba i owiadczyli mu:
Abu Talibie, szanujemy ci ze wzgldu na twj wiek i pozycj wrd nas. Poprosilimy
ci, by powstrzyma swojego bratanka, lecz nie powstrzymae go. Zaprawd, nie bdziemy
duej tolerowa tego, kto obraa naszych ojcw, bezczeci nasze wierzenia i urga naszym
bogom. Albo go powstrzymasz, albo bdziemy walczy przeciwko wam, i albo zginiecie wy,
albo my.
Abu Talib bardzo przej si t grob, powiadomi wic Wysannika Boga (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo) o tej rozmowie i poprosi go:
Zachowaj ycie mi i sobie, i nie daj ode mnie wicej, ni mog uczyni.
Wysannik Boga pomyla, e jego stryj ju nie ma siy go wspiera i odpowiedzia mu:
Stryju mj! Na Boga, gdyby na mojej prawicy pooyli soce, a na lewicy ksiyc, nie
zostawi mojej misji. Albo Bg da zwycistwo tej religii, albo zgin po czym zaszlocha.
Gdy odchodzi, Abu Talib zawoa go i powiedzia:
Id, synu brata mego, i mw, co uwaasz za suszne, a ja, zaprawd, nigdy ci nie
zdradz!
Gdy Kurajszyci zobaczyli, e Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) kontynuuje swoj misj, uznali, e Abu Talib odmwi powstrzymania go,
przez co wypowiedzia wojn. Udali si do niego wraz z Amar, synem Al-Walida bin
al-Mughiry, i powiedzieli mu:
Abu Talibie, to najbystrzejszy i najdorodniejszy chopak spord Kurajszytw. We go
na wychowanie, a bdzie suy ci swoim rozumem i si, za wydaj nam w zamian swojego
bratanka, ktry sprzeniewierzy si religii twojej i twych ojcw, podzieli twj lud i
zbezczeci jego wierzenia, a my zabijemy go. Zastanw si nad t zamian!
Co wy mi proponujecie?! rozgniewa si Abu Talib. Dajecie mi swojego chopaka,
bym go karmi, a ja mam odda mojego wychowanka, bycie go zabili?! Nigdy!
Zaprawd, Abu Talibie, twj lud zoy ci dobr propozycj przemwi Al-Mutim bin
Udajj bin Naufal. Jeli j przyjmiesz, nic zego ci si nie stanie, lecz widz, e chcesz j
odrzuci.
Wasza propozycja wcale nie jest dobra! odpowiedzia Abu Talib. Zebrae ludzi po
to, by mnie poniy i wzburzy ich przeciwko mnie! Rb, co ci si podoba.
rda historyczne nie podaj, w jakim czasie odbyy si te wizyty, lecz po analizie
wszystkich argumentw i przesanek najbardziej prawdopodobnym wydaje si, e doszo do
nich w poowie szstego roku od Objawienia, a okres pomidzy nimi by krtki.

6.9 Ataki na Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
Tymczasem Prorok znw stawa si ofiar atakw, na przykad ze strony Utajby, syna Abu
Lahaba, ktry uderzy go, podar jego koszul i splun mu w twarz. Prorok pomodli si do
Boga, by ktre z Jego stworze powstrzymao Utajb. I faktycznie, gdy Utajba by w Syrii,
zaatakowa go lew, zabijajc na miejscu.
Ukba bin Abi Muajt nastpi na kark Proroka, gdy tamten robi pokon w modlitwie, tak
mocno, e oczy Wysannika Boga wyszy na wierzch.
Abu Dahl take mia niecne plany wobec Proroka obieca ludziom, e gdy Prorok
bdzie si modli, roztrzaska jego gow kamieniem. Abu Dahlowi nie udao si jednak tego
dokona, poniewa gdy zblia si do Proroka, wydao mu si nagle, e widzi wielbda, ktry
chce go pore. Wedle Ibn Ishaka stao si to za spraw anioa Gabriela. W pniejszym
czasie postpowanie Abu Dahla stao si przyczyn przyjcia islamu przez stryja Proroka,
Hamzy, co zostanie pniej opisane.
Ibn Ishak, powoujc si na Abd Allaha bin Amra bin al-Asa, podaje, e pewnego razu
Kurajszyci zebrali si przy Kabie i zaczli rozmawia o Wysanniku Boga (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo) i powiedzieli: Nigdy nie zdarzyo si, ebymy tak dugo
cierpieli zniewagi ze strony jednego czowieka! W tym momencie nadszed Wysannik Boga
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) podszed do Kaby i zacz j okra. Za
kadym razem, gdy przechodzi obok nich, tamci obraali go, a w kocu Prorok przystan i
powiedzia im: O, Kurajszyci, posuchajcie mnie! Na Tego, w Ktrego rce jest moja dusza,
jeli nie zaprzestaniecie, bd walczy przeciwko wam. Bawochwalcy wzili te sowa na
powanie i zmienili swj ton. Jeden z nich powiedzia: Moesz odej, Abu al-Kasimie,
szanujemy ci, bowiem nigdy nie bye gupi.
Nastpnego dnia Kurajszyci zebrali si w tym samym miejscu, a gdy obok nich przeszed
Prorok, otoczyli go i rzucili si na niego. Chwil pniej przybieg Abu Bakr i zawoa z
paczem: Chcecie zabi czowieka za to tylko, e mwi: Mj Pan to Bg Jedyny?! Wtedy
napastnicy pucili Wysannika i odeszli. Ibn Amr podaje, e bya to najgorsza krzywda, jak
Kurajszyci uczynili Prorokowi.
Z kolei Al-Buchari podaje za Urw bin az-Zubajrem, ktry spyta Ibn Amra bin al-Asa o
najwiksz krzywd, ktr bawochwalcy wyrzdzili Prorokowi (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), e gdy Prorok modli si przy Kabie, podszed Ukba bin Abi Muajt,
wzi swoje ubranie, zawiza ptl na szyi Proroka i zacz go dusi. Wtedy podbieg Abu
Bakr, odepchn Ukb i powiedzia: Chcecie zabi czowieka za to tylko, e mwi: Mj Pan
to Bg Jedyny?!
Ju po nieudanych wizytach u Abu Taliba Kurajszyci zaczli obmyla plan zabicia
Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), lecz ich zacito i nienawi
paradoksalnie stay si powodem wzmocnienia islamu przez dwch wybitnych mieszkacw
Mekki Hamz bin Abd al-Muttaliba i Umara bin al-Chattaba.

6.10 Przyjcie islamu przez Hamz i Umara bin al-Chattaba
W tej bardzo cikiej atmosferze ucisku i przeladowa przed uciemionymi pojawia si
iskierka nadziei przyjcie islamu przez Hamz bin Abd al-Muttaliba, stryja Proroka (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Byo to w szstym roku po objawieniu,
najprawdopodobniej w miesicu zu al-hidda.

Hamza
Pewnego razu Abu Dahl przechodzi obok Proroka niedaleko wzgrza As-Safa. Obrazi
go, a kiedy Prorok nie zareagowa uderzy go kamieniem w gow, a popyna krew.
Pniej Abu Dahl poszed do Kaby i siad tam razem z innymi Kurajszytami. wiadkiem
zajcia bya mieszkajca nieopodal suca Abd Allaha bin Dudana, ktra zobaczywszy
Hamz, opowiedziaa mu o zdarzeniu. Wtedy Hamza (ktry by wpywowym czowiekiem, a
take silnym i odwanym wojownikiem) podszed prdko do grupy Kurajszytw, w ktrej
siedzia Abu Dahl i zawoa do niego:
Ty tam, z brudnym tykiem! Ty obraasz mojego bratanka, a ja wyznaj jego religi,
zobaczymy, czy i mnie obrazisz! po czym wzi swj uk i uderzy nim Abu Dahla. Wtedy
ludzie z klanu Abu Dahla podnieli si, wstali te ludzie z rodu Haszymitw, ale kiedy ju
mia wybuchn konflikt, Abu Dahl powiedzia:
Zostawcie Abu Ammara
44
, bo rzeczywicie ciko obraziem jego bratanka.
Sowa Hamzy byy wypowiedziane jedynie po to, by rozgniewa tego, kto obrazi jego
krewnego, jednak po krtkim czasie Bg otworzy jego serce na islam, a Hamza sta si dum
muzumanw.

Umar bin al-Chattab
Jeszcze wikszym wiatem nadziei dla muzumanw stao si przyjcie islamu przez
Umara bin al-Chattaba w miesicu zu al-hidda szstego roku misji proroczej, trzy dni po

44
Przydomek Hamzy.
przyjciu islamu przez Hamz. At-Tirmizi i At-Tabarani przekazali, e Prorok (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo) pomodli si do Boga tymi sowy: Boe, wzmocnij islam tym
z tych dwch ludzi, ktrego bardziej kochasz: Umarem bin al-Chattabem lub Abu Dahlem
bin Hiszamem. Okazao si, e Bg bardziej ukocha Umara bin al-Chattaba.
Umar by znany z siy charakteru i wyrzdzi muzumanom wiele krzywd. Wydaje si, e
y w rozterce midzy szacunkiem dla tradycji ojcw i dziadw, zamiowaniem do pijastwa i
zabawy, do ktrych by przyzwyczajony, a podziwem dla wytrwaoci i mstwa muzumanw
w obliczu przeladowa z powodu ich religii. Zastanawia si czasem nad tym, czy to, do
czego wzywa islam, nie jest lepsze i szlachetniejsze od tego, co sam wyznawa.
Wedug relacji dotyczcych przyjcia islamu przez Umara pewnego razu Umar wszed
noc do Kaby i zobaczy Wysannika Boga modlcego si i recytujcego sur Al-Hakka
(Nieuniknione wydarzenie). Wtedy pomyla: To faktycznie poeta jak powiedzieli
Kurajszyci. Kiedy Prorok doszed do nastpujcego fragmentu: Zaprawd, to sowa
Posaca Szlachetnego, a nie s to sowa poety!
45
, Umar pomyla: To wrbita. Wtedy
Prorok wyrecytowa kolejny werset: Ani nie s to sowa wrbity. Jak mao pamitajcie! To
objawienie od Pana wiatw
46
. To wydarzenie zapado Umarowi w pami. Mimo to
dahillija i przywizanie do tradycji ojcw cay czas byy silniejsze, i wci wrogo odnosi si
on do islamu.
Nienawi Umara do islamu i Wysannika Boga bya tak silna, e pewnego razu
postanowi go zabi. Wzi miecz i wyszed z domu. Po drodze spotka pewnego
muzumanina, ktry spyta go:
Dokd idziesz?
Id zabi Muhammada odpowiedzia Umar.
Nie boisz si Banu Haszim i Banu Zahra?
Pozostawie religi, ktr wyznawae! zagniewa si Umar.
Powiem ci co dziwnego, Umarze: twoja siostra i szwagier te to zrobili!
Umar rozzoci si jeszcze bardziej i czym prdzej uda si do domu siostry i szwagra. By
u nich Chabbab bin al-Aratt, ktry mia w rce li z zapisan na nim sur Ta Ha i j
recytowa. Gdy usyszeli kroki Umara, Fatima, siostra Umara, schowaa li. Umar wszed i
spyta:
Co to za bekot, ktry syszaem?!
Tylko rozmawialimy odpowiedziaa Fatima.
Na pewno si sprzeniewierzylicie! zawoa Umar.
A co, jeli prawda jest poza twoj religi?
Po tych sowach Umar rzuci si na szwagra i zacz go bi, a gdy Fatima przysza na
pomoc mowi, Umar uderzy j, a tamta zacza krwawi. Wtedy krzykna:
A co, jeli prawda jest poza twoj religi?! Wyznaj, e nie ma boga prcz Boga
Jedynego, i wyznaj, e Muhammad jest Wysannikiem Boga!
Gdy Umar zobaczy krew swojej siostry, powstrzyma si i zacz aowa tego, co zrobi.
Poprosi, by dali mu to, na czym maj napisany fragment Koranu. Siostra powiedziaa:
Jeste nieczysty, umyj si.
Umar umy si, wzi li i zacz czyta: W Imi Boga, Miosiernego, Litociwego.
Co za pikne i czyste sowa powiedzia. Nastpnie zacz czyta sur Ta Ha, a doszed
do wersetu: Zaprawd, Ja jestem Bogiem i nie ma boga, jak tylko Ja! Czcij Mnie wic i
odprawiaj modlitw, wspominajc Mnie!
47
. Wtedy powiedzia:
Jake pikna i szlachetna to mowa! Zaprowadcie mnie do Muhammada.

45
Koran, 69:4041.
46
Koran, 69:4243.
47
Koran, 20:14.
Wzi swj miecz i uda si do domu, w ktrym przebywa Prorok (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) razem ze swoim stryjem Hamz, a kiedy zbliy si, ludzie zebrali
si w jednym miejscu. Hamza zapyta, o co chodzi, a gdy powiedziano mu, e przyszed
Umar, powiedzia, eby otworzyli mu drzwi, po czym doda:
Jeeli Umar chce dobra, to dostanie je, a jeeli chce za, to zabijemy go jego mieczem.
Kiedy Umar wszed do rodka, Wysannik Boga podszed do niego, wzi go mocno za
krawdzie jego ubrania i spyta:
Czy nie zaprzestaniesz?! Czy chcesz, by Bg zesa z tob przeladowania i krzywdy,
ktre zesa z Al-Walidem bin al-Mughir? Boe, wzmocnij islam Umarem bin al-Chattabem!
Wyznaj, e nie ma boga prcz Boga Jedynego, a ty jest Jego Posacem odpar
gono i wyranie Umar.
Usyszawszy to, przebywajcy w domu ludzie krzyknli Allahu Akbar! (ar. Bg jest wielki)
tak gono, e usyszeli ich zgromadzeni przy Kabie.
Przyjcie islamu przez Umara bin al-Chattaba wywoao zdziwienie a zarazem gniew
bawochwalcw, z kolei muzumanie poczuli dum.
Ibn Ishak przekaza nastpujc relacj Umara:
Kiedy przyjem islam, postanowiem odwiedzi mieszkacw Mekki najbardziej wrogo
nastawionych do Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Od razu
pomylaem o Abu Dahlu, poszedem do niego, zapukaem do drzwi jego domu, a on
powiedzia:
Witaj, wejd prosz, co ci sprowadza?
Przyszedem, by ci powiedzie, e uwierzyem w Boga i Jego Wysannika
Muhammada, i uwierzyem w to, z czym przyszed odparem. Wtedy Abu Dahl zatrzasn
mi drzwi przed nosem i powiedzia:
Niech Bg ci oszpeci, i niech oszpeci to, z czym przyszede!
Ibn Hiszam oraz Ibn al-Dauzi podaj, e po przyjciu islamu przez Umara Abu Dahl
uda si do Damila bin Muammara al-Damhiego ktry bardzo szybko rozpowszechnia
zasyszane wiadomoci i powiedzia mu, e Umar przyj islam. Wtedy Damil krzykn na
cay gos, e Ibn al-Chattab sta si sabejczykiem. Umar znajdowa si akurat za jego plecami
i powiedzia: To kamstwo, przyjem islam! Wtedy bawochwalcy rzucili si na niego, a on
zacz si broni. Po duszym czasie walki z wieloma przeciwnikami Umar usiad, a gdy
tamci zaczli bi go po gowie, powiedzia im: Rbcie, co wam si podoba! Pniej
przysiga na Boga, e gdyby byo nas [wojownikw muzumaskich] trzystu,
walczylibymy na mier i ycie, i albo zwyciyliby nas, albo zwyciylibymy ich i przejli
Mekk.
Innym razem bawochwalcy ruszyli w kierunku domu Umara, by go zabi. Relacjonuje syn
Umara, Abd Allah, e gdy przestraszony Umar siedzia w domu, przyszed do niego Al-As
bin Wail as-Sahmi, ktry nalea do klanu sprzymierzonego z rodzin Umara, i spyta go:
Co si stao?
Twoi ludzie powiedzieli, e zabij mnie za to, e przyjem islam odpar Umar.
Nie dopadn ci! uspokoi go Al-As. Po tych sowach wyszed i zobaczy oddzia idcy
przez wwz. Spyta ich: Dokd idziecie?
Idziemy zabi syna Al-Chattaba, ktry sprzeniewierzy si naszej religii odpowiedzieli.
Nic mu nie zrobicie, bd sta za nim murem! owiadczy Al-As, a wtedy tamci si
cofnli.
Pewnego razu spytano Umara bin al-Chattaba, w jakich okolicznociach zyska przydomek
Al-Faruk (Rozstrzygajcy Pomidzy Prawd a Faszem), a on opowiedzia wwczas histori
swojego nawrcenia i doda:
Kiedy przyjem islam, spytaem Proroka:
Wysanniku Boga! Czy nie idziemy drog prawdy w tym yciu i po mierci?
Na Tego, w Ktrego rce jest moja dusza, idziecie drog prost w tym yciu i w yciu
ostatecznym odpowiedzia. Powiedziaem wtedy:
Czemu w takim razie ukrywamy nasz wiar?! Na Tego, Ktry zesa ci z prawd,
zbierzemy ludzi i pokaemy nasz si!
Wyruszylimy w dwch oddziaach na czele pierwszego sta Hamza, a drugiego ja.
Weszlimy do meczetu, a Kurajszytw ogarn taki smutek, jakiego nie widziaem wczeniej.
Wtedy wanie Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nazwa mnie
Al-Faruk.
Ibn Masud powiedzia: Nie moglimy modli si przy Kabie a do czasu, gdy Umar
przyj islam.
Suhajb bin Sinan ar-Rumi powiedzia z kolei, e gdy Umar przyj islam, religia ta staa
si bardziej rozpowszechniona i goszona wszem i wobec. Od tamtej pory nasze zebrania
odbyway si przy Kabie, ktr odtd swobodnie okralimy. Czasem nawet udao nam si
odpowiedzie tym, ktrzy nam dokuczali.

6.11 Przedstawiciel Kurajszytw u Wysannika Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo).
Kiedy Hamza i Umar przyjli islam, politeici z Mekki chwilowo zagodzili
przeladowania muzumanw i stwierdzili, e lepszym sposobem na rozprawienie si z
Prorokiem (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) bdzie przekupienie go, by ten
zrezygnowa ze swej misji. Nie wiedzieli jednak, e wszystko to, nad czym wschodzi soce,
wobec tej wielkiej misji nie jest warte nawet skrzyda komara.
Pewnego razu jeden z monych kurajszyckich, Utba bin Rabia, wsta spord grupy pogan
i spyta ich:
O, Kurajszyci! Pjd do Muhammada, porozmawiam z nim i zaproponuj par rzeczy,
by moe si zgodzi. Damy mu to, co zechce, byle tylko odczepi si od nas!
Tak, Abu al-Walidzie, pjd do niego i porozmawiaj z nim! odpowiedzieli.
Wtedy Utba podszed do Proroka, kiedy ten siedzia niedaleko Kaby i powiedzia mu:
Jeste spord nas, cieszye si u nas wysok pozycj, ale zrobie co zego. Podzielie
nas, zniszczye nasze marzenia, odrzucie naszych bogw, nasz religi i tradycj naszych
ojcw. Posuchaj wic, co ci zaproponuj!
Mw odpowiedzia Prorok.
Jeli chcesz majtku, zbierzemy nasze majtki i uczynimy ci najbogatszym spord nas.
Jeli chcesz szacunku i honoru, to damy ci wadz nad nami. Jeli nie moesz poradzi sobie
ze swoimi wizjami, damy ci pienidze na lekarza.
Skoczye?
Tak.
Teraz ty mnie posuchaj.

W Imi Boga, Miosiernego, Litociwego
Ha. Mim.
Objawienie od Miosiernego, Litociwego.
Ksiga, ktrej znaki s wyjanione,
jako Koran arabski,
dla ludzi, ktrzy posiadaj wiedz,
zwiastun radosnej wieci
i ostrzeenie.
Lecz wikszo z nich si odwrcia;
oni nie suchaj.
Powiedzieli:
Nasze serca s zasonite,
oddzielone od tego, do czego wzywasz
48
.

Utba nie przerywa Prorokowi, lecz sucha go uwanie, a gdy ten skoczy recytowa,
zrobi pokon i powiedzia mu:
Powiedziaem ci, co miaem do powiedzenia, usyszae, co usyszae.
Utba wrci do Kurajszytw, a ci zaczli mwi midzy sob:
Na Boga, przyszed z zupenie innym wyrazem twarzy!
Gdy usiad, zapytali go o wynik rozmowy, a Utba powiedzia:
Syszaem co, czego nie syszaem nigdy wczeniej. To nie jest poezja, to nie jest magia
i to nie s wrby. O, Kurajszyci, posuchajcie mnie, zostawcie tego czowieka w spokoju.
Jeli Arabowie postanowi go zabi, to uwolnicie si od niego raz na zawsze, a jeli pokona
Arabw, to jego krlestwo i jego potga bd wasze, i bdziecie najszczliwszymi z ludzi.
Zaczarowa ci swoj mow! zawoali.
Powiedziaem moje zdanie, a wy zrobicie, jak uwaacie odpar Utba.
Wedug innej relacji, gdy Prorok doszed do wersetu ostrzegajcego o karze, ktra spada
na Ad i Samud, Utba przerazi si, i zatkn rkami usta Prorokowi, by ta przepowiednia si
nie spenia.

6.12 Abu Talib zbiera Banu Haszim i Banu Abd al-Muttalib
Pomimo e dziki kolejnym konwersjom sytuacja muzumanw w Mekce nieco si
poprawia, Abu Talib wci obawia si o swojego bratanka. Wci pamita, jak poganie
grozili mu walk, jak prbowali zamieni Proroka na Ammar bin al-Walida, by zabi tego
pierwszego, jak Abu Dahl uderzy go kamieniem w gow, jak Ukba bin Abi Muajt o mao
nie udusi go swoim ubraniem, jak Umar bin al-Chattab wyszed z mieczem, by go zabi to
wszystko nie dawao mu spokoju. By pewien, e bawochwalcy nie bd zwaali na jego
opiek nad Prorokiem, a gdy jeden z pogan rzuci si na Wysannika Boga znienacka,
napadnitemu nie pomoe ani Hamza, ani Umar, ani ktokolwiek inny. Wtedy zwoa ludzi z
rodw Banu Haszim i Banu Abd al-Muttalib na narad i wezwa ich, eby bronili
Muhammada i stawali po jego stronie. Zgodzili si niemal wszyscy, zarwno muzumanie, jak
i politeici, bowiem tradycyjna warto arabska, jak by szacunek dla wizw krwi,
przewaaa nad rnicami wyznaniowymi. Jedynie Abu Lahab odmwi wsparcia i
opowiedzia si po stronie reszty Kurajszytw.

6.13 Embargo
W przecigu zaledwie czterech tygodni miay miejsce cztery wane wydarzenia w historii
islamu:
muzumanami zostali Umar bin al-Chattab i stryj Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) Hamza;
Prorok odrzuci propozycje prbujcych przekupi go Kurajszytw;
wszyscy czonkowie klanw Banu al-Muttalib i Banu Haszim podjli umow, na mocy
ktrej mieli chroni Proroka.
Islam rs w si, a Kurajszyci bali si zabi Proroka, poniewa gdyby to uczynili,
naraziliby si na odwet. Wtedy zdecydowali si na inny rodzaj represji.

Dokument niesprawiedliwoci i krzywdy
Politeici z Mekki zebrali si w siedzibie plemienia Banu Kinana i postanowili, e nie bd
eni si z kobietami z rodw Banu al-Muttalib i Banu Haszim ani wydawa kobiet za m za

48
Koran, 41:15.
kogokolwiek z nich, nie bd niczego sprzedawa ludziom z tych plemion, nie bd niczego
od nich kupowa, nie bd z nimi przesiadywa, odwiedza ich, wsplnie spdza czasu ani
pozdrawia dopty, dopki Banu al-Muttalib i Banu Haszim nie wydadz Proroka
Kurajszytom, by tamci mogli go zabi. Tekst tej umowy zosta spisany i powieszony przy
wejciu do Kaby, wewntrz budowli a byo to w miesicu muharram sidmego roku po
pierwszym objawieniu.
Wkrtce bojkotowanym rodom zacz dokucza gd. Kiedy tylko do Mekki miaa
przyby karawana z ywnoci, Kurajszyci wyjedali do niej za miasto i wykupywali
wszystkie towary spoywcze, jakie wioza. W samej Mekce wikszo ludzi przestrzegaa
warunkw embarga, a ci, ktrzy ju chcieli sprzeda Haszymitom jakie towary, nakadali na
nie ceny, wielokrotnie przewyszajce ich warto. W takiej sytuacji oboeni sankcjami
ludzie musieli pozyskiwa ywno w tajemnicy. Niektrzy z mieszkacw Mekki prbowali
pomaga muzumanom na przykad Hakim bin Hizam, ktry przynis swojej stryjence
Chadidy troch pszenicy. Abu Dahl prbowa mu to uniemoliwi, lecz po interwencji Abu
al-Buchturiego Hakimowi udao si donie zboe. Haszymici i Banu al-Muttalib czsto
musieli je traw, licie albo skry zwierzce, zostali te zmuszeni do opuszczenia miasta i
ukrywania si w grach. Abu Talib obawia si o ycie Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), poprosi go wic, aby ten nie spa na swoim posaniu. Tak te si stao, a
na miejscu Proroka spa kto inny.

Uniewanienie sankcji
Bojkot obydwu klanw trwa cae trzy lata. Coraz wicej ludzi z Mekki zaczynao mwi,
e to jest wielka niesprawiedliwo. Pierwszym, ktry zama embargo, by Hiszam bin Amr z
plemienia Banu Amir, ktry noc po kryjomu przemyca do kryjwki Haszymitw jedzenie.
Poszed on do kuzyna Proroka o imieniu Zuhajr bin Abi Umajja al-Machzumi i zapyta go:
Podoba ci si to, e moesz je i pi do woli, a twoi wujowie s w takim stanie?
Nie, ale co ja mog zrobi, przecie jestem tylko jeden! odpar Zuhajr. Na Boga,
gdyby by kto oprcz mnie, zerwabym t blokad.
Jest kto taki.
Kto?
Ja.
Potrzebujemy trzeciego powiedzia wtedy Zuhajr.
Wwczas Hiszam poszed do czowieka o imieniu Al-Mutim bin Udajj, opowiedzia mu o
godzie wrd Haszymitw i Banu al-Muttalib, i skrytykowa go za zgod na tak decyzj
Kurajszytw. Al-Mutim odpar:
Nie podoba mi si to, ale jestem tylko jeden. Na Boga, gdyby by kto oprcz mnie,
zerwabym t blokad.
Jest kto taki powiedzia Hiszam.
Kto?
To ja.
Potrzebujemy trzeciego.
Jest kto taki.
Kto?
Zuhajr bin Abi Umajja al-Machzumi.
Potrzebujemy czwartego stwierdzi Al-Mutim.
Hiszam poszed wtedy do Abu al-Buchturiego bin Hiszama i przedstawi mu spraw. Ten
spyta:
Czy jest kto, kto mgby nam w tym pomc?
Jest kto taki.
Kto?
Zuhajr bin Abi Umajja, Al-Mutim bin Udajj i ja.
Potrzebujemy pitego.
Hiszam poszed wtedy do czowieka o imieniu Zama bin al-Aswad bin al-Muttalib bin
Asad i przypomnia mu o pokrewiestwie czcym go z bojkotowanymi. Ten zapyta:
Czy jeszcze kto myli tak samo jak my?
Tak i wymieni pozostaych. Wtedy zebrali si i postanowili zerwa embargo.
Nastpnego dnia Zuhajr poszed do witego Meczetu, siedem razy okry Kab, a po
czym zawoa:
O, ludzie z Mekki! My jemy, pijemy i mamy w co si ubra, a Haszymici umieraj z
godu, bo nikt im niczego nie sprzedaje, ani nikt od nich niczego nie kupuje! Zaprawd, nie
usid, pki karta z t niesprawiedliw umow nie zostanie podarta!
Kamiesz! Nigdy nie zostanie podarta! zawoa Abu Dahl.
Na Boga, to ty jeste kamc! odezwa si Zama bin al-Aswad. Od pocztku nie
podobao nam si to, co jest zapisane w tej umowie!
Zama ma racj, nie zgadzamy si na to, co jest w niej napisane, i nie uznajemy tego
popar go Abu al-Buchturi.
Wsta take Al-Mutim bin Udajj:
Macie racj, a kto mwi inaczej, jest kamc. Nie mamy nic wsplnego z umow ani z
tym, co jest w niej zapisane!
Hiszam bin Amr doczy do nich i wypowiedzia podobne sowa.
Obgadali to w nocy w jakim tajnym miejscu! zawoa zagniewany Abu Dahl.
Abu Talib siedzia wwczas z boku meczetu. Bg powiadomi Swojego Wysannika o tym,
e karta zostaa zjedzona przez termity, ktre zostawiy jedynie imi Boga. Prorok przekaza
to Abu Talibowi, ktry z kolei powiedzia o tym zebranym tam Kurajszytom. Doda: Jeli to
kamca, rozprawicie si z nim, a jeli to prawda, odstpcie od embarga i niesprawiedliwoci.
Wtedy Al-Mutim poszed podrze kart, i spostrzeg, e caa zostaa zjedzona przez termity,
ktre zostawiy jedynie sowa Bismik Allahumma (W Imi Twoje, Boe), i wszystkie miejsca,
w ktrych wymienione byo sowo Allah (Bg).
Bojkot zosta anulowany, a Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) wraz z towarzyszami opuci kryjwki w grach. Mimo e bawochwalcy
byli wiadkami wielkiego znaku jego misji proroczej, to uczynili to, o czym Bg mwi w
Koranie:

Lecz ilekro ujrz oni znak, odwracaj si i mwi: To ustawiczne czary!
49
.

6.14 Ostatnia delegacja do Abu Taliba
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) opuci grskie przecze i
powrci do swojej misji. Kurajszyci z kolei, pomimo e zrezygnowali z embarga, wci
przeladowali muzumanw i usiowali zwalcza ich religi. Abu Talib nadal chroni swego
bratanka, jednak przekroczy ju osiemdziesity rok ycia, a wiele wydarze, zwaszcza
blokada wymierzona przeciw rodom Banu Haszim i Banu al-Muttalib, odbiy si negatywnie
na jego zdrowiu. Kilka miesicy po zejciu z przeczy Abu Talib zachorowa. Kurajszyci bali
si utraty honoru wrd Arabw, w razie gdyby wykorzystujc jego mier, zrobili krzywd
jego bratankowi, postanowili wic pomwi z nim w sprawie Proroka (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo). Bya to ostatnia delegacja Kurajszytw do Abu Taliba.
Ibn Ishak i inni podaj, e gdy Abu Talib zacz skary si na zy stan zdrowia, a wie o
jego chorobie dotara do Kurajszytw, tamci powiedzieli: Hamza i Umar przyjli islam, a
wie o Muhammadzie dosza do wszystkich plemion Kurajszyckich. Chodmy wic do Abu

49
Koran, 54:2.
Taliba, niech powstrzyma swojego bratanka, bo muzumanie s dla nas zagroeniem.
Niektre wersje podaj, e powiedzieli take: Obawiamy si, e ten starzec umrze, my co
zrobimy jego bratankowi, a Arabowie zaczn mwi: Zostawili go, a gdy umar jego stryj,
rozprawili si z nim!
Do chorego Abu Taliba wybraa si delegacja zoona z okoo dwudziestu piciu osb, w
skadzie ktrej byli najwaniejsi ludzie z Mekki, tacy jak Utba bin Rabia, Szajba bin Rabia,
Abu Dahl bin Hiszam, Umajja bin Chalaf czy Abu Sufjan bin Harb. Powiedzieli mu:
Abu Talibie, jeste jednym z nas i martwimy si o ciebie teraz, kiedy chorujesz, ale
wiesz, jakie s relacje midzy nami a twoim bratankiem. Powstrzymaj go; niech on zostawi
nas, a my zostawimy jego, niech on uszanuje nasz religi, a my uszanujemy jego religi.
Wtedy Abu Talib posa po Proroka i powiedzia mu:
Synu mego brata, oto wani ludzie z twojego ludu, ktrzy nie chc, ebycie duej si
zwalczali.
Wtedy Prorok powiedzia Kurajszytom:
A ja dam wam sowo, ktre pomoe wam zapanowa nad wszystkimi Arabami i sprawi,
e inne narody przybli si do was.
Kurajszyci zmieszali si i pomyleli, jake by mogli co takiego odrzuci?
Co to za sowo? zapyta Abu Dahl.
Powiecie, e nie ma boga prcz Boga Jedynego, i e porzucicie wszystko, co czcicie
poza Nim powiedzia Prorok. Wtedy kto z Kurajszytw zapyta:
Czy chcesz zrobi z naszych bogw jednego boga?! Jeste dziwny!
Nastpnie ktry z czonkw delegacji powiedzia swoim towarzyszom:
On nigdy nie da wam tego, czego od niego chcecie; idcie do domw i trwajcie przy
religii swoich ojcw, a Bg rozsdzi pomidzy nami a nim.
Ich wanie dotycz nastpujce wersety z Koranu:

Sad.
Na Koran, zawierajcy napomnienie!
A jednak ci, ktrzy nie wierz, tkwi w dumie i odszczepiestwie.
Ile pokole wytracilimy przed nimi! Oni woali, lecz nie by to czas wybawienia.
Dziwi si, e przyszed do nich ostrzegajcy spord nich, i mwi niewierni: To jest
czarownik, wielki kamca!
Czy on uczyni bogw Bogiem Jedynym? Zaprawd, to jest rzecz zadziwiajca!
I starszyzna spord nich oddalia si, mwic: Idcie i wytrwajcie przy naszych bogach.
Zaprawd, to jest rzecz podana!
Nie syszelimy wcale o tym w ostatniej religii. To jest tylko wymys
50
.

6.15 Rok Smutku
mier Abu Taliba
Choroba Abu Taliba nasilia si i wkrtce przysza do niego mier. S do due
rozbienoci co do tego, kiedy to nastpio, ale wikszo uczonych przyjmuje, e stao si to
w miesicu radab dziesitego roku Objawienia, sze miesicy po zniesieniu embarga.
Wedug niektrych zmar w ramadanie, trzy dni przed mierci Chadidy (niech Bg bdzie z
niej zadowolony).
Kiedy Abu Talib by ju umierajcy, przyszed do niego Prorok Muhammad i powiedzia:
O stryju mj, powiedz sowa, dziki ktrym wstawi si za tob w Dniu Ostatecznym: la
ilaha illa Allah
51
!

50
Koran, 38:17.
51
Ar.: Nie ma bstwa prcz Boga Jedynego (przyp. tum.).
U Abu Taliba by wtedy take Abu Dahl, ktry zapyta:
Abu Talibie, czy porzucisz religi Abd al-Muttaliba?
Obie strony prboway przekona umierajcego, a Abu Talib da zna, e pragnie co
powiedzie i jego ostatnie sowa brzmiay:
Zostaj przy religii Abd al-Muttaliba.
Poprosz o wybaczenie dla ciebie, jeli nie zostanie mi to zabronione powiedzia
Prorok. Wtedy Bg objawi wersety o nastpujcym znaczeniu:

Nie godzi si Prorokowi i tym, ktrzy uwierzyli, aby prosili o przebaczenie dla
bawochwalcw nawet gdyby byli ich krewnymi odkd stao si dla nich jasne, e s oni
mieszkacami Ognia piekielnego
52
.

Ty nie prowadzisz drog prost, kogo kochasz, lecz Bg prowadzi drog prost, kogo
chce. On zna najlepiej tych, ktrzy s na drodze prostej
53
.

Abu Talib zawsze sta przy Proroku (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) i
chroni go w najciszych chwilach w duej mierze to dziki niemu Prorok mg
kontynuowa swoj misj, Kurajszyci nie mogli mu w tym przeszkodzi, a islam rozwija si
i zdobywa nowych zwolennikw. Do koca pozosta jednak w religii swoich dziadw. Jaki
czas po mierci Abu Taliba inny ze stryjw Proroka, Al-Abbas, zapyta bratanka: Twj stryj
tyle dla ciebie zrobi, a ty jak mu pomoge? Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) odpowiedzia: On jest w najpytszym Ogniu, a gdyby nie ja, byby na
samym jego dnie. Przekazano te, e Prorok powiedzia po mierci Abu Taliba: Oby moje
wstawiennictwo dopomogo mu w Dniu Zmartwychwstania, aby Ogie sign mu tylko do
kostek.

Chadida przenosi si do Boego Miosierdzia
Dwa miesice (wedug innej opinii trzy dni) po mierci Abu Taliba zmara Matka
Wiernych Chadida (niech Bg bdzie z niej zadowolony). Byo to w ramadanie dziesitego
roku Objawienia Chadida miaa wwczas szedziesit pi lat, a Prorok (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo) pidziesit.
Chadida bya jedn z najwikszych ask zesanych przez Stwrc Wysannikowi Boga.
ya z nim wier wieku, okazywaa swoje wspczucie, gdy ten by zmartwiony,
wspomagaa go w najgorszych momentach jego ycia, wspieraa go w przekazywaniu
Objawienia, wspieraa go w jego cikiej walce sob sam i swoim majtkiem. Pniej razu
Prorok powiedzia o Chadidy: Nigdy, nigdy nie da mi Bg lepszej ony! Uwierzya we
mnie, gdy ludzie nie wierzyli, uwierzya w moje sowa, gdy inni uznali je za kamstwo,
wspieraa mnie swoim majtkiem, gdy inni si odwrcili, Bg da mi przez ni dzieci, a nie
da przez adn inn kobiet.
Chadida bya pierwsz osob, ktra przyja islam, a jeden z hadisw mwi, e anio
Gabriel poleci Prorokowi, by to jej jako pierwszej przekaza nowin o Raju.

Nieszczcia jedno po drugim
Te dwa bolesne wydarzenia, ktre nastpiy w krtkim odcinku czasu, mocno wstrzsny
Wysannikiem Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) i zasmuciy go.
Przeladowania ze strony jego wasnego ludu nasiliy si, a Prorok w desperacji uda si do
miasta At-Taif, gdzie mia nadziej znale zwolennikw i poparcie. Nikt z mieszkacw nie
posucha jednak jego mowy, i zosta stamtd brutalnie przepdzony.

52
Koran, 9:113.
53
Koran, 28:56.
Nasilone przeladowania dotkny take jego towarzyszy, w tym Abu Bakra, ktry
postanowi wyemigrowa do Etiopii, lecz przed opuszczeniem Arabii napotka czowieka o
imieniu Ibn Ad-Daghana, ktry da mu ochron.
Rok, w ktrym wydarzyy si te wszystkie nieszczcia, zosta nazwany przez Wysannika
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) Rokiem Smutku, i pod t nazw
przeszed do historii.

Maestwo z Saud
W tym samym roku dziesitym po rozpoczciu misji proroczej w miesicu szawwal
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) oeni si z jedn z
pierwszych muzumanek Saud bint Zama. Uczestniczya w drugiej emigracji do Etiopii. Jej
pierwszym mem by As-Sakran bin Amr, ktry przyj islam i wyemigrowa wraz z ni.
Zmar w Etiopii, a wedug innej wersji, ju po powrocie do Mekki. Wtedy Wysannik Boga
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zarczy si z Saud, a nastpnie oeni si.
Bya to zatem pierwsza kobieta, z ktr po mierci Chadidy Prorok wzi lub. Warto
wspomnie, e kilka lat pniej przekazaa swoje prawo do przebywania z mem Aiszy.



7. Przyczyny wytrwaoci i cierpliwoci muzumanw

Po zapoznaniu si z dziejami pierwszych muzumanw z pewnoci nasuwa si pytanie o
przyczyny, dziki ktrym osignli tak wielk cierpliwo i wytrwao w obliczu brutalnych
przeladowa. Wymienimy kolejno najwaniejsze z tych przyczyn.

7.1 Wiara w Jedynego Boga i wiedza o Nim
Mocna wiara w sercu jest niewzruszona niczym gry i nie waha si w obliczu adnych
przeciwnoci losu. Wierzcy czowiek nie zwaa na trudnoci i nieszczcia, dopki sodko
wiary wypenia jego serce.

7.2 Wspaniae przywdztwo Proroka Muhammada (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) i jego przykad
Wysannik Boga charakteryzowa si najszlachetniejszymi cechami moralnymi i
duchowymi, co przycigao do niego serca i mio innych ludzi. Znany by rwnie ze
swojej prawdomwnoci i dotrzymywania sowa.
Pewnego razu Abu Dahl spotka si z dwoma ludmi spord Kurajszytw. Kady z nich
usysza kiedy recytacj Koranu, a gdy przyznali si do tego, jeden z nich spyta Abu Dahla:
Co mylisz o tym, co syszae od Muhammada?
A co mam myle? odpar Abu Dahl. Mj klan i Banu Abd Manaf
54

konkurowalimy o wikszy zaszczyt i posuch wrd ludzi. Karmili pielgrzymw i my ich
karmilimy, wozili ich na swoich wierzchowcach i my ich wozilimy, dawali im schronienie i
my dawalimy. W pewnym momencie bylimy jak dwa cigajce si konie, biegnce eb w
eb, a w kocu powiedzieli: Mamy proroka, ktry otrzymuje objawienie z niebios. Jak
mamy ich teraz docign?! Zaprawd, nigdy nie uwierzymy w niego, ani w to, co mwi!
Abu Dahl mawia: Muhammadzie, nie uwaamy ciebie za kamc, ale za kamstwo
uwaamy to, z czym przyszede. Wtedy Bg zesa te sowa:


54
Klan spokrewniony z Banu Haszim (przyp. tum.).
A przecie oni nie uwaaj ciebie za kamc; to znaki i Objawienia Boe uparcie
odrzucaj ci, ktrzy czyni niesprawiedliwo
55
.

Nawet wtedy, gdy poganie dokuczali Prorokowi i wymiewali si z niego, a on zapowiada
im, e jeli nie zaprzestan, czeka ich marny koniec, tamci zmieniali swoje postpowanie,
wiedzieli bowiem, e Muhammad nie rzuca swych sw na wiatr. Gdy Utajba, syn Abu
Lahaba, podczas podry zobaczy lwa, wiedzia, e zaraz zginie, jako e Prorok wczeniej
pomodli si w intencji jego zguby. Take Umajja bin Chalaf, jeden z najbardziej zacitych
wrogw Proroka, uwierzy w jego sowa, gdy tamten przepowiedzia mu, e bdzie walczy z
muzumanami.
Takie byo nastawienie wrogw islamu; z kolei towarzysze Proroka (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) darzyli go bezgraniczn, szczer mioci i oddaniem, a oto
przykad:
Pewnego razu jeden z muzumanw, Abu Bakr bin Abi Kuhafa, zosta dotkliwie pobity w
Mekce. Podszed do niego Utba bin Rabia i zacz okada jego twarz podbitymi sandaami,
a nastpnie skaka po jego brzuchu. Abu Bakr zosta doprowadzony do takiego stanu, e
ciko byo rozpozna jego twarz. Ludzie z klanu Banu Tajm zanieli go na kawaku tkaniny
do jego domu, by tam umar. Pod koniec dnia odzyska przytomno i spyta o to, jak si
czuje Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Tamci zawoali jego
matk, Umm al-Chajr, by napoia go lub nakarmia. Gdy zostaa z nim, on spyta j:
Jak czuje si Wysannik Boga?
Nie wiem nic o twoim towarzyszu odpowiedziaa.
Pjd do Umm Damil, crki Al-Chattaba i spytaj j o niego.
Umm al-Chajr uczynia to, lecz jako e nie bya muzumank, Umm Damil udaa, e nie
zna Proroka. Obiecaa jednak, e pjdzie razem z ni do jej syna. Gdy weszy do niego, Umm
Damil zawoaa:
Co oni ci zrobili! To ludzie zepsuci i niewierni. Oby Bg ci pomci!
Jak si ma Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).? spyta
Abu Bakr.
Obok jest twoja matka przypomniaa mu Umm Damil.
Nie obawiaj si jej, mw.
Jest zdrowy i w dobrej kondycji.
Gdzie jest?
W domu Ibn al-Arkama.
Na Boga, nie wezm do ust ksa jedzenia ani yka wody, pki nie pjd do Wysannika
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).!
Wymienimy jeszcze duo innych przykadw mioci i oddania towarzyszy Proroka (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).

7.3 Poczucie odpowiedzialnoci
Towarzysze Proroka byli wiadomi doniosoci misji, ktr nieli na swych barkach.
Wiedzieli, e nie mog uciec od tej odpowiedzialnoci, gdy konsekwencje takiej ucieczki dla
nich i dla przyszych pokole byyby o wiele powaniejsze od przeladowa.

7.4 Wiara w ycie przysze
Pierwsi muzumanie byli w peni wiadomi tego, e su Panu wiatw, Ktry rozlicza
ich najmniejsze i najdoniolejsze czyny, a ich udziaem moe sta si albo wieczna
szczliwo, albo nieskoczona kara. Wiedli swoje ycie pomidzy nadziej na Miosierdzie

55
Koran, 6:33.
ich Pana i strachem przed Jego kar. Wiedzieli, e wiat doczesny wraz z jego trudnociami i
chwilami szczcia wobec ycia ostatecznego nie jest wart skrzyda komara. Ta silna wiara
dawaa im wytrwao i czynia ich nieszczcia lejszymi.

7.5 Koran
W tych ciemnych i ponurych latach byy zsyane sury i wersety, przedstawiajce zasady
islamu wraz z argumentami i dowodami ich susznoci. Wanie na objawieniach
koranicznych i ich doskonaej formie opieraa si misja prorocza. To one poprowadziy
muzumanw, ktrzy pooyli fundamenty pod budow najwikszej i najwspanialszej
spoecznoci na wiecie spoecznoci muzumaskiej. To wanie wersety koraniczne
daway muzumanom cierpliwo i wytrwao w ich misji:

Czy wy sdzicie, e wejdziecie do Ogrodu,
kiedy jeszcze nie dowiadczylicie tego,
czego dowiadczyli ci,
ktrzy ju przeminli przed wami?
Dotkno ich nieszczcie i udrka,
doznali trzsienia ziemi,
tak i mwi Posaniec
i ci, ktrzy uwierzyli wraz z nim:
Kiedy przyjdzie pomoc Boga?
Czy nie tak?!
Zaprawd, pomoc Boga jest bliska!
56


Czy ludzie sdz,
e pozwolimy im powiedzie:
Uwierzylimy!
i nie bd poddani prbie?
Przecie dowiadczylimy tych,
ktrzy byli przed nimi.
A Bg na pewno zna tych,
ktrzy mwi prawd,
i On zna kamcw!
57


7.6 Dobra nowina o ostatecznym zwycistwie
Pierwszego dnia, w ktrym muzumanie spotkali si z trudnociami i przeladowaniami a
nawet wczeniej wiedzieli, e przyjcie islamu nie oznacza tylko cierpienia i nieszcz.
Byli wiadomi, e celem misji islamu jest zakoczenie epoki ignorancji i tyranii, a take
poprowadzenie caej ludzkoci do zdobycia zadowolenia Boga i oddawania Mu czci.
Gdy sytuacja muzumanw pogarszaa si i wszystko wskazywao na to, e czeka ich
niechybna zguba, przychodziy wersety koraniczne, przynoszce raz w sposb bezporedni,
innym razem w sposb metaforyczny dobr nowin o poprzednich prorokach i ich
zmaganiach z ludami, ktre uznaway ich za kamcw. Historie te bardzo przypominay
sytuacj muzumanw i niewiernych w Mekce, a koczyy si przegran niewierzcych
ciemizcw i zajciem ziemi przez sugi Boga. Wyranie wskazyway na to, co stanie si z
poganami mekkaskimi, oraz na sukces muzumanw i misji islamu.

56
Koran, 2:214.
57
Koran, 29:23.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) karmi dusze jego
towarzyszy wiar, oczyszcza je naukami Koranu, wychowywa ludzi najlepiej, jak mg.
Stara si, by ich dusze wniosy si na wyyny, by ich serca i moralno stay si czyste,
wyzwoliy si od wadzy rzeczy materialnych, potrafiy stawi opr namitnociom i
skieroway si ku Panu Ziemi i Niebios. Prorok Muhammad doskonali serca muzumanw,
wyprowadza ich z ciemnoci ku wiatu, zachca ich do cierpliwoci w obliczu krzywdy, do
przebaczenia i nieulegania podszeptom ich wasnych dusz. Dziki temu stali si mocniejsi w
religii, porzucili namitnoci, powicili si, by kroczy drog prowadzc do zadowolenia
Boga, a nastpnie do Raju. Zaczli pragn wiedzy, poznania religii, zaczli rozlicza siebie
samych, kontrolowa swoje zachcianki, emocje i gniew, a ich cechami stay si cierpliwo,
spokj i dostojno.



8. Trzeci etap okresu mekkaskiego
goszenie islamu poza Mekk

8.1. Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
w At-Taif
W miesicu szawwal dziesitego roku misji proroczej, co odpowiada przeomowi maja i
czerwca 619 roku po narodzeniu Jezusa (niech bdzie z nim pokj), Prorok (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo) uda si do oddalonego od Mekki o okoo szedziesit mil
miasta At-Taif. Podr odby pieszo, a towarzyszy mu jego suga Zajd bin Harisa. Za
kadym razem, gdy na drodze napotyka na jakie plemi, zaprasza je do islamu, jednake
nikt tego zaproszenia nie przyj. Po dotarciu do At-Taif Prorok spotka si z trzema brami,
ktrzy byli przywdcami mieszkajcych tam Arabw z plemienia Sakif Abd Jalilem,
Masudem i Habibem, synami Amra bin Umajra as-Sakafiego, i przekaza im zaproszenie do
islamu.
Bg podarby okrycie Kaby, gdyby naprawd ci posa! powiedzia pierwszy (majc
na myli, e Bg zesaby jaki cud).
Czy Bg nie znalaz nikogo innego, e posa ciebie? zapyta drugi.
Jeli naprawd jeste Posacem Boga, to nie jestem godzien, by z tob rozmawia, a
jeli kamiesz, to tym bardziej nie chc z tob rozmawia stwierdzi trzeci.
Jeli chcecie trwa w waszych obrzdach, rbcie to, ale nie odprawiajcie ich
ostentacyjnie na moich oczach odpowiedzia Wysannik Boga.
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) przebywa w At-Taif dziesi dni,
zapraszajc do islamu kadego monego czowieka. Nikt nie przyj zaproszenia, a w kocu
wyrzucono jego i Zajda z miasta. Kiedy opuszczali At-Taif, przywdcy plemienni wysali za
nimi dzieci i niewolnikw, by dali nauczk nieproszonym gociom. Ludzie ustawili si w
dwch przeciwlegych szeregach i zaczli obraa Proroka i Zajda, a nastpnie rzuca w nich
kamieniami. Prorok mia zakrwawione nogi, a Zajd rozcit gow. Wreszcie doszli do domu
braci Utby i Szajby bin Rabia. Tam Prorok schroni si pod cieniem krzewu winogrona i
wypowiedzia znan modlitw, wnoszon w czasie smutku i nieszczcia:
Boe, do Ciebie zwracam si z moj saboci i bezradnoci wobec ludzi. O Ty,
Najlitociwszy, Ty jeste Panem ucinionych, Ty jeste moim Panem. W czyje rce skadasz
moje przeznaczenie? W rce obcego, ktry odnosi si do mnie z nieprzyjani, czy w rce
wroga, ktremu dae wadz nade mn? Jeli, o Panie, nie gniewasz si na mnie, nie dbam,
co si ze mn stanie, gdy Twa przychylno jest moim celem. Szukam schronienia w wietle
Twego Oblicza, ktre rozjania ciemno i od ktrego zaley ten i przyszy wiat, by zo
Twoja nie spada na mnie i by gniew Twj nie grzmia nade mn. Uczyni wszystko, by by
zadowolony. W Twoich rkach jest caa sia i moc.
Gdy bracia-waciciele sadu zobaczyli go, zlitowali si nad nim i posali do niego ich
sug, chrzecijanina o imieniu Addas, poleciwszy mu: We ki winogron i zanie temu
czowiekowi. Kiedy Addas poda owoce Wysannikowi Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), tamten powiedzia Bismillah (ar. w Imi Boga) i zacz je.
Addas zdziwi si i powiedzia:
Mieszkacy tych ziem nie mwi czego takiego.
Skd pochodzisz? Jaka jest twoja religia? spyta Prorok.
Jestem chrzecijaninem z Niniwy.
Z kraju szlachetnego Jonasza, syna Amittaja?
Skd wiesz o Jonaszu, synu Amittaja?!
To mj brat; on by prorokiem i ja jestem prorokiem.
Addas pad do stp Wysannika Boga i zacz je caowa. Gdy bracia zobaczyli to,
powiedzieli jeden do drugiego:
On sprowadza naszego sug na z drog!
Kiedy Addas podszed do nich, spytali go:
Biada ci, co ty zrobie?!
Panowie moi, na tej ziemi nie ma lepszego czowieka od niego. Powiedzia mi co, co
moe wiedzie tylko prorok.
Biada ci, Addasie, niech nie odwiedzie ci od twojej religii, ktra jest lepsza od tego, co
on wyznaje!
Prorok i Zajd wyruszyli dalej w drog do Mekki. Jeszcze w drodze do Proroka we nie
przyszli anio Gabriel i anio gr, ktry powiedzia Prorokowi: Jeli zechcesz, zasypi ludzi
Mekki grami. Prorok odpowiedzia: Nie! Chc, by Bg uczyni z ich potomstwa takich,
ktrzy bd oddawa cze Bogu Jedynemu, i nie dodawa Mu nikogo za wsptowarzyszy.
Gdy zbliyli si do Mekki, Zajd spyta:
Jak chcesz wej do miasta, skoro jego mieszkacy niemal ci wypdzili?
Zajdzie, Bg przyniesie nam ulg i wyjcie z tej sytuacji, On bowiem wspiera Swoj
religi i pomaga Swojemu Prorokowi odpar Prorok.
Zatrzymali si w grocie Hira. Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wysa
czowieka z plemienia Chuzaa do Al-Achnasa bin Szurajka, by ten chroni go przy wjedzie
do Mekki, lecz ten odpar:
Jestem sojusznikiem Kurajszytw, nie mog tego zrobi.
Wtedy Prorok posa po Suhajla bin Amra, ktry take odmwi, powoujc si na
obowizujce go sojusze. Nastpnie posa po Al-Mutima bin Udajja, ktry si zgodzi, po
czym wezwa swoich synw i krewnych, by uzbroili si i wyszli na spotkanie Proroka.
Wwczas Wysannik Boga i Zajd weszli do miasta, a gdy doszli a do witego Meczetu,
Al-Mutim wszed na swojego wierzchowca i zawoa:
Kurajszyci! Chroniem Muhammada, wic od dzi niech nikt z was go nie obraa.
Prorok podszed do Kaby, pomodli si dwa rakaty, a nastpnie uda si do domu, idc
drog chronion przez Al-Mutima i jego synw.
Pewnego razu Abu Dahl spyta Al-Mutima o to wydarzenie:
Czy tylko dawae mu ochron, czy przyje jego religi?
Tylko dawaem mu ochron odpar tamten.
Damy ochron temu, komu ty j dajesz powiedzia na to Abu Dahl.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zapamita ten czyn i
pewnego razu powiedzia o jecach, wzitych w bitwie pod Badr: Gdyby Al-Mutim bin
Udajj by ywy, i poprosi mnie o uwolnienie tych zoczycw, zrobibym to.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powrci do Mekki w
miesicu zu al-kada dziesitego roku misji proroczej na przeomie czerwca i lipca 619 roku
kalendarza gregoriaskiego by znw gosi islam. Zblia si czas pielgrzymki, ktra bya
praktykowana od czasw Abrahama i Izmaela. Prorok chcia wykorzysta t okazj,
podchodzc do namiotw kadego plemienia i przekazujc jego czonkom wie o islamie,
tak jak czyni to od czwartego roku swojej misji.

8.2 Plemiona, ktre zaproszono do islamu
Az-Zahri, znany przekaziciel hadisw, podaje nazwy pitnastu plemion arabskich, ktre
zostay zaproszone do przyjcia islamu, ale adne z nich na to wezwanie nie odpowiedziao.
Lista Az-Zahriego obejmuje plemiona, ktre zostay zaproszone do islamu, poczwszy od
czwartego roku misji proroczej a do emigracji, wic ciko jest ustali, w ktrym roku dane
plemi otrzymao tak propozycj. Mimo to uczony Mansurpuri wymieni trzy plemiona,
ktre zostay zaproszone do islamu podczas pielgrzymki w dziesitym roku misji, a Ibn Ishak
podaje sposb, w jaki odpowiedziay.
Pierwszym z tych plemion byo Banu Kalb. Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) porozmawia z ludmi z jednego z klanw tego plemienia, zaproponowa
im przyjcie islamu, lecz tamci go odrzucili.
Z kolei ludzie z Banu Hanifa w pody sposb przepdzili Proroka, kiedy ten uda si do ich
namiotw i wezwa do oddawania czci Jedynemu Bogu.
Ostatnie z tych trzech plemion to Banu Amir. Prorok przyszed do nich i wezwa ich do
islamu, na co jeden z nich, czowiek o imieniu Buhajra bin Firas, powiedzia do swoich
towarzyszy: Na Boga, gdybym zrobi co temu mczynie spord Kurajszytw, Arabowie
stanliby w jego obronie. Nastpnie zwrci si do Proroka: Jeli Bg da ci zwycistwo nad
twoimi wrogami, to czy dasz nam wadz nad nimi? Prorok odpar: Caa wadza naley do
Boga, daje j komu chce. Wwczas Buhajra stwierdzi: Chcesz, bymy naraali si w walce
z innymi Arabami, a potem, gdy zdobdziesz wadz, nie podzielisz si ni z nami? Nie
przyjmiemy twojej propozycji.
Jedynie jeden szejk z Banu Amir, ktry po pielgrzymce (nie mg jej odby ze wzgldu na
wiek) usysza opowieci swoich ludzi o Proroku, powiedzia: aden z synw Izmaela nie
wymyliby takiego kamstwa. Jego sowa to prawda.

8.3 Wierni spoza Mekki
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) przedstawia islam
zarwno karawanom i plemionom przybywajcym na pielgrzymk, jak i pojedynczym
osobom. Kilku ludzi odpowiedziao pozytywnie i uwierzyo. Przytoczymy teraz historie
niektrych z nich.

Suwajd bin Samit z Jasrib (pniejszej Medyny) by poet i kiedy usysza Proroka
goszcego islam, zapyta go:
Czy masz to, co ja?
A co ty masz? odpowiedzia pytaniem Prorok.
Mdro Lukmana.
Wtedy Wysannik Boga odpar, e on ma co lepszego Koran ze wiatem i drog prost
dla ludzi, po czym wyrecytowa fragment Koranu. Suwajd stwierdzi, e to dobre sowo i
przyj islam. Niedugo po powrocie do Medyny zgin w bitwie pod Buas pomidzy
plemionami Al-Aus i Al-Chazrad.

Ijas bin Muaz take pochodzi z Jasrib. By modym czowiekiem z plemienia Al-Aus,
ktrego czonkowie przybyli do Mekki, by poprosi Kurajszytw o pomoc przeciwko
wrogiemu plemieniu Al-Chazrad, ktre przewyszao ich liczebnie. Gdy Prorok usysza o
nich, odwiedzi ich i spyta:
Czy mog zaproponowa wam co lepszego od tego, po co przybylicie?
A co to takiego? zapytali.
Jestem wysany przez Boga do Jego sug, bym wzywa ich do oddawania czci Bogu
Jedynemu i zabrania im czynienia Mu rwnych. Objawi mi take Ksig.
Kiedy opowiedzia im o islamie i wyrecytowa Koran, Ijas bin Muaz zawoa:
Ludzie, na Boga, to faktycznie jest lepsze od tego, po co przyjechalicie!
Wtedy Abu al-Hajsar Anas bin Rafi jeden z czonkw delegacji wzi gar piasku,
rzuci ni w Ijasa i powiedzia:
Cicho sied! Przyjechalimy tu po co innego!
Ijas zamilk, a Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) odszed.
Delegacja wrcia do Medyny, nie osignwszy swojego celu. Ijas wkrtce zmar, a gdy
umiera, wychwala Boga i gosi Jego Jedno. Istnieje pewno co do tego, e umar jako
muzumanin.

Abu Zarr al-Ghifari pochodzi z okolic Jasrib, a o islamie dowiedzia si od Suwajda i
Ijasa. Al-Buchari podaje relacj Abu Zarra:
Pochodz z plemienia Ghifar. Pewnego razu doszy nas suchy, e w Mekce pojawi si
czowiek, ktry twierdzi, e jest prorokiem. Powiedziaem wtedy swojemu bratu:
Pojed do tego czowieka, porozmawiaj z nim i dowiedz si czego o nim.
Gdy wrci, spytaem go:
I co?
Widziaem czowieka, ktry nakazywa dobro i zakazywa za.
Niewiele si o nim dowiedziae! odparem, po czym sam pojechaem do Mekki.
Nie wiedziaem, jak wyglda, ale nie chciaem pyta o niego wprost, bo wiedziaem, w
jakiej sytuacji s muzumanie. Usiadem w witym Meczecie, majc nadziej, e poznam
Proroka. Gdy piem wod ze rda Zamzam, przeszed obok mnie Ali bin Abi Talib i spyta
mnie:
Jeste podrnikiem?
Tak.
Wwczas bez pytania, kim jestem ani po co przyjechaem, zaprosi mnie do swego domu
58
.
Nastpnego dnia znw poszedem do meczetu, majc nadziej, e poznam Proroka.
Czekaem cay dzie, lecz Prorok nie pojawi si, a pod wieczr znw podszed do mnie Ali i
zaprosi do domu. Gdy min trzeci dzie mojego pobytu w Mekce, Ali spyta mnie kim
jestem i po co przyjechaem. Odparem:
Powiem ci, jeli zatrzymasz to w tajemnicy.
Gdy to obieca, powiedziaem mu:
Doszy mnie suchy, e pojawi si tu czowiek, ktry twierdzi, e jest prorokiem Boga.
Posaem mojego brata, ktry z nim rozmawia, lecz nie dowiedzia si wiele. Postanowiem
wic spotka si z nim osobicie.
Zaprowadz ci do niego powiedzia Ali. Id za mn, a jeli zobacz kogo, kto moe
ci zrobi krzywd ze wzgldu na mnie, opr si o cian i udam, e poprawiam sanday, a ty
id dalej.
Tak oto zaprowadzi mnie do Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).
Poprosiem go:
Opowiedz mi o islamie.

58
Wedug tradycyjnego arabskiego prawa gocinnoci przybyszowi naleao udzieli trzydniowej gociny.
Przez ten okres go dostawa schronienie i poywienie, by chroniony przed jego wrogami, a gospodarz nie
mia nawet prawa spyta go o jego tosamo ani cel podry (przyp. tum).
Opowiedzia mi, a ja po namyle, jeszcze w tym samym miejscu, przyjem islam. Wtedy
Prorok poleci mi:
Abu Zarr, nie mw o tym nikomu i wracaj, skd przyjechae. Jeli pewnego dnia
przybdziemy do was, wyjed nam na spotkanie.
Ja odparem:
Na Tego, Ktry przysa ci z prawd, stan przed nimi i zawoam, e przyjem islam,
na cay gos!
Poszedem do meczetu, zbliyem si do siedzcych tam Kurajszytw i krzyknem:
O, Kurajszyci, wyznaj, e nie ma boga prcz Boga Jedynego, a Muhammad jest Jego
sug i Posacem!
Oni zawoali jedni do drugich:
Wstacie i rozprawcie si z tym odstpc!
Wstali i zaczli bi mnie tak mocno, e niewiele brakowao, bym zgin. W por nadszed
Al-Abbas, ktry oderwa ich ode mnie i powiedzia im:
Chcecie zabi czowieka z plemienia Ghifar? Przecie jedzicie przez ich ziemie i
handlujecie z nimi!
Nastpnego dnia przyszedem do meczetu i zrobiem to samo, a oni te si na mnie rzucili.
Wtedy take uratowa mnie Al-Abbas.

Tufajl bin Amr ad-Dausi by poet i wodzem plemienia Daus oraz maego ksistwa w
Jemenie, znanym i szanowanym w caej Arabii czowiekiem. Kiedy w jedenastym roku misji
przyjecha do Mekki, Mekkaczycy wyszli za miasto, aby go powita, i powiedzieli mu: W
Mekce jest czowiek, ktry obrazi nas, podzieli i skci; jego mowa jest jak magia i
rozdziela on syna z ojcem, brata z bratem, ma z on. Lkamy si, aby i ciebie ani twojego
ludu to nie spotkao, dlatego nie suchaj go ani w ogle z nim nie rozmawiaj. Opowiada
Tufajl:
Tak dugo mnie namawiali, a obiecaem, e postpi zgodnie z ich ostrzeeniem. Kiedy
szedem do Kaby, gdzie czsto znajdowa si Prorok, zatykaem uszy kawakami baweny.
Pewnego dnia zobaczyem, jak Prorok modli si przy Kabie. Z ciekawoci zbliyem si do
niego i przypadkowo usyszaem kilka jego sw. Powiedziaem do siebie:
Przecie jestem czowiekiem rozsdnym i potrafi odrni ze sowo od dobrego.
Jestem te poet. C zego w tym, e posucham troch tego czowieka? Jeli to, co mwi,
bdzie dobre, przyjm to, a jeli nie, odrzuc!
Zostaem w meczecie, a gdy Prorok odszed, poszedem za nim do jego domu, gdzie
opowiedziaem mu, jak mnie przed nim ostrzegano, jak wtykaem do uszu kawaki baweny, i
jak usyszaem jego mow. Poprosiem nastpnie, by opowiedzia mi o islamie. Prorok speni
moj prob, po czym wyrecytowa Koran. Na Boga, nigdy nie syszaem lepszej ani bardziej
prawej mowy. Przyjem islam i owiadczyem Prorokowi:
Mam posuch wrd mojego ludu, wrc do nich i zaprosz ich do islamu.
Kiedy Tufajl wrci do swojej ziemi, muzumanami zostali jego ojciec i ona. Jego lud
przyj islam dopiero pewien czas pniej. Po Bitwie Rowu (wedug niektrych ju po
traktacie z Al-Hudajbija) wyemigrowa do Medyny wraz z siedemdziesicioma bd
osiemdziesicioma rodzinami z jego ludu. Wiele zrobi dla islamu i zgin mierci
mczesk w bitwie pod Al-Jamama.

Damad al-Azdi pochodzi z plemienia Azd z Jemenu i by medykiem. Kiedy przyby do
Mekki, usysza opowieci o szalonym czowieku, ktry uwaa si za proroka. Wtedy
pomyla, e moe dziki jego umiejtnociom Bg uzdrowi tego szaleca. Poszed do
Proroka Muhammada (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), po czym rzek do
niego:
Muhammadzie, posiadam zdolno leczenia, czy potrzebujesz pomocy?
Chwaa Bogu, Jego chwalimy i prosimy o pomoc, kogo Bg prowadzi, tego nikt nie
sprowadzi z drogi, a kogo Bg sprowadzi z drogi, tego nikt nie poprowadzi odpar Prorok.
Nie ma boga prcz Boga Jedynego, Ktry nie ma towarzysza, a Muhammad jest Jego
Wysannikiem.
Damad poprosi Proroka, by powtrzy te sowa, a Prorok zrobi to trzy razy. Wtedy
Damad powiedzia:
Syszaem wielu ludzi wrbitw, czarownikw, poetw ale czego takiego nigdy nie
syszaem. Daj mi rk, a przysign ci posuszestwo.
Tak przyj islam.

8.4 Sze dobrych znakw spord mieszkacw Jasrib
Podczas pielgrzymki w jedenastym roku misji (ktrej pora wypada wwczas w lipcu roku
620 wedug rachuby chrzecijaskiej) islam znalaz zwolennikw, ktrzy wkrtce stali si
mocnymi filarami spoecznoci muzumaskiej i jej podpor w obliczu ucisku i
niesprawiedliwoci.
Ze wzgldu na zagroenie ze strony pogan, Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) zwykle dziaa noc, czy to w Mekce, czy w jej okolicach. Pewnej nocy
wybra si w towarzystwie Abu Bakra i Alego do obozowisk plemion Zahl i Szajban bin
Salaba. Jednak mimo namowy tak Proroka Muhammada, jak i Abu Bakra, adne z tych
plemion nie przyjo islamu. Prorok poszed dalej, wszed do Mina i tam usysza rozmow
mczyzn, ktrzy, jak si okazao, przybyli z Jasrib, a naleeli do plemienia Al-Chazrad.
Byli to Asad bin Zurara, Aun bin al-Haris, Rafi bin Malik, Kutba bin Amir, Ukba bin Amir
oraz Dabir bin Abd Allah. Mieszkacy Jasrib syszeli od sprzymierzonych z nimi ydw, e
w tym czasie ma przyj prorok, za ktrym ydzi pjd i zniszcz pogaskich Arabw, tak jak
wczeniej zostay zniszczone ludy Ad i Iram.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) spyta ich:
Kim jestecie?
Jestemy z plemienia Al-Chazrad odparli.
Sojusznikw ydw?
Tak.
Czy mog przysi si do was i powiedzie wam co?
Prosimy bardzo.
Prorok, pokj i bogosawiestwo z nim, zacz rozmawia z tymi ludmi i tumaczy im,
czym jest islam. Pniej wyrecytowa Koran i zaprosi ich do religii Boga. Tamci powiedzieli
do siebie: To Prorok, ktrego nadejciem grozili nam ydzi. Uwierzmy w niego, zanim oni
to uczyni! Odpowiedzieli wwczas na zaproszenie i przyjli islam.
Byli to ludzie rozumni, ktrzy mieli ju do cigej wojny midzy Arabami z plemion
Al-Aus i Al-Chazrad. Mieli nadziej, e by moe dziki misji Proroka uda si zaprowadzi
pokj midzy Arabami z Medyny. Jeden z nich powiedzia do Proroka: Pozostawilimy nasz
lud, ktry jest skcony jak aden inny. Niechaj dziki tobie Bg pogodzi tych ludzi.
Pojedziemy do nich, przedstawimy im twoj religi, a jeli Bg pogodzi ich dziki tobie,
bdziesz dla nas najukochaszym z ludzi.
Przybysze z Jasrib powrcili do siebie, gdzie zaczli gosi przesanie islamu. Niedugo w
Medynie nie byo ani jednego domu, ktrego mieszkacy nie wiedzieliby o Wysanniku Boga
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) i jego misji.

8.5 Maestwo z Aisz
W miesicu szawwal tego samego roku jedenastego od pocztku misji zosta zawarty
akt maeski midzy Prorokiem Muhammadem (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) a Aisz, crk Abu Bakra. Jako e Aisza (niech Bg bdzie z niej
zadowolony) miaa wtedy zaledwie sze lat, maestwo zostao skonsumowane znacznie
pniej.



9. Podr Nocna

Uczeni muzumascy s podzieleni co do opinii na temat tego, kiedy miaa miejsce Podr
Nocna Proroka Muhammada (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Imam At-Tabari
twierdzi, e byo to ju w pierwszym roku Objawienia. An-Nawawi i Al-Kurtubi utrzymuj,
e byo to w pitym roku Objawienia. Inni, w tym Mansurpuri, s zdania, e odbya si w
miesicu radab dziesitego roku Objawienia. Opinie innych uczonych s ju mniej wicej
zblione wymieniaj oni terminy: szesnacie miesicy przed emigracj (ramadan
dwunastego roku Objawienia), rok i dwa miesice lub rok przed emigracj Wysannika Boga
z Mekki do Medyny.
Ciko jest znale uzasadnienie dla trzech ostatnich opinii. Z kolei z trzech pierwszych
najblisze prawdy wydaje si trzecia. Potwierdza j fakt, e Chadida (niech Bg bdzie z
niej zadowolony) zmara w dziesitym roku Objawienia, a jej mier nastpia jeszcze zanim
nakazano piciokrotn modlitw, co bezsprzecznie miao miejsce wanie podczas Podry
Nocnej. Kontekst sury siedemnastej, mwicej o Podry Nocnej, wskazuje na to, e to
wydarzenie miao miejsce do pno.
Przyjmiemy zatem, e Podr Nocna odbya si po opisanej wczeniej rozmowie midzy
Wysannikiem Boga, pokj i bogosawiestwo z nim, a ludmi z Al-Chazrad, w okresie,
gdy misja goszenia islamu raz odnosia sukces, a innym razem bya tumiona.
A oto przebieg tej Podry wedug Ibn al-Kajjima:
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) drog z Mekki do
Jerozolimy (w ktrej towarzyszy mu archanio Gabriel) pokona na wierzchowcu o imieniu
Al-Burak. W Jerozolimie poprowadzi modlitw, w ktrej uczestniczyli inni prorocy.
Nastpnie Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zosta zabrany do
najniszego nieba, gdzie spotka Adama, z ktrym si przywita, a ten potwierdzi jego
proroctwo. Tam te Bg pokaza Prorokowi po prawej stronie dusze mczennikw, a po lewej
dusze niegodziwcw.
Na kolejnych stopniach nieba Wysannik Boga spotyka kolejno: Jana i Jezusa, ktrzy
potwierdzili jego posannictwo, Jzefa, Idrisa
59
, Aarona i Mojesza, ktry zapaka, witajc
si z Prorokiem Muhammadem, a zapytany, dlaczego pacze, odpowiedzia: Poniewa po
mnie Bg posa kogo, z ktrego wsplnoty do Raju wejdzie wicej ludzi ni z mojej.
Wreszcie w sidmym niebie spotka Abrahama (pokj i bogosawiestwo Boga niechaj bd
ze wszystkimi Jego Wysannikami). Kady z nich po kolei wita si z nim i potwierdza jego
proroctwo.
Po wizycie w sidmym niebie Prorok Muhammad (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) zbliy si do Drzewa Lotosu Ostatniej Granicy, a nastpnie stan przed
Bogiem, Ktry nakaza Prorokowi i jego wsplnocie pidziesit modlitw dziennie. Wracajc,
Wysannik Boga ponownie spotka Mojesza, ktry zapyta go:
Co nakaza ci Bg?
Prorok Muhammad odpar, e pidziesit modlitw dziennie. Wtedy Mojesz powiedzia:
Twoi ludzie nie podoaj temu obowizkowi. Wr i pro o zmniejszenie tej liczby.

59
Czsto utosamia si go z Henochem (przyp. tum.).
Prorok Muhammad posucha tej rady, a Bg zmniejszy liczb obowizkowych modlitw
do czterdziestu. Kiedy Prorok wraca, ponownie spotka Mojesza i caa rozmowa si
powtrzya. Tak liczba modlitw kolejno bya zmniejszana do czterdziestu, trzydziestu,
dwudziestu, dziesiciu, wreszcie do piciu. Wtedy Mojesz jeszcze raz poradzi Prorokowi,
aby ten wrci i prosi Boga o zmniejszenie tej liczby, ale Prorok Muhammad tym razem
wstydzi si i zrezygnowa z tego. Wwczas rozleg si gos: Zatwierdziem powinno
wobec Mnie i uczyniem j lejsz dla Moich sug.
W czasie Podrny Nocnej doszo take do kilku innych wydarze.
Archanio Gabriel da Prorokowi (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) do
wyboru mleko i wino. Kiedy Prorok wybra mleko, Gabriel owiadczy: Dokonae wyboru
zgodnego z natur. Gdyby wybra wino, twoja spoeczno zeszaby na manowce.
Wysannik Boga zobaczy cztery rajskie rzeki: dwie jawne i dwie ukryte. Jawne to Nil i
Eufrat, co oznaczao, e nauki Proroka dotr do yznych dorzeczy Nilu i Eufratu, a ich
mieszkacy bd przekazywa islam nastpnym pokoleniom.
Prorok zobaczy anioa Malika, strzegcego Pieka, ktry nigdy si nie umiecha; zobaczy
te Raj i Pieko, a take ich mieszkacw.
Tej samej nocy Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wrci do Mekki.
Kiedy opowiedzia wszystko Kurajszytom, ci nie uwierzyli w jego sowa, mimo e opisa, jak
wyglda Jerozolima, opowiedzia, jakie karawany s w drodze z Syrii do Mekki i jakie towary
przywioz, co pniej si sprawdzio. Abu Bakr publicznie stwierdzi, e wierzy w sowa
Wysannika Boga. Uwaa si, e wanie std wzi si przydomek Abu Bakra As-Siddik,
czyli Prawdomwny.
Najwikszym sensem Podry Nocnej byo ukazanie Prorokowi (niech bdzie z nim pokj
i bogosawiestwo) znakw Boga, by jego wiara staa si jeszcze silniejsza. Koran wspomina
innych prorokw, takich jak Abrahama i Mojesza, ktrym Bg ukaza Swoje znaki, by
wzmocni ich wiar tak, aby mogli znie wicej krzywd i cierpie na drodze Boga ni inni
ludzie.



10. Pierwsza przysiga w Al-Akabie

Wspomnielimy ju o szeciu osobach z Jasrib, ktre przyjy islam podczas pielgrzymki
w jedenastym roku misji proroczej i obiecali Wysannikowi Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), e przeka jego przesanie ich ludowi.
W dwunastym roku Objawienia podczas sezonu pielgrzymkowego (ktry przypada na
lipiec 621 roku kalendarza gregoriaskiego) do Proroka przybyo dwunastu mczyzn z
Jasrib, z czego piciu naleao do wyej wymienionej grupy szeciu osb, ktre przyjy
islam rok wczeniej. Spord tamtej grupy nie przyjecha jedynie Dabir bin Abd Allah, a
siedmiu pozostaych to Muaz bin al-Haris, Zakwan bin Abd al-Kajs, Ubada bin as-Samit,
Jazid bin Salaba, Al-Abbas bin Ubada, Abu al-Hajsam bin At-Tajhan oraz Uwajm bin Saida.
Ludzie z tej sidemki pochodzili zarwno z plemienia Al-Aus, jak i Al-Chazrad.
Spotkali si z Wysannikiem Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) w
Minie, w miejscu zwanym Al-Akaba, a tre ich przysigi bya taka sama, jak ta, ktr
zoyy kobiety po powrocie muzumanw do Mekki.
Podaje Al-Buchari za Ubad bin as-Samitem, e Prorok zawoa: Przysignijcie mi, e nie
bdziecie dodawa Bogu adnych wsptowarzyszy, nie bdziecie kra, nie bdziecie
cudzooy, nie bdziecie zabija dzieci
60
, nie bdziecie faszywie oskara innych ani nie
bdziecie sprzeciwia si moim nakazom, o ile naka co dobrego. Kto dotrzyma tej
przysigi, dostanie nagrod od Boga, a kto zamie jedno z jej postanowie, bdzie ukarany na
tym wiecie, lub bdzie mu wybaczone. Wtedy wszyscy przysigli.

10.1 Sukces misji Musaba bin Umajra
Po zakoczeniu okresu pielgrzymki, Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
wysa razem z grup z Jasrib jednego z pierwszych muzumanw Musaba bin Umajra, aby
ten naucza religii muzumanw z Jasrib i gosi islam wrd tych, ktrzy wyznawali jeszcze
politeizm.
Musab zamieszka u czowieka imieniem Asad bin Zurara. Obaj zaczli gosi islam wrd
mieszkacw Jasrib. Najlepszym przykadem sukcesu tej misji jest historia Usajda i Sada bin
Muaza.
Pewnego razu Musab i Asad udali si do siedziby klanw Banu Abd al-Aszhal oraz Banu
Zafar. Kiedy dotarli na miejsce, przywdca jednego z klanw, Sad bin Muaz, wysa do nich
wojownika o imieniu Usajd, aby zakaza im ogupiania sabych, przychodzenia do ich
domostw i przepdzi ich.
Wzi wic Usajd swoj wczni i poszed do nich. Gdy Asad zobaczy go, powiedzia
Musabowi:
Oto mony czowiek z tego ludu, przemw wic do niego waciwie.
Wtedy Musab powiedzia Usajdowi:
Sid i posuchaj.
Usajd stan przed nimi i zawoa:
Co was tu przygnao? Chcecie ogupia sabych spord nas?! Zostawcie nas, jeli wam
ycie mie!
Musab odpar spokojnie:
Usid i posuchaj. Jeli spodoba ci si to, co mwimy, przyjmiesz to, a jeli nie spodoba
ci si, odrzucisz.
Usajd odoy swoj wczni i usiad. Musab opowiedzia mu o islamie i wyrecytowa
fragment Koranu. Musab relacjonowa pniej: Widzielimy w jego twarzy islam, zanim
jeszcze si odezwa. Usajd powiedzia:
Jakie to dobre i pikne! Co mam zrobi, eby przyj t religi?
Musab odpar:
Wykp si, wyczy ubranie, powiedz wyznanie wiary i pomdl si dwa rakaty.
Usajd wykona te kroki, a nastpnie powiedzia:
Tam jest jeden czowiek, ktry jeli przyjmie wasz religi pocignie za sob cay
swj lud, zanim jeszcze wstan z miejsca.
Kiedy Usajd wrci do swoich, Sad powiedzia zebranym wok niego: Kln si na Boga,
teraz wyglda zupenie inaczej ni wtedy, kiedy od nas odchodzi!, a nastpnie zapyta
Usajda:
I co?
Porozmawiaem z nimi i nie zobaczyem w nich nic zego. Kiedy zabroniem im
przychodzi do nas, odpowiedzieli, e bd robi to, co im si podoba.
Wtedy Sad rozgniewa si, wzi wczni, podszed do Musaba i Asada i zawoa do tego
drugiego:
Na Boga, gdyby nie nasze pokrewiestwo, rzucibym w ciebie t wczni! Przychodzisz
do naszych domostw, by czyni to, co nam si nie podoba!?

60
Prawdopodobnie chodzio o porzucenie zwyczaju pogaskich Arabw, ktrzy niekiedy zabijali nowo
narodzone dziewczynki, uwaajc crki za gorsze od synw (przyp. tlum.).
Asad powiedzia Musabowi:
To mony czowiek z tego ludu, ktry jeli przyjmie nasz religi pocignie za sob
cay swj lud, co do jednego.
Musab poprosi go, eby posucha tego, co maj do powiedzenia; jeli spodoba mu si,
przyjmie to, a jeli nie, odrzuci. Sad zgodzi si, odoy wczni i usiad. Musab
opowiedzia mu o islamie i wyrecytowa fragment Koranu. Pniej Musab relacjonowa, e
zanim Sad si odezwa, wida byo w jego wyrazie twarzy islam, tak jak u Usajda. Sad take
zapyta, co powinien zrobi, aby przyj now religi, a Musab powtrzy mu to, co
wczeniej powiedzia Usajdowi.
Wtedy Sad wrci do swoich ludzi, ktrzy zauwayli zmian w jego wyrazie twarzy.
Zapyta ich, co o nim myl. Odpowiedzieli:
Jeste naszym panem, najbardziej prawym spord nas i tym, ktry zawsze ma najlepsze
zdanie o kadej sprawie.
Wwczas Sad owiadczy:
Wasza mowa nie bdzie prawdziwa, jeli nie uwierzycie w Boga Jedynego ani nie
uwierzycie w Jego Wysannika.
Po tych sowach wszyscy ludzie z jego plemienia przyjli islam. Nie zrobi tego tylko
jeden mczyzna, o imieniu Al-Usajrim, ktry zosta muzumaninem tu przed bitw Uhud,
podczas ktrej walczy i zgin. Mimo e w cigu swojego ycia nie zrobi dla Boga ani
jednego pokonu, Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia
o nim: Zrobi niewiele dobrego, a mimo to otrzyma wielk nagrod (w yciu przyszym).
Za spraw Musaba islam przyjmowao coraz wicej ludzi z Jasrib i okolic. Mogli bez
przeszkd praktykowa swoj religi, poniewa w Jasrib muzumanie nie byli przeladowani.
Wkrtce wrd tamtejszych Arabw prawie nie byo ju domu, w ktrym nie zagociby
islam
61
, cho pewien poeta o imieniu Kajs bin al-Aslat a do pitego roku hidry stara si
odwie ludzi od islamu.
Przed nadejciem kolejnego sezonu pielgrzymkowego, w trzynastym roku Objawienia,
Musab bin Umajr powrci do Mekki, niosc Wysannikowi Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) dobr nowin o powodzeniu misji i wiadomoci o dobrych ludziach z
plemion z Jasrib oraz o sile, jak rozporzdzali.



11. Druga przysiga w Al-Akabie

W trzynastym roku Objawienia (rok po pierwszym ukadzie z Al-Akaby) na pielgrzymk
przyjechaa znaczna liczba osb z Jasrib, wrd ktrych byo siedemdziesiciu kilku
muzumanw. Pytali jeden drugiego: Jak dugo bdziemy znosi to, e Wysannik Boga
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) jest wypdzany i w strachu bka si po
grach?

61
Jedn z przyczyn takiego stanu rzeczy byo to, e w Jasrib mieszkaa pewna liczba ydw, dziki ktrym
tamtejsi Arabowie zetknli si z monoteizmem, usyszeli od nich ponadto o przepowiedni, ktra mwia, e w
Medynie pojawi si oczekiwany Ostatni Prorok. Poza tym w Mekce prawie nikt z przywdcw nie przyj
islamu Abu Dahl, Abu Lahab i inni przywdcy Kurajszytw byli wrogami muzumanw; Abu Talib chroni
Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), ale rwnie nie przyj jego religii, w Jasrib natomiast
islam przyjmowali rwnie przywdcy i wani ludzie. Po trzecie, Jasrib nie byo orodkiem religii
politeistycznej, w przeciwiestwie do Mekki, ktrej przywdcy obawiali si zarwno utraty dochodw
(pochodzcych od ludzi, odprawiajcych pielgrzymki), jak i utraty znaczenia samego miasta, a co za tym idzie
znaczenia ludzi nim rzdzcych (przyp. tum).
Po przybyciu do Mekki skontaktowali si w tajemnicy z Prorokiem (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) i umwili si z nim nieopodal pierwszej stelli w Minie. Spotkanie
miao odby si w nocy, w cakowitej konspiracji, a zrelacjonowa je pniej Kab bin Malik
al-Ansari:
Udalimy si na pielgrzymk i umwilimy si z Wysannikiem Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) na spotkanie. By z nami Abd Allah bin Amr bin Haram,
najbardziej szanowany czowiek spord nas. Nie by jeszcze wtedy muzumaninem, a
ukrywalimy przed poganami spord naszej grupy fakt, e chcemy si spotka z Prorokiem.
Powiedzielimy wic mu: Abu Dabirze, jeste najbardziej szanowanym spord nas, nie
chcemy, by by drewnem dla Ognia Piekielnego. Nastpnie zaproponowalimy mu przyjcie
islamu i powiadomilimy go o spotkaniu z Wysannikiem Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo). Wtedy Abd Allah przyj islam i uczestniczy w spotkaniu.
Tamtej nocy spalimy przy naszych wierzchowcach, a nadesza ostatnia jedna trzecia
cz nocy. Wstalimy i poszlimy na spotkanie z Wysannikiem Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo), przemykajc ukradkiem, by nikt nas nie zobaczy. Byo nas
siedemdziesiciu trzech mczyzn i dwie kobiety Nusajba bint Kab oraz Asma bint Amr.
Na spotkanie Prorok przyby w towarzystwie swojego stryja Al-Abbasa, ktry wtedy jeszcze
nie by muzumaninem.
Gdy caa grupa zebraa si w jednym miejscu, rozpoczto rozmowy w sprawie zawarcia
sojuszu religijno-wojskowego. Pierwszym przemawiajcym by Al-Abbas bin Abd
al-Muttalib, ktry wyjani przybyszom z Medyny z ca szczeroci odpowiedzialno,
ktr bd musieli ponie w razie zawarcia ukadu. A oto jego sowa:
O wy, ludzie z Al-Chazrad
62
, Muhammad jest od nas i my chronilimy go przed naszym
ludem. Ma on si i powaanie, ale chce, bycie przyczyli si do niego. Jeli jestecie
gotowi, aby przyj go i chroni, poniecie ten ciar, ale jeli mielibycie przyj go, a
nastpnie wyda, wtedy nie zobowizujcie si do niczego, ma on bowiem pomocnikw na
swojej ziemi.
Syszelimy, co powiedzia odpar Kab. Teraz mw ty, Wysanniku Boga, obiecamy
ci to, czego chcecie ty i twj Pan.
Przybysze z Jasrib byli zdecydowani, odwani, silni w wierze i gotowi na wzicie wielkiej
odpowiedzialnoci wraz z jej gronymi konsekwencjami na swoje barki.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wygosi owiadczenie, po
czym nastpia przysiga.

11.1 Akt przysigi
Imam Ahmad bin Hanbal podaje histori drugiej przysigi pod Al-Akab, powoujc si na
Dabira bin Abd Allaha. Wedug tej relacji ludzie z Jasrib zapytali, co ma by przedmiotem
ich przysigi, a Wysannik Boga w odpowiedzi wymieni nastpujce warunki:
posuszestwo niezalenie od tego, czy kto jest wypoczty, czy zmczony;
wsparcie materialne zarwno w biedzie, jak i w dobrobycie;
nakazywanie dobra i zakazywanie za;
wytrwao w posuszestwie Bogu bez wzgldu na nagonk z tego powodu.
Na koniec Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia:
Gdy przybd do was, bdziecie wspiera mnie i chroni tak, jak chronicie samych
siebie, swoje ony i dzieci. Jeli tego wszystkiego dotrzymacie, za to bdzie dla was Raj.
W przekazanej przez Ibn Ishaka relacji Kaba jest mowa tylko o ostatnim z wyej
wymienionych warunkw.

62
Arabowie nazywali tak wszystkich arabskich mieszkacw Jasrib (przyp. tum.).
Jeden z mieszkacw Jasrib, Abu al-Hajsam bin at-Tajhan, powiedzia, e jego plemi ma
sojusz z ydami, a jeli go zerw, moe si to skoczy wojn czy wtedy Prorok nie zostawi
ich, aby wrci do Mekki? Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
umiechn si i odpowiedzia:
Wasza krew jest moj krwi. Wy jestecie ode mnie, a ja od was; bd walczy z tymi, z
ktrymi wy walczycie, a zawr pokj z tymi, z ktrymi wy go zawrzecie.
Po tych sowach ludzie, ktrzy byli obecni przy zawarciu pierwszej umowy w Al-Akabie,
zaczli tumaczy pozostaym warunki, jakie postawi Wysannik Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo), by wszyscy dobrze zrozumieli, do czego si zobowizuj i byli
wiadomi tego, jak bardzo wana to sprawa dla caej spoecznoci z Jasrib.
Al-Abbas bin Ubada bin Nadla zapyta zebranych:
Czy wiecie, co obiecujecie temu czowiekowi?
Kiedy potwierdzili, zaapelowa:
Obiecujecie mu, e bdziecie walczy z wieloma ludami. Jeli nie chcecie utraty majtku
ani mierci monych spord was, zrezygnujcie z przysigi teraz, jeli bowiem po zawarciu
jej nie dotrzymacie sowa, zdobdziecie hab na tym wiecie i w yciu przyszym. Jeli
uwaacie, e jestecie gotowi narazi wasze majtki i znie mier monych spord was,
przysignijcie, a zdobdziecie chwa na tym wiecie i w wiecie przyszym.
Ludzie odpowiedzieli:
Jestemy gotowi powici nasze majtki i monych spord nas, lecz co bdziemy mieli
z tego, o Wysanniku Boga, e spenimy t przysig?
Raj odpowiedzia Wysannik Boga. Powiedzieli wic:
Daj rk.
A oto relacja Dabira bin Abd Allaha:
Wstalimy, by zoy przysig Wysannikowi Boga. Asad bin Zurara ktry wwczas
mia troch mniej ni siedemdziesit lat wzi go za rk i powiedzia:
Powoli, mieszkacy Jasrib, przebylimy t dug drog dlatego, e wiemy, i on jest
Wysannikiem Boga. Wiemy take, e gdy pjdziemy za nim, odetn si od nas wszyscy
Arabowie, najlepsi spord nas zgin, a na nas spadn ciosy mieczy. Jeli jestecie w stanie
podj si tego, przysignijcie, a wynagrodzi was Bg, a jeli boicie si o siebie, nie
przysigajcie, a Bg wam przebaczy.
Po tym, jak przybysze z Medyny zapoznali si z warunkami przysigi oraz jej
doniosoci, rozpoczto zawieranie paktu. Wedug Dabira po tym, jak Asad wygosi sw
przemow, powiedzieli mu: Asadzie, wycignij rk do przysigi, albowiem na Boga, nie
zrezygnujemy z tej przysigi ani nie zamiemy jej.
Wedug ludzi z klanu Banu an-Naddar jako pierwszy zoy przysig Asad bin Zurara.
By on autorytetem religijnym dla muzumanw z Medyny, jako e to on goci Musaba bin
Umajra i podj si misji goszenia tej religii razem z nim. Przysiga odbywaa si w
tradycyjny arabski sposb Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wycign
rk, aby wszyscy mogli pooy swoje donie na jego doni.
Na prob Proroka ludzie z Jasrib wybrali spord siebie dwunastoosobow starszyzn
dziewiciu ludzi z plemienia Al-Chazrad i trzech ludzi z Al-Aus. Z t dwunastk zosta
zawarty oddzielny pakt. Prorok powiedzia im: Jestecie odpowiedzialni za wasz lud, tak jak
apostoowie Jezusa byli odpowiedzialni za ich lud, a ja jestem odpowiedzialny za mj lud
czyli wszystkich muzumanw.
Drugi ukad w Al-Akabie zosta zawarty w konspiracji. Jednak gdy czonkowie zebrania
mieli si rozej, wie o pakcie w jaki sposb dotara do uszu jednego ze zych dinw,
ktry przybra posta czowieka, wszed na pobliski pagrek i zacz woa: O mieszkacy
Mekki, oto Muhammad i ci, ktrzy s z nim, zebrali si na wojn z wami! Wtedy Wysannik
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nakaza mieszkacom Jasrib, by
natychmiast wrcili do swojego obozowiska.
Jeden z Medyczykw, Al-Abbas bin Ubada, zawoa:
Na Tego, Ktry zesa ci z prawd, jeli chcesz, bdziemy walczy z mieszkacami
Miny!
Walka nie zostaa nam nakazana, wic wracajcie do swoich wierzchowcw odpar
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).

11.2 Protest Kurajszytw
Rano wie o zawartej umowie rozesza si wrd Kurajszytw i bardzo ich zaniepokoia,
zdawali bowiem sobie spraw z konsekwencji takiego paktu dla ich dochodw z handlu i ich
samych (karawany do Syrii przechodziy przez terytorium Jasrib). Liczna delegacja
Kurajszytw udaa si wtedy do namiotw pielgrzymw z Jasrib, by zoy stanowczy protest
przeciwko temu aktowi.
Jeden z przedstawicieli Mekkaczykw powiedzia: O, ludzie z Jasrib! Syszelimy, e
poszlicie do jednego spord nas i za naszymi plecami umwilicie si z nim na wojn
przeciwko nam! Na Boga, wojna z wami jest dla nas bardziej nienawistna ni z jakimkolwiek
innym plemieniem arabskim!
Bawochwalcy z Jasrib nie mieli pojcia o zawartym w ciemnociach nocy pakcie, zaczli
wic zaklina si, e nic takiego nie miao miejsca. Gdy spytano jedn z najwaniejszych
osb z Medyny, Abd Allaha bin Ubajja bin Salula, tamten stanowczo odpar, e to nieprawda,
nic takiego si nie zdarzyo, a jego lud nigdy nie uczyniby niczego podobnego. Muzumanie
podczas tej rozmowy spogldali na siebie i zachowywali milczenie. Kurajszyci uwierzyli w te
zapewnienia i wrcili do swoich domw. Mimo to nie zaprzestali ledztwa, a ju po
zakoczeniu pielgrzymki przekonali si, e umowa midzy Muhammadem (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo) a ludmi z Jasrib faktycznie zostaa zawarta.
Wwczas za pielgrzymami z Jasrib wysano pocig, w wyniku ktrego pojmano dwch
ludzi byli nimi Al-Munzir bin Amr i Sad bin Ubada. Al-Munzirowi udao si wymkn, lecz
zwizanego Sada Kurajszyci zabrali do Mekki. Udao si go uwolni dziki staraniom
Al-Mutima bin Udajja i Al-Harisa bin Harba, ktrych karawany zmierzajce do Syrii byy
prowadzone wanie przez Sada. Uwolniony Sad dogoni karawan wanie wtedy, gdy
powracajcy z Mekki pielgrzymi zauwayli nieobecno towarzysza i postanowili zawrci.
Drugi ukad w Al-Akabie by wyrazem zjednoczenia, braterstwa i wzajemnej mioci
pomidzy wszystkimi muzumanami. Nie byy to bynajmniej przelotne uczucia, gdy rdem
tej wizi bya silna wiara w Boga, Jego Wysannika i Jego Ksig; wiara, ktra nie zawahaa
si w obliczu najgorszych przeladowa i ucisku. Dziki niej muzumanie zapisali na kartach
historii doniose dziea, nie majce sobie rwnych w wiekach minionych, dniu dzisiejszym
oraz przyszoci.



12. Pocztki emigracji

Po zawarciu drugiego paktu w Al-Akabie Jasrib stao si nowym orodkiem islamu. Byo
to jedno z najwikszych osigni tej religii od pocztku jej goszenia. To wanie wtedy
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) pozwoli muzumanom na
emigracj.
Emigracja z Mekki do Jasrib nie bya dla muzumanw atwa. Oznaczaa porzucenie domu,
rodziny i majtku dla nieznanej przyszoci. Poza tym trzeba byo pokona niemal piset
kilometrw niebezpiecznej drogi przez pustyni. Mimo to muzumanie w peni wiadomi
ceny, jak musz zapaci zaczli emigrowa, a bawochwalcy poczuwszy zagroenie
starali si im to uniemoliwi.
Pierwszym muzumaninem, ktry wyemigrowa (wedug Ibn Ishaka byo to rok przed
drugim ukadem w Al-Akabie) by Abu Salma. Chcia emigrowa razem z on i synkiem, ale
jej rodzina nie zgodzia si na to, by odbya tak dug i cik podr do Jasrib. Z kolei
rodzina Abu Salmy pogniewaa si na rodzin jego ony za to, e tamci odebrali mu on
wraz z ich potomkiem. Doszo do tego, e ludzie z obu rodzin wyrywali sobie chopca tak, e
zwichnli mu rk, a w kocu dziecko przeja rodzina ojca, odbierajc je matce. Wreszcie
Abu Salma wyemigrowa sam. Jego ona po stracie ma i syna wpada w rozpacz, a gdy
przez rok jej stan nie poprawia si, zlitowano si nad ni, oddano jej dziecko i pozwolono, by
doczya do ma. Wyruszya w drog, w ktrej nie towarzyszy jej nikt poza maym
synkiem. Podczas podry napotkaa Usmana bin Abi Talh, ktry odprowadzi j a do
domu ma w Jasrib, a nastpnie wrci do Mekki, gdzie mieszka.
Drugim muzumaninem, ktry wyemigrowa, by pochodzcy z Bizancjum Suhajb
Ar-Rumi. Gdy Kurajszyci dowiedzieli si, e chce przenie si do Medyny, powiedzieli mu:
Przyjechae do nas jako ndzny wczga, po czym dziki nam wzbogacie si i osigne
wysok pozycj, czy zamierzasz teraz zabra swj majtek i wyjecha?! Nie pozwolimy!
Suhajb spyta: A jeeli oddam wam mj majtek, pozwolicie mi pojecha? Gdy tamci
odpowiedzieli twierdzco, Suhajb owiadczy: Oto oddaj wam mj majtek.
Kiedy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) dowiedzia si o
tym gecie, powiedzia: Jak wiele Suhajb zyska na tej transakcji!
Umar bin al-Chattab, Ajjasz bin Abi Rabia i Hiszam bin al-Asi bin Wail umwili si, e
razem opuszcz Mekk. Jednak Hiszam w noc przed wyjazdem zosta uwiziony i emigrowali
tylko Umar i Ajjasz. Gdy ju przybyli do Jasrib, przyjechali do nich Abu Dahl i Al-Haris,
ktrzy pochodzili od tej samej matki, co Ajjasz, i powiedzieli mu:
Nasza matka tak si zasmucia z powodu twojego wyjazdu, e przysiga, i nie uczesze
si ani nie schroni przed socem, pki ci nie zobaczy. Zlituj si nad ni i wr.
Umar ostrzeg Ajjasza:
Na Boga, twj lud chce jedynie, by porzuci swoj religi, strze si ich! Przecie jeli
twojej matce bd dokuczay wszy, zacznie si czesa, a gdy soce w Mekce stanie si
mocniejsze, na pewno bdzie si przed nim chroni!
Mimo to Ajjasz zdecydowa, e pojedzie do Mekki, eby uspokoi matk, a pniej wrci.
Umar wobec tego poleci mu:
Jeli ju chcesz jecha, to we moj wielbdzic. Jest rcza i posuszna. Trzymaj si jej
grzbietu, a gdy kto ci zagrozi, uciekaj na niej!
Ajjasz wyruszy w drog. W pewnym momencie Abu Dahl poskary si na swojego
wielbda i poprosi go, by mg jecha razem z nim na wielbdzicy Umara. Gdy Ajjasz
zgodzi si i zszed na ziemi, tamci rzucili si na Ajjasza, zwizali go, i wjedajc do
Mekki, pokazali go ludziom i zawoali: O, ludzie z Mekki, tak rbcie z gupcami spord
was!
63

Oto przykady tego, jak bardzo bawochwalcy starali si uniemoliwi muzumanom
emigracj. Mimo to ju dwa miesice i kilka dni po drugiej przysidze w Al-Akabie spord
muzumanw w Mekce pozostali jedynie Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i

63
Ajjasz zosta uwiziony wraz z Hiszamem. Pewnego dnia po tym, jak Wysannik Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) wyemigrowa, zwrci si do towarzyszy: Kto uwolni i przywiezie Ajjasza i
Hiszama? Zgosi si Al-Walid bin al-Walid, ktry nastpnie przyby do Mekki po kryjomu, i ledzc kobiet,
ktra przynosia uwizionym jedzenie, zlokalizowa miejsce ich przebywania. Byli zamknici w domu bez
dachu. Gdy zapada noc, Al-Walid przeskoczy przez cian, rozwiza ich pta i zawiz do Medyny na swoim
wielbdzie.
bogosawiestwo), Abu Bakr, Ali ktrym Prorok nakaza pozosta oraz ci, ktrych
uwiziono, by uniemoliwi im wyjazd.
Al-Buchari przekazuje sowa Aiszy (niech Bg bdzie z niej zadowolony):
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia muzumanom
w Mekce: Widziaem miejsce, dokd wyemigrujecie to gaj palmowy pomidzy dwoma
rozlewiskami lawy po czym prawie wszyscy udali si do Medyny, take ci, ktrzy wrcili z
emigracji w Etiopii. Gdy Abu Bakr take przygotowywa si do wyjazdu, Wysannik Boga
powiedzia mu: Nie spiesz si, czekam, a dozwolone mi bdzie emigrowa. Abu Bakr
pozosta wic, i przez cztery miesice dokarmia swoje wierzchowce, by miay si na
nadchodzc podr.

12.1 Narada starszyzny kurajszyckiej
Gdy poganie zobaczyli, jak towarzysze Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) wyjedaj ze swoim potomstwem i majtkami do Jasrib, poczuli wielki
niepokj i strach o przyszo orodka religijnego i gospodarczego, jakim bya Mekka.
Kurajszyci znali bowiem wpyw, jaki Muhammad niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo wywiera na swoich naladowcw i wiedzieli, jakim autorytetem si u
nich cieszy. Znali zdecydowanie i nieugito jego towarzyszy oraz gotowo do
powicenia si dla niego. Wiedzieli, jak silne s plemiona Al-Aus i Al-Chazrad, oraz
wiedzieli, e ich przywdcy postanowili porzuci dawne konflikty i dugoletnie wojny, i
zjednoczy si. Wiedzieli o strategicznym pooeniu miasta Jasrib, ktre leao tu przy
szlaku karawanowym, prowadzcym przez wybrzee Morza Czerwonego z Jemenu do Syrii.
Warto transakcji handlowych pomidzy Mekk a Syri wynosia wier miliona zotych
dinarw rocznie, co obejmowao take towary z innych miast Arabii, takich jak At-Taif, w
handlu z ktrymi poredniczyli Mekkaczycy. Oczywistym jest, e powodzenie handlu byo
cakowicie zalene od stabilnoci i bezpieczestwa tego szlaku. Mona si zatem domyli,
jak wielkim zagroeniem dla Kurajszytw byo uczynienie z Jasrib orodka misji goszenia
islamu i nieprzyjazne stosunki pomidzy mieszkacami obydwu miast. Starszyzna mekkaska
poszukiwaa sposobu na odsunicie tego zagroenia, ktrego jedynym rdem by nioscy
chorgiew islamu Muhammad (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).
W czwartek dwudziestego szstego dnia miesica safar czternastego roku Objawienia
(dwunastego wrzenia 622 r. kalendarza gregoriaskiego; okoo dwch i p miesica po
drugim ukadzie w Al-Akabie) odbya si najwiksza w historii Kurajszytw narada, w ktrej
udzia wziy wszystkie wane osobistoci tego plemienia, a jej celem byo ostateczne
rozwizanie kwestii islamu i zapobieenie szerzeniu si tej religii raz na zawsze. W naradzie
uczestniczyli midzy innymi Abu Dahl, Dubajr bin Mutim, Szajba bin Rabia, Utba bin
Rabia, Abu Sufjan bin Harb, An-Nadr bin al-Haris, Abu al-Buchturi bin Hiszam, Zama bin
al-Aswad, Hakim bin Hizam oraz Umajja bin Chalaf. Na narad przyszed take Szatan
(Iblis), przybrawszy posta starego czowieka. Zapytano go, kim jest.
Jestem szejkiem z Naddu
64
odpowiedzia syszaem o waszych kopotach i mog
wam pomc.
Poniewa jego wygld budzi zaufanie, Kurajszyci zgodzili si, aby wzi udzia w ich
spotkaniu.

12.2 Decyzja zabicia Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo)
Po tym, jak zebraa si narada, zaczto przedstawia propozycje i rozwizania. Dyskusja
trwaa bardzo dugo. Najpierw Abu al-Aswad przedstawi swoj propozycj:

64
Nadd kraina geograficzna na zachd od Mekki; tam ley dzisiejsza stolica Arabii Saudyjskiej Rijad.
Wypdmy go z naszego kraju i nie przejmujmy si tym, dokd pjdzie i gdzie si
zatrzyma. Wtedy problem si rozwie, a sytuacja wrci do normy.
Nie, zaprawd, to ze rozwizanie! zaprotestowa szejk z Naddu. Czy nie
syszelicie, jak piknie i elokwentnie przemawia, jak atwo zdobywa wadz nad sercami
ludzi? Zaprawd, jeli to zrobicie, to wtedy tam, dokd pojedzie, przekona do siebie innych
Arabw, zbierze wojsko, wrci z nim i zajmie Mekk!
Opini Abu al-Aswada odrzucono.
Skujmy go w kajdany i zamknijmy, tak jak uczyniono to z innymi poetami, pki nie
umrze odezwa si Abu al-Buchturi. Szejk z Naddu odrzuci i t propozycj:
Nie, zaprawd, to ze rozwizanie! Jeeli go zamkniecie tak jak powiedzielicie to
wtedy jego towarzysze dowiedz si o nim, napadn na was, jego zabior, a was pokonaj.
Pomylcie o czym innym.
Po wszystkich propozycjach wreszcie pojawia si taka, ktr zaakceptowali wszyscy
czonkowie narady. Przedstawi j Abu Dahl:
Wymyliem co, o czym jeszcze nie pomylelicie!
A c to takiego, Abu al-Hakamie? spytali zebrani.
Z kadego klanu wybierzmy silnego, wywiczonego w walce mczyzn. Kademu z
nich dajmy ostry miecz i niech pjd do niego, uderz w niego jak jeden m i zabij.
Pozbdziemy si go, ponadto nie bdzie grozia nam zemsta ze strony jego klanu, jako e
wina za zabjstwo spadnie na wszystkie klany, z ktrymi Banu Abd Manaf nie bd przecie
walczy! Zdecyduj si wic na wzicie odszkodowania, a my im je damy.
To, co powiedzia ten czowiek, to jedyne dobre zdanie powiedzia szejk z Naddu.
Wszyscy zgodzili si na to rozwizanie, rozeszli si do domw i zaczli przygotowania do
szybkiej realizacji planu.



13. Emigracja Proroka
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)

Tu po tym, jak Kurajszyci zadecydowali o zabiciu Wysannika Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo), przyszed do niego Gabriel, ktry przekaza mu wiadomo o
spisku oraz pozwolenie od Boga na emigracj do Jasrib. Gabriel powiedzia: Nie pij tej
nocy w ku, w ktrym zwykle sypiasz, co oznaczao, e jeszcze tej nocy Wysannik Boga
powinien wyjecha z Mekki. Wtedy Prorok poszed do Abu Bakra, aby wszystko z nim
omwi.
Aisza relacjonowaa pniej, e siedziaa z ojcem w domu, kiedy kto da zna, e przyby
Wysannik Boga. Byo to w porze, w ktrej zwykle nie przychodzi, dlatego Abu Bakr
powiedzia:
Na pewno ten, za ktrego oddabym ojca i matk, nie przyszedby o tej porze, gdyby nie
mia wanej sprawy.
Musisz wyjecha oznajmi Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) Abu
Bakrowi.
Tak jest.
Pozwolono mi emigrowa.
Czy mam ci towarzyszy?
Tak odpowiedzia Wysannik Boga.
Po tej rozmowie Prorok wrci do domu, aby tam czeka na zapadnicie nocy.

13.1 Okrenie domu Wysannika (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo)
Przywdcy kurajszyccy spdzili ten dzie (dwudziesty szsty miesica safar czternastego
roku Objawienia, co odpowiadao jedenastemu lub dwunastemu dniowi wrzenia 622 r. po
narodzeniu Jezusa) na przygotowaniach do wykonania planu, uchwalonego na naradzie.
Wybrano jedenastu ludzi, do ktrych naleeli midzy innymi Abu Dahl, Ukba bin Abi
Muajt, An-Nadr bin al-Haris, Umajja bin Chalaf, Zama bin al-Aswad oraz Abu Lahab.
Wedug Ibn Ishaka, gdy zapada noc, spiskowcy zebrali si pod drzwiami domu
Wysannika Boga, by poczeka, a Muhammad zanie, a wtedy rzuci si na niego. Wszyscy
byli pewni sukcesu, a Abu Dahl, drwic, zacytowa Wysannika Boga: Muhammad
twierdzi, e jeli za nim pjdziecie, zostaniecie wadcami Arabw i nie-Arabw, a po mierci
zostaniecie wskrzeszeni i dostaniecie ogrody, niczym te w Jordanii; jeli za tego nie
uczynicie, to po mierci bdziecie pali si w ogniu. Ustalili, e wejd do rodka, kiedy
minie pierwsza poowa nocy. Wyczekiwali pnocy, jednake

A jeli spiskuj przeciwko tobie
ci, ktrzy nie uwierzyli,
aby ci pochwyci mocno
albo zabi ci lub wypdzi,
jeli zatem oni spiskuj, to i Bg przygotowuje podstp.
A Bg jest najlepszy w swoim podstpie
65
.

13.2 Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
opuszcza swj dom
Wysannik Boga poprosi Alego bin Abi Taliba: Po si w moim ku, przykryj si
moim zielonym paszczem i zanij. Nie bj si, nic ci nie zrobi. Po tych sowach Wysannik
Boga wyszed z domu, recytujc Koran, po czym wzi gar pyu i sypn na turbany
spiskowcw, a oni wtedy nic nie widzieli. Poszed do Abu Bakra, po czym razem wyszli
przez okno jego domu.
Tymczasem kto, kto przechodzi obok domu Proroka, zapyta siedzcych pod nim
wojownikw: Na kogo czekacie? Odpowiedzieli: Na Muhammada. Tamten czowiek
powiedzia: Nie udao si wam, sypn na was pyem, przeszed obok was i poszed! Wtedy
tamci zajrzeli przez wejcie do domu Proroka i, widzc Alego w zielonym paszczu, zawoali:
To Muhammad, to jego paszcz! Zapali Alego i pytali go, gdzie jest Prorok, ale Ali
odpowiada im, e nic nie wie.

13.3 W jaskini
Muhammad (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) i Abu Bakr niezwocznie
wyruszyli, by uciec przed nadejciem witu. Skierowali si na poudnie, w stron Jemenu,
poniewa wiedzieli, e Kurajszyci bd szuka ich przede wszystkim na drogach
prowadzcych na pnoc, w stron Jasrib. Po przejciu okoo piciu mil dotarli do wysokiej i
trudno dostpnej gry Saur. Wspinali si po jej kamienistym zboczu, prbujc zatrze lady,
a Wysannik Boga straci obuwie. Dotarli do jaskini, ktra przesza do historii pod t sam
nazw, jak nosi gra.
Abu Bakr powiedzia: Nie wchod tam. Wejd pierwszy, eby sprawdzi, czy nie ma tam
jakiego niebezpieczestwa. Wszed do rodka, zamit podog groty i pozatyka szczeliny,
przez ktre mogoby przej jadowite zwierz. Wtedy Prorok wszed do rodka i zasn. Po
pewnym czasie Abu Bakra co ugryzo, ale nie porusza si, by nie budzi swojego

65
Koran, 8:30.
towarzysza. Jednak kiedy zapaka z blu, jego za spada na twarz Proroka, ktry obudzi si
i zapyta, co si stao. Splun na ukszone miejsce, a Abu Bakr od razu poczu ulg.
W grocie Saur Wysannik Boga i Abu Bakr pozostali trzy dni pitek, sobot i niedziel.
Syn Abu Bakra, Abd Allah, po kryjomu przynosi im z Mekki jedzenie i wiadomoci, nocujc
z nimi w jaskini. Wypasajcy owce w pobliu groty Saur sucy Abu Bakra Amir bin Fahira
rwnie dostarcza im jedzenia i picia.
Pierwsz rzecz, ktr zrobili Kurajszyci, gdy dowiedzieli si, e Wysannik Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wymkn si im w nocy, ktra miaa by jego
ostatni, byo pobicie Alego i uwizienie go na pewien czas w Kabie, by czego si od niego
dowiedzie. Gdy nie udao im si wycign od niego adnej wiadomoci, poszli do domu
Abu Bakra i zakoatali do drzwi jego domu. Otworzya im crka Abu Bakra, Asma. Gdy
spytali j o ojca, ona odpowiedziaa, e nic o nim nie wie, a wtedy Abu Dahl uderzy j w
twarz tak mocno, e wypad jej kolczyk z ucha.
Kurajszyci zwoali nadzwyczajne zebranie, na ktrym postanowili uy wszelkich
sposobw w celu zapania obydwu mczyzn. Obstawiono wojownikami wszystkie drogi
wyjazdowe z Mekki, a dla tego, kto przyprowadzi uciekinierw ywych lub martwych,
wyznaczono nagrod w wysokoci stu wielbdw. Wielu ludzi zaczo przeczesywa okolice
Mekki, lecz nie mogli znale uciekinierw. Pewna grupa dosza bardzo blisko groty Saur.
Abu Bakr usysza ich i powiedzia: Zaraz nas zobacz! Wtedy Wysannik Boga
odpowiedzia: Nie bj si! Jest nas dwch, a Bg jest z nami tym trzecim!
66
Mimo e
poszukujcym zostao do pokonania tylko kilka krokw, nie weszli do groty i ruszyli w drog
powrotn. Tak oto Bg Najwyszy uratowa Swojego Posaca.

13.4 W drodze do Medyny
Po trzech dniach od ucieczki poszukiwania zbiegw stay si mniej intensywne, a
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) i jego towarzysz postanowili
ruszy w drog do Medyny. Pierwszej nocy miesica rabi al-awwal do groty Saur przyszed
wraz z wielbdami wynajty przez nich przewodnik o imieniu Abd Allah bin Urajkit al-Lajsi,
ktry wyznawa religi Kurajszytw, ale by czowiekiem godnym zaufania. Wysannik Boga,
Abu Bakr i Amir bin Fahira, ktrym Asma przyniosa prowiant, wyruszyli w drog do Jasrib.
Najpierw pojechali jeszcze dalej w kierunku Jemenu, pniej zawrcili i wybrali szlak
biegncy wzdu wybrzea Morza Czerwonego. Droga ta bya mao uczszczana,
niebezpieczestwo pocigu byo tam zatem mniejsze.
Kiedy dojechali do duej skay, w cieniu ktrej mona byo odpocz, Abu Bakr
przygotowa posanie dla Proroka, eby ten mg chwil si przespa. Kiedy Wysannik Boga
spa, pod ska przyszed pasterz, ktry rwnie chcia schroni si w jej cieniu. Abu Bakr
dosta od niego troch mleka i dola do niego wody, eby byo chodniejsze. Kiedy Prorok
obudzi si, wypili mleko i wyruszyli w dalsz drog. Abu Bakr, cho by bardzo znanym
czowiekiem, jecha za Wysannikiem Boga, a wedug wczesnego zwyczaju najbardziej
szanowany czowiek powinien by jecha na czele karawany. Po drodze spotkali kilku ludzi,
ktrzy zdziwieni pytali Abu Bakra, kto jedzie przed nim, a Abu Bakr odpowiada: Ten, ktry
prowadzi mnie dobr drog. Pytajcy myleli, e chodzi mu o przewodnika po szlaku, lecz
Abu Bakr mia na myli drog dobra.
Wysannikowi Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) i Abu Bakrowi nie
udao si jednak zupenie uciec od pocigu. Opowiada Suraka bin Malik, przywdca klanu
Banu Mudlid:

66
Al-Buchari przytacza sowa Abu Bakra: Jeli zgin, zginie jeden czowiek. Jeli ty zginiesz, zginie caa
spoeczno. Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) odpar: Nie smu si, zaprawd,
Bg jest z nami!
Siedziaem wrd ludzi z mojego plemienia, kiedy kto przyszed i powiedzia, e na
wybrzeu widzia grupk ludzi, w ktrej chyba by Muhammad z towarzyszami. Domyliem
si, e to faktycznie by Muhammad, lecz nie chciaem, by ktokolwiek dotar do niego przede
mn
67
. Nie daem tego po sobie pozna i powiedziaem temu czowiekowi, e musia pomyli
ich z kim innym. Jeszcze przez jaki czas siedziaem razem z innymi, po czym poszedem do
domu, poleciem sucej, by ta przygotowaa konia i bro, i po kryjomu wyruszyem tam,
gdzie tamten czowiek widzia Proroka i Abu Bakra.
Kiedy zbliyem si do nich, mj ko nagle upad, a ja spadem z niego. Wtedy wyjem z
koczana dwie strzay i zaczem z nich wry, czy zdoam im zaszkodzi, czy nie. Wrba
wypada niekorzystnie dla mnie, ale zlekcewayem j, dosiadem konia i znowu pojechaem
za nimi. Gdy ju zbliyem si tak, e syszaem Wysannika Boga recytujcego Koran, mj
ko zapad si przednimi nogami w piasek a po kolana. Znowu wryem ze strza i wrba
znowu wypada dla mnie niepomylnie. Doszedem do wniosku, e Muhammad to czowiek
niezwyky i nie uda mi si go pochwyci. Podszedem wtedy do nich i powiedziaem im o
poszukiwaniach i wyznaczonej za Proroka nagrodzie. Poczstowaem ich moim jedzeniem.
Nie spytali mnie o nic; Prorok powiedzia mi tylko, ebym przesta go przeladowa. Amir
bin Fahira spisa umow o nieagresji, wrczy mi j, po czym caa grupa odjechaa.
Suraka zawrci, a po powrocie powiedzia swoim ludziom, e nie ma potrzeby szuka
Proroka na drodze nad morzem, bo on tam by i nikogo nie widzia. Tak oto w pierwszej
poowie dnia przeladowa muzumanw, a w drugiej sta si ich obroc.
Z kolei Abu Bakr opowiada pniej, e kiedy zobaczy doganiajcego ich Surak,
powiedzia do Proroka: Dopadli nas! Wysannik Boga odpowiedzia mu sowami
podobnymi do tych z groty Saur: Nie smu si, zaiste, Bg jest z nami!
W dalszej drodze Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) i Abu
Bakr natrafili na namiot kobiety o imieniu Umm Mabad i jej ma, ktrzy hodowali owce i
sprzedawali podrnym ywno. Umm Mabad bya w namiocie, a jej m z owcami na
pastwisku. Spytali j, czy ma ich czym nakarmi. Odpara, e daaby im je i pi, gdyby
miaa, ale sama nic nie ma, poniewa jest bardzo suchy rok i owce nie daj mleka. W
namiocie bya jedna owca, ktrej m Umm Mabad nie zabra na pastwisko razem z innymi,
poniewa bya bardzo saba. Prorok zapyta, czy ta owca ma mleko, a Umm Mabad
odpowiedziaa, e ta owca jest zbyt saba, by dawa mleko. Wtedy Wysannik Boga spyta
Umm Mabad, czy moe wydoi owc, a gdy zdziwiona kobieta pozwolia, wypowiedzia
prob do swojego Pana i zacz doi. Szybko napeni cae naczynie mlekiem, z ktrego
najpierw da pi kobiecie, pniej swoim towarzyszom, a na koniec sam si napi, po czym
wydoi owc jeszcze raz i wydojone mleko zostawi dla Umm Mabad.
Kiedy odjechali, a m Umm Mabad wrci ze saniajcymi si z godu owcami, zdziwi
si i zapyta: Skd jest to mleko? Przecie wymiona tych owiec s zupenie suche!
Odpowiedziaa, e odwiedzi ich pewien bogosawiony czowiek, ktry piknie mwi i
piknie wyglda. Mczyzna powiedzia wtedy, e to pewnie ten czowiek, ktrego szukaj
Kurajszyci, a kiedy Umm Mabad opisaa Proroka dokadniej, powiedzia: Tak, to on, a ja
chc mu towarzyszy i zrobi to, tylko jak nadarzy si ku temu okazja!
Kolejnymi ludmi, z ktrymi zetknli si Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) i Abu Bakr, byo siedemdziesiciu mczyzn z pewnego plemienia, na
czele ktrych sta czowiek o imieniu Abu Burajda. Abu Burajda rwnie poszukiwa
Proroka, eby uzyska wyznaczon nagrod, ale kiedy z nim porozmawia, przyj islam, a
wszyscy jego ludzie uczynili to samo. Pniej Abu Burajda zdj swj turban i zawiesi go na
ostrzu wczni ten gest symbolizowa przybycie czowieka, ktry zaprowadzi pokj i
sprawiedliwo.

67
Ze wzgldu na wysok nagrod, obiecan przez Kurajszytw (przyp. red. pol.).
W dalszej drodze Wysannik Boga i jego towarzysze spotkali muzumanina o imieniu
Az-Zubajr, ktry wraca ze swoj karawan z Syrii. Podarowa on Prorokowi i Abu Bakrowi
biae ubrania.

13.5 Przybycie do miejscowoci Kuba
W poniedziaek smego dnia miesica rabi al-awwal czternastego roku misji proroczej
czyli pierwszego roku emigracji co odpowiada dwudziestemu trzeciemu wrzenia 622 roku
u chrzecijan Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) dotar do
miejscowoci Kuba.
Po tym, jak muzumanie w Medynie usyszeli o wyruszeniu Proroka Muhammada z
Mekki, kadego poranka wyczekiwali go na rwninie nieopodal miasta, a po nastaniu aru
poudnia wracali do domw. Tamtego dnia, po ich powrocie do miasta w porze poudniowej,
pewien yd zauway zbliajcego si Wysannika Boga wraz z jego towarzyszami, i
obwieci o tym na cay gos. Wtedy muzumanie z domostw zamieszkanych przez klan Banu
Amr bin Auf wyszli z domw i z radoci powitali Proroka. Wedug Ibn Kajjima, Bg
objawi wtedy nastpujce sowa:

Zaprawd, Bg jest jego Opiekunem,
a Gabriel i sprawiedliwi midzy wiernymi,
a take anioowie s jego wspomoycielami!
68


Wysannik Boga doszed do domostw Banu Amr bin Auf. Na powitanie wyszli take ci,
ktrzy nigdy nie widzieli Wysannika, i przywitali si z Abu Bakrem, biorc go za Proroka.
Lecz gdy Proroka Muhammada zmogo soce, Abu Bakr okry go swoim ubraniem wtedy
wszyscy ludzie rozpoznali Wysannika Boga.
W tym niezwykym w historii Medyny dniu wszyscy mieszkacy miasta wyszli na
powitanie, a ydzi ujrzeli spenienie przepowiedni proroka Habakuka:

Bg przychodzi z Temanu, wity z gry Paran
69
.

Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zatrzyma si w Kubie u
czowieka imieniem Kulsum bin al-Hadm (wedug niektrych by to Sad bin Chajsama).
Wysannik Boga spdzi w Kubie cztery dni: poniedziaek, wtorek, rod i czwartek
70
.
Tam te po raz pierwszy w historii islamu zaoy meczet znany jako meczet Kuba i
pomodli si w nim. W czwartek lub pitek, po otrzymaniu rozkazu od Boga, wyjecha
stamtd wraz z Abu Bakrem i posa po ludzi z Banu an-Naddar, klanu matki Proroka, by ci
odprowadzili go do Medyny. Modlitwa pitkowa zastaa go przy domostwach plemienia Banu
Salim bin Auf, gdzie zebra okoo stu ludzi w meczecie, znajdujcym si na dnie doliny.
Tymczasem po emigracji Proroka Muhammada Ali bin Abi Talib pozosta przez trzy dni w
Mekce, odda ludziom wszystkie poyczone od nich przez Wysannika Boga rzeczy, a
nastpnie uda si pieszo w kierunku Medyny, a dotar do Kuby i rwnie zatrzyma si u
Kulsuma bin al-Hadma.

13.6 Wjazd do Medyny
Po odprawieniu modlitwy pitkowej Prorok Muhammad (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) wjecha do Jasrib. By to wielki dzie w historii miasta, a we wszystkich

68
Koran, 66:4.
69
Stary Testament, Habakuk 3:3. Paran to jedna z nazw Mekki (przyp. red. pol.).
70
Istniej due rozbienoci co do okresu przebywania Wysannika Boga w Kubie wedle niektrych
uczonych spdzi on tam dwadziecia cztery dni, a wg jeszcze innych kilkanacie Przyp. aut.
domach dzikowano Bogu i wychwalano Go. Od tamtego czasu miejscowo Jasrib zaczto
zwa Miastem Wysannika (ar. Madinat ar-Rasul), a w skrcie Medyn. Dziewczynki z
miasta przywitay Proroka piosenk:

Ksiyc w peni wzeszed nad nami
Znad szczytw gr Al-Wada
Zawsze bdziemy peni wdzicznoci
Dopki ludzie bd wzywa do Boga.
O Ty, ktry zosta nam przysany,
Twego rozkazu zawsze usuchamy!
71


Pomocnicy
72
nie posiadali wielkich majtkw, lecz kady z nich mia nadziej, e to
wanie u niego zatrzyma si Wysannik Boga. Gdy Prorok Muhammad przejeda ulicami
miasta, kady chwyta za uprz jego wielbdzicy, i woa: Chod do nas, nasz klan jest
liczny, jestemy silni i mamy duo broni!, na co Prorok odpowiada: Zostawcie j, ona jest
prowadzona tam, gdzie kae jej i Bg. W kocu wielbdzica dosza do miejsca, gdzie dzi
znajduje si Meczet Proroka, i usiada. Wysannik Boga nie zsiad z niej, a ona wstaa, posza
nieco dalej, lecz po chwili obejrzaa si za siebie, wrcia i przysiada w tym samym miejscu.
Wtedy Prorok Muhammad zsiad. Wydarzyo si to wrd domostw plemienia Banu
an-Naddar, spokrewnionego z matk Wysannika. Ludzie zaczli namawia Proroka
Muhammada do zatrzymania si u nich, a Abu Ajjub al-Ansari podszed do niego pierwszy i
zaprowadzi do swojego domu. Z kolei Asad bin Zurara zaopiekowa si jego wielbdzic.
W przekazanej przez Al-Buchariego relacji Anasa Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) spyta:
Czyj dom jest najbliej tego miejsca?
Mj, Wysanniku Boga odpar Abu Ajjub. Oto mj dom, a oto jego drzwi.
Wysannik powiedzia:
Pjd wic do niego i przygotuj mi miejsce.
Abu Ajjub odpowiedzia:
Chod do mego domu w bogosawiestwie Boym!



14. Pocztki pastwa muzumaskiego

Okres medyski mona podzieli na trzy etapy:
pierwszy, peen niepokoju i konfliktw, gdy przeszkody pojawiy si wewntrz
spoecznoci, a z zewntrz przyszli wrogowie (etap ten skoczy si traktatem z Al-Hudajbija,
zawartym w miesicu zu-al-kada szstego roku hidry);
drugi: okres rozejmu z kierownictwem pogan, ktry zakoczy si powrotem do Mekki w
ramadanie smego roku hidry; w tym okresie zapraszano wadcw pastw do islamu;
trzeci: czas tumnego doczania ludzi do religii Boga Jedynego, gdy plemiona i ludy
schodziy si do Medyny; trwa on a do momentu mierci Wysannika (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) w miesicu rabi al-awwal jedenastego roku hidry.

71
Ibn al-Kajjim twierdzi, e ta piosenka nie bya piewana podczas przybycia Proroka Muhammada (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) z Mekki do Medyny, lecz podczas jego powrotu z kampanii Tabuk.
Jednake uczony Mansurpuri potwierdza niezbitymi dowodami, e piewano j wanie przy pierwszym
wjedzie Wysannika Boga do Jasrib.
72
Okrelenie mieszkacw Medyny, ar. ansar. Z kolei ci, ktrzy opucili Mekk, okrelani byli mianem
muhadirun emigranci (przyp. tum.).

14.1 Sytuacja panujca w Medynie w momencie emigracji
Emigracja nie oznaczaa jedynie wyzwolenia si od przeladowa i kpin, lecz rwnie
wspprac przy budowaniu nowego spoeczestwa w bezpiecznym miejscu. Std
obowizkiem kadego muzumanina zdolnego do budowy nowej ojczyzny stao si
dokadanie wysiw do jej umocnienia.
Nie ma wtpliwoci co do tego, e Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) by przewodnikiem oraz przywdc budowy spoeczestwa
muzumaskiego, i to do niego nalea nadzr nad wszystkimi sprawami.
Ludy, z ktrymi styka si Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
w Medynie, dzieliy si na trzy kategorie, z ktrych kada wyranie odrniaa si od innych,
a relacje z kad z nich wizay si z innymi kwestiami. Te trzy kategorie to:
towarzysze Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).;
bawochwalcy z plemion zamieszkujcych Medyn i jej okolice, ktrzy jeszcze nie
przyjli islamu;
ydzi.

Muzumanie
Warunki panujce w Medynie rniy si od tego, co towarzysze Proroka (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo) przeyli w Mekce. Tam, mimo e byli zjednoczeni i mieli te
same cele, to byli podzieleni na rne klany i plemiona, byli uciskani, habieni i wypdzani,
nie mieli adnych wpyww, bowiem caa sia i wadza spoczyway w rkach ich wrogw.
Nie byli w stanie utworzy spoeczestwa muzumaskiego, nie majc po temu warunkw,
bez ktrych nie obejdzie si adne spoeczestwo na wiecie. Dlatego sury mekkaskie
ograniczaj si do wyoenia podstawowych zasad islamu i wiary, do najwaniejszych praw,
ktre maj by przestrzegane przez jednostk, zachcania do prawoci, dobra i szlachetnej
moralnoci, a zniechcania do zepsucia i podoci.
W Medynie natomiast muzumanie od pierwszego dnia mieli wadz nad wszystkimi
swoimi sprawami. Odtd musieli si zmierzy nie tylko ze sprawami dozwolonymi i
zakazanymi, kultem, moralnoci, ale take z kwestiami cywilizacji, budownictwa,
gospodarki, polityki, rzdzenia, pokoju i wojny, i innymi kwestiami yciowymi.
Budowa nowego spoeczestwa, ktre miao si zupenie rni od spoeczestwa
dahilijji, nie moga trwa jeden dzie, miesic, ani nawet rok, lecz musiaa zaj dugi czas,
wymagaa nowych praw i zasad oraz zdobywania odpowiednich kwalifikacji.
Muzumanie dzielili si na dwie grupy:
pomocnicy (ar. al-ansar), mieszkajcy na swojej ziemi, w swoich domach i majtkach;
przed przybyciem islamu od dugiego czasu istniaa midzy nimi niech i wrogo
73
;
emigranci (ar. al-muhadirun), ktrzy stracili swoje ziemie, majtki i domy, ratujc si
przed przeladowaniami ucieczk do Medyny. Nie mieli innego miejsca schronienia, adnego
zajcia, dziki ktremu mogliby zarobi na ycie, ani majtku, dziki ktremu mogliby si
utrzyma. Liczba uchodcw nie bya maa i rosa z dnia na dzie po tym, jak zezwolono na
emigracj tym, ktrzy uwierzyli w Jedynego Boga i Jego Wysannika. Medyna nie posiadaa
wielkich bogactw, a imigracja doprowadzia do naruszenia jej rwnowagi gospodarczej;
jednoczenie siy wrogie islamowi nieomal nie narzuciy na miasto embarga, przez co
zmniejszy si import.

Politeici

73
W czci dotyczcej okresu mekkaskiego autor wspomina kilka razy o wojnach midzy zamieszkujcymi
Medyn plemionami Al-Aus i Al-Chazrad (przyp. red. pol.).
Bawochwalcy spord rdzennych mieszkacw Medyny nie posiadali wadzy nad
muzumanami, a wielu z nich trapiy wtpliwoci, ktre powodoway, e zastanawiali si nad
porzuceniem religii ojcw. Nie mino wiele czasu, zanim przyjli islam.
Niektrzy z pogan byli jednak wrogami Wysannika (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) i muzumanw, lecz przez wzgld na warunki musieli okazywa im
pozorn sympati i przyja. Na ich czele sta Abd Allah bin Ubajj, pod ktrego
przewodnictwem zebray si Al-Aus i Al-Chazrad po wojnie Buas. Mao brakowao, by
Abd Allah sta si krlem Medyny, lecz nagle przyby Wysannik Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo), do ktrego przylgnli ludzie z obu plemion. Abd Allah myla, e
Muhammad zabra mu jego krlestwo, przez co ywi do niego ostr wrogo. Po bitwie pod
Badr, gdy zobaczy, e warunki nie sprzyjaj wyznawaniu politeizmu, przyj islam, lecz w
gbi serca pozosta niewierzcym. Wykorzystywa kad nadarzajc si okazj, by uknu
spisek przeciwko Wysannikowi (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) i
muzumanom, w czym pomagali mu jego towarzysze, ktrzy zostali pozbawieni stanowisk,
jakie otrzymaliby w wypadku, gdyby Abd Allah zosta krlem.

ydzi
ydzi przybywali do Hidazu w czasach, gdy byli przeladowani przez Asyryjczykw, a
pniej Rzymian. Byli Hebrajczykami, lecz po osiedleniu si w nowym miejscu przejli od
Arabw ubir, jzyk i kultur, a nawet ich imiona i nazwy plemion stay si arabskie.
Dochodzio rwnie do maestw pomidzy nimi a Arabami. Niemniej jednak ydzi
zachowali poczucie swojej odrbnoci narodowej i nie zintegrowali si zupenie z Arabami,
lecz byli dumni e swojego pochodzenia od synw Izraela. Czsto odnosili si do Arabw z
pogard, okrelajc ich analfabetami. Uwaali siebie za przywdcw duchowych i posiadaczy
wyszej wiedzy, jako e wadali magi i moc wrenia.
Byli zdolni w zarabianiu pienidzy poprzez handel importowali ubrania, zboa i wino, a
eksportowali daktyle. Mieli take inne zajcia, jak na przykad lichwa. Dawali poyczki
szejkom Arabw oraz ich wadcom, ktrzy liczyli na pochway od poetw oraz posuch wrd
ludzi. Po roztrwonieniu pienidzy, wierzyciele zajmowali ziemie uprawne oraz gospodarstwa
dotychczasowych wacicieli.
Jasrib zamieszkiway trzy plemiona ydowskie:
Banu Kajnuka, sojusznicy Al-Chazrad, mieszkajcy w Medynie;
Banu an-Nadir;
Banu Kurajza.
Ostatnie dwa plemiona byy sprzymierzecami Al-Aus, a ich domostwa znajdoway si na
przedmieciach Medyny. ydzi uczestniczyli w wojnie Buas pomidzy Al-Chazrad i
Al-Aus, kade plemi po stronie swoich sojusznikw.
ydzi odnosili si nieprzychylnie do islamu, jako e Wysannik (niech bdzie z nim pokj
i bogosawiestwo) nie by spord nich. Ponadto islam zakazywa lichwy, co grozio im
wyschniciem znaczcego rda dochodu. Jednake na pocztku nie pokazywali otwarcie
swojej wrogoci.
Ich nastawienie wobec nowej religii dobrze ukazuje opowie o przyjciu islamu przez
Abd Allaha bin Salama, ktry by rabinem i jednym z najwybitniejszych uczonych
ydowskich. Gdy usysza o przybyciu Wysannika Boga do domostw Banu Naddar w
Medynie, natychmiast do niego przyszed. Zada Prorokowi (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) pytania, na ktre odpowiedzi mg zna tylko prorok. Po tym, jak usysza
na nie odpowied, od razu uwierzy, a nastpnie powiedzia:
ydzi s narodem oszczercw, jeli dowiedz si o przyjciu przeze mnie islamu, zanim
ich spytasz, to zniewa mnie.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) posa wic po ydw,
ktrzy wtedy przyszli. Wysannik Boga spyta:
Kim jest dla was Abd Allah bin Salam?
To najwikszy nasz uczony i syn naszego najwikszego uczonego, a take najlepszy
spord nas i syn najlepszego spord nas odparli. Wwczas Wysannik Boga spyta:
A co by byo, gdyby Abd Allah przyj islam?
Niech Bg przed tym uchroni odpowiedzieli dwukrotnie bd trzykrotnie. Wtedy Abd
Allah wyszed do nich i powiedzia:
Wyznaj, e nie ma Boga prcz Boga Jedynego, i wyznaj, e Muhammad jest
Wysannikiem Boga.
To najgorszy spord nas i syn najgorszego spord nas! zawoali ydzi, a nastpnie
rzucili si na niego. Wedug innej wersji powiedzia wtedy: ydzi, bjcie si Boga, bowiem
zaiste, na Tego, prcz Ktrego nie ma innego Boga, wiecie, e on jest Wysannikiem Boga,
ktry przyszed z prawd, na co tamci zawoali: Kamiesz!.

14.2 Zagroenia zewntrzne
Jeli chodzi o stosunki ze stronami zewntrznymi, to wci najwikszym wrogiem islamu
pozostawali Kurajszyci, ktrzy od dziesiciu lat stosowali wobec muzumanw przemoc,
grozili im i godzili ich. Po emigracji muzumanw do Medyny, Mekkaczycy przejli ich
domy i majtki, a take uniemoliwili kontakt pomidzy nimi a ich onami i potomstwem.
Ponadto Kurajszyci podburzyli przeciwko muzumanom inne plemiona zamieszkujce
Pwysep Arabski, przez co Medyna staa si niemal pozbawiona moliwoci importu
towarw z zewntrz.
Muzumanie mieli prawo skonfiskowa majtki tych ciemizcw tak, jak skonfiskowano
ich majtki, skierowa przeciw nim swoj si tak, jak tamci skierowali j przeciwko nim,
postawi przed nimi przeszkody tak, jak tamci stawiali je przed muzumanami i wymierzy
przeladowcom sprawiedliw kar, by ci nie byli ju w stanie zabija wiernych.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nie tylko gosi przesanie
Boga, ale take podj si sprawowania wadzy nad pastwem muzumaskim w Medynie.
Do kadego z zamieszkujcych j ludw odnosi si tak, jak na to zasugiway z litoci i
miosierdziem bd z surowoci i kar. Pewne jest, e miosierdzie przewaao nad
surowoci. W cigu kilku lat sytuacja wyznawcw islamu i ich pastwa ulega poprawie, o
czym czytelnik przekona si na nastpnych stronach.

14.3 Budowa meczetu
Jak ju wczeniej wspomnielimy, Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) zatrzyma si w Medynie wrd domostw Banu Naddar w pitek
dwunastego dnia miesica rabi al-awwal pierwszego roku hidry (27 wrzeniowi 622 r. wg
kalendarza gregoriaskiego). Powiedziawszy: Tu bdzie mj dom, jeli Bg zechce,
zamieszka w domu Abu Ajjuba.
Pierwszym krokiem, ktry wykona Wysannik Boga po zamieszkaniu w Medynie, bya
budowa meczetu. Na plac budowy wyznaczy miejsce, przy ktrym przysiada jego
wielbdzica, gdy jecha ulicami Medyny. Znajdoway si tam groby bawochwalcw, pagrki
i drzewa. Kupiwszy t ziemi od dwch osieroconych chopcw, ktrzy byli w jej posiadaniu,
Wysannik (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nakaza j wyrwna, a nastpnie
wasnorcznie zacz nosi cegy i kamienie na budow. Mwi przy tym: Boe, nie ma
ycia ponad ycie wieczne, przebacz wic pomocnikom i emigrantom. Z kolei jeden z jego
towarzyszy powiedzia: Gdybymy usiedli i pozostawili Proroka, jak pracuje, byby to z
naszej strony czyn niegodziwy.
Meczet zosta zbudowany tak, by kierunek modlitwy wskazywa Jerozolim. Budowla
opieraa si na fundamentach kamiennych, ciany zbudowano z niewypalonej gliny, dach
skada si z lici palmowych, kolumny byy z pni palmowych, a podoga z piasku i wiru.
Meczet mia trzy bramy, jego dugo wzdu wynosia sto okci, wszerz tyle samo bd
troch mniej, a podmurwka miaa okoo trzech okci wysokoci.
Nastpnie Wysannik (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wybudowa domy z
kamieni i niewypalonej gliny, ktrych dachy take byy z lici palmowych. Stay si one
pniej pokojami jego on. Po skoczeniu ich budowy powrci do domu Abu Ajjuba.
Meczet nie by jedynie miejscem modlitwy, lecz stanowi miejsce spotkania muzumanw,
gdzie pobierali nauki, a czonkowie rnych plemion, ktrych w czasie dahilijji dzieliy
wojny, mogli si pogodzi. By rwnie orodkiem administracyjnym, gdzie rozstrzygano
wszystkie sprawy, miejscem, z ktrego wyruszay wyprawy, oraz parlamentem, sucym dla
narad i posiedze. Ponadto mieszkao w nim wielu biednych emigrantw, ktrzy nie mieli
domu, majtku ani rodzin.
Warto rwnie przypomnie, e w pierwszych latach po emigracji zaczto pi razy
dziennie wykonywa azan wezwanie do obowizkowej modlitwy.

14.4 Braterstwo pomidzy muzumanami
Poza tym, e Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zbudowa meczet,
orodek spotka i przyjani, uczyni take co, co zmienio bieg historii, a mianowicie zbrata
emigrantw z pomocnikami. Ibn al-Kajjim powiedzia:
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zbrata emigrantw i
pomocnikw w domu Anasa bin Malika. Byo tam wwczas dziewidziesiciu mczyzn
poowa spord emigrantw i poowa spord pomocnikw. Poczy ich wizami
dziedziczenia, i odtd dziedziczyli po sobie po swojej mierci, i mieli wiksze prawa do
spadku, ni rodzina zmarego.
Ten stan trwa do bitwy Badr, po ktrej zosta zesany werset, mwicy: A ci, ktrzy s
zwizani pokrewiestwem, s blisi sobie nawzajem
74
. Wwczas anulowano prawo
dziedziczenia midzy emigrantami i pomocnikami.
Wedug Muhammada al-Ghazalego nawizanie wizi braterskich oznaczao zanik
szowinizmu plemiennego z okresu dahilijji oraz zepchnicie rnic w pochodzeniu, kolorze
skry oraz miejscu pochodzenia na drugi plan. Odtd nikt nie uzyskiwa wyszoci nad drug
osob inaczej, jak tylko poprzez mstwo i bogobojno.
Relacjonowa Al-Buchari, e Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) nawiza wizi braterskie pomidzy Abd ar-Rahmanem bin Aufem oraz
Sadem bin Rabi. Abd ar-Rahman rzek do tego ostatniego:
Jestem najbardziej majtny spord pomocnikw, we wic sobie poow mojego
majtku. Mam dwie ony, spjrz wic na nie, opisz mi t, ktra ci si bardziej spodoba, a ja
si z ni rozwiod. Gdy minie odpowiedni okres, we j sobie za on.
Niech Bg bogosawi twoj rodzin i twj majtek odpar Sad. Gdzie tu macie
bazar?
Wskazali mu drog do bazaru Banu Kajnuka. Poszed do domu i wrci z du iloci
nabiau i masa. Przez pewien czas handlowa nim, a pewnego dnia na jego ubraniu pojawi
si zocisty lad. Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) spyta go:
Co to?
Oeniem si odpar tamten.
Ile dae jej wiana?
Nawat
75
zota.

74
Koran, 8:75.
Innego razu pomocnicy spytali Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).:
Czy mamy podzieli si z naszymi brami palmami?
Nie odpowiedzia.
Dajcie nam udzia w swoich owocach poprosili emigranci.
Usyszelimy i posuchalimy odparli pomocnicy.
Powysze przykady wiadcz o tym, z jak wielk radoci ansarowie przyjli swoich braci
emigrantw, a take o powiceniu, altruizmie, mioci i bezinteresownoci, z jakimi ich
ugocili.
Nawizywanie wizi braterstwa wynikao z wielkiej mdroci i byo skutecznym oraz
wspaniaym rozwizaniem wielu problemw, z ktrymi wczeniej zmagali si muzumanie.

Ukad o wzajemnym braterstwie
Wkrtce potem Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zawar
ukad braterstwa, wicy wiernych spord Kurajszytw i mieszkacw Medyny, a take
wszystkich, ktrzy przyczyli si do nich i uczestniczyli wraz z nimi w ich zmaganiach. Oto
skrt treci ukadu:

1. Wierni s jedn wsplnot (ar. umma), a wizy czce jej czonkw s silniejsze, ni
pomidzy nimi, a innymi ludmi.
2. Emigranci spord Kurajszytw zjednocz si i bd wypaca okup krwi oraz
honorowo uwolni za okupem swych jecw. Wszystkie plemiona pomocnikw zjednocz si
tak, jak na pocztku, a kada grupa spord nich zapaci okup za uwolnienie swych
pojmanych krewnych.
3. Wierzcy nie pozwoli, by ktokolwiek y w biedzie, nie spacajc swego wykupu czy
okupu krwi.
4. Bogobojni wierni bd walczy przeciwko temu, kto ich zaatakuje, skrzywdzi, zgrzeszy
przeciw nim lub bdzie szerzy zgorszenie.
5. Wszyscy bd przeciwko niemu, nawet gdyby by synem ktrego z nich.
6. Wierny nie zabije wiernego w ramach zemsty za zabicie niewiernego.
7. Wierny nie pomoe niewiernemu w walce przeciwko innemu wiernemu.
8. Opieka Boga jest powszechna i obejmuje rwnie najsabszych.
9. Kto spord ydw pjdzie z nami, bdzie wspomoony, a nie bdzie skrzywdzony; i
nikt nie wspomoe jego wrogw przeciwko niemu.
10. Pokj pomidzy wiernymi dotyczy wszystkich, ale wierny nie zawrze pokoju z
niewiernym podczas walki na drodze Boga, jak tylko wedle sprawiedliwoci.
11. Nie bdzie dozwolone dla wierzcego, ktry trzyma si tego, co jest w tym
dokumencie i wierzy w Boga Jedynego oraz w Dzie Sdu, aby pomaga zbrodniarzowi lub
udziela mu schronienia.
12. Ci, ktrzy udziel zbrodniarzowi schronienia i pomog mu, bd przeklci i cign na
siebie gniew Boga w Dniu Zmartwychwstania. Ich rekompensata nie zostanie przyjta.
13. Kto bez usprawiedliwienia zabije wiernego, mier poniesie, chyba e rodzina zabitego
zadecyduje inaczej.
14. Wszyscy wierni bd przeciwko zabjcy i nie wolno im go popiera.
15. Wiernemu nie wolno wspomaga tego, kto zmienia religi i wprowadza do niej nowe
rzeczy, ani dawa mu schronienia, a kto to uczyni, to zasuy sobie na przeklestwo i gniew
Boga, a do Dnia Zmartwychwstania. Jego wiadectwo nie bdzie przyjmowane.
16. W czymkolwiek bycie si nie pornili, to zwrcie si do Boga Najwyszego i
Muhammada (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).

75
Miara wagi rwna piciu dirhamom. Jeden dirham = 2,975 g.

14.5 Normy etyczne nowej spoecznoci
Dziki swojej wielkiej mdroci i geniuszowi Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) ustanowi fundamenty nowego spoeczestwa. Jednake jego misja miaa
rwnie inny aspekt zajmowa si nauczaniem, wychowywaniem, oczyszczaniem dusz,
zachcaniem do zachowania szlachetnych cech moralnych, mioci i braterstwa, honoru i
posuszestwa Bogu.
Pewien czowiek spyta go:
Jaki czyn wedug islamu jest najlepszy?
Karm innych ludzi i pozdrawiaj tego, kogo znasz, i tego, kogo nie znasz odpar Prorok
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).
Abd Allah bin Salam powiedzia:
Gdy Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) przyby do Medyny,
spojrzaem na jego twarz. Przekonaem si od razu, e jego twarz nie jest twarz kamcy.
Pierwsze, co powiedzia, to: O ludzie, szerzcie pokj, karmcie innych, utrzymujcie dobre
relacje z czonkami rodziny, mdlcie si w nocy, gdy ludzie pi, a wejdziecie do Raju w
pokoju.
Prorok mwi rwnie:
Nie wejdzie do Raju ten, ktrego krzywdy obawia si jego ssiad.
Muzumanin to ten, ktrego jzyka i rki nie obawiaj si inni muzumanie.
aden z was nie uwierzy, pki nie bdzie pragn dla swojego brata tego, czego pragnie
dla samego siebie.
Wierni s jak jeden czowiek gdy boli go oko, skary si na zdrowie, i gdy boli go
gowa, rwnie si skary.
Wierni s jak budowla jedna cega podtrzymuje drug.
Nie ywcie do siebie nienawici, zawici, ani nie odwracajcie si od siebie, lecz bdcie
sugami Boga i brami. Nie wolno muzumaninowi zerwa kontaktu ze swym bratem na
wicej ni trzy dni.
Muzumanin jest bratem muzumanina nie skrzywdzi go ani nie zdradzi. Kto speni
potrzeb swojego brata, tego potrzeb speni Bg. Kto uly muzumaninowi w zmartwieniu,
temu Bg uly w zmartwieniu w Dniu Zmartwychwstania. Kto ukryje wad muzumanina,
tego wad ukryje Bg w Dniu Zmartwychwstania.
Miujcie si nad tymi, co s na ziemi, a zmiuje si nad wami Ten, Ktry jest w niebie.
Nie jest wiernym ten, ktry najada si do syta, a jego ssiad jest godny.
Lenie wiernego to zepsucie, a zabicie go to odejcie od wiary.
Szukajcie ochrony przed Ogniem Piekielnym, rozdajc na drodze Boga chociaby
powk daktyla, a nawet jeli tego nie znajdziecie, to dobre sowo.
Jeli chodzi o rozdawanie na drodze Boga, to Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) mocno zachca do cierpliwoci i powcigliwoci w proszeniu innych o
pienidze. ebranie byo uznawane za zachowanie niegodne i niehonorowe. Wysannik Boga
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zachca muzumanw do wydawania majtku
na drodze Boga, mwic: Datek dobroczynny gasi grzechy, niczym woda gasi ogie.
Powiada take: Jeli muzumanin ubierze innego muzumanina, gdy tamten nie ma si w co
ubra, Bg ubierze go w licie Raju. Jeli muzumanin nakarmi innego muzumanina, gdy
tamten jest godny, Bg nakarmi go owocami Raju. Jeli muzumanin napoi innego
muzumanina, gdy tamten jest spragniony, Bg napoi go zapiecztowanym nektarem.
Prorok Muhammad mwi te, e usunicie przeszkody z drogi, po ktrej chodz ludzie,
jest niczym datek dobroczynny, ponadto uwaa ten czyn za jedn z czci wiary.
W ten sposb Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) podnosi poziom
moralny wiernych i przekazywa im najwysze wartoci etyczne, a stali si najlepszym
przykadem dla innych ludzi w historii ludzkoci po prorokach. czy ich poprzez zsyane z
nieba objawienie, ktre im gosi, a oni powtarzali je za nim. W ten sposb przygotowywali
si do swojego obowizku przekazywania religii i przesania, a take przekonywali si o
koniecznoci rozumienia zsyanych wersetw i rozmylania o nich.
Abd Allah bin Masud (niech Bg bdzie z niego zadowolony) powiedzia: Kto idzie za
Sunn
76
, niech bierze przykad z tych, ktrzy zmarli, bowiem ywi mog pomyli si lub
popa w zbdzenie. Ci pierwsi to towarzysze Muhammada (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo). Oni byli najlepszymi spord tej ummy, posiadali najbardziej prawe
serca, najgbsz wiedz, najwiksz szczero. To ich wybra Bg, by towarzyszyli Jego
Prorokowi, i by na nich opieraa si Jego religia. Poznajcie wic ich szlachetno, idcie za
ich ladami i naladujcie jak tylko moecie ich zasady moralne i sposb ycia, albowiem oni
s na drodze prostej.
Wysannik (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) by wielkim przywdc, a
jednoczenie cechowa si doskonaymi przymiotami etycznymi, szlachetnoci i
dobroczynnoci, ktre przycigay do serca i dusze, a gdy tylko wypowiedzia jedno sowo,
jego towarzysze (niech Bg bdzie z nich zadowolony) spieszyli, by je wykona.
W ten oto sposb Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zbudowa
wszystkie elementy nowej spoecznoci, jednej z najwspanialszych, jakie zna historia, ktra
zmienia bieg dziejw.

14.6 Traktat z ydami
Po tym, jak Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) emigrowa do Medyny,
ustanowi mocne fundamenty nowego spoeczestwa muzumaskiego i zbudowa jedno
wyznaniow, polityczn oraz prawn pomidzy muzumanami, uzna, i naley unormowa
stosunki z innowiercami. Celem tego miao by zapewnienie bezpieczestwa, pokoju oraz
dobrobytu wszystkim mieszkacom pastwa (a w przyszoci caej ludzkoci), a take
ustanowienie jednolitego ustroju w regionie. Opar si przy tym na zasadach tolerancji i
kompromisu, ktre wczeniej nie byy znane w wiecie penym szowinizmu i agresji.
Jak ju wczeniej wspomniano, najbliszymi ssiadami muzumanw byli ydzi. Mimo e
w swoich sercach ywili nienawi wobec muzumanw, nie stawiali jak na razie adnego
oporu ani nie przejawiali wrogoci. Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) zawar z nimi pakt, w ktrym zachowa ich pene prawo wyznania oraz
majtku, i nie ucieka si do polityki izolacji, konfiskaty majtku bd konfrontacji.
Traktat ten zosta ustanowiony wraz z traktatem o braterstwie pomidzy emigrantami a
pomocnikami, a oto jego punkty:

1. ydzi z plemienia Banu Auf s spoecznoci tak samo, jak wierni. ydzi, zarwno ich
niewolnicy, jak i oni sami, maj swoj religi, a muzumanie swoj. Tyczy si to rwnie
ydw spoza Banu Auf.
2. ydzi bd odpowiedzialni za swoje wydatki, a muzumanie za swoje.
3. ydzi i muzumanie pomog sobie nawzajem przeciwko temu, kto walczy przeciwko
ludziom zwizanym tym traktatem.
4. ydzi i muzumanie bd doradza jedni drugim, bd prawi wzgldem siebie i bd
wystrzega si krzywdzenia si nawzajem.
5. Nikt nie skrzywdzi swojego sojusznika.
6. Pokrzywdzony otrzyma wspomoenie.
7. Jeli ydzi bd bra udzia w walkach razem z muzumanami, obie strony wsplnie
ponios koszty wojenne.

76
Tradycja Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Przyp. red. pol.
8. Miato Jasrib pozostanie nietykalnym sanktuarium (zakazany jest w nim rozlew krwi) dla
wszystkich podpisujcych ten traktat.
9. Ktokolwiek z ludzi zwizanych tym traktatem porni si z drugim i bdzie obawia si
konfliktu, niech zwrci si do Chwalebnego Boga i Muhammada, Jego Wysannika (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).
10. adna ze stron nie da ochrony niewiernym spord Kurajszytw ani tym, ktrzy ich
wspomog.
11. Obie strony traktatu bd wspiera si wzajemnie przeciwko temu, kto zaatakuje
Jasrib.
12. Niniejszy traktat nie chroni ciemizcy ani grzesznika.

Dziki tej umowie okolice Medyny stay si pastwem opartym na wasnej konstytucji, z
prawdziw stolic islamu w Medynie i z prezydentem w osobie Wysannika Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Podejmowanie decyzji i wadza naleay gwnie do
muzumanw.
Dla poszerzenia terenw, na ktrych panowao bezpieczestwo i pokj, Prorok (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zawar w pniejszym czasie podobne traktaty z
innymi plemionami, o czym bdzie mowa pniej.



15. Pocztek walki

15.1 Kontakty Kurajszytw z Abd Allahem bin Ubajjem
Wspomnielimy o krzywdach i nieszczciach, ktre spotykay muzumanw ze strony
niewiernych Mekkaczykw przed i podczas emigracji. Wyjazd muzumanw nie uspokoi
Kurajszytw ani nie zmniejszy ich wrogoci, lecz wrcz przeciwnie to, e wierni znaleli
bezpieczne miejsce schronienia w Medynie, wzbudzio ich gniew. Napisali wic do Abd
Allaha bin Ubajja bin Salula, ktry przed emigracj by przywdc Arabw Medyny, i ktry o
mao nie sta si ich krlem, w czym przeszkodzi mu przyjazd Wysannika Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), oraz do jego towarzyszy-bawochwalcw
nastpujce sowa: Udzielilicie schronienia naszemu jednemu z naszego narodu.
Przysigamy na Boga, e bdziemy z nim walczy, wypdzimy go lub przybdziemy do was
wszyscy, zabijemy waszych wojownikw i przejmiemy wasze kobiety.
Natychmiast po otrzymaniu tego listu Abd Allah bin Ubajj postanowi wykona rozkazy
swoich braci-bawochwalcw z Mekki. ywi nienawi do Proroka (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo), bowiem tamten zabra mu jego zdaniem krlestwo. Mwi Abd
ar-Rahman bin Kab:
Gdy list dotar do Abd Allaha bin Ubajja oraz jego towarzyszy spord czcicieli posgw,
zebrali si w celu zwalczania Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo). Po tym, jak ta wiadomo dotara do Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) poszed do nich i powiedzia im: Dosza do was buczuczna groba
Kurajszytw, lecz nie zrobi wam niczego gorszego ni to, co chcecie zrobi samym sobie,
kiedy chcecie walczy z waszymi synami i brami. Gdy usyszeli te sowa, pornili si
midzy sob.
Abd Allah bin Ubajj bin Salul powstrzyma wwczas ch walki, gdy ujrza u swych
towarzyszy wahanie i przejawy rozsdku. Wydaje si jednak, e od pocztku by po stronie
Kurajszytw, gdy nie przepuszcza adnej okazji, by powodowa konflikty pomidzy
muzumanami a bawochwalcami. W tym samym celu umawia si z ydami, jednake
mdro Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zapobiega temu zu.

15.2 Groby pod adresem muzumanw
Pewnego razu Sad bin Muaz uda si do Mekki w celu odbycia maej pielgrzymki i
zatrzyma si tam u Umajji bin Chalafa, ktremu powiedzia: Spraw, by przez pewien czas
meczet by pusty, bym mg okry Dom (Boga). Pewnego dnia Umajja zaprowadzi go do
Kaby, eby Sad mg bez przeszkd dokona jej okrenia. Wtedy podszed do nich Abu
Dahl, zapa Sada za rk i zawoa do Umajji:
O Abu Safwan! Kim jest ten czowiek, ktry ci towarzyszy?
To Sad odpowiedzia Umajja. Wtedy Abu Dahl zwrci si do Sada, mwic:
To wy dajecie schronienie Muhammadowi, a ty przyjedasz do Mekki i przychodzisz
tutaj? Gdyby nie by razem z Umajj, ucibym ci t rk!
Sad odpowiedzia na to:
Na Boga! Gdyby powstrzyma mnie przed okreniem Kaby, z pewnoci ja odcibym
ci od tego, co jest dla ciebie wartociowsze, czyli od twojego przejazdu karawanami przez
Medyn.
Kurajszyci posali muzumanom nastpujc wiadomo: Niech nie zwiedzie was to, e
ucieklicie przed nami do Jasrib. Przyjdziemy do was i wybijemy was co do jednego w
waszych domach.
Powysze sowa nie byy pust pogrk. Wysannik Boga mia okazj przekona si o
knowaniach Kurajszytw i ich niecnych zamiarach, przez w nocy czuwa, bd znajdowa si
pod opiek towarzyszy. Muslim przytacza w swoim zbiorze Sahih relacj Aiszy (niech Bg
bdzie z niej zadowolony), ktra powiedziaa:
Pierwszej nocy po przybyciu do Medyny Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) nie spa. Nastpnie powiedzia:
Niech ktry z moich szlachetnych towarzyszy ochrania mnie w nocy. Wtedy
usyszelimy szczk broni. Prorok spyta. Kto to?
Odpowiedzia Sad bin Abi Wakkas. Prorok spyta:
Po co przyszede?
Boj si o Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo),
przyszedem wic, by go chroni odpar Sad. Wysannik Boga pomodli si za niego i
poszed spa.
Wysannik by chroniony przez cay czas, nie tylko przez par nocy. Wedug relacji Aiszy,
(niech Bg bdzie z niej zadowolony):
Wysannik Boga by chroniony w nocy do momentu, gdy zesano werset z obietnic, e
Bg ochroni go przed ludmi
77
. Wwczas Wysannik Boga wychyli swoj gow z domu i
powiedzia chronicym go towarzyszom: Ludzie, odejdcie std, bowiem chroni mnie Potny
Bg.
Niebezpieczestwo nie ograniczao si do Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), lecz dotyczyo wszystkich muzumanw. Relacjonuje Ubajj bin Kab, e
kiedy Wysannik Boga i jego towarzysze dotarli do Medyny, a jej mieszkacy przyjli ich,
Beduini z pustyni rwnie zaczli postrzega muzumanw z Medyny jako wrogw i wierni
nie szli spa, jak tylko z broni ani nie budzili si, jak tylko z ni.

15.3 Bg zezwala muzumanom na walk
W tych niebezpiecznych warunkach, ktre zagraay yciu wiernych i istnieniu pastwa
muzumanw w Medynie, a take wobec dalszego buntu i zbdzenia Kurajszytw, Bg
Najwyszy zesa muzumanom zezwolenie na walk, jednake nie nakazujc jej:


77
Koran, 5:67.
Wolno walczy tym [wiernym], ktrzy s zwalczani, albowiem krzywd ponieli.
Zaprawd, Bg jest wadny da im zwycistwo
78
.

Powyszy werset zosta zesany wraz z innymi, informujcymi, e zezwolenie na walk
suy jedynie zniszczeniu faszu i utworzenia dogodnych warunkw do wykonywania
nakazanych przez Boga aktw czci. Oto jeden z tych wersetw:

[Oto wierni,] ktrzy, gdy dajemy i wadz na ziemi odprawiaj modlitw, daj jamuzn,
nakazuj to, co jest uznane i zakazuj tego, co jest naganne
79
.

Nie ma najmniejszej wtpliwoci co do tego, e owo pozwolenie zostao wydane po
emigracji do Medyny, a nie w Mekce, jednake nie jestemy w stanie dokadnie okreli
momentu, w ktrym zostao objawione.
Wydanie zezwolenia na walk miao w wczesnych okolicznociach due znaczenie
Kurajszyci posiadali znacz si i grozili wyznawcom islamu
80
. Walka miaa pomc
muzumanom w przejciu wadzy nad szlakiem handlowym Kurajszytw, prowadzcym z
Mekki do Syrii. Dla osignicia tego celu Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) wybra dwa sposoby dziaania:
zawarcie sojuszw bd paktw o nieagresji z plemionami zamieszkujcymi okolice
szlaku lub tymi, ktre mieszkay pomidzy szlakiem a Medyn (wspomnielimy ju o pakcie
pomidzy Wysannikiem Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) a ydami;
podobny traktat zawarto jeszcze przed rozpoczciem dziaa zbrojnych z mieszkajcym trzy
dni drogi od Medyny plemieniem Duhajna, a kolejne zawierano podczas wypraw
wojskowych, o czym bdzie mowa pniej);
regularne wysyanie wypraw w kierunku szlaku karawanowego.



16. Midzy emigracj a bitw pod Badr

Wkrtce po tym, jak muzumanie otrzymali zezwolenie na walk, rozpoczli dziaania
bojowe. Pierwsze ruchy polegay na wysyaniu patroli zwiadowczych, ktrych zadaniem jak
wspomnielimy byo zapoznanie si z terenem, zwaszcza z drogami pooonymi w
okolicach Medyny i szlakami prowadzcymi do Mekki, zawarcie paktw z plemionami
zamieszkujcymi okolice tych drg oraz pokazanie im, jak rwnie ydom i poganom z
Jasrib, e ich dawna sabo przemina. Z kolei pierwsze wyprawy wojenne miay sprawi,
by Kurajszyci, ktrzy wci byli wrogo nastawieni do muzumanw, poczuli zagroenie dla
swoich interesw gospodarczych, a w rezultacie skonili si ku pokojowi, zrezygnowali z
przeladowa muzumanw w Mekce i pozwolili na swobodne goszenie przesania Boego
na caym Pwyspie Arabskim.
Przedstawimy teraz zwizy opis owych wypraw
81
.

16.1 Pierwsze wyprawy
Wyprawa Sajf al-Bahr

78
Koran, 22:39.
79
Koran, 22:41.
80
A take przejli majtki emigrantw (przyp. red. pol.).
81
W rdach istniej rozbienoci co do kolejnoci wypraw oraz liczby uczestniczcych w niej
wojownikw. Opieralimy si na badaniach Ibn al-Kajjima oraz Al-Mansurfuriego.
W ramadanie pierwszego roku hidry Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) wysa oddzia trzydziestu emigrantw pod dowdztwem Hamzy bin Abd
al-Muttaliba. Jego zadaniem byo przechwycenie powracajcej z Syrii karawany
kurajszyckiej, w ktrej wraz z trzystoma ludmi podrowa Abu Dahl bin Hiszam. Oddzia
napotka karawan w rejonie Sajf al-Bahr. Obie grupy przygotoway si do walki, jednak
Maddi bin Amr al-Duhani, sprzymierzony z obiema stronami, rozdzieli wojownikw.
Ostatecznie do starcia nie doszo.
Warto nadmieni, e chorgiew, z ktr wyprawi si wtedy Hamza, bya pierwsz
chorgwi nadan wiernym przez Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo). Na biaym sztandarze by wypisany tekst islamskiego wyznania wiary, a
chorym by Abu Mursad Kinaz bin Husajn al-Chanawi.

Wyprawa Rabigh
Ta wyprawa miaa miejsce w miesicu szawwal pierwszego roku hidry (w kwietniu 623
roku wedug rachuby chrzecijaskiej). Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) wysa oddzia szedziesiciu jedcw spord emigrantw pod
dowdztwem Ubajdy bin al-Harisa ibn al-Muttaliba. Oddzia napotka na dwustuosobow
karawan Abu Sufjana w miejscu zwanym Batn Rabigh. Grupy ostrzelay si z ukw, lecz
nie doszo do bezporedniej walki.
Podczas wyprawy do muzumanw przyczyy si dwie osoby z armii mekkaskiej
Al-Mikdad bin Amr al-Bahrani oraz Utba bin Ghazwan al-Mazini. Byli to muzumanie,
ktrzy przyczyli si do karawany mekkaskiej tylko po to, by dotrze do Medyny.
Chorgiew Ubajdy rwnie bya koloru biaego, a trzyma j Mistah bin Asasa bin al-Muttalib
bin Abd Manaf.

Wyprawa Al-Charrar
Posaniec Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wysa oddzia dwudziestu
jedcw pod dowdztwem Sada bin Abi Wakkasa, ktrego zadaniem byo starcie si z
karawan Kurajszytw. Sadowi rozkazano, by nie przekracza miejsca zwanego Al-Charrar.
Wojownicy jechali na wierzchowcach noc, lecz w dzie szli pieszo, by nie mona byo
zobaczy ich z daleka. O poranku pitego dnia drogi dotarli do Al-Charrar i spostrzegli, e
karawana odjechaa stamtd poprzedniego dnia.
Chorym Sada by Al-Mikdad bin Amr, a wyprawa miaa miejsce w miesicu zu al-kada.

Wyprawa Al-Abwa lub Waddan
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), mianowawszy Sada bin
Ubad namiestnikiem Medyny, wyruszy w miesicu safar drugiego roku hidry na czele
siedemdziesiciu ludzi spord emigrantw, by zaatakowa karawan Kurajszytw.
Muzumanie dotarli do Waddan, jednak do spotkania z karawan nie doszo.
Caa wyprawa nie posza jednak na marne, poniewa podczas niej zawarto sojusz z
plemieniem Banu Dumra, na czele ktrego sta Amr bin Machszi ad-Damari. Oto tre
ukadu:
Oto pismo od Muhammada, Wysannika Boga, do Banu Dumra. Plemi to nie musi si
obawia o swoje majtki ani ycie, ponadto ma prawo do pomocy ze strony muzumanw,
jeli kto je zaatakuje. Warunkiem jest, by nigdy nie zwalczali religii Boga, a gdy Prorok
wezwie ich do pomocy, udziel mu wsparcia.
Bya to pierwsza wyprawa, w ktrej uczestniczy Wysannik Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo). Trwaa pitnacie dni, a chorgiew koloru biaego nis Hamza
ibn Abd al-Muttalib.

Wyprawa Buwat
W miesicu rabi al-awwal drugiego roku hidry Wysannik Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) wyruszy na czele dwustuosobowego oddziau, by zaatakowa
karawan liczc dwa i p tysica wielbdw, w ktrej podrowa Umajja ibn Chalaf al-
Damhi wraz z setk ludzi spord Kurajszytw. Muzumanie dotarli do Buwat, lecz po
drodze nikogo nie napotkali.
Medyn zarzdza Sad bin Muaz, a chorym wyprawy by Sad bin Abi Wakkas (niech
Bg bdzie z nich zadowolony).

Wyprawa Safwan
W tym samym miesicu Karz ibn Dabir al-Fihri na czele lekkozbrojnego oddziau pogan
najecha na pastwiska Medyny i zrabowa bydo. Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) wyruszy za nim w pogo na czele siedemdziesicioosobowego oddziau,
a dotar do wwozu zwanego Safwan od strony Badr. Muzumanom nie udao si jednak
dopa Karza i jego kompanw, zawrcili zatem do Medyny.
Medyn zarzdza Zajd bin Harisa, a chorgiew nis Ali bin Abi Talib.
Wyprawa Safwan bywa czasami nazywana pierwsz wypraw Badr.

Wyprawa Zi al-Uszajra
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wyruszy na czele stu
pidziesiciu (wedug niektrych dwustu) emigrantw, przy czym udzia w wyprawie by
dobrowolny. Celem wyprawy byo zaatakowanie zmierzajcej do Syrii karawany
Kurajszytw, ktra wedug otrzymanych przez muzumanw wiadomoci opucia Mekk.
Wierni wyruszyli z trzydziestoma wielbdami (na ktrych jechali na zmian) i dotarli do
miejsca zwanego Zi al-Uszajra, jednak karawana ju kilka dni wczeniej opucia je. Ta sama
karawana pod komend Abu Sufjana, kiedy bdzie wracaa z Syrii, stanie si poredni
przyczyn wielkiej bitwy pod Badr.
Wedug Ibn Ishaka Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wyruszy pod
koniec miesica dumada al-ula, a powrci na pocztku dumada al-achira std by moe
wzia si rozbieno w okreleniu czasu wyprawy przez historykw.
Podczas wyprawy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zawar
pakty o nieagresji z klanem Banu Madlid, sojusznikami z Banu Dumra.
Na czas nieobecnoci Proroka Medyn zarzdza Salama bin Abd al-Asad al-Machzumi.
Bia chorgiew nis Hamza bin Abd al-Muttalib (niech Bg bdzie z niego zadowolony).

16.2 Wyprawa Abd Allaha bin Dachsza
W miesicu radab drugiego roku hidry Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) wysa na wypraw Abd Allaha bin Dahsza al-Asadiego na czele
oddziau dwunastu emigrantw. Na dwch ludzi przypada jeden wielbd, ktrego dosiadali
na zmian.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wrczy Abd Allahowi
pismo, nakazujc mu, by otworzy je dopiero dwa dni po opuszczeniu Medyny. Abd Allah
usucha tego rozkazu. Dwa dni drogi od Medyny przeczyta: Gdy przeczytasz to pismo, jed
dalej, a dotrzesz do Nachli pomidzy Mekk a At-Taif. Obserwuj karawan Kurajszytw i
przywie nam wiadomoci o niej.
Rozkaz otrzymaem i wykonam powiedzia do siebie Abd Allah, po czym przekaza
wiadomo towarzyszom, podkrelajc, e do niczego ich nie zmusza: Komu mie jest
mczestwo, niechaj idzie dalej, a komu mier jest nienawistna, niechaj wraca. Ja id dalej.
Wszyscy ruszyli razem z nim, jednak w dalszej drodze zgin wielbd Sada bin Abi
Wakkasa i Utby bin Ghazwana, ktrzy odczyli si od wyprawy, by go odszuka.
Gdy Abd Allah bin Dahsz i jego towarzysze dotarli do Nachli, ujrzeli karawan
Kurajszytw wiozc rodzynki i rozmaite inne towary. Podrowali w niej Amr bin al-
Hadrami, Usman i Naufal, synowie Abd Allaha bin al-Mughiry oraz Al-Hakam bin Kisan,
suga Banu al-Mughira. Muzumanie rzekli do siebie: Dzisiaj jest ostatni dzie miesica
radab. Jeli zaatakujemy ich, naruszymy wito tego miesica, jeli za zostawimy ich
dzisiaj, bezpiecznie dojad do Mekki. Po naradzie zdecydowali, e bd walczy. W
potyczce Amr bin al-Hadrami poleg, trafiony strza z uku (by pierwszym czowiekiem,
ktry zgin z rk muzumanw), Usman i Al-Hakam trafili do niewoli (oni z kolei byli
pierwszymi jecami w historii islamu), Naufalowi udao si zbiec. Muzumanie wrcili do
Medyny z dwoma jecami i objuczonymi wielbdami. Jako pierwsi wypacili chums
82
od
upw wojennych.
Gdy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) dowiedzia si o
wydarzeniu, wyrazi swoj dezaprobat i powiedzia uczestnikom wyprawy: Nie nakazaem
wam walczy w witym miesicu! Nastpnie odebra im prawo do decydowania o jecach i
upach.
Wrd pogan z Mekki zapanowao oburzenie. Oskaryli muzumanw o zamanie zakazu
Boga przez walk w witym miesicu. Jednak Bg objawi, e to, co czyni poganie, jest o
wiele gorsze od postpku muzumanw:

Bd ciebie pyta o miesic wity i walk w tym miesicu. Powiedz: Walka w tym
miesicu jest spraw powan, lecz odsunicie si od drogi Boga, niewiara w Niego i w
wity Meczet, wypdzenie z niego jego ludu jest rzecz jeszcze powaniejsz przed Bogiem,
przecie przeladowanie jest gorsze od zabicia
83
.

Werset ten jasno mwi, e raban, ktry podnieli poganie po wyprawie Abd Allaha bin
Dahsza (zwanej te wypraw Nachla), by bezpodstawny. Bawochwalcy sami przekroczyli
wszelkie granice i naruszyli wito Mekki, zwalczajc islam, przeladujc muzumanw,
zabijajc niektrych z nich, odbierajc im ich majtki czy te planujc zabi Proroka (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Teraz w jednej chwili przypomnieli sobie o
witociach i zaczli nagle potpia ich naruszenie.
Oburzenie Mekkaczykw byo w istocie przejawem ich bezczelnoci. Mimo to
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) uwolni jecw, a rodzinie
zabitego wypaci odszkodowanie cen krwi.

16.3 Przed wielk bitw
Po wyprawie Abd Allaha bin Dahsza bawochwalcy zaczli odczuwa strach, bowiem
pojawio si przed nimi prawdziwe niebezpieczestwo. Stali si wiadomi, i Medyna jest w
stanie cigej gotowoci, stale obserwuje ich dziaalno handlow, a muzumanie s zdolni
do przejcia okoo trzystu mil, zabicia lub wzicia do niewoli mczyzn spord swoich
przeciwnikw, przejcia ich majtku i bezpiecznego powrotu. Politeici poczuli, e ich handel
z Syri wie si ze staym ryzykiem, jednake zamiast porzucenia swojej zacitoci i
wybrania drogi porozumienia i rozejmu jak uczyniy to plemiona Duhajna i Banu Damra
nienawi i gniew Mekkaczykw jeszcze wzrosy, a ich przywdcy wci grozili
muzumanom, e zabij ich we wasnych domach. Ten nierozsdek i wrogo doprowadz do
bitwy pod Badr.

82
Chums sowo arabskie oznaczajce jedn pit. W prawie muzumaskim danina rwna jednej pitej
upw wojennych, zgodnie z nakazem koranicznym przeznaczona dla Wysannika Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo), jego krewnych, a take sierot, biednych i podrnych.
83
Koran, 2:217
Po wyprawie Abd Allaha bin Dahsza w miesicu szaban drugiego roku hidry walka staa
si obowizkowa dla muzumanw. Odnosz si do tego nastpujce wersety:

Zwalczajcie na drodze Boga tych, ktrzy was zwalczaj, lecz nie bdcie najedcami.
Zaprawd, Bg nie miuje najedcw. Zabijajcie ich, gdziekolwiek ich napotkacie, i
wypdzajcie ich, skd oni was wypdzili. Chaos jest czym gorszym od zabijania. Nie
walczcie z nimi w ssiedztwie witego Meczetu, o ile was [tam] nie zaatakuj; lecz jeli was
zaatakuj, zabijajcie ich taka jest odpata dla [buntownikw] niewiernych.
Jeli jednak odstpi [od walki], zaprawd Bg jest Przebaczajcy, Litociwy.
Walczcie z nimi, a ustanie chaos [powodowany buntem przeciwko Bogu] i religia bdzie
nalee do Boga. Lecz jeli odstpi, to niech nie bdzie wrogoci, jak tylko wobec
czynicych zo
84
.

Wkrtce pniej Bg Najwyszy objawi wersety innego rodzaju, w ktrych poucza
muzumanw, jak maj walczy i zachca ich do walki, wyjaniajc jej zasady:

Zatem, kiedy [na wojnie] spotykacie tych, ktrzy nie wierz, uderzajcie ich po karkach, a
kiedy im ju zadacie wystarczajce straty, zwicie ich mocnym wzem jako jecw. Potem
uwolnijcie ich w akcie aski, nie dajc nic w zamian, albo za okupem, aeby dziki temu
ustay dziaania wojenne z uyciem broni i wojna znalaza swj koniec. Tak [nakazuje Bg]!
Gdyby Bg chcia, to na pewno [Sam] dokonaby na nich odpaty, lecz On [nakaza wam
walczy, poniewa] chcia wyprbowa jednych poprzez drugich. Co do tych, ktrzy s
zabijani dla Sprawy Boga On nigdy nie dopuci do tego, by ich czyny poszy na marne.
On poprowadzi ich, poprawi ich sytuacj,
dopuci ich take do Raju, ktry im da pozna.
O wy, ktrzy wierzycie! Jeli wspomoecie Boga, On wspomoe was i wzmocni wasze
stopy
85
.

Nastpnie Bg skrytykowa bojaliwych:

gdy zostaa zesana decydujca sura, w ktrej wspomniana jest walka, widzisz jak ci, w
ktrych sercach jest choroba, spogldaj na ciebie wzrokiem omdlewajcym z lku przed
mierci
86
.

Uczynienie walki obowizkow i zachcanie do niej oraz nakaz bycia w gotowoci byy
tym, czego wymagaa sytuacja. Kady dowdca, ktry znalazby si w tamtym miejscu i w
tamtym czasie, i ktry poznaby dogbnie panujc wwczas sytuacj, nakazaby swoim
onierzom przygotowanie si na kad ewentualno, i to wanie nakaza Najwyszy i
Wszechwiedzcy Pan. Okolicznoci zapowiaday krwaw walk pomidzy prawd a faszem,
a wyprawa Abd Allaha bin Dahsza, ktra zabolaa bawochwalcw i wrzucia strach w ich
serca, stanowia silny cios dla pychy pogan.
Przytoczone wersety wskazuj swoim sensem na to, e niebawem odbdzie si krwawa
walka, a zwycistwo nalee bdzie do muzumanw. Warto zwrci uwag na to, jak Bg
nakazuje muzumanom wypdzenie bawochwalcw stamtd, skd oni ich wypdzili, jak
uczy ich zasad postpowania zwyciskiej armii wobec jecw i zakoczenia wojny w razie
zdobycia przewagi to wszystko wskazuje na ostateczne zwycistwo wiernych. Jednake nie

84
Koran, 2:190-193.
85
Koran, 47:4-7.
86
Koran, 47:20.
jest to powiedziane bezporednio, by kady mg wykaza si swoim zmaganiem na drodze
Boga.

16.4 Zmiana kierunku modlitwy
W tych dniach w miesicu szaban drugiego roku hidry, a w lutym 624 roku wg rachuby
chrzecijan Bg Najwyszy nakaza zmieni kierunek modlitwy z meczetu w Jerozolimie na
meczet w Mekce. Spowodowao to, e sabi i obudnicy spord ydw, ktrzy weszli w
szeregi muzumanw w celu szerzenia chaosu, zostali odkryci, dziki czemu szeregi
muzumanw oczyciy si z wielu zdrajcw i spiskowcw.
W zmianie kierunku modlitwy jest rwnie delikatna wskazwka pocztku nowego
okresu, ktry skoczy si dopiero po przejciu Mekki przez muzumanw. Skoro bya ona w
rkach wrogw, naleao j pewnego dnia odzyska.
Po objawieniu tych nakazw i wskazwek, aktywno muzumanw wzrosa, tak jak ich
entuzjazm w walce na drodze Boga i pragnienie spotkania wroga w decydujcej bitwie.



17. Bitwa pod Badr

17.1 Karawana Abu Sufjana
Przy okazji omawiania wyprawy Al-Uszajra powiedzielimy o tym, jak podrujca z
Mekki do Syrii karawana Kurajszytw wymkna si Prorokowi (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo). Gdy wracaa z Syrii do Mekki, Wysannik Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) wysa na pnoc Talh bin Ubajd Allaha oraz Saida bin Zajda z
zadaniem zdobycia informacji o karawanie. Dotarli do Al-Haura, gdzie pozostali do
momentu, gdy nieopodal nich przejecha Abu Sufjan na czele karawany. Wwczas w
popiechu wrcili do Medyny i przekazali Wysannikowi Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) t informacj.
Karawana przewozia ogromne bogactwa mieszkacw Mekki i skadaa si z tysica
wielbdw, nioscych dobra o wartoci nie mniejszej ni pidziesit tysicy zotych
dinarw, jednak chronio j tylko czterdziestu ludzi. Przed muzumanami pojawia si
wspaniaa okazja do zadania bawochwalcom mocnego ciosu politycznego i ekonomicznego,
dlatego Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia swoim
wojownikom: Oto karawana Kurajszytw, przewoca ich majtek wyjdcie ku niej, a by
moe Bg da wam go w postaci upw.
Warto wspomnie, e Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nie rozkaza
nikomu wyrusza, lecz pozostawi to wolnej woli ludzi. Nie spodziewa si, e ta wyprawa
zetrze si z armi mekkask. Nikt nie oczekiwa ostrego starcia, std wielu towarzyszy
pozostao w Medynie, mylc, e wyprawa nie przyniesie wikszego poytku ni te
wczeniejsze. Dlatego Wysannik nie mia nikomu za ze odmowy wzicia udziau w akcji.

17.2 Armia muzumaska
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) przygotowa si do
wyruszenia wraz z okoo trzema setkami ludzi (313, 314, lub 317), z czego 82, 83 lub 86
naleao do emigrantw, 61 do Al-Aus, a 170 do Al-Chazrad. Uczestnicy wyprawy nie
przywizywali do niej wikszego znaczenia, nie byli wic w peni przygotowani do bitwy
na cay oddzia przypaday jedynie dwa konie, jeden Az-Zubajra bin al-Awwama, a drugi
Al-Mikdada bin Amra. Ponadto muzumanie mieli siedemdziesit wielbdw, na ktrych
jechao po dwch bd trzech ludzi, jedynie Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), Ali bin Abi Talib oraz Marsad bin Ubajj al-Ghanawi jechali pojedynczo.
Na czas wyprawy wadz nad Medyn oraz prowadzenie modlitwy obj Ibn Umm
Maktum, a gdy wyprawa dotara do Ar-Rauha, Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) nakaza powrt i objcie jego obowizkw Abu Lubabie bin Abd
al-Munzirowi.
Prorok przekaza dowdztwo nad wypraw oraz bia chorgiew Musabowi bin Umajrowi
al-Kursziemu al-Abdariemu, a nastpnie podzieli armi na dwa oddziay: emigrantw,
ktrego chorym i dowdc zosta Ali bib Abi Talib, i pomocnikw, ktrego chorym i
dowdc zosta Sad bin Muaz.
Dowdc prawej flanki zosta Az-Zubajr bin al-Awwam, lewej Al-Mikdad bin Amr (jak
wspomnielimy, byli oni jedynymi konnymi w armii), a dowdc piechoty Kajs bin Abi
Sasaa. Komenda nad caym wojskiem spoczywaa w rkach Wysannika Boga (niech bdzie
z nim pokj i bogosawiestwo).
Po wyruszeniu z Medyny Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
skierowa si na gwn drog prowadzc do Mekki, a dotar do rda Ar-Rauha.
Nastpnie odbi na prawo od drogi na Mekk przez An-Nazija w kierunku Badr, przeszed
przez lec pomidzy An-Nazija i przecz As-Safra dolin Ruhkan, przekroczy przecz i
zbliy si do As-Safra. Stamtd wysa Busajsa bin Amra al-Duhniego i Udajja bin Abi
az-Zaghba al-Duhniego do Badr, by zdobyli informacje o karawanie.

17.3 Armia Mekki wyrusza
Abu Sufjan, przywdca karawany mekkaskiej, zachowywa najwiksze rodki
ostronoci, wiedzia bowiem, e droga do Mekki jest pena niebezpieczestw. Zdobywa
informacje wywiadowcze i przepytywa kadego napotkanego na drodze jedca. Po krtkim
czasie dowiedzia si, e Muhammad (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) planuje
atak na karawan. Wwczas Abu Sufjan wysa Damdama bin Amra al-Ghifariego, by tamten
poprosi o pomoc Kurajszytw przeciwko Muhammadowi i jego towarzyszom. Damdam
szybko ruszy w drog, a dotar do dna doliny tu obok Mekki. Wtedy odwrci siodo do
gry nogami, podar swoj koszul, uci swojemu wielbdowi nos, stan na nim i
wykrzykn:
O, Kurajszyci! Pomocy! Pomocy! O wasze majtki bdce w rkach Abu Sufjana
pokusi si Muhammad wraz z jego towarzyszami, przybywajcie wic na pomoc!
Ludzie szybko przybiegli i powiedzieli:
Czy Muhammad i jego towarzysze myl, e uda im si zrobi z t karawan to, co
zrobili z karawan Ibn al-Hadramiego? Niedoczekanie!
Co drugi mczyzna z Mekki albo wyruszy, albo wysa kogo w swoim zastpstwie.
Spord monych Mekkaczykw na miejscu pozosta jedynie Abu Lahab, wysawszy na
swoje miejsce czowieka, ktry by jego dunikiem. Spord rodw kurajszyckich nie
zabrako adnego, prcz Banu Udajj, z ktrych nie wyruszy nikt. Udzia w wyprawie wzili
te wojownicy z innych plemion arabskich.
Armia mekkaska na pocztku liczya sobie okoo tysica trzystu wojownikw, bya
wyposaona w sto wierzchowcw, szeset tarczy i du, nie znan dokadnie liczb
wielbdw. Gwnodowodzcym zosta Abu Dahl bin Hiszam, a za zaopatrzenie
odpowiedzialnych byo dziewiciu ludzi spord monych, ktrzy kadego dnia zarzynali
dziewi lub dziesi wielbdw.
Gdy armia postanowia wyruszy, Kurajszyci przypomnieli sobie o wrogich stosunkach z
plemieniem Banu Bakr, obawiajc si, e zaatakuje ich od tyu, tak e Mekkaczycy znajd
si midzy motem a kowadem. Ta obawa nieomal nie skonia ich do rezygnacji z wyprawy.
Wwczas Iblis ukaza im si w postaci Suraki bin Malika bin Daszama al-Mudlidi wodza
Banu Kinana
87
i powiedzia im: Jestem waszym ssiadem, a Kinana nie dopuszcz do tego,
by kto zaatakowa wasze tyy.
Wwczas wojownicy wyruszyli ze swych domw, tak jak powiedzia Bg o tych, ktrzy
wyruszyli z dum i dla pokazania si ludziom. Oni odsuwaj si od drogi Boga
88
. Z kolei
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia: Wyszli dumni i
zarozumiali, z broni i orem, by zwalcza Boga i zwalcza Jego Wysannika, w zoci i
nienawici do Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). oraz jego
towarzyszy, ktrzy omielili si zagrozi ich karawanom.
Ruszyli w szybkim tempie w kierunku pnocnym, na Badr, przemierzajc doliny Usfan,
Kadid i Al-Duhfa. Wtedy otrzymali nowy list od Abu Sufjana, ktry przekaza im
nastpujce sowa: Wyruszylicie po to, by broni waszej karawany, ludzi i majtku, lecz
Bg j uratowa, wracajcie wic.

17.4 Karawana wymyka si
Abu Sufjan kroczy gwnym traktem karawanowym, lecz wci by ostrony i uwany.
Wzmocni swoje wysiki wywiadowcze, a gdy zbliy si do Badr, spotka Maddiego bin
Amra i spyta go o armi medysk. Tamten odpar, e nie widzia nikogo podejrzanego poza
dwoma jedcami, ktrzy zatrzymali si przy pobliskim wzgrzu, napili si z bukakw, a
nastpnie odjechali. Abu Sufjan pojecha w tamto miejsce, wzi nieco ajna ich wielbdw,
roztar je i znalaz w nim pestki daktyli, z ktrych uprawy syna Medyna. Powiedzia wtedy:
Na Boga, one jady pasz z Jasrib. Pospiesznie wrci do karawany, zmieni kierunek jej
podry na zachodni, w stron wybrzea, pozostawiajc gwn drog, przechodzc przez
Badr po lewej stronie, przez co uratowa karawan od wpadnicia w rce armii medyskiej.
Wwczas wysa list do armii mekkaskiej, ktry doszed do niej w Al-Duhfa.
Gdy wojownicy mekkascy otrzymali t wiadomo, postanowili powrci, jednake
jeden z przywdcw kurajszyckich, Abu Dahl, powiedzia z pych: Na Boga, nie wrcimy,
pki nie dotrzemy do Badr. Zostaniemy tam trzy dni, bdziemy zarzyna bydo, je, pi
wino, gra nam bd niewolnice, a Arabowie usysz o naszym pochodzie i zebraniu, i bd
zawsze si nas ba!
Pomimo to Al-Achnas bin Szarik, ktry w tej wyprawie by wodzem wojownikw z
plemienia Banu Zahra, postanowi powrci i uczyni tak razem ze swoimi ludmi. Dlatego
aden czowiek z tego klanu nie uczestniczy w bitwie pod Badr. Oddzia ten liczya okoo
trzystu ludzi, ktrzy w pniejszym czasie docenili decyzj Al-Achnasa bin Szarika, dziki
czemu wci mia u nich posuch i szacunek. Banu Haszim rwnie chcieli wraca, ale Abu
Dahl naciska na nich, by pozostali, mwic: Niech ta grupa nie opuszcza nas, a do
naszego powrotu.
Ostatecznie armia mekkaska w liczbie tysica wojownikw ruszya w kierunku Badr, a
dotara w poblie tego miejsca i zatrzymaa si za wydm na najdalszej krawdzi doliny Badr.

17.5 Narada wojenna muzumanw
Do Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). ktry przemierza
wwczas dolin Zafiran dotary wiadomoci o wymkniciu si karawany, jak rwnie o
wojsku bawochwalcw. Po analizie informacji doszed do wniosku, e krwawe starcie jest
nieuchronne i trzeba z odwag i mstwem kroczy naprzd, bowiem jeli pozwolioby si
armii mekkaskiej na dalszy marsz, byoby to niewtpliwym wzmocnieniem pozycji
militarnej Kurajszytw oraz ich wadzy politycznej, a osabieniem muzumanw. Ruch

87
Wspomnianego wczeniej w rozdziale, mwicym o emigracji Wysannika Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo).
88
Koran, 8:47.
islamski mgby wwczas straci swojego ducha, a kady, kto nienawidzi islamu, miaby
odwag, by go zaatakowa. Ponadto nie byo adnej gwarancji, e Mekkaczycy nie
zdecyduj si zaatakowa Medyny, tak wic gdyby armia medyska wycofaa si, mogoby to
le wpyn na morale i si muzumanw.
W zwizku z nagym rozwojem sytuacji i niebezpieczestwem Wysannik Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) ustanowi rad wojenn, na ktrej przedstawi
sytuacj i zasign opinii onierzy oraz dowdcw. Wwczas w sercach wielu ludzi zagoci
strach przed krwawym starciem, i o nich wanie powiedzia Bg:

I tak wyprowadzi ciebie [Muhammadzie] twj Pan z twojego domu w imi prawdy, cho
cz wierzcych jej si sprzeciwia;
dyskutowali z tob na temat prawdy, chocia ona staa si ju jasna, jak gdyby byli
popdzani ku mierci dla nich widocznej
89
.

Z kolei spord dowdcw powstali Abu Bakr as-Siddik i Umar ibn al-Chattab,
opowiadajc si za walk, a Al-Mikdad bin Amr powiedzia: Wysanniku Boga, rb to, co
objawi ci Bg, a my bdziemy z tob. Na Boga, nie powiemy ci tak, jak synowie Izraela
powiedzieli Mojeszowi: Id ze swoim Panem i walczcie, my tu zostajemy, lecz powiemy: Id
ze swoim Panem i walczcie, a my bdziemy walczy u waszego boku. Na Tego, Ktry zesa
ciebie z prawd, jeli zaprowadzisz nas do Bark al-Ghimad
90
bdziemy walczy u twego
boku, a go zdobdziesz. Wtedy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) pomodli si za niego.
Ci trzej przywdcy pochodzili spord emigrantw, ktrzy stanowili mniejszo armii.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) chcia zasign take opinii
pomocnikw, jako e stanowili wiksz cz wojska i to na nich spoczywaby ewentualny
ciar bitwy, mimo e tre traktatu z Al-Akaba nie nakazywaa im walki poza swoimi
domostwami. Po tym, jak wysucha zdania Abu Bakra, Umara i Al-Mikdada, zwrci si do
pomocnikw i powiedzia:
Ludzie, poradcie mi.
Dowdca i chory pomocnikw Sad bin Muaz spyta:
Na Boga, chyba masz na myli nas, Wysanniku Boga?
Owszem.
Uwierzylimy w ciebie i twoj mow, i zawiadczylimy, e przyszede z prawd.
Przysiglimy ci w naszych umowach i paktach na posuszestwo tobie, rb wic,
Wysanniku Boga, co uwaasz za suszne, bowiem na Tego, Ktry zesa ciebie z prawd,
gdyby wskaza nam morze i postanowiby wej w nie, poszlibymy za tob i nikt spord
nas nie cofnby si. Nie mamy nic przeciwko temu, by jutro spotka si z wrogiem, jestemy
cierpliwi i mni w bitwie, a by moe Bg poprzez nas pokae ci co, co ci ucieszy,
prowad wic nas w Jego bogosawiestwie.
Wedle innej relacji Sad bin Muaz powiedzia Wysannikowi Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo).:
By moe obawiasz si tego, e pomocnicy uwaaj za swj obowizek wspomaganie
ci jedynie na terenie ich domostw, lecz zaprawd, mwi w imieniu pomocnikw i w ich
imieniu odpowiadam: prowad nas tam, gdzie zechcesz, we z naszych majtkw to, co
zechcesz, daj tam to, co zechcesz, bowiem to, co od nas wemiesz, bdzie milsze dla nas od
tego, co przy nas pozostawisz. Jeli nam co rozkaesz, zrobimy wszystko, by to speni. Na

89
Koran, 8:5-6.
90
Pole wulkaniczne na terenie dzisiejszej Arabii Saudyjskiej blisko granicy z Jemenem. Wwczas
zamieszkane przez plemi Banu Kinana (przyp. red. pol.).
Boga, jeli pjdziesz do Bark al-Ghimad, pojedziemy z tob, i na Boga, jeli wskaesz morze
i wejdziesz w nie, wejdziemy z tob.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) ucieszy si mow Sada,
pochwali go i powiedzia:
Idcie z dobr nowin, bowiem Bg Najwyszy obieca mi jedno z dwch (upy z
karawany lub zwycistwo nad politeistami), i na Boga, ju mam przed oczami zabitych
wojownikw.
Nastpnie Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wyruszy z
Zafiran i przechodzc przez przecze Al-Asafir, nastpnie tereny zwane Ad-Dijja, i
pozostawiwszy po prawej stronie wielk niczym gra wydm Al-Hanan dotar w poblie
Badr.

17.6 Wiadomoci o armii Mekkaczykw
Wysannik (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wraz ze swoim towarzyszem z
groty, Abu Bakrem as-Siddikiem (niech Bg bdzie z niego zadowolony), uda si na
rekonesans. Gdy okrali obz Mekkaczykw, napotkali na starszego czowieka. Wysannik
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) spyta go o Kurajszytw, Muhammada i
jego towarzyszy takie postawienie pytania suyo zakamuflowaniu lecz starzec odpar:
Nie powiem wam niczego, pki nie powiecie mi, co wy za jedni. Wysannik Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia: Jeli odpowiesz nam, powiemy ci, kim
jestemy. Wtedy starzec poda im daty wyruszenia obu armii i miejsca, w ktrych powinny
si znajdowa w chwili tej rozmowy. Po przekazaniu wieci spyta:
Skd jestecie?
Jestemy z wody odpar Wysannik i odszed.
Jakiej wody? zastanawia si starzec. Czyby znad wd Iraku
91
?
Wieczorem tego samego dnia Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) wysa oddzia zwiadowczy, ktrym dowodzili Ali bin Abi Talib,
Az-Zubajr bin al-Awwam oraz Sad bin Abi Wakkas (wszyscy byli emigrantami), w celu
zdobycia informacji o posuniciach wroga. Zwiadowcy udali si do studni w Badr i zobaczyli
tam dwch chopcw czerpicych wod dla armii mekkaskiej. Schwytali ich i
przyprowadzili do Wysannika (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) w czasie, gdy
ten si modli. Wojownicy medyscy pytali chopcw, kim s, a tamci odparli:
Jestemy na usugach Kurajszytw, wysali nas, bymy przynieli im wod.
Ludziom nie spodobaa si ta odpowied, gdy mieli nadziej, e pojmani su Abu
Sufjanowi, ktrego karawan wci pragnli dopa. Wtedy bolenie pobili chopcw, przez
co ci skamali, e s od Abu Sufjana, a wwczas dano im spokj. Gdy Wysannik Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) skoczy si modli, zbeszta towarzyszy, mwic
im:
Gdy mwi wam prawd, to bijecie ich, a gdy kami, to ich zostawiacie?! Na Boga,
powiedzieli prawd, s od Kurajszytw.
Nastpnie zwrci si do chopcw z prob:
Powiedzcie nam o Kurajszytach.
Chopcy odparli:
S za tamt odleg wydm.
Ilu ich jest?
Wielu.

91
Nieprzetumaczalna gra sw. W jzyku arabskim sowo oznaczajce wod moe oznacza te sperm,
nasienie (Bg w Koranie mwi kilka razy, e czowiek jest stworzony z kropli spermy). Odpowied Wysannika
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) mona zatem przetumaczy rwnie jako jestemy (stworzeni)
z nasienia. Z kolei wody Iraku to prawdopodobnie rzeki Tygrys i Eufrat (przyp. red. pol.).
Ilu dokadnie?
Nie wiemy.
Ile wielbdw dziennie zarzynaj?
Jednego dnia dziewi, drugiego dziesi.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia:
Jest ich nie mniej ni dziewiciuset, a nie wicej ni tysic.
Nastpnie spyta chopcw:
Kto spord monych Kurajszytw jest wrd nich?
Utba bin Rabia, Szajba bin Rabia, Abu al-Buchturi bin Hiszam, Hakim bin Hizam,
Naufal bin Chuwajlid, Al-Haris bin Amir, Tuajma bin Udajj, An-Nadr bin al-Haris, Zama bin
al-Aswad, Abu Dahl bin Hiszam oraz Umajja bin Chalaf.
Wwczas Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) odwrci si w
kierunku towarzyszy i powiedzia:
Oto Mekka rzucia przeciwko wam najmoniejszych jej mieszkacw.

Deszcz
Tej samej nocy Bg Chwalebny zesa deszcz, ktry dla bawochwalcw by wielkim
utrudnieniem i przeszkodzi im w posuwaniu si naprzd. Z kolei dla muzumanw by on
oczyszczeniem z nieczystoci Szatana, ziemia pod ich stopami utwardzia si dziki niemu, a
serca wiernych jeszcze bardziej zwizay si ze sob.

17.7 Droga na pole bitwy
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wyruszy wraz ze sw
armi, by zdy przed bawochwalcami do rda Badr i przeszkodzi im w przejciu
kontroli nad nim. Wieczorem dotar do najniej pooonego rda w Badr. Wwczas
Al-Hubab bin al-Munzir, znawca strategii i taktyki, wsta i spyta:
Wysanniku Boga, czy to w tym miejscu Bg kaza nam si zatrzyma, czy wynika to z
taktyki wojskowej i jest przedmiotem dyskusji?
Jest to taktyka odpar Wysannik, na co Al-Hubab powiedzia:
Wysanniku Boga, to miejsce nie jest dobre. Popro ludzi, by doszli do rde lecych
najbliej Kurajszytw i by zniszczyli wszystkie studnie. Wtedy zbudujemy tam zbiornik,
napenimy go wod i bdziemy walczy z nimi my bdziemy mogli pi, a oni nie.
Postpimy wedug twej rady odrzek Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) i nakaza wymarsz. Okoo pnocy muzumanie dotarli do najbliej
lecych od wroga rde, zniszczyli studnie i zbudowali zbiorniki.

Sztab Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
Po tym, jak Medyczycy dotarli do rde, Sad bin Muaz zaproponowa Wysannikowi
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), by wierni wybudowali sztab, z ktrego
Prorok bdzie dowodzi bitw, co pozwolioby utrzyma mu sta moliwo oceny sytuacji.
Oto sowa Sada:
O Proroku Boga, moe zbudujemy dla ciebie szaas, w ktrym bdziesz przebywa, obok
niego przygotujemy dla ciebie wierzchowce, a nastpnie zetrzemy si z naszym wrogiem.
Pragniemy tego, by Bg wspomg nas przeciwko nieprzyjacielowi, lecz w przeciwnym razie
wsidziesz na wierzchowca i doczysz do naszych towarzyszy, znajdujcych si na tyach,
albowiem, o Proroku Boga, ludzie, ktrzy nie przyczyli si do nas, nie kochaj ciebie mniej
ni my. Gdyby wiedzieli, e bdziesz prowadzi bitw, nie zostawiliby ci, i niech Bg chroni
ci za ich porednictwem. Bd suy ci rad i walczy po twojej stronie.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) pochwali go za te sowa i
pomodli si za niego, a muzumanie wybudowali szaas na wysokim wzgrzu, lecym na
pnocny wschd od pola bitwy, z ktrego Prorok mg obserwowa walk.
Nastpnie wybrano grup modych Pomocnikw pod dowdztwem Sada bin Muaza,
ktrzy mieli chroni Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
podczas jego przebywania w sztabie.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) przygotowa wojsko i
przeszed si po polu przyszej bitwy. Wskazywa swoj rk na rne miejsca, mwic: W
tym miejscu jutro zginie (tu wymienia imi wojownika), jeli taka bdzie Wola Boga, a tu
jutro zginie kto inny, jeli taka bdzie Wola Boga, a nastpnie pomodli si przy pniu
drzewa.
Muzumanie spdzili noc w spokoju, z ufnoci w sercu. Dobrze wypoczli. Mieli
nadziej, e rankiem na wasne oczy ujrz dobr nowin od ich Pana:

On sprawi, e ogarna was drzemka, jako zabezpieczenie pochodzce od Niego, i zesa
na was z nieba wod, aby was ni oczyci, i usun z was nieczyste podszepty szataskie, a
poprzez to wzmocni wasze serca i umocni wasze kroki
92
.

Ta noc przypadaa w pitek, siedemnastego dnia miesica ramadan drugiego roku hidry, a
wyruszenie z Medyny miao miejsce 8. bd 12. dnia tego samego miesica.

Konflikt w szeregach armii mekkaskiej
Z kolei Kurajszyci spdzili noc w obozie znajdujcym si w najdalszej od muzumanw
dolinie Badr. Rankiem uporzdkowali swoje oddziay, a nastpnie po zboczu wydmy ruszyli
w kierunku pozycji zajmowanych przez wiernych. Pewna grupa spord nich podesza do
wybudowanego przez muzumanw zbiornika na wod, a gdy wojownicy z Medyny chcieli
ich powstrzyma, Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
powiedzia: Zostawcie ich, bowiem kady z nich, ktry napije si z tego zbiornika, zginie
dzisiaj, oprcz Hakima bin Hizama. Faktycznie, Hakim bin Hizam nie zgin wwczas, a w
pniejszym czasie przyj islam, sta si dobrym muzumaninem, a zawsze, kiedy skada
przysig, przysiga na Tego, Ktry uratowa mnie od bitwy pod Badr.
Gdy Kurajszyci uznali, e sytuacja jest spokojna, posali Umajra bin Wahba al-Damhiego,
by oceni wielko armii medyskiej. Umajr kry na koniu wok obozu muzumanw, a
gdy wrci do swojego oddziau, powiedzia: Jest ich okoo trzystu. Pozwlcie mi jednak
sprawdzi, czy nie przygotowali jakiej zasadzki lub czy nie maj wsparcia. Powrci w
dolin i przejecha j na dugim odcinku, lecz niczego nie zobaczy. Po powrocie do swojej
armii powiedzia: Niczego nie znalazem, ale ujrzaem, o Kurajszyci, nieszczcia i mier
niechybn. Zaprawd, wierzchowce z Jasrib nios na swych grzbietach nasz zgub. To
ludzie, ktrzy nie maj duej siy ani miejsca schronienia, lecz maj miecze, i na Boga, myl,
e aden z nich nie zginie, pki nie zabije choby jednego z nas. Czy jest sens walczy, skoro
mog nas pozabija? Co o tym mylicie?
Wwczas po raz kolejny pojawi si sprzeciw wobec Abu Dahla zdecydowanego na
walk oraz apel o powrt armii do Mekki i uniknicie starcia. Abu Dahl ostro si temu
sprzeciwi, chcc zemci si na zwolennikach Muhammada za zabicie Kurajszytw w
Nachla. W ten sposb zdoa pokrzyowa plany swoich przeciwnikw i przekona ludzi do
swojego zdania.

92
Koran, 8:11.

17.8 Wojska staj twarz w twarz
Po tym, jak obie armie stany naprzeciwko siebie, Wysannik Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) powiedzia: Boe, oto pyszni i dumni Kurajszyci, ktrzy
odrzucaj Twojego Wysannika, wyruszyli, by walczy z Tob. Boe, obiecae mi
zwycistwo. Bagam Ci, Boe, aby nasi wrogowie ponieli klsk. Nastpnie, gdy ujrza
Utb bin Rabia na czerwonym wielbdzie, powiedzia: Jeli w ktrymkolwiek z tych ludzi
jest jakie dobro, to niech bdzie u waciciela czerwonego wielbda, a reszta spord nich
niech go posucha.
Nastpnie Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) przystpi do
wyrwnywania szeregw muzumanw, a wtedy zdarzya si rzecz nadzwyczajna. Trzyma w
rku strza, a gdy zobaczy, e Sawad bin Ghazijja wystpi z szeregu, uku go ni w brzuch,
mwic:
Wr do szeregu.
Sawad poskary si:
Wysanniku Boga, skaleczye mnie bolenie!
Wwczas Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) odsoni swj
brzuch i powiedzia:
Uczy to samo.
Sawad obj go, a nastpnie ucaowa w brzuch.
Dlaczego to zrobie? zapyta Wysannik.
Wysanniku Boga, sam widzisz, co si zblia, chciaem wic, by byo to ostatni rzecz,
ktr uczyni w yciu, bowiem moemy si ju nie spotka.
Prorok Muhammad (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) pomodli si wtedy w
jego intencji.
Po tym, jak ustawi szeregi, nakaza armii, by nie rozpoczynaa walki, pki nie otrzyma od
niego wszystkich rozkazw i przekaza wojownikom nastpujce polecenia: Jeli osign
du przewag liczebn, ostrzeliwujcie ich, jak najintensywniej moecie. Nie wycigajcie
mieczy, pki nie wejd w bezporednie starcie. Nastpnie wraz z Abu Bakrem powrci do
sztabu, a Sad bin Muaz wraz z gwardi stan u jego drzwi.
Z kolei u bawochwalcw o zwycistwo modli si Abu Dahl: Boe, on spowodowa, e
krewni spord naszego ludu stali si dla siebie wrogami. On przynis nam to, czego nie
znalimy. Boe, daj dzi zwycistwo temu, kto jest dla Ciebie milszy i z ktrego jeste
bardziej zadowolony.
Tej modlitwy dotyczy werset:

Jeli wy [niewierni] prosilicie [Boga] o zwycistwo, to zaiste zwycistwo do was
przyszo [tzn. byo blisko, lecz nie stao si waszym udziaem]. Jeli odstpicie [od wrogoci
wobec wiernych], to bdzie to dla waszego dobra. Lecz jeli powrcicie [do wrogoci], My
take powrcimy [do tego, co uczynilimy w czasie bitwy]. I to, e jestecie licznym
zastpem na nic si wam nie zda, jak by on nie by liczny, i [niech kady wie,] e Bg jest z
wierzcymi
93
.

17.9 Przebieg bitwy
Pierwszy pojedynek
Sygna do rozpoczcia starcia da Al-Aswad bin Abd al-Asad al-Machzumi okrutny
czowiek o zych manierach ktry wyszed z szeregu oddziau mekkaskiego i zawoa:
Przysigam na Boga, napij si z ich zbiornika na wod, zburz go, bd zgin przy nim!

93
Koran, 8:19.
Kiedy jednak zbliy si do zbiornika, drog zastpi mu Hamza bin Abd al-Muttalib (niech
Bg bdzie z niego zadowolony), ktry uderzy go mieczem w nog, ucinajc j w poowie.
Al-Aswad upad, a z jego nogi obficie polaa si krew. Jednake doczoga si do zbiornika i
chcia podnie rk w gecie spenienia przysigi, lecz kolejny cios Hamzy pooy go
trupem.
To wydarzenie rozpalio ogie bitwy.

Starcie dwch grup
Za Al-Aswadem z szeregu wystpili trzej znakomici jedcy kurajszyccy, pochodzcy z
jednej rodziny Utba bin Rabia, jego brat Szajba bin Rabia oraz Al-Walid bin Utba (syn
Utby bin Rabia), wzywajc do pojedynku. Naprzeciw wyjechali trzej wojownicy spord
pomocnikw bracia Auf bin al-Haris, Muawwiz bin al-Haris, ktrych matka miaa na imi
Afra, oraz Abd Allah bin Rawaha.
Co wy za jedni? spytali ich Kurajszyci.
Jestemy pomocnikami Wysannika Boga odparli tamci.
Jestecie szlachetnie urodzeni i rwni nam, nic do was nie mamy, lecz chcemy
potomkw naszego stryja! Muhammadzie! Przyprowad nam tu monych ludzi z naszego
ludu!
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) rozkaza wtedy
towarzyszom spord emigrantw:
Powsta, Ubajdo bin al-Harisie, powsta, Hamzo, powsta, Ali!
Po tym, jak tamci wstali i zbliyli si do wroga, Mekkaczycy spytali:
Kim jestecie?
Muzumanie przedstawili si, a Kurajszyci odparli:
Jestecie szlachetnie urodzeni i rwni nam!
Wwczas Ubajda najstarszy z trjki zmierzy si z Utb bin Rabia, Hamza z Szajb, a
Ali z Al-Walidem
94
. Hamza i Ali szybko zdobyli przewag nad swoimi przeciwnikami,
zabijajc ich. Z kolei Ubajda i jego przeciwnik wymienili ciosy, i kady z nich zrani wroga.
Ali i Hamza rzucili si na Utb, zabijajc go, i zabierajc Ubajd, ktry straci nog. Ten
ostatni nie wypowiedzia potem adnego sowa a do mierci, ktra nastpia cztery lub pi
dni po bitwie Badr, gdy muzumanie w drodze powrotnej do Medyny przemierzali As-Safra.
Pniej Ali przysiga na Boga, e to wanie tego starcia dotyczy werset, ktry mwi:
Oto s dwie grupy przeciwnikw, ktre prowadz spr w przedmiocie swojego Pana
95
.

Atak Mekkaczykw
Pojedynki stanowiy zy pocztek bitwy dla bawochwalcw, ktrzy w jednej chwili
stracili trzech spord najlepszych jedcw i dowdcw. Rozwcieczeni politeici rzucili si
na muzumanw jak jeden m.
Muzumanie za, po tym, jak pomodlili si do ich Pana o pomoc i zwycistwo, przyjli
pozycje obronne i zaczli odpiera kolejne ataki bawochwalcw, nie ruszajc si z miejsca.
Zadali Mekkaczykom bolesne straty, a przez cay czas nie przestawali powtarza: Jeden,
Jeden (tzn. Bg jest tylko Jeden).

Zstpienie aniow
W tym czasie Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) modli si
do swego Pana o zwycistwo: Boe, obdarz mnie tym, co mi obiecae. Boe, czekam na
spenienie Twojej obietnicy. Gdy walka rozgorzaa na dobre, a bitwa wesza w punkt

94
Jest to opinia Ibn Ishaka, z kolei wedle relacji przekazanych przez Ahmada i Abu Dauda Ubajda walczy z
Al-Walidem, Ali z Szajb, a Hamza z Utb. Zob. Miszkat al-Masabih, 2/343 (przyp. aut.)
95
Koran, 22:19.
kulminacyjny, powiedzia: Boe, jeli sprawisz, e ta grupa (muzumanw) zginie, nikt ju
nie bdzie oddawa Tobie czci. Modli si tak arliwie, e ubranie spado z jego plecw.
Poprawi je Abu Bakr, mwic do Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).:
Wystarczy ju, Wysanniku Boga, zbyt mocno naciskasz na swojego Pana!
Bg nakaza Swym anioom: Zaiste, Ja jestem z wami, przeto umocnijcie stopy tych,
ktrzy wierz
96
, a Swemu Wysannikowi objawi: Wspomog was tysicem aniow,
idcych zastp za zastpem
97
, co oznaczao, e nie przybd do wiernych za jednym razem,
lecz jedna grupa bdzie przychodzia po drugiej.
Po chwili Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia:
Dobra nowina, Abu Bakrze, nadchodzi Gabriel, wzbijajc kby pyu, a wedug relacji Ibn
Ishaka: Dobra nowina, Abu Bakrze, przyszo zwycistwo od Boga, oto Gabriel ujeda
swojego rumaka, wzbijajc kby pyu.
Nastpnie Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wyszed na
zewntrz szaasu i wyrecytowa werset z Koranu: Wszystkie zastpy zostan pobite
odwrc si plecami i uciekn
98
. Potem wzi gar wiru, rzuci ni w Kurajszytw i
zawoa: Niech ich twarze bd oszpecone!
Tego wydarzenia dotyczy szlachetny werset:

A kiedy ty [Wysanniku] rzucie, to nie ty rzucae, lecz Bg rzuca
99
.

Wtedy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wyda armii rozkaz
przejcia do ataku, zachcajc muzumanw do walki tymi sowy: Na Tego, w Ktrego Rku
jest dusza Muhammada, kadego, ktry dzisiaj walczy, bdzie cierpliwy i bdzie par do
przodu i nie wycofa si, a zostanie zabity, Bg wprowadzi do Raju. Wstacie i pjdcie do
Raju, szerokiego niczym niebiosa i ziemia. Wwczas Umajr bin al-Humam zawoa z
radoci:
O tak!
Wysannik spyta go:
Dlaczego tak si cieszysz?
Wysanniku Boga, mam nadziej, e do niego wstpi!
Wiedz, e naleysz do jego mieszkacw.
Wtedy Umajr wyrzuci daktyle, ktre jad, powiedziawszy:
Gdybym mia y tyle, ile zajoby mi jedzenie tych daktyli, moje ycie byoby zbyt
dugie!
Rzuci si w wir walki i walczy, a zgin.
Z kolei Auf bin al-Haris, syn Afry, spyta Wysannika Boga:
Wysanniku Boga, co moe zrobi suga, by zadowoli jego Pana?
Bi wroga, sprawiajc mu bl!
Wwczas Auf odoy tarcz, wzi miecz, ruszy wraz z innymi i walczy, a zgin.
Po tym, jak Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wyda rozkaz
przejcia do kontrofensywy, Mekkaczycy stracili bojowego ducha. Muzumanie przystpili
do miadcego ataku machali mieczami, obcinali jedn gow po drugiej, a Wysannik
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) podskoczy i jeszcze raz zawoa:
Wszystkie zastpy zostan pobite odwrc si plecami i uciekn!, co jeszcze bardziej
zachcio wiernych do walki. Wedug relacji Ibn Abbasa, wspomogli ich anioowie:

96
Koran, 8:12.
97
Koran, 8:9.
98
Koran, 54:45.
99
Koran, 8:17.
Gdy jeden z muzumanw walczy z bawochwalcami, sysza nad sob co jakby
uderzenie batem oraz gos jedca, mwicy: Naprzd, Hajzumie
100
!, a wtedy stojcy
naprzeciw bawochwalca pada na ziemi.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) potwierdzi pniej, e
pomoc pochodzia z trzeciego nieba.

Ucieczka Iblisa i pocztek klski Kurajszytw
Gdy Iblis (Szatan) ktry, jak wspomnielimy, przyszed do Mekkaczykw przed bitw
w postaci Suraki bin Malika i od tamtego momentu nie opuszcza Kurajszytw zobaczy, co
anioowie robi z bawochwalcami, rzuci si do ucieczki, jednake Al-Haris bin Hiszam
ruszy za nim w pogo. Iblis powali go na ziemi uderzeniem w pier i ucieka dalej.
Bawochwalcy spytali go: Dokd to, Surako? Czy nie mwie nam, e jeste naszym
ssiadem i nie opucisz nas? O tym wydarzeniu Bg mwi w Koranie:

Oto upikszy [im] Szatan ich dziaanie i powiedzia: Nie ma dzisiaj zwycizcy nad wami
wrd ludzi, a ja jestem waszym ssiadem opiekuczym! Kiedy jednak pokazay si obydwa
oddziay, on obrci si na pitach i powiedzia: Ja jestem niewinny wzgldem was. Widz to,
czego wy nie widzicie [tzn. aniow, walczcych przeciwko poganom]. Ja boj si Boga. Bg
jest straszny w karaniu!
101


Iblis ucieka a do Morza Czerwonego, do ktrego si rzuci.
W szeregach bawochwalcw zaczy si pojawia oznaki paniki. Mekkaczycy padali pod
silnymi ciosami muzumanw, a bitwa powoli zbliaa si do koca. Wreszcie wikszo
pogan rzucia si do bezadnej ucieczki, a muzumanie rzucili si w pogo, by wzi
nieprzyjaci do niewoli bd zabi ich. Byo ju widoczne, e bitwa zakoczy si
druzgoccym zwycistwem wiernych i klsk ich przeciwnikw.

Mstwo i mier Abu Dahla
Gdy Abu Dahl dostrzeg pierwsze zwiastuny zaamania w jego szeregach, postanowi
mnie przeciwstawi si naporowi wojownikw muzumaskich, pobudzajc wojownikw
ze swojego najbliszego otoczenia do walki i mwic im z pych: Niech nie zamie was
tchrzostwo Suraki, jako e by on w zmowie z Muhammadem! Niech nie przerazi was
mier Utby, Szajby i Al-Walida, ktrzy zapacili w ten sposb za swj nierozwany
popiech. Na Allat i Al-Uzz, nie ruszymy w drog powrotn, pki nie zwiemy ich ptami i
pki kady z was nie zabije cho jednego spord nich! Pokonajcie ich i wecie do niewoli,
by pokaza wszem i wobec kar za ich nikczemno!
Jednake gdy tylko wypowiedzia te pene nienawici sowa, szeregi armii mekkaskiej
zaamay si pod naporem ofensywy muzumanw. Przy swoim wodzu pozostaa tylko
grupka bawochwalcw, ktrzy ustawili wok niego ogrodzenie z wbitych gsto w ziemi
mieczy i wczni. Jednake atakujcy zburzyli t przeszkod i dopadli siedzcego na swym
wierzchowcu Abu Dahla. mier ju czekaa, by zabra go do siebie za porednictwem
dwch modych ludzi spord pomocnikw.
Relacjonuje Abd ar-Rahman bin Auf:
Gdy walczyem pod Badr, w pewnym momencie obejrzaem si wok siebie i po mojej
prawej i lewej stronie zobaczyem dwch modych chopakw, ktrzy wedle mojej oceny nie
mieli dowiadczenia w walce. Jeden z nich spyta mnie tak, by drugi tego nie sysza: Wujku,
ktry to Abu Dahl? Spytaem: Co chcesz z nim zrobi? Odpar: Doszy mnie suchy, e
obraa Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Na Tego, w Ktrego

100
Hajzum imi konia jednego z aniow (przyp. tum.).
101
Koran, 8:48.
rku jest moja dusza, nie puszcz go, pki jeden z nas nie zginie! Po usyszeniu tych sw
zdumiaem si, a w tym momencie podszed do mnie drugi chopak i powiedzia mi co
podobnego. Po chwili, gdy zobaczyem, jak Abu Dahl przechadza si pomidzy ludmi,
spytaem chopakw: Widzicie go? Oto czowiek, o ktrego pytacie. Wwczas dobyli mieczy,
zabili go, powrcili do Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) i
przekazali mu wie. Wysannik Boga spyta: Ktry z was go zabi?, na co obaj
odpowiedzieli: Ja go zabiem. Wysannik spyta, czy myli swoje miecze po walce, i obaj
zaprzeczyli. Wwczas Wysannik rzek: Obaj go zabilicie, a nastpnie przekaza upy po
Abu Dahlu Muazowi bin Amr al-Dumuhowi oraz Muazowi bin Afra
102
.
Nieco inn wersj wydarze przedstawia Ibn Ishak, powoujc si na Muaza bin Amr bin
al-Dumuha, ktry przed mierci relacjonowa:
Syszaem, jak podczas bitwy ludzie mwili, e do Abu Dahla nikt si nie przedrze.
Znajdowa si pod trudno dostpnym drzewem, otoczonym wbitymi w ziemie wczniami i
mieczami. Postanowiem go dopa. Gdy ju udao mi si do niego dotrze, uderzyem go
mieczem w stop. W tym momencie jego syn, Akrama, uderzy mnie mieczem w bark,
ucinajc rk, ktra odtd trzymaa si tylko na kawaku skry. Jednake kontynuowaem
walk, uywajc jednej rki. Gdy zacz dokucza mi bl, postawiem stop na uszkodzonej
rce i pozbyem si jej.
Nastpnie do Abu Dahla podszed Muawwiz bin Afra (ktry pniej zgin w bitwie) i
uderzy go mieczem, pozostawiajc jednak przy yciu.
Po zakoczeniu bitwy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
spyta muzumanw: Kto sprawdzi, co si dzieje z Abu Dahlem? Ludzie ruszyli na
poszukiwania, a w kocu odnalaz go Abd Allah bin Masud, gdy tamten jeszcze y. Abd
Allah pooy stop na gardle Abu Dahla i spyta go:
Czy widzisz, jak poniy ci Bg, wrogu Boga?
Dlaczego poniy? odpar tamten. Postawie nog na czowieku, ktry jeszcze yje!
Nastpnie Abu Dahl spyta:
Kto dzi zwyciy?
Bg i Jego Wysannik.
Moja pier to dla ciebie zbyt godne miejsce, pastuchu
103
!
Wtedy Ibn Masud obci Abu Dahlowi gow i przynis j Wysannikowi Boga:
Wysanniku Boga, oto gowa wroga Boga Abu Dahla! zawoa.
Prorok spyta trzykrotnie, czy Abd Allah przysignie na Boga, prcz Ktrego nie ma
adnego bstwa, e to prawda, a nastpnie doda:
Bg jest wielki, chwaa Bogu, Ktry speni Swoj obietnic, da zwycistwo Swojemu
sudze, Sam Jeden zada klsk wrogom! Poka mi jego ciao.
Gdy je zobaczy, rzek:
Oto Faraon tego narodu
104
!

17.10 Brat przeciw bratu i syn przeciw ojcu
Istnieje wiele przykadw mstwa i siy wiary, ukazanych w bitwie pod Badr, w ktrej
ojcowie stanli naprzeciw synw, a bracia naprzeciw braci. Jednych i drugich porniy
zasady i rozdzieliy miecze, a uciemiony spotka swego ciemizc i pokaza swj gniew.


102
Ostatecznie cao upw po Abu Dahlu przej Muaz bin Amr, jako e Muaz bin Afra niedugo
pniej zgin.
103
Gdy Abd Allah bin Masud mieszka w Mekce, zajmowa si wypasem owiec.
104
Chodzi o porwnanie Abu Dahla, ktry by przywdc Mekkaczykw i przeladowa muzumanw, do
Faraona, ktry za czasw Proroka Mojesza (niech bdzie z nim pokj) by wadc Egiptu i przeladowa
ydw, podobnie jak muzumanie wierzcych w Jednego Boga (przyp. red. pol.).
Abu Huzajfa i Abu al-Buchturi
Relacjonowa Ibn Ishak za Abbasem, e Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) powiedzia swym towarzyszom:
Dowiedziaem si, e ludzie z Banu Haszim oraz kilku innych wyruszyo z Mekki pod
przymusem i nie maj adnego interesu w walce przeciwko nam. Ten wic, kto stanie twarz
w twarz z kim z Banu Haszim, niech nie zabija go. Kto spotka Abu al-Buchturiego ibn
Hiszama, niech nie zabija go. Kto spotka Al-Abbasa bin Abd al-Muttaliba, niech nie zabija
go, bowiem zosta zmuszony do wyruszenia.
Abu Huzajfa bin Utba spyta swoich towarzyszy:
Czy mamy zabija naszych ojcw, synw, braci, czonkw klanu, a Al-Abbasa
pozostawi przy yciu?! Na Boga, jeli spotkam go w bitwie, uderz go mieczem w twarz!
Sowa te dotary do Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo),
ktry spyta Umara bin al-Chattaba:
Abu Hafs, czy godzi si, by stryj Wysannika Boga by bity mieczem po twarzy?
Wysanniku Boga, pozwl mi, a obetn Huzajfie gow, bowiem ujawni swoj
hipokryzj! odpar Umar.
Umar nie speni swojej groby, jednak w pniejszym czasie Abu Huzajfa mwi, e cay
czas obawia si od kary Boga z powodu tamtych swoich sw, i nie przestanie obawia si jej,
pki nie odpokutuje tego grzechu przez mier mczesk. Jako zgin w bitwie pod
Al-Jamama jako mczennik.
Zakaz zabijania Abu al-Buchturiego wynika z tego, e by on jednym z najbardziej
sprawiedliwych ludzi wobec Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), gdy ten ostatni przebywa w Mekce, nigdy nie krzywdzi go ani nie
dokucza mu, ponadto by jednym z inicjatorw zakoczenia bojkotu Banu Haszim i Banu
al-Muttalib.
Pomimo tego zakazu Abu al-Buchturi zgin w walce, jako e Al-Mudazzar bin Zijad
al-Balawi stan z nim twarz w twarz, gdy ten walczy u boku swego towarzysza.
Al-Mudazzar powiedzia mu:
Abu al-Buchturi, Wysannik Boga zabroni nam zabija ci.
A mojego towarzysza? zapyta tamten.
Nie, na Boga, twojego towarzysza nie zostawimy odpar Al-Mudazzar.
Tak wic, na Boga, umr razem z nim rzek Al-Buchturi, a nastpnie przystpi do
walki, w ktrej zgin.

Abd ar-Rahman bin Auf i Umajja bin Chalaf
Za czasw dahilijji Abd ar-Rahman bin Auf oraz Umajja bin Chalaf byli przyjacimi w
Mekce. Po starciu pod Badr Abd ar-Rahman, nioscy zdobyte w bitwie tarcze, przeszed obok
jecw, wrd ktrych by Umajja, trzymajcy za rk swojego syna Alego bin Umajj.
Relacjonuje Abd ar-Rahman:
Gdy ich prowadziem, ujrzaem Bilala, ktry by torturowany przez Umajj w Mekce.
Bilal powiedzia: Oto przywdca niewiary Umajja bin Chalaf. Albo on, albo ja!
Prbowaem go uspokoi, lecz Umajja powiedzia to samo: Albo on, albo ja! Po
bezskutecznych prbach pogodzenia ich Bilal krzykn na cay gos: O wy, przyjaciele Boga,
oto przywdca niewiary Umajja bin Chalaf, zaiste, albo on zginie, albo ja! Wtedy przybiego
kilku muzumanw, ktrzy wyjli miecze i zabili Umajj wraz z jego synem.
Abd ar-Rahman powtarza pniej czsto: Niech Bg zmiuje si nad Bilalem, przez
niego nie do, e straciem moje upy, to jeszcze zabili moich jecw!
Praca Zad al-Maad podaje z kolei, e Abd ar-Rahman poprosi Umajj, eby ten
uklkn, a nastpnie pooy si na nim, eby go ochroni, lecz ludzie wok zadawali Umajji
ciosy mieczem spod spodu, a Abd ar-Rahman zosta ranny w nog.

Umar bin al-Chattab i Al-As bin Hiszam
Tamtego dnia Umar bin al-Chattab (niech Bg bdzie z niego zadowolony) zabi swojego
wuja Al-Asa bin Hiszama ibn al-Mughir.

Abu Bakr i Abd ar-Rahman
Abu Bakr as-Siddik (niech Bg bdzie z niego zadowolony) zawoa do swojego syna Abd
ar-Rahmana, ktry by wwczas po stronie bawochwalcw:
Gdzie s moje pienidze, nikczemniku?!
Tamten odpar mu wierszem:
Uleciay razem z wiatrem.

Sad bin Muaz
Gdy ludzie zaczli bra nieprzyjacielskich wojownikw do niewoli, Wysannik Boga
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) znajdowa si w szaasie, a u jego drzwi sta
Sad bin Muaz, odpowiedzialny za jego ochron. Wysannik (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) spojrza na Sada i ujrza na jego obliczu grymas odrazy.
Na Boga, Sadzie, czyby czu wstrt do tego, co czyni ludzie? zapyta go.
Tak, Wysanniku Boga odpowiedzia Sad. Bya to bowiem pierwsza bitwa, jak Bg
pozwoli nam stoczy z bawochwalcami, a zabijanie ich jest dla mnie milsze, ni
pozostawianie ich przy yciu.

Musab bin Umajr i Ubajj Aziz bin Umajr
Po zakoczeniu bitwy Musab bin Umajr al-Abdari przeszed obok swojego brata Ubajja
Aziza bin Umajra, ktry walczy przeciwko muzumanom. Musab powiedzia pomocnikowi,
ktry wzi Ubajja do niewoli i prowadzi go za rk:
Trzymaj go mocno, poniewa jego matka ma duo pienidzy i moe go od ciebie
wykupi!
Tak mnie traktujesz?! zirytowa si Ubajj Aziz.
On prdzej jest dla mnie bratem, ni ty odpowiedzia Musab.

Abu Huzajfa i Utba bin Rabia
Gdy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nakaza pochowa
ciaa bawochwalcw w wyschnitej studni, wcign tam ciao Utby bin Rabia i spojrza na
zasmucon twarz syna Utby, Abu Huzajfy.
Czyby smuci si z powodu mierci ojca? spyta.
Wysanniku Boga odpar Abu Huzajfa nie wtpi w to, e spotkaa go zasuona
mier, lecz uwaaem go za czowieka rozsdnego, litociwego i szlachetnego. Miaem
nadziej, e to poprowadzi go do islamu. Gdy wic zobaczyem, e zgin, bdc w niewierze,
zasmuciem si.
Wtedy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) pomodli si w
intencji Abu Huzajfy.

17.11 Straty obydwu stron
Bitwa zakoczya si klsk bawochwalcw i zwycistwem muzumanw, spord
ktrych zgino czternacie osb szeciu emigrantw oraz omiu pomocnikw. Po stronie
politeistw straty byy znacznie wiksze zgino siedemdziesit osb, i take siedemdziesit
dostao si do niewoli, a zarwno wrd zabitych, jak wrd jecw, byo wielu dowdcw i
wanych ludzi z Mekki.
Po zakoczeniu bitwy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
zbliy si do zabitych spord Kurajszytw i powiedzia: Bylicie zymi wspplemiecami
dla waszego Proroka. Uznalicie mnie za kamc, gdy inni ludzie uwierzyli mi, poniylicie
mnie, gdy inni ludzie pomogli mi, wypdzilicie, gdy inni ludzie dali mi schronienie.
Nastpnie nakaza, by pochowa ich w jednej ze studni w Badr.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) podjecha wraz ze swoimi
towarzyszami na swoim wierzchowcu na skraj dou, do ktrego wrzucono dwadziecia cztery
ciaa monych Kurajszytw i zacz woa ich po imieniu i imionach ich ojcw:
Czy nie byoby lepiej dla was, gdybycie usuchali Boga i Jego Wysannika? Zaiste, to,
co obieca nam nasz Pan, okazao si prawd. Czy widzicie, e to, co obieca wam wasz Pan,
okazao si prawd?
Wysanniku Boga, czemu mwisz do pozbawionych ducha trupw? zapyta wtedy
Umar bin al-Chattab. Prorok odpar:
Na Tego, w Ktrego rku jest dusza Muhammada! Oni sysz moj mow lepiej ni wy,
lecz nie odpowiadaj.

17.12 W Mekce po klsce
Bawochwalcy uciekli w popochu spod Badr, rozbiegli si po dolinach i przeczach, a
nastpnie skierowali si ku Mekce, nie wiedzc, jak do niej wjecha, by unikn ponienia.
Wedug Ibn Ishaka, pierwsz osob spord Kurajszytw, ktra przybya do Mekki, by
Al-Hajsuman bin Abd Allah al-Chuzai.
Co si stao? spytali go.
Utba bin Rabia, Szajba bin Rabia, Abu al-Hakam bin Hiszam i Umajja bin Chalaf
zostali zabici! odpar, po czym wymieni reszt zabitych pod Badr przywdcw
mekkaskich. Siedzcy na kamieniu Safwan bin Umajja chcia sprawdzi, czy oby
Al-Hajsuman faktycznie zna tych ludzi i nie pomyli ich z nikim innym, poprosi wic ludzi,
by spytali o niego samego.
A co stao si z Safwanem bin Umajj? spytali.
A siedzi tutaj na kamieniu odpar al-Hajsuman lecz, na Boga, widziaem, jak gin
jego ojciec i brat.
Relacjonowa Abu Rafi suga Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo).:
Suyem Al-Abbasowi. Wszyscy w domu ju wyznawali islam przyj go Al-Abbas,
jego ona Umm al-Fadl i ja Al-Abbas jednak ukrywa ten fakt. Abu Lahab nie wyruszy na
bitw pod Badr, a gdy dotara do wiadomo o wyniku bitwy, Bg zasmuci go i woy al
w jego serce, my natomiast poczulimy si silniejsi. Byem sabym mczyzn zajmujcym
si wyrobem strza w pomieszczeniu nieopodal rda Zamzam. Gdy pewnego razu robiem
strzay, a obok mnie siedziaa Umm al-Fadl, dotara do nas radosna wie o zwycistwie
muzumanw. Chwil pniej przyszed Abu Lahab i usiad za mn z boku pomieszczenia.
Wwczas ludzie ogosili: Oto przyby Abu Sufjan bin al-Haris! Abu Lahab zawoa go: Chod
do mnie! Opowiedz, co si wydarzyo! Abu Sufjan usiad obok niego, ludzie stali wok, a
Abu Lahab spyta: Synu mego brata, co z naszymi ludmi? Tamten odpar: Nic si nie
wydarzyo, poza tym, e napotkalimy na grup ludzi, ktrym za darmo podoylimy gowy do
cicia. Zabijali nas jak chcieli, brali nas do niewoli jak chcieli. Jednake nie mam do nikogo
pretensji, bowiem widzielimy midzy niebem a ziemi wojownikw w biaych szatach na
biao-czarnych rumakach, ktrych nikt nie mg pokona. Gdy usyszaem te sowa,
krzyknem: Na Boga, to byli anioowie! Wtedy Abu Lahab uderzy mnie mocno w twarz. Ja
z kolei rzuciem si na niego, lecz podnis mnie i rzuci mn o ziemi, a nastpnie usiad na
mnie i zacz bi. Nie byem w stanie stawia mu oporu, jako e byem sabym mczyzn,
lecz Umm al-Fadl wstaa, wzia jedn z kolumn, na ktrej opiera si dach pomieszczenia i
uderzya go ni w gow, pozostawiajc du ran. Zawoaa: Bijesz go, wykorzystujc okazj,
e nie ma jego pana?! Po tym Abu Lahab odszed. Siedem dni pniej Bg zesa na niego
gorczk, a na ranie pojawi si grony wrzd, przez co Abu Lahab wkrtce zmar. Arabowie
bardzo obawiali si tej choroby, dlatego jego synowie zostawili ciao i przez trzy dni nikt nie
zblia si do niego ani nawet nie prbowa go pochowa. Gdy jednak zaczli obawia si, e
ludzie wezm im za ze pozostawienie ciaa, wykopali d, zepchnli do ciao kijem i
zasypali je rzucanymi z daleka kamieniami.
Wiadomo o klsce bardzo le wpyna na mieszkacw Mekki, a jej przywdcy
zakazali opakiwania zabitych, by muzumanie nie mogli napawa si widokiem ich alu.
Pod Badr zgino trzech synw niewidomego Al-Aswada bin al-Muttaliba, ktry chcia ich
opakiwa. Gdy w nocy usysza gos paczcej kobiety, posa swojego sug, nakazujc mu:
Dowiedz si, czy opakiwanie zmarych jest ju dozwolone i czy Kurajszyci opakuj ju
swych zabitych. Och, jak bardzo chciabym opaka Abu Hakima! Moje gardo wyscho ju z
aoci.
Okazao si jednak, e owa kobieta pakaa, poniewa zgin jej wielbd.

17.13 W Medynie po zwycistwie
Po tym, jak muzumanie odnieli zwycistwo, Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) wysa do Medyny dwch posacw: Abd Allaha bin Rawah oraz Zajda
bin Haris.
W czasie nieobecnoci armii muzumaskiej ydzi i hipokryci
105
rozpowszechniali
kamliwe pogoski o klsce muzumanw lub o mierci Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo). Gdy jeden z hipokrytw ujrza Zajda bin Haris, jadcego na wielbdzicy
Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia: Muhammad
zgin; to jego wielbdzica, a Zajd jest tak przeraony, e sam nie wie co mwi. Naley do
niedobitkw armii muzumaskiej. Jednak wikszo mieszkacw Medyny uwierzya
posacom Wysannika Boga.
Po tym, jak Abd Allah i Zajd przybyli do miasta, natychmiast otoczyli ich muzumanie, by
usysze od nich wiadomoci. Gdy usyszeli o zwycistwie, zapanoway rado i szczcie, a
caa Medyna rozbrzmiewaa gonym wychwalaniem Boga. Ci spord monych Medyny,
ktrzy pozostali w miecie, wyszli na drog prowadzc do Badr, by przywita Wysannika
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) i pozdrowi go z okazji wiktorii.
Relacjonowa Usama bin Zajd:
Wiadomo dotara do nas tu po tym, jak pochowalimy Rukajj, crk Wysannika
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), ktra najpierw bya moj on, a
nastpnie on Usmana bin Affana.

Droga powrotna do Medyny
Po zakoczeniu bitwy muzumanie przebywali w Badr przez trzy dni. Przed wyruszeniem
w drog powrotn w szeregach armii wybuch konflikt o zdobycze wojenne. Gdy zacz
narasta, Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nakaza zwrci
wszystkie upy
106
. Jego rozkaz zosta speniony, a nastpnie zosta objawiony werset
rozwizujcy ten problem. Relacjonowa Ubada bin as-Samit:

105
Tumaczenie arabskiego sowa al-munafikun, oznaczajcego bawochwalcw lub ydw, ktrzy pozornie
przyjli islam, wyznali sowami wiar w Boga Jedynego i Jego Wysannika (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), jednak w gbi duszy pozostali niewierzcy, czsto spiskujc z ydami lub poganami
przeciwko Prorokowi Muhammadowi, innym wiernym i przeciwko caemu pastwu muzumaskiemu.
Przywdc hipokrytw z Medyny by Abd Allah bin Ubajj (przyp. red. pol.).
106
Tzn. zwrci je do wsplnej puli celem ponownego ich rozdzielenia (przyp. red. pol.).
Wyruszyem wraz z Wysannikiem Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) z
Medyny i walczyem pod Badr, gdzie Bg pokona wroga. Grupa muzumanw ruszya w
pocig za wycofujc si armi nieprzyjaciela, inna grupa zaja si zbieraniem upw, a
jeszcze inna trzymaa si Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo),
by nie dotkno go adne zo z rk wroga. Gdy zapada noc, a ludzie spotkali si w jednym
miejscu, ci, ktrzy zbierali upy, powiedzieli: To my je zebralimy, nikt inny nie bdzie mia w
nich udziau. Ci, ktrzy gonili nieprzyjaciela, powiedzieli: Wcale nie macie do nich wikszego
prawa ni my, to my przepdzilimy wroga i pokonalimy go. Z kolei ci, ktrzy chronili
Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), powiedzieli: Balimy si, e
wrg moe zrobi mu krzywd, bylimy wic przy nim.
Wtedy Bg zesa nastpujcy werset:

Oni pytaj ci o zdobycze wojenne. Powiedz: Zdobycze wojenne nale do Boga i
Wysannika [ktrzy rozdziel je, jak zechc]. Przeto lkajcie si Boga i naprawiajcie sprawy
pomidzy sob, aby nie dopuci do niezgody. I bdcie posuszni Bogu i Jego Wysannikowi,
jeli jestecie prawdziwie wierzcy
107
.

Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) rozdzieli upy pomidzy
wszystkich muzumanw.
Po spdzeniu trzech dni w Badr Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) wyruszy na czele armii w kierunku Medyny. Muzumanie zabrali ze sob
wzitych do niewoli bawochwalcw oraz upy, za ktre odpowiedzialny by Abd Allah bin
Kab. Po przekroczeniu przeczy As-Safra zatrzymali si przy wydmie lecej niedaleko tej
przeczy, gdzie Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) po
wydzieleniu jednej pitej rwno rozdzieli zdobycze pomidzy muzumanw.
Wczeniej, bo po dotarciu do As-Safra Wysannik nakaza zabi An-Nadra bin al-Harisa,
ktry pod Badr nis chorgiew bawochwalcw. Nalea do najwikszych ciemizcw
spord Kurajszytw i najgorszych grzesznikw wrd wrogw islamu. Egzekucj wykona
Ali bin Abi Talib.
Po dotarciu za do Irq az-Zabijja Wysannik nakaza zabi Ukb bin Abi Muita, o ktrego
krzywdach wyrzdzonych Wysannikowi Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) pisalimy wczeniej. To on pooy wntrznoci wielbda na gowie
Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), gdy ten si modli, on dusi
go swoim ubraniem i o mao nie zabiby go, gdyby nie przeszkodzi mu w tym Abu Bakr. Tu
przed mierci Ukba spyta: Kto zaopiekuje si moimi dziemi, Muhammadzie?, a Prorok
odpar: Ogie piekielny. Egzekucj wykona Asim bin Sabit, a wedug niektrych Ali bin
Abi Talib.

Powitanie
Gdy armia muzumaska dotara do Ar-Rauha, zostaa przywitana przez monych spord
muzumanw, ktrzy wyruszyli na spotkanie po otrzymaniu dobrej wieci o zwycistwie,
przekazanej przez dwch posacw. Salma bin Salama powiedzia im: Z jakiej to okazji
nam gratulujecie? Na Boga, spotkalimy jedynie ysych staruchw! Wysannik Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) umiechn si wwczas i powiedzia: Bracie, to
byli silni wojownicy!
Asjad bin Hudajr zwrci si do Proroka i powiedzia:
Wysanniku Boga, chwaa niech bdzie Bogu, Ktry da ci zwycistwo i ucieszy nim
twoje oko. Na Boga, Wysanniku Boga, gdybym wiedzia, e bdziesz walczy z wrogiem, nie

107
Koran, 8:1.
zostabym tu ani chwili! Mylaem, e jedziecie tylko napa na karawan, ale gdybym
wiedzia, e to nieprzyjaciel, wyruszybym!
Rzeke prawd odpar Wysannik Boga.
Nastpnie Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wjecha do
Medyny jako zwycizca.
Jecy zostali wprowadzeni do Medyny dzie po przybyciu armii muzumaskiej.
Wysannik rozdzieli ich pomidzy towarzyszy i poleci im, by dobrze ich traktowali. Dlatego
wanie towarzysze sami jedli daktyle, a jecom dawali chleb, ktry wwczas przedstawia
sob wiksz warto.
Po zwycistwie pod Badr i triumfalnym powrocie Wysannika Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) do Medyny, wszyscy wrogowie islamu w tym miecie i jego
okolicach poczuli strach. Wielu ludzi, ktrzy jeszcze nie przyjli islamu, uczynio to teraz.
Wyznanie wiary wypowiedzia m.in. Abd Allah bin Ubajj, cho akurat on (i nie tylko on)
uczyni to tylko na pokaz, w gbi duszy pozostajc niewierzcym.

Kwestia jecw
Po przybyciu do Medyny towarzysze spytali Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) o jecw. Odezwa si Abu Bakr:
Wysanniku Boga, to nasi bracia stryjeczni, czonkowie naszych klanw i rodzeni bracia.
Uwaam, e mgby wzi za nich okup, a to, co otrzymamy za nich, da nam duo siy
przeciwko niewiernym, a by moe Bg poprowadzi tych, ktrych uwolnimy, by stali si
naszymi sojusznikami.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) spyta Umara: Co o tym
mylisz, Ibn al-Chattabie? Tamten zgodzi si z Abu Bakrem, jednak domaga si stracenia
niektrych spord wzitych do niewoli przywdcw pogan, by Bg wiedzia, e w sercach
muzumanw nie ma adnej litoci dla bawochwalcw.
Opinia Abu Bakra przewaya. Wysoko wykupu wynosia od tysica do czterech tysicy
dirhamw. Jako e mieszkacy Mekki najczciej byli pimienni, a wikszo mieszkacw
Medyny bya analfabetami, ten, kto nie posiada pienidzy na wykup, musia uczy
dziesicioro dzieci pisania i czytania. Zosta wypuszczany dopiero po tym, jak dzieci
opanoway te umiejtnoci.
Relacjonuje Umar:
Nastpnego dnia przyszedem do Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) i
Abu Bakra i zobaczyem, jak pacz. Spytaem: Wysanniku Boga, czemu paczecie? Czy staa
si rzecz, nad ktr rwnie powinienem zapaka? Wysannik odpar: Paczemy z powodu
kary, ktra o may wos nie spotkaa naszych towarzyszy za to, e wzili okup za jecw.
Wanie zobaczyem j, bya tak blisko, jak to drzewo! i wskaza je rk.
Bg Najwyszy objawi nastpujce sowa:

Nie jest waciwe dla Proroka, aby bra jecw, dopki nie doprowadzi do upadku
nieprzyjaci w kraju. Wy szukacie ulotnych zyskw ycia doczesnego, lecz Bg chce dla
was ycia ostatecznego. Bg jest Peen Chway, Jego Moc nieodparta, Mdry.
Gdyby nie byo wczeniejszego dekretu od Boga, to dotknaby was kara ogromna ze
wzgldu na to, co wzilicie
108
.

Owym wczeniejszym dekretem byy sowa Boga Najwyszego:

Potem uwolnijcie ich w akcie aski, nie dajc nic w zamian, albo za okupem
109
.

108
Koran, 8:67-68.
109
Koran, 47:4.

Jednake zacytowany wczeniej werset skrytykowa tych, ktrzy wzili niewiernych do
niewoli, poniewa bawochwalcy nie zostali zupenie pokonani. Ponadto muzumanie przyjli
okup od tych, ktrzy nie byli jedynie jecami, lecz najwikszymi zoczycami spord
wrogw islamu, Boga i Jego Wysannika.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wypuci kilku jecw bez
dania od nich wykupu, m.in. Al-Muttaliba bin Hantaba, Sajfiego bin Abi Rifa, Abu Izz
al-Damhiego (Abu Izza pniej zgin pod Uhud). Wypuci take swojego zicia Abu
al-Asa pod warunkiem, e ten pozwoli swojej onie, a crce Proroka, Zajnab, wyemigrowa
do Medyny. Z pocztku od Abu al-Asa dano wykupu, Zajnab wysaa wic do Medyny
naszyjnik, ktry wczeniej by wasnoci Chadidy. Gdy Wysannik Boga (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo) zobaczy naszyjnik, bardzo si wzruszy i poprosi swoich
towarzyszy, by pozwolili mu puci Abu al-Asa bez wykupu, jednake postawi mu
wspomniany wyej warunek. Abu al-As zgodzi si i Zajnab moga przenie si do Medyny.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wysa Zajda bin Haris wraz
z dwoma osobami spord pomocnikw do doliny Jadad, polecajc im, by poczekali tam
na Zajnab i odprowadzili j do Medyny. Tak te si stao.
Do jecw nalea take Suhajl bin Amr, ktry by wybitnym mwc. Umar zwrci si do
Proroka: Wysanniku Boga, czy mam wyrwa Suhajlowi bin Amr przednie zby, by ju
nigdy nie mg przeciwko tobie przemawia? Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) nie zgodzi si na to.
W midzyczasie Sad bin an-Numan wyruszy na pielgrzymk do Mekki, lecz pochwyci
go Abu Sufjan, ktrego syn Amr znajdowa si wwczas w niewoli muzumanw. Po tym, jak
zwrcili mu syna, Abu Sufjan wypuci Sada.

17.14 Koran o bitwie pod Badr
Bitwy pod Badr i wydarze, ktre nastpiy po niej, dotyczy sura Al-Anfal (upy), w
ktrej Bg Najwyszy zwraca uwag muzumanw na ich niedocignicia i pewne
niewaciwe zachowania, by mogli pracowa nad usuniciem ich.
Sura opowiada nastpnie o niematerialnym wsparciu udzielonym muzumanom przez
Boga, co miao suy temu, by nie wpadli w pych z powodu zwycistwa i nie wierzyli w
nieograniczono swojej odwagi i siy, lecz by polegali na Bogu i byli posuszni Jemu i Jego
Wysannika (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).
Pniej mwi o wzniosych i szlachetnych celach, ktre zostay osignite dziki
zwycistwu w tej krwawej i strasznej bitwie oraz o cechach i zachowaniach, ktre
przyczyniy si do osignicia zwycistwa.
Potem Bg zwraca si do bawochwalcw, w tym tych, ktrzy zostali wzici do niewoli,
hipokrytw i ydw, polecajc im, by podporzdkowali si prawdzie.
Nastpnie ten rozdzia Koranu reguluje kwestie, dotyczce zdobyczy wojennych, ponadto
ustanawia zasady wojny i pokoju, co byo koniecznoci na tym etapie rozwoju islamu.
Wojny prowadzone przez muzumanw musiay odrnia si od tych prowadzonych przez
ludzi z epoki niewiedzy, tak jak wierzcy powinni odrnia si od ignorantw szlachetnymi
cechami oraz wartociami moralnymi, jako e islam nie jest jedynie teoretyczn nauk, lecz
ksztatuje moralno swoich wyznawcw w oparciu o zasady, do ktrych wzywa.
Sura wymienia take kilka przepisw dotyczcych funkcjonowania pastwa islamskiego,
regulujc ycie muzumanw zamieszkujcych je, a take tych przebywajcych poza jego
granicami.

Ramadan miesicem postu
W drugim roku hidry zosta nakazany post w ramadanie, zakat al-fitr (obowizkowa
jamuna zbierana i rozdawana przed witem koczcym ramadan), poszerzya si rwnie
grupa rodzajw majtku, od ktrych naleao paci zakat (ar. jamuna). Dziki temu
polepszya si sytuacja biednych spord muzumanw.
Ciekawym zbiegiem okolicznoci jest fakt, e pierwsze wito Zakoczenia Postu,
obchodzone przez wierzcych w miesicu szawwal drugiego roku hidry, zbiego si z
wielkim zwycistwem pod Badr. C mogo by wspanialszego od wita, ktre przyszo tu
po tym, jak Bg ukoronowa gowy Swoich sug zwycistwem i chwa? Jake wspaniay by
widok modlitwy witecznej, ktr muzumanie odprawili po tym, jak wyszli ze swych
domw, wysawiajc Boga i goszc Jego wielko i chwa! Ich serca wypeniy si mioci
do Boga oraz pragnieniem zdobycia Jego Miosierdzia i zadowolenia po tym, jak obdarzy ich
Swoimi askami i zwycistwem. Zostao to nastpujco opisane:

I wspomnijcie [z wdzicznoci], kiedy bylicie nieliczni [i przeladowani] i sdzono, e
jestecie sabi na tej ziemi, lkajc si, e ludzie was pochwyc, a wtedy On da wam
schronienie i umocni was Swoj pomoc i zaopatrzy was w czyste, zdrowe rzeczy, abycie
okazali wdziczno [w sercu, w mowie i w dziaaniu wypeniajc Jego przykazania]
110
.



18. Midzy bitw pod Badr a bitw pod Uhud

Bitwa pod Badr bya pierwszym wielkim starciem pomidzy muzumanami a
bawochwalcami. Zakoczya si zdecydowanym zwycistwem tych pierwszych, o ktrym
usyszeli wszyscy Arabowie. Wygrana wiernych stanowia powany cios zarwno dla
politeistw z Mekki, jak i dla ydw, ktrzy w rosncej potdze pastwa muzumaskiego
widzieli due zagroenie dla wasnej pozycji religijnej i ekonomicznej. (To zdanie troch
przerobiem, bo pisa, e najmniej zadowoleni z wyniku bitwy byli ci, ktrzy przegrali). Po
bitwie pod Badr obie te grupy paay nienawici do muzumanw, o czym mwi Szlachetny
Koran:

Ty si z pewnoci przekonasz, e spord ludzi najbardziej gwatownymi pod wzgldem
wrogoci wobec wiernych s ydzi i ci, ktrzy przypisuj Bogu wsptowarzyszy
111
.

Obie grupy miay sojusznikw w samej Medynie hipokrytw (tych, ktrzy przyjli islam,
gdy zmusia ich do tego sytuacja), a mianowicie Abd Allaha bin Ubajja wraz z towarzyszami.
Hipokryci rwnie byli bardzo wrogo nastawieni do muzumanw.
Wok Medyny leay siedziby beduiskich plemion koczowniczych. Beduinw nie
interesoway sprawy wiary i niewiary, a jedynie zyski, ktre czerpali z rozbjnictwa i
grabiey. Zwycistwo muzumanw zaniepokoio ich, obawiali si bowiem, e pastwo ze
stolic w Medynie stanie si wystarczajco potne, eby uniemoliwi im grabie i rabunki,
zatem oni rwnie stali si wrogami muzumanw.
Tak oto niebezpieczestwa otoczyy wierzcych z kadej strony.
Kada z powyszych grup przyja taktyk, ktr uwaaa za najbardziej waciw dla
osignicia swojego celu :
hipokryci w Medynie i w jej okolicach udawali muzumanw i w walce z islamem
uciekali si do spiskw i prowokacji;

110
Koran, 8:26.
111
Koran, 5:82.
pewna grupa ydw nie krya swojej wrogoci i nienawici;
Mekkaczycy grozili wymierzeniem decydujcego ciosu i zemst, jawnie przygotowujc
si do walki zbrojnej; w pniejszym czasie do takiej walki rzeczywicie dojdzie, a bitwa pod
Uhud osabi pozycj pastwa muzumaskiego.
Muzumanie stawili czoa wszystkim niebezpieczestwom, w czym przejawi si geniusz
przywdczy Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), jego nadzwyczajna
ostrono oraz odpowiednie przygotowanie do walki z przeciwnociami, co poniej w
skrcie przedstawimy.

18.1 Wyprawa Al-Kudr
Pierwsza wiadomo przekazana przez wywiad Prorokowi (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) po bitwie pod Badr, mwia o zbieraniu si przez klan Banu Sulajm z
plemienia Ghatafan w celu zaatakowania Medyny. Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) na czele dwustuosobowego oddziau konnego zaskoczy wojownikw,
zanim jeszcze wyruszyli w drog w ich domach, znajdujcych si w rejonie zwanym
Al-Kudr, lecym w Nadd na drodze handlowej czcej Mekk z Syri. Banu Sulajm
uciekli, pozostawiwszy piset wielbdw, ktre przeja armia medyska, i ktre nastpnie
po wydzieleniu z nich chums zostay rozdzielone przez Wysannika Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo), dziki czemu kady wojownik muzumaski otrzyma po dwa
wielbdy. Muzumanie ujli ponadto sug Banu Sulajm o imieniu Jasar, ktry nastpnie
uzyska wolno z rk Proroka.
Armia muzumaska przebywaa w Al-Kudr trzy dni, a nastpnie wrcia do Medyny.
Wyprawa ta miaa miejsce w miesicu szawwal drugiego roku hidry, a rozpocza si
siedem dni po powrocie spod Badr. W czasie jej trwania wadz nad Medyn w zastpstwie
Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) obj Siba bin Urfuta, a
wedle niektrych relacji Ibn Umm Maktum.

18.2 Umajr bin Wahb i prba zamachu na Proroka (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo)
Po klsce pod Badr Mekkaczycy paali nienawici do Proroka (niech bdzie z nim pokj
i bogosawiestwo), a dwaj wojownicy postanowili rozprawi si z czowiekiem, ktry w ich
mniemaniu by przyczyn ich ponienia i zhabienia. Tu po bitwie Umajr bin Wahb
al-Damhi znany z krzywd wyrzdzonych Prorokowi (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) i jego towarzyszom w Mekce oraz Safwan bin Umajja usiedli na
kamieniu i zaczli rozmawia. Umajr zacz wspomina ludzi, ktrzy zginli pod Badr i
swojego syna, ktry dosta si w tej bitwie do niewoli. Pniej opowiada o dugu, ktrego nie
by w stanie spaci, i o dzieciach, ktre w razie jego mierci zostayby bez opieki, a
wreszcie powiedzia:
Gdyby nie to, pojechabym do Muhammada i zabibym go!
Nie martw si o swj dug, spac go w twoim imieniu obieca wtedy Safwan. Jeli
chodzi o twoje dzieci, w razie, gdyby co ci si stao, zaopiekuj si nimi. Zrobi wszystko,
co w mojej mocy.
Zgadzam si, ale nie mw nikomu o naszej umowie.
Nikt si nie dowie.
Umajr nakaza, by naostrzono i pokryto trucizn jego miecz, a nastpnie ruszy w drog do
Medyny. Gdy stan przy wejciu do meczetu w Medynie, zobaczy go Umar bin al-Chattab
ktry by wwczas w grupie muzumanw rozmawiajcych o wielkiej asce, ktr Bg zesa
im w dniu bitwy pod Badr i powiedzia:
Ten pies, wrg Boga Umajr, z pewnoci przyby z niecnymi zamiarami!
Nastpnie uda si do Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) i rzek:
Proroku Boga, wrg Boga Umajr przyby ze swym mieczem!
Przyprowad go do mnie odpar Prorok.
Umar wyszed i poleci kilku ludziom spord pomocnikw:
Wejdcie do Proroka, usidcie przy nim i uwaajcie, by ten podlec nie wyrzdzi mu
adnej krzywdy!
Nastpnie obwiza szyj Umajra pasem tamtego i w ten sposb przyprowadzi go przed
oblicze Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).
Pu go, Umarze poleci Prorok, a nastpnie poprosi Umajra, by ten podszed bliej.
Tamten podszed i przywita si:
Dzie dobry.
Bg obdarzy nas pozdrowieniem lepszym od twojego, Umajrze odpowiedzia Prorok
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). a mianowicie sowem Salam
112
, ktre jest
pozdrowieniem mieszkacw Raju.
Nastpnie spyta:
C ci sprowadza, Umajrze?
Przybyem po to, by prosi was o dobre traktowanie mojego syna, ktry jest w waszych
rkach.
A po co ci ten miecz?
Niech Bg przeklnie wszystkie miecze, w niczym nam nie pomogy!
Powiedz prawd. W jakim celu przybye?
Nie przyjechaem w adnym innym celu ni ten, o ktrym powiedziaem.
Czy nie usiade wraz z Safwanem bin Umajj na kamieniu? Czy nie wspominalicie o
ofiarach bitwy pod Badr spord Kurajszytw? Czy nie powiedziae, e gdyby nie twj
dug i dzieci, pojechaby zabi Muhammada? Safwan wzi na siebie twj dug i opiek nad
dziemi, by mg mnie zabi, ale Bg ci to uniemoliwi.
Wyznaj, e jeste Wysannikiem Boga odpar zdumiony Umajr. Wysanniku Boga,
zaprzeczalimy przynoszonym przez ciebie niebiaskim objawieniom. Prcz mnie i Safwana
nikt nie wie o tej sprawie. Na Boga, nie mg powiedzie ci o tym nikt inny, jak tylko Bg,
chwaa wic niech bdzie Bogu, Ktry poprowadzi mnie do islamu i da mi pj t ciek
Wysannik Boga zwrci si do swoich towarzyszy:
Nauczcie waszego brata jego religii, wyrecytujcie mu co z Koranu i oddajcie mu jego
syna.
Tymczasem Safwan grozi muzumanom bitw, ktra przyjdzie do was, gdy bdziecie
jeszcze upojeni zwycistwem pod Badr. Wypytywa wszystkich, ktrzy przyjedali z
Medyny, o losy Umajra, a gdy dowiedzia si w kocu o przyjciu przez tamtego islamu,
przysig, e nigdy si do niego nie odezwie ani nigdy mu w niczym nie pomoe.
Umajr powrci do Mekki, gdzie zacz wzywa do islamu, a za jego porednictwem wielu
ludzi przyjo t religi.

18.3 Konflikt z ydami z Banu Kajnuka
Omwilimy ju wczeniej punkty traktatu, zawartego pomidzy ydami a Wysannikiem
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), ktry bardzo troszczy si o wypenienie
jego ustale, dziki czemu muzumanie nie zrobili niczego, co staoby w sprzecznoci choby
z jedn liter tekstu. Jednake po pewnym czasie ydzi zaczli spiskowa przeciwko
muzumanom, starajc si szerzy niepokoje w ich szeregach. A oto przykad:
Wedug Ibn Ishaka Szas bin Kajs jeden ze starszyzny ydowskiej, ktry paa
nienawici i zazdroci do muzumanw przechodzi obok grupy towarzyszy Proroka
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) z plemion Al-Aus i Al-Chazrad.

112
Ar. Pokj (z tob) (przyp. tum.).
Zdenerwowa go widok przyjani, jednoci i braterstwa w islamie, ktre nastpiy po okresie
zacitej wrogoci midzy tymi dwoma plemionami. Nastpnie posa do nich swojego sug,
nakazawszy mu:
Pjd do nich, usid z nimi, przypomnij im o dniu bitwy Buas i o tym, co byo
przedtem, i wyrecytuj im zwizane z tymi wydarzeniami wiersze.
Suga uczyni, co mu nakazano, a na efekty nie trzeba byo dugo czeka. Ludzie zaczli
sprzecza si midzy sob, wreszcie niektrzy signli po bro, a sytuacja zacza grozi
wojn domow. Wie o moliwym starciu dotara do Wysannika Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo), ktry przyby wraz ze swymi towarzyszami spord emigrantw i
zwrci si do skconych:
Muzumanie, bjcie si Boga, czy checie walczy ze sob jak za czasw dahilijji, gdy ja
jestem wrd was?! Po tym, jak Bg poprowadzi was do islamu i obdarzy was nim?! Po
tym, jak wyprowadzi was z okresu ignorancji, uratowa od niewiary i zbliy do siebie wasze
serca?!
Ludzie otrzsnli si i uwiadomili sobie, e ich zachowanie byo spowodowane
podszeptami Szatana i knowaniami wroga. Zapakali, a mczyni spord Al-Aus i
Al-Chazrad objli si, po czym wraz z Wysannikiem Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) odeszli z tamtego miejsca. Tak Bg zniweczy spisek wroga Boga Szasa
bin Kajsa.
ydzi prowadzili take inne dziaania majce na celu stawianie przeszkd przed islamem.
Rozpowszechniali kamliwe wieci, by zasia wtpliwo w sabych sercach, udawali wiar w
dzie, a w nocy powracali do jawnej niewiary. Uprzykrzali ycie tym wiernym, z ktrym
czyy ich zobowizania finansowe gdy muzumanin mia dug wobec nich, naciskali na
niego od rana do wieczora, gdy natomiast on by ich wierzycielem, trwonili majtek i nie
oddawali go, mwic: Dug obowizywa nas dopty, dopki wyznawae religi swoich
ojcw, ale teraz, gdy sprzeniewierzye si jej, nie mamy wobec ciebie adnego
zobowizania.
ydzi praktykowali t dziaalno jeszcze przed bitw pod Badr, pomimo obowizywania
dwustronnego traktatu pomidzy nimi a Wysannikiem Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo). Wysannik i jego towarzysze byli jednak cierpliwi i nie reagowali, by
zachowa spokj w regionie.

Banu Kajnuka zrywaj traktat
Po tym, jak ydzi ujrzeli zwycistwo wiernych pod Badr, a muzumanie zdobyli powaanie
wrd ludw bliskich i dalekich, gniew i nienawi tych pierwszych jeszcze wzrosy.
Najbardziej nienawistn osob spord nich by Kab bin al-Aszraf o ktrym jeszcze
bdzie mowa a najpodlejsz grup spord ydowskich plemion zamieszkujcych Medyn
byli Banu Kajnuka. Plemi to mieszkao wewntrz miasta w dzielnicy nazwanej ich
imieniem, a jego czonkowie trudnili si zotnictwem, wytwarzaniem naczy i kowalstwem,
dziki czemu kady mczyzna spord nich wyposaony by w bro. Banu Kajnuka mogli
wystawi do walki siedmiuset wojownikw. Byli najodwaniejsi spord ydw, i to wanie
oni jako pierwsi zerwali ukad.
Po tym, jak Bg pod Badr da zwycistwo wiernym, Banu Kajnuka jeszcze mocniej
dokuczali wiernych i prowokowali ich. Kpili i szydzili z kadego muzumanina, ktry
przychodzi na ich bazar, zaczli take zaczepia ich kobiety. Wwczas Wysannik Boga
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zebra ich i wezwa do rozsdku,
przestrzegajc przed szerzeniem wrogoci i nienawici, jednake tamci nie zmienili swojego
zachowania wobec muzumanw. Podaje midzy innymi Abu Daud, powoujc si na Ibn
Abbasa (niech Bg bdzie z niego zadowolony):
Po tym, jak Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) pokona
Kurajszytw w bitwie pod Badr i wrci do Medyny, zebra ydw na rynku Banu Kajnuka i
przemwi do nich: O, ydzi, przyjmijcie islam, zanim spotka was to, co spotkao Kurajszytw.
Oni odparli: Muhammadzie, niech nie zwiedzie ci zwycistwo z grupk niedowiadczonych w
walce Kurajszytw. Gdyby walczy z nami, zobaczyby, jacy z nas ludzie, i e nigdy takiego
kogo nie spotkae.
Wwczas Bg Najwyszy objawi nastpujce wersety:

Powiedz niewierzcym: Wkrtce zostaniecie pokonani i zebrani w piekle. Jake ze jest
to miejsce odpoczynku!
Zaiste, to by znak oczywisty i nauka dla was w dwch oddziaach, ktre spotkay si [w
bitwie pod Badr]: jeden z oddziaw walczy na drodze Boga, a drugi by niewierzcy, i oni
[niewierni] widzieli na wasne oczy oddzia [wiernych] dwukrotnie bardziej liczebny ni w
rzeczywistoci. Bg umacnia Sw pomoc i zwycistwem, kogo zechce. Zaiste, w tym jest
nauka dla tych, ktrzy potrafi postrzega
113
.

Odpowied Banu Kajnuka na wezwanie ich do islamu bya jasnym wypowiedzeniem
wojny, jednake Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) i muzumanie
powstrzymali swj gniew.
Przekazuje Ibn Hiszam, powoujc si na Abu Auna, e pewna kobieta spord
muzumanw udaa si na rynek Banu Kajnuka, by sprzeda ubranie. Usiada przy zotniku, ,
u ktrego chciaa wymieni je na co z jego towaru. Zgromadzeni obok ydzi kazali jej, by
odsonia swoj twarz, lecz ona odmwia. Wtedy zotnik, wykorzystujc jej nieuwag,
przywiza koniec jej ubrania do konierza okrycia, ktre miaa na sobie tak, e gdy wstaa,
odsonia cz swojego ciaa, wzbudzajc tym miech zebranych wok mczyzn. Kobieta
zacza krzycze, a znajdujcy si nieopodal muzumanin rzuci si na zotnika i zabi go. Z
kolei ydzi zabili tego mczyzn, a jego rodzina zwrcia si o pomoc do innych wiernych.

Oblenie i wygnanie Banu Kajnuka
Wtedy wyczerpaa si cierpliwo Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo). Przekaza wadz nad Medyn Lubabie bin Abd al-Munzirowi, przekaza
chorgiew muzumanw Hamzie bin Abd al-Muttalibowi, a nastpnie, w sobot przypadajc
na poow miesica szawwal drugiego roku hidry wyruszy do dzielnicy Banu Kajnuka. Gdy
ydzi zobaczyli wojsko wiernych, ukryli si w swoich twierdzach, a muzumanie rozpoczli
oblenie, ktre trwao pitnacie dni, a do pocztku miesica zu al-kada. Po tym czasie Bg
napeni serca ydw przeraeniem i poddali si oni Wysannikowi Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo), a nastpnie zostali zwizani.
Wtedy odezwa si hipokryta Abd Allah bin Ubajj bin Salul i zacz nalega na
Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), by puci ich wolno,
powoujc si na dawny sojusz midzy Banu Kajnuka i Al-Chazrad.
Muhammadzie, zmiuj si nad moimi podopiecznymi powiedzia.
Wysannik Boga zatrzyma si na chwil, a Ibn Ubajj ponownie go zaczepi, lecz
Wysannik poszed dalej. Wtedy Ibn Ubajj pocign go za uchwyt tarczy, lecz Wysannik
zdenerwowa si i poleci mu, by go puci. Jednake Abd Allah trwa w swym uporze i
powiedzia:
Nie, na Boga, nie puszcz ci, pki nie zmiujesz si nad moimi podopiecznymi. Tych
czterystu lekkozbrojnych i trzystu cikozbrojnych bronio mnie przed niebezpieczestwami z

113
Koran, 3:11-12.
kadej strony, a ty chcesz ich wybi w jeden dzie? Obawiam si, e moe z tego wynikn
jakie nieszczcie.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) posucha w kocu tego
hipokryty (Abd Allah udawa muzumanina mniej wicej od miesica) i przysta na jego
proby, przekazujc Banu Kajnuka pod jego kontrol. Nakaza jednake, by opucili Medyn.
Tamci udali si do miejscowoci Azruat w Syrii, gdzie mieszkali przez pewien czas.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) przej ich majtki, z
ktrych przypady mu midzy innymi dwie tarcze, trzy miecze i trzy wcznie, a take jedna
pita upw, za podzia ktrych odpowiedzialny by Muhammad bin Maslama.

18.4 Rajd Abu Sufjana i wyprawa As-Sawik
Gdy wrogowie islau knuli opisane spiski przeciwko muzumanom, Abu Sufjan rozmyla o
wyprawie, ktra przywrciaby Kurajszytom utracony presti i ukazaa wszem i wobec ich
si. Przysiga, e nie umyje gowy, pki nie najedzie na Muhammada. W kocu wyruszy na
czele dwustu jedcw, a zatrzyma si u stp gry o nazwie Nib, lecej nieopodal Medyny.
Jednake nie mia odwagi jawnie zaatakowa miasta. Noc wszed samotnie na przedmiecia i
zapuka do drzwi Hujajja bin Achtaba z Banu Nadir, ktry zawaha si i nie otworzy mu, lecz
poszed do Salama bin Miszkama, przywdcy swojego plemienia, by prosi go o pozwolenie
na wpuszczenie Abu Sufjana. Gdy je otrzyma, wpuci go do swojego domu, napoi winem i
ukry przed ludmi.
Nastpnej nocy Abu Sufjan powrci do towarzyszy, a nastpnie wysa oddzia, ktry
najecha na dzielnic Medyny o nazwie Al-Urajd, gdzie powycina i spali rosnce tam
drzewa palmowe. Kurajszyci zabili rwnie pewnego mczyzn spord pomocnikw oraz
jego przyjaciela, pomagajcego mu w uprawie roli. Nastpnie cay oddzia pospiesznie uda
si w drog powrotn do Mekki.
Natychmiast po dotarciu wiadomoci do Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) rzuci si w pogo za Abu Sufjanem i jego towarzyszami. Jednake
Mekkaczycy uciekali bardzo szybko, pozostawiajc po drodze nawet prowiant (w tym
pieczywo zwane sawik), by nie obcia ich wierzchowcw. Napastnikom udao si
bezpiecznie powrci do Mekki, a muzumanie zabrali ze sob zdobyt ywno, std
wypraw nazwali tak, jak nazywao si pieczywo As-Sawik.
Wyprawa As-Sawik odbya si w miesicu zu al-hidda drugiego roku hidry, czyli dwa
miesice po bitwie pod Badr. Wadz nad Medyn na czas nieobecnoci Proroka (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) przej Abu Lubaba bin Abd al-Munzir.

18.5 Wyprawa Zu Amr
To najwiksza kierowana przez Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) wyprawa wojskowa przed bitw Uhud, a miaa ona miejsce w miesicu
muharram trzeciego roku hidry. Jej przyczyn bya wie przekazana Wysannikowi Boga
przez wywiad Medyny, wedug ktrej dua grupa wojownikw spord beduiskich plemion
Banu Salaba oraz Maharib zebraa si w celu dokonania napadu na przedmiecia Medyny.
Wysannik Boga zebra muzumanw i wyruszy z Medyny na czele czterystu pidziesiciu
wojownikw, z ktrych cz jechaa na wierzchowcach, a cz sza pieszo. Na czas
wyprawy wadz nad Medyn obj Usman bin Affan.
Po drodze zapano czowieka z Banu Salaba o imieniu Dabbar, a nastpnie
przyprowadzono go przed oblicze Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), ktry zaproponowa mu przyjcie islamu. Tamten przyj propozycj, sta
si muzumaninem, a nastpnie suy muzumanom jako przewodnik po terenie
nieprzyjaciela.
Gdy wrogowie usyszeli o nadejciu armi medyskiej, rozpierzchli si po grach, a Prorok
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wraz z wojskiem zatrzyma si w miejscu ich
wczeniejszego zgromadzenia, przy rdle o nazwie Zu Amr. Muzumanie spdzili tam w
mniej wicej cay miesic safar trzeciego roku hidry, by Beduini usyszeli o ich sile i poczuli
respekt. Pniej powrcili do Medyny.

18.6 mier Kaba bin al-Aszrafa
Kab bin al-Aszraf by jednym z ydw najbardziej wrogo nastawionych do islamu i
muzumanw. Obraa Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) i
jawnie wzywa do walki z nim. Pochodzi z plemienia Taj, ktre byo czci konfederacji
klanw Nabhan, a jego matka bya z Banu an-Nadir. Wrd Arabw by znany ze swojej
zamonoci, urody, a take z poezji, ktre ukada. Jego twierdza znajdowaa si w
poudniowo-wschodniej czci Medyny, za terenem zamieszkanym przez Banu an-Nadir.
Gdy otrzyma wiadomo o zwycistwie muzumanw oraz mierci monych Kurajszytw
pod Badr, zawoa:
Nie moe by! To najszlachetniejsi spord Arabw i ich przywdcy! Na Boga, jeli
Muhammad zabi tych wszystkich ludzi, to wol lee martwy w ziemi, ni chodzi po jej
powierzchni!
Po tym, jak upewni si co do prawdziwoci tej informacji, zacz kpi z muzumanw i
Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), wychwala ich wrogw
oraz podburza innych ludzi przeciwko wiernym. Nie ograniczy si do tego, lecz pojecha do
Mekki, gdzie zatrzyma si u Al-Muttaliba bin Abi Wada as-Samhiego, gdzie zacz
recytowa elegie na cze polegych bawochwalcw i wzywa do walki przeciwko
Prorokowi (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Abu Sufjan spyta go:
Ktra religia jest dla ciebie milsza, nasza, czy Muhammada i jego towarzyszy? Ktra
grupa kroczy prawidow drog?
Wasza droga jest lepsza i bardziej waciwa odpar Kab.
Do tego wanie odnosi si werset koraniczny:

Czy nie widzisz tych, ktrym dano cz Ksigi? Jak oni wierz we wszelkie faszywa
bstwa i wszystkie rodzaje si za, i mwi o tych, ktrzy nie wierz, e s prowadzeni drog
waciwsz ni ci, ktrzy wierz
114
.

Po powrocie do Medyny Kab zacz ponia w swoich wierszach kobiety towarzyszy
Proroka, ktry wwczas zwrci si do muzumanw z pytaniem:
Kto rozprawi si z Kabem bin al-Aszrafem? On zniewaa Boga i Jego Wysannika!
Powstali wtedy Muhammad bin Maslama, Abbad bin Biszr oraz czowiek o przydomku
Abu Naila, ktrego prawdziwe imi brzmi Salkan bin Salama i ktry by mlecznym bratem
Kaba, a take Al-Haris bin Aus i Abu Abs bin Hibr. Przywdc tej grupy zosta Muhammad
bin Maslama.
Wedug relacji dotyczcych tego zdarzenia, Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) spyta:
Kto rozprawi si z Kabem bin al-Aszrafem?
Wwczas powsta Muhammad bin Maslama i powiedzia:
Ja, Wysanniku Boga! Czy chcesz, bym go zabi?
Tak odpar Prorok.
Pozwl mi wic porozmawia z nim.
Masz moje pozwolenie.

114
Koran, 4:51.
Muhammad bin Maslama uda si wic do Kaba i poskary si mu:
Ten czowiek naoy na nas obowizek datkw na cele dobroczynne, ktry jest dla nas
duym obcieniem.
Na Boga stwierdzi Kab naoy na was jeszcze wiksze obcienie!
Mimo to stalimy si jego naladowcami, bowiem nie chcemy go zostawi, pki nie
wiemy, jak potocz si jego sprawy. Prosimy ci o poyczk w wysokoci wasq
115
bd
dwch.
Udziel wam jej, lecz potrzebuj kaucji.
A czego od nas potrzebujesz jako zabezpieczenia?
Waszych kobiet.
Jake mamy ci da nasze kobiety jako gwarancj, skoro jeste najprzystojniejszym
spord mieszkacw Arabii?
To dajcie mi wasze dzieci.
Jak moemy da ci nasze dzieci? Przecie bd je obraa, e s gwarancj za jeden
wasq bd dwa, a to bdzie dla nas haba. Damy ci w zastaw nasz bro.
Kab zgodzi si i tak transakcja dosza do skutku. Podobn rozmow z Kabem
przeprowadzi Abu Naila. W ten sposb muzumanie osignli swj cel mogli uda si do
swojego wroga w kilka osb i zabra swoj bro, nie budzc jego podejrze.
W nocy czternastego dnia miesica rabi al-awwal trzeciego roku hidry grupa ta zebraa
si u Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), ktry odprowadzi ich
do Baki al-Gharkad, a nastpnie pobogosawi ich sowami: Wyruszajcie w Imi Boga;
Boe, wspom ich!, po czym wrci do domu i pogry si w modlitwie.
Oddzia dotar do twierdzy Kaba bin al-Aszrafa, a Abu Naila zawoa go. Ten wsta, by
wyj do nich, lecz jego ona spytaa:
Dokd idziesz o tej porze? Ten gos nie wry niczego dobrego!
To mj brat Muhammad bin Maslama i brat mleczny Abu Naila. Szlachetny mczyzna
odpowiada na wezwanie, nawet jeli czeka go pchnicie noem! odpar Kab, po czym
wyszed do goci. Zanim do nich dotar, Abu Naila poinstruowa towarzyszy:
Gdy do nas przyjdzie, nachyl jego gow. Kiedy zrobi to po raz trzeci, wycignijcie
miecze i uderzcie go nimi.
Po tym, jak Kab zszed, Abu Naila zaproponowa mu:
Moe przejdziemy si w t pikn noc do przeczy Al-Aduz i porozmawiamy?
Jak chcecie! zgodzi si Kab.
W drodze Abu Naila pochwali zapach perfum Kaba i poprosi tamtego, by pochyli
gow, eby on i jego towarzysze mogli j powcha. Powodowany prnoci Kab atwo si
na to zgodzi. Kiedy pokonali kawaek drogi, Abu Naila ponowi swoj prob. Kiedy
sytuacja powtrzya si po raz trzeci, a Kab pochyli gow, Abu Naila zawoa do swoich
towarzyszy:
Teraz! Zabijcie wroga Boga!
Tamci dobyli mieczy i jednoczenie wymierzyli cios w kark Kaba, jednake ostrza
zderzyy si ze sob i adne nie osigno celu. Wtedy Muhammad bin Maslama wzi
motyk i wbi j w brzuch Kaba, zabijajc go.
Oddzia ruszy w drog powrotn. Gdy dotarli do pola Al-Urajd, zauwayli, e brakuje
Al-Harisa. Zaczekali na niego, a on wkrtce doczy do towarzyszy, idc po ich ladach.
Okazao si, e zosta zraniony przy nieudanej prbie zabicia Kaba, wic trzeba byo go nie.
W drodze powrotnej wszyscy gono wychwalali Boga, dziki czemu Wysannik (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) dowiedzia si, e akcja si powioda. Gdy przywitali
si z nim, powiedzia:

115
Arabska jednostka wagi.
Widz, e na waszych twarzach pojawia si rado.
Na twojej twarzy take, Wysanniku Boga! odpowiedzieli, po czym pooyli przed nim
gow Kaba.
Gdy do ydw dotara wiadomo o mierci Kaba bin al-Aszrafa, wzbudzia w ich sercach
strach i przeraenie. Uwiadomili sobie, e Wysannik (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) nie zawaha si przed uyciem siy, gdy uzna, e napominanie amicych
traktaty wichrzycieli nie odnioso skutku. Dlatego nie prbowali mci si za mier Kaba,
lecz przez pewien czas zachowali spokj i wypeniali swoje zobowizania, wynikajce z
traktatu.
W ten sposb Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) mg
cakowicie powici si walce z niebezpieczestwami, ktre mogy przyj spoza Medyny, a
niebezpieczestwa czyhajce na wiernych wewntrz miasta stay si o wiele mniejsze.

18.7 Wyprawa Buhran
W miesicu rabi al-achir trzeciego roku hidry Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj
i bogosawiestwo) wyruszy na czele duego, trzystuosobowego oddziau do miejsca,
zwanego Buhran, lecego w regionie Al-Furu w prowincji Hidaz. Spdzi tam miesic rabi
al-achir oraz nastpny, dumada al-ula, a nastpnie, nie prowadziwszy adnej walki, powrci
do Medyny
116
.

18.8 Wyprawa Zajda bin Harisy
To ostatnia (i jedna z najbardziej zwyciskich) z wypraw zorganizowanych przez
muzumanw przed bitw Uhud, a miaa ona miejsce w miesicu dumada al-achira w
trzecim roku hidry.
Nadesza pora letnia, a wraz z ni czas na wysanie corocznej karawany Kurajszytw z
Mekki do Syrii. Jednake po bitwie pod Badr Mekkaczykw drczyy obawy o powodzenie
tego przedsiwzicia. Safwan bin Umajja, ktry owego roku zosta wybrany na przywdc
karawany, spyta Kurajszytw:
Muhammad i jego towarzysze przeszkadzaj nam w handlu. Co mamy zrobi z jego
towarzyszami, ktrzy nie opuszczaj rejonw przybrzenych? Zawar traktat z mieszkacami
wybrzea, a wikszo z nich jest po jego stronie. Ktrdy mamy pj? Jeli zostaniemy w
domach, wydamy cay nasz majtek; nasz byt zaley od handlu z Syri latem i z Etiopi w
porze zimowej.
Al-Aswad bin Abd al-Muttalib powiedzia Safwanowi, by nie jecha drog przy wybrzeu,
lecz skierowa si na Irak szlakiem o wiele duszym, przechodzcym przez Nadd i
omijajcym Medyn szerokim ukiem od wschodu. Jako e Kurajszyci w ogle nie znali tej
trasy, Al-Aswad poradzi Safwanowi, by ten wzi ze sob Furata bin Hajjana z plemienia
Banu Bakr jako przewodnika.
Pomys zosta przyjty i wkrtce karawana Kurajszytw wyruszya pod dowdztwem
Safwana bin Umajji. Jednake wie o karawanie i jej nowej drodze szybko dotara do
Medyny. Stao si to, gdy muzumanin Sulit bin an-Numan spotka si z Naimem Ibn
Masudem al-Aszdaim, ktry jeszcze muzumaninem nie by, w celu picia wina (wtedy
jeszcze alkohol nie by cakowicie zakazany przez islam). Po wypiciu wikszej iloci trunku
Naim opowiedzia szczegowo o nowym planie karawany. Sulit pospieszy do Proroka
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), by wszystko mu opowiedzie.

116
rda s podzielone co do przyczyny wyprawy; wedug jednych wywiad Medyny przekaza
Wysannikowi Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), e plemi Banu Sulajm gromadzi due siy
w celu zaatakowania Medyny bd jej przedmie; wedug innych, Wysannik wyruszy w celu walki z
Kurajszytami. Za t drug wersj opowiedzieli si Ibn Hiszam oraz Ibn al-Kajjim, uzasadniajc to faktem, e
domostwa Banu Sulajm znajdoway si w Naddzie, daleko od regionu Al-Furu.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) natychmiast wyposay
oddzia liczcy stu jedcw pod dowdztwem Zajda bin Harisy al-Kalbiego. Zajd
natychmiast wyruszy i dopad karawan, gdy zatrzymaa si przy jednym ze rde Naddu o
nazwie Karda. Safwan i ochrona karawany nie mieli wyboru uciekli, nie stawiajc adnego
oporu.
Muzumanie wzili do niewoli przewodnika karawany Furata bin Hajjana (wedug
niektrych relacji take dwch innych mczyzn), ktry w pniejszym czasie przyj islam z
rk Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Przejli take wielk zdobycz
naczynia oraz srebro, ktrych warto wynosia okoo stu tysicy dirhamw. Po wziciu
chums Wysannik Boga rozdzieli upy pomidzy czonkw wyprawy.
Kolejna klska niezwykle zasmucia i zaniepokoia Kurajszytw, przed ktrymi pozostay
jedynie dwie drogi: porzucenie dumy i pychy, a nastpnie pogodzenie si z wiernymi, bd
prowadzenie wojny totalnej, ktra mogaby przywrci im ich dawn wietno i chwa.
Mekka obraa drug drog, a upr jej mieszkacw w szukaniu okazji do zemsty na
muzumanach powikszy si. Zaczli przygotowania do walnej bitwy z muzumanami, ktra
miaa odby si niemal na przedmieciach Medyny.



19. Bitwa pod Uhud

19.1 Przygotowania Kurajszytw do odwetu
Caa Mekka trzsa si z gniewu wobec muzumanw z powodu klski, ktr wierni zadali
Kurajszytom, zabijajc wielu spord ich przywdcw. Mekkaczycy paali dz zemsty.
Zabroniono opakiwania zabitych pod Badr, a take popiechu w wykupywaniu jecw, by
muzumanie dowiedzieli si o alu i poczuciu wstydu, jakie zapanoway wrd niewiernych.
Kurajszyci rozpoczli przygotowania do wojny totalnej przeciwko muzumanom. Najbardziej
aktywnymi wodzami byli Akrama bin Abi Dahl, Safwan bin Umajja, Abu Sufjan bin Harb i
Abd Allah ibn Abi Rabia. Powiedzieli oni tym, ktrych majtki byy w wielkiej karawanie
Abu Sufjana, uratowanej spod Badr: O, Kurajszyci, Muhammad zabi najlepszych spord
was, pomcie wic nam tym majtkiem, bymy mogli walczy z nim i zemci si. Jako
posuchano ich i sprzedano tysic wielbdw z tej karawany za pidziesit tysicy dinarw.
O tym powiedzia Bg w Koranie:

Ci, ktrzy nie uwierzyli, wydaj swoje majtki, by zwodzi z drogi Boga, lecz po tym, jak
je wydadz, bd one dla nich boleci, a nastpnie zostan pokonani
117
.

Przywdcy Kurajszytw zaczli take zachca inne ludy do udziau w wojnie przeciwko
muzumanom, jak na przykad ludzi zamieszkujcych przedmiecia Mekki, plemi Banu
Kinana oraz mieszkacw Tihamy. Zachcali ich rnymi sposobami, i tak na przykad
Safwan bin Umajja przekona poet Abu Azza do podjudzania plemion przeciwko
muzumanom, przyrzekajc mu, e jeli wrci z bitwy ywym, wynagrodzi go sowicie i da
mu swoje crki za ony. Poeta ten dosta si do niewoli pod Badr, lecz Wysannik Boga
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) uaskawi go, dajc mu wolno bez okupu, w
zamian za zoenie przez tamtego obietnicy, e nie bdzie walczy przeciwko wiernym. Mimo
to Abu Azza zacz swoimi poematami zachca plemiona do walki, wraz z innym poet o
imieniu Musafi bin Abd Manaf al-Damhi.

117
Koran, 8:36.
Najbardziej wrogo nastawiony do muzumanw by Abu Sufjan, ktry straci spory
majtek podczas wyprawy As-Sawik. Inni Kurajszyci utracili swoje dobra na skutek wyprawy
Zajda bin Harisy. Nic dziwnego, e z ich smutku i alu zrodzia si dza odwetu, a oni sami
rozpoczli przygotowania do bitwy, ktra miaa by rozstrzygajca.

19.2 Armia Mekki wyrusza
Po upyniciu roku od bitwy pod Badr liczebno wojska skadajcego si z
bawochwalcw kurajszyckich oraz ich sojusznikw wyniosa trzy tysice. Dowdcy
Kurajszytw postanowili wczy do niej take pitnacie kobiet, ktre rwnie miay
walczy na mier i ycie. Liczba wierzchowcw w tej armii wyniosa trzy tysice
wielbdw oraz dwiecie koni, a wojownicy posiadali siedemset tarcz.
Gwnodowodzcym by Abu Sufjan bin Harb, dowdc oddziau konnego zosta Chalid
bin al-Walid
118
, jego zastpc Akrama bin abi Dahl, a sztandar by niesiony przez plemi
Banu Abd ad-Dar. Serca wojownikw paay nienawici i wciekoci, co zwiastowao
krwawe starcie.
Al-Abbas bin Abd al-Muttalib obserwowa ruchy Kurajszytw i ich przygotowania
bojowe, gdy wic wojsko wyruszyo, wysa on w trybie pilnym wiadomo do Proroka
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), w ktrej opisa wszystkie szczegy dotyczce
tej armii. Posaniec Al-Abbasa pospieszy, by dorczy list, a przebycie dystansu z Mekki do
Medyny ktry wynosi okoo 500 kilometrw zajo mu zaledwie trzy dni. Posaniec
dorczy list Prorokowi (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), gdy ten by w
meczecie Kuba. Ubajj bin Kab przeczyta list Prorokowi (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), a ten nakaza milczenie w tej sprawie i pospiesznie powrci do Medyny,
by zasign opinii dowdcw spord imigrantw i pomocnikw.
W Medynie zapanowa stan mobilizacji, a mczyni nie rozstawali si z broni nawet
podczas modlitwy, pozostajc stale na bacznoci. Oddzia pomocnikw do ktrego naleeli
m.in. Sad bin Muaz, Usjad bin Hudajr oraz Sad bin Ubada chroni Wysannika Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), a jego czonkowie stale penili wart przed drzwiami
domu Proroka. Patrole muzumanw poruszay si po drogach, ktrymi mogli nadcign
bawochwalcy, a silne oddziay strzegy bram miasta.
Wojsko mekkaskie kontynuowao swj pochd gwn drog prowadzc w kierunku
zachodnim, a gdy dotaro do Al-Abwa, Hind bint Utba ona Abu Sufjana zaproponowaa
rozkopanie grobu matki Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo),
lecz dowdcy armii nie zgodzili si, przestrzegajc przed niebezpiecznymi konsekwencjami
takiego czynu.
Armia politeistw maszerowaa w kierunku Medyny poprzez dolin Al-Akik, nastpnie
skrcia w prawo, a dosza do okolic gry Uhud, lecej w miejscu zwanym Ainain,
znajdujcym si nieco na pnoc od miasta. Tam rozbito obz w pitek szstego dnia
miesica szawwal trzeciego roku hidry.

19.3 Plan obrony
Wywiad medyski przekazywa informacje na temat armii mekkaskiej, wraz z ostatni
wiadomoci dotyczc jej obozowiska. Wtedy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) zwoa najwysz rad wojskow w celu wymiany opinii i poinformowa
take o swoich objawieniach, mwic: Zaiste, na Boga, ujrzaem dobro, ujrzaem zarzynane
krowy, ujrzaem wyszczerbione ostrze mego miecza, ujrzaem, jak wziem do rki mocn
tarcz. Uwaa si, e krowy oznaczay zabijanych towarzyszy, wyszczerbione ostrze
rannego lub zabitego czowieka z rodziny Proroka, a tarcza Medyn.

118
Syn Walida bin al-Mughiry, znanego czytelnikowi z historii okresu mekkaskiego (przyp. red. pol.).
Wysannik (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) przedstawi swoim
towarzyszom opini, by nie wychodzili z Medyny, by okopali si tam, bowiem bawochwalcy
rozbili swj obz w najgorszym moliwym miejscu i nie przyniesie im to adnej korzyci.
Jeli nieprzyjaciele wejd do Medyny, to mczyni bd walczy z nimi na ulicach, a
kobiety mogyby uczestniczy w walce z dachw. Proroka popar przywdca hipokrytw
Allah bin Ubajj bin Salul, ktry uczestniczy w radzie jako jeden z wodzw Al-Chazrad.
Wydaje si, e jego zgoda nie wynikaa z przekonania o susznoci tego stanowiska z
militarnego punktu widzenia, lecz mia on nadziej unikn udziau w walce tak, by nikt tego
nie zauway. Jednake Bg zechcia, by on i jego towarzysze zostali zawstydzeni i by
ujawniy si ich niewiara i hipokryzja.
Grupa spord najszlachetniejszych towarzyszy Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), ktrych omina bitwa Badr, poradzili mu, by wojsko muzumaskie
wyszo z Medyny, i upierali si przy swoim zdaniu, mwic: Wysanniku Boga, czekalimy
z tsknot dnia walki z nieprzyjacielem i prosilimy Boga, by przybliy nam ten dzie.
Wyjd wic naprzeciw naszym wrogom, niech nie myl, e stchrzylimy przed nimi.
Popar ich Hamza bin Abd al-Muttalib, stryj Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), ktry ju mia na swym mieczu krew bawochwalcw w bitwie Badr.
Powiedzia on Wysannikowi Boga: Na Tego, Ktry zesa ci Ksig, nie tkn jedzenia, pki
nie bd z nimi walczy moim mieczem poza Medyn.
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) pocztkowo odrzuci jego opini,
jednak pniej przychyli si do zdania wikszoci. Zadecydowano o wyjciu z Medyny i
starciu w otwartym polu.
Po naradzie Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) poprowadzi modlitw
pitkow, podkreli powag sytuacji i wezwa ludzi do wysiku, mwic im, e osign
zwycistwo, jeli bd cierpliwi. Nakaza im rwnie, by przygotowali si do stawienia czoa
wrogowi, a ludzie ucieszyli si z tego. Z kolei po modlitwie popoudniowej wszed do
swojego domu wraz z Abu Bakrem i Umarem, ktrzy pomogli mu zaoy dwie zbroje, jedna
na drug. Nastpnie wyszed do czekajcych na niego ludzi. Sad bin Muaz i Usjad bin
Hudajr powiedzieli im:
Zmusilicie Wysannika Boga do wyjcia z Medyny, przychylcie si jednak do jego
opinii, niech on nakazuje!
Ludzie zaczli aowa tego, co zrobili, wic gdy Prorok wyszed, powiedzieli mu:
Wysanniku Boga, nie mamy prawa sprzeciwia si tobie. Rb, co zechcesz. Jeli chcesz
pozosta w Medynie, zrb tak.
Wysannik (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) odpar:
Nie godzi si Prorokowi, po tym, jak zaoy zbroj, by zdj j, zanim Bg rozstrzygnie
pomidzy nim a jego wrogiem.

19.4 Sformowanie i wymarsz wojska muzumaskiego
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) podzieli swoje wojsko na trzy
oddziay:
oddzia emigrantw, dowdztwo nad ktrym przekaza Musabowi bin Umajrowi al-
Abdariemu;
oddzia skadajcy si z czonkw plemienia Al-Aus spord pomocnikw, dowdztwo
nad ktrym przekaza Usjadowi bin Hudajrowi;
oddzia Chazradytw spord pomocnikw, dowdztwo nad ktrym przekaza Al-
Hubabowi bin al-Munzirowi.
Wojsko skadao si z tysica wojownikw, pord ktrych bya setka noszcych zbroje
oraz pidziesiciu jedcw (wedug niektrych relacji jedcw nie byo w ogle). Prorok
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wyznaczy Ibn Umm Maktuma do
prowadzenia modlitwy wrd tych, ktrzy pozostali w Medynie, a nastpnie nakaza
wymarsz. Armia ruszya na pnoc, a na jej czele szli Sad bin Muaz i Sad bin Abi Wakkas,
obaj w zbrojach.
Gdy armia mina gr Al-Wada , Wysannik ujrza dobrze uzbrojony oddzia i zapyta, co
to za wojsko. Odpowiedziano mu, e s to ydzi, sojusznicy Al-Chazrad, ktrzy chc wzi
udzia w walce przeciwko bawochwalcom. Zapyta, czy przyjli oni islam, lecz okazao si,
e pozostali przy swojej religii. Wtedy zrezygnowa z ich pomocy.
Gdy Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) dotar do miejsca zwanego
Asz-Szajchan, zarzdzi przegld wojska i nakaza powrt tym, ktrych uzna za zbyt
modych i niezdolnych do walki. Byli pord nich Abd Allah bin Umar bin al-Chattab, Usama
bin Zajd, Usjad bin Zahir, Zajd bin Sabit, Zajd bin Arkum, Uraba bin Aus, Amr bin Hazm,
Abu Said al-Chudri, Zajd bin Harisa al-Ansari, Sad bin Habba. Zalicza si do nich take Al-
Barra bin Aziba, jednake Al-Buchari przytacza hadis mwicy o udziale tego wojownika w
walce tego dnia. Jednoczenie Wysannik Boga pozwoli na walk modziecowi o imieniu
Rafi bin Chadid, ze wzgldu na umiejtnoci ucznicze tego pierwszego. Z kolei inny mody
muzumanin, Samra bin Dundub powiedzia wtedy: Jestem silniejszy ni Rafi, pokonam go
w walce. Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zgodzi si, by
zmierzyli si ze sob, a kiedy Samra zwyciy, pozwoli na walk take jemu.
Nadszed wieczr. Muzumanie odmwili modlitw o zachodzie soca, a take
wieczorn
119
, a nastpnie rozbili obz. Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
wybra pidziesiciu ludzi do patrolowania okolic obozowiska, ktrym dowodzi
Muhammad bin Maslama al-Ansari (ten, ktry zabi Kaba bin al-Aszrafa). Z kolei Zakwan
bin Abd Kajs podj si osobistego chronienia Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo).

19.5 Bunt Abd Allaha bin Ubajja i jego towarzyszy
Wojsko wyruszyo przed nastaniem witu, a nastpnie muzumanie odprawili porann
modlitw. Dotarli ju tak blisko wroga, e obie armie widziay si nawzajem. Wtedy wanie
hipokryta Abd Allah bin Ubajj podnis bunt, protestujc przeciwko odrzuceniu przez
Wysannika (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) jego opinii dotyczcej pozostania
w Medynie. Abd Allah wycofa si wraz z trzystoma wojownikami ktrzy stanowili niemal
jedn trzeci armii mwic: Nie rozumiemy, po co mamy si zabija?
Nie ma wtpliwoci co do tego, e przyczyn buntu nie byo samo odrzucenie opinii tego
hipokryty przez Wysannika (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), bowiem wtedy w
ogle nie wyruszaby z armi Proroka. Prawdziwym powodem bya ch wywoania
niepokoju i zamieszania w armii muzumanw na oczach ich wrogw. Mekkaczycy mieli
zobaczy, jak wikszo wojska odsuwa si od Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) i jak upada morale tych, ktrzy przy nim pozostali.
Temu hipokrycie nieomal udao si zrealizowa niektre z jego zamiarw, i dwie grupy
Banu Harisa z Al-Aus oraz Banu Salma z Al-Chazrad o mao nie odczyy si od wojska
muzumaskiego, jednake Bg odwid ich od tego. Oto, jak Bg Najwyszy mwi o tym w
Koranie:

Oto dwa wasze oddziay byy bliskie zaamania, lecz Bg by ich Opiekunem. Niech
zaufaj Bogu ludzie wierzcy!
120



119
Tzn. modlitwy Maghrib i Isza (przyp. red. pol.).
120
Koran, 3:122.
Abd Allah bin Haram ojciec Dabira bin Abd Allaha prbowa przypomnie
towarzyszom Abd Allaha bin Ubajja o obowizku spoczywajcym na nich w tej krytycznej
chwili. Pojecha za nimi i namawia do powrotu, lecz oni odmwili:

Powiedziano im: Przybywajcie! Walczcie na drodze Boga! Albo: Brocie si! Oni
powiedzieli: Jeli umielibymy walczy, to z pewnoci poszlibymy za wami. Oni tego dnia
blisi byli niewiary anieli wiary. Oni mwi swoimi ustami to, czego nie ma w ich sercach.
Bg wie najlepiej, co oni ukrywaj!
121


19.6 Droga muzumanw pod gr Uhud
Po buncie i wycofaniu si Abd Allaha bin Ubajja, Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) wraz ze swoim wojskiem liczcym siedmiuset wojownikw, kontynuowa
pochd w kierunku obozu wroga. Zamierza zaj pozycje na grze Uhud, drog zagradza
obz bawochwalcw. Wtedy Wysannik Boga spyta: Kto przyprowadzi nas blisko obozu
drog, ktra przeze nie prowadzi? Abu Chusajma odpowiedzia: Ja, Wysanniku Boga, a
nastpnie poprowadzi wojsko krtk drog, ktra przechodzia przez pola Banu Harisa na
wschd od armii politeistw.
Wojsko przeszo t drog obok ciany domu niewidomego hipokryty Murabba bin Kajzi,
ktry, gdy usysza zbliajce si wojsko, zacz sypa piaskiem w twarze muzumanw,
mwic: Nie pozwalam ci przechodzi przez moj ziemi, jeli jeste Wysannikiem Boga.
Ludzie chcieli go zabi, lecz Wysannik powiedzia: Nie zabijajcie go. Jego serce jest lepe,
tak jak lepe s jego oczy.
Wojsko dotaro do przeczy nieopodal gry Uhud i rozbio tam obz w takim miejscu, e
armia wroga znalaza si pomidzy siami muzumanw a Medyn. Tam Wysannik Boga
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) przygotowa szeregi do walki i wybra grup
pidziesiciu sprawnych ucznikw, ktrymi dowodzi Abd Allah bin Dubajr bin an-
Numan al-Ansari al-Ausi al-Badri. Prorok nakaza im zaj pozycje na grze lecej po
poudniowej stronie kanau, ktra pniej bya znana pod nazw Gry ucznikw, a
znajdowaa si mniej wicej sto pidziesit metrw na poudniowy wschd od obozu
muzumanw.
Wysannik Boga wyjani wtedy cel tego postpowania, a mianowicie zabezpieczenie
przez atakiem od tyu, nakazujc ucznikom, by nie opuszczali swoich pozycji niezalenie od
tego, czy szale zwycistwa przechyla si bd na korzy muzumanw, czy te nie.
Powiedzia: Chrocie nasze plecy. Jeli ujrzycie, e nas zabijaj, nie pomagajcie nam, a jeli
zobaczycie, e zbieramy upy, nie bierzcie w tym udziau, za wedle relacji przekazanej
przez Al-Buchariego: Jeli zobaczycie, e porywaj nas ptaki, nie ruszajcie si z waszego
miejsca, a po was nie pol, a jeli zobaczycie, e zwyciylimy tych ludzi i rozgromilimy,
nie ruszajcie si z waszego miejsca, pki po was nie pol. Oddzia ucznikw zamyka
jedyn drog, ktr kawaleria wroga moga okry muzumanw.
Dowdztwo nad prawym skrzydem ob Al-Munzir bin Amr, nad lewym Az-Zubajr bin
al-Awwam, ktremu pomaga Al-Mikdad bin al-Asuad. Az-Zubajr mia za zadanie stawienie
oporu jedcom Chalida bin al-Walida. Na przedzie wojska stana elita muzumanw,
znanych ze swej odwagi i mstwa. Wojsko zajo pozycje sobotniego ranka, sidmego
szawwala, trzeciego roku hidry.
Mdra i precyzyjna taktyka, wiadczca o militarnym geniuszu Proroka (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo), polegaa na wyborze najlepszego miejsca do stoczenia bitwy.
Od tyu i prawej strony armia bya chroniona przez wzniesienia gry, z kolei lewa strona, a
take tyy byy chronione przez ucznikw. Wybr miejsca na rozbicie obozu pozwala w

121
Koran, 3:167.
razie poraki na wycofanie si w stosunkowo bezpieczne miejsce. Z kolei bawochwalcy
stanli obozem na rwninie, ktra nie pozwalaa im ani na odniesienie duych korzyci w
razie zdobycia przez nich przewagi, ani na ucieczk, jeli to muzumanie zdobyliby przewag.
Ponadto mniejsza liczebno armii muzumaskiej bya zrekompensowana wyborem
najodwaniejszych wojownikw.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zabroni rozpoczynania
walki bez jego rozkazu. Zachca swoich towarzyszy do cierpliwoci i mstwa podczas
spotkania z wrogiem. Wyj swj miecz i zawoa:
Kto wemie ten miecz i postpi z nim, jak naley?
Podeszo kilku mczyzn, wrd nich Ali bin Abi Talib, Az-Zubajr bin al-Awwam oraz
Umar bin al-Chattab, a take Abu Dudana Sammak bin Charsza, ktry spyta:
A jak naley z nim postpi?
Bi nim w twarze wrogw, a si wykrzywi odpar Prorok.
Ja postpi z nim tak, jak naley, Wysanniku Boga rzek Abu Dudana, a wtedy
Prorok da mu miecz.
Abu Dudana by czowiekiem odwanym, ktry jednak lubi obnosi si ze swoj
walecznoci. Posiada czerwony turban, a gdy go zakada, to ludzie wiedzieli, i bdzie
walczy a do mierci. Wzi miecz, owin gow tym turbanem i zacz z pych przechadza
si pomidzy szeregami, a Wysannik Boga powiedzia: To chd, ktrego Bg nienawidzi,
za wyjtkiem takiej sytuacji.

19.7 Sformowanie armii mekkaskiej
Z kolei bawochwalcy ustawili swoje wojsko w szeregi, a gwnodowodzcym zosta Abu
Sufjan Sachr bin Harb, ktry zaj pozycj w rodku wojska. Na prawej flance postawiono
Chalida bin al-Walida, a na lewej Akram bin Abi Dahla. Na dowdc piechoty wyznaczono
Safwana bin Umajj, a na dowdc ucznikw Abd Allaha bin Abi Rabia.
Sztandar, jak ju wspominalimy, nis oddzia spord plemienia Banu Abd ad-Dar.
Ludzie z tego klanu byli chorymi armii mekkaskiej od czasu, gdy Banu Abd Manaf
podzielili pomidzy siebie stanowiska, ktre odziedziczyli po Kusajju bin Kallabie, a ich
prawa do niesienia sztandaru nikt i nigdy nie omieli si zakwestionowa. Jednake teraz
Abu Sufjan przypomnia im o tym, co stao si pod Badr (muzumanie wzili wtedy do
niewoli nioscego chorgiew An-Nadra bin al-Harisa), nastpujcymi sowy: O, Banu Abd
ad-Dar! Nielicie nasz sztandar w dniu Badr, i spotkao nas to, co sami widzielicie.
Abu Sufjanowi udao si osign swj cel. Banu Abd ad-Dar mocno si zdenerwowali i
powiedzieli Abu Sufjanowi: Mamy ci odda nasz chorgiew?! Zobaczysz, co zrobimy z
tob jutro, jeli ci spotkamy! Gdy zacza si bitwa, walczyli tak zacicie, e zostali wybici
co do jednego.
Swoj rol zaczy ogrywa take kobiety kurajszyckie pod dowdztwem Hind bint Utby,
ony Abu Sufjana. Chodziy wzdu szeregw wojownikw, gray na bbnach i pieway
pieni, zachcajce mczyzn do walki.

Zabiegi dyplomatyczne Kurajszytw
Tu przed wybuchem bitwy Kurajszyci sprbowali podzieli muzumanw i wywoa
konflikt w ich szeregach. Abu Sufjan wysa do pomocnikw posa, ktry przekaza im:
Zostawcie naszego brata stryjecznego, a wtedy my zostawimy was, bowiem nie mamy
potrzeby walczy z wami. Wiara pomocnikw nie pozwolia im na tak zdrad, wic
stanowczo odrzucili t propozycj.
Dwie grupy zbliyy si do siebie, a Kurajszyci jeszcze raz sprbowali dokona rozamu
wrd muzumanw. Do szeregw armii medyskiej podszed zdrajca Abu Amir, zwany
take Mnichem (Wysannik Boga niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo nazwa go
Al-Fasik, co znaczy Zepsuty, a prawdziwe jego imi brzmiao Abd Amr bin Sajfi). Abu Amir
by wodzem plemienia Al-Aus w czasie dahilijji, a gdy przyszed islam, nie kry swojej
wrogoci wobec nowej religii i Wysannika Boga. Wyjecha z Medyny i uda si do
Kurajszytw, by podburza ich przeciwko Prorokowi i zachca do walki. Zapewnia, e gdy
tylko Al-Aus go zobacz, stan po jego stronie. Teraz wyszed ku muzumanom w otoczeniu
kilku niewolnikw i zawoa: O, ludzie z Al-Aus! Mwi do was Abu Amir! Odpowiedzieli
mu: Niech Bg nie da ci za grosz aski, bezboniku! Wtedy powiedzia: Mj lud dotkno
zo po moim odejciu, a w czasie bitwy zaciekle walczy przeciwko ludziom z Al-Aus i
rzuca w nich kamieniami.
Zamiary Kurajszytw po raz drugi spezy na niczym nie udao si skoni muzumanw
z Medyny do zdrady. Te prby pokazay jednak, e poiteici z Mekki obawiali si bitwy z
armi muzumanw, cho przecie byli od nich o wiele liczniejsi.

19.8 Przebieg bitwy
Sygna do rozpoczcia bitwy da nioscy chorgiew bawochwalcw Talha bin Abi Talha
al-Abdari, ktry nalea do najodwaniejszych onierzy kurajszyckich. Wyjecha on z
szeregu na swoim wielbdzie i rzuci wyzwanie do pojedynku. Pocztkowo muzumanie
zignorowali je, jako e znali jego si i odwag. Dopiero Az-Zubajr wyszed mu naprzeciw,
wskoczy na jego wielbda, zrzuci go na ziemi i zabi mieczem.
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), ktry obserwowa ten wspaniay
pojedynek, krzykn wtedy Bg jest Wielki!, a po nim powtrzyli ten okrzyk pozostali
muzumanie. Wysannik Boga pochwali Az-Zubajra, mwic o nim: Kady prorok mia
swojego apostoa, a moim apostoem jest Az-Zubajr.

Walka wok chorgwi Kurajszytw
Walka rozgorzaa na caej dugoci pola bitwy, jednak najostrzejsza toczya si wok
chorgwi bawochwalcw. Po zabiciu dowdcy Banu Abd ad-Dar, Talhy bin Abi Talhy,
sztandar ponis jego brat Abu Szajba Usman bin Abi Talha. Podbieg do niego Hamza bin
Abd al-Muttalib i uderzy go mieczem w bark tak mocno, e ostrze doszo a do ppka, a
przez ran byo wida puca zabitego. Nastpnie chorgiew ponis Abu Sad bin Abi Talha,
lecz Sad bin Abi Wakkas trafi go strza w krta, zabijajc go na miejscu. Wedug innej
wersji, podszed do niego Ali bin Abi Talib i zabi go po wymianie ciosw. Kolejnym
chorym bawochwalcw zosta Musafi bin Talha bin Abi Talha, lecz Asim bin Sabit bin
Abi al-Aflah trafi go strza i zabi. Pniej sztandar trafi w rce jego brata Kallaba bin
Talhy bin Abi Talhy, ktrego zabi Az-Zubajr bin al-Awwam. Kolejnym nioscym chorgiew
by ich brat Al-Dallas bin Talha bin Abi Talha Talha bin Ubajd Allah wymierzy mu
miertelny cios mieczem, a wedug innej relacji, Asim bin Sabit bin Abi al-Aflah zabi go
strzaem z uku.
Tych szeciu ludzi byo czonkami jednej rodziny Abu Talhy Abd Allaha bin Usmana bin
Abd ad-Dara, i wszyscy zginli, niosc chorgiew politeistw. Przej j Artaa bin Szarhabil,
ktrego zabi Ali bin Abi Talib, a wedug innej wersi Hamza bin Abd al-Muttalib. Potem
ponis j Szarih bin Kariz, ktrego zabi hipokryta Kuzman, walczcy w szeregach
muzumanw dla sawy, nie dla islamu. Kuzman zabi rwnie dwch kolejnych pogan,
ktrzy nieli chorgiew caej armii byli nimi Abu Zajd Amr bin Abd Manaf al-Abdari i Bin
Haszim al-Abdari.
Tak polego dziesiciu czonkw plemienia Banu Abd ad-Dar, nioscych chorgiew, a
zdawao si, e nie pozosta nikt, kto mgby j nie. Wtedy podszed ich etiopski niewolnik
o imieniu Sawab, wzi chorgiew i wykaza odwag i mstwo, ktrymi przewyszy swoich
panw. Walczy do momentu, gdy straci obydwie rce, a wtedy trzyma chorgiew midzy
swoj piersi a brod, by nie upada na ziemi, a pad martwy. Przed mierci powiedzia:
O Boe, czy bdzie mi wybaczone?
Po mierci Sawaba chorgiew upada na ziemi i pozostaa na ziemi.
Walka w innych miejscach rwnie bya krwawa. Abu Dudana w swoim czerwonym
turbanie posuwa si naprzd, niosc miecz Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), i dotrzymywa obietnicy, ktr zoy Prorokowi przed bitw. Zagbi si
w tumie wojownikw, a za kadym razem, gdy stawa twarz w twarz z bawochwalc,
zabija go. Przetrzebi szeregi przeciwnikw, a przebi si do Hind, przywdczyni kobiet
kurajszyckich. Relacjonuje Abu Dudana:
Ujrzaem czowieka, ktry strasznie drapa ludzi. Podszedem do niego, a on zacz
krzycze. Okazao si, e to kobieta. Nie zbrukaem honoru miecza Proroka, bijc nim w
kobiet.

mier Hamzy bin Abd al-Muttaliba
Hamza bin Abd al-Muttalib take walczy jak lew, wchodzc w szeregi wojska
bawochwalcw z niespotykan odwag i zabijajc tych, ktrzy znani byli jako bohaterowie.
O tym, co stao si pniej, opowiada Wahszi bin Harb:
Byem sug Dubajra bin al-Mutima, ktrego stryj Taima bin Udajj zosta ranny w
bitwie Badr. Gdy Kurajszyci wyruszali pod Uhud, Dubajr powiedzia mi: Jeli zabijesz
Hamz, stryja Muhammada, bdziesz wolny, poszedem wic wraz z innymi. Jestem
Etiopczykiem i wadam wczni tak, e rzadko nie trafiam, wic gdy obie armie spotkay si,
zaczem wypatrywa Hamzy. Zobaczyem go, jak kadzie trupem jednych ludzi za drugimi, a
nikt nie potrafi go powstrzyma. Przygotowaem si do walki z nim i czekaem, a si do
mnie zbliy. Wtedy podszed do niego Siba bin Abd al-Uzza, a gdy Hamza zobaczy go,
krzykn: Chod do mnie, synu obrzezaczki!, gdy matka tamtego zajmowaa si obrzezaniem.
Siba przyj wyzwanie, a wtedy Hamza rozpata mu gow.
Wwczas zaczem celowa w niego wczni, a rzuciem, trafiajc go w brzuch. Hamza
zacz i w moim kierunku, lecz upad i umar. Podszedem do niego, zabraem swoj
wczni i wrciem do obozu, gdy nie chciaem walczy z innymi. Zabiem Hamz tylko po
to, by sta si wolnym. Po powrocie do Mekki faktycznie uwolniono mnie
122
.
Pomimo ogromnej straty, jak ponieli muzumanie poprzez zabicie stryja Wysannika
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), Hamzy bin Abd al-Muttaliba, udao im
si zapanowa nad sytuacj. Abu Bakr, Umar bin al-Chattab, Ali bin Abi Talib, Az-Zubajr bin
al-Awwam, Musab bin Umajr, Talha bin Ubajd Allah, Abd Allah bin Dahsz, Sad bin
Muaz, Sad bin Ubada, Sad bin ar-Rabi, Anas bin an-Nadr oraz im podobni walczyli tego
dnia jak lwy, amic si bawochwalcw.
Bohaterem zosta take Hanzala al-Ghasil, syn Abu Amira zwanego Mnichem, a pniej
Zepsutym, o ktrym bya mowa powyej ktry dopiero co wzi lub. Gdy usysza
wezwanie do walki, natychmiast opuci objcia swojej ony. Przebija si przez szeregi
bawochwalcw, a doszed do wodza Kurajszytw Abu Sufjana Sachra bin Harba. Mao
brakowao, by go umierci, lecz wtedy okazao si, e Bg przepisa mu mczestwo gdy
ju uzyska przewag nad Abu Sufjanem, zauway go Szaddad bin Al-Aswad i zabi.

O krok od zwycistwa
Oddzia, wyznaczony przez Wysannika (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo),
stojcy na Grze ucznikw, take wzi udzia w walce. Kawaleria mekkaska pod
dowdztwem Chalida bin al-Walida i Abu Amira Zepsutego trzykrotnie atakowaa lewe

122
Wahszi przyj islam po bitwie At-Taif. Zabi faszywego proroka Musajlim t sam wczni, by take
wiadkiem bitwy Al-Jarmuk z Bizantyjczykami.
skrzydo armii medyskiej w celu wyjcia na flank i tyy muzumanw, lecz za kadym
razem ucznicy obsypywali ich strzaami, niweczc tym samym plany bawochwalcw.
Mae wojsko muzumaskie panowao nad polem bitwy, przetrzebiajc szeregi
wojownikw z Mekki i amic si ich armii. Co prawda najwikszym moliwym wysikiem
zdoano zatrzyma atak armii Wysannika (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo),
lecz potga wojska Kurajszytw zacza si chwia. Nikt nie mia odwagi zbliy si do
chorgwi, ktra po mierci Sawaba upada na ziemi, by j podnie, bo wtedy sam zostaby
celem najbardziej zaciekych atakw. Wojsko bawochwalcw zaczo si wycofywa, a ich
wojownicy zapomnieli o zemcie i przywrceniu swojego honoru.
Wedug Ibn Ishaka, wtedy Bg zesa zwycistwo muzumanom, speniajc Swoj
obietnic. Udao im si wyprze Mekkaczykw z ich obozu, a poraka tych ostatnich staa
si nieunikniona. Kobiety kurajszyckie rwnie uciekay w popochu. Wtedy muzumanie
rzucili si w pocig za Mekkaczykami, po drodze zbierajc upy.

Straszny bd ucznikw
Gdy zdawao si, e maa armia wiernych osignie kolejne druzgocce zwycistwo nad
Mekk, nie mniej wspaniae od tego spod Badr, wikszo spord ucznikw popenia
miertelny bd, ktry nie do, e doprowadzi do poniesienia ogromnych strat przez
muzumanw, to omal nie przyczyni si do zabicia Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), a pniej zachwa prestiem, ktrym muzumanie cieszyli si po bitwie
pod Badr.
Ju wspomnielimy o stanowczych rozkazach, przekazanych ucznikom przez Wysannika
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Jednake kiedy ucznicy ujrzeli, jak
muzumanie zbieraj zdobycz w obozie pokonanego (jak si zdawao) wroga, przewaya w
nich mio do ycia doczesnego i powiedzieli do siebie: upy! upy! Nasi towarzysze
zwyciyli, na co wic czekamy? Na prno ich dowdca, Abd Allah bin Dubajr,
przypomina im rozkazy Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), mwic:
Czybycie zapomnieli, co powiedzia wam Wysannik Boga?! Ogromna wikszo
ucznikw nie zwrcia uwagi na jego napomnienia i powiedziaa: Na Boga, chodmy tam,
by zdoby nasz cz upw. Nastpnie czterdziestu ucznikw opucio swoje pozycje na
grze. Pozosta na niej jedynie Abd Allah bin Dubajr z dziewicioma towarzyszami, ktrzy
byli zdecydowani utrzymywa swe pozycje do czasu, gdy otrzymaj zezwolenie na
opuszczenie ich bd zostan zabici.
Chalid bin al-Walid wykorzysta t wspania okazj, zebra swoich jedcw i zawrci,
by zaatakowa flank muzumanw. Kawalerzyci szybko zabili Abd Allaha bin Dubajra i
jego towarzyszy, a nastpnie zaatakowali przeciwnika od tyu, wznoszc okrzyk wojenny.
Wtedy bawochwalcy odzyskali odwag i powrcili do walki. Jedna z towarzyszcych im
kobiet Amra bint Alkama al-Harisijja pospieszya, by podnie lec na ziemi chorgiew
politeistw, ktrzy zaczli zbiera si wok niej, nawoujc swoich towarzyszy. Z wrogiem
przed sob i kawaleri Chalida na tyach, muzumanie zostali okreni.
W tamtym momencie Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
znajdowa si na tyach swojej armii w towarzystwie dziewiciu wojownikw (siedmiu
spord pomocnikw, a dwch spord emigrantw) Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) obserwowa walk, gdy zosta zupenie zaskoczony przez kawaleri
Chalida bin al-Walida. Mg albo szybko ratowa si ucieczk, by wraz z dziewicioma
towarzyszami schroni si w bezpiecznym miejscu, pozostawiajc okrone wojsko
wasnemu losowi, albo zaryzykowa wasnym yciem i wezwa swoich towarzyszy do
zebrania si wok niego, a nastpnie wraz z silnym oddziaem przebi si do wzgrz Uhud.
Wtedy Wysannik okaza swj geniusz i niespotykan odwag, nawoujc wiernych
sowami: Sudzy Boga (chodcie tu)! Podj niemae ryzyko, wiedzc, e bawochwalcy
usysz jego gos wczeniej, ni muzumanie. I rzeczywicie, politeici rozpoznali go, zanim
wierni zdyli skupi si wok niego.

Okrenie
Gdy muzumanie zostali okreni, cz z nich rzucia si do ucieczki, uciekajc do
Medyny lub na szczyt gry Uhud. Inni z kolei nie byli w stanie odrni przyjaci od
wrogw, przez co zaczli zabija siebie nawzajem. Relacjonuje Al-Buchari za Aisz (niech
Bg bdzie z niej zadowolony):
W dniu Uhud, kiedy zdawao si, e bawochwalcy ponios klsk, Iblis zawoa: Sudzy
Boga, uwaajcie na tych z tyu! Wwczas przednie szeregi muzumanw uderzyy w tylne i
stary si z nimi. Huzajfa zauway wrd przeciwnikw swojego ojca Al-Jamana i krzykn:
Sudzy Boga, to mj ojciec!, lecz mimo to towarzysze Huzajfy zabili go. Huzajfa powiedzia:
Niech Bg wam wybaczy
123
.
Zapanowa chaos. Ludzie bkali si bez celu po polu bitwy, a wtedy usyszeli krzyk, e
Muhammad (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zgin. Wtedy stracili reszt
odwagi, a ich morale upado. Cz porzucia swoj bro, poddajc si, inni z kolei myleli o
skontaktowaniu si z przywdc hipokrytw Abd Allahem bin Ubajjem, by ten rozpocz
negocjacje pokojowe z Abu Sufjanem. Obok tej grupy przechodzi Anas bin an-Nadr, ktry
zapyta:
Na co czekacie?
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zosta zabity!
odpowiedzieli.
Co zrobicie ze swoim yciem bez niego? zapyta. Stawajcie i umierajcie tak, jak
umar Wysannik Boga! O, Boe, przepraszam Ci za to, co zrobili muzumanie i odcinam si
od tego, co zrobili bawochwalcy!
Wwczas podszed do niego Sad bin Muaz i spyta Anasa:
Dokd to, Abu Umarze?
Oto wiatr wiejcy z Raju, Sadzie odpar Anas poczuem go pod gr Uhud.
Po tych sowach odszed i walczy z bawochwalcami, a zgin. Po bitwie nikt nie by w
stanie rozpozna jego ciaa, ktre nosio ponad osiemdziesit ran, zadanych wczni,
mieczem oraz strzaami z uku. Zrobia to dopiero jego siostra, rozpoznajc go po
koniuszkach palcw.
Sabit bin ad-Dahdah wezwa swoich ludzi: O, pomocnicy, nawet jeli Muhammad zgin,
to Bg yje i nie umiera. Walczcie za sw religi, a Bg was wspomoe i da zwycistwo.
Wraz ze swoimi wojownikami zaatakowa kawaleri Chalida bin al-Walida. Chocia Chalid
zabi Sabita, jego towarzysze walczyli, dopki wszyscy nie zginli.
Pewien czowiek spord emigrantw przeszed obok ociekajcego krwi czowieka
spord pomocnikw i spyta go:
Czy syszae o tym, e Muhammad zgin?
Jeli Muhammad zgin, to dotar do swojego Pana, a wy walczcie za wasz religi
odpowiedzia tamten.
Dziki takiej odwadze i powiceniu w szeregi muzumanw powrci duch bojowy,
rozsdek i rozum. Porzucili pomys poddania si bd kontaktu z Ibn Ubajjem i zaatakowali
bawochwalcw, prbujc przebi sobie drog do Wysannika Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo). Dowiedzieli si take, e wie o zabiciu Proroka jest kamstwem,
co jeszcze dodao im si. Udao im si przebi okrenie.
Byli rwnie tacy, ktrych od pocztku okrenia interesowa jedynie los Wysannika
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Ci wojownicy od razu przebili si do

123
Inne rda poza Al-Bucharim podaj, e Wysannik Boga nakaza wypacenie odszkodowania Huzajfie
za mier jego ojca. Huzajfa powiedzia: Oddaem to odszkodowanie biednym muzumanom.
jego stanowiska, a byli wrd nich Abu Bakr as-Siddik, Umar bin al-Chattab, Ali bin Abi
Talib i inni (niech Bg bdzie z nich zadowolony).

Walka wok Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
Podczas gdy muzumanie rozpaczliwie walczyli w okreniu, ponoszc cikie straty,
wok Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) toczya si ostra
walka. Kiedy Prorok zawoa: Przyjdcie do mnie, jam jest Wysannik Boga!, politeici
usyszeli jego gos i skierowali atak przeciwko niemu, zanim komukolwiek z wojska
muzumaskiego udao si powrci. Tak wic pomidzy bawochwalcami a dziewicioma
towarzyszami Wysannika Boga rozgorzaa ostra walka, w ktrej ci ostatni wykazali ogromne
powicenie i bohaterstwo.
Relacjonowa Muslim za Anasem bin Malikiem, e Wysannik Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) podczas bitwy Uhud przebywa pord siedmiu pomocnikw oraz
dwch emigrantw. Gdy wrogowie zaatakowali ich, Wysannik spyta: Kto ich odeprze,
zdobywajc Raj? Jeden z pomocnikw wyruszy naprzd, walczy i zgin. Bawochwalcy
atakowali do momentu, gdy zgina caa sidemka pomocnikw. Wtedy Wysannik Boga
powiedzia do dwch pozostaych towarzyszy spord emigrantw: Nie bylimy
sprawiedliwi wzgldem naszych towarzyszy.
Ostatnim spord siedmiu pomocnikw by Amara bin Jazid bin as-Sakan. Po jego mierci,
Wysannik (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) pozosta jedynie w towarzystwie
dwch emigrantw, Sada bin Abi Wakkasa oraz Talhy bin Ubajd Allaha. By to
najniebezpieczniejszy moment w yciu Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) oraz wspaniaa okazja dla bawochwalcw, ktrzy natychmiast
postanowili j wykorzysta, skupiajc swoje ataki na osobie Proroka (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo), by go zabi. Utba bin Abi Wakkas rzuci w niego kamieniem,
rozcinajc jego doln warg. Abd Allah bin Szihab az-Zahri rozci jego czoo. Nastpnie
podjecha waleczny jedziec Abd Allah bin Kamia, ktry uderzy Proroka mieczem tak
mocno, e ten ostatni skary si z powodu blu przez ponad miesic, jednake nie udao si
przebi tarczy Proroka. Za drugim razem uderzy w gow, a dwa piercienie z hemu Proroka
wbiy si w jego policzek. Bawochwalca powiedzia: We je, bowiem jestem Ibn
Kamia
124
. Prorok, wycierajc krew ze swojej twarzy, odpar: Niech Bg uczyni ci jeszcze
niszym.
Wedug Al-Buchariego i Muslima Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
mia zamany przedni zb, i rozbit gow, z ktrej cieka krew. Powiedzia wtedy: Jak moe
odnie sukces nard, ktry poci twarz swojego proroka i zama jego zb za to tylko, e on
wzywa ich do Boga? Inne rda podaj, i Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) wznis wtedy modlitw do Boga: Panie, wybacz ludziom z mego
narodu, bowiem s oni niewiadomi.
Bawochwalcy dyli do zabicia Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), lecz dwaj emigranci, Sad bin Abi Wakkas oraz Talha bin Ubajd Allah
(naleeli oni do najlepszych ucznikw wrd Arabw), wykazali si niezwykym
bohaterstwem i odwag. Cho walczyli jedynie we dwch, udao im si powstrzyma pogan.
Stawiali im opr tak dugo, a odparli bawochwalcw od Wysannika Boga (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo).
Wysannik (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wyjmowa strzay z koczanu i
podawa je Sadowi bin Abi Wakkasowi, mwic: Strzelaj, oddabym za ciebie ojca i matk!
Sowa te wiadcz o zdolnociach uczniczych tego ostatniego, bowiem Prorok nigdy poza t
jedn sytuacj nie przysiga w ten sposb na oboje rodzicw.

124
Bin Kamia znaczy po arabsku Syn Niskiej (przyp. tum.).
Talha bin Ubajd Allah rwnie odznaczy si bohaterstwem walczy niczym jedenastu
mczyzn, a zosta uderzony mieczem w rk, a jego palce zostay odcite. Wedug pewnej
relacji zosta on ranny ponad trzydzieci razy, a jego palce zostay sparaliowane. Wedle innej
relacji Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia: Kto chce zobaczy
mczennika chodzcego po powierzchni ziemi, niech popatrzy na Talh bin Ubajd Allaha.
Te wydarzenia rozegray si w cigu krtkiej chwili, a szlachetni towarzysze Proroka
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), walczcy w szeregach muzumanw, nie
widzieli rozwoju sytuacji. Kiedy wreszcie z trudem usyszeli jego gos, pospieszyli ku niemu,
by go chroni, lecz dotarli do niego ju po tym, jak szeciu pomocnikw zgino, sidmy
zosta ranny, a Prorok otrzyma wspomniane powyej rany. Towarzysze utworzyli wok
niego mur ze swoich cia i broni, bronic go przed uderzeniami wroga i odpowiadajc na ich
ataki. Pierwsz osob, ktra do niego powrcia, by jego towarzysz z groty, Abu Bakr
as-Siddik (niech Bg bdzie z niego zadowolony). Do osb, ktre przybyy wtedy do Proroka,
naleeli: Abu Dudana, Musab bin Umajr, Ali bin Abi Talib, Sahl ibn Hanif, Malik bin Sinan
(syn Abu Saida al-Chudriego), Umm Ammara Nusajba, Katada bin an-Numan, Umar bin
al-Chattab, Hatib bin Abi Baltaa oraz Abu Talha.
Liczba bawochwalcw w pobliu Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
rosa z kad chwil, a ich ataki przybieray na sile. Wysannik Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) wpad do jednej z jam wykopanych przez Abu Amira Zepsutego,
rozbijajc kolano. Ali wzi go za rk, a Talha bin Ubajd Allah obj go i wydoby z dziury.
Nafi bin Dubajr powiedzia, e sysza jednego z emigrantw, ktry opowiada:
Byem wiadkiem bitwy Uhud i widziaem, jak strzelano z ukw w stron Wysannika
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), lecz adna ze strza nie trafia go.
Usyszaem take Abd Allaha bin Szihaba az-Zahriego, ktry powiedzia: Wskacie mi
Muhammada, nie uda mu si uratowa, jeli podejd do niego blisko. Wysannik Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) sta wwczas sam, a tamten przeszed obok niego.
Sawfan zruga go za to, a tamten odpar: Przysigam na Boga, nie widziaem go! Przysigam
na Boga, e wci co staje nam na przeszkodzie. Jest nas czterech, umwilimy si, e go
zabijemy, i wci nam si to nie udaje!
Muzumanie wykazali si wspaniaym bohaterstwem, rzadko spotykanym w historii. Abu
Talha sta przed Wysannikiem Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo),
osaniajc go wasn piersi przed strzaami wroga podobnie Abu Dudana. Z kolei Hatib
bin Ubajj ledzi Utb bin Abi Wakkasa tego, ktry zama zb Proroka i obci mu gow
mieczem, a nastpnie zabra jego konia i miecz. Sad bin Abi Wakkas bardzo pragn zabi
swojego brata Utb, lecz udao si to Hatibowi. W walce z bawochwalcami wykaza si
rwnie ucznik Sahl bin Hanif. Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) take strzela z uku, ktry nastpnie przej Katada bin an-Numan. Ten
ostatni zosta trafiony w oko, a wypado na jego policzek. Wtedy Wysannik Boga wasn
rk woy jego oko na waciwe miejsce.
Abd ar-Rahman bin Auf zosta trafiony w usta, przez co straci przednie zby i odnis
ponad dwadziecia ran, midzy innymi w nog, przez co pniej kula. Malik bin Sanan
wyssa krew z policzka Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo),
oczyszczajc tym samym ran, a nastpnie zgin w walce. Powiedzia o nim Prorok (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).: Kto chce spojrze na czowieka spord ludzi
Raju, niech spojrzy na niego.
Umm Ammara rwnie walczya tamtego dnia. Gdy bya wrd muzumanw, natkna si
na wojownika o imieniu Ibn Kamia, ktry uderzy j w bark, pozostawiajc gbok ran.
Ona take kilkakrotnie uderzya go mieczem, lecz dziki tarczy nie odnis obrae. Umm
Ammara walczya dalej, a zostaa ranna dwanacie razy.
Musab bin Umajr rwnie walczy niezwykle mnie, bronic Proroka (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) przed atakiem Ibn Kamia i jego towarzyszy. Musab nis w swym
rku chorgiew. Gdy uderzono go mieczem w praw rk, ucinajc j, wzi chorgiew w
lew rk, a gdy t rwnie straci, przytrzymywa chorgiew swoj piersi i szyj, a zabi
go Ibn Kamia, ktry myla, e zabi Muhammada, bowiem Wysannik Boga i Musab byli do
siebie podobni. Wtedy Ibn Kamia wycofa si z bitwy i krzykn, e Muhammad zgin.
Wkrtce wiadomo o zabiciu Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
rozniosa si wrd bawochwalcw i muzumanw. W tamtym momencie jak
opowiedzielimy wczeniej wielu z otoczonych towarzyszy stracio ducha walki, ich morale
upado, a w wojsku muzumaskim zapanowa chaos. Jednake okrzyk, jaki wyda Ibn
Kamia, osabi take si ataku bawochwalcw, gdy pomyleli oni, e udao im si osign
cel. Wielu z nich zajo si grabie zwok polegych muzumanw.

Opanowanie sytuacji i odwrt na przecz
Po zabiciu Musaba Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
przekaza chorgiew Alemu bin Abi Talibowi. Wwczas Prorokowi (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) udao si poczy z reszt armii muzumaskiej. Jako pierwszy
pozna go Kab bin Malik, ktry zawoa z caych si: Muzumanie, radosna nowina, to
Wysannik Boga!, lecz ten ostatni da mu znak, by zamilk. Jednake okrzyk dotar do uszu
muzumanw, a wok Proroka szybko zebrao si okoo trzydziestu wojownikw. Wtedy
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nakaza odwrt w kierunku
przeczy. Wierni wycofywali si w cakowitym porzdku, mimo rosncego naporu
bawochwalcw, ktrym jednak nie udao si zamkn drogi odwrotu.
W pewnej chwili do Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) podjecha
Usman bin Abd Allah bin al-Mughira jeden z jedcw mekkaskich i powiedzia:
Prdzej zgin, ni on si wyratuje! Zaczli walczy, ale ko Usmana potkn si na jednej z
dziur, a wtedy Al-Haris bin as-Sama zrani tamtego mieczem w nog, a nastpnie powali,
zabierajc jego bro. Po chwili sam zosta ciko zraniony pniej musia by niesiony
przez innych muzumanw przez Abd Allaha bin Dabira, ktrego z kolei zabi bohater w
czerwonym turbanie, Abu Dudana, odcinajc gow Ibn Dabira, a wzleciaa w powietrze.
Podczas odwrotu wierni dotarli do miejsca, w ktrym drog zagradzaa skaa. Prorok
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) prbowa wspi si na ni, ale nie udao mu
si ostatnimi czasy przybra na wadze, ponadto przeszkadzaa mu tarcza i odniesione rany.
Wwczas Talha bin Ubajd Allah pomg Wysannikowi Boga, podnoszc go. Prorok
powiedzia wtedy, e Talha zasuy na Raj.
Wedug Ibn Ishaka, gdy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
dociera ju do przeczy, dopad go Ubajj bin Chalaf i krzykn:
Gdzie jest Muhammad?! Prdzej zgin, ni on si uratuje!
Czy ktry z nas ma go powstrzyma? spytali towarzysze Proroka (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo).
Zostawcie go odpowiedzia Wysannik Boga, wzi wczni od Al-Harisa bin
as-Sammy i rzuci ni we wroga, a utkwia pomidzy hemem a konierzem kolczugi, a sam
Ubajj spad z konia.
Rana nie bya grona; na szyi Ibn Chalafa pojawio si tylko lekkie zadrapanie, lecz po
powrocie do Kurajszytw zacz krzycze:
Muhammad mnie zabi!
Rozum postradae! odpowiedzieli tamci. Przecie jeste zdrowy!
Ale on powiedzia mi w Mekce, e mnie zabije
125
odpar Ubajj. Wystarczy, e na
mnie splunie, a ju bd martwy!
I faktycznie, Ubajj umar podczas powrotu do Mekki.
Wreszcie oddziaowi Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), a
take reszcie armii, udao si wycofa na bezpieczn przecz. Co prawda wedug Ibn Ishaka,
gdy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) by na przeczy,
Kurajszyci zaczli wspina si na gr pod przywdztwem Abu Sufjana i Chalida bin
al-Walida, by po raz ostatni zaatakowa muzumanw. Wysannik Boga rzek wtedy: Boe,
nie pozwl, by wspili si powyej nas. Oddzia emigrantw z Umarem bin al-Chattabem
zmusi wrogw do wycofania si (wedle innej relacji, Sad bin Abi Wakkas zabi trzech
wojownikw strzaami z uku).
By to ju ostatni atak bawochwalcw, ktrzy nastpnie odstpili i zaczli przygotowywa
si do drogi powrotnej. Niestety niektrzy z nich (take kobiety), zbezczecili ciaa polegych
muzumanw, ucinajc im uszy, nosy lub narzdy pciowe, a take rozcinajc brzuchy. Hint
bint Utba (ona Abu Sufjana) rozcia brzuch Hamzy i chciaa zje jego wtrob, a kiedy nie
moga jej przekn, ucia mu nos i uszy, by zrobi z nich naszyjnik.
Po tym, jak Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) znalaz si na
przeczy, Ali bin Abi Talib przynis w swojej tarczy wod z Al-Mihras (wedug jednych to
wydrona skaa, a wedug innych nazwa rda pod gr Uhud), by Wysannik mg si
napi. Woda miaa jednak nieprzyjemny zapach, wic Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) jedynie umy z krwi twarz i gow, mwic: Bg gniewa si z powodu
krwi na twarzy Jego Proroka. Pomagaa mu jego crka Fatima, ktra rwnie zaoya
opatrunek na rany Wysannika. Muhammad bin Maslama przynis mu czyst wod do picia.
Nastpnie Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) odmwi
poudniow na siedzco, z powodu ran, a modlcy si za nim muzumanie rwnie robili to na
siedzco.
Do wojownikw doczyo kilka kobiet muzumaskich. Anas powiedzia, e widzia
Aisz, crk Abu Bakra oraz Umm Sulajm, jak nosiy bukaki z wod i daway ludziom pi.
Do tych kobiet naleaa rwnie Umm Ajman. Gdy zobaczya, e muzumanie uciekaj i
prbuj dosta si do Medyny, zacza sypa pyem w ich twarze, woajc: We moj wen,
a daj mi swj miecz! Nastpnie udaa si na pole bitwy, gdzie poia rannych. Hiban ibn
al-Arka rzuci w ni strza, ona przewrcia si, jej zasona odsonia twarz, a Hiban zacz
si z niej mia. Wysannikowi Boga nie spodobaa si ta sytuacja, wzi wic strza,
odama od niej ostrze, poda j Sadowi bin Abi Wakkasowi i powiedzia: Strzelaj! Strzaa
trafia Hibana w szyj tak, e ten upad, a cz jego ubrania odkrya jego nago. Wysannik
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zamia si i powiedzia: Niech Bg
wysucha modlitwy Sada.

Rozmowa Abu Sufjana z Umarem
Kiedy Mekkaczycy przygotowali si do drogi powrotnej, Abu Sufjan wspi si w stron
przeczy, na ktrej stali muzumanie, i zawoa:
Czy jest wrd was Muhammad? Czy jest wrd was Ibn Abi Kahafa
126
? Czy jest wrd
was Umar bin al-Chattab? pyta o tych trzech, bo wiedzia, e na nich opiera si islam.
Nikt mu nie odpowiedzia, bowiem Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
tego zabroni. Wtedy Abu Sufjan zawoa:
Uwolnilimy was od tych trzech!

125
Byo to wtedy, gdy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) spotyka w Mekce
Ubajja, a tamten powtarza: Mam konia, ktrego codziennie karmi kukurydz, i z niego ci zabij. Wysannik
Boga odpowiada mu wtedy: Jeli Bg zechce, to ja zabij ciebie.
126
Przydomek Abu Bakra (niech Bg bdzie z niego zadowolony).
Wwczas Umar nie wytrzyma i krzykn:
Wrogu Boga, ci, ktrych wymienie, yj. Bg pozostawi przy yciu tych, ktrzy nie
daj ci spokoju.
Okaleczenie waszych zabitych ludzi jest czym, co nakazaem odpar Abu Sufjan ale
nie mog powiedzie, e nie czerpaem z tego przyjemnoci. Chwaa Hubalowi!
Nie odpowiecie mu? zapyta swoich towarzyszy Wysannik Boga.
Co mamy odpowiedzie?
Mwcie: Bg jest bardziej Chwalebny i Wielki odpar Prorok.
My mamy Uzz, a wy nie macie Uzzy! woa Abu Sufjan.
Nie odpowiecie mu? spyta muzumanw Wysannik Boga.
Co mamy odpowiedzie?
Mwcie: Bg jest naszym Obroc, a wy nie macie obrocy odpar Prorok.
Dzi jest dzie zemsty za bitw pod Badr powiedzia wtedy Abu Sufjan. Ten dzie za
tamten. Tym razem to my zwyciylimy.
Wcale nie odpar Umar. Nasi zabici s w Raju, a wasi w Ogniu.
Podejd tu, Umarze odpowiedzia Abu Sufjan.
Podejd do niego powiedzia Wysannik Boga. Zobaczymy, czego chce.
Umar podszed do Abu Sufjana, a ten poprosi:
Bagam ci na Imi Boga, Umarze, powiedz mi prawd. Czy zabilimy Muhammada?
Na Boga, nie, on teraz sucha twoich sw! odpar Umar.
Jeste dla mnie bardziej wiarygodny ni Ibn Kamia i Abarr odpar Abu Sufjan.
Wedug relacji Ibn Ishaka, przed powrotem do swoich Abu Sufjan zawoa:
Umawiamy si pod Badr w przyszym roku!
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia wtedy
jednemu ze swych towarzyszy:
Powiedz mu: Dobrze, jestemy umwieni.

Kurajszyci odjedaj
Nastpnie Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) posa Alego
bin Abi Taliba (wedug innej wersji by to Sad bin Abi Wakkas) i powiedzia mu:
Id za nimi i zobacz, co robi i dokd zmierzaj. Jeli prowadz konie z boku, a sami
jad na wielbdach, to znaczy, e zmierzaj do Mekki. Jeli natomiast jad na koniach, a
wielbdy prowadz z boku, to znaczy, e zmierzaj do Medyny. Na Tego, w Ktrego Rku
jest moja dusza, jeli jad do Medyny, to pojad za nimi i bd tam z nimi walczy.
Po powrocie Ali powiedzia:
Pojechaem za nimi i zobaczyem, e poprowadzili swoje konie, wsiedli na wielbdy i
skierowali si do Mekki.

Modlitwa Wysannika (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
Imam Ahmad relacjonowa, e w dniu bitwy pod Uhud, po odejciu bawochwalcw,
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia: Stacie, bym
mg wychwali mojego Najwyszego i Potnego Pana. Stanli za nim w szeregach, a on
rzek:
Boe, Tobie nalena jest wszelka chwaa. Boe, nikt nie wstrzyma tego, co Ty
podarowae, ani nikt nie podaruje tego, co Ty wstrzymae. Nikt nie poprowadzi tego, kogo
Ty zwiode z drogi, ani nikt nie zwiedzie z drogi tego, kogo Ty poprowadzie. Nikt nie da
tego, czego Ty zabronie, ani nikt nie zabroni niczego, co Ty dae. Nikt nie przybliy tego,
co Ty oddalie, ani nikt nie oddali tego, co Ty przybliye. Boe, obdarz nas obficie Swoimi
bogosawiestwami, Swoim Miosierdziem, ask i darami.
Boe, prosz Ciebie o wieczne szczcie, ktre nie zmienia si ani nie przemija. Boe,
prosz Ci o pomoc w Dniu Brzemienia, o bezpieczestwo w Dniu Strachu. Boe, u Ciebie
szukam ochrony przed zem tego, co nam dae i tego, czego nam zabronie. Boe, uczy
wiar mi nam, upiksz j w naszych sercach, spraw, by niewiara, zepsucie i
nieposuszestwo byy nam nienawistne i poprowad nas ku temu, co suszne. Boe, spraw,
bymy yli jako muzumanie i zmarli jako muzumanie, i oyw nas jako muzumanw.
Spraw, bymy doczyli do ludzi prawych, a nie zepsutych i zwiedzionych. Boe, zwalcz
niewiernych, ktrzy odrzucaj Twych posacw i sprowadzaj z Twojej drogi. Boe, zelij
im Swoj kar i mk. Boe, zwalcz niewiernych i tych, ktrzy otrzymali ksig od
Prawdziwego Boga, lecz odrzucili j. Niech dotknie ich wojna, ktr Ty im wypowiesz.

19.9 Zabici i ranni
Po odjedzie Kurajszytw ludzie rozeszli si, by zaj si zabitymi i rannymi. Opowiada
Zajd bin Sabit:
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wysa mnie w dniu
Uhud, bym odszuka Sada bin Rabia. Powiedzia mi: Jeli go zobaczysz, pozdrw go ode
mnie i spytaj go, w jakiej jest sytuacji. Zaczem szuka go pomidzy zabitymi, a gdy go
odnalazem, okazao si, e dogorywa. Odnis siedemdziesit ran od wczni, miecza oraz
strza. Powiedziaem mu: Sadzie, Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) pozdrawia ci i pyta, co u ciebie. Sad odpowiedzia: Pozdrw Wysannika
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) i powiedz mu: Wysanniku Boga, czuj
zapach Raju. Powiedz moim ludziom pomocnikom: Nie bdziecie mieli adnego
usprawiedliwienia przed Bogiem, jeli Wysannik Boga jest ranny, a wy yjecie i nie
walczylicie za niego. Po tych sowach wyzion ducha.
Wrd rannych odnaleziono Al-Asirama Amra bin Sabita ktremu pozostay ostatnie
chwile ycia. Wczeniej proponowano mu przyjcie islamu, lecz odmawia. Ludzie
zastanawiali si: Co przywiodo tu Al-Asirama? Kiedy wyjedalimy z Medyny, odrzuca
pomys wzicia udziau w bitwie.
Co ci tu przynioso? zapytali. Przywizanie do twojego ludu, czy ch przyjcia
islamu?
Ch przyjcia islamu opowiedzia. Uwierzyem w Boga i Jego Wysannika,
nastpnie walczyem po stronie Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), a znalazem si w takim stanie.
Po tych sowach zmar. Kiedy opowiedziano o nim Wysannikowi Boga (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo), ten odpar:
On jest spord ludzi Raju.
Abu Hurajra relacjonowa, e Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
powiedzia, e Amr bin Sabit dostanie wielk nagrod (w Raju), cho nigdy nie odmwi ani
jednej modlitwy.
Wrd ciko rannych odnaleziono te Kuzmana
127
. Muzumanie zanieli go do jednego z
domw Banu Zafar, a gdy pochwalili go za jego postaw, rzek:
Na Boga, walczyem jedynie w imi mojego ludu, a gdyby nie jego honor, to w ogle
bym nie walczy.
Kuzman wkrtce zmar. Kiedy wspominano o nim przy Proroku (niech bdzie z nim pokj
i bogosawiestwo), ten mwi, e Kuzman jest spord ludzi Ognia. Taki jest los
walczcych w jakimkolwiek celu innym ni wywyszenie Sowa Boga, nawet jeli walczyli
pod sztandarem islamu i w wojsku Wysannika i jego towarzyszy.

127
Tego, ktry zabi trzech chorych z Banu Abd ad-Dar (przyp. red. pol.).
Odwrotnym przypadkiem by Michajrik, yd z Banu Salaba, ktry przed bitw powiedzia
do swojego ludu:
O, ydzi, na Boga, wiecie przecie, e pomoc Muhammadowi jest waszym
obowizkiem.
Dzisiaj jest szabas odpowiedzieli.
Dla was nie ma szabasu odpar, po czym doda: Jeli zgin, mj majtek naley do
Muhammada, niech robi z nim, co chce.
Wzi miecz, poszed walczy i zgin w bitwie. Pniej Wysannik Boga (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia, e Michajrik by najlepszym z ydw.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) obejrza mczennikw i
zawiadczy, e kiedy Bg wskrzesi ludzi w Dniu Zmartwychwstania, wtedy z rany kadego,
kto zosta ranny na Jego Drodze, bdzie pyn pyn, ktry kolorem bdzie przypomina krew,
a zapachem pimo. Nakaza te, by zabitych pochowa w miejscach, gdzie znajdoway si ich
posania, w ubraniach (jednak bez zbroi) i bez obmywania cia. Niekiedy chowano dwie lub
trzy osoby w jednym grobie, na przykad pochowano tak Abd Allaha bin Amra bin Harama
oraz Amra bin al-Damuha ze wzgldu na czc ich przyja. Wysannik Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) pyta: Kto z was zna najwicej Koranu na pami?
Wtedy wskazywano na dan osob, ktra nastpnie podchodzia do grobu i mwia: Jestem
ich wiadkiem w Dniu Zmartwychwstania.
Po drodze zagubiono nosze z ciaem Hanzali, a pniej odnaleziono je na niewielkim
wzniesieniu, z ktrego spywaa woda. Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) powiedzia swym towarzyszom, e to anioowie go obmywaj. Odtd
Hanzal zwano obmywanym przez anioy.
Gdy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zobaczy Hamz
swojego stryja i jednoczenie brata mlecznego pogry si w smutku, a kiedy siostra
zabitego Safijja przysza, by zobaczy swego brata, nakaza jej synowi Az-Zubajrowi, by
odsun j na bok. Spytaa wtedy: Dlaczego? Syszaam, e ciao mojego brata
zbezczeszczono, lecz pad ofiar tego na drodze Boga, a c moe by dla nas wiksz
radoci? Jeli Bg zechce, znios ten widok. Podesza do niego, spojrzaa i pomodlia si za
niego, a nastpnie powiedziaa: Zaprawd do Boga, i zaprawd do Niego powracamy.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nakaza pochowa Hamz
razem z Abd Allahem bin Dahszem jego siostrzecem i bratem mlecznym.
Relacjonowa Ibn Masud:
Nigdy nie widzielimy, eby Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) paka nad kim mocniej, ni nad Hamz bin Abd al-Muttalibem. Pooy
go gow w stron Mekki, odmwi modlitw pogrzebow i rzewnie zaszlocha.
Chabbab powiedzia:
Hamza nie zosta przykryty caunem, lecz kawakiem biaego materiau. By on tak
krtki, e gdy przykrywao si jego gow, to odkryway si stopy, a gdy przykrywao si
stopy, wida byo gow. W kocu zakryli jego stopy rolin zwan al-izchir.
Wikszo relacji jest zgodna co do tego, e muzumanw polego siedemdziesiciu
szedziesiciu piciu pomocnikw (czterdziestu jeden spord plemienia Al-Chazrad,
dwudziestu czterech spord Al-Aus), czterech emigrantw i jeden yd.
Jeli chodzi natomiast o zabitych spord bawochwalcw, to Ibn Ishak szacuje ich liczb
na dwadziecia dwie osoby, jednake dokadne obliczenia i gboka oraz szczegowa analiza
bitwy, przedstawiona przez uczonych specjalizujcych si w bitwach i ekspedycjach
wojskowych Proroka, mwi, e politeistw zgino trzydziestu siedmiu, a nie dwudziestu
dwch. Bg wie lepiej.

19.10 Powrt do Medyny
Po pochowaniu zabitych Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
ruszy w drog powrotn do Medyny, podczas ktrej napotka niezwyke przejawy mioci i
oddania ze strony wiernych kobiet, podobne dowodom mioci i oddania okazanych przez
wierzcych mczyzn podczas bitwy.
Po drodze Wysannik (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) spotka Hamn bint
Dahsz, ktr powiadomi o mierci brata, Abd Allaha bin Dahsza, a ona pomodlia si za
niego i poprosia Boga o przebaczenie dla niego. Nastpnie powiadomi j o mierci jej wuja,
Hamzy bin Abd al-Muttaliba, a ona pomodlia si za niego i poprosia Boga o przebaczenie
dla niego. Nastpnie powiadomi j o mierci jej ma, Musaba bin Umajra, a wtedy
krzykna z alu i zaszlochaa. Wtedy Prorok rzek: M tej kobiety by dla niej bardzo
wany.
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) przeszed te obok pewnej kobiety
spord plemienia Banu Dinar, ktrej m, brat i ojciec zginli pod Uhud. Po tym, jak ludzie
powiadomili j o tym, spytaa:
A jak miewa si Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).?
Chwaa Bogu odpowiedzieli. Ma si tak dobrze, jak by tego pragna.
Pokacie mi go, bym moga na niego spojrze poprosia. Wskazali go, a wtedy
powiedziaa do niego: Dziki tobie kade nieszczcie jest bahe.
Gdy do Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) podbiega matka Sada bin
Muaza, ten ostatni zatrzyma swojego konia i powiedzia:
Wysanniku Boga, to moja matka.
Witamy j powiedzia Wysannik i zatrzyma si, a nastpnie zoy jej kondolencje z
powodu mierci jej syna Amra bin Muaza. Ona odpara:
Gdym ujrzaa ci zdrowym, nieszczcie zmniejszyo si.
Wysannik pomodli si za rodziny tych, ktrzy zginli pod Uhud i rzek:
Umm Sad, ciesz si, i niech ciesz si ich rodziny, albowiem ich zabici spotkali si w
Raju i wstawili si za wszystkich czonkw swoich rodzin.
Pogodzilimy si z tym, Wysanniku Boga - odpowiedziaa. Kt bdzie po nich
paka? Boe, zabierz smutek z serc ich rodzin, pociesz ich w nieszczciu, daj nagrod tym,
ktrym dane byo przey.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) dotar do Medyny
wieczorem sidmego dnia miesica szawwal trzeciego roku hidry. Po tym, jak dotar do
swojej rodziny, poda swj miecz crce Fatimie, mwic:
Obmyj go z krwi, creczko, na Boga, dzielnie dzisiaj walczy.
Ali bin Abi Talib rwnie poda jej swj miecz, mwic:
Z tego take zmyj krew, bowiem na Boga, zasuy si dzisiaj.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia Alemu:
Sahl bin Hanif i Abu Dudana byli tak odwani w walce, jak ty.
Po powrocie z bitwy Uhud muzumanie mimo ogromnego zmczenia i wyczerpania wci
pozostawali w stanie gotowoci do walki, chronic przedmiecia Medyny i drogi do niej
prowadzce, a take osob Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).

19.11 Pod Hamra al-Asad
Wysannik (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wci obawia si, e
bawochwalcy uznaj, i nie skorzystali ze zwycistwa oraz przewagi, ktr osignli na polu
walki, bd tego aowa i zawrc z drogi, by najecha Medyn. Postanowi wic ciga
armi mekkask. Uczeni specjalizujcy si w bitwach i ekspedycjach wojskowych Proroka
opowiadaj o tym nastpujco:
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zwoa ludzi i poleci im, by szli w
kierunku wroga a byo to o poranku dnia nastpujcego po bitwie Uhud, czyli w niedziel
smego dnia miesica szawwal 3 roku hidry a nastpnie powiedzia, eby jechali z nim
tylko ci, ktrzy byli wiadkami bitwy. Nakaza rwnie Abd Allahowi bin Ubajjowi, by ten
pozosta w Medynie. Muzumanie odpowiedzieli na wezwanie Wysannika, pomimo i wielu
z nich byo rannych. Dabir bin Abd Allah, ktry nie bra udziau w bitwie poprosi
Wysannika o pozwolenie na wyruszenie wraz z nim: O, Wysanniku Boga, chciabym by z
tob w kadej sytuacji, jednake mj ojciec nakaza mi zaj si [w czasie bitwy Uhud]
moimi siostrami. Pozwl mi teraz pj z tob. Prorok pozwoli mu na to.
Muzumanie wyruszyli w drog, a dotarli do miejsca o nazwie Hamra al-Asad, lecego
osiem mil od Medyny, gdzie rozbili obz. Tam wanie do Wysannika Boga (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo) podszed Mabad bin Abi Mabad al-Chuzai i przyj islam,
cho niektrzy twierdz, e pozosta przy politeizmie. Powiedzia on: Muhammadzie, na
Boga, niezwykle martwi nas rany, ktre odniose, chcielibymy, by Bg przywrci ci
zdrowie. Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nakaza wtedy mu,
by ciga Abu Sufjana i jeli tamten bdzie mia ze zamiary sprawi, by wdz
Kurajszytw zrezygnowa z kontynuowania walki.
Obawa Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) przed chci
powrotu bawochwalcw bya jak najbardziej uzasadniona, bowiem po tym, jak tamci
zatrzymali si w miejscu Ar-Rauha, lecym w odlegoci trzydziestu szeciu mil od Medyny,
zaczy si spory wrd nich. Jedni mwili drugim: Niczego nie zrobilimy. Zamalimy ich
si, a nastpnie zostawilimy ich. Wrd nich pozostali przywdcy, ktrzy ju zbieraj si
przeciwko nam. Wracajmy, by wyrwa ich korzenie.
Jeden z przywdcw bawochwalcw, Safwan bin Umajja, sprzeciwi si temu zdaniu,
mwic: Ludzie, nie rbmy tego. Obawiam si, e zbior si przeciwko nam take ci, ktrzy
w czasie bitwy pozostali w miecie. Nie jestem pewien, jakie bd konsekwencje wdania si
w tak walk. Wracajmy do domu jako zwycizcy. Jednake ta opinia zostaa odrzucona
przez ogromn wikszo, a armia mekkaska zadecydowaa o skierowaniu si w kierunku
Medyny. Jednake zanim Abu Sufjan zdy zarzdzi wymarsz, dogoni go Mabad bin Abi
Mabad al-Chuzai, o ktrego nawrceniu Kurajszyci nie wiedzieli.
C ci tu sprowadza, Mabadzie zapyta Abu Sufjan.
Mabad odpar, prowadzc pewnego rodzaju propagandow wojn nerww:
Muhammad wyruszy wraz ze swoimi towarzyszami. ciga was z tak licznym wojskiem,
jakiego nigdy nie widziaem. Zebrali si wok niego take ci, ktrzy nie uczestniczyli w
bitwie, bowiem poaowali straconej okazji. Paaj do was takim gniewem, jakiego w yciu
nie widziaem. Pragn was dopa, jak nie wiem co.
Co ty mwisz? zdziwi si Abu Sufjan.
Na Boga, uwaam, e nim odjedziesz, zobaczysz gowy ich wierzchowcw lub przedni
stra ich armii, jak wyjeda zza tamtego wzgrza.
Na Boga, zebralimy si ponownie, by wybi ich do nogi!
Nie rbcie tego, dobrze wam radz.
Wtedy w wojsku mekkaskim upad duch, a wojownicy uznali powrt do Mekki za
najlepsze rozwizanie. Tym razem jednak Abu Sufjan zdecydowa si na swojego rodzaju
propagand, majc nadziej, e powstrzyma armi muzumanw przed pocigiem. Obok
niego przejechaa karawana z plemienia Abd al-Kajs, zmierzajca w stron Medyny. Abu
Sufjan zwrci si do ludzi podrujcych w niej:
Czy moecie przekaza Muhammadowi wiadomo ode mnie? Jeli to zrobicie,
wypeni juki waszych wierzchowcw rodzynkami na targu w Ukaz, gdy przyjedziecie do
Mekki.
Zrobimy to odrzekli.
Powiedzcie Muhammadowi, e ponownie zebralimy si przeciwko niemu, by zabi jego
i wybi jego towarzyszy do nogi!
Karawana dotara do Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) i
jego towarzyszy w Hamra al-Asad, a podrnicy przekazali im sowa Abu Sufjana. Dodali:
Bjcie si ludzi, ktrzy zebrali si przeciwko wam.
O tym wydarzeniu mwi nastpujce wersety:

Niektrym mwiono: Oto ludzie zebrali si przeciwko wam, [wic] bjcie si ich, lecz to
pomnoyo tylko ich wiar i oni powiedzieli: Wystarczy nam Bg! Jake to wspaniay
porczyciel!
I oni powrcili z dobroci i ask od Boga, i nie dotkno ich adne zo. Oni postpili
zgodnie z upodobaniem Boga, a Bg jest Wadc aski ogromnej
128
.

Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) przebywa w Hamra
al-Asad przez poniedziaek, wtorek i rod, a nastpnie powrci do Medyny.
Przed powrotem zapano Abu Izz al-Damhiego, ktry by jednym z wzitych do niewoli
w bitwie Badr i ktrego nastpnie wypuszczono bez okupu ze wzgldu na jego bied i liczne
crki, w zamian za obietnic zaprzestania dziaa przeciwko Prorokowi. Jednak Abu Izza nie
dotrzyma sowa jak powiedzielimy wczeniej, podjudza swoj poezj ludzi przeciwko
Prorokowi (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) i muzumanom, walczy take
przeciwko nim pod Uhud. Po tym, jak stan przed Wysannikiem Boga, powiedzia:
Muhammadzie, daruj mi! Zlituj si nade mn z uwagi na moje crki. Obiecuj ci, e nie
powrc do tego, co czyniem!
Tym razem ci nie wybacz by nie mg powiedzie: Oszukaem Muhammada
dwukrotnie. Wierny nie da si ugry dwa razy z tej samej nory odpowiedzia Prorok.
Nastpnie nakaza Az-Zubajrowi (lub Asimowi bin Sabitowi) zabi go.
Na kar mierci skazano rwnie jednego ze szpiegw mekkaskich, a mianowicie
Muawij bin al-Mughir bin Abi al-Asa, dziadka Abd al-Malika bin Marwana
129
. Gdy
bawochwalcy wycofali si po bitwie Uhud, Muawija poszed do swojego stryja Usmana bin
Affana (niech Bg bdzie z niego zadowolony), ktry poprosi Wysannika Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) o obietnic nietykalnoci dla bratanka. Prorok obieca
mu to, ale pod warunkiem, e tamten opuci Medyn w cigu trzech dni. Muawija jednak
pozosta w miecie i szpiegowa na rzecz Kurajszytw, a gdy armia muzumaska powrcia
spod Hamra al-Asad, uciek. Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
nakaza Zajdowi bin Harisie i Ammarowi bin Jasirowi ciga go i zabi.
Wydarzenie pod Hamra al-Asad nie jest izolowanym epizodem, lecz swego rodzaju
zakoczeniem bitwy pod Uhud.

19.12 Prba podsumowania
Oto opis bitwy Uhud wraz z jej wszystkimi etapami i szczegami. Badacze dugo
zastanawiali si, czy bya ona porak muzumanw, czy te nie? Nie ma wtpliwoci co do
tego, e bawochwalcy mieli przewag militarn, e to oni kontrolowali sytuacj na polu
walki, e straty w ludziach byy znacznie wiksze po stronie muzumanw, e pewna grupa
wiernych zostaa rozgromiona. Jednake z kilku wzgldw nie moemy wyranie powiedzie,
e Mekkaczycy odnieli zwycistwo
130
.

128
Koran, 3:173-174.
129
Pniejszego kalifa umajjadzkiego (przyp. tum.).
130
Zdanie autora przedstawione w tym podrozdziale wydaje si dyskusyjne. Liczni muzumascy autorzy
ksiek o historii islamu s zgodni co do tego, e cho Abu Sufjan nie potrafi wykorzysta przewagi na polu
walki po szary Chalida bin al-Walida (przy okazji warto wspomnie, e Chalid jest jednym z nielicznych
Armii mekkaskiej nie udao si zaj obozu muzumanw, a pomimo chaosu w szeregach
wiernych, dua cz ich wojska nie ucieka z pola bitwy, lecz stawiaa opr. Nikt z
muzumanw nie dosta si do niewoli, nie doszo te do masowej ucieczki i pocigu
Mekkaczykw. Niewierni nie zdobyli adnych upw, nie podjli prby zdobycia obozu
muzumanw, nie pozostali na polu walki przez trzy dni (czy choby przez jeden dzie), jak
czynili to zwycizcy w tamtych czasach, lecz szybko ruszyli w drog powrotn. Nie odwayli
si nawet zaatakowa Medyny, cho miasto byo oddalone od nich o zaledwie kilka krokw,
otwarte i nieomal zupenie opustoszone z wojska. Pospieszne wycofanie si Abu Sufjana i
jego stanowisko pod Hamra al-Asad wiadcz o jego obawie przed kolejnym starciem.
Powysze fakty zapewniaj nas o tym, e Kurajszytom udao si jedynie zada
muzumanom due straty, lecz prba rozgromienia armii muzumaskiej Czsto nawet
zwycizcy ponosz straty o rozmiarach, jakie ponieli wtedy muzumanie, tak wic nie mona
nazwa tej bitwy zwycistwem adnej ze stron. Pod Uhud kada ze stron bya bliska zarwno
zwycistwa, jak poraki, adna armia nie oddaa te swego obozu przeciwnikowi.
Pewien werset koraniczny take wskazuje na to, e pod Uhud nikt nie zwyciy:

I nie sabnijcie w pocigu za tymi ludmi. Jeli cierpicie, to oni take cierpi, lecz wy
macie nadziej od Boga na to, na co oni nadziei mie nie mog. Bg jest Wszechwiedzcy,
Mdry
131
.

19.13 Koran o bitwie pod Uhud
Koran rzuca wiato na wszystkie wane etapy tej bitwy, komentujc przyczyny, ktre
doprowadziy do poniesienia tak duych strat. Wskazuje ponadto sabe strony pewnych grup
spord wiernych pod wzgldem wypeniania obowizkw w decydujcych momentach, a
take szlachetne i wzniose cele, dla ktrych osignicia powstaa najlepsza wsplnota wrd
ludzi, rna od wszelkich innych spoecznoci w historii.
Koran mwi take o stanowisku hipokrytw, odkrywajc ich prawdziwe oblicze i
skrywan przez nich wrogo dla Boga i Jego Wysannika (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo). Wspomina rwnie podszepty kierowane do serc sabszych spord
muzumanw przez ludzi Abd Allaha bin Ubajja i ich przyjaci, ydw. Wreszcie jest w nim
zawarta nauka o morale, pyncym z wydarze pod Uhud.
Opis bitwy pod Uhud zajmuje szedziesit wersetw sury Al-Imran (Rodzina Imrana),
rozpoczynajc od wymarszu na pole bitwy:

Kiedy to wyruszye [Muhammadzie] o brzasku ze swego domu, aeby ustawi wiernych
w pozycjach bojowych. Bg jest Syszcy, Wszechwiedzcy!
132
,

a koczc na pouczajcym morale:

Nie byo wol Boga, by pozostawi wiernych w stanie, w jakim si teraz znajdujecie,
zanim On nie odrni podych od dobrych. Ani te Bg nie objawiby wam Niewidzialnego,
lecz Bg wybiera spord Swoich Wysannikw, kogo zechce. Wierzcie zatem w Boga i Jego
Wysannikw, a jeli uwierzycie i bdziecie bogobojni, to otrzymacie nagrod ogromn
133
.

dowdcw w caej historii wojskowoci, ktrzy nigdy nie przegrali adnej bitwy), to jednak bitwa pod Uhud
bya zwycistwem Mekkaczykw, przynajmniej od strony taktycznej. Sam autor w dalszej czci tekstu
przyznaje, e bitwa mocno zachwiaa prestiem muzumanw, a take pisze o porace pod Uhud (przyp. red.
pol.).
131
Koran, 4:104.
132
Koran, 3:121.
133
Koran, 3:179.

Ten temat niezwykle obszernie opisa Ibn Kajjim. Z kolei Ibn Hadar powiedzia,
powoujc si na uczonych:
Z historii Uhud i strat poniesionych przez muzumanw pyn niezwykle doniose moray,
takie jak zapoznanie muzumanw z konsekwencjami nieposuszestwa oraz robienia rzeczy
zakazanych, co odnosi si do porzucenia przez ucznikw pozycji, ktrych Wysannik (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nakaza nie opuszcza, fakt, e Wysannicy zwykle
poddawani s prbom, e gdyby muzumanie zawsze zwyciali, to w szeregi muzumanw
wszedby ten, kto do nich nie naley, a prawdomwnego nie daoby si odrni od
hipokryty, a gdyby zawsze przegrywali, misja nie osignaby swojego celu. Std
muzumanie raz zwyciyli, a raz ponieli porak, co suyo osigniciu powyszych celw.
Hipokryzja obudnikw bya pocztkowo ukryta przed muzumanami, lecz po tym
wydarzeniu czyny i sowa hipokrytw stay si jasne, a muzumanie dowiedzieli si, e wrd
ich domostw take s wrogowie, dziki czemu mogli zebra siy przeciwko nim. Opnienie
zwycistwa czasem suy poskromieniu dumnej duszy i jej pychy, gdy kiedy muzumanw
dotkno nieszczcie, byli cierpliwi, za kiedy obudnikw dotkno nieszczcie, stracili
nadziej. Kolejnym moraem jest to, e Bg przygotowa Swoim wiernym sugom miejsca
przebywania w siedzibie Jego Szlachetnoci, jednak poprzednie ich czyny nie pozwalay na
dotarcie do niej, dlatego On pozwoli im speni jeden z najszlachetniejszych uczynkw,
jakim jest mczestwo. On take da Swym wrogom zasuy na kar, poprzez wyrzdzenie
straty ludziom bliskim Jemu, co wyrazio ich niewiar i zepsucie. Wymaza w ten sposb
winy wiernych, a niewiernych doprowadzi do zguby.



20. Midzy bitw pod Uhud a Bitw Frakcji

Nieszczcia wynikajce z bitwy pod Uhud nie koczyy si na upadku prestiu
muzumanw. Z niektrych dusz znikn entuzjazm dla islamu, wzrosy te
niebezpieczestwa z zewntrz. ydzi, Beduini i obudnicy coraz czciej nawet nie ukrywali
swojej wrogoci. Kada z tych grup prbowaa szkodzi muzumanom, a niektrzy pragnli
wrcz unicestwi ich i wymordowa co do jednego.
Nie miny dwa miesice od bitwy pod Uhud, a ju okazao si, e plemi Banu Asad
przygotowuje atak na Medyn. W miesicu safar czwartego roku hidry klany Adal oraz Kara
przygotoway zasadzk, w ktrej zgino dziesiciu towarzyszy, a w podobnej zasadzce
plemienia Banu Amir pod Bir Mauna zgino siedemdziesiciu muzumanw. Wrogo
zachowywali si take ydzi z Banu Nadir w miesicu rabi al-awwal przygotowali
zasadzk, ktra miaa na celu zabicie Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).
Z kolei w miesicu dumada al-ula Banu Ghatafan dokonali najazdu na Medyn.
Mdro Muhammada (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zniweczya dziaania
wrogich ugrupowa i przywrcia muzumanom utracon chwa i presti. Dziaania
zarzdzone lub prowadzone przez Proroka jeszcze wzmocniy pozycj muzumanw.
Przedstawimy teraz szczegy tych dziaa.

20.1 Wyprawa Abu Salmy
Pierwszymi osobami, ktre zwrciy si przeciwko muzumanom po porace pod Uhud, to
plemi Banu Asad bin Chuzajma. Wywiad w Medynie donis, e Talha ibn Chuwajlid i
Salma bin Chuwajlid wzywaj swj lud, Banu Asad bin Chuzajma, do wojny z Wysannikiem
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) od razu (by to pocztek
miesica muharram czwartego roku hidry) wysa oddzia zoony ze stu pidziesiciu
wojownikw spord emigrantw i pomocnikw, na ktrego czele postawi Abu Salm.
Muzumanie zaskoczyli Banu Asad w ich domostwach, zanim tamci zakoczyli
przygotowania do ataku. Wrogowie rzucili si do ucieczki, a muzumanie nie cigali ich,
zadowalajc si zabraniem ich wielbdw i owiec. Wierni wrcili do Medyny bez
koniecznoci prowadzenia walki.
Po tej wyprawie w ran, ktr Abu Salma odnis pod Uhud, wdaa si infekcja, przez co
ten towarzysz Proroka wkrtce zmar.

20.2 Sprawa Chalida bin Sufjana
Rwnie w miesicu muharram okazao si, e Chalid bin Sufjan al-Hazla przygotowuje
wojsko do walki z muzumanami. Wtedy Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) wysa Abd Allaha bin Anisa, by ten zabi Chalida bin Sufjana.
Abd Allah bin Anis wyruszy w drog, spdzi poza Medyn osiemnacie dni i wrci w
sobot, siedem dni przed kocem miesica muharram. Udao mu si zabi Chalida, ktrego
gow przynis i pooy przed Prorokiem (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).
Ten poda mu kij i rzek:
To znak, po ktrym rozpoznam ci w Dniu Zmartwychwstania.
Gdy Abd Allah zmar, Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) poleci
woy ten kij do caunu, w ktry owinito jego ciao.

20.3 Zasadzka przy studni Ar-Radi
W miesicu safar tego samego roku do Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) przysza grupa ludzi spord plemion beduiskich Adal i Kara, ktrzy
powiedzieli mu, e wrd nich s muzumanie i poprosili o przysanie do nich kogo, kto
mgby nauczy ich religii i Koranu. Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
posa do nich sze osb (wedug Ibn Ishaka oraz jednej z relacji Al-Buchariego dziesi)
pod przywdztwem Marsada bin Abi Marsada al-Ghanawiego (wedle Ibn Ishaka i
Al-Buchariego dowdc zosta Asim bin Sabit, dziadek Asima bin Umara bin al-Chattaba).
Po tym, jak doszli do Ar-Radi studni plemienia Huzajl pomidzy Rabigh a Didd
zostali otoczeni przez setk ucznikw z klanu Banu Lihjan, nalecego do plemienia Huzajl
(sojusznikw Adal i Kara). Beduni powiedzieli: Obiecujemy wam i przysigamy, e jeli
pjdziecie z nami, nie zabijemy nikogo spord was, jednake Asim obawia si podstpu.
Doszo do walki, ktr przeyy jedynie trzy osoby spord wiernych Chubajb, Zajd bin
Ad-Dasina i trzeci, ktrego imi pozostaje nieznane. Wtedy Banu Lihjan znw dali im
obietnic, e nikogo nie zabij, jeli muzumanie pjd z nimi, lecz gdy tamci si zgodzili,
zostali zwizani ciciwami ukw. Ten, ktrego imi nie jest znane, prbowa si broni i
zosta zabity. Beduini z Chubajbem i Zajdem (pod Badr obaj zabili wielu wojownikw
kurajszyckich) wyruszyli do Mekki, gdzie sprzedali obu jako niewolnikw.
Kurajszyci jednogonie postanowili, e Chubajba naley zabi. Poszli z nim do At-Tanim,
gdzie mia zosta ukrzyowany, a on poprosi, by pozwolili mu pomodli si dwa rakaty.
Zgodzili si na to, a on po zakoczeniu modlitwy powiedzia im:
Modlibym si duej, ale nie chc, ebycie myleli, e boj si mierci. Boe, zbierz ich
wszystkich, zabij ich wszystkich i nie pozostaw nikogo spord nich!
Czy zadowolioby ci, gdybymy zapali Muhammada i obcili mu gow, a ty byby
wrd swojej rodziny? zapyta go Abu Sufjan.
Nie, na Boga! odpar Chubajb. Nie bybym zadowolony, nawet gdybym by wrd
mojej rodziny, a Muhammad byby w miejscu, w ktrym jest teraz, lecz ukuby go cier.
Wwczas ukrzyowali go, a tym, ktry wykona wyrok, by Akaba bin al-Haris, ktrego
ojca Chubajb zabi pod Badr. Kurajszyci wyznaczyli osob do pilnowania jego ciaa, jednak
noc Amrowi bin Umajji ad-Damariemu udao si zabra zwoki i pochowa je.
Wedle autentycznych relacji Chubajb by pierwsz osob, ktra wprowadzia zwyczaj
modlenia si dwch rakatw przed mierci.
Z kolei Zajda bin ad-Dasin zabi Safwan bin Umajja, w zemcie za swojego ojca.
Kurajszyci wysali rwnie ludzi, ktrzy mieli zbezczeci zwoki Asima bin Sabita (on
take walczy pod Badr) i wrci do Mekki z czciami jego ciaa, jednak Bg ktremu
Asim za ycia obieca, e nie dotknie go aden bawochwalca zesa na nich rj szerszeni,
kiedy prbowali wykona rozkaz. Gdy ta wiadomo dotara do Umara, powiedzia: Bg
chroni wiernego sug po mierci tak samo, jak czyni to podczas jego ycia.

20.4 Nieszczcie pod Bir Mauna
W tym samym miesicu, w ktrym Beduini urzdzili zasadzk w Ar-Radi, miaa miejsce
kolejna tragedia, wiksza i straszniejsza od tamtej, znana jako wydarzenie Bir Mauna.
Abu Barra Amir bin Malik przyby do Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) do Medyny, ktry przedstawi mu islam, lecz tamten nie przyj go, ale
pozosta i powiedzia:
Wysanniku Boga, gdyby wysa do mieszkacw Naddu swoich towarzyszy, ktrzy
wzywaliby do twojej religii, tamci prawdopodobnie odpowiedzieliby im.
Obawiam si, e moe spotka ich co zego ze strony mieszkacw Naddu
odpowiedzia Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), na co Abu
Barra rzek:
Nie ma powodw do obaw, jestem ich ssiadem.
Prorok wysa wic z nim siedemdziesiciu ludzi (tak za bardziej prawdopodobn wersj
Al-Buchariego; wedug Ibn Ishaka byo ich czterdziestu), na ktrych czele postawi
Al-Munzira bin Amra, czonka plemienia Banu Saida. Naleeli oni do najlepszych,
najszlachetniejszych i najlepiej znajcych Koran muzumanw. Za dnia zbierali oni drewno
na opa, by kupi za nie poywienie i ofiarowa je jako jamun, uczyli si nawzajem
Koranu, odmawiali modlitwy nocne.
Kiedy dotarli do Bir Mauna ziemi pooonej pomidzy Banu Amir i Hurrat Bani Salim
zatrzymali si. Nastpnie wysali Harama bin Malhana, brata Umm Salim, z pismem od
Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), skierowanym do wroga
Boga Amira bin at-Tufajla, lecz ten nie przeczyta listu, lecz rozkaza zdradziecko pchn
posa wczni. Gdy bro utkwia w ciele Harama i zobaczy on krew, powiedzia: Bg jest
wielki. Na Pana Kaby, zwyciyem.
Wtedy Amir bin at-Tufajl natychmiast zwoa plemi Banu Amir do walki z pozostaymi
muzumanami, lecz ludzie z Banu Amir nie odpowiedzieli mu, poniewa Abu Barra zapewni
muzumanom ochron. Wwczas wrg Boga zwrci si do Banu Salim, z ktrych
odpowiedziay mu klany Asijja, Ral i Zakuan. Podeszli do towarzyszy Wysannika Boga
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), okryli ich i walczyli z nimi, a zabili
wszystkich, oprcz Kaba bin Zajda bin an-Naddara, ktry wydosta si spod cia zabitych
(pniej zgin w Bitwie Rowu).
Amr bin Umajja ad-Damari oraz Al-Munzir bin Akaba bin Amir byli niedaleko tego
miejsca i zobaczyli krce nad zwokami wiernych ptaki. Udali si w tamt stron i walczyli
z bawochwalcami. Al-Munzir zgin, a Amr dosta si do niewoli. Amir bin at-Tufajl uwolni
go. Zrobi to w zastpstwie swojej matki, ktra miaa da wolno jednemu niewolnikowi
134
.

134
By moe miaa to by jej ekspiacja za jaki grzech (przyp. red. pol.).
Amr bin Umajja ad-Damiri, wrciwszy do Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), przekaza mu wiadomoci o tym nieszczciu mierci siedemdziesiciu
spord najszlachetniejszych muzumanw. Ich tragedia przypomina porak pod Uhud, z t
rnic, e polegli pod Uhud zostali zabici w otwartej walce, a zabici pod Bir Mauna dziki
podstpowi.
Gdy Amr bin Umajja by w drodze powrotnej, zatrzyma si w cieniu drzewa. Przyszo do
niego dwch mczyzn z Banu Kilab, ktrzy take chcieli odpocz. Gdy zasnli, Amr zabi
ich, chcc zemci si za zabitych towarzyszy. Jednake mieli oni pakt z Wysannikiem Boga
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), o czym Amr nie wiedzia. Kiedy powiadomi
Wysannika o tym, co uczyni, ten nakaza mu wypacenie okupu krwi. Zbieranie pienidzy
na okup wrd muzumanw i ich ydowskich sojusznikw stao si pniej powodem
konfliktu z Banu Nadir, o ktrym jeszcze bdzie mowa.
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) niezwykle zasmuci si z powodu
tej tragedii, tym bardziej, e ledwie kilka dni wczeniej rozegray si wydarzenia przy studni
Ar-Radi
135
. Wysannik Boga pomodli si o kar dla klanw i plemion, ktre dopuciy si
podstpu i zabiy jego towarzyszy.

20.5 Oblenie Banu an-Nadir
Wspomnielimy wczeniej, e ydzi paali nienawici do islamu i wiernych, cho z
muzumanami czyy ich uroczyste umowy i pakty. Zamiast otwartej walki woleli jednak
knu spiski. Po wygnaniu Banu Kajnuka i zabiciu Kaba bin al-Aszrafa zaczli si ba,
podporzdkowali si podpisanym traktatom i zachowywali spokj. Jednake po bitwie Uhud
ich odwaga wzrosa i zaczli obnosi si ze swoj wrogoci wobec islamu. Potajemnie
kontaktowali si z hipokrytami i bawochwalcami z Mekki oraz dziaali na ich rzecz
przeciwko muzumanom. Po tragediach przy Ar-Radi oraz w Bir Mauna ydzi stali si
jeszcze odwaniejsi i uknuli spisek majcy na celu zabicie Proroka (niech bdzie z nim pokj
i bogosawiestwo).
Wysannik (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wraz ze swymi towarzyszami
uda si do Banu an-Nadir i poprosi ich o pomoc w spaceniu odszkodowania za dwie osoby
z plemienia Kilab, ktrych zabi Amr bin Umajja ad-Damari co byo obowizkiem ydw,
wynikajcym z umowy. Odrzekli: Dobrze, Abu al-Kasimie. Usid tutaj, a my spenimy
twoj potrzeb. Prorok usiad wic pod cian jednego z ich domw i czeka na spenienie
ich obietnicy, a wraz z nim Abu Bakr, Umar, Ali i grupa towarzyszy.
ydzi odeszli, a Szatan podpowiedzia im pewien czyn. Postanowili zabi Proroka i spytali
jedni drugich:
Kto wemie to arno, wejdzie na dach domu i zrzuci je na jego gow?
Ja! odpowiedzia najpodlejszy spord nich, Amr bin Dahhasz. Wtedy inny z ydw,
Salam ibn Miszkam, powiedzia pozostaym:
Nie rbcie tego, bo na Boga, on wie o tym, co zamierzacie. To zamanie paktu, ktry jest
midzy nami a nim.
Jednake byli zdecydowani wykona swj plan. Wwczas do Wysannika Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zstpi archanio Gabriel, ktry powiadomi go o tym,
co zamierzaj ydzi. Prorok natychmiast wsta i uda si do Medyny, a kiedy dogonili go jego
towarzysze, powiedzieli: Wstae tak szybko, e nawet nie zauwaylimy tego. Wtedy
powiedzia im o planie Banu an-Nadir, a nastpnie posa Muhammada bin Muslim by
przekaza ydom nastpujce sowa: Wyjdcie z Medyny, bym nie musia w niej z wami
mieszka. Daj wam dziesi dni. Kto zostanie po tym terminie w Medynie, zginie.

135
Wedug Al-Wakidiego wiadomo o mierci towarzyszy w Ar-Radi i w Bir Mauna dotara do Proroka
tej samej nocy.
ydzi nie mieli innego wyboru i zaczli przygotowywa si do odjazdu, jednake
przywdca hipokrytw Abd Allah bin Ubajj wysa do nich posaca z przesaniem, by
pozostali i powstrzymali si od wyjazdu:
Nie wychodcie ze swych domw, bowiem ze mn s dwa tysice wojownikw, ktrzy
wejd do waszej twierdzy, bd walczy razem z wami i gotowi s zgin, zanim wy
zginiecie, a jeli wypdzicie ich [muzumanw], to my wypdzimy ich wraz z wami, i nigdy
nie posuchamy nikogo, kto bdzie chcia zrobi wam krzywd. Jeeli bd z wami walczy,
pomoemy wam my, Kurajza i wasi sojusznicy z Ghatafan.
Wtedy do ydw powrcia pewno siebie i postawili na konfrontacj, a ich przywdca
Hujajj bin Achtab przysta na apel wodza hipokrytw i wysa do Wysannika Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) przesanie, mwice: Nie opucimy naszych
domw, rb wic, co ci si podoba.
Niewtpliwie sytuacja ta nie bya atwa dla muzumanw, jako e starcie z wrogiem w tak
krytycznym okresie ich historii mogo mie bardzo ze konsekwencje. Podli spord Arabw
mieli zamiar ich unicestwi, z kolei ydzi spord Banu Nadir posiadali si sprawiajc, e
ich poddanie si byo mao prawdopodobne, a walka z nimi pena trudnoci. Jednake
tragedia spod Bir Mauna i poprzednia zwikszyy czujno muzumanw, ktrzy od tamtej
pory bardziej obawiali si zdrad i podstpw przeciwnika. Dlatego po prbie zamordowania
Wysannika (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) postanowili walczy z Banu
an-Nadir niezalenie od wyniku starcia.
Po tym, jak Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) otrzyma
odpowied Hujajja bin Achtaba, powiedzia Bg jest Wielki, co powtrzyli jego
towarzysze, a nastpnie powsta i wyda rozkaz do walki. Ibn Umm Maktum zosta
wyznaczony na namiestnika Medyny w czasie trwania konfliktu, a Ali bin Abi Talib mia
nie sztandar muzumanw. Nastpnie Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
nakaza wojownikom zorganizowanie oblenia.
Banu an-Nadir weszli do swoich twierdz, by mogli rzuca z nich kamieniami i strzela z
ukw. W obronie pomagay im ich gaje palmowe, std Wysannik Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) nakaza wyci je i spali. O tym traktuje werset:

Nie cilicie jednych drzew palmowych ani nie pozostawilicie innych, by stay na
swych korzeniach, jak tylko z Rozkazu Boga
136
.

ydzi szybko przekonali si, e Abd Allah bin Ubajj, Kurajza i ich sojusznicy z Ghatafan
pozostawili ich samym sobie. Nikt nie prbowa im pomoc. Std Najwyszy przytoczy ich
histori jako przykad:

Tak jak szatan, ktry mwi do czowieka: Nie wierz! A kiedy w odrzuca wiar, ten
powiada: Oto ja jestem niewinny wzgldem ciebie
137
.

Oblenie trwao jedynie sze dni (wedug niektrych pitnacie). Po tym czasie Bg
napeni serca ydw strachem i postanowili oni podda si. Zawiadomili Wysannika Boga
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), e zgadzaj si opuci Medyn. Prorok
nakaza im, by wyjechali z miasta. Mogli zabra ze sob rodziny oraz dobytek, ktry unios
ich wielbdy z wyjtkiem broni.
Wtedy Banu an-Nadir zaczli niszczy w swoich domach drzwi, okna, a niektrzy nawet
kolumny i podpory sufitw. Nastpnie wyprowadzili kobiety i dzieci, po czym ruszyli w
drog na szeciuset wielbdach. Wikszo z nich, w tym najbardziej znamienici spord

136
Koran, 59:5.
137
Koran, 59:16.
nich, jak Hujajj bin Achtab i Salam bin Ubajj al-Hukajk udali si do Chajbaru, cz do Syrii,
a tylko dwaj spord nich przyjli islam Jamin bin Amr i Abu Sad bin Wahab. Oni
zachowali cay swj dobytek.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) przej bro Banu
an-Nadir (w tym pidziesit tarcz, pidziesit hemw oraz trzysta czterdzieci mieczy), ich
ziemie, domy i t cz majtku, ktr musieli pozostawi. Muzumanie nie musieli paci
chums z upw, jako e da im je we wadanie Bg, a nie zdobyli ich w bezporedniej walce z
uyciem wierzchowcw. Prorok rozdzieli zdobycz gwnie pomidzy emigrantw, a take
niektrych z pomocnikw jak Abu Dudana i Suhajl bin Hanif ze wzgldu na ich bied.
Cz przejtego majtku Wysannik (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) da
rwnie swojej rodzinie, tak, aby wystarczyo im na rok ycia. Reszta broni i wierzchowcw
stanowia rezerw na wypadek koniecznoci walki na drodze Boga.
Bitwa z Banu an-Nadir odbya si w miesicu rabi al-awwal czwartego roku hidry, co
odpowiada sierpniowi 635 roku kalendarza gregoriaskiego.
Bg zesa sur Al-Haszr, ktra w caoci powicona jest tej bitwie (Ibn Abbas nazywa j
sur Banu Nadir). Opisa w niej wypdzenie ydw, odkry knowania hipokrytw, wyoy
dodatkowe zasady dotyczce upw, pochwali emigrantw i pomocnikw, zezwoli na
wycinanie i palenie drzew na ziemi wroga, jeli suy to celom militarnym, jako e nie jest to
szerzenie zepsucia na ziemi, poleci wiernym zachowywa bogobojno i przygotowywa si
do ycia wiecznego, a zakoczy wychwaleniem Samego Siebie i wymienieniem Swoich
Imion i Cech.

20.6 Wyprawa Nadd
Dziki zwycistwu nad Banu an-Nadir muzumanie bez adnych ofiar wzmocnili swoj
wadz w Medynie. Hipokryci znowu nie mieli odwagi, by jawnie wystpi przeciwko
wiernym. Wysannik (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) mg zaj si
podporzdkowaniem Beduinw, ktrzy jak pamitamy po bitwie pod Uhud w pody i
podstpny sposb zabijali misjonarzy. Koczownicy stali si tak zuchwali, e zamierzali
doprowadzi do podboju Medyny i likwidacji pastwa islamskiego.
Wywiad przekaza Prorokowi (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wiadomo
o koncentracji beduiskich wojownikw z klanw Banu Maharib i Banu Salaba, nalecych
do plemienia Ghatafan. Wwczas Wysannik Boga postanowi pospiesznie opuci Medyn i
przemaszerowa z wojskiem przez pustynie Naddu. Miao to zastraszy Beduinw, by nie
mogli powtrzy przestpstw, ktrych dopucili si przeciwko muzumanom.
Gdy tylko koczownicy, ktrzy przygotowywali si do grabiey i rabunku, usyszeli o
nadejciu muzumanw, ukryli si w grach. Muzumanie zadowolili si tym, e przestraszyli
te chciwe plemiona i dali im posmakowa przeraenia. Po dokonaniu demonstracji siy
wojsko bezpiecznie wrcio do Medyny.
Uczeni specjalizujcy si w bitwach i ekspedycjach wojskowych Proroka wspomnieli o
bitwie, prowadzonej przez muzumanw na terenie Naddu w miesicu rabi as-sani bd
dumada al-ula w czwartym roku hidry, zwanej Zat ar-Riqa. Jednak takie twierdzenie nie
jest prawdziwe, bowiem wiadkami bitwy o takiej nazwie byli Abu Hurajra oraz Abu Musa
al-Aszari (niech Bg bdzie z nich zadowolony). Abu Hurajra przyj islam kilka dni przed
bitw Chajbar, z kolei Musa al-Aszari doczy do Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) wanie w Chajbarze, co wiadczy o tym, e bitwa Zat ar-Riqa odbya si
po bitwie Chajbar. Innym dowodem na to, e do bitwy Zat ar-Riqa doszo pniej ni w
czwartym roku hidry, jest to, e Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
odprawi podczas niej modlitw strachu, ktra zostaa przepisana podczas bitwy Usfan. Nie
ma wtpliwoci co do tego, e bitwa Usfan rozegraa si po Bitwie Rowu, ktra z kolei miaa
miejsce pod koniec pitego roku hidry.
Niezalenie od tego, jak nazwiemy interesujc nas ekspedycj do Naddu, pewne jest, e
odbya si w tamtym okresie. Zblia si termin bitwy pod Badr, ktr zapowiedzia Abu
Sufjan przed odejciem spod Uhud. Opuszczenie Medyny w celu stoczenia bitwy przy
pozostawieniu wrogo nastawionych Beduinw na tyach nijak nie dao pogodzi si ze
strategi wojenn. Przed wyruszeniem do walki z Kurajszytami naleao zama si plemion
koczowniczych i usun niebezpieczestwo groce z ich strony.

20.7 Badr al-Mawid
Po wyprawie Naddu muzumanie zaczli przygotowywa si do stawienia czoa ich
najwikszemu wrogowi. Mija rok od bitwy pod Uhud i zblia si termnin, zapowiedziany
wwczas przez Abu Sufjana. Muhammad (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) i
jego towarzysze mieli wic prawo myle, e stawi czoa armii Abu Sufjana, by stoczy
bitw, ktra by moe zdecyduje o istnieniu pastwa muzumaskiego.
W miesicu szaban czwartego roku hidry (stycze 626 roku gregoriaskiego), Wysannik
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wyruszy na czele armii, liczcej sobie
tysic piciuset wojownikw, w tym dziesiciu jedcw konnych, by przyby na umwiony
termin. Chorgiew wrczy Alemu bin Abi Talibowi, zastpstwo w sprawowaniu wadzy nad
Medyn przekaza Abd Allahowi bin Rawaha, a sam dotar do Badr, gdzie zatrzyma si i
czeka na bawochwalcw.
Z kolei Abu Sufjan wyruszy z Mekki na czele dwutysicznej armii, posiadajcej
pidziesiciu kawalerzystw, a dotar do Marr az-Zahran i zatrzyma si przy lecym w
tamtej okolicy rdle Madna. Wyjeda z Mekki niechtnie, bowiem obawia si walnej
bitwy, a gdy dotar do Marr az-Zahra, zupenie opucia go odwaga i postanowi powrci,
rzek wic do swoich towarzyszy: O, Kurajszyci, su nam jedynie lata urodzajne, gdy jecie
z podw owocw i pijecie duo mleka. Ten rok jest jaowy, wracam wic, a i wy wracajcie.
Okazao si, e lk i obawa ogarny take jego wojownikw, ktrzy nie sprzeciwili si tej
opinii i nie nalegali na kontynuowanie marszu pod Badr.
Muzumanie przebywali pod Badr osiem dni, czekajc na wroga i zajmujc si handlem,
ktry przynis im dwukrotny przychd, po czym powrcili do Medyny. Poczuli przypyw
odwagi, bowiem tym razem to oni okazali si panami sytuacji.
Ta wyprawa jest znana pod nazw Badr al-Mawid, czyli umwiona wyprawa Badr, druga
wyprawa Badr, ostatnia wyprawa Badr bd maa wyprawa Badr.

20.8 Wyprawa Dumat al-Dandal
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powrci spod Badr, a w
rejonie Medyny zapanowao bezpieczestwo i pokj.
Po maej wyprawie Badr Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
przebywa w Medynie przez sze miesicy, po czym doszy do niego wieci, e plemiona
zamieszkujce okolice Dumat al-Dandal rejon nieopodal Syrii, lecym pi dni drogi od
Damaszku, a pitnacie od Medyny rabuj przejedajce tam karawany i zbieraj wojsko
w celu zaatakowania Medyny. Wysannik (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
postanowi skierowa si ku tamtym terenom, by opanowa sytuacj. Przez czas jego
nieobecnoci wadz nad Medyn mia sprawowa Siba bin Arfata al-Ghifari. Wojsko
wyruszyo w drog pi nocy przed kocem miesica rabi al-awwal pitego roku hidry,
majc za przewodnika czowieka z Banu Azra o imieniu Mazkur.
Muzumanie maszerowali noc i ukrywali si za dnia, by zaskoczy swoich wrogw,
zanim tamci zaatakuj. Zbliyli si do nich, gdy nieprzyjaciele byli ju daleko od swoich
domostw, a wtedy muzumanie zaatakowali. Cz wojownikw wroga zgina, a reszta
ucieka w rnych kierunkach, wic gdy muzumanie dotarli do Dumat al-Dandal, nie
napotkali nikogo. Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) przebywa
tam kilka dni, wysyajc w okolice patrole, ktre miay odnale siy Beduinw, lecz po
bezskutecznych poszukiwaniach postanowi wraca do Medyny. W drodze powrotnej zawar
traktat pokojowy z wodzem o imieniu Ujajna bin Hisn.
Dziki mdrym planom, a take poprzez zdecydowane i szybkie kroki Prorokowi (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) udao si opanowa sytuacj oraz zaprowadzi
bezpieczestwo i pokj w regionie.
Okolicznoci zaczy sprzyja muzumanom, a trapice ich problemy wewntrzne i
zewntrzne zmniejszyy si. Hipokryci stali si posuszni przynajmniej pozornie. Jedno
plemi ydowskie zostao wysiedlone, a drugie, ktre pozostao, szanowao prawa ssiedzkie
i stosowao si do umw i traktatw. Beduiscy koczownicy zostali podporzdkowani.
Kurajszyci unikali atakowania muzumanw, ktrzy mogli swobodnie gosi islam i
przekazywa ludziom przesanie od Pana wiatw.



21. Bitwa Frakcji
138
albo Bitwa Rowu

21.1 Zawizanie koalicji antymuzumaskiej
Po trwajcych ponad rok wojnach i konfliktach na Pwysep Arabski powrciy pokj i
bezpieczestwo, jednake ydzi ktrzy posmakowali haby i ponienia z powodu swoich
spiskw i zdrad nie porzucili swojego zabdzenia. Nie wycignli nauki z kary, jak
ponieli za wasne knowania. Po osiedleniu si w Chajbarze nadal obserwowali walki midzy
muzumanami a ich przeciwnikami, jednak kolejne wyprawy i starcia wzmocniy pozycj
wiernych, co niezwykle rozczarowao ydw. Wznowili zatem swoje spiski i zaczli
przygotowania do zadania ciosu, po ktrym islam mia nie podnie si nigdy wicej, a e nie
posiadali do odwagi, by zaatakowa muzumanw jawnie i bez wsparcia, uoyli w tym
celu straszny plan.
Dwudziestu przywdcw ydowskich i wodzw Banu Nadir udao si do Kurajszytw w
Mekce, by zachci ich do zaatakowania Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), obiecujc im wsparcie w nadchodzcej wojnie. Kurajszyci przystali na
ten plan, widzc w tym okazj do podratowania wasnej reputacji i wiarygodnoci, ktre
zostay mocno nadszarpnite, kiedy Mekkaczycy nie stawili si pod Badr.
Nastpnie posacy ydw udali si do plemienia Ghatafan, ktre rwnie przystao na
podobn propozycj. I tak delegacja krya wrd plemion arabskich, wzywajc je do walki,
dziki czemu przywdcom ydowskim udao si podjudzi wiele klanw przeciwko
Prorokowi (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), islamowi i muzumanom.
Z Mekki wyruszya czterotysiczna armia pod dowdztwem Abu Sufjana, w ktrej skad
weszli Kurajszyci i Kinana wraz z sojusznikami spord mieszkacw Tihamy. Po drodze, w
Marr az-Zahran doczyli do nich Banu Sulajm. Ze wschodu wyruszyy plemiona z grupy
Ghatafan: Banu Fazara pod dowdztwem Ujajny bin Husna, Banu Murra pod dowdztwem
Al-Harisa bin Aufa oraz Banu Aszda pod dowdztwem Misara bin Ruchajla, a take
wojownicy z klanu Banu Asad i innych. Gdyby wojska koalicji dotary do murw Medyny
znienacka, wwczas mae pastwo muzumaskie znalazoby si w wielkim
niebezpieczestwie, mogoby wrcz doj do masakry muzumanw. Jednak ledwie armie
wroga ruszyy w drog, gdy wywiad medyski przekaza Wysannikowi Boga (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo) wiadomo o niebezpieczestwie.


138
Sowo frakcje (ar. al-ahzab) oznacza w tym kontekcie (tutaj i w nastpnych miejscach) oddziay czy
te grupy koalicji antymuzumaskiej, oblegajcej Medyn (przyp. red. pol.).
21.2 Przygotowania do obrony Medyny
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) pospiesznie zwoa rad,
by przyj plan obrony. Po naradzie dowdcw i organw doradczych podjto decyzj
wysunit przez szlachetnego towarzysza Salmana al-Farsiego (niech Bg bdzie z niego
zadowolony), ktry powiedzia:
Wysanniku Boga, w kraju Persw, kiedy grozio nam oblenie, kopalimy gboki rw,
ktry mia oddzieli nas od nieprzyjaciela.
Bya to mdra taktyka, ktrej Arabowie wczeniej nie znali. Wysannik Boga (niech bdzie
z nim pokj i bogosawiestwo) natychmiast przyj ten plan i nakaza ludziom, by podzielili
si na grupy po dziesi osb, z ktrych kada miaa wykopa czterdzieci okci rowu. Jako
e ze wszystkich stron oprcz pnocnej Medyna bya otoczona pustyniami kamienistymi,
grami lub gajami palmowymi, to Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
wiedzia, e wielka armia moe zaatakowa miasto jedynie od pnocy, dlatego postanowi,
e rw ma by wykopany wanie na pnoc od Medyny. Muzumanie przystpili do pracy, a
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zachca do niej innych i sam
w niej uczestniczy. Relacjonuje Al-Buchari za Sahlem bin Sadem:
Gdy kopalimy rw, bylimy z Wysannikiem Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo). Nosilimy ziemi na plecach, a Wysannik Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) mwi: Boe, nie ma ycia nad ycie wieczne, przebacz wic
pomocnikom i emigrantom.
Anas przekaza:
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) podszed do rowu, gdy
emigranci i pomocnicy kopali ziemi w chodny poranek, a nie posiadali sug, ktrzy
wykonaliby to za nich. Gdy ujrza ich cik prac i gd, powiedzia: Boe, nie ma ycia nad
ycie wieczne, przebacz wic pomocnikom i emigrantom. Oni odpowiedzieli: Jestemy tymi,
ktrzy przysigli posuszestwo Muhammadowi, zawsze bdziemy dokada stara na drodze
Boga.
Z kolei Al-Barra bin Azib w swojej relacji opowiada o tym, jak Wysannik Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) pracowa przy kopaniu rowu, dzikujc Bogu za to,
e skierowa muzumanw na drog dobra, e dziki Jego naukom mog odprawia modlitw
i dawa jamun. Prosi te swojego Pana o uspokojenie serc wiernych i umocnienie ich stp
w walce z wrogiem, zapewniajc, e muzumanie stawi opr bawochwalcom, jeli ci
rzeczywicie zaatakuj.
Wszyscy pracowali bardzo energicznie pomimo nkajcego ich godu. Wedle relacji
Anasa, kopicy dostawali jedynie troch ziaren jczmienia. Starali si przyrzdzi z nich
rodzaj gorcej potrawy, ktra jednak drapaa garda i miaa nieprzyjemny zapach. Z kolei Al-
Buchari przekaza za Dabirem, e wierni nic nie jedli przez trzy dni, a Prorok (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo) cierpia gd tak samo, jak inni muzumanie. Mimo to przy
kopaniu rowu rozbi grud ziemi czy te ska, z ktr wczeniej nie mogli poradzi sobie
inni ludzie.
Opowiada Al-Barra:
Podczas kopania rowu natrafialimy na skay, ktrych nie dao si rozbi motykami.
Zawiadomilimy o tym Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo),
ktry przyszed, wzi motyk i powiedzia: W Imi Boga i zacz uderza w ska motyk.
Nastpnie powiedzia: Bg jest Wielki! Otrzymaem klucze Syrii, i na Boga, widz teraz jej
czerwone zamki i uderzy po raz kolejny. Pniej powiedzia: Bg jest Wielki! Otrzymaem
klucze Persji, i na Boga, widz teraz biay zamek w Al-Madain, po czym znw uderzy.
Powiedzia: W Imi Boga i wwczas skaa rozpada si, a Prorok rzek: Bg jest Wielki!
Otrzymaem klucze Jemenu, i na Boga, std widz bramy Sany.
Podobn relacj przytoczy Ibn Ishak, powoujc si na Salmana al-Farisiego (niech Bg
bdzie z niego zadowolony).
Muzumanie kopali caymi dniami, powracajc do swych rodzin tylko na noc. Wreszcie
praca zostaa ukoczona, zanim wielka armia politeistw dotara do murw Medyny.

21.3 Oblenie Medyny
Zajcie pozycji i starcia nad rowem
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wyszed z miasta na czele
trzytysicznej armii, ktra nastpnie zaja chronione przez rw pozycje u stp gry Sal.
Wysannik przekaza wadz w Medynie na czas bitwy Ibn Umm Maktumowi i nakaza
kobietom i dzieciom, aby unikay niebezpiecznych miejsc.
Czterotysiczna armia Kurajszytw rozbia obz przy ujciach wyschnitych rzek w
pobliu Ruma pomidzy Al-Durf i Zaaba, z kolei Ghatafan, do ktrych doczyli si
mieszkacy Naddu (razem byo to sze tysicy wojownikw) zatrzymali si w Zanab
Nakama nieopodal gry Uhud.
Bg mwi w Koranie:

A kiedy wierni zobaczyli frakcje, powiedzieli: To jest to, co obieca nam Bg i Jego
Wysannik, a Bg mwi prawd, i tak samo Jego Wysannik. To jeszcze pomnoyo ich wiar
i cakowite poddanie si [Bogu]
139
.

Gdy nieprzyjaciele muzumanw myleli, e zaatakuj Medyn i wedr si do miasta,
natrafili na wykopany przez wiernych rw jak sami pniej przyznali, nie znali takich
umocnie i nie byli przygotowani na taki obrt wydarze. Zamiast szturmu na miasto trzeba
byo rozpocz oblenie, do ktrego armia Kurajszytw i ich sojusznikw nie bya
przygotowana.
Bawochwalcy wysyali patrole, ktre miay odszuka saby punkt obrony muzumanw. Z
kolei wierni poprzestawali na ostrzeliwaniu nieprzyjaciela z ukw, aby uniemoliwi mu
sforsowanie rowu lub zasypanie go. Jednak niewielkiej grupie Kurajszytw, w ktrej byli
Amr bin Abd Wud, Akrama bin Abi Dahl, Dirar bin al-Chattab i inni, udao si przedrze,
tak e znaleli si pomidzy rowem a gr Sal. Do walki z nimi stan oddzia wiernych pod
dowdztwem Alego ibn Abi Taliba. Ali po krtkiej potyczce zabi Amra, a wtedy reszta
pogan ratowaa si ucieczk (inne relacje mwi o dwch zabitych Kurajszytach) Akrama
porzuci nawet swoj wczni.
Przez kilka nastpnych dni sytuacja wygldaa podobnie, jednak oblegajcym nie udao si
sforsowa rowu ani zasypa go.
Z powodu walki Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) i
muzumanie opnili kilka modlitw. Al-Buchari i Muslim relacjonuj za Dabirem (niech
Bg bdzie z niego zadowolony):
W dniu Bitwy Rowu Umar bin al-Chattab zacz przeklina niewiernych spord
Kurajszytw i powiedzia: Wysanniku Boga, odmwiem modlitw popoudniow dopiero
wtedy, gdy soce ju zachodzio! Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
odpar: Ja, na Boga, w ogle jej nie odprawiem. Zeszlimy z Prorokiem na pask przestrze,
zrobilimy ablucj i pomodlilimy si modlitw Al-Asr po zachodzie soca, a od razu po niej
pomodlilimy si Al-Maghrib.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zdenerwowa si z
powodu opnienia modlitwy, poprosi wic Boga o kar dla bawochwalcw. Al-Buchari
przekazuje za Alim, e w czasie Bitwy Rowu Prorok (niech bdzie z nim pokj i

139
Koran, 33:22.
bogosawiestwo) powiedzia: Niech Bg wypeni ich domy i groby ogniem, albowiem
odcignli nas od modlitwy rodkowej
140
, a do momentu, gdy zaszo soce.
Wedle relacji przekazanych przez Ahmada i Asz-Szafiiego muzumanie nie mogli
odmwi o czasie modlitw Az-Zuhr, Al-Asr, Al-Maghrib ani Al-Isza
141
, poczyli je wic
pniej ze sob. Kwestia rnicy pomidzy relacjami moe wynika z tego, e w kadym
dniu Bitwy Rowu sytuacja moga wyglda inaczej.
Poza opisan wczeniej potyczk nie doszo do walki wrcz; po obu stronach walczyli
jedynie ucznicy. Zgino szeciu muzumanw i dziesiciu niewiernych. Sad bin Muaz
zosta trafiony w przedrami przez Kurajszyt nazywanego Hibban al-Arika. Pomodli si
wwczas tymi sowy:
Boe, Ty wiesz, e nie ma nikogo, z kim bardziej chciabym walczy spord tych, ktrzy
za kamc uznali Twojego Posaca i wypdzili go. Boe, wydaje mi si, e ju zakoczye
bitw pomidzy nami, lecz jeli bdzie pomidzy nami a Kurajszytami jaka inna bitwa,
spraw, bym do niej doy, i walczy z nimi dla Ciebie, lub spraw, by ta bitwa wybucha na
nowo i bym ponis w niej mier. Spraw, bym nie umiera, zanim moje oko bdzie wolne od
widoku Banu Kurajza.

Spisek Banu Kurajza
Gdy muzumanie stawiali czoa trudnociom na froncie, spiskowcy knuli swoje niecne
plany. Jeden z najwikszych zoczycw spord Banu an-Nadir, Hujajj, przyby do siedziby
Banu Kurajza i uda si do przywdcy ydowskiego klanu Banu Kurajza, Kaba bin Asada
al-Kuraziego. Banu Kurajza mieli sojusz z Banu an-Nadir, jednak o czym ju bya mowa
byli take sprzymierzeni z Wysannikiem Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) i zobowizani byli do pomocy muzumanom podczas wojny.
Kab pocztkowo nie otwiera Hujajjowi drzwi, lecz tamten cierpliwie czeka. Kiedy
wreszcie Kab zgodzi si wysucha gocia, ten powiedzia: Przybyem do ciebie z wieczn
chwa i wielk niczym morze si. Przyszedem do ciebie w imieniu Kurajszytw, ich
przywdcw i wadcw, bowiem odwiedziem ich w miejscu, gdzie zbiegaj si wody w
Ruma. Przybyem do ciebie w imieniu plemienia Ghatafan, jego przywdcw i wadcw,
bowiem odwiedziem ich w Zanab Nakama nieopodal gry Uhud. Obiecali mi, e nie odjad,
pki nie zgnieciemy Muhammada i tych, ktrzy s z nim.
Kab pocztkowo odpar, e widzi u Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) jedynie szczero i wierno umowom. Nie ulega namowom Hujaia,
jednak ten by na tyle sprytny, e zdoa wpyn na swojego rozmwc. Wzmianka o
przywdcach Kurajszytw i Ghatafan spowodowaa, e take w sercu Kaba obudzia si ch
zniszczenia Muhammada i jego zwolennikw. Nastpnie Hujajj obieca, e jeli Ghatafan i
Kurajszyci wycofaj si, on sam pozostanie w forcie Kaba bin Asada, naraajc si na takie
samo niebezpieczestwo. Wtedy Kab bin Asad zama swoj umow z muzumanami i stan
po stronie bawochwalcw w wojnie przeciwko wiernym.
Banu Kurajza zaczli przygotowywa si do wystpienia zbrojnego, a take szpiegowa
muzumanw, jednak po mierci jednego z ich szpiegw (zabia go stryjenka Proroka niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo Safijja bint Abd al-Muttalib) nie zdecydowali si na
otwart walk. Zamiast tego zaczli zaopatrywa oblegajcych w poywienie
142
, co byo
wystarczajcym dowodem ich wrogoci wobec muzumanw (pniej wierni zdobyli cz
tych zapasw do jej poniesienia konieczne byo dwadziecia wielbdw).

140
Rwnie chodzi o modlitw popoudniow (Al-Asr) (przyp. tum.).
141
Cztery z piciu modlitw obowizkowych w islamie: poudniowa, popoudniowa, o zachodzie soca i
wieczorna. Pita to modlitwa poranna, Al-Fadr (przyp. red. pol.).
142
Armia, ktra nie bya przygotowana na prowadzenie oblenia, z pewnoci nie dysponowaa zbyt wielk
iloci zapasw (przyp. red. pol.).
Wiadomoci o planach Banu Kurajza dosza do Wysannika Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo), ktry postanowi najpierw upewni si, czy te pogoski s
prawdziwe. W celu zbadania stanowiska ydw i podjcia odpowiednich dziaa wysa do
Banu Kurajza Sada bin Muaza, Sada bin Ubad, Abd Allaha bin Rawah oraz Chawata bin
Dubajra, mwic im: Idcie i sprawdcie, czy wiadomo, ktr otrzymalimy o tym
ludzie, jest prawdziwa. Jeli to prawda, dajcie mi o tym zna w zrozumiay dla mnie sposb,
lecz nie mwcie tego jawnie, by nie osabia serc ludzi, a jeli s nam lojalni, mwcie o tym
gono, by kady usysza.
Gdy posacy Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zbliyli si do Banu
Kurajza, tamci pokazali swoj wrogo, obrazili ich i ubliyli Wysannikowi, mwic: A kto
to jest Wysannik Boga? Nie ma midzy nami a Muhammadem adnej umowy ani paktu.
Wtedy Sad bin Muaz i jego towarzysze wrcili do Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) i powiedzieli mu: Adil i Kara. Miao to znaczy, e Banu Kurajza
dopucili si takiej samej zdrady, jak plemiona Adil i Kara podczas wyprawy Ar-Radi.
Pomimo prby ukrycia tej prawdy, ludzie domylili si, o co chodzi, i uwiadomili sobie
wielkie niebezpieczestwo.
Muzumanie znaleli si w sytuacji krytycznej. Nie byo niczego, co staoby na
przeszkodzie Banu Kurajza, gdyby zechcieli uderzy od tyu. Przed muzumanami
znajdowaa si ogromna armia, przed ktr nie mogli si wycofa, a kobiety i dzieci
znajdoway si w pobliu spiskowcw bez adnej ochrony. Bg Najwyszy mwi w Koranie
o sytuacji muzumanw i reakcji ludzi sabej wiary:

Oto oni napadli na was ze wszystkich stron, kiedy wasze spojrzenia si odwrciy, a
wasze serca dosigay garda i zaczynalicie snu o Bogu rne myli.
Tam wierni zostali poddani prbie i gwatownie wstrznici
143
.

Ludzie z plemienia Banu Salma ju gono mwili o porace. Niektrzy hipokryci pokazali
swoje oblicze, mwic: Muhammad obieca nam, e zdobdziemy skarby krla perskiego i
cesarza rzymskiego, a teraz nie czujemy si bezpieczni, kiedy wychodzimy za potrzeb. Inni,
cho w rzeczywistoci byli spord mieszkacw miasta, powiedzieli: Nasze domy
pozostay bez ochrony przed wrogiem. Pozwl nam odej i wrci do naszych domw,
bowiem s one poza Medyn.
Bj najwyszy zesa nastpujce wersety na ten temat:

Obudnicy i ci, w ktrych sercach bya choroba, mwili: Bg i Jego Wysannik nie
obiecali nam niczego prcz zudze.
Grupa spord nich rzeka: O, ludzie z Jasribu! Nie zdoacie stawi czoa wrogowi, wic
wracajcie [do swych domw]! A [inna] cz spord nich prosia Proroka o zezwolenie,
mwic: Przecie nasze domy s bez obrony, cho w rzeczywistoci nie byy one bez obrony.
Oni jedynie pragnli zbiec
144
.

Gdy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) dowiedzia si o
spisku Banu Kurajza, okry si swoim ubraniem i pooy si na duszy czas. Gdy ludzie
tracili wszelk nadziej, on j odzyska i zawoa: Bg jest Wielki! Miejcie nadziej,
muzumanie, na zwycistwo i pomoc od Boga! Pierwszym krokiem, jaki podj Prorok, byo
wysyanie do Medyny patroli, ktre miay chroni kobiety i dzieci przed nagym atakiem.
Powzi te zamiar zawarcia pokoju z Ujajn bin Husnem i Al-Harisem bin Aufem
przywdcami plemion Ghatafan. W zamian za ich odstpienie od oblenia muzumanie

143
Koran, 33:10-11.
144
Koran, 33:12-13.
mieliby zaproponowa jedn trzeci z rocznego zbioru owocw w Medynie. Gdyby Ghatafan
odeszli do swoich domw, prawdopodobnie zachwialiby si take ydzi, a wtedy obrocy
Medyny musieliby walczy z samymi tylko Kurajszytami, ktrych si dobrze znali, ale te
wiedzieli, e mona ich pokona w walnej bitwie.
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) spyta o zdanie Sada bin Muaza i
Sada bin Ubad, ktrzy powiedzieli:
Wysanniku Boga, jeli tak nakaza ci Bg, posusznie to wykonamy. Jeli natomiast
chcesz zrobi co dla naszej korzyci, to my tego nie potrzebujemy, bowiem tak jak ten lud
lud dodawalimy Bogu wsptowarzyszy i czcilimy posgi, a teraz jestemy cakowicie
pewni, e oni nie potrzebuj owocw z naszych sadw, lecz raczej chc nas cakowicie
wyeliminowa. Skoro Bg pobogosawi nas islamem i poprowadzi nas do niego, dlaczego
mielibymy oddawa im nasz majtek? Na Boga, moemy da im tylko miecz!
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) przychyli si do ich opinii i rzek:
To jest co, co chciaem zrobi dla was, bowiem widziaem, jak Arabowie zwalczaj was
jak jeden m.
Wwczas Najwyszy Bg niechaj Chwaa Mu bdzie okaza Swj plan, dziki ktremu
oblegajcy zaczli traci ducha, a nastpnie odstpili od Medyny.

Fortel Nuaima bin Masuda
Do Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) przyby pewien
wojownik z Ghatafan o imieniu Nuaim bin Masud bin Amir al-Aszdai (niech Bg bdzie z
niego zadowolony) i powiedzia:
Wysanniku Boga, przyjem islam, a moi ludzie o tym nie wiedz. Rozkazuj, co
zechcesz.
Jeste jedynym czowiekiem, ktry moe nas uratowa odpowiedzia Prorok (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). wic to ty czy, co zechcesz, jeli dziki temu
muzumanie zostan uratowani.
Nuaim natychmiast uda si do Banu Kurajza (przed przyjciem islamu by ich
przyjacielem) i powiedzia im:
Wiecie, z jak sympati odnosz si do was i jaka przyja panuje midzy nami.
Prawd powiadasz! odparli.
Kurajszyci nie s tacy jak wy kontynuowa Nuaim. Tu jest wasza ziemia, a na niej s
wasze majtki, synowie i kobiety, i nie jestecie w stanie przeprowadzi si w inne miejsce.
Kurajszyci i Ghatafan przybyli tu, by walczy z Muhammadem i jego towarzyszami, a wycie
pomogli im przeciwko niemu. Jeli zwyci, to oni przejm ich ziemie, majtki i kobiety, a
jeli nie, wrc do siebie i pozostawi was, a Muhammad si zemci.
C wic mamy czyni, Nuajmie? spytali.
Nie walczcie z muzumanami, pki Kurajszyci i Ghatafan nie dadz wam kilku
zakadnikw odpar. Wwczas nie odejd z pola bitwy.
Dobrze prawisz, tak uczynimy! odrzekli.
Nastpnie Nuaim uda si do Kurajszytw i powiedzia im:
Wiecie, z jak sympati si odnosz si do was, i wiecie, e dobrze wam ycz.
To prawda odparli.
ydzi auj, e zamali pakt z Muhammadem i jego towarzyszami. Chc wzi od was
kilku zakadnikw, by przekaza ich Muhammadowi, a nastpnie wsplnie z nim skierowa
si przeciwko wam. Jeli was o to poprosz, nikogo im nie oddawajcie.
Nastpnie uda si do Ghatafan i przekaza im t sam wiadomo.
W sobotni noc miesica szawwal pitego roku hidry Kurajszyci posali do ydw Banu
Kurajza wiadomo: Nie jestemy na naszej ziemi, a nasze konie i wielbdy pozdychay.
Powstacie wic, bymy razem pokonali Muhammada. Tamci odpowiedzieli: Dzisiaj jest
szabas, a wiecie, co dotkno tych przed nami, ktrzy go naruszyli. Dlatego nie bdziemy
walczy po waszej stronie, dopki nie przylecie nam zakadnikw. Gdy ta odpowied
dotara do Kurajszytw i Ghatafan, powiedzieli do siebie: Na Boga, Nuaim mwi prawd,
a nastpnie posali ydom wiadomo: Na Boga, nikogo wam nie polemy. Wychodcie do
walki, a razem pokonamy Muhammada! Wtedy Kurajza powiedzieli do siebie: Na Boga,
Nuajm mwi prawd.
W ten sposb wrogowie islamu na zewntrz i wewntrz miasta stracili ochot do walki, a
w ich szeregach pojawiy si konflikty.
Muzumanie bagali Najwyszego Boga: Boe, umocnij nasze sabe strony i uchro nas
przed strachem. Z kolei Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
prosi: O, Boe, Ktry zesa Ksig, Ktry jest szybki w rozliczaniu, sprowad klsk na
frakcje. Boe, pokonaj ich i zelij na nich wstrzs.

Koniec oblenia
Bg usucha modlitwy Swojego Wysannika (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) i muzumanw, zsyajc swoich aniow, ktrzy napenili serca
przeciwnikw islamu przeraeniem, a take silny wiatr, ktry porwa namioty oblegajcych,
zasypa piaskiem ich ogniska i rozrzuci przygotowan straw. To przewayo szal.
Kurajszyci i Ghatafan zdecydowali o zakoczeniu oblenia i odwrocie.
W t bardzo zimn noc Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
wysa Huzajf bin al-Jamana, by ten przynis jakie informacje o bawochwalcach. Huzajfa
wkrad si do ich obozu, ujrza ich zaamanych i przygotowujcych si do odjazdu. Wrci do
Wysannika Boga i powiadomi go o odwrocie nieprzyjaci, a rano muzumanie zobaczyli, e
pozycje wroga s opuszczone. Tak Bg skierowa Swj gniew na nieprzyjaci islamu, a
muzumanom da unikn bezporedniej walki.
Bawochwalcy oblegali Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) i
muzumanw przez miesic lub okoo miesica. Ze rde mona wywnioskowa, e
pocztek oblenia przypad na szawwal, a koniec na zu-al-kada. Wedle Ibn Sada Wysannik
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powrci do Medyny w rod siedem dni
przed kocem miesica zu-al-kada.
Bitwa Rowu nie przyniosa duych strat, poniewa nie doszo do ostrego, bezporedniego
starcia obu armii. Bya jednak jedn z najwaniejszych bitew w historii islamu, poniewa
doprowadzia do osabienia pozycji bawochwalcw i daa do zrozumienia, i adna z armii
arabskich (wojsko frakcji bya najwikszym, jakie mogli wwczas wystawi Arabowie) nie
jest w stanie pokona siy, rosncej w Medynie. Std Wysannik Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo), gdy Bg doprowadzi do odejcia frakcji, powiedzia: Od tej
pory to my bdziemy najeda ich, a nie oni nas, i to my przybdziemy do nich.

21.4 Rozprawa z Banu Kurajza
Wymarsz
Gdy w dniu, w ktrym Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
wrci do Medyny, nastao poudnie, a on sam my si w domu Umm Salmy, przyszed do
niego anio Gabriel (niech bdzie z nim pokj) i powiedzia: Czyby odoy bro?
Anioowie nie odoyli swojej broni, a ty powrcie tylko z jednej bitwy. Powstacie, ty i ci,
ktrzy s przy tobie, i idcie do Banu Kurajza, a ja pjd przed wami i wstrzsn ich
twierdzami i, wrzuc strach w ich serca. Prorok natychmiast rozpocz przygotowania do
wymarszu, na namiestnika Medyny wyznaczy Ibn Maktuma, a chorgiew wrczy Alemu bin
Abi Talibowi.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nakaza muezzinowi
wezwa ludzi tymi sowy: Kto syszy i jest posuszny, niech nie modli si Al-Asr, zanim nie
dotrze do domostw Banu Kurajza, po czym sam wyruszy z maym oddziaem emigrantw i
pomocnikw, a dotarli do studni Banu Kurajza o nazwie Ana. Wkrtce potem wyruszyy siy
gwne armia liczca trzy tysice wojownikw, w tym trzydziestu jedcw. Gdy w drodze
przysza pora Al-Asr, niektrzy z nich powiedzieli: Nie pomodlimy si, pki nie dotrzemy
do Banu Kurajza, tak jak nam zostao nakazane, a odmwili modlitw popoudniow
dopiero po wieczornej. Inni powiedzieli: Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) mia na myli co innego, a mianowicie, bymy wyruszyli jak najszybciej,
i odprawili Al-Asr po drodze. Pniej, gdy Wysannik (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) dowiedzia si o tym, nie skrytykowa adnej z grup.
Siy gwne muzumanw wkrtce poczyy si z oddziaem Proroka (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo), a nastpnie ruszyy pod twierdze Banu Kurajza. Rozpoczo si
oblenie.

Oblenie
Gdy nastpio oblenie, przywdca Banu Kurajza Kab bin Asad przedstawi swojemu
ludowi trzy wyjcia:
przyj islam, dziki czemu ich ycie, rodziny i majtki bd bezpieczne (Kab
powiedzia: Na Boga, przecie wiecie, e jest to prorok i posaniec, o ktrym moecie
przeczyta w waszych ksigach);
zabi swoje potomstwo i kobiety, eby wyratowa je od mierci z rk muzumanw, a
nastpnie wyruszy przeciwko Muhammadowi i walczy, dopki nie zwyci lub wszyscy
nie zgin;
od razu zaatakowa muzumanw, poniewa w szabas mog mie wiksze szanse na
pokonanie ich w bitwie.
Banu Kurajza nie potrafili jednak wybra adnej z tych propozycji, a wzburzony Kab bin
Asad powiedzia: aden z was, od czasu, gdy urodzia go jego matka, nie by zdecydowany
choby przez jeden dzie! Po odrzuceniu tych trzech propozycji ydzi mogli jedynie podda
si Wysannikowi Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), jednake przedtem
chcieli dowiedzie si, co ich czeka. Poprosili Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), by przysa do nich Abu Lubab, ktry by ich przyjacielem, a jego dom
znajdowa si nieopodal ich domostw. Gdy przyby do nich, zobaczy paczce kobiety i
dzieci i zlitowa si nad nimi. W odpowiedzi na proby o rad wskaza na swe gardo, dajc
do zrozumienia, e czeka ich mier. Szybko jednak zrozumia, e zdradzi zaufanie Proroka.
Wrci wic do meczetu Proroka w Medynie i przywiza si do wysokiego drewnianego
supa, przysigajc, e nie pozwoli, eby odwiza go ktokolwiek oprcz Wysannika Boga, i
e ju nigdy nie wejdzie do siedziby Banu Kurajza. Kiedy Wysannik Boga dowiedzia si o
tym wydarzeniu, powiedzia: Gdyby mnie o to poprosi, bagabym Boga, by mu wybaczy,
jednak skoro zwiza si z wasnej woli, to Bg sam zwrci si do niego z wybaczeniem.
Pniej Abu Lubaba pozosta przywizany do kolumny przez sze dni i sze nocy,
jedynie na czas modlitwy jego ona uwalniaa go z wizw. Pewnego dnia Bg,
Wybaczajcy, objawi Wysannikowi Boga werset, ktry mwi o przebaczeniu dla Abu
Lubaby. Jego ona przysza do niego i powiedzia: Abu Lubabo, radosna nowina, Bg
przebaczy ci, a ludzie pospieszyli, by go rozwiza, jednake Abu Lubaba nie chcia, by
uwolni go ktokolwiek inny, ni Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo). Gdy Prorok szed na modlitw porann, rozwiza Abu Lubab.
Oblenie Banu Kurajza rozpoczo si w miesicu zu-al-kada i trwao dwadziecia pi
dni. Wreszcie jednak Bg napeni serca obrocw strachem, a ich morale upado. Wreszcie
Ali ibn Abi Talib i Az-Zubajr bin al-Awwam poszli naprzd, a Ali krzykn: Na Boga,
zasmakuj tego, czego zasmakowa Hamza, lub wejd do ich twierdz! Wtedy pomimo
ostrzeenia Abu Lubaby ydzi postanowili zda si na osd Proroka (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo), chocia posiadali wystarczajc ilo poywienia, wody, a ich
twierdze byy wytrzymae, podczas gdy muzumanie musieli cierpie zimno i silny gd, a
ponadto byli wyczerpani po Bitwie Rowu.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nakaza aresztowa
mczyzn, ktrych sptano pod nadzorem Muhammada bin Salmy al-Ansariego. Kobiety i
dzieci zostay umieszczone w innym miejscu.
W czasie oblenia Banu Kurajza zgin jeden muzumanin Challad bin Suwajd, na
ktrego jedna kobieta spord tego plemienia zrzucia arno. Podczas tej wyprawy zmar
rwnie Abu Sinan bin Mihsan, brat Ukkaszy.

Sd nad Banu Kurajza
Wwczas ludzie z plemienia Al-Aus podeszli do Wysannika Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) i powiedzieli mu:
Wysanniku Boga, wiesz, co uczynie z Banu Kajnuka, ktrzy byli sojusznikami
naszych braci z Al-Chazrad, a to s nasi podopieczni, bd wic dla nich dobry.
Czy chcecie, by rozsdzi o tym jeden z was? spyta Wysannik.
Chcemy! odparli.
Niech bdzie to Sad bin Muaz.
Dobrze!
Prorok posa wic po Sada bin Muaza, ktry pozosta w Medynie ze wzgldu na ran
przedramienia, jak odnis w Bitwie Frakcji. Ludzie zaczli mu mwi:
Sadzie, postp dobrze z twoimi podopiecznymi, bowiem Wysannik Boga (niech bdzie
z nim pokj i bogosawiestwo) wybra ci na arbitra, by dobrze z nimi postpi.
Jednake Sad odpowiedzia im tylko:
Jeli chodzi o religi Boga, nie bd przejmowa si adn krytyk.
Gdy Sad przyby do Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), powiedziano
mu:
Sadzie, zostae wybrany, by rozsdzi w sprawie tych ludzi.
A czy mj wyrok zostanie wykonany? zapyta.
Zostanie.
A czy muzumanie si na zgodz?
Tak.
A ten, ktry jest tutaj? przy tych sowach wskaza na Wysannika Boga (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo).
Zgodz si z twoim osdem zapewni Wysannik.
Orzekam rzek wwczas Sad e mczyni z tego ludu ponios mier, ich
potomstwo dostanie si do niewoli, a ich majtki zostan rozdzielone pomidzy wiernych.
Wydae na nich wyrok taki sam, jaki wyda Bg zza siedmiu niebios powiedzia
wtedy Wysannik (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).
Wwczas Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nakaza zebra
mczyzn z Banu Kurajza w domu Bint al-Haris, jednej z kobiet Banu Naddar, a nieopodal
bazaru w Medynie wykopano rowy, do ktrych wrzucono pniej ciaa straconych. Liczba
zabitych wyniosa od szeciuset do siedmiuset.
W ten sposb wyrwano z korzeniami chwast zdrady i podstpu.
Zabito wwczas rwnie jednego czowieka z Banu an-Nadir, a mianowicie Hujajja bin
Achtaba, ojca Safijji, matki wiernych (niech Bg bdzie z niej zadowolony). Po wycofaniu si
Kurajszytw i Ghatafan dotrzyma obietnicy zoonej Kabowi bin Asadowi, pozostajc razem
z Banu Kurajza. Przyprowadzono go przed Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) z rkami przywizanymi sznurem do szyi, a on powiedzia:
Na Boga, nigdy nie obwiniaem samego siebie za wrogo do ciebie, lecz ten, komu Bg
daje zwycistwo, ten zwycia. Ludzie, trzeba podda si rozkazowi Boga. To los przepisany
przez Boga ludowi Izraela.
Po tych sowach usiad, eby obcito mu gow.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nakaza zabi wszystkich
mczyzn, ktrzy osignli dojrzao, a pozostawi przy yciu tych, ktrzy jeszcze jej nie
osignli. Wrd tych ostatnich byli Atijja al-Kurazi i Abd ar-Rahman bin az-Zubajr, ktrzy
pniej przyjli islam i stali si towarzyszami Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo). Kilka innych osb przyjo islam po kapitulacji Banu Kurajza, przez co
ocalili swoje ycia i majtki.
Pewien czowiek spord Banu Kurajza o imieniu Amr, ktry nie uczestniczy w spisku
przeciwko Wysannikowi Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), wyszed z
domu, a gdy zobaczy go i rozpozna Muhammad bin Salma, dowdca ochrony Proroka,
pozwoli mu i dalej. Tamten poszed, lecz nie wiadomo dokd.

Po bitwie
Po tym, jak Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) odliczy jedn
pit na datki dobroczynne, podzieli majtek Banu Kurajz. Trzy pite trafiy do jedcw, a
jedna pita do piechoty.
Cz jecw wysano pod nadzorem Sada bin Zajda al-Ansariego do Naddu, gdzie
zostali sprzedani za konie i bro. Z pozostaych Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) wybra dla siebie kobiet o imieniu Rajhana bint Amr bin Chinaka.
Wedug Ibn Ishaka do mierci Proroka bya jego niewolnic, a wedug Al-Kalbiego Prorok
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) uwolni j, oeni si z ni w szstym roku
hidry, a po tym, jak zmara podczas powrotu z pielgrzymki poegnalnej, pochowa j w
Al-Baki.
Zesane przez Boga Najwyszego wersety, ktre mwi o Bitwie Rowu i Banu Kurajza,
umieszczone s w surze Al-Ahzab (Frakcje). Bg mwi w nich o walce z wrogiem
zewntrznym, o wiernych i hipokrytach, o porace frakcji, a na koniec o ostatecznym kocu
spisku Ludzi Ksigi (tzn. ydw z Banu Kurajza).

21.5 mier Sada bin Muaza
Po tym, jak speniono jego wyrok wobec Banu Kurajza, modlitwa prawego sugi Sada bin
Muaza (niech Bg bdzie z niego zadowolony) o ktrej bya mowa przy okazji Bitwy
Frakcji zostaa speniona. Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) kaza
rozbi dla niego namiot w meczecie, jednak po wykonaniu wyroku na spiskowcach, kiedy
Sad przebywa w namiocie, otworzya si wedug relacji Aiszy rana w jego klatce
piersiowej, a jego krew popyna w stron siedzcych w meczecie wiernych. Powiedzieli
oni do siebie: Ludzie, co to?, a bya to krew z rany Sada, ktry wkrtce zmar.
Wedug Al-Buchariego i Muslima Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) powiedzia: Tron Miosiernego zatrzs si w posadach z powodu mierci
Sada bin Muaza.
Z kolei At-Tirmizi przekaza za Anasem:
Gdy w czasie pogrzebu niesiono ciao Sada bin Muaza, obudnicy powiedzieli: Jaki on
jest lekki! Wwczas Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
powiedzia: Zaprawd, to anioowie go nieli.



22. Od Bitwy Rowu do Hudajbija

22.1 Zabicie Salama bin Abi al-Hukajka
Salam bin Abi al-Hukajk nazywany Abu Rafi nalea do ydowskich wiaroomcw,
ktrzy dostarczali ywno i zaopatrzenie frakcjom bawochwalcw, a take obraa
Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Kiedy muzumanie
zakoczyli wypraw przeciwko Banu Kurajza, plemi Al-Chazrad zwrcio si do
Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) o pozwolenie zabicia go.
Jako e kiedy Kab bin al-Aszraf zgin z rk ludzi z plemienia Al-Aus, Al-Chazrad
zapragnli zasuy si w podobny sposb.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) pozwoli na zabicie go i
zabroni zabijania kobiet i dzieci. Piciu mczyzn z klanu Banu Salma spord Al-Chazrad
pod dowdztwem Abd Allaha bin Atika wyruszyo w miesicu zu-al-kada bd zu al-hidda
pitego roku hidry.
Oddzia skierowa si w stron Chajbaru, tam bowiem znajdowaa si twierdza Abu
Rafiego. Muzumanie podeszli do jego siedziby po zachodzie soca, gdy ludzie wracali z
pastwisk. Abd Allah bin Atik zdoa przekona stranika, by ten wpuci go do rodka fortu, a
nastpnie dosta si do domu Abu Rafiego. Dalej relacjonuje Abd Allah:
Doszedem do jego pokoju, gdzie by on i jego dzieci, lecz panoway tam ciemnoci i nie
byem w stanie go dostrzec. Zawoaem: Abu Rafi! Odpowiedzia: Kto tam? Wtedy
zamachnem si mieczem tam, skd dobiega gos jakiego zaskoczonego czowieka, lecz
mj cios go nie zabi. On krzykn, a ja wyszedem i schowaem si nieopodal jego domu, a
nastpnie wrciem do niego i spytaem go: Co to za krzyk, Abu Rafi? Odpowiedzia: Kto
uderzy mnie mieczem! Podszedem do niego i woyem ostrze noa w jego brzuch, a
wyszo plecami, a wtedy wiedziaem, e go zabiem.
T relacj przekaza Al-Buchari, z kolei wedug Ibn Ishaka cay oddzia wszed do domu
Abu Rafiego, a tym, ktry zada miertelny cios, by Abd Allah bin Anis. Obie relacje s
zgodne co do tego, e przy wycofywaniu si z domostwa zabitego Abd Allah bin Atik zama
nog, a kiedy muzumanie wrcili do Medyny, Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) uleczy go.

22.2 Wyprawa Muhammada bin Maslamy
Bya to pierwsza wyprawa, ktra zostaa wysana po Bitwie Frakcji i kampanii Banu
Kurajza. Liczya ona trzydziestu jedcw, a opucia Medyn okoo dwudziestego dnia
miesica muharram szstego roku hidry. Celem byy siedziby klanu Banu Bakr w Darrija
(Nadd), lece siedem dni drogi od Medyny.
Gdy muzumanie zaatakowali wojownikw Banu Bakr Ibn Kallab, tamci uciekli,
pozostawiajc zwycizcom wielbdy i owce. Poza bydem wierni przywieli do Medyny
take wodza klanu Banu Hanifa z Al-Jamamy, Sumam bin Asala al-Hanafiego, ktry na
rozkaz faszywego proroka Musajlimy planowa zabjstwo Wysannika Boga (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo). Sumama zosta przywizany do jednej z kolumn w meczetu
w Medynie, a Prorok Muhammad zapyta go:
Co masz mi do powiedzenia, Sumamo?
Muhammadzie, jeli mnie zabijesz, to zabijesz czowieka, ktry bdzie pomszczony, ale
jeli mnie uwolnisz, to uwolnisz czowieka, ktry wie, co to wdziczno, a jeli chcesz
pienidzy, dam ci tyle, ile chcesz odpar tamten.
Prorok odszed, a jaki czas pniej znw spyta go o to samo, a tamten da t sam
odpowied. Po tym, jak ta sama rozmowa odbya si po raz trzeci, Prorok (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) powiedzia towarzyszom:
Pucie go wolno.
Sumama poszed pod poblisk palm, umy si, wrci do meczetu i przyj islam, a
nastpnie rzek:
Na Boga, na powierzchni ziemi nie byo twarzy, ktr bym nienawidzi bardziej ni
twojej, a teraz staa si dla mnie najmilszym obliczem. Na Boga, na powierzchni ziemi nie
byo religii, ktr bym nienawidzi bardziej ni twojej, a teraz twoja religia staa si dla mnie
najmilszym z wyzna. Daj mi konia, chc wykona ma pielgrzymk!
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) pogratulowa mu i nakaza
mu pielgrzymowa.
Gdy Sumama dotar do Mekki, Kurajszyci powiedzieli mu:
Sprzeniewierzye si, Sumamo.
Na Boga odpowiedzia nie sprzeniewierzyem si, lecz przyjem islam, religi
Muhammada (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Na Boga, nie dostaniecie
ziarnka pszenicy z Al-Jamamy, pki nie pozwoli na to Wysannik Boga.
Sumama wrci do siebie i zablokowa transport towarw z Al-Jamamy do Mekki.
Blokada daa si Kurajszytom we znaki (Al-Jamama bya miejscem, z ktrego Mekka
pozyskiwaa produkty rolne), napisali wic do Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) z prob, by ten nakaza Sumamie odblokowanie transportu ywnoci.
Wysannik Boga speni ich prob.

22.3 Wyprawa Banu Lihjan
Banu Lihjan to plemi, ktrego czonkowie zdradzili dziesiciu towarzyszy Wysannika
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) w Ar-Radi, a nastpnie doprowadzili do
ich mierci. Rozprawienie si z nimi dugo nie byo atwe, jako e ich domostwa leay w
pobliu Mekki, a Prorok nie widzia moliwoci zaatakowania ich bod bokiem najwikszego
wroga. Po Bitwie Rowu, kiedy wrogowie zostali pokonani, w pewnym stopniu pogodzili si z
rozwojem sytuacji, a ich duch bojowy upad, Wysannik uzna, e nadszed czas, by zemci
si na Banu Lihjan za zabitych pod Ar-Radi towarzyszy.
Wysannik (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wyruszy w miesicu rabi
al-awwal bd dumada al-ula szstego roku hidry wraz z dwustoma towarzyszami (Medyn
pod jego nieobecno mia zarzdza Ibn Umm Maktum), pocztkowo dla zmylenia
ewentualnych szpiegw udajc si w kierunku Syrii. Wreszcie jednak muzumanie dotari do
doliny Ghuran, gdzie zginli ich bracia w islamie, a Prorok pomodli si za polegych. Banu
Lihjan uciekli w gry i nie udao si ich dopa. Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) pozosta na miejscu przez dwa dni, wysyajc patrole, ktre jednak nie
przyniosy adnych informacji o przeciwniku. Dziesiciu jedcw wysano te do Kura al.-
Ghamim, by usyszeli o nich Kurajszyci.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) by nieobecny w Medynie
przez czternacie nocy.

22.4 Kolejne misje i wyprawy
Wyprawa Ukkaszy bin Mihsana
W miesicu rabi al-awwal bd rabi al-achira szstego roku hidry Ukkasza wraz z
czterdziestoma ludmi uda si do Al-Ghamr, rda plemienia Banu Asad, lecz gdy
muzumanie dotarli na miejsce, przebywajcy tam ludzie uciekli. Oddzia przej dwiecie
wielbdw i przyprowadzi je do Medyny.

Wyprawa Zu al-Kussa
Mniej wicej w tym samym czasie dziesiciu ludzi pod dowdztwem Muhammada bim
Maslamy wyruszyo na tereny zamieszkiwane przez Banu Salaba. Pod Zu al-Kussa stu
wojownikw zastawio na nich zasadzk. Gdy muzumanie zasnli, tamci rzucili si na nich i
zabili wszystkich prcz Ibn Maslamy, ktry zosta ranny i zdoa uciec.

Wyprawa Abu Ubajdy bin al-Darraha
Po zabiciu towarzyszy Muhammada bin Maslamy Wysannik Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) zorganizowa ekspedycj karn. W miesicu rabi al-achira
szstego roku hidry w okolice Zu al-Kussa Prorok wysa czterdziestu wojownikw, ktrymi
dowodzi Abu Ubajda bin al-Darrah. Banu Salaba uciekli w gry; muzumanom udao si
jedynie przej ich bydo, a take wzi do niewoli jednego czowieka, ktry nastpnie
przyj islam.

Wyprawa Banu Salim
Wyprawa miaa miejsce w rabi al-achira szstego roku hidry, a dowodzi ni Zajd bin
Harisa. Muzumanie wzili do niewoli kobiet z plemienia Muzajna o imieniu Halima, ktra
powiedziaa im, e Banu Salim przebywaj przy rdle Al-Damum w Marr az-Zahran.
Wojownicy Zajda udali si w to miejsce i zdobyli wielbdy, owce i jecw. Po ich powrocie
do Medyny Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zwrci Halimie
wolno i wyda j za m.

Wyprawa Al-Is
W miesicu dumada al-ula Zajd Bin Harisa wyruszy na kolejn wypraw, by przej
majtek Kurajszytw, transportowany przez przez karawan pod dowdztwem Abu al-Asa,
zicia Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). W wyprawie wzio
udzia stu siedemdziesiciu jedcw. Karawan przejto, lecz Abu al-As wymkn si, a
nastpnie uda si do Zajnab i poprosi j, by zwrcia si do Wysannika Boga (niech bdzie
z nim pokj i bogosawiestwo) z prob o zwrcenie majtku. Tak si stao, a z kolei
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) poprosi ludzi o zwrot
majtku, nie zmuszajc ich do tego. Nieomal kady, kto mia swj udzia w upach, zwrci
go, a Abu al-As wrci do Mekki i odda towary ich wacicielom. Nastpnie przyj islam i
emigrowa, a Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) odnowi jego
zwizek maeski z Zajnab po okoo trzech i p roku przerwy. Maestwo Abu al-Asa z
Zajnab zostao odnowione, a nie zawarte ponownie, jako e werset zakazujcy maestw
muzumanek z niewiernymi zosta zesany dopiero w pniejszym czasie.

Wyprawa At-Tarf lub At-Tark
W dumada al-achira szstego roku hidry Zajd z pitnastoma ludmi wyruszy na ziemie
Banu Salaba, ktrzy na widok muzumanw uciekli, obawiajc si, e przyby sam Wysannik
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Czonkowie tej czterodniowej wyprawy
przejli dwadziecia wielbdw.

Wyprawa Wadi al-Kura
Bya to kolejna wyprawa pod dowdztwem Zajda bin Harisy, ktry w miesicu radab
wyruszy na czele dwunastu ludzi do Wadi al-Kura w celu zdobycia informacji o
ewentualnych poczynaniach wroga w tamtych okolicach. Okoliczni mieszkacy zaatakowali
muzumanw, zabijajc dziewi osb. Pozostali trzej, w tym Zajd bin Harisa, uciekli.

Wyprawa Al-Chabat
Relacjonowa Dabir:
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wysa nas wrd trzystu jedcw
pod dowdztwem Abu Ubajdy bin al-Darraha, bymy szukali karawany Kurajszytw. W
drodze dopad nas silny gd, przez co musielimy je pasz dla wielbdw
145
, std nasze
wojsko zdobyo nazw Al-Chabat. Wprawdzie jeden z nas zarn trzy wielbdy, potem
kolejne trzy i jeszcze trzy, lecz w kocu Abu Ubajda mu tego zabroni. Potem morze
wyrzucio nam na brzeg kaszalota, ktrego jedlimy przez dwa tygodnie. Utylimy dziki
temu, a nasze ciaa odzyskay siy. Abu Ubajda wzi jedno z eber kaszalota, a nastpnie
znalaz najwyszego mczyzn w wojsku i najwikszego wielbda, ktry mgby je
ponie. Suszone miso wzilimy w dalsz drog. Gdy dotarlimy do Medyny i
powiedzielimy o tym Wysannikowi Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo),
zapyta: To zaopatrzenie dla was od Boga. Czy zostao wam go troch, bymy mogli go
sprbowa? Posalimy wic Wysannikowi Boga cz misa.
Niektre wersje mwi, e wyprawa Al-Chabat miaa miejsce w smym roku hidry, lecz
jej cel wskazuje na to, e odbya si jeszcze przed traktatem z Al-Hudajbija, bowiem po nim
muzumanie nie atakowali karawan Kurajszytw.

22.5 Wyprawa Banu al-Mustalik
Pomimo e ta wyprawa nie stanowia duego przedsiwzicia pod wzgldem militarnym,
to w jej trakcie odbyy si wydarzenia, ktre doprowadziy do konfliktw wewntrz
spoecznoci muzumaskiej, do odkrycia prawdziwego oblicza hipokrytw oraz do
wprowadzenia przepisw prawnych, ktre miay chroni godno i czysto tej spoecznoci.
Najpierw powiemy o samej wyprawie, a nastpnie o tych smutnych wydarzeniach, ktrych
przyczyn bya postawa Abd Allaha bin Ubajja i jego towarzyszy spord hipokrytw.

Ekspedycja wojskowa
Wedug najbardziej wiarygodnych opinii wyprawa odbya si w miesicu szaban szstego
roku hidry, a jej przyczyn byo otrzymanie przez Wysannika Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) wiadomoci o tym, e przywdca plemienia Banu Mustalik
Al-Haris bin Abi Dirar wyruszy wraz z podporzdkowanymi mu plemionami w celu
zaatakowania muzumanw. Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wysa
Burajd bin al-Husajb al-Aslamiego dla zbadania tej informacji. Burajda dotar do wrogiej
armii i rozmawia z Ibn Abi Dirarem, a nastpnie powrci do Wysannika Boga i potwierdzi
prawdziwo wczeniejszej wiadomoci.
Wysannik (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wraz z towarzyszami opuci
Medyn drugiego dnia miesica Szaban. W skad wojska wesza take grupa hipokrytw,
ktrzy nie uczestniczyli we wczeniejszych wyprawach. Na namiestnika Medyny
wyznaczono Zajda bin Haris (wedug innych Abu Zarra bd Samil bin Abd Allaha
al-Lajsiego). Al-Haris bin Dirar wysa szpiega, majcego ledzi poczynania armii
muzumaskiej, lecz zosta on schwytany i stracony.
Gdy Al-Haris bin Abi Dirar i jego wojsko dowiedzieli si o wymarszu Wysannika Boga i
zabiciu wywiadowcy, przerazili si, a cz podlegych Al-Harisowi plemion wycofaa si.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) dotar do Al-Murajsi
jednego ze rde Banu Mustalik, lecego nieopodal Kudajd i wybrzea Morza Czerwonego
i przygotowa wojsko do walki. Ustawi szeregi, chorgiew muzumanw przekaza Abu
Bakrowi, a chorgiew Pomocnikw Sadowi bin Ubadzie. Przez pewien czas obie strony
ostrzeliway si z ukw, a nastpnie Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) da rozkaz do ataku, w ktrym muzumanie rozgromili przeciwnikw.
Cz pogan zgina, pozostali uciekli, a Wysannik Boga przej ich kobiety, dzieci,
wielbdy i owce. Poleg tylko jeden muzumanin pewien wojownik spord pomocnikw
omykowo uzna go za wroga i zabi.

145
Ar. al-chabat.
T wersj wydarze potwierdza wielu historykw, lecz Ibn al-Kajjim uwaa, e nie doszo
do bezporedniego starcia, cho Wysannik zaatakowa Banu Mustalik przy ich rdle i
przej ich potomstwo i majtki. Uczony opar si na autentycznym hadisie.
Do niewoli dostaa si take Duwajrijja, crka Al-Harisa. Zostaa przydzielona Ibn
Kajsowi, a ten nastpnie wyznaczy cen za uwolnienie jej. Wykupi j Wysannik Boga
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), ktry oeni si z ni. Z powodu tego
maestwa muzumanie uwolnili okoo stu czonkw plemienia Banu Mustalik, ktrzy
przyjli islam i jednoczenie stali si powinowatymi Wysannika Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) przez pokrewiestwo z jego on.
Teraz zajmiemy si pewnymi przykrymi wydarzeniami wewntrz spoecznoci
muzumaskiej, do jakich doszo na tej wyprawie. Ten temat wymaga jednak krtkiego
wprowadzenia.

Abd Allah bin Ubajj
Jak ju wielokrotnie wspomnielimy, Abd Allah bin Ubajj nienawidzi islamu i
muzumanw, a w szczeglnoci Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo). Przed emigracj plemiona Al-Aus i Al-Chazrad wyznaczyy go na
swojego przywdc i przygotowali ju dla niego oznaki wadzy i klejnoty
146
, gdy tymczasem
przyszed islam i przywdztwo Proroka Muhammada (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo). Abd Allah uwaa wic, e Wysannik Boga pozbawi go wadzy. Swoj
nienawi przejawia zarwno tu po emigracji, kiedy jeszcze nie udawa muzumanina, jak i
pniej, gdy ju si za niego podawa.
Pewnego razu dziao si to jeszcze przed bitw pod Badr Wysannik Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) jecha na osioku, by odwiedzi Sada bin Ubad, i
przejecha obok Abd Allaha bin Ubajja i jego towarzyszy. Ibn Ubajj zdenerwowa si i obrazi
Wysannika Boga, a gdy Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) w odpowiedzi
wyrecytowa pewien fragment Koranu, Ibn Ubajj rzek: Sied w domu i nie przeszkadzaj
nam w naszych spotkaniach!
Chocia po bitwie pod Badr Abd Allah pozornie przyj islam, pozosta wrogiem Boga,
Jego Wysannika i wiernych. Myla o tym, jak osabi lub zlikwidowa spoeczno
muzumask, zawiera przymierza z wrogami islamu, wmiesza si w kwesti Banu Kajnuka,
a tu przed bitw pod Uhud dopuci si zdrady, odczy si od armii muzumanw i
spowodowa zamieszanie w ich szeregach, co ju zostao wczeniej opisane. W kady pitek,
tu przed kazaniem Proroka, Ibn Ubajj wstawa i mwi z sarkazmem:
Oto przed wami Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Bg
obdarzy was Swoj ask ze wzgldu na niego, wspierajcie wic go, pomagajcie mu i
bdcie mu posuszni.
Gdy zrobi to samo po bitwie Uhud, w ktrej zdradzi, muzumanie pocignli go za
ubranie, by usiad, i powiedzieli:
Siadaj, wrogu Boga! Po tym, co zrobie, nie jeste godzien tych sw!
Wtedy bin Ubajj wyszed wypowiadajc nieprzyzwoite i szydercze sowa. Przy drzwiach
meczetu zatrzyma go jeden spord pomocnikw i powiedzia mu:
Biada ci, wracaj, by Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
poprosi Boga o przebaczenie dla ciebie.
Na Boga, nie chc, by prosi o przebaczenie dla mnie! odpar tamten.
Ibn Ubajj utrzymywa kontakty z Banu an-Nadir, spiskujc z nimi przeciwko muzumanom
i obiecujc, e wesprze ich, jeli otwarcie wystpi przeciwko wiernym. Spiskowa z wrogami

146
Odpowiednik insygniw koronacyjnych; jak wczeniej wspomina autor, Abd Allah bin Ubajj mia zosta
krlem plemion arabskich z Medyny (przyp. tum.).
islamu take podczas Bitwy Rowu. Stara si podzieli spoeczno muzumask,
prowokowa konflikty, szerzy niepokj i strach w sercach wiernych.

Postawa hipokrytw po Bitwie Rowu
Kiedy bawochwalcy odstpili od oblenia Medyny, hipokryci bynajmniej nie zmienili
swojej postawy. Bg mwi o tym w wersecie koranicznym:

Sdz, i frakcje si nie wycofay. Gdyby przybyy raz jeszcze, to oni byliby raczej
pord Beduinw na pustyni i tylko pytaliby o wieci o was. Nawet gdyby pozostali z wami,
walczyliby niewiele
147
.

Wrogowie islamu sporod ydw, hipokrytw i bawochwalcw dobrze wiedzieli, e
przyczyna przewagi islamu nie ley w bogactwie, uzbrojeniu czy liczbie wojownikw, lecz w
wartociach moralnych islamu i w religijnoci spoeczestwa muzumaskiego, a wspaniaym
przykadem tych wartoci dla wiernych jest Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo).
Po piciu latach wojen uwiadomili sobie, e pokonanie islamu i muzumanw nie jest
moliwe jedynie za pomoc broni. Wtedy zdecydowali si na swego rodzaju wojn
propagandow, ktrej gwnym celem miao by skompromitowanie Wysannika Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Prowadzeniem tej kampanii oszczerstw mieli zaj
si przede wszystkim zamieszkujcy Medyn hipokryci pod przywdztwem Ibn Ubajja
dzisiaj powiedzielibymy o nich, e byli pit kolumn w szeregach muzumanw.
Utrzymujc stay kontakt z wiernymi, mogli wywoywa zamieszki, skca muzumanw,
obraa ich uczucia.
Ich plan sta si jasny po Bitwie Frakcji, gdy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) oeni si z Matk Wiernych Zajnab bint Dahsz, z ktr wczeniej
rozwid si Zajd bin Harisa, adoptowany przez Proroka. Wedug wczesnych tradycji
arabskich dziecko adoptowane byo traktowane tak samo, jak dziecko rodzone, a tym samym
z kobiet, ktra kiedykolwiek bya on adoptowanego syna, nigdy nie mg si oeni jego
ojczym. Tak wic gdy Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wzi lub z
Zajnab, hipokryci wysunli dwa zarzuty wobec niego.
Po pierwsze, zarzucili mu, e jego ona bya pit on, a Koran nie pozwala na branie
wicej, ni czterech on. Jak wic takie maestwo mogo by wane?
Drugie, Zajnab bya on jego adoptowanego syna, tak wic lub z ni wedug
wczesnych tradycji arabskich by jednym z najwikszych wykrocze. Obudnicy zaczli
rozsiewa na ten temat rne plotki, mwic na przykad, e Muhammad (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) zobaczy j przypadkowo, zakocha si w niej, a jego syn Zajd
dowiedzia si o tym i odda on Muhamadowi. W ksigach hadisw i powiconych historii
mona odnale wiele ladw tych oszczerstw, ktre silnie wpyny na ludzi o sabej wierze,
a Bg zesa jasne wersety z Koranu, w tym pocztek sury Al-Ahzab (Frakcje):

O Proroku! Bj si Boga i nie bd posuszny niewiernym i obudnikom. Bg w istocie
jest Wszechwiedzcy, Mdry
148
.

Muzumanie znosili cae zo hipokrytw cierpliwie i nie odpowiadali na nie inaczej, jak
tylko z agodnoci i spokojem.


147
Koran, 33:20.
148
Koran, 33:1.
Rola hipokrytw w wyprawie Banu al-Mustalik i po niej
Gdy hipokryci wyruszyli wraz z muzumanami na wypraw Banu al-Mustalik, zachowali
si tak, jak opisuje to werset koraniczny:

Gdyby wyruszyli razem z wami, to powikszyliby tylko trudnoci wrd was i krc
midzy wami staraliby si doprowadzi was do buntu
149


Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wyruszy wraz ze swymi
ludmi w drog powrotn. Umarowi bin al-Chattabowi towarzyszy pewien najemnik o
imieniu Dahdah al-Ghifari, ktry pokci si z Sinanem bin Wabrem al-Duhnim o dostp
do wody, a zaczli walczy.
O, pomocnicy! zawoa Al-Duhni:
O, emigranci! krzykn z kolei Dahdah.
Wtedy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) rzek:
Czybycie powrcili do epoki ignorancji, gdy ja jestem wrd was? Zaprzestacie,
bowiem to co robicie, jest godne potpienia.
Wiadomo o tym wydarzeniu dotara do Abd Allaha bin Ubajja, ktry zagniewa si i
powiedzia do osb ze swojego otoczenia, wrd ktrych by mody chopak o imieniu Zajd
bin Arkam:
Niech najbardziej czcigodni wypdz najpodlejszych z Medyny. Emigranci przewyszyli
nas liczebnie i zdominowali na naszej ziemi. Na Boga, jestemy w takim stanie, o jakim
powiedzia nasz przodek: Jeli odkarmisz psa, to odpaci ci si on, poerajc ci. Zobaczcie,
co zrobilicie ze sob. Oddalicie im swoj ziemi i cz swoich majtkw. Na Boga,
gdybycie zabrali im wasz wasno, przenieliby si w inne miejsce.
Zajd bin Arkam powiadomi o tych sowach swojego stryja, ktry z kolei powiedzia o tym
Wysannikowi Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), przebywajcemu
wwczas z Umarem. Umar powiedzia:
Rozka Ubadowi bin Biszrowi, by go zabi.
Jak mgbym to zrobi, Umarze? Wszak ludzie powiedz, e Muhammad zabija swoich
towarzyszy. Nie uczyni tego, a ty ogo odjazd odpar Wysannik (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo).
Dziao si to o takiej porze dnia, w ktrej zwykle si nie podrowao. Usjad bin Hudajr
pozdrowi Wysannika i spyta go:
Czemu kaesz odjeda o takiej porze?
Czy nie wiesz o tym, co powiedzia wasz towarzysz? odpar Wysannik, majc na
myli Ibn Ubajja.
A co powiedzia? spyta Usjad.
Twierdzi, e jeli wrci do Medyny, moni jej mieszkacy wypdz z niej unionych.
O Wysanniku Boga powiedzia Usjad wypdzisz go z niej, jeli zechcesz, bowiem,
na Boga, on jest uniony, a ty jest mony. Wysanniku Boga, bd wobec niego litociwy,
gdy na Boga, Bg nam ciebie przysa, gdy jego lud przygotowywa si do jego koronacji.
Uwaa wic, e zabrae mu jego krlestwo.
Nastpnie Prorok prowadzi ludzi przez reszt tamtego dnia i ca noc, a po tym, jak
nastpnego dnia soce stao si dokuczliwe i uniemoliwiao jazd, zszed z wierzchowca, a
podobnie uczynili ludzie. Szybko pooyli si i zasnli ze zmczenia. Wysannik Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) uczyni tak, by odwie ludzi od tamtej rozmowy.
Gdy Ibn Ubajj dowiedzia si, e Zajd bin Arkam powiadomi Wysannika Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) o jego sowach, poszed do Proroka i przysig na

149
Koran, 9:47
Boga, e nie powiedzia tak, a z Zajdem w ogle o tym nie rozmawia. Obecni wwczas
Pomocnicy powiedzieli:
Wysanniku Boga, ten chopak pewnie zmyla i nie zapamita tego, co mwi ten
czowiek, uwierz wic Ibn Ubajjowi.
Zajd opowiada pniej, e poczu taki zmartwienie, jakiego nie mia nigdy wczeniej, tak
e przez jaki czas nie wychodzi z domu.
Wwczas Bg zesa wersety:

Kiedy przychodz do ciebie obudnicy, mwi: Zawiadczamy, e ty jeste Posacem
Boga! Bg wie, e ty jeste Posacem Jego i Bg wiadczy, e obudnicy s kamcami.
Oni wzili sobie swoje przysigi jako puklerz i odsunli si od drogi Boga. Zaprawd, ze
jest to, co oni uczynili!
Albowiem oni uwierzyli, a potem stali si niewiernymi. Piecz zostaa naoona na ich
serca i oni nie pojmuj.
Kiedy na nich patrzysz, podobaj ci si ich postacie; a kiedy mwi, to suchasz ich sw, a
oni s jakby supami podpartymi. Oni uwaaj, e kady krzyk jest przeciw nim. Oni s
nieprzyjacimi, przeto wystrzegaj si ich! Niech ich Bg zwalczy! Jake oni zostali
oszukani!
A kiedy si im mwi: Przychodcie! Posaniec Boga bdzie prosi o przebaczenie dla was,
to oni odwracaj gowy i widzisz, jak si odsuwaj, nadci pych.
Wszystko jedno, czy bdziesz prosi dla nich o przebaczenie, czy te nie bdziesz o nie
prosi nie przebaczy im Bg. Bg nie prowadzi drog prost ludzi szerzcych zepsucie.
Oni s tymi, ktrzy mwi: Nie rozdawajcie nic tym, ktrzy s przy Posacu Boga, aby
oni od niego odeszli. Do Boga nale skarby niebios i ziemi, lecz obudnicy nic nie pojmuj.
Oni mwi: Jeli powrcimy do Medyny, to z pewnoci silniejszy wypdzi stamtd
sabszego! Potga naley do Boga, do Jego Posaca i wiernych. Lecz obudnicy tego nie
wiedz
150
.

Wtedy Wysannik Boga posa do Zajda czowieka, ktry wyrecytowa mu te wersety i
rzek: Bg tobie uwierzy.
Syn Ibn Ubajja Abd Allah bin Abd Allah bin Ubajj ktry by zacnym czowiekiem i
jednym z najszlachetniejszych towarszyszy, odci si od swojego ojca i pewnego razu stan
przy wjedzie do Medyny i wyj swj miecz. Gdy przyby Ibn Ubajj, jego syn powiedzia
mu:
Na Boga, nie pozwol ci przej, pki nie pozwoli ci na to Wysannik Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), bowiem on jest mony, a ty uniony.
Gdy przyszed Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) pozwoli
mu na przejcie, a Abd Allah bin Abd Allah bin Ubajj powiedzia mu:
Wysanniku Boga, jeli chcesz, by zosta zabity, rozka mi, a ja przynios ci jego gow.

Oszczerstwo
Podczas tej wyprawy doszo take do niesprawiedliwego i niesusznego oskarenia.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zabra ze sob Aisz
(niech Bg bdzie z niej zadowolony). W drodze powrotnej do Medyny, gdy zatrzymali si na
postj, Aisza udaa si poza obozowisko za potrzeb. Pniej zauwaya, e zgubia
poyczony od siostry naszyjnik, wic zacza go szuka. Tymczasem czonkowie wyprawy
zaczli przygotowywa si do dalszej drogi. Osoby niosce palankin Aiszy podniosy go, a
jako e Aisza bya jeszcze moda i lekka, nie zauwaono jej nieobecnoci. Po odnalezieniu

150
Koran, 63:1-8.
naszyjnika Aisza powrcia do pustego ju obozowiska i postanowia zaczeka, w
przewiadczeniu, e gdy tylko czonkowie karawany zorientuj si o jej nieobecnoci,
powrc po ni. Po chwili usna i obudziy j dopiero sowa Safwana bin al-Muattila: Na
Boga, czy to ona Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).?
Safwan w czasie wypraw czsto pozostawa z tyu, poniewa wiele czasu powica na
sen. Gdy zobaczy Aisz, pozna j, jako e widywa j, zanim jeszcze nosia zason.
Przyprowadzi wielbdzic, posadzi na ni Aisz i ruszy w drog, a doczyli do oddziau,
ktry wwczas stacjonowa w Nahr az-Zahira.
Wielu ludzi zaczo w niewybredny sposb komentowa ten fakt, a pody Ibn Ubajj zacz
rozpowszechnia wrd ludzi faszywe wiadomoci o rzekomym cudzostwie Safwana i
Aiszy. Po tym, jak wiadomo dotara do Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), zapyta on towarzyszy, czy ma si rozwie. Ali (niech Bg bdzie z
niego zadowolony) poradzi mu, by dla pewnoci rozwid si i wzi inn on, natomiast
Usama i inni poradzili, by j zatrzyma i nie sucha mowy wrogw. Doszo do tego, e Usjad
bin Hudajr, wdz plemienia Al-Aus, wyrazi swoje pragnienie zabicia hipokryty. Z kolei w
obronie obudnika stan Sad bin Ubada przywdca Al-Chazrad, plemienia, do ktrego
nalea take Ibn Ubajj. Zad i Usjad zaczli si bardzo gono sprzecza, a uciszy ich
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).
Po powrocie z wyprawy Aisza zachorowaa na okres okoo miesica. Nie wiedziaa o
oszczerstwach, jednak zauwaya drobn zmian w zachowaniu Wysannika Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Kiedy ju wyzdrowiaa, dowiedziaa si wszystkiego
od Umm Mistah. Wwczas poprosia Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), by moga uda si do swych rodzicw, ktrzy mogliby potwierdzi
informacj. Gdy ci przyznali, e Umm Mistah powiedziaa prawd, Aisza pakaa bez przerwy
przez dwie noce i jeden dzie, po czym Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) oznajmi jej:
Aiszo, doszy mnie suchy o czynie, o ktrym wiesz. Jeli niewinna, Bg to wie, a jeli
grzechu si dopucia, pro Boga o przebaczenie i ukorz si przed Nim, albowiem gdy suga
do grzechu si przyznaje, a przed Bogiem korzy, Bg mu winy odpuci.
Pacz Aiszy przycich. Poprosia rodzicw, by odpowiedzieli Prorokowi, lecz tamci, nie
wiedzc, co powiedzie, nie odezwali si sowem. Zatem odezwaa si ona:
Na Boga, wiem, e tak dugo suchalicie tej historii, a zapada wam w sercach, i
uznalicie j za prawd. Jeli powiem, e jestem niewinna a Bg wie, e adna wina na
mnie nie ciy nie uwierzycie mi, a jeli przyznam si do tego czynu a Bg wie, e nie
mam z nim nic wsplnego uwierzycie! Na Boga, nie wiem jak wam to wytumaczy! Mog
jedynie przytoczy sowa ojca Jzefa: Cierpliwo jest pikna. U Boga naley szuka
pomocy przed tym, co wy opisujecie
151
.
Nastpnie pooya si spa.
Po krtkim czasie Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
otrzyma objawienie. Z radosnym obliczem zwrci si do Aiszy:
Aiszo, Bg zawiadczy o twojej niewinnoci!
Matka poprosia j, by wstaa i podesza do niego, a Aisza, wskazujc na swoj niewinno
i ufno w mio Wysannika Boga odpara:
Na Boga, nie wstan, i nie bd chwalia nikogo prcz Boga!
Owo objawienie, potwierdzajce niewinno Aiszy, zawarte jest w surze An-Nur
(wiato)
152
.
Gosiciele oszczerstwa: Mistah bin Asasa, Hassan bin Sabit oraz Hamna bint Dahsz
zostali ukarani osiemdziesicioma batami
153
, jednake prowodyr oszczercw, Abd Allah bin

151
Koran, 12:18.
152
Koran, 24:11-19.
Ubajj, nie otrzyma wwczas kary, by moe dlatego, e kara na tym wiecie jest ulg dla
popeniajcych zo, a Bg obieca mu wielk kar w yciu ostatecznym, a by moe z
jakiego innego powodu, dla ktrego wczeniej nie ponis mierci.
Tak oto oszczerstwo znikno z ust i serc mieszkacw Medyny, a hipokryci ponieli
porak, po ktrej nie mogli ju odzyska reputacji. Ibn Ishak przekaza, e po tym
wydarzeniu nawet ludzie Ibn Ubajja krytykowali go i zwracali mu uwag. Rwnie za relacj
Ibn Ishaka:
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia do Umara:
Widzisz, Umarze? Gdybym zabi go wtedy, gdy powiedziae mi, bym to uczyni, jego ludzie
stanliby zanim jak jeden m. Dzisiaj, gdybym kaza im, eby go zabili, zrobiliby to! Umar
powiedzia do siebie: Na Boga, jake genialny jest Wysannik Boga! Przy nim moja osoba
niewiele znaczy!

22.6 Pniejsze wyprawy
Wyprawa Abd ar-Rahmana bin Aufa
Abd ar-Rahman z towarzyszami wyruszy do domostw Banu Kalb w Dumat al-Dandal w
miesicu szaban szstego roku hidry. Tu przed wyruszeniem w drog Wysannik Boga
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zawiza chust na jego gowie i da mu kilka
cennych rad z dziedziny sztuki wojennej. Nastpnie poleci mu:
Jeli posuchaj ci, oe si z crk ich wodza.
Abd ar-Rahman przyby do Banu Kalb, przez trzy dni wzywa ich do islamu, a gdy oni
odpowiedzieli, oeni si z Tamadur bint al-Asbagh, crk ich przywdcy, znan rwnie
jako Umm Abi Salma.

Wyprawa Alego bin Abi Taliba
Celem wyprawy bya oaza Fadak, zamieszkaa przez plemi Banu Sad bin Bakr.
Muzumanie wyruszyli w miesicu szaban szstego roku hidry, po otrzymaniu przez
Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wiadomoci o oddziale
Banu Sad, ktry ma pomc ydom w walce z muzumanami. Prorok wysa wic Alego na
czele dwustuosobowego oddziau, ktry maszerowa noc, a w dzie ukrywa si. Po pewnym
czasie muzumanie zapali szpiega, ktry zezna, e zosta wysany do Chajbaru z propozycj
udzielenia jej ludnoci wsparcia militarnego w zamian za daktyle, a nastpnie wskaza na
miejsce zebrania Banu Sad. Ali uderzy na nich, a tamci uciekli wraz ze swoim przywdc
Wabrem bin Alimem, pozostawiajc piset wielbdw i dwa tysice owiec.

Wyprawa Abu Bakra as-Siddika
Klan Fazara planowa zamach na Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo),
Wysannik posa wic do ich siedzib w Wadi al-Kura Abu Bakra wraz z wojskiem.
Ekspedycja miaa miejsce w ramadanie szstego roku hidry.
Relacjonuje Salma bin al-Akwa: Po przejciu pewnego dystansu pomodlilimy si
modlitw porann, po czym Abu Bakr nakaza nam atakowa, co uczynilimy. Dopadlimy
ich przy rdle. Abu Bakrowi udao si zabi kilka osb. Ja z kolei zauwayem, e grupa
ludzi ucieka w kierunku gr. Obawiajc si, e si tam ukryj, wystrzeliem strza tak, e
upada tu przed nimi. Wwczas zatrzymali si, a wrd nich bya kobieta o imieniu Umm
Kirfa i jej crka, jedna z najpikniejszych kobiet arabskich. Przyprowadziem je do Abu
Bakra, ktry pozwoli mi zatrzyma crk. Jednake pniej Wysannik Boga (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo) odesa j do Mekki, w zamian za co Kurajszyci uwolnili
jecw muzumaskich.

153
Zgodnie z innym wersetem z sury An-Nur, zob. Koran 24:4 (przyp. red. pol.).
Wedug innej relacji, wypraw dowodzi Zajd bin Harisa.
Umm Kirfa bya pod kobiet, ktra prbowaa zamordowa Proroka (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo). Atak trzydziestu jedcw z jej plemienia zosta jednak odparty, a
wszyscy atakujcy zginli.

Wyprawa Karza bin Dabira al-Fihriego
154

Relacjonuje Anas bin Malik, e grupa ludzi z plemion Ukl oraz Urajna na pokaz przyja
islam i zamieszkaa w Medynie. Jednake klimat miasta nie suy ich zdrowiu, wic
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wysa ich na pastwisko,
gdzie pasy si wielbdy, polecajc im, by napili si ich mleka i moczu w celach
leczniczych
155
. Po tym, gdy poczuli si lepiej, zabili pasterza, ktry by sug Wysannika
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), uprowadzili wielbdy i porzucili islam.
Wysannik pomodli si wtedy: Boe, spraw, by nie widzieli drogi i by staa si ona dla nich
wska niczym wos, a w pocig wysa Karza al-Fihriego z dwudziestoma towarzyszami.
Uciekinierw dopadnito, obcito im rce i nogi, wyupiono oczy, a nastpnie porzucono, by
zmarli.
Do tych zdarze doszo w miesicu szawwal szstego roku hidry.

Historycy podaj, e w tym samym miesicu miaa miejsce wyprawa Amra bin Umajji
ad-Damriego wraz z Salam bin Abi Salam, ktry uda si do Mekki w celu zabicia Abu
Sufjana, jako e wczeniej ten wysa Beduina, ktry mia zabi Proroka (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo). Jednake adnemu z posacw nie udao si osign celu.
Wedug niektrych podczas wyprawy zgino trzech nieprzyjaci. Inni podaj, e Amr zabra
wwczas ciao mczennika Chubajba, wiadomo jednak, e Amr zgin kilka dni lub miesicy
po wyprawie Ar-Radi, ktra miaa miejsce w miesicu safar czwartego roku hidry by
moe historycy myl obie wyprawy. Bg wie lepiej.
Oto wyprawy i operacje wojskowe przeprowadzone po Bitwie Frakcji oraz ukaraniu Banu
Kurajza. W adnej z ekspedycji nie doszo do wikszej walki. Zadaniem tych wypraw byo
wzbudzenie strachu wrd Beduinw i innych nieprzyjaci islamu.
Badajc histori tego okresu dochodzimy do wniosku, i po Bitwie Frakcji wydarzenia
zaczy toczy si szybciej. Nadzieja wrogw islamu na pooenie kresu misji muzumaskiej
malaa coraz bardziej. Pomylny rozwj wydarze sta si jeszcze lepiej widoczny po
zawarciu paktu w Al-Hudajbija, ktry nie by niczym innym, jak potwierdzeniem siy islamu i
utwierdzeniem jego obecnoci na Pwyspie Arabskim.



23. Ukad w Al-Hudajbija

23.1 Muzumanie wyruszaj do Mekki
Po tym, jak rozwj wypadkw na Pwyspie Arabskim zacz sprzyja muzumanom, a
misja muzumaska zacza odnosi sukces, nadszed czas na zatwierdzenie prawa
muzumanw do oddawania przez nich czci Bogu w meczecie mekkaskim Al-Haram. O
szeciu lat drog do Kaby i witego Meczetu zagradzali bawochwalcy.

154
To on przed bitw Badr najecha na pastwiska Medyny, co znane jest jako wyprawa Safwan, a nastpnie
przyj islam. Zgin, kiedy muzumanie wkraczali do Mekki.
155
Ludzie nieprzyjanie nastawieni do islamu czsto przywouj to wydarzenie, jako dowd rzekomej
ignorancji Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Warto zatem doda, e przeprowadzone w
naszych czasach badania naukowe dowiody, e mocz wielbda nie zawiera skadnikw szkodliwych dla
czowieka, a taka kuracja jest nieszkodliwa (przyp. red. pol.).
Pewnego razu Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) ujrza we
nie siebie wraz z towarzyszami w witym Meczecie. Prorok wzi klucze do Kaby, a
muzumanie okryli j i odprawili pielgrzymk, po czym jedni ogolili gowy, a inni skrcili
wosy. Po tym, jak powiadomi o tym nie towarzyszy, uradowali si, i pomyleli e bdzie
im dane w tym roku wej do Mekki. Nastpnie przekaza im, e zamierza pielgrzymowa i
poleci im, by przygotowali si do podry. Arabowie z Medyny oraz Beduini zostali
wezwani do wyruszenia wraz z nim, cho wielu koczownikw pozostao.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) oczyci ubranie, wsiad
na wielbdzic, a na czas swojej nieobecnoci wadz nad Medyn przekaza Ibn Umm
Maktumowi bd Numajli al-Lajsiemu. Wyruszy w poniedziaek, na pocztku miesica zu
al-kada szstego roku hidry, a towarzyszyo mu tysic czterystu lub tysic piciuset ludzi, w
tym ona Umm Salama. Nikt nie posiada broni, poza t, ktr zwykle zabierano w podr.
Gdy Kurajszyci usyszeli o wyprawie Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), zwoali narad, na ktrej zdecydowali o niedopuszczeniu muzumanw
do witego Domu wszelkimi rodkami.

23.2 Droga jest zablokowana
Po tym, gdy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) dotar wraz z
ca grup do miejsca zwanego Zu al-Hulajfa, nakaza przystroi zwierzta ofiarne, a
nastpnie wszed w stan uwicenia, by ludzie w Mekce mieli gwarancj jego pokojowych
zamiarw. Wysa take wywiadowc z plemienia Chuzaa, by ten zbada dalsz drog do
Mekki. Gdy wyprawa zbliaa si do Usfan, zwiadowca powrci i przekaza wiadomo, e
na drodze do Mekki stoi duy oddzia sojusznikw kurajszyckich pod dowdztwem Kaba bin
Luajja, a wojownicy s gotowi do walki. Wwczas Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) poradzi si towarzyszy:
Jak uwaacie, czy powinnimy ruszy na nich i wzi ich do niewoli? Jeli Kurajszyci
nie rusz im z pomoc, to tamci zostan sami i ponios porak, jeli natomiast Kurajszyci
postanowi ich wesprze, dojdzie do bitwy. Czy te chcecie, bymy odwiedzili ten Dom, a
walczyli tylko wtedy, gdyby nam to uniemoliwiono?
Bg i Jego Wysannik wiedz lepiej odpowiedzia Abu Bakr. Przybylimy tu jako
pielgrzymi, a nie wojownicy, jednake kto do Domu nas nie dopuci, z tym walczy
bdziemy.
Ostatecznie Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) postanowi
unikn walki. Nastpnie pewna osoba z plemienia Banu Kab przekazaa mu, e Kurajszyci
zatrzymali si w Zu Tuwa, a dwustu jedcw pod dowdztwem Chalida bin al-Walida
stacjonuje w dolinie Kura al-Ghamim, na gwnej drodze z Medyny do Mekki. Chalid
przygotowa si do walki, ustawiajc swoich kawalerzystw naprzeciw wiernych. Gdy
zobaczy, jak muzumanie odprawiaj modlitw poudniow, kaniajc si i czynic
czoobicie, pomyla sobie: Modlitwa to dobra okazja, by uderzy na nich i zwyciy ich,
podczas niej s zupenie niewiadomi!, a nastpnie postanowi zaatakowa ich w czasie, gdy
bd odprawiali modlitw popoudniow. Wtedy jednak Bg zesa regulacj dotyczc
modlitwy w sytuacji zagroenia
156
, Chalid straci wic okazj.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) obra wtedy inn drog, na
prawo od gwnego traktu, prowadzc przez mniej dostpne tereny pomidzy przeczami.

156
Najprawdopodobniej chodzi o werset: A kiedy ty [Muhammadzie] znajdujesz si wrd nich i
odprawiasz dla nich modlitw, to niech stanie razem z tob do modlitwy jeden oddzia spord nich i niech
wezm swoj bro! A kiedy ju wykonaj pokony, niech stan za wami! I niech przyjdzie drugi oddzia, ktry
jeszcze si nie modli, i niech modl si razem z tob, i niech maj si na bacznoci, i niech wezm swoj bro!
Ci, ktrzy nie wierz, chcieliby, abycie odoyli bro i wasze rzeczy, a oni wtedy napadliby na was jednym
uderzeniem; Koran, 4:102 (przyp. red. pol.).
Muzumanie maszerowali w kierunku Sanijjat al-Marar i niziny Al-Hudajbija w pobliu
Mekki. Gdy Chalid to zobaczy, pospieszy, by ostrzec Kurajszytw.
Gdy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) dotar do Sanijjat
al-Marar, jego wielbdzica przystana. Ludzie zaczli j pogania, a gdy ta nie ruszya si z
miejsca, powiedzieli:
Al-Kaswa upara si i nie pjdzie dalej!
Al-Kaswa nie upara si, nigdy si tak nie zachowuje, a teraz trudniej ruszy j z miejsca,
ni sonia odpar Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Na Tego, w
Ktrego rku jest moja dusza! Zgodz si na kady ukad, na mocy ktrego uszanuj
witoci Boga!
Po tych sowach wielbdzica wstaa, a muzumanie ruszyli w dalsz drog, a zatrzymali
s przy niewielkim zbiorniku wody w Al-Hudajbija. Podaje si, e gdy ludzie zaczli skary
si Wysannikowi Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) z powodu pragnienia,
ten wyj ze swojego koczanu strza, a nastpnie nakaza im woy j do zbiornika, ktry
momentalnie wypeni si wod i wszyscy mogli ugasi pragnienie.

23.3 Pierwsze rozmowy
Gdy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) uda si na
spoczynek, przyszed do niego Budajl bin Warka al-Chuzai wraz z innymi ludmi z
plemienia Al-Chuzaa, ktre pochodzio z regionu Tihamy i byo darzone przez Wysannika
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) duym zaufaniem.
Widziaem Kaba bin Luajja, ktry ze swoim oddziaem zatrzyma si przy rdach w
Al-Hudajbija powiedzia Budajl. S gotowi do walki z tob, by przeszkodzi ci w dotarciu
do witego Domu.
Nie przybylimy z nikim walczy, lecz jako pielgrzymi odpowiedzia Prorok (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Nastpnie zauway, e przeduajca si wojna
dokucza rwnie Kurajszytom, i doda: Jeli zechc przyj islam, tak jak zrobio to wielu
ludzi przed nimi, bdzie to mile widziane, lecz jeli wci bd chcieli walczy, bd walczy
z nimi do koca, chyba e wczeniej Bg narzuci Sw wadz.
Przeka im twoje sowa oznajmi Budajl, po czym uda si do Kurajszytw i
powiedzia im: Przybywam do was w imieniu Proroka, od ktrego syszaem pewne sowa.
Jeli chcecie, przeka je wam.
Nie musisz nic nam o nim mwi! zawoali najbardziej zapalczywi, jednak czonkowie
starszyzny polecili Budajlowi: Mw, co syszae.
Budajl powtrzy Kurajszytom sowa Proroka, a tamci wysali Mikraza bin Hafsa do obozu
muzumaskiego. Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) obawia si
podstpu, jednak przekaza posacowi t sam wiadomo, ktr wczeniej usysza Budajl.
Mikraz powrci do Kurajszytw i powiadomi ich o treci rozmowy. Wwczas czowiek z
plemienia Kinana o imieniu Al-Hulajs bin Alkama zaproponowa Kurajszytom, e
porozmawia z Prorokiem, na co ci wyrazili zgod. Gdy Al-Hulajs przyby do obozu
muzumanw i zobaczy, jak wychwalaj oni Boga, dzikujc Mu za Jego ask, powiedzia
do siebie:
Chwaa niech bdzie Bogu! Ten lud nie powinien by odsuwany od witego Domu!
Powrci do towarzyszy i rzek do nich:
Widziaem u nich przystrojone zwierzta ofiarne i uwaam, e nie powinno si im
zagradza drogi do witego Domu.
Sprawa wzbudzia zainteresowanie innego czowieka Urwy bin Masuda as-Sakafiego,
ktry zwrci si do Kurajszytw:
Ten czowiek zaproponowa wam rozsdne rozwizanie, przyjmijcie je wic, i pozwlcie
mi pomwi z nim.
Kiedy otrzyma zgod, uda si do Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo),
ktry przekaza mu owiadczenie podobne do tego, jakie wczeniej poda Budajlowi.
Wwczas Urwa odpar:
Muhammadzie! Czy syszae, by ktokolwiek spord Arabw kiedykolwiek porzuci
swj lud, jak ty to uczynie? Na Boga, uwaam, e pewnego dnia ludzie wok ciebie
uciekn od ciebie i porzuc ci.
Id do diaba! rozgniewa si Abu Bakr. My mielibymy zdradzi?!
A co to za jeden? spyta Urwa.
Abu Bakr odpar Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).
Urwa wybuchn gniewem, jednak opanowa si i ponownie zwrci si do Proroka (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), lecz przy dalszej rozmowie kilka razy zapa go za
brod. Przy nim sta jeden z towarzyszy Proroka, Al-Mughira bin Szuba, ktry za kadym
razem uderza rk natrta pochw swojego miecza, nakazujc mu:
We rk od brody Proroka!
A co to za jeden? zapyta Urwa.
Al-Mughira bin Szuba odpowiedziano mu.
Czyby ju zapomnia o swoich perfidnych postpkach?
Jeszcze przed islamem Al-Mughira, ktry by bratankiem Urwy, zabi pewnych ludzi i
zabra ich majtki, lecz pniej przyj islam. Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) powiedzia mu wtedy: Przyjcie przez ciebie islamu raduje mnie, lecz do
majtku, ktry wzie gwatem, nie mam prawa.
Po zakoczeniu rozmowy Urwa zauway bliskie relacje pomidzy Wysannikiem Boga
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) a jego towarzyszami. Gdy powrci do
swojego ludu, zacz relacjonowa:
Ludu mj! Na Boga, byem przyjmowany przez cesarza rzymskiego, krla Persji i
wadc Etiopii, i na Boga, nigdy nie widziaem, by poddani tak szanowali swego wadc, jak
Muhammada szanuj jego towarzysze! Gdy wydaje im rozkaz, cigaj si w wykonaniu go.
Gdy mwi, oni z szacunku uciszaj si i nie patrz na niego zbyt uporczywie. Ten czowiek
przedstawi wam rozsdne rozwizanie, przyjmijcie je wic.
Gdy najbardziej zapalczywi modzi wojownicy spord Kurajszytw zobaczyli, e ich
przywdcy pragn porozumienia i zawarcia traktatu pokojowego, uoyli plan, majcy w tym
przeszkodzi. Postanowili, e zakradn si do obozu muzumanw, majc nadziej, e
sprowokuj zajcia, ktre przerodz si w otwart wojn. Noc okoo siedemdziesiciu bd
osiemdziesiciu mczyzn zeszo z gry At-Tanim, jednak wszyscy dostali si do niewoli.
Poniewa Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) dy do porozumienia z
Kurajszytami, wybaczy im i nakaza puci wszystkich wolno. Tego wanie wydarzenia
dotyczy werset: A On jest Tym, Ktry powstrzyma od was ich rce, a wasze rce od nich, w
dolinie Mekki po tym, jak da wam zwycistwo nad nimi
157
.

23.4 Poselstwo Usmana bin Affana
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) postanowi z kolei wysa
do Kurajszytw swojego przedstawiciela, ktry oficjalnie przekazaby poganom stanowisko
muzumanw i cel ich podry. Najpierw zaproponowa t misj Umarowi bin al-Chattabowi,
lecz tamten usprawiedliwi si:
Wysanniku Boga, w Mekce nie ma nikogo, kto wstawiby si za mn w razie, gdyby
chcieli zrobi mi krzywd.
Prorok postanowi wic wysa Usmana bin Affana, jako e wrd Kurajszytw byo wielu
ludzi z klanu Usmana.

157
Koran, 48:24
Powiedz im, e nie przybylimy, by z nimi walczy, lecz jako pielgrzymi, i wezwij ich
do islamu poinstruowa go. Nastpnie poleci, by Usman odwiedzi wiernych mczyzn i
wierne kobiety w Mekce, da im dobr nowin o bliskim zwycistwie oraz wiadomo o tym,
e Najwyszy Bg wesprze Swoj religi w Mekce, a take przykaza, by nikt ju nie ukrywa
swojej wiary.
Usman ruszy w drog. Gdy przemierza dolin Baldah, znajdujcy si tam Kurajszyci
zapytali, dokd idzie.
Zostaem posany przez Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), by przekaza pewne wiadomoci odpowiedzia.
Id dalej i rb, co ci nakazano.
Nastpnie podszed do niego Aban bin Said bin al-As, przywita go, przygotowa swojego
konia i przewiz na nim Usmana a do samej Mekki. Usman spotka si z wodzami
kurajszyckimi i przekaza im stanowisko Proroka. Tamci zaproponowali mu, by odprawi
rytuay pielgrzymkowe, okrajc wity Dom, lecz odmwi, oznajmiajc, e nie zrobi tego,
pki tego samego nie uczyni Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).
Nastpnie Kurajszyci zatrzymali Usmana u siebie, by omwi sytuacj, podjc decyzj, a
nastpnie przekaza j Prorokowi (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).
Kiedy nieobecno Usmana przeduaa si, wrd niektrych muzumanw pojawiy si
pogoski o jego mierci. Po tym, jak pogoska dotara do Wysannika Boga (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo), powiedzia, e wierni nie opuszcz miejsca, w ktrym s, bez
starcia z Kurajszytami. Nastpnie wezwa towarzyszy, by przysigli, e w razie walki zbrojnej
nie uciekn. Muzumanie ruszyli, by zoy przysig, a pewna grupa z nich przyrzeka, e
prdzej zgin, ni opuszcz Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).
Pierwsz osob spord nich by Abu Sinan al-Asadi, z kolei Salama bin al-Akwa zoy
takie przyrzeczenie trzy razy raz podszed jako jeden z pierwszych, pniej przyby w
grupie rodkowej, a nastpnie w tej ostatniej. Na koniec Wysannik Boga wzi swoj lew
rk i w gecie przysigi pooy na prawej, mwic, e czyni to za Usmana.
Usman jednak wkrtce powrci i rwnie zoy przyrzeczenie. W przysidze nie wzi
udziau wycznie jeden z hipokrytw o imieniu Dadd bin Kajs.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) przyjmowa przysig pod
drzewem, Umar trzyma go za rk, a Makil bin Jasar trzyma ga drzewa, by nie opadaa na
Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). To wydarzenie jest znane
pod nazw Przysigi Ar-Ridwan, a opisane jest w wersecie:

Zaprawd, Bg by zadowolony z wierzcych, kiedy oni zaprzysigli ci pod drzewem
wierno. On wiedzia, co kryy ich serca [czyst intencj i wierno sprawie Boga] i dlatego
zesa dla nich wewntrzny spokj i pewno, i nagrodzi ich bliskim zwycistwem
158
.

23.5 Zawarcie paktu
Kurajszyci uwiadomili sobie powag sytuacji, wysali wic naprdce Suhajla bin Amra,
by ten zawar pakt z muzumanami. Polecili mu, by pakt zosta zawarty na termin nie krtszy
ni jeden rok, by Arabowie nie uznali, e nie przynis on adnego poytku. Suhajl bin Amr
uda si do Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), a gdy ten go ujrza,
powiedzia muzumanom:
Oto wasze sprawy zostay dla was uatwione. Kurajszyci wysali tego czowieka, bo chc
pokoju.
Suhajl przemawia dugo, a nastpnie doszo do omwienia warunkw paktu, ktre miay
otrzyma nastpujce brzmienie:

158
Koran, 48:18.

1. Wysannik niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo tego roku zawrci i nie
wjedzie do Mekki, natomiast w przyszym roku muzumanie bd mogli do niej wjecha i
pozosta trzy dni. Nie bd mogli nosi broni, poza mieczami schowanymi do pochew. Nikt
nie bdzie zagradza im drogi.
2. Wojna pomidzy dwiema stronami zostanie zawieszona na dziesi lat, dziki czemu
ludzie bd bezpieczni i powstrzymaj od siebie swoje rce.
3. Kto zechce sprzymierzy si z Muhammadem, ten niech zawrze z nim pakt i przyczy
si do niego, a kto zechce sprzymierzy si z Kurajszytami, niech zawrze z nimi pakt i
przyczy si do nich. Kade plemi, ktre przyczy si do jednej z obydwu grup, bdzie
traktowane jako jej cz, a kady atak na takie plemi bdzie traktowany jako atak na grup,
do ktrej naley.
4. Jeli jakikolwiek mczyzna spord Kurajszytw ucieknie do Muhammada bez
pozwolenia swojego opiekuna, zostanie odesany. Jeli jakikolwiek mczyzna spord ludu
Muhammada ucieknie do Kurajszytw, nie zostanie odesany.

Nastpnie Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zawoa Alego
bin Abi Taliba, by ten spisa traktat. Zacz dyktowa:
W Imi Boga, Miosiernego, Litociwego
Ale kim jest ten Miosierny? przerwa Suhalj. Ka napisa raczej: W Imi Twoje,
Boe.
Wysannik zgodzi si i tak nakaza napisa Alemu. Nastpnie podyktowa:
To traktat, ktrego stron jest Muhammad, Wysannik Boga.
Gdybymy wierzyli, e jeste Wysannikiem Boga, nie uniemoliwialibymy ci dotarcia
do witego Domu ani nie walczylibymy z tob zaprotestowa Suhajl. Ka napisa
raczej: Muhammad, syn Abd Allaha.
Jestem Wysannikiem Boga, tylko wy uznalicie mnie za kamc odpar Prorok i
nakaza Alemu, by napisa Muhammad, syn Abd Allaha, a skreli sowa Wysannik
Boga, jednak Ali odmwi, uczyni wic to sam Wysannik (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo). Nastpnie spisano cay tekst ukadu, po czym plemi Chuzaa
zadeklarowao przyczenie si do Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), co stanowio potwierdzenie dawnego sojuszu pomidzy Chuzaa a
klanem Banu Haszim. Z kolei plemi Banu Bakr zawaro pakt z Kurajszytami.

Spr z powodu Abu Dandala
W czasie spisywania traktatu przyprowadzono skutego acuchem Abu Dandala, syna
Suhajla, ktry prbowa przyczy si do muzumanw. Suhajl owiadczy Prorokowi:
Oto pierwsza osoba, ktr nam zwrcisz!
Jeszcze nie spisalimy paktu, a twj syn znalaz si w obozie wczeniej odpar Prorok
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).
Na Boga, warunki paktu zostay ju przecie uzgodnione. Oddaj mi go.
Nie uczyni tego.
Ale uczy.
Nie!
Wwczas Suhajl uderzy Abu Dandala w twarz i zacz wlec go za ubranie, by zwrci
bawochwalcom. Abu Dandal zawoa na cay gos:
Muzumanie! Czy maj mnie odesa bawochwalcom, ktrzy bd przeladowa mnie z
powodu mojej religii?!
Abu Dandalu, bd cierpliwy i nie tra nadziei, bowiem Bg przyniesie ulg tobie oraz
innym przeladowanym odpowiedzia mu Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo). Zawarlimy traktat z Kurajszytami i przysiglimy na Boga, e nie
zamiemy go.
Umar bin al-Chattab zbliy si do Abu Dandala, szed z nim przez pewien czas i
najpierw zachca go do cierpliwoci, za nastpnie chcia poda mu swj miecz, by ten zabi
swojego ojca, lecz Abu Dandal nie zgodzi si.

Sprawa wierzcych kobiet
Kurajszyci bdcy opiekunami muzumanek, ktre emigroway do Medyny, zwrcili si do
Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), by ten odesa je na mocy zawartego
traktatu. Jednake ich wniosek zosta odrzucony ze wzgldu na to, e tekst traktatu mwi
wycznie o mczyznach.
Bg Najwyszy powiedzia:

O wy, ktrzy wierzycie! Jeli wierzce kobiety przybywaj do was jako emigrantki, to
poddajcie je prbie, Bg zna najlepiej ich wiar. Potem, jeli si upewnicie, e s wierzce,
nie odsyajcie ich z powrotem do niewiernych. One nie s dozwolone [jako ony] dla
niewiernych, ani niewierni nie s dozwoleni [jako mowie] dla nich. Zwrcie im
[niewiernym] natomiast wszystko to, co wydali [jako wiano, gdy polubiali te kobiety]. I nie
popenicie grzechu, jeli je polubicie, o ile dacie im naleny podarunek lubny. Podobnie nie
trwajcie w maestwie z niewierzcymi kobietami i procie o to, co wydalicie jako
naleno lubn, tak samo jak niewierzcy mczyni maj prawo zada zwrotu tego, co
wydali. Takie jest dla was postanowienie Boga!
159


Za inny werset mwi:

O, Proroku! Jeli wierzce niewiasty przychodz do ciebie, aeby zaprzysic ci wierno
e nigdy i w aden sposb nie bd przypisywa Bogu wsptowarzyszy, nie bd kra, nie
bd utrzymywa niedozwolonych kontaktw pciowych, nie bd zabija swoich dzieci i nie
odwa si na celowo obmylone zniesawianie [przez przypisanie ktrego ze swych dzieci
komu innemu, anieli ich ojcu], i e nie bd ci nieposuszne w tym, co jest waciwe to
wtedy przyjmij ich zobowizanie i pro Boga o przebaczenie dla nich! Zaprawd, Bg jest
Przebaczajcy, Mdry!
160


Jeli kobiety, ktre wyemigroway, speniay warunki, wymienone w powyszym
wersecie, wtedy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) owiadcza,
e przyj ich zobowizanie i nie odsya ich z powrotem.
Po objawieniu pierwszego z przytoczonych wersetw muzumanie zaczli rozwodzi si ze
swoimi niewierzcymi onami. Sam Umar tego samego dnia, ktrego zesane zostao
objawienie, rozwid si z dwiema kobietami, trwajcymi przy wielobstwie z jedn oeni
si pniej Muawija, a z drug Safwan bin Umajja.

Podsumowanie traktatu
Jeli przyjrzymy si ustaleniom traktatu z Al-Hudajbija, dojdziemy do wniosku, e ju
samo jego zawarcie stanowio niewtpliwe zwycistwo wiernych, jako e przedtem
Kurajszyci w ogle nie uznawali istnienia pastwa muzumaskiego. Jeszcze niedawno dyli
do eksterminacji muzumanw, a teraz sami zaproponowali rozejm, co stanowio z jednej
strony uznanie pastwa islamskiego, a z drugiej przyznanie si do niemonoci pokonania
przeciwnika w walce. Bawochwalcy prbowali wszelkimi siami powstrzyma goszenie

159
Koran, 60:10.
160
Koran, 60:12.
islamu wrd ludzi, starajc si chroni swoje przywdztwo religijne i doczesne nad
Pwyspem Arabskim, tymczasem punkt trzeci traktatu jasno wskazuje na to, e Kurajszyci
jak gdyby zapomnieli o swoim przywdztwie w sprawach wieckich i religijnych, zgodzili si
bowiem na to, by kady, kto zechce, mg przyczy si do muzumanw. Nawet gdyby
wszyscy mieszkacy Pwyspu Arabskiego przyjli islam, Kurajszyci nie mogliby temu
zapobiec, co bez wtpienia oznaczao dla nich porak, a dla muzumanw zwycistwo.
Wierni nie toczyli wojny po to, by grabi majtki wrogw, zabija ludzi bd narzuca
islam si, lecz jedynym ich celem byo zapewnienie ludziom cakowitej wolnoci wiary i
wyznania, wedle zasady koranicznej: Przeto kto chce, niech wierzy, a kto nie chce, niech nie
wierzy
161
. Wedug postanowie traktatu z Al-Hudajbija, nikt nie mg im w tym
przeszkodzi, a owo jasne zwycistwo, jakim by pakt, pozwolio na dalsze rozprzestrzenianie
si islamu jeli tu przed rozejmem spoeczno muzumaska liczya okoo trzech tysicy
wiernych, to dwa lata pniej w samym wojsku byo ju dziesi tysicy wojownikw.
Triumf islamu potwierdza take drugi punkt traktatu. To nie muzumanie, lecz Kurajszyci
rozpoczli dziaania zbrojne. Wyprawy wojskowe wiernych miay na celu jedynie to, by
Kurajszyci porzucili swj upr, by nie czynili innym przeszkd w kroczeniu drog Boga, by
traktowali muzumanw jako rwnych sobie. Dziesicioletni rozejm pooy kres uciskowi,
udowadniajc porak, sabo i upadek tych, ktrzy walk rozpoczli.
Porak Kurajszytw stanowi rwnie punkt pierwszy, mwicy o odblokowaniu drogi do
witego Meczetu (w niczym tego nie zmienia fakt, e Mekkaczykom udao si przeduy
blokad o jeden rok).
Poprzez zawarcie owego traktatu Kurajszyci ustpili muzumanom w trzech kwestiach,
uzyskujc przewag jedynie w punkcie czwartym. Ustalenie to nie miao jednak wikszego
znaczenia, bowiem w adnej mierze nie przyczyniao szkody muzumanom, jako e aden
muzumanin nigdy nie ucieknie od Boga ani Jego Wysannika, za wyjtkiem tego, kto
porzuci religi Boga lub przyj j tylko na pokaz. Takich odstpcw muzumanie nie
potrzebowali, a dla spoecznoci odczenie si takich jednostek byoby z pewnoci
korzystniejsze, ni ich pozostanie. Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) powiedzia: Zaprawd, ten, kto odczy si od nas, a do nich przyczy,
tego sam Bg wypdzi, a innym razem da dobr nowin ludziom, mwic: Kto wyjdzie
od nich i przybdzie do nas, temu Bg da ulg i pokae wyjcie z sytuacji.
Ustpliwo, jak Kurajszyci okazali przy ustalaniu warunkw rozejmu, wiadczya o ich
saboci i obawie przed upadkiem ich potgi, opartej na kulcie bawanw. Z kolei ustpstwo
Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), ktry pozwoli Kurajszytom na
zatrzymanie zbiegych do nich muzumanw, byo jedynie dowodem na to, e w warunek
nie mia dla niego wikszego znaczenia.

Smutek Umara bin al-Chattaba i innych muzumanw
Prawdziwy obraz rozejmu z Hudajbija przedstawia si tak, jak opisalimy to powyej,
jednak po jego zawarciu muzumanw ogarn al i smutek. Ludzie mwili: Przecie Prorok
powiedzia nam, e przyjdziemy do witego Domu i okrymy go, a teraz chce wraca!
Poza tym, to Wysannik samego Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) kroczy
drog prawdy, Bg obieca wspomoenie jego religii, dlaczego wic opiera si naciskowi
Kurajszytw i zawiera z nimi rozejm?!
Muzumanw drczyy wtpliwoci i podejrzenia. Ich uczucia zostay zranione, a gdy
tylko pomyleli o konsekwencjach zawarcia rozejmu, ogarnia ich smutek. Prawdopodobnie
najbardziej zasmuconym spord nich by Umar bin al-Chattab, ktry poszed do Proroka
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) i zapyta go:

161
Koran, 18:29.
Wysanniku Boga, czy nie jest tak, e my kroczymy drog prawdy, a oni trwaj w
faszu?
Tak jest odpar Wysannik (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).
Czy nasi mczennicy nie s w Ogrodach Raju, a ich zabici w Ogniu?
Tak jest.
Czemu wic habimy nasz religi, zamiast walczy z nimi, by Bg rozsdzi pomidzy
nami?!
Ibn al-Chattabie, jestem Wysannikiem Boga i nie sprzeciwiam si Jego rozkazowi. On
jest moim wspomoycielem i nigdy nie pozwoli mi zbdzi.
Czy nie mwie nam, e przybdziemy do witego Domu i okrymy go?
Tak powiedziaem. A czy mwiem ci, e zrobimy to w tym roku?
Nie.
Zapewniam ci, przyjdziesz do niego i okrysz go.
Zagniewany Umar poszed do Abu Bakra i zrelacjonowa mu rozmow z Wysannikiem
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Abu Bakr da mu t sam odpowied,
jak udzieli mu Wysannik, dodajc jedynie:
Postpuj za nim, a umrzesz, bowiem na Boga, on jest na drodze prawdy.
Nastpnie Bg objawi Prorokowi (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) sowa:
Zaiste, My dalimy ci zwycistwo oczywiste
162
. Wtedy Wysannik wyrecytowa w werset
Umarowi, ktry odpar:
Wysanniku Boga, to ma by zwycistwo?!
Owszem.
Po potwierdzeniu Wysannika Boga Umar uspokoi si, a pniej zacz bardzo aowa
swojej porywczoci. W pniejszym czasie przyzna: W ramach pokuty zaczem odprawia
dodatkowe praktyki: dawaem jamun, pociem, modliem si i uwalniaem niewolnikw,
by Bg przebaczy mi to, co wtedy uczyniem, i sowa, ktre wypowiedziaem, poniewa
wydawao mi si, e s one dobrem.

23.6 Zoenie ofiar
Po tym, jak spisano traktat, Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) zwrci si do muzumanw:
Wstacie i zcie ofiar!
Ani jedna osoba nie ruszya si z miejsca. Prorok powtrzy swoje sowa, lecz ani tym
razem, ani za trzecim nikt spord rozczarowanych obrotem sprawy muzumanw nie
zareagowa. Wwczas Prorok uda si do swojej ony Umm Salamy i przedstawi jej sytuacj.
Ta odpara:
Wyjd i nie rozmawiaj z nikim, pki sam nie zoysz ofiary. Potem zawoaj golibrod,
by pgoli ci gow.
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wyszed, do nikogo si nie odezwa,
zoy ofiar, a pniej wezwa golibrod, by ten ogoli mu gow. Gdy ludzie zobaczyli to,
wstali, zoyli, golili sobie gowy nawzajem. Jeden wielbd lub jedna krowa bya skadany w
ofierze za siedmiu ludzi. Wysannik ofiarowa nalecego kiedy do Abu Dahla wielbda ze
srebrnym kkiem w nozdrzach, co z pewnoci zabolao bawochwalcw. Nastpnie
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) trzykrotnie pomodli si w
intencji tych, ktrzy ogolili gowy, a raz w intencji tych, ktrzy jedynie przycili wosy.
Podczas podry do Al-Hudajbija Bg objawi zasady dotyczce pokuty za zamanie stanu
ihram w ktrym znajduje si pielgrzym poprzez przedwczesne zgolenie wosw,

162
Koran, 48:1.
wynikajce ze wzgldw zdrowotnych. Ekspiacj moe by post, jamuna bd zoenie
zwierzcia w ofierze.

23.7 Po traktacie
Po tym, jak Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powrci i
odpocz po podry, pewien przeladowany muzumanin imieniem Abu Basir, ze
sprzymierzonego z Kurajszytami plemienia Sakif, zbieg z Mekki i przyby do Medyny. Za
nim w drog wyruszyli dwaj mczyni, ktrzy, gdy dotarli do Medyny, zadali od Proroka
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wydania go, pytajc:
A co z ukadem, ktry zawarlimy?!
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wyda im tego czowieka. Gdy we
trzech wracali do Mekki, zatrzymali si w Zu al-Hulajfa i zaczli je daktyle. Abu Basir
odezwa si do jednego z towarzyszcych mu ludzi:
O, jaki masz dobry miecz!
Tamten wyj go z pochwy i pochwali bro:
O tak, na Boga, to dobry miecz, nieraz sprawdzi si w akcji!
Prosz, poka mi go.
Po tym, jak tamten poda mu miecz, Abu Basira powali go, zabijajc na miejscu.
Towarzysz zabitego rzuci si do ucieczki, a dotar do Medyny i wbieg do meczetu. Zbliy
si do Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) i zawoa:
Mj towarzysz zgin, a ja zgin zaraz!
Chwil pniej do meczetu wszed Abu Basir i powiedzia:
Proroku Boga, spenie swoj obietnic, zwracajc mnie im, lecz Bg mnie od nich
wyratowa!
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia towarzyszom:
Biada temu wichrzycielowi, gdyby nie by sam, rozptaby wojn.
Wtedy Abu Basir zrozumia, e nie moe pozosta w Medynie. Wyszed z meczetu i
pojecha a nad Morze Czerwone, gdzie zamieszka. Przyczy si do niego Abu Dandal bin
Suhajl, ktry rwnie zbieg z Mekki. Nastpnie docza do nich kady muzumanin z
Mekki, ktry postanawia uciec, a zebraa si wiksza grupa uciekinierw, ktrzy zaczli
napada na kad karawan kurajszyck, udajc si do Syrii. Kurajszyci przekazali wic
Prorokowi (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), e bagaj go w imi Boga i
wizw pokrewiestwa, by przyj ich do siebie, a przy tym obiecuj, e ten, kto przybdzie
do Medyny, bdzie bezpieczny. Wtedy Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
posa po uciekinierw, ktrzy przybyli do Medyny.

Przyjcie islamu przez Chalida bin al-Walida
Na pocztku sidmego roku hidry, po zawarciu traktatu z Al-Hudajbija, Amr bin al-As,
Chalid bin al-Walid oraz Usman bin Talha przyjli islam, a gdy stanli przed Prorokiem
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), ten powiedzia:
Oto Mekka oddaa nam najmoniejszych jej mieszkacw
163
.




163
Istnieje dua rozbieno opinii co do momentu przyjcia islamu przez te osoby. Wikszo dzie
biograficznych podaje, e by to rok smy, jednake historia przyjcia islamu przez Amra bin al-Asa, gdy
przebywa u krla etiopskiego An-Nadasziego, jest powszechnie znana. Z kolei Chalid i Talha przyjli islam po
tym, jak Amr bin al-As powrci z Etiopii i zmierza do Medyny. Caa trjka spotkaa si w drodze i przybya do
Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), co wskazuje na to, e przyjli islam na pocztku roku
sidmego. Bg wie lepiej.
24. Zapraszanie wadcw innych pastw do islamu

24.1 Nowy okres w historii islamu
Traktat w Al-Hudajbija by pocztkiem nowego etapu w historii islamu i muzumanw. Po
zawarciu ukadu koalicja antyislamska, zoona dotychczas z Kurajszytw, plemion Ghatafan
i ydw, stracia swj najsilniejszy element. Rezygnacja Kurajszytw z walki osabia take
zacieko politeistw z Ghatafan, ktrzy odtd nie przejawiali wikszej aktywnoci
przeciwko muzumanom. Dziki temu stay si bardziej widocznie dziaania ydw.
Mwilimy ju, e po usuniciu ydw z Jasrib niektrzy zamieszkali w oazie Chajbar i
stamtd prowadzili swoje dziaania, podjudzajc do nich take Beduinw. Planowali pozbycie
si Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wraz ze wszystkimi
muzumanami, a przynajmniej zadanie wiernym wielkich strat. Std pierwszym znaczcym
postanowieniem Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) po zawarciu rozejmu
byo doprowadzenie do rozstrzygajcej, ostatniej wojny z tymi nieprzyjacimi.
Jednak nowy etap misji da muzumanom wielk okazj do szerzenia ich religii wrd
rnych ludw, czemu oddali si ze zdwojon aktywnoci. Ta dziaalno staa si
waniejsza, jako e wanie w imi szerzenia islamu muzumanie cierpieli nieszczcia,
wojny i katastrofy. Zatem zanim przejdziemy do omwienia dziaa militarnych, opowiemy o
korespondencji z krlami i wadcami.
Pod koniec szstego roku hidry, gdy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) powrci z Al-Hudajbija, zacz wysya do wadcw innych krajw
pisma, wzywajce ich do islamu. Gdy zabiera si do przygotowania listw, powiedziano mu,
e krlowie nie przyjmuj adnych pism, na ktrych nie widnieje piecz. Prorok (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) kaza wic wykona ze srebra sygnet, na ktrym
wyryte zostay trzy sowa, kade w oddzielnej linii:





oznaczajce kolejno: Bg, Wysannik, Muhammad
164
. Nastpnie Prorok (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo) wybra spord swych towarzyszy roztropnych i
dowiadczonych ludzi, powierzajc im misj dostarczenia listw. Wedle niektrych uczonych
posowie wyruszyli na pocztku miesica muharram sidmego roku hidry, kilka dni przed
wypraw na Chajbar. A oto, co zawieray owe listy, i co wyniko z ich wysania.

24.2 List do An-Nadasziego, krla Etiopii
Pod koniec szstego roku hidry bd na pocztku sidmego Prorok (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) wysa Amra bin Umajj ad-Damariego, by ten przekaza list dla
An-Nadasziego, krla etiopskiego, noszcego imi Ashama bin al-Abdar. At-Tabari
przytacza tekst tego listu, jednake dokadna analiza treci prowadzi do wniosku, i
prawdopodobnie jest to tekst przesania przekazanego krlowi etiopskiemu przez Dafara,
ktry w okresie mekkaskim wraz z grup towarzyszy uda si do Etiopii w celu emigracji.
wiadczy o tym przytoczenie imion emigrantw pod koniec listu: Oto wysaem do was syna
stryja mego, Dafara, a wraz z nim grup muzumanw, a gdy przybd do ciebie, postp z
nimi godnie i porzu sw pych. Wydaje si, e bardziej autentyczn wersj listu przytacza

164
Za czytane od dou: Muhammad, Wysannik Boga (przyp. red. pol.).
Al-Bajhaki, powoujcy si na Ibn Ishaka, przytacza bardziej autentyczn wersj listu,
zaadresowanego do krla etiopskiego ju po traktacie w Al-Hudajbija, a oto jego tre:

Oto list od Proroka Muhammada do An-Nadasziego Al-Ashama, wadcy etiopskiego.
Pokj temu, kto kroczy waciw drog i uwierzy w Boga i Jego Wysannika. Wyznaj, e
nie ma godnego czci bstwa prcz Boga Jedynego, Ktry nie posiada towarzysza, nie ma
partnerki ani dzieci, i e Muhammad to Jego suga i Posaniec. Wzywam ci wezwaniem
islamu, bowiem jam jest Posaniec Boy. Przyjmij islam, a bdziesz y w pokoju.
O Ludu Ksigi, dojdcie do sowa wsplnego pomidzy nami, a wami bymy nie czcili
nikogo poza Bogiem, i bymy nie przypisywali Mu nikogo za wsptowarzysza, i by nikt
spord nas nie bra sobie za Panw innych, poza Bogiem. Jeli oni si odwrc, powiedz:
Zawiadczcie, e my jestemy muzumanami
165
.
Jeli odmwisz, to wiedz, e spadn na ciebie wszystkie grzechy chrzecijan z twojego
ludu.

Wybitny badacz z Parya dr Hamidullah dokona analizy rde i przytoczy tekst listu,
ktry tylko jednym sowem rni si od wersji zaprezentowanej przez Ibn al-Kajjima, a oto
ona:

W Imi Boga, Miosiernego, Litociwego!
Oto list od Muhammada, Posaca Boego, do An-Nadasziego, wadcy etiopskiego. Pokj
temu, kto kroczy waciw drog.
Wysawiam przed tob Boga, prcz Ktrego nie ma bstwa godnego czci. On jest wity,
On jest Pokojem, On daje wiar i On ma wadz nad kad rzecz. Wyznaj, i Jezus, syn
Marii, to duch Boy i Jego Sowo, ktre przekaza za porednictwem Niepokalanej Marii
Dziewicy, ktra za spraw Ducha Jego brzemienn si staa, tak jak Adam poprzez Jego Rk
stworzony zosta. Oto ja wzywam ci do Boga Jedynego, Ktry nie ma towarzysza, by by
Jemu posuszny, by poszed za mn i uwierzy w objawienie, ktre otrzymaem, jestem
bowiem Wysannikiem Boym, niech bdzie ze mn pokj i bogosawiestwo. Wzywam
ciebie i onierzy twych do Potnego i Chwalebnego Boga oto moje przesanie i rada,
przyjmij wic j i niech pokj bdzie z tym, ktry poszed waciw drog.

Istnieje wiele dowodw na to, e powyszy tekst jest autentyczny, jednake nie ma
jednoznacznego dowodu na to, e faktycznie zosta on napisany po zawarciu traktatu w
Al-Hudajbija. Prawdopodobnie mamy do czynienia z dwoma listami jeden o treci
przytoczonej przez Al-Bajhakiego, ktry najpewniej zosta napisany po traktacie, jako e
przypomina inne listy posyane wadcom chrzecijaskim w tym okresie, o czym wiadczy
chociaby zawarcie w nim tego samego wersetu koranicznego. Z kolei drugi list, ktrego tre
przytoczy dr Hamidullah, prawdopodobnie zosta wysany jeszcze pniej, po mierci
Ashamy, do jego nastpcy, o czym moe wiadczy brak imienia Ashamy w licie. Jednake
ciko tu mwi o cakowitej pewnoci.
166

Po tym, jak Amr bin Umajja ad-Damari przekaza list Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) An-Nadasziemu, ten postanowi przyj islam, co owiadczy przed
Dafarem bin Abi Talibem, po czym wysa Prorokowi (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) odpowied:


165
Koran, 3:64.
166
Dr Hamidullah jest pewien co do tego, e tekst przytoczony przez Al-Bajhakiego to list Proroka (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) skierowany do nastpcy Ashamy, pomimo e to imi wyranie si w
nim pojawia.
W Imi Boga, Miosiernego, Litociwego!
Do Muhammada, Posaca Boego, od An-Nadasziego Ashamy. Pokj niech bdzie z
tob, Proroku Boy, Miosierdzie Boe i Jego Bogosawiestwo. Nie ma boga godnego czci,
prcz Boga Jedynego.
Otrzymaem list twj, Posacu Boy, wraz ze wspomnieniem o Jezusie. Na Pana niebios i
ziemi, zaprawd, Jezus nie jest nikim wicej, poza tym, co opisa. Jest tak, jak piszesz, i ju
poznalimy to, do czego nas wzywasz. Ugocilimy take syna stryja twego wraz z jego
towarzyszami. Wyznaj, e Wysannik Boga, uznaj ciebie i wierz w twoj
prawdomwno, przysigem na posuszestwo tobie oraz twojemu bratu stryjecznemu i w
jego obecnoci poddaem si Bogu, Panu wiatw.

W dalszej czci listu Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) poprosi
An-Nadasziego, by ten odesa Dafara wraz z reszt emigrantw, ktrzy wci przebywali
w Etiopii. yczenie zostao spenione przepynwszy morze na dwch statkach emigranci w
towarzystwie Amra bin Umajji ad-Damariego przybyli do Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), gdy ten znajdowa si pod miastem Chajbar.
Ashama zmar w miesicu radab dziewitego roku hidry, po wyprawie Tabuk. W dniu
jego mierci Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) pomodli si za jego
dusz. Do jego nastpcy Prorok rwnie wysa list, lecz nie wiadomo, czy w wadca przyj
islam, czy nie.

24.3 List do Cyrusa, wadcy Egiptu
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) napisa list do Duraida (Cyrusa)
bin Matta, namiestnika Egiptu i patriarchy aleksandryjskiego:

W Imi Boga, Miosiernego, Litociwego!
Oto list od Muhammada, sugi i Posaca Boego, do Cyrusa, wadcy koptyjskiego. Pokj
niech bdzie z tym, kto kroczy waciw drog. Wzywam ci wezwaniem islamu, bowiem
jam jest Posaniec Boy. Przyjmij islam, a bdziesz y w pokoju, a Bg da ci nagrod
podwjn.
O Ludu Ksigi, dojdcie do sowa wsplnego pomidzy nami, a wami bymy nie czcili
nikogo poza Bogiem, i bymy nie przypisywali Mu nikogo za wsptowarzysza, i by nikt
spord nas nie bra sobie za Panw innych, poza Bogiem. Jeli oni si odwrc, powiedz:
Zawiadczcie, e my jestemy muzumanami
Jeli odmwisz, to wiedz, e spadn na ciebie wszystkie grzechy ludu koptyjskiego
167
.

Do przekazania listu wyznaczony zosta Hatib bin Abi Baltaa. Po tym, gdy ten uda si do
Egiptu, stan przed Cyrusem i powiedzia:
Ziemi t rzdzi niegdy czowiek, ktry ogosi samego siebie Panem wiatw, lecz
Bg pokara go w tym yciu i w ostatecznym, czynic z niego przykad dla innych. We wic
przykad z losu innych, zanim inni bd bra przykad z twojego losu.
Mamy nasz religi, ktrej nie porzucimy, chyba e istnieje od niej lepsza
odpowiedzia Cyrus.
Wzywamy ci do religii islamu, ktra jest kompletna i zastpi wam wszystko, co
moecie straci. Na wezwanie naszego Proroka z najwiksz surowoci i wrogoci
odpowiedzieli politeistyczni Kurajszyci i ydzi, a najblisi mu stali si chrzecijanie.
Zaprawd, przepowiedzenie przez Mojesza przyjcia Jezusa jest jak zapowied przyjcia
Muhammada dokonana przez Jezusa, a nasze wezwanie do Koranu, skierowane do ciebie, jest

167
Niniejszy tekst opiera si na wersji przytoczonej przez Ibn al-Kajjima w dziele Zad al-Maad.
dokadnie tym samym, co twoje wezwanie do Ewangelii, jakie kierujesz do ludu Tory. Za
kadym razem, gdy jaki prorok przychodzi do ludu, to powinnoci tego ludu byo pj
jego ladami. Teraz przesanie proroka przyszo do ciebie, a my nie zakazujemy ci
wyznawania religii Mesjasza, a wrcz przeciwnie, nakazujemy ci to.
Zapoznaem si z nauczaniem twego Proroka, zauwayem, e nie nakazuje nieprawoci
i nie zakazuje cnt. Nie uwaam go za zabkanego czarownika ani za kamliwego wrbit;
ponadto znalazem w jego nauce oznaki proroctwa i wiedz o tym, co niewidzialne.
Oznajmiam, e spraw t gboko rozwa.
Cyrus wzi pismo Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), woy je do
szkatuki z koci soniowej, odda j sucej, a nastpnie posa po pracownika jego
kancelarii, ktry pisa po arabsku, by ten napisa Prorokowi odpowied:

W Imi Boga, Miosiernego, Litociwego!
Oto list do Muhammada, syna Abd Allaha, od Cyrusa, wadcy koptyjskiego. Pokj niech
bdzie z tob.
Owiadczam, i przeczytaem list od ciebie i zrozumiaem jego przesanie oraz to, do
czego wzywasz. Wiem, e Prorok Ostatniego Czasu ma nadej, lecz mylaem, e pojawi si
w Syrii. Hojnie ugociem twojego posaca, a wraz z nim posyam dwie niewolnice, ktrych
cena u ludu egipskiego jest bardzo wysoka, a take odzienie oraz mua do przewozu moich
podarunkw. Pokj tobie.

Nie napisa niczego wicej i nie przyj islamu. Owymi niewolnicami byy Maria oraz
Sirin. Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wzi Mari jako suebnic, i to
ona urodzia mu pniej syna Ibrahima. Z kolei Sirin otrzyma jeden z Pomocnikw, Hassan
bin Sabit. Wartym odnotowania jest, e mu doy rzdw Muawiji.

24.4 List do Chosroesa, krla Persji
Oto tre listu Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) do Chosroesa, krla
Persji:

W Imi Boga, Miosiernego, Litociwego!
Oto list od Muhammada, Posaca Boego, do Chosroesa, wadcy Persw. Pokj temu, kto
kroczy waciw drog, uwierzy w Boga i Jego Wysannika i wyzna, e nie ma godnego czci
bstwa prcz Boga Jedynego, Ktry nie posiada towarzysza, i e Muhammad to Jego suga i
Posaniec. Wzywam ci wezwaniem od Boga, bowiem jam jest Posaniec Boy do wszystkich
ludzi, bym ostrzega kadego ywego i by spenio si sowo wobec niewiernych. Przyjmij
islam, a bdziesz y w pokoju, a jeli odmwisz, to wiedz, e poniesiesz grzech wszystkich
czcicieli ognia.

Do przekazania listu Prorok wyznaczy Abd Allaha bin Huzaf as-Sahmiego, ktry
przekaza pismo wadcy Bahrajnu. Nie wiadomo, czy wadca Bahrajnu wysa w dalsz drog
z listem kogo ze swoich poddanych, czy te nakaza dostarczenie go Abd Allahowi. Jakby
nie byo, gdy odczytano list Chosroesowi, ten podar go i powiedzia w gniewie:
Oto pody suga spord mych poddanych mie napisa swoje imi przed moim!
Niech Bg podrze jego krlestwo powiedzia Wysannik Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo), gdy otrzyma wiadomo o tym wydarzeniu. Pniej faktycznie
tak si stao.
Chosroes napisa swojemu namiestnikowi w Jemenie, Bazanowi, by ten posa dwch ludzi
do tego czowieka z Hidazu, aby przyprowadzili go na dwr krlewski. Z kolei Bazan
posa do Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) dwch poddanych
z listem, w ktrym nakazywa mu stawienie si przed Chosroesem. Gdy przybyli do Medyny i
stanli przed obliczem Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), jeden z nich
powiedzia:
Krl krlw Chosroes napisa do krla Bazana, nakazujc mu przysa do ciebie kogo,
kto przyprowadzi ci na dwr Jego Wysokoci. I oto wysa mnie, bym ci przed jego oblicze
doprowadzi.
Zagrozi mu nastpnie surowymi konsekwencjami w razie nieusuchania rozkazu. Prorok
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nakaza posom, by przyszli nastpnego dnia.
W tamtym momencie na dworze Chosroesa wybucha skierowana przeciwko krlowi
rewolta, po tym, jak jego armia poniosa miadc klsk w bitwie z Bizancjum. Jego syn
Szirujeh, powsta przeciwko swemu ojcu, zabijajc go i przejmujc wadz nad imperium.
Byo to we wtorkow noc dziesitego dnia miesica dumada al-ula, sidmego roku hidry.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) dowiedzia si o tym dziki
objawieniu, gdy wic posacy Bazana przyszli do niego nastpnego dnia, powiadomi ich o
tym. Oni odparli:
Czy ty wiesz, co mwisz?! Nasza propozycja jest dla ciebie najlepszym wyjciem. Czy
mamy przekaza krlowi, e j odrzucie?
Tak, przekacie mu to odpar Prorok i powiedzcie mu, e moja religia i wadza
zapanuje nad ziemiami, nad ktrymi panowa Chosroes!
Jeli poddasz si nam, damy ci wadz nad twoj ziemi i ludem obiecali posowie,
jednak take ta propozycja zostaa przez Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) odrzucona. Wwczas powrcili do Bazana i przekazali mu wiadomo o
fiasku swojej misji. Pniej namiestnik otrzyma pismo od Szirujeha, informujce o zabiciu
przez niego swojego ojca, a take zawierajce polecenie, by nic nie robi z czowiekiem, na
temat ktrego pisa do ciebie mj ojciec, pki nie przyjdzie ode mnie rozkaz.
To wydarzenie stao si przyczyn przyjcia islamu przez Bazana oraz innych Persw w
Jemenie.

24.5 List do Herakliusza, cesarza bizantyjskiego
Al-Buchari, w ramach dugiej relacji, przytoczy tre listu, napisanego przez Proroka
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) do wadcy bizantyjskiego, Herakliusza, a oto
ona:
W Imi Boga, Miosiernego, Litociwego,
oto list od Muhammada, sugi i Posaca Boego, do Herakliusza, wadcy bizantyjskiego.
Pokj temu, kto kroczy waciw drog. Przyjmij islam, a bdziesz y w pokoju, a Bg da ci
nagrod podwjn. Jeli odmwisz, to wiedz, e spadn na ciebie wszystkie grzechy twych
poddanych. O Ludu Ksigi, dojdcie do sowa wsplnego pomidzy nami, a wami bymy nie
czcili nikogo poza Bogiem, i bymy nie przypisywali Mu nikogo za wsptowarzysza, i by nikt
spord nas nie bra sobie za Panw innych, poza Bogiem. Jeli oni si odwrc, powiedz:
Zawiadczcie, e my jestemy muzumanami.

Do przekazania wiadomoci wyznaczono Dihj bin Chalif al-Kalbiego, nakazujc mu
dostarczy go wadcy Busry, by ten nastpnie wysa list do cesarza. Al-Buchari relacjonuje,
powoujc si na Ibn Abbasa, ktry usysza t opowie od Abu Sufjana bin Harba, e
Herakliusz posa po Kurajszytw, ktrzy handlowali wwczas w Syrii. Cesarz zaprosi ich do
Jerozolimy
168
na posiedzenie, w ktrym uczestniczyli moni Bizantyjczycy. Wezwa rwnie
tumacza, za ktrego porednictwem spyta Kurajszytw:

168
Cesarz przyby wwczas do Jerozolimy z Homsu, by dzikowa Bogu za zwycistwo z Persami. Persowie
zabili Chosroesa i zawarli z Bizantyjczykami rozejm, na mocy ktrego przywrcili wszystkie okupowane ziemie
bizantyjskie i zwrcili krzy, na ktrym jak sdzili chrzecijanie ukrzyowano Jezusa (niech bdzie z nim
Kto jest najbliej spokrewniony z czowiekiem, ktry twierdzi, e jest prorokiem?
Ja jestem najbliej z nim spokrewniony odpar Abu Sufjan.
Posadcie go przede mn, a jego towarzyszy tu za nim nakaza cesarz, a nastpnie
zwrci si po cichu do tumacza: Bd pyta go o tego czowieka. Jeli bdzie kama, to
jego towarzysze zaprotestuj. Na Boga, gdyby nie to, e boj si ludzi z mojego otoczenia,
sam bym kama.
Czy naley on do ludzi o wysokim pochodzeniu spord waszego ludu? zapyta
Herakliusz.
Tak, naley on do ludzi szlachetnie urodzonych odpar Abu Sufjan.
Czy ktokolwiek z waszego ludu wczeniej mwi co podobnego do tego, co on mwi?
Nie, nigdy.
Czy ktry z jego przodkw by wadc?
Nie.
Czy poszli za nim ludzie moni, czy te sabi?
Zaprawd, poszli za nim ludzie sabi.
Czy liczba jego zwolennikw zwiksza si czy te maleje?
Jest ich coraz wicej.
Czy ktokolwiek z nich po przyjciu jego religii rozczarowuje si i porzuca j?
Nie.
Czy przyapalicie go na kamstwie, zanim jeszcze zacz gosi?
Nie, nigdy.
Czy jest to czowiek podstpny?
Nie, cho teraz zawarlimy z nim rozejm i nie wiemy, czy zamierza go dotrzyma.
Abu Sufjan powiedzia pniej, e nie by w stanie powiedzie niczego, co podwaaoby
wiarygodno Proroka. Herakliusz pyta dalej:
Czy walczylicie z nim?
Tak.
Z jakim wynikiem?
Rnym. Raz zwycia on, raz my.
Co wam nakazuje?
Mwi nam, bymy czcili Boga Jedynego, nie dodawali Mu towarzyszy i pozostawili
religi naszych ojcw. Ponadto nakazuje nam modlitw, prawdomwno, cnot i
utrzymywanie dobrych stosunkw rodzinnych.
Cesarz przekaza Abu Sufjanowi przez tumacza:
Spytaem ci o jego pochodzenie. Powiedziae, e jest on szlachetnie urodzony, a
wysannicy Boga zwykle pochodz z ludu, do ktrego s posani. Spytaem ci, czy
ktokolwiek wczeniej mwi to, co on. Odpowiedziae, e nie, a gdyby kto taki by,
stwierdzibym, e po prostu naladuje swojego poprzednika. Spytaem, czy wrd jego
przodkw by wadca. Odpowiedziae, e nie, a gdyby ktry z jego przodkw by krlem,
stwierdzibym, e pragnie on odzyska wadz. Spytaem ci, czy przyapalicie go na
kamstwie, zanim zacz gosi swoj misj. Odpowiedziae, e nigdy, a wiem, e czowiek,
ktry zabrania ludziom kama, nie kamie przed Bogiem. Spytaem ci, czy poszli za nim
ludzie moni, czy te sabi. Odpare, e sabi, a to wanie uciemieni zwykle s apostoami
Posacw Boych. Spytaem ci, czy ich liczba ronie, czy te jest ich coraz mniej. Odpare,
e jest ich coraz wicej, a tak zwykle si dzieje, gdy przyjdzie posaniec, by wiara moga si
dopeni. Spytaem ci, czy ktokolwiek z jego naladowcw porzuca jego religi po tym, jak
j przyjmie. Odpowiedziae, e nigdy, a tak wanie dzieje si z wiar, gdy jej rado
wypenia serca. Spytaem ci, czy jest on czowiekiem podstpnym. Wspomniae, e nie, a

pokj). Cesarz odwiedzi Jerozolim w 629 roku (sidmym roku hidry), by umieci krzy na jego miejscu i
podzikowa Bogu za wielkie zwycistwo.
Boy Posacy podstpnymi nie s. Spytaem ci, co nakazuje, a ty powiedziae, e nakazuje
wam czci Boga, nie dodawa mu wsplnikw, zakazuje wam czci bawany, przykazuje
wam modlitw, prawdomwno i cnot. Jeli wic to, co mwisz, jest prawd, oddabym
temu czowiekowi ca moj wadz, wiem bowiem od pewnego czasu, e Prorok Ostatniego
Czasu ju przyszed, lecz nie wiedziaem, e jest jednym spord was. Gdybym by pewien,
e bd w stanie dotrzyma, zapragnbym z caego serca spotka go, a gdybym go odwiedzi,
obmybym jego stopy.
Nastpnie Herakliusz poleci, by przyniesiono mu list od Wysannika Boga (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo) i przeczyta go. Gdy siedzcy obok niego wielmoni usyszeli
tre pisma, sala zacza hucze od protestw, a cesarz nakaza Abu Sufjanowi i jego
towarzyszom, by wyszli. Abu Sufjan relacjonowa:
Po tym, jak cesarz kaza nam opuci, powiedziaem do moich towarzyszy: Niezwyka jest
sawa Ibn Abi Kabszy
169
, boi si go nawet krl Rzymian! Po tym wydarzeniu przekonaem si,
e Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) odniesie zwycistwo, a w
kocu Bg poprowadzi mnie do islamu.
Oto relacja Abu Sufjana z przyjcia listu Wysannika (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) przez cesarza, ktry nastpnie obdarowa Dihj bin al-Kalbiego
pienidzmi i szatami. Gdy Dihja wraca do Medyny, w okolicy o nazwie Hasmi (za dolin
Wadi al-Kura) grupa ludzi z plemienia Duzam zagrodzia mu drog i zabraa mu wszystko,
co mia. Po tym, jak przyby do Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), opowiedzia mu wszystko, skarc si na rozbj. Wysannik Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wysa do Hasmi Zajda bin Haris na czele
pisetosobowego oddziau. Zajd zaatakowa Duzam, zabi pewn ich liczb, a nastpnie
zabra okoo tysica wielbdw, pi tysicy owiec oraz okoo setki kobiet i dzieci.
Pomidzy Prorokiem a plemieniem Duzam zawarty by traktat pokojowy, std jeden z
wodzw plemienia, Zajd ibn Rifaa al-Duzami poskary si Prorokowi na to, co zaszo. On i
ludzie z jego ludu przyjli islam i pomogli Dihji po tym, jak pad ofiar rozboju, Prorok
przyj wic skarg i nakaza zwrci upy i niewolnikw.
Wielu historykw podaje, e wyprawa ta odbya si przez traktatem z Al-Hudajbija, co
stanowi wyrany bd, jako e list do cesarza zosta wysany po zawarciu traktatu, co
potwierdzi m.in. Ibn al-Kajjim.

24.6 List do Al-Munzira bin Sawy, wadcy Bahrajnu
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wysa do Al-Munzira bin Sawy,
wadcy Bahrajnu, list wzywajcy go do islamu, a do przekazania pisma wyznaczy Al-Ala bin
al-Hadramiego. Al-Munzir odpowiedzia:
Wysanniku Boga, przeczytaem twj list w obecnoci mieszkacw Bahrajnu. Jednym
islam si spodoba i postanowili go przyj, innym si nie spodoba. Wiesz, e na mojej ziemi
s take czciciele ognia oraz ydzi. Prosz, napisz, co o tym sdzisz.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) odpisa:

W Imi Boga, Miosiernego, Litociwego!
Od Muhammada, Posaca Boego, do Al-Munzira bin Sawy. Pokj tobie! Chwal przy
tobie Boga, prcz Ktrego nie ma innego bstwa godnego czci, i wyznaj, e Muhammad jest
Jego sug i Posacem. Przypominam ci o Bogu Najwyszym, bowiem ten, kto jednemu
dobrej rady udziela, daje j samemu sobie. Zaprawd, ten, kto usucha moich posacw, ten
usucha mnie, ten, kto wysucha ich porady, wysucha mojej porady, a moi posacy
pochwalili ci w mojej obecnoci. Jeste moim ordownikiem wrd twojego ludu, a jeli

169
Przydomek Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).
bdziesz czyni dobro, pozostaniesz na swoim stanowisku. Pozwl muzumanom swobodnie
praktykowa i przebacz grzesznikom. Kto za wybierze judaizm bd kult ognia, niech paci
pogwne
170
.

24.7 List do Hauzy bin Alego, wadcy Al-Jamamy
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) napisa do Hauzy bin Alego, wadcy
Al-Jamamy:

W Imi Boga, Miosiernego, Litociwego!
Od Muhammada, Posaca Boego, do Hauzy bin Alego. Pokj temu, kto kroczy waciw
drog. Wiedz, e moja religia zwyciy i zapanuje wszdzie, przyjmij wic islam, a bdziesz
y w pokoju, za ja tobie pozostawi panowanie nad tym, czym wadasz teraz.

Do przekazania listu wybrano Sulajta bin Amra al-Amiriego, ktry przyby do Hauzy,
pozdrowi go i przeczyta mu pismo. Wadcy te sowa bardzo si spodobay, odpisa wic
Prorokowi: C jest lepszego i pikniejszego od tego, do czego wzywasz! Arabowie maj u
mnie posuch, jeli wic dasz mi pozycj w swoich rzdach, pjd za tob.
W ramach darw przekaza Sulajtowi ubrania z faktorii Hadr, a ten powrci do Proroka
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), zda relacj z podry i przekaza list. Prorok
przeczyta list i rzek:
Gdyby poprosi mnie o kawaek ziemi, nie dabym mu go, bowiem nic nie jest w moich
rkach (lecz wszystko jest w rkach Boga).
W pniejszym czasie Gabriel, (niech bdzie z nim pokj), przekaza Prorokowi, e Hauza
umar, a Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia towarzyszom:
Z Al-Jamamy wyjdzie kamca, ktry poda si za proroka i zabije tych, ktrzy bd po
mnie.
Wysanniku Boga, a kto zginie z jego rki? zapyta pewien muzumanin.
Ty i twoi towarzysze odpar Wysannik Boga.
I tak faktycznie si stao.

24.8 List do Al-Harisa bin Abi Szamira, wadcy pastwa Ghassanidw
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) napisa Al-Harisowi co nastpuje:

W Imi Boga, Miosiernego, Litociwego!
Od Muhammada, Posaca Boego, do Al-Harisa bin Abi Szamira al-Ghassaniego. Pokj
temu, kto z przekonaniem i wiar kroczy waciw drog. Wzywam ci niniejszym, by
uwierzy w Boga Jedynego, Ktry nie ma towarzysza, a wwczas krlestwo twe pozostanie w
twych rkach.

Do przekazania listu wyznaczono Szudaa bin Wahba z klanu Banu Asad z plemienia
Chuzaa, a gdy list dotar do Al-Harisa, ten oburzy si i zawoa:
Kt mgby odebra mi moje krlestwo?! Bd walczy z tym czowiekiem!

24.9 List do krla Omanu
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) napisa list do Dajfira, krla
Omanu oraz jego brata Abd Bani al-Dalandiego, a oto jego tre:


170
W zamian wyznawcy innych religii w pastwie muzumaskim nie podlegali obowizkowi jamuny, byli
take zwolnieni ze suby wojskowej (przyp. red. pol.).
W Imi Boga, Miosiernego, Litociwego!
Oto list od Muhammada, syna Abd Allaha, do Dajfira oraz Abd Bani al-Dalandiego.
Pokj temu, kto kroczy waciw drog.
Oto wzywam was wezwaniem islamu: przyjmijcie islam, a bedziecie y w pokoju. Jestem
bowiem Posacem Boym do wszystkich ludzi, bym ostrzega kadego ywego i by spenio
si sowo wobec niewiernych. Jeli wyznacie islam, bdziecie sprawowa w moim imieniu t
sam wadz, jak sprawujecie teraz, a jeli odmwicie, to krlestwo wasze zniknie, na
waszej ziemi pojawi si jedcy na koniach, a moje proroctwo zwyciy nad waszym
krlestwem.

Do przekazania listu wyznaczono Amra bin al-Asa (niech Bg bdzie z niego
zadowolony). Relacjonuje Amr:
Wyjechaem z Medyny, a dotarem do Omanu. Najpierw spotkaem Abda, ktry by
agodniejszy od swojego brata, i oznajmiem mu:
Jam jest posaniec Wysannika Boego (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) do
ciebie i brata twojego.
Mj brat jest starszym czowiekiem i dugo ju sprawuje wadz, zaprowadz ci do
niego, by przeczyta mu swj list odpar, po czym spyta: Do czego nas wzywasz?
Wzywam do Boga Jedynego, Ktry nie ma towarzysza. Wzywam, by porzuci to, co jest
czczone poza Nim i wyzna, e Muhammad jest Jego sug i Wysannikiem.
Amrze, jeste synem monego czowieka spord twego ludu, ktry jest dla nas wzorem.
Co sdzi o tym twj ojciec?
Umar, nie uwierzywszy w Muhammada (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo),
mimo e miaem nadziej, e przyjmie islam i uwierzy w niego. Wyznawaem t sam religi
co on, lecz Bg poprowadzi mnie do islamu.
Kiedy przyje islam?
Niedawno.
Gdzie to uczynie?
U An-Nadasziego, ktry take przyj islam.
A co uczyni jego lud?
Poszed za przykadem swojego wadcy.
Czy kapani i mnisi rwnie?
Owszem.
Uwaaj, Amrze, na to, co mwisz, bowiem nie ma bardziej podej rzeczy u czowieka,
ni kamstwo!
Nie kami, gdy nasza religia zakazuje kamstwa.
Czy Herakliusz wie o przyjciu islamu przez An-Nadasziego?
Tak.
Skd wiesz?
An-Nadaszi paci mu danin, lecz po tym, gdy przyj islam i uwierzy w Muhammada
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), powiedzia: Nie, na Boga, jeli poprosi mnie o
jeden dirham, nie dam mu go! Gdy Herakliusz dowiedzia si o tym i nie zareagowa, jego
brat spyta go: Czy pozostawisz w spokoju swojego sug, ktry nie paci daniny i wyznaje
inn religi ni twoja?! Herakliusz odpar: Ten czowiek zapragn przyj t religi i wybra
j dla siebie, co mam z nim zrobi? Gdybym nie obawia si o swoje krlestwo, uczynibym to
samo, co on.
Powiedz mi, co wasz Prorok nakazuje, a czego zabrania?
Nakazuje posuszestwo Bogu Najwyszemu i zabrania sprzeciwiania si Mu; nakazuje
prawo, utrzymywanie dobrych stosunkw rodzinnych, a zabrania niesprawiedliwoci,
agresji, cudzostwa, alkoholu oraz oddawania czci kamieniom, bokom i krzyowi.
Jake pikne jest to, do czego wzywa! Gdyby mj brat take uwierzy, przybylibymy do
Muhammada i wyznalibymy przy nim nasz wiar w niego, jednake mj brat zbyt troszczy
si o swoje krlestwo, by porzuci je i sta si czyimkolwiek poddanym.
Jeli przyjmie islam, Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) da
mu wadz nad jego ludem w swoim imieniu. Bdzie pobiera jamun od bogatych pord
nich i dawa go biednym spord jego ludu.
Pikna praktyka. A co to jest sadaka?
Wymieniem mu wszystkie rodzaje obowizkowych datkw, ktre nakaza Wysannik
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), a doszedem do daniny z wielbdw.
Wtedy Abd spyta:
Czy ten datek byby brany rwnie od naszego byda, ktre napdza koa nawadniajce
sadzonki drzew?
Tak.
Na Boga, nie sdz, by mj lud zgodzi si na to!
Czekaem kilka dni. Przez ten czas Abd przekaza wiadomo swemu bratu, po czym ten
drugi wezwa mnie do siebie. Jego stranicy zapali mnie za ubranie, lecz rozkaza im, by
mnie pucili. Wwczas chciaem usi, lecz nie pozwolono mi.
Mw powiedzia wadca.
Podaem mu wwczas zapiecztowany list. Zerwa piecz, przeczyta cae pismo na gos,
po czym poda je bratu, ktry rwnie gono je przeczyta, lecz w gosie Abda sycha byo
wiksz delikatno. W kocu Dajfir spyta:
Jak Kurajszyci ustosunkowali si do islamu?
Przyjli go. Jedni chcieli, inni poczuli si zmuszeni.
Kto jest z Muhammadem?
Ludzie, ktrzy zapragnli islamu, wybrali go nad inne religie i wasnymi umysami, lecz
z pomoc Bo, doszli do wniosku, e byli w zabdzeniu. Nie znam nikogo, kto
pozostawaby poza wadz islamu, prcz ciebie. Jeli dzisiaj nie przyjmiesz islamu i nie
pjdziesz za Prorokiem, wwczas zjawi si u ciebie jedcy na wierzchowcach, a twoje
ogrody znikn z powierzchni ziemi. Przyjmij wic islam, a bdziesz y w pokoju. Prorok da
ci wadz nad twoimi ludmi, a adne armie nie bd miay dostpu do twoich ziem.
Do na dzisiaj. Przyjd jutro.
Wwczas podszedem do jego brata, ktry powiedzia mi:
Amrze, sdz, e przyjby islam, gdyby nie strach o niepodzielno jego wadzy.
Nastpnego dnia przyszedem do Dajfira, lecz ten nie wpuci mnie. Udaem si wic do
jego brata i powiedziaem mu, e nie udao mi si spotka z krlem, a wwczas Abd poszed
ze mn i przyjto nas. Gdy weszlimy do Dajfira, ten rzek:
Przemylaem to, do czego mnie wezwae. Bybym najsabszym spord Arabw,
gdybym odda temu czowiekowi cay swj majtek, mimo e jego kawaleria nigdy tu nie
dotrze, a gdyby nawet dotara, spotka si z takim oporem, jakiego jeszcze nie zaznaa.
Jutro wyjedam odparem.
Wwczas Abd poprosi, eby mg zosta z bratem na osobnoci, a kiedy Amr zostawi ich
samych, przypomnia Dajfirowi, e kady z wadcw, do ktrych Wysannik Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wysa listy, odpowiedzia mu. Dalej ponownie
relacjonuje Amr:
Nazajutrz Dajfir posa po mnie i powiadomi, e on i jego brat przyjmuj islam, uznaj
Proroka za wiarygodnego (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), lecz kwesti
zbierania i podziau sadaki oraz ca wadz pozostawiaj w swoich rkach. Pniej byli
moimi pomocnikami.
Szczegy tego wydarzenia wskazuj na to, e list do obydwu braci zosta wysany o wiele
pniej ni pisma do innych wadcw. Najprawdopodobniej byo to ju po powrocie
muzumanw do Mekki.
Tak oto Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) skierowa swoje
wezwanie do wadcw wczesnego wiata. Niektrzy z nich uwierzyli mu, inni nie, lecz
kademu z nich Prorok da pozna swoje imi i religi.




25. Wojna z ydami z Chajbaru
i inne wyprawy wojenne po traktacie z Al-Hudajbija

25.1 Wyprawa lasu albo wyprawa Zu Karad
Wyprawa ta bya akcj wymierzon w grup ludzi z plemienia Banu Fazara, ktrzy
dopucili si rozboju podczas spotkania z Wysannikiem Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo). Bya to pierwsza operacja militarna kierowana przez Wysannika Boga po
zawarciu traktatu w Al-Hudajbija. Wedug Al-Buchariego oraz Muslima, ktrzy opieraj si
na relacji Salamy bin al-Akwa, miaa ona miejsce trzy przed bitw Chajbar. Cz
historykw twierdzi, e doszo do niej jeszcze przed Al-Hudajbija, jednake wersja
wynikajca ze zbioru Sahih wydaje si by bardziej wiarygodna.
Oto skrcona relacja Salamy bin al-Akwa, bohatera tej operacji:
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wysa swojego sug
Rabaha z wielbdami na pastwisko. Byem razem z nim, a jechaem na koniu Abu Talhy.
Nastpnego dnia rano Abd ar-Rahman al-Fazari zaatakowa stado i zabiwszy jednego z
pasterzy, uprowadzi wszystkie wielbdy. Powiedziaem Rabahowi: We konia, pojed do
Talhy i powiedz Wysannikowi o tym, co zaszo, po czym stanem na pagrku i zwrciwszy
si w kierunku Medyny zawoaem trzykrotnie: Pomocy!, a nastpnie zaczem goni
porywaczy, strzelajc z uku i woajc: Jam jest Ibn al-Akwa, a dzi podli ludzie doznaj
poraki!
Postanowiem zaatakowa jednego z nich, ktry jecha na koniu. Schowaem si za
drzewem, a gdy tamten si zbliy, strzeliem do niego z uku, powalajc go. Goniem ich tak
dugo, a udao mi si przej wszystkie wielbdy Wysannika Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo). Jednak nie zaprzestaem pocigu, a oni, uciekajc, porzucili ponad
trzydzieci paszczy i trzydzieci wczni, by byo im lej. Za kadym razem, gdy co
porzucali, oznaczaem to miejsce kamieniami, by Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj
i bogosawiestwo) i jego towarzysze mogli je zlokalizowa. W kocu uciekajcy ukryli si
w wskim wwozie i zaczli spoywa posiek. Usiadem na skale i zaczem ciska w nich
kamieniami, a wtedy czterech spord nich zaczo wspina si w moim kierunku.
Zawoaem: Wiecie, kim jestem? Jestem Salama bin al-Akwa! Kogo goni, tego dopadn, a
kto mnie goni, nie zapie mnie! Wtedy zawrcili.
Nie opuciem tego miejsca, pki nie zobaczyem midzy drzewami wierzchowcw
Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) i jego towarzyszy. Jako
pierwszy jecha Achram, za nim Abu Katada, a za nim Al-Mikdad bin al-Aswad. Achram
star si z Abd ar-Rahmanem, zrzuci go z konia, lecz tamtemu udao si zada miertelny
cios. Katada dopad Abd ar-Rahmana i zabi go, a reszta ludzi ucieka. Zaczlimy ich goni,
ja rwnie, cho nie miaem konia, a tu przed zachodem soca dotarli do przeczy o
nazwie Zu Karad, gdzie byo rdo wody. Byli spragnieni i chcieli si napi, lecz nie
dopuciem ich do rda.
Wieczorem przyby Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wraz
z grup jedcw. Powiedziaem mu: Wysanniku Boga, ci ludzie s spragnieni. Daj mi setk
ludzi, a dopadn ich! Odpowiedzia mi: Nie przejmuj si nimi, i tak duo zdziaae. S ju na
terytorium plemion Ghatafan. Pniej Wysannik (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) powiedzia: Najlepszym jedcem by dzisiaj Abu Katada, a najlepszym
piechurem Salama. Nastpnie da mi taki cz upw nalen jednemu jedcowi i jednemu
piechurowi, po czym posadzi mnie na wielbdzicy o imieniu Al-Adba i tak wrcilimy do
Medyny.
Tamtego dnia wadz w Medynie w zastpstwie Wysannika Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) sprawowa Ibn Umm Maktum, a chorgiew oddziau nis
Al-Mikdad bin Amr.

25.2 Przyczyny wyprawy do Chajbaru
Miasto Chajbar leao szedziesit czy te osiemdziesit mil na pnoc od Medyny. ydzi
posiadali w nim wiele pl uprawnych, a take liczne twierdze. Dzisiaj na jego miejscu
znajduje si wie o dosy surowym klimacie.
W Chajbarze powsta orodek wrogoci wobec islamu, w ktrym ukadano plany ataku na
muzumanw. Naley przypomnie, e mieszkacy Chajbaru sprzymierzyli si z frakcjami w
bitwie przeciwko muzumanom, sprowokowali Banu Kurajza do zdrady i podstpu,
utrzymywali kontakt z hipokrytami pit kolumn spoecznoci muzumaskiej a take
plemieniem Ghatafan i Beduinami. Sami przygotowywali si do walki, a w kocu uoyli plan
zabicia Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Wobec tego wszystkiego
muzumanie byli zmuszeni do wysyania kolejnych wypraw przeciwko spiskowcom z
Chajbaru, takim jak Salam bin Abi al-Hukajk bd Asir bin Zarim. Po tym, jak Wysannik
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) oddali niebezpieczestwo pynce ze
strony Mekki, ktra bya najsilniejszym ogniwem koalicji antymuzumaskiej, postanowi
rozprawi si z ydami i plemionami Naddu, by na Pwyspie Arabskim ostatecznie
zapanoway bezpieczestwo i spokj, i by muzumanie mogli zaj si szerzeniem Boego
przesania, zamiast toczy krwawe walki.
Egzegeci Koranu s zdania, i zdobycie Chajbaru zostao obiecane przez Boga
Najwyszego w wersecie, ktry mwi: Bg obieca wam obfite zdobycze wojenne, ktre
wemiecie pniej, i zapewni je wam jako nagrod doczesn
171
.
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) jako dowiadczony dowdca dobrze
wiedzia, e cakowite opuszczenie Medyny nie byoby waciwym posuniciem po
upyniciu witych miesicy, w ktrych walka bya Arabom zakazana. Koczujcy wok
miasta Beduini czekali na okazj napadnicia na muzumanw i zupienia ich, std tu przed
wyruszeniem do Chajbaru wysa oddzia pod dowdztwem Abana bin Saida do Naddu
celem nastraszenia Beduinw. Po wykonaniu zadania Aban przyczy si do Proroka (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) i uczestniczy w zdobyciu Chajbar.
Najprawdopodobniej owa wyprawa miaa miejsce w miesicu safar sidmego roku hidry.
Zostaa opisana przez m.in. Al-Buchariego, cho uczony Ibn Hadar powiedzia, e nic mu o
tej wyprawie nie wiadomo.

25.3 Droga do Chajbaru
Wymarsz muzumanw
Jak pisze Ibn Ishak, Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) po
powrocie z Al-Hudajbija przebywa w Medynie przez miesic zu al-hidda oraz cz
miesica muharram, by w drugiej jego poowie wyruszy na Chajbar.

171
Koran, 48:20.
Po tym, jak hipokryci i muzumanie sabej wiary pozostali w domach podczas wyprawy do
Al-Hudajbija, Bg Najwyszy nakaza Swojemu Prorokowi (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), co nastpuje:

Jeli wyruszacie [na kampani, podczas ktrej oni sdz, e z pewnoci wemiecie]
zdobycze wojenne, ci, ktrzy pozostawali w tyle, powiedz: Pozwlcie nam, bymy poszli z
wami. Oni pragn zmieni Boy dekret. Powiedz: Nie pjdziecie z nami adn miar. To
[postanowienie], dotyczce was, ogosi Bg wczeniej. Potem oni powiedz: Nie! Wy nam
zazdrocicie. Prawda jest za taka, e niewiele rozumiej
172
.

Dlatego, gdy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) ogosi
wymarsz na Chajbar, wyruszyli z nim jedynie ci, ktrzy przysigli mu na wierno pod
drzewem w Al-Hudajbija, a byo ich tysic czterystu. Wadz nad Medyn na czas
nieobecnoci Wysannika mia sprawowa Siba bin Arfata al-Ghifari, a wedug Ibn Ishaka
Samila bin Abd Allah al-Lajsi, aczkolwiek pierwsza wersja wydaje si by bardziej
wiarygodna i potwierdzona przez badaczy.
W tym czasie do Medyny przyby nowy muzumanin o imieniu Abu Hurajra. Pomodli si
modlitw porann za Al-Ghifarim, a nastpnie dogoni Wysannika Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo), ktry pozwoli mu na wzicie udziau w wyprawie.

Kontakty ydw z hipokrytami i Ghatafan
Hipokryci jeszcze raz opowiedzieli si po stronie ydw. Przywdca tych pierwszych, Abd
Allah bin Ubajj, wysa do Chajbaru nastpujc wiadomo: Muhammad zebra wojsko i
wyruszy przeciwko wam, miejcie si wic na bacznoci, lecz nie bjcie si go, bowiem jest
was duo i jestecie dobrze uzbrojeni, a oddzia Muhammada jest nieliczny i sabo
uzbrojony.
Po tym, jak wiadomo dotara do mieszkacw Chajbaru, wysali Kinan bin Abi
al-Hukajka oraz Hauz bin Kajsa do plemienia Ghatafan, sojusznikw ydw, proszc ich o
pomoc. Ghatafan zgodzili si w zamian za przekazanie im w razie zwycistwa nad
muzumanami poowy podw z Chajbaru. Wojownicy Ghatafan przygotowali si i skierowali
do Chajbaru w celu wspomoenia ydw, jednake w pewnym momencie usyszeli za sob
krzyki. Pomylawszy, e to muzumanie zabieraj ich rodziny i majtki, powrcili,
pozostawiajc tym samym Wysannikowi Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) woln drog.

Niektre wydarzenia, do jakich doszo po drodze
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) obra kierunek na Chajbar
drog prowadzc przez gr Isr, a nastpnie As-Sahba, po czym zatrzyma si w dolinie o
nazwie Ar-Radi, ktr od terytorium Ghatafan dzielia doba drogi. Wtedy wezwa dwch
przewodnikw, ktrzy towarzyszyli oddziaowi (jeden z nich nosi imi Husajl), by pokazali
mu najlepsz drog, ktra wiodaby do Chajbaru od strony pnocnej miao to uniemoliwi
ydom ucieczk do Syrii oraz odgrodzi ich od plemienia Ghatafan.
Ja ci poprowadz, Wysanniku Boga! powiedzia jeden z przewodnikw. Poszed na
czele wojska, a kiedy dotarli na rozstajne drogi, oznajmi: Wysanniku Boga, wszystkie z
tych drg prowadz do celu.
Wysannik poleci mu, by poda nazw kadej z tych cieek. Pierwsza nazywaa si Huzn,
co znaczy Smutek, a Prorok postanowi, e nie pjdzie ni. Nazwa kolejnej drogi brzmiaa
Szasz, czyli Opatrunek, i ni rwnie Prorok nie poszed. Nazwa trzeciej rwnie nie

172
Koran, 48:15.
spodobaa si Wysannikowi Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). W kocu
Husajl oznajmi, e zostaa tylko jedna droga. Umar bin al-Chattab spyta o jej nazw, ktra
brzmiaa Marhab Przestrze. T wanie wybra Prorok.
Przekaza Salama bin al-Akwa, e pewnej nocy podczas tej wyprawy jeden z ludzi
zawoa do Amira, ktry by znany ze swojego talentu poetyckiego:
Amirze, prosz, wyrecytuj nam jaki ze swych wierszy!
Amir pocz wic zagrzewa innych do walki:

Boe, gdyby nie Ty, nie kroczylibymy drog prost,
Nie dawalibymy biednym, nie odprawialibymy modlitwy,
Przebacz wic nam, gdy Tobie gotowi jestemy odda ycie,
Wzmocnij nasze stopy, gdy spotkamy wroga,
Obdarz nas spokojem i odpoczynkiem
I wejrzyj na tych, ktrzy z paczem wzywali nas na pomoc.

Kto to mwi? zapyta Wysannik (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Gdy
odpowiedziano mu, e to Amir, doda: Niech Bg si nad nim zmiuje.
Dziki ci, Proroku Boga, e dae nam okazj, by skorzysta z jego obecnoci!
odpowiedzia jeden z muzumanw. Towarzysze Proroka wiedzieli bowiem, e Wysannik
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) prosi o przebaczenie dla konkretnego
czowieka tylko wtedy, gdy tamten poniesie mier mczesk. Rzeczywicie, Amir zgin w
Chajbar.
Innym razem, kiedy ludzie jechali dnem wwozu, podnieli swoje gosy, woajc: Bg
jest Wielki! Bg jest Wielki! Nie ma bstwa poza Bogiem Jedynym! Wtedy Wysannik
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia im:
Bdcie ciszej, bowiem Ten, Ktrego wzywacie, nie jest guchy ani daleki, lecz
wzywacie Wszechsyszcego, bliskiego.
W lecym niedaleko Chajbaru miejsca o nazwie As-Sahba muzumanie odmwili
modlitw popoudniow, nastpnie zjedli, a Prorok, nie zrobiwszy ablucji, wsta do modlitwy
o zachodzie soca, reszta pomodlia si za nim, po czym wszyscy odprawili modlitw
wieczorn.

Pod murami Chajbaru
Zwyczajem Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) byo nie zblia si do
nieprzyjaciela przed nastaniem witu, zatem wierni spdzili noc w spokoju, a gdy tylko nasta
wit, odmwili modlitw porann i dosiedli koni. ydzi a do koca nie wiedzieli o
wymarszu muzumanw, wic mieszkacy Chajbaru, niczego nie przeczuwajc, wyszli na
swoje pola z koszami i motykami. Gdy ujrzeli wojsko, krzyknli: Muhammad! Na Boga,
Muhammad ze swoj armi! i uciekli do miasta. Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) owiadczy:
Bg jest Wielki, a Chajbar zostanie zniszczony. Gdy dotrzemy do miasta, jake zy
bdzie poranek tych, ktrzy byli ostrzeeni!
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wybra miejsce na rozbicie obozu,
lecz wtedy podszed do niego Hubab bin al-Munzir i spyta:
Wysanniku Boga, czy Bg kaza ci zatrzyma si w tym miejscu, czy jest to twoja
taktyka?
Taktyka odpowiedzia Prorok.
Wysanniku Boga powiedzia wtedy Hubab to miejsce znajduje si bardzo blisko
twierdzy Nata, w ktrej s wojownicy Chajbaru. Oni znaj nasze poczynania, a my nie znamy
ich poczyna. W tym miejscu ich strzay nas dosign, a ich nie dosign nasze strzay.
Ponadto w tym niepewnym miejscu, penym drzew palmowych, mogliby zaskoczy nas
atakiem w nocy. Lepiej, by obra inne miejsce na obozowanie.
Wysuchaem twojej rady odpar Wysannik (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), po czym zarzdzi rozbicie obozu w innym miejscu. Gdy armia jeszcze
bardziej zbliya si do miasta Chajbar, Prorok nakaza zatrzyma si, a nastpnie rzek:
Boe, Panie siedmiu niebios i tego, nad czym si rozpocieraj, Panie siedmiu ziemi i
tego, co w nich si kryje, Panie szatanw i tych, ktrych prowadz na manowce! Prosimy ci,
by obdarzy nas dobrem tego, co jest w tej miejscowoci, dobrem jej mieszkacw i
wszystkiego, co w niej jest, a szukamy u Ciebie ochrony przed zem tej miejscowoci, zem
jej mieszkacw oraz tego wszystkiego, co w niej jest. W Imi Boga, naprzd!

Twierdze Chajbaru
Gdy nadesza ostatnia noc przed natarciem, Prorok powiedzia:
Jutro dam chorgiew czowiekowi, ktry kocha Boga i Jego Wysannika, a Bg i Jego
Wysannik kochaj go.
Kiedy nastpi wit, ludzie okryli Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), gdy kady z nich pragn otrzyma chorgiew, jednake on zapyta,
gdzie jest Ali bin Abi Talib.
Wysanniku Boga, on ma chore oko odpowiedzieli.
Przyprowadcie go poleci Prorok, a nastpnie wyleczy Alego i przekaza mu
chorgiew. Ali zapyta:
Wysanniku Boga, czy mam walczy z nimi, by byli takimi jak my?
Nie spiesz si, wejd do miasta, zapro ich do islamu i powiadom ich o ich obowizkach
wobec Boga. Na Boga, jeli Bg poprowadzi poprzez ciebie do islamu choby jednego
czowieka, otrzymasz nagrod wicej wart od stada najlepszych czerwonych wielbdw.
173

Chajbar by podzielony na dwie czci. W pierwszej znajdowao si pi twierdz: Naim,
Kalat az-Zubajr, An-Nizar (te stay w miejscu zwanym An-Nata), As-Sab bin Muaz i Ubajj
(te stay w miejscu zwanym Asz-Szikk). W drugiej czci, ktra nazywaa si Al-Kutajba,
mieciy si trzy twierdze: Al-Kamus (naleaa do synw Abi al-Hukajka z Banu an-Nadir),
Al-Watih i As-Salalim. Podczas bitwy najcisze walki toczyy si w czci pierwszej, z kolei
trzy twierdze Al-Kutajba, cho miay liczn zaog, podday si bez walki.
W Chajbarze stay rwnie inne forty, lecz byy mniejsze i nie posiaday tak duego
znaczenia militarnego, jak osiem powyszych.

25.4 Bitwa i upadek kolejnych twierdz
Twierdza Naim
Pierwsz fortec, ktr szturmowali muzumanie, bya twierdza Naim. Ze wzgldu na
swoje pooenie stanowia pierwsz lini obrony ydw. Naim naleaa do wodza
ydowskiego o imieniu Marhab.
Pod twierdz podszed Ali bin Abi Talib w towarzystwie innych muzumanw. Wezwa
ydw do przyjcia islamu, jednak tamci odrzucili wezwanie i wystpili przeciwko nim. Na
czele szed Marhab, ktry recytowa wiersze, sawice jego dowiadczenie w walce, odwag i
bro. Amir stryj Salamy bin Al-Akwy odpowiedzia podobnym wierszem i wystpi do
pojedynku z Marhabem, w ktrym zosta ranny w kolano, a odniesiona rana staa si pniej
przyczyn jego mierci. Marhab powtrzy wyzwanie do pojedynku, jeszcze raz recytujc
swj wiersz. Tym razem odpowiedzia mu Ali (jego wiersz zaczyna si od sw, znaczcych:
Jestem tym, ktrego matka nazywaa Lwem, na cze zwierzcia yjcego w gstwinie,

173
Owa relacja pochodzi ze zbioru Al-Buchariego, rozdziau o bitwie Chajbar. Niektre relacje sugeruj,
jakoby przekazanie chorgwi Alemu nastpio po kilku nieudanych prbach zdobycia jednej z ich twierdz.
Jednake wikszo badaczy uznaje przytoczon tutaj wersj za wiarygodn.
siejcego strach), ktry nastpnie powali Marhaba jednym ciosem w gow, zabijajc go
174
i
otwierajc wiernym drog do zwycistwa w tej potyczce.
Po mierci Marhaba wystpi jego brat Jasir i zawoa:
Kto chce ze mn walczy?!
Na wezwanie odpowiedzia Az-Zubajr, a wtedy jego matka Safijja spytaa Proroka (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).:
Wysanniku Boga, czy mj syn zginie?
Nie, twj syn zwyciy i zabije przeciwnika odpowiedzia Wysannik i tak si stao.
Wok twierdzy Naim toczyy si ostre walki, w ktrych pokonano kilka oddziaw
ydowskich, dziki czemu opr nieprzyjaciela powoli zacz si ama. W kocu (niektre
rda historyczne podaj, e walka trwaa kilka dni, a muzumanie napotkali na silny opr)
ydzi wycofali si do twierdzy As-Sab, pozostawiajc opuszczon Naim, do ktrej weszli
muzumanie.

Twierdza As-Sab bin Muaz
Twierdza As-Sab bya drug pod wzgldem jakoci umocnie twierdz w Chajbar.
Muzumanie przypucili na ni szturm pod dowdztwem Al-Hubaba bin al-Munzira. Gdy
atak nie doprowadzi do zdobycia fortu, rozpoczli oblenie. Trzeciego dnia oblenia
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) pomodli si w intencji
zdobycia twierdzy.
Relacjonuje Ibn Ishak:
Ludzie z plemienia Banu Sahm przyszli do Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) i poskaryli si: Cierpimy gd, a nie mamy niczego do jedzenia. Prorok
powiedzia: Boe, znasz ich sytuacj oni s sabi, a ja nie mam niczego, co mgbym im da.
Daj im wic zdoby najbogatsz i najbardziej wypenion jedzeniem z twierdz. Wtedy Bg
pozwoli na zdobycie twierdzy As-Sab bin Muaz, a w Chajbar nie byo drugiej, w ktrej
byoby tyle jedzenia i tuszczu.
Po uczynieniu tej suplikacji Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wezwa
muzumanw do ataku, w ktrym najbardziej odznaczyo si plemi Banu Aslam. Ostatecznie
twierdz zdobyto jeszcze przed zachodem soca, a w jej wntrzu muzumanie znaleli
katapulty i zbroje suce wojownikom przy szturmowaniu fortw.
Z powodu ostrego godu, wspomnianego wyej przez Ibn Ishaka, muzumanie zaczli
zarzyna osy i gotowa ich miso, lecz gdy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) dowiedzia si o tym, zabroni spoywania misa olego.

Twierdza Az-Zubajr
Po zdobyciu twierdz Naim i As-Sab ydzi przenieli si ze wszystkich twierdz w An-Nata
do fortu Az-Zubajr, stojcego na szczycie stromej gry, niedostpnej zarwno dla jedcw,
jak i dla piechoty. Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zacz
oblenie fortu, ktre trwao trzy dni. W pewnej chwili do Wysannika przyszed pewien yd i
powiedzia mu:
Abu al-Kasimie, nawet gdyby oblega ich miesic, nie obejdzie ich to. Znaj podziemne
rda, do ktrych schodz w nocy i pij z nich, a nastpnie wracaj do twierdzy i broni si
przed tob. Jeli odetniesz im dostp do wody, wyjd z fortu.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) poszed za t rad i odci
rda wody, a wwczas ydzi wyszli i zaczli toczy ostre walki. Zgino wielu
muzumanw i okoo dziesiciu spord obrocw, a fort zosta zdobyty.

174
Istnieje dua rozbieno w rdach, dotyczca tego, kto zabi Marhaba oraz ktrego dnia zosta zabity, a
twierdza Naim zdobyta. Nawet pomidzy oboma zbiorami Sahih istnieje dysonans; w tym wypadku wybralimy
relacje zebrane przez Al-Buchariego.

Twierdza Ubajj
Po zdobyciu fortu Az-Zubajr ydzi przenieli si do twierdzy Ubajj i umocnili si w niej.
Dwa spord obrocw wyszli z fortu, rzucajc wezwanie do pojedynku, w ktrym
muzumanie zabili ich. Jednego spord ydw zabi sawny wojownik Abu Dudana
Sammak bin Charsza al-Ansari, znany ze swojego czerwonego turbanu, ktry zaraz potem
wdar si do twierdzy, a za nim armia muzumaska. Wewntrz doszo do ostrej walki, a
ydzi przenieli si do twierdzy Nizar, ostatniej w tej czci Chajbaru.

Twierdza An-Nizar
Owa twierdza bya najmocniejsz twierdz w tej czci miasta. ydzi byli niemal pewni,
e muzumanie nie bd w stanie jej zdoby, nawet gdyby zrobili wszystko to, co w ich mocy.
Dlatego umiecili tam kobiety i dzieci, ktrych nie byo w czterech poprzednio zdobytych
fortach.
Jako e twierdza staa na szczycie stromej i wyniosej gry, muzumanie nie mogli znale
drogi, ktr mogliby przypuci szturm i zdoby fort, rozpoczli wic oblenie. Tym razem
ydzi nie odwayli si wyj z twierdzy, lecz ostrzeliwali oblegajcych z ukw i ciskali w
nich kamieniami. Gdy oblenie przez duszy czas nie przynosio rezultatw, Prorok (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nakaza rozstawienie zdobytych wczeniej katapult,
za pomoc ktrych jak podaj niektre rda muzumanom udao si naruszy mury
twierdzy i wej do niej. Wewntrz umocnie rozgorzaa ostra walka, ktra skoczya si
klsk ydw, jako e nie mogli ju wycofa si do kolejnego punktu oporu, jak robili to
wczeniej. Jedynie nielicznym udao si zbiec, a kobiety i dzieci dostay si w rce
muzumanw.
Poprzez zajcie tej mocnej twierdzy caa pierwsza cz Chajbaru obejmujca dzielnice
An-Nata oraz Asz-Szikk zostaa zdobyta, poniewa ydzi opucili bez walki mniejsze
umocnienia i wycofali si do drugiej czci miasta

Zawieszenie broni
Po zajciu dzielnic An-Nata i Asz-Szikk Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) skierowa si przeciwko rejonowi Al-Kutajba (z twierdzami Al-Watih,
As-Salalim oraz Al-Kamus), w ktrym ydzi umocnili si po tym, jak musieli odda
muzumanom pierwsz cz miasta.
Historycy nie s zgodni co do tego, czy w ktrejkolwiek z tych trzech twierdz doszo do
walki. Na przykad Ibn Ishak mwi jasno o walkach o twierdz Al-Kamus, ktra wedug
niego zostaa zdobyta jedynie poprzez walk i nie odbyy si wwczas adne negocjacje w
kwestii poddania si. Al-Wakidi natomiast jest przekonany co do tego, e trzy forty, lece w
tej czci Chajbaru, zostay zajte na drodze negocjacji. By moe poddanie twierdzy
Al-Kamus negocjowano po odbyciu walk o ni, a kolejne dwie podday si bez walki.
Obie wersje s zgodne co do tego, e gdy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) dotar do Al-Kutajby, oblega j przez czternacie dni. ydzi nie
wychodzili ze swoich twierdz, a Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) postanowi rozstawi katapulty. Wwczas obrocy zdali sobie spraw, e
stawianie dalszego oporu moe skoczy si jedynie ich zgub, poprosili wic o zawieszenie
broni.
Ibn Abi al-Hukajk wysa do Wysannika Boga wiadomo, w ktrej spyta, czy moe
moe przyby na rozmow. Wysannik (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
odpowiedzia twierdzco, za tamten przyszed i zaproponowa ugod, wedle ktrej
wojownicy w twierdzach mieliby zachowa ycie i potomstwo, w zamian za opuszczenie
Chajbaru i okolicznych ziem, pozostawienie zota, srebra oraz koni mogliby zabra jedynie
odzienie wierzchnie
175
.
Zgadzam si odpar Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).
lecz Bg i ja jestemy wiadkami, e zami ugod, jeli cokolwiek przede mn skryjecie.
Ibn Abi al-Hukajk przyrzek, e mieszkacy Chajbaru dotrzymaj obietnicy. Nastpnie
przekazano muzumanom te twierdze, ktre jeszcze si broniy. Chajbar by zdobyty.

Zamanie paktu
Pomimo zawartej umowy dwaj synowie Abu al-Hukajka schowali do worka duo
kosztownoci nalecych do Hujajja bin al-Ahtaba, ktre przywiz do Chajbaru po
wypdzeniu Banu an-Nadir. Donis na nich stryjeczny brat Kinany bin ar-Rabia, a wtedy
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) rozkaza, by ich zabito.
Ibn Ishak podaje, e Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
poszed do Kinany bin ar-Rabia, ktry by w posiadaniu skarbu Banu an-Nadir. Spyta go o
miejsce ukrycia kosztownoci, jednak Kinana oznajmi, e nie wie, gdzie si one znajduj.
Wwczas pewien yd podszed do Proroka i powiedzia mu, e widzia, jak Kinana kadego
poranka chodzi do pewnego gruzowiska. Wwczas Wysannik Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) zwrci si do Kinany:
Czy bdziesz gotw zapaci wasnym yciem, jeli znajdziemy tam skarb?
Tak!
Wtedy Wysannik (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nakaza rozkopa
wskazane gruzowisko, w ktrym wtedy znaleziono cz skarbu. Wysannik spyta o reszt,
lecz gdy Kinana odmwi odpowiedzi, Prorok nakaza Az-Zubajrowi zmuszenie go do
wskazania miejsca, gdzie ukryte s kosztownoci. Nastpnie Wysannik nakaza przekaza
Kinan Muhammadowi bin Salamie, a ten wykona na nim wyrok, mszczc si za mier
swojego brata Mahmuda bin Salamy, ktry zgin pod cian twierdzy Naim, po zrzuceniu
na niego arna.

Straty walczcych stron
W wyniku walk po stronie muzumanw zgino w sumie szesnastu mczyzn: czterech
spord Kurajszytw, jeden z plemienia Aszda, jeden neofita, jeden muzumanin spord
mieszkacw Chajbaru, a reszta spord pomocnikw. Jest opinia, wedle ktrej ofiar po
stronie muzumaskiej byo osiemnacie. Z kolei Al-Mansurpuri podaje liczb dziewitnacie,
uzasadniajc to tym, e w rdach odnalaz dwadziecia trzy imiona ludzi, ktrzy mieli
wwczas zgin, jednak jedno pojawia si jedynie u At-Tabariego, jedno tylko u
Al-Wakidiego, jeden zmar na skutek spoycia zatrutej owcy (o czym powiemy pniej), a co
do jednego rda porniy si, czy zgin w Badr czy te w Chajbarze, a prawda jest taka, e
zgin w Badr. Obrocw zgino dziewidziesiciu trzech.

25.5 Podzia zdobyczy
Po ukaraniu wiaroomcw ydzi przyszli do Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), by powiedzie mu:
Muhammadzie, pozostaw nas na tej ziemi, a bdziemy dba o ni i doglda jej, bowiem
lepiej znamy j ni wy.
Jako e ani Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), ani jego
towarzysze nie posiadali sug, ktrzy mogliby uprawia ziemi, a sami nie mieli na to czasu,
Prorok pozwoli ydom na pozostanie w Chajbarze, pod warunkiem oddawania poowy

175
Jednake wedle relacji podanej przez Abu Dauda, na podstawie rozejmu ydzi mogli wzi ze sob tyle
majtku, ile udwign ich wierzchowce.
podw z kadego gatunku upraw, jaki zostanie okrelony przez Wysannika Boga. Do
kontroli zbiorw wyznaczono Abd Allaha bin Rawah.
Ziemi Chajbaru podzielono na trzydzieci sze obszarw, a kady z nich na sto dziaek.
Poowa z tych dziaek, czyli tysic osiemset, przypada muzumanom, ktrzy byli wiadkami
paktu w Al-Hudajbija, a wspominalimy, e przed wymarszem byo ich tysic czterystu.
Kawalerzyci, ktrych byo dwustu, otrzymali potrjny udzia, a reszta pojedynczy, tak wic
czna liczba udziaw wyniosa tysic osiemset tyle, ile dziaek. Warto podkreli, e
udzia Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nie rni si od
udziau adnego innego muzumanina.
O obfitoci zdobyczy wiadczy relacja Ibn Umara, przekazana przez Al-Buchariego:
Nigdy nie najedlimy si do syta, pki nie zdobylimy Chajbaru. Z kolei Aisza wspominaa,
e po zdobyciu Chajbaru muzumanie powiedzieli sobie: Teraz wreszcie najemy si do syta
daktyli!
Po tym, jak Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powrci do
Medyny, emigranci zwrcili pomocnikom dary, ktre wczeniej od nich otrzymali, midzy
innymi ogrody palmowe.

Powrt Dafara bin Abi Taliba i jego towarzyszy
Zdobycie Chajbar zbiego si z powrotem brata stryjecznego Wysannika Boga, Dafara
bin Abi Taliba i jego towarzyszy, wraz z Abu Mus al-Aszarim i jego towarzyszami.
Relacjonuje Abu Musa:
Dowiedzielimy si o wyprawie Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) do Chajbaru, gdy bylimy w Jemenie. Ja, moi dwaj bracia oraz ponad
pidziesiciu mczyzn z mojego ludu wyemigrowalimy, po czym wsiedlimy na statek,
ktry popyn z nami do Etiopii Negusa. Spotkalimy tam Dafara, wraz z jego
towarzyszami, ktry powiadomi nas, e Wysannik Boga nakaza nam wraca. Wrcilimy
wic i dowiedzielimy si, e Wysannik zdoby Chajbar, po czym da nam udzia w upach.
Bylimy jedynymi ludmi, ktrzy nie uczestniczyli w zdobyciu Chajbaru, a mimo to
otrzymali cz zdobyczy.
Gdy Dafar przyszed przywita si z Prorokiem (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), ten ucaowa go i powiedzia: Na Boga, nie wiem, ktre wydarzenie jest
bardziej radosne, zdobycie Chajbaru czy powrt Dafara.

Maestwo z Safijj
Safijja bya crk Hujajja bin Achtaba, zostaa wzita do niewoli po tym, jak jej m
(dopiero co wysza za m), Ibn Abi al-Hukajk, zosta stracony za zamanie warunkw
traktatu z Prorokiem (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Kiedy zebrano jecw w
jednym miejscu, do Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) podszed Dihja
bin al-Kalbi i poprosi go:
Proroku Boga, daj mi jedn z kobiet!
Chod i we jedn odpar Prorok, po czym Dihja wybra Safijj, crk Hujajja. Chwil
pniej do Wysannika (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) podszed pewien
czowiek i powiedzia mu:
Proroku Boga, dae Dihji Safijj, crk Hujajja, najmoniejsz kobiet spord Banu
Kurajza i Banu an-Nadir, lecz jedynie ty jeste jej godzien.
Zawoajcie Dihj zwrci si Prorok do swoich towarzyszy. Dihja przyszed z Safijj, a
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) spojrza na ni i powiedzia mu:
Zostaw Safijj i we sobie inn kobiet spord jecw.
Nastpnie Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zaproponowa jej
przyjcie islamu. Kiedy przyja islam, Wysannik wzi j za on, a prezentem lubnym dla
pannu modej bya wolno. Wesele odbyo si ju w drodze powrotnej do Medyny, w
miejscu o nazwie Sadd as-Sahba. Pann mod przygotowaa Umm Sulajm, a na przyjciu
podano daktyle, tuszcz i pieczywo jczmienne.
W pewnym momencie Prorok zauway siniak na jej twarzy i spyta o niego. Odpara:
Wysanniku Boga, przed twoim przybyciem ujrzaam we nie, jak ksiyc opuci swe
miejsce na niebie i znalaz si pod moim ramieniem. Gdy opowiedziaam o tym mowi a
na Boga, nie wspomniaam mu o tobie ani sowem! uderzy mnie w twarz i powiedzia:
Chcesz by on tego wadcy z Medyny!

25.6 Zatruta owca
Kiedy ju muzumanie spdzili pewien czas w zdobytym Chajbarze, Zajnab bint al-Haris,
ona Salama bin Maszkama, podarowaa Prorokowi (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) pieczon owc, ktrej miso zatrua. Wczeniej dowiedziaa si, e Prorok
najbardziej lubi udziec barani, wic tam umiecia najwicej trucizny. Wysannik Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wzi udziec, sprbowa misa, lecz nie przekn go,
wyplu i oznajmi:
Ta ko powiedziaa mi o tym, e miso jest zatrute po czym wezwa kobiet, ktra
przyznaa si do zatrucia misa, a wtedy spyta j: Czemu to uczynia?
Mylaam, e jeli jeste tylko wadc, pozbd si ciebie, a jeli naprawd jeste
prorokiem, to i tak w por domylisz si, e miso jest zatrute.
Wwczas Prorok wybaczy jej, lecz Biszr bin al-Bara bin Marur pokn kawaek misa, od
czego zmar. Relacje nie s zgodne co do tego, czy kobiecie odpuszczono, czy te zostaa
stracona; mona doj do wniosku, e na pocztku przebaczono jej, lecz po mierci Biszra
wykonano na niej kar mierci za zabjstwo.

25.7 Wyprawy do osad ydowskich w pobliu Chajbaru
Oaza Fadak
Po tym, jak Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) dotar do
Chajbar, wysa Muhajjis bin Masuda do ydw zamieszkujcych oaz Fadak, by
zaproponowa im przyjcie islamu, lecz nie zdecydowali si na to. Gdy wiernym udao si
zdoby Chajbar, Bg wrzuci w serca ydw przeraenie. Pospiesznie powiadomili
Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), e pragn zawrze z nim
ukad pokojowy w zamian za poow podw rolnych z Fadaku, tak jak uczyniono to z
mieszkacami Chajbaru. Propozycj przyjto, a udziay z oazy przypady jedynie
Wysannikowi Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), jako e muzumanie nie
zdobyli tego miejsca z uyciem koni ani wielbdw.

Wadi al-Kura
Po tym, jak Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zdoby
Chajbar, uda si do doliny o nazwie Wadi al-Kura, gdzie zamieszkiwaa spoeczno zoona
z ydw i Arabw. Gdy muzumanie zbliyli si do ich domostw, tamci byli ju przygotowani
do walki i przywitali ich strzaami z ukw, przez co zgin Midam, niewolnik Wysannika
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Ludzie zawoali:
Jake szczliwy jest teraz w Raju!
Mylicie si! odpar Prorok. Na Tego, w Ktrego rku jest moja dusza, ubranie, ktre
wzi spord upw Chajbar, a ktre nie naleao mu si, rozpala teraz nad nim ogie.
Gdy ludzie usyszeli to, do Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
podszed czowiek i odda jeden bd dwa skrzane paski do obuwia. Prorok (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia:
Oto dwa paski Ognia.
Po czym Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo),
przygotowawszy towarzyszy do walki, ustawi ich w szeregu i przekaza chorgwie Sadowi
bin Ubadzie, Al-Hubabowi bin al-Munzirowi, Sahlowi bin Hanifowi oraz Ubadzie bin
Biszrowi. Nastpnie wezwa obrocw do przyjcia islamu, lecz tamci odmwili. Z szeregu
nieprzyjaciela wystpi jeden wojownik. Zmierzy si z nim Az-Zubajr bin al-Awwam, ktry
zwyciy, zabiwszy przeciwnika. Z szeregu ydw wystpi kolejny wojownik, lecz i on pad
pod ciosami Az-Zubajra. Nastpnie wystpi Ali bin Abi Talib, ktry toczy pojedynki z
kolejnymi wojownikami ydowskimi. Za kadym razem odnosi zwycistwo, zabijajc w
sumie jedenastu mczyzn. Po kadej walce wzywa reszt do przyjcia islamu. Nadesza
pora modlitwy, wic Ali pomodli si, a powrciwszy, ponownie wezwa do islamu, Boga i
Jego Wysannika. Walczy z nimi do wieczora, a pniej nastpnego dnia rano. Tu po
wschodzie soca obrocy poddali si.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) przebywa w Wadi
al-Kura cztery dni. Rozdzieli zdobycze pomidzy swoich towarzyszy, a ziemi i gaje
palmowe pozostawi w rkach ydw, jednake podobnie jak w przypadku mieszkacw
Chajbar musieli oni oddawa cz podw rolnych muzumanom.

Tajma
Gdy do ydw z Tajma dotara wiadomo o poddaniu si kolejno mieszkacw Chajbaru,
Fadaku i Wadi al-Kura, postanowili nie stawia muzumanom adnego oporu, lecz sami
zaproponowali ukad. Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
zaakceptowa propozycj i naoy na nich danin. Podyktowa Chalidowi bin Saidowi
nastepujcy tekst ukadu, ktry gwarantowa ydom bezpieczestwo w zamian za naoenie
na nich daniny. Traktat zapewnia, e ydzi nie zostan napadnici ani wygnani.

Powrt do Medyny
Po zawarciu ukadu z ydami z Tajma Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) mg wraca do Medyny. Zanim muzumanie dotarli do celu, zapada noc,
a w drugiej jej poowie Wysannik postanowi zatrzyma si w wwozie na odpoczynek i sen.
Powiedzia Bilalowi:
Pilnuj nas, gdy bdziemy spa.
Bilal usiad i opar si o swojego wielbda, lecz sen zmorzy take jego. Nikt nie wsta na
modlitw porann i dopiero soce obudzio muzumanw. Pierwszym, ktry wsta, by
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Prorok nakaza ludziom
przygotowa si do odjazdu, a po opuszczeniu wwozu i przejechaniu pewnego odcinka
zatrzyma si i poprowadzi modlitw porann. Wedug niektrych opinii to wydarzenie miao
miejsce przy innej okazji.
Po szczegwym przeanalizowaniu faktw dotyczcych wyprawy do Chajbaru
najbardziej prawdopodobn dat powrotu Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) do Medyny wydaje si by koniec miesica safar bd miesic rabi
al-awwal sidmego roku hidry.

25.8 Wyprawa Zat ar-Riqa
Po tym, jak Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) oddali dwa
zagroenia dla islamu (ze stron Kurajszytw i ydw), powici si trzeciemu, a mianowicie
koczujcym na pustyniach Naddu Beduinom, ktrzy co jaki czas dopuszczali si napadw i
rabunkw.
Koczownicy nie byli skupieni w adnej miejscowoci, nie mieli staych siedzib, nie
posiadali take adnych twierdz ani fortw, co czynio walk z nimi o wiele trudniejsz.
Jedynym sposobem na poskromienie ich byy mniejsze operacje, ktre co jaki czas
organizowali muzumanie. Jedna z takich wypraw miaa na celu rozprawienie si ze
Beduinami, ktrzy planowali atak na przedmiecia Medyny, a otrzymaa ona nazw Zat
ar-Riqa.
Dua cz historykw jest zdania, i wyprawa odbya si w czwartym roku hidry, lecz
udzia w niej Abu Musy al-Aszariego oraz Abu Hurajry (niech Bg bdzie z nich
zadowolony), wiadczy o tym, e miaa miejsce po zdobyciu Chajbaru, najprawdopodobniej
w miesicu rabi al-awwal sidmego roku hidry.
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), dowiedziawszy si o zebraniu si
klanu Anmar bd plemion Banu Salaba i Banu Muharib z grupy Ghatafan, pospiesznie
wyruszy na czele czterystu (wedug innych rde siedmiuset) towarzyszy, przekazujc na
czas swojej nieobecnoci wadz nad Medyn w rce Abu Zarra bd Usmana bin Affana.
Przeczesa terytorium Beduinw i dotarszy do oddalonego od Medyny o dwa dni drogi
miejsca o nazwie Nachl napotka na grup wojownikw z Ghatafan, z ktrymi zawar
korzystn dla muzumanw ugod. Mimo e nie doszo wwczas do walki, Prorok odmwi
wtedy modlitw strachu ar. salat ul-khauf.
Relacjonuje Al-Buchari, e Abu Musa al-Aszari (niech Bg bdzie z niego zadowolony),
powiedzia: Wyruszyem z Wysannikiem Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) wraz z moimi picioma towarzyszami. Na nasz szstk przypada tylko
jeden wielbd, na ktrym jechalimy za zmian. Od dugiej wdrwki pieszej poranilimy
sobie stopy, a mnie ponadto odpady paznokcie u ng. Owijalimy nasze stopy tkanin, std
okrelenie wyprawy Zat ar-Riqa
176
.

Historia Beduina
Bodczas tej wyprawy doszo do pewnego wydarzenia, o ktrym opowiada Dabir:
Wyruszylimy z Prorokiem (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) na wypraw
Zat ar-Riqa. Zatrzymalimy si przy rozoystym drzewie, by Prorok (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) mg odpocz w jego cieniu, a reszta ludzi rozesza si po okolicy
w poszukiwaniu innych drzew, pod ktrymi mogliby si schroni. Prorok (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) zawiesi swj miecz na gazi drzewa, a my poszlimy spa. Nagle
pojawi si pewien czowiek spord bawochwalcw, wyj miecz Wysannika Boga z
pochwy i spyta go:
I co, boisz si mnie?!
Nie odpar Wysannik.
A kt obroni ci przede mn?
Bg!
177

Wtedy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zawoa nas.
Przybylimy do niego i ujrzelimy, jak siedzi z tym Beduinem. Wysannik Boga opowiedzia,
co zaszo, lecz nie skrytykowa tego czowieka ani sowem.
Wedle innej relacji Prorok poprowadzi wtedy modlitw skadajc si z dwch rakatw w
grupie muzumanw, a potem rwnie z dwch rakatw z drug grup, przez co pomodli si
cztery rakaty, a kady z muzumanw po dwa.
Przekaza Abi Uwana:
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wzi miecz, a Beduin powiedzia
do niego: To ty powiniene go trzyma. Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
spyta tego Beduina, czy zawiadczy on o Jednoci Boga i o tym, e Muhammad jest Jego
Wysannikiem. Beduin odpowiedzia, e nie zrobi tego, ale przysig, e ju nigdy nie bdzie

176
Wyprawa kawakw tkaniny (przyp. tum.).
177
Wedug innej relacji, po tej odpowiedzi Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
Beduin przewrci si na ziemi, wypuszczajc miecz Proroka. Wysannik podnis swj miecz i zapyta
tamtego: A kt teraz obroni ciebie przede mn? (Przyp. red. pol.).
walczy przeciwko Prorokowi ani nie wspomoe tych, ktrzy zwalczaj muzumanw. Prorok
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nie ukara go w aden sposb i pozwoli mu
odej. Tamten uda si do swojego klanu, a po powrocie powiedzia, e spotka najlepszego z
ludzi.
Relacjonuje al-Buchari, e Misdad przekaza od Abu Uwany, ktry przekaza od Abu
Biszra, e mczyzna ten nazywa si Ghawras bin al-Haris. Ibn Hadar powiedzia: Wakidi
w swojej biografii Proroka Muhammada (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
wspomnia, e mczyzna ten nazywa si Daswar i e przyj on islam, doszed jednak do
wniosku, e byli to dwaj rni ludzie i dwie osobne historie. Bg wie lepiej.
Z kolei m jednej z pojmanych wczeniej kobiet przysig, e nie spocznie, pki nie
zabije jakiego muzumanina. Noc podkrad si do obozu muzumanw, przy ktrym ujrza
dwch wojownikw. Strzeli z uku do odprawiajcego akurat modlitw Abbada bin Biszra.
Modlcy si nie krzykn, nie przerwa nawet modlitwy, a jedynie wycign strza. Zosta
ugodzony jeszcze trzema innymi strzaami, ale wytrwa w swojej modlitwie, dopki jej nie
dokoczy. Gdy to zrobi, zbudzi swojego towarzysza, Ammara bin Jasira, ktry powiedzia
mu, e powinien by obudzi go wczeniej. Abbad odpar, e recytujc Koran w modlitwie,
doszed wanie do poowy jednego z rozdziaw, wic nie chcia go przerywa.

Podsumowanie
Sukces wyprawy Zat ar-Riqa mia wielkie znaczenie i wpyn na wszystkich Arabw. W
sercach wielu z nich zagoci strach. Zrozumieli oni, e nie s w stanie przeciwstawi si
muzumaskiemu spoeczestwu w Medynie. Powoli zaczli si godzi z cakowit
dominacj islamu. Niektrzy z nich zdecydowali si nawet przyj islam po tym, jak usyszeli
o pakcie, koczcym t wypraw. Pniej ci nowi konwertyci brali czynny udzia w
odzyskaniu Mekki i w bitwie pod Hunajn, po ktrej otrzymali nalen im cz upw
wojennych.
Wroga islamowi koalicja zostaa ostatecznie pokonana i zapanoway pokj oraz
bezpieczestwo. Po przywrceniu rwnowagi politycznej muzumanie mogli spokojnie zaj
si misj goszena islamu na caym Pwyspie Arabskim, poniewa nie byo ju takiej siy,
ktra mogaby si im przeciwstawi. Doszo jedynie do kilku drobnych star, ktre teraz
pokrtce omwimy.

25.9 Mniejsze ekspedycje po Zat ar-Riqa
Oddzia dowodzony przez Ghaliba bin Abd Allaha al-Laisiego zosta wysany w miesicu
safar lub rabi al-awwal sidmego roku hidry, by zaprowadzi porzdek wrd Bani al-
Muluh. Muzumanie zwyciyli, zabijc wielu wojownikw wrogiej armii oraz zabierajc
upy. Bawochwalcy wysali w pogo za nimi wielk armi, jednak cigajcym przeszkodzia
powd, a muzumanie bezpiecznie wrcili do swoich siedzib.
W miesicu szaban sidmego roku hidry Umar bin al-Chattab, dowodzc grup
trzydziestu wojownikw, wyruszy do miejsca zwanego Turba w celu zdyscyplinowania
plemienia Hawazin. Jednak gdy tylko dotar do ich siedzib, rozpierzchli si, nie prbujc
nawet walczy.
W miesicu szaban trzydziestu ludzi z Baszirem bin Sadem al-Ansarim jako dowdc
wyruszyo do Bani Murrah w rejonie Fadak. Zwyciyli, zabijc wielu wrogich wojownikw
i przejmujc mnstwo wielbdw oraz byda. W drodze powrotnej zostali zaskoczeni przez
nieprzyjaci, ktrym udao si szybko sprowadzi odsiecz. ucznicy wroga zasypali
wiernych strzaami. Zginli niemal wszyscy muzumanie z wyjtkiem Baszira, ktry ranny
schroni si w Fadak. Pozosta wrd ydw, dopki si nie wyleczy.
W ramadanie sidmego roku hidry Ghalib bin Abd Allah al-Laisi na czele oddziau
skadajcego si ze stu trzydziestu ludzi zaatakowa Banu Awal i Banu Abd bin Talba.
Muzumanie zabili kilku wrogw, przejli ich bydo i wielbdy. Usama bin Zajd zabi
bawochwalc Mardasa bin Nahika zaraz po tym, jak ten w czasie walki wypowiedzia
muzumaskie wyznanie wiary. Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) potpi
Usam za ten postpek i spyta: Czy zajrzelicie do jego serca i upewnilicie si, e
skama?
Trzydziestu jedcw dowodzonych przez Abd Allaha bin Rawah wyruszyo w kierunku
Chajbaru, gdy usyszeli o tym, e yd o imieniu Asir (wedug innych rde Baszir bin
Razam) zbiera wojownikw Ghatafan do zaatakowania muzumanw. Ludzie Abd Allaha
zdoali jednak przekona go, by pojecha z nimi do Medyny, obiecujc mu, e Prorok (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) ustanowi go namiestnikiem Chajbaru. W drodze
pokcili si, a sprzeczka szybko zamienia si w starcie. W walce zgin Asir i trzydziestu
spord jego ludzi.
W miesicu szawwal sidmego roku hidry Baszir bin Sad al-Ansari i Dabar, majc ze
sob trzystu zbrojnych, wyruszyli w kierunku Jemenu, by rozbi armi bawochwalcw,
szykujc si do ataku na przedmiecia Medyny. Baszir i jego ludzie maszerowali noc, a
odpoczywali za dnia, a dotarli do swojego celu. Politeici uciekli, jak tylko zobaczyli
zbliajc si armi muzumanw. Muzumanie poza tym, e zdobyli upy, wzili te do
niewoli dwch ludzi, ktrzy po powrocie do Medyny przyjli islam.
W sidmym roku hidry, na krtko przed rekompensacyjn umr, pewien czowiek o
imieniu Daszm bin Muawijja przyby do miejsca zwanego Ghaba, gdzie chcia zebra ludzi
z Kais i namwi ich do walki przeciwko muzumanom. Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) na wie o tym wysa Abu Hadrada wraz z innymi ludmi, by dowiedzieli
si, co tak naprawd si stao. Abu Hadrad dziki sprytnej strategii zdoa rozgromi wrogich
wojownikw i przej ich bydo.



26. Rekompensacyjna umra

Pod koniec sidmego roku hidry w miesicu zu al-kada, Prorok (niech bdzie z nim pokj
i bogosawiestwo) zarzdzi, by ludzie, przygotowywali si do odbycia umry, tzn. mniejszej
pielgrzymki. Nakaz dotyczy w szczeglnoci tych, ktrzy byli wiadkami zawarcia paktu w
Al-Hudajbija. Ostatecznie w stron Mekki wyruszyo okoo dwch tysicy mczyzn i kilka
kobiet z dziemi.
Uczeni nazwali ich pielgrzymk rekompensacyjn ze wzgldu na to, e dokonana zostaa
w zamian za tamt, do ktrej ostatecznie nie doszo, gdy podpisano pakt al-Hudajbija, lub te
dlatego, e wynikaa z pewnych warunkw uzgodnionych w pakcie i t opini spotyka si
czciej. Inne jej nazwy to umra sporna, prawomocnie uzgodniona, bdca wynagrodzeniem
lub pojednawcza.

26.1 Wymarsz i pielgrzymka
Namiestnikiem Medyny na czas nieobecnoci Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) zosta Uwajf Abu Ruhm al-Ghifari. Pielgrzymi zabrali sob szedziesit
ofiarnych wielbdw, ktre prowadzi Nadiba bin Dundub al-Aslami. Muzumanie weszli
w stan ihram w miejscu zwanym Zu al-Hulajfa. Wierni byli dobrze uzbrojeni, gdy obawiali
si zdrady Kurajszytw, jednak cay or pozostawili okoo omiu mil od Mekki pod opiek
dwustu ludzi, ktrymi dowodzi Aws bin Chawli al-Ansari. Zgodnie z warunkiem traktatu z
Al-Hudajbija, muzumanie weszli do miasta jedynie z mieczami schowanymi do pochew.
Muzumanw prowadzi Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) jadcy na
swojej wielbdzicy al-Kaswa. Towarzyszcy mu muzumanie uwanie obserwowali Proroka.
Wszyscy recytowali formuk: Oto przybyem, by Ci czci, Boe (ar. Labbajk Allahumma,
labbajk)
178
.
Na czas umry Kurajszyci opucili Mekk i rozbili obz na grze Kuajkan, ktra
znajdowaa si na pnoc od Kaby. Bawochwalcy z Mekki starali si przekona innych
Arabw, e muzumanw bardzo osabi upa. Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) poprosi wic wiernych, by starali si wyglda na silnych i nieugitych.
Dlatego w czasie pierwszych trzech okre Kaby muzumanie prawie biegli, za w czasie
czterech pozostaych szli normalnym tempem
179
. Politeici nie mogli si nadziwi, jak wielka
jest sia wiernych i ich oddanie religii Boga.
Kiedy muzumanie weszli do witego Meczetu, Abd Allah bin Rawaha szed przed
Prorokiem (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), recytujc:

Zejdcie mu z drogi, synowie niewierni.
Zejdcie, gdy cae dobro jest w Posacu.
Miosierny zesa na Objawienie
Na recytowanych mu pismach.
Panie, uwierzyem w jego sowa,
Albowiem za prawd je uznaem.
Najlepsza walka to ta o Jego Objawienie,
Z uderzeniami, ktre strcaj gowy z ramion
I sprawiaj, e przyjaciel nie zwaa na swojego przyjaciela.

Anas przekaza, e Umar powiedzia:
Synu Rawahy, jak moesz recytowa poezj w witym Meczecie Boga i w obecnoci
Jego Posaca?
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia:
Zostaw go, Umarze, gdy jego sowa rani ich bardziej ni strzay z uku.
Po dokonaniu rytualnych przemarszu midzy wzgrzami As-Safa i Al-Marwa Prorok
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zatrzyma si, by zoy ofiar. Wraz z nim
zrobili to pozostali muzumanie, po czym mczyni spord nich ogolili gowy. Wtedy
jedynie stranicy pozostawionej broni pozostali tymi, ktrzy nie wykonali jeszcze rytuaw
pielgrzymkowych. Wysannik Boga wysa do nich zmiennikw, dziki czemu mogli oni
odby pielgrzymk w ten sam sposb, co pozostali.
Rankiem czwartego dnia umry przywdcy Kurajszytw zadali za porednictwem Alego
bin Abi Taliba, by Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wraz z
towarzyszami opuci Mekk, co byo zgodne z paktem z Al-Hudajbija. Wysannik Boga
nakaza swoim ludziom odejcie do wioski Sarif, gdzie pozostali przez kilka dni. Tam odbyo
si maestwo Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) z Majmun
bint Haris. Bya ona szwagierk wuja Proroka, Abbasa, ktry zaaranowa to maestwo.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zgodzi si na nie, poniewa
by to kolejny krok w kierunku poprawy relacji midzy nim a monymi ludmi z Mekki.
Gdy Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) opuszcza Mekk, dogonia go
crka Hamzy woajca: Stryju, stryju! Chcieli si ni zaopiekowa Ali, Dafar i Zajd.
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) postanowi, e zaopiekuje si ni
Dafar, ktry sprawowa ju opiek nad jej ciotk.

26.2 Mniejsze wyprawy wojskowe

178
Te sowa pielgrzymujcy do Mekki recytuj take dzisiaj (przyp. red. pol.).
179
Do dzisiaj pierwsze trzy z siedmiu obowizkowych okre Kaby pielgrzymi pokonuj szybkim krokiem
(przyp. red. pol.).
Po odbyciu umry doszo do kilku mniejszych ekspedycji wojskowych, skierowanych
przeciwko niektrym, wci wrogo nastawionym plemionom arabskim.
Oddzia pidziesiciu wojownikw, dowodzonych przez Ibn Abi al-Awd zosta
wysany przez Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) do Bani Salim, by
nawoywa ich do przyjcia islamu. Ludzie z tego klanu woleli jednak pozosta przy
oddawaniu czci bokom. Doszo do walki, podczas ktrej dowdca wyprawy zosta ranny, a
dwch nieprzyjaci wzito do niewoli.
Ghalib bin Abd Allah zosta wysany na czele dwustuosobowego oddziau do Fadak, gdzie
wybuch jaki bunt. Wierni zabili kilku rebeliantw i zdobyli wiele upw.
Take Banu Kuda zebrali spor liczb wojownikw i przygotowywali si do zaatakowania
muzumanw. Kiedy wie o tym dosza do Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), wysa on Kaba bin Umajra al-Ansariego wraz z kilkunastoma ludmi.
Zaprosili oni pogan do przyjcia islamu, jednak bawochwalcy odmwili i zasypali
muzumanw gradem strza, zabijajc wszystkich z wyjtkiem jednego, ktry zosta ciko
ranny i pniej powrci do domu.
W miesicu rabi al-awwal smego roku hidry Szuda bin Wahab al-Asadi wraz z
dwudziestoma picioma ludmi najecha ziemie Banu Hawazin. Nie natrafili na opr i z
atwoci zebrali spore upy.



27. Bitwa pod Muta
i mniejsze kampanie
przed powrotem muzumanw do Mekki

Bitwa pod Muta bya najwikszym i najciszym starciem za ycia Wysannika Boga
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Stanowia ona preludium do podobojw ziem
Imperium Bizantyjskiego. Doszo do niej w miesicu dumada al-ula smego roku hidry,
czyli w sierpniu 629 roku wedug rachuby chrzecijan. Muta bya wiosk lec u granic
Wielkiej Syrii
180
(ar. Bilad asz-Szam).

27.1 Geneza bitwy
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wysa Al-Harisa bin Umajra al-
Azdiego, ktry mia przekaza bizantyjskiemu namiestnikowi propozycj pokoju. Pose zosta
jednak schwytany przez Szarabila bin Amra al-Ghassaniego, sojusznika cesarza Bizancjum.
Czy to nie ciebie wysa Muhammad? spyta Al-Ghassani.
Tak powiedzia Al-Haris.
Wtedy Al-Ghassani nakaza zwiza al-Harisa i ci mu gow.
Zabicie posaca nioscego propozycj pokoju jest jedn z najgorszych zbrodni. Jest to
rwnie dziaanie rwnoznaczne z wypowiedzeniem wojny. Prorok (niech bdzie z nim pokj
i bogosawiestwo) by zszokowany, kiedy otrzyma wiadomo o tym, co zaszo. Nakaza
zebra armi liczc trzy tysice ludzi i wysa j na pnoc, by ukara winnych morderstwa.
Bya to najliczniejsza armia muzumaska, jak do tej pory udao si zmobilizowa
Wysannikowi Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Mog si z ni rwna
jedynie siy wiernych w Bitwie Rowu.


180
Kraina geograficzna, obejmujca w przyblieniu tereny dzisiejszych Syrii, Jordanii, Libanu i Palestyny, a
take poudniowo-wschodni skrawek Turcji, arabska Asz-Szam (przyp. red. pol.).
27.2 Wymarsz i pacz Abd Allaha bin Rawahy
Zajd bin Harisa zosta mianowany na naczelnego dowdc armii. Prorok (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia: Jeli zginie Zajd, niech zastpi go Dafar bin Abi
Talib, a po Dafarze dowodzenie przejmie Abd Allah bin Rawaha. Zatem na pocztku bitwy
biaa chorgiew bya niesiona przez Zajda.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nakaza, by muzumanie
dotarli do miejsca, gdzie zosta zamordowany al-Haris, i by nawoywali tamtejsz ludno do
islamu. Jeli miejscowi odpowiedzieliby pozytywnie, to nie doszoby do walki, ktra miaa
by ostatecznoci. Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nakaza, by
muzumanie walczyli z niewiernymi w Imi Boga, lecz stanowczo zabroni naruszania
paktw, dopuszczania si zdrady, zabijania kobiet, dzieci, starcw i duchownych, cinania
drzew, palenia zb i burzenia domw.
Po wyekwipowaniu armii mieszkacy Medyny poegnali wojownikw, ktrzy wyruszali
na wojn. Wtedy Abd Allah bin Rawaha zala si zami, a gdy spytano go, dlaczego pacze,
odpowiedzia, e to nie z mioci do ycia doczesnego, ale z powodu sw Boga, mwicych
o Ogniu Piekielnym, ktre usysza z ust Proroka Muhammada (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo).: Nie ma wrd was takiego, kto by tam nie mia przyby. To jest
rozstrzygajce postanowienie twojego [Muhammadzie] Pana
181
.
Jake mog wyj z Ognia po tym, jak si w nim znajd? pyta Abd Allah.
Oby Bg obdarzy was pokojem, ochroni was przed wrogami i pozwoli, bycie
powrcili do nas jako zwycizcy z duymi upami powiedzieli na poegnanie zgromadzeni
muzumanie spord tych, ktrzy pozostawali w Medynie.
Armia wyruszya, a wraz z ni Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), ktry odprowadzi wojownikw do Sanijjat al-Wada. Tam nastpio
poegnanie.

27.3 Ze wieci i narada
Armia maszerowaa na pnoc, a dotara do Man miasta lecego na pograniczu
arabsko-syryjskim. Wtedy muzumanie dowiedzieli si, e armi Bizantyjczykw dowodzi
sam cesarz Herakliusz, ktry ma pod swymi rozkazami a sto tysicy zbrojnych. W skad
wojska bizantyjskiego wchodzili zarwno regularni onierze cesarstwa, jak i sprzymierzeni z
Bizancjum Arabowie z plemion Lakham, Dudam i Balkajn.
Muzumanie byli cakowicie zaskoczeni i nie wiedzieli, co robi. Nie spodziewali si, e w
tym odlegym kraju bd musieli zmierzy si z tak potn armi. Jak oddzia liczcy trzy
tysice wojownikw mg pokona prawdziwy ocean wojska, sto tysicy zbrojnych? Przez
dwie noce dowdcy naradzali si, rozwaajc wszystkie moliwoci.
Napiszmy do Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) list z
wiadomociami o sile wroga i prob o rad proponowali niektrzy. Wysannik Boga albo
wyle nam posiki, albo te pozwoli zawrci do Medyny.
Abd Allah bin Rawaha nie zgodzi si z nimi.
Przysigam na Boga powiedzia e mczestwo, ktrego teraz nienawidzicie, jest
tym samym, na spotkanie ktrego ochoczo wyszlicie. W walce nie polegajmy na iloci
wojownikw ani na jakoci uzbrojenia, ale na wierze, jak zaszczyci nas Bg. Spieszmy do
zwycistwa lub do mczestwa!
Ostatecznie muzumanie zgodzili si z Abd Allahem i armia ruszya do Maszarif, miasta
lecego w krainie Al-Balka, a nastpnie zmienia kierunek marszu i udaa si ku Muta, gdzie
muzumanie stanli twarz w twarz z wrogiem i rozbili obz. Wierni nie ulkli si i ruszyli

181
Koran, 19:71.
naprzeciw pidziesit razy bardziej licznym zastpom przeciwnikw. Prawym skrzydem
dowodzi Kutba bin Katada al-Uzari, a lewym Ubada bin Malik al-Ansari.

27.4 Przebieg bitwy
Rozpocz si bj, ktry wprawi w zdumienie cay wczesny wiat, bo udowodni, e
prawdziwie silna wiara jest w stanie zdziaa cuda.

mier pod sztandarem
Jak ju wspomnielimy, na pocztku wiernymi dowodzi Zajd bin Harisa, ktry by bliskim
towarzyszem Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Walczy
dzielnie, atakujc wroga jak prawdziwy bohater islamu, a zosta zabity.
Po Zajdzie sztandar przej Dafar bin Abi Talib i rwnie dokona niezwykych rzeczy.
Gdy jego koniowi podcito pciny, zdoa zeskoczy z niego i kontynuowa walk. Bi si
dzielnie, a odcito mu praw do. Podnis chorgiew lew doni, ale i t po pewnym
czasie straci. Wwczas uj sztandar kikutami rk, ktre mu pozostay, i walczy dalej, a
jeden z Bizantyjczykw zada cios, ktry niemal rozci Dafara na dwie poowy. Pniej
ludzie nazywali Dafara Latajcym lub Dafarem o Dwch Skrzydach, poniewa Wysannik
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia, e Bg nagrodzi go dwoma
skrzydami, by mg lata, gdzie zechce, po wiecznych Ogrodach Raju.
Al-Buchari przekazuje za Nafim, e Ibn Umar powiedzia: Tego dnia walczyem u boku
Dafara. Gdy zosta zabity, mogem zliczy pidziesit ran od ciosw, jakie otrzyma, jednak
aden z nich nie trafi w plecy.
Zgodnie z innym przekazem Ibn Umar powiedzia: Braem udzia w tej bitwie, gdy obj
mnie Dafar bin Abi Talib. Byem z nim, gdy umiera, i na jego ciele znalazem pidziesit
kilka ran zadanych mieczem lub wczni.
Po mierci Dafara chorgiew podnis Abd Allah bin Rawaha i walczy dzielnie, nie
zsiadajc z konia. Wreszcie wycofa si na moment, zsiad, a wtedy jego bratanek poda mu
kawaek misa, mwic: Wzmocnij si, zmczye si w ostatnich dniach. Abd Allah zjad
kawaek, wyrzuci reszt, doby miecza i wrci do walki, w ktrej zgin.

Miecz spord mieczy Boga
Kiedy Abd Allah poleg, sztandar przej czowiek z Bani Adlan o imieniu Sabit bin al-
Arkam, ktry zawoa:
Muzumanie, wybierzcie nowego dowdc!
Ty nim zosta odpowiedzieli.
Nie jestem godzien tego zaszczytu odpar, a wtedy muzumanie wybrali na swego
wodza Chalida bin al-Walida, niezrwnanego wojownika i dowiadczonego dowdc. Chalid
walczy dzielnie; al-Buchari przekaza, e powiedzia on pniej: W dniu bitwy Muta
walczyem z takim zawziciem, e zamaem dziewi mieczy i pozosta mi jedynie jemeski
sztylet.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia pniej: W
dniu bitwy Muta, zanim ludzie dowiedzieli si o srogoci walki, otrzymaem objawienie,
ktre mwio, e sztandar bdzie dziery Zajd, a zginie, po nim sztandar przejmie Dafar i
bdzie go dziery, a zginie, po nim sztandar przejmie Abd Allah bin Rawaha i bdzie go
dziery, a zginie, po nim sztandar przejmie miecz spord mieczy Boga i bdzie go dziery,
a Bg da mu zwycistwo.
Pomimo ogromnej odwagi, mstwa i walecznoci, ktrymi wykazali si muzumanie,
zwycistwo maej armii nad morzem zastpw bizantyjskich byo niemoliwe. Chalid bin al-
Walid wykaza si jednak wielkim talentem dowdczym i wyprowadzi muzumanw z
krytycznej sytuacji, w ktrej si znaleli.

Chalid bin al-Walid ratuje wojsko
W rdach istniej rozbienoci co do przebiegu i wyniku bitwy, jednak z gbszej analizy
wynika, e Chalid stawia opr wielkim siom bizantyjskim przez cay dzie. W nocy doszed
do wniosku, e potrzebny jest fortel, ktry pozwoli przestraszy Bizantyjczykw i
bezpiecznie wycofa wojsko muzumanw, by nieprzyjaciel nie podj pocigu. Gdyby
jednak nieprzyjaciel ruszy w pogo, sytuacja staaby si krytyczna.
Drugiego dnia bitwy Chalid wprowadzi w ycie now strategi. Zmieni skad prawego i
lewego skrzyda armii muzumaskiej, a na front przenis oddziay z tyw armii. Dziki
temu Bizantyjczykom wydawao si, e noc wierni otrzymali posiki. Muzumanie atakowali
wrogw niewielkimi oddziaami, szybko odskakujc od nieprzyjaciela na bezpieczn
odlego, a tym czasie caa armia wycofywaa si w cile zaplanowany, rozsdny sposb,
zachowujc porzdek.
Nieprzyjacioom zdawao si, e muzumanw jest znacznie wicej, ni byo ich w
rzeczywistoci. Rzymianie i ich sojusznicy widzieli, e wojownicy Chalida rozpoczli
odwrt, jednak myleli, e chc zwabi ich w gb pustyni, gdzie czekaj kolejne oddziay.
Taktyka Chalida odniosa skutek Bizantyjczycy nie zdecydowali si na pocig, a
muzumanie mogli spokojnie wrci do Medyny.
Wierni ponieli zaskakujco niewielkie straty. Jedynie dwunastu dzielnych wojownikw
zostao mczennikami. Liczba polegych po stronie przeciwnej nie jest znana, chocia
szczegy walki wskazuj, e mogo by ich wielu.

27.5 Nastpstwa bitwy
Mimo i muzumanie nie osignli swojego celu i nie pomcili mierci Al-Harisa, po
bitwie pod Muta zaczto postrzega ich jako nieustraszonych wojownikw. Cesarstwo
Bizantyjskie byo w owym czasie wielk potg, z ktr bardzo si liczono. Ju sama myl o
wzbudzeniu jego wrogoci oznaczaa zagad. Nikt nie mg sobie nawet wyobrazi
trzytysicznego wojska, stajcego do walki przeciwko armii stu tysicy onierzy (niektre
rda wymieniaj nawet wiksz liczb), lepiej uzbrojonych i majcych po swojej stronie
wszystkie atuty natury czysto militarnej.
Bitwa pod Muta dowioda, e Bg wspiera wiernych, ktrzy byli wyjtkow wsplnot, a
ich Prorok Muhammad (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) prawdziwym
Wysannikiem Boym. Dziki wieciom o tym starciu Beduini zaczli godzi si z ekspansj
nowej religii, a kilka spord krnbrnych dotd plemion midzy innymi Banu Salim,
Aszda, Zubjan, Fazara, kilka klanw Ghatafan przyjo islam.
Przede wszystkim jednak bitwa pod Muta bya zapowiedzi tego, co ju wkrtce miao si
wydarzy zaamania potgi Cesarstwa Wschodniorzymskiego, ktre pniej ju nigdy nie
miao powrci do dawnej wietnoci. Wyznaczaa pocztek nowej epoki, w ktrej
najsilniejszym mocarstwem miao si sta imperium islamu.

27.6 Pomniejsze kampanie
Kampania Zat as-Salasil
Bo bitwie pod Muta Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
zdecydowa, e naley rozerwa sojusz midzy Bizancjum a plemionami arabskimi (gwnie
Beduinami) z pogranicza Wielkiej Syrii, chcia rwnie przekona Beduinw do przyjcia
islamu. Dodatkowym powodem przeprowadzenia tej ekspedycji stao si agresywne
zachowanie klanu Banu Kada. Dowdztwo nad wypraw oraz bia chorgiew otrzyma Amr
bin al-As, ktrego babka ze strony ojca pochodzia z pogranicza arabsko-syryjskiego.
Amr wyruszy na czele trzystu pieszych spord pomocnikw i emigrantw, ktrym
towarzyszyo trzydziestu jedcw. Mieli oni zaproponowa sojusz plemionom Bali, Udhra i
Balkajn. Maszerowali noc, za dzie spdzali w ukryciu, by zaskoczy wroga, a dotarli do
rda zwanego Salsal, ktre od Medyny dzieli dziesi dni drogi od niego pochodzi nazwa
caej wyprawy.
Kiedy Amr zorientowa si, jak liczna jest armia wroga, wysa do Medyny posaca z
prob o posiki. Na miejsce przybyo dwustu wojownikw pod komend Abu Ubajda bin al-
Darraha, a take inne oddziay, ktrymi dowodzili Abu Bakr i Umar bin al-Chattab.
Wszyscy dowdcy dostali rozkazy, by wsppracowali ze sob i nie dopucili do powstania
niezgody midzy wiernymi, jednak kiedy w poudnie Abu Ubajda chcia poprowadzi
modlitw, Amr bin al-As sprzeciwi si temu, mwic, e Abu Ubajda mia jedynie wesprze
jego armi. Ostatecznie modlitw poprowadzi Amr.
Nastpnie muzumanie wtargnli na tereny wrogw, docierajc a do ich siedzib. Cz
spord wojownikw nieprzyjaciela zabito, cz zmuszono do ucieczki. Do Wysannika
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wysano kolejnego posaca, ktry
powiadomi go o zwycistwie.

Kampania Chadra
W miesicu szaban smego roku hidry do Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) dotary wiadomoci o potnej armii, ktr chcieli zgromadzi Ghatafan.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wezwa Abu Katad i wysa
go wraz z oddziaem wojska, by przywoa nieprzyjaci islamu do porzdku.
Po pitnastu dniach od wyruszenia z Medyny Banu Ghatafan zostali pokonani. Jednych
wojownikw zabito, innych wzito do niewoli, zdobyto take liczne upy.
Nastpne zwycistwo islamu okazao si najwaniejszym w historii religii Boga
muzumanie mieli odzyska Mekk z rk niewiernych.



28. Odebranie Mekki z rk bawochwalcw

Ibn al-Kajjim mwi, e wyprawa do Mekki zakoczya si najwikszym zwycistwem,
jakim Bg uhonorowa swoj religi, swojego Wysannika (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), wojownikw walczcych na Jego drodze i wiernych, ktrzy krocz drog
prost. Dziki temu zwycistwu odzyskany dla islamu zosta wity Dom, w kierunku
ktrego do dzisiaj przy modlitwie zwracaj si wszyscy muzumanie. Zarwno Ziemia, jak i
niebiosa nigdy nie byy wiadkami wikszego zwycistwa. Byo one preludium do nowej ery,
do epoki dominacji islamu i wielu nawrce na religi Boga.

28.1 Przyczyny wyprawy
Zgodnie z warunkami ukadu z Al-Hudajbija plemiona arabskie miay cieszy si pen
swobod w zawieraniu sojuszw. Poszczeglne klany mogy przycza si zarwno do
Kurajszytw, jak i do muzumanw, a gdy ktry z nich byby atakowany lub zagroony
napaci, jego sprzymierzecy mieli udzieli mu wsparcia.
Jak mwilimy, Banu Bakr doczyli do Kurajszytw, a Banu Chuzaa do Wysannika
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Przez pewien czas midzy tymi dwoma
klanami panowa pokj, jednak wreszcie ze nawyki czasw dahilijji wziy gr nad
uczciwoci. W smym roku hidry Banu Bakr znienacka zaatakowali Banu Chuzaa, a
Kurajszyci wsparli swoich sprzymierzecw. Do starcia doszo w miejscu o nazwie Al-Watir.
Atakowani ze wszystkich stron Banu Chuzaa szukali schronienia na witym terenie Mekki,
jednak ich wrogw zalepia dza krwi i przywdca Banu Bakr o imieniu Nawfal rozkaza
zmasakrowa przeciwnikw, amic wszelkie prawa, naruszajc wito ziemi, na ktrej
przelewanie krwi byo zakazane, oraz dajc dowd barbarzystwa i wrogoci wobec
muzumanw i ich sojusznikw. Ci spord Chuzaa, ktrzy ocaleli, schronili si w Mekce w
domu Badila bin Waraki i w domu ich sojusznika o imieniu Rafi.
Inni spord ocalaych udali si do Medyny, proszc Wysannika Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo), by wyda sprawiedliwy sd o tej sprawie. Pierwszym by Amr bin
Salim al-Chuzai, ktry przyby do Medyny, wszed do meczetu, poskary si siedzcemu
wrd towarzyszy Wysannikowi (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) i poprosi o
pomoc. Prorok odpowiedzia: Twoja krzywda, Amrze, zostanie pomszczona. Po chwili na
niebie pojawiy si chmury, a wtedy Prorok Muhammad oznajmi, e zwiastuj one
zwycistwo.
Nastpnie do Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) przyby
Badil bin Waraka. Opowiedzia on o wszystkim, co si wydarzyo, a nastpnie powrci do
Mekki.

28.2 Abu Sufjan w Medynie
Bitwa pod Al-Watir bya rwnoznaczna z zerwaniem pokoju, zawartego w Al-Hudajbija.
Kurajszyci szybko zrozumieli, e wspierajc Banu Bakr, zrobili wielki bd, poniewa po
zerwaniu traktatu muzumanie mogli zaatakowa w kadej chwili. Postanowiono, e do
Medyny uda si jeden z przywdcw Mekkaczykw, Abu Sufjan bin Harb. Prorok (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) przewidzia, co postanowi zrobi przeciwnicy,
poniewa nie majc jeszcze adnych wiadomoci, powiedzia do swoich towarzyszy:
Wkrtce przybdzie Abu Sufjan, ktry bdzie chcia ponownie zawrze pokj.
Abu Sufjan wyruszy z Mekki, a po drodze min si z Badilem bin Warak, ktry wanie
wraca z Medyny.
Skd wracasz? zapyta Abu Sufjan.
Jechaem przez tereny Chuzaa na wybrzeu, a pniej t dolin odpowiedzia Badil.
A nie odwiedzie czasami Muhammada? spyta Abu Sufjan.
Nie odpar Badil, a nastpnie ruszy w stron Mekki.
Abu Sufjan powiedzia wtedy do siebie, e jeli Badil by w Medynie, to na pewno wzi
pestki daktyli jako pasz dla swojego wierzchowca. Znalaz miejsce, gdzie tamten zatrzyma
si na postj, roztar w palcach troch ajna i zobaczy pestki. Wtedy powiedzia do siebie:
Przysigam na Boga, e Badil widzia si z Muhammadem!
Po przyjedzie do Medyny Abu Sufjan chcia zatrzyma si w domu swojej crki, ktra
nazywaa si Umm Habiba i bya jedn z on Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo). Uda si do niej, jednak kiedy chcia usi na dywanie, Umm Habiba
szybko go zwina, na co on powiedzia:
Moja crko, nie mylisz chyba, e nie jestem godzien, by siedzie na twym dywanie?
To jest dywan Proroka odpowiedziaa a ty jeste nieczystym poganinem.
Na Boga zawoa Abu Sufjan od naszego ostatniego spotkania dotkno ci zo!
Oburzony zachowanie crki, Abu Sufjan opuci jej dom i uda si na spotkanie z
Wysannikiem Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Prorok, obawiajc si
kolejnego zamania paktw przez Kurajszytw, nie chcia odnawia traktatu o pokoju ani
zawiera nowego. Abu Sufjan uda si zatem do Abu Bakra i prosi, by ten wstawi si za nim
u Wysannika (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), jednak Abu Bakr odmwi. Z t
sam prob Abu Sufjan uda si do Umara bin al-Chattaba, ale i ten odmwi, w dodatku
traktujc Mekkaczyka do opryskliwie. Ostatni nadziej Kurajszyty by Ali bin Abi Talib,
ktrego Abu Sufjan zasta akurat w towarzystwie Fatimy i ich maego synka Al-Hasana.
Baga go o pomoc takimi oto sowami:
Ali, jeste najbardziej miosiernym spord ludzi, a ja przychodz do ciebie w wielkiej
potrzebie. Nie pozwl, bym zawid si na tobie i wstaw si za mn u Muhammada.
Biada ci, Abu Sufjanie odpowiedzia Ali. Jeli Wysannik Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) podj ju decyzj, to ja na pewno mu si nie sprzeciwi.
Wtedy Abu Sufjan zwrci si do Fatimy:
Czy nie mogaby przekona swojego syna, by wstawi si za mn? Uczyni jego i jego
rd panami Arabw a do koca wiata!
On jest za may, by wstawi si za tob odpowiedziaa Fatima. Nikt z caej Medyny
nie moe wstawi si za tob przed Prorokiem.
wiat pociemnia przed oczami Abu Sufjana, ktry znowu zwrci si do Alego:
Posiadaczu dobra, widz, e wszystko obraca si przeciwko mnie. Porad mi, co mam
robi.
Na Boga powiedzia Ali nie widz dla ciebie adnego wyjcia. Jeste przecie
wodzem Banu Kinana. Poszukaj kogo, kto zapewni ci ochron
182
.
Czy to poprawi moj sytuacj? spyta Abu Sufjan.
Na Boga, nie sdz odpar Ali ale nic innego nie przychodzi mi do gowy.
Wtedy Abu Sufjan poszed do meczetu, stan midzy ludmi i powiedzia:
O, ludzie, szukam kogo spord was, kto da mi ochron.
Gdy nikt mu nie odpowiedzia, wyszed z meczetu, wsiad na swojego wielbda i
zrozpaczony powrci do Mekki, gdzie Kurajszyci zapytali, co osign.
Byem u Muhammada odpar ale, na Boga, nic mi nie odpowiedzia. Poszedem do
Ibn Abu Kuhafy i nie znalazem u niego dobra. Poszedem do Umara, a on potraktowa mnie
wrogo. Poszedem do Alego, ktry by najagodniejszy ze wszystkich ludzi, poradzi mi, bym
co zrobi, ale na Boga, nie wiem, czy pomogo mi to chocia troch.
Co zrobie? spytali Kurajszyci.
Poprosiem, by kto z nich zapewni mi ochron odpowiedzia Abu Sufjan.
Czy Muhammad zmieni zdanie?
Nie.
Wic tylko zaartowali sobie z ciebie!
Na Boga, nie, ale to wszystko, co mnie tam spotkao.
At-Tabari przekaza, e jeszcze przed przybyciem posw z Banu Chuzaa i Abu Sufjana
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) poleci Aiszy, by zacza
przygotowywa si do drogi, a nakaza jej czyni takie przygotowania, jakie czyni si przed
wyruszeniem na wojn. Gdy Abu Bakr zobaczy, jak jego crka przygotowuje si do
wymarszu, bardzo si zdziwi i zapyta:
Do czego tak si przygotowujesz?
Na Boga, sama nie wiem, co si dzieje odpowiedziaa.
To nie jest czas wypraw wojennych, gdzie wic chce wyruszy Wysannik Boga?
zastanawia si Abu Bakr.
Na Boga, nie mam pojcia odpara Aisza.
Trzy dni pniej do Medyny przyby Amr bin Salim na czele czterdziestu jedcw, a
nastpnie przyjecha Abu Sufjan z propozycjami pokoju. Gdy zostay one odrzucone przez
Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), nie byo ju adnych wtpliwoci, e
nadszed czas wyruszenia przeciwko Kurajszytom.

28.3 Przygotowania i wymarsz
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nie chcia, by Kurajszyci
wiedzieli o jego planach, wysa wic omioosobow grup wojownikw pod komend
Katady bin Rabiego (czy bin Rabia?). Mieli oni zaatakowa Edam miejsce pooone

182
Chodzi o rodzaj ochrony, jaki jeden z Kurajszytw zapewni Wysannikowi Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo), gdy ten przed emigracj do Medyny wraca z At-Taif do Mekki, co w rodzaju
gwarancji nietykalnoci, listu elaznego (przyp. red. pol.).
niedaleko Medyny. Prorok chcia, by jego wrogowie skupili swoj uwag na tej mao
znaczcej akcji, podczas gdy on przygotowywa si do wyprawy na Mekk. By ramadan
smego roku hidry.
Wrogowie Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nie wiedzieli,
gdzie planuje on zaatakowa. Jednak wtedy jeden z najbardziej oddanych towarzyszy Proroka
o imieniu Hatib dopuci si zdrady. Przekaza pewnej kobiecie list, ktry miaa ona zawie
do Mekki, a w ktrym opisa on zamierzenia Wysannika (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo). Prorok otrzyma jednak objawienie, ktre powiadomio go o wszystkim, a
wtedy wysa za t kobiet Alego i Al-Mikdada. Dogonili j i znaleli przy niej list, z ktrym
powrcili do Medyny.
Kiedy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zapyta Hatiba, co
skonio go do takiego postpku, ten odpowiedzia:
O, Wysanniku Boga! Nie jestem spokrewniony z Kurajszytami, jestem jednak
yczliwym przyjacielem niektrych spord nich. Moja rodzina przebywa w Mekce i nie ma
nikogo, kto by si nimi zaopiekowa. Moja sytuacja rni si od sytuacji innych emirantw,
ktrych rodziny s spokrewnione z Kurajszytami. Chciaem tylko zapewni bezpieczestwo
moim dzieciom. Przysigam na Boga, e nie staem si apostat, a list wysaem jedynie z
tych powodw, o ktrych ci powiedziaem.
Umar chcia, by Hatibowi cito gow, ale Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) powiedzia:
Hatib walczy razem z nami w bitwie pod Badr. Jak moesz oskara go o hipokryzj?
Bg wybacza tym, ktrzy walcz na jego drodze.
Nastpnie zwrci si do Hatiba i powiedzia:
Jeste wolny, wybaczyem ci.
Przez udaremnienie planu Hatiba Bg sprawi, e Kurajszyci a do koca nie otrzymali
adnych wiadomoci o przygotowaniach poczynionych przez muzumanw.
Namiestnikiem Medyny na czas nieobecnoci Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj
i bogosawiestwo) zosta Abu Ruhm al-Ghifari. Po zakoczeniu ostatnich przygotowa
Prorok wyruszy dziesitego dnia miesica ramadan smego roku hidry na czele armii, ktra
liczya a dziesi tysicy wojownikw.

28.4 Droga do Mekki
Ostatnia emigracja
Kiedy wojsko dotaro do Al-Duhfa, do Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) doczy wraz z rodzin jego stryj, Al-Abbas bin Abd Al-Muttalib
183
. Z
kolei w Al-Abwa do muzumanw przyczyli si dwaj kuzyni Proroka, Abu Sufjan bin al-
Haris i Abd Allah bin Umajja. Nie byli oni mile widziani, poniewa w przeszoci
przeladowali muzumanw i obraali ich, uywajc wyjtkowo obelywych sw. Ali bin
Abi Talib poradzi Abu Sufjanowi, by ten uda si do Wysannika Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) i prosi go o przebaczenie tak, jak niegdy zrobili to bracia Jzefa:

Oni powiedzieli: Na Boga! Bg wyrni ciebie ponad nami, a my z pewnoci bylimy
grzesznikami!
184


Abu Sufjan zrobi dokadnie to, co doradzi mu Ali, a wtedy Wysannik Boga (niech bdzie
z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia:


183
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) mia mu wtedy powiedzie: Stryju, twoja
emigracja jest ostatni emigracj (przyp. red. pol.).
184
Koran, 12:91.
On powiedzia: Niech adna nagana nie spadnie dzi na was! Niech Bg wam przebaczy!
On jest Najmiosierniejszy z tych, ktrzy czyni miosierdzie!
185


Nastpnie Abu Sufjan wyrecytowa specjalnie uoony na t okazj wiersz, w ktrym
dzikowa Wysannikowi Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) za jego
wyrozumiao, i zawiadcza, e jedyn prawdziw religi jest islam:

Zaprawd, gdy niegdy nosiem chorgiew wojenn,
Kawaleria bogini Allat miadya wojska Muhammada.
Bdziem niczym w ciemnociach nocy,
Lecz da mi schronienie, bym poszed drog prost,
Poprowadzi mnie, zmieni dusz m i pokaza mi Boga
Ten, ktrego okrutnie przeladowaem.

Po tych sowach Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) pooy
swoj do na piersi Abu Sufjana i powiedzia: Oj, przeladowae

Obz w Mar az-Zahran
Muzumanie ruszyli dalej, a dotarli do rde Al-Kadid, gdzie przerwali post
(zachowywali go mimo podry). Nastpnie dotarli do Mar az-Zahran w ssiedztwie Mekki,
gdzie Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nakaza rozbi obz. Kurajszyci
cay czas nie wiedzieli, e wielka armia muzumanw jest blisko, ale Wysannik Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nie chcia atakowa z zaskoczenia, za pragn
unikn rozlewu krwi. Rozkaza wic wszystkim, by rozpalili jak najwicej ognisk, przy
ktrych mogliby ogrza si i przyrzdzi ciepy posiek. Prorok Muhammad mia nadziej, e
gdy Kurajszyci zobacz te ogniska, zorientuj si, jak wielka jest armia muzumanw i by
moe poddadz si bez walki, co pozwolioby unikn niepotrzebnych ofiar po obu stronach.
Nadzr nad wartownikami tej nocy sprawowa Umar bin al-Chattab.

Abu Sufjan przyjmuje islam
Kurajszyci rzeczywicie zobaczyli wielk liczb ognisk, a trzej spord ich przywdcw
byli to Abu Sufjan bin Harb (oczywicie nie naley go myli z Abu Sufjanem bin al-
Harisem), Hakim bin Hizam i Budajl bin Waraka zdecydowali, e udadz si tam, gdzie je
rozpalono, eby przekona si, jakie wojsko przy nich obozuje. Po drodze napotkali stryja
Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) Al-Abbasa, ktry pniej
relacjonowa:
Staem si niewolnikiem nauki Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo),
gdy tylko usyszaem ich rozmow. Abu Sufjan mwi:
Nigdy jeszcze nie widziaem tylu rozpalonych ognisk ani tak licznej armii.
Na Boga, to Chuzaa, szykujcy si do wojny powiedzia Budajl.
Chuzaa nie s a tak liczni, to nie moe by ich armia odpar Abu Sufjan.
Wwczas odezwaem si gono:
Abu Handala?
Abu Sufjan pozna mj gos i odpowiedzia:
Abu Fadl?
Tak odparem.
Co si dzieje? zapyta.

185
Koran, 12:92; jest to odpowied Jzefa (niech bdzie z nim pokj) na wczeniejsze sowa jego braci.
To Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), ktry wraz ze
swoimi ludmi wyruszy na Kurajszytw powiedziaem.
Co to za podstp? spyta Abu Sufjan.
Wsid na mojego mua razem ze mn powiedziaem i pojedziemy do namiotu
Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)..
Relacjonuje Abu Sufjan:
Wsiadem na tego mua, a za kadym razem, kiedy mijalimy jedno z ognisk
muzumanw, pytali oni, kto jedzie, ale widzc naszego wierzchowca, mwili: To stryj
Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) jedzie na swoim mule. Szo mi dobrze,
a trafiem na ognisko, przy ktrym siedzia Umar bin al-Chattab. On rwnie spyta, kto
jedzie, a nastpnie podszed do nas, rozpozna mnie i wykrzykn:
Abu Sufjan, wrg Boga! Dziki Bogu, nie jeste chroniony adnym paktem!
Wtedy Al-Abbas popdzi mua, dziki czemu on i Abu Sufjan dotarli do namiotu
Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) przed Umarem. Ten
przybieg wkrtce po nich i zacz prosi Proroka, by mg zabi Abu Sufjana. Wtedy jednak
Al-Abbas powiedzia, e obieca mu bezpieczestwo.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia do Abu
Sufjana:
Biada ci! Czy nie przyszed czas, by zawiadczy o Jednoci Boga i o prawdziwoci
posannictwa Muhammada?
Te sowa zmikczyy serce wodza Mekkaczykw, ktry zacz prosi Proroka (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) o ask, a nastpnie szczerze i z przekonaniem
zawiadczy, e nie ma bstwa prcz Boga Jedynego, a Muhammad jest Wysannikiem Boga.
Nastpnie Al-Abbas powiedzia Wysannikowi:
Abu Sufjan to czowiek, ktry ma zamiowanie do przechwaek, daj mu wic co, z
czego bdzie dumny.
Wwczas Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) oznajmi, e od tej pory
kady spord bawochwalcw, ktry znajdzie schronienie w domu Abu Sufjana, bdzie
bezpieczny. Bezpieczni mieli by rwnie wszyscy ci, ktrzy pozostan w swoich domach
lub schroni si na terenie witego Meczetu. Jak jednak zobaczymy pniej, owe przywileje
miay nie obejmowa kilku najgorszych wrogw islamu, zoczycw i zbrodniarzy spord
Kurajszytw.

Armia opuszcza Mar az-Zahran
We wtorkowy ranek siedemnastego dnia ramadanu smego roku hidry armia Proroka
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) opucia Mar az-Zahran. Al-Abbas zatrzyma
przy sobie Abu Sufjana i razem patrzyli na przemarsz wojownikw, by Kurajszyta mg
zobaczy ca potg islamu. Kade plemi nioso swj sztandar, a pochd zamyka oddzia
emigrantw i pomocnikw, w ktrym jecha Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo). Abu Sufjan zapyta, kim s ci ludzie, a Al-Abbas odpowiedzia, e to
Prorok Muhammad z najbliszymi towarzyszami.
adna armia, niewane jak potna, nie byaby w stanie pokona tych ludzi powiedzia
wtedy Abu Sufjan. Przysigam na Boga, nikt ju nie jest w stanie powstrzyma syna
twojego brata.
To jest potga Proroctwa powiedzia Al-Abbas, a Abu Sufjan przyzna mu racj.
Chorgiew pomocnikw nis Sad bin Ubada, a gdy mija on Abu Sufjana, powiedzia do
niego:
Dzisiaj bdziemy wiadkami wielkiej walki, a ty nie bdziesz mg schroni si przy
Kabie! Dzisiaj bdziemy wiadkami upokorzenia Kurajszytw!
Wtedy Abu Sufjan poskary si Wysannikowi Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), ktry rozgniewany rzek:
Dzisiaj wito Kaby bdzie zachowana, a Kurajszyci bd uhonorowani.
Po tym przykrym zajciu Sad straci zaszczyt niesienia sztandaru, ktry wedug jednej
relacji przej jego syn Kajs, a wedug innej Az-Zubajr.

28.5 Wkroczenie do Mekki
Kiedy zakoczy si przemarsz armii muzumanw, Al-Abbas poradzi Abu Sufjanowi, by
ten uda si szybko do Mekki i namwi innych Kurajszytw do poddania si bez walki. Abu
Sufjan tak uczyni, a gdy tylko znalaz si w Mekce, zacz woa:
O, Kurajszyci! Oto Muhammad przybywa z armi, ktrej nie moecie stawi czoa, ale
kady, kto wejdzie do mojego domu, bdzie bezpieczny!
Jego ona Hind bya tym oburzona i zacza szarpa swojego ma za wsy, przeklinajc
jego tchrzostwo. Abu Sufjan woa dalej:
O, Kurajszyci! Oto Muhammad przybywa z armi, ktrej nie moecie stawi czoa, ale
kady, kto wejdzie do mojego domu, bdzie bezpieczny!
Oby Bg ci zgadzi! odpowiedzieli mu. Co nam pomoe twj dom?
Kto pozostanie w swoim domu i zamknie drzwi, ten bdzie bezpieczny! woa Abu
Sufjan. Kto schroni si przy Kabie, ten bdzie bezpieczny!
Mekkaczycy nadal obraali Abu Sufjana, jednak szybko rozpierzchli si, kryjc si w
swoich domach lub w witym Meczecie. Jedynie najbardziej zatwardziali bawochwalcy,
tacy jak Akrama bin Abi Dahl, Safwan bin Umajja czy Suhajl bin Amr zebrali si w
Chandama, gotowi walczy do ostatniej kropli krwi. Wrd nich sta rwnie jeden uzbrojony
mczyzna z plemienia Banu Bakr Hamas bin Kajs.
Po co ci bro? spytaa jego ona.
Muhammad i jego towarzysze przybyli.
Na Boga, Muhammad i jego towarzysze nie uczyni nic zego.
Chciabym wzi kilku z nich do niewoli, by ci suyli!
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wyznaczy Chalida bin al-
Walida na dowdc prawej flanki, ktr tworzyy plemiona Aslam, Sulaim, Ghifar, Muzajna i
Duhajna. Mieli oni wkroczy do Mekki niej pooonymi drogami. Az-Zubajr bin Awwam
dziery sztandar, dowodzi lew flank i mia wkroczy do Mekki grnymi ciekami. Abu
Ubajda dowodzi piechot, ktra miaa wej do miasta od strony doliny. Wszyscy dowdcy
otrzymali rozkazy, by nie zabija nikogo, a siy uywa jedynie w obronie wasnej.
Oddziay armii muzumaskiej wkroczyy do Mekki, postpujc zgodnie z planem Proroka
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Ludziom Chalida bin al-Walida udao si
dotrze do centrum miasta, nie obeszo si jednak bez walki, bowiem bawochwalcy (by
wrd nich Hamas bin Kajs) urzdzili zasadzk.
Po starciu Hamas przyszed do swojego domu i powiedzia do ony:
Zamknij za mn drzwi.
Co si dzieje? zapytaa, a on odpowiedzia:
Och, gdyby widziaa t walk! Safwan i Akrama uciekli, a na nas posypay si ciosy
muzumaskich mieczy!
W potyczce zgino dwch muzumanw i dwunastu pogan.
Az-Zubajr dotar do miejsca, w ktrym dzisiaj stoi Meczet al-Fath, zatkn tam sztandar
muzumanw, a nastpnie oczekiwa na przybycie Wysannika Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo). Kiedy Prorok tam dotar, pomodli si dwa rakaty, dzikujc Bogu
za wszystkie aski, ktre okaza muzumanom, a przede wszystkim za to wspaniae
zwycistwo, jakim uhonorowa islam.

28.6 W witym Meczecie
Zaraz po wspomnianej modlitwie Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
ruszy wraz z grup emigrantw i pomocnikw do witego Domu Kaby, ktra jest
symbolem Jednoci i Potgi Boga. Bya ona otoczona przez przeszo trzysta szedziesit
posgw bokw. Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) rozbi je
wszystkie, recytujc wersety z Koranu:

I powiedz [Muhammadzie]: Przysza prawda i znikn fasz. Zaprawd, fasz musi
znikn!
186
,

a take

Powiedz [Muhammadzie]: Przysza prawda! Nie pojawi si fasz i nie
powrci!
187
(34:49)

Nastpnie Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) dokona
okrenia witego domu nie by jednak wtedy w stanie ihram. Na koniec zawoa Usmana
bin Talh, ktry by stranikiem Kaby, a ten przekaza Prorokowi klucze do witego Domu.
W rodku byy malowida, przedstawiajce Abrahama i Izmaela, rzucajcych wrebne
strzay. Prorok nakaza je zniszczy, a zaraz po tym wydarzeniu odprawi modlitw, stojc
tyem do wejcia do Kaby.
Kiedy Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) dokonywa okrenia Kaby,
pewien czowiek o imieniu Fudal bin Umajr postanowi, e podkradnie si do niego od tyu i
zabije go. Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) odwrci si i
powiedzia Fudalowi, e wie o jego zamiarach, a wtedy tamten od razu przyj islam.

Przemowa do Kurajszytw
Po modlitwie Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wychwala
swojego Pana, a nastpnie wszed na podwyszenie u wejcia do Kaby i przemwi do ludzi
nastpujcymi sowami:
Nie ma bstwa oprcz Boga Jedynego i nie ma On adnych wsptowarzyszy. Wypeni
On Swoj obietnic, wspomg Swojego sug i zniszczy wszystkie frakcje, ktre
zjednoczyy si przeciw niemu.
Od tej chwili nikt nie ma adnych przywilejw zwizanych z jego pochodzeniem lub
posiadanym majtkiem, za wyjtkiem tych, ktre przysuguj opiekunom Kaby i nosicielom
wody, ktrzy poj pielgrzymw.
Morderca, ktremu rodzina zabitego przebaczya jego zbrodni, zawsze musi zapi dija w
wysokoci stu wielbdw, w tym czterdziestu ciarnych, nawet jeli zabi niewiadomie lub
przypadkowo, zbyt mocno wymachujc batem.
O, Kurajszyci! Porzucie pych i dum z czasw dahilijji! Nie przechwalajcie si swoim
pochodzeniem, gdy wszyscy ludzie pochodz od Adama, a Adam zosta stworzony z gliny.
Nastpnie Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wyrecytowa:

O, ludzie! Oto stworzylimy was z mczyzny i kobiety i uczynilimy was ludami i
plemionami, abycie si wzajemnie poznawali. Zaprawd, najbardziej szlachetny spord
was, w obliczu Boga, to najbardziej bogobojny spord was! Zaprawd, Bg jest
Wszechwiedzcy, dobrze wiadomy!
188
.

186
Koran, 17:81.
187
Koran, 34:49.
188
Koran, 49:13.

O, Kurajszyci zapyta Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).
jak mylicie, co teraz zamierzam z wami zrobi?
Sdzimy, e potraktujesz nas askawie, szlachetny bracie, synu szlachetnego brata
odpowiedzieli. Wwczas Prorok powiedzia:
Odpowiem wam sowami, jakie dawno temu wypowiedzia mj brat Jzef: Niech adna
nagana nie spadnie dzi na was! Niech Bg wam przebaczy! On jest Najmiosierniejszy z
tych, ktrzy czyni miosierdzie!
189
Idcie, jestecie wolni.
Po tych sowach Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) usiad w
meczecie. Ali (wedug innej relacji Al-Abbas) przynis mu klucze do Kaby i powiedzia:
Wyznacz kogo, kto bdzie opiekowa si Kab i poi pielgrzymw.
Gdzie jest Usman bin Talha? zapyta Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo). Zawoano Usmana, a Prorok powiedzia:
Usmanie, to klucze do Kaby. Dzisiejszy dzie jest dniem prawoci i wiernoci.
Zgodnie z przekazem Ibn Sada, Wysannik Boga powiedzia Usmanowi: Ty i twoi
potomkowie bdziecie nosi wod dla pielgrzymw, a a do koca wiata.

Bilal wzywa do modlitwy z dachu Kaby
Gdy nadszed czas modlitwy, Bilal wspi si na dach Kaby, eby wykona azan. W
pobliu znajdowali si Kurajszyci Itab bin Usajd i Al-Haris bin Hiszam, ktrym towarzyszy
Abu Sufjan bin Harb. Itab, nie mogc pogodzi si z sytuacj, powiedzia: Bg uhonorowa
mojego ojca, zabierajc jego dusz przed nadejciem tego dnia. Wtedy podszed do nich
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), ktremu Bg przekaza,
zostao powiedziane. Al-Haris i Itab powiedzieli: Przysigamy na Boga, e bylimy sami i
aden czowiek nie mg nas usysze. Zaraz potem obaj przyjli islam.
Po modlitwie Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) uda si do domu
Umm Hani, gdzie obmy si i pomodli, by podzikowa Bogu za zwycistwo. Wczeniej
Umm Hani udzielia schronienia dwm spord wrogw islamu, ktrzy obecnie pragnli
okaza skruch za swoje wystpki. Prorok powiedzia jej: Bezpieczni s ci, ktrym udzielia
schronienia.

28.7 Wyroki mierci i amnestie
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nie przebaczy jednak
najgorszym zbrodniarzom spord Kurajszytw, ktrych nic nie mogo ochroni mieli
zosta zabici nawet gdyby kryli si pod zason Kaby.
Abd Allah bin Abi Sarh odszed od islamu, uciek do Mekki i wystpowa przeciwko
muzumanom i ich religii. Wykonano na nim wyrok mierci.
Akrama bin Abi Dahl prbowa walczy z wiernymi jeszcze wtedy, gdy pokojowo
nastawieni muzumanie wkraczali do Mekki. Pniej uciek do Jemenu. Jego ona poprosia
Proroka o zapewnienie mu bezpieczestwa po powrocie, na co Wysannik Boga (niech bdzie
z nim pokj i bogosawiestwo) ostatecznie przysta. Akrama wrci, przyj islam i sta si
dobrym muzumaninem.
Abd al-Uzza bin Chatal
190
kry si pod zason Kaby, a gdy poinformowano o tym Proroka
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), ten powiedzia: Zabijcie go.

189
Koran, 12:92.
190
Gdy by jeszcze muzumaninem, wraz z jednym z pomocnikw i jego niewolnikiem zosta wyznaczony
do zbierania jamuny. Wda si w ktni z niewolnikiem i zabi go, a nastpnie zbieg, doczy do pogan i
porzuci islam. Nigdy nie okaza on skruchy za swoje zbrodnie, a co wicej, zatrudni dwie piewaczki, by
wykonyway dla niego pieni, ktrych sowa obraay WysannikaBoga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo). Przyp. tum.

Zabity zosta rwnie Mikjas bin Sababa. Gdy by on jeszcze muzumaninem, jeden z
pomocnikw zabi jego brata Hiszama (by to nieszczliwy wypadek). Wtedy Prorok (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) kaza mordercy zapaci okup krwi, na co zgodziy
si obie strony. Pniej jednak Mikjas zabi tamtego pomocnika, a nastpnie wyrzek si
islamu i zbieg do Mekki.
Ali wykona wyrok mierci na poganinie o imieniu Al-Huaris, ktry ze szczeglnym
okruciestwem traktowa muzumanw przed emigracj do Medyny.
Amnestia nie obejmowaa rwnie Safwana bin Umajji, ktry wzywa innych
bawochwalcw do zwalczania muzumanw i zabijania ich. Safwan w obawie o swoje ycie
uciek z Mekki, lecz Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zgodzi
si zagwarantowa mu bezpieczestwo, gdy poprosi o to Umajr bin Wahb al-Damhi. Umajr
dowiedzia si, e Safwam chce uda si do Deddy, a nastpnie popyn do Jemenu,
powiedzia wic do Proroka:
Daj mi dwa miesice na sprowadzenie go.
Masz cztery miesice odpowiedzia Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo).
Ostatecznie Safwan przyj islam, a jego ona zrobia to jeszcze przed nim. Ich
maestwo pozostao wane.
Ibn Hadar przekaza ponadto, e Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
wybaczy nawet Wahsziemu bin Harbowi, ktry zabi jego stryja, Hamz. Przebaczenie
uzyskaa take Hind bint Utba (ona Abu Sufjana), ktra z martwego ciaa Hamzy wycia
wtrob i prbowaa j zje.

28.8 Drugie przemwienie do mieszkacw Mekki
Drugiego dnia po wkroczeniu do miasta Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) wygosi kolejne przemwienie do Mekkaczykw, w ktrym
przypomnia im o witoci Mekki. Po wychwaleniu Boga zapewni, e Mekka pozostanie
wita a do Dnia Sdu Ostatecznego. Przelewanie krwi na jej terenie miao pozosta
zakazane (pozwolenie na walk zostao dane przez Boga tylko Prorokowi niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo i tylko na ten jeden raz).
Wedle relacji Al-Abbasa Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
powiedzia:
Bg uczyni z Mekki nienaruszalne sanktuarium. Bya on sanktuarium przede mn i
bdzie nim po mnie. Otrzymaem pozwolenie na walk jedynie na kilka godzin. Na terenie
Mekki zabranione jest wyrywanie krzeww, cinanie drzew, polowanie i podnoszenie
przedmiotw lecych na ziemi, chyba e kto zamierza publicznie pokaza, co znalaz
191
.
Wysanniku Boga! powiedzia wtedy Al-Abbas. A co z traw cytrynow? Uywaj
jej przecie zotnicy i jest ona rodzajem poywienia.
Za wyjtkiem trawy cytrynowej powiedzia Prorok.
Zgodnie z jednym z przekazw w czasie przemwienia pewien czowiek z Jemenu zwany
Abu Szah wsta i powiedzia:
Wysanniku Boga! Zapisz dla mnie swoje przemwienie.
Zapiszcie je dla Abu Szaha powiedzia wtedy Wysannik Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo).
W tym czasie jeden z czonkw plemienia Chuzaa zabi czowieka z innego klanu, nie
mogc pohamowa prymitywnych instynktw sprzed islamu. Prorok (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) potpi zabjc i da rodzinie zabitego wybr midzy przyjciem
dija a skazaniem mordercy na mier.

191
Tak, by mona byo odnale waciela zguby (przyp. tum.).
Zaraz po przemwieniu Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) uda si na
wzgrze As-Safa, znajdujce si nieopodal Kaby. Wysannik Boga zwrci swoj twarz w
kierunku witego Domu, unis rce i pogry si w modlitwie. Medyczycy zaczli
obawia si, e Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) opuci ich i
pozostanie w swoim rodzinnym miecie. Gdy Prorok Muhammad dostrzeg niepokj na ich
twarzach, poprosi ich, by powiedzieli mu, co si stao. Powiedzieli mu, co ich martwi, a
wtedy odpowiedzia, e zamierza y i umrze razem z nimi.

28.9 Przyjmowanie islamu i przysigi
Mekkaczycy zrozumieli, e teraz nic nie powstrzyma islamu, a jedyn drog do sukcesu i
pomylnoci jest przyjcie tej religii. Ludzie schodzili si tumnie, by zoy przed Prorokiem
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wyznanie wiary i przysig na posuszestwo
Bogu i Jego Wysannikowi. Wysannik Boga przyjmowa ich przysigi, siedzc na wzgrzu
As-Safa, a poniej niego siedzia Umar bin al-Chattab.
Najpierw przysigi skadali mczyni, a po nich to samo czyniy kobiety. Za przykadem
innych posza take ona Abu Sufjana, Hind bint Utba. Obawiaa si jednak, e Prorok (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nie przyjmie jej przyrzeczenia i ukarze j, dlatego
te, kiedy Wysannik Boga mwi o tym, e zabrania dodawania Bogu towarzyszy, staraa si
ukry swoj twarz. Kiedy jednak powiedzia, e zabrania kradziey, nie wytrzymaa i zacza
skary si na skpstwo swojego ma, mwic, e zabiera on wszystko dla siebie, a jej nie
pozostawia nic. Wtedy Wysannik Boga rozemia si, gdy od razu j rozpozna. Hind
zacza prosi o przebaczenie, a Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) od
razu wybaczy jej wszystkie przewinienia.
Przysiga mwia rwnie, e zakazane s cudzostwo, morderstwo i krzywoprzysistwo.
Hind posusznie przysigaa i powiedziaa, e nie przyszaby zoy przyrzeczenia, gdyby nie
pragna si poprawi. Kiedy wrcia do swojego domu, rozbia posek boka, ktremu
wczeniej oddawaa cze, mwic przy tym: Zaprawd, przez ciebie ylimy w
zabdzeniu!
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) pozosta w Mekce przez
dziewitnacie dni. Przez ten czas naucza ludzi islamu i pokazywa im, jak mog kroczy
ciek prawoci. Nakaza Abu Usajdowi, by ten zaj si napraw filarw w witym
meczecie. Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zaj si take wysaniem
posw, ktrzy mieli ludzi do przyjcia islamu. Kolejnym zadaniem byo zniszczenie
wszystkich posgw bokw na terenie Mekki, a ze cian usunito wszystkie bluniercze
malowida. Wysannik Boga powiedzia wtedy: Ten kto wierzy w Boga i Dzie Sdu, ten
powinien zeskroba ze cian swojego domu wszystkie malowida.

Tak wyglda historia powrotu muzumanw do Mekki i decydujcej kampanii, po ktrej
ostatecznie upado bawochwalstwo, a ktrej zapowiedzi by pokj zawarty w Al-Hudajbija.
Arabowie czekali na t bitw, w gbi duszy wiedzc, e witym Meczetem mog wada
jedynie wyznawcy prawdziwej religii Boga. To przekonanie byo w nich gboko
zakorzenione od pidziesiciu lat wtedy klsk poniosa armia Abrahy, ktra ze soniem na
czele maszerowaa, by zniszczy wity Dom.
Dawniej muzumanie w Mekce bali si wyznawa swoj wiar, teraz rzdzili miastem.
Armia wiernych, ktra cakiem niedawno z trudem dochodzia do trzech tysicy wojownikw,
urosa do dziesiciu tysicy zbrojnych, a wkrtce miaa przekroczy t liczb. Ludzie tumnie
garnli si do islamu. Muzumanie stali si najwiksz si na Pwyspie Arabskim
kontrolowali najwaniejszy orodek religijny, a w razie potrzeby mogli wystawi najwiksze
wojsko. Coraz to nowe plemiona arabskie przyjmoway islam i niosy jego przesanie w
najdalsze krace pwyspu.

28.10 Po odzyskaniu Mekki dla islamu
Jeszcze w czasie pobytu w Mekce Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) zacz przygotowywa nowe oddziay wojska, ktre miay zniszczy
wszystkie przedislamskie obiekty kultu.
W miesicu ramadan smego roku hidry, Chalid bin al-Walid zosta wysany do miejca
znanego jako Nachla, gdzie znajdowa si posg bogini al-Uzza, czczony przez Kurajszytw i
ludzi z Banu Kinana. Bstwem tym opiekowa si klan Banu Szajban. Chalid zabra ze sob
trzydziestu jedcw, a po dotarciu do celu rozbi boka. Gdy wrci, Wysannik Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zapyta go, czy nie zauway czego niezwykego, na
co Chalid odpar, e nic takiego nie widzia. Prorok nakaza mu uda si do Nachla jeszcze
raz. Tym razem Chalid zasta tam cakowicie nag, czarn kobiet. Zabi j mieczem, po
czym powrci do Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) i opowiedzia mu o
tym, co zaszo.
W tym samym miesicu Amr bin al-As zosta wysany, by zniszczy innego boka,
ktrego ludzie nazywali Suwa i ktry by czczony przez plemi Hudajl. Miejsce jego kultu
znajdowao si mniej wicej trzy kilometry od Mekki. Gdy Amr dotar do celu, stranik tego
miejsca zapyta, czego tu szuka, na co Amr odpowiedzia, e zgodnie z rozkazem Proroka
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) ma rozbi posg, po czym nie suchajc
tamtego mczyzny, ktry mwi, e nie zdoa tego zrobi uczyni to. Stranik by tak
zszokowany, e od razu przyj islam.
Rwnie w ramadanie Sad bin Zajd al-Aszhali zosta wysany do Al-Maszallal, by
zniszczy posg boka o imieniu Manat. On rwnie napotka nag, czarn czarownic z
potarganymi wosami, ktra lamentowaa i bia si po piersiach. Sad zabi j, zniszczy boka
i powrci do Mekki.
Nieco pniej, ale w tym samym roku, Chalid bin al-Walid na czele trzystu pidziesiciu
jedcw spord pomocnikw, emirantw i plemienia Banu Salim wyruszy na spotkanie z
Beduinami z klanu Banu Chuzajma, by zaprosi ich do islamu. Kiedy tamci nie udzielili
jasnej odpowiedzi, Chalid wyda rozkaz do ataku, w ktrym zgino kilku Beduinw, a reszta
dostaa si do niewoli.
Mimo sprzeciwu innych towarzyszy Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) Chalid rozkaza zabi jecw. Gdy wiadomo o tym dotara do
Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), ten bardzo si zasmuci,
wznis rce do nieba i dwa razy zawoa: Boe, jestem niewinny tego, co zrobi Chalid!
Nastpnie wysa do Banu Chuzajma Alego, ktry mia przeprosi rodziny zabitych i
wypaci im okup.
Jakby tego byo mao, Chalid pokci si z Abd ar-Rahmanem bin Aufem. Gdy Wysannik
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) dowiedzia si o tym, bardzo si rozgniewa i
nakaza Chalidowi, by natychmiast przeprosi i zaprzesta sporw, gdy towarzyszom Proroka
nie godzi si, by si kcili.

Trzeci i ostatni etap ycia Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) to czas zbioru owocw dugiej pracy na rzecz islamu. Sukces wyprawy na
Mekk nieodwracalnie zmieni ca sytuacj, panujc w Arabii. Kurajszyci byli wzorem dla
wszystkich Arabw, poniewa stali na stray ich tradycji, religii, kultury i zwyczajw, dlatego
przyjcie przez nich islamu oznaczao upadek politeizmu i zwyczajw przedislamskiej
ignorancji na caym Pwyspie Arabskim.
Wydarzenia z trzeciego etapu ycia Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
mona podzieli na dwie gwne kategorie: jedna to wyprawy wojenne, druga to zapraszanie
innych ludw do islamu oraz tumne przystpowanie ludzi do religii Boga. Jedne i drugie
zdarzenia nastpoway na przemian lub w tym samym czasie, jednak dla wikszej
przejrzystoci tekstu oba aspekty rozwoju islamu omwimy osobno. Na pocztku opiszemy
wojny i walki.




29. Bitwy pod Hunajn i At-Taif

29.1 Przygotowania nieprzyjaci islamu
Po zdobyciu Mekki Arabowie zrozumieli, e nie mog duej pozostawa obojtni wobec
misji Wysannika (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) i pozostaje im jedynie
przyj islam lub walczy. Wikszo wybraa t pierwsz opcj, jednak niektre
barbarzyskie klany zdecydoway si na walk. Najwiksze znaczenie wrd nich miay
plemiona Hawazin i Sakif. Wodzowie tacy, jak Nasr, Daszm czy Sad bin Bakr byli zgodni
co do tego, e ich duma nie pozwala im przyj nowej religii. Wodzem caej armii wrogw
islamu zosta Malik bin Auf an-Nasri, ktry nakaza wojownikom, by zabrali ze sob cay
swj dobytek, rodziny i bydo. Wszyscy mieli zebra si w dolinie Awtas na terytorium
Hawazin, ktra leaa okoo dziesiciu dni drogi od Mekki, niedaleko Hunajn.
Gdy tylko armia rozbia obz w Awtas, ludzie zgromadzili si wok Malika, by
dowiedzie si, jaki ma plan. By wrd nich stary i dowiadczony niewidomy mczyzna
Durajd bin as-Summah, ktry zapyta:
W jakiej dolinie si znajdujemy?
W dolinie Awtas odpowiedziano mu.
Jake to wspaniae miejsce dla naszych jedcw! powiedzia starzec. Nie jest to ani
strome wzniesienie, ani gadka rwnina. Wytumaczcie mi jednak, czemu sysz, jak rycz
osy i wielbdy, becz owce i pacz dzieci?
Malik bin Auf nakaza, bymy zabrali nasze majtki, kobiety, dzieci i zwierzta
odpowiedzieli wojownicy.
Wwczas Durajd zwrci si do Malika i poprosi go, by ten wyjani, dlaczego podj tak
decyzj. Malik odpowiedzia, e nakaza ludziom zabra wszystko ze sob, gdy wierzy, e
doda im to odwagi i powstrzyma ich przed ucieczk, poniewa bd wiadomi, e w razie
poraki strac wszystko, co maj. Wtedy Durajd powiedzia:
Przysigam na Boga, e nie jeste wodzem, a jedynie zwykym pasterzem. Czy naprawd
sdzisz, e cokolwiek jest w stanie zatrzyma rozbitych i przeraonych ludzi? Jeli wygrasz
bitw, nie zdobdziesz niczego wicej, ni miecze i wcznie, jednak jeli j przegrasz,
doprowadzisz cay swj lud do upadku. Maliku, jeli ruszysz do walki z tym wszystkim,
niczego nie osigniesz. Lepiej bdzie, jeli starcy, kobiety i dzieci pozostan bezpieczni w
grach. Wtedy modzi wojownicy bd mogli ruszy do szary i zaatakowa wroga. Jeli
zwyciycie, doczymy do was, jeli jednak przegracie, nie utracimy wszystkiego i bdziemy
mieli szans na ucieczk.
Na Boga, nigdy ci nie posucham! odpar zalepiony dum Malik. Stae si stary i
brak ci si. Ludzie Hawazin pjd za mn lub przebij swe plecy mieczem!
Bdziemy ci posuszni odpowiedzieli Hawazin. Wwczas Durajd powiedzia
wierszem:
Dane mi byo doy tego dnia, jednak nie mog powiedzie, bym czu z tego powodu
rado.
Po tej rozmowie Malik wysa zwiadowcw, by powiedzieli mu, jak liczne i jak dobrze
uzbrojone s wojska muzumanw. Wrcili pobici i poranieni, a gdy zapyta ich, co si stao,
odpowiedzieli mu, e widzieli wspaniaych jedcw na nakrapianych koniach, jednak
przyczyn ich poraki bya ktnia w ich szeregach.
Take Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), do ktrego doszy wieci o
armii wroga, wysa zwiadowc. Al-Aslami przekrad si do obozu przeciwnikw, wmiesza
si midzy nich, pozna ich plany, a nastpnie udao mu si bezpiecznie powrci do
Wysannika Boga, by zda mu raport.

29.2 Muzumanie wyruszaj z Mekki w kierunku Hunajn
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) opuci Mekk szstego
dnia miesica szawwal, prowadzc do boju dwanacie tysicy wojownikw. Dziesi tysicy
z nich brao udzia w wyprawie na Mekk, a dwa tysice stanowili ci, ktrzy niedawno
przyjli islam. Namiestnikiem Mekki zosta Itab bin Usajd, a Prorok poyczy od klanu
Safwana bin Umajji zbroje dla stu ludzi.
W drodze do Hunajn wierni zobaczyli wielkie, zielone drzewo. Arabowie zawieszali na
nim bro, skadali pod nim ofiary i czcili je jako boka o imieniu Zat Anwat. Niektrzy
spord nowych muzumanw z armii Wysannika (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) powiedzieli:
Czy nie moglibymy skorzysta z bogosawiesta Zat Anwat tak, jak korzystaj z nich
inni?
Bg jest Wielki! odpowiedzia Prorok. Przysigam na Tego, w Ktrego rkach jest
dusza Muhammada, e powiedzielicie do mnie to samo, co Izraelici do Mojesza, kiedy
mwili: Zrb dla nas boka, takiego jakiego maj tamte ludy. Zaprawd, jestecie
ignorantami. Zaprawd, bdziecie naladowa ze tradycje pogaskich ludw.
192

Wieczorem ostatniego dnia przed bitw do Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) przyby jeden z jedcw, ktry powiedzia:
Wspiem si na wzgrza i przedarem si midzy szeregami Hawazin, widziaem ich
wielbdy, owce i inne zwierzta. Zaprawd, zgromadzili si tam wszyscy Hawazin.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) umiechn si i
powiedzia:
Jeli Bg pozwoli, jutro wszystko to stanie si naszym upem.
Wwczas wielu muzumanw, widzc potg wasnej armii, zapomniao o pokorze i
powiedziao: Niemoliwe, bymy zostali pokonani! Ich sowa bardzo zabolay Wysannika
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).

29.3 Przebieg bitwy pod Hunajn
W nocy dziesitego dnia miesica szawwal muzumaska armia dotara do Hunajn, jednak
Malik bin Auf ze swoim wojskiem by tam przed nimi. Rozkaza on swoim ludziom, by zajli
pozycje na zboczach gr nad drogami, prowadzcymi do doliny. Mieli oni zrzuca kamienie
na muzumanw i prowadzi ostrza z ukw, a nastpnie zej na d, zaatakowa ich, rozbi
ich szeregi i pokona przeciwnikw.
By jeszcze przedwit, gdy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) zacz przygotowywa wojsko do marszu ku bitwie. Osobicie wyznaczy
dowdcw i chorych.

Hawazin atakuj
Tu przed witem muzumanie (cakowicie niewiadomi zasadzki) wkroczyli do doliny
Hunajn. Nagle zostali zasypani gradem strza i kamieni, zaraz potem ze wszystkich stron

192
Jest to przestroga dla wszystkich muzumanw. Nie powinnimy naladowa innowiercw w ich
praktykach religijnych, gdy jest to rodzaj bawochwalstwa i forma niewiary (przyp. tum.).
ruszyy do ataku oddziay nieprzyjaci. W szeregach armii islamu wybucha panika. Ludzie
krzyczeli, e poganie wykorzystuj potn magi, a Abu Sufjan bin Harb, ktry niedawno
przyj islam, powiedzia: Wrg bdzie ciga nas a do Morza Czerwonego. Muzumanie
zaczli ucieka z pola walki.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zawoa: Ludzie,
wracajcie! Jam jest Wysannik Boga, jam jest Muhammad, syn Abd Allaha!, jednak
pozostao przy nim jedynie kilku spord najbliszych towarzyszy. Prorok jednak by
nieustraszony. Mocno ciga wodze swojego wierzchowca, by nie pozwoli mu na ucieczk,
i krzycza: Jestem Wysannikiem Boga i nie ma w tym kamstwa! Jestem potomkiem Abd al-
Muttaliba! Mimo to Abu Sufjan chwyci za cugle wierzchowca Proroka (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) i woa, e bitwa jest ju przegrana i trzeba ratowa si ucieczk.
To samo mwi stojcy tu obok Al-Abbas. Wtedy Wysannik Boga zeskoczy z sioda i
zawoa: Boe, zelij nam Swoj pomoc! Nastpnie nakaza Al-Abbasowi, ktry by znany
z dononego gosu, by zwoa wszystkich muzumanw, krzyczc tak gono, jak tylko
potrafi. Gdzie s jedcy?!, krzykn Al-Abbas, ktry pniej powiedzia: Na Boga, gdy
usyszeli mj gos, zawrcili i pdzili do walki niczym antylopy, kiedy biegn, by ratowa
swoje mode.

Powrt muzumanw do walki
Jedcy zawracali swoje wierzchowce i tumnie wracali do walki. Przybywamy, by ci
suy! Przybywamy!, krzyczeli. Ci, ktrym konie lub wielbdy nie chciay by posuszne,
kuli je ostrzami mieczy i zmuszali do biegu w t stron, z ktrej dochodzi gos Al-Abbasa.
Wkrtce wok Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) stana setka
jedcw. Wtedy Al-Abbas zacz nawoywa pomocnikw, a jako ostatnich Banu al-Haris
al-Chazrad.
Muzumanie wrcili na pole walki tak szybko, jak wczeniej z niego uciekli. Obie armie
stary si ze sob, a Wysannik (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia, e
teraz bitwa staa si naprawd sroga. Nastpnie wzi do rki nieco ziemi i cisn ni w stron
bawochwalcw, mwic: Oby wasze twarze byy pohabione! Zaraz po tym poganie
zaczli si wycofywa.

Miadce zwycistwo
Po kilku godzinach byo jasne, e muzumanie zwyciyli. Polego siedemdziesiciu
wojownikw z plemienia Sakif, a muzumanie zdobyli ich bro, wierzchowce i stada zwierzt
hodowlanych. Wojownicy wroga uciekali w stron At-Taif, Nachla lub Awtas. Za jednymi z
nich ruszya w pocig grupa zbrojnych pod dowdztwem Abu Amira al-Aszariego, jednak
wrg by jeszcze silny muzumanie zostali rozbici, a sam Abu Amir poleg. Lepiej powiodo
si wiernym, ktrzy cigali pogan uciekajcych do Nachla. Tym razem muzumanie osignli
sukces, a w tej walce poleg stary Durajd.
Z okazji zwycistwa pod Hunajn bg objawi nastpujce wersety:

A Bg pomg wam zwyciy w wielu regionach, i w dniu Hunajn, kiedy was zadziwia
wasza mnogo. Lecz ona od niczego was nie wybawia i ziemia staa si dla was zbyt ciasna
mimo jej rozlegoci. Potem odwrcilicie si plecami.
Nastpnie Bg zesa Swj spokj na Swojego Posaca i na wiernych. On zesa wojska,
ktrych nie widzielicie, i ukara tych, ktrzy nie uwierzyli. Taka jest zapata dla
niewiernych!
193



193
Koran, 9:25-26.
upy
Muzumanie wzili do niewoli sze tysicy ludzi, zdobyli te dwadziecia cztery tysice
wielbdw, ponad czterdzieci tysicy owiec i cztery tysice uncji srebra. Wysannik Boga
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) rozkaza, by upy zgromadzono w Al-Dirana,
a do ich pilnowania wyznaczy Masuda bin Amra al-Ghifariego. Nastpnie zadecydowa, e
naley od razu zaatakowa miasto At-Taif, ktre byo ostatni w tym rejonie twierdz
przeciwnikw islamu.
Jeszcze przed wyruszeniem do At-Taif pewna kobieta spord jecw, Asz-Szajma bin al-
Haris as-Sadija, poprosia, by moga zobaczy si z Prorokiem (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo). Okazao si, e jest ona jego przyrodni siostr. Wysannik (niech bdzie
z nim pokj i bogosawiestwo) od razu da jej lepsze ubranie, zwrci wolno i pozwoli,
by wrcia do swoich ludzi.

29.4 Oblenie At-Taif
Kampania At-Taif bya kontynuacj wojny z plemionami Sakif i Hawazin, poniewa po
bitwie pod Hunajn cz ich wojownikw ucieka wanie do At-Taif, gdzie za murami
miasta czekali na muzumanw. By wrd nich take Malik bin Auf.
Kiedy zakoczono gromadzenie upw w Al-Dirana, cz armii muzumaskiej pod
dowdztwem Chalida bin al-Walida ruszya na At-Taif, natomiast Wysannik Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) z reszt wojska pomaszerowa na Nachla, Karn al-
Manzil i Lajja. W Lajja znajdowaa si twierdza Malika bin Aufa, ktr Prorok nakaza
zburzy, a nastpnie rwnie skierowa si na At-Taif, gdzie Chalid bin al-Walid rozpocz
ju oblenie.
Dokadny czas trwania oblenia nie jest znany. Wiadomo jedynie, e trwao dziesi do
dwudziestu dni. Muzumanie ostrzeliwali twierdz, obrocy nie pozostawali im duni, a
strzay obu wojsk latay tak gsto, a wojownikom zdawao si, e to szaracza. Wielu
muzumanw zostao rannych, a dwunastu zgino. Pniej wierni rozbili obz na wzgrzu
(dzisiaj stoi tam Meczet At-Taif), co pozwolio im wyj poza zasig pociskw wroga.
Wreszcie Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) rozkaza zbudowa katapult
i rozpocz burzenie murw twierdzy. Nie trzeba byo dugo czeka, a w murze powstaa
wyrwa, przez ktr wojownicy mogli wtargn do miasta. Muzumanie ruszyli do ataku,
chronic si pod drewnian konstrukcj, ktr zamierzali podpali za murami, jednak zanim
je przekroczyli, obrocy wylali na nich roztopione elazo, caa konstrukcja stana w ogniu, a
atakujcy zaczli ucieka. Od razu dostali si pod ostrza i wielu z nich zostao zabitych, cho
niektrym udao si wycofa.
By zmusi obrocw do poddania si, Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) nakaza podpali ich sady owocowe. Wtedy jednak ludzie z plemienia
Sakif zaczli baga, by okaza im lito na drodze Boga, majc na uwadze czce ich wizy
krwi. Wysannik Boga nakaza wwczas zaprzesta niszczenia sadw.
Nastpnie Wysannik (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) kaza ogosi, e
kady, kto wyjdzie z twierdzy, by si podda, bdzie bezpieczny. Zdecydowao si na to
dwudziestu trzech obrocw. Jeden z nich opuci si na linie z muru, uywajc konstrukcji,
ktra normalnie suya do wydobywania wody ze studni, std Prorok nada mu przydomek
Abu Bakra, co znaczy Czowiek z Koowrotem. Kademu z nich Wysannik Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) przydzieli jednego z muzumanw, ktry pilnowa
swojego czowieka, ale take opiekowa si nim i pomaga mu.
Mury twierdzy byy zbyt potne, by mona byo wzi j szturmem, w spichlerzach
wroga byo zapasw przynajmniej na rok, a muzumanie cierpieli z powodu ostrzau
oblonych. Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia wtedy o
obrocach do Nawfala bin Muawijji: S niczym lis, kryjcy si w swej norze jeli
bdziesz na niego czyha, w kocu go dopadniesz, lecz jeli go zostawisz, nie zaszkodzi ci.
Potem zadecydowa o zwiniciu oblenia, a do ogoszenia ludziom tej decyzji zosta
wyznaczony Umar bin al-Chattab, ktry powiedzia im:
Jeli Bg pozwoli, jutro zostawiamy At-Taif i wracamy do domw.
Muzumanom trudno byo zaakceptowa t decyzj, wic odpowiedzieli:
Czy powinnimy wraca, gdy twierdza pozostaje niezdobyta?
W takim razie jutro rano sprbujcie wzi j szturmem powiedzia Umar.
Tak te si stao. Wojownicy ruszyli do ataku, ale pod gradem strza musieli si wycofa.
Wtedy Umar powtrzy: Jeli Bg pozwoli, jutro zostawiamy At-Taif i wracamy do
domw. Tym razem nikt nie protestowa i wszyscy zaczli przygotowania do wymarszu.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) widzc to, umiechn si.
Gdy tylko wojsko ruszyo w drog powrotn, Wysannik (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) powiedzia:
Powiedzcie: Powracamy, okazujemy skruch, oddajemy cze naszemu Panu i Jego
wychwalamy.
Nastpnie powiedzia: Boe, poprowad do islamu plemi Sakif.

29.5 Podzia upw w Al-Dirana
Przed rozpoczciem podziau zdobyczy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) pozosta w Al-Dirana przez dziesi nocy. Mia nadziej, e Hawazin
oka skruch, nawrc si i przyl wiadomo o przyjciu islamu (wwczas odzyskaliby
wszystko, co stracili), jednak kiedy nie przyby od nich aden pose, zaczto dzieli upy.
Najwieksz cz zdobyczy Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) przyzna
Kurajszytom i Beduinom, ktrzy niedawno przyjli islam.
Abu Sufjan bin Harb otrzyma sto wielbdw i czterdzieci uncji zota, a mimo tego
wszystkiego pyta jeszcze: A gdzie s upy nalene mojemu synowi Jazidowi? Prorok
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) da wic Jazidowi tyle samo, ile jego ojcu.
Jednak Abu Sufjan dalej pyta: A gdzie s upy nalene mojemu synowi Muawijji?
Wysannik Boga da Muawijji tak sam zdobycz, jak przyzna jego ojcu i bratu. Hakim bin
Hizam otrzyma sto wielbdw, ale da wicej, wic otrzyma jeszcze drugie tyle. Safwan
bin Umajja
194
dosta natomiast trzysta wielbdw na pocztku mia otrzyma sto, ale
rwnie prosi o wicej. Innym przywdcom kurajszyckim i beduiskim przyznano po sto,
pidziesit lub czterdzieci wielbdw.
Ludzie zaczli mwi, e: Muhammad musi by bogaty, skoro hojnie naradza innych,
wic do Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) przychodzili nastpni i
nastpni, majc nadziej na jak najwikszy udzia w upach. Niektrzy Beduini byli tak
zachanni, e odebrali Wysannikowi Boga jego wasne ubrania! Wysannik (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia wtedy: Ludzie, zwrcie mi moje ubranie!
Przysigam na Tego, w Ktrego rkach spoczywa moja dusza, e jeli miabym tyle
wielbdw, ile drzew Tihamy, to oddabym wam wszystkie. Wiecie przecie, e nie jestem
skpy i nigdy nie kami. Ludzie, przysigam na Boga, e nie otrzymaem wicej ni jedn
pit tego, co wy otrzymalicie, a nawet ta jedna pita powrcia do was.
Zaraz po przydzieleniu upw nowym muzumanom Wysannik Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) nakaza, by Zajd bin Sabit przeliczy reszt upw, a nastpnie
zwoa pozostaych. Piesi wojownicy otrzymali po cztery wielbdy i czterdzieci owiec, za
jedcy po dwanacie wielbdw i sto dwadziecia owiec.

al pomocnikw

194
Oznacza to, e Safwan zosta zawrcony z drogi do Jemenu (przyp. red. pol.).
upy zostay rozdzielone mdrze, a ich podzia pokazuje dalekowzroczno Proroka (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Faktem jest, e wielu ludzi prawd poznaje jedynie
drog odka, a nie rozwaa i intelektu. Ci ludzie poznaj islam dopiero wtedy, gdy
zaspokojone bd ich pragnienia.
Niestety wielu ludzi nie pojo mdroci Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo). Od razu zaczy si narzekania. Szczeglnie li byli pomocnicy,
poniewa nie otrzymali nic, chocia pod Hunajn powrcili do Proroka jako jedni z
pierwszych, by ju do samego koca dzielnie walczy. Teraz musieli przyglda si ludziom
obadowanym skarbami, gdy sami pozostali z pustymi rkoma.
Wedug relacji Ibn Ishaka, niektrzy z nich byli tak rozzoszczeni, e nawet mwili
nieprzyjemne rzeczy o Proroku (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Wreszcie Sad
bin Ubada powiedzia o tym Wysannikowi Boga.
O Wysanniku Boga powiedzia Sad kilku pomocnikw ma do ciebie al, gdy
pomine ich przy rozdzielaniu upw, za hojnie obdarowae Kurajszytw i Beduinw.
Sadzie, a ty co o tym sdzisz? zapyta Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo).
Przecie wiesz, Wysanniku Boga, e jestem jednym z nich odpar Sad.
Zwoaj wic swoich ludzi poleci Prorok.
Sad zrobi to, o co poprosi go Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo). Oprcz pomocnikw przyszli take inni muzumanie, a Sad pozwoli
pozosta jedynie emigrantom. Nastpnie oznajmi Prorokowi: Pomocnicy zebrali si i wci
czuj al z powodu twoich zarzdze. Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) wyszed do nich, dzikowa Bogu i wychwala Go, a nastpnie powiedzia:
Syszaem, e gniewacie si na mnie. Czy nie przyszedem do was, gdy nie znalicie
prawdy, a Bg was poprowadzi, gdy bylicie biedni, a Bg was wzbogaci, gdy zwalczalicie
si wzajemnie, a Bg zmieni wasze serca i dzi si kochacie?
Bg i Jego Wysannik s lepsi i bardziej askawi odpowiedzieli.
Co powstrzymuje was przed udzieleniem szczerej odpowiedzi Wysannikowi Boga?
zapyta Prorok.
Wysanniku Boga, jaka powinna by nasza odpowied, jeli do Pana i Jego Wysannika
naley wszelkie dobrodziejstwo i askawo? zapytali.
Na Boga, wasza odpowied bya czyst prawd ale zawiadcz o prawdzie waszymi
sowami: Przyszlicie do nas odrzuceni i oszukani, a my was przyjlimy. Przyszlicie do
nas bezbronni, a my was ochronilimy. Bylicie banitami, a my udzielilimy wam
schronienia. Bylicie biedni, a my dalimy wam zaopatrzenie. Pragniecie rzeczy tego wiata,
ktrych musz uy, by pozyska serca tych, ktrych wiara jest saba. Czy nie wystarcza wam
to, e gdy inni zabieraj ze sob wielbdy i owce, wy zabieracie ze sob Wysannika Boga
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).? Na Tego, w Ktrego doniach spoczywa
moja dusza, gdyby nie hidra, bybym jednym z pomocnikw. Gdyby ci ludzie poszli jedn
drog, a pomocnicy inn, poszedbym z pomocnikami. Boe, obdarz Swoim miosierdziem
pomocnikw, ich dzieci i wnuki.
Syszc to, wszyscy zaczli paka i zapewnili, e s zadowoleni z takiego podziau upw,
jaki zarzdzi Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Pniej zgromadzeni
zaczli si rozchodzi.

Delegacja Hawazin
Zaraz po zakoczeniu podziau upw przybili oczekiwani wczeniej posacy od
plemienia Hawazin. Czternastu mczyznom, wrd ktrych by przybrany wuj Proroka
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), przewodzi Zuhajr bin Sard. Prosili, by
muzumanie oddali im chocia cz zdobyczy. Ich sowa wzruszyy Wysannika Boga, ktry
powiedzia:
Widzicie, co mam ze sob. Szczere sowa s cenione przeze mnie najbardziej.
Powiedzcie wic, czego pragniecie bardziej: waszych majtkw, czy waszych kobiet i dzieci?
Niczego nie przekadamy ponad wizy krwi odpowiedzieli.
Po odprawieniu poudniowej modlitwy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) powiedzia:
To, co naley do mnie i do Banu Abd al-Muttalib, naley do was. Poprosz wszystkich
moich ludzi, by zwrcili wam to, co stracilicie.
Emigranci i pomocnicy powiedzieli, e zwrc swj udzia w upach, jednak inni odmwili
oddania tego, co zostao im przyznane. Byli midzy nimi Al-Akra bin Habis (wdz Banu
Tamim), Ujajna bin Hisn (wdz Abu Fazra), Al-Abbas bin Mirdas (wdz Banu Salim).
Ludzie z Banu Salim nie zgodzili si jednak ze swoim przywdc i powiedzieli:
Nasze upy oddajemy Wysannikowi Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo).
Podwaacie moj pozycj! odpar Al-Abbas, a wtedy Prorok Muhammad (niech bdzie
z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia mu:
Ci ludzie przyszli do ciebie jako muzumanie. To z ich powodu opniaem rozdzielanie
upw. Ponadto daem im wybr midzy ich rodzinami a majtkami i wybrali swoje rodziny.
Zatem jeli ktremu z czonkw twojego plemienia zosta przydzielony kto z ich rodzin, to
nie powstrzymuj go, jeli zechce go zwrci. Co za tyczy si tych, ktrzy nie bd chcieli
zwrci im ich kobiet i dzieci, rwnie musz to zrobi, ale otrzymaj sze razy wiksze
upy po nastpnej bitwie, ktr Bg pozwoli nam wygra.
Zwracamy im wszystkich dla sprawy Wysannika Boga oznajmili ludzie.
Teraz nie wiemy kto zgadza si naprawd, a kto tylko przytakuje reszcie powiedzia
Wysannik Boga. Wrcie do siebie, a ja bd oczekiwa waszych wodzw, ktrzy maj
poinformowa mnie o waszych decyzjach.
Ostatecznie wszyscy zgodzili si uwolni jecw z plemienia Hawazin, jedynie Ujajna bin
Hisn nie chcia uwolni starszej kobiety, ktra wczeniej zostaa mu przydzielona. Wkrtce
jednak jego serce rwnie zmiko i da jej wolno. Wysannik Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) podarowa kademu z uwolnionych jecw nowe ubranie.

29.6 Umra i powrt do Medyny
Po zakoczeniu rozdzielania upw w Al-Dirana Wysannik Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) ubra si w strj pielgrzyma i ruszy w kierunku Mekki, by
odprawi mniejsz pielgrzymk. Po niej wrci do Medyny, a zarzdc Mekki mianowa Itaba
bin Usajda. Do Medyny przyby pod koniec miesica zu al-kada w smym roku hidry.
Muhammad al-Ghazali skomentowa jego powrt tymi sowami: Jak bardzo rni si czasy
zwycistwa, gdy Bg uhonorowa muzumanw zdobyciem Mekki, od czasw, gdy
Muhammad (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) przyby do tego miasta osiem lat
wczeniej!
Gdy Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) po raz pierwszy wkracza do
Medyny, by cigany i poszukiwany przez bawochwalcw. Szuka wtedy bezpiecznego
schronienia. By samotny i brakowao mu towarzyszy. Lud Medyny powita go z otwartymi
rkoma, podarowa mu now siedzib, wspomg go i przyj wiato islamu, ktre zostao
mu zesane. Pomocnicy powicili si dla niego i nie obawiali si wrogoci innych plemion.
Miasto, ktre wtedy przyjo go jako emigranta, teraz witao go jako zwyciskiego zdobywc
i pana Mekki, ktra wyzbya si dawnej pychy i ignorancji, by sta si dum islamu, a
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wybaczy jej mieszkacom
wszystkie bdy i dawne przewinienia.

29.7 Zapraszanie do islamu
Po powrocie z wyprawy At-Taif i umry Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) pozosta w Medynie, gdzie przyjmowa delegacje od rnych plemion. W
tym czasie Prorok wysya take we wszystkie regiony Arabii ludzi nawoujcych do islamu,
ale take wywiadowcw, cho ci, ktrzy byli zbyt dumni na to, eby przyj now religi,
sabli z dnia na dzie. Do innych plemion wyjedali take nauczyciele religii, zarzdcy czy
poborcy zakat.
Oto lista wysanych przez Proroka (w nawiasach nazwy plemion, klanw bd regionw,
do ktrych zostali wysani):
Jazid bin Husajn (Aslam i Ghifar);
Abbad bin Biszr al-Aszhali (Sulajm i Muzajna);
Rafi bin Mukajs (Duhajna);
Amr bin Al-As (Banu Fazara);
Ad-Dahhak bin Sufjan (Bani Kilan);
Baszir bin Sufjan (Bani Kaab);
Ibn Al-Lutabija al-Azdi (Bani Dubjan);
Ibn Abi Umajja i Al-Aswad al-Ansi (Sana);
Zijad bin Labid (Hadramaut);
Adi bin Hatim (Taj i Banu Asad);
Malik bin Nuwajra (Banu Hanzala);
Az-Zabrakan bin Badr i Kajs bin Asim (Banu Sad);
Al-Ala bin al-Hadrami (Bahrajn);
Ali bin Abi Talib (Nadran).
Niektrzy z nich zostali wysani jeszcze w miesicu muharram sidmego roku hidry, inni
pniej. Mieli oni pozosta wrd plemion, do ktrych ich posano, a wszyscy ich
mieszkacy przyjm islam.

29.8 Mniejsze wyprawy wojenne
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wysa rwnie kilka
pomniejszych ekspedycji wojskowych. Miay one na celu popraw bezpieczestwa i ochron
wiernych przed agresj nielicznych pozostaych bawochwalcw. Przedstawimy list tych
ekspedycji, ktre zostay wysane w dziewitym roku hidry.

Wyprawa Ujajny bin Hisna al-Fazariego
Ujajna na czele pidziesiciu jedcw, z ktrych aden nie by ani emigrantem, ani
pomocnikiem, zosta wysany na tereny Banu Tamim, ktrzy namawiali inne plemiona do
buntu lub odmowy pacenia podatkw. Muzumanie jechali noc, a ukrywali si w dzie,
dziki czemu udao si zaskoczy wroga, ktry zosta zaatakowany i rozbity, a do niewoli
trafio jedenastu mczyzn, dwadziecia kobiet i okoo trzydziestu chopcw. Po powrocie do
Medyny zamieszkali oni w domu Ramli bint al-Haris.
Po tym wydarzeniu Banu Tamim wysali do Medyny dziesiciu swoich przywdcw,
ktrzy spotkali si z Wysannikiem Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).
Przemwienie wygosi najlepszy mwca spord nich, Utarid bib Hadib. Gdy skoczy,
Prorok poprosi znanego mwc muzumaskiego, Sabita bin Kajsa bin Szammasa, by ten
odpowiedzia. Z kolei jeden z ludzi Banu Tamim wygosi wiersz, w ktrym wychwala
swoje plemi, a odpowiedzia mu, rwnie wierszem, Hasan bin Sabit. Gdy skoczy si ten
poetycki pojedynek, Al-Akra bin Habis spord Banu Tamim powiedzia: Ich orator jest
bardziej elokwentny od naszego, a ich poeta ukada lepsze wiersze ni nasz poeta. Ich gosy i
sowa przewyszaj nasze.
Zaraz po tym wszyscy przyjli islam, a Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) da im zaopatrzenie i kaza zwrci ich kobiety i dzieci.

Wyprawa Kutaby bin Amira
Oddzia dwudziestu wojownikw (ktrzy musieli podzieli si dziesicioma wielbdami)
zosta wysany do pewnego miejsca niedaleko Turba. Doszo do potyczki, w ktrej obie grupy
walczyy zawzicie i adna nie chciaa ustpi. Ostatecznie muzumanie powrcili do
Medyny jako zwycizcy (cho ponieli niewielkie straty), prowadzc z sob kobiety
pokonanych, ich wielbdy i owce.

Wyprawa Alkamy bin Mudazziza al-Mudladiego
Trzystu wojownikw zostao wysanych w okolice Deddy w miesicu rabi al-achir. Mieli
oni rozbi grasujc na wybrzeu band zoon gwnie z Abisyczykw, ktrzy napadali na
statki i rabowali kupcw. Muzumanie przeprawili si na wysp, ktra bya kryjwk
rozbjnikw, jednak nie doszo do walki, poniewa tamci zdyli uciec.

Wyprawa Alego bin Abi Taliba
Oddzia pod dowdztwem Alego wyruszy w miesicu rabi al-awwal, a liczy stu
pidziesiciu zbrojnych, przy czym stu z nich jechao na wielbdach, a pozostali konno.
Czarn chorgiew z biaym tekstem wyznania wiary nis Ali. Zadaniem wyprawy byo
zniszczenie boka plemienia Taj zwanego Kullus. Doszo do potyczki, po ktrej muzumanie
zagarnli wielbdy i owce przeciwnikw, a przywdca Taj Adi bin Hatim uciek do Asz-
Szam (jego siostra dostaa si do niewoli). W drodze powrotnej muzumanie podzielili upy
midzy siebie, a najlepsz cz zostawili dla Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo).
Po przybyciu do Medyny stara siostra Adiego bin Hatima poprosia Proroka (niech bdzie
z nim pokj i bogosawiestwo) o lito, mwic:
Wysanniku Boga, mj ojciec nie yje, brat jest daleko, a ja jestem zbyt stara, by
pracowa. Oka mi lito, a Bg bdzie dla ciebie askawy.
Kim jest twj brat? zapyta Prorok.
Jest nim Adi bin Hatim odpowiedziaa staruszka.
Czy to nie on zbieg moim ludziom? spyta Prorok.
Na tym rozmowa si zakoczya. Nazajutrz kobieta znowu przysza do Wysannika Boga
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), ale dopiero kolejnego dnia Prorok da jej
zaopatrzenie i uwolni j. Przy rozmowie by obecny Ali, ktry doradzi kobiecie, by
poprosia jeszcze o wierzchowca. Staruszka posza za jego rad i dostaa to, o co prosia.
Nastpnie udaa si do Asz-Szam, gdzie spotkaa swojego brata i powiedziaa mu:
Wysannik Boga obdarowa mnie hojniej ni twj ojciec. Dlatego te musisz si z nim
spotka, czy chcesz, czy nie, czy bdziesz bezpieczny, czy nie.
Adi rzeczywicie pojecha do Medyny, gdzie Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) zaprosi go do swego domu. Gdy tylko usiedli, Prorok zacz wychwala
Boga i dzikowa Mu, a nastpnie zapyta:
Dlaczego ucieke? Czy uciekae, by nie musia zawiadczy o tym, e Bg jest Jeden?
Czy znasz jakiego boka poza Bogiem Jedynym?
Nie odpar Adi.
Wic ucieke, by nie sysze, jak ludzie woaj Bg jest Wielki? Czy znasz kogo
wikszego od Boga?
Nie odpowiedzia Adi. Wtedy Prorok powiedzia:
Na ydach ciy przeklestwo Boe, a chrzecijanie zboczyli z drogi prostej.
Jestem muzumaninem i wierz w Boga Jedynego powiedzia wtedy Adi, a Prorok
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia, by zamieszka on w domu jednego
z pomocnikw. Pniej Adi spotyka si z Wysannikiem Boga kadego dnia rano i
wieczorem.
Wedug relacji Ibn Ishaka Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
zaprosi Adiego do swojego domu, a gdy obaj usiedli, powiedzia:
Czy nie bye wiziony w sidach niewiary?
Tak.
Czy nie otrzymywae czwartej czci z upw twoich ludzi?
Tak.
Wiesz, przecie, e twoja religia tego zabrania.
Na Boga odpowiedzia Adi powiedziae prawd.
Pniej Adi powiedzia: Wiedziaem wtedy, e by on prawdziwym prorokiem Boga,
gdy wiedzia to, czego nikt inny nie mg wiedzie.
Wedug innej relacji, Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia
wtedy:
Adi, przyjmij islam, a bdziesz bezpieczny.
Ale ja wyznaj inn religi odpar Adi.
Znam j lepiej od ciebie odpowiedzia Prorok.
Naprawd znasz moj religi lepiej ni ja? zapyta z niedowierzaniem Adi.
Tak. Czy nie popenie aktu niewiary, przyjmujc czwart cz z upw zdobytych
przez twoich ludzi? Co takiego jest surowo zakazane w twojej religii.
Adi mia powiedzie o tej rozmowie: Wtedy ju wiedziaem, e jest on prawdziwym
prorokiem.
Przekaza Al-Buchari, e znacznie pniej Adi powiedzia:
Gdy przebywalimy razem z Prorokiem, przyszed do niego pewien mczyzna i
poskary si, e napadli go rozbjnicy. Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) powiedzia: Adi, czy bye kiedykolwiek w Al-Hira? Jeli poyjesz
wystarczajco dugo, zobaczysz kobiet obawiajc si jedynie Boga, ktra bdzie jechaa na
wielbdzie z Al-Hira, by dokona okrenia Kaby. Jeli poyjesz wystarczajco dugo,
zdobdziesz skarby Chosroesa, syna Hurmuza. Jeli poyjesz wystarczajco dugo, zobaczysz,
jak pienidze bd rozdawane, a w kocu nikt nie bdzie chcia ich przyj
195
. Teraz jest tu
kobieta, ktra pielgrzymowaa z Al-Hira do Kaby, a ja byem wrd tych, ktrzy zdobyli
skarby Chosroesa, syna Hurmuza. Na Tego, ktry trzyma w Swym rku moj dusz! Trzecia
kwestia rwnie si speni, skoro powiedzia tak Wysannik Boga.



30. Wyprawa Tabuk

30.1 Przyczyny ekspedycji
Bizancjum, ktre byo najwiksz militarn potg wczesnego wiata, cakowicie bez
powodu wrogo traktowao pastwo islamskie. Wspominalimy ju, jak jeden z bizantyjskich
sojusznikw kaza zamordowa posa Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo). Jak pamitamy, w odpowiedzi Prorok wysa przeciw Bizantyjczykom
wojsko pod dowdztwem Zajda bin Harisa, a obie armie stary si pod Muta. Bitwa zrobia

195
Sens tej wypowiedzi jest nastpujcy: Na drogach bdzie tak bezpiecznie, e kobieta bdzie moga
samotnie podrowa z Al-Hira do Mekki; muzumanie pokonaj Persw i zdobd skarby ich krla; nie bdzie
biednych ludzi, ktrzy potrzebowaliby jamuny (przyp. red. pol.).
wielkie wraenie na wszystkich Arabach i bya kolejnym krokiem do odmienienia losw
Pwyspu Arabskiego.
Cesarz bizantyjski nie mg zignorowa znaczenia bitwy pod Muta. Wiedzia rwnie, e
wikszo plemion arabskich, mieszkajcych w granicach jego imperium, chciaaby uwolni
si spod ucisku Bizancjum i wie z muzumanami due nadzieje. Rzecz jasna, cesarz nie
mg pozwoli na to, by odebrano mu jego terytoria, chcia wic zawczasu pozby si
zagroenia ze strony islamu. Zacz gromadzi armi, w skad ktrej mieli wchodzi zarwno
Bizantyjczycy, jak i ich arabscy sojusznicy w rodzaju Ghassanidw. Powstawaa sia, ktra
miaa rozprawi si z islamem krwawo i raz na zawsze.

30.2 Wieci o przygotowaniach Bizantyjczykw
Gdy tylko wiadomo o tym, e Bizantyjczycy szykuj si do inwazji na ziemie
muzumanw, dotara do Medyny, wszyscy wpadli w panik. Oglny nastrj dobrze pokazuje
historia, jaka przydarzya si Umarowi bin al-Chattabowi.
W dziewitym roku hidry Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) zoy przysig, e na miesic oddali si od swoich on i bdzie spdza
czas w samotnoci. Ludzie jednak nie wiedzieli, co si stao. Relacjonowa Umar:
Mj przyjaciel spord pomocnikw zawsze opowiada mi o tym, co si dziao, gdy
byem nieobecny w Medynie, a ja opowiadaem mu o tym, co si dziao, gdy on by
nieobecny. Byo to w czasie, gdy obawialimy si okrutnego krla Ghassanidw. Obaj
mieszkalimy w wyszej czci Medyny, wic gdy chcielimy dowiedzie si nowin,
schodzilimy do miasta. Pewnego dnia usyszaem, jak ten przyjaciel dobija si do moich
drzwi, krzyczc: Otwrz! Otwrz! Spytaem: Co si stao? Czy Ghassanidzi przybyli?
Przyjaciel odpowiedzia: Nie, stao si co znacznie gorszego. Wysannik Boga (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo) rozwid si ze swoimi onami.
Zgodnie z inn relacj Umar powiedzia:
Rozmawialimy o tym, e Ghassanidzi szykuj si do ataku na nas. Gdy przysza jego
kolej, zszed on na d, by pozna najwiesze informacj. Kiedy wrci, zacz wali w moje
drzwi, woajc: pisz? Obawiaem si najgorszego, ale wyszedem do niego. Powiedzia
wtedy: Stao si co strasznego. Spytaem: Czy Ghassanidzi przybyli? Odpowiedzia: Nie.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) rozwid si ze swoimi
onami.
Historia ta pokazuje, jak bardzo ludzie obawiali si najazdu, a ca sytuacj pogarszali
jeszcze hipokryci, ktrzy umiejtnie wykorzystywali wieci o przygotowaniach armii
bizantyjskiej, szczerze wierzc, e najazd ten zakoczy si upadkiem islamu. Z caego serca
nienawidzili oni islamu i muzumanw, a majc nadziej, e islam upadnie, zbudowali dla
siebie meczet, w ktrym knuli swoje intrygi, nazwany pniej meczetem zniszczenia.
Zapraszali nawet Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), by ten poprowadzi
modlitw w nowej wityni. Wtedy Wysannik Boga by ju zajty przygotowaniami do
wymarszu pod Tabuk, ale obieca, e pomodli si tam, kiedy tylko powrci z wyprawy.
Wczeniej otrzyma jednak objawienie, z ktrego dowiedzia si, e ten meczet suy
konspiracji, a nie oddawaniu czci Bogu, wic po powrocie rozkaza go zburzy.
Tymczasem handlarze nabatejscy, ktrzy sprzedawali w Medynie oliw z Asz-Szam,
przywieli wieci o armii Bizantyjczykw. Zgodnie z ich relacj, cesarz Herakliusz
zgromadzi czterdzieci tysicy onierzy, nie liczc wojownikw ze sprzymierzonych z
cesarstwem plemion arabskich. Armia miaa przygotowywa si do marszu na Medyn. Co
gorsza, panowa upa, a susza niszczya plony. Wygldao na to, e muzumanie znaleli si w
sytuacji bez wyjcia.

30.3 Przygotowania muzumanw
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zdecydowa wyruszy na
spotkanie wroga. Gdyby czeka w Medynie i przegra bitw, muzumanie nie mieliby dokd
si wycofa, a Bizantyjczycy z atwoci zniszczyliby miasto. Hipokryci w kadej chwili
mogliby zdradzi i zaatakowac wiernych od tyu, a wtedy upadek pastwa byby
nieunikniony. Po klsce muzumanw przedislamskie wierzenia i zwyczaje, niemal
cakowicie wykorzenione po bitwie pod Hunajn, mogby zaj dawne miejsce w yciu
Arabw. Co wicej, po drodze do Medyny Bizantyjczycy musieli przechodzi przez tereny
plemion sprzymierzonych z muzumanami bd tych, ktre przyjy islam, a majc tak wielk
armi, z atwoci zniszczyliby wszystko na swojej drodze. Wysannik Boga (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo) doskonale zdawa sobie spraw z tych wszystkich czynnikw.
Dlatego mimo trudnoci dugiego marszu przy panujcej suszy postanowi zaatakowa
Bizantyjczykw na granicy ich imperium, nie pozwalajc im na wtargnicie w gb pastwa
muzumaskiego.
Po podjciu decyzji Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
nakaza rozpoczcie przygotowa do marszu. Wezwa do Medyny take wojownikw z
Mekki i z innych plemion muzumaskich. Powiedzia otwarcie, e wojsko wyruszy, by
stawi czoa potdze bizantyjskiej, po czym wytumaczy wszystko swoim ludziom i kaza
im, by byli gotowi do walki na drodze Boga.
Wwczas Bg objawi t cz sury At-Tauba (Skrucha), w ktrej napomina wiernych, by
dzielnie walczyli.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) potrzebowa pienidzy, by
wyposay armi, poprosi wic ludzi bogatych, by pomogli mu w tym trudnym czasie. Gdy
tylko muzumanie usyszeli sowa Proroka, zaczli rywalizowa midzy sob we wspieraniu
sprawy islamu, spieszc si, bo odda jak najwicej majtku na drodze Boga.
Usman, ktry podarowa ju dwiecie osiodanych wielbdw, przynis jeszcze dwiecie
uncji zota i tysic dniarw, ktre pooy u stp Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo). Wysannik Boga powiedzia wtedy: Usmanowi ju nic nie zaszkodzi po
tym, co uczyni tego dnia. Usman przynosi jednak coraz wicej, a ostatecznie da
dziewiset wielbdw, sto koni oraz ogromn liczb pienidzy. Abd ar-Rahman bin Auf
podarowa dwiecie srebrnych uncji, a Abu Bakr da wszystko to co posiada. Zapytany, co
zostawi dla siebie i swojej rodziny, odpar: Zostawiem dla nich Boga i Jego Wysannika.
Umar odda poow swojego majtku. Al-Abbas, Talha, Sad bin Ubada i Muhammad bin
Maslama podarowali wtedy sporo pienidzy, a Asim bin Adi da wiele daktyli.
Niektrzy byli w stanie da jedynie kilka garci poywienia. Rwnie kobiety wspieray
spraw islamu, darujc to co posiaday. Byy to perfumy, piercionki, kolczyki i bransoletki.
Kady muzumanin da co od siebie, nawet jeli byo tego niewiele. Jedynie hipokryci nie
dali niczego, szydzc z tych, ktrzy ofiarowali niewiele, bo nie mieli wicej. Wtedy Bg
Najwyszy objawi nastpujce sowa:

Z tych, ktrzy wyszydzaj i wymiewaj si z wiernych dajcych dobrowolnie jamun, i
z tych, ktrzy niewiele posiadaj poza swoj gorliwoci z tych wymieje si Bg. Ich
czeka kara bolesna!
196


Wojownicy z rnych plemion cigali do Medyny. Na wezwanie Wysannika Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) odpowiedzieli niemal wszyscy muzumanie jedynie
ci, ktrych serca byy zepsute, pozostali w domach. Nawet biedacy, ktrych nie byo sta na
wielbda, przychodzili do Proroka, proszc, by przydzieli im jakiego wierzchowca, by
mogli doczy do armii muzumanw. Bg mwi o nich w Koranie:

196
Koran, 9:79.

Sabi i chorzy oraz ci, ktrzy nie maj adnych rodkw, aby ponosi ciary, nie
popeniaj adnego przewinienia [gdy zostan w domu] jeli s szczerze wierni Bogu i Jego
Wysannikowi! Nie ma przeciwko czynicym dobro adnej drogi! Bg jest Przebaczajcy,
Litociwy!
Ani te wzgldem tych, ktrym, kiedy przyszli do ciebie, aby im da wierzchowca,
powiedziae [Muhammadzie]: Nie znajduj nic, na czym mgbym was odprawi oni za
odwrcili si, a ich oczy byy przepenione zami smutku, i nie znajduj nic, co by mogli
wyda.
197


Gdy zakoczono przygotowania, Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) uczyni Muhammada bin Maslam zarzdc Medyny na czas jego
nieobecnoci. Ali bin Abi Talib zostay wyznaczony do ochrony i pilnowania rodziny
Proroka, a hipokryci uznali, e Ali zosta w ten sposb upokorzony. Ali prosi wic Proroka
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), by ten pozwoli mu doczy do wojska, ale
Wysannik Boga nie zmieni zdania i powiedzia: Czy nie wystarczy ci, e mianowaem ci
moim zastpc i namiestnikiem, jak Mojesz mianowa Aarona? Lecz nie bdzie po mnie ju
adnego proroka.

30.4 Marsz do Tabuk
Wreszcie wojownicy wyruszyli w drog. Byo ich blisko trzydzieci tysicy; muzumanie
nigdy jeszcze nie wystawili tak potnej armii.
Mimo tak duego zaangaowania muzumanw w wyposaenie armii, nie bya ona
dostatecznie dobrze przygotwana. Wierzchowcw byo tak mao, e niekiedy jeden wielbd
przypada na osiemnastu ludzi. Z zaopatrzeniem byo jeszcze gorzej. Muzumanie musieli
ywi si limi, a od jedzenia ich puchy im wargi. Inni byli tak spragnieni, e zabijali
wielbdy, by pi wod z ich garbw. Armia ta bya pniej zwana armi niedoli.

Po drodze do Tabuk muzumanie minli al-Hidr, kraj staroytnego ludu Samud, ktry
syn z tego, e rozbija skay i tworzy w nich budowle (dzisiaj to miejsce nazywa si Dolin
Al-Kura). Niektrzy napenili swoje bukaki wod z ich studni, ale Wysannik Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zabroni im pi t wod, nie mona byo rwnie
uywa jej do mycia. Prorok uczyni wyjtek jedynie dla studni, z ktrej pia wielbadzica
proroka Saliha. Ci, ktrzy zaczli ju przygotowywa ciasto na chleb, mieli nakarmi nim
swoje wierzchowce.
Przekaza Ibn Umar:
Gdy przechodzilimy koo al-Hidr, Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) powiedzia: Nie wchodcie do domw tych, ktrzy zbdzili, gdy i wam
moe to zaszkodzi. Jeli jednak bdziecie musieli wej do ktrego z nich, to pamitajcie, by
zapaka. Nastpnie unis gow i szed szybciej ni dotychczas, a min dolin.
Muzumanie coraz bardziej narzekali na brak wody, wic Wysannik Boga (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo) zacz prosi swojego Pana, by zesa im deszczow chmur.
Bg odpowiedzia na jego wezwanie i z nieba niemal natychmiast spady pierwsze krople
wody. Deszcz pada tak dugo, a wszyscy muzumanie zdoali zaspokoi pragnienie i
napeni wod swoje bukaki.
Gdy byli ju blisko Tabuk, Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
powiedzia: Jeli Bg pozwoli, jutro dojdziecie do rda wody w Tabuk, jednak nie przed

197
Koran, 9:91-92.
wschodem soca. Ten, kto tam dotrze pierwszy, niech nie dotyka wody, ale zaczeka na
mnie.
Relacjonowa Muad:
Gdy dotarlimy do rda, odkrylimy, e dwaj mczyni wyprzedzili nas i zdyli napi
si wody. Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) spyta ich: Czy
dotknlicie wody? Odpowiedzieli: Tak. Nastpnie Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) wzi gar wody, umy swoj twarz i donie, a to, co pozostao, wla z
powrotem do rda. Zaraz potem wytrysn potny strumie wody, a wszyscy ludzie ugasili
swoje pragnienie. Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia
do mnie: Jeli poyjesz wystarczajco dugo, zobaczysz, jak te tereny staj si zielone.
Nastpnie Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia:
Dzi w nocy bdzie silny wiatr, dlatego te nikt nie powinien wstawa. Ci, ktrzy maj
wielbdy, powinni je mocno przywiza. Gdy w nocy jeden z mczyzn wsta, od razu
porwa go wiatr.
Przez ca drog Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) czy
modlitw o zachodzie soca i wieczorn, jak rwnie poudniow i popoudniow. Modlitwy
te odprawiano przed lub po nastaniu ich czasu.

30.5 Pod Tabuk
Nastpnego dnia muzumanie rozbili obz i oczekiwali wroga, a Wysannik Boga wygosi
mow, ktra poruszya serca ludzi. Apelowa do muzumanw, by walczyli dzielnie i pragnli
szczcia zarwno w tym yciu, jak w yciu przyszym, ostrzega ich i motywowa.
Przemwienie Proroka zmienio nastawienie ludzi sabszej wiary, ktrzy najbardziej
odczuwali braki w zaopatrzeniu.
Gdy Bizantyjczycy i ich sojusznicy usyszeli o cudownym przejciu muzumanw przez
pustyni, byli w szoku i bali si zaatakowa. Ostatecznie nie doszo do walki, gdy cae
wojsko Bizancjum wycofao si. Nic dziwnego, e po tej wyprawie muzumanie cieszyli si
jeszcze wikszym szacunkiem, a korzyci polityczne byy znacznie wiksze od tych, jakie
mona osign po niejednej wygranej bitwie.
Przywdcy plemion Ajla, Darba i Adrah przyszli do Wysannika Boga (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo), zgadzajc si przej na stron muzumanw. Nie przyjli
islamu, ale zgodzili si na pacenie daniny. Kady z nich otrzyma dokument, ktry
potwierdza zawart umow:

W Imi Boga, Miosiernego, Litociwego!
Jest to gwarancja ochrony od Boga i Jego Proroka oraz Wysannika Muhammada dla
Jahny bin Rawby i dla jego ludzi plemienia Ajla
198
. Ich statki na morzu i karawany na ldzie
bd chronione przez Boga i Proroka Muhammada oraz przez jego sprzymierzecw spord
ludzi morza i ludzi Asz-Szam. Kto naruszy warunki tego porozumienia, tego majtek nie
bdzie bezpieczny, a jego przejcie przez kogokolwiek bdzie dozwolone. Muzumanie nie
bd przeszkadza wam w korzystaniu z waszych rde, ani w podrowaniu po ldzie i
morzu.

Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wyznaczy Chalida bin al-
Walida na dowdc oddziau czterystu pidziesiciu jedcw, ktrzy mieli wzi do
niewoli Ukajdira Dumata al-Dandala, przywdc jednego z plemion, walczcych po stronie
Bizancjum. Zanim wyruszyli, Prorok powiedzia do Chalida: Gdy dotrzecie do niego, bdzie
polowa na oryksy. Kiedy ludzie Chalida zbliyli si do zamku Ukajdira, zobaczyli stado

198
W innych dokumentach pojawiay si oczywicie inne imiona wodzw i nazwy plemion.
oryksw, atakujce rogami bram warowni. Chalid dostrzeg Ukajdira, ktry wanie wyszed
by zapolowa na zwierzta nie mia szczcia, gdy tej nocy ksiyc by w peni i
muzumanie bez problemu go dopadli. Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) darowa mu jednak ycie i zawar z nim pakt pokoju w zamian za dwa
tysice wielbdw, osiemset sztuk byda, a take wcznie i zbroje dla czterystu ludzi.
Ponadto mia on paci podatek i trybut.
Plemiona podlegajce dotd wadzy Bizancjum zrozumiay, e potga ich wadcw chyli
si ku upadkowi, dlatego te przeszy na stron muzumanw. Dziki temu obszar pastwa
islamskiego powikszy si teraz bezporednio graniczyo ono z Bizancjum. Muzumanie
mogli rozpocz przygotowania do powrotu tym razem Bg oszczdzi im walki.

30.6 Droga powrotna do Medyny
Dwunastu hipokrytw, ktrzy wyruszyli razem z wojskiem, chciao zniszczy cay poytek
z wyprawy do Tabuk. W drodze powrotnej chcieli oni zabi Wysannika Boga (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo).
Kiedy Prorok niemal samotnie szed wsk, grsk ciek byli z nim jedynie Hudajfa
ibn al-Jaman i Ammar, gdy caa armia zesza ju do doliny spiskowcy postanowili
zrealizowa swj plan. Nagle Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
i jego towarzysze usyszeli za plecami czyje kroki. Zbliyo si do nich kilku
zamaskowanych mczyzn, jednak kiedy Hudajfa zacz bi kijem po gowach ich
wierzchowcw, te sposzyy si i ucieky wraz ze swymi jedcami.
Hipokryci szybko wmieszali si midzy muzumanw, jednak Hudajfa rozpozna ich i
powiedzia Wysannikowi Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), kim byli ci
ludzie i co planowali zrobi
199
. Po tym wydarzeniu Bg objawi nastpujcy werset:

Oni starali si usilnie o to, czego nie mogli osign, i zemcili si tylko za to, e
wzbogaci ich Bg i Jego Posaniec, z Jego aski
200
.

Gdy na horyzoncie pojawiy si gry Medyny, Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) powiedzia: Oto Uhud, gra, ktr kochamy i ktra kocha nas. C to za
kojcy widok! Kiedy Medyczycy dowiedzieli si, e armia jest ju blisko miasta, wyszli, by
j powita. Mczyni, kobiety i dzieci witali wracajcych wojownikw, piewajc pie o
ksiycu w peni, ktry przyby znad gr Sanijjat al-Wada
201
, i zapewniajc, e s wdziczni
Bogu i do Niego wznosz swoje modlitwy.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wyruszy pod Tabuk w
miesicu radab, a powrci w ramadanie. Caa wyprawa trwaa pidziesit dni, z czego
przez dwadziecia armia stacjonowaa pod Tabuk. By to ostatnia ekspedycja w jakiej bra
udzia Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).

30.7 Ludzie, ktrzy zostali w domu
Wyprawa pod Tabuk bya cik prb wiary, ktr Bg przygotowa dla muzumanw,
by okazao si, kto jest prawdziwie wierzcym. Stao si to, czego pragn Bg, a o czym
mwi nam nastpujcy werset:


199
Warto zaznaczy, e Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nie ukara ich w aden sposb
(przyp. tum.).
200
Koran, 9:74.
201
To ta sama piosenka, ktr powitano Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), kiedy
emigrowa z Mekki do Medyny (przyp. red. pol.).
Bg pozostawi wiernych w sytuacji, w jakiej si znajdujecie, jedynie do czasu, a On
rozrni zego od dobrego
202
.

Odmwienie udziau w tej ekspedycji byo uznawane za dowd hipokryzji. Gdy
Wysannikowi Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) mwiono o kim, kto
ociga si w przygotowaniach do wyprawy i walki, odpowiada: Zostawcie go! Jeli Bg
wie, e jest on na dobrej drodze, to umoliwi mu doczenie do nas. Jeli Bg wie, e jest on
na zej drodze, to uwolni nas od niego.
W Medynie nie pozosta prawie nikt poza tymi, ktrzy faktycznie nie mogli doczy do
armii, i hipokrytami, ktrych wymwki
Nikt nie pozosta w Medynie poza tymi, ktrzy faktycznie nie byli w stanie doczy do
armii oraz hipokrytami, ktrzy nie bali si mwi kamstw Bogu i Jego Wysannikowi, kiedy
przedstawiali mu swoje wymwki. Jednak trzej wierzcy muzumanie nie wzili udziau w
walce, mimo i nie mieli adnego usprawiedliwienia. Byli to Kab bin Malik, Murara bin ar-
Rabi i Hilal bin Umajja. Tych Bg mia wystawi na cik prb.
Zaraz po powrocie do Medyny Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) uda si do meczetu i pomodli si dwa rakaty, a nastpnie usiad, by
przyj swoich ludzi, ktrzy nie wzili udziau w wyprawie. Okoo osiemdziesiciu
hipokrytw przyszo do Proroka i usprawiedliwiali si na przerne sposoby, nie szczdzc
przy tym faszu. Wysannik (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) przyj ich
wymwki i prosi Boga, by im przebaczy, zawierzajc Mu ich wiar. Co za si tyczy trzech
wierzcych, ktrzy nie kamali i przyznali si do swojego bdu, to Wysannik zabroni swoim
towarzyszom rozmawia z nimi.
Zostali oni wyczeni z ycia spoecznoci muzumaskiej. Nikt si do nich nie odzywa
ani nie odpowiada na ich pozdrowienia. Wydawao im si , e nawet ziemia, po ktrej
chodz prbuje ich zgnie, a ich piersi stay si ciasne. Cierpieli tak przez czterdzieci dni,
po ktrych Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nakaza, by
odsuny si od nich nawet ich ony. Wreszcie jednak po pidziesiciu dniach pokuty Bg
zesa nastpujce wersety z Koranu:

Bg zwrci si do Proroka, do muhadirw i do ansarw, ktrzy poszli za nim w trudnej
godzinie, zanim serca niektrych spord nich omal si nie wypaczyy. Wtedy On zwrci si
do nich przecie On jest dobrotliwy, litociwy!
i do tych trzech, ktrych pozostawiono w tyle, kiedy ciasna staa si dla nich ziemia
mimo jej rozlegoci i ciasne si stay dla nich ich dusze. Oni sdzili, i nie ma ju adnej
ucieczki przed Bogiem, jak tylko u Niego. Wtedy On zwrci si ku nim, aby si nawrcili.
Zaprawd, Bg jest Przebaczajcy, Litociwy!
203


Wie o Boym Miosierdziu bya powodem wielkiej radoci wszystkich muzumanw, a
w szczeglnoci trjki pokutnikw. Mwili pniej, e by to najszczliwszy dzie w ich
yciu. Dobre wiadomoci ucieszyy ich i wypeniy ich serca radoci. Co za si tyczy tych,
ktrzy nie brali udziau w walce z powodu choroby lub innej wanej przyczyny, to o nich Bg
mwi w przytoczonym ju wersecie o sabych, chorych i tych, ktrzy nie maj adnych
rodkw, za Jego Wysannik (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia o
nich jeszcze podczas wyprawy:
W Medynie s ludzie, ktrzy s z wami, gdziekolwiek wyruszycie i przez jakkolwiek
dolin bdziecie przechodzi. Nie doczyli do was osobicie tylko z powodu choroby lub z
innej wanej przyczyny.

202
Koran, 3:179.
203
Koran, 9:117-118.
Czy znaczy to, e brali udzia tej ekspedycji, pozostajc w Medynie? zapytali
niektrzy.
Tak odpowiedzia Prorok.

30.8 Skutki wyprawy do Tabuk
Muzumanie potwierdzili, e s najwiksz si na Pwyspie Arabskim, znacznie
powikszajc obszar swojego pastwa i swoj stref wpyww. Stao si oczywiste, e nic ju
nie zatrzyma ekspansji islamu. Najbardziej zatwardziali spord pogan i hipokrytw, ktrzy
cigle knuli swoje spiski, wierzc, e Bizancjum zniszczy muzumanw, stracili swoje
nadzieje. Zrozumieli oni, e nie ma innej drogi, ni droga islamu, i porzucili swoje ze
zamiary.
Hipokryci przestali by traktowani z tak pobaliwoci, z jak muzumanie odnosili si
do nich wczeniej. Bg nie tylko nakaza wiernym, by nie tolerowali ich zachowania, ale
take zakaza przyjmowania podarunkw od obudnikw, modlenia si nad ich zmarymi,
proszenia Go o przebaczenie dla nich, a nawet odwiedzania ich grobw. Po objawieniu wielu
wersetw na temat ich faszu i obudy kady w Medynie wiedzia o ich nikczemnoci.
Wspominalimy ju, e z Boego nakazu zosta zburzony rwnie meczet zniszczenia.
Wielkie znaczenie wyprawy pod Tabuk udowodni liczba delegacji rnych plemion, ktre
w krtkim czasie po powrocie armii muzumanw do Medyny przybd do Proroka (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Co prawda takie delegacje przybyway po kadym
zwycistwie islamu (szczeglnie po odzyskaniu Mekki), jednak nigdy nie byo ich a tak
wiele.

30.9 Wyprawa do Tabuk w Koranie
W nawizaniu do wyprawy pod Tabuk zostao objawionych wiele wersetw sury At-Tauba
(Skrucha). Niektre z tych objawie Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) otrzyma przed wielkim marszem, inne szczeglnie te, ktre mwi o
walce podczas obozowania w Tabuk, jeszcze inne wersety zostay objawione, gdy
muzumanie wracali do Medyny lub po przyjciu pokoty od trzech wiernych, ktrzy nie
uczestniczyli w ekspedycji. Wszystkie objawienia odnosiy si do konkretnych wydarze i
mwiy m.in. o walce, obudzie hipokrytw, wielkiej nagrodzie dla walczcych na drodze
Boga czy skrusze trzech pokutnikw (std nazwa sury).

30.10 Inne wane wydarzenia
Po powrocie Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) Uwajmir al-
Adlani oskary swoj on o zdrad.
Wydano wyrok mierci na pewn kobiet z Gamidija, ktra przyznaa si do cudzostwa.
Poniewa bya w ciy, Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nie pozwoli na
wykonanie wyroku od razu miaa najpierw urodzi i wykarmi dziecko.
Umar krl Abisynii Aszama, a Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) modli si za jego dusz.
Umara Umm Kulsum, crka Proroka i ona Usmana bin Affana. Wysannik (niech bdzie
z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia wtedy Usmanowi: Gdybym mia trzeci
niezamn crk, wydabym j za ciebie.
Zmar Abd Allah bin Ubajj, przywdca hipokrytw. Wysannik Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) prosi Boga o wybaczenie dla niego, cho Umar bin al-Chattab
uwaa, e Prorok jest zbyt agodny po wszystkim, co tamten wyrzdzi zego. Wtedy zosta
objawiony werset, zakazujcy modlenia si za hipokrytw:

I nie mdl si [Muhammadzie] za ktregokolwiek z nich, kiedy umrze, ani nie stj nad
jego grobem! Oni przecie nie wierzyli w Boga i Jego Posaca i umarli, bdc ludmi
zepsutymi
204
.

Pielgrzymka Abu Bakra
Wkrtce po powrocie muzumanw spod Tabuk zostay objawione pierwsze (jeli chodzi o
numeracj, nie chronologi objawie) wersety sury At-Tauba, mwice o tym, e Bg i Jego
Wysannik s wolni od zobowiza wzgldem tych bawochwalcw, ktrzy zamali warunki
traktatw, jakie zawarli z Prorokiem (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).
Postanowiono ogosi t zmian publicznie podczas nadchodzcej pielgrzymki, co byo
zgodne z tradycj Arabw, ktrzy zawsze otwarcie mwili o wszelkich zmianach w umowach
dotyczcych ich ycia, krwi i majtkw.
Wczeniej, bo w miesicu zu-al-kada, Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) poprosi Abu Bakra, by ten poprowadzi pielgrzymk do Mekki. Ju po
wyruszeniu pielgrzymw do ogoszenia deklaracji muzumanw dotyczcej wspomnianego
zwolnienia ze zobowiza zosta wyznaczony Ali bin Abi Talib. Dogoni od Abu Bakra po
drodze do Mekki, a wtedy Abu Bakr spyta, czy Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) wysa Alego po to, by ten poprowadzi pielgrzymk, czy ma on jedynie
ogosi zmiany w stosunkach midzy muzumanami a bawochwalcami. Zostaem wysany
jedynie po to, by ogosi decyzj Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).,
odpowiedzia wtedy Ali. Dalsz drog do Mekki pokonali razem, wsplnie dokonali rwnie
wszystkich rytuaw pielgrzymkowych.
W Dniu Ofiarowania Ali wszed na Al-Damara (jest to jedna ze stelli, w ktre pielgrzymi
rzucaj kamieniami) i gono odczyta deklaracj zerwania wszystkich dotychczasowych
paktw z politeistami, ktrzy naruszali warunki traktatw, jakie zostay z nimi zawarte.
Otrzymali oni cztery miesice na zmian swojego zachowania i ewentualne podpisanie
nowych umw. Natomiast wane pozostay pakty, jakie wczeniej zawarto z tymi spord
bawochwalcw, ktrzy dochowali wiernoci swoim zobowizaniom i nie wspierali innych w
walce przeciwko muzumanom.
Nastpnie Abu Bakr poleci kilku wiernym, by publicznie ogosili, e odtd nikt, kto nie
jest wyznawc islamu, nie bdzie mg odprawi pielgrzymki do Mekki, nikt te nie bdzie
mg dokona okrenia Kaby (ktre jest jednym z elementw pielgrzymki), jeli nie bdzie
odpowiednio ubrany. Bya to aluzja do tradycji z czasw pogaskich przed islamem
Arabowie okrali Kab nago.
Ta proklamacja w oczywisty sposb pokazaa, e nadchodzi kres wszystkich pogaskich
zwyczajw na Pwyspie Arabskim.



31. Spojrzenie na ekspedycje wojskowe

Jeli uwanie przyjrzymy si bitwom islamu, ekspedycjom wojskowym wysanym przez
Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) oraz temu, w jaki sposb formowa on
poszczeglne oddziay, to bdziemy musieli przyzna, e by on jednym z najwikszych
dowdcw wojskowych w historii. Wszystkie bitwy, ktre stoczy, i kampanie, ktre
prowadzi, mog by wzorem wytrwaoci, odwagi, taktyki i strategii.
Przegrane wiernych nie byy spodowodowane zym dowodzeniem, wyborem
nieodpowiedniego miejsca do stoczenia bitwy czy niedocigniciami organizacyjnymi. W

204
Koran, 9:84.
czasie bitwy pod Hunajn przyczyn pocztkowej poraki bya sabo wiary niektrych
wojownikw oraz zbytnie zadufanie w si wasnej armii, natomiast poraka pod Uhud bya
spowodowana zamaniem rozkazw Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) przez oddzia ucznikw, ktrzy nie zrozumieli planu Proroka. Jednak
nawet bitwy pod Uhud i pod Hunajn pokazuj, jak mdrym dowdc by Wysannik Boga
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Gdy inni uciekali z pola walki, on nie cofn
si nawet o krok (w odrnieniu od wielu dowdcw, ktrzy uciekali jako pierwsi, gdy tylko
ich plan zawodzi) i pod Uhud zdoa pokrzyowa plany przeciwnika, a pod Hunajn zamieni
porak we wspaniae zwycistwo.
Nastpcami Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) byli pniej dowdcy
z pl bitewnych Asz-Szam i Iraku. Ich sia pyna z mocnej wiary, a wzorem dla nich by
Wysannik Boga. Dziki temu byli oni w stanie pobi wrogw islamu i opanowa ich kraje,
by religia Boga moga by w nich swobodnie praktykowana. Naley pamita, e celem
wszystkich kampanii militarnych Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) i jego dowdcw byo jedynie zakoczenie okresu wani, zapewnienie
bezpieczestwa muzumanom i zaprowadzenie pokoju.
Podczas kadej kampanii Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
stara si zapewni zakwaterowanie, bezpieczestwo i zaopatrzenie kademu
muzumaninowi, zawsze traktujc wszystkich sprawiedliwie. Dba o wyposaenie armii w
bro i wierzchowce. Pomaga jak mg tym, ktrzy nie dysponowali adnych majtkiem.
Dba o uchodcw, uwalnia jecw. Cakowicie zmieni standardy i zasady prowadzenia
dziaa zbrojnych.
Przed islamem wojny byy jednie grabie, mordem, rozbojem, i agresj. Dowdcy
pragnli zwycistwa za wszelk cen, uciskali sabych, niszczyli i demolowali miasta i
wioski. Wojownicy okrutnie traktowali bezbronnych, kobiety i dzieci, niszczyli ludzki
dobytek, pola uprawne czy sady, szerzyli zo i zgorszenie na ziemi.
Wojna w islamie bya zupenie inna. Jedyn dopuszczan przez islam walk jest dihad,
czyli walka na drodze Boga dla osignicia szlachetnych celw, takich jak ochrona
spoecznoci muzumaskiej, zapewnienie jej swobody wyznania oraz praktykowania i
uwolnienie jej od przeladowa.
Religia Boga zniosa barbarzyskie zwyczaje z czasw dahilijji. Wojna, ktra bya zem,
mordem i rozbojem, zamienia si w szlachetn walk, ktrej jednym z celw bya ochrona
sabych i ucienionych przed agresj i przeladowaniami ze strony silnych (islam mwi, e
czowiek u wadzy jest nikim, jeli nie przestrzega praw sabszych od siebie). Bya
prowadzona, by ziemia Boga moga zosta oczyszczona ze za, nikczemnoci czy zdrady, by
zapewni ludziom bezpieczestwo, spokj, miosierdzie i ochron ich praw.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) ustanowi reguy i zasady,
ktrych musz przestrzega wojownicy walczcy na drodze Boga. Zasad tych nie mona
ama w adnych okolicznociach. Sulejman bin Burajda przekaza, e jego ojciec powiedzia
mu, e zawsze, gdy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
mianowa kogo dowdc oddziau czy, przypomina mu, e powinien obawia si Boga,
Wielkiego, Potnego i dobrze traktowa tych, ktrymi dowodzi. Mwi wtedy: Walczcie w
Imi Boga i na drodze Boga. Walczcie przeciw tym, ktrzy nie wierz w Boga. Walczcie, ale
nie kradnijcie, nie amcie swoich obietnic, nie profanujcie zwok, nie zabijajcie dzieci.
Gdy wojsko docierao na pole bitwy w nocy, Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) zawsze kaza czeka do witu, by mona byo odrni wojownikw od
starcw, kobiet i dzieci (zabijanie ich, czy nawet wyrzdzanie im krzywdy byo zakazane).
Zabrania uywania ognia w walce, kradziey i grabiey (powiedzia, e miso skradzionej
owcy nie jest lepsze od padliny), niszczenia plonw, palenia zb czy drzew owocowych
chyba e nie byo innej moliwoci pokonania wroga ni poprzez zniszczenie jego upraw
205
.
Powiedzia rwnie: Nie zabijajcie rannych ani jecw i nie cigajcie przeciwnika, kiedy ten
ucieknie.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zabroni rwnie zabijania
posw oraz tych, ktrym muzumanie zagwarantowali bezpieczestwo. Powiedzia: Ten kto
zabije muahida
206
nie poczuje nawet zapachu raju, mimo i jego zapach czu z odlegoci
czterdziestu lat drogi.
Wspomnielimy jedynie o kilku zasadach prowadzenia wojny, by pokaza czytelnikowi,
jak islam zamienia barbarzyskie zwyczaje na szlachetne prawa.



32. Ludzie tumnie przyjmuj religi Boga

Jak ju wspomnielimy, po ostatecznym zwycistwie islamu nad kultem bokw, jakie
przyniosa wyprawa na Mekk, ogromna wikszo Arabw bya ju pewna, e islam jest
prawdziw religi Boga. Do Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
przybyway kolejne delegacje od rnych plemion, by zawiadomi o przyjciu przez te
plemiona nowej religii.
Relacjonowa Amr bin Salama:
Ludzi przybywao tak duo, a wydawao si, e Medyn zala potop. Gdy mijali nas
jedcy na wielbdach, pytalimy ich:
Jaki jest ten czowiek?
Mwi on, e Bg objawi mu to i to odpowiadali. Zwykem zapamitywa ich sowa
tak, jakby wypeniay one moje serce.
Pierwsz osob z naszego plemienia, ktra przyja islam, by mj ojciec. Gdy do nas
powrci, powiedzia:
Na Boga, wracam do was od Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo),
ktry powiedzia mi: T modlitw odprawiajcie o tej porze, a t o tej. Gdy przyjdzie czas
modlitwy, to niech jeden z was zrobi azan, a na imama wybierzcie tego, kto zna najwicej
Koranu.
Wyprawa pod Tabuk jeszcze przyspieszya rozwj wydarze, a potwierdza to ogromna
liczba delegacji z dziewitego i dziesitego roku hidry. Uczeni wymieniaj ponad
siedemdziesit delegacji, ktre przybyy wtedy do Wysannika Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo). Nie ma sensu, bymy opisywali je wszystkie, dlatego te
wspomnimy jedynie o tych, ktre miay najwiksze znaczenie historyczne. Niektre z nich
przybyway jeszcze przez odzyskaniem Mekki dla islamu.

32.1 Dwie delegacje od plemienia Abd al-Kajs
Gdy kupiec z tego plemienia Mukid bin Hajan, ktry handlowa z ludmi z Medyny,
usysza o islamie, zdecydowa si przyj t religi. Przyjecha wic do Wysannika Boga
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), zoy mu przysig wiernoci, a pniej
powrci do swoich ludzi, by uczy ich islamu. Ostatecznie religi Boga przyjo cae plemi,
a najpniej w pitym roku hidry do Medyny przybya delegacja zoona z trzynastu lub

205
Widzielimy jednak, e pod At-Taif Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) kaza
zaprzesta niszczenia sadw, a pniej mimo nieudanego oblenia nie powrci ju do tego pomysu (przyp.
red. pol.).
206
Ten, ktremu muzumanie zagwarantowali bezpieczestwo. Dotyczy to na przykad innowiercw, ktrzy
mieszkaj lub pracuj w pastwie muzumaskim, o ile nie s wrogami islamu (przyp. tum.).
czternastu mczyzn, ktrzy mieli do Proroka pytania dotyczce wiary i napojw. Ich
przywdc by Al-Aszad al-Usri, do ktrego Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) powiedzia: Wasze plemi ma dwie cechy, ktre Bg kocha, a s nimi
agodno i cierpliwo.
Drugi raz ludzie z Abd al-Kajs przybyli do Medyny w Roku Delegacji. Tym razem byo
ich czterdziestu. Jednym z nich by Al-Darud bin al-Ala al-Abdi, ktry by wwczas
chrzecijaninem, jednak niedugo pniej przyj islam.

32.2 Delegacja od plemienia Daus
At-Tufajl bin Amr ad-Dausi, o ktrego przyjciu islamu wspomnielimy, omawiajc misj
Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) w Mekce, przez duszy czas naucza
swj lud zasad islamu. Kiedy czonkowie jego plemienia nie chcieli go sucha, przyjecha do
Proroka i prosi, by ten modli si o zniszczenie plemienia Daus. Wysannik (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo) prosi jednak Boga o poprowadzenie ich do islamu i tak te
si stao. W sidmym roku hidry Tufajl przyby do Medyny wraz z siedemdziesicioma lub
osiemdziesicioma rodzinami, a gdy dowiedzia si, e Wysannik Boga prowadzi wanie
dziaanie wojenne pod Chajbarem, natychmiast si tam uda, by poinformowa go o przyjciu
islamu przez jego lud.

32.3 Pose od Farwy bin Amra
Farwa bin Amr al-Dudhami by jednym z arabskich dowdcw, sucych w armii
bizantyjskiej. Odpowiada on rwnie za kontakty midzy Bizancjum a sprzymierzonymi z
cesarstwem plemionami arabskimi. Pochodzi on z Al-Muan, krainy, ktra bya czci Asz-
Szam. By on pod wraeniem odwagi i wytrwaoci muzumanw, a po bitwie pod Muta
postanowi sta si jednym z nich. Wysa do Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) posaca, ktry poza zawiadomieniem o przyjciu przez niego islamu,
przekaza Wysannikowi Boga rwnie biaego mua jako podarunek.
Gdy Bizantyjczycy dowiedzieli si o przyjciu islamu przez Farw, najpierw wtrcili go do
wizienia, a pniej powiedzieli mu, e albo wyrzeknie si swojej religii, albo zginie. Jego
wybr by oczywisty. Bizantyjczycy najpierw ukrzyowali go, a pniej przy rdle Afra w
Palestynie ucili mu gow.

32.4 Delegacja od plemienia Suda
Ta delegacja przybya do Medyny w smym roku hidry, po powrocie muzumanw z Al-
Dirana. Wczeniej Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wysa
do nich czterystu wojownikw, ktrzy rozbili obz koo rda Suda w Jemenie. Gdy ludzie z
tego plemienia dowiedzieli si o wojsku muzumanw obozujcym niedaleko ich siedzib,
jeden z nich, Zijad bin al-Haris as-Sudai, uda si do Proroka i powiedzia mu: Przyszedem
do ciebie jako przedstawiciel mojego ludu. Wycofaj swoich wojownikw, a gwarantuj ci, e
moi ludzie pjd za tob. Wojownicy zostali wycofani, a Zajd wrci do swoich,
opowiedzia o tym, co si stao i prosi ludzi, by przyjli islam. Ostatecznie pitnastu z nich
zdecydowao si pojecha z nim do Medyny, by zoy Prorokowi (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) przysig wiernoci.
Kiedy powrcili, przekonali do islamu innych. W poegnalnej pielgrzymce brao udzia
okoo stu ludzi z plemienia Suda.

32.5 Przybycie Kaba bin Zuhajra
Kab bin Zuhajr bin Abi Sulma by uwaany za jednego z najlepszych poetw wrd
Arabw. Kiedy nie by jeszcze muzumaninem, pisa wiersze obraajce Wysannika Boga
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). W smym roku hidry, gdy Prorok wrci
spod At-Taif, brat Kaba, Budajr bin Zuhajr, napisa do niego list:
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) skaza na mier tych,
ktrzy obraali go w swojej poezji. Inni uciekli i prbuj si ukry. Jeli ci ycie mie, to pro
Proroka o wybaczenie, gdy nigdy nie karze on tych, ktrzy auj za swe wystpki.
Bracia korespondowali przez pewien czas, a Kab zacz czu si le i mia wraenie, e
ziemia staje si dla niego za ciasna. Przyby do Medyny, gdzie zatrzyma si w domu
pewnego czowieka z Duhana. Razem odmwili modlitw porann, a po niej Kab chcia
wraca do siebie, jednak gospodarz przekona go, eby poszed do Proroka. Ostatecznie Kab
tak zrobi, a gdy wszed do domu Wysannika (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
usiad naprzeciwko niego i uj jego donie. Wysannik Boga nigdy wczeniej nie widzia
Kaba, wic nie pozna go. Wtedy tamten powiedzia:
Wysanniku Boga! Kab bin Zuhajr przyby do ciebie jako muzumanin, ktry auje za
swoje grzechy. Czy zostan mu przebaczone jego przewinienia i czy bdzie bezpieczny, jeli
go tutaj przyprowadz?
Tak odpowiedzia Prorok.
Ja nim jestem powiedzia wtedy Kab. Wtedy jeden z pomocnikw zacz prosi
Wysannika (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), by ten pozwoli mu podern
Kabowi gardo, jednak Prorok odpar:
Zostaw go. Sta si muzumaninem i auje swoich przewinie z przeszoci.
Wtedy Kab wygosi wiersz, w ktrym wychwala Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), dzikowa mu i przeprasza za swoje postpki. Wysawia take
emigrantw, a krytykowa pomocnikw, poniewa jeden z nich chcia go zabi. Pniej
jednak uoy nastpny wiersz, w ktrym przeprasza pomocnikw za t nieuprzejmo.

32.6 Delegacja od plemienia Udara
To poselstwo skadao si z dwunastu mczyzn (jednym z nich by Hamza bin an-
Numan). Przybyli oni do Medyny w miesicu Safar dziewitego roku hidry. Gdy po trzech
dniach zapytano ich, kim s, odpowiedzieli: Jestemy Banu Udara i jestemy mlecznymi
brami Kusajja. To my pomoglimy mu pokona Chuzaa i Banu Bakr oraz wyprze ich z
Mekki. Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powita ich,
przekaza im dobr nowin o bliskich podbojach w Asz-Szam, a take zabroni im
odwiedzania wieszczkw oraz jedzenia misa zwierzt, ktre zostao przez nich zabite.
Ostatecznie ludzie z Banu Udara przyjli islam i pozostali w Medynie jeszcze przez kilka dni,
zanim wrcili do siebie.

32.7 Delegacja od plemienia Bali
Ludzie z Bali przybyli do Medyny w miesicu rabi al-awwal dziewitego roku hidry i ju
pierwszego dnia wszyscy przyjli islam. Ich przywdca Abu ad-Dabib zapyta, czy
gocinno jest nagradzana przez Boga, a Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) odpowiedzia: Tak, jamuna dla biednego czy bogatego i kady inny akt
dobroczynnoci jest nagradzany. Abu ad-Dabib zapyta rwnie, na jaki czas muzumanin
musi udzieli gociny, a Prorok odpar, e s to trzy dni.
Co powinienem zrobi, jeli znajd zagubion owc? pyta dalej Abu ad-Dabib.
Powiniene j zabra lub niech zrobi to twj brat, inaczej zostanie zabita przez wilka
odpowiedzia mu Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).
A co powinienem zrobi z zagubionym wielbdem?
Jego nie moesz zabra, gdy jego waciciel z pewnoci bdzie chcia go odzyska.
Abu ad-Dabib i jego ludzie pozostali w Medynie przez trzy dni.

32.8. Delegacja od plemienia Sakif
Ta delegacja przybya do Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
w miesicu ramadan dziewitego roku hidry, po powrocie Proroka spod Tabuk. Historia ich
przyjcia islamu jest szczegowo opisana.
Przywdca Sakif, Urwa bin Masud as-Sakafi przyby do Proroka (niech bdzie z nim pokj
i bogosawiestwo) jeszcze po jego powrocie z At-Taif w miesicu zu-al-kada smego roku
hidry. Uwierzy Wysannikowi Boga i od razu zosta muzumaninem. Do swoich ludzi
powraca zmotywowany i peen dobrych myli wydawao mu si, e wszyscy od razu
przyjm islam, gdy tylko zacznie im o nim opowiada. Wczeniej zawsze byli mu posuszni i
kochali go bardziej ni wasne dzieci, lecz tym razem zabili go strzaami z ukw.
Po kilku miesicach ludzie z Sakif zaczli si zastanawia, czy na pewno postpili
susznie. Kiedy zdali sobie spraw, e wszystkie okoliczne plemiona przyjy ju islam,
postanowili wysa posa do Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Mia
nim zosta Abd Jalajl bin Amr, ktry jednak nie chcia si zgodzi, poniewa ba si, e
muzumanie potraktuj go tak samo, jak ludzie z Sakif potraktowali Urw. Jeli ju musz
tam i, to na pewno nie pjd sam, powiedzia. Ostatecznie razem z nim wyruszyo jeszcze
piciu mczyzn dwaj z Sakif i trzej z Banu Malik. Najmodszym z caej grupy by Usman
bin Abi al-As as-Sakafi.
Po przybyciu do Medyny zatrzymali si w namiocie, ktry specjalnie dla nich postawiono
w meczecie, by syszeli recytacj Koranu i widzieli modlitw. Wysannik Boga (niech bdzie
z nim pokj i bogosawiestwo) nieustannie zachca ich do islamu, jednak tamci najpierw
chcieli zawrze jedynie pakt pokoju, pniej domagali si, by cudzostwo, picia alkoholu i
lichwa pozostay dla nich legalne, by muzumanie nie zniszczyli ich boka Allat i by nie
kazali im modli si razem z nimi. Prorok nie zgodzi si na aden z tych warunkw.
Wreszcie widzc, e dalsze trzymanie si bawochwalstwa nie ma sensu, zgodzili si przyj
islam pod warunkiem, e nie bd musieli niszczy dawnego boka sami. Prorok (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) przysta na to i przyj od nich przysig wiernoci.
Najzdolniejszym z caej grupy by mody Usman bin Abi al-As, ktry szybko uczy si
Koranu i podstaw islamskiego prawa. Jednak kadego ranka, kiedy delegaci udawali si do
Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), Usman jako najmodszy
musia pilnowa ich rzeczy. Dopiero wieczorem, gdy tamci wracali, szed do Proroka, by
uczy si u niego Koranyu i religii, a jeli Prorok ju spa, Usman szed do Abu Bakra. W
nagrod Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) mianowa go
nowym przywdc plemienia Sakif.
Pniej Usman okaza si prawdziwym skarbem dla swoich ludzi. Gdy w okresie wielkiej
apostazji za kalifatu Abu Bakra wielu ludzi z Sakif chciao odej od islamu, powiedzia im:
Ludzie plemienia Sakif! Pamitajcie, e bylicie ostatnimi, ktrzy przyjli islam. Nie bdcie
teraz pierwszymi, ktrzy od niego odejd. Po tych sowach nikt spord jego ludzi nie
myla ju o porzuceniu religii Boga.
Wreszcie posowie opucili Medyn i powrcili do swoich ludzi, ale uzgodnili, e na razie
nie przyznaj si, e przyjli islam. Udawali smutnych i zrozpaczonych, mwili, e
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) chce, by porzucili
cudzostwo, alkohol i lichw, inaczej muzumanie mog zaatakowa w kadej chwili.
Przyzwyczajenia z czasw ignorancji okazay si bardzo silne ludzie Safik od razu zaczli
szykowa si do walki, uwaajc, e nie mog przyj takich warunkw. Wkrtce jednak
opucia ich odwaga i zaczli myle o wysaniu kolejnego poselstwa. Wtedy delegaci
powiedzieli im prawd, a oni nie opierali si duej i wszyscy przyjli islam.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wysa oddzia pod
dowdztwem Chalida bin al-Walida, ktry mia zniszczy posg Allat. Al-Mughira bin Szuba
wsta, unis mot i topr i zawoa:
Sprawi, e bdziecie mia si z ludzi z Sakif!
Zacz biec, wymachujc swoj broni, a wtedy ludzie z Sakif zadreli i powiedzieli:
Oby Allat go zabia.
Oby Bg okry was hab! odpowiedzia Al-Mughira. Allat zaraz bdzie jedynie
pyem i kamieniami!
Po tych sowach rozbi drzwi do wityni boka i wszed do rodka, a za nim inni
muzumanie. Wkrtce rozbili posg na drobne kawaki. Nastpnie rozkopali podog w
wityni i ku zdumieniu sakif znaleli ubrania i kosztownoci. Chalid bin al-Walid rozkaza
zabra te skarby do Medyny. Pniej Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) rozdzieli je midzy muzumanw i podzikowa Bogu za pomoc w
rozprzestrzenianiu Jego religii.

32.9 Poselstwo od wadcw Jemenu
Wadcami tymi byli Himjar, al-Haris bin Abd Kilal, Naim bin Abd Kilal, An-Numan,
Hamdan i Muafir. Ich wiadomo, w ktrej zawiadamiali Wysannika Boga (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo) o przyjciu islamu i odejciu od pogastwa, dosza do niego
po powrocie spod Tabuk, a czowiek, ktry j przynis, nazywa si Malik bin Murra ar-
Rahawi. Prorok odpowiedzia listem, w ktrym wyjania wiernym ich prawa i obowizki, a
ludom sprzymierzonym spord innowiercw gwarantowa bezpieczestwo w imieniu Boga i
Jego Proroka, o ile bd paci podatek. Wysa rwnie do Jemenu kilku towarzyszy pod
przywdztwem Muaza bin Dabala.

32.10 Delegacja od plemienia Hamadan
Posowie plemienia Hamadan rwnie przybyli do Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) po jego powrocie z wyprawy Tabuk. Wysannik Boga przyj ich
gocinnie, nowym zarzdc plemienia ustanowi Malika bin an-Namta, a Chalid bin al-Walid
zosta wysany, by nawoywa do islamu tych, ktrzy jeszcze go nie przyjli. Kiedy przez
sze miesicy nikt nie odpowiedzia na jego wezwanie, zastpi go Ali bin Abi Talib. Na
jego zaproszenie do islamu odpowiedzieli wszyscy, a wtedy Ali napisa do Proroka list, w
ktrym oznajmi mu dobr nowin. Przekazano, e Wysannik Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) w podzikowaniu Bogu odda Mu pokon, a nastpnie wznis rce
i powiedzia: Pokj niech bdzie z plemieniem Hamadan.

32.11. Delegacja od plemienia Banu Fazara
Kilkunastu mczyzn z Banu Fazara przybyo do Wysannika Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) po jego powrocie spod Tabuk, by poinformowa go o tym, e
przyjli islam. Przekazali mu take ze wieci o suszy, ktra nkaa ich ziemie. Prorok (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wszed na kazalnic, podnis rce i prosi:
Boe, zelij nam deszcz, ktry nawodni Twoj ziemi i napoi zwierzta, oka nam
miosierdzie i przywr ycie w martwych krainach. Boe, zelij deszcz, ktry ochroni nas,
ukoi nas i spowoduje, e na ziemi na dugo wyronie trawa. Boe, prosimy Ci, by ten deszcz
przynis nam tylko to co dobre, a nie zaszkodzi nam w aden sposb. Boe, prosimy Ci, by
by to deszcz Miosierdzia, a nie deszcz kary i blu. Boe, prosimy Ci, by ten deszcz nie
przynis powodzi i zniszczenia. Boe, zelij nam deszcz i pom nam w walce z naszymi
wrogami.

32.12 Delegacja od chrzecijan z Nadranu
Nadran to dua kraina, ktra rozciga si na obszarze siedmiu dni podry na poudnie od
Mekki. W czasach Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) w Nadranie
znadoway si siedemdziesit trzy wioski. Plemiona zamieszkujce ten rejon mogy wystawi
cznie sto tysicy wojownikw, a mieszkacy wyznawali chrzecijastwo.
Delegacja z tego kraju przybya do Medyny w dziewitym roku hidry i liczya
szedziesiciu mczyzn, z czego dwudziestu czterech byo szlachetnie urodzonych. Trzej
spord tych dwudziestu czterech wsplnie rzdzili Nadranem:
Abd al-Masih zwany Al-Akib odpowiada za zarzdzanie krajem;
Al-Ajham asz-Szarhabil zwany As-Sajjid odpowiada za edukacj i polityk zagraniczn;
Abu Harisa bin Alkama by arcybiskupem Nadranu.
Po przybyciu do Medyny spotkali si z Wysannikiem Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) i rozmawiali z nim. Jednak gdy Prorok chcia naucza ich islamu i
recytowa Koran, powiedzieli, e nie chc go sucha, spytali jedynie, jak muzumanie
postrzegaj Jezusa. Wysannik nie odpowiedzia im od razu. Dopiero pod koniec dnia zostao
mu objawione:

Zaprawd, Jezus jest u Boga jak Adam: On stworzy go z prochu, a nastpnie powiedzia
do niego: Bd! i on jest.
Prawda pochodzi od twego [Muhammadzie] Pana, nie bd wic z liczby wtpicych!
A kto si bdzie z tob sprzecza w jej przedmiocie po tym, jak otrzymae wiedz, to
powiedz: Pozwlcie! Wezwijmy naszych synw i waszych synw, nasze kobiety i wasze
kobiety, nas samych i was samych, potem bdziemy si pokornie modli i wzywa
przeklestwa Boga na kamcw!
207


Nastpnego ranka Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) objani
im znaczenie tych wersetw i omwi pozycj Jezusa w islamie, a pniej da im cay dzie
na zastanowienie si nad tym, co usyszeli. Kolejnego dnia delegaci byli jednak wci
niechtnie nastawieni do sw Boga i do islamu. Wwczas Prorok zaproponowa, eby obie
grupy prosiy Boga, by przekl On tych, ktrzy s w bdzie. Na chwil zostawi posw, po
czym wrci wraz z crk Fatim i wnukami Al-Husajnem i Al-Hasanem. Wwczas delegaci,
widzc, e Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nie artuje, zaczli mie
wtpliwoci. Nie powinnimy prosi Boga o przeklestwo, gdy jeli on jest prawdziwym
prorokiem, to przysigam na Boga, e nie spotka nas nic dobrego i nie poyjemy dugo ani
my, ani nawet nasze zwierzta, powiedzia Al-Akib.
Ostatecznie Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wczy
Nadran do pastwa muzumaskiego. Mieszkacy tamtych terenw musieli paci podatek
nakadany na innowiercw, a take dostarczy dwa tysice ubra (tysic w miesicu radab i
tysic w miesicu safar) i tyle uncji zota (tak samo podzielonych). W zamian otrzymywali
gwarancj bezpieczestwa i swobodnego praktykowania religii od Boga i Jego Wysannika.
Na koniec poprosili Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), by wysa do
nich uczciwego czowieka jako poborc podatkowego. Zosta nim Abu Ubajda bin al-
Darraha.
Pniej, gdy mieszkacy Nadranu zaczli przyjmowa islam, zniesiono obowizek
pacenia podatku, w zamian za zacza obowizywa ich jamuna.
Jedna z relacji mwi, e Al-Akib i As-Sajjid przyjli islam od razu po tym, jak powrcili
do domu. Powiedziano rwnie, e czowiekiem wysanym przez Proroka (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) do zbierania podatku by Ali bin Abi Talib.

32.13 Musajlima

207
Koran, 3:59-61.
W dziewitym roku Hidry do Medyny przybya delegacja plemienia Banu Hanifa. Liczya
siedemnastu mczyzn, a jednym z nich by Musajlima bin Sumama bin Kabir bin Habib bin
al-Haris, ktrego Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nazwa
pniej panem wszystkich kamcw.
Posowie zatrzymali si w domu jednego z pomocnikw, a nastpnie przyszli do Proroka
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) i zadeklarowali swoje przyjcie islamu. Co si
tyczy Musajlimy, to istniej rne relacje i nie ma zgody co do tego, czy wygosi wtedy
wyznanie wiary, czy te nie (jeden z przekazw mwi, e powiedzia: Gdyby Muhammad
uczyni mnie swoim dziedzicem, zostabym muzumaninem). Wszystkie przekazy s jednak
zgodne co do tego, e Musajlima cechowa si skrajn nieuprzejmoci, pych, arogancj i
dz wadzy. Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) traktowa go
mio i uprzejmie, on jednak nie potrafi lub nie chcia ukry swego zego charakteru.
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) mia kiedy sen, w ktrym pooy
rk na dwch zotych bransoletach, jednak zostao mu objawione, by je wyrzuci, a gdy tak
uczyni, obie znikny. Symbolizoway one dwch kamcw, ktrzy mieli pojawi si po
mierci Wysannika Boga. Kiedy tylko Musajlima okaza swoj arogancj i brak szacunku,
Wysannik (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zrozumia, e ma przed sob
jednego z tych dwch kamcw.
Pniej Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) przyszed do
niego z liciem palmy w doni i w towarzystwie mwcy Sabita bin Kajsa bin Szammasa.
Prorok prbowa porozmawia z Musajlim, ale tamten od razu powiedzia:
Jeli przekaesz mi wadz nad wszystkimi ziemiami muzumanw po twojej mierci, to
nie bd twoim wrogiem.
Jeli poprosiby mnie tylko o ten li palmy, nie otrzymaby go odpar Wysannik
Boga. Twj los jest przesdzony. Nawet jeli okaesz skruch, Bg ju zapisa, e twoja
gowa zostanie cita. Przysigam, e teraz widz ci takim, jak to zostao objawione. Sabit,
ktry tu jest, wypeni przeznaczenie!
Po tych sowach Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) odszed.
Jego przewidywania sprawdziy si w niedalekiej przyszoci. Po powrocie do Al-Jamamy
Musjalima myla o tym, e mgby zosta jednym z towarzyszy Proroka, jednak jego dza
wadzy wci rosa, a w kocu stwierdzi, e on sam ogosi si prorokiem, co te zrobi w
dziesitymroku hidry (jednak nigdy nie twierdzi, e Muhammad niech bdzie z nim pokj
i bogosawiestwo nie jest Prorokiem). Zacz ukada wiersze, majc nadziej, e uda mu
si stworzy ksig, ktra bdzie podobna do Koranu, lecz omin niewygodne dla niego
przepisy i ogosi, e cudzostwo i picie alkoholu s dozwolone. Jego wspplemiecom
spodobay si te nauki, dlatego szybko stanli po stronie Musajlimy, ktry sta si znany
wrd swoich zwolennikw jako Dobroczyca z Al-Jamamy. Wreszcie napisa do Proroka
list:
Zostaem wybrany na twojego wsplnika we wadzy, wic zatrzymam dla siebie poow
twojego pastwa, a Kurajszyci niech rzdz drug poow.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) odpowiedzia cytatem z
Koranu:

Zaprawd, ziemia naley do Boga! On daje j w dziedzictwie, komu chce spord Swoich
sug. Ostateczny rezultat naley do bogobojnych!
208


Relacjonowa Ibn Masud:

208
Koran, 7:128.
Gdy dwaj posacy Musajlimy Ibn an-Nawaha i Ibn Asal przyszli do Proroka (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), ten spyta:
Czy zawiadczacie, e jestem Wysannikiem Boga?
Zawiadczamy, e Musajlima jest Wysannikiem Boga odparli.
Wierz w Boga i Jego Wysannika powiedzia Prorok. Gdyby szanowanie posw nie
byo moim obowizkiem, kazabym ci wam gowy.
Musajlima zgin w bitwie pod Al-Jama za kalifatu Abu Bakra, w miesicu rabi al-awwal
dwunastego roku hidry. Zabi go Wahszi, ten sam czowiek, ktry w bitwie pod Uhud zabi
Hamz.
Drugim czowiekiem, ktry podawa si za proroka, by Al-Awsad al-Ansi z Jemenu.
Zosta zabity przez Fajruza na jeden dzie przed mierci Wysannika Boga (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo).

32.14 Delegacja od plemienia Banu Samir bin Sasa
W jej skad wchodzili m.in. Amir bin at-Tufajl i Arbad bin Kajs przywdcy plemienia,
zoczycy i wrogowie islamu. To wanie Amir wign muzumanw w zasadzk pod Bir
Mauna.
Po przybyciu do Medyny Amir i Arbad postanowili zabi Proroka (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo). Amir mia odwrci jego uwag, a Arbad zakra si od tyu ,
zabra miecz Proroka i zada miertelny cios. Gdy jednak mia ju miecz na wycignicie
rki, Bg sparaliowa jego do, ratujc Swego Wysannika (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo).
Pniej Prorok Muhammad prosi Boga o kar dla Arbada i faktycznie tak si stao w
drodze powrotnej z Medyny on i jego wielbd zostali spaleni przez piorun. Co za tyczy si
Amira, zatrzyma si u pewnej kobiety z klanu Banu Salul, gdzie spostrzeg, e na szyi
wyrosa mu narol. Wkrtce pniej zmar, mwic: Wyrosa mi narol niczym garb
wielbda. Umieram w domu kobiety z Banu Salul.
Al-Buchari przekazuje, e Amir mia przyj do Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) i powiedzie: Albo ty bdziesz rzdzi otwartymi krajami i ich
mieszkacami, a ja bd rzdzi miastami i ich mieszkacami, albo po twojej mierci przejm
po tobie wadz. W innym wypadku najad na twj kraj z armi na tysicu wielbdw i
tysicu wielbdzic. Kiedy dosiga go kara, mia powiedzie: Co to? Wyrosa mi narol jak
garb wielbda! Umieram w domu kobiety z plemienia takiego to a takiego. Do mnie, mj
wierzchowcu! Po tych sowach zdoa jeszcze dosi konia, ale zmar na jego grzbiecie.

32.15 Delegacja od plemienia Tudib
Grupa zoona z trzydziestu mczyzn przybya do Medyny wraz z nadwyk jamuny,
ktra pozostaa po tym, jak wszyscy biedacy zostali ju wspomoeni. Pytali o to, w jaki
sposb mog uczy si Koranu i tradycji Proroka, prosili te Wysannika Boga (niech bdzie
z nim pokj i bogosawiestwo), by pobogosawi ich, a on tak uczyni.
Nie pozostali w miecie dugo (pniej spotkali si z Wysannikiem Boga podczas
poegnalnej pielgrzymki). Zosta jedynie chopiec, ktry powiedzia Prorokowi (niech bdzie
z nim pokj i bogosawiestwo).: Przysigam na Boga, porzuciem mj dom, by prosi
Boga Wielkiego i Potnego, by mi przebaczy, by okaza mi Miosierdzie, by uczyni moje
serce rdem zadowolenia i spokoju duszy. Po tych sowach Wysannik take poprosi
Boga, by On speni proby chopca.
Rzeczywicie pniej by on zawsze szczliwy. W czasach wielkiej apostazji pozosta
muzumaninem, pamita o Bogu, przypomina o nim swoim rodakom i ostrzega ich, a
wszyscy porzucili myl o odejciu od islamu.

32.16 Delegacja plemienia Tai
Po tym, jak Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zaprosi ich
do islamu, wszyscy zostali muzumanami. Jednym z nich by Zajd al-Chajl, o ktrym Prorok
powiedzia: Gdy sysz, jak wychwalaj jakiego Araba, a nastpnie spotykam go, zwykle
nie jest godzien tego, co o nim mwili. Jednak Zajd al-Chajl jeszcze jeszcze lepszy ni to, co
o nim mwi. Pniej Wysannik (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nazywa go
Zajd al-Chajr Zajd Dobra.

32.17 Medyna stolic Arabii
Uczeni specjalizujcy si w historii islamu i ycia Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) wymieniaj wiele innych delegacji, ktre przybyy do Medyny. Byy
wrd nich poselstwa od plemion Al-Azd, Banu Sad Hadim, Banu Amir bin Kajs, Banu Asad,
Bahra, Chawlan, Muharib, Banu al-Haris bin Kab, Ghamid, Banu al-Muntafik, Salaman,
Banu Abs, Muzajna, Murad, Zabid, Kinda, Ghassan i Nach. Delegacja plemienia Nach bya
ostatni delegacj. Skadaa si z dwustu mczyzn, a przybya do Medyny w miesicu
muharram jedenastego roku hidry.
Wielka liczba tych poselstw pokazuje nam, jak wielu ludzi przyjo zaproszenie do islamu,
ktry sta si najwiksz si Pwyspu Arabskiego. Arabowie zrozumieli, e nie maj ju
innego wyjcia, jak tylko przyjcie islamu lub porozumienie z muzumanami. Medyna staa
si stolic i najwaniejszym miastem Arabii, a take symbolem i orodkiem siy, ktrej ju
nikt nie mg lekceway.
Nie mona jednak mwi, e wszyscy Arabowie od razu stali si przykadnie wierzcymi.
Niektrzy Beduini przyjli islam tylko dlatego, e poszli za wodzem swojego plemienia. W
gbi serca pozostali niewiernymi, a ich zamiowanie do rozboju i grabiey wci pozostao
silne. Jednak tak samo nie mona powiedzie, e wszyscy Beduini byli li i zepsuci. Oto, co
Bg Najwyszy mwi o nich w Koranie:

Beduini s bardziej zawzici pod wzgldem niewiary i hipokryzji i bardziej zdolni do
tego, by nie uzna granic zesanych przez Boga Swojemu Posacowi. A Bg jest
Wszechwiedzcy, Mdry! Wrd Beduinw s tacy, ktrzy uwaaj to, co wydaj, za ciki
obowizek i wyczekuj na zmian waszego losu. Przeciwko nim obrci si zy los. A Bg jest
Syszcy, Wszechwiedzcy!
Ale s wrd Beduinw i tacy, ktrzy wierz w Boga i w Dzie Ostatni i ktrzy uwaaj
to, co rozdaj, za przyblienie do Boga i do modlitw Jego Posaca. Czy nie tak?! Zaprawd,
to jest dla nich przyblienie! I wprowadzi ich Bg do Swego Miosierdzia! Zaprawd, Bg
jest Przebaczajcy, Litociwy!
209




33. Sukces islamu

Zanim zaczniemy omawia ostatnie dni z ycia Wysannika Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo), przyjrzyjmy si uwanie jego osigniciom, ktre powoduj, e
jest on najlepszym spord wszystkim Prorokw i Wysannikw.
Kiedy Bg powiedzia do swojego Wysannika: O ty, okryty paszczem! Powsta i
ostrzegaj!
210
, Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powsta i ostrzega ludzi
przed kar, i nawoywa ich do islamu przez ponad dwadziecia lat. W tym czasie dla dobra

209
Koran, 9:97-99.
210
Koran, 74:1-2.
caej ludzkoci by gotw ponie wielkie ciary i przezwyciy wszelkie trudnoci, by
tylko usun zo z czasw przedislamskiej ignorancji.
Najpierw Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) pokaza
ludziom, jak mog walczy z wasnymi pragnieniami i podaniem, by uwolni si z ich
ucisku
211
. Gdy tylko udao mu si zmieni sposb mylenia jego towarzyszy, ktrzy porzucili
przedislamskie praktyki i z niewolnikw ycia doczesnego stali si ludmi wolnymi, musia
rozpocz now walk, ktra ju nie miaa charakteru wycznie duchowego. Prorok wystpi
przeciwko tym, ktrzy zwalczali go wczeniej, przeciwko tym, ktrzy chcieli uciszy
nawoywanie do Boga, przeciwko tym, ktrzy chcieli zniszczy islam. Kiedy Wysannik
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zdoa upora si z wrogami spord Arabw,
do najazdu na jego ziemie zacza si szykowa najwiksza potga wczesnego wiata
Cesarstwo Bizantyjskie. Jednak i to zagroenie udao si zneutralizowa.
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nieustannie wzywa ludzi do religii
Boga i nie zaprzesta swojej misji, zmagajc si ze wszystkimi przeciwnikami, niewane, jak
cika bya walka i jak wielu z nich zjednoczyo si przeciwko niemu. We wszystkim
wspierali go jego towarzysze, ktrych nauczy cierpliwoci i wiary. Za dnia dziaali oni na
rzecz islamu, a noce spdzali na modlitwie, recytowaniu i nauce Koranu, wychwalaniu i
wspominaniu Boga, robic wszystko z czyst intencj zadowolenia Najwyszego.
Przez ponad dwadziecia lat Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) nie ustpi, nie zaprzesta swojej dziaalnoci, nie zwtpi ani na chwil, a
osign sukces, ktry jest jasnym dowodem dla ludzi posiadajcych rozum.
Islam sta si religi caej Arabii, usun wszystkie ze praktyki z czasw pogaskich,
uleczy umysy Arabw, ktrzy porzucili dawne wystpki i nie tylko przestali oddawa cze
bokom, ale sami zaczli niszczy ich posgi. Teraz wszdzie mona byo usysze: Nie ma
adnego obiektu kultu z wyjtkiem Boga Jedynego! Na pnoc i poudnie wysyano
recytatorw Koranu i uczonych, ktrzy nieli ze sob nauk o Boskich przykazaniach.
Wezwanie do modlitwy pi razy dziennie rozlegao si w caej Arabii, przeamujc cisz
martwej pustyni i oywiajc j wiar. Nigdy wczeniej i nigdy pniej jej mieszkacy nie byli
tak religijni, cnotliwi i wyksztaceni, jak w tych zotych latach.
Ci, ktrzy pochodzili z rnych, czsto zwalczajcych si plemion, zostali zjednoczeni
przez jednego czowieka, ktry sprawi, e z czcicieli ludzi stali si czcicielami Boga. Nie
byo ju przeladowcw i przeladowanych, panw i niewolnikw, agresorw i obrocw
wszyscy stali si sugami Boga i brami, posusznymi Jego prawom. Wysannik Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) uczy ich:
Arab nie jest lepszy od nie-Araba, a nie-Arab nie jest lepszy od Araba. Biay nie jest
lepszy od czarnego, a czarny nie jest lepszy od biaego inaczej, jak tylko w bogobojnoci.
Wszyscy ludzie s dziemi Adama, a Adam zosta stworzony z gliny.
Islam pokaza, jak zbudowa spoeczestwo, oparte na takich wartociach, jak wiara,
dobro, prawo, cnota, wolno i sprawiedliwo. Te wartoci, a take zachcanie do
czynienia dobra, poszanowanie godnoci drugiego czowieka, zapewnienie rodkw do ycia,
przestrzeganie praw czowieka (mczyzny, kobiety, dziecka, rodzicw, ma, ony,
muzumanina, innowiercy) to byy fundamenty pastwa muzumaskiego.
Niewolnictwo, przepa midzy bogatymi a biednymi, cudzostwo, deprawacja, niewara
s tym, co potpiaj wszystkie religie, pochodzce od Boga. Jednak gdy nauki tych religii
zostaj zmienione lub odchodz w zapomnienie, staj si jedynie rytuaami i tradycjami
pozbawionymi gbszego sensu. Wydarzenia w Arabii zmieniy bieg caej historii. To dziki
islamowi Arabowie zostali zjednoczeni i tak samo moe zosta zjednoczona caa ludzko,

211
Ta walka nie zostanie ostatecznie wygrana i bdzie toczya si zawsze, kiedy ludzie bd zmaga si z
wasnymi sabociami. Pamitajmy o tym, e Szatan nie odpoczywa. Nieustannie stara si wnikn w ludzk
wiadomo i skusi nas do zego.
jeli ludzie bd chcieli postpowa zgodnie ze sprawiedliwym systemem, ktry gwarantuje
sukces w tym yciu i w yciu ostatecznym.



34. Poegnalna pielgrzymka

Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) poczu, e jego ycie na
tym wiecie dobiega koca. Jasno to wida po sowach, ktre wypowiedzia do Muada, gdy
wysya go do Jemenu: Muadzie, nie zobaczysz mnie ju w przyszym roku. By moe, gdy
odwiedzisz meczet, zobaczysz w nim mj grb. Wtedy Muad rozpaka si.
Bg w Swej askawoci pozwoli, by Jego Wysannik (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) po dwudziestu latach nieustannych trudw doy zwycistwa Jego religii.
Do Medyny cay czas przyjedali ludzie z rnych plemion, ktrzy chcieli zapyta Proroka o
rozmaite regulacje prawa muzumaskiego. W zamian mieli pniej zawiadcza, e Prorok
wypeni swoj misj i przekaza im wiedz o religii. Kiedy Wysannik Boga (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo) ogosi, e w tym roku odbdzie pielgrzymk, muzumanie
przybywali do Medyny z caej Arabii, by tylko wyruszy razem z nim. Na cztery dni przed
kocem miesica zu al-kada Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
uczesa swoje wosy, wyperfumowa si, zaoy adne ubranie. Pniej wsiad na
wielbdzic o imieniu Al-Kaswa i wyruszy, a za nim poszli inni.

34.1 Pielgrzymka
Do Zu al-Hulajfa Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) przyby
jeszcze przed czasem popoudniowej modlitwy, tam pomodli si dwa rakaty i pozosta w tym
miejscu na noc. Rankiem powiedzia do swoich towarzyszy: Dzi w nocy przyby do mnie
posaniec wysany przez Boga i powiedzia: Mdl si w tej bogosawionej dolinie i powiedz,
e wyraasz intencj poczenia umry z hadd.
Przed modlitw poudniow Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) umy
si, by przej w stan ihram, a Aisza wyperfumowaa go, rozcierajc pachnida (pimo i
rolin o nazwie zaira) po jego gowie i ciele. Wysannik Boga skrci poudniow modlitw
do dwch rakatw, a nastpnie ogosi intencj odprawienia pielgrzymki mniejszej (ar. umra)
razem z wiksz (ar. hadd). Pniej wsiad na swoj wielbdzic Al-Kasw ze sowami:
Nie ma bstwa oprcz Boga Jedynego, a gdy jecha przez pustyni, wspomina Imi Boga.
Podr do Mekki kontynuowano bez duszych postojw. Podr z Medyny zaja
muzumanom osiem dni. Do Mekki weszli po porannej modlitwie.
Zaraz po wejciu do witego Meczetu Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) dokona okrenia Kaby, a nastpnie przejcia midzy wzgrzami As-Safa
i Al-Marwa. Poniewa wyrazi intencj poczenia umry i hadd, nie wychodzi ze stanu
ihram, a nastpnie zabra ze sob zwierzta ofiarne i zatrzyma si w Al-Hadun, wyej
pooonej czci Mekki. Ci z jego towarzyszy, ktrzy nie mieli z sob zwierzt ofiarnych,
mieli wyj ze stanu ihram po przejciu midzy As-Safa a Al-Marwa. Pocztkowo nie chcieli
tego zrobi, jednak kiedy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
powiedzia, e sam postpiby w ten sposb na ich miejscu, usuchali.
smego dnia zu al-hidda (ktry zwie si dniem tarwija) Wysannik (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) uda si do Miny, gdzie odprawi wszystkie pi modlitw od
poudniowej do porannej. Pozosta w Minie a do wschodu soca, po czym wyruszy do
Arafat. Gdy nastao poudnie, poprosi, by przyprowadzono mu wielbdzic Al-Kasw, na
ktrej zjecha do doliny, gdzie ju zgromadziy si tysice pielgrzymw (wedug rnych
wersji, sto dwadziecia cztery lub sto czterdzieci cztery tysice).
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) przemwi, a jego sowa
gono powtarza Rabia bin Umajja bin Chalaf.

Ludzie! Suchajcie uwanie moich sw, gdy nie wiem, czy bd tu z wami za rok.
Wasza krew i wasze majtki bd ju zawsze i wszdzie nietykalne, tak jak wity jest ten
dzie, ten miesic i to miasto. Wszystkie pogaskie praktyki zostay raz na zawsze obalone.
Rozlew krwi praktykowany w czasach ignorancji zostaje zakazany. Zakazuj zemsty za
czowieka o imieniu Ibn Rabia bin Haris, ktry wychowa si wrd Banu Sad, a zabili go
ludzie z plemienia Huzajl. Wszelka lichwa zostaa zakazana, poczwszy od odsetek nalenych
Abbasowi bin Abd al-Muttalibowi, ktre zostaj anulowane zaprawd, dug wobec niego
zosta cakowicie umorzony.
Ludzie! Bjcie si Boga z powodu waszych kobiet. Bg powierzy je wam i macie wobec
nich obowizki. S one wam dozwolone na podstawie sw Boga. Jeli nie bd przestrzega
swoich maeskich obowizkw i nie bd si zachowywa odpowiednio, to macie prawo je
skarci
212
, ale nie moecie ich krzywdzi. Tak jak wasze ony maj obowizki wobec was,
tak waszym obowizkiem wobec nich jest zapewnienie im odpowiedniego ubrania i
wyywienia.
Zostawiam wam Ksig Boga i tradycj Jego Wysannika. Jeli bdziecie si ich trzyma,
to nigdy nie zbdzicie. Po mnie aden Prorok nie zostanie posany do adnego narodu.
Nakazuj wam czci Boga, odmawia pi modlitw obowizkowych, poci w ramadanie i
chtnie paci jamun z waszych majtkw. Waszym obowizkiem jest dokonanie
pielgrzymki do witego Domu waszego Pana i posuszestwo wzgldem przywdcw. Jeli
bdziecie postpowa zgodnie z tymi instrukcjami, wejdziecie do Raju.

Nastpnie Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zapyta:
Co powiecie, jeli spytaj was o mnie?
Bdziemy zawiadcza, e przekazae nam swoje przesanie i udzielie nam dobrej
rady odpowiedzieli ludzie.
Wwczas Wysannik (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wskaza palcem
najpierw na niebo, a nastpnie na ludzi, i trzy razy powiedzia:
Boe, bd mi wiadkiem.
Gdy tylko Prorok skoczy przemawia, Bg objawi werset z Koranu:

Dzisiaj udoskonaliem dla was wasz religi i obdarzyem was w peni Moj dobroci,
wybraem dla was islam jako religi
213
.

Gdy Umar bin al-Chattab usysza ten werset, zala si zami.
Dlaczego paczesz? spytali go.
Bo po osigniciu doskonaoci moe ju przyj tylko niedoskonao odpowiedzia.
Prorok odprawi modlitwy poudniow i popoudniow osobno tak, e Bilal wzywa do
modlitwy dwa razy. Nastpnie wsiad na wielbdzic, odjecha kawaek i poczeka, a sonce
najpierw nabierze tej barwy, a potem zajdzie cakowicie. Wtedy uda si do Muzdalifa,
gdzie poczy wieczorn i nocn modlitw, nie robic (jak relacjonowa Usama) przerwy na
wspominanie Boga midzy modlitwami. Pniej czeka na modlitw porann, a o wicie
pojecha do witego Meczetu, gdzie zwrci twarz w stron Kaby i powiedzia: Bg jest
Wielki i nie ma bstwa poza Bogiem Jedynym.

212
Uczeni s zgodni co do tego, e chodzi tutaj o lekki klaps (ma to by forma upomnienia, a nie kary
fizycznej), ktry nie moe uszkodzi ciaa, nie moe pozostawi ladw na skrze, nie moe sprawi silnego
blu i nie moe by wymierzony w twarz (przyp. red. pol.).
213
Koran, 5:3.
Wysannik (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) pozosta w witym Meczecie,
a soce byo ju do wysoko na niebie, a wtedy powrci do miny. Nastpnie uda si
pieszo do duej stelli Damrat al-Akaba (wwczas roso tam drzewo), w ktr rzuci siedem
maych kamieni, zebranych na dnie doliny, za kadym razem powtarzajc: Bg jest Wielki!
Nastpnie uda si do miejsca, w ktrym skada si ofiary. Tam dokona uboju szedziesiciu
trzech wielbdw i poprosi, by Ali bin Abi Talib zaj si pozostaymi siedemdziesicioma
czterema. Obaj zjedli troch misa i napili si rosou.
Pniej Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powrci do
witego Domu, gdzie odmwi modlitw poudniow, a po niej podszed do ludzi z Banu
Abd al-Muttalib, ktrzy akurat pili wod ze rda Zamzam. Poprosi, by wycignli i dla
niego wody ze studni, dodajc: Wycignbym j sam, ale obawiam si, e ludzie, ktrzy
bd yli po mnie, przywaszczyliby sobie ten przywilej. Podano mu wiadro z wod, a on
napi si do syta.
W dziesitym dniu zu al-hidda, zwanym Dniem Ofiarowania, Prorok (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) wygosi kolejne przemwienie. By wtedy poranek, Wysannik
jecha na swoim szarym mule, za Ali powtarza ludziom jego sowa. Relacj o tym
przemwieniu przekaza Abu Bakra
214
, a podaj j Al-Buchari i Muslim.
Rachuba czasu zostaa ustanowiona, gdy Bg stworzy niebiosa i ziemi. Rok ma
dwanacie miesicy. Cztery z nich s wite. Trzy z nich nastpuj jeden po drugim: zu al-
kada, zu al-hidda i muharram. Czwartym jest radab. Jaki teraz mamy miesic? zapyta
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).
Bg i Jego Wysannik wiedz najlepiej odpowiedzieli ludzie. Prorok (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo) milcza tak dugo, e pniej mwili: Na Boga, mylelimy,
e chce nada mu now nazw.
Czy nie jest to zu al-hidda? spyta wreszcie Wysannik Boga.
Tak.
A jak nazywa si to miasto?
Bg i Jego Wysannik wiedz najlepiej odpowiedzieli ludzie. Prorok (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo) milcza tak dugo, e pniej mwili: Na Boga, mylelimy,
e chce nada mu now nazw.
Czy nie jest to Al-Balda
215
?
Tak.
Jaki mamy dzisiaj dzie?
Bg i Jego Wysannik wiedz najlepiej odpowiedzieli ludzie. Prorok (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo) milcza tak dugo, e pniej mwili: Na Boga, mylelimy,
e chce nada mu now nazw.
Czy nie jest to Dzie Ofiarowania?
Tak.
Rozlew krwi i kradzie zostaj zakazane, a wasz honor staje si nietykalny. Wasze ycie,
majtki i godno s tak wite, jak wity jest ten dzie, tego miesica, w tym miecie.
Zostaniecie wskrzeszeni przez waszego Pana, a pniej bdziecie rozliczeni ze swoich
uczynkw, nie schodcie wic z drogi prostej i nie zabijajcie si. Czy nie przekazaem wam
przesania? zapyta na koniec Prorok.
Ale tak! odpowiedzieli.
Boe, bd mi wiadkiem powiedzia Wysannik (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), po czym znowu zwrci si do ludzi: Przekacie nieobecnym to, co

214
Tu nie ma bdu. Abu Bakra, nie Abu Bakr (przyp. tum.).
215
Al-Balda wite Miasto; cay teren Mekki, na ktrym byo zabronione przelewanie krwi (przyp. red.
pol.).
powiedziaem dzisiaj. Ten, komu przekaecie moje sowa, moe zrozumie je lepiej od was
samych.
Zgodnie z innym przekazem Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) powiedzia rwnie: Ten, kto grzech popenia, szkodzi samemu sobie.
Niechaj nikt nie czyni za swemu dziecku, a dziecko niech nie czyni za swym rodzicom.
Szatan nie bdzie ju czczony w tym kraju, ale bdzie nakania was do mniejszych
grzechw.
Jedenasty, dwunasty i trzynasty dzie miesica zu al-hidda Wysannik Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) spdzi w Minie, nauczajc prawa Boego,
wspominajc Boga, kroczc drog Abrahama, obalajc wszystkie pozostaoci
bawochwalstwa i przemawiajc do ludzi. Jego przemwienia podobne byy do tego, ktre
wygosi w Dniu Ofiarowania. Pniej Prorok powrci na wielbdzie do Kaby, gdzie on i
jego towarzysze dokonali poegnalnego okrenia.
Po zakoczeniu rytuaw pielgrzymkowych powrcono do Medyny.

34.2 Ostatnia ekspedycja
Tymczasem pycha ludzi rzdzcych Bizancjum nie pozwalaa im na to, by muzumanie
yli w pokoju. Wszyscy Bizantyjczycy, ktrzy przyjli islam, zostali zamordowani, a
najlepszym dowodem arogancji i bestialstwa moe by zabjstwo Farwy bin Amra al-
Dudhamiego, ktry by bizantyjskim namiestnikiem w Maan.
W miesicu safar jedenastego roku hidry Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), bdc wiadom agresywnych dziaa i wrogoci Bizancjum, zacz
przygotowywa armi, ktra miaa pomaszerowa do Al-Balka i Ad-Darum w Palestynie, by
przestraszy Bizantyjczykw, zwikszy pewno siebie wrd Arabw z pogranicza, a take
przekaza przesanie islamu ludziom ze wszystkich krain, jakie muzumanie minliby po
drodze.
Dowdztwo mia obj Usama bin zajd bin Harisa. Mia on wwczas dopiero
siedemnacie lat, wic ta decyzja Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) bya czsto krytykowana. Wwczas Prorok powiedzia: Nic dziwnego, e
kwestionujecie jego zdolnoci przywdcze, gdy kwestionowalicie zdolnoci przywdcze
jego ojca. Na Boga, jego ojciec by jednym z moich najlepszych przywdcw i najlepszych
przyjaci. Jego syn jest jednym z najbardziej umiowanych przeze mnie ludzi, zaraz po jego
ojcu. Po tych sowach ludzie zaczli przybywa ze wszystkich stron, by doczy do armi
Usamy. Liczba ochotnikw bya ogromna.
Kiedy wojsko byo ju niemal gotowe do wymarszu, niepokojce wieci o stanie zdrowia
Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) sprawiy, e wypraw
opniono. Ludzie czekali, by dowiedzie si, co Bg przeznaczy Swojemu Prorokowi. Wol
Bo byo uczynienie ekspedycji Usamy pierwsz wypraw wojskow za czasw kalifatu
Abu Bakra.



35. Podr do Boga

35.1 Oznaki mierci Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo)
Gdy misja Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zakoczya si
wspaniaym sukcesem, zaczy si pojawia pewne zapowiedzi zbliajcej si mierci
Proroka. Mwilimy ju o rozmowie z Muadem, a teraz wymienimy inne z tych znakw:
w miesicu ramadan dziesitego roku hidry Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) odosobni si w celu oddawania czci Bogu na dwadziecia dni, gdy
wczeniej by to okres dziesiciu dni;
w tym samym miesicu anio Gabriel powtrzy z Prorokiem (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) cay Koran od pocztku do koca, dwa razy;
sowa Wysannika w czasie poegnalnej pielgrzymki: nie wiem, czy bd tu z wami za
rok;
objawienie sury An-Nasr (Pomoc) po Dniu Ofiarowania gdy zostaa ona objawiona,
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zrozumia, e jest to
zapowied jego mierci;
na pocztku miesica safar jedenastego roku hidry Prorok uda si pod gr Uhud i
pomodli si za mczennikw, jakby egna si z ywymi i umarymi;
sowa Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wygoszone z kazalnicy:
Na Boga, niedugo spotkacie mnie przy rdle. Zostay mi dane klucze do bogactw ziemi.
Na Boga, nie obawiam si, e staniecie si politeistami, ale obawiam si, e bdziecie
rywalizowa ze sob w zdobywaniu majtku, co doprowadzi do rozlewu krwi;
pewnej nocy Wysannik Boga uda si na cmentarz Al-Baki i prosi Boga o przebaczenie
dla mczennikw, mwic: Pokj z wami, mieszkacy grobw. Oby wiato poranka, ktre
na was spywa, suyo wam lepiej, ni ywym. Nadeszy cikie chwile i pokusy ciemne jak
noc, jedna goni drug, a kada kolejna jest gorsza od poprzedniej. Wkrtce do was
doczymy.

35.2 Choroba Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo)
W poniedziaek dwudziestego dziewitego dnia miesica safar Prorok (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) bra udzia w ceremonii pogrzebowej na cmentarzu Al-Baki. Gdy
wraca, rozbolaa go gowa, a temperatura jego ciaa rosa tak gwatownie, e opaska na jego
czole szybko staa si gorca.
Choroba miaa trwa trzynacie lub czternacie dni, a przez jedenacie z nich Wysannik
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) prowadzi modlitwy.
Gdy czu si coraz gorzej, zapyta swoich on: U ktrej z was powinienem zosta?
Zrozumiay, czego pragnie Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), i
pozwoliy, by sam podj decyzj. Wtedy Wysannik poprosi, by Al-Fadl bin Al-Abbas i Ali
bin Abi Talib pomogli mu przej do pokoju Aiszy. W tym pokoju Prorok (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) spdzi ostatni tydzie swojego ycia na ziemi.
Przez cay ten czas Aisza recytowaa dwie ostatnie sury z Koranu i inne proby do Boga,
ktrych nauczy j Wysannik Boga.

roda
Na pi dni przed mierci gorczka staa si nie do wytrzymania, a Wysannik Boga
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zemdla z blu. Kiedy si ockn, poprosi:
Wylejcie na mnie wod z siedmiu bukakw, bym mg wyj do ludzi. Polewano go wod,
a powiedzia: Wystarczy, ju wystarczy. Czu si wtedy wystarczajco dobrze, eby pj
do meczetu, wic zrobi to, wszed na kazalnic i powiedzia wiernym: Bg przekl ydw i
chrzecijan, gdy zrobili oni z grobw swoich prorokw miejsca czci Nie uczycie z
mojego grobu boka.
Nastpnie Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) poprosi
wszystkich, by wyjawili wszelkie ale, jakie do niego mieli. Kady, kto uwaa, e zosta
przez niego potraktowany, mia okazj si zrewanowa. Prorok powiedzia: Ten, kogo
kiedykolwiek obraziem, moe teraz obrazi mnie. Ten, ktrego honor naruszyem, moe
teraz naruszy mj honor. Potem zszed z kazalnicy, by poprowadzi modlitw poudniow,
a po niej powtrzy swoje sowa. Wwczas podszed do niego pewien mczyzna i
powiedzia:
Jeste mi winien trzy dinary.
Fadl, daj mu trzy dinary poleci Prorok.
Nastpnie powiedzia: Nakazuj wam, bycie dobrze traktowali pomocnikw, gdy to oni
stali si moj rodzin i to oni udzielili mi schronienia. Dobrze si spisali i powinnicie
szanowa ich za to, a przymyka oczy na ich wady.
Wedug innej relacji Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
powiedzia wtedy: Liczba wiernych bdzie rosa, a liczba pomocnikw bdzie malaa, a
bd wrd innych muzumanw jak ziarenko soli w potrawie. Ten spord was, kto otrzyma
wadz, niech przyjmie ich dobre uczynki, a odpuci ze.
Nastpnie Prorok oznajmi: Bg Najwikszy da Swojemu sudze wybr pomidzy tym
wiatem a tym, co jest u Niego, i suga wybra to, co jest u Boga. Po tych sowach Abu Bakr
zala si zami, a wszystkich to zdziwio, i powiedzia: Powicilimy dla ciebie naszych
ojcw i nasze matki. Jak pniej powiedzia Abu Said al-Chudri: Okazao si, e ten
wybr by dany Prorokowi (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), a Abu Bakr
posiada najwiksz wiedz spord nas.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia wtedy:
Czowiek, przy ktrym czuj si najbardziej bezpiecznie, to Abu Bakr. Gdybym mg wzi
za najlepszego przyjaciela kogo poza Bogiem, wybrabym Abu Bakra. Moecie zamkn
wszystkie drzwi prowadzce do meczetu, ale nie moecie zamkn drzwi Abu Bakra.

Czwartek
Nastpnego dnia Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) bardzo
cierpia z powodu blu, jednak powiedzia:
Podejdcie bliej. Zapiszcie moje sowa i przestrzegajcie tych rad, a nigdy nie zbdzicie.
Wysannik Boga cierpi z powodu straszliwego blu, a wy macie ze sob Koran
powiedzia wtedy Umar bin al-Chattab. Ksiga Boga jest dla was wystarczajca.
Inni nie zgodzili si z Umarem i chcieli spisa rady Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo). Gdy ten usysza ktnie, powiedzia, e chce zosta sam, jednak zdy
udzieli im trzech rad:
by wydalili ydw, chrzecijan i pogan z Pwyspu Arabskiego;
by wszystkie delegacje byy tak traktowane, przyjmowane i goszczone, jak byy
traktowane, przyjmowane i goszczone przez Proroka;
by wierni trzymali si Koranu i sunny (tutaj relacjonujcy nie by pewien; mogo to by
rwnie zachcenie do szybkiego wymarszu armii Usamy, przypomnienie o piciokrotnej
modlitwie lub zalecenie dobrego traktowania niewolnikw).
Mimo coraz gorszego stanu zdrowia, Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) poprowadzi modlitw Maghrib i recytowa sur Al-Mursalat. Pniej
jednak czu si tak le, e nie by w stanie pj do meczetu. Relacjonowaa Aisza, e
Wysannik Boga spyta, czy ludzie si modlili, a ona odpowiedziaa, e wszyscy czekaj na
niego. Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) poprosi, by nalano mu troch
wody do miski, by mg umy si przed modlitw, ale kiedy to zrobi, zemdla. Gdy odzyska
przytomno, ponownie zapyta, czy ludzie ju si modlili, jeszcze raz prbowa umy si i
wsta, ale ponownie zemdla. Ostatecznie poprosi, by modlitw poprowadzi Abu Bakr w
sumie za ycia Proroka Abu Bakr prowadzi modlitw siedemnacie razy.
Aisza kilka razy prosia Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo),
by jednak sprbowa poprowadzi modlitw, poniewa ludzie si smuc. Odpowiedzia:
Jeste uparta niczym kobiety, ktre chciay uwie Jzefa. Przeka, e wyznaczyem Abu
Bakra na imama w modlitwie.

Sobota
W sobot Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) poczu si na tyle dobrze,
e zdecydowa si poprowadzi modlitw poudniow. Dwaj mczyni pomogli mu przej.
Abu Bakr chcia si wycofa z miejsca dla imama, ale Wysannik Boga pokaza mu gestem,
eby zosta, a mczyzn, ktrzy mu pomagali, poprosi, by postawili go obok Abu Bakra.
Nastpnie stan po jego lewej stronie i poprowadzi modlitw. Po kadym wypowiedzeniu
sw Allahu Akbar (ar. Bg jest Wielki), Abu Bakr powtarza je goniej, gdy gos Proroka
by ju cichy i nie wszyscy go syszeli.

Niedziela
W niedziel, dzie przed mierci, Wysannik (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) uwolni swoich niewolnikw i rozda jako jamun cay swj majtek,
ktrego byo nie liczc broni siedem dinarw. Gdy zapada noc, nie mieli ju niczego i
Aisza musiaa poyczy troch oliwy, eby zapali lamp.
Zbroja Proroka zostaa zatrzymana przez jednego z ydw jako zastaw za trzydzieci
saa
216
jczmienia.

35.3 Ostatni dzie i mier
Przekaza Anas bin Malik:
Gdy muzumanie odmawiali modlitw o wicie w poniedziaek prowadzi j Abu Bakr
zdziwili si bardzo widzc, e Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) unosi
zason w drzwiach pokoju Aiszy. Spojrza na nich, gdy si modlili, i umiechn si. Abu
Bakr chcia si wycofa i ustpi mu miejsca, gdy myla, e Prorok chce poprowadzi
modlitw. Modlacy si muzumanie byli zachwyceni, jednak Wysannik gestem nakaza im,
by nie przerywali modlitwy, i zacign zason z powrotem.
Do nastpnej modlitwy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
nie doy.
Ju po wschodzie soca Prorok zawoa Fatim i powiedzia jej na ucho co, po czym si
rozpakaa. Wtedy szepn jej co, co sprawio, e si rozemiaa. Pniej Fatima powiedziaa
o tej sytuacji: Najpierw Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia
mi, e ju nie wyleczy si z tej choroby, a pniej, e bd pierwsz osob z jego rodziny,
ktra do niego doczy.
Fatima widziaa, w jak cikim stanie jest Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), wic mwia: Jak bardzo cierpi mj ojciec! Prorok odpowiedzia: Lecz
po dzisiejszym dniu ju nigdy nie bdzie cierpia.
Nastpnie Prorok poprosi, by przyprowadzono mu wnukw, Al-Hasana i Al-Husajna.
Ucaowa ich i prosi, by zaopiekowano si nimi po jego mierci. Po nich chcia si widzie ze
swoimi onami, ktrym przypomnia, by zawsze pamitay o Bogu. Bl sta si tak silny, e w
pewnej chwili powiedzia do Aiszy: Teraz czuj w yach trucizn Chajbaru. Czuj, e zblia
si mier.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nakaza te ludziom, by
nie zaniedbywali modlitwy i byli dobrzy dla niewolnikw. Powtarza to wiele razy.
W ostatnich chwilach Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) mia gow
opart o pier Aiszy, ktra pniej relacjonowaa:

216
Arabska jednostka miary mniej wicej tyle, ile mona byo nabra w zczone donie (przyp. red. pol.).
Jednym z bogosawiestw, jakimi obdarzy mnie Bg, byo to, e Wysannik Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) pozosta w moim domu przez ostatnie dni przed
mierci. Bg sprawi, e gdy lea na moich piersiach tu przed odejciem z tego wiata,
moja lina poczya si z jego lin. Abd ar-Rahman przyszed do mnie z siwakiem
217
w rce
i zauwayam, e Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) patrzy na siwak,
spytaam wic: Czy mam ci go przynie? Prorok skin gow, przyniosam go wic i
spytaam: Czy mam go dla ciebie zmikczy? Prorok ponownie skin gow. Zmikczyam
go dla niego, a wtedy Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wyczyci nim
swoje zby. (Wedug innego przekazu ostatnie zdanie Aiszy brzmiao: a wtedy Prorok
dokadnie umy swoje zby).
W pobliu staa miska z wod, w ktrej Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) umy rce, po czym powiedzia: Nie ma bstwa oprcz Boga Jedynego.
mier jest bolesna. Gdy tylko skoczy czyci zby i my rce, unis rk lub palec i
spogldajc w gr, powtrzy trzy razy:
Z tymi, ktrych obdarowae dobrodziejstwami, z Prorokami, prawdomwnymi,
mczennikami i czynicymi dobro. Boe, wybacz mi, obdarz mnie Swoim Miosierdziem i
pozwl mi doczy do Ciebie.
To byy jego ostatnie sowa.
By poniedziaek rano, dwunasty dzie miesica rabi al-awwal jedenastego roku hidry.
Muhammad bin Abd Allah, Ostatni Prorok i Wysannik Boga Jedynego (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) zmar w wieku szedziesiciu trzech lat.
Fatima powiedziaa: Ojcze, twj Pan wysucha twoich prb. Ojcze, twoim domem jest
Raj. Ojcze, obwieszczam twoj mier Gabrielowi.

35.4 Reakcja towarzyszy
Gdy wiadomo o mierci Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) rozesza
si, ludzie wpadli w panik. Anas powiedzia: Nigdy nie byem wiadkiem lepszego i
janiejszego dnia ni ten, w ktrym przyby do nas Wysannik Boga, nigdy nie byem
wiadkiem gorszego i mroczniejszego dnia ni ten, w ktrym zmar Wysannik Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)..
Umar bin al-Chattab nie wiedzia, co robi, nie chcia uwierzy w to, co syszy, i
wykrzykn:
Jacy hipokryci twierdz, e Prorok Muhammad (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) umar. Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nie
umar, ale poszed na spotkanie ze Swym Panem, tak jak zrobi to niegdy Mojesz, syn
Imrana. By nieobecny przez czterdzieci dni, ale powrci, mimo i ludzie mwili, e umar.
Na Boga, Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powrci i zetnie
rce i nogi tych, ktrzy myleli, e zmar!
Abu Bakr wyszed z domu, dosiad czarnej klaczy i przyjecha do meczetu. Z nikim nie
rozmawia, a dotar do pokoju Aiszy. Ciao Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) byo przykryte paszczem. Abu Bakr odsoni twarz Proroka, pocaowa j
i zapaka, mwic: Powiciem dla ciebie ojca i matk. Bg nie sprawi, by umar dwa
razy. Twoja dusza wanie zostaa zabrana z tego wiata. Bg tak chcia.
Po tych sowach wyszed na zewntrz i zobaczy Umara, rozmawiajcego z ludmi. Poleci
mu, by usiad, poczeka, a ludzie si uspokoj, a wtedy przemwi:
O ludzie! Kto z was czci Muhammada, ten niech wie, e Muhammad nie yje. A kto z
was czci Boga, ten niech wie, e Bg yje i nie umiera nigdy. Tak, jak Bg powiedzia:
Muhammad jest tylko Posacem. Posacy przeminli ju przed nim. Czy jeli on umrze lub

217
Rodzaj gazki, ktrej Arabowie uywaj do czyszczenia zbw (przyp. red. pol.).
zostanie zabity, wy obrcicie si na pitach? A kto obraca si na pitach, nie zaszkodzi w
niczym Bogu, lecz Bg zapaci tym, ktrzy s wdziczni
218
.
Powiedzia Ibn Abbas: Na Boga, wydawao si, e ludzie usyszeli ten werset po raz
pierwszy z ust Abu Bakra. Coraz wicej ludzi zaczo go powtarza, a zrobili to wszyscy.
Przekaza Ibn al-Musajjab, e Umar powiedzia: Na Boga, gdy Abu Bakr wyrecytowa ten
werset, byem tak zdumiony, e moje nogi nie byy w stanie mnie utrzyma i upadem. Wtedy
pojem, e Prorok Muhammad (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) naprawd nie
yje.

35.5 Pogrzeb
Ludzie zaczli sprzecza si o to, kto powinien zosta nastpc Wysannika Boga (niech
bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Dyskusje, dysputy i ktnie zajy im cay
poniedziaek, a do pnej nocy. Ostatecznie tu przed wtorkowym witem na kalifa wybrano
Abu Bakra a ciao Proroka wci nie zostao pochowane i spoczywao na jego ku w
pokoju Aiszy.
We wtorek dokonano obmycia ciaa Wysannika (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), jednak nie zdejmujc z niego ubrania. Obmycia dokonali Abbas, jego
synowie Fadl i Kasm, Ali, Szakram (niewolnik wyzwolony przez Proroka), Usama bin Zajd i
Aus bin Chawli. Abbas i jego synowie przekrcili ciao Proroka, Aus opar je o swoje piersi,
Usama i Szakran polali wod, a Ali obmy. Nastpnie zwoki Wysannika Boga (niech bdzie
z nim pokj i bogosawiestwo) owinito w trzy biae kawaki bawenianego materiau.
Ludzie wchodzili do pokoju i modlili si za Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo). Najpierw przychodzili ludzie z rodu Proroka, pniej emigranci, po nich
pomocnicy, pniej nowi muzumanie. Kobiety przyszy po mczyznach, a dzieci po
kobietach. Trwao to przed dwa dni, wtorek i rod.
Wierni nie mogli si zgodzi co do tego, gdzie Wysannik (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) ma zosta pochowany, a Abu Bakr przypomnia sobie, jak sysza go
mwicego: Prorok zostaje pochowany w miejscu, w ktrym zmar. Abu Talha przestawi
wic ko Proroka i wykopa grb.
Aisza powiedziaa: Nie wiedzielimy nic o pochwku Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), a usyszelimy kopanie w rodku rodowej nocy.



36. ony Proroka
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)

Znanym jest fakt, e Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) mia
trzynacie on, i e tylko on otrzyma od Boga przywilej polubienia wicej ni czterech
kobiet. Dwa zwizki nie zostay skonsumowane. Z pozostaych jedenastu kobiet dwie zmary
za ycia Wysannika (Chadida i Umm al-Masakin), a dziewi przeyo go.

36.1 Wszystkie ony Wysannika (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo)
Chadida bint Huwajlid
Bya pierwsz on Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Gdy pobrali
si w Mekce, Muhammad mia dwadziecia pi lat, a ona czterdzieci. Mieli szecioro dzieci

218
Koran, 3:144.
dwch synw (obaj zmarli we wczesnym dziecistwie) i cztery crki: Zajnab, Rukajj,
Umm Kulsum i Fatim. Do czasu mierci Chadidy Wysannik Boga nie polubi adnej innej
kobiety, a pniej powiedzia, e Bg nigdy nie da mu lepszej ony.
Z crek Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) Zajnab jeszcze przed
hidr polubia swego kuzyna, Abu al-Asa bin al-Rabi. Usman bin Affan oeni si z
Rukajj, a po jej mierci z Umm Kulsum. Fatima w okresie midzy bitwami pod Badr i pod
Uhud polubia Alego bin Abi Taliba; ich synami byli Al-Hasan i Al-Husajn.

Sauda bint Zama
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) polubi j kilka dni po mierci
Chadidy, w miesicu szawwal dziesitego roku po Objawieniu. Bya znacznie starsz od
niego wdow
219
.

Aisza bint Abu Bakr
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) polubi j w jedenastym
roku Proroctwa, rok po lubie z Saud, a dwa lata i pi miesicy przed emigracj. Aisza
miaa wtedy sze lat. Maestwo zostao skonsumowane znacznie pniej, ju po emigracji
do Medyny. Aisza bya jedyn dziewic, jak polubi Prorok, oraz jego ukochan on.
Pniej zostaa najbardziej uczon kobiet w prawie muzumaskim.

Hafsa bint Umar bin al-Chattab
Owdowiaa po bitwie pod Uhud, a Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
polubi j w trzecim roku emigracji.

Zajnab bint Huzajma
Zwano j Matk Biednych (ar. Umm al-Masakin), gdy syna z dobroci i mioci dla
ubogich dzieci. Jej mem by Abd Allah bin Dahsz, ktry poleg w bitwie pod Uhud.
Wysannik (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) polubi j w czwartym roku
hidry, lecz zmara dwa lub trzy miesice po lubie.

Umm Salama Hind bint Abi Umajja
Owdowiaa w czwartym roku hidry, po mierci Abu Salamy. Prorok (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) polubi j w miesicu szawwal tego samego roku.

Zajnab bint Dahsz bin Rijab
Pochodzia z plemienia Banu Asad bin Huzajma i bya kuzynk Proroka ze strony ojca.
Wczeniej bya on adoptowanego syna Wysannika (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) Zajda bin Harisa, ktry rozwid si z ni.
W tym okresie zostay objawione wersety z sury Al-Ahzab (Frakcje), ktre szczegowo
wyjaniaj kwesti adoptowanych dzieci, maestwa, rozwodu i dziedziczenia, ale o tym
powiemy nieco pniej.
lub Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) i Zajnab odby si w
miesicu zu al-kada pitego roku hidry.

Duwajrijja bint al-Haris
Bya ona crk wodza klanu Banu al-Mustalik z plemienia Chuzaa. Po rozbiciu wojsk
Banu al-Mustalik zostaa wzita do niewoli wraz z wikszoci swoich wspplemiecw.
Pocztkowo dostaa si Kajsowi bin Szammasowi, ktry obieca jej wolno, ostatecznie

219
Maestwa Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) z owdowiaymi kobietami, miay na
celu zapewnienie im mskiej opieki i rodkw do ycia (przyp. red. pol.).
jednak polubi j Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), a prezentem
lubnym dla nowej ony bya wolno. lub odby si w miesicu szaban szstego roku
hidry.

Umm Habiba
Bya crk Abu Sufjana i on Ubajd Allaha bin Dahsza. Wraz z mem wyemigrowaa
do Etiopii, gdzie jednak Ubajd Allah wyrzek si islamu, przyj chrzecijastwo i namawia
do tego samego swoj on, jednak ona pozostaa wytrwaa w wierze, a on wkrtce zmar.
Kiedy Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wysa krlowi Abisynii
zaproszenie do islamu, poprosi rwnie o rk Umm Habiby, na co Negus wyrazi zgod.
Umm Habiba wrcia do Medyny, a towarzyszy jej jeden z ludzi krla o imieniu Szarabil.
Gdy tylko dotrali na miejsce, a byo to w miesicu muharram sidmego roku hidry, odby si
lub.

Safijja bint Hujaj bin Achtab
Bya ydwk wzit do niewoli pod Chajbarem. Wysannik Boga (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) uwolni j, a nastpnie polubi w sidmym roku hidry.

Majmuna bint Al-Haris
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) polubi j w miesicu zu-al-kada
sidmego roku hidry.

Dodatkowo maonkami Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) byy Al-
Daunija z plemienia Kinda oraz pewna kobieta z Banu Kilab, jednak te zwizki nie zostay
skonsumowane.
Poza maonkami Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
posiada rwnie dwie niewolnice.
Pierwsz z nich bya Maria, Koptyjka, ktr Prorok otrzyma jako podarunek od
namiestnika Egiptu. Urodzia ona Wysannikowi Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) syna Ibrahima, ktry niestety rwnie zmar we wczesnym dziecistwie
(28. lub 29. dnia miesica szawwal dziesitego roku hidry).
Drug bya Rahina bint Zajd, wzita do niewoli po walce z Banu Kurajza. Niektrzy
historycy uwaaj, e Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) da jej wolno i
oeni si z ni, jednak Ibn al-Kajjim uzna, e pierwsza opinia jest mocniejsza.

36.2 Znaczenie maestw Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo)
Kady, kto przyjrzy si yciu Proroka Muhammada (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), niechybnie zobaczy, e maestwa zawierane dugo po latach
modzieczego wigoru, po trzydziestu latach monogamicznego zwizku ze znacznie starsz
kobiet i polubieniu rwnie starszej wdowy, z ca pewnoci nie mogy by powodowane
podaniem. Maestwa Wysannika Boga miay znaczenie zarwno spoeczne, jak i
polityczne.

Znaczenie polityczne
enic si z Aisz, crk Abu Bakra (pniejszego pierwszego kalifa) oraz z Hafs, crk
Umara (pniejszego drugiego kalifa), Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) pragn wzmocni braterstwo, jakie ich czyo. Z tych samych powodw
wyda swoje crki za Usmana (trzeci kalif) i Alego (czwarty kalif). Wszystkie te maestwa
miay na celu wzmocnienie wizi midzy Prorokiem a tymi czterema mczyznami, ktrych
zasugi i oddanie dla islamu s powszechnie znane, a Wysannik Boga zaliczy ich do ludzi,
ktrych z ca pewnoci zobaczy w Raju.
Pokrewiestwo byo dla Arabw niezwykle wane jeszcze przed islamem. Jedno
maestwo mogo zakoczy wojn midzy skconymi plemionami, a napa na czonkw
rodziny bya uwaana za haniebn i niewybaczaln zbrodni. Dlatego te inne maestwa
Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) miay na celu zblienie do siebie
wrogich plemion, a take zblianie wrogo nastawionych klanw lub pojedynczych ludzi do
islamu.
Umm Salama pochodzia z klanu Banu Machzum, do ktrego naleeli m.in. Abu Dahl i
Chalid bin al-Walid. Dziki temu maestwu ju w czasie bitwy pod Uhud Chalid nie by
tym samym bezwzgldnym rzenikiem, jakim by wczeniej, a niedugo pniej zdecydowa
si na przyjcie islamu.
Gdy Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) polubi Umm Habib, crk
Abu Sufjana, jego wrogo wobec islamu znacznie osaba.
Maestwa z Duwajrijj i Safijj sprawiy, e ich plemiona zaczy bardziej yczliwie
patrze na islam i muzumanw. Co wicej, po lubie z Duwajrijj ludzie z jej plemienia,
ktrych wierni wczeniej wzili do niewoli a byo to ponad sto rodzin zostali uwolnieni,
gdy towarzysze Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) mwili: Uwolnijmy
ich, gdy teraz s oni spowinowaceni z Wysannikiem Boga. Nie trzeba wspomina, jak taka
postawa wpyna na tych ludzi, ktrzy dziki niej zbliyli si do islamu.

Nauczanie
Jednym z najwaniejszych zada Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
bya zmiana ludzkiej mentalnoci i oczyszczenie dusz barbarzycw. Wysannik Boga musia
uczy ich moralnoci i poprawnego zachowania, bez ktrych nie daoby si stworzy silnego
spoeczestwa opartego na zasadach braterstwa i wsppracy.
W muzumaskich spoecznociach szczeglnie wana jest segregacja pci, dlatego te
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nie mg bezporednio
naucza kobiet. Uczy wic swoje ony, by pniej one mogy przekaza wiedz innym
kobietom.
Jedynie maonki Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) mogy przekaza
ludziom informacje dotyczcego jego codziennego ycia. Tylko one wiedziay, kiedy sypia,
co i jak jada, czym zajmowa si w domu. ony Wysannika Boga, w szczeglnoci te, ktre
go przeyy, odegray bardzo wan rol w przekazywaniu hadisw ze wzgldu na swoj
wiedz o islamie i yciu Proroka. Najlepszym przykadem moe by Aisza, ktra przekazaa
bardzo du ilo hadisw.

36.3 Sprawa maestwa z Zajnab bint Dahsz
To maestwo Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) z jego kuzynk od
strony ojca, miao wykorzeni pewne zwyczaje i przekonania z czasw przed islamem, w
ktrych Arabowie uwaali, e regulacje prawne dotyczce adoptowanych i biologicznych
dzieci nie powinny si niczym rni. Przekonanie to byo bardzo mocno zakorzenione w
spoecznoci, jednak trzeba byo si z nim upora, poniewa wielu tradycji sprzed Objawienia
nie dawao si pogodzi z zasadami islamu i nie mona byo ich zaakceptowa. W tym
wypadku byy to przepisy, dotyczce rozwodu, maestwa i dziedziczenia.
Przed Bitw Frakcji Bg nakaza Prorokowi (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo), by ten oeni si z Zajnab bya ona wtedy on Zajda (adoptowanego
przez Proroka), ktry jednak chcia si z ni rozwie. Jednak Wysannik Boga nie chcia, by
w tak gorcym okresie bawochwalcy, hipokryci i ydzi mogli wykorzysta jego maestwo
dla celw swojej antyislamskiej propagandy, dlatego poleci Zajdowi, by ten jeszcze si nie
rozwodzi. Wwczas Bg Najwyszy objawi Prorokowi nastpujce sowa:

A kiedy powiedziae temu, ktrego Bg obdarzy dobrodziejstwami i ktrego sam
obdarzye dobrodziejstwami: Zatrzymaj przy sobie swoj on i bj si Boga! ty skrywae
w swojej duszy to, co Bg mia ujawni, w obawie przed ludmi, podczas gdy Bg bardziej
zasuguje na to, aby si Go obawia. A kiedy Zajd wywiza si wzgldem niej ze wszystkich
swoich powinnoci, My dalimy j tobie za on, aby wierni nie mieli adnej trudnoci, jeli
chodzi o ony i ich adoptowanych synw, kiedy wywi si wzgldem nich ze swoich
powinnoci. Rozkaz Boga ma by speniony!
220


Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nie mia ju adnego wyboru, gdy
Bg zadecydowa o caej sprawie. Zajd rozwid si, a Wysannik Boga polubi Zajnab zaraz
po zakoczeniu wymaganego okresu midzy rozwodem a powtrnym zampjciem. lub
odby si jeszcze podczas wyprawy przeciwko Banu Kurajza.
Na temat Zajda jako adoptowanego syna Proroka Bg powiedzia:

Muhammad nie jest ojcem adnego z waszych mczyzn, lecz jest Wysannikiem Boga i
Pieczci Prorokw. Bg jest o kadej rzeczy Wszechwiedzcy!
221


Inny werset dotyczcy adopcji (ktr islam w kocu uniewani) mwi:

Nazywajcie ich [adoptowanych synw] imieniem ich ojcw, to bdzie sprawiedliwsze u
Boga
222
.

Maestwo z Zajnab miao obali pogaskie zwyczaje, dotyczce adopcji oraz zakazw
polubiania byych on adoptowanych synw. Staroarabskie tradycje nie byy jednak atwe do
obalenia i same sowa niczego by nie zmieniy. Trzeba byo dziaania, a co wicej, przykadu
Proroka Muhammada (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).
(Mwilimy ju o tym, jak po spisaniu paktu z Al-Hudajbija muzumanie, wrd ktrych
byli przecie ludzie tak oddani Prorokowi, jak Umar czy Abu Bakr, nie posuchali
Wysannika Boga niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo gdy ten nakaza im
zoenie ofiar. Prorok zaniepokoi si, a wtedy Umm Salama doradzia mu, by sam da
przykad innym. Wysannik poszed za rad swojej ony, a wtedy jego towarzysze od razu
rwnie przystpili do uboju zwierzt ofiarnych. Jest to wyrany dowd na to, e czyny
dziaaj na ludzi znacznie lepiej, ni same tylko sowa).
Gdy tylko wie o maestwie Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) z Zajnab dotara do hipokrytw, ci natychmiast zaczli robi, co tylko
mogli, by rozgosi j po caej Arabii, co miao podkopa autorytet Proroka. Jak ju
wspomnielimy, w oczach Arabw niedopuszczalne byo polubienie byej ony
adoptowanego syna, a w dodatku objawiony wczeniej werset koraniczny ogranicza liczb
on do czterech, podczas gdy Zajnab bya pit maonk Proroka Muhammada. Sura Al-
Ahzab (Frakcje) zostaa objawiona midzy innymi dlatego, by ostatecznie wyjani obie te
kwestie pokaza, e islam nie uznaje adopcji w rozumieniu pogaskich Arabw, a take
ogosi, e ograniczenie dotyczce liczby on nie obejmuje Proroka (niech bdzie z nim pokj
i bogosawiestwo), ktrego maestwa, jak ju pokazalimy, nie suyy wygodzie czy
zaspokojeniu podania, lecz wyszym celom.

220
Koran, 33:37.
221
Koran, 33:40.
222
Koran, 33:5.

36.4 ony Wysannika (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
jako pouczajcy przykad dla wierzcych kobiet
ony Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) byy najbardziej pobonymi,
skromnymi, cierpliwymi i oddanymi spord wszystkich kobiet. Chocia Wysannik Boga y
bardzo skromnie, adna z jego on nigdy na to nie narzekaa.
Powiedzia Anas: O ile wiem, Wysannik Boga prowadzi tak skromne ycie, e nigdy
nawet nie sprbowa paskiego chleba i nigdy nie widzia pieczonej baraniny.
Przekazaa Aisza: W czasie dwch miesicy trzykrotnie widziaam pksiyc na niebie,
ale w domu Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) ani razu nie
rozpalilimy ognia. Urwa zapyta: Czym wic si ywilicie? Odpowiedziaa: Jedlimy
czarne daktyle, ktre popijalimy wod.
Jest wiele innych przekazw, powiadczajcych skromne ycie Proroka (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo), jednak wymogi dotyczce objtoci pracy nie pozwalaj na
przytoczenie wszystkich. Jak ju wspomnielimy, adna z on Wysannika nie poskarya si
ani razu. Dobitnie potwierdza to wyjtkowo tych kobiet, gdy takie powicenia nie byo od
nich wymagane, bowiem Bg da im moliwo wyboru:

O Proroku! Powiedz twoim onom: Jeli pragniecie ycia tego wiata i jego ozdb, to
przybywajcie! Ja pozwol wam nacieszy si [tym, czego pragniecie] i dam wam pikn
odpraw.
A jeli pragniecie Boga, Jego Wysannika i siedziby ostatecznej [w Raju] to zaprawd,
Bg przygotowa wielk nagrod dla tych spord was, ktre czyni dobro
223
.

adna ze szlachetnych i pobonych on Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) nie wybraa ycia tego wiata i jego ozdb. Wszystkie pragny wielkiej
nagrody w Raju.
ony Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) prawie nigdy si nie kciy,
a wspieray si w pobonoci i spenianiu dobrych uczynkw. Jedynie raz w domu
Wysannika doszo do zajcia, ktre mona nazwa sprzeczk. Zostao ono szczegowo
opisane w surze At-Tahrim (Zakazanie):

O Proroku! Dlaczego zakazujesz sobie tego, na co pozwoli ci Bg, chcc przypodoba
si twoim onom? Bg jest Przebaczajcy, Litociwy!
Bg naoy na was obowizek zwolnienia si z takich przysig. Bg jest waszym
opiekunem! On jest Wszechwiedzcy, Mdry!
Oto Prorok powierzy w tajemnicy jednej ze swoich on pewn histori. A kiedy ona j
rozgosia i Bg ujawni to jemu, wwczas on czciowo da jej to pozna, a czciowo
przemilcza. A kiedy Prorok jej o tym mwi, rzeka: Kt ci to obwieci? Powiedzia:
Obwieci mi Wszechwiedzcy, wiadomy.
Jeli wy obydwie
224
nawrcicie si do Boga przecie ju skoniy si [ku temu] wasze
serca. Ale jeli bdziecie si wzajemnie wspomaga przeciwko Prorokowi to zaprawd, Bg
jest jego Opiekunem, a Gabriel i sprawiedliwi midzy wiernymi, a take anioowie s jego
wspomoycielami!

223
Koran, 33:28-29.
224
Prawdopodobnie chodzi tu o Hafs i Aisz (przyp. red. pol.).
By moe jego Pan jeli on was odprawi da mu w zamian ony lepsze od was,
cakowicie poddane Bogu, wierzce, gorliwe w modlitwie, okazujce skruch, pobone,
przestrzegajce postu, czy to zamne, czy dziewice
225
.

Na koniec warto podkreli, e Prorok Muhammad (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) w traktowaniu swoich on by najlepszym ze wszystkich mczyzn
226
.
Wszystkie byy przez niego jednakowo szanowane i honorowane.



37. Opis Wysannika Boga,
niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo

Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) bez wtpienia by jednym z
najpikniejszych mczyzn i posiada najbardziej szlachetny oraz najdoskonalszy charakter
spord wszystkich ludzi. Wywiera on ogromne wraenie na ludziach, ktrzy zetknli si z
nim chocia przez chwil, a serca tych, ktrzy przebywali koo niego, agodniay i wypeniay
si dobroci. Oddanie i szacunek, jakimi darzyli go jego towarzysze, s niemoliwe do
opisania. Nigdy nie byo czowieka, ktry byby bardziej kochany i szanowany. Wszyscy z
jego towarzyszy byli gotowi odda za niego ycie. Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj
i bogosawiestwo) by obdarowany szlachetnymi przymiotami, ktre przysugiway tylko
jemu. Dlatego do dzisiaj wszyscy, ktrzy szczerze wyznaj goszon przez niego religi,
kochaj go nad ycie.
Poniej opisalimy kilka cech Wysannika (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo),
prbujc przybliy czytelnikowi pikno tego czowieka i doskonao jego charakteru.
Szczegowe opisanie wszystkich tych cech zdaje si przekracza ludzkie moliwoci.

37.1 Pikno fizyczne
Ali bin Abi Talib, opisujc Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo),
powiedzia: Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nie by ani
bardzo wysoki, ani niski. W porwnaniu do jego towarzyszy by raczej redniego wzrostu.
Jego wosy nie byy ani krcone, ani faliste, przyjmoway form poredni midzy tymi
dwoma formami. Nie byy zupenie proste i byy lekko krcone. Jego twarz nie bya
opuchnita czy te zbyt uminiona, a okrga. Jego zby byy nienobiae. Jego oczy byy
do due i ciemne, otoczone przez dugie rzsy. Mia grube koci i szerokie barki. Prorok
mia lekko owosion klatk piersiow i brzuch, ale na innych czciach ciaa nie mia prawie
w ogle wosw. Mia due donie i potne palce. Gdy chodzi, podnosi swoje stopy, jakby
szed przez boto. Gdy odwraca si do kogo, odwraca si caym ciaem. Znami Proroctwa
znajdowao si pomidzy jego barkami.
Dabir bin Samura przekaza, e Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) mia szerokie usta, gbokie oczodoy i szczupe nogi.
Abu at-Tufajl powiedzia: Mia jasn cer i by bardzo przystojny. Nie by gruby ani
chudy, nie by bardzo wysoki ani bardzo niski.
Anas bin Malik powiedzia: Gdy pokaza nam swoje donie, zobaczyem, e byy rowe.
Nie by bardzo biay ani niady, ale mia jasn cer. Na gowie i brodzie mia okoo
dwudziestu siwych wosw. Rwnie jego brwi zaczynay siwie.

225
Koran, 66:1-5.
226
Znany hadis mwi, e Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) powiedzia: Najlepsz
moralno spord was maj ci, ktrzy najlepiej traktuj swoje ony (przyp. red. pol.).
Wedug innej relacji zdanie o siwych wosach brzmiao: Mia kilka biaych wosw na
gowie, a Abu Duhajfa powiedzia: Widziaem u Proroka (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) kilka siwych wosw tu pod jego doln warg.
Al-Bara powiedzia: By redniego wzrostu, szeroki w barkach, wosy sigay do uszu.
Widziaem go, gdy nosi czerwone ubranie i przysigam, e nigdy nie poznaem kogo
bardziej przystojnego od niego. Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) na
pocztku nosi rozpuszczone wosy, jak robili to Ludzie Ksigi, ale pniej zwyk je
rozdziela
227
.
Rwnie Al-Bara powiedzia: Mia najpikniejsz twarz i najwspanialszy charakter. Gdy
zapytano go, czy twarz Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) bya ostra jak
miecz, zaprzeczy i powiedzia, e przypominaa raczej ksiyc ktry dla Arabw by
symbolem pikna. Zgodnie z inn relacj powiedzia, e twarz Wysannika Boga bya
okrga.
Dabir bin Samura, ktry by dzieckiem, gdy spotka Wysannika (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo), powiedzia: Widziaem go w nocy podczas peni ksiyca, a gdy
spojrzaem na niego, zobaczyem, e mia na sobie czerwone ubranie. Gdy porwnaem go z
ksiycem, doszedem do wniosku, e Prorok by znacznie pikniejszy.
Ar-Rabi bint Muawwid powiedziaa: Gdy si go widziao, miao si wraenie, e jego
twarz promienieje jasnoci.
Abu Hurajra powiedzia: Nigdy nie widziaem kogokolwiek pikniejszego od Wysannika
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Zdawao mi si, e wiato bije z jego
twarzy. Nigdy nie widziaem rwnie kogo szybszego od niego. Zdawao mi si, e ziemia
zwijaa si pod jego stopami, by skrci mu drog do celu. Gdy my musielimy odpocz, on
w ogle nie by zmczony.
Kab bin Malik powiedzia: Gdy by zawolony, jego twarz wiecia niby ksiyc w peni.
Pewnego razu, gdy by zagniewany na Aisz, jego twarz zdawaa si iskrzy, wic
wyrecytowaem wiersz napisany przez Abu Kabira al-Hudaliego: Gdy przyjrzysz si jego
twarzy, dostrzeesz iskry pojawiajce si niczym byskawice przed burz.
Gdy Abu Bakr widzia Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), zwyk
mwi: Jest on wierzcym wybranym przez Boga, by prosi o przebaczenie dla wszystkich.
wieci niby ksiyc w peni na bezchmurnym niebie.
Umar zwyk recytowa wiersz Zuhajra, opisujcy Harama bin Sinana: Zwyky czowiek
nie moe wieci tak jak ksiyc w peni, a nastpnie dodawa: Taki wanie by Wysannik
Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). A gdy si gniewa, jego twarz stawaa
si czerwona.
Dabir bin Samura powiedzia: Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
porusza si z gracj. Raczej umiecha si, ni mia gono. Jego oczy wyglday jak
pomalowane kohl
228
, cho pomalowane nie byy.
Ibn al-Abbas powiedzia: Gdy mwi, midzy jego grnymi zbami pojawiaa si
przerwa, z ktrej zdawao si promieniowa wiato. Jego szyja bya pikna i jakby
srebrzysta. Mia dugie rzsy, gst brod i szerokie czoo, a jego brwi byy jak ostre groty
wczni. Jego nos by lekko zadarty, o wskich nozdrzach. Jego policzki byy gadkie. Mia
lekko owosione piersi i brzuch, mniej wosw byo na barkach i plecach, a inne czci ciaa
byy pozbawione zarostu. Pier Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) bya
szeroka i uminiona. Mia gadkie, proste i dugie nogi i ramiona. Jego stopy jedynie lekko
muskay ziemi. Porusza si szybko, ale bardzo swobodnie, a gdy szed, lekko pochyla si
do przodu.

227
Prawdopodobnie chodzi o przedziaek porodku gowy (przyp. red. pol.).
228
Rodzaj czarnego tuszu do powiek, uywanego take przez mczyzn (przyp. tum.).
Anas powiedzia: Nie znam jedwabiu, ktry byby bardziej delikatny ni donie Proroka
(niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Nie znam rwnie perfum, ktre pachniayby
adniej od niego, a wedug innej relacji: adne perfumy i adne pimo, ktre wchaem, nie
pachniay tak piknie, jak Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).
Abu Duhajfa powiedzia: Gdy pooyem jego do na mojej gowie, poczuem
dotknicie zimniejsze od lodu i zapach pikniejszy od zapachu pima.
Dabir bin Samura powiedzia: Gdy dotkn mojego policzka, poczuem ochod i zapach
tak pikny, jakby pochodzi od sklepu z perfumami, a take: Ktokolwiek poda drog,
ktr wczeniej szed Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo), czu
pikny zapach i mg by pewien, e wanie t drog szed Prorok.
Znami Proroctwa byo wielkoci gobiego jajka i znajdowao si pomidzy barkami
Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo). Po lewej stronie miao
drobne plamki.

37.2 Charakter
Ali bin Abi Talib powiedzia o Wysanniku Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo): Zaprawd by on ostatnim z Prorokw, najbardziej szlachetnym i
najodwaniejszym ze wszystkich ludzi. Jego sowa byy najbardziej wiarygodne ze
wszystkich sw. By uprzejmy i dba o to, by nikogo nie zawie. Prorok (niech bdzie z nim
pokj i bogosawiestwo) nigdy nikogo nie krzywdzi. By najlepszym towarzyszem, jakiego
mona byo mie, a kady, kto go widzia, szanowa go i podziwia. Lubi go kady, kto go
zna, a wszyscy, opisujc go, mwili: Nigdy nie widziaem kogo podobnego do niego.
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) znany by ze swojej
ponadprzecitnej elokwencji z tego powodu cieszy si duym szacunkiem i niezrwnanej
znajomoci arabskiego. Gdy przychodzili do niego ludzie z rnych plemion Arabii,
mieszkacy miast i Beduini zawsze rozmawia z nimi w ich dialekcie. Ponadto Bg
pomaga mu, zsyajc doskonae w formie i treci wersety Koranu.
Bg przypisa Swojemu Wysannikowi (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
takie przymioty, jak wytrwao, energiczno i pobaliwo, ktra pozostaa jego
charakterystyczn cech nawet wtedy, gdy by ju u wadzy. Zwykle nawet najlepsi z ludzi
maj granice cierpliwoci i wytrzymaoci, jednak Wysannik Boga by tym bardziej
cierpliwy, im bardziej przeladowano go i krzywdzono.
Aisza powiedziaa: Gdy tylko Wysannik Boga mia moliwo wyboru midzy dwoma
rozwizaniami, zawsze wybiera atwiejsze, pod warunkiem, e nie byo grzechem, a jeli by
w nim grzech, to Prorok oddala si od niego. Na Boga, Prorok nigdy nie mci si za
wyrzdzone mu krzywdy, ale gdy zostay przekroczone granice Boga, wtedy mci si dla
sprawy Boga.
Ibn Abbas powiedzia: Prorok by najbardziej hojnym czowiekiem, a najbardziej
szczodry by podczas Ramadanu, kiedy kadej nocy przychodzi do niego Gabriel, by uczy
go Koranu.
Dabir powiedzia: Wysannik Boga nigdy nie odmawia, gdy kto go o co prosi.
Odwaga i bohaterstwo Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) s
niemoliwe do opisania. Nie cofa si nawet w beznadziejnych sytuacjach. Niejeden raz
wszyscy bliscy czy wszyscy wojownicy pozostawiali go samego, a on nigdy si nie zaama,
nigdy si nie podda i zawsze dzielnie stawia czoa przeciwnikom.
Ali powiedzia: Powinnicie go widzie w dniu bitwy pod Badr! Podczas silnego ataku
wroga szukalimy schronienia za jego plecami, a on by najbliszy wroga i najsilniejszy w
walce.
Anas powiedzia: Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) by
najlepszym i najodwaniejszym z ludzi. Pewnej nocy mieszkacy Medyny, przestraszeni
jakim haasem, wyszli z domw, eby zobaczy, co si dzieje, a wtedy ujrzeli Proroka,
konno i z mieczem. Zdy ju sprawdzi ca sytuacj i uspokoi ludzi.
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) by niezwykle wstydliwy i zawsze
spuszcza swj wzrok. Nigdy nie wpatrywa si w czyj twarz. Nie przyglda si ludziom
zbyt natarczywie, a jedynie spoglda na nich. Czciej patrzy na ziemi, ni w niebo. Gdy
kto si pomyli lub zrobi zy uczynek, nigdy nie ogasza tego publicznie, a jedynie mwi
co w stylu: Dlaczego niektrzy robi to i to
Abu Said al-Chudri powiedzia: Wysannik Boga by bardziej wstydliwy od dziewicy, a
kiedy co mu si nie podobao, byo to wida po jego twarzy.
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) by prawy, sprawiedliwy,
prawdomwny i szczery bardziej ni ktokolwiek z ludzi. Potwierdza to kady, kto mia
moliwo spotkania go i porozmawiania z nim, nawet jego wrogowie. Jeszcze przed misj
prorocz znany by w Mekce jako Al-Amin Godny Zaufania. Wszyscy przychodzili do
niego, gdy chodzio o osdzenie zwanionych stron lub zaegnanie sporu. At-Tirmidhi w
swoim zbiorze hadisw przekaza, e Abu Dahl, jeden z najwikszych wrogw islamu,
powiedzia: Muhammadzie, nie powiedziaem, e jeste kamc! Ja tylko zaprzeczam temu,
do czego nawoujesz ludzi, a Bg w Koranie mwi do Proroka:

My wiemy, e ciebie zasmuca to, co oni mwi. A przecie oni nie uwaaj ciebie za
kamc, lecz niesprawiedliwi odrzucaj znaki Boga
229
.

Nawet gdy cesarz Herakliusz spyta Abu Sufjana, kiedy ten jeszcze by wrogiem islamu,
czy Muhammadowi mona zarzuci kamstwo, ten musia przyzna, e nie.
Skromno Wysannika Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nie miaa
granic, za by on daleki od pychy i arogancji. Nie czu si od nikogo lepszy i zabrania
ludziom, by wstawali przed nim, jak robili to w obecnoci innych znamienitych osb. Czsto
odwiedzia biednych i potrzebujcych, a gdy kto zaprasza go do siebie, nie odmawia nawet
niewolnikowi. By wierny swoim zobowizaniom i dba o dobre stosunki z czonkami
rodziny. By skromny, agodny, uprzejmy i miy dla wszystkich. Nie przeklina innych, nie
krzycza, nie podnosi swojego gosu na ulicy czy na bazarze, nie kci si z innymi i
wybacza wszystkie krzywdy, jakie mu wyrzdzano. Gdy siedzia pord ludzi, osoba, ktra
go nie znaa, nie moga powiedzie, kto z nich jest Prorokiem.
Ci, ktrzy pracowali dla niego, zawsze mogli liczy na jego pomoc. Nigdy nawet nie
skarci niewolnika, choby ten nie wykona swojej pracy. Prorok (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) nie gardzi biednymi i zawsze chodzi na ich pogrzeby.
Nie pozwala, by kto wyrcza go w pracy.
Aisza powiedziaa: Zawsze pomaga w pracach domowych. Cerowa swoje ubranie,
naprawia buty, zamiata podog, doi i karmi zwierzta.
Pewnego razu, gdy Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo)
podrowa wraz ze swymi towarzyszami, na postoju poprosi ich, by zarnli owc.
Ja to zrobi powiedzia jeden z nich.
Ja zdejm skr odezwa si drugi.
Ja ugotuj miso doda trzeci.
Ja nazbieram drewna na opa powiedzia wtedy Prorok.
Nie! My to zrobimy! zawoali.
Wiem, e moecie to zrobi odpowiedzia Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i
bogosawiestwo) ale nienawidz by uprzywilejowanym. Bg nie lubi, gdy ktry z jego
sug ma wiksze prawa od drugiego.

229
Koran, 6:33.
Hind bin Abi Ala powiedzia: Wysannik Boga cigle rozmyla. Nigdy nie odpoczywa
dugo. Odzywa si tylko wtedy, gdy byo to konieczne. Mwi zdecydowanie i jasno, ani zbt
dugo, ani zbyt krtko, i zawsze wypowiada si uprzejmie. Bardzo czsto wspomina Boga,
nawet jeli robi to tylko przez chwil. Gdy nie lubi jakiej potrawy, ktr go poczstowano,
nie chwali jej, ale te nie krytykowa.
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zawsze panowa nad sob i nigdy
nie pokazywa, e co go gniewa, chyba e byo to potrzebne. Gdy by zy, odwraca si
bokiem do tego, z kim rozmawia, a gdy by zadowolony, spuszcza wzrok. Jego miech by
bardziej umiechem, ukazujcym zby lnice niczym drogie kamienie.
Nie mwi o tym, co go nie dotyczyo. Odwiedza swoich przyjaci i interesowa si ich
sprawami. Pochwala to, co dobre i zachca do tego, co dobre, a krytykowa to, co ze i stara
si usun przyczyn tego, co ze. We wszystkim zachowywa umiarkowanie, nigdy nie
dziaa pochopnie ani nierozwanie, a wszystko, co robi, robi mdrze.
Dba o to, by jego towarzysze traktowali si jak bracia i by nie byo midzy nimi wrogoci.
Szanowa tych, ktrzy szanowali innych.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nieustannie dy do
doskonaoci w prawoci. Najlepsi z ludzi siadali blisko Proroka, a najlepszymi z nich byli dla
niego ci, ktrzy gdy mieli co do zrobienia wsplnie naradzali si, jak to zrobi. Na
naradach Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) nie mia adnego
uprzywilejowanego miejsca do siedzenia siada tam, gdzie byo wolne miejsce, obok tego,
kto usiad jako ostatni. Tak samo postpowa przy oficjalnych okazjach i tego samego uczy
swoich towarzyszy. Zawsze wspomina Boga, kiedy siada i kiedy wstawa. Kto chcia zada
mu pytanie, ten zaczyna i koczy rozmow, a Wysannik nigdy mu nie przerywa i czeka,
a tamten skoczy swoj wypowied. Nigdy nikomu nie odmwi, a jeli kto prosi o co
niewykonalnego, wtedy Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) suy mu
przynajmniej sowem i dobr rad.
Prorok zwyk mwi: Gdy widzisz czowieka, ktry czego szuka, to pom mu, ale nie
pro go o zapat w zamian za pomoc. Licz tylko na zapat od Boga.
W oczach Proroka Muhammada (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) wszyscy
byli rwni, a jeden czowiek mg by lepszy od drugiego jedynie w bogobojnoci i dobrych
uczynkach. Obawa przed Bogiem i oddawanie Mu czci poczyy jego i jego towarzyszy,
ktrzy okazywali innym przyja i wspczucie, szanowali starszych i litowali si nad
modszymi, pomagali potrzebujcym i gocili obcych. Na ich zgromadzeniach obowizywaa
agodno i cierpliwo. Nikt nie narusza zasad ani nie podnosi gosu.
Wysannik Boga (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zawsze by agodny,
uprzejmy i miy, a nigdy nie zachowywa si w sposb niemiy, niegrzeczny czy
nieprzyzwoity. Mwi o tym, co mu si nie podoba, ale zawsze robi to uprzejmie i spokojnie.
Nigdy zbytnio nie wychwala, nie gani, nie krytykowa, nie szuka u innych wad,
niedoskonaoci ani niedocigni. Zawsze okazywa cierpliwo nieznajomym i mwi tylko
to, co jest wynagradzane przez Boga.
Prorok (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) mia si wtedy, gdy czynili to jego
towarzysze, a chwali jak wypowied wtedy, gdy oni j chwalili. Gdy mwi, jego
suchacze suchali z uwag, opuszczajc gowy, za sami mwili tylko wtedy, gdy milcza.
Nigdy nie kcili si o to, kto ma zabra gos, za ten, kto przemawia, zawsze by
wysuchiwany do koca, a dopiero wtedy odzywa si nastpny. Rozmawiano na temat, jaki
poruszy ten, kto mwi jako pierwszy.
Charida bin Zajd powiedzia: Prorok by szanowany przez ludzi, wrd ktrych siedzia.
Trudno byo dostrzec jego usta, gdy mwi tylko wtedy, gdy byo to potrzebne. Odwraca si
od tych, ktrzy zachowywali si niekulturalnie i byli niegrzeczni. Jego mowa bya
zdecydowana, niezbyt duga i niezbyt krtka. Jego miech by raczej umiechem. Jego
towarzysze, biorc z niego przykad, rwnie zaczli umiecha si wtedy, gdy chciao si im
mia.
Dziki wspaniaym atrybutom, cechom i przymiotom Wysannika Boga (niech bdzie z
nim pokj i bogosawiestwo) mg on zjedna sobie serca ludzi, ktrzy zbliyli si do niego
i pokochali go. Dziki jego doskonaemu charakterowi udao mu si zmikczy serca jego
wrogw, ktrzy wreszcie zaczli tumnie przyjmowa islam. Nic wic dziwnego, e to
wanie Prorok Muhammad (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo) zosta wybrany
przez Boga, Ktry objawi mu Koran. Nic dziwnego, e Bg chwali Swojego Wysannika,
mwic do niego:

Zaprawd, ty jeste obdarzony wspaniaym charakterem!
230


Ograniczylimy si do jedynie kilku drobnych przykadw, by czytelnik mia oglne
pojcia o osobowoci i charakterze Proroka (niech bdzie z nim pokj i bogosawiestwo).
Nikt nie moe twierdzi, e posiad peni wiedzy o tym wspaniaym czowieku, czy choby o
cechach jego charakteru. adne sowa nie s w stanie odda jego wielkoci, jednak z
pewnoci by on czowiekiem, ktry zawsze szuka wiata Boego, a cae jego ycie byo
podporzdkowane zasadom Koranu.

Boe, pobogosaw Muhammada i rodzin Muhammada, jak pobogosawie
Abrahama i rodzin Abrahama! Ty jeste najbardziej Wychwalony, Wysawiony!

Boe, obdarz miosierdziem Muhammada i rodzin Muhammada, jak obdarzye
miosierdziem Abrahama i rodzin Abrahama! Ty jeste najbardziej Wychwalony,
Wysawiony!


















230
Koran, 68:4.