C2006

C2006
ATURCARA KONTRAK
& UKUR BINAAN 1
PENULIS MODUL

NOOR LIDA BT. JUSOH (POLISAS)
KHADIJAH MURNI BT. ISMAIL (POLISAS)

MODUL
POLITEKNIK
KEMENTERIAN
PENDIDIKAN MALAYSIA

http://modul2poli.blogspot.com/

NAMA : NOOR LIDA BT JUSOH
ALAMAT : Jabatan Kejuruteraan Awam
Politeknik Sultan Haji Ahmad
Shah
Semambu,
25350, Kuantan, Pahang.
TELEFON : 09-5661300 ext. 310
(Pejabat)
E-MAIL : -
KELULUSAN : Diploma Ukur Bahan (UTM)
Sijil Khas Perguruan
Pertukangan
( IPDA-POLIMAS)
JAWATAN : Pensyarah Teknik

NAMA : KHADIJAH MURNI BT.
ISMAIL
ALAMAT : Jabatan Kejuruteraan
Awam
Politeknik Sultan Haji Ahmad Shah,
Semambu,
25350, Kuantan, Pahang.
TELEFON : 09-5661300 ext. 310 (Pejabat)
E-MAIL : nikha02@ yahoo.com
KELULUSAN : Diploma Ukur Bahan (UTM)
Sijil Khas Perguruan Pertukangan
( IPDA-POLIMAS)
JAWATAN : Pensyarah Teknik
BIODATA PENULIS MODUL
C 2006 ATURCARA KONTRAK
DAN UKUR BINAAN 1


SOAL SELIDIK MODUL OLEH PELAJAR

Tajuk Modul : _________________________ Kod Modul :
_____________

Nama Pelajar : _______________________ No. Pendaftaran: ____________

Kursus : ____________________________________

Nama Penulis Modul : ______________________________

Sila gunakan skala berikut untuk penilaian anda.

4 Sangat setuju
3 Setuju
2 Tidak setuju
1 Sangat tidak setuju

Arahan : Tandakan pada ruangan skor yang dipilih.

Bil ELEMEN PENILAIAN SKALA
A. FORMAT 1 2 3 4
1 Susun atur muka surat adalah menarik.
2 Saiz font yang digunakan adalah senang untuk dibaca.
3
Saiz dan jenis gambar serta carta yang digunakan sesuai
dengan input.

4 Carta dan gambar senang dibaca dan difahami.
5
Jadual yang digunakan tersusun dengan teratur dan mudah
difahami.

6 Teks input disusun dengan cara yang mudah difahami.
7 Semua ayat berbentuk arahan dipamerkan dengan jelas.
B. ISI KANDUNGAN 1 2 3 4
8 Saya faham semua objektif dengan jelas.
9 Saya faham pada idea yang disampaikan.
10 Cara persembahan idea adalah menarik.
11 Semua arahan yang diberikan mudah difahami.
12
Saya boleh melaksanakan semua arahan yang diberikan
dalam unit ini.

13 Soalan dalam aktiviti adalah mudah dijawab.
14 Saya boleh menjawab soalan-soalan dalam penilaian kendiri.
15 Maklum balas boleh membantu mengenalpasti kesilapan saya.
16 Ayat-ayat yang digunakan mudah difahami.
17 Gaya penulisan menarik.
18 Saya boleh mengikuti unit ini dengan mudah.
19 Unit ini memudahkan saya mempelajari & memahami topik ini.
20 Penggunaan modul ini menarik minat saya.


GRID KURIKULUM

Grid kurikulum modul ini adalah berdasarkan kepada kurikulum yang sedang
digunakan di Politeknik Kementerian Pendidikan Malaysia.

TOPIK UNIT
1. INDUSTRI BINAAN SECARA AM 1 2
2. KAEDAH TAKSIRAN AWALAN 3 4
3. KAEDAH BINA KADAR 5 6 7 8
4. ATURCARA TAWARAN 9 10
5. ATURCARA KONTRAK 11 12
6. KAEDAH PENGUKURAN
KUANTITI
13 14 15 16 17 18
7. SYARAT-SYARAT KONTRAK
SETARA
19 20

UNIT 1 : INDUSTRI BINAAN SECARA AM ( 2 JAM )

1.1 Bidang Industri Binaan Secara Am
1.2 Tugas Ahli Kumpulan Perekabentuk
1.3 Tugas Ahli Kumpulan Jurubina

UNIT 2 : INDUSTRI BINAAN SECARA AM ( 2 JAM )

2.1 Struktur Organisasi Firma Kontraktor
2.2 Carta Organisasi Firma Kontraktor
2.3 Sistem Kepala
2.4 Aturcara Pendaftaran Kontraktor di Pusat Khidmat
Kontraktor

UNIT 3 : KAEDAH TAKSIRAN AWALAN ( 2 JAM )

3.1 Definisi Taksiran Awalan
3.2 Kegunaan Taksiran Awalan
3.3 Kaedah Penilaian Unit

UNIT 4 : KAEDAH TAKSIRAN AWALAN ( 2 JAM )

4.1 Kaedah keluasan Lantai

4.2 Kaedah Kandungan Isipadu

4.3 Kelebihan dan Keburukan Taksiran Awalan


UNIT 5 : KAEDAH BINA KADAR ( 2 JAM)

5.1 Kegunaan Jadual kadar harga Dalam kerja-kerja Taksiran
5.2 Dasar-dasar Bina kadar


6.1 Membina Kadar Kerja Korekan dengan Tangan
6.2 Membina Kadar Kerja Korekan dengan Jentera Penggali


7.1 Membina Kadar Kerja Konkrit dengan Tangan
7.2 Membina Kadar Kerja Konkrti dengnan Jentera


8.1 Membina Kadar kerja bata
8.2 Membina Kadar kerja tetulang

UNIT 9 : ATURCARA TAWARAN ( 3 JAM )

9.1 Takrif Tawaran dan Sebut Harga
9.2 Jenis, ciri, keperluan, kebaikan dan Keburukan Tawaran-
tawaran berikut :

10.2.1 Tawaran Terbuka
10.2.2 Tawaran Terhad
10.2.3 Tawaran terpilih
10.2.4 Tawaran Pra Kelayakan
10.2.5 Tawaran Perundingan

9.3 Kandungan Dokumen Tawaran Berdasarkan Kontrak Senarai
Bahan dan Lukisan/Spesifikasi.
9.4 Kegunaan Dokumen Meja Tawaran.
9.5 Takrif Iklan Tawaran
9.6 Ciri-ciri Iklan Tawaran yang baik
9.7 Maklumat-maklumat dan Syarat-syarat didalam Iklan
Tawaran.
9.8 Jangkamasa Proses Pengiklanan Tawaran.


UNIT 10 : ATURCARA TAWARAN (2 JAM )

10.1 Borang-borang Piawai Semasa Menender
10.2 Proses Penutupan Tawaran
10.3 Kegunaan Peti Tawaran
10.4 Proses Pembukaan tawaran dan Tugas Jawatankuasa
Pembukaan Tawaran
10.5 Laporan Tawaran
10.6 Tugas dan Kuasa Ahli Lembaga Tawaran
10.7 Proses Penganugerahan Tawaran
10.8 Sebab-sebab Penolakan Tawaran
10.9 Tawaran Semula

UNIT 11 : ATURCARA KONTRAK ( 2JAM )

11.1 Takrif Kontrak
11.2 Prinsip-prinsip Kontrak
11.3 Perhubungan Kontrak dan tawaran
11.4 Jenis, Ciri, Keperluan, Kebaikan dan keburukan perolehan
(Procurement )

12.4.1 Kontrak Jumlah Gumpal Berdasarkan Senarai
Kuantiti
12.4.2 Kontrak Jumlah Gumpal Berdasarkan Spesifikasi,
Lukisan dan jadual kadar harga.
12.4.3 Kontrak Turnkey
12.4.4 Kontrak Kos Utama ( Main Cost Contract )

UNIT 12 : ATURCARA KONTRAK ( 2 JAM )

12.1 Takrif Sub Kontrak Dinamakn dan Pembekal Dinamakan
12.2 Kontraktor kecil, Kontraktor Kecil Dinamakan dan
Pembekal
Dinamakan
12.3 Perbezaan antara Kontraktor Kecil dan Kontraktor kecil
Dinamakan
12.4 Jenis-jenis Borang Kontrak setara Jabatan Kerja Raya

UNIT 13 : KAEDAH PENGUKURAN KUANTITI ( 2 JAM )

13.1 Kegunaan Senarai Kuantiti
13.2 Jenis-jenis Senarai Kuantiti
13.3 Unit-unit Pengukuran Kuantiti



14.1 Kaedah Pengukuran Kuantiti
14.2 Mengenal Lukisan Sub Struktur Bangunan


15.1 Mengukur Kuantiti Kerja Pengorekan Tanah


16.1 Mengukur Kuantiti Rangka Konkrit Bertetulang untuk
Asas Papak

UNIT 17: KAEDAH PENGUKURAN KUANTITI ( 2 JAM )

17.1 Mengukur Kuantiti Rangka Konkrit Bertetulang untuk
Tiang Asas


18.1 mengukur Kuantiti Rangka Konkrit bertetulang untuk
rasuk Tanah

UNIT 19 : PENGENALAN SYARAT-SYARAT KONTRAK SETARA
( Rujukan Kepada Borang Kontrak Setara JKR 203, JKR 203A )

19.1 Kelebihan borang Kontrak Setara
19.2 Kandungan-kandungan Borang Kontrak Setara
19.3 Fasal 1 : Takrif dan tafsiran
19.4 Fasal 2 : Tugas Pegawai Penguasa dan Wakil Pegawai
Penguasa

UNIT 20 : PENGENALAN SYARAT-SYARAT KONTRAK SETARA
( Rujukan Kepada Borang Kontrak Setara JKR 203, JKR 203A )

20.1 Fasal 3 : Hak Pegawai Penguasa untuk Mengambil
Tindakan
20.2 Fasal 5 : Arahan Pegawai Penguasa
20.3 Fasal 9 : Bahan dan Mutu Hasil Kerja
20.4 Fasal 10 : Bahan dan Barang Tak Pasang

PANDUAN MENGGUNAKAN MODUL

1. Modul ini dibahagikan kepada 20 unit. Setiap unit disediakan dalam jilid yang
sama.
2. Mukasurat dinomborkan berdasar kepada kod subjek, unit dan halaman.

C2006 / UNIT 1 / 5

Subjek Unit 1 Halaman 5

3. Pada permulaan unit, objektif am dan khusus dinyatakan.
4. Setiap unit mengandungi urutan aktviti dan diberikan simbol berikut :

OBJEKTIF

Bahagian ini mengandungi objektif am dan khusus setiap
pembelajaran.

INPUT

Input mengandungi maklumat yang akan anda pelajari.

AKTIVITI

Bahagian ini mengandungi proses pembelajaran secara aktif
untuk menguji
kefahaman anda. Anda perlu ikuti dengan teliti dan
melaksanakan arahan
yang diberi.


MAKLUMBALAS KEPADA AKTIVITI

Bahagian ini mengandungi jawapan kepada soalan soalan
yang
dikemukakan dalam aktiviti.

PENILAIAN KENDIRI

Penilaian kendiri menguji kefahaman anda dalam setiap unit.

MAKLUMBALAS KEPADA PENILAIAN KENDIRI

Bahagian ini mengandungi jawapan kepada soalan soalan
yang
dikemukakan dalam penilaian kendiri.

5. Anda perlu mengikuti unit demi unit yang disediakan.
6. Anda boleh meneruskan unit selanjutnya setelah berjaya melalui unit
sebelumnya dan yakin dengan pencapaian anda.

PERNYATAAN TUJUAN

MODUL INI DISEDIAKAN UNTUK KEGUNAAN PELAJAR PELAJAR
SEMESTER 2 YANG MENGIKUTI KURSUS SIJIL/DIPLOMA DI JABATAN
KEJURUTERAAN AWAM. IANYA BERTUJUAN UNTUK MEMBERI
PENDEDAHAN KEPADA PELAJAR TENTANG KONSEP SESUATU UNIT
KEARAH PEMBELAJARAN KENDIRI ATAU DENGAN BIMBINGAN
DARIPADA PENSAYARAH.


PRA SYARAT KEMAHIRAN DAN PENGETAHUAN

Pra syarat untuk mengikuti modul ini adalah lulus dalam
peperiksaan akhir semester satu sijil/diploma.

OBJEKTIF AM

Diakhir modul ini, pelajar-pelajar akan dapat :

i Mempelajari dan memahami Bidang Industri Binaan
Secara Am,
Tugas Ahli kumpulan Pereka Bentuk dan Ahli
Kumpulan Jurubina,
Organisasi Kontraktor, Carta Organisasi, Sistem
Kepala, Aturcara
pendaftaran Kontraktor di Pusat Khidmat Kontraktor.

Ii Mempelajari dan memahami maksud Taksiran Awalan,
Penggunaan
Kaedah Penilaian Unit, Kaedah Keluasan Lantai,
Kaedah Isipadu
Bangunan serta Kelebihan dan Keburukan Taksiran
awalan.

III MEMPELAJARI DAN MENGETAHUI
KEGUNAAN JADUAL KADAR HARGA, DASAR
bina kadar ; bahan ,buruh, loji, tanggungan syarikat,
keuntungan,
penggunaan Jentera penggaul konkrit, kerja korekan;
menggunakan
tangan dan jentera, kerja konkrit, kerja bata dan kerja
tetulang.

Iv Mengetahui takrif tawaran dan sebutharga, jenis, ciri ,
keperluan,
kebaikan dan keburukan tawaran ; tawaran terbuka,
tawaran terhad,
tawaran terpilih, tawaran pra kelayakan/dua peringkat,
tawaran
perundingan, dokumen tawaran , dokumen meja
tawaran, takrif iklan
tawaran, ciri iklan, jangkamasa proses pengiklanan,
borang piawai
menender, penutupan dan pembukaan tawaran,
Jawatankuasa

pembukaan tawaran, lapuran tawaran, peti tawaran,
tempoh laku
tawaran dan lanjutan tempoh laku tawaran, lembaga
tawaran dan
bidangkuasanya, pengnugerahan tawaran, penolakan
tawaran dan
tawaran semula.

V Memahami takrif kontrak, prinsip-prinsip kontrak,
perhubungan
kontrak dan tawaran, jenis, ciri, keperluan, kebaiakan
dan keburukan
kontrak, takrif dan ciri-ciri subkontrak, kontraktor kecil,
sub
kontraktor Dinamakan, pembekal Dinamakn, borang-
borang Kontrak
Setara Jabatan Kerja Raya.

vi. Mengetahui kegunaan senarai kuantiti, jenis senarai
kuantiti, unit
pengukuran kuantiti, kaedah pengukuran kuantiti,
mengenal lukisan
Substruktur, mengukur kuantiti Kerja-kerja sub-
struktur bangunan.

vii. Mempelajari kandunagn-kandungan Borang Kontrak
Setara,
kelebihan Borang kontrak Setara, takrif dan tafsiran,
tugas pegawai
penguasa dan wakil pegawai penguasa, hak pegawai
penguasa untuk
mengambil tindakan, arahan peghawai penguasa, bahan
dan mutu
hasil kerja, bahan-bahan dan barang-barang tak pasang.

PERALATAN DAN SUMBER YANG PERLU DIGUNAKAN BERSAMA
MODUL

1. Kalkulator
2. Borang Dimensi
3. Borang Senaraian Langsung
4. Borang Kontrak Setara JKR 203/ JKR203A
5. Pelan / Lukisan

RUJUKAN

1. Standard Method of Measurement of Building Works for use in
Malaysia. (
Latest Edition ), Institute of Surveyors malaysia.
2. Jadual Kadar Harga untuk Kerja-kerja Kecil dan Memperbaiki,
Jabatan
Kerja Raya.
3. Dokumen Tawaran, Jabatan Kerja Raya
4. Dokumen Kontrak, jabatan kerja raya
5. Elements of Quantity Surveying (Metric), J. Willis
C 2006/UNIT 1/
ATURCARA KONTRAK DAN UKUR BINAAN

1
INDUSTRI BINAAN SECARA AM

BIDANG INDUSTRI BINAAN

Objektif am: : Mengetahui secara am mengenai bidang industri binaan , dapat
membezakan tugas-tugas ahli kumpulan perekabentuk, kumpulan
jurubina dan susunatur organisasi firma kontraktor serta aturcara
pendaftaran kontraktor.

Objektif khusus: Di akhir unit ini anda sepatutnya dapat:
Mendefinisikan industri binaan.
Menyatakan jenis-jenis kerja kejuruteraan awam, bangunan dan
kejuruteraan awam berat.
Menghuraikan perhubungan industri binaan dengan pertumbuhan
ekonomi negara
Mengenalpasti aktiviti-aktiviti yang terlibat di dalam pembinaan
sesebuah projek.
Membezakan tugas-tugas ahli kumpulan perekabentuk
Membezakan tugas-tugas ahli kumpulan J urubina.
Menerangkan secara am susun atur organisasi firma kontraktor yang
baik
Mengenal pasti ciri-ciri organisasi firma kontraktor mengikut bidang,
tugas dan tanggung jawab serta melakarkan carta organisasinya.
Menerangkan perhubungan sistem kepala dengan firma kontraktor
Menerangkan atur cara pendaftaran kontraktor.

UNIT 1
OBJ EKTI F
C 2006/UNIT 1/

2

1.0 Pengenalan

Industri binaan adalah satu bidang yang sangat penting bagi menstabilkan negara.
Ia merupakan satu bidang perniagaan yang meliputi kerja bangunan, kejuruteraan awam,
mekanik, air, elektrik, kuari, memajukan hutan dan tanah, telehubungan dan lain-lain.
Matlamat utama ialah untuk mendapatkan pulangan atau keuntungan ke atas pelaburan
yang telah dibuat sehingga ke peringkat yang paling maksimum. Bagi menjamin
melicinkan perjalanan sesuatu projek binaan ini, maka pengurusan dan aturcara yang baik
mesti dirancangkan.

1.1 Definisi Industri Binaan
Industri yang meliputi kerja-kerja bangunan dan kerja-kerja kejuruteraan awam.
1.2 Jenis-jenis kerja dalam industri binaan
1.2.1 Kejuruteraan Awam
Ia melibatkan projek-projek besar serta kos yang banyak dan komplek.
Contoh-contoh kerjanya seperti :
pembinaan jalanraya dan lebuhraya
jambatan dan jeti
terowong
pembentungan najis dan lain-lain.

INPUT 1A
C 2006/UNIT 1/

3

1.2.2 Bangunan
Ia melibatkan kerja-kerja pembinaan :
Rumah-rumah kediaman
Pejabat-pejabat
Hotel dan resort
Hospital
Sekolah dan institusi pendidikan
Masjid dan lain-lain

1.2.3 Kejuruteraan Awam berat
Pelantar minyak
Empangan sungai
Lapangan terbang
Rangkaian lebuhraya negara
Landasan keretapi dan lain-lain

1.3 Hubungan di antara industri binaan dengan pertumbuhan ekonomi
negara.
Industri binaan merupakan salah satu industri utama yang mempunyai
hubungan yang rapat dengan keadaan ekonomi negara. Apabila keadaan
ekonomi berkembang, industri binaan akan turut berkembang bagi
memenuhi permintaan yang bertambah. Ini kerana permintaan berkesan
terhadap barangan dan perkhidmatan akan bertambah apabila jumlah
pendapatan penduduk bertambah.

C 2006/UNIT 1/

4

Oleh sebab itu industri binaan dianggap sebagai penggalak terhadap
perkembangan industri-industri lain. Banyak aktiviti ekonomi lain yang
berkaitan dengannya turut berkembang. Umpamanya ialah pengeluaran
bahan-bahan, komponen, peralatan dan loji binaan. Selain itu jika sesuatu
projek binaan mula dilaksanakan di sesuatu tempat , berbagai-bagai
aktiviti seperti perumahan, perniagaan dan lain-lain mula berkembang.
Industri binaan juga merupakan industri perkhidmatan yang membantu
industri industri lain dalam menyediakan kemudahan infrastruktur
fizikal dan bangunan. Walaupun demikian, industri binaan adalah sangat
komplek dan mempunyai ciri- ciri tersendiri. Oleh itu kontraktor sebagai
pihak terakhir dalam industri binaan yang akan merealisasikan projek
binaan ke alam nyata perlu memahami beberapa aspek penting
yang akan mempengaruhi kerja-kerja di tapak binaan.

1.4 Aktiviti-aktiviti yang terlibat di dalam pembinaan.

1.4.1 Kajian Kemungkinan
Kajian ini perlu dilaksanakan terlebih dahulu sebelum sesuatu
pembinaan dijalankan. Di antara kajian yang perlu dibuat
ialah :
i. Kajian Sosial iaitu untuk menentukan untung rugi,
dapat memenuhi permintaan pelanggan atau tidak
juga
tercapai atau tidak bagi menyelesaikan masa
sosial.
ii. Kajian penyiasatan tanah bagi menentukan jenis-
jenis tanah dan keupayaan galasnya.
iii. Laporan perlu dibuat berdasarkan laporan yang
sedia ada dan kajian-kajian baru yang telah dibuat.

C 2006/UNIT 1/

5

1.4.2 Rekabentuk
Peringkat rekabentuk dibahagikan kepada subperingkat : cadangan
rangka,reka bentuk skim, rekabentuk terperinci dan maklumat
pengeluaran. Cadangan rangka dan rekabentuk skim kadang kala
dikenali sebagai pelan lakar, manakala reka bentuk terperinci dan
maklumat pengeluaran sebagai lukisan kerja.
Sebagai rumusannya peringkat ini merangkumi :
Reka bentuk skim, termasuk anggaran kos
Reka bentuk terperinci
Lukisan kerja, spesifikasi dan jadual
Bil kuantiti
anggaran kos akhir

1.4.3 Tender
Tawaran dikeluarkan setelah plan selesai dibuat bagi memilih
kontraktor yang sesuai untuk membina dan menyiapkan projek
pembinaan tersebut.

1.4.4 Kontrak
Kontrak adalah suatu perjanjian di antara dua atau lebih pihak yang
bertanggungjawab dan perjanjian itu berkuatkuasa oleh undang-
undang.
Dari segi kontrak, pihak utama dalam kontrak binaan ialah
kontraktor sebagai pihak yang membuat tawaran dan tuanpunya
sebagai pihak yang menerima. Manaakala perunding merupakan
pihak lain yang biasanya dilantik oleh tuanpunya.
Rajah 1.1 menunjukkan pertalian di antara kontrak

TUANPUNYA KONTRAKTOR
Arkitek
Jurukur Bahan
pembekal
Jurutera Kontraktor
kecil
C 2006/UNIT 1/

6

1.4.5 Pembinaan

Kontraktor yang telah menandatangani kontrak mesti membina dan
menyiapkan pembinaan mengikut waktu yang dihadkan dan kos
yang dipersetujui dan juga mengikut kualiti yang telah ditentukan.

1.4.6 Penyerahan

Projek pembinaan akan diserahkan oleh kontraktor kepada pemaju
atau tuanpunya setelah pembinaan siap sepenuhnya (termasuk
setelah tamat tempoh tanggungang kecacatan).

1.4.7 Penggunaan dan penyenggaraan.

Setelah projek pembinaan itu boleh digunakan atau diduduki oleh
pengguna maka majikan atau tuanpunya akan sentiasa membuat
penyenggaraan yang mana perlu.

2.0 Tugas-tugas ahli kumpulan perekabentuk
Ahli kumpulan perekabentuk ialah :
2.1 Pemaju projek.
2.1.1 merupakan tuanpunya yang berniat atau
berkehendak untuk membina projek.
2.1.2 melantik perunding dan kontraktor.

2.2 Arkitek.
2.2.1 menyempurnakan hajat tuanpunya projek serta
memberi nasihat dan cadangan.
2.2.2 menyediakan rekabentuk awal dan terperinci
berdasarkan kehendak dan modal yang dimiliki
oleh tuanpunya projek itu.

C 2006/UNIT 1/

7

2.3 Jurutera struktur/Awam, Elektrik dan Jentera.
2.3.1 Peranannya hampir sama dengan arkitek cuma
merujuk bidang masing-masing dan selalu
berhubung dengan arkitek.

2.4 Jurukur Bahan
2.4.1 Berperanan sebagai penasihat kos pada
peringkat awal walaupun lukisan terperinci
belum disediakan.
2.4.2 Membuat Anggaran kasar untuk rujukan pihak
pemaju.
2.4.3 Sebagai perancang kos bagi menganalisa secara
sistematik setiap elemen di dalam sesebuah
bangunan serta membuat perbandingan dengan
kos keseluruhan.

2.4.4 Menyediakan Dokumen tawaran.

3.0 Tugas-tugas ahli Kumpulan Jurubina
Ahli-ahli kumpulan Jurubina ialah :
3.1 Kontraktor.
Ia bertanggungjawab untuk:
3.1.1 membina dan menyiapkan projek pembinaan
berdasarkan dokumen kontrak.
3.1.2 menanggung segala kerja yang telah
dilaksanakan dan disiapkan di tapak bina.

C 2006/UNIT 1/

8

3.1.3 Melaksanakan kerja dengan teratur dan cekap
bagi menyiapkan kerja mengikut tarikh yang
telah ditentukan.
3.1.4 Mematuhi segala peraturan pihak berkuasa
tempatan .
3.1.5 Menyediakan perlindungan insuran ke atas kerja
dan pekerjanya.

3.2 Arkitek.
3.2.1 Mengawas dan menyelia projek semasa
pembinaan
3.2.2 Sebagai ketua di kalangan perunding
3.2.3 Berhubung dengan kontraktor

3.3 Jurutera Struktur/Awam, Elektrik dan Jentera
3.3.1 Mengawas dan menyelia projek semasa
pembinaan
3.3.2 Penasihat utama di dalam bidang masing-masing
di tapak bina.

3.4 Jurukur Bahan
3.4.1 menilai kerja di tapak bina untuk bayaran
kemajuan.
3.4.2 Menilai arahan pindaan kerja
3.4.3 Memastikan sebarang kecacatan telah diperbaiki
apabila tamat tempoh tanggungan kecacatan.
3.4.4 Menyediakan akaun muktamad

C 2006/UNIT 1/

9

Sila uji kefahaman anda dengan menjawab soalan-soalan berikut sebelum
meneruskan unit yang selanjutnya. Anda boleh menyemak jawapan
berdasarkan maklum balas di halaman berikutnya.

1.1 Nyatakan definasi industri binaan.
1.2 Senaraikan TIGA (3) jenis kumpulan kerja yang utama di dalam industri
binaan.
1.3 Senaraikan jenis-jenis kerja yang terlibat bagi setiap kumpulan kerja di
bawah :
a) Kejuruteraan Awam
b) Bangunan
c) Kejuruteraan Berat
1.4 Nyatakan aktiviti-aktiviti yang terlibat di dalam pembinaan sesebuah projek
mengikut urutannya.
1.5 Terangkan dengan jelas perbezaan tugas-tugas Jurukur Bahan sebagai
perekabentuk dan Jurubina.
1.6 Huraikaan peranan masing-masing bagi Perekabentuk sesuatu projek
pembinaan :
a) Pemaju projek
b) Arkitek

C 2006/UNIT 1/

10

PERHATIAN
Anda hanya boleh berpindah ke input selanjutnya jika anda dapat
menjawab kesemua soalan dalam aktiviti 1A

1.1 Industri yang meliputi kerja-kerja bangunan dan kejuruteraan awam. Matlamat
yang utama ialah untuk mendapatkan pulangan atau keuntungan ke atas pelaburan
sehingga ke peringkat yang paling maksimum. Untuk mencapainya perlu ada
kerja sama di antara pihak-pihak yang terlibat.

1.2 a) Kejuruteraan Awam
b) Bangunan
c) Kejuruteraan awam berat
1.3 a) Kejuruteraan Awam - pembinaan jalanraya, jambatan , terowong,
pembentungan najis dan lain-lain.
b) Bangunan - Rumah kediaman, pejabat, , hospital, sekolah dan lain-lain.
c) Kejuruteraan awam berat - Pelantar minyak, empangan, lapangan terbang,
rangkaian lebuh raya dan lain-lain.
1.4 Urutan aktiviti-aktiviti :
i) Kajian kemungkinan
ii) Rekabentuk
iii) Tender
iv) Kontrak
v) Pembinaan
vi) Penyerahan
vii) Penggunaan dan penyenggaraan.
C 2006/UNIT 1/

11

1.5 Rujuk nota 2.4 dan 3.4

1.6 a) Pemaju projek merupakan tuanpunya yang berniat atau berkehendak
untuk membina projek , melantik perunding dan kontraktor serta
sebagai pembayar projek.
b) Arkitek menyempurnakan hajat tuanpunya projek serta memberi nasihat
dan cadangan. Juga menyediakan rekabentuk awal dan terperinci
berdasarkan kehendak dan modal yang dimiliki oleh tuanpunya projek
itu

C 2006/UNIT 1/

12

ORGANISASI FIRMA KONTRAKTOR

4.0 STRUKTUR ORGANISASI FIRMA KONTRAKTOR
Pada umumnya sesebuah syarikat kontraktor dijalankan dalam bentuk organisasi.
Organisasi adalah satu proses bagaimana kerja yang hendak dibuat oleh seseorang
atau kumpulan dapat disatukan supaya tugas dan kerja yang berlainan dalam
firma itu dapat mencapai matlamatnya melalui satu sistem operasi yang cekap dan
sistematik.

Menurut Paulson, Fonahl dan Parker (1992), struktur organisasi adalah berkait
rapat dengan ketepatan membuat keputusan dalam situasi projek. Hal ini bererti
jika struktur organisasi itu pincang, kelam kabut dan tidak menepati kehendak
projek, maka keputusan yang tepat berkaitan projek mungkin tidak dapat dibuat.
Keadaan ini tentunya menggambarkan pula kelemahan struktur organisasi secara
keseluruhannya.

INPUT 1B
Ayah tahu tak syarat
syarat hendak menjadi
kontraktor .
C 2006/UNIT 1/

13

Susun atur organisasi adalah berdasarkan tugas dan tanggung jawab mengikut
bahagian-bahagian tertentu dalam firma. Rajah 1.2 menunjukkan hiraki struktur
organisasi.

Tertinggi Pengurusan mengikut
kuasa dan
Pertengahan Penyeliaan / teknikal polisi
firma
Bawah Pekerja

Rajah 1.2 Hiraki struktur organisasi

4.1 CIRI-CIRI ORGANISASI .
Terdapat banyak ciri bagi setiap organisasi berdasarkan bidang kuasa, tugas
dan tanggung jawab masing-masing. Bidang kuasa ini berubah-rubah
berdasarkan kecil atau besar firma kontraktor tersebut dan juga projek yang
dilaksanakan.

Rajah 1.3.menunjukkan bidang kuasa di dalam firma kontraktor.

C 2006/UNIT 1/

14

Rajah 1.3 : Bidangkuasa di dalam firma kontraktor

PENGARAH URUSAN
PENGURUS PROJEK
Bidang kuasa
1. Pengurusan projek
2. Polisi-polisi syarikat.
3. Pengurusan projek baru
4. Mentadbir kontrak
KOORDINATOR PROJEK
Bidang kuasa
1. Membantu pengurus projek.
2. Pengurusan tapak dan kontrak.
3. Membuat pesanan di atas
bahan-bahan binaan.
4. Mengawasi pembaziran bahan-
bahan binaan.
5. Menyediakan tuntutan bayaran
PENYELIA TAPAK
KERJA SIVIL
PENYELIA TAPAK
KERJA BANGUNAN
PEKERJA PEKERJA
Bidang kuasa
2. Membuat laporan mingguan
kepada pengurus projek
3. Mengawasi kemajuan kerja
di tapak kerja supaya
mengikut jadual.
4. Koordinasi dengan wakil
tapak pemilik dan sub-
kontraktor.
5. Membahagikan penggunaan
jentera di tapak.
Bidang kuasa
1. Membantu Pengurus projek
2. Memastikan keselamatan di
tapak dipatuhi.
3. Mengawasi kerja-kerja dan
pekerja di tapakbina.
4. Mencatitkan kerja-kerja
harian dan cuaca harian.
C 2006/UNIT 1/

15

5.0 CARTA ORGANISASI FIRMA KONTRAKTOR
Carta organisasi amat penting :
i) untuk melicinkan pentadbiran
ii) untuk mengetahui bidang kerja dan tugas-tugas sendiri.
iii) bagi mewujudkan satu pengurusan yang cekap
iv) menjimatkan perbelanjaan.

Saiz atau bentuk carta organisasi firma kontraktor sama ada kecil,
sederhana atau besar bergantung kepada firma ataupun projek pembinaan
yang dijalankan. Namun begitu sebagai asasnya, carta organisasi adalah seperti
rajah 1.4

Rajah 1.4 Carta Organisasi Firma Kontraktor

PENGURUS
PENTADBIRAN TEKNIKAL
AM KEWANGAN PEMBELIAN PROJEK
C 2006/UNIT 1/

16

6.0 SISTEM KEPALA
Anda tahu apa itu kepala ? Anda tentu mengambil berat terhadap kepala anda.
Tetapi anda jangan ingat sistem kepala yang kita akan pelajari ini sama dengan
kepala yang anda faham. Amat jauh sekali bezanya. Mari kita fahami apa itu
Sistem Kepala.

Sistem kepala memainkan peranan yang besar di dalam industri pembinaan.
Pihak yang terlibat dinamakan Kontraktor Kepala. Sistem ini menjuruskan
kepada pengkhususan sesuatu jenis kerja. Setiap Kontraktor yang ingin berdaftar
dengan Pusat Khidmat Kontraktor (PKK) mestilah menyatakan kepala-kepala
yang ingin didaftarkan mengikut kepakaran masing-masing.

Kontraktor kepala mempunyai hubungan yang rapat dengan kontraktor tetapi
pekerjanya bukan pekerja kontraktor. Hanya kontraktor kepala yang mempunyai
kontrak dengan kontraktor untuk menyiapkan kerja-kerja yang diberikan.

KEPALA ! !
C 2006/UNIT 1/

17

Kontraktor kepala bekerja berdasarkan kepada keuntungan. Peralatan
pertukangan ringan adalah di bawah penyediaan dan penyelenggaraan kontraktor
kepala. Kontraktor hanya menyediakan peralatan atau jentera berat sahaja.

Kebaikan Sistem Kepala
i. Kontraktor terlepas dari tanggung jawab mengurus dan mengawal pekerja
binaan.
ii. Ianya lebih anjal (pekerja dapat bertukar ke tempat kerja)
iii. Kerja dapat disempurnakan dengan lebih cepat.

Keburukan Sistem Kepala
i. Pengawasan pekerja (kontraktor tiada kuasa untuk mengawasi secara terus
pekerja kontraktor kepala)
ii. Kualiti kerja
iii. Pembaziran bahan binaan.

C 2006/UNIT 1/

18

Jenis- jenis Kepala

Jenis-jenis kepala yang wujud dalam pendaftaran kontraktor kerja awam ialah :

JENIS KEPALA BIDANG KERJA
Kepala I Kerja Kejuruteraan Awam
(Civil Engineering Works)
Kepala II Kerja Bangunan
(Building Works)
Kepala III Kerja Kejuruteraan Mekanikal, Kejuruteraan
Pembersihan dan Kejuruteraan Air.
(Mechanical, Sanitary and Water Engineering
Works)
Kepala IV Lain-lain Kerja Kejuruteraan Awam Specialist.
(Other Specialist Civil Engineering Works)
Kepala V Kerja pecah batu, Pembekalan Tanah dan
Pengangkutan.
(Quarrying Metal and Earth Supply, Cartage and
Transport)
Kepala VI Kerja Perhutanan dan Pembangunan tanah.
(Forest and Land Development)
Kepala VII Kerja Elektrik
(Electric Works)
Kepala VIII Kerja Telekomunikasi
(Telecommunication Works)

Jadual 1.1 : Jenis-jenis Kepala

C 2006/UNIT 1/

19

7.0 ATUR CARA PENDAFTARAN KONTRAKTOR DI PUSAT KHIDMAT
KONTRAKTOR (PKK)

7.1 Pendaftaran Kontraktor

Kontraktor yang ingin melibatkan diri dalam industri binaan hendaklah
mendaftarkan diri di Pusat Khidmat Kontraktor (PKK) atau Lembaga
Pembangunan Industri Malaysia (LPIM).

7.2 Tugas tugas Pusat Khidmat Kontraktor

i. Pusat pendaftaran bagi semua kontraktor kerja di peringkat
Persekutuan atau negeri.
ii. Memberi pengiktirafan Bumiputera kepada kontraktor-kontraktor
yang berkelayakan.
iii. Pusat rujukan perihal kontraktor kerja
iv. Memberi khidmat nasihat dan bantuan kepada kontraktor
bumiputera.

7.3 Syarat-syarat Pendaftaran Kontraktor

i. Mestilah mendaftar perniagaan di Pejabat Pendaftaran Perniagaan.

ii. Memiliki modal yang minimum.

iii. Mempunyai kelayakan Teknikal (sijil/diploma/ijazah)

iv. Mempunyai pengalaman kerja atau rekod kerja syarikat.

v. Mempunyai kemudahan kredit, bekalan bahan dan mesin.

vi. Mempunyai surat sokongan daripada penyelia projek dan
kontraktor utama.

vii. Mempunyai alat kelengkapan dan jentera

viii. Mempunyai kakitangan teknikal dan pengurusan.

Pemohon-pemohon yang memiliki syarat-syarat (berkelayakan) boleh memohon
di PKK dan akan ditemuduga.
C 2006/UNIT 1/

20

7.4 Kelas Pendaftaran Kontraktor

Pemohon hendaklah menyatakan Kelas pendaftaran yang hendak dipohon.
Kontraktor dibenarkan berdaftar dalam satu kelas sahaja.

Pendaftaran Kelas F adalah dikhaskan untuk syarikat perseorangan
Bumiputera dan syarikat-syarikat yang 100% Bumiputera dari segi
pegangan saham, Lembaga Pengarah, pengurusan dan pekerja.

Kontraktor yang berdaftar hanya dibenarkan menyertai tender yang
dipelawa bagi kelas pendaftaran yang ianya didaftarkan.

Had Kewangan (iaitu kos kerja) bagi satu-satu kelas pendaftaran adalah
seperti berikut :

KELAS HAD KEWANGAN (RM)
A 4,000,001 keatas
B 2,000,001 hingga 8,000,000
BX 1,000,001 hingga 4,000,000
C 750,001 hingga 2,000,000
D 150,001 hingga 750,000
E 100,001 hingga 350,000
EX 50,001 hingga 150,000
F 100,000 ke bawah

Jadual 1.2 - Had Kewangan bagi kelas pendaftaran

7.5 Pengiktirafan Bumiputera

Syarikat yang memohon Pengiktirafan Bumiputera hendaklah memenuhi syarat
yang tercatat dalam Surat Pekeliling Perbendaharaan Bil. 7 tahun 1974 iaitu :

i. Majoriti atau sekurang-kurangnya 51% daripada Ahli Lembaga Pengarah
terdiri daripada kaum Bumiputera.
ii. Majoriti atau sekurang-kurangnya 51% daripada Ahli Pengurusan
terdiri daripada kaum Bumiputera.
iii. Majoriti atau sekurang-kurangnya 51% daripada hak milik saham dimiliki
oleh kaum Bumiputera.
iv. Majoriti atau sekurang-kurangnya 51% daripada pekerja-pekerja
(perkeranian dan tapak bina) terdiri daripada kaum Bumiputera.

C 2006/UNIT 1/

21

7.6 Kelayakan Kakitangan

Syarikat yang memohon hendaklah ada sekurang-kurangnya seorang
berkelulusan teknikal di dalam syarikat, sama ada sebagai Ahli Lembaga
Pengarah, Pemegang Saham atau kakitangan yang dibayar gaji dan
dibayar caruman kepada Kumpulan Wang Simpanan Pekerja (KWSP).

Kelulusan teknikal yang diwajibkan adalah seperti berikut :

i. Kelas A, B dan BX

Ijazah atau Diploma Lanjutan daripada institusi pengajian tinggi
yang diiktiraf oleh kerajaan dalam bidang yang ada kaitan dengan
bidang kerja yang dipohon.

ii. Kelas C

Diploma daripada institusi pengajian tinggi yang diiktiraf oleh
kerajaan dalam bidang yang ada kaitan dengan bidang kerja yang
dipohon.

iii. Kelas D, E, EX dan F

Sijil kursus pemborong dan/atau pengalaman kerja dalam bidang
kerja yang dipohon.

iv. Kelulusan Tambahan

a) Bagi bidang kerja Telekomunikasi (kepala VIII), syarikat
yang memohon mestilah mempunyai ahli pengurusan atau
pekerja yang memiliki Sijil Kelulusan / Surat Perakuan
Kompetensi daripada Jabatan Telekom Malaysia (JTM)
atau Syarikat Telekom Malaysia (STM) bagi pihak JTM.

b) Bagi bidang kerja tertentu yang lain perlu surat akuan sama
ada dari Jabatan Kilang dan Jentera, Jabatan Bomba, Majlis
Perbandaran, Jabatan Galian, Polis Di Raja Malaysia dan
sebagainya.

C 2006/UNIT 1/

22

7.7 Denda Terhadap Pihak Kontraktor

Pihak kontraktor yang melanggar syarat-syarat pendaftaran akan didenda
sama ada dalam bentuk penggantungan atau pembatalan atau penarikan
semula Perakuan (lesen) Pendaftaran.

Faktor-faktor berikut akan menyebankan pendaftaran kontraktor digantung
atau ditarik balik :

pemegang perakuan telah dihukum sebagai bankrup atau

petisyen penggulungan berhubung dengan kontraktor telah
diserahkan atau

pemegang perakuan gagal mematuhi mana-mana peruntukan
Akta atau peraturan-peraturan pendaftaran atau

pemegang perakuan telah memperolehi perakuan dengan
membuat perakuan atau pernyataan palsu secara bertulis atau
sebaliknya atau

pemegang perakuan meninggalkan kerja pembinaan yang sedang
dijalankan atau

pemegang perakuan telah didapati bersalah oleh mahkamah atau
mana-mana badan penyiasat yang ditubuhkan di bawah mana-
mana undang-undang bertulis kerana cuai dalam perlaksanaan
kerja-kerja pembinaan yang dilaksanakan atau

pemegang perakuan telah melanggar atau gagal mematuhi, atau
telah membantu pelanggaran mana-mana terma, syarat-syarat
atau batasan yang dikenakan oleh Lembaga.

C 2006/UNIT 1/

23

Pendaftaran akan terbatal secara automatik seperti kes-kes di bawah :

i) Apabila pendaftarannya dengan Pendaftar Perniagaan telah tamat,
kecuali kontraktor menyerahkan salinan perakuan pembaharuan
dengan pendaftar Perniagaan dalam tempoh satu (1) bulan selepas
tarikh tamat Perakuan Pendaftaran Perniagaan

ii) Bgi kontraktor yang pendaftarannya dengan Jabatan bekalan
Elektrik dan gas telah tamat, kecuali kontraktor menyerahkan
salinan perakuan pembaharuan dalam tempoh dua (2) minggu
selepas tarikh tamat pendaftaran.

iii) Apabila seseorang kontraktor yang menjalankan operasi secara
milik tunggal meninggal dunia kecuali waris atau walinya memohon
kebenaran dari Lembaga Pembangunan Industri Pembinaan
Malaysia ( LPIPM) dalam masa satu (1) bulan dari tarikh kematian,
di mana dengan kelulusan LPIPM, pendaftarannya boleh diteruskan
sehingga kerja-kerja semasa yang sedang dilaksanakan siap.

iv) Apabila rakan kongsi kontraktor yang beroperasi secara perkongsian
meninggal dunia atau berpecah kongsi kecuali rakan kongsi yang
masih hidup atau tinggal memohon kebenaran LPIPM dalam
tempoh satu (1) bulan dari tarikh kematian atau pemecahan, dimana
dengan kelulusan LPIPM, pendaftaran kontraktor dibenarkan
sehingga kerja semasa siap atau tamat pendaftarannya yang mana
lebih awal.

Kontraktor yang pendaftarannya telah dibatalkan, digantung atau ditarik
balik tidak dibenarakan dari menyertai mana-mana tender baru atau
meneruskan mana- mana kerja pembinaan.

Pihak Lembaga boleh dalam keadaan tertentu membenarkan kontraktor
yang pendaftarannya telah dibatalkan untuk menyiapkan kerja semasanya.

Perakuan Pendaftaran adalah hak milik LPIPM dan hendaklah diserahkan
balik kepada LPIPM dalam tempoh empat belas (14) hari setelah notis
dihantar apabila pendaftaran kontraktor dibatal, digantung atau di tarik
balik atas apa-apa sebab.

C 2006/UNIT 1/

24

7.8 Lembaga Pembangunan Industri Pembinaan Malaysia (LPIPM atau
CIDB)

Peranan Lembaga ini ialah :

i) Untuk mendaftarkan kontraktor-kontraktor yang hendak
melaksanakan perniagaan di Malaysia sama ada syarikat kerajaan
atau swasta.

ii) Mendaftarkan kakitangan pengurusan dan penyeliaan.

iii) Mendaftar pekerja mahir atau tukang.

iv) Menyediakan latihan bagi peningkatan latihan dan kemahiran.

C 2006/UNIT 1/

25

meneruskan unit yang selanjutnya. Anda boleh menyemak jawapan berdasarkan
maklum balas di halaman berikutnya.

1.7 Terangkan bidang kuasa bidang kuasa bagi :
i) Penyelia Tapak Kerja Sivil.

1.8 Nyatakan tujuan carta organisasi bagi sesebuah firma kontraktor.

1.9 Mengapakah sistem kepala mendatangkan keburukan di dalam industri
binaan ?

1.10 En. Ahmad adalah seorang kontraktor yang telah didapati bersalah oleh
mahkamah kerana memberi rasuah kepada pegawai Pusat Khidmat
Kontraktor (PKK).
Terangkan kedudukan En. Ahmad.

C 2006/UNIT 1/

26

1.11 Berdasarkan satu contoh diberi, padankan jenis-jenis kepala dalam
pendaftaran kontraktor kerja awam berdasarkan bidang kerja masing-masing di
dalam Jadual 1
JENIS
KEPALA
BIDANG KERJA
Kepala I Kerja Bangunan
(Building Works)
Kepala II Kerja pecah batu, Pembekalan Tanah dan
Pengangkutan.
(Quarry Metal and Earth Supply, Cartage
and Transport)
Kepala III Kerja Elektrik
(Electric Works)
Kepala IV Lain-lain Kerja Kejuruteraan Awam
Specialist.
(Other Specialist Civil Engineering Works)
Kepala V Kerja Kejuruteraan Awam
(Civil Engineering Works)
Kepala VI Kerja Telekomunikasi
(Telecommunication Works)
Kepala VII Kerja Perhutanan dan Pembangunan tanah.
(Forest and Land Development)
Kepala VIII Kerja Kejuruteraan Mekanikal,
Kejuruteraan Pembersihan dan Kejuruteraan
Air.
(Mechanical, Sanitary and Water
Engineering Works)

Jadual 1
C 2006/UNIT 1/

27

Anda hanya boleh berpindah ke PENILAIAN KENDIRI jika anda dapat menjawab
ke semua soalan dalam Aktiviti 2B.

1.7 Bidang kuasa bagi penyelia tapak kerja sivil ialah :
2. Membuat laporan mingguan kepada pengurus projek
3. Mengawasi kemajuan kerja di tapak kerja supaya mengikut jadual.
4. Koordinasi dengan wakil tapak pemilik dan sub-kontraktor.
5. Membahagikan penggunaan jentera di tapak.

1.8 Tujuan carta organisasi ialah :
i) untuk mengetahui bidang kerja dan tugas-tugas sendiri.
ii) bagi mewujudkan satu pengurusan yang cekap
ii) menjimatkan perbelanjaan.

1.9 Sistem kepala mendatangkan keburukan kerana :
i. Pengawasan pekerja (kontraktor tiada kuasa untuk
mengawasi secara terus pekerja kontraktor kepala)
ii. Kualiti kerja tidak memuaskan.
iii. Bahan binaan berlaku pembaziran.

MAKLUM BALAS 1B
PERHATIAN
C 2006/UNIT 1/

28

1.10 En. Ahmad akan digantung atau ditarik balik Perakuan Kontraktor kerana beliau
telah disahkan bersalah oleh mahkamah.
(Rujuk fakta mukasurat 22)

2.6 Rujuk nota mukasurat 18

C 2006/UNIT 1/

29

Sila cuba semua soalan dalam penilaian kendiri ini dan semak jawapan anda
pada maklum balas yang disediakan.
Semoga berjaya.

SOALAN 1 - 1

Huraikan hubungan industri binaan dengan pertumbuhan ekonomi negara.

SOALAN 1 2

Pada pendapat anda mengapakah kontrak penting di dalam industri pembinaan?

SOALAN 1 3

Huraikan dengan terperinci perbezaan di antara tender dan kontrak.

SOALAN 1 - 4

Anda pemegang Sijil /Diploma Kejuruteraan Awam berhasrat membuka
sebuah syarikat kontraktor. Nyatakan syarat syarat yang perlu dipatuhi
untuk memenuhi hasrat tersebut.

SOALAN 1 - 5

Anda ditugaskan untuk mendapatkan contoh-contoh carta organisasi yang
sebenar daripada sebuah syarikat / firma kontraktor yang anda pilih.

Sila buat ulasan anda berdasarkan maklumat yang diperolehi itu.

PENILAIAN
KENDIRI
C 2006/UNIT 1/

30

Adakah anda telah mencuba dahulu ?
Jika YA, sila semak jawapan anda.
JAWAPAN 1 1
Industri binaan merupakan salah satu industri utama yang mempunyai hubungan yang
rapat dengan keadaan ekonomi negara. Apabila keadaan ekonomi berkembang, industri
binaan akan turut berkembang bagi memenuhi permintaan yang bertambah. Ini kerana
permintaan berkesan terhadap barangan dan perkhidmatan akan bertambah apabila
jumlah pendapatan penduduk bertambah.

JAWAPAN 1 2
Kontrak amat penting di dalam industri pembinaan kerana ia merupakan satu perjanjian
yang disahkan oleh undang-undang. Tanpa perjanjian yang bertulis kemungkinan akan
berlaku di mana kontraktor akan membina secara sambil lewa ataupun tidak mengikut
spesifikasi yang telah ditetapkan. Kontraktor juga mungkin menyiapkan pembinaan tidak
mengikut tempoh yang telah ditetapkan. Jadi tuanpunya boleh mengambil tindakan
mengikut undang-undang jika kontraktor melanggar kontrak.

JAWAPAN 1 3
Perbezaan di antara tender dan kontrak.
Tender adalah proses penawaran untuk memilih kontraktor yang layak untuk membina
dan menyiapkan projek pembinaan yang dicadangkan. Semasa proses ini juga dokumen
tender disediakan.

C 2006/UNIT 1/

31

Manakala kontrak ialah perjanjian yang dibuat setelah kontraktor yang layak menerima
tawaran untuk membina dan menyiapkan projek tersebut. Kontrak ini ditantatangani
sebelum pembinaan dimulakan. Hanya kontraktor dan tuanpunya yang terlibat di
daalam kontrak ini.

JAWAPAN 1- 4
Rujuk nota 7.3 muka surat 19

JAWAPAN 1- 5
Berdasarkan maklumat yang diperolehi oleh pelajar.

.

ATURCARA KONTRAK DAN UKUR BINAAN C2006/UNIT 2/1

KAEDAH TAKSIRAN AWALAN


OBJ EKTI F

Objektif Am : Mempelajari dan memahami maksud taksiran awalan,
penggunaan Kaedah Penilaian unit, Kaedah Keluasan
Lantai, Kaedah Isipadu Bangunan serta Kebaikan dan
Keburukan Taksiran Awalan

Objektif Khusus : Di akhir unit ini pelajar sepatutnya dapat :

Menerangkan definisi taksiran awalan

Menerangkan kegunaan taksiran awalan dalam pembangunan sesuatu projek.

Membuat taksiran menggunakan Kaedah Penilaian Unit.

Membuat taksiran menggunakan Kaedah Keluasan Lantai

Membuat taksiran menggunakan Kaedah Isipadu Bangunan.

UNIT 2


2.1 TAKRIF TAKSIRAN AWALAN

Taksiran awalan ialah kerja-kerja anggaran untuk mengetahui kos sesuatu projek
yang melibatkan pengiraan tertentu berdasarkan lukisan dan maklumat teknikal
yang dianalisa secara bersama.

Biasanya anggaran awalan dibuat setelah lukisan persembahan disediakan oleh
Arkitak. Disamping untuk mengetahui harga kasar bangunan, anggaran ini
digunakan untuk mengimbangkan rekabentuk bangunan cadangan.

Apa yang penting ialah anggaran tersebut mestilah setepat yang mungkin untuk
dijadikan panduan kepada pihak pemaju mengenai peruntukan kewangan bagi
meneruskan satu-satu projek.

2.2 TUJUAN TAKSIRAN AWALAN

Diantara tujuan-tujuan taksiran awalan ialah :

2.2.1 Mengetahui Peruntukan Kewangan Majikan
Majikan sekurang-kurangnya akan mendapat panduan berapakah
peruntukan kewangan yang patut disediakan untuk membiayai projek yang
dicadangkan. Dengan adanya harga anggaran, pihak majikan dapat
mengetahui kedudukan kewangannya sama ada mendapatkan pinjaman
dengan institusi kewangan atau menggunakan modal sendiri.

2.2.2 Kontraktor Memasuki Tawaran
Setiap organisasi kontraktor mestilah mempunyai pengetahuan yang jelas
serta pendekatan yang logik untuk mentaksirkan kos banguanan. Kos yang
mereka anggarkan merupakan harga yang mereka kemukakan untuk
mendapatkan sesuatu tender. Selain dari memperolehi kerja, anggaran itu
memastikan kontraktor mendapat keuntungan untuk meneruskan
perniagaan.

2.2.3 Ahli Perunding Mereka Bentuk Bangunan
Ahli-ahli perunding yang terdiri daripada Arkitek, Juru Ukur Bahan, jurutera
dan lain-lain akan bekerjasama untuk mempastikan rekabentuk dan harga
adalah sentiasa dikawal dan seimbang. Ini dapat mempastikan bahawa
I NPUT 2

majikan akan membuat pelaburan yang menguntungkan dari segi
rekabentuk dan perbelanjaan.

2.2.4 Mengetahui Pulangan Pelaburan kepada Pemaju

Pihak pemaju yang merancang sesuatu projek biasanya ingin mengetahui
kadar pulangan pelaburan mestilah melebihi daripada perbelanjaan. Kadar
pulangan yang melebihi 25% dianggap sebagai projek yang berdaya maju.

2.2.5 Panduan Pihak Institusi Kewangan

Institusi kewangan biasanya ingin mengetahui anggaran perbelanjaan projek
yang akan dibiayai oleh mereka. Institusi kewangan hanya membiayai
projek-projek yang berdaya maju sahaja. Oleh itu anggaran perbelanjaan
dan pulangan merupakan perkara-perkara yang akan dianalisis untuk semua
projek yanga akan dibiayai.

2.2.6 Kerja-kerja sebut harga Kontraktor Kecil kepada Kontraktor Utama

Kontraktor utama kerapkali menyerahkan sebahagian kerja kepada
kontraktor kecil melaksanakan sepenuhnya kerja-kerja di tapak. Oleh itu
kontraktor kecil juga perlu mempunyai pengetahuan untuk menganggarkan
kos banganan seperti mana kontraktor utama memasuki tawaran.

2.2.7 Mengetahui Peratusan dan Pecahan Harga-harga Elemen Kerja
Bangunan.

Kos bangunan merupakan gabungan beberapa kos mata benda kecil yang
termasuklah kos bahan, buruh, loji serta tanggungan syarikat. Kesemua kos
tersebut boleh dipecahkan kepada kos-kos seperti elemen yang berikut :

Cerucuk
Rangka
Dinding
Tangga
Bumbung
Kemasan
Kemudahan Bangunan
Kerja kerja Luar

2.2.8 Analisa kos-kos dan reka bentuk untuk maklumat akan datang
Semua maklumat yang diperolehi boleh dijadikan sebagai maklumat yang
berfaedah bagi kerja-kerja anggaran untuk projek akan dating.



2.3 KAEDAH PENILAIAN UNIT

Penilaian unit merupakan cara taksiran awalan yang paling ringkas, mudah dan
kasar serta memberikan harga taksiran yang paling kurang tepat jika dibandingkan
dengan cara-cara lain.
Cara ini mengambil kira bilangan unit kandungan bangunan yang akan dibina.
Contohnya bangunan sekolah, kandungan yang diambil kira adalah bilangan kerusi,
meja atau pun bilangan pelajar. Hospital mengambil kira bilangan katil pesakit.
Asrama mengambil kira bilangan katil atau bilangan pelajar.
Kaedah ini sesuai digunakan apabila sesuatu projek cadangan yang diketahui unit
kandungannya dan juga harga per unit bagi bangunan bangunan yang sudah siap
dibina.

Contoh :

1. Harga bangunan sekolah yang sudah siap = RM 100,000.00

2. Jumlah pelajar = 100 pelajar

Oleh itu, harga per unit kandungan ( pelajar ) = RM 100,000.00
--------------
100

= 1,000.00/pelajar

Dengan menggunakan kedua-dua maklumat di atas maka harga harga bagi
bangunan cadangan dapat dianggarkan. Katakan sebuah bangunan yang akan
didirikan yang boleh menampung seramai 200 orang pelajar.

Oleh itu, harga bangunan cadangan = 200 x RM 1,000.00

= RM 200,000.00

Kebaikan kaedah penilaian unit
:
1. Teknik Pengiraan yang mudah dan cekap
2. Pihak majikan mendapat gambaran harga bangunan mengikut
bilangan kemudahan seperti bilangan pelajar, katil dan
sebagainya.

3. Sesuai untuk projek-projek seperti sekolah (bilangan
pelajar),hospital (bilangan katil), stadium / pawagam
( bilangan tempat duduk )


Keburukan kaedah penilaian unit :

1. Pengiraan yang kurang tepat kerana majikan tidak mendapat
gambaran bentuk, ukuran dan keluasan bangunan.

2.4 KAEDAH KELUASAN LANTAI

Keluasan lantai bangunan memainkan peranan penting didalam kaedah ini. Pelan
dari lukisan persembahan diperlukan untuk mendapatkan ukuran panjang dan lebar
bangunan cadangan. Satu cara taksiran yang ringkas, mudah, kasar serta tidak
memerlukan banyak maklumat. Harga taksiran yang diperolehi adalah tidah tepat
tetapi masih boleh digunakan untuk taksiran awalan kerana ia tidak melibatkan
banyak masa.

Keluasan lantai boleh diperolehi dengan mendarabkan ukuran panjang dengan
lebar bangunan. Ukuran panjang dan lebar sebenar bangunan hendaklah diukur
dari permukaan luar dinding ke permukaan luar dinding sebelah seperti yang
ditunjukkan dalam Rajah 4 (a)

Luar Dalam

Lantai

Rajah 2.1(a) : Keratan Dinding Bangunan

Ukuran Dalam
Ukuran Tengah
Ukuran Luar


Panjang = P

Lebar = L

Rajah 2.1(b) : Pelan Lantai A

Berdasarkan rajah di atas panjang ialah 15.00 meter dan lebar bangunan ialah
6.00 meter.

Keluasan Lantai Bangunan = Panjang x Lebar

= 15.00m x 6.00m

= 90.00 meter persegi

Untuk mendapatkan harga anggaran bagi bangunan tersebut kadar harga per meter
persegi hendaklah diketahui berdasarkan bangunan yang sedia ujud dimana cara
pembinaan dan reka bentuknya sama dengan bangunan yang hendak ditaksirkan.
Katakan kadar harga bangunan yang sedia ujud adalah RM 200.00 bagi semeter
persegi. Maka harga Taksiran bagi bangunan cadangan adalah :

Kos bangunan cadangan = Keluasan Lantai x kadar/meter persegi

= 90.00 x RM 200.00

= RM 18,000.00

Wow.. dengan kira luas
sahaja terus dapat anggar
kos bangunan.
Senangnya


Harga taksiran yang diperolehi merupakan harga pembinaan bangunan sahaja. Ini
bermakna kerja-kerja pembinaan yang lain seperti pagar , jalan, parit, menanam
rumput dan lain-lain kerja luar perlulah dikira berasingan dan dicampurkan dengan
harga keluasan lantai bangunan untuk mendapatkan jumlah harga bangunan
tersebut.

Bagi bangunan yang tidak mempunyai dinding atau dinding separuh sahaja seperti
tempat letak kereta dan teres, luas lantainya hendaklah dikira separuh sahaja. Rujuk
rajah di bawah :

Rajah 2.1(c) : Pelan Lantai B

Luas Garaj = 1/2 x panjang x lebar

= 1/2 x 4.50 x 3.20

= 1/2 x 14.4

= 7.20 meter persegi

Bilik 2
Bilik 1

Garaj
8.20
5.20
3.20
4.50


Kebaikan kaedah keluasan lantai :

1. Teknik pengiraannya agak mudah dan ringkas
2. Pihak majikan mendapat gambaran tentang keluasan lantai
yang hendak dibina
3. Kaedah yang lebih tepat berbanding dengan Kaedah Penilaian
Unit.

Keburukan kaedah keluasan lantai:

1. Tidak mengambil kira ketinggian bangunan
2. Masih kurang tepat kerana pengiraannya secara kasar sahaja

2.5 KAEDAH ISIPADU BANGUNAN

Dari segi ketepatan kaedah ini adalah lebih kurang sama dengan kaedah keluasan
lantai. Dengan cara ini isipadu bangunan cadangan perlu diambil kira. Cara untuk
mendapatkan isipadu ialah dengan mendarabkan ukuran panjang, lebar dan tinggi
bangunan. Ukuran-ukran tersebut boleh diperolehi melalui lukisan persembahan
yang mempunyai pandangan pelan, sisi dan hadapan bangunan. Ukuran panjang
dan lebar bangunan boleh dirujuk kepada pelan bangunan manakala ukuran tinggi
bangunan boleh dirujuk kepada pelan keratan dan pandangan sisi bangunan.

Cara mengukur ketinggian bangunan bergantung kepada jenis-jenis bumbung yang
biasanya dibahagikan kepada dua jenis iaitu :

2.5.1 Bumbung Curam

Bumbung curam adalah bumbung yang mempunyai sudut curam melebihi
15 darjah dari garisan ufuk. Boleh dibahagikan kepada dua iaitu bumbung
curam penuh dan bumbung curam separuh.



Rahaj 2.2(a) : Bumbung Curam Penuh

Rajah 2.2.(b) : Bumbung Curam Separuh

Bagi kedua-dua jenis bumbung curam diatas jumlah tinggi bangunan diukur
dari permukaan atas asas hingga ke aras siling dan ditambah dengan separuh
tinggi tegak bumbung

Tinggi bumbung = T
Tinggi bangunan = H
Tinggi Bangunan = H
Tinggi Bumbung = T
Tinggi Separuh
Bumbung = T/2
Aras Tanah
Tinggi Separuh
Bumbung = T/2
Aras Tanah
Tinggi Bangunan = H + T/2


2.5.2 Bumbung Rata
Bumbung rata ditakrifkan sebagai bumbung yang mempunyai sudut curam
kurang dari 15 darjah dari garis ifuk . Boleh dibahagikan kepada dua iaitu
bumbung rata penuh dan bumbung rata dengan dinding parapet

2.5.2.1 Bumbung Rata Penuh
Jumlah ukuran tinggi diambil dari permukaan atas asas
hingga ke aras bumbung dan ditambahkan dengan nilai
0.6 meter.

Rajah 2.2(c) : Bumbung rata penuh

2.5.2.2 Bumbung Rata dengan Dinding Parapet

a. Jika tinggi dinding parapet kurang dari 600 mm,
maka jumlah tinggi diukur dari permukaan atas asas
dan ditambahkan dengan 600 mm.

Tinggi = H + 0.6 m

H = Tinggi Bangunan
0.6 m
Aras Tanah

Aras Siling

Tinggi = H + 0.6 m


b. Jika tinggi dinding parapet lebih dari 600 mm, maka
jumlah tinggi bangunan diukur dari permukaan atas
asas dan ditambahkan dengan ketinggian dinding
Parapet.

Tinggi = H + T

Rajah 2.2 (d) : Bumbung Rata dengan Dinding Parapet

Setelah mendapat ukuran panjang, lebar dan tinggi bangunan maka isipadu bangunan boleh
diperolehi dengan mendarabkan ketiga-tiga ukuran tersebut. Andaikan :

Panjang bangunan = 45.00 meter
Lebar Bangunan = 15.00 meter
Tinggi bangunan = 20.00 meter

Jadi isipadu bangunan = panjang x lebar x tinggi
= 45 x 15 x 20
= 33, 750 meter padu

Berdasarkan kepada kadar harga bagi satu meter padu sebuah bangunan yang sedia ujud
yang sama dalam segi pembinaan dan rekabentuknya, harga bagi 33,750 meter padu
bangunan di atas dapat dinilaikan.Katakan kadar harga bagi satu meter padu bangunan
yang sedia ada adalah RM 100.00.

Jadi Harga Bangunan Cadangan = RM 100.00 x 33,750 meter padu

= RM 3,375,000.00

Tinggi bangunan = H
Tinggi Parapet = T
Aras Tanah
Paras Bumbung


Kebaikan kaedah isipadu bangunan :

1. Kaedah ini lebih tepat jika dibandingkan dengan kedua - dua kaedah
sebelumnya sebab mengambil kira ketinggian bangunan.
2. Sesuai untuk semua jenis bangunan.
3. Pengiraan yang masih mudah dan cepat

Keburukan kaedah isipadu bangunan:

1. Pihak majikan tidak dapat mengetahui keluasan lantai bangunan melalui
Pengiraan
2. Memerlukan Lukisan yang lebih lengkap.



Sila uji kefahaman anda dengan menjawab soalan soalan berikut sebelum
meneruskan unit yang selanjutnya. Anda boleh menyemak jawapan berdasarkan
maklumbalas dihalaman sebelah.

2.1 Tandakan ( / ) bagi kenyataan yang benar tentang taksiran awalan.

1.Kaedah yang mudah dan ringkas
2.Memerlukan lukisan yang lengkap
3.Dibuat diperingkat awal mereka bentuk projek
4.Hanya untuk mendapatkan gambaran tentang kos
projek cadangan.

5.Memerlukan masa yang lama kerana perlu
merujuk kepada banyak maklumat

2.2 Nyatakan ciri ciri Taksiran Awalan

2.3 Senaraikan kegunaan kegunaan taksiran awalan di dalam industri binaan.

2.4 Apakah yang dimaksudkan dengan bilangan unit kandungan dan berikan
contoh contohnya.

2.5 Siapakah pihak yang bertanggung jawab untuk membuat taksiran awalan
dan siapakah pihak yang memerlukan harga taksiran ini.

AKTI VI TI 2


2.1
1.Kaedah yang mudah dan ringkas
2.Memerlukan lukisan yang lengkap
3.Dibuat diperingkat awal mereka bentuk projek
4.Hanya untuk mendapatkan gambaran tentang
kos projek cadangan.

5.Memerlukan masa yang lama kerana perlu
merujuk kepada banyak maklumat

2.2 Ciri ciri taksiran awalan adalah mudah, cepat dan ringkas serta tidak
memerlukan lukisan yang lengkap tetapi kurang tepat.

2.3 Kegunaan taksiran awalan ialah :

a. Mengetahui peruntukan kewangan majikan
b. Panduan kepada konktraktor untuk memasuki tawaran
c. Ahli perunding mereka bentuk bangunan.
d. Mengetahui pulangan pelaburan majikan
e. Panduan kepada pihak institusi kewangan
f. Kerja kerja sebut harga bagi kontraktor kecil kepada
kontraktor utama.
g. Mengetahui peratusan dan pecahan harga Elemen kerja
bangunan.

2.4 Bilangan unit kandungan adalah bilangan kelengkapan, perkakas atau
perabot yang terdapat didalam sesbuah bangunan. Kelengkapan ini memberi
makna yang besar kepada sesebuah bangunan itu. Unit unti kandungan itu
seperti bilangan kerusi , meja dan katil. Unit kandungan itu merujuk kepada
bilangan penghuni seperti bilangan pelajar untuk bangunan sekolah atau asrama
atau bilangan pesakit untuk bangunan hospital.

2.5 Pihak yang bertanggung jawab membuat taksiran awalan adalah Juru Ukur
Bahan dan pihak yang memerlukan harga taksiran ini adalah pihak majikan.

MAKLUMBALAS 2


Anda telah menghampiri kejayaan. Sila cuba semua soalan soalan dalam penilaian
kendiri ini dan semak jawapan anda pada maklumbalas yang disediakan. Sekiranya ada
masalah , sila berbincang dengan pensyarah anda. Semoga anda berjaya

SOALAN 2 1

Berdasarkan maklumat maklumat dibawah. Kirakan kos pembinaan sebuah asrama
yang dijangkakan akan menampung pelajar seramai 2000 pelajar.

Jenis Kos Pembinaan Bilangan Pelajar
Asrama A 2, 500, 000. 00 1500
Asrama B 2, 000, 000. 00 1000

Dengan mengambil kira faktor kenaikan kos sebanyak 20 % disebabkan
perubahan harga bahan dan upah buruh kirakankan jumlah kos pembinaan
asrama tersebut.

SOALAN 2 2

Berdasarkan rajah di atas kirakan taksiran bangunan cadangan dengan
menggunakan kaedah isipadu bangunan. Andaikan kos per meter padu bangunan
yang telah lepas adalah RM 350.00.

PENI LAI AN KENDI RI
9500
4000
2000

PANDANGAN SISI

PANDANGAN PELAN

SOALAN 2 3

3600 6000

Berdasarkan rajah dibawah dapatkan kos bangunanan cadangan dengan
menggunakan kaedah keluasan lantai. Andaikan kadar harga bagi semeter persegi
adalah RM 250.00.

4000
4500 1500
7000
Ruang Tamu / Keluarga
Ruang Makan / Dapur
Bilik Tidur
Ruang Letak
kereta
3200
4500



MAKLUMBALAS

Anda perlu mencuba dahulu. Sekiranya sudah, sila semak jawapan anda.

SOALAN 2 1

Kos per unit Asrama A =
1500
00 . 000 , 500 , 2 RM

= RM 1666.67

Kos per unit Asrama B =
1000
00 . 000 , 000 , 2 RM

= RM 2000.00

Purata kos per unit = RM 1666.67 + RM 2000.00

2
= RM 1833.34

Kenaikan kos sebanyak 20% = RM 1833.34 x
100
20

= RM 366.67

Jumlah kos per unit = RM 366.67 + RM 1833.34

= RM 2200.01

Kos pembinaan asrama = RM 2200.01 x 2000

= RM 4400020.00



SOALAN 2 2
Isipadu ruang berbumbung rata = 7.00 x 4.50 x ( 9.5 + 0.60 )
= 7.00 x 4.50 x 10.10
= 318.15 m
3

Isipadu ruang berbumbung curam = 4.00 x 1.50 x (4.00 +
2
1
x 2.00 )
= 4.00 x 1.50 x 5.00
= 30.00 m
3

Kos bangunan cadangan = ( 318.15 + 30.00 ) x RM 35.00
= 348.15 x RM 350.00
= RM 121 852.50

SOALAN 2 3

Luas ruang letak kereta = 4.50 x 3.60
= 16.20 m
2

Luas bangunan = (9.60 x 7.70 ) - 16.20
= 73.92 - 16.20
= 57.72 m
2

Kos ruang letak kereta =
2
1
x 16.20 x RM 250.00
= RM 2 025.00
Kos bangunan = 57.72 x RM 250.00
= RM 14 430.00
Kos keseluruhan = RM 2 025.00 + RM 14 430.00
= RM 16455.00
ATURCARA KONTRAK DAN UKUR BINAAN C 2006 /UNIT 3 /

1

KAEDAH BINA KADAR

KAEDAH BINA KADAR

OBJ EKTI F:

Objektif Am: Mengetahui keperluan dan kegunaan kadar harga, jadual kadar
harga, asas pengiraan kadar harga; bahan, buruh, loji,
pengurusan dan keuntungan, pengiraan kadar harga; kerja
konkrit menggunakan mesin penggaul konkrit dan pembancuhan
dengan tangan. Pengiraan kadar kerja korekan; menggunakan
tangan dan jentera. Pengiraan kadar kerja bata dan kerja
tetulang.

Objektif Khusus Diakhir unit ini pelajar sepatutnya dapat :
Menerangkan kegunaan dan kepentingan kadar harga
dalam kerja kerja taksiran
Menghuraikan asas pengiraan kadar harga;
Kos bahan
Kos buruh
Kos loji dan kelengkapan
Kos pengurusan
Kadar keuntungan

Mengira kadar harga kerja korekan dengan menggunakan
tangan
Mengira kadar kerja korekan dengan jentera.

UNIT 3

2

KAEDAH BINA KADAR

KAEDAH BINA KADAR

3.0 PENGENALAN
Didalam kerja kerja binaan terdapat beratus ratus matabenda kerja( item of works )
yang terlibat. Semasa kerja kerja di tapak kontraktor akan menggunakan berbagai
cara dan teknik untuk menyiapkan kerja termasuklah menggunakan bahan binaan,
buruh dan kelengkapan dapat berjalan dengan memuaskan.
Semua perkara di atas memerlukan perbelanjaan kewangan kontraktor. Bagi
kontraktor yang berpengalaman, mereka kurang menghadapi masalah kerana mereka
biasanya menyimpan segala maklumat dan data tentang kerja- kerja yang telah
disiapkan

Walaubagaimana pun harga- harga bagi setiap matabenda akan sentiasa berubah dari
semasa kesemasa bergantung kepada keadaan ekonomi, masalah buruh, kenaikan
harga, cukai, kehendak undang-undang dan sebagainya.

Oleh itu pengetahuan harga bahan binaan, pasaran dan harga buruh serta loji amatlah
penting untuk membantu seseorang pemborong dan ahli-ahli iktisas didalam
menentukan harga yang paling munasabah untuk setiap mata benda kerja.

I NPUT 3

3

KAEDAH BINA KADAR

3.1 KEGUNAAN DAN KEPENTINGAN KADAR HARGA DALAM KERJA
TAKSIRAN
Ahli ikhtisas seperti Jurukur Bahan akan menggunakan unit kadar diperingkat mereka
bentuk bangunan untuk mendapatkan harga anggaran sesuatu projek bagi tujuan
tujuan yang berikut :
Mengetahui peruntukan kewangan pihak majikan
Mengetahui kesesuaian rekabentuk berdasarkan had peruntukan yang
dibenarkan oleh pihak majikan
Sebagai maklumat dan rekod untuk rujukan dan anggaran projek-projek dimasa
akan datang.

3.2 DASAR DASAR BINA KADAR
Unit kadar adalah bagi mata benda kerja yang dikira pada unit ukuran tertentu dimana
ianya meliputi kesemua harga harga yang mempengaruhi kos seperti bahan, buruh,
peralatan, pengurusan dan perolehan kepada syarikat.
Oleh itu dasar dasar bina kadar adalah :
Kos bahan
Kos buruh
Kos loji dan kelengkapan
Kos pengurusan
Kadar keuntungan

Tetapi tidak semua matabenda kerja mengambil kira semua factor diatas. Ia
bergantung kepada jenis dan cara kerja yang akan dilaksanakan di tapak bina.
Contohnya:
Kerja penggalian dengan tangan
Hanya kos buruh, tanggungan syarikat dan keuntungan sahaja yang
perlu diambil kira.
Mengikat batu Bata


4

KAEDAH BINA KADAR
Mengambil kira faktor kos buruh, bahan, tanggunagn syarikat dan
keuntungan.
Membancuh konkrit menggunakan jentera
Kelima-lima kos diatas perlu diambil kira.

3.2.1 Kos Bahan
Faktor faktor yang menentukan kos bahan adalah :
Harga asal bahan
Harga yang tidak mengambil kira kadar keuntungan, kos
pengangkutan dan lain-lain. Merupakan harga bahan di kilang atau
harga dari pembekal atau juga dikenali sebagai harga pasaran.. Harga
asal bahan akan berubah ubah dari masa ke semasa dan juga dari
satu tempat ke satu tempat.

Kos pengangkutan ke tapak bina
Bayaran yang dikenakan bagi tujuan mengangkut bahan binaan ke
tapak bina. Ini termasukaln sebarang tambahan kos untuk membawa
bahan binaan ke tapak . Biasanya pembekal menentukan harga yang
tertentu mengikut tempat . Semakin jauh tapak bina dari kilang atau
gudang, maka semakin tinggi kos pengangkutannya. Kos
pengangkutan termasuk juga kon untuk menurunkan barang samada
menggunakan tenaga buruh atau menggunakan jentera seperti fork
lift atau menggunakan kren.

Kos Menyimpan
Adalah kos untuk menyimpan bahan binaan yang mudah rosak seperti
simen, kaca dan jubin atau bahan-bahan yang mudah terbakar seperti
kayu disamping untuk tujuan keselamatan.


5

KAEDAH BINA KADAR

Pembaziran dan Kerosakan
Bagi bahan bahan yang mudah rosak atau tidak digunakan
sepenuhnya hendaklah dikira sebagai pembaziran. Dianggarkan
antara sepuluh hinngga lima belas peratus bahan-bahan binaan di
tapak bina mengalami pembaziran dan kerosakan. Nilaian pembaziran
berbeza bergantung kepada jenis bahan, jenis kerja dan kecekapan
kerja. Pembaziran dikira dari peringkat pesanan hingga ke masa
proses pembinaan. Secara amnya nilai pembaziran mengikut jenis
bahan adalah seperti berikut :
Simen 5%
Genting 2%
Kayu 5%
Keluli 10%

3.2.2 Kos Buruh

Kos buruh adalah bayaran kepada seseorang pekerja setelah ia
menyempurnakan sesuatu bidang pekerjaan. Bayaran kepada pekerja berbeza
mengikut kemahiran seseorang pekerja. Secara amnya terdapat empat jenis
buruh yang terdapat dipasaran ;

Tukang

Orang yang mahir malaksanakan sesuatu bidang pekerjaan dalam
segi pertukangan seperti tukang kayu, tukang besi, penurap bata
tukang melepa tukang paip dan sebagainya. Tukang akan dibayar
upag mengikut kadar harian atau jam ( sehari adalah 8 jam kerja ).
Upah tukang boleh mencapai RM 80.00 sehari bergantung kepada
jenis dan kerumitan kerja.


6

KAEDAH BINA KADAR

Buruh Separuh Mahir

Pekerja yang bekerja sebagai pembantu kepada tukang. Biasanya
pekerja separuh mahir diperlukan apabila terdapat banyak kerja-kerja
yang sama perlu dilaksanakan oleh tukang. Kadar upahnya adalah
antara RM 25.00 hingga RM 40.00 sehari.

Buruh Kasar

Buruh yang kurang mahir melakukan sesuatu pekerjaan. Mereka
melakukan kerja mengikut yang diarahkan oleh tukang atau buruh
separuh mahir. Di tapak bina buruh kasar diperlukan untuk
melakukan kerja kerja seperti mengangkut bahan binaan,
membuang bahan binaan dan membersihkan tapak bina. Bayaran
untuk buruh kasar adalah antara RM 15.00 hingga RM 25.00.

Kepala

Seseorang yang mengetuai sekumpulan pekerja seperti tukang,
pekerja separuh mahuir dan buruh kasar. Bertanggungjawab untuk
mengendali dan menyelia kerja kerja di tapak pembinaan bagi pihak
kontraktor. Kepala biasanya orang yang berpengalaman dalam bidang
tertentu termasuklah pengurusan bahan binaan, alatan, loji dan
menguruskan buruh. Kepala dibayar mengikut gaji bulanan dan
diperuntukkan didalam kos pengurusan syarikat kontraktor
berkenaan.


7

KAEDAH BINA KADAR

Angkatap Buruh

Kemahiran dan keupayaan buruh tidak sama diantara satu sama lain.
Oleh itu, kemahiran perlu diukur secara angkatap buruh. Angkat buruh
bermaksud purata masa yang diambil oleh seseorang pekerja
menyiapkan sesuatu kerja sehingga siap mengikut unit unit tertentu.
Unit unitnya adalah seperti jam/m, jam/m
2
, jam/m
3
dan jam/kg.

3.2.3 Kos Loji dan Kelengkapan

Kontraktor akan menggunakan berbagai loji dan kelengkapan untuk
melaksanakan kerja kerja di tapak bina dengan tujuan menjimatkan masa dan
tenaga. Boleh dibahagikan kepada dua jenis iaitu :

Loji Tidak Berjentera

Merupakan alatan asas dalam kerja pertukangan. Biasanya dimiliki
sendiri oleh kontraktor. Harga harga untuk loji tidak berjentera
dimasukkan sebagai kos pengurusan syarikat kontraktor. Contoh
contoh loji tidak berjentera adalah seperti peranca, tangga, kereta
sorong, peralatan tangan, bakul, baldi dan sebagainya.

Loji Berjentera

Untuk menggunakan loji atau peralatan berjentera kontraktor
hendaklah memperuntukkan sejumlah wang untuk membeli dan atau
menyewa peralatan tersebut. Oleh yang demikian modal untuk
membeli dan menyewa alat-alat tersebut patutlah dikira semula untuk
mendapatkan kos modal yang telah dikeluarkan. Cara mendapat balik
wang modal yang digunakan untuk membeli peralatan tersebut ialah

8

KAEDAH BINA KADAR

dengan menganalisa harga penggunaan alat-alat itu sejam sehari dan
juga upah buruh yang mengendalikan peralatan tersebut .
Jenis jenis peralatan berjentera adalah seperti lori, jentolak,
jengkorek, penggaul konkrit , penggetar konkrit, alat pemadat dan
sebagainya.Peralatan berjentera sama ada disewa atau dibeli sendiri
oleh kontraktor bergantung kepada kedudukan kewangan kontraktor
atau berdasarkan keperluan sam ada secara berterusan atau sekali
sekala.

Cara cara menganalisa jentera

Analisa jentera yang disewa
Biasanya kadar sewaan adalah termasuk jentera, pemandu dan
minyak. Kadar semasa ialah antara RM 90.00 hingga RM 160.00
sehari.
Analisa jentera yang dibeli
Jentera kepunyaan sendiri diperolehi melalui pembelian terus dari
syarikat pembekal loji.. Modal yang banyak diperlukan dan
kontraktor perlu mengendalikan sendiri jentera berkenaan.

Pada asasnya kos kos yang ditanggung oleh kontraktor adalah :

Kos susutan bagi satu jentera yang digunakan sehingga jentera
tersebut dijual dengan harga terpakai.
Kos kehilangan pelaburan iaitu kewangan yang digunakan
untuk membeli jentyera merupakan satu pelaburan.
Kontraktor sebenarnya menanggung faedah atas pelaburan
yang dibuat.
Kos selenggaraan iaitu menyelenggara jentera supaya dapat
berfungsi dengan sempurna

9

KAEDAH BINA KADAR

Kos pengangkutan iaitu pengangkutan ke tapak bina
sepanjang tempoh kerja.
Kos kendalian jentera iaitu upah pemandu dan pembantu serta
penggunaan bahan api.

3.2.4 Kos Pengurusan Syarikat
Kos pengurusan syarikat ialah kadar perbelanjaan yang ditanggung oleh
syarikat untuk mengurus dan mentadbir kakitangan dan kelengkapan pejabat.
Perkara perkara tersebut termasuklah :

Gaji, elaun dan lain lain bayaran untuk semua kakitangan syarikat.
Sewa pejabat, gedung setor, bengkel dan lain lain.
Bayaran elektrik, telefon, pos, insuran, telek,telegraf dan lain lain.

Kelengkapan pejabat seperti perabut, mesin taip, komputer, mesin
fotokopi, kertas, alat tulis dan lain-lain.
Bayaran untuk mengendalikan bengkel dan untuk perkakas
perkakas yang tidak berjentera

Kos pengurusan dikira secara peratus daripada kos bahan, buruh dan loji iaitu
diantara lima hingga sepuluh peratus. Nilaian peratus kos pengurusan dikira
dengan membahagikan jumlah hitung panjang wang masuk atau wang
pembalikan untuk setahun dengan jumlah kos pengurusan syarikat.


10

KAEDAH BINA KADAR

Contoh :

Katakan wang masuk atau wang pembalikan syarikat untuk setahun adalah RM
1,000,000.00, Manakala kos pengurusan setahun adalah RM 50,000.00.

Nilaian peratus kos pengurusan = Kos Pengurusan
-------------------
Wang Masuk

= RM 50,000.00
----------------- x 100 %
RM 1,000,000.00

= 5%

3.2.5 Kadar Keuntungan

Bagi menjamin perniagaan kontraktor dapat berjalan dengan sempurna, maka
syarikat memerlukan sedikit peruntukan untuk menampung kos tanggungan
pengurusan dan pentadbiran sesuatu kontrak.

Kadar keuntungan dikira secara peratus daripada semua kos bahan, buruh dan
loji. Keuntungan yang dikira adalah keuntungan kasar ( gross profit ).
Keuntungan kasar terdiri daripada:

Keuntungan bersih ( nett cost )
Kos Pengurusan ( overhead )


11

KAEDAH BINA KADAR

Kadar peratusan yang diambil adalah berbeza antara satu firma dengan satu
firma yang lain bergantung kepada saiz kontrak, jenis kerja, beban kerja sedia
ada, risiko kontrak dan jangka masa kontrak.

Sekiranya kontraktor mahu keuntungan bersih sebanyak 5%, maka

Keuntungan kasar = Keuntungan bersih + Kos Pengurusan
= 5% + 5%
= 10%

Biasanya kadar peratus keuntungan adalah antara sepuluh peratus hingga lima
belas peratus.

3.3 MEMBINA KADAR KERJA PENGGALIAN

Terdapat dua cara kerja penggalian yang biasa di jalankan di tapak bina bergantung
kepada isipadu tanah yang hendak digali serta kerumitan kerja yang dihadapi:

Kerja penggalian dengan tangan ( Manual)

Menggunakan peralatan tangan seperti cangkul dan penyodok. Sesuai untuk
kerja-kerja kecil dan di tempat yang sempit.

Kerja Penggalian dengan Jentera

Menggunakan jentera seperti traktor, jentolak,jengkaut dan jengkorek. Sesuai
untuk kerja pengorekan yang besar dan luas.


12

KAEDAH BINA KADAR

Pertambahan Isipadu tanah

Apabila tanah digali dan tanah itu hendak dibuang ke tempat yang lain, isipadu tanah
tersebut telah bertambah daripada isipadu asalnya. Oleh itu factor pertambahan
isipadu hendaklah diambil kira semasa membina kadar kerja penggalian. Peratus
pertambahan berbeza-beza mengikut jenis tanah yang digali.Peratus pertambahan
isipadu selepas penggalian adalah seperti dalam jadual 4.4.

Jenis tanah Peratus Pertambahan Isipadu
Pasir
Tanah liat
Tanah Biasa
Batu bata
10%
20%
25%
50%

Jadual 3.0 : Jadual Pertambahan Isipadu tanah

Pengiraan kos kerja penggalian hendaklah mengambil kira kos perkara perkara
Berikut :

Kos untuk menggali
Kos untuk mengangkut dan membuang tanah yang telah digali
Kos untuk mengembalikan, mengisi dan menghentak
Kos untuk meratakan bahagian dasar korekan, dan
Kos untuk memampan dan menupang sisi penggalian sekiranya perlu.

Unit Pengukuran untuk kerja kerja penggalian adalah dalam meter padu kecuali bagi
kerja kerja penggalian tanah permukaan yang tidak melebihi 300mm dalam adalah
dalam unit meter persegi.

13

KAEDAH BINA KADAR

3.3.1 Membina Kadar Kerja Penggalian Dengan Tangan

Bagi tujuan membina kadar kerja penggalian dengan tangan maklumat tentang
angkatap buruh untuk kerja penggalian dan kadar upah buruh sehari ( 8 jam )
adalah diperlukan.

Contoh angkatap buruh untuk kerja penggalian dengan tangan adalah seperti
jadual 3.1 :

Bil Huraian Kerja Unit Angkatap Buruh

1
2

3

4

5

Menggali timbusan tanah biasa
Menggali peparit tidak melebihi 1.5
meter dalam
Menggali peparit melebihi 1.5 meter
dalam tetapi tidak melebihi 3.00
meter dalam
Mengangkut keluar tanah yang digali
dari tapak pembinaan jaraknya tidak
melebihi 100 meter.
Mengisi tanah kedalam lori

M
3

M
3

M
3

M
3
M
3

1.20 jam

1.74 jam

2.61 jam

1.2 jam
1.00 jam

Jadual 3.1 : Angkatap Buruh kerja Korekan


14

KAEDAH BINA KADAR

Bil Huraian Kerja Unit Angkatap Buruh

6

7

8
9
10
11
12

Menggali ruang bawah tanah tidak
melebihi 1.50 meter dalam
Menggali ruang bawah tanah melebihi
1.5 meter dalam tetapi tidak melebihi
3.00 meter dalam
Penggalian am keatas tanah timbus
Penggalian am keatas tanah liat
Penggalian am ke atas pasir bergerak
Penggalian am ke atas batu batan
Menabur dan menghentak lapisan asas
(hardcore) setebal 100 mm

M
3

M
3
M
3

M
3
M
3

M
3

M
2

1.63 jam

3.27 jam
1.31 jam
5.23 jam
7.84 jam
10.45 jam

1.31 jam

Jadual 3.1 : Jadual angkatap buruh untuk kerja korekan

Peringatan :
Jadual angkatap buruh ini bukanlah angka yang sebenar. Angka angka yang
diberi merupakan andaian sahaja untuk tujuan contoh pengiraan nanti.

Contoh 1

Menggali peparit tidak lebih 1.5 meter dalam, angkut dan buang tanah yang
selebihnya pada jarak tidak melebihi 100 meter. Bina kadar kerja tersebut
untuk satu meter padu.


15

KAEDAH BINA KADAR

1. Kos Buruh
Masa untuk menggali peparit tidak lebih 1.5 m dalam 1.74 jam
( Rujuk jadual angkatap buruh)

Masa untuk mengangkut dan membuang tanah yang 1.00 jam
Digali pada jarak tidak lebih 100 meter
Pertambahan isipadu tanah adalah 25% ( anggap tanah biasa )
= 25 x 1.00 jam (masa untuk angkut dan buang) 0.25 jam
-----
100
-----------------
Jumlah masa yang diambil untuk menggali, mengangkut dan 2.99 jam
Membuang
Katakan upah buruh bekerja sehari adalah = RM 25.00 sehari
Upah buruh sejam adalah = RM 25.00
-------------
8 jam
= RM 3.13

Jumlah upah buruh adalah = 2.99 jam x RM 3.13 RM 9.36

2. Keuntungan dan pengurusan ( 10 % )

= 10 x 9.36 RM 0.94
----
100
-------------
Harga untuk satu meter padu kerja penggalian RM 10.30
=======


16

KAEDAH BINA KADAR

Contoh 2:

Menggali timbusan (bulk) ke atas tanah biasa, mengangkut dan
membuang jauhnya tidak melebihi 100 meter. Berapakan harga untuk
menggali satu meter padu. ( tanah yang dikorek adalah tanah biasa )

1. Kos Buruh

Masa untuk menggali timbusan tanah biasa 1.00 jam
Masa untuk angkut dan buang tanah yang di
Korek pada jarak tidak lebih 100 meter 2.61 jam
Pertambahan isipadu tanah ( 25%)
=
100
25
x 2.61 jam 0.65jam
4.26 jam
Jumlah masa untuk kerja penggalian

Jumlah kos buruh = 4.26 jam x RM 3.13 RM 13.33

2. Keuntungan dan Pengurusan ( 10% ) RM 1.33

Kos kerja penggalian untuk satu meter padu RM 13.33


17

KAEDAH BINA KADAR

Contoh 3

Menggali permukaan tanah subur purata kedalaman 250mm,ratakan dan tolak
tanah yang digali pada jarak tidak lebih 100 meter dari tapak. Bina kadar
untuk kerja pengggalian bagi satu meter persegi.

Kos Buruh

Masa menggali tanah permukaan 1.00 jam
Membawa keluar tanah yang digali 2.61 jam
Pertambahan isipadu tanah ( 25% )

= 25 x 2.61 0.65 jam
------
100 -------------

Jumlah masa kerja penggalian 4.26 jam

Kos buruh = 4.26 jam x RM 25.00 RM 13.31
------------
8 jam

3. Keuntuntungan dan pengurusan (10%)

= 10 x 13.31 RM 1.33
------
100 -------------
Kos kerja penggalian untuk satu meter padu RM 14.64


18

KAEDAH BINA KADAR

Kos kerja penggalian untuk satu meter persegi

= 64 . 14
1000
250
RM 3.66

Ooo.Untuk mendapatkan
kadar harga per meter
persegi mesti bahagikan
kedalaman korekan ( dalam
mm ) dengan 1000 mm.

19

KAEDAH BINA KADAR

3.3.2 Membina Kadar Kerja Penggalian Dengan Jentera

Terdapat banyak jentera untuk kerja kerja penggalian bergantung kepada cara
dan tujuan penggalian. Setiap jentera pula mempunyai keupayaan masing
masing. Jadual 4.4.2 dibawah menunjukkan daya keluaran jentera bergantung
kepada jenis dan keupayaan jentera.

Operasi Jenis jentera Keupayaan/saiz
( m
3
)
Daya keluaran
( per jam )

Mendapatkan aras

Menggali bilik
bawah tanah

Menggali peparit

Menggali Lubang

Tractor Crawler

Face shovel/
Dragline/
Backactor

Backactor/
Backhoe

Backactor

1.00

0.60
0.50
0.50

0.40

0.40

30 40 m
3

40 50 m
3
25 35 m
3
20 30 m
3

15 20 m
3

10 15 m
3

Jadual 3.2 (a) : Jadual daya pengeluaran berbagai jentera


20

KAEDAH BINA KADAR

Saiz Mangkuk
( m
3
)
Purata
pengeluaran
Sehari ( m
3
)
Penggunaan Minyak
(Liter/jam)
Disel Pelincir

0.2

0.3

0.4

0.6

8.41

13.76

19.11

32.76

3.41

4.55

4.55

6.82

0.11

0.20

0.24

0.33

Jadual 3.2 (b) : Jadual Purata Pengeluaran dan
Penggunaan Minyak.

Contoh 1:

Penggalian bilik bawah tanah, bermula dari paras tanah lebih dari 1.50 m dan
tidak lebih dari 3.00 m dalam. Bina kadar kerja penggalian dengan jentera untuk satu
meter padu.

1. Kos Jentera ( Backactor )

Kadar sewa sejam RM 50.00

2. Kos Buruh

Pemandu ( 1 orang ) = 1 orang x RM 4.00 RM 4.00

Penjaga ( Banksmen ) = 1 orang x RM 2.50 RM 2.50
50 . 6 RM


21

KAEDAH BINA KADAR

3. Kos Minyak

Minyak Disel = 4.55 liter x RM 0.70 RM 3.19

Minyak Pelincir = 0.24 liter x RM 3.60 RM 0.86
------------
RM 4.05
------------

Jumlah kos jentera sejam = kos jentera + kos buruh + Kos minyak

= RM 50.00 + RM 6.50 + RM 4.05

= RM 60.55

4. Daya Pengeluaran

Daya pengeluaran jentera adalah 19.11 m
3
sejam
( Rujuk jadual yang dilampirkan )

Kos jentera untuk menggali 19.11m
3
tanah = RM 60.55

Kos menggali satu meter padu = RM 60.55
---------- x 1 RM 3.17
19.11

5. Keuntungan dan Pengurusan ( 10%)

= 10 x 3.17 RM 0.32
------
100

Kadar Harga untuk satu meter padu RM 3.49

Contoh 2

Bahan lebihan penggalian, campak dari tapak purata jarak 50.00m dari tempat
penggalian.

1. Kos Jentera ( 2.30m
3
Dumper )


22

KAEDAH BINA KADAR

2. Kos Buruh

Pemandu ( 1 orang ) = 1 orang x RM 4.00 RM 4.00

--------------
RM 4.00

3. Kos Minyak


Minyak Pelincir = 0.11liter x RM 3.60 RM 0.40
------------
RM 2.79
------------


= RM 20.00 + RM 4.00 + RM 2.79

= RM 26.79

4. Daya Pengeluaran

Daya pengeluaran jentera adalah 12.30 m
3
sejam
( Rujuk jadual yang dilampirkan )

Kos jentera untuk menggali 12.30m
3
tanah = RM 26.79

---------- x 1 RM 2.18
12.30

5. Keuntungan dan Pengurusan ( 10%)

= 10 x 2.18 RM 0.22
------
100

-------------
-------------


23

KAEDAH BINA KADAR

Sila uji kefahaman anda dengan menjawab soalan soalan berikut sebelum meneruskan
unit yang selanjutnya. Anda boleh menyemak jawapan berdasarkan maklumbalas
dihalaman sebelah.

3 1 Nyatakan faktor faktor yang perlu diambil kira untuk membina kadar kerja kerja
binaan.

3 2 Dalam menentukan harga bahan bahan binaan terdapat beberapa faktor yang perlu
diambil kira. Nyatakan perkara perkara tersebut.

3 3 Huraikan perkara perkara berikut :

a. Pertambahan isipadu tanah
b. Upah Buruh
c. Angkatap Buruh.

3- 4 Kirakan kos kerja pengorekan untuk satu meter padu bagi asas papak melebihi 1.5 m
dalam. Pengorekan dibuat dengan tangan dan dibuang sejauh 50 meter dari tempat
pengorekan dengan menggunakan kereta sorong. Jenis tanah ialah tanah biasa.

MAKLUMAT
1. Pengorekan dengan tangan tidak melebihi 1.5 m dalam 2.30 jam/m
3

2. Pengorekan dengan tangan melebihi 1.5 m dalam tetapi
Tidak melebihi 3.00m dalam 3.40 jam/m
3

3. Pengisian tanah yang telah dikorek kedalam kereta
Sorong. 1.10 jam/m
3
AKTI VI TI 3

24

KAEDAH BINA KADAR

4. Mengangkut keluar tanah yang telah dikorek menggunakan
Kereta sorong. 0.43 jam/m
3
5. Upah buruh sehari RM 35.00
6. Keuntungan dan Pengurusan 10%
7. Peratus pengembangan tanah 25%


25

KAEDAH BINA KADAR

3 1 Faktor faktor membina kadar adalah :
a. Kos bahan
b. Kos Buruh
c. Kos Loji
d. Keuntungan
e. Kos pengurusan syarikat.
3 2 Faktor factor yang mempengaruhi harga bahan binaan :
a. Harga asal bahan
b. Kos pengangkutan
c. Kos penyimpanan
d. Pembaziran dan pengecutan
3 3 a. Pertambahan isipadu tanah
Pertambahan isipadu tanah bermaksud tanah yang telah digali telah
bertambah isipadunya disebabkan berlakunya pergemburan tanah
dimana ruang ruang diantara tanah telah diisi oleh udara.
b. Upah Buruh
Upah yang dibayar kepada buruh setelah menyempurnakan sesuatu
kerja. Kadar upah buruh berbeza beza mengikut kemahiran dan jenis
kerja. Upah buruh di bayar mengikut kadar harian iaitu selama lapan
jam sehari.

c. Angkatap Buruh
Angkatap buruh adalah masa yang diperlukan oleh seorang buruh
melaksanakan sesuatu pekerjaan sehingga siap. Masa ini dikira secara
purata setelah dibuat beberapa kajian.Unit unit untuk angkatap buruh
sama ada jam/m, jam/m
2
, jam/m
3
atau jam/kg bergantung kepada jenis
kerja.
MAKLUMBALAS 3

26

KAEDAH BINA KADAR

3 4 Kos Buruh

Masa untuk mengorek tidak melebihi 1.5 m dalam 2.30 jam
Masa untuk mengisi dalam kereta sorong 1.10 jam
Pertambahan isipadu tanah =
100
25
x 1.10 jam 0.28 jam
Masa untuk mengangkut keluar tanah yang telah
dikorek dengan kereta sorong 0.43 jam
Pertambahan isipadu tanah =
100
25
x 0.43 0.11 jam

Jumlah masa untuk 1m
3
kerja korekan 4.22 jam

Upah buruh sejam = RM
8
00 . 35

= RM 4.38

Jumlah upah buruh = 4.22 jam x RM 4.38 RM 18.48

Keuntungan dan pengurusan 10% RM 1.85

Jumlah kos kerja korekan untuk 1m
3
RM 20.33


27

KAEDAH BINA KADAR

SOALAN 1
Berdasarkan maklumat yang diberi kirakan kos kerja pengorekan bagi asas papak yang
menggunakan jentera pengorek.
Saiz asas papak : 1.50m x 1.5m x 300 mm tebal
Dalam korekan : 1.60 m
Bilangan asas papak : 12
Jenis tanah : Tanah biasa

DATA
Jentera pengorek
Sewa jentera RM 150.00/jam
Keupayaan mesin 3.00m
3
/jam
Pengendali 1 orang
Pembantu 1 orang

Angkatap Buruh

Korekan lebih 1.5m dalam 1.45 jam/m
3

Angkut keluar tanah 1.50 jam/m
3

Timbus kembali dan padat 1.10 jam/m
3

Lain lain

Upah Pemandu RM 70.00/hari
Upah pembantu RM 30.00/hari
Keuntungan 10%
Penggunaan diesel 4.55 liter/jam
Minyak Pelincir 0.24 liter/jam
Harga diesel RM 0.90/liter
Harga minyak pelincir RM 5.60/liter


28

KAEDAH BINA KADAR

SOALAN 1
Kos Jentera


Kos Buruh

Pemandu ( 1 orang ) = 1 orang x RM
8
70
RM 8.75

Penbantu ( Banksmen ) = 1 orang x RM
8
30
RM 3.75
RM 12.50

Kos Minyak


Minyak Pelincir = 0.24 liter x RM 5.60 RM 1.34
------------
RM 5.44


= RM 150.00 + RM 12.50 + RM 5.44

= RM 167.94

Daya Pengeluaran

Daya pengeluaran jentera adalah 3 m
3
sejam

Kos jentera untuk menggali 3m
3
tanah = RM 167.94

MAKLUMBALAS 3

29

KAEDAH BINA KADAR
---------- RM 55.98
3

Keuntungan dan Pengurusan ( 10%)

= 10 x 55.98 RM 5.60
------
100


Isipadu korekan asas

= 12 (1.5 x 1.5 x 1.6)
= 12 x 3.6 m
3

= 43.2 m
3

Kos korekan asas papak = RM 61.58 x 43.20 m
3

= RM 2660.00

ATURCARA KONTRAK DAN UKUR BINAAN C2006/UNIT 4/
ATURCARA TAWARAN

1

KAEDAH BINA KADAR
OBJ EKTI F

Objektif Am: Mengetahui keperluan dan kegunaan kadar harga, jadual kadar
harga, asas pengiraan kadar harga; bahan, buruh, loji,
pengurusan dan keuntungan, pengiraan kadar harga; kerja
konkrit menggunakan mesin penggaul konkrit dan pembancuhan
dengan tangan. Pengiraan kadar kerja korekan; menggunakan
tangan dan jentera. Pengiraan kadar kerja bata dan kerja
tetulang.

Objektif Khusus Diakhir unit ini pelajar sepatutnya dapat :

Menerangkan kaedah membina kadar kerja konkrit
dengan tangan

Mengira kadar harga kerja konkrit yang dibancuh
dengan jentera.

Mengira kadar harga kerja bata.

Mengira kadar harga kerja tetulang.

UNIT 4
ATURCARA TAWARAN

2

4.0 MEMBINA KADAR KERJA KONKRIT

Terdapat dua cara membancuh konkrit berdasarkan keperluan dan kuantiti konkrit
yang dibancuh :

Membancuh konkrit menggunakan Tangan

Menggunakan peralatan ringan seperti cangkul, penyodok dan baldi.
Sesuai untuk kuantiti yang kecil.

Membancuh konkrit dengan menggunakan jentera

Menggunakan jentera khas. Sesuai untuk kerja kerja yang besar.
Kaedah yang paling popular digunakan oleh kontraktor.

4.1 MEMBINA KADAR KERJA KONKRIT DENGAN TANGAN

Perkara perkara yang perlu diambil kira semasa membina kadar kerja konkrit
adalah seperti berikut :

4.1.2 Membina kadar Bahan Konkrit

Untuk mengira kos bahan konkrit kita perlu mengetahui nisbah
bancuhan konkrit. Contohnya:

Bancuhan Konkrit ( 1 ; 2 : 4 20 mm batu baur )

4m
3
batu baur

2m
3
pasir

1m
3
simen

Sebelum meneruskan pengiraan kos bahan kerja konkrit, terlebih
I NPUT
ATURCARA TAWARAN

3

dahulu mesti tentukan kuantiti (bilangan kampit) untuk satu meter
padu.

Sila ikuti pengiraan dibawah

1 meter padu simen beratnya = 1436 kg

1 kampit ( beg ) simen beratnya = 50 kg

jikalau 1436kg = 1 meter padu = 1436
--------------
50

1 meter padu = 28.7 kampit

Selain daripada kos bahan, pengiraan juga perlu mengambil kira factor
pembaziran dan pengecutan. Faktor ini perlu diambil kira kerana :

a. Bahan bahan konkrit apabila dibancuh bersama air akan berlaku
pengecutan isipadu.
b. Bancuhan konkrit apabila dipadatkan ke dalam kotak bentuk juga
akan berlaku pengecutan.
c. Bancuhan konkrit juga akan terbazir semasa mengangkat dan
menuang ke tempat tempat tertentu.

Biasanya peruntukkan untuk factor pembaziran dan pengecutan adalah
sebanyak 50% daripada jumlah harga bahan.

Perhatikan contoh pengiraan dibawah :

Konkrit bertetulang ( 1 : 2 : 4 19mm batu baur ) dalam rasuk tanah, diangkat
jika perlu dan ditimbus ke dalam kotak bentuk, dikejap sekeliling tetulang dan
diaraskan permukaannya.

ATURCARA TAWARAN

4

1. Kos Bahan

Mengira harga bahan bancuhan konkrit ( 1 : 2 : 4 - 19 mm batu baur )

1 meter padu simen ( 28.7 kampit ) x RM 10.00 RM 287.00
2 meter padu pasir x RM 15.00 RM 30.00
4 meter padu batu baur x RM 30.00 RM 120.00
Kos 7 meter padu bahan konkrit RM 428.32

Tambah 50% pembaziran dan pengecutan
= 50 x RM 428.32 RM 214.16
100 RM 642.48

Kos 1meter padu bahan bahan = 1 x RM 642.48 RM 91.78
7

4.1.3 Membina Kadar Buruh Kerja Konkrit

Bahan konkrit yang telah siap dibancuh akan dibawa serta dituang
ketempatnya. Beberapa orang buruh akan diperlukan untuk
melaksanakan kerja kerja tersebut.

Untuk mengira kos buruh, maka perlu diketahui nilai angkatap buruh
untuk kerja kerja tersebut. Berikut adalah panduan untuk nilai
angkatap buruh kerja konkrit.

ATURCARA TAWARAN

5

Angkatap Buruh Kerja Konkrit

Kos buruh diperolehi dengan mendarabkan angkatap buruh dengan kadar
upah buruh melaksanakan kerja selama satu jam.

Kos Buruh

Perhatikan contoh di bawah :

1. Menggaul konkrit denngan tangan, bawa dan
Angkat jika perlu. = 4 jam/m3 x RM 2.50 RM 10.00

2. Memadatkan disekeliling
Tetulang = 0.65 jam/m3 x RM 2.50 RM 1.63

3. Mengaraskan = 0.09jam/m3 x RM 2.50 RM 0.23

Kos buruh untuk 1m3 konkrit RM 11.86

a. Menggaul konkrit dengan tangan, membawa,
mengangkat jika perlu.
b. Timbus konkrit kedalam asas pada jarak 50.0 m.
c. Menggetar/kejap konkrit disekeliling tetulang
d. Araskan konkrit.

4.00 jam/m3

1.31 jam/m3
0.65 jam/m3
0.09 jam/m3

ATURCARA TAWARAN

6

Contoh 1
Bina kadar harga satu meter padu konkrit ( 1:2:4 19mm batu baur) yang
digaul dengan tangan termasuk timbus, kejap dan araskan permukaan.

1. Kos Bahan

1 m3 simen ( 28.4 kampit) x RM 9.80 RM 278.32
2 m3 pasir x RM 15.00 RM 30.00
4 m3 batu baur x RM 30.00 RM 120.00
7 m3 bahan konkrit RM 428.32
Tambah 50% pembaziran dan pengecutan RM 214.16
RM 642.48
Harga 1m3 bahan konkrit RM 91.78

2. Kos Buruh

Menggaul konkrit dengan tangan
= 4jam/m3 x 2.00 RM 8.00

Timbus, kejap dan aras = 2.05 jam/m3 x 2.00 RM 4.10

Kos buruh untuk 1m3 bancuhan konkrit RM 12.10

3. Kos Kerja Konkrit
= Kos Bahan + Kos Buruh
= RM 91.78 + RM 12.10 RM 103.88
Tambah 10% keuntungan dan pengurusan RM 10.39
Harga 1m3 kerja konkrit RM 114.27

ATURCARA TAWARAN

7

4.2 MEMBINA KADAR KERJA KONKRIT DENGAN MESIN

Terdapat beberapa perkara yang perlu diambil kira untuk membina kadar kerja
konkrit yang dibancuh dengan jentera penggaul konkrit iaitu :

1. Kos bahan
2. Kos jentera
3. Kos Buruh

Pengiraan kos bahan sama sahaja dengan kerja konkrit yang dibancuh dengan
tangan. Tajuk ini cuma akan membincangkan cara membina kadar jentera
penggaul konkrit dan kos buruh sahaja.

4.2.1 Membina Kadar jentera Penggaul Konkrit

Sebelum membina kadar harga jentera, terlebih dahulu hendaklah
mengetahui muatan atau kemampuan sesebuah mesin membuat
sesuatu pekerjaan dalam masa yang ditentukan.

Bagi jentera penggaul konkrit muatannya diukur dari segi saiz tongnya
atau deramnya sebelum dan selepasnya digaul.
Contohnya: mesin pengaul konkrit (7/5). Ini bermakna 7m
3
bahan-
bahaan konkrit yang dimasukkan sebelum menggaul akan menjadi 5m
3

konkrit selepas digaul.
Jenis-jenis mesin penggaul lain ialah 5/3.5 , 10/7 dan 14/10 .

ATURCARA TAWARAN

8

Jadual 4.2.1(a) menunjukkan jenis mesin penggaul konkrit.

Jenis
(m
3
)

Bil. pemandu dan buruh

Pemandu Buruh
Hitung panjang
konkrit yang
digaul sejam
(m
3
)
Minyak
petrol
sehari(liter)
Minyak
pelincir
sehari
(liter)
5/3.5 1 2 1.15 4 0.3
7/5 1 4 2 9.1 0.3
10/7 1 4 3.4 13.7 0.6
14/10 1 6 3.8 16 0.6

Jadual 4.2.1 (a) Jenis mesin penggaul konkrit

Contoh pengiraan membancuh konkrit menggunakan jentera penggaul
dengan muatan7/5.
A. Kos Modal
1. Harga asal mesin RM 15,000.00
2. Pulangan pelaburan ke atas modal selama
5 tahun pada 9 % setahun

100
15000 5 9
RM 6,750.00
3. Kos pembaikian selama 5 tahun
15000
10
1
RM 1,500.00
4. Kos pengangkutan selama 5 tahun
15000
20
1
RM 750.00
Jumlah kos modal mesin penggaul
selama 5 tahun RM 24,000.00

ATURCARA TAWARAN

9

Jumlah kos modal mesin penggaul
selama setahun
5
000 , 24 RM
= RM 4,800.00
Jumlah kos modal mesin penggaul konkrit
selama sehari
150
00 . 800 , 4 RM
RM 32.00
B. Kos Kendalian
1. Pemandu campur 1 jam untuk selenggaraan
= 1 x 9 jam x RM 2.00 sejam RM 18.00
2. Buruh 4 orang
= 4 x 8 jam x RM 2.00 RM 64.00
3. Minyak petrol
= 3.41 x RM 1.04 x 8 jam RM 28.37
4. Minyak pelincir
= 0.5 x RM 5.00 RM 2.50
RM 112.87
Jumlah harga penggunaan mesin penggaul
konkrit sehari = kos modal + kos pengendalian
= RM 32.00 + RM 112.87
= RM 144.87
C. Kos Pengeluaran mesin
Mesin penggaul (7/5) boleh membancuh 2m
3
bagi 1 jam.
Oleh itu untuk 1 hari (8 jam) mesin boleh membancuh
= 2 x 8 = 16 m
3

16 m
3
konkrit dibancuh dengan harga RM 144.87
Oleh itu 1 m
3
konkrit
16
87 . 144 RM
RM 9.05
Campur pengurusan dan keuntungan
05 . 9
100
10
RM 0.91
Jumlah kos untuk 1m
3
konkrit RM 9.96

ATURCARA TAWARAN

10

4.3 MEMBINA KADAR KERJA BATA

Kerja batu bata dikira dengan menggunakan unit meter persegi dengan
menyatakan ketebalan dinding tersebut. Unit harga untuk satu meter persegi
kerja bata dikira berdasarkan kepada perkara berikut :

a. Bahan bahan
b. Upah buruh
c. Keuntungan dan pengurusan

4.3.1 Bahan bahan yang digunakan untuk mendirikan dinding batu bata.

i. Batu - bata

Saiz piawai bata adalah 215mm panjang x 102.5mm lebar dan 65mm
tebal. Harga bata dikira mengikut unit atau bilangan. Bilangan bata
dalam satu meter persegi bergantung kepada saiz dan jenis ikatan bata.

Contoh dinding bata menggunakan ikatan sisi bata ( stretcher bond ).
Ikatan sisi bata adalah ikatan yang menampakkan permukaan sisi bata
iaitu 215mm panjang dan 65mm tebal/tinggi seperti yang ditunjukkan
dalam rajah 4.0.

215mm
102.5mm
75mm
ATURCARA TAWARAN

11

Tinggi

Panjang

Biasanya bata diikat menggunakan 10mm mortar tegak dan datar.

Panjang Tebal

Ukuran Bata 215 mm 65 mm
Sambungan 10mm 10mm
225 mm 75 mm

Luas permukaan bata = 225 x 75
= 16 875 mm2

Luas untuk satu meter persegi = 1000 x 1000

Bilangan bata untuk satu meter persegi = 1000 x 1000
16875
= 60 biji.

ATURCARA TAWARAN

12

ii. Mortar

Mortar adalah campuran simen dan pasir yang dibancuh mengikut
nisbah yang tertentu. Simen mortar ( 1 : 3 ) ialah campuran mortar
mengikut kadar 1 bahagian simen dan 3 bahagian pasir. Sukatan
untuk bahagian bahagian ini adalah dalam meter padu.

Cara mengira harga mortar adalah sama dengan pengiraan konkrit.
Pengiraan harga mortar juga hendaklah mengambil kira
pembaziran, pengecutan dan pengukuhan ( waste, shrinkage and
consolidatian) sebagaimana pengiraan konkrit.

Kos sebenar mortar bagi kerja bata hendaklah berdasarkan
keperluan sebenar mortar untuk setiap satu meter persegi dinding
bata. Sila rujuk Jadual 4.0.

4.3.2 Upah Buruh

Seorang pengikat bata boleh mengikat kira kira 45 biji bata dalam masa satu
jam. Pengikat bata memerlukan pembantu ( buruh biasa ) bagi menjalankan
kerja kerjanya. Biasanya dua orang pengikat bata ( tukang ) memerlukan
seorang pembantu. Ini bermakna bagi setiap satu jam bekerja tukang bata
dibantu setengah jam oleh buruh biasa.

Sebagai contoh rujuk jadual 4.0 Untuk mengikat 118 biji bata ( satu meter
persegi ) masa yang diperlukan oleh pengikat bata adalah 2 2/5 dan 1
untuk buruh biasa.

ATURCARA TAWARAN

13

4.3.3 Keuntungan dan Pengurusan

Tambahan peratus keuntungan dan pengurusan hendaklah dibuat bagi
mendapat kembali modal yang telah dibelanjakan. Peratusan ini bergantung
kepada individu tetapi lazimnya antara 10% hingga 15%.

Bil Keterangan Kerja Tukang Bata
(jam)
Buruh
(jam)
Mortar
(m3)
Bil. Bata
1
2
3

4

5

6
230mm tebal dinding bata.
115 mm tebal dinding bata
115 mm tebal dinding
landas bata ( Brick sleeper
wall)
muka sebelah ( Fair face
one side)
115m tebal dinding bata
muka dua belah ( fair faced
both side )
muka dua belah ( Fair
faced both side)
2 2/5
1 1/2

9/10

2

2

3 3/5
1 1/5
9/10

3/5

1 1/5

1

1 1/5
0.05
0.03

0.01

0.03

0.03

0.05
118
60

36

60

60

118

Jadual 4.0 : Jadual Angkatap Buruh dan bahan bahan yang digunakan
Dalam Satu Meter persegi Dinding Batu Bata.

Nota : Bilanga batu bata dalam rajah di atas adalah termasuk pembaziran

ATURCARA TAWARAN

14

Contoh : Cara mendapat harga simen mortar ( 1:3)

1 m
3
simen ( 28.7 kampit) @ 10.50 301.35
3 meter padu pasir @ 30.00 120.00

Harga 4 meter padu bahan bahan 421.35
Tambah pembaziran dan pengecutan (33 1/3%) 140.44

Harga 4 meter padu simen mortar 561.79
Harga satu meter padu = 561.79 140.45
4

Contoh : Cara mengira upah buruh bagi mendirikan satu meter persegi
dinding bata.

Pengikat bata mengambil masa 4 jam @ 4.00 16.00
Buruh biasa mengambil masa 2 jam @ 2.75 5.50

Upah buruh untuk satu meter persegi dinding bata 21.50

Contoh: Cara mendapatkan harga bagi satu meter persegi dinding bata
115 mm tebal yang diikat dengan simen mortar.

1. Harga Bahan
a. Bata
60 biji bata @ 0.18 10.80

b. Mortar
0.03 Meter padu @ 140.45 4.21
Jumlah kos bahan 15.01

ATURCARA TAWARAN

15

2. Harga Buruh
Tukang bata : 1
2
1
jam @ 4.00 6.00

Buruh biasa :
10
9
jam @ 2.75 2.48

8.48

Kos kerja bata = Kos bahan + Kos Buruh
= 15.01 + 8.48 23.49

3. Keuntungan dan Pengurusan ( 10% )
=
100
10
23.49 2.35

Harga satu meter persegi kerja bata 25.48

Contoh : Mencari harga satu meter persegi dinding bata 230 mm tebal yang
diikat dengan simen mortar.

Bahan : Bata = 118 @ 0.18 21.24
Mortar = 0.05m3 @ 140.45 7.05

Buruh : Tukang = 2
5
2
@ 4.00 9.60
Buruh = 1
5
1
@ 2.75 3.30
41.19
Keuntungan dan pengurusan (10%) 4.12
Harga untuk satu meter persegi 45.31

ATURCARA TAWARAN

16

4.4 MEMBINA KADAR KERJA TETULANG

Untuk mendapatkan kekuatan dan genggaman sepenuhnya terhadap konkrit
dalam satu satu struktur bangunan maka keluli ( tetulang ) ditambah atau
diguna bersama sama konkrit tersebut.

Kerja tetulang biasanya melibatkan kerja - kerja memotong, membengkok
dan meletakkan di tempat kerja. Oleh itu ia melibatkan penggunaan tenaga
buruh dalam kerja kerja ini.

Faktor faktor yang perlu diambil kira untuk mendapatkan harga kerja
tetulang adalah :

a. Harga Buruh
Terdapat dua jenis buruh yang diperlukan dalam kerja tetulang iaitu
buruh mahir untuk kerja memotong dan membengkok serta buruh
biasa untuk kerja kerja mengangkut dan menempatkan tetulang.
Jadual Angkatap buruh perlulah dirujuk untuk mendapatkan jumlah
masa bagi kerja kerja memotong, membengkok dan menempatkan
tetulang.

Bil
Diameter Tetulang Dinding,lantai
dan bumbung
Rasuk,ambang
dan tiang
Asas
1
2
3

Tidak melebihi 10mm
10 mm hingga 16 mm
Melebihi 16 mm
6 jam
4 jam
4 jam
4 jam
3 jam
2 jam
3 jam
2 jam
2 jam

Jadual 4.1: Jadual Angkatap Buruh untuk Kerja Memotomg
Membengkok dan Menempatkan Tetulang bagi setiap
50kg.

ATURCARA TAWARAN

17

b. Kos Bahan

Kos bahan bergantung kepada kepada jenis dan saiz tetulang yang
digunakan. Jenis jenis tetulang sama ada tetulang lembut atau
tetulang tegasan tinggi. Biasanya keluli lembut digunakan sebagai
tetulang pengikat manakala keluli tegasan tinggi digunakan sebagai
tetulang utama.

Keluli keluli yang digunakan lazimnya dipotong atau dikerat
mengikut panjang dan kehendak spesifikasi dan potongan potongan
ini dipanggil pembaziran. Oleh itu, hendaklah ditambah sebanyak lima
peratus sebagai faktor pembaziran semasa mengira kos bahan.

Contoh 1: Cara untuk mencari harga bagi satu kg kerja tetulang.

Keluli bersaiz 10 mm didalam asas bangunan termasuk memotong
membengkok dan menmpatkan. Berapakah harga bagi satu kg kerja
tetulang tersebut.

a. Harga satu tan ( 1000 kg ) keluli 10 mm = RM 1850.00
b. Upah buruh mahir sehari = RM 40.00
c. Upah buruh biasa = RM 25.00
c. Angkatap buruh memotong dan
Membengkok bagi 50 kg = 2
2
1
jam
d. Angkatap buruh mengangkat dan
Meletakkan = 2
2
1
jam

ATURCARA TAWARAN

18

Jawapan :

a. Harga bahan

1 tan ( 1000 kg ) keluli 10 mm = RM 1850.00
Harga bagi 50 kg = RM
1000
00 . 1850
50
= RM 92.50
Tambah Pembaziran 5% = RM 4.63
Harga keluli bagi 50 kg = RM 97.13

b. Harga Buruh

Upah Buruh mahir sejam
= RM
8
00 . 40

= RM 5.00
Upah buruh memotong dan membengkok
= 2
2
1
jam RM 5.00 RM 12.50
Upah Buruh biasa sejam
= RM
8
00 . 25

= RM 3.13
Upah Buruh mengangkat dan meletakkan
= RM 2
2
1
jam RM 3.13 RM 7.83

Jumlah upah buruh bagi 50 kg keluli RM 20.33

ATURCARA TAWARAN

19

Kos kerja keluli untuk 50 kg = Kos Bahan + Kos Buruh
= RM 97.13 + RM 20.33
= RM 117.46
Kos kerja keluli untuk 1 kg = RM
50
46 . 117

= RM 2.35
Keuntungan dan Pengurusan 10% = RM 0.24

Kos kerja keluli 10mm didalam
Asas bagi 1 kg = RM 2.59

Contoh 2: Besi keluli bersaiz 16 mm didalam tiang termasuk memotong,
membengkok, mengangkut dan meletakkan. Berapakah harga kerja
keluli bagi satu kg .

a. Harga satu tan ( 1000 kg ) keluli 10 mm = RM 950.00
b. Upah buruh mahir sehari = RM 40.00
c. Upah buruh biasa = RM 25.00
e. Angkatap buruh memotong dan
Membengkok bagi 50 kg = 3 jam
f. Angkatap buruh mengangkat dan
Meletakkan = 3 jam

Jawapan :

c. Harga bahan

1000
00 . 950
x 50

ATURCARA TAWARAN

20

= RM 47.50

d. Harga Buruh

= RM
8
00 . 40

= RM 5.00
= 3 jam RM 5.00 RM 15.00
= RM
8
00 . 25

= RM 3.13
= RM 3 jam RM 3.13 RM 9.39


= RM 49.88 + RM 24.39
= RM 74.27
50
27 . 74

= RM 1.49

Asas bagi 1 kg = RM 1.64

ATURCARA TAWARAN

21

Sila uji kefahaman anda dengan menjawab soalan soalan berikut
sebelum meneruskan unit yang selanjutnya. Anda boleh menyemak jawapan
berdasarkan maklumbalas dihalaman sebelah.
1. Terdapat DUA (2) kaedah untuk membancuh konkrit. Nyatakan kaedah-

kaedah tersebut.

2. Jelaskan mengapakah factor pembaziran dan pengecutan perlu diambil

kira semasa membuat pengiraan kerja konkrit.

3. Bagaimanakah jentera pengaul konkrit diukur muatannya?

4. Dapatkan harga bagi satu meter persegi dinding bata muka dua belah ( fair faced both
side) 230 mm tebal. Harga seunit mata muka adalah RM 0.70 termasuk kos
pengendalian dan pengangkutan.
( Nota : Tukang memerlukan lebihan masa selama 1 jam untuk mencantikkan semua
sambungan dan untuk memastikan supaya aras bata adalah sama).

5. Dianggarkan sebanyak 35 kg keluli bersaiz 12mm diameter digunakan untuk
pembinaan Tiang asas. Kirakan kos kerja keluli bagi asas tersebut sekiranya terdapat
lapan bilangan asas yang hendak dibina. Anggapkan harga bagi satu tan keluli
bersaiz 12mm diameter adalah RM 1250.00 termasuk pengangkutan.

Nota : Pelajar perlu menggunakan data data yang terdapat didalam nota dan contoh
untuk menjawab soalan soalan di atas.

AKTI VI TI 4
ATURCARA TAWARAN

22

JAWAPAN 1
i) Kaedah membancuh menggunakan tangan
ii) Kaedah membancuh menggunakan jentera
JAWAPAN 2
Faktor pembaziran perlu diambil kira semasa membuat pengiraan kerja konkrit
kerana :
a. Bahan bahan konkrit apabila dibancuh bersama air akan
berlaku pengecutan isipadu.
b. Bancuhan konkrit apabila dipadatkan ke dalam kotak
bentuk juga akan berlaku pengecutan.
c. Bancuhan konkrit juga akan terbazir semasa mengangkat
dan menuang ke tempat tempat tertentu.
JAWAPAN 3
Jentera pengaul konkrit diukur muatannya berdasarkan saiz tong atau deramnya sebelum
dan selepas konkrit digaul.

SOALAN 4
1. Bahan : Bata = 118 @ 0.70 RM 82.60
Mortar = 0.05m3 @ 140.45 RM 7.05
Buruh : Tukang = 3
5
3
+ 1 jam @ 4.00 RM 18.4
Buruh = 1
5
1
@ 2.75 RM 3.30
RM 111.35
Keuntungan dan pengurusan (10%) RM 11.14
Harga untuk satu meter persegi RM 122.49

MAKLUMBALAS 4
ATURCARA TAWARAN

23

SOALAN 5
Harga bahan
1000
00 . 1250
x 50
= RM 62.50

Harga Buruh
= RM
8
00 . 40

= RM 5.00
= 3 jam RM 5.00 RM 15.00
= RM
8
00 . 25

= RM 3.13
= RM 3 jam RM 3.13 RM 9.39


= RM 65.63 + RM 24.39
= RM 90.02
50
02 . 90

= RM 1.80
ATURCARA TAWARAN

24

Tiang asas bagi 1 kg = RM 1.98

Jumlah berat tetulang untuk tiang asas = 35 kg x 8
= 280 kg.

Kos kerja tetulang untuk tiang asas = 280 kg x 1.98
= RM 554.40

ATURCARA TAWARAN

25

Anda telah menghampiri kejayaan. Sila cuba semua soalan soalan dalam penilaian
kendiri ini dan semak jawapan anda pada maklumbalas yang disediakan. Sekiranya ada
masalah , sila berbincang dengan pensyarah anda. Semoga anda berjaya

762

2134

Rajah di atas menunjukkan pagar rumah yang dibuat dari batu bata setinggi 1.219
meter. Kirakan luas dinding bata tersebut serta dapatkan kos pembinaannya. Semua
dinding dibahagian luar adalah 230mm tebal.

230 2438 610
115 mm dinding
bata
ATURCARA TAWARAN

26

MAKLUMBALAS
Anda perlu mencuba dahulu. Sekiranya sudah, sila semak jawapan anda.

1. Luas dinding bata 230 mm tebal
2.438 m x 1.219 m = 2.97 m
2

3.048 m x 1.219 m = 3.72 m
2

2 ( 2.134 x 1.219 m) = 5.20 m
2

11.89 m
2

2. Luas dinding bata 115 mm tebal
0.762 m x 1.219 m = 0.93 m
2

3. Harga untuk satu meter persegi kerja bata 230 mm tebal

Bahan : Bata = 118 @ 0.18 RM 21.24
Mortar = 0.05m3 @ 140.45 RM 7.05

Buruh : Tukang = 2
5
2
@ 4.00 RM 9.60
Buruh = 1
5
1
@ 2.75 RM 3.30
RM 41.19
Keuntungan dan pengurusan (10%) RM 4.12
Kos pembinaan dinding pagar 230 mm tebal = 11.89 m
2
x RM 45.31
= RM 538.74

ATURCARA TAWARAN

27

4. Kos satu meter persegi kerja bata 115 mm tebal.
Bata = 60 biji bata @ 0.18 RM 10.80
Mortar = 0.03M
3
@ 140.45 RM 4.21
Tukang bata : 1
2
1
jam @ 4.00 RM 6.00
Buruh biasa :
10
9
jam @ 2.75 RM 2.48
RM 23.49
Keuntungan dan pengurusan 10% RM 2.35


Kos pembinaan dinding pagar 115 mm tebal = 0.93 m
2
x RM 25.84
= RM 24.03

Jumalah kos pembinaan dinding pagar = RM 538.74 + RM 24.03

= RM 562.77

SELAMAT BERJAYA
ATURCARA TAWARAN

28

Anda hanya boleh berpindah ke PENILAIAN KENDIRI jika anda dapat
menjawab ke semua soalan dalam aktiviti 7.

ANDA HAMPIR MENCAPAI KEJAYAAN.
BAGI MENCAPAI MATLAMAT TERSEBUT SILA JAWAB SOALAN-SOALAN
PENILAIAN KENDIRI DI BAWAH.
SILA HUBUNGI PENSYARAH ANDA JIKA ADA SEBARANG MASALAH.
RUJUK MAKLUMBALAS DI HALAMAN SEBELAH.

SOALAN 1

Kirakan harga jentera penggaul konkrit jenis 10/7 yang digunakan untuk
menggaul 1m
3
konkrit dengan nisbah bancuhan (1:2:4 19mm batu baur).
Maklumat
1. Harga mesin penggaul konkrit RM6000.00
2. Keupayaan menggaul konkrit 3.44m
3
/jam
3. Kadar pengangkutan mesin dari dan ke tapak
bina selama 5 tahun 1/20 dari harga asal
MAKLUMBALAS 7
PERHATIAN

ATURCARA TAWARAN

29

4. Kos faedah bank setahun 10%
5. Kos membaiki mesin mesin selama 5 tahun 10%
6. Jumlah hari penggunaan mesin untuk setahun 150
7. Penggunaan minyak petrol 3.41 liter/jam
8. Penggunaan minyak pelincir 0.50 liter/jam
9. Keperluan pengendali 1 orang
10. Keperluan pembantu 4 orang
11. Keuntungan dan pengurusan 10%
12. Tempoh bekerja 8jam/hari
13. Tempoh membersih dan menyelenggara mesin 1/8jam bagi sejam
Harga Bahan
1. Minyak petrol RM1.04/liter
2. Minyak pelincir RM5.00/liter
3. Upah buruh RM2.00/jam

SOALAN 2

Anda dikehendaki membina 5 batang tiang berukuran 300mm x 300mm x 3m tinggi.
Bancuhan konkrit yang digunakan adalah (1:2:4 20mm batu baur). Kirakan kos
konkrit untuk pembinaan tiang tersebut dengan kaedah bancuhan mengunakan
tangan.

Maklumat
Harga Bahan

1. Simen Portland (50kg) RM10.00/kampit
2. Pasir RM15.00/m
3

3. Batu-baur 20mm RM30.00/m
3

(1m
3
simen = 28.4 kampit simen)

Angkatap Buruh
1. Mengaul konkrit dengan tangan 4 jam/m
3

2. Mengisi konkrit ke dalam kereta sorong dan
membawa ke tempat yang diperlukan 2 jam/m
3

3. Mengetar dan memadatkan konkrit 1 jam/m
3

Upah Buruh
Buruh RM50/hari (8 jam)

ATURCARA TAWARAN

30

Lain-lain
Pengurusan dan keuntungan 10 %

SUDAH MENCUBA ?
SILA SEMAK JAWAPAN ANDA DAN BANDINGKAN DENGAN JAWAPAN DI BAWAH.

JAWAPAN 1

A. Kos Modal
1. Harga asal jentera RM 6000.00
2. Faedah ke atas modal

100
6000 10 5
RM 3000.00
3. Kos membaiki mesin

100
6000 10
RM 600.00
4. Kos mengangkut
(
20
1
harga asal )
SEMOGA
BERJAYA
ATURCARA TAWARAN

31

6000
20
1
RM 300.00

Jumlah kos modal untuk 5 tahun RM 9900.00

Jumlah kos modal untuk 1 tahun

5
00 . 9900 RM
RM 1980.00
Jumlah kos modal untuk sehari
(penggunaan mesin 150 hari untuk setahun)

150
00 . 1980 RM
RM 13.20

B. Kos Kendalian

1) Kos Buruh
i) Buruh pengendali (1 orang)
Tempoh kerja (8jam + 1jam)
1 9jamRM 2.00 RM 18.00

ii) Buruh pembantu

4 00 . 2 8 RM jam RM 64.00

2) Bahan api
i) Minyak Petrol
jam RM 8 04 . 1 41 . 3 RM 28.37

ii) Minyak Pelincir
0.50 00 . 5 RM RM 2.50

Kos kendalian sehari RM 112.87

Kos jentera sehari = Kos modal + kos kendalian
= RM 13.20 + RM 112.87
= RM 126.07

C. Kos Pengeluaran
Keupayaan menggaul (3.44m
3
/jam)
Keupayaan mengaul untuk sehari

ATURCARA TAWARAN

32

jam 8 44 . 3 = m 52 . 27
3

Kos mengaul untuk 27.52m
3
konkrit = RM 126.07
Kos mengaul untuk 1m
3
konkrit
=
52 . 27
07 . 126

RM 4.58

Keuntungan dan pengurusan

58 . 4
100
10
RM RM 0.46

Kos Mengaul untuk 1m
3
konkrit RM 5.04

JAWAPAN 2

Harga Bahan

1. 1m
3
simen (28.4 kampit) x RM10.00 RM 284.00
2. 2m
3
pasir x RM 15.00 RM 30.00
3. 4m
3
batu baur x RM 30.00 RM 120.00

Kos untuk 7m
3
bahan RM 434.00

Kos untuk 1m
3

7
00 . 434 RM
RM 62.00
Pembaziran dan pengecutan
00 . 62
100
50
RM RM 31.00

Jumlah Kos bahan RM 93.00

Kos Buruh

1. Mengaul konkrit dengan tangan 4 jam/m
3

2. Mengisi konkrit ke dalam kereeta sorong
dan membawa ke tempat yang diperlukan 2 jam/m
3

3. Menggetar / memadatkan konkrit 1 jam/m
3

Jumlah masa 7 jam/m
3

Upah buruh sehari = RM 50.00
ATURCARA TAWARAN

33

Upah buruh untuk sejam

8
00 . 50 RM

25 . 6 RM

Jumlah upah buruh = 7 x RM 6.25 = RM 43.75

Kos 1m
3
kerja konkrit = Kos Bahan + Kos Buruh

= RM 93.00 + RM 43.00 RM 136.75

Keuntungan dan pengurusan

75 . 136
100
10
RM RM 13.68

Jumlah kos 1m
3
kerja konkrit RM 150.43

Kos untuk membina 5 batang tiang berukuran 300mm x 300mm x 3m

Isipadu sebatang tiang = 0.3m x 0.3m x 3.0m
= 0.27m
3

Jadi bagi 5 batang tiang = 0.27m
3
x 5
= 1.35 m
3

Maka , RM150.43 x 1.35 = RM 203.08

Oleh itu kos untuk membina 5 batang tiang ialah RM 203.08

Gembira betul hari
ini.
Semua soalan
dapatku jawap
ATURCARA TAWARAN

34

TAHNIAH DAN SYABAS SEKIRANYA ANDA
TELAH MENJAWAB DENGAN BETUL


ATURCARA TAWARAN

ATURCARA TAWARAN

OBJ EKTI F
Objektif Am : Mengetahui takrif tawaran dan sebutharga; jenis, cirri,
keperluan, kebaikan dan keburukan tawaran ; tawaran
terbuka, tawaran terhad, tawaran terpilih, tawaran pra-
kelayakan, tawaran perundingan, dokumen tawaran,
d okumen meja tawaran, takrif iklan tawaran, cirri iklan
tawaran, jangkamasa proses pengiklanan, borang piawai
menender, penutupan dan pembukaan tawaran,
Jawatankuasa pembukaan tawaran, lapuran tawaran,
peti tawaran, tempoh laku tawaran, lembaga tawaran
dan bidangkuasanya, penganugerahan tawaran,
penolakan tawaran dan tawaran semula.

Objektif Khusus : Diakhir unit ini pelajar sepatutnya dapat :

Mentakrifkan Tawaran dan sebut harga.
Mengenal pasti jenis, ciri, keperluan, kebaikan dan
keburukan tawaran-tawaran berikut :
i. Tawaran terbuka
ii. Tawaran terhad
iii. Tawaran terpilih
iv. Tawaran pra kelayakan
v. Tawaran perundingan
Menyenaraikan kandungan dokumen tawaran
berdasarkan kontrak senarai bahan dan
ukisan/spesifikasi.
UNIT 5

ATURCARA TAWARAN
Menyatakan kegunaan dokumen tawaran.
Mentakrifkan Iklan Tawaran
Menyenaraikan cirri-ciri iklan tawaran yang baik
Memberi maklumat maklumat dan syarat syarat di dalam
iklan tawaran
Menyatakan jangka masa proses pengiklanan tawaran
Mengenal pasti borang-borang piawai semasa menender
Menerangkan proses penutupan tawaran
Menerangkan kegunaan peti tawaran
Menerangkan pembukaan tawaran dan tugas jawatankuasa
pembukaan tawaran
Menerangkan tujuan dan perkara-perkara penting yang
dianalisa dalam laporan tawaran
Menerangkan tugas dan kuasa Ahli Lembaga Tawaran
Menerangkan proses penganugerahan tawaran
Menerangkan sebab-sebab penolakan tawaran
Menerangkan sebab-sebab tawaran semula


ATURCARA TAWARAN

5.1 TAKRIF TAWARAN DAN SEBUT HARGA

5.1.1 Takrif Tawaran
Tawaran adalah satu kenyataan yang dikeluarkan bagi mempelawa suatu
pihak untuk melaksanakan suatu kerja samada kerja pembinaan atau
pembekalan disamping mendapat persetujuan daripada pihak berkenaan.
Tender di keluarka oleh pemaju manakala penerima tender adalah
kontraktor atau pemborong.

5.1.2 Takrif Sebut Harga
Sebut harga merupakan proses memanggil dan memilih kontraktor yang
berkelayakan membuat dan meyiapkan kerja-kerja yang bernilai antara
RM 0001 hingga RM 50 000.Sebut harga diamalkan bagi memenuhi kerja
segera, kerja undi dan kerja inden.Kerja-kerja melalui sebut harga diberikan
kepada kontraktor Bumi putra sahaja.

5.1.2.1 Kerja kerja segera
Kerja yang perlu dibuat dengan segera, biasanya kontraktor yang
dipilih adalah kontraktor yang sudah diketahui kebolehan dan
kemampuannya membuat kerja. Contoh contoh kerja yang terlibat
seperti membaiki kerosakan saluran paip atau membaiki atap bocor
dan membaiki tandas awam.

I NPUT

ATURCARA TAWARAN
5.1.2.2 Kerja kerja Undi
Kerja undi biasanya berdasarkan jadual kadar harga. Kerja kerja
terlibat adalah kerja kerja penyenggaraan biasa dan penyenggaraan
bangunan kerajaan. Penyertaan kerja undi dibuat seminggu oleh
Jabatan Kerja Raya atau badan badan kerajaan yang lain. Melalui
cara ini kerja yang dilakukan oleh kontraktor tetap harganya.

5.1.2.2 Kerja kerja Inden
Kerja jenis ini merupakan kerja yang diberitahu kepada kontraktor
setelah mereka mengemukakan sebut harga masing masing. Hanya
kontraktor yang berjaya dikehendaki melaksanakan kerja tersebut.
Antara kerja kerja yang terlibat adalah kerja ubah suai ruang
pejabat, membersih bangunan dan mengecat bangunan.

5.2 JENIS JENIS TAWARAN

Bagi kerja kerja yang melebihi nilai RM 50 000.00, pemanggilan dan
pemilihan kontraktor dilakukan melalui tawaran. Umumnya ada beberapa jenis
tawaran yang biasa diamalkan di negara kita. Di antara jenis jenis tawaran
tersebut adalah :

a. Tawaran terbuka
b. Tawaran terhad
c. Tawaran terpilih
d. Tawaran pra kelayakan
e. Tawaran perundingan


ATURCARA TAWARAN
5.2.1 Tawaran Terbuka
Tawaran terbuka merupakan tawaran yang biasa diamalkan oleh
pihak kerajaan dan badan-badan berkanun. Tawaran jenis dibuka
kepada semua kontraktor yang memenuhi syarat yang
ditetapkan.Bilangan penender adalah tidak terhad. Tawaran ini
digunakan bagi mendapatkan harga tawaran yang baik kerana
bilangan kontraktor yang memasuki tawaran ini adalah ramai. Lebih
ramai kontraktor yang memasuki tawaran maka lebih banyak
rangkaian harga yang diperolehi oleh majikan. Ini membolehkan
majikan membuat pemilihan yang tepat berdasarkan harga yang
sesuai dan munasabah.

Pihak majikan akan mengeluarkan iklan tawaran melalui akhbar
akhbar tempatan atau mempamerkan di papan kenyataan di pejabat
majikan

Kebaikan Tawaran Terbuka

1. Membuka peluang kepada kontraktor baru dan tidak mempunyai
banyak pengalaman.
2. Pihak majikan dapat memilih harga yang terendah dari bilangan
kontraktor yang ramai.
3. tawaran ini sesuai untuk pembinaan yang mudah dan tidak
memerlukan pengalaman serta kelayakan khusus.

Keburukan Tawaran terbuka
1. Proses perlaksanaan tawaran ini mengambil masa yang lama dan
tidak sesuai untuk projek yang perlu disiapkan dengan segera.
2. Pemilihan harga tawaran yang terlalu rendah adalah berisiko
tinggi kerana kemungkinan kontraktor akan menghasilkan mutu

ATURCARA TAWARAN
binaan yang rendah disebabkan penggunaan bahan yang tidak
bermutu untuk mendapatkan keuntungan.
3. Tawaran ini tidak menggalakkan kontraktor menggunakan
peralatan moden dan teknik baru kerana kos penggunaanya
adalah tinggi.
4. Kesulitan dalam pemilihan kontraktor yang layak serta berlaku
pembaziran dalam proses penyediaan dan pemilihan.

5.2.2 Tawaran Terhad
Tawaran ini hanya terhad kepada kontraktor kontraktor yang
tertentu sahaja. Biasanya dikhaskan kepada kontaktor bumiputra
sahaja. Hanya bumiputra yang memenuhi syarat syarat yang
ditentukan boleh menyertai tawaran dan bilangannya adalah terhad.
Ini merupakan langkah kerajaan dalam DEB untuk memeberi
sekurang-kurangnya 30% daripada jumlah kontrak tahunan kepada
bumiputra.
Biasanya diiklankan melalui akhbar tempatan atau dipamerkan di
papan kenyataan tawaran di pejabat majikan.

Kebaikan Tawaran Terhad
1. Memberi peluang kepada kontraktor bumiputra untuk
menceburkan diri dalam industri binaan tanpa persaingan dari
kontraktor bukan bumiputra..
2. Dapat melaksanakan kehendak kerajaan bagi menggalakkan 30%
bumiputra menceburi bidang pembinaan.
3. Masa memproses dokumen tawaran dapat dikurangkan.


ATURCARA TAWARAN
Keburukan Tawaran Terhad
1. Hanya terhad kepada segolongan kontraktor sahaja.
2. Harga yang ditawarkan menjadi tinggi disebabkan kurangnya
persaingan.

5.2.3 Tawaran Terpilih
Merupakan tawaran yang dikemukakan kepada kontraktor yang
dipilih oleh majikan. Pertandingan dalam merebut tawaran berlaku
diantara kontraktor yang terpilih sahaja. Tawaran ini dilaksanakan
berdasarkan keperluan keperluan yang berikut :

Projek projek khas yang memerlukan kepakaran tertentu.
Projek yang perlu disiapkan segera dimana hanya kontraktor
yang berkemampuan sahaja dibenarkan menyertai tawaran.

Pihak majikan akan mendapatkan senarai kontraktor yang layak dan
mempelawa mereka memasuki tawaran. Pemilihan kontyraktor
berdasarkan organisasi, kemampuan, pengalaman serta jumlah
projek yang sedang dilaksanakan. Surat akan dihantar kepada
kontraktor yang dipilih untuk menyertai tawaran tersebut. Didalam
surat tawaran itu dinyatakan perihal yang berkaitan projek dan
tawaran.

Kebaikan Tawaran Terpilih

1. Majikan akan memperolehi hasil binaan yang berkualiti kerana
kontraktor yang dipilih terdiri daripada kontraktor yang mahir
dan mempunyai rekod yang baik.


ATURCARA TAWARAN

2. Masa yang diambil untuk membuat analisis tawaran adalah
singkat kerana semua keperluan tawaran disediakan mengikut
bilangan kontraktor yang disenaraikan.
3. Pemilihan kontraktor yang mahir dapat dilakukan dengan cepat
kerana semua kontraktor yang memasuki tawaran mempunyai
keistimewaan dari segi kerja.
4. Pemilihan harga yang terendah adalah wajar .

Keburukan Tawaran Terpilih

1. Harga tawaran menjadi tinggi disebabkan kurang persaingan
serta kontraktor yang bertanding terdiri darpada mereka yang
mahir dan berpengalaman.
2. Kemungkinan berlaku pakatan harga di antara kontraktor untuk
meletakkan harga penutup yang sama.
3. Disebabkan keupayaan organisasi kontraktor sentiasa berubah,
maka terdapat risiko dalam mengambil dan memilih kontraktor
yang mutu kerjanya sedang menurun.

5.2.4 Tawaran Pra Kelayakan
Tawaran dibuka hanya kepada kontraktor yang dipilih melalui proses
pra kelayakan. Sesuai untuk projek yang tertentu dan khas yang
memerlukan kepakaran yang tinggi dan bertaraf antarabangsa.
Majikan akan mengiklankan notis tawaran pra kelayakan di akhbar
tempatan bagi mengetahui kelayakan kontraktor yang ingin
menyertai tawaran tersebut. Kontraktor yang ingin menyertai
tawaran ini perlu mengisi borang khas yang mengandungi

ATURCARA TAWARAN
maklumat-maklumat tentang kewangan, pengurusan serta
pengalaman kontraktor dan dikembalikan kepada pemaju.
Majikan akan mengkaji maklumat-maklumat yang diberikan dan
akan membuat pemilihan kontraktor yang layak menyertai tawaran.
Kehendak asas dalam pem ilihan agak ketat di mana pengalaman,
kemahiran, kepakaran kerja, modal pusingan yang besar dan
penggunaan teknik-teknit moden adalah antara syarat-syarat
kelayakan yang diperlukan.

Kebaikan Tawaran Pra Kelayakan

1. Mutu pembinaan yang dihasilkan adalah tinggi melalui
penggunaan teknologi yang tinggi dan pengalaman kontraktor.
2. Hanya kontraktor yang mempunyai pengurusan dan pengalaman
yang baik serta modal yang cukup layak menyertai tawaran ini
3. Menjimatkan masa, tenaga dan kos dari segi menyedia dan
menyemak dokumen tawaran kerana bilangan kontraktor yang
tidak ramai.
4. Projek dijamin akan siap pada tempoh yang ditetapkan.

Keburukan tawaran Pra Kelayakan

1. Tawaran ini hanya layak kepada kontraktor yang mempunyai
kepakaran sahaja.
2. kos pembinaan kana menjadi lebih tinggi disebabkan
penggunaan teknologi terkini yang jarang dimiliki oleh
kontraktor yang lain.
3. Hanya sesuai untuk projek-projek yang besar dan tidak sesuai
untuk projek yang kecil.


ATURCARA TAWARAN
5.2.5 Tawaran Perundingan
Tawaran ini dijalankan atas sebab-sebab tertentu selalunya atas
arahan pihak-pihak tertentu. Tawaran jenis ini tidak diiklankan.
Ianya dilaksanakan dengan pihak majikan menghantar surat kepada
kontraktor yang dipilih untuk membuat perbincangan mengenai
projek yang akan dilaksanakan. Antara perkara-perkara yang
dibincangkan adalah aspek-aspek rekabentuk,anggaran kos, jadual
kadar harga, pengurusan dan keuntungan. Pada keseluruhannya
tawaran perundingan dilaksanakan sebelum penyediaan lukisan dan
senarai bahan.
Tawaran ini dipraktikkan atas sebab-sebab berikut :
Projek yang memerlukan penyiapan segera
Projek yang memerlukan kepakaran kerja.
Projek yang berterusan dan berfasa-fasa.
Pembiayaan projek dibuat oleh kontraktor
Projek yang mempunyai bidang kerja yang sama..

Kebaikan tawaran perundingan :
1. Perbelanjaan membiayai tawaran ini adalah rendah.
2. Kontraktor boleh memberi nasihat dan memberikan cadangan
dan nasihat kepada arkitek/jurutera diperingkat awal reka bentuk
projek.
3. Majikan dapat menganggar kos-kos yang terlibat dengan lebih
tepat dan cepat berdasarkan kadar harga yang diketahui
sebelumnya iaitu bagi projek yang mempunyai bidang yang
sama.


ATURCARA TAWARAN
Keburukan Tawaran perundingan :
1. harga tawaran menjadi tinggi disebabkan tiada persaingan.
2. Hanya kontraktor tertentu sahaja yang akan terpilih.
3. Disebabkan harga tawaran yang terlalu tinggi, pengawalan
terhadap pembaziran bahan dan masa tidak begitu baik.
4. berlaku penyelewengan diperingkat perancangan menyebabkan
kerugian kepada pihak majikan.

5.3 KANDUNGAN DOKUMEN TAWARAN
Dokumen tawaran terbahagi kepada dua jenis :
5.3.1 Dokumen tawaran bagi kontrak berdasarkan senarai kuantiti
Biasa digunakan untuk projek-projek yang besar
Penyediaan memerlukan masa yang agak panjang
Dapat menyediakan satu asas yang lebih saksama untuk
penilaian kerja yang telah dilaksanakan bagi tujuan bayaran
kemajuan dan perubahan kerja

5.3.2 Dokumen tawaran bagi kontrak berdasarkan lukisan dan
spesifikasi.
Di gunakan bagi projek yang perlu disiapkan dengan segera
di mana Jurukur Bahan tidak sempat untuk menyediakan
Senarai Kuantiti.
Sesuai untuk projek yang rendah dan sederhana kosnya.
Kontraktor perlu memasukkan harga bagi keseluruhan kerja
secara pukal sahaja ( Lump Sum )


ATURCARA TAWARAN
Berdasarkan Senarai Kuantiti Berdasarkan Lukisan dan Spesifikasi

1. Surat mempelawa tawaran
2. Borang tawaran
3. Arahan kepada penender
4. Senarai kerja pendahuluan,
keterangan bahan dan mutu kerja
5. Senarai senmakan mengemukakan
tawaran
6. Spesifikasi
7. Borang maklumat latar belakang
kontraktor
8. Senarai Kuantiti
9. Lampiran
10. Lukisan

1. Surat mempelawa tawaran
2. Borang tawaran
3. Arahan kepada penender
4. Senarai kerja pendahuluan,
keterangan bahan dan mutu kerja
5. Senarai semakan mengemukakan
tawaran
6. Spesifikasi
7. Borang maklumat latar belakang
kontraktor
8. Ringkasan tawaran
9. Jadual kadar harga
10. Lampiran
11. Lukisan

Jadual 9.1 : Kandungan Dokumen Tawaran

5.4 KEGUNAAN DOKUMEN MEJA TAWARAN
Dokumen ini hampir sama dengan dengan dokumen tawaran tetapi biasanya
lebih lengkap dari dokumen tawaran yang dijual kepada kontraktor.
Disediakan sebelum sesuatu tawaran dipanggil atau diiklankan.
Dokumen meja tawaran diletakkan didalam bilik khas atau di atas meja khas
di pejabat majikan seperti di pejabat Pengarah JKR Negeri atau Daerah.
Dokumen tawaran digunakan untuk membolehkan kontraktor mendapat
gambaran yang jelas mengenai projek serta menyemak perkara-perkara

ATURCARA TAWARAN
yang terkandung didalam tawaran yang hendak disertainya serta
menghargakan tawaran. Biasanya ia dipamerkan bermula dari iklan tawaran
dikeluarkan sehingga tarikh tutup tawaran.

5.5 TAKRIF IKLAN TAWARAN
Merupakan satu kenyataan yang dikeluarkan oleh pihak pemaju untuk
mempelawa kontraktor-kontraktor memasuki tawaran bagi projek yang
dicadangkan.
Iklan tawaran disediakan bagi memaklumkan kepada kontraktor yang
berminat tentang butir-butir penting sesuatu tawaran.

5.6 CIRI CIRI IKLAN TAWARAN
Iklan tawaran hendaklah menarik dan mempunyai maklumat yang lengkap
mengenai projek supaya ramai kontraktor yang berkelayakan akan
menyertai tawaran tersebut.
Iklan tawaran hendaklah diiklan didalam akhbar tempatan ataupun ditampal
di papan kenyataan tawaran di pejabat majikan.

5.7 MAKLUMAT MAKLUMAT DAN SYARAT-SYARAT DI DALAM
IKLAN TAWARAN
Maklumat penting yang perlu ada dalam satu-satu iklan tawaran adalah :
Logo dan nama majikan
Tajuk kerja
Jenis tawaran
Kelas kontraktor yang dipelawa
Kepala dan sub kepala
Bayaran dokumen tawaran
Tempat mengambil Dokumen tawaran
Tempat dan masa dokumen tawaran dikembalikan
Tarikh lawatan tapak, masa serta tempat perjumpaannya

ATURCARA TAWARAN
Pejabat dimana TTD boleh diperiksa
Masa dan tarikh memeriksa TTD
Tarikh tutup tawaran

5.8 JANGKA MASA PROSES PENGIKLANAN TAWARAN
Biasanya tempoh iklan tawaran disiarkan diakhbar akhbar tempatan atau
melalui notis yang ditampalkan di papan kenyataan tawaran majikan adalah
dua minggu sebelum tarikh lawatan tapak.
Kenyataan tawaran hendaklah dihantar kepada pihak akhbar sekurang
kurangya dua minggu sebelum tarikh diiklankan.

5.9 BORANG BORANG PIAWAI SEMASA MENENDER
Secara amnya borang borang yang biasa digunakan semasa proses
menender adalah :

5.9.1 Borang Perlantikan Jurukur Bahan
Borang ini adalah pengesahan diantara Pemaju dengan Jurukur
Bahan untuk menjalankan kerja kerja pengurusan yang berkaitan
dengan kerja Jurukur Bahan dalam sesuatu projek.

5.9.2 Borang Jaminan Keselamatan
Merupakan surat jaminan yang dikeluarkan oleh bank atau institusi
kewangan tertentu tentang kedudukan kewangan kontraktor supaya
pihak perunding dan pemaju yakin dengan kemampuan kontraktor
tersebut untuk mengendalikan sesuatu projek.


ATURCARA TAWARAN
5.9.3 Borang Kontrak
Borang perjanjian antara kontraktor dan pemaju untuk menjalankan
sesuatu projek. Ia mengandungi syarat syarat perjanjian dan kontrak
yang perlu diikuti oleh kedua-dua pihak. Borang kontrak yang biasa
digunakan adalah sama ada borng kontrak setara JKR atau borang
kontrak setara PAM.

5.9.4 Borang Pra Kelayakan Kontraktor
Borang ini digunakan oleh kontraktor kontraktor yang ingin
memasuki tawaran Pra Kelayakan. Bertujuan untuk menilai sesebuah
organisasi kontraktor bagi menjalankan sesuatu projek. Penilaian
dibuat berdasarkan kepada bilangan kaki tangan , bilangan jentera
yang digunakan dan pengalaman mengenadalikan projek projek
yang lepas.

5.9.5 Borang Kontraktor Kecil dan Pembekal Bahan
Kegunaannya adalan untuk melantik sesebuah organisasi sebagai
kontraktor kecil atau pembekal bahan di dalam sesuatu projek.

5.9.6 Borang ringkasan syarikat penender yang terlibat
Borang ini digunakan untuk menyenaraikan mengenai kemampuan
dari segi kewangan, modal , loji, kakitangan dan pengalaman setiap
penender yang terlibat.

5.9.7 Borang Projek Semasa untuk Penender
Borang ini memberi penjelasan mengenai projek projek yang
sedang dilaksanakan oleh penender


ATURCARA TAWARAN
5.9.8 Borang Kesilapan Penender
Borang ini digunakan untuk mencatatkan segala kesilapan yang
dilakukan oleh penender semasa mengemukakan tawaran. Kesilapan
setiap unsure didalam senarai kuantiti atau dokumen tawaran akan
direkodkan untuk di buat pembetulan.

5.9.9 Borang keputusan tender
Merupakan borang terakhir dimana jurukur bahan akan
mengesyorkan kontraktor yang layak kepada pihak pemaju dan
perunding yang lain.

5.10 PROSES PENUTUPAN TAWARAN
Penutupan tawaran bermaksud tarikh tutup tawaran seperti yang dinyatakan
didalan iklan tawaran. Apabila tarikh tawaran ditutup, dokumen tawaran
yang telah lengkap diisi akan dimasukkan kedalam peti tawaran yang telah
disediakan. Peti tawaran tersebut akan ditutup dan disimpan di dalam bilik
jurutera.Jawatankuasa Pembukaan Tawaran kemudian akan bersidang untuk
membuka peti tawaran itu.

5.11 KEGUNAAN PETI TAWARAN
Peti tawaran digunakan untuk memasukkan dokumen tawaran yang telah
dihantar oleh pihak kontraktor. Merupakan sebuah bekas/peti berkunci yang
ditandakan dengan no. projek, nama projek, tarikh dan masa tawaran
dibuka serta tarikh penyerahan terakhir.
Setelah tarikh tutup tawaran peti tawaran akan dikunci dan disimpan
didalam bilik jurutera.Peti tawaran akan dibuka setetelah Ahli
Jawatankuasa Pembukaan Tawaran bersidang.


ATURCARA TAWARAN
5.12 PROSES PEMBUKAAN TAWARAN DAN TUGAS JAWATAN
KUASA PEMBUKAAN TAWARAN
Sebagaimana yang telah diterangkan proses pembukaan peti tawaran akan
dilakukan oleh Ahli Jawatankuasa Pembukaan Tawaran. Ahli jawatankuasa
ini biasanya terdiri daripada tiga orang pegawai yang telah dilantik oleh
pihak majikan. Setiap dokumen tawarn yang dihantar akan direkodkan
nombor siri berdasarkan kepada jumlah dokumen tawaran tersebut.

Contohnya 1/10, 2/10, 3/10, 4/10 9/10 dan 10/10 sekiranya ada 10 orang
penender yang menyertai tawaran. No siri ini akan disenaraikan dalam
borang khas bersama sama dengan harga tawaran yang telah ikemukakan.
Borang ini dikenali sebagai Borang Jadual Tawaran.

Borang Jadual Tawaran akan diserahkan kepada satu jawatankuasa yang lain
untuk membuat penilaian atau analisis tender. Jawatankuasa ini mesti terdiri
tidak kurang dari dua orang samada Jurukur Bahan atau Pegawai Teknikal
dalam bidang kerja yang berkaitan.

ANALISIS TAWARAN
Penilaian keatas tender tender kerja di jalankan dalam dua peringkat iaitu
Penilaian Peringkat Pertama dan Penilaian Peringkat Kedua.

5.12.1 Penilaian Peringkat Pertama
Penilaian peringkat pertama keatas tender terendah sehingga
beberapa tender dalam lingkungan harga yang munasabah untuk
memenuhi pra syarat yang berikut :


ATURCARA TAWARAN
1. Kesempurnaan Tender
Tender tender mesti lengkap dan bebas dari segala ecacatan
dari segi undang undang dan kontrak yang munasabah
untuk menentukan kelayakan mengikut amalan biasa.

2. Kedudukan Kewangan yang Memuaskan
Petender mengemukakan bukti atau pegawai penilai berpuas
hati bahawa petender mempunyai kedudukan kewangan yang
memuaskan untuk melaksanakan projek yang ditender.

3. Prestasi Kerja Semasa yang Memuaskan
Petender yang tidak mempunyai projek atau ditakrifkan
sebagai sakit atau yang mendapat laporan buruk daripada
pegawai penyelia projek atau mengahadapi tindakan
penamatan pengambilan kerjanya adalah tidak memuaskan
prestasi kerjanya.

Tender yang tidak memenuhi mana mana pra syarat di atas adalah
gagal Penilaian Awal dan tidaka layak diberi pertimbangan
seterusnya.

5.12.2 Penilaian Peringkat Kedua
Penilaian peringkat kedua hanya dibuat keatas beberapa tender yang
lulus penilaian peringkat pertama bermula dengan tender terendah
mengikut turutan harga tender menaik.
Kriteria kriteria berikut digunakan bagi menentukan tender yang
paling menguntungkan untuk dipertimbangkan.
a. Harga Tender
Harga tender yang dikemukakan oleh pentender
pentender akan dibandingkan dengan Anggaran jabatan.

ATURCARA TAWARAN
Anggaran Jabatan hendaklah terlebih dahulu dipastikan
kemunasabahannya.

b. Pengalaman
Penilaian dari aspek pengalaman hanya perlu dibuat ke
atas pentender yang harga tendernya sangat rendah.
Untuk melayakkan sesuatu tender yang sangat rendah
atau rendah dipertimbangkan, pentender mestilah
sekurang kurangnya dua projek yang serupa dengan
projek yang ditender dengan cemerlangya dalam tempoh
lima tahun yang lepas.

c. Prestasi Kerja Semasa
Kerja semasa ialah projek yang belum disahkan siap pada
tarikh tutup tender. Prestasi kerja semasa pentender akan
dikategorikan seperti berikut :
Cemerlang - peratus kemajuan sebenar
melebihi jadual.
Memuaskan - Peratus kemajuan sebenar
sama atau terkebelakang dari
jadual kurang dari 30%.
Penilaian prestasi kerja semasa hendaklah berdasarkan
laporan daripada Pegawai Penguasa atau Jurutera yang
menyelia projek tersebut.

d. Kakitangan Teknikal
Faktor ini dinilaikan berasaskan bilangan kakitangan
teknikal pentender berbanding dengan bilangan
AnggaranKeperluan Minimum (AKM) kakitangan

ATURCARA TAWARAN
teknikal untuk menjalankan projek yang ditender dengan
memuaskan.

e. Loji, Kuari dan Kilang
Sekiranya kakitangan teknikal kurang daripada yang
ditetapkan oleh AKM tetapi pentender didapati
mempunyai kuari, kilang dan sebagainya atau terdapat
factor factor lain yang boleh menyokong harga
tendernya maka factor factor tersebut bolehlah diambil
kira.
Kesemua analisis dan penilaian akan dimasukkan kedalam laporan tender untuk
dikemukakan kepada Lembaga Tender untuk dibuat pertimbangan . Kemudian
Lembaga Tawaran akan membuat pemilihan dan keputusan kontraktor yang berjaya
untuk melaksanakan projek tersebut.

5.13 LAPORAN TAWARAN
Laporan tawaran yang telah disediakan hendaklah mengandungi perkara perkara
berikut bagi memudahkan pihak Lembaga Tawaran membuat pemilihan kontraktor
yang layak ;
a. Ringkasan skop kerja yang akan dilaksanakan seperti nama projek,
penentuan dan sebagainya.
b. Menerangkan cara mempelawa tender untuk projek tersebut dan
menerangkan bila tender tersebut dibuka dan ditutup dan tempoh
laku tender tersebut tamat.
c. Menyenaraikan petender petender termasuk harga tender serta
masa penyiapan kerja mengikut harga tender yang terendah dahulu.
d. Mengkaji tentang kesilapan yang berlaku didalam tender serta
menyenaraikan kesilapan petender. Didalam senarai tersebut harga
tawaran terkini hendaklah dicatatkan termasuk kesilapan yang
berlaku sekiranya ada.

ATURCARA TAWARAN
e. Mengemukakan anggaran jabatan serta perbezaan dengan anggaran
setiap Petender.
f. Latar belakang kontraktor seperti nama syarikat,kelas kontraktor
serta senarai projek yang telah dan sedang dilaksanakan.
g. Cadangan dan sokongan kepada lembaga tawaran untuk menyetujui
terima kontraktor yang layak setelah perkara-perkara diatas
dianalisis dan dikaji.

5.14 TUGAS DAN KUASA AHLI LEMBAGA TAWARAN
Tugas dan kuasa ahli lembaga tawaran bergantung kepada peringkat peringkat
lembaga tersebut. Peringkat peringkat lembaga tawaran terdiri daripada ;
1. Lembaga Tawaran Peringkat Persekutuan
Ianya diwakili oleh ketua pengarah Jabatan Kerja Raya,
Perbendaharaan, Kementerian Kerja RayaUnit Perancang Ekonomi /
Negeri / UPEN atau mana-mana badan/unit yang berkenaan.
Tawaran tawaran ini adalah khas untuk kerja kerja peringkat
persekutuan sahaja. Lembaga ini berkuasa mengesahkan tawaran
yang melebihi RM 250,000.00.
2. Lembaga Tawaran Peringkat Negeri
Lembaga ini diwakili oleh setiausaha kerajaan negeri /SUK, Pegawai
Kewangan negeri, Pengarah JKR dan sebagainya. Lembaga ini
berkuasa memperakui tawaran yang dibiayai oleh kerajaan negeri
sahaja.
3. Lembaga Tawaran Peringkat Daerah
Lembaga ini diwakili oleh setiausaha kerajaan, pegawai kewangan
yang mana ia merupakan ahli jawatankuasa sebut harga dan berkuasa
memperakui tawaran kecil yang tidak melebihi RM 10,000.00
sahaja.


ATURCARA TAWARAN
5.15 PENGANUGERAHAN TAWARAN
Penganugerahan tawaran bermaksud tawaran diberikan kepada kontraktor, iaitu
tawaran yang dikemukakan oleh kontraktor diakui dan majikan membuat
penerimaan terhadap tawaran kontraktor.

Majikan akan mengeluarkan Surat penerimaan tawaran kepada kontraktor yang
dipilih, maka kontraktor berkenaan tidak boleh menarik diri. Kontraktor boleh
disaman sekiranya menolak tawaran tersebut. Ini kerana sebaik sahaja kontraktor
menerima surat penerimaan tawaran ikatan kontrak terjalin antara pihak majikan
dan kontraktor.
Surat penerimaan tawaran boleh dibuat pada dua peringkat :
a. Surat Niat ( Letter of Intent )
Iaitu surat kepada kontraktor yang kandungannya meliputi hasrat
untuk menerima tawaran kontraktor tersebut tertakluk kepada syarat-
syarat dan keperluan kerajaan yang mesti dipatuhi oleh kontraktor.
Surat ini tidak mengikat Kerajaan kepada satu perjanjian bahawa
satu kontrak telah wujud.

b. Surat Setuju terima ( Letter of Acceptance )
Iaitu surat pengesahan tawaran berasaskan kepada syarat yang telah
dyang berkaitan dengan kontrak tersebut. Surat ini merupakan
dokumen perundangan yang sah dan sebahagian daripada kontrak.
Surat ini dikeluarkan kepada kontraktor yang berjaya apabila semua
perkara telah diselesaikan dan rundingan lanjut tidak diperlukan.

5.16 PENOLAKAN TAWARAN
Antara sebab-sebab mengapa sesuatu tawaran tidak diterima ialah :
a. Harga tawaran yang terlalu tinggi
b. Harga tawaran yang telalu rendah. Jika kerja tersebut diberikan
kemungkinan kerja tidak dapat disiapkan.

ATURCARA TAWARAN
c. Kerja kerja yang sedang dilaksanakan oleh kontraktor tersebut
terlalu banyak dan melebihi had kewangan pendaftaran.
d. Rekod kerja terdahulu tidak mememuaskan
e. Tidak mematuhi mana-mana syarat-syarat tawaran.
f. Butir-butir tawaran tidak diisi dengan betul
g. Tidak cukup peruntukan kewangan bagi satu-satu projek.

5.17 TAWARAN SEMULA
Tawaran perlu dipanggil semula apabila perkara-perkara berikut berlaku :
a. harga yang ditawarkan adalah teralu rendah atau terlalu tinggi.
b. Terdapat kesilapan di dalam dokumen tawaran, mungkin dari segi
pengiraan ataupun dalam butiran lukisan.
c. Tiada peruntukan ataupun tidak mencukupi untuk membiayai projek.


ATURCARA TAWARAN

Mahu menguji kefahaman anda ? Sila jawab soalan soalan - soalan berikut.
Cuba dahulu sebelum menyemak jawapan yang disediakan dihalaman sebelah.
1. Berikan takrif iklan tawaran .
2. Apakan perbezaan antara tawaran dan sebut harga.
3 Nyatakan jenis-jenis tawaran yang biasa dipraktikkan dinegara kita di
dalam memilih kontraktor yang layak untuk satu-satu projek.
4. Ada beberapa kaedah memanggil tawaran. Nyatakan tiga kaedah tersebut.
5. Pada pendapat anda tawaran apakah yang sesuai untuk projek pembinaan
yang mudah terutamanya projek-projek yang dijalankan oleh pihak
kerajaan.
6.. Nyatakan sekurang kurangnya lima jenis borang yang biasa digunakan
dalam proses menender
7. Berapa lamakah jangka masa tawaran diiklankan.

8. Apakah kegunaan peti tawaran didalam proses menender?

9. Lengkapkan jadual berikut:
Peringkat peringkat
Lembaga Tawaran
Ahli - ahli Bidang Kuasa

10. Kadang-kadang tawaran perlu dibuat semula. Nyatakan sebab sebabnya.

AKTI VI TI 5

ATURCARA TAWARAN

1. Tawaran ialah satu kenyatan yang di keluarkan oleh satu kepada satu pihak
yang lain untuk melaksanakan suatu kerja disamping mendapatkan
persetujuan dari pihak yang berkenaan.

2. Tawaran untuk kerja-kerja melebihi RM50 000 dan terbuka untuk semua
kontraktor-kontraktor yang berdaftar di Pusat Khidmat Kontraktor.
Sebut harga untuk kerja-kerja kurang daripada RM 50 000 dan biasanya
bagi memenuhi kerja-kerja segera, kerja undi dan kerja inden. Hanya
dibuka untuk kontraktor bumi putra sahaja.

3. Tawaran terbuka, tawaran terhad, tawaran terpilih, tawaran pra kelayakan
dan tawaran perundingan.

4. Iklan di akhbar tempatan, notis di papan kenyataan tawaran majikan dan
surat mempelawa tawaran

5. Tawaran yang sesuai adalah tawaran terbuka kerana projek pembinaan yang
mudah adalah sesuai bagi kontraktor-kontraktor yang baru dan kurang
berpengalaman

6. Borang borang yang biasa digunakan dalam proses menender adalah :
Borang perlantikan Jurukur Bahan
Borang jaminan keselamatan
Borang Kontrak Setara
Borang perlantikan kontraktor kecil dan Pembekal bahan
Borang projek semasa untuk penender
Dan lain-lain seperti dalam nota
7. Apabila tarikh tutup tawaran seperti yang dinyatakan didalam iklan tawaran

8. Peti tawaran digunakan untuk memasukkan dokumen tawaran yang telah
dihantar oleh pihak kontraktor.

MAKLUMBALAS 5

ATURCARA TAWARAN
9.
Peringkat Lembaga
Tawaran
Ahli - ahli Bidangkuasa
Lembaga Tawaran
Peringkat Pesekutuan
Pengarah
JKR,UPEN
Untuk tender
peringkat
persekutuan dan
melebihi RM
250,000.00
Lembaga Tawaran
peringkat Negeri
Setiausaha
kerajaan, Pengarah
JKR, pegawai
kewangan
Untuk tender
peringkat negeri
sahaja
Lembaga Tawaran
peringkat Daerah
Setiausaha
kerajaan, pegawai
kewangan
Untuk tawaran
sebutharga tidak
melebihi RM
10,000.00

10. Tawaran perlu dipanggil semula kerana :
Harga yang ditawarakan terlalu tinggi atau terlalu rendah
Terdapat kesilapan dalam dokumen tender
Tiada peruntukan kewangan


ATURCARA TAWARAN

Syabas .!!! Anda telah menghampiri kejayaan. Sila cuba semua soalan soalan
dalam penilaian kendiri ini dan semak jawapan anda pada maklumbalas yang
disediakan. Sekiranya ada masalah , berbincanglah dengan pensyarah anda. Semoga
anda berjaya

SOALAN 1

Terangkan dengan ringkas tentang tawaran pra kelayakan dan tawaran perundingan serta
nyatakan dua perbezaan utama antara dua tawaran ini.

SOALAN 2

Terangkan proses-proses pembukaan dan penelitian tawaran oleh jawatankuasaPembukaan
tawaran setelah penutupan tawaran.

SOALAN 3

Lembaga Tawaran bertanggungjawab untuk menganugerahkan tawaran kepada kontraktor
yang berjaya memenuhi kriteria kretiria pemilihan. Apakan kriteria criteria tersebut.


ATURCARA TAWARAN

SOALAN 1

Dua perbezaan adalah :
a. Tawaran Pra Kelayan diiklankan manakala tawaran
perundingan tidak diiklankan.
b. Pemilihan kontraktor melalui tawaran pra kelayakan
berdasarkan maklumat-maklumat yang diisi dalam
borang pra kelayakan manakala tawaran perundingan
pula kontraktor dipilih berdasarkan pengalaman, rekod
kerja, kedudukan kewangan tanpa perlu bertanding
dengan kontraktor-kontraktor yang lain.

SOALAN 2

Setelah tarikh tutup tawaran Ahli Jawatankuasa Pembukaan tawaran akan bersidang dan
membuka peti tawaran. Setiap dokumen tawaran akan ditulis nombor siri berdasarkan
jumlah dokumen tawaran yang diterima. Selain daripada itu, Ahli Jawatankuasa akan
menyenaraikan harga yang dikemukakan oleh setiap penender didalam borang khas yang
dikenali sebagai Borang jadual tawaran. Borang jadual tawaran akan diserahkan kepada
satu pihak yang lain untuk dibuat analisa dan penilaian. Satu laporan tawaran disediakan
untuk dikemukakan kepada Lembaga Tawaran untuk membuat pertimbangan pemilihan
kontraktor yang berjaya untuk melaksanakan sesuatu projek.

SOALAN 3

Harga tender yang dicadang oleh penender berbanding dengan anggaran
jabatan
Pengalaman yang ada bagi seseorang penender bagi menyiapkan sesuatu
projek dalam 5 tahun kebelakangan ini.

ATURCARA TAWARAN
Prestasi kerja semasa yang ditunjukkan oleh kontraktor sama ada cemerlang
atau memuaskan berdasarkan kepada laporan dari Pegawai Penguasa atau
Pegawai Penyelia.
Kakitangan yang dilantik oleh penender adalah mencukupi bagi
melaksanakan projek yang ditender.
Faktor-faktor lain yang membantu harga tender adalah seperti penender
mempunyai loji, kuari kilang dan sebagainya.

C 2006/UNIT 6/

NOOR LIDA
KHADIJAH MURNI JKA, POLISAS
1
ATURCARA KONTRAK

ATURCARA KONTRAK
Objektif am: : Mengetahui dan memahami kontrak dari segi prinsip menurut
Akta Kontrak, perhubungan dengan tawaran, jenis-jenisnya, ciri,
keperluan, kebaikan dan keburukannya, perbezaan di antara sub-
kontrak dinamakan dan pembekal dinamakan, perbezaan di
antara kontraktor kecil dan kontraktor kecil dinamakan serta
jenis-jenis borang kontrak setara.

Mentakrifkan kontrak dari segi kontrak binaan.
Mengenalpasti prinsip-prinsip kontrak yang sah di sisi undang-undang
menurut Akta Kontrak 1950 (pindaan 1974).
Menerangkan perhubungan secara am di antara kontrak dan tawaran.
Menerangkan dan membezakan jenis, ciri, keperluan, kebaikan dan
keburukan perolehan (procurement).
Mentakrifkan Sub kontraktor Domestik, Sub Kontraktor Dinamakan
dan Pembekal Dinamakan.
Membezakan antara Sub kontraktor Domestik dan Sub Kontraktor
Dinamakan.
Menerangkan jenis-jenis borang Kontrak Setara yang biasa digunakan
untuk kerja di J abatan Kerja Raya.

UNIT 6
C 2006/UNIT 6/

NOOR LIDA
2
ATURCARA KONTRAK

6.0 Pengenalan

Sebelum ini anda telah mempelajari Aturcara Tawaran pada unit 5. Setelah
mendapat gambaran yang terang dan jelas dari unit tersebut, anda tentu akan
mudah memahami hubungan di antara tawaran dan kontrak yang akan dipelajari
nanti. Di dalam industri binaan, tanpa tawaran maka tidak akan wujud kontrak.
Di sini menunjukkan kontrak amat penting bagi memastikan peranan dan
tanggungjawab pihak yang terlibat, kontraktor juga hendaklah menyiapkan
kerjanya dengan sempurna tanpa menjejaskan tahap minimum mutu kerja serta
rekabentuk seperti mana yang dikehendaki oleh pemilik . Ia juga mestilah
menyiapkan kerja mengikut masa yang telah ditetapkan. Pihak pemilik pula
hendaklahlah memberikan segala butiran beserta keterangan yang jelas bagi
memudahkan pihak kontraktor memahami apakah yang dikehendaki serta harga
tawarannya.

6.1 Takrif Kontrak
Kontrak ditakrifkan sebagai satu perjanjian yang terjalin apabila satu pihak
bersetuju untuk menerima tawaran daripada satu pihak yang lain.

Manakala dari segi binaan, kontrak adalah satu perjanjian yang mengikat antara
dua pihak iaitu kontraktor dan pemilik bagi melaksanakan sesuatu kerja. Pihak
kontraktor akan melaksanakan kerja sehingga sempurna dan pihak pemilik akan
bertanggungjawab untuk membuat bayaran terhadap kerja tersebut. Ia dibuat
secara bertulis dengan menggunakan borang yang sah.

INPUT 6A
C 2006/UNIT 6/

NOOR LIDA
3
ATURCARA KONTRAK

6.2 Prinsip prinsip Kontrak
Mengikut Akta Kontrak 1950 (Semakan 1974) terdapat beberapa prinsip kontrak
yang perlu diketahui dalam pengertian kontrak yang sebenarnya.
Antaranya termasuklah :
6.2.1 Tawaran
Mengikut Akta kontrak 1950 (Semakan 1974) Seksyen 2 (A),
tawaran ialah seseorang itu membuat cadangan serta menyatakan
kepada yang berkenaan tentang hasratnya hendak membuat atau
menahan diri dari membuat sesuatu dengan tujuan mendapat
persetujuan dari pihak yang tersebut.

6.2.2 Penerimaan
Mengikut Akta Kontrak 1950 (Semakan 1974) Seksyen 2 (B),
penerimaan ialah apabila cadangan yang dikemukakan oleh pihak
pencadang diterima dan diperkenankan oleh pihak yang menerima
cadangan itu dengan tidak dikenakan syarat syarat yang tertentu.
Penerimaan bersyarat tidak sah dan tidak boleh dikuatkuasakan
mengikut undang-undang kontrak. Sesuatu cadangan apabila
diterima menjadi janji

6.2.3 Balasan
Balasan ialah tindakan yang dilakukan oleh pihak penerima yang
menerima tawaran. Tindakan penerimaan tawaran biasanya
dilakukan sama ada secara lisan, bertulis ataupun secara
perbuatan.

C 2006/UNIT 6/

NOOR LIDA
4
ATURCARA KONTRAK

6.2.4 Niat
Niat yang bertujuan mewujudkan perhubungan di antara kedua-
dua belah pihak yang berkenaan secara jujur, ikhlas serta amanah
dan tidak melanggari serta mematuhi segala syarat yang
dikenakan dalam perjanjian kontrak.

6.2.5 Persetujuan yang sah dari segi undang-undang
Segala perjanjian di antara pihak pencadang dan pihak penerima
hendaklah tidak menyalahi undang-undang kerajaan di mana
kontrak dijalinkan. Perjanjian yang menyalahi undang-undang
kerajaan tidak sah dan tidak boleh dikuatkuasakan mengikut Akta
Kontrak 1950 (Semakan 1974).

6.2.6 Ikatan kontrak boleh dilaksanakan
Sebelum sesuatu kontrak dikuatkuasakan, kedua-dua belah pihak
yang terlibat hendaklah terlebih dahulu memastikan bahawa ikatan
perjanjian nanti tidak terlalu membebankan mana-mana pihak
sehingga boleh membawa masalah kepada sebahagian atau kedua-
dua belah pihak.

6.2.7 Tiada kecacatan bagi kedua-dua belah pihak
Kecacatan bermaksud, rekod atau prestasi pada masa lalu.
Kelalaian kerja, tidak menepati perjanjian, melebihi tempoh had
masa yang telah ditetapkan dan lain-lain lagi adalah sebahagian
daripada kecacatan yang dimaksudkan itu.

C 2006/UNIT 6/

NOOR LIDA
5
ATURCARA KONTRAK

6.3 Perhubungan Kontrak dan Tawaran

Tawaran adalah merupakan satu atur cara untuk menjemput kontraktor-
kontraktor bagi menghargakan tawaran yang dikemukakan oleh pihak pemilik.
Dokumen yang digunakan dipanggil sebagai Dokumen Tawaran.

Apabila harga tawaran tersebut telah dipersetujui di antara pihak pemilik dan
kontraktor maka ikatan kontrak akan dijalinkan dengan menandatangani satu
dokumen lengkap yang dipanggil sebagai Dokumen Kontrak. Dokumen ini
bertujuan untuk menerangkan tanggung jawab setiap pihak yang terlibat dalam
kontrak tersebut.

Adakah cara kita
berjabat tangan ini
dinamakan kontrak?
C 2006/UNIT 6/

NOOR LIDA
6
ATURCARA KONTRAK

6.4 Jenis, Ciri, Keperluan, kebaikan dan keburukan perolehan (Procurement)
Kontrak adalah perlu kerana memandangkan saiz dan kerumitan pengendalian
bangunan-bangunan moden masa kini melibatkan pakar-pakar dan kontraktor
kecil. Berbagai-bagai jenis kontrak digunakan dalam industri pembinaan.
Di antaranya ialah :

6.4.1 Kontrak Jumlah Gumpal Berdasarkan Senarai Kuantiti.
Merupakan jenis kontrak yang biasa digunakan. Pelan disediakan dan
segala butiran kerja dan kuantiti ditentukan dalam dokumen tender
sebelum tender dipelawa. Penender yang menyertai tender akan
menentukan harga untuk butir-butir kerja yang terkandung dalam
Dokumen Tender. Senarai Kuantiti ini mengandungi beberapa pecahan
jumlah harga tender untuk setiap elemen bangunan seperti dinding luar,
dinding dalam, kerangka, tingkap, pintu, tangga, bumbung dan lain-lain.

Kebaikan :
i. Kedua-dua pihak dengan mudah dapat memahami bidang
kerja masing-masing apabila menggunakan kontrak
berdasarkan senarai kuantiti.

ii. Kadar harga yang terkandung di dalam dokumen kontrak
akan menjadikan asas untuk menilai bayaraan kemajuan
kerja yang telah disiapkan oleh kontraktor dan menilai
perubahan kerja.

iii. Kontraktor dapat menggunakan senarai kuantiti untuk
mengira kuantiti bagi membeli bahan binaan.

C 2006/UNIT 6/

NOOR LIDA
7
ATURCARA KONTRAK

iv. Kontraktor juga dapat menentukan sebutharga dari sub
kontraktor.

v. Kontraktor boleh memastikan kerja yang dilakukan
meliputi bidang kontrak.

Kelemahan :
i. Jurukur Bahan dan arkitek mengambil masa yang agak
lama untuk menyiapkan pelan dan senarai kuantiti.
ii. Kontrak ini hanya boleh digunakan jika mempunyai masaa
yang cukup untuk menyediakan dan menyiapkan pelan dan
senarai kuantiti.

6.4.2 Kontrak Harga Gumpal Berdasarkan Lukisan, spesifikasi dan
Jadual kadar harga.
Di dalam kontrak ini, kontraktor dikehendaki melaksanakan kerja untuk
setiap elemen dengan sejumlah wang yang telah ditentukan jumlahnya
(seperti yang telah ditender). Bagi kontrak ini, penender tidak
dibekalkan senarai kuantiti tetapi dibekalkan jadual kadar harga piawai
yang disertakan bersama dalam dokumen tender. Butiran kerja
terkandung di dalaam pelan dan bahan serta cara kerja diperihalkan di
dalam spesifikasi tetapi senarai kuantiti tidak dibekalkan.
Jadual kadar harga akan digunakan sebagai asas untuk menilai bayaran
kemajuan kerja yang telah disiapkan dan juga untuk menilai perubahan
kerja. Jika perubahan kerja (Variation Order) yang wujud tidak
disenaraikan di dalam jadual kadar harga, Jurukur Bahan akan berunding
dengan kontraktor untuk menyetujui satu kadar harga yang sesuai.

C 2006/UNIT 6/

NOOR LIDA
8
ATURCARA KONTRAK

6.4.3 Kontrak Turnkey
Dasar kontrak Turnkey ialah seluruh tanggungjawab terletak kepada
pihak kontraktor bermula dari peringkat perancangan , mereka bentuk
pembinaan dan pengawasan sehingga kepada penyudahan projek dengan
masa yang telah ditetapkan dan harga yang dipersetujui. Terdapat 2
faktor kenapa kontrak Turnkey diperkenalkan :
i. keperluan yang mendesak terhadap projek tertentu
ii. pemilik kekurangan kumpulan pakar.

Kebaikan :
i. Mengurangkan masa perlaksanaan projek. Penjimatan masa
dapat dibuat kerana kontraktor sepenuhnya terlibat di dalam
proses pembinaan bermula dari awal hingga akhir.
i. Penglibatan kontraktor di peringkat awal dapat menjayakan
projek itu lebih berkesan. Kontraktor dapat memberikan
pandangan serta pendapatnya secara sepenuhnya berkaitan
projek pembinaan.
i. Dapat mengurangkan penglibatan pemilik secara terus mengenai
hal-hal yang berkaitan dengan masalah teknikal, kos, masa dan
lain-lain.

Keburukan:
i. Harga bagi sesuatu projek adalah tinggi jika dibandingkan
dengan ystem tradisional.
ii. Boleh menjejaskan penglibatan perunding-perunding tempatan di
mana kebiasaannya kontraktor Turnkey akan melantik
perunding-perundingnya sendiri.

C 2006/UNIT 6/

NOOR LIDA
9
ATURCARA KONTRAK

iii. Kontraktor Bumiputera dan tempatan tidak mampu bersaing
untuk mengambil bahagian kerana ia digunakan bagi projek yang
harga dan pengurusan yang tinggi.

6.4.4 Kontrak Harga Tambah (Cost Reimbursement)
Kontrak Cost Reimbursement dikenali juga sebagai Kontrak Cost Plus.
Kontrak ini bermaksud pembayaran semula segala kos perbelanjaan
yang telah dikeluarkan oleh pihak kontraktor. Ini termasuklah kos
bahan, loji dan buruh yang dipanggil sebagai Wang Kos Prima dan
ditambah dengan pembayaran (fee) untuk menampung keuntungan dan
perbelanjaan pengurusan (overhead). Sesuai untuk projek-projek yang
rumit dan perlu disiapkan segera.

Perbelanjaan pengurusan termasuklah :
Gaji pengurus
Sewa pejabat
Alatan/kelengkapan pejabat
Bil-bil seperti elektrik, telefon, air dan sebagainya
Insuran-insuran
Cukai-cukai
Faedah bank
Elaun-elaun kereta, pengangkutan, perjalanan dan sebagainya

C 2006/UNIT 6/

NOOR LIDA
10
ATURCARA KONTRAK

Kontrak jenis ini terbahagi kepada 3 jenis iaitu :
a) Wang Kos Prima + Yuran Tetap.
Kontraktor dibayar mengikut jumlah kos pembinaan sebenar
dan ditambah dengan kos pengurusan dan keuntungan yang
telah ditetapkan. Kos pengurusan dan keuntungan mesti
telah dipersetujui oleh pihak pemilik dan kontraktor sama ada
secara tender atau perundingan.

Adakah anda keliru? Jangan risau, sila rujuk Jadual 6.1 di
bawah.

Kontrak WKP + Yuran Tetap RM RM
1. Kos Buruh
2. Kos Bahan
3. Kos Kerja Sub Kontraktor
4. Kos Alat Jentera & Loji
Tambah Yuran yang ditetapkan

Kos Projek
39000
59000
10000
2000

110000
15000

125000

Jadual 6.1 : Wang Kos prima + Yuran Tetap

CONTOH 1
C 2006/UNIT 6/

NOOR LIDA
11
ATURCARA KONTRAK

b) Wang Kos Prima + Peratus Yuran .
Kontraktor dibayar mengikut jumlah kos pembinaan sebenar
dan ditambah dengan kos pengurusan dan keuntungan mengikut
peratus yang telah ditetapkan. Kos Pengurusan dan keuntungan
mesti telah dipersetujui oleh pihak pemilik dan kontraktor.
Peratus yuran dikira dari jumlah kos pembinaan sebenar.
Semakin banyak perbelanjaan yang dikeluarkan oleh pemilik
untuk WKP maka kontraktor akan mendapat imbuhan yang
lebih tinggi.
Bagi mendapatkan penerangan yang jelas , anda boleh rujuk
Jadual 6.2 di bawah.

Kontrak WKP + Peratus Yuran RM RM
1. Kos Buruh
Tambah 25 %

2. Kos Bahan
Tambah 10%

Tambah 5 %

4. Kos alat jentera & loji
Tambah 10 %

Kos Projek
40000
10000

60000
6000

10000
500

2000
200

50000

66000

10500

2200

128700

Jadual 6.2 : wang kos prima + peratus yuran
CONTOH 2
C 2006/UNIT 6/

NOOR LIDA
12
ATURCARA KONTRAK

c) Wang Kos Prima + Yuran Sasaran.
Untuk kontrak jenis ini kos sasaran (target cost) bagi sesuatu
pembinaan mestilah dipersetujui oleh pihak pemilik dan
kontraktor. Mempunyai factor insentif kepada kontraktor bagi
menggalakkan penjimatan kos pengurusan dan keuntungan
akan diberi kepada kontraktor sekiranya kos pembinaan sebenar
kurang daripada kos sasaran asal. Sebaliknya kontraktor akan
dikenakan denda/potongan sejumlah wang yang patut diterima
jika kos pembinaan melebihi kos sasaran. Dengan cara ini
kontraktor mempunyai inisiatif untuk menjimatkan kos
pembinaan dan mempercepatkan penyiapan projek bagi
mendapatkan bonus.
Beberapa perkara penting yang mesti dipersetujui dalam
kontrak jenis ini ialah :
Jumlah kos sasaran
Bonus atau denda yang perlu dibayar
Kualiti kerja yang perlu dicapai

Pengiraan bagi kontrak ini lebih
komplek. Sila teliti betul-betul
Jadual 6.3 dan Jadual 6.4 pada
halaman sebelah.
C 2006/UNIT 6/

NOOR LIDA
13
ATURCARA KONTRAK

Kontrak WKP + Kos Sasaran
(Kos Sasaran RM 110,000)

RM

RM
1. Kos Buruh
2. Kos Bahan
4. Kos alat jentera & loji
Yuran yang dirunding
Tambah 20% ke atas RM2000
(RM 110,000 RM 108,000)
38000
58000
10000
2000
15000
400

108000

15400
Kos Projek 123400
Jadual 6.3 : Wang Kos Prima + Kos Sasaran

Kontrak WKP + Kos Sasaran
(Kos sasaran RM 110,000)

RM

RM
1. Kos Buruh
2. Kos bahan
3. Kos kerja Sub Kontraktor
4. Kos alat jentera & Loji
Yuran yang dirunding
Kurang 20% ke atas RM1000
(RM 110000 RM 111000)
41000
58000
10000
2000
15000
(-) 200

111000

14800
Kos Projek 125600
Jadual 6.4 : Wang Kos Prima + Kos Sasaran

CONTOH 3
CONTOH 4
C 2006/UNIT 6/

NOOR LIDA
14
ATURCARA KONTRAK

meneruskan input yang selanjutnya. Anda boleh menyemak jawapan
berdasarkan maklumbalas di halaman berikutnya.
6.1 Mengapakah kontrak binaan penting di dalam Industri binaan ?

6.2 Senaraikan prinsip-prinsip kontrak menurut Akta Kontrak 1950 (pindaan
1974).

6.3 Kontrak dan Tawaran mempunyai hubungan yang rapat. Terangkan
dengan jelas perhubungan tersebut.

6.4 Kontrak jumlah gumpal yang berdasarkan Senarai Kuantiti selalu
digunakan. Walaupun ia mempunyai berbagai kebaikan, namun terdapat
juga kelemahannya. Nyatakan kelemahan tersebut.

6.5 Terangkan DUA (2) faktor mengapa Kontrak Turnkey diperkenalkan.

6.6 Berdasarkan data-data yang diberi di bawah, kirakan Kos Projek bagi
Kontrak Cost Reimbursement :

a) Wang Kos Prima + Yuran Tetap
(Rujuk Jadual 6.1 )

AKTI VI TI 6A
C 2006/UNIT 6/

NOOR LIDA
15
ATURCARA KONTRAK

1. Kos Buruh RM 45000
2. Kos Bahan RM 53000
3. Kos kerja Sub-kontraktor RM 12000
4. Kos Alat Jentera + Loji RM 3000
Yuran ditetapkan RM 10000

b) Wang Kos Prima + Peratus Yuran
(Rujuk Jadual 11.2)

1. Kos Buruh RM 30000
Tambah 25 %
2. Kos Bahan RM 50000
Tambah 10 %
3. Kos kerja Sub Kontraktor RM 15000
Tambah 5 %
4. Kos Alat jentera & Loji RM 3000
Tambah 10 %

C 2006/UNIT 6/

NOOR LIDA
16
ATURCARA KONTRAK

menjawab kesemua soalan dalam Aktiviti 6A
6.1 Kontrak binaan penting kerana ia merupakan satu perjanjian yang
mengikat antara kontraktor dan pemilik bagi melaksanakan sesuatu
kerja di mana Pihak kontraktor mesti melaksanakan kerja sehingga
sempurna dan pihak pemilik akan bertanggungjawab untuk membuat
bayaran terhadap kerja tersebut.

6.2 Prinsip-prinsip Kontrak ialah :
6.2.1 Tawaran
6.2.2 Penerimaan
6.2.3 Balasan
6.2.4 Niat
6.2.5 Persetujuan yang sah dari segi undang-undang
6.2..6 Ikatan kontrak boleh dilaksanakan
6.2.7 Tiada kecacatan bagi kedua-dua belah pihak

6.3 Kontrak dan tawaran mempunyai hubungan yang rapat kerana setelah
tawaran kontraktor menerusi Dokumen Tawaran disetuju terima oleh
pihak pemilik maka satu ikatan kontrak akan dijalinkan selepas itu
dengan menandatangani Dokumen Kontrak.

MAKLUMBALAS 6A

PERHATIAN
C 2006/UNIT 6/

NOOR LIDA
17
ATURCARA KONTRAK

6.4 a) Jurukur Bahan dan arkitek mengambil masa yang agak lama untuk
menyiapkan pelan dan senarai kuantiti.
b) Kontrak ini memerlukan masa yang cukup untuk menyediaka dan
menyiapkan pelan dan senarai kuantiti.

6.5 a) Keperluan yang mendesak terhadap projek tertentu.
b) Pemilik kekurangan kumpulan pakar.

6.6 1. Kos Projek RM 123000

2. Kos Projek RM 118300

C 2006/UNIT 6/

NOOR LIDA
18
ATURCARA KONTRAK

BAGI MENCAPAI MATLAMAT TERSEBUT SILA JAWAB SOALAN-
SOALAN PENILAIAN KENDIRI DI BAWAH.
SILA HUBUNGI PENSYARAH ANDA JIKA ADA SEBARANG
MASALAH.

SOALAN 1

Setiap perlaksanaan untuk projek pembinaan mesti ada ikatan kontrak di antara pemilik
dan kontraktor. Terangkan mengapakah proses ini mesti dilaksanakan.

SOALAN 2

Jelaskan mengapakah terdapat banyak jenis kontrak tersebut di dalam industri
pembinaan.

SEMOGA
BERJAYA
C 2006/UNIT 6/

NOOR LIDA
19
ATURCARA KONTRAK

SUDAH MENCUBA ?
SILA SEMAK JAWAPAN ANDA DAN BANDINGKAN DENGAN JAWAPAN
DI BAWAH.
JAWAPAN 1
Jika tiada ikatan kontrak di antara kontraktor dan pihak pemilik beberapa kemungkinan
akan berlaku iaitu :
i) Kontraktor tidak akan menyiapkan kerja mengikut masa yang telah ditetapkan.
ii) Kontraktor akan menggunakan bahan binaan tidak mengikut spesifikasi yang telah
ditetapkan.
iii) Kontraktor tidak menjalankan kerja dengan sempurna.
iv) Pihak pemilik tidak membuat pembayaran mengikut kemajuan kerja.

JAWAPAN 2
Jenis-jenis kontrak ialah :
i) Kontrak Jumlah Gumpal Berdasarkan Senarai Kuantiti.
ii) Kontrak harga gumpal berdasarkan lukisan, spesifikasi dan jadual kadar harga
iii) Kontrak Turnkey
iv) Kontrak Cost Reimbersement
Terdapat banyak jenis kontrak kerana ia dibuat berdasarkan kesesuai jenis - jenis binaan
yang dijalankan.

TAHNI AH SEKI RANYA ANDA TELAH MENJ AWAB
DENGAN BETUL

C 2006/UNIT 6/

NOOR LIDA
20
ATURCARA KONTRAK

6.5 Pengenalan

Anda tentu telah mengetahui dengan jelas siapa itu kontraktor dari pembelajaran
unit-unit yang telah lepas. Syabas diucapkan. Kontraktor memainkan peranan
yang amat besar di dalam membina dan menyiapkan sesuatu projek pembinaan
mengikut kehendak atau syarat-syarat yang telah dipersetujui dalam Dokumen
Kontrak.. Walaubagaimanapun kontraktor terbahagi kepada 3 kategori iaitu
Kontraktor Utama, Sub kontraktor Domestik dan Sub kontraktor Dinamakan.

6.6 Takrif

6.6.1 Sub kontraktor Domestik
Ialah orang/syarikat yang diambil untuk menjalankan kerja-kerja bagi
pihak kontraktor utama bagi sesuatu penyiapan kerja..
Dipilih sendiri oleh kontraktor utama.
Kerja-kerja yang biasa dilakukan ialah memasang jubin lantai &
dinding, kerja simen, kerja konkrit dan sebagainya
6.6.2 Sub kontraktor Dinamakan
Ialah orang/syarikat yang diambil untuk menjalankan kerja-kerja bagi
pihak kontraktor utama bagi menyiapkan sesuatu kerja.
Biasa diambil untuk menjalankan kerja-kerja khas yang memerlukan
kepakaram seperti kerja cerucuk, pemasangan elektrik, system
penyamanan udara, lif dan sebagainya.

INPUT 6B
C 2006/UNIT 6/

NOOR LIDA
21
ATURCARA KONTRAK
Pembayaran untuk kerja-kerja yang telah siap adalah dibuat oleh
pemilik secara terus kepada Sub kontraktor dinamakan.

6.6.3 Pembekal Dinamakan
Dilantik oleh pemilik/P.P untuk membekalkan bahan dan barang-
barang binaan kepada kontraktor utama dalam sesuatu projek.
Mengikat kontrak dengan kontraktor utama
Biasa dilantik di atas sebab-sebab :
Pemilik mungkin tidak dapat membuat keputusan
bagi sesetengah kerja iaitu kerja kemasan dan
sebagainya
Perubahan jenis barangan di pasaran seperti
kelengkapan elektrik, kertas hiasan dinding dan
sebagainya
Pembekal dapat memastikan bekalan bahan/barang
ada dalam pasaran dan kerja dapat disiapkan
mengikut jadual
Pembekal biasanya dapat menentukan hanya
barangan bermutu sahaja yang digunakan.

C 2006/UNIT 6/

NOOR LIDA
22
ATURCARA KONTRAK

6.7 Perbezaan di antara Sub Kontraktor Domestik dan Sub Kontraktor
Dinamakan

Sub Kontraktor
Domestik
Sub Kontraktor
Dinamakan
Tanggungjawab
kontraktor utama
Tiada ikatan kontrak
secara rasmi
Ada ikatan kontrak secara
rasmi
Bayaran kemajuan kerja Bayaran diperolehi
bergantung kepada
kontraktor utama
Bayaran diperolehi
berdasarkan kerja yang
telah disiapkan
Perlantikan Kontraktor utama pemilik/P.P
Hak kontraktor utama
ke atas tuntutan bayaran
Melalui kontraktor utama Dibayar terus oleh pemilik

6.8 Jenis-jenis Borang kontrak Setara

Borang kontrak Setara yang biasa digunakan oleh Jabatan Kerja Raya ialah JKR
203 Sem.10/83 dan JKR 203A Sem. 10/83

Anda akan memperolehi huraian yang
lebih terperinci tentang fasal fasal
yang terkandung di dalam Borang
Kontrak Setara pada Unit 12
C 2006/UNIT 6/

NOOR LIDA
23
ATURCARA KONTRAK


6.1 Mengapakah sub kontraktor dinamakan diperlukan di dalam industri
pembinaan ?

6.2 Senaraikan jenis-jenis borang yang biasa digunakan oleh Jabatan Kerja
Raya bagi semua kontrak kerajaan.

AKTI VI TI 6B
C 2006/UNIT 6/

NOOR LIDA
24
ATURCARA KONTRAK

menjawab kesemua soalan dalam aktiviti 6B.

6.1 Sub kontraktor Dinamakan diperlukan di dalam industri pembinaan
kerana ia dilantik oleh kontraktor utama untuk menyiapkan kerja-kerja
yang memerlukan kepakaran.

6.2 Borang yang digunakan ialah Borang Kontrak Setara JKR 203
Sem.10/83 dan JKR 203A Sem. 10/83.

MAKLUMBALAS 6B

PERHATIAN
C 2006/UNIT 6/

NOOR LIDA
25
ATURCARA KONTRAK

MASALAH.

SOALAN 1

Huraikan perbezaan di antara sub kontraktor domestik dan sub kontraktor dinamakan dari
sudut tanggungjawab kontraktor utama.

SOALAN 2

Anda ditugaskan untuk mendapatkan Borang Kontrak Setara yang digunakan oleh
Jabatan kerja Raya untuk kegunaan pembelajaran bagi unit yang akan datang.

SEMOGA
BERJAYA
C 2006/UNIT 6/

NOOR LIDA
26
ATURCARA KONTRAK

SUDAH MENCUBA
DI BAWAH.

JAWAPAN 1

Sub kontraktor Domestik dipilih sendiri oleh kontraktor utama dan ikatan kontrak di
antara keduanya secara tidak rasmi di atas persetujuan P.P manakala sub kontraktor
dinamakan dilantik oleh pemilik atau Pegawai Penguasa dan ikatan kotrak dengan
kontrak utama adalah secara rasmi.

JAWAPAN 2
Berdasarkan maklumat yang diperolehi oleh pelajar.

TAHNI AH DAN SYABAS SEKI RANYA ANDA TELAH
MENJ AWAB DENGAN BETUL DAN MEMPEROLEHI MAKLUMAT
YANG DI TUGASKAN

C 2006/UNIT 6/

NOOR LIDA
27
ATURCARA KONTRAK

Hubungan di antara tawaran dan kontrak boleh dirumuskan seperti rajah di
bawah

PERJANJIAN
ATURCA RA
TAWARAN
ATURCARA
KONTRAK
PERUNDINGAN PERTANDINGAN BERDASAR
SENARAI
KUANTITI
HARGA
GUMPALAN
COST
REIMBURSEMENT
TURNKEY
SENARAI
PENUH
TAWARAN
2 PERINGKAT
PENENTUAN,
JADUAL HARGA
DAN LUKISAN
TERBUKA TERPILIH
WANG KOS PRIMA
+
SASARAN YURAN
WANG KOS PRIMA
+
PERATUS YURAN
WANG KOS PRIMA
+
YURAN

C 2006/UNIT 6/

NOOR LIDA
28
ATURCARA KONTRAK

KAEDAH PENGUKURAN KUANTITI


OBJEKTIF

OBJEKTIF AM

Mengetahui kegunaan senarai kuantiti, jenis senarai kuantiti, unit
pengukuran kuantiti, kaedah pengukuran kuantiti, mengenal lukisan sub
struktur dan mengukur kuantiti kerja kerja sub struktur.

OBJEKTIF KHUSUS

Di akhir unit ini pelajar sepatutnya dapat:-

Menerangkan kegunaan kegunaan senarai kuantiti.
Menyenaraikan jenis jenis senarai kuantiti.
Menggunakan unit unit pengukuran kuantiti untuk mengira isipadu,
luas, panjang, bilangan, pasangan dan item.

UNIT 7

INPUT 7

7.0 PENGENALAN

Sebelum kita fikirkan tentang kegunaan senarai kuantiti tentu anda tertanya
tanya apakah yang dikatakan senarai kuantiti ?

Secara amnya, senarai kuantiti adalah satu dokumen yang mengandungi senarai
item binaan berserta kuantiti kuantitinya yang disediakan mengikut prinsip
prinsip yang telah ditetapkan. Dalam senarai kuantiti, item binaan serta
kuantitinya akan disenaraikan dalam satu kertas khas yang dibahagikan kepada
beberapa ruang, iaitu ruang untuk keterangan, ruang untuk kuantiti, ruang untuk
kadar harga dan ruang untuk jumlah harga.

Senarai kuantiti ni
sama ke dengan
senarai nak beli
barang dapur???

Sebenarnya ia adalah sama dengan senarai pembelian untuk membeli keperluan
rumah seperti yang ditunjukkan dalam jadual 7.0 (a) yang mengandungi senarai
barang keperluan berserta dengan kuantiti masing masing. Setelah senarai
tersebut disediakan, anda akan memasukkan kadar harga bagi setiap barang
barang untuk mengetahui anggaran belanjawan keperluan rumah anda.

Bil Perkara Unit Kuantiti Harga RM
1
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.

Beras
Tepung gandum
Gula
Minyak masak
Bawang merah
Bawang putih
Bawang besar
Cili kering
Halia
Kunyit
Lengkuas
Serai
Cili Hidup
Kicap
Sos Tomato
Sos cili
Susu pekat
Susu tepung

kg
kg
kg
kg
kg
kg
kg
kg
kg
kg
kg
kg
kg
botol
botol
botol
tin
kg
50
20
10
10
2
1
3
2
1
1
1
1
1
3
3
3
6
3
1.10
0.75
1.50
1.20
2.00
3.00
3.50
2.00
0.80
0.70
0.60
0.80
2.50
1.75
1.95
1.75
1.50
10.00
55.00
15.00
15.00
12.00
4.00
3.00
10.00
4.00
0.80
0.70
0.60
0.80
2.50
5.25
5.85
5.25
9.00
30.00
Jumlah 178.75

Jadual 7.0 (a) Contoh senarai barang barang keperluan yang biasa
disediakan pada setiap akhir bulan.
Berasaskan prinsip yang sama juga senarai kuantiti disediakan untuk
mendapatkan jumlah pembinaan bangunan cadangan. Contoh muka surat senarai
kuantiti yang lengkap boleh dirujuk pada jadual 7.0 (b). Dalam rajah 7.0 (b)
memaparkan dua perkara utama yang berkaitan dengan senarai kuantiti, iaitu
huraian bagi item binaan dan kuantiti.
Huraian sesuatu kerja perlu ditulis dengan penuh dan jelas supaya dapat
menggambarkan kerja yang sebenar. Kuantitinya diberikan dengan tepat dalam

unit unit yang mudah. Dalam perkataan lain, senarai kunatiti merupakan
perkataan dan bilangan mengenai sesuatu bentuk binaan.

No. Huraian Unit Kuantiti
Kadar Jumlah
Rm Sen Rm Sen

a.

b.

c.

d.

e.

SENARAI NO. 6 DINDING
LUAR

Untuk huraian bagi bahan
bahan dan mutu kerja yang
digunakan bagi senarai ini, lihat
Bahagian B Bahan bahan,
mutu Kerja dan Awalan kepada
semua Tukangan

Konkrit tetulang Gred 25
20mm egregat seperti dihuraikan
didalam tiang pengukuh.

TETULANG ROD KELULI
SEDERHANA seperti yang
dihuraikan

Rod 12 mm garis pusat didalam
tiang pengukuh.

Rod 8 mm ditto sebagai pengikat.

Kotak bentuk kayu tak berketam
13mm tebal pada sisi tiang
pengukuh.

KERJA BATA DARIPADA
BATA BIASA DENGAN
TURAP BERTOLOK seperti
yang telah dihuraikan

Dinding bata setebal setengah
bata diikat dengan tetulang
anyaman seperti yang telah
dihuraikan.

M3

Kg

Kg

M2

M2

30

412

152

288

355

Jadual 7.0 (b) : Jadual senarai kuantiti yang lengkap

7.1 KEGUNAAN SENARAI KUANTITI

Diantara lain lain kegunaan senarai kuantiti adalah :

a. Untuk Mempelawa Tender

Merupakan kegunaan utama senarai kuantiti. Tujuan mempelawa tender
adalah untuk memilih kontraktor yang layak untuk melaksanakan sesuatu
projek yamg dicadangkan.

Kontraktor akan dipelawa untuk membuat tender bagi sesuatu projek yang
dicadangkan. Untuk mendapatkan harga tender , terlebih dahulu penender
penender perlu mengisi kadar harga kepada kuantiti item binaan yang
terdapat didalam senarai kuantiti. Seterusnya mereka akan membuat
Cuba fikirkan .apakah kegunaan senarai kuantiti
dalam industri binaan. Mungkin anda akan mendapat
jawapannya.
Selain dari tujuan membuat
anggaran kos sesebuah
projek binaan ada lagi
beberapa tujuan yang lain

pendaraban bagi mendapatkan kos pembinaan atau harga tender bagi
projek yang dicadangkan.

Senarai kuantiti yang telah dihargakan itu akan dihantar kepada Juru Ukur
bahan untuk membuat penilaian dan pemilihan berdasarkan kepada harga
harga tender yang dikemukakan.

b. Untuk Menyediakan Bayaran Kemajuan

Biasanya dari semasa ke semasa, jurukur bahan akan menyediakan Sijil
Penilaian kemajuan Kerja untuk Bayaran Kemajuan bagi kerja kerja yang
telah disiapkan. Untuk menyediakan sijil ini jurukur bahan perlu menilai
kerja kerja yang telah disiapkan oleh kontraktor dari semasa ke semasa.

Bagi membuat penilaian ini, terlebih dahulu jurukur bahan akan melawat
tapak bina bagi membuat penilaian dan merekodkan kerja kerja yang
telah disiapkan. Berpandukan rekod tersebut, jurukur bahan boleh
mengenal pasti dan mengeluarkan kuantiti dan harga bagi ietm item
binaan yang telah disiapkan dari senarai kuantiti. Kemudia dengan
mencampurkan harga harga tersebut, suatu nilai yang akan dimasukkan
dalam Sijil bayaran kemajuan akan diperolehi.

Tahukah Anda..
Kontraktor yang mengemukan
harga yang berpatutan sahaja
yang layakdipertimbangkan

c. Untuk Menilai Pindaan Kerja

Apabila arkitek atau jururtera mengeluarkan arahan pindaan kerja, jurukur
bahan akan menilai kerja kerja yang terlibat bagi menentukan perbezaan
kos antara kerja asal dan kerja pindaan.
Kos kerja asal boleh diambil daripada senarai kuantiti kerana semua butir
mengenai bahan, buruh, kuantiti dan kadar harga bagi kerja asal boleh
didapati didalamnya.
Kos bagi kerja pindaan boleh dinilai dengan menggunakan kadar harga
daripada senarai kuantiti. Kadar harga ini samada yang asal atau yang
diwajarkan, akan dimasukkan kepada kuantiti kerja kerja pindaan dan
kemudiaa pengiraan akan dibuat.

d. Untuk Memesan dan membeli Bahan bahan

Seperti yang telah diterangkan sebelum ini, kuantiti bagi sesuatu item
binaan yang terdapat dalam senarai kuantiti ialah kuantiti kerja seperti
yang telah siap dibina. Untuk tujuan memesan dan membeli bahan binaan,
kuantiti bahan bahan yang diperlukan boleh didapati dengan
menganalisis kuantiti item binaan yang terdapat dalam senarai kuantiti.

7.2 JENIS JENIS SENARAI KUANTITI

Senarai kuantiti perlu disediakan mengikut susunan yang logik dan mudah
difahami. Untuk mendapat suatu senarai yang tersusun dan mudah
difahami, biasa item binaan dihuraikan dibawah tajuk tajuk yang
berkaitan dengan binaan bangunan, tukang atau operasi.
Cara item binaan itu dihuraikan menentukan jenis senarai kunatiti. Jenis
jenis senarai kuantiti yang biasa didapati adalah seperti berikut :

a. Senarai Kuantiti Mengikut Tukang

Dalam senarai kuantiti jenis ini item binaan disenaraikan mengikut
tukang yang membuat atau mengerjakan binaan tersebut. Cara ini
merupakan kaedah tradisional berdasarkan kaedah pengukuran
setara. Semua item binaan yang berkaitan dengan sesuatu
tukanngan itu disenaraikan dibawah tajuk/nama tukang itu.

Contoh :

Item binaan seperti tingkap dan pintu kayu , daun pintu
Kayu, dinding sekat kayu, jenang dan kambi lantai kayu
Disenaraikan dibawah tajuk tukang tanggam .
Item binaan seperti dinding bata, tiang bata dan lantai bata
disenaraikan dibawah tajuk tukang bata.

Berikut adalah antara senarai tajuk tajuk tukang yang ada
dalam kerja binaan:

e. Senarai Kuantiti mengikut Elemen

Item item binaan disenaraikan mengikut bahagian atau elemen
bangunan. Item binaan yang berkaitan dengan sesuatu bahagian itu
disenaraikan dibawah tajuk atau nama bahagian atau elemen itu.

Tukang konkrit
Tukang gali
Tukang kayu
Tukang bumbung
Tukang Lepa

Contoh :

Secara amnya pecahan pecahan elemen adalah seperti berikut :

a. Elemen cerucuk
b. Elemen Kerja di bawah Aras Kemasan Lantai
c. Elemen rangka
d. Elemen bumbung
e. Elemen tangga
f. Elemen dinding luar
g. Elemen pintu dan tingkap luar
h. Elemen pintu dan dinding dalam dan lain lain.

Elemen Bumbung

Item binaan seperti kekuda,
gelegar bumbung, perabung,
genting, papan tumpu kasau dan
lapis kalis tiris.

Elemen Rangka

Item binaan seperti tiang, rasuk
lantai, rasuk bumbung, lantai
atas, acuan untuk tiang dan
rasuk serta tetulang untuk tiang,
rasuk dan lantai.

PERINGATAN

Pecahan elemen elemen di atas adalah contoh sahaja dan setiap firma
ukur bahan mempunyai sistem pecahan/pembahagian yang tersendiri.

FIKIRKAN..

Cuba buat pembahagian elemen anda sendiri.Adakah sama dengan
kawan kawan anda? Sila minta pandangan pensyarah anda

c. Senarai Kuantiti Penunjuk

Senarai kuantiti yang dipecahkan mengikut elemen atau tukang biasanya
mengandungi huraian mengenai jenis dan kualiti bahan serta kuantiti, jadi
kadang kadang lokasi sebahagian daripada item binaan yang disenaraikan
tidak dapat dipastikan walau pun dengan merujuk pada lukisan yang
lengkap.

Untuk mengatasi masalah ini, nota nota yang menunjukkan lokasi yang
dimasukkan kepada item binaan yang terdapat dalam senarai kuantiti
penunjuk.

d. Senarai Kuantiti Operasi atau Kerja

Dalam senarai kuantiti jenis ini, projek binaan dipecahkan mengikut
operasi sebenar di tapak bina. Pecahan dibuat berdasrkan analisis
rangkaian kerja yang menunjukkan operasi operasi penting.

Penyediaan senarai kuantiti ini melibatkan pelencongan dari kaedah
pengukuran setara. Di sini keperluan buruh dan loji disenaraikan sebagai
suatu kerja atau operasi yang perlu, sementara bahan binaan yang
diperlukan bagi tiap tiap operasi itu disenaraikan secara berasingan.

e. Senarai Kuantiti Peruntukan

Kadang kadang kerana kesuntukan masa, arkitek dan jurutera tidak
sempat menyediakan lukisan kerja yang lengkap yang membolehkan
jurukur bahan menyediakan senarai kuantiti yang tepat sebelum tender


dipelawa. Biasanya dalam keadaan begini jurukur bahan akan
menyenaraikan senarai kuantiti peruntukan.

Kuantiti kuantiti yang terdapat dalam senarai kuantiti jenis ialah kuantiti
kasar dan merupakan kuantiti peruntukan. Apabila kerja sebenar telah
dijalankan, jurukur bahan perlu membuat pengukuran semula di tapak bagi
mendapatkan kuantiti sebenar dan seterusnya membuat penilaian yang
sewajarnya.

7.3 UNIT UNIT PENGUKURAN KUANTITI

Seperti mana yang telah dimaklumkan, penyediaan senarai kuantiti
melibatkan pengukuran kuantiti item item binaan yang terlibat.
Berpandukan unit unit pengukuran tertentu kuantiti item binaan dapat
dikira.

Unit unit pengukuran ini telah ditetapkan didalam Kaedah Pengukuran
Setara. Unit unit berikut adalah digunakan didalam menyatakan kuantiti:

Ukuran Unit
1. Panjang
2. Luas
3. Isipadu
4. Berat
5. Bilangan
6. Mata benda kerja yang tidak
dapat diukur dengan mana
mana unit ukuran.
Meter panjang
Meter persegi
Meter padu
Kilogram
Nombor
Item


Proses pengukuran kuantiti melibatkan penggunaan borang yang tertentu,
salah satunya adalah Borang Dimensi. Bagaimanakah ukuran yang
diambil hendak dicatitkan didalam borang tersebut mengikut unit yang
dikehendaki.

Unit Panjang ( Meter )

0.92

Unit Luas ( Meter Persegi )

0.90
2.45

Unit Isipadu

0.15
0.23
3.00

Cuma satu ukuran sahaja
yang perlu diambil dan
dicatatkan. Di bawah tiap
tiap ukuran yang
dicatatkan itu dilukiskan
suatu garis pemisah
Dua ukuran ( sepasang )
yang perlu diambil dan
dicatatkan. Dibawah tiap
tiap pasang ukuran yang
dicatatkan itu dilukiskan
satu garis pemisah.
Tiga ukuran yang perlu
diambil dan dicatatkan.
Dibawah satu set ukuran
itu dilukiskan satu garis
pemisah.

Unit Bilangan ( Nombor )

6

Sebelum kita bincang tentang kaedah pengukuran kuantiti dengan
menggunakan unit unit pengukuran tertentu, terlebih dahulu kita mengenali
bentuk dan fungsi borang yang digunakan semasa proses mengambil ukuran item
item binaan.

7.3.1: Borang Dimensi.
Borang dimensi adalah borang yang digunakan untuk mencatatkan ukuran
yang diambil daripada lukisan berserta dengan huraian yang berkaitan.
Borang ini direka bentuk mengikut keperluan British Standard 3327 :
1961. Borang Dimensi boleh dibahagikan kepada dua bahagian dimana
tiap bahagian mengandungi empat ruang.

Cuma jumlah bilangan
item binaan yang perlu
dicatatkan. Dibawah
setiapbilangan dilukiskan
satu garis pemisah
Masih ingat lagi?
Apakah borang yang digunakan
untuk membuat pengukuran
kuantiti.


NAMA PROJEK ..
ELEMEN.. NO. LUKISAN

Rajah 7.2.1 : Contoh borang Dimensi
Setiap ruang dalam borang dimensi mempunyai fungsi yang tertentu
Seperti yang ditunjukkan dalam Jadual 7.2.1 .


7.0.2: Kegunaan Ruang ruang di dalam Borang Dimensi.

1

2

3

4 1

2

3

4

Ruang Angkali
Ruang untuk mencatatkan
angka pendaraban jika
terdapat lebih daripada satu
butiran kerja diukur.

Ruang Ukuran
ukuran sebenar yang diukur
atau diambil terus dari
lukisan.

Ruang Hasil Kiraan
hasil pendaraban angka
angka diruang pertama dan
ruang kedua

Ruang Keterangan
Huraian bagi butiran kerja
yang diukur akan ditulis
diruang ini.

Contoh aplikasi penggunaan ruang angkali, ruang ukuran dan ruang hasil kira
kira dalam borang dimensi.

Mencatatkan Ukuran
2.00
1.00
0.50 1.00

Mencatatkan Bilangan
2
2.00
1.00
0.50 2.00

Mencatatkan Tambahan kepada Bilangan
. 2
3
1.00
1.00
0.50 1.50

Catatan ini menunjukkan pengiraan seperti
berikut :
2 .00 1.000.50 = 1.00
Ukuran 2.00 adalah panjang, 1.00 adalah
lebar dan 0.50 adalah dalam

Catatan ini menunjukkan pengiraan
seperti berikut :
2 50 . 0 00 . 1 00 . 2 = 2.00
Tanda ( / ) menunjukkan darab atau kali.
Angka 2 dalam ruang angkali
menunjukkan terdapat tiga butiran yang
serupa.

Catatan ini menunjukkan pengiraan seperti
berikut :
( 2 + 3 ) ( 1.00 50 . 0 00 . 1 ) = 2.00
Tanda nokhtah/titik ( . ) diantara nombor 2
dan 3 menunjukkan tambah.


Secara amnya kemahiran dan kecekapan sangat diperlukan untuk
Membentuk keterangan atau huraian yang lengkap dan dengan
seringkasnya.Ini merupakan aspek pengukuran kuantiti yang paling susah dan
memerlukan penguasaan pengetahuan teknik yang mendalam.

Secara amnya, perkara perkara yang dimasukkan kedalam huraian bagi
sesuatu butiran kerja yang diukur adalah seperti berikut :

a. Nama item binaan yang diukur.
b. Saiz item binaan ( jika unit pengukuran adalah dalam
bilangan, panjang atau luas.
c. Jenis, kualiti dan saiz ( jika ada ) bahan yang digunakan.
d. Sebarang perlakuan atau perbuatan terhadap item binaan
tersebut.
e. Cara item binaan itu diletakkan, disambung dan
dipasangkan di tempatnya.

Perkara perkara yang disenaraikan di atas merupakan panduan kasar
sahaja. Pelajar perlulah menggunakan kebijaksanaan sendiri untuk
memberi butir butir yang lebih lanjut sekiranya perlu.

Anda mungkin telah faham bagaimana untuk menulis
ukuran di dalam borang dimensi. Bagaimana pula cara
menulis keterangan?
Anda jangan risau, ada beberapa panduan untuk
menulis keterangan samada didapati daripada kaedah
pengkuran setara atau pun panduan yang menjadi
amalan biasa jurukur bahan dan mengukur kuantiti.

Keterangan

3
1.20
1.45 F1,F2,F3 ]
0.30

Tanda Lokasi

Pengiraan Sisi

3
1.20
1.45 F1, F2 & F3]
0.30

1.50 Dalam 0.775
1.50 F1a] - 0.320
0.46

Konkrit bertetulang
gred 25 20 mm batu
baur didalam asas
papak
Keterangan ditulis ber-
sebelahan atau atas
sedikit dari pada
ukuran pertama yang
dicatatkan. Ia ditulis
semasa ukuran sesuatu
butiran kerja itu di
ambil.
Bersebelahan dengan
ukuran dicatatkan
lokasi kerja yang di
ukur.
Catatan pada contoh
ini merujuk kepada
pengukuran kerja
konkrit bagi asas
papak jenis F1, F2 &
F3
Konkrit bertetulang
gred 25 20mm
batu baur di dalam
asas pad.
0.455
Sekiranya pengiraan
pendek atau ringkas
perlu dibuat bagi
mendapat sesuatu
ukuran, mestilah
dibuat di sisi sebelah
kanan ruang
keterangan dan bukan
di atas kertas yang
berasingan.
Pengiraan sisi
membolehkan kita
melihat bagaiaman
sesuatu ukuran itu
didapati dan dari mana
puncanya.

Catatan di atas menunjukkan menunjukkan ukuran 0.46 bagi asas F1a dengan
membuat pengiraan pendek yang terdapat pada ruang sebelah kanan ruang
keterangan.

Tanda Kandungan

3 1.20
1.45
0.30

2
1.20
1.20
0.45

1.50
1.50
0.30

3.20
2.10

Konkrit
bertetulang gred
25 20mm batu
baur di dalam asas
pad.
Biasanya untuk satu butiran
kerja beberapa set butiran
terpaksa diambil. Kadang
kadang bilangan ukuran yang di
ambil untuk sesuatu butiran
kerja adalah banyak.

Apabila dicatatkan diatas
borang dimensi, kita akan
mendapat sebaris ukuran
dibawah satu huraian ( rujuk
sebelah ).

Bagi menunjukkan ssesuatu
baris ukuran itu adalah bagi satu
item binaan sahaja, maka satu
garis kandungan menegak
dilukiskan dari atas baris
pertama huraian hingga ke
ukuran yang terakhir.
Selain itu, garis kandungan
boleh juga digunakan untuk
membezakan satu item binaan
dengan item binaan yang lain,
sekiranya terdapat terdapat
lebih daripada satu item binaan
yang diukur dalam satu muka
surat.
Lepaan setebal 20
mm daripada
simen dan pasir
( 1:3 ) seperti yang
dihuraikan.

Huruf Ringkas

Dalam menulis huraian penggunaan huruf ringkas adalah dibenarkan. Ia
bertujuan untuk menjimatkan ruang dan masa . Contohnya perkataan konkrit
boleh ditulis sebagai konk, tebal ditulis sebagai tbl dan panjang ditulis sebagai
pjg. Penggunaan huruf ringkas ini hanya digalakkan untuk perkataan yang
mempunyai huruf ringkas yang seragam sahaja.

Perkataan Ditto

1.20
1.45
1.50

1.20
1.45
1.10

Korekan untuk
asas papak tidak
melebihi 1.50m
dalam, keluarkan
dan sebahagian
daripada bahan
korekan digunakan
untuk meninmbus,
dipadatkan dan
diratakan,
selebihnya
diangkut dan
dibuang ke tempat
lain.
Ditto melebihi
1.50 m tetapi tidak
melebihi 3.00 m
Kadang kadang huraian bagi
satu item binaan adalah sama
dengan huraian item binaan
yang sebelumya. Dalam hal
ini huraian tidak perlu ditulis
sekali lagi. Bagi menjimatkan
, perkataan ditto yang
bermakna sama seperti di
atas boleh digunakan ( Sila
rujuk contoh disebelah ).

Perkataan ditto hanya boleh
digunakan jika huraian yang
sama ditulis dalam ruangan
yang sama dalam satu
halaman. Perkataan ditto tidak
boleh digunakan jika huraian
tersebut ditulis dalam ruangan
yang lain tetapi di halaman
yang sama. Dalam keadaan
ini gunakan ayat seperti telah
dihurakan.

Tiap halaman baru mesti
dimulakan dengan huraian
penuh. Perkataan ditto dan
seperti telah dihuraikan tidak
boleh digunakan sebab belum
ada huraian yang boleh
dirujuk


7.3 KAEDAH PENGUKURAN KUANTITI

Mengenali fungsi ruang dalam borang dimensi merupakan asas
penting untuk membuat pengukuran. Namun ukuran yang diambil
perlulah dicatatkan kedalam kertas dimensi mengikut susunan yang
tertentu.

Ukuran yang dicatatkan hendaklah dalam unit meter, iaitu hampir kepada
dua titik perpuluhan. Jika ukuran daripada lukisan ialah 5465mm, ia diambil
sebagai 5.47m.

Perhatian
Susunan ukuran
tidak boleh diubah
sesuka anda.
Dalam amalan biasa, ukuran
panjang dicatatkan di atas
sekali, ukuran lebar selepas atau
dibawah ukuran panjang dan
diikuti akhirnya dengan ukuran
tebal , tinggi atau dalam.

Sila lihat rajah dimuka surat sebelah .Ukuran ukuran yang dicatatkan
adalah mengikut amalan dan prinsip yang telah diterangkan di atas.

5500 3000

Ukuran bagi rajah A perlulah dicatatkan seperti yang ditunjukkan dibawah:

5.55
2.50

Ukuran bagi rajah B pula hendaklah dicatatkan seperti berikut :

3.00
5.00
1.50

A

B
2
5
0
0

5
0
0
0

1
.
5
0

Ukuran ukuran yang dicatatkan ini
menunjukkan 5.55 ialah ukuran
panjang dan 2.50 ialah ukuran lebar
Ukuran ukuran yang dicatatkan ini
menunjukkan 3.00 ialah ukuran panjang,
5.00 ialah ukuran lebar dan 1.50 ialah
ukuran dalam, tinggi atau lebar.
Bagaimana hendak menggunakan kaedah- kaedah pengukuran
kuantiti untuk mencari isipadu, keluasan, panjang, berat,
bilangan dan perkara perkara yang tiada unit pengukuran

Mencari Isipadu

1.20 Panjang
1.45 Lebar
0.30 Tebal

Sila perhatikan dengan teliti contoh contoh yang diberikan
nanti. Anda tentu tidak menghadapi masalah.
Merujuk jadual ketiga tiga
dimensi iaitu panjang, lebar dan
dalam dicatatkan didalam
ruangan ukuran. Manakala dalam
ruangan keterangan tidak perlu
dicatatkan apa apa dimensi lagi.

Contoh item binaan yang dikira
dalam unit isipadu adalah:

a. Kerja Korekan
Seperti korekan untuk asas papak
dan rasuk tanah.

b. Kerja Konkrit
Seperti kerja konkrit untuk asas
papak, tiang asas dan rasuk tanah.

Pengukuran isi padu untuk dua
butiran kerja di atas
bergantung kepada
kedalaman/ketebalan.
Sekiranya kedalamannya
kurang daripada 300 mm,
maka pengukurannya dalam
unit luas. ( Berdasarkan kepada
Kaedah Pengkuran Setara )

Konkrit tetulang
Gred 25 20mm
batu baur
didalam asas
papak.
Sesuatu item binaan yang berbentuk tiga
dimensi dan mempunyai tiga ukuran asas
iaitu panjang, lebar dan tinggi, dalam
atau tebal. Dalam kaedah pengukuran
kuantiti, ukuran untuk ketiga tiga
dimensi mesti tercatat dalam borang
dimensi, samada dalam ruangan ukuran
atau dalam ruangan huraian.
PERHATIAN !

Mencari Luas

3.20 Panjang
2.10 Lebar

Mencari Panjang

2.40

3.50

Merujuk jadual item binaan yang
diukur dalam persegi, dua
dimensi iaitu panjang dan lebar
dicatatkan dalam ruangan ukuran,
manakala dimensi untuk tebal
dicatatkan bersama keterangan
didalam ruangan keterangan.

Contoh item binaan yang dikira
dalam unit luas adalah:

a. Kerja Korekan
Seperti korekan pembersihan
permukaan.

b. Kerja Acuan
Seperti kerja acuan untuk sisi asas
papak, sisi tiang asas dan sisi
rasuk tanah.

c. Konkrit Pemarasan
Seperti konkrit pemarasan
dibawah asas papak dan rasuk
tanah.

20 mm Tebal
lepaan simen dan
pasir di atas
lantai konkrit.
Bagi item binaan yang unit
ukurannya adalah panjang, ukuran
panjang sahaja perlu dicatatkan
didalam ruang ukuran, manakala
ukuran lebar dan tebal/tinggi/dalam
dinyatakan dalam huraian dalam
ruangan huraian.

Bagi item binaan yang mempunyai
dua dimensi ( panjang dan garis
pusat sahaja ) seperti besi tetulang
dimensi yang perlu dicatatkan
dalam ruangan keterangan hanyalah
garis pusat sahaja.
100 50 mm
tebal kayu
bergergaji yang
diawet untuk
kasau bumbung.

Mencari Bilangan

2
2

Mengukur Item

ITEM

Bagi item binaan yang unit
ukurannya ialah bilangan,
huraiannya mestilah
mengandungi ukuran ukuran
panjang, lebar dan tebal, tinggi
atau dalam. Dalam ruang
ukuran hanya perlu dicatatkan
bilangan atau nombor butiran
yang diukur
100 mm x 100mm
x 12mm Tebal plat
kaki daripada
keluli lembut
mengikut B.S 15
INGAT ..
Bagi unit nombor hanya nombor bulat
sahaja dicatatkan .
Unit item digunakan untuk
mengukur item item binaan
yang tidak dapat ditentukan
kuantitinya menggunakan
unit- unit ukuran seperti
isipadu, luas, panjang atau
bilangan diperingkat
pengukuran.

Penggunaan unit item
biasanya untuk kerja kerja
cerucuk dan juga kerja kerja
pembersihan tapak.
Allow for the
provisionof all
necessary piling
equipment, plant, tools
and ancillary
equipment anf for their
transpotation to site,
handling, assembling,
erecting and
dismantling and
removal off the site
after completion of the
piling operation.

7.4 MENGENAL LUKISAN SUB STRUKTUR BANGUNAN

Elemen bangunan boleh dibahagikan kepada dua bahagian iaitu elemen
sub struktur dan elemen super struktur. Elemen sub struktur bangunan
merupakan struktur struktur bangunan yang berada dibawah atau sebelum
lapisan kemasan lantai tingkat bawah .

Secara umumnya ia berfungsi sebagai penerima dan mengagihkan beban
bangunan ke tanah. Oleh itu struktur ini hendaklah terdiri daripada struktur
yang kuat, kekal dan tahan lama.

Diantara struktur utama di dalam elemen sub struktur sesebuah bangunan
Adalah :
Asas
Tiang asas
Rasuk Tanah
Longkang permukaan
Lantai tingkat bawah

Sebagai pelajar yang telibat dalam industri binaan anda sawajarnya
tahu pembahagian elemen bangunan. Apakah yang anda faham
tentang elemen sub struktur bangunan? Cuba anda fikirkan.
Cuba anda senaraikan item item yang terdapat di dalam elemen
sub struktur sesebuah bangunan.

Rajah 14.2(c) : Rasuk Tanah

Rajah 14.2(b) : Tiang Asas
Rajah 14.2(a) : Tapak Asas

Gambar gambar yang
ditunjukkan mungkin
dapat membantu pelajar-
pelajar mengenali antara
struktur utama didalam
elemen sub struktur.

7.5 MENGENALI DAN MEMAHAMI LUKISAN SUB STRUKTUR

Sebuah lukisan sub struktur akan mengandungi perkara perkara berikut :

Lukisan Pelan
Lukisan yang menunjukkan kedudukan struktur struktur utama elemen
sub struktur seperti Asas dan rasuk tanah dalam bentuk pandangan pelan.
Sila Rujuk Lukisan Sub struktur 7.5 (a) : Pelan Tapak

Lukisan Keratan
Lukisan keratan bagi menunjukkan perincian struktur struktur dalam
elemen sub struktur. Lukisan ini akan menunjukkan secara terperinci dari
segi saiz dan bentuk sesuatu struktur serta lengkap dengan spesifikasinya.
Lukisan ini banyak membantu orang yang mengukur kuantiti memahami
item binaan yang diukur, sebagai contohnya mengetahui nisbah bancuhan
konkrit dan juga kedudukan, jenis dan saiz tetulang yang digunakan
didalam sesuatu struktur. Sila Rujuk Lukisan Sub struktur 7.4 ( b) :
Keratan Tipikal Tapak Asas.

Penentuan
Sebagai mana yang diterangkan di atas penentuan di dalam sesuatu lukisan
adalah penting untuk memberi gambaran tentang sesuatu struktur binaan,
terutamanya perkara perkara yang tidak dapat ditunjukkan didalam
lukisan seperti cara kerja dan kualtiti kerja.

Bagi tujuan mengenali dan memahami lukisan sub struktur,
lukisan ringkas di bawah boleh di jadikan panduan. Pelajar
boleh merujuk kepada lukisan yang sebenar dan lebih kompleks
selepas ini.

7 1 Senaraikan kegunaan kegunaan senarai kuantiti.
7 2 Namakan ruang ruang di dalam kertas dimensi di bawah

1

2

3

4 1

2

3

4

7 3 Terangkan fungsi setiap ruang di atas.
7 4 Apakah fungsi penggunaan huruf ringkas ditto dalam pengukuran kuantiti.
7 5 Terdapat beberapa unit yang digunakan untuk kerja kerja pengukuran
kuantiti. Nyatakan unit unit tersebut.
7 6 Nyatakan unit unit pengukuran yang sesuai untuk kerja kerja berikut :
a. Konkrit bertetulang didalam asas papak
b. 50 mm tebal konkrit pemarasan
c. Korekan tanah permukaan setebal 150mm
d. Korekan untuk asas papak melebihi 1.50 m dalam tetapi
tidak melebihi 3.00 m dalam.
e. 10 mm diameter keluli lembut didalam tiang asas.

AKTIVITI 7

7 1 Kegunaan senarai kuantiti :
1. Menganggarkan kos projek
2. Untuk mempelawa tender
3. Untuk menyediakan bayaran kemajuan
4. Untuk menilai pindaan kerja
5. Untuk memesan dan membeli bahan

7 2 Kegunaan ruang ruang dalam borang dimensi.
1. Ruang 1 Ruang angkali
2. Ruang 2 Ruang ukuran / dimensi
3. Ruang 3 Ruang hasil kiraan
4. Ruang 4 Ruang keterangan

7 3 Fungsi fungsi setiap ruang :
1. Ruang Angkali
Ruang untuk mencatatkan angka pendaraban sekiranya
terdapat lebih daripada satu butiran kerja diukur.
2. Ruang Ukuran
Ruang untuk mencatatkan ukuran sebenar yang diukur atau
diambil dari lukisan.

3. Ruang Hasil kiraan
Ruang untuk mencatatkan hasil pendaraban angka diruang
angkali dan ruang dimensi.

4. Ruang keterangan
MAKLUM BALAS 7

Ruang untuk menulis huraian bagi butiran kerja yang
diukur.

7 4 Fungsi penggunaan ditto dalam pengukuran kuantiti apabila terdapat
huraian dalam ruang keterangan untuk sesuatu item kerja adalah sama
dengan huraian yang sebelumnya. Penggunaan ditto untuk menjimatkan
perkataan supaya tidak mengulangi perkataan yang sama. Walau
bagaimana pun perkataan ditto boleh digunakan hanya dalam satu muka
surat yang sama.

7 5 Unit unit yang digunakan dalam pengukuran kuantiti meter, meter
persegi, meter padu, kilogram, nombor dan item.

7 6 Unit unit pengukuran yang sesuai untuk kerja kerja berikut :
a. Konkrit bertetulang didalam asas papak meter padu
b. 50 mm tebal konkrit pemarasan meter persegi
c. Korekan tanah permukaan setebal 150mm meter persegi
e. Korekan untuk asas papak melebihi 1.50 m dalam tetapi tidak
melebihi 3.00 m dalam meter padu
f. 10 mm diameter keluli lembut didalam tiang asas - kilogram


SOALAN 1

Berpandukan maklumat maklumat di bawah tulis semula cara pengukuran
mengikut kaedah pengukuran kuantiti menggunakan borang dimensi.

Keterangan Kerja Jenis Bil Ukuran ( mm )
P L T/D
Korekan untuk tapak asas
tidak lebih 1.50m dalam
timbus kembali dan
padatkan.

50 mm tebal konkrit alas ( 1
: 6 ) dibawah asas papak.

Konkrit bertetulang ( 1:2:4 _
20mm batu baur ) bagi asas
papak

Konkrit bertetulang ( !:2:4
20mm batu baur ) bagi tiang
asas.

Y20 didalam tapak asas

Y16 didalam tapak asas

Kotak bentuk pada sisi
tapak asas
F1

F2

F1
F2

F1

F2

F1
F2

F1

F2

F1
F2
3

5

3
5

3

5

3
5

3/2/5

5/2/7

3
5
750

900

750
900

750

900

150
225

1005

1170

3000
3600
750

900

750
900

750

900

150
225

1200

1400

230

300

750
950

230
300

PENILAIAN KENDIRI

SOALAN 1

3
0.70
0.70
1.20

5
0.90
0.90
1.40

3
0.75
0.75

5
0.90
0.90

MAKLUM BALAS
Korekan untuk asas papak tidak
melebihi 1.5 m dalam timbus
kembali dan padatkan.

F1]

F2]
50 mm tebal konkrit alas (1:6)
dibawah asas papak.

F1]

F2]

3
0.70
0.70
0.23

5
0.90
0.90
0.30

3
0.15
0.15
0.75

5
0.23
0.23
0.95

Konkrit bertetulang ( 1:2:4
20mm batu baur ) bagi asas
papak.

F1]

F2]
Ditto, tiang asas

F1]

F2]

3
2
5
1.05

5
2
7
1 17

0.90
0.90

3
3.00
0.23

5
3.60
o.30

Y20 mm diameter didalam tapak
asas

F1]

Y16 ditto

F2]

Kotak bentuk pada sisi tapak
asas

F1]

F2]
ATURCARA KONTRAK DAN UKUR BINAAN C2006/UNIT 8/ 1


OBJEKTIF

OBJEKTIF AM


OBJEKTIF KHUSUS

Mengukur kuantiti kerja kerja pemotongan lapisan tanah atas.
Mengukur kuantiti untuk kerja kerja pengorekan tanah.

UNIT 8


INPUT

8.1 PEMOTONGAN LAPISAN TANAH ATAS
Pemotongan Lapisan tanah atas adalah untuk merendahkan aras tanah serta
membuang lapisan tanah atas yang tidak sesuai untuk pembinaan. Biasanya
pemotongan lapisan tanah ini adalah antara 150 300 mm tebal.

Pengukuran kuantiti bagi item kerja ini dikira dalam unit meter persegi dimana
keluasan keseluruhan tapak pembinaan perlu diambil kira. Sebelum memulakan
pengukuran mestilah menentukan sempadan penandaan terlebih dahulu.

Adakah sempadan penandaan telah ditunjukkan didalam
lukisan atau perlu ditentukan sendiri?
Ya, sempadan penandaan adalah ilustrasi pengukur kuantiti
sahaja untuk memudahkan kerja pengukuran nanti.

PERHATIKAN
CONTOH


Berdasarkan rajah di atas sempadaan penandaan adalah ditunjukkan dalam
garisan putus putus.

Perhatikan pula gambar rajah di bawah :

Hanya kawasan didalam penandaan sempadan sahaja yang perlu dipotong tanah
permukaannya.

Sempadan
Penandaan



8.1.1 CARA PENGIRAAN

Berdasar gambar rajah di atas ada dua kaedah mengira keluasan kawasan
pemotongan.

i. Kaedah Pembahagian Kawasan ( Kawasan A + Kawasan B )

Korekan tanah per-
Mukaan, purata dalam
150mm dari aras
tanah. Tanah selebih
nya dibuang dan di-
laraskan permukaan.
10.00
20.00 A ]

5.00
12.00 B ]

20000
1
2
0
0
0

3
0
0
0

15000
A
B


ii. Keseluruhan luas kawasan berlorek

Korekan tanah per-
Mukaan, purata dalam
150mm dari aras
tanah. Tanah selebih
nya dibuang dan di-
laraskan permukaan.
20.00
15.00 Luas keseluruhan ]

Tolak
5.00
3.00 Kawasan berlorek]

8.2 KERJA PENGOREKAN TANAH

Kerja pengorekan tanah yang akan diterangkan dalam unit ini adalah pengorekan
untuk asas papak dan pengorekan untuk rasuk tanah.

8.2.1 PENGOREKAN UNTUK ASAS PAPAK

Pengorekan untuk asas papak adalah diukur dalam unit meter padu dengan
merujuk peringkat kedalaman. Kerja korekan yang paling dalam adalah
1.5 meter. Ini bermakna pengukuran untuk kerja korekan perlu dibuat pada
setiap 1.5 meter dalam.

Contohnya lubang korekan dengan kedalaman 5.50 meter, maka peringkat
pengorekann seperti yang ditunjukkan di bawah.

PERHATIAN
Sebarang penolakan hendaklah dibuat
menggunakan dakwat merah ( ukuran
dan keterangan yang berkaitan)



Aras Tanah

1.5 meter 1

1.5 meter 2

1.5 meter 3

0.5 meter

1.5 meter
3.0 meter
4.5 meter
Korekan untuk asas papak
tidak melebihi 1.5 m
dalam.Padat dan timbus
kembali. Tanah selebihnya
dibuang dan dilaraskan
permukaan

Ditto,melebihi 1.5 m
tetapi tidak melebihi 3.0m
dalam, ditto.

Ditto, melebihi 3.0m
dalam tetapi tidak
melebihi 4.5m dalam,
ditto.

Ditto, melebihi 4.5 m
dalam, ditto.
Pengukuran dan keterangan
hendaklah dibuat mengikut turutan
dari mula hingga selesai korekan.


F1 F2

0.50
0.50
1.25

0.70
0.70
1.50

0.70
0.70
0.10

1
2
0
0

500 x 500
50mm konkrit
pemarasan
Aras tanah
Korekan untuk asas
papak tidak melebihi
1.5 m dalam. Padat
dan timbus kembali.
Tanah selebihnya
dibuang dan dilaraskan
permukaan

F1]
Panjang 500
Lebar 500
Dalam 1200
50
F2 ] 1250

Ditto, melebihi 1.50 m
dalam, ditto.

F2] Dalam 1550
50

1600
Tolak 1500
100
Aras tanah
1
5
5
0

700 x 700
Bagi korekan untuk asas F2 kedalamanya
adalah 1.60 m, iaitu melebihi 1.50 m
dalam.Oleh itu pengukurannya hendaklah
dibuat dalam dua peringkat iaitu pada
kedalaman tidak melebihi 1.5m dan
kedalaman melebihi 1.5m.

Pada kedalaman melebihi 1.5m,
tinggi/dalam yang dicatatkan dalam ruang
ukuran hanyalah 0.10m iaitu baki
kedalaman selepas ditolak jumlah
kedalaman dengan 1.50.


P

F1 F1

F1 F1

1000

Rajah di atas menunjukkan contoh pelan tapak asas dan rasuk tanah.

F1
F2
Pengorekan bagi kawasan berlorek telah
dilakukan semasa pengorekan untuk asas
papak. Dengan itu telah pun merangkumi atau
mengenai bahagian kedua dua bahagian
hujung rasuk tanah.

Oleh itu, kerja penggalian untuk rasuk tanah
yang perlu diambil kira adalah pada bahagian
yang bertanda p sahaja.

Berdasarkan pelan yang ditunjukkan cuba teliti
bagaimana panjang p diperolehi.
1
0
0
0

250 x 350
250 x 350


CARA MENGUKUR PANJANG RASUK

Bagi contoh pengukuran panjang rasuk sila rujuk pelan tapak rasuk di atas.
Panjang yang diberi didalam pelan adalah dari tengah tiang ke tengah tiang.
Sedangkan panjang sebenar rasuk mesti diambil kira dari luar asas ke luar asas
( sebelah dalam ).

Panjang sebenar rasuk
200 x 350 ( lebar x tinggi )
Asas Papak
Panjang dari tengah ke tengah

Panjang 10000
Tolak
2 / / 700 700
9300
Saiz asas

daripada asas

bilzngan asas


Kerja pengorekan untuk rasuk tanah dikira dalam unit meter padu. Oleh itu, selain
daripada ukuran panjang, lebar dan tinggi rasuk perlu juga diambil kira.Bagi
mendapat ukuran lebar dan tinggi rasuk perlulah merujuk kepada pelan tapak
rasuk tanah.

Berdasarkan pelan yang disertakan diatas, lebar dan tinggi rasuk adalah 200 mm x
350 mm. Sekiranya ditunjukkan dalam pelan keratan adalah seperti berikut :

Bagi mengukur tinggi atau kedalaman korekan, perlulah mengambil kira
ketebalan konkrit pemarasan. Bermakna tebal atau tinggi rasuk perlu ditambah
dengan tebal konkrit pemarasan.

4
9.30
0.25
0.40

250
3
5
0

50 mm tebal konkrit
pemarasasan

Korekan untuk rasuk tanah
tidak melebihi 1.5 m dalam.
Padat dan timbus kembali.
Tanah selebihnya dibuang dan
dilaraskan permukaan.

Panjang 9300

Lebar 250

Dalam 350
50
400

Tebal konkrit
pemarasan



OBJEKTI

OBJEKTIF AM

OBJEKTIF KHUSUS

Mengukur kuantiti kerja kerja konkrit pemarasan di bawah asas
papak dan rasuk tanah.
Mengukur kuantiti untuk kerja kerja konkrit bertetulang bagi asas
papak, tiang asas dan rasuk tanah.

UNIT 9

INPUT

9.0 KONKRIT PEMARASAN
Konkrit pemarasan merupakan konkrit alas yang di bina dibawah suatu struktur
bertujuan bagi menyediakan permukaan tanah yang digali ( meratakan lapisan
tanah ) untuk menerima struktur tersebut. Bagi konkrit pemarasan yang
ketebalannya kurang dari 300 mm, hendaklah diukur dalam meter persegi dengan
menyatakan ketebalannya dalam huraian kerja.

9.0.1 Konkrit Pemarasan di bawah Asas Papak

Tiang Asas

Asas Pad

Rajah 9.0( a ) : Pandangan Isometrik konkrit pemarasan di bawah asas papak

50 mm tebal
konkrit
pemarasan
L
P

Gambar rajah dibawah menunjukkan kedudukan konkrit pemarasan di bawah
asas papak dalam bentuk pandangan keratan dan pelan.

KERATAN PELAN

50mm thk. Conc. Blinding
under pad fdn.
2 / F1) Panjang
1.00 1000
1.00
Lebar
1000

2 / F2) panjang
0.80 800
0.80
Lebar
800

50 mm Tebal konkrit
pemarasan
panjang

L
e
b
a
r

Bagi konkrit pemarasan dimensi
yang perlu diambil kira adalah
panjang dan lebar asas bagi
mendapatkan luas permukaan
konkrit pemarasan. Perhatikan
contoh di rajah sebelah.

9.0.2 Konkrit Pemarasan di bawah Rasuk Tanah

Rajah 9.0 (b) : Pandangan isometrik konkrit pemarasan di bawah rasuk tanah

Rasuk Tanah

Panjang Rasuk

Rasuk Tanah
Asas Papak Konkrit Pemarasan
Tiang Asas
PELAN PANDANGAN SISI

KERATAN A A RASUK TANAH

50mm thk.
Conc. blinding
Didalam lukisan panjang rasuk tanah adalah
diberi daripada tengah tiang asas ke tengah
tiang asas. Tetapi panjang bagi konkrit
pemarasan dibawah rasuk tanah tidak sama
dengan panjang rasuk tanah.

Sila rujuk rajah di bawah. Perhatikan
kedudukan konkrit pemarasan yang
sebenarnya.
A
A
3
0
0

150

Untuk mengira panjang
konkrit pemarasan, maka
panjang rasuk hendaklah
ditolak dengan tiang asas.

50 mm Tebal konkrit pemarasan

Dibawah rasuk tanah.

F1

F2

Panjang 2000

2 / tolak
1.78
1/A - B
2/A - B 2 / 1/2 / 225 225 2000
0.15 1775

Lebar

150
150

300

Rajah
Pelan Rasuk tanah
Bagi mengukur butiran kerja ini,
cara pengiraan ukuran panjang
ditunjukkan dalam jadual sebelah.

Ukuran lebar pula merujuk kepada
lebar rasuk tanah.

9.1 KERJA KONKRIT BERTETULANG

Pengukuran bagi kerja kerja konkrit hendaklah diukur dalam meter
padu. Nisbah bancuhan perlulah dinyatakan didalam keterangan.

16.2.1 Konkrit Bertetulang di dalam Asas Papak

T L
P

P x L Panjang
KERATAN PELAN

Bagi mengukur isipadu konkrit untuk asas papak ukuran panjang ,lebar dan tebal
asas papak hendaklah diambil kira.Ketiga dimensi tersebut perlu dicatatkan dalam
ruangan ukuran borang dimensi.

Rajah 1.2.5.b :
Pandangan Isometrik `Pad
foundation.

L
e
b
a
r


Konkrit bertetulang ( 1:2 :4
20 mm batu-baur ) di
dalam asas papak.

2 / F1) Panjang

1.00 1000
1.00
0.35 Lebar
1000

Dalam
350

2 / F2 ) Panjang
0.80 800
0.80
0.20 Lebar
800

Dalam
200

Andaikan berdasarkan pelan struktur
terdapat dua jenis asas iaitu F1 dan
F2.

F1
Panjang = 1000
Lebar = 1000
Tebal = 350

F2
Panjang = 800
Lebar = 800
Tebal = 350

Dalam borang dimensi akan
dicatatkan seperti dalam rajah
sebelah.

Pengiraan konkrit untuk asas papak cukup mudah.. kerana
anda hanya perlu mengambil ukuran terus dari lukisan tanpa
perlu membuat pengiraan tambahan.

9.1.2 Konkrit Bertetulang di dalam Tiang Asas

Merupakan struktur yang berbentuk tiang yang berada di dalam tanah (
dari permukaan atas asas hingga ke permukaan tanah )Tingginya diukur
daripada permukaan atas asas hingga ke aras tanah. Manakala panjang dan
lebarnya merujuk kepada pelan keratan.

Dalam borang dimensi dicatatkan seperti berikut :

Konkrit bertetulang ( 1 : 2 : 4
20 mm batu baur ) didalam
tiang asas.

L

P

4/ Panjang
0.23 225

A.T

0.23 A A
1.3

lebar
225
1
3
0
0

225 x 225

Column
Tinggi stump

1300

Rajah 1.2.5.c :
Keratan rentas `Column
Stump.
Keratan A - A

9.1.3 Konkrit Bertetulang di dalam Rasuk Tanah.

Cara mengukur panjang rasuk tanah adalah sama dengan panjang
untuk konkrit pemarasan di bawah rasuk tanah, manakala lebar
dan tebalnya sama dengan ukuran rasuk tanah.
Dalam borang dimensi dicatatkan seperti berikut :

Konkrit bertetulang ( 1 ; 2: 4
20mm batu baur ) di dalam rasuk
tanah

F1 F2

Fdn

Panjang 150 x 300
2 / tolak 2000

1.78
1 / A B
2 / A - B
2 / 1/2 /
225 225 RT
0.15 1775
0.30
lebar 2000
150
150

Tebal

300 300

Pelan Rasuk Tanan
Keratan Sisi

1. Apakah fungsi konkrit pemarasan dan dibahagian struktur yang manakah ia
dibina.

2. Berdasarkan pelan rasuk tanah dan asas papak yang mudah dalam rajah di
bawah. Tunjukkan cara pengiraan panjang untuk konkrit pemarasan dibawah
rasuk tanah.
10000 mm

300 x 300 Tiang Asas
3. Apakah unit yang digunakan untuk kerja kerja berikut:
a. Konkrit untuk tiang asas
b. Konkrit untuk rasuk tanah
c. Konkrit pemarasan dibawah asas papak
d. Konkrit pemarasan di bawah rasuk tanah.

4. Apakah perkara yang perlu diambil kira untuk menentukan samada kerja
konkrit perlu diukur dalam unit meter persegi atau meter padu.

5. Bagaimanakah cara untuk mengukur kuantiti konkrit bertetulang untuk tiang
Asas.

AKTIVITI 9

1. Fungsi konkrit pemarasan untuk menyediakan permukaan tanah sebelum
dibuat pembinaan yang seterusnya. Konkrit pemarasan dibina sebelum
struktur konkrit bertetulang di bina seperti di bawah asas papak dan di
bawah rasuk tanah.

2. Panjang rasuk yang di beri hendaklah di tolak dengan kedua dua tiang
asas. Disebabkan ukuran diberi dari tengah tiang ke tengah tiang, maka
separuh daripada tiang sahaja perlu ditolak. Contohnya :

= 10000 2 x
2
1
x 300 mm
= 10000 - 300
= 700 mm

3. a. meter padu
b. meter padu
c. meter persegi
d. meter persegi

4. Ketebalan struktur konkrit sama ada kurang dari 300 mm atau melebihi
300 mm.

5. Tinggi tiang asas hendaklah diukur dari permukaan atas asas papak hingga
ke paras tanah manakala panjang dan lebarnya hendaklah berpandukan
pada saiznya yang dinyatakan di dalam lukisan.
MAKLUM BALAS

NO. LUKISAN : C2006/PELAN & KERATAN ( 1 )
SOALAN 1
Dengan merujuk lukisan bernombor C2006/PELAN & KERATAN ( 1 ), kirakan
kuantiti keseluruhan kerja konkrit bertetulang dan konkrit pemarasan di bawah
asas papak dan rasuk tanah.

PENILAIAN KENDIRI

SUDAH MENCUBA ?

SILA SEMAK JAWAPAN DENGAN PENSYARAH ANDA !!!!



OBJEKTIF

OBJEKTIF AM

OBJEKTIF KHUSUS
Mengukur kuantiti kerja kerja kotak bentuk bagi asas papak, tiang
dan rasuk tanah.
Mengukur kuantiti untuk kerja kerja tetulang bagi asas papak, tiang
asas dan rasuk tanah.

UNIT 10


INPUT

10.1 KOTAK BENTUK
Adakah anda tahu apa itu kotak bentuk ? Jika jawapannya YA, syabas
diucapkan. Jika TIDAK jangan bersusah hati teruskan mengikuti topik ini.
Semoga terjawab persoalan ini.
Kotak bentuk amat penting di dalam sesuatu pembinaan. Ianya bertujuan untuk
membentuk konkrit kepada bentuk yang dikehendaki. Kotak bentuk pada
bahagian tepi asas diukur dalam unit Meter (M) berdasarkan kepada keterangan
dengan menyatakan klasifikasi kedalamannya.

Permukaan tanah

Konkrit tapak asas

Kotak bentuk

Rajah 10.1a : Keratan rentas tapak asas

Sila perhatikan rajah 17.1a


10.1.1 Kotak Bentuk Bagi Asas Papak

4

W
1 3

2
= 4 keping kotak acuan
L
Pandangan pelan tapak asas Pandangan isometrik tapak asas

Rajah 10.1b

Fwk. To edges & faces of fdn.
n.e. 250mm-500mm high

2 /
1000
F1)

4 / Length
1.00 1000

setiap satu asas mempunyai
4 keping acuan
F1, 2nos.

Formwork to sides of pad foundation.


10.1.2 Kotak Bentuk Bagi Tiang Asas

Formwork To sides of column stump pengukurannya bagi struktur tiang
hendaklah dibuat dalam unit M2.

P x L
PANDANGAN KERATAN PELAN
ISOMETRIK

Swn. Fwk. To sides of column
stump
4 / 225
4 / Length
1.30 1300
0.23
Width
225

1
3
0
0

L
e
b
a
r

panjang


10.1.3Kotak Bentuk Bagi Rasuk Tanah

Bagi rasuk tanah, panjang acuan adalah sama dengan panjang konkrit dan
conrete blinding bagi rasuk tanah, manakala lebar acuan pula sama
dengan kedalaman rasuk tanah. Dan ianya perlu didarabkan dengan dua
permukaan.

Konkrit rasuk tanah

Kotak bentuk

Pandangan isometrik
Rasuk tanah

Kotak bentuk kayu tak berketam
13mm tebal pada sisi rasuk tanah.
2 / 1 / A - B
2 / 2 / A - B Length
1.78 less
2000
0.15 2 / 1/2 / 225 225
1775

Width
300

2 /

2 /
A / 1 - 2 Length

0.78 B / 1 - 2 less 1000
0.15 2 / 1/2 / 225 225
775

dua sisi pada satu beam
dua batang beam Width

150



Bagi rasuk tanah, panjang semasa korekan tidak sama seperti panjang
kotak bentuk kerana untuk kotak bentuk panjang rasuk adalah dari luar
tiang kiri ke luar tiang kanan.

Contoh :

panjang rasuk

200 x 200

200 x 200

Mean gerth

Panjang yang diberikan di dalam pelan adalah mean gerth (dari tengah
tiang ke tengah tiang). Untuk mendapatkan panjang rasuk (dari sisi tiang
ke sisi tiang maka mean gerth tolak
1
/
2
panjang tiang asas.

Panjang = 2 (10.00 2/
1
/
2
/0.20 )

Saiz tiang asas

1
/
2
daripada tiang asas

bilangan 2 sisi tiang asas

bilangan 2 sisi



10.2 Kerja tetulang

Di dalam topik tetulang ini anda mesti betul-betul faham pelan yang diberi.
Pemahaman penting bagi membuat kerja pengukuran kuantiti yang betul dan
tepat.

Bagi membina tapak asas, tiang asas dan rasuk tanah, terdapat 2 jenis tetulang
yang digunakan iaitu :

i. Keluli lembut simbolnya R atau M
ii. Keluli tegasan tinggi simbolnya Y atau H

Tetulang dikira dalam ukuran panjang dan unitnya adalah meter (m).
Penggunaan tetulang-tetulang ini penting untuk menanggung beban-beban
tegangan dan mampatan. Saiz-saiz tetulang yang digunakan menurut BS 5950.

Di dalam topik ini penutup konkrit juga harus diambilkira. Penutup konkrit
adalah merujuk BS 811110. Ianya bertujuan untuk menghalang tetulang-tetulang
daripada gagal semasa kebakaran dan seterusnya mengakibatkan struktur
bangunan lemah. Jadi secara tak langsung struktur ini akan dapat bertahan lebih
lama lagi. Contohnya. Jika rasuk mempunyai penutup konkrit setebal 30mm
maka struktur itu boleh bertahan selama 2 jam di dalam kebakaran.

Untuk membuat pengukuran kuantiti, 4 perkara perlu diambilkira iaitu :-
i. Tebal penutup konkrit
ii. Jenis keluli yang digunakan
iii. Saiz keluli yang digunakan
iv. Bilangan tetulang yang digunakan

Semasa membaca pelan, yang akan anda perolehi hanyalah seperti berikut:-

i. 4 Y 16

saiz keluli yang digunakan 16mm
diameter
jenis keluli tegasan tinggi
4 batang tetulang digunakan



ii. R 12 100 c/c
berjarak 100mm antara tengah
ke tengah tetulang
saiz tetulang 12mm diameter
jenis keluli lembut

Bilangan tetulang yang dikehendaki dengan kaedah c/c atau t/t ialah
dengan mendapatkan panjang struktur dan dibahagikan dengan c/c atau t/t.
Contoh :
Panjang struktur

Bilangan tetulang = Panjang struktur 1
C/C atau t/t
= 650 1
100
= 7.5
= 8 batang tetulang



BENTUK KEGUNAAN PANJANG
Bengkok i. Tapak asas
ii. Tetulang utama
iii.Tetulang utama rasuk
tanah
Keluli lembut
Panjang = P + 2 (5D)

Keluli tegasan tinggi
Panjang = P + 2(5.5D)
(D = garispusat tetulang)

Cangkuk Mencantumkan tetulang-
tetulang yang tidak
cukup panjang.
Keluli lembut
Panjang = P + 2 9D)
Keluli tegasan tinggi
Panjang = P + 2(11D)

Pengikat i. sebagai link pada
tetulang utama tiang
asas.
ii. sebagai stirrup pada
tetulang utama rasuk
tanah.
Uantuk pengikat selalunya keluli
lembut digunakan. Kadangkala
ada juga dari jenis keluli tegasan
tinggi.

X

Y
Panjang = 2 (X) + 2(Y) + 24D



17.2.1 Tetulang dalam Tapak Asas
700

700

Pelan

6Y16

8Y16

Keratan Sisi

Di dalam pelan tapak asas terdapat2 keadaan tetulang iaitu :-
i. Tetulang mendatar
ii. Tetulang menegak

Tetulang ini mesti dikira satu persatu.
Tetulang Mendatar
700

700

8Y16

Penutup Konkrit

Sisi tapak asas = 25mm
Bawah tapak asas = 30mm


Panjang = Bil. Tetulang Panjang asas 2 (penutup konkrit sisi tapak asas) +
2(Bengkok keluli tegasan tinggi)
= 8 0.700 2 (0.025) + 2(5.5)(0.016)
= 8 0.826
= 6.608 m

Tetulang Menegak
700

700

6Y18
Panjang = Bilangan tetulang Panjang asas 2 (penutup konkrit sisi tapak asas) +
2(Bengkok keluli tegasan tinggi)
= 6 0.700 2 (0.025) + 2(5.5)(0.018)
= 6 0.848
= 5.088m



DIMENSI KETERANGAN

8

0.826
16mm garispusat keluli tegasan tinggi
sebagai tetulang utama dalam tapak asas.
F1 mendatar
Panjang = 0.700
- (tolak)
2/0.025 (penutup konkrit) = 0.050
+ (tambah)
2(5.5)(0.016) = 0.176
(bengkok) 0.826

6

0.848

18 mm garispusat keluli tegasan tinggi
sebagai tetulang utama dalam tapak asas.

F1 menegak
Panjang = 0.700
- (tolak)
2/0.025 (pen.konkrit) = 0.050
+ (tambah)
2(5.5)(0.018) = 0.198
(bengkok) 0.848



10.2.2 Tetulang di dalam tiang asas

4Y16 200
24R12
200

Keratan sisi Pelan
Rajah 7.2.b

Tetulang tiang asas ini ada 2 keadaan :-
i. Tetulang utama
ii. Tetulang pengikat atau link

Pembasian tetulang juga perlu ada untuk tiang asas. Kebiasaannya pembasian
ini akan diberi seperti 30D, 20D, 40D dan sebagainya.

Contoh pengiraan (merujuk rajah 7.2.b) :
Tetulang utama 4 Y 16
Panjang = Bilangan tetulang (tinggi tiang + pembasian tetulang + tebal asas
penutup konkrit bawah tapak asas tetulang mendatar tetulang
menegak + bengkok)

1
2
0
0

3
3
0

Penutup konkrit
Sisi tapak atas = 25mm
Bawah tapak atas = 30mm
Sisi tiang asas = 20mm


= 4 1.20 + 30 (0.016) + 0.35 0.030 0.016 0.018 + 5.5 (0.016)
= 4 2.054
= 8.216 meter
Tetulang pengikat link (24 R 12)
Oleh kerana panjang x dan panjang y adalah sama maka hanya dikira sekali
sahaja.
Panjang x = Panjang tiang 2(penutup konkrit sisi tiang)
= 0.200 2(0.020)
= 0.160 meter
Panjang link = Bilangan tetulang 4(panjang x) + 24D
= 24 4(0.160) + 24(0.012)
= 240.352
= 8.348 meter
Di dalam borang dimensi akan dicatitkan seperti berikut :-
DIMENSI KETERANGAN

4

2.054
16mm garispusat keluli tegasan tinggi
sebagai tetulang utama dalam tiang asas.
F1
Panjang = 1.200
+ (tambah)
30(0.016) =0.480
0.350(tapak) = 0.350
5.5(0.016) =0.088
- (tolak)
0.030 (penutup konkrit) = 0.300
0.016 (tetulang datar) = 0.016
0.018 (tetulang tegak) = 0.018
2.054



DIMENSI KETERANGAN

4

2.054
12mm garispusat keluli lembut sebagai
pengikat (link) dalam tiang asas.
F1
Panjang x = 0.200
- (tolak)
2(0.20) =0.040
(penutup konkrit)
0.160

Panjang
4 (0.160) = 0.064
+(tambah)
24 (0.012) = 0.288
(bengkok) 0.352



Sila uji kefahaman anda dengan menjawab soalan soalan berikut sebelum
meneruskan unit yang selanjutnya. Anda boleh menyemak jawapan
berdasarkan maklumbalas dihalaman sebelah.

10.1 Nyakan fungsi penutup konkrit.

10.2 Apakah kegunaan tetulang ?

AKTIVITI 10
MAKLUMBALAS 10


Anda hanya boleh berpindah ke PENILAIAN KENDIRI jika anda dapat menjawab
ke semua soalan dalam aktiviti 7.

JAWAPAN 1

Penutup konkrit adalah bertujuan untuk menghalang tetulang-tetulang daripada
gagal semasa kebakaran dan seterusnya mengakibatkan struktur bangunan lemah.
Jadi secara tak langsung struktur ini akan dapat bertahan lebih lama lagi.

JAWAPAN 2
Penggunaan tetulang-tetulang untuk menanggung beban-beban tegangan dan
mampatan.

PERHATIAN


BAGI MENCAPAI MATLAMAT TERSEBUT SILA JAWAB
SOALAN-SOALAN PENILAIAN KENDIRI DI BAWAH.
MASALAH.

SOALAN 1

Untuk membuat pengukuran kuantiti terdapat beberapa perkara
yang perlu diambil kira. Jelaskan perkara tersebut.



SUDAH MENCUBA ?
SILA SEMAK JAWAPAN ANDA DAN BANDINGKAN DENGAN
JAWAPAN DI BAWAH.

JAWAPAN 1

Untuk membuat pengukuran kuantiti, 4 perkara perlu diambilkira iaitu :-
1. Tebal penutup konkrit
2. Jenis keluli yang digunakan
3. Saiz keluli yang digunakan
4. Bilangan tetulang yang digunakan

C 2006/UNIT 11/

NOOR LIDA
1
SYARAT-SYARAT KONTRAK SETARA

PENGENALAN SYARAT-SYARAT
KONTRAK SETARA

Objektif am: : Mengetahui dan memahami kandungan Borang Kontrak Setara
JKR 203 & JKR 203A, kelebihannya serta menentukan kehendak
Fasal-fasal yang berkaitan iaitu Fasal 1, Fasal 2, Fasal 3, Fasal 5,
Fasal 9 dan Fasal 10.

Menerangkan kandungan kandungan yang terdapat di dalam Borang
Kontrak Setara J KR 203 & J KR 203A.
Menerangkan kelebihan Borang Kontrak Setara.
Menerangkan kehendak kehendak Fasal 1 : Takrif dan Tafsiran.
Menerangkan kehendak kehendak Fasal 2 : Tugas Pegawai Penguasa
dan Wakil Pegawai Penguasa.
Menerangkan kehendak kehendak Fasal 3 : Hak Pegawai Penguasa
untuk mengambil tindakan.
Menerangkan kehendak kehandak Fasal 5 : Arahan Pegawai
Penguasa
Menerangkan kehendak kehendak Fasal 9 : Bahan Dan Mutu Hasil
Kerja
Menerangkan kehendak kehendak Fasal 10 : Bahan-bahan Dan
Barang Tak Pasang.
UNIT 11
OBJ EKTI F
C 2006/UNIT 11/

NOOR LIDA
2

11.0 Pengenalan

Merujuk pada tugasan yang telah diberikan kepada anda pada Unit 6 (Penilaian
Kendiri) tentu anda telah memperolehi Borang Kontrak Setara JKR 203 & JKR
203A. Tahniah diucapkan diatas usaha anda itu. Sekarang marilah kita sama-
sama mempelajari dan seterusnya memahami kehendak-kehendak fasal yang
terkandung di dalam Borang Kontrak ini.

11.1 Kandungan Borang Kontrak Setara
Semua kontrak kerajaan adalah berpandukan kepada borang kontrak Setara 203
Sem. 10/83 dan JKR 203A Sem. 10/83. Di dalam Borang Kontrak Setara ini
mengandungi syarat-syarat kontrak yang mesti dipatuhi dalam perlaksanaan
sesuatu kontrak. Terdapat 56 Fasal di dalam syarat-syarat ini.
Anda hanya akan mempelajari 6 Fasal sahaja di dalam Modul ini manakala
selebihnya akan dipelajari di dalam Modul yang lain.

INPUT
56 Fasal !!!!!!
Macamana nak
ingat nanti ?
Sabar !!!!!!!!
Cuma
6 Fasal
sahaja.
C 2006/UNIT 11/

NOOR LIDA
3

12.2 Kelebihan Borang Kontrak Setara
Borang Kontrak Setara mempunyai banyak kelebihannya, di antaranya ialah :
12.2.1 Bagi melicinkan atau memudahkan perlaksanaan kontrak kerana
semua pernyataan dan penyelesaiannya ada dinyatakan di
dalamnya.
12.2.2 supaya kedua-dua pihak dapat merlaksanakan kerja bagi sesuatu
projek mengikut prosedur-prosedur yang telah ditentukan di dalam
kontrak.
12.2.3 Dengan menggunakannya segala bentuk perselisihan atau
pertikaian semasa kontrak berjalan dapat diselesaikan dengan adil
dan saksama.

12.3 Fasal 1 : Takrif Dan Tafsiran
Sub Fasal (a)
Di dalam kontrak ini terdapat beberapa istilah :
i. Kontrak atau Dokumen Kontrak
Ialah dokumen perjanjian yang mengandungi syarat-syarat tertentu serta
segala butir-butir lanjut mengenai satu-satu projek. Syarat-syarat ini
telahpun dipersetujui oleh kedua-dua pihak antara pihak majikan dan
kontraktor. Lanjutan daripada dokumen-dokumen yang menjadi tender
dan setuju terima tender. Kandungan dalam dokumen tersebut antaranya
adalah :

Anda dikehendaki merujuk Borang Kontrak
Setara semasa pembelajaran & pengajaran
input yang seterusnya. (jika tiada borang
boleh rujuk lampiran yang diberi)
C 2006/UNIT 11/

NOOR LIDA
4

Perkara-perkara perjanjian
Borang tender
Syarat-syarat kontrak dan lampiran
Peruntukan-peruntukan khas syarat-syarat kontrak
Pelan-pelan kontrak
Senarai kuantiti/ringkasan tender
Spesifikasi
Arahan Perbendaharaan
Jadual kadar harga
Surat setuju terima tender

ii. Kontraktor
Ialah orang atau orang-orang atau perkongsian atau firma atau syarikat
yang tendernya untuk kerja itu telah disetuju terima dan yang telah
ditandatangani kontraknya oleh beliau dan termasuk wakil peribadinya,
penggantinya dan mana-mana orang atau kumpulan orang lain yang
kepadanya kontraktor telah menyerah hak atau membuat sub sewa.

iii. J umlah Harga Kontrak
Ialah sejumlah wang yang diperuntukkan untuk kerja itu yang telah
disetujui terima dan ditandatangani kontraknya.

iv. Pegawai Penguasa
Ialah orang yang dilantik oleh majikan dan diberikuasa mutlak untuk
membuat atau bertindak bagi pihak majikan untuk mengeluarkan arahan
atau kelulusan bagi apa-apa kerja kerja tersebut. Beliau hendaklah
menamakan penggantinya dan wakilnya.

C 2006/UNIT 11/

NOOR LIDA
5

v. Wakil Pegawai Penguasa
Ialah mana-mana orang atau orang-orang yang telah diwakilkan kuasanya
atau dibenarkan dari semasa ke semasa oleh P.P untuk menjalankan mana-
mana atau semua kewajipan P.P sebagaimana yang dimaklumkan secara
bertulis kepada kontraktor dari semasa ke semasa.

vi. Tapak Bina
Ialah tanah dan tempat-tempat lain di atas, di bawah atau melaluinya kerja
akan dilaksanakan atau mana-mana tanah atau tempat lain yang
diperuntukkan atau diluluskan bagi kawasan kerja atau untuk apa-apa
maksud sebagaimana yang ditetapkan dengan khususnya dalam Dokumen
Kontrak sebagai sebahagian dari tapak bina.

vii. Kerja
Ialah kerja yang dinyatakan dalam Dokumen Kontrak dan termasuk semua
atau mana-mana bahagian daripada kerja, bahan dan barang di mana jua ia
dikilangkan atau disediakan dan akan digunakan dalam melaksanakan
kontrak dan sama ada ia berada di atas tapak bina atau tidak.

Sub Fasal (b)
Istilah diluluskan atau diarahkan adalah merupakan kelulusan atau arahan
yang dikeluarkan secara lisan terdahulunya oleh P.P dan kemudiannya disahkan
secara bertulis oleh P.P.
Manakala kelulusan atau arahan ialah kelulusan dan arahan yang dikeluarkan
secara bertulis oleh P.P.

C 2006/UNIT 11/

NOOR LIDA
6

11.4 Fasal 2 : Tugas Pegawai Penguasa Dan Wakil Pegawai Penguasa
Sub Fasal (a) : Tugas Pegawai Penguasa
i. Menyelia dan mengawasi perjalanan kerja
ii. Sebagai tempat rujukan atau pertanyaan yang berkaitan dengan kontrak
kerana semua pertanyaan oleh kontraktor hendaklah dibawa kepada
Pegawai Penguasa.
iii. Menentukan kontraktor melaksanakan kerja mengikut kehendak kontrak
serta obligasi kerajaan. Di dalam hal ini P.P mestilah sentiasa :
Menentukan kualiti bahan dan mutu kerja mengikut penentuan kontrak
Menentukan peraturan dan undang-undang Kerajaan Tempatan
dipatuhi
Menentukan kebajikan pekerja yang diambil oleh kontraktor tidak
diabaikan, khususnya dari segi keselamatan dan perlindungan insuran
dan pekerja menerima upah sepatutnya.
Menentukan tempoh perlindungan insuran yang ditetapkan dalaam
kontrak tidak luput semasa perlaksanaan kerja dan mengambil
tindakan melanjutkannya sekiranya kontraktor enggan
Mengawasi kemajuan kerja kontraktor serta mengambil tindakan awal
untuk memberi lanjutan masa atau mengenakan denda dan /atau
menamatkan pengambilan kerja kontraktor.
Menentukan bahawa pihak kerajaan memenuhi tanggungjawaabnya
mengikut kontrak kepada kontraktor seperti :
Kontraktor tidak dihalang dari menjalankan kerjanya
Kelulusan dan keputusan awal diberikan
Pembayaran kepada kontraktor dibuat mengikut tempoh serta
kehendak yang ditentukan dalam syarat-syarat kontrak.

C 2006/UNIT 11/

NOOR LIDA
7

Memberi arahan yang perlu kepada kontraktor bagi
memastikan projek berjalan dengan lancar dan sempurna dari
semasa ke semasa sepanjang tempoh sah kontrak.

Sub Fasal (b) : Tugas Wakil Pegawai Penguasa
i. Bertanggungjawab kepada Pegawai Penguasa.
Dalam melaksanakan tanggungjawab kepada Pegawai Penguasa :
Wakil P.P tidak berhak memberi kelulusan atau
arahankepada kontraktor mengenai perkara-perkara yang
tidak diwakilkan kuasa kepadanya.
Tidak diwakilkan lagi kuasa yang telah diperturunkan
kepadanya.
ii. Menjaga dan menyelia kerja
iii. Memeriksa dan menguji mana-mana bahan atau barang-barang yang akan
digunakan.
iv. Memeriksa dan menguji mutu hasil kerja yang berhubungan dengan kerja.

Sub Fasal (c) : Perwakilan Kuasa Pegawai Penguasa
Pegawai Penguasa dari semasa ke semasa boleh mewakilkan kuasanya kepada
wakil P.P secara bertulis dan satu salinan mengenai penyerahan kuasa kepada
wakil P.P hendaklah diberikan kepada kontraktor untuk pengetahuannya. Surat
perwakilan kuasa dan pemberitahu kepada kontraktor adalah dibuat melalui surat-
surat piawai.
Di dalam sesuatu kontrak, kemungkinan terdapat lebih dari satu wakil P.P.
Pegawai Penguasa boleh mewakil kuasanya kepada satu atau lebih pegawai bagi
pihaknya seperti :

C 2006/UNIT 11/

NOOR LIDA
8

Wakil P.P Utama
Pegawai JKR Daerah atau lain-lain pegawai yang diwakilkan kuasa
untuk menjaga dan menyelia perhubungan dengan pekerja.

Wakil P.P Pakar
Seorang Jurutera Elektrik atau Mekanikal atau lain-lain pegawai
pakar yang diwakilkan kuasa untuk penjagaan dan penyeliaan
kerja-kerja elektrik , mekanikal atau lain-lain kerja pakar atau
pembekalan, sama ada dibawa Sun Kontrak Dinamakan atau Sub
Kontrak Kontraktor sendiri.

Wakil P.P J urukur Bahan
Seorang Jurukur Bahan yang diwakilkan kuasa untuk menjalankan
tugas-tugas Ukur Bahan.

Apa-apa arahan atau kelulusan yang diberi oleh wakil P.P kepada kontraktor
menurut syarat-syarat perwakilan tersebut hendaklah mengikat kontraktor dan
kerajaan sebagaimana ia telah diberikan kepada wakil P.P.

Walaupun P.P telah memberi kuasa kepada wakil P.P tetapi P.P masih ada kuasa
menolak apa jua kerja atau bahan yang telah diluluskan oleh wakil P.P.
Fasal 2 (c) (i).

Jika kontraktor tidak berpuas hati oleh sesuatu sebab dari apa-apa keputusan
wakil P.P, kontraktor adalah berhak untuk merujukkan perkara ini kepada P.P.,
yang seterusnya P.P boleh mengesahkan, mengakaskan atau mengubahkan
keputusan wakil P.P. Fasal 2 (c) (i).

C 2006/UNIT 11/

NOOR LIDA
9

Anda tentu telah memahami kehendak-kehendak Fasal 1 & Fasal 2. Kedua-dua
fasal ini menjelaskan takrif dan tafsiran terhadap istilah-istilah serta menggariskan
tugas-tugas Pegawai Penguasa dan Wakil Pegawai Penguasa.
Mari kita mengetahui syarat syarat yang terkandung di dalam Fasal 3, fasal 5,
Fasal 9 dan Fasal 10 pula. Fahami betul-betul agar anda tidak keliru.

Oh !!!!!!
Ada 3 Fasal
lagi
Anda dikehendaki merujuk Borang Kontrak
Setara semasa pembelajaran & pengajaran
input yang seterusnya. (jika tiada borang
boleh rujuk lampiran yang diberi)
C 2006/UNIT 11/

NOOR LIDA
10

11.5 Fasal 3 : Hak Pegawai Penguasa Untuk Mengambil Tindakan
Sub Fasal (a) (i)
Pada amnya, P.P merupakan seorang pegawai yang ditauliahkan oleh kerajaan
untuk menyelia dan mengawasi perjalanan keseluruhan kerja sesuatu kontrak
projek bagi pihak kerajaan. Pegawai ini akan ditentukan oleh kerajaan di dalam
syarat-syarat kontrak dan akan memberikan arahan-arahan kepada kontraktor dari
semasa ke semasa sepanjang tempoh Perjanjian Kontrak (Arahan Pegawai
Penguasa). Fasal 1(a)(iv) dan 2 (a)

Pegawai Penguasa ditauliahkan untuk membuat keputusan mengenai hal-hal
berkenaan Perjanjian kontrak kecuali hal-hal tertentu yang dinyatakan di dalam
kontrak yang mana ini dikhaskan kepada pegawai yang dinamakan dalam
Lampiran kepada Syarat-syarat Kontrak. Syarat-syarat Kontrak ini adalah untuk
perkara-perkara berkaitan dengan :

Fasal 40 - Ganti Rugi Kerana Tidak Siap
Fasal 43 - Kelambatan dan Lanjutan Masa
Fasal 51 - Penamatan Pengambilan Kerja Kontraktor
Fasal 52 - Kesan Perang dan Gempabumi
Fasal 54 - Timbang Tara

Pegawai yang dikhaskan untuk membuat keputusan mengenai perkara-perkara di
atas pula tertakluk kepada anggaran Nilai Kontrak. (lihat appendix 9A)

C 2006/UNIT 11/

NOOR LIDA
11

Sub Fasal (a) (ii)
Kuasa Pegawai Penguasa untuk mengeluarkan arahan yang berkehendakan
perubahan adalah tertakluk kepada had-had kewangan yang dinyatakan mengikut
Arahan Perbendaharaan No.202. Jika Pegawai penguasa dikehendaki
mengeluarkan sesuatu arahan yang berkehendakkan perubahan di bawah Fasal 24
yang mana melebihi had yang dibenarkan kepadanya, dia perlulah terlebih dahulu
mendapat kelulusan dari pihak-pihak berkuasa kerajaan yang berkenaan.

Sub Fasal (b)
Kontraktor tidak berhak menuntut apa-apa apa-apa kelambatan dan lanjutan masa
atau apa-apa kos atau perbelanjaan tambahan atau apaa-apaa yang berbangkit dari
pematuhan peruntukan-peruntukan syarat-syarat ini.

11.6 Fasal 5 : Arahan Pegawai Penguasa
Sub Fasal (a)
Pegawai Penguasa boleh menurut budi bicaranya yang mutlak dari semasa ke
semasa, mengeluarkan arahan tertentu yang dipanggil Arahan P.P.
Cara / bentuk arahan yang boleh diterima oleh kontraktor adalah dalam bentuk :
i. mengeluarkan pelan-pelan
ii. mengeluarkan butir-butir (details)
iii. arahan-arahan bertulis

Arahan-arahan tersebut meliputi :
Apa-apa perubahan Fasal 24 (a),(b)
- iaitu perubahan/ubahsuai tentang rekabentuk, kualiti atau kuntiti kerja.
Apa-apa percanggahan dalam atau antara Dokumen-dokumen Kontrak

C 2006/UNIT 11/

NOOR LIDA
12
Fasal 8 (b)

Pengalihan dari tapak bina apa-apa bahan atau barang-barang yang telah
dibawa oleh kontraktor ke tapak atau penggantinya dengan apa-apa bahan
atau barang lain.
Penghapusan dan/atau perlaksanaan semula apa-apa kerja yang
telahdilaksanakan oleh kontraktor.
Pembuangan kerja mana-mana orang pekerja yang tidak cekap dan tidak
berkelakuan baik. Fasal 22
Pendedahan untuk diperiksa apa-apa jua kerja yang tertutup.Fasal 9(b)
Pemindahan dan pembaikan apa-apa jua kecacatan pada kerja yang telah
siap. Fasal 45
Apa-apa perkara yang perlu dengan perlaksanaan dan penyiapan kerja.
Apa-apa perkara yang mengenainya P.P diberi kuasa secara nyata oleh
kontrak untuk mengeluarkan arahan.

Sub Fasal (b) : Mematuhi Arahan P.P
Kontraktor dikehendaki dengan serta merta mematuhi semua arahan yang
dikeluarkan oleh Pegawai penguasa.

Jika kontraktor daalam tempoh 7 hari setelah menerima nota bertulis daripada P.P
enggan mematuhi arahan P.P, P.P boleh mengambil bekerja dan membayar orang-
orang lain untuk melaksanakan kerja tersebut. Semua kos yang ditanggung
berhubungan dengan pengambilan kerja itu akan dituntut daripada kontraktor asal.
Ini merupakan satu hutang dan P.P berhak memotong dari mana-mana wang yang
kena dibayar kepada kontraktor.
P.P juga berhak mengenakan tindakan disiplin ke atas kontraktor.

C 2006/UNIT 11/

NOOR LIDA
13

Sub Fasal ( c ) : Arahan P.P hendaklah secara bertulis
Semua arahan P.P hendaklah secara bertulis. Apa-apa arahan yang dikeluarkan
secara lisan tidak boleh terus berkuatkuasa, tetapi haruslah disahkan secara
bertulis oleh kontraktor kepada P.P dalam tempoh tujuh (7) hari selepas menerima
arahan lisan tersebut. Jika tidak dibantah secara bertulis oleh P.P kepada
kontraktor, maka arahan itu berkuatkuasa mulai dari tamat tempoh tujuh (7) hari
yang disebutkan itu.

Jika P.P dalam tempoh tujuh (7) hari selepas memberi arahan secara lisan itu
sendiri mengesahkannya secara bertulis, maka kontraktor tidak diwajibkan
memberi pengesahan seperti tersebut. Arahan ini akan berkuatkuasa mulai dari
tarikh pengesahan P.P itu.

Sub Fasal 5 (d)
Jika pematuhan kepada arahan P.P ini melibatkan perbelanjaan atau kerugian
lebih daripada yang dijangkakan munasabahnya oleh kontraktor dan kontraktor
tidak akan dibayar gantirugi melalui bayaran yang dibuat, kontraktor hendaklah
dalam tempoh satu (1) bulan selepas menerima arahan tersebut, memberi notis

bertulis menyatakan cadangannya hendak menuntut perbelanjaan atau kerugian
beserta anggaran jumlah perbelanjaan dan/atau kerugian.
Namun begitu, segala tuntutan yang tersebut boleh dibuat selain daripada arahan
yang dikeluarkan oleh sebab sesuatu langgaran terhadap kontrak.

C 2006/UNIT 11/

NOOR LIDA
14

11.7 Fasal 9 : Bahan Dan Mutu Hasil Kerja
Sub Fasal (a)
Semua bahan, barang dan mutu hasil kerja yang digunakan dalam kerja itu
hendaklah mengikut jenis dan piawaian seperti yang dinyatakan dalam Senarai
kuantiti dan / atau Spesifikasi.

Kontraktor hendaklah memberi bukti kepada P.P jika diminta berbuat demikian
dengan mengemukakan baucer-baucer atau perakuan ujian dari kilang untuk
membuktikan bahan-bahan dan barang-barang itu mematuhi Spesifikasi itu.

Sub Fasal (b)
Kontraktor hendaklah menjalankan pemeriksaan ke atas apa-apa kerja yang
tertutup, jika dikehendaki oleh P.P secara bertulis. Fasal 5 (a) (iv)

Kontraktor juga hendaklah mengadakan/menjalankan apa-apa ujian ke atas apa-
apa bahan/barang atau ke atas kerja yang telah dilaksanakan jika dikehendaki oleh
P.P secara bertulis.

Jika pemeriksaan/ujian itu menyebabkan penambahan kos atau perbelanjaan di
pihak kontraktor, maka ianya boleh ditambah ke dalam Jumlah Harga Kontrak
(JKH) melainkan jika ia ada peruntukan di dalam kontrak sebagai Wang
Peruntukan Sementara.

Jika pemeriksaan/ujian menunjukkan kerja, bahan atau barang-barang tidak
mengikut kontrak maka tambahan kos tidak boleh dilakukan.

C 2006/UNIT 11/

NOOR LIDA
15

11.8 Fasal 10 : Bahan Dan Barang Tak Pasang
Merupakan bahan-bahan atau barang-barang tak pasang yang diserahkan hantar
atau ditempatkan di atas atau berdampingan dengan tapak bina dan dicadangkan
untuk digunakan dalam tapak bina itu.

Bahan dan Barang Tak Pasang ini tidak boleh dipindah KECUALI untuk
digunakan dalam tapak bina itu melainkan mendapat persetujuan/kebenaran
secara bertulis dari P.P.

Jika sekiranya bahan/barang tersebut telah dibayar oleh kerajaan, maka ianya
adalah menjadi milik kerajaan.

Walaubagaimanapun, kontraktor adalah bertanggungjawab ke atas segala
bahan/barang tersebut dari sebarang kehilangan atau kerosakan.

C 2006/UNIT 11/

NOOR LIDA
16


Dengan merujuk kepada Borang Kontrak Setara JKR 203A Sem.10/83

11.1 Takrifkan perkara-perkara berikut :
i. kontraktor
ii. Jumlah Harga Kontrak
iii. Tapak bina

11.2 Senaraikan perkara-perkara yang terkandung di dalam Dokumen Kontrak.

11.3 Nyatakan 3 (TIGA) tugas Wakil Pegawai Penguasa.

AKTI VI TI 11
C 2006/UNIT 11/

NOOR LIDA
17

menjawab kesemua soalan dalam aktiviti 12.
11.1 i. Kontraktor ialah orang atau orang-orang atau perkongsian
atau firma atau syarikat yang tendernya untuk kerja itu telah disetuju
terima dan yang telah ditandatangani kontraknya oleh beliau dan
termasuk wakil peribadinya, penggantinya dan mana-mana orang
atau kumpulan orang lain yang kepadanya kontraktor telah
menyerah hak atau membuat sub sewa.

ii. Jumlah Harga Kontrak ialah sejumlah wang yang diperuntukkan
untuk kerja itu yang telah disetujui terima dan ditandatangani
kontraknya.

iii.Tapak bina ialah tanah dan tempat-tempat lain di atas, di bawah atau
melaluinya kerja akan dilaksanakan atau mana-mana tanah atau
tempat lain yang diperuntukkan atau diluluskan bagi kawasan kerja
atau untuk apa-apa maksud sebagaimana yang ditetapkan dengan
khususnya dalam Dokumen Kontrak sebagai sebahagian dari tapak
bina.

11.2 Kandungan di dalam Dokemen Kontrak ialah :
Perkara-perkara perjanjian
Borang tender
Syarat-syarat kontrak dan lampiran
Peruntukan-peruntukan khas syarat-syarat kontrak
MAKLUMBALAS 11
C 2006/UNIT 11/

NOOR LIDA
18

Pelan-pelan kontrak
Senarai kuantiti/ringkasan tender
Spesifikasi
Arahan Perbendaharaan
Jadual kadar harga
Surat setuju terima tender

11.3 Tugas-tugas Wakil Pegawai Penguasa
i. Bertanggungjawab kepada Pegawai Penguasa
ii. Menjaga dan menyelia kerja
iii. Memeriksa dan menguji mana-mana bahan atau barang-
barang yang akan digunakan.

11.4 Rujuk nota muka surat 11

C 2006/UNIT 11/

NOOR LIDA
19

MASALAH.

SOALAN 1

Mengikut fasal 5 terdapat beberapa perkara yang membolehkan P.P mengeluarkan
arahan. Jelaskan 6 (ENAM) daripada perkara-perkara tersebut.

SEMOGA
BERJAYA
C 2006/UNIT 11/

NOOR LIDA
20

SUDAH MENCUBA ?
DI BAWAH.

JAWAPAN 1

Rujuk nota mukasurat 11 dan 12

TAHNI AH DAN SYABAS SEKI RANYA ANDA TELAH
MENJ AWAB DENGAN BETUL DAN MEMPEROLEHI
MAKLUMAT YANG DI TUGASKAN


C2006 - Aturcara Kontrak & Ukur Binaan

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

C2006 - Aturcara Kontrak & Ukur Binaan

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like