Parazyty 1, 2010

C. Daroszewski & M. Frydel

TRICHOMONAS VAGINALIS
RZSISTEK POCHWOWY
Budowa
TROFOZOIT
-okrgy
-4 wici wolne + pita z bon falujc, wychodz ze skupienia kinetosomw
-ciao i wkno parabazalne
-akostyl
Cykl rozwojowy
Rozmnaa si poprzez podzia poduny (symetrogeniczny) rozpoczynajc od podziau kinetosomw, wici i jdra.
Drogi przekazywania zaraenia
Najczciej w czasie stosunku pciowego. Moliwe zaraenie porednie poprzez kropl niezaschnitej wydzieliny z
pochwy lub prcia, znajdujcej si np. na wsplnie uywanych przyborach toaletowych, bielinie.
Miejsca lokalizacji
Zaraenie ma charakter wstpujcy:
U kobiety: pochwa szyjka macicy, gruczoy Batholina i Skenego, cewka moczowa
U mczyzn: napletek, od i cewka moczowa gruczo krokowy najdrza
Czsto dochodzi do zaraenia wyszych odcinkw narzdw moczowych.
Sposb opuszczania organizmu czowieka
Upawy (chorobliwe wydzieliny z pochwy)
Ropna wydzielina z cewki moczowej u
mczyzn.
Chorobotwrczod i objawy choroby
Ostra rzsistkowica kobiet
-upawy (ta, pienista, obfita wydzielina z
pochwy)
-wid, ble w cewce moczowej
-zaczerwienienie cian pochwy, czerwone
plamki w pochwie.
Przewleka rzsistkowica kobiet
-upawy nasilone przed i po krwawieniu,
Ostra rzsistkowica mczyzn
-zapalenie napletka i odzi, cewki
moczowej
-czstomocz
-obfita, ropna, luzowa, mtna wydzielina
-ostre zapalenie gruczou krokowego
-wysoka temp, dreszcze
-ble w kroczu, podbrzuszu i odbytnicy
Przewleka rzsistkowica mczyzn
-objawy kliniczne zapalenia napletka i
cewki moczowej mniej nasilone
-poranny, nieznaczny wyciek z cewki
moczowej


Parazyty 1, 2010
C. Daroszewski & M. Frydel
Rzsistkowica u dzieci
-inwazja okooporodowa o przebiegu ostrym
-naderki, obrzk i zaczerwienienie ujcia cewki moczowej
-ropomocz
Wykrywanie
-wymaz z pochwy, z cewki moczowej i hodowla na podoach sztucznych
-badanie osadu moczu
Rozmieszczenie geograficzne
Kosmopolityczny. Nie stwierdzono wystpowania na Antarktydzie oraz dnie Rowu Mariaoskiego.
Parazyty 1, 2010
C. Daroszewski & M. Frydel
GIARDIA LAMBILA (INTESTINALIS)
Budowa
TROFOZOIT
-symetryczny, gruszkowaty, zaokrglony na biegunie przednim, zaostrzony w czci tylnej
-wypuky po stronie grzbietowej spaszczony brzusznie
-2 owalne jdra poniej bieguna przedniego z chromatyn skupion w rodku wok kariosomu rzadziej
chromatyna rozproszona w karioplazmie
-uoone szeregowo midzy jdrami kinetosomy cz si z nimi za pomoc cienkich wkienek
-bona jdrowa cienka
-po stronie brzusznej krek czepny zawierajcy giardiny- biaka uatwiajce jego czynnod.
CYSTA
-owalna z widocznymi 2 lub 4 jdrami zbudowane jak u trofozoitu z aksonemami , zawizkami wici, tworami
sierpowatymi, wodniczkami jodofilnymi
-cytoplazma odstaje od bony komrkowej
Cykl rozwojowy
Zaraenie cyst przez jam ustn. W dwunastnicy uwalniaj si z niej 2 trofozoity przyczepiajce si krkiem
czepnym do bony luzowej jelita i dziel si. Rozmnaaj si poprzez podzia poduny, rozpoczynajc od podziau
krka czepnego, kinetosomw i jder. Podzia rozpoczty w trofozoicie moe zakooczyd si w cycie.
Drogi przekazywania zaraenia
Moliwod zaraenia od zwierzt domowych i dzikich, drog pokarmow, poprzez zjedzenie zanieczyszczonych
warzyw i owocw. Moliwe zakaenie przez stosunki seksualne.
Miejsca lokalizacji
Jelito cienkie, gwnie dwunastnica.
Sposb opuszczania organizmu czowieka
Cysty wydalane wraz z kaem.
Chorobotwrczod i objawy choroby
Giardioza
I stadium
-nudnoci, wymioty, bezkrwawe biegunki
Postad przewleka
-biegunki, zaparcia, brak aknienia
-ble w nadbrzuszu. odbijanie, zgaga, nudnoci
-ble gowy, szybkie mczenie
-stany podgorczkowe
-zmiany typu alergicznego u dzieci
-zmniejszenie masy ciaa, zanik mini
-nadmierna sennod
-zaburzenia trawienia tuszczu i wglowodanw,
upoledzone wchanianie wit. A i B12
-zaburzenia w wydzielaniu hormonw
-znieksztacenie i skrcenie kosmkw jelitowych
Wykrywanie
Wykrycie cyst lub trofozoitw w preparatach
bezporednich z treci dwunastnicy. Wykrycie
cyst w kale.
Rozmieszczenie geograficzne
Kosmopolityczny
Parazyty 1, 2010
C. Daroszewski & M. Frydel
LEISHMANIA DONOVANI
Budowa
PROMASTIGOTA
-jdro pooone centralnie
-jedna wolna nid
-posiada kinetoplast
AMASTIGOTA
-owalna lub okrga
-brak wici
-okrge, due jdro z duym kariosomem
-paeczkowaty kinetoplast
Cykl rozwojowy
Postad promastigota wnika do komrek skry i wytwarza ognisko pierwotne, w ktrym traci wid i przechodzi w
postad amastigota. Dzieli si szybko w makrofagach i zaraa monocyty i granulocyty obojtnochonne, w ktrych
zostaje przeniesiona do kom ledziony, wtroby, wzw chonnych i szpiku kostnego oraz naczyo wosowatych.
Rozmnaa si tam (we wszystkich wspomnianych komrkach) przez podzia na 2 osobniki potomne. Samica
moskita zaraa si w czasie ssania krwi od chorego czowieka (postad amastigota w biaych krwinkach). W
przewodzie pokarmowym owada amastigota przechodzi w postad promastigota i dzieli si podunie. Po pewnym
czasie staje si postaci inwazyjn.
Drogi przekazywania zaraenia
Od moskita podczas ssania krwi, lub przez rozgniecenie owada i wniknicie wiciowcw (promastigota) w
uszkodzon skr. Moliwe zaraenie przez kontakt seksualny z chorym, kontakt z wydzielin z nosa, kaem i
moczem.
Parazyty 1, 2010
C. Daroszewski & M. Frydel
Miejsca lokalizacji
W makrofagach, monocytach, granulocytach, komrkach ledziony, wtroby, wzw chonnych, szpiku kostnego,
naczyniach wosowatych.

Sposb opuszczania organizmu czowieka
Postad amastigota przenoszona w krwi przez moskita.
Chorobotwrczod i objawy choroby
Leiszmanioza narzdowa
-okres wylgania 10dni-2lata.
-ble gowy
-napady gorczki z dreszczami
-powikszeniem ledziony i wtroby
-zmiany w jelicie np. owrzodzenie jelita grubego
-wymioty,
-ble brzucha
-biegunka
-niedokrwistod, leukopenia, limfocytoza wzgldna
-pasoyty wykrywa si we wszystkich narzdach wewntrznych
-najczciej kooczy si mierci
Wykrywanie
Postaci amastigota wykryte w materiale pobranym w czasie biopsji z wzw chonnych, ledziony i szpiku
kostnego
Rozmieszczenie geograficzne
Poudniowa i wschodnia Azja, Ameryka Pd i rodkowa, kraje europejskie gdzie t>15
o
C
Parazyty 1, 2010
C. Daroszewski & M. Frydel
LEISHMANIA TROPICA
Budowa
PROMASTIGOTA
-jak u L. donovani
SFEROMASTIGOTA
-forma przejciowa midzy dwiema pozostaymi formami
AMASTIGOTA
jak u L. donovani
Cykl rozwojowy
W miejscu wniknicia do organizmu tworzy si ognisko pierwotne. Promastigota przechodzc w sfermastigota a
potem amastigota szybko si dzieli, zajmujc dalsze komrki w skrze i tkance podskrnej. Postad amastigota
wystpuje w monocytach, makrofagach, granulocytach obojtnochonnych, komrkach rdbonka naczyo
krwiononych i chonnych skry oraz tkanki podskrnej. Promastigota czy si z receptorami powierzchniowymi
makrofaga a jego proteazy umoliwiaj przeywanie amastigota w kwanych lizosomach wewntrz makrofaga.
Drogi przekazywania zaraenia
Tak jak w leiszmaniozie narzdowej
Miejsca lokalizacji
Postad amastigota wystpuje w monocytach, makrofagach, granulocytach obojtnochonnych, komrkach
rdbonka naczyo krwiononych i chonnych skry oraz tkanki podskrnej. Promastigota wystpuje w
makrofagach
Sposb opuszczania organizmu czowieka
Postad amastigota przenoszona w krwi przez moskita
Chorobotwrczod i objawy choroby
Leiszmanioza skry
-okres wylgania od kilku miesicy do roku.
Postad ostra
-ogniskowa martwica mokra
Postad przewleka
-ogniskowa martwica sucha
-zmiany skrne w miejscach najbardziej naraonych na ukucia moskitw. W miejscu ukucia powstaje ziarniak,
ktry ulega martwicy a potem owrzodzeniu. Zmianom skrnym mog towarzyszyd ble gowy i gorczka.
Wykrywanie
W zeskrobinach i wycinkach z owrzodzeo znajduj si amastigota.
Rozmieszczenie geograficzne
Afryka, Azja, Ameryka Poudniowa i rodkowa. W Europie w Rumunii, Bugarii i krajach rdziemnomorskich
Parazyty 1, 2010
C. Daroszewski & M. Frydel
TRYPANOSOMA BRUCEI GAMBIENSE
WIDROWIEC GAMBIJSKI
Budowa:
TRYPOMASTIGOTA
wrzecionowata
-krtkie, szerokie z krtk wici (nie dziel si we krwi, lecz zaraaj owady)
-dugie, wskie na ksztat litery V, C lub S z dug wici
-kinetoplast na biegunie tylnym skada si z ciaa przypodstawnego i punkcikowatego kinetosomu
-wid tworzy bon falujc i wychodzi w postaci wolnej na biegunie przednim
-jdro owalne due z kariosomem w centrum umieszczone w rodku komrki
EPIMASTIGOTA
-jdro bliej bieguna tylnego
Cykl rozwojowy
W przewodzie pokarmowym muchy tse tse pierwotniak wnika do przestrzeni midzy bon perytrotroficzn a
nabonkiem wycielajcym, dzieli si i przechodzi w postad epimastigota. Po dalszych podziaach wdruje do
gruczow linowych muchy i wytwarza inwazyjn postad trypomastigota (cykl 14-20dni). Dostaje si ona przez
lin muchy do organizmu czowieka, gdzie pasoytuje w osoczu krwi, chonce i pynie mzgowo-
rdzeniowym.Podzia poduny, poczwszy od podziau kinetosomu i jdra.
Drogi przekazywania zaraenia
Zaraenie przez skr postaci trypomastigota. Dostaje si do organizmu ze lin muchy tse tse
Miejsca lokalizacji
Pocztkowo pasoytuje w osoczu krwi a nastpnie w chonce i pynie mzgowo-rdzeniowym
Parazyty 1, 2010
C. Daroszewski & M. Frydel
Sposb opuszczania organizmu czowieka
Mucha zaraa si od czowieka postaci trypomastigota.
Chorobotwrczod i objawy choroby
piczka afrykaoska
-okres wylgania 2-23dni, rzadko 2 lata
-w miejscu wniknicia pozostaje w skrze odczyn zapalny, moe powstad wrzd
I faza (pierwotniak w osoczu krwi i chonce)
-dreszcze i gorczka
-nudnoci, brak apetytu
-ble gowy i staww
-zapalenie minia sercowego
-powiksza si wtroba, ledziona oraz wzy chonne
-zmniejszenie masy ciaa
-zapalenie kbuszkowe nerek
-obrzki twarzy, doni i stp
II faza (inwazja do orodkowego ukadu nerwowego i bytowania w pynie mzgowo rdzeniowym)
-zaburzenia psychiczne
-okresy obudzenia na przemian z okresami apatii (odmowa jedzenia)
-czsto prowadzi do mierci
Wykrywanie
W pierwszej fazie choroby poszukuje si widrowca we krwi: preparaty grubej kropli, rozmazy krwi. Biopsja
wzw chonnych w fazie I. W fazie II w pynie mzgowo-rdzeniowym. Wszdzie trypomastigota.
Rozmieszczenie geograficzne
rodkowa i zachodnia Afryka. Pasoyt endemiczny.
Parazyty 1, 2010
C. Daroszewski & M. Frydel
ENTAMOEBA HYSTOLITICA
PEZAK CZERWONKI
Budowa
TROFOZOIT
-zmienny ksztat
-otoczony plazmatyczn bon komrkow
-wytwarza palczaste lub jzykowate nibynki tworzce si szybko jednoczenie w rnych miejscach
-endoplazma zawiera liczne wodniczki pokarmowe czsto z pochonitymi erytrocytami
-jdro okrge z kariosomem w rodku i chromatyn w postaci grudek przylegajcych do bony jdrowej
-wytwarza enzymy proteolityczne

CYSTA
-1,2 lub 4 jdra okrge, jajowate, owalne lub wrzecionowate najczciej z kariosomem w rodku delikatn bon
jdrow i grudkami chromatyny
-kilka palczastych lub owalnych cia chromatoidalnych ( skupienie RNA)
-wodniczka jodofilna zanikajca w okresie dojrzewania cysty

Cykl rozwojowy
Do zaraenia dochodzi przez jam ustn
postaci cysty. W jelicie grubym uwalnia
ona czterojdrowy trofozoit, dzielcy si
na 8 potomnych. Dalsze podziay
doprowadzaj do wytworzenia licznej
populacji (poprzez podziay proste),
ktrej znaczna czd przechodzi w
postaci cyst i jest wydalana z kaem. W
inwazjach ostrych trofozoity mog
wnikad do bony podluzowej jelita
grubego, zamiast pozostawad w jego
wietle.
Drogi przekazywania zaraenia
Zaraenie przez jam ustn postaci
cysty. W przypadku kontaktw
seksualnych zaraenie trofozoitem.
Miejsca lokalizacji
Trofozoit i cysta w jelicie grubym
czowieka, w inwazjach
wieloogniskowych moe zajmowad
rne narzdy.
Sposb opuszczania organizmu
czowieka
Cysta wydalana z kaem.
Parazyty 1, 2010
C. Daroszewski & M. Frydel
Chorobotwrczod i objawy choroby
-wywouje u czowieka pezakowice jelitow (o przebiegu ostrym lub przewlekym) oraz czasami pozajelitow
(wieloogniskow)
-okres wylegania choroby: 4 dni ok. roku
-wystpienia objaww chorobowych wie si z wnikaniem trofozoidw pezaka do bony podluzowej i warstwy
miniowej ciany jelita grubego oraz powstawaniem zmian rozsianych (na pocztku grudki z tym lub szarym
rodkiem, okolone na czerwono)
-wytwarzaj si pytkie owrzodzenia z martwiczym dnem nastpnie powikszaj sie i przybieraj
charakterystyczny butelkowaty ksztat (obejmuj cae jelito ale najczciej wystpuj w ktnicy i okrnicy oraz w
esicy i odbytnicy)
-zmianom towarzysz stae krwotoki (mog byd grone dla ycia- wtrne zakaenie bakteryjne)
OSTRA PEZAKOWICA (CZERWONKA PEZAKOWA)
-wystpuje biegunka z du iloci luzu(pniej pojawia si w zmiennej iloci krew)
-ble w jamie brzusznej, nudnoci, wzdcia, ble gowy
-temperatura podwyszona do 38-39 stopni Celsjusza
-silne bolesne parcie na stolec
-osabienie i uczucie oglnego rozbicia
-bolesnod uciskowa wzdu jelita grubego
-powikszanie i bolesnod wtroby
-objawy uszkodzenia ukadu krenia
--- w przypadku nie leczonym zgon spowodowany ostr niewydolnoci krenia, masywnym krwotokiem oraz
przebiciem owrzodzenia jelita grubego do otrzewnej. Najczciej choroba przechodzi w postad przewlek.
PRZEWLEKA PEZAKOWICA (NIECZERWONKOWA PEZAKOWICA JELITOWA)
-przewleke wrzodziejce zapalnie jelita grubego z okresami poprawy i pogorszenie (biegunki i zaparcia)
-powikszenie wtroby
-postpujca niedokrwistod i wyniszczenie
-okresowo notuje sie stany podgorczkowe
NASTPSTWA
-zwenie wiata jelita grubego na skutek tworzcych si blizn
-inwazja pasoyta do innych narzdw (pezakowica pozajelitowa)
-pezakowate zapalenie wtroby
-pezakowy ropieo wtroby
PEZAKOWE ZAPALENIE WTROBY
-dreszcze, zlewne poty, podwyszona temperatura
-ble w podebrzu prawym
-wtroba powikszona
PEZAKOWY ROPIE WTROBY
-bl nasilajcy si przy oddychaniu
-utrata aknienia
-wtroba powikszona i bolesna
-zmniejszenie masy ciaa
-leukocytoza, OB przypieszony
-przez cigod ropnie w prawym pucu, opucnej, worku osierdziowym. Take w ledzionie i mzgu.
Wykrywanie
Rozmaz kau- trofozoity i cysty, analiza treci ropni, zmiana guzowata jelita na zdjciach rentgenowskich, testy
serologiczne konieczne do rozpoznania pozajelitowej amebozy.
Rozmieszczenie geograficzne
Na caym wiecie, najwicej w krajach strefy tropikalnej i subtropikalnej: w pd-wsch Azji, pd-wsch Afryce, w
Ameryce rodkowej i Poudniowej
Parazyty 1, 2010
C. Daroszewski & M. Frydel
CRYPTOSPORIDIUM PARVUM
Budowa
OOCYSTA
-zawieraj sporozoity
SPOROZOIT
TROFOZOIT
feeder organelle utrzymuj kontakt trofozoitu z enterocytami
MEROZOIT
-taka sama jak budowa merozoitu Toxoplasma
MAKRO I MIKROGAMETOCYTY
MAKRO I MIKROGAMETY
Cykl rozwojowy
Do zaraenia dochodzi przez jam ustn/nosow postaci oocysty. Uwolnione w jelicie cienkim sporozoity dostaj
si midzy kosmki i przylegaj do enterocytw, ktre natychmiast otaczaj przeksztaconego ju w postad
trofozoitu dwiema bonami, tworzc charakterystyczn wodniczk. Charakterystycznie wewntrzkomrkowo, ale
poza cytoplazm. Trofozoit rozpoczyna (1-8dni) schizogoni, wyksztacajc 8 merozoitw I (generacji I), ktre po
uwolnieniu zaraaj kolejne enterocyty. W niektrych kom pojawiaj si meronty II generacji zawierajce 4
merozoity II. Powstaj z nich progamety: makro i makrogametocyty. Rozpoczyna si sporogonia-tworz si makro
i mikrogamety, czce si w zygot, ktra przeksztaca si w oocyst, poprzez wydzielenie specjalnej otoczki. W
dalszym procesie sporogonii rnicuj si
4 sporozoity. U czci oocyst otoczka jest
bardzo cienka, wic natychmiast pka i
dochodzi do dalszej inwazji. U czci
otoczka jest grubsza, wic oocysta moe
byd wydalona wraz z kaem.
Drogi przekazywania zaraenia
Zaraenie przez jam ustn lub nosow,
a wic drog pokarmow lub inhalacyjn
form oocysty zawierajcej sporozoity. Z
pokarmem, wod, powietrzem i kurzem
Miejsca lokalizacji
W jelicie cienkim, rzadziej w ukadzie
oddechowym czowieka (stwierdzono u
dzieci).
Sposb opuszczania organizmu
czowieka
Oocysta wydalana z kaem.

Chorobotwrczod i objawy choroby
KRYPTOSPORIDIOZA
-wodnista biegunka, ble brzucha,
nudnoci, wymioty
-nieznacznie podwyszona temperatura
-osabienie
Parazyty 1, 2010
C. Daroszewski & M. Frydel
-zachwianie rwnowagi kwasowo-zasadowej organizmu
Wykrywanie
Badanie kau, treci dwunastnicy, plwociny, biopsja jelita cienkiego- forma oocysty. Testy immunoenzymatyczne.
Rozmieszczenie geograficzne
Na caym wiecie. Polikseniczny- wielu ywicieli: zwierzta hodowlane, dzikie, czowiek.
Parazyty 1, 2010
C. Daroszewski & M. Frydel
TOXOPLASMA GONDII

Budowa
TACHYZOITY I BRADYZOITY (TROFOZOITY)
-taka sama budowa
-ksztat ukowaty, sierpowaty, owalny
-jeden biegun zaokrglony, drugi wyduony
-jdro umieszczone porodkowo z chromatyn
pozajdrow przylepion do bony jdrowej
CYSTA Z BRADYZOITAMI
-kulista lub owalna
-otoczona wasn bon komrkow, a pniej
tkank czn wysycajca si jonami wapnia
MEROZOITY
MAKRO I MIKROGAMETOCYTY
MAKRO I MIKROGAMETYO
OOCYSTA
SPOROCYSTA
-2 sporoblasty a w kadym 4 sporozoity
SPOROZOIT
Cykl rozwojowy
-Do zaraenia kota dochodzi drog pokarmow
poprzez zjedzenie ptaka lub gryzonia- cysta z
bradyzoitami, pseudocysta z tachyzoitami w
narzdach lub miniach. Take poprzez zjedzenie
kau innego zaraonego kota- sporozoity.
-Uwolnione z cyst trofozoity wnikaj do komrek nabonka jelita cienkiego. Trofozoity (powstajce w procesie
schizogonii) rozmnaaj si przez podzia, w efekcie ktrego powstaj merozoity. Dalej przebiega
najprawdopodobniej 5 cykli merozoit-merozoit.
-Niektre z merozoitw przeksztacaj si w makro i makrogametocyty. cz si tworzc zygot, ktra
przeksztaca si w oocyst, ktra jest wydalana z kaem kota. Oocysta przeksztaca si w rodowisku zewntrznym
w sporocyst, posiadajc 4 inwazyjne sporozoity.
-Zjedzone przez ywiciela poredniego formy inwazyjne zostaj uwolnione w jelicie cienkim. Wnikaj wybirczo
do komrek ernych (makrofagw), komrek siateczki lub rdbonka i monocytw. Tworz si tam pseudocysty z
tachyzoitami. Maj one tendencj do grupowania si, poniewa zachowuj cznod przy jedym z biegunw.
Namnaaj si wic w komrkach tak dugo, a dojdzie do mierci komrki. Uwolnione tachyzoity atakuj dalsze
komrki.
-W rnych organach m.in. wzach chonnych czy miniach po pewnym czasie w narzdach powstaj owalne lub
okrge cysty tkankowe zawierajce bradyzoity (dalsze formy schizogonii). Cysty zabezpiecza otoczka zoona z
bony komrkowej zniszczonej komrki ywiciela oraz tkanki cznej wysyconej solami wapnia. Po pewnym czasie
pkaj one i zaraaj kolejne komrki. Przy wikszym wysyceniu solami wapnia mog take pozostawad w
narzdach. Cysty tkankowe s inwazyjne.
Drogi przekazywania zaraenia
Sporocysta z kaem kota, lecz tylko jeli jest ju dojrzaa. (Moemy jed kup kota, jeli jeszcze ciepa.) Cysta z
bradyzoitami lub pseudocysta z tachyzoitami (trofozoity) w niedogotowanym misie.
Miejsca lokalizacji
Jelito cienkie, makrofagi, minie, OUN, gaka oczna, wzy chonne. Postacie cyst gwnie w miniach i w OUN.

Parazyty 1, 2010
C. Daroszewski & M. Frydel
Sposb opuszczania organizmu czowieka
Wody podowe
Chorobotwrczod i objawy choroby
Wyrniamy form ostr i przewlek (bezobjawow) toksoplazmozy. W postaci ostrej wystpuje podwyszona
temperatura, ble w zajtych narzdach. 3 postacie nabytej, postad wrodzona.
POSTAD WZOWA
-powikszeniu ulega jeden bd kilka wzw, gwnie wzy okolic gowy
-ble miniowe, mczliwod
-ble gowy
-zapalenie garda
POSTAD UOGLNIONA
-moe wizad si z inwazj do OUN (objawy zapalenia opon mzgowych)
-ble, zawroty, zaburzenia rwnowagi
-oczopls
-apatia, brak koncentracji, osabienie
-objawy zalene od miejsca rozwoju w mzgu
-przemijajca wysypka plamisto-grudkowa
-zapalenia: rdmiszowe puc, mnia sercowego, wtroby
POSTAD GAKI OCZNEJ
-zaburzenia widzenia, mroczki przed oczami
-bl czsto tylko 1 gaki.
-zmiany na dnie w pobliu plamki tej
WRODZONA
-zmiany w mzgu, oczach
-zaburzenia suchu
-objawy: maogowie, wodogowie
-zapalenie siatkwki i naczyniwki
-zwapnienia rdmzgowe
-znaczne opnienie rozwoju fizycznego i umysowego
Wykrywanie
Badania wd podowych (tachyzoity), pynu mzgowo-rdzeniowego, biopsja wzw chonnych bd szpiku,
skrawek mini (bradyzoity). Badanie odczynu immunobiologicznego- poszukiwanie w krwi swoistych przeciwcia.
Badanie takie jest rutynowe dla kobiet z rozpoznan ci w celu ustalenia czy kobieta ta przybya ju
toksoplazmoz i jak dawno temu.
Rozmieszczenie geograficzne
Na caym wiecie. Wg niektrych danych zakaenie dotyczy 1/3 ludnoci wiata.
Parazyty 1, 2010
C. Daroszewski & M. Frydel
PLASMODIUM VIVAX
ZARODZIEC RUCHLIWY
Budowa
SPOROZOIT
POSTAD PIERCIENIA
-zajmuje 1/3 krwinki
-dua wodniczka spychajca jdro i cytoplazm na obwd komrki
SCHIZONT
-zajmuje 2/3 krwinki
-nieregularny ksztat
-porusza si ruchami pezakowatymi
MEROZOIT
HIPNOZOIT
MIKROGAMETOCYTY
-okrge
-due jdro pooone
centralnie
-luna chromatyna
MAKROGAMETOCYTY
-okrge lub owalne
-mae jdro pooone
ekscentrycznie
-chromatyna skupiona w du
grudk
MIKROGAMETA
-ruchliwa
-kilka z jednego gametocytu
MAKROGAMETA
-nieruchliwa
-jedna z jednego gametocytu
OOKINETA
-ruchliwa
-zaopatrzona w wid
OOCYSTA
-gruba bona komrkowa
SPOROCYSTA
Cykl rozwojowy
-Podczas ssania krwi samica komara wprowadza przez skr sporozoity, ktre z krwi dostaj si do wtroby
zajmujc hepatocyty oraz makrofagi. Dochodzi tu do schizogonii pozakrwinkowej. Sporozoity staj si okrge
przyjmujc postad schizonta.
-Dochodzi do wielokrotnych podziaw i rozpadnicia si na merozoity, ktre zaraaj kolejne komki, w tym
erytrocyty. Czd merozoitw pozostaje w postaci upionej, stanowic rezerwuar pasoyta w ustroju (hipnozoity).
-W erytrocytach zachodzi schizogonia krwinkowa. Merozoit wytwarza postad piercienia, dalej schizonta oraz
kolejn generacj merozoitw. Erytrocyt rozpada si, a merozoity zaraaj kolejne krwinki. Zaraone krwinki
ulegaj powikszeniu i odbarwieniu.
-Po ok. 3 cyklach czd merozoitw przeksztaca si w progamety: mikro i makrogametocyty
-Ta postad musi zostad pobrana przez samic komara wraz z krwi. W rodkowym odcinku jej przewodu
pokarmowego ostatnio wymienione formy przeksztacaj si w mikro i makrogamety, ktre czc si daj zygot
zaopatrzon w wid- ookinet. Wnika ona pod nabonek jelita, otacza si grub bon i tworzy oocyst.
Parazyty 1, 2010
C. Daroszewski & M. Frydel
-Wytwarzaj si niej sporozoity, wic przeksztaca si w sporocyst, ktra pka uwalniajc sporozoity, ktre
przedostaj si do gruczow linowych owada.
Drogi przekazywania zaraenia
Zaraenie spowodowane przez ukucie komara, pasoyt wnika wraz z jego lin.
Miejsca lokalizacji
Wtroba, makrofagi, erytrocyty.
Sposb opuszczania organizmu czowieka
Progamety pobierane z krwi przez samic widliszka.
Chorobotwrczod i objawy choroby
ZIMNICA TRZYDNIOWA (TRZECIACZKA)
-okres wylgania 11-14 dni (schizogonia pozakrwinkowa = w hepatocytach)
-objawy jak dla grypy: ble mini, staww, zaburzenia oddychania z blami w klatce piersiowej
-atak zimnicy (co 48h); z 3 okresw:
Okres I
-uczucie zimna, dreszcze
Okres II
-gwatowny i duy wzrost temperatury utrzymujcy si kilka godzin
-uczucie gorca, rozgrzania, suchoci skry
-silne ble w lewym podebrzu (gwatowne powikszenie ledziony)
Okres III
-obnienie temperatury poczone ze zlewnymi potami, potem sen
-silne ble gowy
-opryszczka wargowa
---niedokrwistod (rozpad i niszczenie krwinek przez ukad odpornociowy
---zwikszenie iloci monocytw i retykulocytw we krwi
---po kilku tygodniach napady sabn i ustpuj zupenie- pasoyt pozostaje w hepatocytach w formie hipnozoitu.
---powikania w postaci piczki, nagego zgonu, pknicie ledziony, zajcie mzgu, zesp rozsianej narzdowej
martwicy.
Wykrywanie
Preparat tzw. grubej kropli krwi, biopsja narzdw. Szczyt napadu- postacie piercienia, potem postacie
schizonta. Rozmazy krwi i badania immunoserologiczne.
Rozmieszczenie geograficzne
W 90 krajach miedzy 60st p szerokoci geograficznej a 30st pd szerokoci geograficznej, czyli w Afryce, Azji, na
wyspach Oceanii i Karaibach, W Ameryce rodkowej i Poudniowej, Grecji, Turcji. Choroba endemiczna.
Parazyty 1, 2010
C. Daroszewski & M. Frydel
PLASMODIUM FALCIPARUM
ZARODZIEC SIERPOWY
Rnice
-najgroniejsza z odmian- 95% przypadkw miertelnych zimnicy spowodowane jest przez P. falciparum
-trudny w leczeniu bo szybko si uodparnia na leki
Budowa
POSTAD PIERCIENIA
-postacie piercienia mniejsze ni u P. vivax
GAMETOCYT
-o ksztacie pksiycowatym
Cykl rozwojowy
-nie tworzy hipnozoitw
-dopiero 3 postad piercienia mona wykryd-s b. mae
-zaraenie mnogie erytrocytw

Drogi przekazywania zaraenia
Zaraenie spowodowane przez ukucie komara, pasoyt wnika wraz z jego lin.
Miejsca lokalizacji
Wtroba i makrofagi, komrki siateczki i rdbonkowe, erytrocyty
Sposb opuszczania organizmu czowieka
Progamety pobierane z krwi przez samic widliszka.
Chorobotwrczod i objawy choroby
ZIMNICA PODZWROTNIKOWA
-okres wylgania 5-25 dni (schizogonia pozakrwinkowa = w hepatocytach)
-atak zimnicy (co36-48h)
-drgawki i wysoka temperatura nie ustpuj midzy atakami
Postad mzgowa
-zaburzenia wiadomoci
-drgawki
-piczka- powodowana przez: zatory naczyo wosowatych, hipoglikemia, zaburzenia metabolizmu, przekazu
neurotransmiterw
-powikania innych narzdw wewntrznych z powodu niedotlenienia
-powikszenie wtroby, ledziony
Postad biegunkowa i krwotoczna w zalenoci od objaww
Wykrywanie
Jak u P. vivax
Rozmieszczenie geograficzne
Klimat subtropikalny i tropikalny. Szczeglnie w Afryce i Ameryce Pd. Choroba endemiczna.