You are on page 1of 9

VERBOS NO REGULARES EN LATN

IES BENICALAP (Valencia) LATN I


Elena Gallardo Pals. Curso 2009-10 EL VERBO LATINO V
1







1. EO, IS, IRE, II / IVI, ITUM (ir)
2. FIO, FIS, FIERI, FACTUS SUM (llegar a ser)
3. VOLO, VIS, VELLE. VOLUI (querer)
NOLO, NON VIS, NOLLE, NOLUI (no querer)
MALO, MAVIS, MALLE, MALUI (preferir)
4. FERO, FERS, FERRE, TULI, LATUM (llevar)
5. EDO, EDERE o ESSE, EDI, ESUM (comer)

6. TEXTOS






















VERBOS NO REGULARES EN LATN

IES BENICALAP (Valencia) LATN I
Elena Gallardo Pals. Curso 2009-10 EL VERBO LATINO V
2

1. EO, IS, IRE, II / IVI, ITUM (ir)

Este verbo posee un doble tema de presente *ei- / *i-, aunque *ei- nunca aparece como tal, ya que
ante vocal se reduce el diptongo: *ei-> e-, y ante consonante se contrae en i-.
Aunque pertenece a la 4 conjugacin, hace el futuro como los verbos de la 1, con bo, -bi-, -bu-...
INDICATIVO IMPERATIVO SUBJUNTIVO INFINITIVO PARTICIPIO

PRE-
SENTE
e-o
i-s
i-t
i-mus
i-tis
e-u-nt
(voy)

i (ve)


ite (id)
e-a-m
e-a-s
e-a-t
e-amus
e-a-tis
e-a-nt
(vaya)

i-re




(ir)

iens, euntis



(el que va,
yendo...)


IMPER-
FECTO
i-ba-m
i-ba-s
i-ba-t
i-ba-mus
i-ba-tis
i-ba-nt
(iba...)


i-re-m
i-re-s
i-re-t
i-re-mus
i-re-tis
i-re-nt
(fuera, fuese,
ira..




SIS

TE

MA


DE


IN

FEC

TUM

FUTURO
IMPER-
FECTO
Ibo
Ibis
Ibit
Ibimus
Ibitis
Ibunt
(ir)

ito (ve)
ito(vaya)

itote (id)
eunto
(vayan)



iturus, -a, -um
esse

(haber de ir)

iturus, -a, -
um


PERFEC-
TO


ii / ivi
iisti
iit
iimus
iistis
ierunt
(fui)



i(v)erim
i(v)eris
i(v)erit
i(v)erimus
i(v)eritis
i(v)erint
(haya ido)


i(v) isse

(haber ido)

Itus, -a,-um



(ido)

PLUS-
CUAM-
PERFEC-
TO

i(v)eram
i(v)eras
i(v)erat
i(v)eramus
i(v)eratis
i(v)erant
(haba ido)


i(v)issem
i(v)isses
i(v)isset
i(v)issemus
i(v)issetis
i(v)issent
(hubiera ido)






SIS

TE

MA


DE


PER-

FEC-

TO.

FUTURO

PERFEC-
TO

I(v)ero
i(v)eris
i(v)erit
i(v)erimus
i(v)eritis
i(v)erint
(habr ido)













VERBOS NO REGULARES EN LATN

IES BENICALAP (Valencia) LATN I
Elena Gallardo Pals. Curso 2009-10 EL VERBO LATINO V
3

La declinacin del participio de presente es como sigue:
SINGULAR PLURAL
Masculino/femenino Neutro Masculino/femenino Neutro
Nom./ Voc. Iens
Acus. Euntem

Iens


Euntes


Euntia
Gen. Euntis Euntium
Dat. Eunti
Abl. Eunte

Euntibus

El participio de futuro pasivo (o gerundivo) es eundus,-a,-um.


Al igual que el verbo sum, eo tiene muchos compuestos que conjugan como el verbo simple:
-abeo, abire, abii, abitum (marcharse, alejarse)
-adeo, adire, adii, aditum (ir a)
-circumeo, circumire, circumii, circumitum (rodear)
-coeo, coire, coii, coitum (ir juntos, reunirse)
-exeo, exire, exii, exitum (salir)
-ineo, inire, inii, initum (entrar, empezar)
-pereo, perire, perii, peritum (perecer)
-transeo, transire, transii, transitum (atravesar, casar)
...

En los tiempos de perfecto, -ii- puede contraerse en i-: redisti por rediisti
Adems, los verbos queo (poder) y nequeo (no poder) se conjugan como eo.





VERBOS NO REGULARES EN LATN

IES BENICALAP (Valencia) LATN I
Elena Gallardo Pals. Curso 2009-10 EL VERBO LATINO V
4

2. FIO, FIS, FIERI, FACTUS SUM (llegar a ser, convertirse en, hacerse...;
acontecer, ocurrir)

El verbo fio es de la 4 conj., irregular tan slo por las formas que adoptan
-el infinitivo de presente, fieri, y
-el pretrito imperfecto de subjuntivo, fierem.

-Es defectivo de tema de perfecto, por lo que para el tema de perfecto se sirve del participio del
verbo facio: factus sum, facta erat ya que pas a usarse como pasiva del verbo facio.


INDICATIVO IMPERATIVO SUBJUNTIVO INFINITIVO

PRE-
SENTE
Fi-o
Fi-s
Fi-t
Fi-mus
Fi-tis
Fi-u-nt

Fi


Fite
Fi-a-m
Fi-a-s
Fi-a-t
Fi-a-mus
Fi-a-tis
Fi-a-nt



Fi-eri


IMPER-
FECTO
Fi-e-ba-m
Fi-e-ba-s
Fi-e-ba-t
Fi-e-ba-mus
Fi-e-ba-tis
Fi-e-ba-nt


Fi-ere-m
Fi-ere-s
Fi-ere-t
Fi-ere-mus
Fi-ere-tis
Fi-ere-nt


SIS

TE

MA


DE


IN

FEC

TUM

FUTURO
IMPER-
FECTO
Fi-a-m
Fi-e-s
Fi-e-t
Fi-e-mus
Fi-e-tis
Fi-e-nt

Fito
Fito

Fitote
Fiunto







Sintcticamente, suele construir con complemento predicativo de sujeto. Adems, la 3 p.sg. puede
tener valor impersonal: fit acaece, sucede...

VERBOS NO REGULARES EN LATN

IES BENICALAP (Valencia) LATN I
Elena Gallardo Pals. Curso 2009-10 EL VERBO LATINO V
5
3. VOLO, VIS, VELLE. VOLUI (querer)
NOLO, NON VIS, NOLLE, NOLUI (no querer)
MALO, MAVIS, MALLE, MALUI (preferir)

El verbo volo y sus compuestos, de la 3 conj., presentan irregularidades en el tema de presente. Volo
presenta alternancias voclicas en el tema vol- /vul- /vel-; presenta formas sin vocal temtica, y en el
presente de subjuntivo utiliza el morfema *-i-, como el verbo sum.


INDICATIVO SUBJUNTIVO INFIN.

PRE-
SENTE
Volo
Vis
Vult
Volumus
Vultis
Volunt
Nolo
Non vis
Non vult
Nolumus
Non vultis
Nolunt
Malo
Mavis
Mavult
Malumus
Mavultis
Malunt
Velim
Velis
Velit
Velimus
Velitis
Velint
Nolim
Nolis
Nolit
Nolimus
Nolitis
Nolint
Malim
Malis
Malit
Malimus
Malitis
Malint


Velle
Nolle
Malle


IMPER-
FECTO
Volebam
Volebas
Volebat
Volebamus
Volebatis
volebant
Nolebam
Nolebas
Nolebat
Nolebamus
Nolebatis
nolebant
Malebam
Malebas
Malebat
Malebamus
Malebatis
malebant
Vellem
Velles
Vellet
Vellemus
Velletis
Vellent
Nollem
Nolles
Nollet
Nollemus
Nolletis
Nollent
Mallem
Malles
Mallet
Mallemus
Malletis
Mallent

SIS

TE

MA


DE


IN

FEC

TUM

FUTUR
O
IMPER-
FECTO
Volam
Voles
Volet
Volemus
Voletis
volent
Nolam
Noles
Nolet
Nolemus
Noletis
nolent
Molam
Moles
Molet
Molemus
Moletis
molent











Nolo es el resultado de contraer ne con volo, y malo es el resultado de magis volo > magz volo >
mavolo > malo.
Los temas de perfecto son regulares.
No tienen voz pasiva ni imperativo, excepto nolo: noli, nolite (no quieras, no queris), nolito,
nolitote, nolunto (no quieras, no quiera, no queris, no quieran).
Nolo + infinitivo se utiliza para dar rdenes negativas: noli facere = no quieras hacer > no
hagas.
Para suavizar el indicativo, en latn, como en castellano, se utiliza el presente de subjuntivo velim,
quisiera: velim facias / velim ut facias = quisiera que hicieras...
Malo, por su significado comparativo, puede llevar, adems de su OD, un segundo trmino de la
compaaracin introducido casi siempre por quam: malo hoc quam illud = prefiero esto que
aquello





VERBOS NO REGULARES EN LATN

IES BENICALAP (Valencia) LATN I
Elena Gallardo Pals. Curso 2009-10 EL VERBO LATINO V
6
4. FERO, FERS, FERRE, TULI, LATUM (llevar)

Se trata de un verbo de la 3 conjugacin muy antiguo que presenta distintos lexemas en cada tema:
-tema de presente: fer-
-tema de perfecto: tul- (perf. tuli; plusc.ind. tuleram...; perf.subj.tulerim...)
-tema de supino: lat- (part.: latus, -a, -um)

La irregularidad aparece exclusivamente en el tema de presente, porque los morfemas se aaden
directamente sobre el tema sin vocal de unin en el infinitivo, en el imperfecto de subjuntivo y en
algunas personas del presente de indicativo y del imperativo:

INDICATIVO IMPERATIVO SUBJUNTIVO INFINITIVO PARTICIPIO

PRE-
SENTE
Fer-o
Fer-s
Fer-t
Fer-i-mus
Fer-tis
Fer-u-nt

Fer


Fer-te
Fer-a-m
Fer-a-s
Fer-a-t
Fer-a-mus
Fer-a-tis
Fer-a-nt

Ferre

(Inf. pres.pas:
Ferri)

Ferens, -ntis



IMPER-
FECTO
Fer-e-ba-m
Fer-e-ba-s
Fer-e-ba-t
Fer-e-ba-mus
Fer-e-ba-tis
Fer-e-ba-nt


Fer-re-m
Fer-re-s
Fer-re-t
Fer-re-mus
Fer-re-tis
Fer-re-nt




SIS

TE

MA


DE


IN

FEC

TUM

FUTURO
IMPER-
FECTO
Fer-a-m
Fer-e-s
Fer-e-t
Fer-e-mus
Fer-e-tis
Fer-e-nt

Fer-to
Fer-to

Fer-tote
Fer-u-nto






Laturus, -a,
-um





En voz pasiva presenta las mismas irregularidades:

INDICATIVO

PRE-
SENTE
Fer-or
Ferris/ Ferre
Fer-tur
Fer-i-mur
Fer-i-mini
Fer-u-ntur

Los tiempos derivados del perfecto se forman, de manera regular, sobre tul-i, que perteneca a otro
verbo. Igual ocurre con las formas derivadas del tema de supino lat-um.

Los compuestos de fero se conjugan como l; muchos presentan asimilaciones consonnticas de la
consonante final del preverbio:
-af-fero, af-ferre, at-tuli, al-latum (aportar)
-au-fero, au-ferre, abs-tuli, ab-latum (quitar, sacar)
VERBOS NO REGULARES EN LATN

IES BENICALAP (Valencia) LATN I
Elena Gallardo Pals. Curso 2009-10 EL VERBO LATINO V
7
-con-fero, con-ferre, con-tuli, col-latum (reunir)
-defero, de-ferre, de-tuli, de-latum (echar abajo; delatar)
-dif-fero, dif-ferre, dis-tuli, di-latum ( ampliar,dilatarse )
-ef-fero, ef-ferre, ex -tuli, e-latum (extraer, sacar )
-ob-fero, of-ferre, ob-tuli, ob-latum (ofrecer )
-pro-fero, pro-ferre, pro-tuli, pro-latum (ofrecer, mostrar )
-suf-fero, suf-ferre, sus-tuli, sub-latum (colocar debajo, soportar )
-....






VERBOS NO REGULARES EN LATN

IES BENICALAP (Valencia) LATN I
Elena Gallardo Pals. Curso 2009-10 EL VERBO LATINO V
8
5. EDO, EDERE o ESSE, EDI, ESUM (comer)

Este verbo tiene, en algunos tiempos, una doble conjugacin, con formas que coinciden
aparentemente con formas del verbo sum.



INDICATIVO IMPERATIVO SUBJUNTIVO INFINITIVO

PRE-
SENTE
Ed-o
Ed-i-s / es
Ed-it / est
Ed-imus
Ed-itis / estis
Ed-unt

Ed-e / es


Ed-ite / es-te
Ed-i-m / Ed-a-m
Ed-i-s / Ed-a-s
Ed-i-t / Ed-a-t
Ed-i-mus/ Ed-a-mus
Ed-i-tis / Ed-a-tis
Ed-i-nt / Ed-a-nt

Edere / esse


IMPER-
FECTO
Ed-e-ba-m
Ed-e-ba-s
Ed-e-ba-t
Ed-e-ba-mus
Ed-e-ba-tis
Ed-e-ba-nt


Ed-e-re-m /essem
Ed-e-re-s / esses
Ed-e-re-t / esset
Ed-e-re-mus/ essemus
Ed-e-re-tis / essetis
Ed-e-re-nt / essent


SIS

TE

MA


DE


IN

FEC

TUM




FUTUR
O
IMPER-
FECTO
Ed-a-m
Ed-e-s
Ed-e-t
Ed-e-mus
Ed-e-tis
Ed-e-nt

Ed-ito / esto
Ed-ito / esto

Ed-itote /
estote
Ed-unto











VERBOS NO REGULARES EN LATN

IES BENICALAP (Valencia) LATN I
Elena Gallardo Pals. Curso 2009-10 EL VERBO LATINO V
9
6. TEXTOS

-Deinde [...] sine metu coniuncti eunt. (Sal. Bell.Iug. CVI, 1)
- Atque ego, patres conscripti, quoniam eo miseriarum venturus eram, vellem potius ob mea quam ob
maiorum meorum beneficia posse me a vobis auxilium petere, ac maxume deberi mihi beneficia a
populo Romano, quibus non egerem (Sal. Bell.Iug. XIV, 3)
-proximis Nonis, cum in hortos D. Bruti auguris commentandi causa, ut adsolet, venissemus,
tu non adfuisti, qui diligentissime semper illum diem et illud munus solitus esses obire. (Cic. De
Am. 7)
- Numidae tantummodo remorati, dum in elephantis auxilium putant, postquam eos impeditos ramis
arborum atque ita disiectos circumveniri vident, fugam faciunt, ac plerique abiectis armis collis aut
noctis, quae iam aderat, auxilio integri abeunt. (Sal. Bellum Iug, 53)
-Nam ubi se flagitiis dedecorauere turpissimi viri, bonorum praemia ereptum eunt. (Sal. Bellum Iug,
85)
- Nam Bocchus nuntios ad eum saepe miserat: velle populi Romani amicitiam; ne quid ab se hostile
timeret. (Sal. Bellum Iug, 88)
- alterum ex providentia timorem, alterum ex audacia temeritatem afferre plerumque solet. (Sal.
Bellum Iug, 7)
- Quibus vellem satis cognita esset nostra sententia. (Cic, De officiis, II, 7)
-Est autem etiam vehementer utile iis, qui honeste posse multum volunt. (Cic, De officiis, II, 64)
-Nimirum enim inops ille, si bonus est vir, etiam si referre gratiam non potest, habere certe potest.
(Cic, De officiis, II, 69)
-Danda etiam opera est, ne, quod apud maiores nostros saepe fiebat propter aerarii tenuitatem
assiduitatemque bellorum, tributum sit conferendum, idque ne eveniat multo ante erit providendum.
Sin quae necessitas huius muneris alicui rei publicae obvenerit (malo enim quam nostrae ominari
neque tamen de nostra, sed de omni re publica disputo), danda erit opera, ut omnes intellegant, si
salvi esse velint, necessitati esse parendum ((Cic, De officiis, II, 74)

You might also like