You are on page 1of 41

Cet ouvrage est publi dans le cadre de la collection

Idlisen-nne$
initie par la Direction de la Promotion Culturelle
du Haut Commissariat lAmazighit


Tous droits rservs
Dpt Lgal 3358-2005 - ISBN 9961-789-32-6


Conception & PAO : HCA


Achev dimprimer sur les presses de
LImprimerie Les Oliviers Tizi-Ouzou
Abdellah ARKOUB










Nnig wurfan
Ammud n isefra





Haut Commissariat lAmazighit, 2006

1



Ibuddan







I setti : u Werdya n Lao Said





I Muend U Yeya i $-d-yeooan agerruj ur
nfennu









2







Ad awen- d-awi$ tamacahut
Mena ur iyi - ttamnet ara
i$ snat n tneqlin
Yiwet teqqur, tayev ur tesi ara
Ooant-d sin yebuben
Yiwen ijjex wayev yr yevin ara
ebbe$-ten $ef sin isuka
Yiwen icerreg, wayev ur ixav ara
Wwi$-ten $er sin leswaq
Sawmen-ten-id- sin yergazen
Yiwen ulac wayev ur yesi ara

Tenna-t-id Favma IZEM










3


1.
Seg wasmi i kem- ssne$



Seg wasmi i kem-ssne$
Seg was-nni ur thenna$


ef tem$er valle$
asirem i uzekka
ansi akk i d- edda$
ur iyi - tewwi lexla

I tzuzar-nni fe$
Ad ize$ akerfa f uclim
Ma yella d$a zere$
Ad zioowe$ i t$altin












4







seg wasmi i kem-ssne$
Seg was-nni ur thenna$



Acal i tejre tasa-m
Mi ttem$unzun warraw-im
Acal i tendef tasa-m
Mi kem $unzan warraw-im

Acal i issefran fell-am
Mi tettewtev deg uxxam
S wayagi akk san
Ixef-is yugi ad d-iban













5






Seg wasmi i kem-ssne$
Seg was-nni ur thenna$




Aqerdac ooan wulman
D acu i d ssebba n waya
Ur iyi-d-qqar d yir zzman
Ne$ kullec yettru s nnuba

A lam ooan yitran
Anda neqqen i nebra
Neoel neqve zzman
Netta zi$en d ssimra













6






Seg wasmi i kem-ssne$
Seg was-nni ur thenna$




Ay akal i $ -d- yessekkren
Rria-k ur t$elli
Agerruj deg-k yefren
Ssuma-s ur tettali

A tiyita deg-ne$ yersen
Nerra zzerb i tmu$li
Neooa ayen zeddigen
Neceq deg wayen n diri













7






Seg wasmi i kem-ssne$
Seg was-nni ur thenna$



edda$ -d s yiwet n taddart
Sli$ i zzeba ueddad
Im$aren uren tanayt
Meqqar zgan-d di lmendad


Kecme$ taddart ufella
Tala teur d lxalat
Deg isugam ttmuqule$
Ttbanen-iyi-d lexyalat













8






Seg wasmi i kem-ssne$
Seg was-nni ur thenna$



Dinna kan i nttezzi
as abrid mai yiwen
kan-a$ -id $ef yiri
Acal n win yettewten


Dinna kan i nttezzi
Aeq nekk i issnen
Yal wa d acu d-ifetti
Ad yili ebbi d lmumen













9






Seg wasmi i kem-ssne$
Seg was-nni ur thenna$



Ibeddel zzhir n tme$ra
Mai d winna i wulfe$
Yeggugem ucewwiq ssne$
Acal mazal ad re$

Acal mazal ad re$
Yiwet ur tt-neif
Xas b$i$ ad se$
Yessaki- iyi-d ukuif














10






Seg wasmi i kem-ssne$
Seg was-nni ur thenna$



Yessaki- iyi-d ukuif
Tezgiv tettebbiv deg-i
Tadukli d beu bessif
Iberdan erqen-iyi

Tadukli d beu ddukklen
as abrid mai yiwen
wid n yivelli ussen
ulawen-nnsen zmumgen














11





Seg wasmi i kem-ssne$
Seg was-nni ur thenna$




Lule$-d nekk d ameyan
Timsal xvant-iyi
ettmen felli wussan
A yemma setben-iyi

Azrug nni s-id- kki$
as yedyeq deg-s edda$-d
I wahruu i wumi sli$
D$a ula d nekk gurre$-d














12





Seg wasmi i kem-ssne$
Seg was-nni ur tnhenna$




li$ ufi$-d d asawen
as akken mai wedi
simmal ifadden ttkawen
Iga-yi tab$est leb$i

Iga-yi tab$est leb$i
ttwali$ deg ubrid ivul
gar- ane$ akk i nemserwi
nedez i tigin n lmul













13












A ticrav idammen
A ticrav n tyemmatin

Ay i$ezfanen n yiles
ay iwezlanen n ay
ay iberkanen n wul
ay .ime$ban n laqel















14





2.
Yees armi t-id- ufan


Yees armi t-id- ufan
Wagi d inzi i illa
Ne$ win yettargun tafsut
Yella ula deg yisefra

Yees armi t-id -ufan
Ur d- icli ur isseta
Yesdukkel ussan d wuvan
Acu n wul i isa

Yees armi t-id -ufan
Deg wass i ittargu
A wi ddren di Marikan
Xersum yiwwas ad yettu









15












Yees armi t-id- ufan
Awal-agi d lmena
Wur numin s wayen nnan
Wissen ma ad t -tefddu tussa

Yees armi t-id -ufan
Ilaq ad nbeddel tikli
Ad neddu d wid isselan
Ad tt-nawwi akken d tanumi













16







3.
Gurre$-d asefru


Akken i d -nera asalu
Asmi akken i nettwares
Adrar mi t-yuli wagu
Lhiba-s yes-s netwennes

Newwi abrid nleu
Urad nuli asawen
Yal wa d acu yettargu
Ne$ acu illan deg ulawen

Netta igurre- seksu
Nek gurre$-d asefru









17












Yettamen s wayen yesla
Nekk ttamne$ s wayen erre$
Ddunit akken i tt-ne$ra
Yal wa d acu i d-yera

Ass-a ass-a

Netta igurre-d seksu
Nek gurre$-d isefra!













18







4.
D acu n wulawen i tesam



I wacu imeri ?
Nekkni deg-wen nettmuqul
Nudd tesdukkel-iken tayri
Am uxxam yebnan s lmul



Necfa-d akka mi nmei
Ur neri d acu yellan
D leb$i ur nufi leb$i
Taggara ifve-iken-id zzman









19










Taggara ifve-iken-id zzman
Issem$er a$- id am kunwi
N$il di ddunit tezham
Kunwi kulci-nwen ur yefri

Kunwi kulci-nwen ur yefri
Nedda kan di loea-nwen
Yewer uxxam i lebni
Anda jeren wulawen















20










Anda jeren wulawen
Dinna i $- d tesnernam
Surfet -a$ ma nenna-awen
D acu n wulawen i tesam

D acu n wulawen i tesam
Mi $-id- txelqem $er ddunit
Ur txemmem ur tegzam
Ival was $ef tmeddit















21









Ival was $ef tmeddit
Tudert-nwen d a$ilif
Ayen i d- yusan nbubb-it
Wala ad $- yezde$ wurrif

Wal ad $- yezde$ wurrif
Tayri-nwen tru d iceqfan
Imi akka nejgugel di nnif
Gar-ane$ anwa yethennan
















22









Gar-ane$ anwa yethennan
Nus s tudert-nwen
Tiyita anwi tt-yean
Nettekki nekkni yid-wen


Nettekki nekkni yid-wen
Yesdukkel-a$ uxxam tebnam
Yak sut d arraw-nwen
Nemmel- iken $as terfam















23









Nemmel-iken xas terfam
Ilha -a$ ad sent-necfu
Yal win ara igen axxam
F tayri meqqar ad t-yebnu


F tayri meqqar ad t-yebnu
Ahat ad as- lhun wussan
Ur d-imegger meragu
Ur ites aman n qevran















24
5.
Yiwen wawal kan




Ivelli d awal
Ass-a d awal
Lxiq yettnerni
Yiwen wawal!
Yiwen wawal!
Nekka-d s wakal
Ad nu$al s akal

Nekker-d nettim$ur
Nettnerni nettiwsir

Nedda - d s yenni
Yal wa d abrid i d- yewwi
Wa yewwi t-id s tsusmi
Wa yewwi t-id s dderz











25









S dderz s tsusmi
Ar yiwen akk ad neffe$
Ad nu$al ar din!
Ad nu$al ansi d- nekka





















26









6.





Yid-m i d - bdi$ tikli
Asmi akken umne$ yis-sem

Deg awal tenniv-iyi
Ttaowe$ -d deg-k asirem

Umne$ kem -txedev-iyi
Tayri-m teooa-d deg-i ssem









27











Tayri teooa-d deg-i ssem
Ar ass-a deg-i tetteqqes

Rebbi s waan-iw yelem
Zzher-iw mazal yees

Tettsummuv deg-i am uzrem
Anda i tt-zere$ tekes















28











Andda i tt-zere$ tekes
Aan iwer i ellu

Ul -iw irfed yessers
Tikemt zzayet ad tt-yernu

I wayen nniven yebges
Ddunit d awez$i ad tt-yerwu















29











Ddunit d awez$i ad tt-yerwu
ddunit d ddunit kan

nnan-t-id nekkni ad-as necfu
me neooa-t i wussan


















30




7.
nadit walit

Nadit walit
Nadit deg yidles_nwen
Villet $ef wiyav
izet aclim f ukerfa
mmelt- tt i yimelsa

nadit walit

ddut d umussnaw
ddut d umaru
d unazur , d umazray














31






seqsitmuqletnadit

nadit di tiradi tmussni
di tzurideg umezruy

sbeddet yis-s idles-nwen


tamu$li $er zadt d lwaoeb
tamu$li $er deffir d aezzeb
asnerni n tmussniwin d ameyyez
acebbe n tmu$liwin d ddheb















32



Tamu$li-nne$ $er udrar
Tamu$li-nnsen d asawen
Tamu$li-nne$ $er udrar
as akken kkawen ifadden
tamu$li-nnsen d asawen
nutni d abrid- a i fernen


muqlet nadit
tidet attan deg yidles
tamussni attan deg yidles
lefhama attan deg yidles
muqlet nadit
ddunit tebna $ef yidles



anda-k a leqel ?
si teglest
1
ar ass-a
seg azermazruy
2
ar ass-a
d idles i isbedden timura








1
Taglest : Antiquit
2
Azermazruy : Prhistoire
33




8.
ifer ibawen

ifer ibawen
yegman d asawen
ass-a ur tt-xlin ecra
ur tt-yeyi yiwen

awal d ccix i t-yennan
ivelli mai akka i tella
ass-a nu$al d tiveswa
i wid akk nif di ccetla
















34




ay im$i n leririgren
a win i cebben iger
wehmen deg isem i ak -fkan
ired deg ukufi yenger


Ay a$eddu n wakli
Awin f yessefra zzman
Amek akka nbeddel tikli
Tu$alev d ase$wen yer$an



















35
9.
Bab n wuzzal yawi-tt



ef asmi tezweo tnina
Yal a$ersiw terev-it
Tenna yasen ad awen- sle$
Ula d ssibus tseder-it
ef yis$i i terna cbaa
Mi d- yever zzwao te$der-it


Mi d-yever zzwao te$der-it
Nettat d lbaz i tefren
Tiyita n wuzzal yif-it
S wayagi is$i yumen
Za$en akka i tebna ddunit
Ula ar i$ersiwen!













36
10.
Ad nna$e$ d yiman-iw

Ad nna$e$ d yiman-iw
Ur nnu$e$ d medden

Ad lumme$ rray-iw
Ur lumme$ medden

Tudert tezder deg umennu$
Akka seg wasmi d- necfa

Nni$ lemmer ad rekde$
Nni$ lemer ad avne$

ttavne$ ellu$
Aan yugar ellu

Ul-iw, leb$-iw, rray-iw
Nettidir i wiyav

ur-ek ay ul-iw
ur-ek a rray-iw
Ah! yakk taggara ad nemseglu

Taggara ad nemseglu
Agama ad $-yeg leqrar
Ad d- nem$i akk d a$eddu
Deg wakal- is ad nennerni
Lebb-is ad yefruri
Yal wa anda ara d- yegri

37



11.
Ayenni akk slemde$

Ayenni akk slemde$
Ayenni akk lemde$
Ayenni akk nni$

Ufi$ ur slemde$
Ur lmide$
Ur nni$

Zi$enni d awal kan!
Ih d awal
D acu n wawal i slemde$?
D acu n wawal i lemde$?
D acu n wawal i nni$?

Awal.
Awal. Dagi i ijerre bab n wawal
Awal.
Awal. Dagi i ittmebber bab n wakal !

You might also like