You are on page 1of 31

Imprimiendo

la Historia
Imprimiendo
la Historia
PRESENTACION
C o n e l p ro p sito d e a p o ya r a u n se cto r la b o ra l im p o rta n te
d e n u e stro p a s, e l C e n tro d e Ap o yo a l D e sa rro llo La b o ra l
LAB O R ) y la F e d e ra ci n G r fica B o livia n a su scrib ie ro n u n
co n v e n io p a ra la im p le m e n ta ci n d e u n p ro y e cto d e
ca p a cita ci n la b o ra l.
E l p ro y e cto co n te m p la la e la b o ra ci n d e u n m a te ria l
d i d c ti c o d i ri g i d o a re fle ja r la p ro b le m ti c a d e l lo s
tra b a ja d o re s d e l se cto r g r fico y a sp e cto s d e in te r s g e n e ra l
co m o se r: co n d icio n e s y m e d io a m b ie n te d e tra b a jo ; fo rm a s
d e co n tra ta ci n , p a rticip a ci n d e la m u je r e n e l se cto r
g r fico ; im p o rta n cia d e la s n o rm a s in te rn a cio n a le s d e
tra b a jo , e tc. As m ism o , se p re v la re a liza ci n d e se m in a rio s
y ta lle re s d e d iscu si n d e l m a te ria l d id ctico e n ca d a u n o
d e lo s Sin d ica to s a filia d o s a la F e d e ra ci n G r fica B o livia n a .
E l p re se n te fo lle to Im p rim ie n d o la H isto ria e st d ise a d o
p a ra u n a f cil co m p re n si n d e d irig e n te s y tra b a ja d o re s d e
b a se .
E s n u e stro d e se o q u e e l p re se n te m a te ria l, q u e e s p a rte d e
la se rie Te m a s La b o ra le s , a y u d e a lo s tra b a ja d o re s y
d irig e n te s d e l se cto r g r fico a co n o ce r m e jo r su p ro b le m tica
la b o ra l y si rv a d e m o ti v a c i n p a ra a p o y a r su lu c h a
re ivin d ica tiva .
LAB O R , a g ra d e ce la co o p e ra ci n d e Ayu d a O b re ra Su iza
AO S) , a p o yo sin e l cu a l n o h a b ra sid o p o sib le la e la b o ra ci n
d e l p re se n te m a te ria l.
C a rlo s A. C a m a rg o C h .
D IR E C TO R D E C APAC ITAC IO N D E LAB O R
E la b o ra ci n : C a rlo s A. C a m a rg o C h ve z
Alb e rto Vila r Ta g u ch i
B e n ja m in G ro ssm a n P a rro n d o
C o n ce p to y
d ise o g r fico : J u a n E sp in o za D e l Villa r
D e p sito Le g a l:
Im p re si n : H u e lla s Srl.
INDICE
Historia del Movimiento Laboral Grfico
Aporte al Producto Interno Bruto (PIB)
Aporte al Empleo
Condiciones de Trabajo
La Seguridad Industrial 1
Participacin de la Mujer 1
Formas de Contratacin 1
Principales reivindicaciones 1
Ley General de Higiene, Salud Ocupacional y Bienestar 1
Falta de Interlocutor Patronal 1
Cambios en la Legislacin Laboral 1
El Estado debe proteger a los Trabajadores 2
Capacitacin y Estabilidad Laboral 2
Normas Internacionales de Trabajo 2
Seguir Imprimiendo la Historia 2
Anexos 2
HISTORIA DEL MOVIMIENTO
LABORAL GRAFICO
E l se cto r d e tra b a ja d o re s g r fico s e s u n o d e lo s d e m a yo r
tra d ici n e n la h isto ria so cia l d e n u e stro p a s y b a lu a rte e n
la cre a ci n d e l m o vim ie n to sin d ica l o rg a n iza d o b o livia n o
E n 1 9 0 5 se fu n d la U n i n G r fica N a cio n a l , p rim e ra
o rg a n iza ci n sin d ica l g r fica q u e re u n a e n su s fila s a to d a s
la s p e rso n a s q u e tra b a ja b a n e n lo s ta lle re s tip o g r fico s d e
La P a z.
P o ste ri o rm e n te , e n u n a si g n i fi c a ti v a p e rsp e c ti v a d e
cre cim ie n to se fu n d a ra , e l 2 0 d e fe b re ro d e 1 9 1 6 , la
F e d e ra ci n d e Arte s G r fica s , o rg a n iza ci n la b o ra l m u ch o
m s d e sa rro lla d a y a m p lia q u e la a n te rio r.
E n e l p e rio d o 1 9 1 2 - 1 9 2 0 , la in d u stria g r fica tu vo u n
g ra n im p u lso y cre cim ie n to co m o co n se cu e n cia d e la
a p a rici n d e va rio s p e ri d ico s co m o : E l tie m p o , E l
D ia rio , E l F g a ro , La Ta rd e , E l H o m b re Lib re , E l
R e p u b lica n o , E l N o rte , La Ve rd a d , La R a z n , La
R e p b lica , e n tre o tro s.
E sta situ a ci n g e n e r n o s lo u n cre cim ie n to e co n m ico
d e l se cto r sin o q u e p ro p ici e l cre cim ie n to a ce le ra d o d e l
n m e ro d e tra b a ja d o re s, lo s q u e p ro n ta m e n te se
i n c o rp o ra ro n a la a c t i v i d a d si n d i c a l a t ra v s d e
o rg a n iza cio n e s d e p a rta m e n ta le s q u e co a d yu va ro n a la
co n stitu ci n d e la s F e d e ra cio n e s O b re ra s e n ca d a re g i n .
6
E l cre cie n te m o vim ie n to d e lo s o b re ro s o rg a n iza d o s e n
sin d ica to s y fe d e ra cio n e s o b re ra s, tu vo g ra n in flu e n cia
e n e l d e sa rro llo d e la co n cie n cia so cia l y p o ltica d e lo s
tra b a ja d o re s lo q u e o rig in u n a a ctitu d re p re siva d e lo s
g o b ie rn o s o lig rq u ico s. F u e ro n m u ch o s lo s a cto s d e
re p re si n co n tra d irig e n te s y tra b a ja d o re s d e b a se e n e l
in te n to d e a ca lla r a l e m e rg e n te m o vim ie n to sin d ica l.
Sin e m b a rg o , la re p re si n y la vio le n cia , le jo s d e in tim id a r
a lo s tra b a ja d o re s, e le v su e sp ritu y su u n id a d .
La d e cid id a lu ch a d e lo s tra b a ja d o re s m in e ro s, fa b rile s,
g r fico s, fe rro via rio s, ch fe re s, e tc. . . , a rra n c a l p o d e r
g o b e rn a n te re ivin d ica cio n e s so cia le s d e g ra n sig n ifica ci n
c o m o la Ley de Accidentes de Trabajo, el
establecimiento de la jornada laboral de ocho
(8) horas, la fundacin de la Caja de Ahorro
Obrero y m u ch a s o tra s.
As ta m b i n , e l se cto r g r fico co n trib u y a la fu n d a ci n
d e la C e n tra l o b re ra B o livia n a C O B ) , e l 1 7 d e a b ril d e
1 9 5 2 sie n d o Wa ld o Alva re z E sp a a , u n o d e lo s m s
d e sta ca d o s d irig e n te s d e lo s tra b a ja d o re s g r fico s d e
B o livia , p a rte d e l p rim e r C o m it E je cu tivo d e la C O B .
La contribucin de los trabajadores grficos al
desarrollo del sindicalismo boliviano ha sido
muy importante. Hoy, a travs de la Federacin
Grfica Boliviana y sus sindicatos afiliados,
contina buscando mejores condiciones de vida
y trabajo para forjar una sociedad democrtica,
con equidad y justicia social.
APORTE AL PRODUCTO INTERNO
BRUTO (PIB)
La in d u stria g r fica se e n cu e n tra cla sifica d a d e n tro d e l
se cto r in d u stria l.
E n e l a o 1 9 9 4 , e l se cto r g r fico co n trib u y a l P ro d u cto
In te rn o B ru to P IB ) n a cio n a l co n e l 1 . 6 5 % . E s d e cir,
p o r ca d a 1 0 0 B s. p ro d u cid o s e n e l p a s, 1 . 6 5 B s.
co rre sp o n d ie ro n a la in d u stria g r fica n a cio n a l.
H o y, e l vo lu m e n d e p ro d u cci n d e la in d u stria g r fica ,
e s g e n e ra d o d e la sig u ie n te m a n e ra :
La s e m p re sa s g ra n d e s p ro d u ce n e l 6 0 % .
La s e m p re sa s p e q u e a s e l 2 2 % .
La s e m p re sa s m e d ia n a s co n trib u ye n co n e l 1 8 % .
VE R AN E XO S)
El sector de la industria
grfica, pese a lo
restringido del mercado
nacional, contribuye al
Producto Interno Bruto
(PIB) nacional, con cerca
del 2%.
8
APORTE AL EMPLEO
Es importante destacar que, pese a las
limitaciones del mercado nacional. La industria
grfica ha crecido en los ltimos aos.
P e se a l re strin g id o m e rca d o n a cio n a l p a ra la in d u stria g r fica ,
la s e m p re sa s e xiste n te s g e n e ra n u n a im p o rta n te ca n tid a d
d e e m p le o s.
D e a c u e rd o a i n fo rm a c i n d e l I n sti tu to N a c i o n a l d e
In ve rsio n e s IN I) , e n e l a o 1 9 9 4 , la in d u stria g r fica te n a
re g i st ra d o s 1 8 5 e st a b le c i m i e n t o s, lo s m i sm o s q u e
co m p re n d e n im p re n ta s, e d ito ria le s e in d u stria s co n e xa s.
Se g n d a to s d e l In stitu to N a cio n a l d e E sta d stica s IN E ) , lo s
1 8 5 e sta b le cim ie n to s se a la d o s re p o rta ro n e n 1 9 9 6 , m s
d e tre s m il p u e sto s d e tra b a jo .
VE R AN E XO S) .
CONDICIONES DE TRABAJ O
La s co n d icio n e s d e tra b a jo e n e l se cto r g r fico so n
p re ca ria s. Ad e m s, se ve n a g ra v a d a s p o r la fa lta d e
cu m p lim ie n to d e la s d isp o sicio n e s le g a le s v ig e n te s.
Ta m p o co e xiste in fra e stru ctu ra su ficie n te p a ra e l tra b a jo .
S lo la s g ra n d e s e m p re sa s p ro v e e n u n a m n i m a
in fra e stru ctu ra . La s p e q u e a s u n id a d e s e m p re sa ria le s n o
o to rg a n co n d icio n e s d e tra b a jo a d e cu a d a s.
La m a yo ra d e la s e m p re sa s n o cu e n ta n co n in sta la cio n e s
y d isp o sicio n e s d e se g u rid a d m n im a s, co m o se r:
d o ta ci n d e e q u ip o y ro p a d e tra b a jo .
ve n tila ci n su ficie n te .
in sta la cio n e s sa n ita ria s y e l ctrica s a d e cu a d a s.
se a liza ci n , e tc.
VE R AN E XO S)
En la industria grfica las
condiciones de trabajo son
precarias y las disposiciones
establecidas en nuestra Legislacin
Laboral no se cumplen.
10
LA SEGURIDAD INDUSTRIAL
N o o b sta n te e xistir n o rm a s e sta b le cid a s e n la Le y G e n e ra l d e l Tra b a jo
y e n la Le y d e H ig ie n e , Se g u rid a d O cu p a cio n a l y B ie n e sta r, e sta s n o
se cu m p le n y la se g u rid a d d e l tra b a ja d o r se e n cu e n tra e n rie sg o
p e rm a n e n te .
E l a lto rie sg o e n e l tra b a jo d e l se cto r g r fico y la s e le va d a s ta sa s d e
a ccid e n te s, e xig e n e l cu m p lim ie n to rig u ro so d e la s d isp o sicio n e s
le g a le s so b re se g u rid a d in d u stria l y o cu p a cio n a l.
Lo s a ccid e n te s d e tra b a jo m s fre cu e n te s e n e l se cto r so n :
C e rce n a m ie n to d e m ie m b ro s m a n o s .
Vo la d u ra d e d e d o s.
C o rta d u ra s co n p a p e l.
G o lp e s co n la p re n sa e n m a n o s y d e d o s.
C o rta d u ra s co n la g u illo tin a
R a sp o n e s
E n g ra p a m ie n to s, e tc.
A p e sa r d e la a lta fre cu e n cia d e a ccid e n te s d e tra b a jo , n o se cu e n ta
co n re g istro s d e lo s m ism o s n i ta m p o co d e la s e n fe rm e d a d e s
p ro fe sio n a le s q u e se p ro d u ce n e n e l se cto r.
La naturaleza y el tipo de trabajo en el sector
grfico, hacen de esta actividad una de las ms
riesgosas. Por ello se hace imprescindible el
cumplimiento de las normas de proteccin
vigentes y la aplicacin de polticas de prevencin
de accidentes de trabajo.
.
1
PARTICIPACION DE LA MUJ ER
La p re se n cia d e m u je re s e n e l tra b a jo d e la in d u stria g r fica
n o h a cre cid o sig n ifica tiva m e n te e n lo s ltim o s a o s.
E n la a ctu a lid a d , e l tra b a jo fe m e n in o a p e n a s re p re se n ta e l
3 . 5 % d e l to ta l d e tra b a ja d o re s d e l se cto r y se e n cu e n tra
u b i c a d o , g e n e ra lm e n te , e n la s m e d i a n a s y p e q u e a s
e m p re sa s. E xiste n m u ch a s lim ita n te s p a ra la in co rp o ra ci n
d e m u je re s e n e l se cto r g r fico u n a d e la s cu a le s e s la jo rn a d a
d e tra b a jo , la m ism a q u e a m e n u d o se d e sa rro lla e n h o ra rio s
n o ctu rn o s, d o m in g o s y fe ria d o s.
E l tra b a jo fe m e n in o e n la in d u stria g r fica re p ro d u ce la
d iscrim in a ci n d e q u e e s o b je to la m u je r e n e l m e rca d o
la b o ra l: b a jo s sa la rio s, e sca sa ca p a cita ci n , fa lta d e a cce so a
p u e sto s d e je ra rq u a , e tc.
La s e sp e cia lid a d e s q u e cu e n ta n co n m a yo r p re se n cia d e
m u je re s so n :
C o m p a g in a ci n .
E n cu a d e rn a ci n .
F o to m e c n ica
D ia g ra m a ci n .
C o m e rcia liza ci n d e
p ro d u cto s.
M o n ta jista s
La capacitacin laboral constituye uno de los
elementos ms importantes para luchar contra
la discriminacin laboral de las mujeres.
12
E n e l se cto r d e la in d u stria g r fica p re d o m in a e l
tra b a jo e v e n tu a l a tra v s d e la m o d a li d a d d e
co n tra to s p o r p ro d u cto .
D e a cu e rd o a lo s re su lta d o s d e u n a e n cu e sta re a liza d a
a d irig e n te s d e l se cto r g r fico e n e l a o 1 9 9 9 , e l 7 0 %
d e lo s tra b a ja d o re s so n te m p o ra le s y s lo e l 3 0 % so n
p e rm a n e n te s.
A d e m s, se c o n st a t q u e la m a y o r a d e lo s
tra b a ja d o re s so n co n tra ta d o s d e m a n e ra ve rb a l.
E l a lto g ra d o d e in fo rm a lid a d e in e sta b ilid a d e n e l
e m p le o d e n tro d e l se cto r g r fico se ve a g ra va d o co n
la in co rp o ra ci n d e n u e va s te cn o lo g a s q u e re d u ce n
d r stica m e n te la m a n o d e o b ra .
FORMAS DE CONTRATACION
1
Debido a la alta tasa de
eventualidad en el sector
de la industria grfica la
violacin de los derechos
laborales es frecuente,
constituyendo por ello, uno
de los sectores ms
vulnerables.
14
PRINCIPALES REIVINDICACIONES
A p e sa r d e se r u n o d e lo s se cto re s m s a n tig u o s d e l m b ito
la b o ra l b o liv ia n o , e l se cto r g r fico h a sid o re le g a d o
si st e m t i c a m e n t e e n c u a n t o a su s d e m a n d a s y
re ivin d ica cio n e s.
D e sd e su cre a ci n , la s o rg a n iza cio n e s m a trice s d e lo s
tra b a ja d o re s g r fico s h a n p re se n ta d o a lo s re sp e ctivo s
g o b ie rn o s y a l se cto r p a tro n a l u n a se rie d e d e m a n d a s q u e
n o h a n sid o a te n d id a s. P o r e llo , e xiste n re ivin d ica cio n e s
q u e a p e sa r d e l tra n scu rso d e l tie m p o n o p ie rd e n vig e n cia
y tie n e n ca r cte r e stra t g ico , co m o se r:
J ornada de Trabajo: Im p le m e n ta ci n d e la Jo rn a d a
Se m a n a l d e Tra b a jo d e 4 0 h o ra s.
Seguridad Social: O b te n ci n d e l Se g u ro So cia l
o b lig a to rio p a ra to d o s lo s tra b a ja d o re s d e l se cto r
g r fico .
Seguridad Industrial: C u m p li m i e n t o d e la
d isp o sicio n e s so b re Se g u rid a d In d u stria l co n te n id a s
e n e l D e cre to R e g la m e n ta rio d e la Le y G e n e ra l d e l
Tra b a jo .
Negociacin Colectiva: I m p le m e n ta ci n d e la
N e g o cia ci n C o le ctiva e n e l se cto r d e la In d u stria
G r fica

1
Bono de Antigedad: P a g o d e l B o n o d e
An tig e d a d so b re e l to ta l g a n a d o .
Bono de Categora: R e p o sici n d e l B o n o d e
C a te g o riza ci n .
Bono de Produccin: C u m p lim ie n to d e l p a g o d e
e ste b e n e ficio , e sta b le cid o p o r e l C o n ve n io C o le ctivo
d e a g o sto d e 1 9 6 7 .
Bono de Insalubridad: C u m p lim ie n to d e e ste
b e n e ficio , e n fa vo r d e lo s tra b a ja d o re s d e l se cto r.

16
LEY GENERAL DE HIGIENE, SALUD
OCUPACIONAL Y BIENESTAR
La cre a ci n d e n o rm a s y re g u la cio n e s la b o ra le s e n e l p a s
e s fru to d e l sa crificio d e lo s tra b a ja d o re s b o livia n o s. E sta s
n o rm a s a p a re cie ro n e n fo rm a p ro g re siva a lo la rg o d e la
h isto ria n a cio n a l, co n stitu ye n d o u n a co n q u ista p o ltica y
so cia l d e l m o vim ie n to o b re ro o rg a n iza d o .
E n e l a o 1 9 2 4 se d ict la p rim e ra Le y d e Accid e n te s d e
Tra b a jo .
E n 1 9 4 2 se p ro m u lg la Le y G e n e ra l d e l Tra b a jo y e n
1 9 4 3 su D e cre to R e g la m e n ta rio . P e ro fu e re ci n e n 1 9 7 9
q u e se a p ro b u n a L e y G e n e ra l d e H ig i e n e , S a lu d
O cu p a cio n a l y B ie n e sta r.
E sta le y, q u e co n stitu y u n a va n ce p a ra lo s tra b a ja d o re s,
fu e co n sid e ra d a co m o u n a d e la s le g isla cio n e s m s
a va n za d a s d e la p o ca e n m a te ria d e h ig ie n e , sa lu d
o cu p a cio n a l y b ie n e sta r.
E n e l ca p tu lo re fe rid o a la s o b lig a cio n e s d e l e m p le a d o r,
se e n cu e n tra n va rio s d isp o sicio n e s q u e tie n e n re la ci n
co n la p ro b le m tica d e l se cto r g r fico ve r a n e xo )
La aprobacin de una Ley General de Higiene,
Salud Ocupacional y Bienestar Constituy un
paso significativo en la lucha reivindicativa de
los sectores laborales. Lamentablemente, no se
ha aplicado en el transcurso del tiempo.
1
U n a d e la s d ificu lta d e s q u e e n fe n ta n lo s tra b a ja d o re s
g r fi c o s, a d i fe re n c i a d e o t ro s se c t o re s c o m o
co n stru cci n , m in e ra , co m e rcio , e tc. e s la fa lta d e u n
i n t e rlo c u t o r v li d o p a ra la n e g o c i a c i n d e su s
re ivin d ica cio n e s la b o ra le s.
La C m a ra B o livia n a d e la In d u stria G r fica , tie n e h a sta
h o y u n a e xiste n cia n o m in a l ya q u e e n la p r ctica n o
tie n e vig e n cia .
Lo s p ro p ie ta rio s d e e sta b le cim ie n to s y e m p re sa s p riva d a s
d e la in d u stria g r fica n o re co n o ce n su co n d ici n d e
g re m io p a tro n a l a so cia d o re cu rrie n d o a l a rg u m e n to d e
q u e n o cu e n ta n co n P e rso n e ra J u rd ica . A su ve z, e l
g o b ie rn o p re te xta n o te n e r co m p e te n cia p a ra d e fin ir
a sp e cto s q u e se g n l, co rre sp o n d e n a l se cto r p riva d o ,
p o r E j: la cu e sti n sa la ria l .
Es una necesidad contar con una
contraparte patronal consolidada para la
negociacin de las reivindicaiones
laborales.
FALTA DE INTERLOCUTOR
PATRONAL
18
Existe una velada intencin de parte
de los empresarios privados para
liquidar los beneficios laborales que
otorga la legislacin laboral vigente.
CAMBIOS EN LA LEGISLACION
LABORAL
U n ca m b io e n la le g isla ci n la b o ra l b o livia n a b a sa d o e n la
fle xib iliza ci n , a fe cta r a lo s tra b a ja d o re s e n g e n e ra l y
p o r e n d e a lo s tra b a ja d o re s d e l se cto r g r fico .
L a s p ro p u e sta s d e c a m b i o a la le g i sla c i n la b o ra l,
e la b o ra d a s p o r la U n i d a d d e A n li si s d e P o l ti c a s
E co n m ica s U D AP E ) y a p o ya d a s p o r la C o n fe d e ra ci n
d e E m p re sa rio s P riva d o s d e B o livia C E P B ) , tie n e n e l in te r s
u n ila te ra l d e a fe cta r la s co n q u ista s y b e n e ficio s q u e o to rg a
la Le y G e n e ra l d e l Tra b a jo , b a jo e l a rg u m e n to d e re d u cir
lo s co sto s la b o ra le s.
1
E n tre la s p rin cip a le s p ro p u estas d e m o d ifica ci n p o d e m o s
a n o ta r la s sig u ie n te s:
R e d u cir e l a p o rte p a tro n a l a l Se g u ro d e Sa lu d .
R e d u cir lo s re ca rg o s p o r h o ra s e xtra o rd in a ria s,
p o r tra b a jo n o ctu rn o y p o r tra b a jo e n d a s
fe ria d o s.
M o d ifica r e l c lcu lo p a ra e l p a g o d e l a g u in a ld o ,
in d e m n iza ci n , d e sa h u cio , p re - a viso , b o n o d e
a n tig e d a d .
E lim in a r e l su b sid io d e la cta n cia co m o o b lig a ci n
d e l e m p le a d o r.
Ala rg a m ie n to d e la jo rn a d a la b o ra l.
Ala rg a r a d o s a o s e l p la zo le g a l p a ra co n tra to s
a p la zo fijo .
C re a ci n d e m s d e u n sin d ica to p o r e m p re sa .
R e d u cci n d e l n m e ro d e d irig e n te s co n d e re ch o
a l F u e ro Sin d ica l.
C a rg a r e l p a g o d e la D e cla ra to ria e n C o m isi n a
lo s tra b a ja d o re s a filia d o s a l sin d ica to .
A s m i sm o , se p re t e n d e i n t ro d u c i r u n a
re g la m e n ta ci n d e la s h u e lg a s q u e a fe cta r e ste
d e re c h o u n i v e rsa l d e lo s t ra b a j a d o re s
c o n tra ta c i n d e re e m p la za n te s d u ra n te la
h u e lg a , d e re ch o d e la s m in o ra s a ro m p e r la
h u e lg a , e tc. ) .
20
Al concurrir, trabajadores y empresarios al
mercado de trabajo, lo hacen en condiciones
desiguales, generalmente desventajosas para
el trabajador. Por ello se hace imprescindible
el rol protectivo del Estado en las relaciones
laborales.
EL ESTADO DEBE PROTEGER A LOS
TRABAJ ADORES
Lo s tra b a ja d o re s co n stitu y e n e l fa cto r p rin cip a l e n e l
p ro ce so d e la p ro d u cci n , p o r ta n to , e s re sp o n sa b ilid a d
d e l E sta d o ve la r p o r su in te g rid a d fsica y m e n ta l.
E l M in iste rio d e Tra b a jo y M icro e m p re sa tie n e a tra v s d e
la s In sp e cto ra s d e Tra b a jo u n a h e rra m ie n ta im p o rta n te
p a ra g a ra n tiza r re la cio n e s la b o ra le s ju sta s. Sin e m b a rg o ,
e sta s d e p e n d e n cia s e sta ta le s a ctu a lm e n te n o cu m p le n co n
la s fu n cio n e s p a ra la s q u e fu e ro n cre a d a s y so n m s b ie n
u n a tra b a p a ra la a p lica ci n d e lo s d e re ch o s la b o ra le s d e
lo s tra b a ja d o re s.
E n e ste se n ti d o se h a c e i m p e ra ti v o u n p ro c e so d e
re e stru ctu ra ci n d e l M in iste rio d e Tra b a jo y M icro e m p re sa
a s co m o e l fo rta le cim ie n to in stitu cio n a l d e la s In sp e cto ra s
d e l Tra b a jo .
2
CAPACITACION Y
ESTABILIDAD LABORAL
La ca p a cita ci n la b o ra l e s u n e le m e n to b sico p a ra
la e sta b ilid a d la b o ra l. E sta ca p a cita ci n e s to d a va
m s im p o rta n te si to m a m o s e n cu e n ta q u e la
a p lica ci n d e n u e va s te cn o lo g a s e n la in d u stria
g r fica e xig e u n a p e rm a n e n te a ctu a liza ci n d e lo s
tra b a ja d o re s e n e l m a n e jo d e n u e vo s e q u ip o s y
m a q u in a ria s a s
co m o e l
co n o cim ie n to d e
m o d e rn a s t cn ica s
d e tra b a jo .
La re sp o n sa b ilid a d
d e la ca p a cita ci n
la b o ra l d e b e e sta r
e n m a n o s d e la
e m p re sa p e ro
ta m b i n d e l
E sta d o .
22
NORMAS INTERNACIONALES DE
TRABAJ O
E n B o livia n o e xiste tra d ici n d e se g u im ie n to a la s n o rm a s
i n t e rn a c i o n a le s q u e e m a n a n d e la O rg a n i z a c i n
In te rn a cio n a l d e l Tra b a jo O IT) . E sta fa lta d e co n o cim ie n to
d e la s n o rm a s i n te rn a c i o n a le s d e tra b a jo , re d u n d a
n e g a tiva m e n te e n la situ a ci n g e n e ra l d e lo s tra b a ja d o re s
d e b i d o a q u e a m e n u d o lo s g o b i e rn o s d e sc o n o c e n
d e re ch o s q u e e st n co n sa g ra d o s e n e sta s d isp o sicio n e s.
E xiste n im p o rta n te s C o n ve n io s q u e n o h a n sid o ra tifica d o s
p o r e l E sta d o b o livia n o . Al m ism o tie m p o , la s o rg an iza cio n e s
sin d ica le s d e sco n o ce n e l co n te n id o d e lo s m ism o s, lo q u e
lim ita su a cci n re ivin d ica tiva
Es una tarea de primer orden el
conocimiento y seguimiento a los
Convenios, Resoluciones y
Recomendaciones que surgen de la
OIT.
SEGUIR IMPRIMIENDO LA HISTORIA
A p e sa r d e la s d ificu lta d e s p o r la s q u e h a a tra ve sa d o e l
m o vim ie n to d e lo s tra b a ja d o re s g r fico s e n e l cu rso d e lo s a o s,
e ste se cto r tie n e la firm e vo lu n ta d d e se g u ir a d e la n te
p ro m o vie n d o la u n id a d , la so lid a rid a d y e l m e jo ra m ie n to d e la s
co n d icio n e s d e vid a . La F e d e ra ci n G r fica B o livia n a , m xim a
e xp re si n d e lo s tra b a ja d o re s g r fico s, se g u ir b u sca n d o to d o s
lo s ca m in o s p a ra fo rta le ce r la s o rg a n iza cio n e s d e lo s
tra b a ja d o re s g r fico s e n to d o e l p a s y a tra v s d e e lla s, se g u ir
lu ch a n d o p a ra co n se g u ir u n m e jo r fu tu ro p a ra su s a filia d o s.
ANEXOS
2
La Industria Grfica, su aporte al empleo
1
Nmero
de empleados
Cantidad de
empresas
Personas
empleadas
% respecto a la
poblacin del
sector
de 5 a 14 154 1.113 37 %
de 15 a 49 21 521 17 %
ms de 50 10 1.409 46 %
Total 185 3.043 100 %
F u e n te IN E : E sta b le cim ie n to s e co n m ico s 1 9 9 6
26
La Industria Grfica, su aporte al
Producto Interno Bruto (PIB).
2
Ao
% aporte del
sector grfico
al PIB nacional
1990 1.68 %
1991 2.39 %
1992 1.55 %
1993 1.65 %
1994 1.65 %
F u e n te IN E : E sta b le cim ie n to s e co n m ico s
1 9 9 6 .
2
Elementos de seguridad con que cuenta
el trabajador grfico
3
ELEMENTOS PORCENTAJ E
Sealizacin 37 %
Ventilacin 27 %
Buena iluminacin 37 %
Extinguidores 27 %
Botiqun de auxilio 40 %
F u e n te : E n cu e sta a d irig e n te s g r fico s. La P a z 1 9 9 9 .
28
Dotacin de equipo de seguridad que
recibe el trabajador grfico
4
EQUIPO PORCENTAJ E
Overol 37 %
Mascarilla 7 %
Mandiles 23 %
Calzados 3 %
Orejeras 3 %
Barbijo 3 %
Guantes 10 %
F u e n te : E n cu e sta a d irig e n te s g r fico s. La P a z 1 9 9 9 .
2
Relacin de accidentes de trabajo en el
sector grfico
5
Tipo de accidente PORCENTAJ E
Cortes con papel 57 %
Aplastamiento de manos o dedos 33 %
Raspaduras con guillotina 25 %
Voladura de dedos 23 %
Engrapamientos 13 %
Intoxicaciones 7 %
Incendios 2 %
F u e n te : E n cu e sta a d irig e n te s g r fico s. La P a z 1 9 9 9 .
30
Categoras o especialidades existentes
en el sector grfico
6
Categoras o especialidades PORCENTAJ E
Fotomecnica 17 %
Prensista 57 %
Montajista 10 %
Tipgrafo 3 %
Serigrafista 3 %
Encuadernador 21 %
Mecnico 3 %
F u e n te : E n cu e sta a d irig e n te s g r fico s. La P a z 1 9 9 9 .
3
LEY GENERAL DE HIGIENE, SALUD
OCUPACIONAL Y BIENESTAR
Artculos afines a la problemtica
del sector grfico
Numeral 7) : In sta la r lo s e q u ip o s n e ce sa rio s p a ra
p re ve n ir y co m b a tir in ce n d io s y o tro s sin ie stro s .
Numeral 8) : In sta la r lo s e q u ip o s n e ce sa rio s p a ra
a se g u ra r la re n o va ci n d e a ire , la e lim in a ci n d e
g a se s, va p o res y d e m s co n tam in a n te s p ro d u cid o s,
co n o b je to d e p ro p o rcio n a r a l tra b a ja d o r y a la
p o b la ci n circu n d a n te , u n a m b ie n te sa lu d a b le .
Numeral 10) : P ro p o rc i o n a r i lu m i n a c i n
a d e cu a d a p a ra la e je cu ci n d e to d o tra b a jo , e n
co n d icio n e s d e se g u rid a d .
Numeral 11) : E lim in a r, a isla r o re d u cir lo s ru id o s
y/o vib ra cio n e s p e rju d icia le s p a ra la sa lu d d e lo s
tra b a ja d o re s y la p o b la ci n circu n d a n te .
Numeral 14) : P ro ve e r y m a n te n e r ro p a y/o
e q u ip o s p ro te cto re s a d e cu a d o s co n tra lo s rie sg o s
p ro ve n ie n te s d e la s su b sta n cia s p e lig ro sa s, d e la
llu via , h u m e d a d , fro , ca lo r, ra d ia cio n e s, ru id o s,
ca d a s d e m a te ria le s y o tro s .

7
32
Numeral 15) : P ro cu ra r q u e to d o e q u ip o e l ctrico
o in sta la ci n q u e g e n e re , co n d u zca o co n su m a
c o rri e n te e l c tri c a , e st i n sta la d o , o p e ra d o ,
co n se rva d o y p ro visto co n to d o s lo s d isp o sitivo s d e
se g u rid a d n e ce sa rio s .
Numeral 23) : C o lo ca r y m a n te n e r e n lu g a re s
visib le s a viso s o ca rte le s q u e in d iq u e n m e d id a s d e
h ig ie n e y se g u rid a d .
Numeral 24) : P ro m o v e r la ca p a cita ci n d e l
p e rso n a l e n m a te ria d e p re ve n ci n d e rie sg o s d e
tra b a jo .
Numeral 26) : Lle va r u n re g istro y e sta d stica s d e
e n fe rm e d a d e s y a ccid e n te s d e tra b a jo q u e se
p ro d u zca n e n su in d u stria .

You might also like