A revolucin rusa

A revolucin rusa.
Ao entrar no sculo XX Rusia e un dos pases mis atrasados de Europa. Desde o punto de vista
econmico a industrializacin moi dbil e concntrandose en puntos moi concretos. A agricultura
segue sendo a base da economa; pese a que o feudalismo desaparecera faca corenta anos, a cambio
os campesios deben pagar pola terra unha gran cantidade de dieiro ao Estado e aos terratenentes. O
zar goberna dun xeito absoluto calquera intento de oposicin polo exrcito zarista. Pese a todo poder
autocrtico do zar sufrir o seu primeiro envite en 1905 e, en 1917, acabar desaparecendo.
En 1917 estala a revolucin esta ter das fases claramente separadas.
A primeira en febreiro, e consegue, trala cada do zar, a proclamacin dun rxime liberal-burgus e
constitucional, que non lle dar tempo a solucionar os problemas do pas.
A segunda fase, en outubro, nela un partido marxista, o bolchevique, triunfa por primeira vez en todo un
pas. Lenin ser figura clave tanto na planificacin da revolucin de Outubro como na configuracin da
nova URSS. Tras vencer na guerra civil os comunistas enfrntanse co reto de construr un novo Estado
inspirado nas ideas de Marx pero ao que Vladmir Ilich Ulinov, Lenin, aporta as sas propias ideas.

1. A SITUACIN DE RUSIA ANTES DE 1917.

I. A SITUACIN DE RUSIA A PRINCIPIOS DO SCULO XX.
1. A vida poltica e a situacin econmica e social.
A comezos do sculo XX, o Imperio ruso segua sen coecer os efectos da revolucin liberal-burguesa
que tanto contriburan a transformar s nacins europeas. No Imperio ruso continuaba intacta a
monarqua absoluta dos zares. A autoridade do soberano non tia ningunha limitacin. O zarismo
controlaba o pas por medio dunha slida burocracia, unha polica todopoderosa e unha Igrexa ortodoxa
ntimamente vinculada ao poder.
O zar Alejandro II (1855-1881) aplicou unha poltica reformista con
obxecto de moderar o absolutismo imperial. Entre as medidas
destacan a liberacin, en 1861, dos servos (os campesios
dependentes dos seus amos adquiran a condicin de libres), a
reforma xudicial e a do ensino. En 1881, o zar Alejandro II morreu por
un atentado terrorista sucedndolle o seu fillo Alejandro III (18811894), que, no canto de avanzar nas reformas, preferiu frear o
proceso. Sucedeulle o seu fillo Nicols II (1894-1917) disposto, como o
anterior, a manter os principios da autocracia. As, mentres o pas
cambiaba econmica e socialmente, comenzos da Revolucin
Industrial e crecemento dun proletariado industrial,non o faca, en
cambio, polticamente.

A revolucin rusa

O desenvolvemento industrial, en efecto, via sendo lento ata 1890 pero acelrase no cambio de sculo
(1890-1913) debido aos investimentos estranxeiros e construcin do ferrocarril. Outro dos trazos da
industrializacin rusa era a sa concentracin xeogrfica nunhas poucas rexins: Ucrania, Mosc, San
Petersburgo, zona de Bak.
Rusia segua sendo predominantemente agrcola. Os campesios constituan o 80% da poboacin. Haba
un verdadeiro proletariado rural, sen propiedade da terra; outros dispoan de mnimas propiedades. A
nobreza, os antigos seores, dos que se liberaron en 1861, seguan contando con grandes propiedades .
A sociedade rusa presentaba grandes desigualdades, haba unha minora propietria de grandes fortunas
e unha gran masa de campesios e obreiros industriais; baixo unhas condicins de vida e de traballo
miserables. A clase media, en cambio, era pouco numerosa e dbil.
2. A oposicin poltica autocracia zarista desde 1901.
A principios do sculo XX, a oposicin poltica, pese ao seu carcter clandestino, moi activa e
organzase formando partidos polticos, dos que deben destacarse os seguintes:
1 O Partido Constitucional-Demcrata ou partido Kadete. Constitudo en 1905, un partido de
liberais, progresistas ou constitucionalistas no sentido occidental; eran partidarios dun rxime poltico
parlamentario de tipo occidental, e dunha monarqua constitucional.
2 O Partido Socialista Revolucionario. Frmase en 1901, partidario do colectivismo agrario,
interesbase polos problemas campesinos, contando cun forte respaldo nos medios rurales.
3 O Partido Obreiro Socialdemcrata Ruso. Partido marxista, fndase en 1898; desde o congreso de
1903 celebrado en Bruxelas e Londres o partido
escndese en das tendencias, que, en 1912,
transfrmase en dous partidos polticos:
- Os bolcheviques: dirixidos por Lenin, defendan a
organizacin dun partido forte e centralizado, formado
por militantes disciplinados dispostos a dirixir clase
obreira cara revolucin para impoer a ditadura do
proletariado. Pensan que en Rusia danse as condicins
para poer en marcha a revolucin proletaria sen que
sexa necesario pasar antes pola fase liberal-burguesa.
- Os mencheviques: dirixidos por Martov, son favorables a un partido aberto ao pluralismo de tendencias
ao considerar que en Rusia non se daban as condicins para a realizacin dunha revolucin proletaria.
Aceptaban a colaboracin con grupos liberais para lograr o triunfo dunha revolucin burguesa, que
deba ser anterior, revolucin socialista.

A revolucin rusa

2. A REVOLUCIN DE 1905 E O RXIME SEMICONSTITUCIONAL. As

REPERCUSIONES DO I GUERRA MUNDIAL (1905-1917).
1. A revolucin de 1905. O Domingo Sanguento.
En 1905 o Imperio ruso vai sufrir unha forte e inesperada derrota no Extremo Oriente ante Xapn en
1904-1905, a cal revelou a corrupcin e incapacidade da Administracin rusa.
O 9 de xaneiro de 1905, coecido como
Domingo Sanguento, uns 100.000 folguistas,
dirixidos polo pope Gapn, dirxense
pacficamente en manifestacin ao palacio
imperial de San Petersburgo. Pretendan
facerlle chegar ao zar un manifesto sobre as
condicins de vida dos traballadores. A
resposta do Zar ordenar ao exrcito disparar
aos manifestantes , a masacre far que folgas
e manifestacins se estendan por todo o pas.
Parte do exrcito sumouse protesta, como
foi o caso dos marieiros do acoirazado Potemkin no porto de Odessa e os da base naval de Kronstadt.
sa vez, empezaron a constiturse soviets ( agrupacin de traballadores en diversas cidades e distritos
rurales) co obxecto de controlar as folgas e darlles un contido revolucionario. En outubro formouse o
soviet de San Petersburgo, organizado por Trotski.

2. A resposta do zar: o Manifesto de Outubro e a Duma.

O zar Nicols IIen resposta aos acontecementos, lanzou ao pas o chamado Manifesto de Outubro de
1905 onde prometa reformas polticas e anunciaba a eleccin dunha Duma ou Parlamento. Abrase
unha etapa, entre 1906 e 1917, coecido como pseudoconstitucionalista, na que o zar foi dificultando, a
evolucin cara a un rxime poltico participativo.
As, nas eleccins primeira Duma (1906), con maiora do partido Kadet, ante as propostas da Asemblea
o zar decide disolvela. Outro tanto far con a segunda Duma, elixida en 1907, con presenza de
socialistas, que en xeral boicotearan as primeiras eleccins. A terceira Duma (1907-1912), tras unha
previa modificacin da lei electoral, dando mis peso s clases altas, logrouse unha Asemblea con
maiora de conservadores e moderados, dispostos a aceptar as propostas do goberno do zar.

A revolucin rusa

3. As repercusiones do I Guerra Mundial.

A Primeira Guerra Mundial, debilitar todava mis ao Imperio ruso. A maiora das fbricas
transformronse en industrias de guerra. As relacins co exterior cortronse, especialmente cos seus
aliados occidentais, cuxos suministros industriais eran moi necesarios. Nas cidades, a falta de vveres,
contribuu a elevar os prezos, co que, a capacidade adquisitiva dos asalariados diminuu notablemente.
A todo isto, as operacins militares poan de manifesto a debilidade do exrcito ruso, mal organizado,
e mal pertrechado.
Por outra banda, o zar Nicols II cometeu un grave erro ao poerse fronte dos exrcitos, deixando o
goberno da nacin nas mans da zarina Alejandra, e do seu favorito o visionario Rasputn, quen nomeaba
e depoa aos ministros ao seu antollo. Rasputn sera asesinado polos mesmos conservadores para
salvar ao rxime ante o caos reinante, situacin ideal para o triunfo doutras solucins mis avanzadas,
como ocorrer en 1917.

3. AS REVOLUCINS RUSAS
I. A REVOLUCIN DE FEBREIRO DE 1917: A REPBLICA LIBERAL-BURGUESA E O
FIN DA MONARQUA
1. A cada do zar.
O detonante da revolucin foi a dramtica situacin que
xerara a participacin de Rusia na 1 Guerra Mundial. A
revolucin empeza en febreiro cunha folga de metalrgicos e
obreiros textiles en San Petersburgo. O da 23 prodcense
manifestacins de mulleres pedindo paz e pan e con gritos de
abaixo a autocracia. Estes movementos de protesta
aumentan ao da seguinte e o zar non lles d importancia;
non consciente de que en caso dunha sublevacin as tropas
con as que conta en San Petersburgo son de recente
reclutamento e de fidelidade dubidosa. O 27 de febreiro unha
parte das tropas enviadas a reprimir as manifestacins uniuse
protesta. Os mandos militares son detidos. Ao da seguinte,
o goberno do zar dimitiu.
Na cidade de San Petesburgo xurdiran dous poderes. Un, o
Comit Executivo da Duma, integrado por deputados liberais
ou kadets, e, o outro, o Soviet dos Obreiros e os Soldados da
cidade, dominado por mencheviques e membros do Partido Socialista Revolucionario.
Unha serie de negociacins entre ambos poderes levou formacin, o 2 de marzo, dun goberno
provisional. Estaba integrado, sobre todo, por liberais e presidido polo prncipe Lvov. Neste goberno,

A revolucin rusa

Kerenski, ministro de Xustiza, representaba ao Soviet, onde haba unha forte presenza de
mencheviques, que apoiaban ao goberno coa intencin de preparar a Rusia para unha revolucin
liberal-burguesa.

2. Os inicios do goberno provisional.

O goberno provisional do prncipe Lvov atopouse con varios problemas. O seu principal obxectivo era
instaurar un rxime de tipo occidental. Pero o seu desexo de continuar na guerra restoulle prestixio e
autoridade. Os disturbios sociais o debilitaron: os obreiros poanse en folga e reclamaban a xornada de
traballo de 8 horas e a seguridade no emprego. Os campesios, deseosos de acceder propiedade da
terra, actuaban pola sa conta, apoderndose de provisins, e das terras abandoadas polos grandes
propietarios. No exrcito dominaban as desercins. O desexo de estar presentes no momento do
reparto de terras condicionaba a actitude dos soldados, na sa maiora campesios.
Neste clima poltico, Lenin regresa do seu exilio, e plantexa as coecidas como Teses de abril donde
criticou o apoio dos soviets ao goberno provisional e reclamando para eles todo o poder, xa que
consideraba que a revolucin deba ser proletaria e non liberal-burguesa. Os bolcheviques foron
debilitando o prestixio do goberno provisional a
base de campaas nas que reivindicaban o final
da guerra e o reparto de terras entre os
campesios.
Unha nova derrota rusa fronte aos alemns
desencadeou unha manifestacin monstro en
Petrogado. Nela pedase a paz. Os bolcheviques
aproveitaron o momento para facerse co poder.
Pero fracasaron. A dura represin contra os
bolcheviques fai que Lenin fuxa a Finlandia
acusado de ser un axente alemn.
O prncipe Lvov dimitiu e Kerenski formou un novo goberno con liberais e socialistas moderados.

3. O goberno de Kerenski.
O novo goberno prometeu a celebracin de eleccins en novembro para unha Asemblea Constituinte.
Con todo, Kerenski tivo que enfrontarse a un dobre problema poltico. Por unha banda, desde a extrema
dereita, a oposicin do bloque contrarrevolucionario capitaneado por o xeneral zarista Kornilov que en
setembro intentou un golpe de Estado, que fracasou pola accin dos soviets. Por la outra, desde a
extrema esquerda, a presin dos bolcheviques, que xa dominaban os soviets e que estn a preparar a
revolucin final.

A revolucin rusa

II. A REVOLUCIN DE OUTUBRO DE 1917: A REPBLICA SOCIALISTA .

1. A conquista do poder polos bolcheviques.
O goberno provisional, co seu empecinamiento en continuar a guerra, sufran una perda de
popularidade mentres os bolcheviques gabana e mis ao divulgarse o seu programa: terminar a
guerra, nacionalizar a industria, a banca e a terra. Lenin volve do seu exilio en Finlandia e instlase en
San Petersburgo, a sa proposta de conquistar o poder e poer fin ao goberno de Kerenski e aceptada
polo Comit Central do partido. Trotski, da mesma opinin que Lenin, elixido presidente do Soviet de
Petrogado e encrgase de organizar as milicias populares, a garda vermella.
A operacin rpida, na noite do 25 de outubro gardas vermellos e soldados afines fixronse co control
de San Petersburgo: Central Telefnica, Correos, Estacin de Ferrocarril, Banco Nacional, Ministerios e o
Palacio de Inverno, s do gobern, que caeu sen resistencia, fuxindo Kerenski ao estranxeiro.

2. Os problemas do novo goberno: os primeiros decretos.

O novo goberno, denominado Consello de Comisarios do Pobo, estaba presidido por Lenin e integrado
por bolcheviques que, a partir de agora, chamaranse
comunistas. Nel tamn figuraban Trotski, como Comisario de
Asuntos Exteriores, e Stalin, como Comisario de
Nacionalidades.
O goberno promulgou os primeiros decretos revolucionarios.
O decreto sobre a paz polo que se invitaba aos belixerantes
a unha paz inmediata sen anexiones nin indemnizacins. O
decreto sobre a terra polo que a gran propiedade agraria era
abolida sen indemnizacin e o decreto sobre as industriais
polo que eran nacionalizadas as mis importantesademis de
outros decretos como os de nacionalizacin da banca, ou os
das nacionalidades, etc.
O goberno de Kerenski convocara eleccins en novembro
para a Asemblea Constituinte. Lenin non se atreveu a anular
as. Os resultados deron a maiora aos socialrevolucionarios, o
partido no que militara Kerenski; os bolcheviques s
obtiveron 1/5 dos deputados.
O primeiro da, a nova Asemblea decidiu anular os decretos do goberno bolchevique. Non lle deu tempo
a mis; ao da seguinte a garda vermella poa fin a a Asemblea. A sa disolucin escandalizou a
demcratas, socialrevolucionarios e ao sector brando bolchevique. Pero Lenin tao claro: a Asemblea
defenda un modelo de Estado distinto ao defendido polos bolcheviques.

A revolucin rusa

En canto ao final da guerra contra Alemania e o establecemento da paz, reslvese a travs da firma do
tratado de Brest-Litovsk, que impoa dursimas condicins a Rusia: recoeca a independencia de
Finlandia, Estonia, Letonia, Lituania e Polonia.

3. A guerra civil (1918-1921).

Desde o vern de 1918 o rxime bolchevique tivo que afrontar unha guerra civil e unha desastrosa
situacin econmica. Xenerais exzaristas reorganizaron os chamados exrcitos brancos. Contaban co
apoio de potencias estranxeiras como: Inglaterra, Francia, Xapn e EE.UU., que teman a extensin da
revolucin , ademis de defender os capitais investidos en Rusia e confiscados polo goberno comunista.
Trotski foi o encargado de organizar o Exrcito Vermello .
O goberno de Lenin endureceuse. A Tcheca, ou polica poltica, persegua oposicin concretada en
socialrevolucionarios e mencheviques. Neste contexto, tivo lugar o asasinato do zar Nicols II e a sa
familia.
A vitoria do Exrcito Vermello xa era unha realidade en 1921; pero a tma de Vladivostok ao ano
seguinte sinalou o fin dos ataques estranxeiros.

4. O comunismo de guerra.
a) Un rxido control da economa.
Para facer fronte s necesidades do exrcito, o goberno decidiu
impoer o que se chamou comunismo de guerra. A economa
pasou a estar dirixida e controlada polo Estado. Como medidas
econmicas se nacionalizaba a industria, o comercio interior e
exterior e establecanse as requisas na agricultura.
Na agricultura, o Estado exerceu un forte control sobre a
producin; pero a poltica agrcola creou graves descontentos
entre os campesios xa que o goberno, ante a falta de
abastecemento das cidades, decret a incautacin do trigo. Os
campesios vanse obrigados a ceder unha parte das sas
colleitas, todo menos o necesario para a prxima sementa e para
as necesidades familiares.
b) Un balance negativo.
Como balance podemos dicir que o frreo control da agricultura e a industria axudou a gaar a guerra
pero foi un fracaso desde o punto de vista econmico, tanto no campo como na industria. En xeral, o
resultado destas medidas foi un forte descenso da producin, unha subida espectacular dos prezos, a
desorde, a fame e o deterioro da moeda. A isto habera que engadir a forte seca do ano 1921, que
deixou cinco millns de mortos.

A revolucin rusa

4. A CONFIGURACIN DO NOVO ESTADO SOCIALISTA SOVITICO ATA

A MORTE DE LENIN.
I. A PRIMEIRA FASE: A CREACIN DAS NOVAS INSTITUCINS (1917-1921).
1. A configuracin do Estado e do Partido Comunista.
Tralo triunfo da revolucin de outubro, Lenin vai dar corpo a un novo Estado infludo pola ideoloxa
marxista. Unha vez disolta a Asemblea Constituinte, Lenin convocou un Congreso dos Soviets de todas
as Rusias, que aprobou a primeira Constitucin sovitica en 1918, que era s aplicable a Rusia. Nesta
Constitucin non apareca a tradicional divisin de poderes das democracias occidentais.
Caracterizndose por dous trazos esenciais:
- A limitacin do dereito de voto. Reservbase a quen gaaban a sa vida mediante un traballo
produtivo e non explotaban o traballo doutros, xunto cos soldados e marios. Perdan o dereito a voto
os comerciantes, propietarios agrcolas, monxes e sacerdotes, burgueses, exfuncionarios, expolicas e
membros da familia real.
- A organizacin piramidal de poderes. Os electores elixan institucin suprema que era o Congreso
dos Soviets da Unin, que designaba un Comit Central Executivo, e este, sa vez, ao goberno ou
Consello de Comisarios do Pobo.
Con todo, o sistema quedaba baixo o control do Partido Bolchevique, que pasou a denominarse, a partir
de 1921, Partido Comunista da Unin Sovitica (PCUS), sendo o seu rgano de direccin un comit
chamado Politbur.

II. A SEGUNDA FASE: A URSS E A CONSTITUCIN DE 1924.

1. A creacin da URSS e a constitucin de 1924.
Os bolcheviques transformaron o que foi o Imperio ruso nunha repblica federal, pero aplicando uns
esquemas propios dado que non se perdeu a concepcin piramidal de poderes. En 1922 creouse a
Unin de Repblicas Socialistas Soviticas (URSS) e, en 1924, aprobbase a Constitucin do novo
Estado sovitico. Nela definase as competencias da Unin e as das quince repblicas federadas.
Na base do sistema segua estando o Congreso de Soviets da Unin. Este elixa un Comit Executivo
Central, que pasa a ser o verdadeiro Parlamento, dividido en das cmaras: o Consello da Unin, onde
estn representadas as repblicas segundo a sa poboacin e o Consello das Nacionalidades, onde cada
Repblica conta con cinco membros.

A revolucin rusa

O poder executivo corresponda ao Presidium, composto por varios membros, desempea o papel
dunha Jefatura do Estado, e ao goberno, que segue mantendo a denominacin de Consello de
Comisarios do Pobo.
Con todo, a direccin efectiva da vida poltica segue estando controlada polo Partido Comunista Ruso.

III. A N.E.P. (NOVA POLTICA ECONMICA).

1. O retorno provisional ao capitalismo.
As consecuencias da guerra civil e do comunismo de guerra foron o afundimento da economa e o
desabastecemento das cidades. A producin agrcola unha terceira parte da do ano 1913; a producin
industrial descende ata un 13% en referencia a 1913 e o trfico ferroviario ao 12%. Estmase que en
1921 morren de fame cinco millns de persoas. As revoltas campesias volvan en 1920-1921; tamn a
marinera do porto de Kronstadt (marzo de 1921), que pide eleccins libres, liberdade de prensa, de
reunin e asociacin e a liberacin dos prisioneiros polticos. Lenin comprendeu que era necesario darlle
un xiro poltica econmica, e adaptala aos tempos de paz. Entre a propiedade privada capitalista e a
colectivizacin socialista deba pasarse por unha etapa intermedia, denominada como Capitalismo de
Estado.
Naca as a Nova Poltica Econmica (NEP). Consista nunha volta parcial economa de mercado

capitalista, unha economa mixta con medidas capitalistas e socialistas.

Suprimense as requisas de produtos agrarios e reemplazanse por un imposto en especie. Os campesios
entregaban un 10% da colleita ao Estado e o resto podan vendelo aos particulares ou ao Estado. Desde

A revolucin rusa

1923 o imposto en especie substitudo por outro en metlico. Na industria se desnacionalizaron as

industrias con menos de 21 obreiros e permitiuse a entrada de capital estranxeiro. O Estado seguiu
reservndose sectores crave da economa: ferrocarrs, grandes empresas, bancos e comercio exterior.
Lenin morreu en xaneiro de 1924 pero a NEP mantvose ata 1928. O balance da NEP foi moi positivo, a
producin aumentou na agricultura e na industria. Pero a NEP trouxo tamn o enriquecimiento de
determinados grupos sociais. Aparecendo as, propietarios agrcolas acomodados, kulaks, ou pequenos
empresarios ou comerciantes, nepmen. Xurdindo en Rusia unha nova burguesa, destruindo de feito o
soo marxista dunha sociedade sen clases. Con todo isto acabar Stalin aplicando un sistema econmico
baseado na planificacin, onde o Estado, de modo centralizado, marcaba os obxectivos de toda a
actividade econmica a travs de plans quinquenales.

5. A ETAPA ESTALINISTA (1927-1939).

I. DE LENIN A STALIN.
1. A morte de Lenin e a disputa polo poder: Stalin e Trotski.
En 1924 morre Lenin sen deixar resolto o problema da sa sucesin. Iso deu lugar a un gran debate no
Partido Comunista ruso pola jefatura do partido e do Estado.

Eliminacin por parte do goberno de Stalin da figura de Trostky.(sin photoshop)

O debate polarizouse entre das figuras: Trotski e Stalin. O primeiro estaba a favor de estender a
revolucin en Europa, revolucin permanente; consideraba que si a revolucin non se estenda a
Europa, acabara por frustrarse en Rusia. Stalin, en cambio, estaba a favor do socialismo nun s pas,
dicir, a prioridad era o establecemento do comunismo na URSS sen esperar ao triunfo da revolucin
mundial. A sa posicin de partida era favorable a gaar ao ser Stalin, desde 1922, Secretario Xeral do
partido.
A partida foi gaada por Stalin. En 1927, Trotski era expulsado do Partido, enviado primeiro a Siberia e
despois expulsado do pas. En Mxico asasinado en 1940 por un axente ao servizo de Stalin. A partir
de 1927-1928, durante un cuarto de sculo, ata a sa morte en 1953, Stalin converteuse en dono
indiscutible da Unin Sovitica baseando o seu poder na depuracin de toda oposicin interna.

10

A revolucin rusa

2. A planificacin econmica: os Plans Quinquenales.

No econmico, Stalin acabou coa NEP (en 1929) e impuxo a planificacin da economa, con plans
quinquenales (o primeiro desde 1929 a 1933) coa intencin de acelerar a industrializacin da URSS. O
Primeiro Plan Quinquenal, como os sucesivos, sinalaban os obxectivos econmicos que era preciso
alcanzar, sendo o primeiro o avanzar na industria de base ou pesada: siderometalrgicas, extractivas e
qumicas. Os recursos para financiar a industrializacin tian que vir da colectivizacin do campo; os
campesios tian que aportar as sas terras e o seu gando de propiedade privada s granxas colectivas
ou colectividades. A oposicin dos kulaks, e das sas familias fixo que moitos morreran e outros foran
deportados a campos de traballo en Siberia.
O Segundo Plan Quinquenal, de 1933 a 1937, o seu balance final foi tamn positivo: a producin
dobrouse, e a agraria creceu un 50%. O Terceiro
Plan Quinquenal (1937-1942), inaugurado en
1938, foi interrompido pola guerra con
Alemania en 1941.

3. A ditadura de Stalin.
No poltico, Stalin estableceu un poder
ditatorial, constitundo un Estado totalitario,
onde o Estado e o Partido quedaban fusionados
e onde se defenda o culto personalidade de
Stalin, como lder nico. Quen mostraban
posturas contrarias ao estalinismo eran
declarados inimigos da revolucin, xulgados e, en xeral, condenados.
Ao longo da dcada de 1930 iniciouse unha represin xeneralizada, coecida como as grandes purgas,
comezando contra os vellos dirixentes do Partido acusados de ir en contra do Estado e da Revolucin.
Outra prctica do estalinismo foi o uso dos gulag ou campos de concentracin para dirixentes polticos,
administrativos e militares crticos co rxime. Calclase que durante as grandes purgas foron executadas
mis de 500.000 persoas e dous millns e medio foron enviados aos campos de traballo.

6. O IMPACTO INTERNACIONAL DO COMUNISMO. A III

INTERNACIONAL (1919-1939).
AS REPERCUSINS DA REVOLUCIN NO EXTERIOR.
1. Os intentos de imitar a revolucin comunista en Europa.
Trala revolucin de outubro de 1917 moitos sectores liberais viron na revolucin unha ameaza para as
sociedades libres e capitalistas; en cambio, para unha parte das clases traballadoras a tma do poder en
Rusia era o comezo do fin do capitalismo.

11

A revolucin rusa

Ata a sa morte en 1924, Lenin creeu que a Revolucin Rusa constitua a fase, inicial, dunha revolucin
mundial; seguindo de forma estrita os principios marxistas. Ademais, algns acontecementos
posteriores ao fin da Primeira Guerra Mundial pareceron darlles a razn. Como a revolucin
espartaquista en Alemania, que, en xaneiro de 1919, intentou derribar ao goberno socialdemcrata, ou
o intento de establecer en Hungra un goberno sovitico en 1919.

2. A III Internacional.
Lenin e os bolcheviques van con satisfaccin todos os intentos revolucionarios, considerbanos como
un paso cara unha revolucin mundial. En
marzo de 1919, como instrumento ao
servizo desa revolucin mundial,
organizaron en Mosc, a III Internacional
ou Internacional Comunista coecida como
Komintern.
En 1920 celebrouse o segundo congreso ao
que asistiron representantes de 37 partidos
socialistas. Neste congreso aprobouse o
programa de Vinte e un Puntos, redactado
por Lenin, que obligatoriamente tian que
acatar os partidos socialistas que quixesen
adherirse a a III Internacional. Entre outras
esixencias, deban pasar a denominarse
partidos comunistas, mostrar unha opcin
poltica contraria aos partidos socialistas aos que se tachaba de reformistas ou socialdemcratas, e
aceptar como obligatorias as decisins adoptadas nos congresos da Internacional.
A creacin da Komintern dividiu, ao movemento obreiro socialista en partidos socialistas e partidos
comunistas, que se fundaron entre 1920 e 1921. As, como exemplo, o Partido Comunista de Espaa
fundouse en 1921 por militantes socialistas que decidiron abandonar o PSOE.
En suma, a Internacional Comunista naceu como un instrumento ao servizo da revolucin comunista e a
URSS utilizouna como va para os seus intereses polticos. Pero a ameaza comunista tamn provocou na
sa contra unha forte reaccin, o que contribe a explicar o surgimiento do fascismo.
O debate sobre a revolucin mundial entre Trostki e Stalin, contribuu a que a Komintern entrase nunha
etapa de inactividad. Habr que esperar a 1935, para que a Internacional Comunista dese novas
instrucins aos partidos comunistas para que entrasen en coalicins con socialistas e con partidos
liberais progresistas para combater ao fascismo, no que se chamaron frontes populares. Espaa e
Francia foron exemplo desta estratexia.

12