Professional Documents
Culture Documents
Tucci G., Mandala, Krakw 2002, s. 99. Wszelkie pozostae informacje dot. rytuau i
symboliki mandali take na podstawie tej pozycji.
zastrzee
powtarzalno
przewidywalno,
jako
cechy
absolutnie
o tyle traci swoj warto, kiedy mwimy o rytuale, ktry ma przenosi w sfer sacrum. Bo
jakie znaczenie ma chociaby to, e spenianie rytuaw pomaga w utrzymaniu wysokiego
poziomu higieny osobistej spoeczestwa, co jak wiadomo uatwia wsplne funkcjonowanie,
jeli prawdziwym celem rytualnej czystoci jest waciwe spenienie rytuau i dalej osignicie duchowego owiecenia? Jest to oczywicie pytanie prowokacyjne, zestawiajce
wartoci skrajne i te odrobin przekamane (czysto rytualna niewiele ma wsplnego z tym,
co na Zachodzie nazywamy higien, co uderza choby wielu Europejczykw odwiedzajcych
Indie), ale jak sdz pokazuje ono niebezpieczestwo takiej perspektywy badawczej.
Szukajc funkcjonalnych przyczyn speniania rnorodnych rytuaw (jak choby
przestrzegania postw, czy utrzymywania abstynencji seksualnej, ktre z powodzeniem
mona byoby interpretowa na paszczynie bio-psycho-spoecznej) badacze odzieraj je
czsto ze sfery duchowoci, w jakiej one powstay, w ten sposb oddalajc si od ukazania
prawdy. Dystans badawczy nie polega, wedug mnie, na podwaaniu kulturowych mitw
i szukaniu ich innej (w domyle prawdziwej) podstawy, ale raczej na gruntownym opisie
tego, co kryje si w nich wedug uczestnikw danej kultury. Tylko oni bowiem maj dostp
do znacze niedostpnych innym.
Koncepcja Altmana czy wic wiele oczywistych cech rytuau z tezami, wedug mnie,
duo bardziej zoonymi i kontrowersyjnymi w swoim wydwiku. Cho, jak sdz, jego
gwna hipoteza o penieniu przez kino gatunkowe funkcji rytuau w spoeczestwie
amerykaskim,
jest
gboko
uzasadniona
i prawdziwa,
ujabym
to
raczej
jako
wyewoluowanie kina gatunkw z rytuau, czy zastpienie formy wymierajcej przez inn, co
nie stawia znaku rwnoci pomidzy tymi dwoma, odmiennymi przecie w swej istocie
(gwnie, jak sdz, w warstwie teleologicznej) zjawiskami spoecznymi.