Professional Documents
Culture Documents
A. Heizungstechnik
1. Zentral - Warmwasser - Heizungen
2. Brenner
2.1 lzerstubungsbrenner
2.2 Gasbrenner
2.2.1 Atmosphrische Gasbrenner
2.2.2 Gasbrenner mit Geblse
2.3 Abgas Emission
2.4 Messtechnik und Analyse der Verbrennung
3. Heizkessel
3.1 Niedertemperaturkessel
3.2 Brennwertkessel
B. Klimatechnik
1. Thermodynamische Grundlagen der feuchten Luft
1.1 Zustandsgren der feuchten Luft
1.2 Das Enthalpie - Feuchte - Diagramm von Mollier
1.3 Zustandsnderungen der feuchten Luft
2. Lftungs- und Klimatechnik
2.1 Raumklima und Behaglichkeit
2.2 Meteorologische Daten und Wrmebedarf
2.3 Aufbau von Klimaanlagen
2.4 Auslegung von Lftungs- und Klimaanlagen
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Gliederung
Praktikum:
Laborversuch Verdichter-Kltemaschine fr PKW Klimatisierung
3. Absorptionskltemaschine (AKM)
3.1 Zweistoffgemische
3.1.1 Druck - Temperatur - Diagramm
3.1.2 Enthalpie - Konzentrationsdiagramm
3.2 Einfache einstufige AKM
3.3 Einstufige AKM mit Rektifikation
3.4 Absorptionswrmepumpe
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Literatur
[1]
[2]
[3]
[4]
[5]
Kalide, W.
Thermodynamik der Khl- und Klteanlagen
Carl Hanser Verlag 1976
[6]
Cube/Steimle/Lotz/Kunis (Hrsg.)
Lehrbuch der Kltetechnik 4. Auflage
Band 1 + 2
Verlag C.F. Mller 1994
[7]
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Kltemaschinen
Wrmeerzeuger
Kltetechnik
Khlprozesse
Klimatechnik
Heizungstechnik
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Puffer-Laden
Puffer-Entladen
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Auen-Lufttemperatur [C]
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
a
b
c
d
e
f
g
h
i
k
l
Motor
Ventilator
Filter
Pumpe
Steuergert
Zndrelais fr
unterbrochene
Zndung
Zndtransformator
Leitschaufeln
Flammenwchter
Dse
Zndelektroden
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
A.: lbrennerpumpen
Quelle: Fa. Eckerle
1
2
3
4
5
7
8
9
10
11
Zahnradgetriebe
Filter
Gehusedeckel
Druckmessanschluss
Entlftungsschraube
Druck-Regulierspindel
Gleitringdichtung
Dichtungsraum
Ventil
Magnetventil
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
lbrenner Dse
Wirbelkammer
Dsenbohrung
Feinfilter
Wirbelschlitz
Dsenkrper
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Rezirkulationsstrmung
a) Leuchtflammenbrenner
Verbrennungsluft
Brenner
Sekundrluft
Gas
Primrluft Venturirohr
Mischung
Sekundrluft
Primrluft
Gas
Gas
b) Bunsenbrenner
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Gaszufuhr
Dse
Mischrohr
Primrluft
d) Injektorbrenner mit Gasdse
Heizungs-, Klima- und
Kltetechnik
Seite 13
Stauscheibe
Gasverteilring
Zndelektrode
Gasdsenrohr
Gasdsen
Monoblock-Ausfhrung
Geblse
Gaslanzen
Luft
Gas
a) Parallelstrombrenner
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Dsen
Luft
Luft
Gas
Stauscheibe
b) Kreuzstrom-Mittelrohrbrenner
Gas
c) Kreuzstrom-Lanzenbrenner
Heizungs-, Klima- und
Kltetechnik
Seite 14
3c
3a
3b
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Brennwertkesseln
11% latente
Brennstoffwrme
11% latente
Brennstoffwrme
8 10 %
Abgasverluste
21 23 %
Abgasverluste
6 10 %
Bereitschaftsverluste
Jahresnutzungsgrad
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
12%
Bereitschaftsverluste
1 Verbrennungsluft
2 Heizgas (Erdgas)
3 Abgase
4 Kondensatablauf
5 Vorlaufanschluss
Guss-Wrmetauscherblock
6 Rcklaufanschluss
7 Wrmetauscherrohr
8 Erdgasbrenner mit
Vormischkammer
Heizungswasser
Vorlauf
Abgasaustritt
Geblsebrenner
Heizungswasser
Rcklauf
Kondensatablauf
Brennwertkessel, Fabrikat Buderus Ecomatic-plus
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Taupunktstemperaturen fr
Wasserdampf bei verschiedenen
Brennstoffen
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Wassertaupunkt
Suretaupunkt
von Abgasen (DIN 4705)
Khlwasser Rohrwand
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Kondensatfilm
Rauchgas
A.: Verbrennungsgas-Berechnung
Verbrennungsgas-Berechnung bei festen und flssigen Brennstoffen
Va, f = VCO2 + VH2O(h ) + VSO2 + VN2 + VH2O(Br.) + VH2O(Luft ) + VO2 (Luft ) + VN2 (Luft )
mn3
in
kg
m3
in 3
m
m
1 COb + Hb2
b
b
C
H
O
n
=
+
+
n m
2
4
0,21
2
m3 Luft
in 3 n
mn Brennstoff
Abgas-Zusammensetzung:
Abgasbestandteil
Zeichen
Abgase in m / m
Kohlendioxyd
CO2
CO2b+COb+n(CnHm)b
Wasserdampf
H2O
H2b+m/2(CnHm)b
Sauerstoff
O2
0,21(-1)Lmin
Stickstoff
N2
N2b+0,79Lmin
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
tv
15 s
ts
Betrieb
Strung
tv
ts
max. 10 s
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
12
Sekunden
Auenluftklappen
Umluftklappe
Mischkammer
Vorfilter
Nachfilter
Vorwrmer
Befeuchter
Khler
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
9
10
11
12
13
14
15
16
Nachwrmer
Zuluftventilator
Schalldmpfer
Zuluftkanle
Luftauslsse
Klima-Raum
Abluftkanle
Schalldmpfer
17
18
19
20
21
22
23
Abluftventilator
Abluftklappe
Umluftkanal
Raum-Heizkrper
Heizkessel
Kltemaschine
Luftkhler (Turm)
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
B.: Sttigungsdruck des Wassers ps, Dichte und Stoffeigenschaften Luft / Wasser
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
B.: Norm-Auentemperatur in C
Klimakarte aus DIN 4701
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Tiefstes Zweitagesmittel
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
V = gesamtes Gebudevolumen in m
Fall 1
Fall 2
Raum
Raum
QA
QA
QK
QK
QI
QA + QI = QK
Fall 3
QI
QA + QI = QK
Fall 4
Raum
Raum
QA
QK
QI
QA
QH
QI - QA = QK
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
QI
QA - QI = QH
B.: Klimaanlage
Regelung der Zuluftfeuchte mit Dampfbefeuchter
Regler 1: Frostschutz-Regler
Regler 2: absolute Feuchte
Regler 3 und 4: Raumtemperatur mit Zulufttemperatur in Kaskade
AS = Auenluftzustand im Sommer
AW = Auenluftzustand im Winter
Z = Zuluftzustand
E = Luftzustand nach Erhitzer
K = Luftzustand nach Khler (im Sommerfall) xZ = absolute Zuluftfeuchte
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
AS = Auenluftzustand im Sommer
AW = Auenluftzustand im Winter
Z = Zuluftzustand
E = Luftzustand nach Vorerhitzer
K = Luftzustand nach Khler (im Sommerfall) xZ = absolute Zuluftfeuchte
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Bei allen Prozessen bleibt die Summe aus Exergie und Anergie konstant.
Aussage des 2. Hauptsatzes:
reversibel
irreversibel
T [K], t [C]
Druck
p [bar]
Volumen
V [m], v [m/kg]
pV = m Ri T
H [kJ], h [kJ/kg]
H=U+pV
H = m cp T
h = cp T
T2
T1
(T2 T1 )
Wrmestrom
& =H -H = m
& cp
Q
2
1
& +W
Q
diss 12 = U2 U1 Wv 12
Entropie
kJ kJ
S ,s
K kg K
s =
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Qi + Wdiss
T
C.: IdealerVergleichsprozess
Carnot Prozess:
12
23
34
41
12
23
34
41
T
TH
T
TU
TU
T0
s1
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
s2
s1
s2
Kritischer Punkt:
Bei p = pk und
Trippelpunkt:
v= v
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Adiabat:
q12 = 0
Keine technische Arbeit:
wt12 = 0
Vernachlssigung von kinetischer und potentieller Energie
ekin = 0 und epot = 0
fr die adiabate Drosselung gilt:
h2 = h1
p 1 p2
T1 T2
s 1 s2
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
23
34
41
Zustand
wird
auf
den
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Verdrngungsverdichter
Kolbenverdichter
Hubkolben
Verdichter
Rotationskolben
Verdichter
Tauchkolben
Kreuzkopf
Freikolben
Verdichter
Schrauben
Rollkolben
Kreiskolben
Zellen
Verdichter
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Strmungsverdichter
Sonstige
Membran
Schwingverdichter
Turboverdichter
Strahlverdichter
Achsial
Radialverdichter
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
1
2
3
4
5
luftgekhlter Kondensator
Lftermotor
Hermetik-Verdichter
Saugabsperrventil
Druckabsperrventil
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
6
7
8
9
Sicherheitsdruckbegrenzer
Verteilerkasten
Anlaufkondensator
Motorklemmkasten mit Anlassrelais
Heizungs-, Klima- und
Kltetechnik
Seite 56
C.: Scollverdichter
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
C.: Scollverdichter
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
1
2
3
4
5
6
7
8
Anlagenbeispiel
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Thermischer Kompressor
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Klteteil
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
C.: Verbesserung der Dampfkonzentration und Erhhung des Wrmeverhltnisses der AKM
durch Teilkondensation im Rektifikator (Dephlegmator / Rcklaufkhler)
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
HD
Dampf
Heizwasser
Vorlauf
t7
t5
t8
RL
Rektifikator
Kondensator
QKondensator
t3
t4
t6
t15
AL
t9
t2
t10
QSt
Kocher
Lsungswrmetauscher
t1
QBr
Lsungspumpe
t21
RWT
Dampf
t20
mrL
xrL
Nachkhler
V2
t14
t11
V1
ND
t16
mSole
t12
t18
RL
Absorber
Sole
t19
QAbgas
Kondensatablauf
QVerdampfer
t17
Verdampf
QAbsorber
mHzW
Heizwasser
Rcklauf
t13
Direktbeheiztes Austreibersystem
Kocher mit Lsungsrckfhrung und Rektifikator mit
doppelter Wrmebertragung von armer Lsung
und Dampf auf reiche Lsung
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf
C.: Vergleich zwischen konventioneller Kraft Klteerzeugung und Klteerzeugung in Kraft - Wrmekopplung
Konventionelle Klteerzeugung
Klteerzeugung inKraft-Wrme-Kopplung
Hochschule
Osnabrck
Prof. Dr.-Ing. L. Mardorf