You are on page 1of 6

28/12/2014

Linsertiondelconomiemarocainedanslconomiemondiale

insertiondelconomiemarocainedanslconomiemondialeSectionII
Linsertiondesconomiesmergentesdanslconomiemondialenestpasfacile,Pourtant,celadoitet
peutsefairegrceausoutiendesentreprisesetdelensembledutissuindustriel.Ceprocessus
dinsertionnepourrasaccomplirqulaconditionquelconomiemarocainesemetteenpositionde
mettreenuvredemanirematrise,leschoixstratgiquesapproprissescontraintes
conomiques,etsonidentitsocioculturelle.Lesentreprisesmarocainessontdonccontraintes
parlenvironnementconomiquemondialeactuelsinvestirdansuneculturedintelligence
conomique.
1:Lapolitiquedouvertureauniveaudusecteurprivetpublic
Lamiseenuvredunepolitiquesocialenovatriceetlesvoletsdelanouvellepolitiqueconomique,
doiventportersurlamodernisationdusecteurpublicetlerenforcementdelacomptitivitdes
entreprisesprives.Ilsagitpourlenouveaugouvernementdacheverlesprogrammesderformes
initiscesderniresannesvisantpromouvoirlesecteurprivetprparerlintgrationduMaroc
danslconomiemondiale.
ILapolitiquedouvertureauniveaudusecteurpriv
Leprogrammedappuiauxentreprisesvientensoutienlactiondugouvernementmarocaindans
leffortdouverturedesonconomie,etdanssapolitiquedinsertiondanslazonedelibrechange.
ALesobjectifsduprojetsdappuiauxentreprises
Lobjectifglobalduprogrammeestlappuiau
dveloppementetlamodernisationdusecteurpriv
marocain,enparticulierlesPMEdanslaperspectivede
lalibralisationdeschangescommerciaux.
Lesobjectifsspcifiquesduprogramme,enlienavec
chacunedesescomposantessontlessuivants:
VoletQuantit/Normalisationpermettent
lindustriemarocainedatteindreunniveaudequalit
compatibleaveclouverturedesfrontiresauseindela
zonedelibrechangepar:
Laconsolidationdusystmenationalnormatif,daccrditation,decertificationetdvaluationdela
conformit.
Lacrationetlquipementdecinqcentrestechniquesspcialissdanslessecteursbois,
ameublement,cuirettannerie,automobileetTransport,plasturgie,chimieetcaoutchoucetde
nouvellestechnologiesdelinformationetdelacommunication.
VoletmodernisationdesPMEcontribuerlamodernisationdesPMEmarocainesetamliorerleurs
comptitivitsenfonctiondesdfisengagsparlacrationdelazonedelibrechange.
BDescriptionduprojet
Leprogrammedappuiauxentreprisessinscritdanslastratgiedugouvernementmarocain,visantle
dveloppementetlamiseniveaudesentreprises.Leprogrammenationaledemiseniveauvise
notammentprparerlesecteurindustriellinsertiondanslazonedelibrechange(ZLE)prvue
danslecadredelaccorddassociationaveclUnioneuropenne.
Leprogrammedappuiauxentreprisesappuieledveloppementintgretlamodernisationdusecteur
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20dir%3D%22ltr%22%20style%3D%22color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%200)%3B%20fontfamily%3A%20Arial%

1/6

28/12/2014

Linsertiondelconomiemarocainedanslconomiemondiale

privmarocain,enparticulierdespetitesetmoyennesentreprises(PME)existantes.Lessecteurscls
bnficiairessontlesecteurmanufacturiers,principalementconcernparledmantlementtarifaireet
lesserviceslindustrie.Avecunbudgetde61millionsdEuros,leprogrammedappuiauxentreprises
sadressetantauxentreprisesquauxinstitutionsdesoutienlindustrieetauxadministrations
publiques.Ilpoursuituneapprocheintgreetcomportetroisvoletscohrents:
UnvoletQualit/Normalisation
UnvoletModernisationdesPME
UnvoletFondsnationaledemiseniveau
LesmembresdelquipedelabanquemondialeontsoulignlefaitqueleMarocbesoindunsecteur
privplusenplusfort,mancipetcomptitifpourraliserdestauxdecroissancepluslevset
susceptiblesdabsorberlachmage,dontletauxrestetoujourslev.
IILapolitiquedouvertureauniveaudusecteurpublic
Lesecteurpublicatrslongtempsconstitulaprincipalesourcedinvestissements.Ilcontinuede
mettreenuvredesprojetsdquipementnouveauxetfaisantsouventlobjetdapprochedoffre
internationaux.
ALalibralisationdusecteurpublic
Depuisquelquesannes,leMarocestengagsurlavoiedelalibralisationconomique,du
dsengagementprogressifdelEtatdesentreprisespubliques,delacceptationdesrgles
commercialesmultilatralesetdundveloppementdessesrelationsaveclUnionEuropenne.
LecheminparcourudepuisleplandajustementstructurelimposparleFMIen1982pourattnuerles
effetsencoremalmesursdelaloisurlaMarocanisationduMars1973estsouligner.
BUnenouvellestratgiedouverture
Lesprincipalesrformesvisentadopterlconomiemarocaineauxmouvementsdelconomie
mondiale.Adoptespartirdedbutdesannes90,ellesmettentenvidenceunerellestratgie
douvertureetderforme.
Lespouvoirspublicsnecessentdedployerdeseffortspourrendreleclimatdinvestissementplus
accueillant,encouragementauxinitiativesprives,mesuresinitiativesinstauresparlacharte
dinvestissement,simplificationdesprocdures,assouplissementdelarglementationdeschanges,
promotiondesexportations,infrastructuresdaccueiletdecommunicationassistancetechniqueaux
investisseurs,etc.
Unprojetdeloiestaujourdhuiencoursdlaboration.LEtatpourraitdecettemanireconcderdes
secteursquilnepourraitbiengreret,pourtant,soccuperdessecteursstratgiquesquiresterontsous
saresponsabilit(santducation).
2:Linsertiondelconomiemarocainedanslconomie
mondialetraverslIDEetlasoustraitanceinternationale
LIDEestlinvestissementquunersidenteduneconomie(investisseurdirect)effectuedanslebut
dacqurirunintrtdurabledansuneentreprisersidenteduneautreconomie.
Linvestissementdirecttranger(IDE)estaucentredelaproblmatiquededveloppement.Iloccupe,
dsormais,uneplacedechoixdanslaplupartdespaysdumondedufaitdelaconvergencededeux
proccupations:celledesentreprisescherchantsinternationaliser,etcelledesgouvernementsqui
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20dir%3D%22ltr%22%20style%3D%22color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%200)%3B%20fontfamily%3A%20Arial%

2/6

28/12/2014

Linsertiondelconomiemarocainedanslconomiemondiale

cherchentattirerdeplusenplusdecapitaux.
Eneffet,cestsurtoutlecasdespaysmergentsquiessaientpartouslesmoyens,dattirerces
capitaux,afindaccrotreleurcapacitdeproduction,debnficierduntransfertdetechnologie,etde
sassurerduncroisementdintrtsetduneinsertiondanslconomiemondiale.
ILinsertiontraverslIDE
LeMarocalargementouvertsesportelIDE,enprivatisantdesentreprisespubliques.Par
consquentlesventes,liesauxoprationsdeprivatisation,influencentdoncpriodiquementsurle
volumedelIDE.
Larelancedelconomienationaleparlebiaisdelinvestissementpriv,notammentdelinvestissement
directtranger(IDE),constituelunedesprioritsmajeursdesautoritsmarocaines.Lesujetest
centraldansbeaucoupdediscoursdeRoiMohammedVIetreprsentelundesprincipauxaxes
dactiondunouvelexcutif,aupouvoirdepuisleslectionslgislativesdeSeptembre2002.Dansce
contexte,malgrlesatoutscertainsetuneamliorationrelleducadregnraledelinvestissement,
uncertainnombredecontraintesstructurellescontinuedepesersurlarentabilitacourtetmoyen
termedesinvestissementstrangersauMarocetaffectelattractivitduRoyaume.
ADesmesuresadoptesenmatiredattractiondelIDE
Desmesuresvisantattirerlesinvestissementstrangers,leroyaumeadveloppunestratgie
dattractiondesIDEquicomportetroisvoletsprincipaux:
Cadreinstitutionneletlgal:lachartedelinvestissement,promulguele8Novembre1995,comporte
desmesuresvisantrduirelecotdelinvestissementetpermetlelibretransfertdescapitaux
trangersinvestisetdesplusvaluesralises.
StratgiergionaledepromotiondelIDE:conscientesdeladimensionterritorialedelacte
dinvestissementetdelagrandedisparitexistanteentrelesrgionsmarocaines(40%duPIBse
concentresur1%duterritoire),lesautoritsmarocainesdveloppentunestratgievisantfairedela
rgionlespacedepromotiondelinvestissementnationaletinternational.Lacrationen2002des
centresrgionauxdinvestissement(CRI)constitue,cejour,laprincipaleralisationdecevaste
chantier.
StratgiesectorielledattractiondesIDE:findaccompagnerlesoprateurstrangersdansleurs
projetsdinvestissementetainsicontribuerlamiseniveaudusecteurprivmarocain,lespouvoirs
publicsontadoptuneapprochesectorielledattractiondesIDE,quireposesurlasignaturedes
contratsprogrammesentrelegouvernementetlesassociationsprofessionnellesetsarticuleautourde
troisaxesprincipaux:lindustrie,lesservicesetlagriculture.
Toutefois,lessordesIDEresteentravparunenvironnementadministratifetrglementaire
relativementcomplexeetmalscuris.
BDesdifficultspersistantes,envoiedamlioration
Envoiedamlioration,lecadredelinvestissementtrangerauMarocprsentedenombreuxatouts
lis,notamment,laproximitgographiqueetculturelleaveclEurope,lastabilitpolitiquedupays
etdesressourceshumainesdisponiblesetcomptitives.Uncertainnombredefreinsdemeurent
rels.
LesprincipauxatoutsduMarocenmatiredIDE:
Unestabilitpolitiqueetunevolutiondmocratiquequionttconfirmesparleslections
lgislativesdeSeptembre2002etlesnombreuseschanceslectoraldu2mesemestre2003.
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20dir%3D%22ltr%22%20style%3D%22color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%200)%3B%20fontfamily%3A%20Arial%

3/6

28/12/2014

Linsertiondelconomiemarocainedanslconomiemondiale

UnarrimagefortlEuropedoublduneproximitdesmarchsetdescentresdedcisions
europens.
Lusagedufranaiscommelanguedetravailauquelsajoutentladisponibilitetlecotmodrdela
mainduvre.
Lamodernisationducadreinstitutionnelrelatiflenvironnementdesaffairesaveclappuidesbailleurs
defondsinternationaux.
Descomptesextrieursquilibrsetuneinflationmatrise.
Unepolitiqueconomiquepluscibleaveclasignaturedecontratsprogrammessectoriellesetlamise
enplacedunplandactionpourlamiseaniveaudesPMEPMI.
LedsengagementdelEtatdessecteursconomiques.
Lesprincipauxfreinslinvestissement:
lergimedelapropritfoncireinduittoujoursuneinscuritjuridiqueforteunanimementsouligne
parlesinvestisseurs.
Lergimefiscal,objetdemodificationsannuelles,affectecerteslaplanificationlongterme,ilreste
quelagestiondesrgimesfiscauxsavrecoteusepourlesPME.
Lesconflitssociauxetlinscuritjudiciaire.
LeMarocestpassen2003du4meau1errangparmilespaysarabesdestinatairesdIDEsurle
continentafricain,leMarocsestpositionnau3merang.
LetableausuivantprsentelarpartitiondesIDEparlesprincipauxpaysen(MDH).

RpartitiondesIDEparprincipauxpaysen(MDH)
annes
Pays20002001200220032004
France1624,22765022529780,34621,4
Suisse564,4938,7389,611156,8705,9
EtatsUnis145,387,4171,7145461,2
Emiratearabesunis856,71421,5236,625,8174,1

Source:officesdescharges.
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20dir%3D%22ltr%22%20style%3D%22color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%200)%3B%20fontfamily%3A%20Arial%

4/6

28/12/2014

Linsertiondelconomiemarocainedanslconomiemondiale

IILinsertiondelconomiemarocainetraverslasoustraitanceinternationale
Lesgensserendentcomptequelasoustraitanceestunevritableinnovationenaffaires.Cestune
faonplusintelligentedeproduiredelavaleurentirantpartideseffectifsdetravailleursdumonde
entier.Aujourdhui,biensr,cestsurtoutdIndequiestconcerne.Maiscela,pourraitsepasserdans
nimportequellergiondumande.
Soustraiterestensoimmeuneoprationsimplefondesurlesprincipesdelavantagecomparatifde
ladivisiondutravail.Soustraiterltrangerouoffshore,enrevanche,estuneoprationrelativement
complexequiadimportantesconnotationspolitiqueslieslaquestiondelapertedemplois.Lasous
traitanceinternationaleestdevenueunestratgiedentreprisepopulairevisantaccrotrelarentabilit,
etelleaentranlamigrationdenombreuxemploisdespaysdveloppsverslespaysen
dveloppement.
ALatendancedelasoustraitanceinternationales
Lasoustraitanceestgnralementdfiniecommeunmoyenallierefficienceetinnovation,cequi
exigedesgestionnairesquilsexaminentleslmentssuivants:duretotaleducycleetrductiondes
cots,exploitationdeseffetsdchelleetdegamme,rductiondesressources,utilisationdes
partenairescommemodlesdechangementetrductiondurisque.
Soustraiter,pouruneentreprise,cestcontracteruneallianceindpendanteavecuneouplusieurs
entitsouentreprisesafinquellesexcutentdesoprationssoigneusementchoisiesetdesprocessus
fonctionnelscourantsquitaientjusqueleffectuseninterne.
Lesdeuxprincipauxtypesdesoustraitanceinternationalequisontmaintenantenpleinessorsontles
suivants:
Lasoustraitancedesservicestechnologiques.
Lexternalisationdesprocessusmtier.
BLamiseniveaudelconomiemarocainetraverssoustraitance
LeMarocconstituegalementuneconomieenphasedouverture.Cetteouverturesedclinedans
touslesdomaines.ElletouchelasoustraitanceinternationalequiestuneformedeLIDE(cdun
modedecooprationentrelesentreprises)quisontsouhaits,avecpouraspectleplusvisible,lesIDE
intervenantdanslecadredesprivatisations(quisontimportantsetcouronnsdesuccs).Ilexiste
aussiunepolitiquedlibredeconclusiondaccordscommerciauxavectouslespartenairesduMaroc,
etcelaparatfondamentalcarcechoiximpliquelexpositiondelconomiemarocaineauniveau
international,avectousleseffortsdadaptationlaglobalisationquecelasuppose.
Cegrandchantierdelamiseniveaudelconomiemarocaine,passeparuncertainnombrede
rformestransversales.
Outrelaprivatisation,unerformeimportanteaportsurlecodedutravail.Onpeutgalement
mentionnerledpartvolontairedetrsnombreuxfonctionnaires,defaonrduirelepoidsdela
massesalariale,danslebudgetdelEtatmarocain,librantainsidesmargesdemanuvrespour
linvestissementproductif.Dansledomainesociale,lassurancemdicaleobligatoireetparexemplet
introduitedanslecadredelinitiativenationalepourledveloppementHumain(INDH).
Lesstatistiquesdonnesparleministreducommerceetdelindustrieindiquentquelechiffre
daffairedelasoustraitanceauMaroc1850entreprisesemployant167000salarisaffranchila
barre23milliardsdeDHen2002.Lesentreprisesdesoustraitancemarocaineexporteplusde56%
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20dir%3D%22ltr%22%20style%3D%22color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%200)%3B%20fontfamily%3A%20Arial%

5/6

28/12/2014

Linsertiondelconomiemarocainedanslconomiemondiale

deleursproduits.
Lasoustraitancedemeuredoncunestratgiecommercialevalableunepoqueolatechnologiede
linformationetlephnomnedelamondialisationentranentuneintgrationrapidedesconomies.
Lacomptitivitdenotreconomiedpendramoinsdesavantagescomparatifstraditionnels,mais
pluttdesavantagescomparatifsfutures.Enoutrelintensificationdelaconcurrencepeutremettreen
causenosacquisenmatiredenosmarchstraditionnelsetlinvestissementdirecttranger.
Leschancesderussitedelouverturereposentessentiellementsurlaconstructiondappareils
productifscomptitifsetsurlespolitiquesnationalesdemiseniveau.LeMarocprsentequelques
handicaps,pourprtendreuneinsertiondanslconomiemondiale.Neseraitcequeparcequela
tailledumarchesttrsmodesteestensuitesacapacitdeproductionestpeucomptitive.
Conclusiondu1erChapitre
LeMaroc,linstardespaysayantlavolontsedvelopperopt,depuisplusieursannes,pour
louverturedesonconomieaumarchmondial.Optionquisestconcrtiseparlasignature,ces
derniresannes,denombreuxaccordsinternationauxnotamment,laccorddassociationprvoyantla
crationdunezonedelibrechange(ZLE)aveclUnioneuropenneetdautrespays.
Lamiseenuvredunesriedergularisationsetderformes,ainsiqueltablissementdune
stratgiepertinentedeviennentunencessitpourleMaroc,pourpouvoirdveloppersessecteurs
productifsetparticulirement,amliorerlacomptitivitdesesentreprisesquidoiventseprparer,
sansplustarder,fairefaceauxdfisquilesattendentdufaitdelalibralisationdeschangesetdela
globalisationdelconomie.
ChapitreI:Linsertiondelconomiemarocainedanslconomiemondiale
PartieII:Opportunitsetdfisdunezonedelibrechange:casdelconomiemarocaine
OpportunitsetdfisdunezonedelibrechangeCasdelconomiemarocaine

data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20dir%3D%22ltr%22%20style%3D%22color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%200)%3B%20fontfamily%3A%20Arial%

6/6

You might also like