Professional Documents
Culture Documents
materialesdesutura
DEFINICIN
Unasuturaquirrgicaeselmaterialempleadoparaligarvasos
sanguneosyaproximartejidos.mantenindolosenaposicinhastaque
tengalugarlacicatrizacin.
RESPUESTAHSTICAALOSMATERIALESDE
SUTURA
Elmaterialdebeseleccionarseconbaseenelconocimientodela
situacinclnicadelpacienteenquiensevaautilizar,considerandosise
tratadeenfermosoncolgicos,spticos,desnutridosositienenalguna
otracaractersticaimportante.
Asimismo,lascondicioneslocalesdeltejidoquesevaaafrontar,enla
inteligenciadequetejidosmejorvascularizadostendrnunperiodode
cicatrizacinmenor,encuyocasopudieransersuficientesmaterialesde
tipoabsorbible.
Tambininteresaconocersilaheridaesaspticaoestinfectada,el
grosordelasuturaporlatensinalaquesesometeryelconocimiento
previoporpartedelcirujanodelaafinidadentretejidosymateriales,
recordandolaintoleranciadealgunospordeterminadassuturas,comoel
casodelaaponeurosisalosmultifilamentos,comolasedaoelalgodn,
locualdehechocontraindicaelempleodelosmismosenlasfascias.
Otroaspectoimportanteradicaendefinirlaconvenienciadeemplearun
materialabsorbibleounoquenolosea;paraelloresultadecisivocon
templareltiempodecicatrizacin.Siseconsideraqueestetiempovaa
sercorto,laeleccinrecaeenlosmaterialesabsorbibles;porlocontrario,
seoptapormaterialnoabsorbibleantelaprevisindequesepresentarn
problemasduranteelprocesodecicatrizacin,algodeesperarseconlos
pacientesdesnutridosuoncolgicos,ocuandoseadviertenfactores
localesqueinterfierenconlacicatrizacin.
Elcalibredelmaterialdesuturaserefierealdimetrodelahebrayse
indicaconnmeros;alrespecto,cuantomayorseaelnmerodeceros,
menorelgrosordelhiloy,alcontrario,amayornmerode
clasificacin,esmayorelgrosor.Porejemplo,unhilocalibre40es
msfinoqueuno20,yuno5esmsgruesoqueuno3(cuadro51).
Otracondicinporconsiderarserefierealaresistenciaalatraccindel
tejidoquesepretendeafrontar,cualidadqueseestimacuandosedecide
elcalibredesuturarequerido.Elcalibreyresisten
Cuadro52
Materialdesuturanoabsorbible
Cuadro51
Calibredelmaterialdesutura
ciadelhilosonproporcionales,yconelmaterialabsorbible,amenor
calibremayorvelocidaddeabsorcin(cuadros52y53).
Comocualquieraqueseaelmaterialdesuturaqueseempleedeterminar
unareaccinhstica,elcirujanodebeseleccionarelcalibremnimo
necesarioparamantenerafrontadoslosbordeseltiempoquesu
cicatrizacinrequiera,conscientedequeuncalibremenorpuedeconcluir
endehiscenciayunomayordelnecesarioproduceunacicatrizacin
azarosaporlareaccinlocalqueorigina.
Otrosdatosquesenecesitaconocerserefierenaltiempodeabsorcinde
losdiferentesmaterialesdesutura,ascomoaltiempodecicatrizacin
deltejidoporreparar,ambosfactoresindispensablesparaefectuaruna
correctaseleccin
Hoyenda,laindustriafarmacuticaofreceunabuenavariedadde
materialesdesuturadesntesisqueseacercancadavezmsalasutura
ideal;sinembargo,sucostoesbastanteelevado.Anteello,el
cirujanodebesermuyselectivoybuscaroptimizarlosrecursos,sinque
dichaactitudimpliquemenoscabarelxitodeltratamientoyelevarel
riesgodelenfermo,cuyasaludyrecuperacinconstituyenelobjetivo
primordialporconseguir.
CARACTERSTICASDELMATERIALDESUTURA
IDEAL
Debereunirlassiguientescondiciones:
Serestril
Serresistente
Flexible
Suave
Deslizarseconfacilidad
Anudarseconfirmeza
Mantenersuestructura
Causarmnimareaccintisular
Aplicarseentodoslostejidosencualquiercondicin
Econmico
Ynodebe:
FavorecereldesarrollodebacteriasCortarlostejidosSer
alergnicoSercancergeno
SercapilarSerelectroltico
CLASIFICACINDELMATERIALDESUTURA
Absorbibles:
Naturales:CatgutsimpleCatgutcrmico
Sintticos:cidopoligliclicoPoliglactina910Polidioxanona
PoligliconatoPoliglecaprone25
Noabsorbibles:Vegetales:algodn,linoAnimales:seda
Minerales:aceroinoxidable,alambre,titanioSintticos:nailon,polister,
polietileno,polipropileno,polibutster
Clasificacinporsuorigen
Naturales
Reinoanimal:Catgut:derivadodelasubmucosadelintestinodeovinos
ybovinosSeda:fibradeprotenanaturaldelgusanobombixmori
Reinovegetal:Algodn:derivadodelafibradealgodnLino:derivado
delafibradelino
Reinomineral:AceroinoxidableAlambre(aleacindehierro,cromoy
nquel)AlambredeplataGrapasTitanioSintticos
cidopoligliclico:polmerodelcidogliclico
Poliglactina910:copolmerodelcidolcticoygliclico
Polidioxanona:derivadodelpolisterydelpolmerodioxanona
Poligliconato:copolmerodelcidogliclicoycarbonatodecrimetileno
Poliglecaprone25:caprolactona25%yglicolida75%
Nailon:poliamidaderivadadelcarbn,aireyagua
Polister:polmerodelcidotereftlicoyglicoetileno
Polietileno:grupoderesinastermoplsticas
Polipropileno:esteroismerocristalinoisotcticodeunpolmero
hidrocarbonadolineal
Polibutster:copolmerocondossegmentos;elduro,tereftalatode
polibutileno,yelblando,tereftalatodepolitetrametilterglicol.
ClasificacinporsuestructuraMonofilamentoCatgutPolidioxanona
PoligliconatoPoliglecaprone25
NailonPolietilenoPolipropilenoPolibutsterAlambreTitanio
Multifilamento
cidopoligliclicoPoliglactina910SedaAlgodn
AlambretrenzadoPolisterNailontrenzado
SELECCINDELOSMATERIALESDESUTURA
Laespecialidadquirrgicaesunfactormuyimportanteenlaseleccin
delosmaterialesdesuturaporpartedelcirujano.Losginecoobstetras
utilizanconfrecuenciaelcatgutcrmicoparacasitodaslascapasde
tejido,exceptoparalapiel.Losortopedistasporlocomnusancido
poligliclicoypoliglactina910yalambredeaceroinoxidable.Los
cirujanosreconstructivosseinclinanporelmaterialdesuturasinttico
monofilamento,comoelpolipropilenooelnailon.
Noobstante,hayalgunasreglasuniversalesacercadelostejidosdonde
debeusarseonodeterminadomaterial;porejemplo,enlapielest
contraindicadoelusodelcatgut,consusexcepciones,comoenla
circuncisinylaepisiorrafia.Entejidosdemuylentacicatrizacin,yen
condicionesnutriciasadversasdelenfermo,nodebenutilizarse
materialesabsorbibles.
Entrminosgenerales,acontinuacinsedescribirnlosmaterialesde
suturaindicadosendiversasespecialidades,rganosytejidos.
Cirugaabdominal
Paralaligaduradepequeosvasossubcutneos,ademsdel
electrocoagulador,puedeutilizarsecatgutsimplecalibre20o30.En
lasuturaperitoneal,catgutcrmicocalibres20a1,dependiendodel
pesoytalladelpaciente.Enaponeurosisseprefiereelusodeab
sorbiblessintticosenpuntossimplesseparadososurgete,exceptoen
pacientesenquienessesospechadefectoenlacicatrizacin,casosen
losqueseaconsejautilizarpolipropilenoonailon,calibres10al1.
Cuandoserequiereafrontarmsculodelaparedabdominal,se
recomiendaelusodelcatgutcrmicocalibre20,quecomoencasi
todaslastcnicasdesuturasedebeafrontarsinexcesivatensin.La
pielsesuturaconnailonmonofilamento30.
Siserequiereelempleodesuturasenestmago,intestinodelgadoo
colon,seusaenelprimerplanocatgutcrmico20ensuturacontinuay
enelsegundoplanopolidioxanona20o30paralospuntos
seromusculares.Existelatendenciaderealizarlasuturaenunsolo
plano,encuyocasodebeusarsesiemprematerialnoabsorbible.
Cabemencionartambinelusodeengrapadorasquirrgicasparalas
anastomosisgstricaseintestinales,cuyaindicacinmsprecisase
presentacuandotcnicamentelazonaporanastomosarsedificulta,como
enlasanastomosisgastroesofgicasoenlasanastomosisintraplvicas
rectales,endondeestatecnologainnovadoratienesumxima
aplicacin.
Pararealizarcoledocorrafiaenlasvasbiliares,porloregularseutiliza
catgutcrmico30;cuandosetratadeunaanastomosisbiliaro
biliodigestiva,losautoresaconsejanelusodematerialnoabsorbible,
comoelpolipropilenooelpolister30.
Enrganosparenquimatososdelacavidadabdominal,comohgadoo
bazo,cuandosepretenderepararunalaceracinofisura,lacoaptacinde
lacpsulafibrosasellevaacaboconcatgutcrmico10o1,
procurandohacerunaampliatomadetejido,conlocualseevitarel
desgarroderganostanfriables.
Bocayfaringe
Lostejidosdebocayfaringecuranconrapidezsinoestninfectados,
porloquesuelenpreferirse
materialesabsorbibles,cuyospuntosnoesnecesarioretirar;loscalibres
requeridossonfinos,como30y40.
Esfago
Esunrganoalqueresultadifcilsuturarpuesnotieneserosayla
mucosacuraconlentitud;estassonlascausasquedeterminanemplear
materialesabsorbiblessintticosonoabsorbibles.
Vasrespiratorias
Elcierredemuonesbronquialesdespusdelobectomaso
neumectomasconstituyeunproblemaespecialporlaincidencia
elevadadefstulasbroncopleurales.Lomsrecomendableesutilizar
materialinabsorbiblemonofilamentoparadisminuirelriesgode
infeccinposquirrgica.Esrecomendableelusodeengrapadorasaeste
nivel.
Aparatocardiovascular
Enlosvasos,lareaccintisularexcesivapuedeocasionardisminucin
deldimetrovascularytrombosis,porlocualexisteespecialindicacin
paraelusodematerialesnoabsorbiblesmonofilamento,comoelnailon
oelpolipropileno,aunquedepreferenciatambinsepuedeutilizarel
polisterrecubiertoconsilicona.
Parafijarprtesisvascularesyvlvulascardiacas,lasuturams
recomendableeselpolisterrecubiertoconsilicona.
Enelcasodesuturasvascularesdebesubrayarsequeelnudojams
debeestardirigidohacialaluzporlaincidenciadetrombosis.
Vasurinarias
Elcierredetejidosenlasvasurinariasdebeserimpermeableafinde
evitarelpasodelaorinaalostejidoscircundantes.Hayquetomaren
cuentademaneramuyespecialquelosmaterialesnoabsorbiblesson
causapredisponentedeformacindeclculosurinarios,porloquese
aconsejaeluso
desuturasabsorbibles,ydadalavelocidadconquecicatrizanestos
tejidos,engeneral14das,estindicadoelusodelcatgut,aunque
tambinpuedenutilizarselosabsorbiblessintticos.
Genitalesfemeninos
Comoyasemencion,estmuydifundidoelusodecatgutcrmico,yen
elcasodelashisterorrafiaselcalibremsempleadoesel1.
Genitalesmasculinos
Paralasuturamucocutnea,enelcasodelascircuncisiones,eshabitual
elusodecatgutcrmicocalibre30.Enelescrotoseusaengeneralla
mismasutura,comoenlasvasectomas.
Tendones
Elusodelalambretieneventajas;porejemplo,serunmaterial
altamenteinorgnicoeinerteyproducirpocareaccinenlostejidos,
perotambintieneinconvenientes,comoladificultadtcnicaque
representahacerlosnudosyquepermanezcaindefinidamentedebajode
lapieldelpaciente;asimismo,puedeocasionarmolestiasalargoplazo.
Sistemanervioso
Losneurocirujanoshanusadoportradicinlatcnicadepuntos
separadosparaelcierredelagaleaaponeurticayladuramadre.Laseda
quirrgicasiguesiendoelmaterialdeeleccinacausadesuflexibilidad
yfacilidaddeanudamiento.Lanicadesventajaconsuusoeslareaccin
decuerpoextraoqueproduce,porloqueyaseinicilatendenciaa
cambiarpornailontrenzado.
Actualmente,tambinseutilizalapoliglactina910enesteplano
quirrgico.
Ojo
Enelpasado,lasedaseutilizabapornecesidadcomomaterialdesutura
encirugaoftalmolgica,perostaocasionabareaccionesenlacrnea;
porello,laproduccinactualdematerialessintticosdesutura
absorbiblesdecalibrefinohasidounaindicacinprecisaparasuempleo,
comolapoliglactina910,lapolidioxanonayelpoliglecaprone.En
oftalmologaseutilizanlosmaterialesdesuturallamadosdedoble
armado;esdecir,quetienenensambladalaagujaenlosdosextremosy
seusanencirugascomoladecorreccindelestrabismo.
Microciruga
Elusodelmicroscopioquirrgicoaumentconsiderablementeconla
introduccindematerialesdesuturayagujasdecalibrefino,comoel
nailoncalibre80a110.Enlaactualidad,elpolipropilenoyla
poliglactina910recubiertasonsuturasdeusocomnenmicrociruga
paraanastomosisvascularesynerviosas.
Principiosenlaeleccin
delosmaterialesdesutura
Cuandounaheridalograsuficientefuerzatensil,yanorequieredela
aproximacindelassuturas,porloque:
1 Sesuturanconmaterialesnoabsorbiblestejidosquesanan
conlentitud,comopiel,aponeurosisytendones
2 Sesuturanconmaterialesabsorbiblestejidosquecicatrizan
conrapidez,comovejiga,vasurinariasyvasbiliares
Lapresenciadecuerposextraosentejidoscontaminadospuede
propiciarinfeccin,por
loque:
Secontraindicausarmaterialesmultifilamentoenheridascontaminadas
Seaconsejautilizarmaterialesmonofilamentoenestetipodeheridas
3.
Laaproximacinestrechaypermanentedelasheridasyevitarmateriales
desuturaqueprovocanreaccinbrindaresultadossatisfactorioscuando
sepretendeobtenercicatricesmsestticas;portanto:
Sedebenusarmaterialesmonofilamentoinertesdecalibredelgado,
comoelpolipropileno,encirugareconstructiva
Sedebenevitarlassuturascutneasyrecurriralsurgetesubdrmico
cuandoseaposible
Sustituirprecozmentelasuturaporvendoletes
4.
Lapresenciadecuerposextraosenconductosquecontienenlquidos
conelevadasconcentracionesdesalesprecipitalaformacindeclculos,
porloque:Sedebenutilizarmaterialesabsorbiblesenvasbiliaresy
vasurinarias
5.
Laseleccindelcalibredelmaterialdesuturaseharconbaseen:
Utilizarelcalibremspequeoqueconvengaalaresistencianaturaldel
tejidoqueseestaproximando
Reforzarconsuturasdecontencinencasodequeelpacientepueda
ejercertensionessbitassobrelalneadesutura,retirndolastanpronto
seestabilice
AGUJASQUIRRGICAS
Laseleccinadecuadadelaagujafacilitalaoperacinyevitadaos
innecesariosenlaintegridadestructuraldelostejidos,alreducirelriesgo
denecrosistisular,infeccinydefectosenlacicatrizacin,quetraeran
comoconsecuenciadehiscenciasdelasheridasyherniasposincisionales,
ademsdefugas,fstulas,hemorragiasyotrascomplicaciones.Porello
esnecesarioconocerlascaractersticasdelasagujasqueestna
disposicinysaberseleccionarlamsadecuadaparaeltiempo
quirrgicoqueseintentarealizar.
Lasagujasquirrgicasdebenestardiseadasdemodoqueconellasse
paseelmaterialdesuturaporeltejidoconmnimotraumatismo.Por
ellodebentenerfilosuficienteparavencerlaresistenciapropiadel
tejidoenelquesevanausar,rigideznecesariaparanodoblarsey
elasticidadsuficienteparapoderflexionarseantesderomperse.
Tambindebenserresistentesalacorrosinafindeevitarlainoculacin
demicroorganismosocuerposextraosenlaherida.
Lasagujasquirrgicasseelaboranconacerotempladodealtacalidady
sediseandemodoquecuentencontreselementosbsicos:
Ojooensamble
Cuerpo
Punta
Enlaactualidad,encasitodaslassuturasseutilizanmateriales
ensambladosdefbricaenlaaguja;estopermitemayordestrezatcnica
alcirujano,yeltraumatismodeltejidoalpasodelaagujaylasuturaes
menor.Portanto,lasagujaslibresdeojoautomticoofrancsselimitan
atiemposquirrgicosdeexcepcin.Otraraznporlacualconvieneusar
lasagujasconelmaterialdesuturaensambladoeslaesterilidady
tambinelhechodequeseeliminanunavezqueconcluyelasutura,lo
quegarantizautilizarsiempreunaagujanueva,sincorrosinycon
suficientefiloyelasticidad.
Elcuerpodelaagujaeslaporcindelamismaporlacualsesujeta.Al
cortetransversalpuedeserredondo,oval,rectangularconlados
aplanados,triangularotrapezoidal.
Ensentidolongitudinal,elcuerpodelaagujapuedeserrectoocurvo;las
agujasrectasseusanenlaactualidaddemaneraexcepcional.
Lacurvaturadelasagujaspuedeserde1/4,3/8,1/2o5/8decrculo.
Laseleccindellargo,anchoydelacurvaturadelaagujadependedel
tamaoyprofundidaddelreaytipodetejidoporsuturar;as,elusode
laagujade1/4decrculoselimita,porejemplo,aintervenciones
oftlmicasydemicrociruga.
DISPOSITIVOSMECNICOSPARAELCIERREDE
HERIDAS
Enlaactualidad,tantoencirugaconvencionalcomoenciruga
endoscpicasehadifundidoelusodelasengrapadorashemostticas,que
aplicanclipsograpasvasculares,ylasanastomticas,deusofrecuenteen
cirugadigestivaypulmonar.
Acontinuacinsemencionanlosdispositivosdisponiblesdeestetipo:
Grapasparaligaduradevasos
Grapasparaligadurasnoabsorbiblesdeacero
inoxidable,tantalioytitanio
Grapasparaligadurasabsorbiblesdepolidioxanona
Grapasparausocutneo
Grapasintraluminales;sistemadeengrapadoraparaanastomosisde
rganostubulareshuecosdelaparatodigestivo
Engrapadoraslinealesinternas,deaplicacinentodoelaparatodigestivo
yenlacirugatorcicaparalatranseccinylareseccindetejidos
internos.Colocanunahileraescalonadadobledegrapasdeacero
inoxidable