Adolf Hitler

Portrtufnahm vum Hitler, 1937

Portrtufnahm vum Hitler, 1933
De Adolf Hitler (* 20. April 1889 z Braunau am Inn, schtriich; 30. April 1945 z B
erlin dur Suizid) isch ab 1921 Parteichef vo dr NSDAP xi, 1933 Rychskanzler und
- nachem Tod vom Rychsprsident Paul von Hindenburg 1934 - Staatsoberhaupt und "Fer
er" vom Dtsche Rych worde.
Er het z'Dtschland die nazionalsozialistisch Diktatur errichtet, het alli Opposit
ione verbte loh und het politischi Gegner verfolget und ermordet. De Hitler het de
Zweit Weltchrieg entfesslet und het die systematisch Entrechtig und Ermordig vo
de europische Jude betriibe und bbe 6 Millione von en lo umbringe, und d Zigner (Roma
, Sinti) verfolgt und Hunderduusigi von en lo ermorde. Durch sini Politik sind el
lei z Dtschland ca. 30-35 Millione Mensche ums Lebe cho.
Inhaltsverzeichnis [zueklappe]
1 Kindheit, Jugend, jungi Erwagsenejohr
2 Im Asyl vu dr Armee
3 Kampf gege d Weimarer Republik
3.1 Dr Minchner Novmberputsch
3.2 Feschtigshaft; "Mein Kampf"
3.3 D NSDAP verbotte
3.4 Langsame Ufstiig; Bindnis gege dr Young-Plan
3.5 Wltwirtschaftskrise un Wahlerfolg
3.5.1 Wahle 1932 im Badische
3.6 Dr Hitler kunnt legal an d Macht
4 Dr Hitler boit as Richskanzler si Macht s
5 S Dritt Riich
6 Im Hitler siini Begabige
7 Dr kriminell Diktator brivat
8 Film
8.1 Spil- undDokumentarfilm
8.2 Parodie iber dr Hitler
9 Schrifte
10 Literatur
10.1 Biografie
10.2 Dittunge un Einzelaschpkt
11 Qulle
12 Weblink
Kindheit, Jugend, jungi Erwagsenejohr
Dr Adolf Hitler isch d'r Suu vum schtriichische Zollbeamte Alois Hitler gsii. D Va
tter isch pedantisch un autoritr gsii. D Mueter, Klara geb. Plzl, het dr Bue viilm
ol in Schutz gnumme. Anne 1900 isch er z Linz uf d Realschuel kumme, d Leischtig
e sin mangelhaft gsii un dr Vatter het e Hffe rger gmacht drwge. 1903 isch dr Vatte
r gstorbe. D' Realschuel het er mit Ach un Grach abgschlosse. Drno isch er z Lin
z rumgjaiselet, het welle e Bohemien sii. Si Mueter het-e verwehnt.
Dr jung Adolf Hitler het sich an dr Wlt vum Richard Wagner orintirt [1] Dr Wagner h
et e "neogermanischi Kltr" entwicklet gha, wu alles Frmd drin sgschlosse gsii isch.[
2] In dre geischtige Wlt het sich dr Hitler wohlgfihlt, zu dr Realitt het er siner Lb
tig nit gfunde.
Anne 1907 isch er uf Wien zoge un het derte welle Kinschtler wre, aber an dr "Aka
demie fr Bildende Knste" isch er nit akumme, well er s Brobezeichne nit bstande he
t. Wien seig kltrll s "Zentrum vu dr eijroische Avantgarde" gsii, aber dr heb do ke
Aschluss gfunde, dr seig im Traditionlle verhaftet bliibe.[3]
Wu si Mueter im gliche Johr gstorbe isch, seig dr Suhn "zerbrochen", wi dr jdisch
Hsarzt Bloch feschtgstellt het. Dr Rafael Seligmann interpretirt des eso: "Hitler w

ar also durchaus liebesfhig. Er liebte seine Mutter."[4] Aber dr Schock vu ihrem

Dot un si Versage as Kinschtler heben-e s em Gleis gworfe.
Dr Hitler het verschiidini Versuech as Kinschler unternumme, so as autodidaktisc
he Kunschtmohler. Dr isch finanzill am nd gsi un het in Mnnerheim un Obdachloseasyl
gwohnt.
Z Wien isch er a vum Karl Lueger beiiflusst wore - des isch e politische Agitator
gsii, wu mit Antisemitismus Ahnger gwunne het un wu 1897 zum Stadtoberhapt vu Wie
n gwehlt wore isch. Dr Hitler het a antisemitischi Zittige glse, so d Ostara-Heft,
wu dr Georg von Schnerer drin verdrtte het, ass d "arisch Rass" vu dr "semitische
Rass" existenzill bedroht seig. Des "paranoid Verstndnis" (Seligmann[5]) seig e n
eiji Qualitt gsii: bisher het mer im religieese Antisemitismus numme gmeint, d Ju
de hn di falsch Religion, do isch aber gsait gsii, d Jude hn e schlchti "Rass" - un
do drs ka mer nit verdwitsche. Dr Hitler het sich aber vorerscht mit Jude vertrag
e, sini Kifer sin Jude gsii.
Anne 1911 isch em si Waisernte gstriche wore. 1913 isch em e Deil vum Erb vu sine
m Vatter szahlt wore, un drno isch er uf Minche zoge - dr het sich sowiso as "Alld
itsche" gfihlt.
Minche het z Ditschland as Kunscht-Metropole golte. Wi scho z Wien het dr Hiltler
do ke Aschluss an d revolutionre Kunschtstremige gfunde, wu gherrscht hn, an des
"Experimentallabor der Moderne"[6] 1914 isch er vu dr Kriminalpolizei feschtgnum
me wore, wel er z Eschtrich htt sotte Wehrdinscht ableischte, dr isch aber nomol d
rvu kumme: D Kummission het-e eso iigstuft: "Zum Waffen- und Hilfdienst untaugli
ch, zu schwach. Waffenunfhig."[7]

Im Asyl vu dr Armee
Er het whred em Erschta Wltchrig als Friiwillig Militrdinscht glischtet. Do drzue he
r as Eschtricher e bsunderi Erlabnis vum Bayrische Kinnig iigholt. An dr Front he
t er meischtens uf dr Heimetrlab verzichtet - dr isch heimetlos, ohni Familli gsii
und htt nit gwisst, wu ani.[8] Dr isch bal druf zum Gfreite wore, het s Iise Gri
tz II. fir Tapferkeit bikumme. Dr isch ufgfalle, wel er nit, wi di meischte andere
, Alkohol drunke un gragt het, dr isch nit mit ins Bordell, het glse, dagelang nyt
gschwtzt un drno wider langi Monolog gfihrt - noch em Seligmann e "manisch-depres
sivs Verhaltensmuschter".[9] Mer het sich iberlegt, dr Hitler zum Unteroffizir z
mache, het aber drvu Abstand gnumme, well mer gfercht het, ass d Mann mit sinem k
omische Benmme e Lachnummere vor sinene Soldate dt wre. Anne 1918 im Agscht het er s
Iise Griz I. verdlehnt bikumme. Im Oktober isch er in e nglische Smpftgas-Agriff n
iikumme un isch e zitlang blind gsii. Wu dr Grig verlore gsii isch, seig er zmmebr
oche, behaptet er in sinem Buech "Mein Kampf".
Dr isch bi dr Armee bliibe, wel des si einzigi Heimet gsii isch - sogar, wu d Ar
mee im April 1919 unter e rots Regiim (Mnchner Rterepublik) gstellt wore isch. Wu
s kommunischtisch Rtereschiim zmmegschlage gsii isch, isch er in dr Armee zum Trup
pepropagandischt ufgstiige. Eimol htt er sotte d Ditsch Arbeiterpartei (DAP) beob
achte - un isch drno Mitgliid wore. Ab derte het er Propaganda unter Zivilischte
gmacht - vu Afang a mit Erfolg. Si Propaganda het sich gege dr Versailler Vertr
ag grichtet, wu Ditschland d Elleischuld am Zweite Wltgrig drin zuegsproche un eno
rmi Reparationslaschte ufdruckt bikumme het. D Schuld an dr Niiderlag im Grig un
an dr Kapitulation seige d Jude gsii.[10]
Kampf gege d Weimarer Republik
Im Mrz 1920 isch er s dr Riichswehr sdrtte; dr het am neije Brogramm vu dr DAP mitgs
chafft, het dr schwarz-rot-wiss Fahne mit em Hokegriz entworfe un het erreicht,
ass dr Namme vu dr Bartei in Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei (NSD
AP) umgnderet wore isch. Noch der Meinig vum Raffael Seligmann het dr Hitler eige
ntlig nit welle Barteifihrer wre, s htt en glngt, politische Mrkt-Briler z sii, aber
r heb ke Gritik verdrage un eso het er sich im Summer 1921 zum NSDAP-Chef gmacht

.[11]
nds 1920 het d DAP dr Vlkische Beobachter zu dr Barteizitig gmacht, ab nds 1921 isc
h d paramilitrisch SA (Saalschutz) ufboie wore - alles uf d Initiativi vum Hitler
. Z Minche het dr Hitler Unterstitzig in dr virnmme Gsellschaft kenne iiheimse, d
SA isch vu dr bayrische Regirig un vum Minchner Riichswehrgruppekommando unterst
itzt wore.[12] D NSDAP isch gwagse wi ke anderi Bartei: si het im Novmber 1923 60.
000 Mitgliider erreicht, bsunders im Bayrische, di allermeischte eifachi Lit. Dr
Hitler isch nit numme Driiber gsii, dr isch a driibe wore vu dr Erwartige vu sine
ne Ahnger.[13]
Dr Minchner Novmberputsch
Am 8. Novmber 1923 het dr Hitler bin ere Versammlig vu dr Fihrig vum bayrische Fre
istaat e Putschversuech gmacht. SA-Mnner hn dr Saal gstirmt un vor 3.000 Bsuecher
het dr Hitler mit zogener Bischol drei Mitgliider vu dr Regirig feschtgnumme un s
i well zwinge, am e Putsch in ganz Ditschland teilznmme. E Red vum Hitler isch vu
m Publikum mit Jubel ufgnumme wore. Aber di Drei hn der Hilter kenne niilege; bal
druf het dr Staat sich gwehrt; bin ere Demonschtration vu dr Nazi het d Bayrisch
Landbolizei zuegschlage, 14 Demonschtante un 4 Bolizischte sin umkumme. Dr Hitl
er un anderi Fihrer sin iigsperrt wore, d NSDAP isch verbotte wore. Dr Brozss gege
dr Hitler het vu dm kenne as Propagandaforum gnutzt wre; d Schangs, dr Hitler lben
slnglig szschalte, isch nit gnutzt wore, wel s Gricht un d Regirig gheimi Sympathi m
it en gha hn.[14]
Feschtigshaft; "Mein Kampf"
Dr Hitler isch z Landbrg am Lech iigspert wore. In dr Feschtigshaft het er dr ers
cht Band vum zweibndige Buech "Mein Kampf" gschriibe. In "Mein Kampf" het er si a
ntisemitische Rassismus begrindet un het adittet, ass es um alles oder nyt goht:
"Mit den Juden gibt es kein Paktieren, nur das harte Entweder - Oder." Dr het "
dr Jud" as "ewige Parasit" dargstellt, "wo er auftritt, stirbt das Wirtsvolk nac
h krzerer oder lngerer Zeit ab." A d Expansion noch Oschte/Russland isch do akindet
- des Buech stellt e sblick uf d zuekimpftig Bolitik vum Hitler dar. Bis 1933 si
n 100.000 Stick verkaft wore, bis 1945 sin 10 Millione unters Volk kumme bzw. im
Volk ufrngt wore. Glse wore isch des Buech wennig - sinene Frind un Find hn meischt
ens sini Rede glngt.[15]
D NSDAP verbotte
Wu dr Hitler in dr Haft gssse isch, isch d NSDAP ilegal gsii. Dr Hitler het dr Al
fred Rosenberg zu sinem Nochfolger bstimm und vortejscht, ass er sich slber s dr B
olitik zruckzigt. Do dermit her er erlichteret, ass d Bartei wider legalisiert he
t kenne wre un dr het dr Bartei Glgeheit g, z erlbe, ass ohni ihne Stritt un Unterga
ng kunnt. nds 1924, noch eme Johr, het mer-e wider rnne lo, im Febber 25 isch dr V
elkisch Beobachter wider erschiine un am 27. Feber d NSDAP neij grindet wore - u
f ere Versammlig vu 6.000 Lit im un vor em Birgerbrakller z Mnche. Im Hitler si Ste
llig in dr Bartei isch no feschter gsii wi vorhr.[16]
Langsame Ufstiig; Bindnis gege dr Young-Plan
Noch Minche het dr Hitler im proteschtantische Franke am Afang am meischte Erfol
g gha. Derte, z Bamberg, isch im Febber 1926 e Barteidag gsii, wu dr Hitler si a
bsolute Fihrigsaspruch durgsetzt het. Kritik an einzelne Punkt vum Barteiprogramm
het er na bnglet: "Das bleibt, wie es ist. Auch das Neue Testament ist voller Wi
dersprche, was jedoch der Ausbreitung des Christentums keineswegs hinderlich ist.
"[17] D Gritiker hn sich unterworfe. So zum Biispiil a dr Joseph Goebbels, e Akade
miker, wu an sich meh Wrt uf sozialischtischi Positione glegt gha het un wu im Ka
mpf gege d Jude fir meh Differenzirig gsii isch.[18]
Im Mai 1928 bi dr Richsdagswahl het im Hitler si Partei erscht 2,8% bikumme. 192
9 ischs zum e Zwckbindnis vu Nationalischte, iischlilig NSDAP, fir e Volksbegehre g
ege der "Young-Plan" kumme. No dm Blan htte di ditsche Reparationsverpflichtige vu
160 Milliarde Goldmark uf 34 Milliarde sotte rabgesetzt wre, aber des Bindnis isc

h drfir iidrtte, ass d Reparatione ganz abgschafft wre un ass Schluss mit dr Bsetz
ig vum Ruhrgebit un vu andere ditsche Gebit sii soll. Des Bindnis, wu d birgerlig
national-konservativ DNVP drin gsii isch un a vu dr KPD unterstitzt wore isch, he
b im Hitler gholfe, a sserhalb vum Bayrische un Frnkische politischs Ashne z gwinne.
[19]
Wltwirtschaftskrise un Wahlerfolg
D Arbetlosigkeit - e Wahlhlfer vum Hitler
Am 24. Oktober 1929 isch an dr New Yorker Brse zum e Kursabsturz kumme, wu verhee
rendi swirkige uf d ganz Wltwirtschaft gha hn. Z Ditschland sin Millione vu Mnsche a
n dr Rand vu ihrere Existenz druckt wore. E innepolitischi Krise het zu dr Ufles
ig vum Richsdag gfihrt - un zun ere groe Schangs fir dr Hitler. Dr Wahlkampf isch
vu dr Nazi, so schribt dr Seligmann, zunere propagandischtische Wahlschlacht gma
cht wore, wis es si bishr in ganz Ejropa no ni g gha het. Dr Hitler het d Schuld vu
dr Miseeri uf Frankrich, d Bolschewischte un d "jdische Weltverschwrer" gschobe. D
Wahl am 14. Septmber 1930 het em drno dr Durchbruch brocht: 18,3% fir d NSDAP, d
es sin 107 Abgordneti im Richsdag gsii - eine drvu dr Hitler.[20]
In dre schlimme Wirtschaftkrise isch zun ere Resignation vu dr demokratische Part
eie kumme - nime het welle regire un verantwortlig gmacht wre. Dr Richsprsidnt Paul v
on Hindenburg un dr Richskanzler Heinrich Brning (Zentrumspartei) hn mit Notverord
nige regirt - des sin legali "diktatorischi" Vollmachte. Dur di Bolitik het sich d
Demokratii schon im Spotjohr 1930 zimli liquidirt, meint dr Rafael Seligmann.[21
] Immer meh Mnsche hn des gshne un gmeint, Ditschland heb numme mit em Hitler e Zue
kumpft - un slle het revolutionre Optimismus verbreitet.
Am 13. Mrz 1932 het dr Hitler bi dr Richprsidentewahl kandidirt un 30,2% vu dr Stim
me bikumme - sini Gegekandidate dr Paul von Hindenburg 49,6%, Dr Ernst Thlmann (K
PD) 13,2% un dr Theodor Desterberg (DNVP) 6,8%. Bim 2. Wahlgang am 10. April 1932
het dr Hitler sogar uf 36,7% kenne steigere, aber im Hindeburg hets uf d absolu
t Mehrheit glngt - 53,1%, dr Thlmann het no 10,1% bikumme.[22]
Vor em zweite Wahlgang het dr Hitler in einere Wuche iber 20 Rede ghalte un zu m
eh wi einere Million Mnsche gredet.
Wge dr Uflesig vum Richsdag ischs am 31. 6. 1932 scho zu dr ngschte Wahl kumme: Do
het im Hitler si Bartei 37,4% bikumme un mit Abstand d grescht Fraktion im Rich
sdag kenne stelle.[23]
Wahle 1932 im Badische
Richsprsidentewahl (2. Wahlgang 10. April 1932): Im Badische het dr Hitler, wi ibe
ral im Rich, unter dr katholische Bevelkerig verhltnismig wennig Stimme bikumme. D
Katholike sin bsunders in dr Zentrumsbartei verbunde gsii, dr Nationalismus het
d Remisch-Katholische nit eso agsproche. Zwo extremi Biispiil vum Kaiserstuehl:
Im katholische Brge (Oberbergen) het dr Hitler am 13. Mrz 1932 numme 22 Stimme bik
umme, dr Hindenburg 434. Im evangelische Lissele (Leiselheim) hn 193 fir dr Hitle
r gstimmt, segsi fir dr Hindeburg. In Ortschafte mit eweng Industrii oder Bahnas
chluss sin d Ufdeilige nit eso scharf gsii: im evangelische Ihringe het dr Hitle
r 1344 Stimme gha, dr Hindeburg doch a 418. Im katholishe Rothwiil (Steibruch un
Iisebahnaschluss) het der Hitler 510 Stimme gha, meh wi dr Hindeburg mit sinene 2
40 Wehler.[24]
Richsdagswahl (6. Novmber 1932): Besser wi d Richbrsidntewahle zeige d Richsdagswahl
e (6. Novmber 1932) d Neigig vu dr Wehler: Do hn z Ihringe 8 Barteie Stimme bikumm
e, d Nazi 1275, d SPD 208, d DNVP 114i, s Zentrum 19i usw. Z Brge het dr Hitler w
ider numme 31 Stimme bikumme, s Zentrum 285, d DNVP 3, d Deutsche Staatspartei z
woo un d SPD eini.[25]
Im ganze Badische het d NSDAP do 34,1%, s Zentrum 27,8%, d SPD 13%, d KPD 14,3%
un d DNVP 4,1% bikumme.[26]
Dr Hitler kunnt legal an d Macht

S Grundbroblem vu dre Zit isch gsii, e stabili Regirig zstand z bringe. Dr Hitler
as Schef vu dr strkschte Bartei het sich nit welle as zweite Mann an ere Regirig b
eteilige - numme as erschte. Noch isch nime eso bled gsii un het em des zuegstand
e. Am 6. Novmber 1932 het wge dm dr Richsdag scho wider mie gewehlt wre. Do hn d Naz
Ruckgang um iber 4% mie hiinmme. E Hffe Abetslosi hn jetz meh uf d KPD oder d DNVP g
setzt. Z Thringe bi dr Landtagswahl im Septmber het d NSDAP 40% vu dr Stimme verlo
re. Dr Hitler isch schwrmitig wore un het sich s dr Bartei un dr Effentligkeit zruc
kzoge. Aber nit lang.
Dr Richskanzler Kurt von Schleicher het mit em NSDAP-Richsorganisationsleiter Gr
egor Strasser welle zmme goh, dr Strasser htt sotte dr link Fligel vu dr NSDAP un
d SA gege dr Hitler ufbringe; s htt sotte zun ere national-vlkisch-soziale Regirig
unter em Schleicher kumme. Wu dr Hitler des gmerkt het, her er zmol wider "rabia
ti Entschlusskraft" ([27] zeigt un dr Strasser sbootet.
Dr Christian Zentner schribt, di "Koalition der Vernunft", wu dr Schleicher het w
elle, seig an dr "Unvernunft aller demokratischen Krfte der Weimarer Republik" gs
cheiteret, wu d nationalsozialischtisch Gfohr nit bizitte erliggeret hn.[28]
Uf dr 20. Jnner 1933 het dr von Papen e Gsprch mit em Hitler iigfdelet, wu r, dr Sta
atsekretr Meiner un im Hindeburg si Suhn Oskar drbii gsi sin - des sin d ngschte Ve
rtroite vum Richspsidnt Hindeburg gsii. Dne het dr Hitler wei gmacht, ass er numme K
anzler wre wott, un suscht nit viil, zum Biispiil dig r numme zwe vu 12 Minischterp
oschte welle. Am 28. Jnner isch dr von Schleicher schlilig as Richskanzler zruckdrtt
e. Dr von Papen het sich bereit erklrt, dr Vizekanzler z mache un d DNVP isch ber
eit gsii, mit dr NSDAP z koalire. Do het dr von Hindenburg si Widerstand gege dr
Hitler ufg un gsait: "Dann habe ich die unangenehme Pflicht, diesen Hitler als Ka
nzler zu berufen."[29] Des isch am 30. Jnner 1933 gschhne. Dr Hitler un si Bartei
sin an dm Dag legal an d Macht kumme.
Di andere Barteie hn nit kapirt, was des bedittet. Mer het gmeint, dr Hitler wur ba
ll dr Bach na goh wi so viil Kanzler un Regirige vor ihm.
Dr Hitler boit as Richskanzler si Macht s
Noch sinere Ernnnig as Richskanzler isch dr Hitler glii dra gange, d Macht vu dr
Nazi szdhne un z sichere. Ei Mittel drzue hn solle Neiwahle si, s ander d Unterdruc
kig vum politische Gegner. Am 27. Febber 1933 hets e Brandstiftig am Richsdag g entweder dur d Nazis eslber oder dur e hollndische Kummenischt, wu van der Lubbe
gheie het. Des het dr Hitler am 28. zum Alass gnumme, e "Notverordnig zum Schutz
vum ditsche Volk" rszg - do sin Grundrcht vu dr Verfassig sser Graft gsetzt wore. No
ch in dr Brandnacht sin (vu langer Hand vorbereitet) meh wi 4.000 Gegner vu dr Na
zi, bsunders Kummenischte, feschtgnumme wore, a Zittigshiiser vu dr SPD sin bsetz
t wore.
Am 5. Mrz 1933 isch d Wahl gsii - d Nazi hn bi dr ditsche Wirtschaft Millione an f
inanziller Unterstitzig kenne iiheimse un hn e gigantische Wahlkampf gfihrt, zum er
ste Mol het e Regirig do a dr Rundfunk iigsetzt. S Ergbnis isch e Enttejschig gsii
fir dr Hitler, wu e absoluti Mehrheit verwartet het: D NSDAP het numme 44% bikum
me. .[30]
Zum Ergbnis im Badische schribt dr Otto Feger: "Sogar unter em Regime vum Hitler,
wus zu schwrschter Unterdruckig un Wahlbeiiflussig kumme isch, wu Zittige verbot
te wore sin, wu Fihrer verhaftet wore sin, wu dr Rundfunk monopolisirt wore isch u
n alle Zwang sgibt wore isch, wu mer sich numme ka dnke (...) sins numme 627.000 St
imme vu 1.379.000 gsii, wu fir s Hokegriz iidrtte sin. Z Wirttebrg un im Hohezolle
rische ischs no ginschtiger gsii."[31]
Am 21. Mrz isch dr Adolf Hitler vume ehmolige Gegner gsellschaftlig ufgwrtet wore:
Bin ere symboltrchtige Kundgbig im brejische Potsdam het em dr Richsprsidnt von Hind
enburg d Hand gschittlet. Dr Hitler het astndig gnappt (si Kopf gneigt) - des Bil
d isch millionefach verbreitet wore. Fir dr glei Wltgrigsgfreit het dr Handschlag
vu dm brejische Arischtokrat un Generalfldmarschall e Durchbruch bedittet. [32]

Rchnerisch het d NSDAP in ere Koalition mit dr DNVP 52% erreicht. Aber dr Hitler
het alles welle. Am 23. Mrz 1933 isch iber s "Ermchtigigsgsetz" abgstimmt wore - m
it dm het s Parlamnt (dr Richsdag) im Hitler solle erlabe, vir Johr ohni Parlamnt z r
egire. Dr Mann s Braunau het versproche, ass er Ditschland eso s em Ruin vu dr Wirt
schaftskrise rsfihrt un e stabili Bolitik macht. D andere Parteie hn em des glabt un ihre eige Grab gschflet, wu si dm zuegstimmt hn. Drgege hn numme d Sozialdemokrate
gstimmt, d KPD isch scho verbotte gsii. Aber a d Gwerkschafte, wu ng mit dr SPD v
erbunde gsii sin, hn sich no blamirt: Si hn am 1. Mai 1933 an dr Mai-Fiire vu dr Na
zi mitgmacht. Am andere Dag sin d Gwerkschaftshiiser vu dr SA bsetzt wore un s V
ermege isch an d DAF (Ditschi Arbetsfront) gange. D SPD isch ball a verbotte wore
, di andere Barteie hn sich "freiwillig" ufglest. Mit em "Gsetz gege d Nejbildig v
u Barteie" am 14. Jlli 1933 isch Ditschland zum e Ei-Bartei-Staat wore.[33]
S Dritt Riich
Dr Hitler im Grig z Yugoslawi
Unter dr Hischtoriker gits e Diskussion drum, was fir e Adeil dr Hitler an dr Bo
litik het, wu im Dritte Rich durgfihrt wore isch. D "Funktionalischte" meine, dr
NS-Chef seig e Opportunischt gsii, wu uf dr Wlle vu dr Zit gschwumme isch un vorh
andini Stremige zu sinem Vordeil sgnutzt het. D "Intentionalischte" meine, dr Hit
ler heb e fescht gfigts Wltbild gha un heb versuecht, uf dre Grundlag sini Ziil dur
zsetze - si sin sitter sinem "Mein Kampf" feschtglegt gsii. Dr jdisch Schriftstel
ler Rafael Seligmann haltet d Asicht vu dr Intentionalischte fir richtig.[34]
Im Hitler si Bolitik im Iberblick: Dr Adolf Hitler het z'Dtschland die nazionalso
zialistisch Diktatur errichtet, het alli Gegenoppositione verbte loh und het polit
ischi Gegner verfolget und ermordet. De Hitler het de Zweit Weltchrieg entfessle
t und het die systematisch Entrechtig und Ermordig vode europische Jude betriebe.
Durch sini Politik sind ellei in Dtschland ca. 30-35 Millione Mensche ums Lebe c
ho, dodrunter sind elei 6 Millione Jude xi.
Hitler het d'Jude, Z'geuner und sini politisch Gegner i de Konzentrationslager la
vergase. Die Konzentrationslager si houptschlech in Dtschland verteilt xi. Es het
ere aber o in Pole und a andere Orte g.
Di Alliiert hnd dem Triibe nd tatelos zuegluegt. Wu all Strigg grisse hend und s' Fe
hrerhauptquartier umzingled gsii isch, het d'r Hitler im Bunker vu d'r Berliner
Riichskanzlii Slbschmord begange.
Zu Einzelheite vum Hitler sinere Bolitik im Dritte Rich lueg d Artikel Nationals
ozialismus, Zweite Wltgrig, Holocaust.
Im Hitler siini Begabige
Im Hitler sini Misserfolg an dr Schuel, si schwachi Bildig, si Umenander-Rum-Rei
se sin eso interpretirt wore, ass d Mann wichtigi Fhigkeite vermanglet. Dr Seligman
n wiist druf ani, ass dr Hitler nit an d Macht kumme wr, wnn er nit bsunderi Fhigke
ite un Begabige ka htt. r heb kenne "unkonventionell, revolutionr, orginll dnke". Sin
i Ideal seige zwar viilfach griminll gsii, dr heb si aber mit dr notwndige syschte
matische Dnkfhigkeit umgsetzt. Si Barteiadminischtration seig (abgshne vu dr Sowjet
union) di wirksamscht in ganz Ejropa gsii. Dr Hitler seig e "begnadete Mnscheknner"
gsii - mit dm het er kenne anderi bherrsche - innerhalb un sserhalb vu dr Bartei.
[35]
Dr kriminell Diktator brivat
E Stick s em Hitler sinere Bolitik ...
Dr Christian Zentner wiist druf ani, ass dr Hitler brivat ganz anderscht gsii is
ch wi im Theater, wun er effetlig ufgfihrt het. s machtpolitische, massepsychologis
che Grind isch dr Effentligkeit e Bild vorgmacht wore, wu dr Hitler drin nyt mit
Frae het un wun er sich ellei fir si Volk opferet. Iber si brivats Verhalte mue m

er stne, meint dr Zentner, wmmer bednkt, ass dr Hitler d Oppostition im eigene Land
na bnglet het, halb Ejropa bherrscht het mit Methode bis zum Massemord an dr Jude
.[36]
Dr Hitler het verschiidini Libschafte gha, anne 1918 soll, wi dr Zentner schribt,
e unehlige Suhn vun ere Franzesi s Lille uf d Wlt kumme sii.
Ab 1928 het dr Hitler mit dr Geli Raubal zmmeglbt, e zwanzigjhrigi Dochter vu siner
e Halbschwester Angela. Anne 1931 het sich d Geli umbrocht - dr Grund isch nit b
ekannt, dr Zentner git zum bednke, ass dertemol dr Hitler dert scho het afange um
d Eva Braun rumjaisele. Noch spetere eigenge ssage heb dr Hitler mit dr Geli abe
r "d glickligschte Stunde vu sinem Lbe verbrocht". Mit dr Eva Braun isch er bis z
u sinem Dot zmme gsii. Dr het si kurz vor em Slbschtmord mit Giftampulle, wu si zmm
e gschluckt hn, im e Bunker, wu scho d Granate drum rum iigschlage sin, ghirate.
D Eva Braun het e Hffe Vorlibe gha, wu dr Hitler nyt het kenne afange drmit: Si he
t gragt, het grn danzt, het sich gschminkt (mit dr Wort vum Hitler: "Kriegsbemalun
g"). D "Evi" het drfir gsorgt, ass im Adolf si Scheferhund s dr Wohnig husse blib
t; mnkmol heb ihre Freier drno bttlet, ass dr Hund e halb Stund rii ka kumme - s E
va hets elimol erlabt. Schiints het er sich vu sonige Frae, wun er unter em Bann v
un ene gstande isch, a Wohrete sage lo: Einmol heb d Eva e amerikanischi Blatte l
afe lo, dr Hitler heb ufghorcht un heb si globt, un drno heb d Eva gsait: "Jo, es
o ebis het di Freind, dr Goebbels, grad verbotte". D Marion Schnemann, e Kamrdli v
u dr Eva Braun, isch bim e Bsuech am Sunntig in d Kirch gange. Dr Hitler het gsa
it, wu si zruck kumme isch: "S sin dnki e Hffe Lit do gsii go di Huet bewundere!"
D Schnemnni het Antwort g: "S isch gschoppt voll gsii. D Druckete wird alliwiil gree
r, siter ass d Bartei in dr Lit sait, si solle nimmi in d Kirch goh."

Noch dr Agabe vum Christian Zentner isch dr Hitler ntt zu sinene Bedinschtete gsii
, a zu Kinder, a wnn emol ke Kamera drbii gsii isch. Di Charaktersitte verstnt eim am
meischte, meint dr Zentner, bim e Mann, wu e kalts Hrz gegeniber anonymem Schicks
al gha het - gege sini Soldate, wu im Oschte halber verfrore sin, gege d Pole, w
u ghungeret hn, gege d Jude, wun er het deportire un umbringe lo.
Film
Spil- undDokumentarfilm
1955: Der letzte Akt mit em Albin Skoda
1959: Mein Kampf, Dokumentarfilm vum Erwin Leiser
1972: Hitler Die letzten zehn Tage mit em Alec Guinness
1977: Hitler Eine Karriere, biografische Dokumentarfilm vum Joachim Fest
1977: Hitler, ein Film aus Deutschland mit em Heinz Schubert, avantgardistische
Vierteiler vum Hans-Jrgen Syberberg
1981: Der Bunker mit em Anthony Hopkins
1982: Inside The Third Reich mit em Derek Jacobi
2003: Hitler Der Aufstieg des Bsen mit em Robert Carlyle
2004: Der Untergang mit em Bruno Ganz
2004: Stauffenberg mit em Udo Schenk
2005: Der Bunker. Hitlers Ende. Fernsehdokumentation vum Jrg Mllner
2005: Speer und Er mit em Tobias Moretti
2005: Hitler Eine Bilanz, Fernsehdokumentation vum Guido Knopp
2005: Die Nichte Hitlers verbotene Liebe mit em Ken Stott
2007: Hitler und Mussolini Eine brutale Freundschaft, Dokumentarfilm vum Ullrich
H. Kasten
2008: Operation Walkre Das Stauffenberg Attentat mit em David Bamber
2009: Mein Kampf mit em Tom Schilling un Gtz George
2009: Inglourious Basterds
Parodie iber dr Hitler
1940: Der groe Diktator vu un mit Charlie Chaplin as Adenoid Hynkel.
1942: Sein oder Nichtsein vom Ernst Lubitsch noch em Stuck Noch ist Polen nicht
verloren vom Melchior Lengyel.

1968: Frhling fr Hitler (The Producers) vom Mel Brooks.

1970: Mr. Hilter and the North Minehead by-election, e Sketch vu dr britische Ko
mikergruppe Monty Python.
1977: Der Mann vom Obersalzberg Adolf und Marlene vUm Ulli Lommel.
1983: Remake vu Sein oder Nichtsein (1983) mit Mel Brooks
1989: 100 Jahre Adolf Hitler Die letzte Stunde im Fhrerbunker vum Christoph Schli
ngensief.
1992: Schtonk!, ditschi Filmsatire.
2004: Der WiXXer mit em Christoph Maria Herbst as Butler Alfons Hatler.
2006: Adolf: Ich hock in meinem Bonker, Musik-Videoclip vum Felix Gnnert as DVD-Be
ilage zum Buech Adolf Der Bonker. Eine Tragikomdie in drei Akten vum Walter Moers
.
2007: Obersalzberg, Mischung us Hitler- un Stromberg-Parodi uf ProSieben, gspilt
vum Michael Kessler.
2007: Mein Fhrer Die wirklich wahrste Wahrheit ber Adolf Hitler, Regie: Dani Levy
mit em Helge Schneider as Hitler.
2007: Neues vom WiXXer.
Schrifte
Adolf Hitler: Mein Kampf. Eine Abrechnung. F. Eher Nachfolger, Mnchen
Band 1: 1925, XVI, 433 S.; 2. Auflage. 1926, XVI, 391 S.; 1932: Eine Abrechnung.
XVIII, 406 S.;
Band 2: 1927, XI, 354 S.; 2. Auflage. 1932: Die nationalsozialistische Bewegung.
XVI S., S. 409781.
Hitlers Zweites Buch. Ein Dokument aus dem Jahr 1928. Eingeleitet und kommentier
t von Gerhard L. Weinberg, mit einem Geleitwort von Hans Rothfels. Hrsg. vom Ins
titut fr Zeitgeschichte. Deutsche Verlags-Anstalt, Stuttgart 1961, 227 S.
Der Weg zum Wiederaufstieg. Bruckmann, Mnchen 1927, 22 S. (Broschre fr Deutschlands
fhrende Industrielle)
Adolf Hitler: Reden zur Kunst und Kulturpolitik. 19331939. Hrsg. von Robert Eikme
yer. Mit einer Einfhrung von Boris Groys. Revolver, Archiv fr Aktuelle Kunst, Fran
kfurt am Main 2004, ISBN 3-86588-000-2 (Kunst, Propaganda, Dokumente; Bd. 1).
Literatur
Biografie
Alan Bullock: Hitler. Eine Studie ber Tyrannei. Droste, Dsseldorf 1953; vollstndig b
erarbeitete Neuausgabe ebenda 1967; als Taschenbuch ebenda 1989, ISBN 3-7700-091
5-0. Darauf aufbauend Alan Bullock: Hitler und Stalin. Parallele Leben. Mnchen 19
91.
Joachim Fest: Adolf Hitler. In: Neue Deutsche Biographie (NDB). Band 9, Duncker
& Humblot, Berlin 1972, ISBN 3-428-00190-7, S. 250266.
Joachim Fest: Hitler. Eine Biographie. Propylen-Verlag, Berlin 1973, ISBN 3-549-0
7301-1; zuletzt Spiegel-Verlag, Hamburg 2007, ISBN 978-3-87763-031-0.
Hans Bernd Gisevius: Adolf Hitler: Versuch einer Deutung. Rtten & Loening, Mnchen
1963; berarbeitete Ausgabe unter dem Titel Adolf Hitler. Eine Biographie. Versuch
einer Deutung. Droemer-Knaur, Mnchen/Zrich 1967.
Walter Grlitz: Adolf Hitler. Musterschmidt, Gttingen/Berlin/Frankfurt 1960; 2. dur
chgesehene Auflage ebenda 1971, ISBN 3-7881-0020-6.
Brigitte Hamann: Hitlers Wien. Lehrjahre eines Diktators. Piper, Mnchen/Zrich 1996
, ISBN 3-492-03598-1.
Konrad Heiden: Adolf Hitler. Eine Biographie. Europa-Verlag, Zrich; Neuausgabe eb
enda 2007, ISBN 978-3-905811-02-5.
Band 1: Das Zeitalter der Verantwortungslosigkeit. 1936;
Band 2: Ein Mann gegen Europa. 1937.
Ian Kershaw: Hitler. 2 Bnde. Deutsche Verlags-Anstalt, Stuttgart/Mnchen
Band 1: 18891936. 1998, ISBN 3-42105-131-3;
Band 2: 19361945. 2000, ISBN 3-421-05132-1.
Werner Maser: Adolf Hitler. Legende, Mythos, Wirklichkeit. Bechtle, Mnchen/Esslin
gen 1971; zuletzt ebenda 2001, ISBN 3-7628-0521-0.
Rudolf Olden: Hitler. Querido-Verlag, Amsterdam 1935; Fischer-Taschenbuch-Verlag
, Frankfurt 1984, ISBN 3-596-25185-0.
Kurt Ptzold, Manfred Weibecker: Adolf Hitler. Eine politische Biographie. Militzke

, Leipzig 1995, ISBN 3-86189-066-6.

Wolfgang Ruge: Hitler. Weimarer Republik und Machtergreifung. Berlin (DDR) 1983,
ISBN 3-760-90748-2.
John Toland: Adolf Hitler. Lbbe, Bergisch Gladbach 1977, ISBN 3-7857-0207-8.
Dittunge un Einzelaschpkt
Carl Amery: Hitler als Vorlufer. Auschwitz der Beginn des 21. Jahrhunderts?. Luch
terhand, Mnchen 1998, ISBN 3-630-87998-5.
Richard Albrecht: Wer redet heute noch von der Vernichtung der Armenier? Adolf Hit
lers Geheimrede am 22. August 1939. Shaker Verlag, Aachen 2007, ISBN 978-3-83226695-0.
Gtz Aly: Hitlers Volksstaat. Raub, Rassenkrieg und nationaler Sozialismus. S. Fis
cher, Frankfurt 2005, ISBN 3-10-000420-5; durchgesehene und erweiterte Ausgabe:
Fischer-Taschenbuch-Verlag, Frankfurt 2006, ISBN 978-3-596-15863-8.
Will Berthold: Die 42 Attentate auf Adolf Hitler. Blanvalet, Mnchen 1981, ISBN 37645-6716-3.
Henrik Eberle & Matthias Uhl: Das Buch Hitler. Geheimdossier des NKWD fr Josef W.
Stalin, zusammengestellt aufgrund der Verhrprotokolle des persnlichen Adjutanten
Hitlers, Otto Gnsche, und des Kammerdieners Heinz Linge, Moskau 1948/49. Lbbe, Ber
gisch Gladbach 2005, ISBN 3-785-72226-5.
Giorgio Fabre: Il contratto. Mussolini editore di Hitler. Dedalo, Bari 2004, ISB
N 8-822-06274-4.
Philipp W. Fabry: Mutmaungen ber Hitler. Urteile von Zeitgenossen. Droste, Dsseldor
f 1969; Athenum-Verlag, Knigstein 1979, ISBN 3-7610-7227-9.
Joachim Fest: Staatsstreich. Der lange Weg zum 20. Juli. Siedler, Berlin 1994, I
SBN 3-88680-539-5.
Robert Gellately: Backing Hitler. Consent and Coercion in Nazi Germany. Oxford U
niversity Press, 2001, ISBN 0-19-820560-0.
Nicholas Goodrick-Clarke: Die okkulten Wurzeln des Nationalsozialismus. Leopold
Stocker Verlag, Graz/Stuttgart 1997, ISBN 3-7020-0795-4; Marix Verlag, Wiesbaden
2004, ISBN 3-937715-48-7.
Hermann Graml: Hitler und England. Ein Essay zur nationalsozialistischen Auenpoli
tik 1920 bis 1940. Oldenbourg Wissenschaftsverlag, Mnchen 2009, ISBN 978-3-486-59
145-3 (Zeitgeschichte im Gesprch 7).
Otto Gritschneder: Der Hitler-Proze und sein Richter Georg Neithardt. Skandalurte
il von 1924 ebnet Hitler den Weg. C.H. Beck, 2001, ISBN 978-3-406-48292-2.
Bla Grunberger, Pierre Dessuant: Der Antisemitismus Hitlers. In: Bla Grunberger, P
ierre Dessuant: Narzimus, Christentum, Antisemitismus. Eine psychoanalytische Unt
ersuchung. Klett-Cotta, Stuttgart 2000, ISBN 3-608-91832-9, S. 409480.
Sebastian Haffner: Anmerkungen zu Hitler. Kindler, Mnchen 1978, ISBN 3-463-007193; Fischer-Taschenbuch-Verlag, Frankfurt 1981, ISBN 3-59623-489-1.
Brigitte Hamann: Winifred Wagner oder Hitlers Bayreuth. Piper, Mnchen/Zrich 2002,
ISBN 3-492-04300-3.
Ian Kershaw: Wendepunkte. Schlsselentscheidungen im Zweiten Weltkrieg 1940/41. 2.
Auflage. DVA, Mnchen 2008, ISBN 978-3-421-05806-5 (Erstauflage 2007).
Manfred Koch-Hillebrecht: Homo Hitler. Psychogramm des deutschen Diktators. Gold
mann, Mnchen 1999, ISBN 3-442-75603-0.
Christian Graf von Krockow: Hitler und seine Deutschen. List, Mnchen 2001, ISBN 3
-471-79415-8.
August Kubizek: Adolf Hitler mein Jugendfreund. Stocker, Graz/Gttingen 1953, eben
da 2002, ISBN 3-7020-0971-X.
Paul Matussek/Peter Matussek/Jan Marbach: Hitler Karriere eines Wahns. Herbig Ve
rlag, Mnchen 2000, ISBN 3-7766-2184-2.
Bernhard Meyer: Die letzten Tage des Patienten A. Zum Gesundheitszustand Hitlers.
In: Berlinische Monatsschrift, Heft 9/2000, S. 185192
Alice Miller: Am Anfang war Erziehung. Suhrkamp, Frankfurt 1983, ISBN 3-518-3745
1-6.
Rochus Misch: Der letzte Zeuge. Ich war Hitlers Telefonist, Kurier und Leibwchter.
Piper Verlag: Mnchen 2008, ISBN 978-3-86612-194-2.
Gudrun Pausewang: Adi: Jugend eines Diktators. Ravensburger Buchverlag, Ravensbu
rg 1997, ISBN 3-47358-151-8.

Henry Picker: Hitlers Tischgesprche im Fhrerhauptquartier. 4. Auflage. VMA-Verlag,

Wiesbaden 1983 (Erstauflage 1951).
Ralf Georg Reuth: Hitlers Judenhass. Klischee und Wirklichkeit. Piper Verlag, Mnc
hen 2009, ISBN 3-49205-177-4.
Hans-Gnter Richardi: Hitler und seine Hintermnner. Neue Fakten zur Frhgeschichte de
r NSDAP. Sddeutscher Verlag, Mnchen 1991, ISBN 3-79916-508-8.
Michael Rimann: Hitlers Gott. Vorsehungsglaube und Sendungsbewutsein des deutschen
Diktators. Pendo, Zrich/Mnchen 2001, ISBN 3-85842-421-8.
Timothy W. Ryback: Hitlers Private Library. The Books that Shaped his Life. Alfre
d A. Knopf, New York 2008, ISBN 978-1-400-04204-3.
ric-Emmanuel Schmitt: Adolf H. Zwei Leben (2008, frz. Original 2001), Klaus Laabs
(bersetzer), Verlag Ammann, ISBN 3-250-60107-1.
Anna Maria Sigmund: Dmon, Diktator, Demagoge. Fragen und Antworten zu Adolf Hitle
r. dtv, Mnchen 2006, ISBN 978-3-423-24523-4.
Helm Stierlin: Adolf Hitler. Familienperspektiven. 1. Auflage. Suhrkamp, Frankfu
rt am Main 1975 (6. Auflage 2002, ISBN 3-518-38861-4).
Hugh R. Trevor-Roper: Hitlers letzte Tage. bersetzt von Joseph Kalmer und Gisela
Breiting-Wolfsholz. Ullstein, Frankfurt am Main [u. a.] 1995, ISBN 3-548-33192-0
Henry Ashby Turner, Jr.: Hitlers Weg zur Macht. Der Januar 1933. Luchterhand, Mnc
hen 1997, ISBN 3-630-87988-8; Ullstein, Berlin 1999, ISBN 3-548-26547-2.
Gerhard Vinnai: Hitler. Scheitern und Vernichtungswut. Zur Genese des faschistis
chen Tters. Psychosozial-Verlag, Gieen 2004, ISBN 3-89806-341-0.
Georges van Vrekhem: Hitler and his God The Background to the Hitler phenomenon.
Rupa & Co, New Delhi 2006, ISBN 81-2910-953-0.
Thomas Mann: Bruder Hitler. Heyne Verlag, 1989, ISBN 3-453-03385-X.
Gerd R. Ueberschr, Winfried Vogel, Dienen und Verdienen. Hitlers Geschenke an sei
ne Eliten, S. Fischer Verlag, Frankfurt am Main 1999, ISBN 3-10-086002-0.
Qulle
Hochspringen Rafael Seligmann: Hitler. Die Deutschen und ihr Fhrer. Mnchen, 2. Ufl
ag 2004. S. 28
Hochspringen Seligmann, 2004, S. 25
Hochspringen Seligmann, 2004, S. 30
Hochspringen Seligmann, 2004, S. 30
Hochspringen Seligmann, 2004, S. 33
Hochspringen Seligmann, 2004, S. 34
Hochspringen zitirt noch em Seligmann, 2004, S. 36
Hochspringen Seligmann, 2004, S. 38
Hochspringen Seligmann, 2004, S. 39
Hochspringen Seligmann, 2004, S. 44f
Hochspringen Seligmann, 2004, S. 46
Hochspringen Seligmann, S. 49f
Hochspringen Seligmann, 2004, S. 56
Hochspringen Seligmann, 2004, S. 57ff
Hochspringen Seligmann, 2004, S. 63ff
Hochspringen Seligmann, 2004, S. 71ff
Hochspringen zitirt noch em Seligmann, 2004, S. 77
Hochspringen Seligmann, 2004, S. 77f.
Hochspringen Seligmann, 2004, S. 81f
Hochspringen Seligmann, 2004, S. 79 un S. 83ff
Hochspringen Seligmann, 2004, S. 91
Hochspringen Ditschi Wikipedia, Artikel Reichprsidentenwahl 1932, Version vum 4.
11. 2007
Hochspringen Seligmann, 2004, S. 102ff
Hochspringen Zahle noch Der Alemanne, 13. 4. 32
Hochspringen Zahle noch: Freiburger Zeitung, 6. Novmber 1932
Hochspringen Zahle noch em Wolfgang Hug: Geschichte Badens, Stuttgart 1992, S. 3
30
Hochspringen Seligmann, 2004, S. 113
Hochspringen Christian Zentner: Adolf Hitler. Eine Biographie in Texten, Bildern
, Dokumenten. Mnchen 1989, S. 52

Hochspringen zitirt noch em Zentner, 1989, S. 53

Hochspringen Seligmann, 2004, S. 126ff
Hochspringen Otto Feger: Schwbisch-Alemannische Demokratie. Aufruf und Programm.
Konstanz 1946, S. 56f.
Hochspringen Seligmann, 2004, S. 123f
Hochspringen Zentner, 1989, S. 54
Hochspringen Seligmann, 2004, S. 119f
Hochspringen Seligmann, 2004, S. 123f
Hochspringen Des un was folgt iber s Brivatlbe vum Hitler noch em Zentner, 1989,
S. 124ff
Weblink
Allmnd (Commons): Adolf Hitler Sammlig vo witere Multimediadateie
Literatur vum un iber de Adolf Hitler im Katalog vu dr Dtsche Nazionalbibliothek
(Apper-Personesuechi)
Daniel Wosnitzka: Tabellarischer Lbenslauf vo Adolf Hitler im LeMO (Deutsches His
torisches Museum un Haus der Geschichte)
Normdate: GND: 118551655 | LCCN: n79046200 | VIAF: 38190770
Kategorie: DiktatorDtsche PolitikerRevolutionrNationalsozialismusMitgliid in dr NS
DAPAntisemitismusschtriicherMaa
Navigationsmen
Nis Benutzerkonto aalegeAamlde (SSL)ArtikelDiskussionLseQuelltext aaluegeVersionsgs
chicht
Houptsyte
Gmeinschaftsportal
Zuefalls-Artikel
Inhaltsverzeichnis
Kategorie
Mitarbet un Hilf
Froge?
Kontaktsyte
Stammtisch
Tutorial
Artikel wo fhle
Letschti nderige
Wrchzgchschtli
Was verwyst do druff?
Verlinktes prefe
Spezial-Syte
Aaferbari URL
Informatione zue dr Syte
Wikidata-Datenobjkt
Slle Artikel zitiere
Syteloischte usblnde
Drucke/exportiere
Buech aalege
As PDF abelade
Druck-Aasicht
Anderi Sprooche
Afrikaans
Aragons
nglisc

Asturianu
Azrbaycanca

Boarisch
emaitka
Bikol Central

()

Bahasa Banjar
Brezhoneg
Bosanski

Catal
Chavacano de Zamboanga
Mng-dng-ng

Cebuano
Corsu
etina

Cymraeg
Dansk
Deutsch
Zazaki

m

 e rumag
g
s
sperato
spao
est

usara
stremeu
Suom

Vro
Froyst
Fraa
s
Nordfr

s
Frys
Gae
ge

G
d
g
Gaego
Avae'
Gaeg
Hausa
/Ha--g

F
j
H
d

Hrvats

Horjoserbsce
Krey ay
sye
Magyar

Iter
gua
Baasa Idoes
a
Iter
gue
Ioao

Ido
sesa
Ita
ao

Lojba
Basa Jawa

Qaraqapaqsa
Taqbay
t

Ripoarisch
Kurd
Kernowek

Latina
Ladino
Ltzebuergesch

Luganda
Limburgs
Lumbaart
Lietuvi
Latgau
Latvieu
Basa Banyumasan
Malagasy

Baso Minangkabau

Bahasa Melayu
Malti
Mirands
Dorerin Naoero
Nhuatl
Napulitano
Plattdtsch
Nedersaksies
Nederlands
Norsk nynorsk
Norsk bokml
Novial
Din bizaad
Occitan

Polski
Piemontis

Portugus
Runa Simi
Rumantsch
Romn
Armneashti

Sicilianu
Scots
Srpskohrvatski /
Simple English
Slovenina
Slovenina
Soomaaliga
Shqip
/ srpski
Sesotho
Seeltersk
Basa Sunda
Svenska
Kiswahili
lnski

Tagalog
Trke
/tatara

Ozbekcha/
Vneto
Ting Vit
West-Vlams
Walon
Winaray

Yorb
Zeuws

B-m-g


L
s bearbe
te
Letsct
der
g vo dere Syte: 18:15, 15. Mrz 2015
Abruefstat
st

Tesct
sc verf
egbar uter dr Creat
ve Commos Attr
but
o/Sare-A
e-L
zz. S
ca syy, ass es zuestz
g
Bed
g
ge g
t; ueg d Nutz
gsbed
g
ge f
r
zee
te
. W

ped
a
DaatescutzYber W

ped
aImpressumSoftwareetw
cerMob

Aas
ctW

med
a Fou

dat
o Powered by Med
aW