Anomalit e pozits s dhmbve

1.Rotacioni
-

Me rotacion kuptojm lvizjen e dhmbit rreth boshtit

gjatsor(longitudinal).Nse dhmbi sht I rotuar rreth boshtit qendror ather
rotohet rreth cfardo boshti,paralel me boshtin qendror.Kjo ndarje e rotacionit ka
vetem rendesi teorike sepse eshte e pamundur saktesisht te caktohet se per cfare
rotacioni behet fjale.Mirepo ne praktike ka rendesi te dihet se incizivet e rotuar
zene me pak vend se dhembet e vendosur normal derisa dhembet anesore te rotuar
zene me teper vend.
- Shkalla dhe rrafshi I rotullimit eshte I
shumellojshem: nga ajo lehte
meziolinguale apo distolinguale deri
tek ajo me e rende 180.Kjo shpesh
takon incizivet dhe ate shume me
shpesh dhembet e perhershem se sa
ata te qumeshtit.
- Deri te rotacioni I dhembeve vie me
shpesh per shkak te:
1.Mungess s hapsirs
2.Pozits s parregullt gjenetike te
folikuleve te dhembeve
3.Numri I teprt I dhmbve
4.Mjekimit te gabuar ortodontik
Rotacioni I dhembeve lateral rregullisht verehet pas ekstraksionit te ketyre dhmbve.
2.Inklinimi
Me inklinim kuptojme levizjen e dhembit rreth cfaredo boshti horizontal.Dallojme 2 lloje
inklinimesh:

-Inklinim centrikte
Ne
ndodh
kurores.

kur dhembi inklinohet rreth boshtit ne mes te tretes apikale dhe

tretes se mesme te rrenjes klinike.
Inklinim ekscentrik kur dhembi inklinohet rreth cfaredo boshti
tjeter
te shumten e rasteve vie deri te zhvendosja e
kurores dhe rrenjes ne te dy llojet e
inklinimit por ne rrafshe te kunderta.Shume rralle
qe apeksi I rrenjes nuk e percjell zhvendosjen e

Percaktimi I rrafshit te inklinimit behet duket u bazuar ne kurorat e dhembeve te cilet

mund te jene te anuar ne drejtim :
-mezial(kur kurora e dhembit anon ne drejtim te lindjes mediana)
-distal(kur kurora e dhembit anon ne drejtim distal)
-oral(kur kurora e dhembit anon ne drejtim te gojes)
-vestibular apo labial kur kurorar e dhembeve frontal anojne ne drejtim te buzeve
-inlinim bukal kur kurorar e dhembeve anesore si ato te premolareve dhe
molareve anojne ne drejtim te faqeve
Sipas ketyre drejtimeve kryesore inklinimi I dhembeve mund te behet:
Meziobukal
Distobukal
Meziooral
Distooral
Shkaktaret e inklinimit mund te
jene:
Pozita e crregullt e folikulit te dhembit
Dhembet e tepert
Perzistim I dhembeve te qumeshtit
Humbja e hershme e dhembeve te
qumeshtit apo atyre te perhershem
Mungesa e hapesires ne harkun dentar
Proceset
patologjike(cistat,tumoret,paradontopatia etj.)
Trauma
Sherimi I gabuar ortodontik dhe protetik

3.Zhvendosja Bodili(zhvendosja trupore)

Me kete anomali nenkuptojme zhvendosjen e dhembit me gjithe teresine e tij ne pozite

jonormale.
Sipas drejtimit zhvendosja Bodili mund te jete:
Zhvendosje meziale(pergjate harkut dentar n drejtim t linjs mediana)
Zhvendosje distale ( pergjat harkut dentar prkundr linjes mediana)
Zhvendosje orale ( dhmbi me trsin e tij qndron brenda harkut dentar)
Zhvendosje vestibulare ( dhmbi me trsin e tij qndron jasht harkut dentar)

Ne te shumten e rasteve kjo anomali vie si pasoj e pozits se gabuar te embrioneve te

dhembeve por edhe si pasoje e trajtimit te gabuar ortodontik me aparate fikse

Tek pershkrimi I anomalive vertikale te dhembeve sic eshte infrapozicioni dhe
suprapozicioni rrafshi referues eshte rrafshi okluzal.Te keto devijime shfrytezohet
prefiksi INFRA- kur dhembi nuk e arrin rrafshin okluzal dhe
SUPRA- kur dhembi e tejkalon rrafshin okluzal
INFRAPOZICIONI
Infrapozicioni I dhembit eshte aterher kur faqja okluzale ose tehu incizal nuk e arrin
rrafshin okluzal.Per keta dhembe thuhet se kan zhvillim te pamjaftueshem.Duhet dalluar
infrapozicionin e perkohshem (kur dhembi eshte ne eruptim) dhe infrapozicionin e
perhershem (kur dhembi si pasoje e ndonje
pengese apo pozite te gabuar ka ngecur ne
erupcion).
Infrapozicioni mund te paraqitet si tek
dhembet e qumeshtit ashtu edhe tek dhembet e
perhereshem por si anomali me e shpeshte
eshte ne dhembet e perhereshem.
Ne
dhembet e
qumeshtit
me se
shpeshti
behet fjale
per
ANKILOZEN E MOLAREVE te qumeshtit.
Ne dhembet e perhereshem me se shpeshti ne
infrapozicion hasen dhembet kanin dhe premolaret e
dyte.
Kjo anomali me shpesh paraqitet si pasoje e mungeses se hapesires,dhembeve te
mbinumert,terapise se gabuar ortodontike si dhe proseve patologjike.
SUPRAPOZICIONI

Kjo anomali paraqitet me rritjen e tepert te

dhembeve,siperfaqet okluzale apo tehet
incizale te te cilave e kalojne rrafshin
okluzal.
Si shkaktare me te shpeshte te kesaj
anomale vertikale jane:
Humja e dhembeve antagonist ose humbja
e kontaktit me dhembvet anatagoniste

4.Ektopia
Me ektopi kuptojme zhvendosjen e cfaredo dhembi nga pozita e tij normale ne harkun
dentare.Me I shpeshte eshte migrimi gjate eruptimit te ketyre dhembeve permanent:
Kanineve te siperm
Premolareve te dyte
Molareve te trete te poshtem
Kanineve te poshtem
Ektopia e kanineve te siperm eshte me e shpeshte ne siperfaqen vestibulare te procesit
alveolare ne mes te inciziveve lateral dhe premolareve te pare dhe mezial nga kjo
pozite.Me rralle del distal
nga kjo pozite apo
palatinal dhe shume rralle
paraqitet ne hapesiren
nazale.Premolaret e dyte
maksillare ne te shumten e
rasteve paraqiten ne pozite
palatinale.Ektopia e
kaninit poshte nuk eshte
rast aq I ralle;ai zakonisht
del ne drejtim vestibulare
krahasuar me harkun
dentar e nganjehere
migron deri te linja
mediane.Shkaktaret e
ektopise jane:
1.Harku I shkurter
dentar
2.Pozita jo e regullt e
harkut dentar
3.Ndonje proces
patologjik ne nofull
4.Anomalite kongjenitale(carjet dhe displazite fibrotike)

Dhembi ektopik mund te largohet nga rruga normale e eruptimit dhe te shkaktoje
resorbim te dhembit fqinje para se te paraqitet ne kavitetin oral.
5.Transpozicioni
Transpozicioni eshte ajo anomali e pozites se dhembeve kur dy dhembe fqinje nderrojne
vendet e tyre ne harkun dentar.Anomalia mund te jete
a) Parciale
b) Totale
Me transpozicion parcial nenkuptohet nderimmi jo I plote I vendeve te dy dhembeve
fqinje(dhembet te cilet nderrojne vendet jane jashte harkut apo jane anuar ashtu qe vetem
kurorat I kane nderruar vendet)
Transpozicioni total paraqitet ku dhembet ne pergjithsi I kan nderruar vendet e tyre dhe
gjenden ne harkun dentar.
Tek transpozicioni parcial
dhembi me terapi ortodontike
mund te
vendoset ne vendin e tyre
mirepo
kjo eshte e pambundur tek
trasnpozicioni total.
Anomalia me shpesh haset ne
maksille se sa ne mandibull.
Ne maksill me shpesh I
nderrojne vendet kanini me
premolarin ndersa ne mandibul
kanini me incizivin lateral.Deri me tani jane
theksuar faktore te shumte
etiologjik si burim I kesaj
anomalie si :
1.Nderrimi I vendeve te folikuleve te dhembeve
2.Drejtimi jo I rregullt gjate daljes se dhembit
3.Proceset e ndryshme patologjike
4.Trashegimia

Anomalit e forms s dhmbve

Kjo anomali perfshine:
1.Kuroren e dhembeve
2.Rrenjen
3.Te dyja bashke

1.Anomalit e kurors s dhmbve

Forme jo normale te kurores mund te kene te gjithe dhembet e vecanarisht dhembet e
fundit te cdo serie morfologjike : incizivet lateral siper,premolaret e dyte dhe molaret e
trete.
Kurora e incizivit lateral te siperm tregon variacione te medha ne forme dhe madhesi ku
me e shpeshte eshte forma konike por kurora mund te jete e ngjajshme me ate te
premolarit te poshtem kur cingulumi eshte I shprehur.
Kurorat e inciziveve central te siperm dhe kurorat e kanineve rralle kane forme jonormale
me perjashtim te rasteve me shkalle te larte te hipodoncionit.
Malokluzioni I premolareve te poshtem e me rralle I atyre te siperm me shpesh I
premolareve te dyte se sa I premolareve te pare eshte paraqitje relativisht e shpeshte.Edhe
kurorat e kanineve shpesh jane atipike
ndersa format jane te ndryshme.

2.Anomalite e rrenjes se dhembeve

Eshte anomali me e shpeshte tek dhembet e me shume rrenje se sa tek ata me nje
rrenje.Me shpesh haset tek molaret e trete dhe premolaret e pare.Kesaj duhet shtuar edhe
anomalite e numrit te rrenjeve ate me shume amo me pak rrenje.
Markovic me 1976 paraqiti familjen ne te cilen ishin prezente molaret e qumeshtit dhe ata
te perhershem me nga nje rrenje.
Taurodontizmi eshte anomali e rrenjes dhe kanalit te molarit te qumeshtit dhe atij te
perhershem ku kurora pulpare shoqerohet pothuajse deri ne apeks dhe rrenjet jane te
shkurtera
Ne etiologjine e anomalive te formes se dhembeve faktoret trashegues kane rol
predominues.

Taurodontizmi rrjedh nga fjala greke qe d.m.th

DEM.Karakterizohet me kurore normale dhe
me rrenje te gjere e cila arrin deri ne te tretat
apikale.Atakohet ne molare po mund te
paraqitet edhe te dhembet e tjera si tek
dhembet e qumeshtit ashtu edhe ne ata te
perhershem.Konsiderohet si dukuri atavistike.

3.Geminacioni
Kjo anomali e formes dhe zhvillimit te dhembit
shikohet si fillim por jo edhe perfundim I ndarjes se
embrionit te dhembit.Sipas rregullit me teper atakon
dhembet frontal dhe kaninet e qumeshtit dhe ata te
perhershem.Ne inspektim kimik manifestohet me
incizure te lehte apo te thelle ne margon incizale te
kurores.incizura mund te kete thellesi te ndryshme
varesisht nga kohezgjatja e shkakut etiologjik dhe
mund te shihet prej tehut incizal deri tek cerviksi
dental.Sa me heret qe nis aq me I plote eshte
geminacioni.Krahas ndryshmeve te formes kurora e
ketyra dhembeve eshte mjaft e gjere ndersa egziston
vetem nje rrenje nje kanal dhe pulpa.Geminacioni
duhet dalluar nga fuzioni.Nese vie deri te ndarja e plote e folikulit te dhembit atehere
flasim per dhembe bineq(dhembe te mbinumert)
Mekanizmi I formimit te geminacionit qendron ne invaginacionin e organit te smaltit te
dhembit.Faktoret trashegues te geminacionit jane vertet te ngjajshem me ata te cilet e
stimulojne laminen dentare nga ju formohet hiperdoncioni.

Fuzioni :Manifesthet me bashkimin e

smaltit dhe dentines apo vetem te
smaltit te dy folikuleve te
dhembeve.Kjo ndodhe gjate kohes kur
kurora ende nuk eshte e
mineralizuar.Varesisht nga koha e
zgjatjes te faktorit mund te jete:
a) Total(I teresishem) ku dy dhembet
rriten te bashkuar gjate gjithe gjatesise
se tyre.
b)Parcial(I pjeserishem) kur dy
dhembe rriten te bashkuar vetem ne
kurore apo vetem ne rrenje.
Kjo anomali shpesh paraqitet tek
dhembet e qumeshtit se sa tek ata te
perhershem.
Tek dhembet e qumeshtit me shpesh bashkohen kanini dhe incizivi lateral poshte pastaj
incizivi central dhe lateral I siperm.Bashkimi I incizivit central dhe incizivit lateral siper
ne dhembet e perhershem I njeanshem apo I dyanshem haset me se shpeshti.
Kjo vecanarisht haset kur incizivet lateral te mbinumert vendosen ne mes te inciziveve
central ku bashkimi I ketyre dhembeve formon njefare kendi.
Perzistimi I lamines dentare eshte verejtur tek dhembet e bashkuar tek qeni prandaj
mendohet se kjo mund te jete faktor I rendesishem I fuzionit te dhembeve tek
njeriu.Dixon dhe Stewart (1975) gjate studimeve te tyre ne familje dhe bineq mendojne
se fuzioni eshte anomali e trasheguar dominante me penetrim te redukuar te gjenit.
Fuzioni I dhembeve sigurisht formohet si pasoje e afersise se tepert te folikuleve te
dhembeve dhe kalcifikimit te njekoheshem te tyre si pasoje e procesve patologjike lokale
dhe cregullimeve metabolike te qelizave.Percaktimi I sakte se cka eshte fuzioni e cka
geminacioni eshte I veshtire sidomos fuzioni I dhembeve normal dhe dhembeve te teper
ku kjo munde te vertetohet ne imazhin rentgenografik si nje rrenje e gjere me pulpe te
perbashket.
Nese ne anomali nuk eshte e perfshire edhe dhembi I tepert atehere edhe fuzioni e
geminacioni merret si nje dhemb.Numri I dhembeve ne harkun dentare gjate
geminacionit mund te jete normal ndersa gjat fuzionit kemi dhemb me pak.
4.Konkrescencia
Kjo anomali ka te beje me bashkimin e rrenjeve ne pjesen e struktures se cementit te dy
apo me shume dhembeve.Egzistojne dy tipe te konkresciences :
Konkrescenca e vertete : e cila zhvillohet para se te kryhet formimi I rrenjeve te dhembit
Konkrescenca e fituar: e cila zhvillohet pas formimit te rrenjes
Konkrescenca haset me shpesh tek molaret e dyte dhe te trete siper.Faktoret etiologjik te
konkrescences nuk jane plotesisht te sqaruar dhe sipas disa autoreve konkrescenca e
vertete vie si pasoje e mungeses se hapesires dhe ankiolizes se dhembeve ndersa ajo a
fituar si pasoje e proceseve kronike ne hapesiren e rrenjes se dhembeve.

5.Dens invaginatus
Dens
invaginatus lidhet me invaginacionin e organit te smaltit ne
indin
pulpare te dhembit dhe
gjithashtu eshte
e njohur edhe si dens in
dente.Mund te kete shkalle te ndryshme duke filluar
nga cingulumi e deri te hapja apikale.Haset me
shpesh tek incizivi lateral I siperm I perhershem
edhe kryesisht zbulohet gjate kontrollit klinik dhe
radiologjik.Nder mekanizmat gjenetik te dens
invaginatus eshte e mundur trashegimia autosomale
dominante apo edhe modeli poligjen I trashegimise.

Dens evaginatus

Dens evaginatus eshte anomali e formes se dhembit e kundert me invaginacionin

dhe formohet si pasoje e shtyerjes se folikulit te
dhembit ne vendin e eruptimit.Mund te sqarohet si
forme e jashtme e invaginacionit e cila ne rrethin
e saj ka kanal gjatesor te mbushur me ind
pulpar.Dens evaginatus ka prejardhje gjenetike dhe
kryesisht paraqitet tek popullata
mongoloide.Si anomali te vecante te
formes se dhembeve duhet
permendur edhe dhembet e
Hutchinsonit te cilet vijne si pasoje e
diferencimit te pamjaftueshem
morfologjik.
Te gjitha keto anomali te siperpemendura mund te paraqesin probleme estetike ne
pamjen e jashtme prandaj me mire te njihen si anomali.