Professional Documents
Culture Documents
Nome:
Srie Escolar:
E-mail:
Escola*:
Cidade:
UF:
* A escola aquela em que voc est realizando a prova. Pode ser um clube, curso de idiomas, etc.
Prefcio
Ol! Bem-vindo terceira edio da Olimpada Brasileira de Lingustica! Esperamos que nosso
guarda-chuva abrigue tanta diversidade lingustica quanto o Papiamento agrupou, servindo
como lngua franca entre vocs participantes.
A prova composta por seis questes a serem resolvidas, individualmente, em 4 horas. Cada
questo vale 100 pontos. A pontuao resumida est anotada ao lado de cada item. Voc deve
escrever as respostas na prpria prova, entregando-a no final.
A prova pode ser escrita com qualquer escrevedor: lpis, caneta ou o que a criatividade permitir.
Qualquer que seja o meio, tenha cuidado com sua caligrafia. No permitido consulta a qualquer
outro material escrito durante a prova; queremos que voc use apenas seu raciocnio para
desvendar os padres lingusticos.
No se assuste. Para fazer esta prova, voc no precisa conhecer lnguas ou lingustica; seu
raciocnio deve ser totalmente suficiente para resolv-la. Mas, quanto mais ampla for sua cultura
lingustica, mais fcil (e mais divertido) ser.
No se preocupe em ficar sem a prova. Ela, o gabarito comentado e outras informaes
interessantes sero divulgados por ns na internet. No deixe de nos seguir no Facebook e no
Twitter para receber atualizaes e novidades.
Boa Parapl!
Questo 1:
Escrevendo Cores
Bruno LAstorina
Charles LAstorina
Lusa Pires
Hoje em dia, cores so muito usadas para comunicao visual nas cidades. Esse hbito,
entretanto, cria um problema de acessibilidade: uma parte significativa da populao (pode
chegar a 10% , dependendo da regio) possui algum tipo de daltonismo. Para superar este
problema, o designer portugus Miguel Neiva criou uma codificao universal para cores,
baseada em seus aspectos fundamentais: o ColorADD. A ideia que, em todo sistema codificado
por cores (semforos, linhas de metr, etc.), suas partes coloridas venham acompanhadas por
seus smbolos, permitindo que a sinalizao seja efetiva para todos.
Veja abaixo alguns exemplos de smbolos usados no sistema:
Questo 2:
Antnimos
Antnimos so palavras que indicam algum tipo de oposio. Podemos dividi-los em duas
grandes classes: o Tipo 1, aqueles que so como os pares aberto/fechado, casado/solteiro,
original/falsificado e o Tipo 2, os que so como quente/frio, longo/curto, calmo/agitado.
Entretanto, muitos pares de antnimos (possivelmente a maioria deles) podem funcionar como
Tipo 1 ou como Tipo 2, dependendo de como forem usados no discurso. Nas frases a seguir,
usamos o par esperto/trouxa. Assinale, nos espaos entre colchetes, se naquela frase o par
comporta-se como do Tipo 1 ou como Tipo 2. 10 pt cada
[ ] Arnaldo no muito esperto mas trouxa tambm no .
[ ] O mundo dos espertos.
[ ] Alice era a mais esperta de seu grupo, isto ningum negava; sua melhor amiga,
entretanto, no estava de tal forma condenada.
[ ] H apenas trs alunos espertos nesta classe. Voc no um deles.
[ ] Existir algum to esperto que aprenda pela experincia alheia?
[ ] O Sr. Caldeira, aquele velho, tem se tornado cada vez mais senil.
Senil e trouxa, cada vez mais.
Cite outro par de adjetivos tipicamente usado como Tipo 1, e ainda outro par usado como
Tipo 2. 20 pt cada
Questo 3:
[teba]
Segue a transcriao fontica de um ato de leitura de um trecho escrito por Guimares Rosa.
[azidyzstuidzdsom*onsypayspsipawmtk*imaswkmdewdktawnwezi
stpoyznwa*enegadkwkamu*wdividwga*adpdpatsu*mytiznad
kotbazaapkoyz*uma*a*ppetkdubduba*apastistonws
eykdigknws*isygase*spoyznwezistisnwezistkomwkspdktatapaktkel
tpoddsedwgywgdiowvitdeaskysab*tkiatudtw*utwkdewspd
zvezzmanoba]
O trecho acima a transcrio fontica da leitura de um trecho de texto de Guimares Rosa.
Nessa transcrio, quatro fonemas foram, propositada e sistematicamente, retirados e
substitudos por *. Indique quais so estes fonemas. 5pt cada
Questo 4:
Papiamento
Bruno LAstorina
Victria Flrio
Papiamento ta un idioma crioyo, cu ta e lenga materno di mas cu 300 mil hende cu ta biba na tres
islanan Aruba, Boneiru i Korsou. E idioma probablemente ta deriva for di Portugues of Spao cu e
vocabulario influencia di lenga Africano, Ingles, Hulandes i Arawak. Na Aruba, Papiamento i
Hulandes ta e idiomanan ofisial. Na Antias Hulandes (Korsou i Boneiru), Papiamentu, Ingles i
Hulandes ta ofisial. E Wikipedia na papiamento a habri na aa 2006 i awor tin 1,305 artkulo.
E ortografia (cu nifica: e reglanan di puntuashon i di skribi) di papiamento ta varia un tiki entre
esun uz den Antias Hulandes (papiamentu, mas fontiko) i esun uz na Aruba (papiamento,
mas histriko). Pero tur papiado di papiamento, tantu na Aruba, Boneiru i Korsou ta kompronde
otro perfektamente.
Bo ta bai lesa abou siete paragrafnan: seis di un historia na Papiamento, den un orden kualke, i un
cu no ta hasi sinti den historia. Tradusi kada un pa Portugues. 10 pt kada
1. Despues e piscador a bolbe su rancho e cas a bisa: "Bo no a pisca nada awe?"
2. Diripiente el a sinti algo na su lia. Ora cu el a hala su lia bin ariba e por a nota un pisc
na su anzu. Pa sorpresa e pisc a cuminza papia.
3. No, e homber a contest. Tur mi a pisca un prins encant kende no ta bai sirbi pa come.
Pero awor tur cos ta hopi bon.
6. Tabatin um piscador kende tabata biba hunto cu su cas, un yiu homber i un yiu muh,
den un rancho. Tur dia e tabata bai pisca. Pero un dia e tabata piscando pa hopi ora i caba
no por a pisca nada.
2 pt kada
articulo defini
adverbio di cantidad
adverbio di tempo
pronomber personal di
persona di dos (pt. tu)
pronomber relativo
sustantivo cabai (pt. cavalo)
na masculino
sustantivo pisc
na plural
verbo pisca na futuro
verbo deriva na pasado
verbo habri na presente
Questo 5:
Tupi e Guarani
Victria Flrio
As vrias lnguas que compem a famlia Tupi-Guarani espalham-se por toda a parte baixa da
Amrica do Sul e foram bastante importantes na histria da colonizao da Amrica. Linguistas
acreditam que todas elas derivem de um ancestral comum, chamado Proto Tupi-Guarani (PTG).
As duas lnguas mais conhecidas da famlia so o Tupinamb (literalmente, tupi antigo), falado ao
longo da costa da Amrica portuguesa durante os sculos de colonizao jesutica, e o Guarani,
falado ainda hoje em partes da regio sul do Brasil e na Bolvia, Argentina e Paraguai (neste
ltimo, o guarani considerado lngua oficial, junto com o espanhol). Dentre os dialetos atuais
do Guarani, aquele que falado no Brasil chamado guarani embi (mby).
A tabela abaixo mostra algumas palavras do vocabulrio tupinamb e do guarani embi, bem
como seus significados em portugus. Complete os espaos em branco. 2 pt cada
portugus
tupinamb
guarani embi
portugus
tupinamb
guarani embi
pedra
it
it
escutar
senub
terra
yb
yv
vermelho
pyranga
gua
lagarto
teju
preto
un
eu digo
cabea
akanga
ak
bonito
porang
trazer
erur
eru
boca
juru
ouvir
endub
endu
metade
kua
experimentar
saang
ha
madeira
yvyr
voc quer
erepotr
erepot
voc fica
erepyt
sarar
puerb
kuer
alto
yvat
eu durmo
aker
ak
chefe
ubixab
costela
arukang
ultrapassar
opuan
amendoim
mandubi
bater
petek
kutuk
erek
jaguar
pot
ycyp
Toponmia o ramo da lingustica que estuda nomes de lugares, suas relaes e transformaes.
Os topnimos brasileiros so largamente marcados por nomes de origem tupi. Relacione as
colunas e descubra o significado de cada um dos nomes das cidades brasileiras. 2 pt cada
1. Ibina (SP)
] terra branca
2. Ibiporanga (SP)
] rio grande
3. Ina (ES)
4. Tijupe (BA)
] rio do lagarto
5. Pindamonhangaba (SP)
] rio vermelho
6. Jacarecoara (MA)
7. Ibitinga (SP)
8. Jericoaquara (CE)
] pedra grande
9. Ipiranga (PR)
] toca do jacar
] terra preta
] rio preto
] terra bonita
] lagarto grande
] pedra branca
Nota fontica
y representa a vogal central fechada no-arredondada []. b representa a
consoante bilabial fricativa [], no a oclusiva como em portugus. ng corresponde consoante
velar nasal [], como ng na palavra inglesa thing. representa a consoante oclusiva glotal, tambm
conhecida como pausa glotal, [].
8
Robson Carapeto
Gurn Eriksdttir Hrafnhildardttir e Jakob Christiansson tiveram trs filhos, dos quais muito se
orgulham, por seus xitos e por todos lhes terem dado netos. Para comemorar seu 70 aniversrio
de casamento, o longevo casal ofereceu uma festa e convidou todos os seus filhos, netos e
bisnetos. Naturalmente, alguns dos seus genros e noras, assim como genros e noras de seus
filhos, tambm estiveram presentes. Veja abaixo todas as pessoas que estavam presentes na festa:
Christian Kristnsson
Ragnheiur Jakobsdttir
Gunnar Gunnarsson
Jakob orarinsson
Steinunn Jakobsdttir
Jn Oddsson Bergmann
Viktora Viktorsdttir
D cinco possveis combinaes de nome e sobrenome(s) para o filho que Eva e Christian esto
esperando, que vai se chamar como o pai de Bjrk. 6 pt cada
Steinunn gostava muito de sua av materna; por isso deu seu nome filha que teve com Bjrn
Annasson antes de se casar com o atual marido. O sobrenome da filha, porm, somente faz
referncia filiao paterna. D duas possibilidades de nome completo da filha de Steinunn e
Bjrn. 10 pt cada
Nota fontica
j pronuncia-se de forma similar semi-vogal [j] ou [y] em portugus.
e representam a consoante fricativa dental [], correspondente sonora de [], como th na
palavra inglesa this.
Avaliao
Qual questo ou questes desta prova voc mais gostou? Por qu?
Qual questo ou questes desta prova voc menos gostou? Por qu?