Professional Documents
Culture Documents
MM BRGV
Takyyddin Mehmed b. Pr Ali el-Birgiv
(929/1523-981/1573)
eviren:
MUSA ALAK
stanbul niversitesi lhiyat Fakltesi
Arap Dili ve Belat Okutman
stanbul
2002
NDEKLER
NSZ .. 3
BRNC BLM
M LLE R
I LAFZ MLLER (58 tane) .. 4
A SEM MLLER (49 tane) .. 4
1- Harf-i Cerler (20 tane) .. 4
2- smini Nasb, Haberini Raf Eden Harfler (8 tane) 6
3- smini Raf, Haberini Nasb Eden Harfler (2 tane) 7
4- Muzri Fiili Nasb Eden Harfler (4 tane) ... 7
5- Muzri Fiili Cezm Eden Kelimeler (15 tane) 8
B KIYS MLLER (9 tane) 9
II MANEV MLLER (2 tane) 11
KNC BLM
M A M L L E R
I DORUDAN MAML OLANLAR (25 tane) .. 12
A MERF MAMLLER (9 tane) ... 12
B MANSB MAMLLER (13 tane) .. 13
C MECRR MAMLLER (2 tane) 14
D MECZM MAMLLER (1 tane) ... 14
II DOLAYLI OLARAK MAML OLANLAR (TBLER) (5 tane) 14
NC BLM
R B L A R
I RB ALMETLER (10 tane) . 17
A HAREKELER (3 tane) .. 17
B HARFLER (4 tane) 17
C HAZFLER (3 tane) ... 17
II RB ALMETLERNE GRE MURAB KELMELER (9 tane) 17
A SADECE HAREKEYLE RBLANANLAR (3 tane) 17
1- Mfred Munsarif ve Cem-i Mkesser-i Munsarif simler ... 17
2- Gayr-i Munsarif simler 18
3- Cem-i Mennes-i Slim simler 18
B SADECE HARFLE RBLANANLAR (3 tane) .. 18
1- Esm-i Sitte ... 19
2- Cem-i Mzekker-i Slim simler ... 19
3- Tesniye simler .. 19
C HAREKE VE HAZFLE RBLANANLAR (2 tane) .. 19
1- Sonuna Zamir Bitimeyen ve Son Harfi Sahih Olan Muzri Fiiller . 20
2- Sonuna Zamir Bitimeyen ve Son Harfi lletli Olan Muzri Fiiller .. 20
D HARF VE HAZFLE RBLANANLAR (1 tane) . 20
1- Sonuna Nndan Baka Zamir Bitien Muzri Fiiller .. 20
III RB TRLER (3 tane) . 20
A LAFZ RB 20
B TAKDR RB 20
C MAHALL RB .. 20
NSZ
lemlerin Rabbi olan Allha hamd, Hz. Muhammed (s.a.s.)e ve onun btn
line salt selm olsun.
Bil ki, irb bilmek isteyen herkesin yz eyi renmesi gerekir. Bunlardan
altm tanesine mil (), otuz tanesine maml (), on tanesine de
amel
( )ve irb ( )adlar verilir. Allhn izniyle bu eyi,
vecz bir slupla, blmde sana aklayacam:
Birinci Blm: miller
kinci Blm: Mamller
nc Blm: rblar
BRNC BLM
M LLE R
miller iki ksmdr:
1- Lafz miller (58 tane)
2- Manev miller (2 tane)
Lafz miller de iki ksmdr:
a) Sem miller (49 tane)
b) Kys miller (9 tane)
I LAFZ MLLER
A SEM MLLER
Sem miller krk dokuz tanedir ve be gruptur:
1- Harf-i Cerler (
)
Sadece bir ismi cer eden harflerdir. Bunlara cer harfleri ve izfet harfleri
adlar verilir. Yirmi tanedir:
1- B (
) :
3- l () :
5- Al (
) :
{
}
9- Hatt (
) :
lnceye kadar
Allh Telya kulluk edeceim.
10- Rubbe (
) :
13- H ():
14- Mz (
) :
18- Levl (
) :
-
-
19- Key (
) :
phesiz Allh Tel her eyi bilir.
2- Enne (
) :
5- Leyte (
) :
6- Lealle (
) :
Cahil kurtulmad,
fakat lim kurtulua erendir.
Umulur ki,
Allh Tel gnahm balar.
Bu alt harfe fiile benzeyen harfler (
) ad verilir.
7- stisn-i munkat iin olan ll () :
Allh Tel hibir yerde mekn tutmaz ve
hibir ey Allh Telya benzemez.
1- En (
) :
2- Len (
) :
3- Key (
) :
lim tahsil etmek iin
mrmn uzun olmasn isterim.
4- zen (
) :
."
"
."
"
{
}
Slih amel ilesin!.
Gnah ileme!.
Bu drt kelime sadece bir muzri fiili cezm eder.
5- n (
) :
6- Mehm (
) :
7- M ():
Her ne yapsan,
ondan sorulursun.
Kim slih amel ilerse,
kurtulur.
9- Eyne (
) :
Nerede olsan,
lm seni yakalar.
10- Met (
) :
Nerde gnah ilesen,
Allh Tel seni bilir.
12- Eyy (
) :
) :
14- zm (
Nerde yapsan,
fiilin yazlr.
Ne zaman tevbe etsen,
tevben kabul edilir.
15- zm ():
Ne zaman ilminle amel edersen,
insanlarn en hayrls olursun.
Bu on bir kelime ise, art ve cez denilen iki fiili cezm eder.
B KIYS MLLER
Kys miller dokuz tanedir:
1- Fiil:
Her fiil birtakm mamlleri raf ve nasb eder:
Her eyi Allh Tel yaratt.
Kurn- Kerm indi.
8
Allh Tel almdir, hakmdir.
si azab hak edici oldu.
Gnahkr daima Allh Teldan uzak oldu.
Can bedende olduu mddete tevbe kabul edilir.
Allh Tel,
kulunun kendisi iin fakire para vermesini sever.
7- Muzf Olan sim:
Muzf olan isim cer eder:
9- Man-y Fiil:
Kendisinden fiil manas anlalan her lafza man-y fiil denir:
Gnah brak.
10
KNC BLM
M A M L L E R
Mamller iki ksmdr:
1- Dorudan maml olanlar (( ) 25 tane):
a) Merf (9 tane)
b) Mansb (13 tane)
c) Mecrr (simlere mahsus) (2 tane)
d) Meczm (Fiillere mahsus) (1 tane)
2- Dolayl Olarak Maml Olanlar ( ( ) 5 tane):
Bunlarn irblar metblarnn irblar gibi olur.
I DORUDAN MAML OLANLAR
A MERF MAMLLER
Merf mamller dokuz tanedir:
1- Fil:
5- Kne (
)
ve Benzerlerinin smi:
8- Leyse (
) ye Benzeyen M ( )ile L () nn ismi:
Allh Tel, tevzuu sever.
11
B MANSB MAMLLER
Mansb mamller on tanedir:
1- Mefl-i Mutlak:
Sul, haktr.
11- Cinsi Nefyeden Lnn smi:
Eer ihlsl olursan,
amelin kabul edilir.
nsanlar ldler, peygamberler bile.
) :
e) Ev (
13
1- Sfat:
):
( i) Bel
hls ara, ihls!.
14
NC BLM
R B L A R
I RB ALMETLER
rb almetleri ya hareke, ya harf veya haziftir:
A HAREKELER
Harekeler tanedir:
1- Zamme
2- Fetha
3- Kesra
B HARFLER
Harfler drt tanedir:
1- Vv
2- Y
3- Elif
4- Nn
C HAZFLER
Hazifler tanedir ve fiile mahsustur:
1- Harekenin hazfi
2- Son harfin hazfi
3- Nnun hazfi
II RB ALMETLERNE GRE MURAB KELMELER
Murab kelimeler, aldklar irb almetlerine gre dokuz ksmdr:
a) Sadece harekeyle irblananlar (3 tane)
b) Sadece harfle irblananlar (3 tane)
Bu ikisi isimlere mahsustur.
c) Hareke ve hazifle irblananlar (2 tane)
d) Harf ve hazifle irblananlar (1 tane)
Bu ikisi ise fiillere mahsustur.
A SADECE HAREKEYLE RBLANANLAR
1- Mfred Munsarif ve Cem-i Mkesser-i Munsarif simler:
Bunlarn:
a) Raf almetleri: Zamme
b) Nasb almetleri: Fetha
c) Cer almetleri: Kesra
Gkten kitaplar indi.
Ahmed (a.s.) bize geldi.
Bu isimler unlardr:
Bunlarn:
a) Raf almetleri: Vv
b) Nasb almetleri: Elif
c) Cer almetleri: Y
Bu isimlerin bu ekilde irblanabilmeleri u artlarn bulunmas gerekir:
1- Mfred olacaklar (Tesniye veya cemi olmayacaklar)
2- Mkebber olacaklar (sm-i tasr olmayacaklar)
3- Muzf olacaklar
4- Muzfun ileyhleri mtekellim ys olmayacak.
16
Peygamberler (a.s.), bize geldi.
Peygamberleri (a.s.) tasdik ettik.
Allh Teldan,
bizi affetmesini ve bizi atee atmamasn diliyoruz.
17
Veller ve limler kymet gnnde efat edecekler.
Biz onlarn bize de efat edeceklerini
ve bizden yz evirmeyeceklerini umuyoruz.
III RB TRLER
A LAFZ RB
Yukardaki misallerde olduu gibi, eer irb almeti lafzda grlrse buna
lafz irb denir.
B TAKDR RB
Eer irb almeti lafzda grlmez, fakat lafzn sonunda takdir edilirse buna
takdir irb denir.
Ben gnahkrm.
C MAHALL RB
Eer irb almeti ne lafzda grlr, ne de sonunda takdir edilirse buna da
mahall irb denir.
18